Venezuela Ülke Bülteni

Aralık 2015

1

GENEL BİLGİLER

Coğrafi Konum

Venezuela, Güney Amerika’nın kuzeyinde yer almaktadır. Ülkenin kuzeyinde Karayip Denizi, güneyinde

Brezilya, doğusunda Atlantik Okyanusu ve Guyana ve batısında Kolombiya ile komşudur. Venezuela kıyı

şeridi 2.718 km., Brezilya ile olan sınırı 2.199 km., Atlantik Okyanusu kıyısı 1.008 km., Guyana ile olan

sınırı 743 km. ve Kolombiya ile olan sınırı 2.219 km. uzunluktadır.

Kuzey batıda Maracaibo, güney batıdan kuzey doğuya And dağları, merkezde Orinoco nehri ve güney

doğuda Guayana olmak üzere dört coğrafi bölgeden oluşmaktadır. Ortalama hava sıcaklığı 1 ile 9 derece

arasında değişmektedir ve en yüksek sıcaklık Maracaibo ve Los Llanos bölgelerinde 38 derece civarında

gerçekleşmektedir.

Ülkenin kuzeyindeki adalar ve kıyı şeridi alçak yükseklik bölgesini oluşturmaktadır. And Dağları bölgesi

ise ülkenin en yüksek alanını oluşturmaktadır. 4.978 m. Yükseklikteki Bolivar Zirvesi de bu bölgede

bulunmaktadır.

Ülkenin batısındaki Maracaibo Gölü 13.820 km²’lik yüzölçümüyle ülkenin en geniş gölünü

oluşturmaktadır. Venezuela’nın en önemli su kaynağı olan Orinoco Nehri ise Kolombiya’daki bölümü de

dahil 2.140 km. uzunluğa sahiptir ve Karayip Denizi’ne döküldüğü yerdeki Orinoco Deltası ülkenin yer

üstü ve yer altı kaynakları açısından en zengin bölümüdür. Kerepakupai Meru (Angel) Şelalesi ise 980 m

yüksekliğiyle dünyanın en yüksek şelalesidir.

Venezuela bitki örtüsü açısından da dünyanın en zengin bölgelerinden biridir. Ülkenin %50’si orman

alanlarından oluşmaktadır. Ülkenin sahip olduğu 30.000 kapalı tohumlu bitkiden 8.000’i endemik özellik

göstermektedir. Hayvan çeşitliliği açısından da zengin olan Venezuela’da 49’u endemik olan 1.418 çeşit

kuş vardır. Ayrıca 318 memeli ve 197 anfibik tür bulunmaktadır.

İklim açısından da geniş bir çeşitlilik gösteren ülke hem denizin etkilediği nemli ve yağışlı bölgeleri, hem

And Bölgesi’nde çok düşük sıcaklıktaki bölgeleri hem de Falcon Eyaleti’ndeki Medanos de Coro’da çöl

arazilerini barındırmaktadır.

Siyasi ve İdari Yapı

Venezuela’da geçerli olan anayasa 15 Aralık 1999’da halkoylamasıyla kabul edilen Bolivarcı Anayasa’dır.

Anayasa’ya göre Venezuela demokratik, federal, adalet ve hukuka dayalı sosyal bir devlettir. Venezuela’ da

güçler ayrılığı uygulanmaktadır. Ancak klasik sistemlerden farklı olarak 3 yerine 5 güç bulunmaktadır.

Bunlar yasama, yürütme, yargı, vatandaşlık ve seçim güçleridir.

Yasama Gücü, tek kanatlı Ulusal Meclis’te toplanmıştır. Meclis 167 üyeden oluşur. 5 yıllığına seçilen üyeler

en fazla ikinci kez seçilme hakkına sahiptirler. Üyeler genel, doğrudan ve gizli oyla seçilirler ve halkı ve

seçildikleri eyaleti aynı anda temsil ederler. Üyeler yasalara uygun olarak yapılan bir halkoylamasıyla geri

çağrılarak görevlerinden alınabilirler. Başkan’ın yasaları veto etme hakkı vardır. Bu durumda Meclis yasa

tasarısını tekrar görüşür. Meclis’in Başkanlık Kurulu, bir başkan, iki başkan yardımcısı, bir sekreter ve bir

sekreter yardımcısından oluşur.

Yürütme Gücü, başkan, başkan yardımcısı ve bakanlar kurulundan oluşur. Başkan, ulusal yürütme

gücünün başıdır. Başkanın görev süresi 6 yıldır ve yeni görev süresi için tekrar seçilebilir. Başkan

yardımcısı ve bakanlar başkan tarafından atanır.

Yargı Gücü bağımsızdır. Yetki vatandaşlardan alınır ve devlet adına kanun yetkililerine verilir. Atama ve

terfiler sınavlardan geçmiş adaylar arasından yargı mensuplarından oluşan jüri tarafından yapılır. En üst

yargı organı olan Yüksek Adalet Divanı’na yargıçlar 12 senelik dönemler için seçilirler.

Vatandaş Gücü Ombudsman, Başsavcı ve Sayıştay Başkanı tarafından oluşturulan Cumhuriyet Etik

Konseyi tarafından yürütülür. “Vatandaş gücünü yürüten organlar Anayasa ve kanuna uygun olarak kamu

ahlakına ve idari ahlaka ters düşen konularda önlem almak, bunları araştırmak ve hüküm vermek; kamu

mirasının doğru kullanımı ve iyi işleyişini gözlemlemek; devletin tüm idari faaliyetlerinde yasaların

uygulanmasını sağlamak ve vatandaşlık haklarını oluşturan eğitim, dayanışma, özgürlük, demokrasi,

sosyal sorumluluk ve emek konularını teşvik etme görevlerini yerine getirir.”

Seçim Gücü ise yönetici birim olan Yüksek Seçim Kurulu tarafından ve bu kurulun altında çalışan Milli

Seçim Komitesi, Sivil ve Seçmen Kütüğü Komitesi ve Siyasi ve Mali Katılım Komitesi tarafından yürütülür.

2

Seçim yasalarını düzenlemek, seçimleri kısmen ya da tamamen geçersiz kılmak, seçim ve referandumları

düzenlemek Yüksek Seçim Kurulu’nun yetkisindedir.

Venezuela idari açıdan 1 Merkez Eyalete, 23 federal eyalete ve federal topraklara ayrılmıştır. Federal

topraklar eyaletlerin topraklarına dahil edilemeyen adalar ve kıta sahanlığında kalan adalardır. Karakas,

Venezuela’nın başkentidir. Devlet yönetimi başka bir kentte organize edilemez.

Nüfus ve İstihdam

Venezuela’da nüfus yoğunluğu km²’ye 25,5 kişidir. Kentli nüfus oranı oldukça yüksek olup, genç nüfusa

sahiptir. Yaşam beklentisi Brezilya ve Peru’ya kıyasla yüksek, Meksika, Şili ve Arjantin’den düşüktür.

Nüfus İstatistikleri

2008 2013 2018

Nüfus (milyon)

Toplam 27,7 29,9 32,3

Erkek 13,7 15,0 16,3

Kadın 14,0 15,0 16,0

Yaş profili (%)

0-14 31,0 28,6 26,7

15-64 63,8 65,7 66,4

65+ 5,1 5,8 6,9

Çalışma

çağındaki

Nüfus

(milyon)

17,7 19,7 21,4

Şehirleşme(%) 93,3 95,0 96,8

İş gücü

(milyon) 12,6 13,8 15,7

Dönemler

itibarıyla 2009-13 2014-18

Nüfus artış

hızı (%) 1,5 1,5

Çalışabilir

nüfus artış

(%)

2,1 1,7

İş gücü artış

hızı (%) 1,9 2,5

Bebek ölüm

oranı (her

1,000 canlı

doğumdan)

20,1 19,6

Yaşam beklentisi (yıl)

Erkek 70,8 71,3

Kadın 77,2 78,0

Ortalama 73,9 74,7

Kaynak: The Economist Intelligence Unit

3

Doğal Kaynaklar ve Çevre

Venezuela dünyanın en zengin petrol rezervlerine sahiptir. ABD Jeoloji Servisi’nin bir araştırmasına göre

Venezuela 513 milyar varil petrol rezervine sahiptir. Bu miktar Suudi Arabistan’daki rezervin iki katıdır.

Venezuela ekonomisinin temel direği olan petrol, ihracat gelirlerinin %80’i ve GSYİH’nın %25’den

fazlasını oluşturmaktadır.

Diğer önemli yenilenemeyen kaynaklar arasında doğalgaz, demir, altın ve karbon bulunmaktadır.

Ülkenin yenilenebilir kaynaklarının en önemlileri ise ormanlar ve nehirlerdir. Nehirler, elektrik

üretiminde önemli bir paya sahiptir.

GENEL EKONOMİK DURUM

Temel Ekonomik Göstergeler

2011a 2012a 2013b 2014 c 2015 c 2016 c

Nominal GSYİH (milyar Dolar) 316,5 381,3 355,7 501,3 564,6 585,7

Reel GSYİH Artışı (%) 4,2 5,6 1,3 -2,8 -3,5 -6,1

Brüt sabit yatırımlar Artış Hızı (%) 4,4 23,3 -9,0 -17,0 -20,0 -20,0

İşsizlik Oranı (ort, %) 8,2 7,8 7,5 7,2 8,7 9,3

Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %) 26,1 21,1 40,6 62,0 72,1 49,8

Mal İhracatı, fob (milyon Dolar) 92.807 97.336 88.962 79.159 51.729 61.005

Mal İthalatı, fob (milyon Dolar) 46.781 59.305 53.023 44.160 33.920 35.165

Cari Denge (milyon Dolar) 24.387 11.016 4.941 7.961 -12.617 -1.839

Dış Borç (milyon Dolar) 110.730 118.927 118.758 102.778 93.711 88.570

Döviz Kuru BsF:ABD$ (ort) 4,29 4,29 6,05 6,28 8,20 11,67 a Gerçekleşen b EIU Tahmini c EIU Öngörüsü

Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Venezuela Country Report

ABD ve OPEC ülkelerinin en önemli petrol tedarikçilerinden biri olan Venezuela ekonomisinin en güçlü

yönü petrol rezervleridir. Ancak söz konusu rezervlerin azalıyor olması, petrol fiyatlarına aşırı duyarlılık

da ekonomisinin en zayıf yönünü oluşturmaktadır.

Venezuela ekonomisine ilişkin yapılan değerlendirme notlarına baktığımızda; siyasi ve ekonomik yapı

açısından hükümetin öngörülmeyen kararlar alması ve şeffaflık eksikliği ile petrole aşırı bağımlılığı

nedeniyle “B”, bankacılık riski “CC” risk notuna sahip olduğu; bağımsızlık, ülke ve politik risk ile döviz

kuru riski açısından ise “CCC” risk notuna sahip olduğu görülmektedir.

Yüksek enflasyon oranı, Venezuela ekonomisinin uzun süredir devam eden bir sorunudur. Venezuela’nın

dış borç/GSYİH oranının Brezilya, Meksika gibi gelişmiş ekonomiler hariç diğer Latin Amerika

ülkelerinden az olmasının en önemli nedeni; devlet gelirlerinin dış borçların önemli miktarını

karşılayacak kadar fazla olmasıdır. Bu gelirlerin de önemli miktarı dünyanın en büyük rezervlerinin

Venezuela’da olduğu iddia edilen petrol ihracatından gelmektedir.

Ekonomik Performans

Venezuela ekonomisinin en temel özellikleri olarak petrole bağımlılık, yüksek enflasyon, devletleştirme

uygulamaları ve uluslararası ticareti zorlaştıran kambiyo rejimidir.

The Economist’in raporlarına göre Gayri Safi Yurtiçi Hasıla artış hızı 2013’de %1,3 olarak gerçekleşmiş

olup, 2014 yılında %-2,8 daralma yaşanmış olup 2015 yılı için %-3,5 daralma beklenmektedir.

2014 yılında tüketici fiyatları enflasyonu ortalama %62 olarak gerçekleşmiş olup, yüksek enflasyon

probleminin devam edeceği, 2015 yılında ortalama %72,1 olacağı tahmin edilmektedir.

4

Ekonomi Politikaları

Venezuela’da hali hazırda “21nci Yüzyıl Sosyalizminin Tesisi” olarak nitelendirilen sıra dışı ekonomi-

politikalar uygulanmaktadır. Çok yoksul ve yoksul kesimlerin gelir dağılımını iyileştirme politikaları

enflasyonun başlıca sebebi sayılmaktadır.

Ülkede uygulanan makro ekonomi politikaları, devletleştirme uygulamaları ve kambiyo rejimi; ülkede

yatırımcıların ihtiyaç duyduğu ekonomik istikrarı sağlayamamakta, ülkeyi terketmelerine neden olmakta

ve yeni yatırımcıların ülkeye çekilmesini zorlaştıran bir unsur olmaktadır.

Ülkede son yıllarda, müteveffa Chavez’in ‘’21. Yüzyıl Sosyalizmi’’ söylemi çerçevesinde yoğun

devletleştirmeler yapılmıştır. 2002 ila 2012 arasındaki 10 yıllık dönemdeki devletleştirme sayısı 1.168’dir.

Devletleştirmenin en fazla yapıldığı sektörler; inşaat, tarım, petrol, ticaret ve gıda olmuştur.

Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler

Petrol gelirlerine bağımlı olan ekonomisi nedeniyle, petrol fiyatlarındaki düşüş ülke ekonomisini olumsuz

yönde etkilemektedir.

Diğer taraftan, özellikle son iki yıldır gittikçe artan biçimde hissedilen döviz darboğazı, kötü olan ülke

ekonomisinin önümüzdeki dönemde daha da kötüleşeceğinin sinyallerini vermektedir. Venezuela’da yeni

kambiyo rejimi 12 Şubat 2015 itibarıyla yürürlüğe girmiştir. SIMADI (Marjinal Döviz Sistemi – Sistema

Marginal de Divisas), SICAD II piyasasının yerini almıştır.

DIŞ TİCARET

Venezuela’nın dış borç/GSYİH oranının Brezilya, Meksika gibi gelişmiş ekonomiler dışarıda tutulursa

diğer Latin Amerika ülkelerinden az olmasının en önemli nedeni devlet gelirlerinin dış borçların önemli

miktarını karşılayacak kadar fazla olmasıdır. Bu gelirlerin önemli miktarı petrol ihracatından gelmektedir.

Dış Ticaret Göstergeleri (Milyon Dolar)

2010 a 2011 a 2012 b 2013 b 2014 b 2015 c 2016 c

İhracat 65.745 92.602 97.522 98.112 101.590 95.021 57.603

İthalat -38.613 -46.441 -63.066 -62.178 -65.312 -50.971 -39.646

Denge 27.132 46.161 34.457 35.934 36.277 44.050 17.957

a: gerçekleşen b:EIU tahmin c:EIU öngörü

Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Venezuela Country Report

Venezuela’nın en önemli ihracat ürünü ham petroldür. 2014 yılında Venezuela’nın toplam petrol

ihracatının 75,3 milyar ABD Dolar olduğu tahmin edilmektedir. İhracatın diğer önemli kalemleri ise

metaller, kimyevi maddeler ve tarım ürünleridir.

Venezuela’nın İhracatında Başlıca Ürünler (Bin ABD Dolar)

GTİP Ürün Adı 2012 2013 2014*

Toplam 95.034.872 87.961.213 70.498.075

'2709 Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden

elde edilen yağlar) 68.912.456 74.850.619 53.298.569

'2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen

yağlar 24.656.544 11.010.381 11.732.252

'2905 Asiklik alkoller vb. Halojenlenmiş, sülfolanmış,

nitrolanmış/nitrozalanmış türevl 401.094 597.443 653.554

'7108 Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde) 0 0 580.886

'2713 Petrol yağlarının/bitümenli minerallerden elde edilen

yağların kalıntıları 0 0 486.495

'2601 Demir cevherleri ve konsantreleri 0 262.257 411.616

'3102 Azotlu mineral/kimyasal gübreler 250.584 152.847 235.405

5

'7202 Ferro alyajlar 79.278 48.640 220.982

'7601 İşlenmemiş alüminyum 90.273 28.093 217.704

'2814 Saf amonyak/amonyağın sulu çözeltileri 131.552 83.345 201.044

'2901 Asiklik hidrokarbonlar 0 52.947 167.951

'7203 Ağırlık; %99, 94 ü demir olan (parça, pellet, vb.)

Müstahsallar 304.529 204.504 113.530

'2818 Suni korendon alüminyum oksit ve hidroksit 45.440 12.071 110.453

'9999 Başka yerde belirtilmemiş ürünler 0 17.040 94.939

'2701 Taşkömürü; taşkömüründen elde edilen briketler,

topak vb. Katı yakıtlar 1.919 18.992 80.342

'8906 Diğer gemiler (savaş gemileri ve kurtarma gemileri

dahil, kürekli hariç) 0 0 80.000

'0306 Kabuklu hayvanlar

(canlı/taze/soğutul../donduru../kurutul../tuzlan.. Vs.) 19 4.921 71.230

'4104 Sığır ve at cinsi hayvanların dabaklanmış derileri 0 8.162 52.063

'4401 Yakmaya mahsus ağaçlar; yonga, talaş, döküntü, kırıntı

vb 3.256 2.716 47.104

'8544 İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş elektrik

iletkenleri; fiber optik k 2 14.344 43.504

'3817 Karışım halinde alkalibenzenler, alkalinaftalenler 8.136 37.035 40.799

'2716 Elektrik enerjisi 0 29.221 37.742

'1207 Diğer yağlı tohumlar ve meyveler 0 3.382 32.935

'2208 Etil alkol, alkollü içkiler ve likör-alkol derecesi %

80'den az, tağyir edilmemiş 0 4.651 30.159

'2707 Yüksek sıcaklıkta taşkömürü katranının

damıtılmasından elde yağlar ve diğer ürünl 0 9.340 29.317

'1605 Hazırlanmış/konserve edilmiş kabuklu hayvanlar,

yumuşakçalar 0 0 27.724

'2714 Bitümen ve tabii asfalt katranlı kumlar asfaltit ve asfaltlı

kayalar 0 0 27.237

'2803 Karbon (tarifenin başka yerinde belirtilmeyen) 0 14.299 26.162

'1801 Kakao dane ve kırıkları (ham/kavrulmuş, bütün/kırık) 0 4.937 22.113

'7605 Alüminyum teller 11.988 26.610 21.803

'2902 Siklik hidrokarbonlar 50 0 21.149

'7602 Alüminyum döküntü ve hurdaları 0 0 20.184

'7208 Demir/çelik sıcak hadde yassı mamulleri-genişlik

600mm. Fazla 0 43.272 19.570

'2849 Karbürler 8.665 1.294 19.075

'2503 Her nevi kükürt (süblime, presipite ve kolloidal kükürt

hariç) 0 2.283 15.869

'2704 Taşkömürü, linyit ve turbdan elde edilen kok/sömikok,

karni kömürü 0 35 15.607

'4411 Lif levha, orta yoğunlukta 0 318 14.890

'2835 Fosfinatıar, fosfonatlar, fosfatlar ve poıifosfatlar 4.259 16.161 14.496

'0302 Balık (taze/soğutulmuş) 0 0 14.314

'2715 Bitümenli karışım (tabii asfalt, tabii bitümen, katran

esaslı) 0 0 13.630

*Mirror Data(12.10.2015)

Kaynak: ITC Trademap (www.trademap.org)

6

İthalatında Başlıca Ürünler

Venezuela’nın 2014 yılı ithalatında;petrol yağları, ilaçlar, canlı sığır ve dondurulmuş sığır eti, süt ürünleri,

mısır, inşaat malzemeleri, prefabrik yapılar, makine ve ekipman, ulaşım ve inşaat araçları ilk sıralarda yer

almaktadır.

Venezuela’nın İthalatında Başlıca Ürünler (Bin ABD Dolar)

GTİP Ürün Adı 2012 2013 2014*

Toplam 59.073.186 44.951.787 38.831.220

'2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde

edilen yağlar 113.838 110.459 2.941.966

'3004 Tedavide/korunmada kullanılmak üzere

hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 2.800.854 2.566.309 1.735.737

'9999 Başka yerde belirtilmemiş ürünler 2.542.474 3.638.789 1.273.256

'0202 Sığır eti (dondurulmuş) 776.837 865.415 1.073.308

'8517 Telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar 295.008 76.800 814.402

'0402 Süt, krema (konsantre edilmiş, tatlandırıcı

madde içerenler) 869.427 729.490 776.811

'1005 Mısır 608.753 792.430 726.510

'2909 Eterler, eter-alkoller, eter fenoller, fenoller,

peroksitler vb. Türevleri 48.183 40.030 701.862

'0207 Kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı 406.996 439.230 697.698

'8708 Kara taşıtları için aksam, parçaları 486.807 270.220 621.549

'0102 Canlı sığır 1.118.803 633.872 602.605

'1001 Buğday ve mahlut 502.171 133.272 568.820

'2304 Soya fasulyesi yağı üretiminden arta kalan

küspe ve katı atıklar 618.718 747.185 563.974

'3002 İnsan ve hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb.

Ürünler 428.037 399.523 521.746

'7308 Demir/çelikten inşaat ve aksamı 563.694 757.449 481.836

'1507 Soya yağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak

değiştirilmemiş) 361.789 463.219 468.005

'1701 Kamış/pancar şekeri ve kimyaca saf sakkaroz

(katı halde) 203.957 102.267 424.579

'8413 Sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri 599.832 654.715 406.927

'8471 Otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri 728.265 480.277 406.455

'7304 Demir/çelikten (dökme hariç)dikişsiz tüp,

boru, içi boş profil 663.485 918.842 383.295

'2711 Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar 44 119 354.367

'8702 Toplu halde yolcu taşımağa mahsus motorlu

taşıtlar 92.125 2.378 353.409

'2106 Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda

müstahzarları 232.924 224.098 312.891

'8421 Santrifüjle çalışan kurutma, filtre, arıtma

cihazları 366.797 226.979 301.827

'1006 Pirinç 236.625 221.602 285.285

'8481 Muslukçu, borucu eşyası-basınç düşürücü,

termostatik valf dahil 403.070 398.546 284.377

'8430 Toprak, maden, cevheri taşıma, ayırma, seçme

vb. İş makineleri 736.308 644.298 281.043

7

'4011 Kauçuktan yeni dış lastikler 527.245 302.994 277.552

'8703 Otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları 477.430 101.120 277.002

'3105 Azot, fosfor ve potasyum gibi; iki/üçünün

karışımları 289.864 264.996 273.215

'8431 Ağır iş makine ve cihazlarının aksamı,

parçaları 308.302 258.589 271.654

'8414 Hava-vakum pompası, hava/gaz kompresörü,

vantilatör, aspiratör 423.811 311.525 265.275

'8411 Turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz

türbinleri 431.101 286.051 263.336

'8502 Elektrojen grupları, rotatif elektrik

konvertisörleri 769.493 327.658 250.458

'1604 Hazırlanmış/konserve edilmiş balıklar; balık

yumurtası ve havyar 187.403 225.655 236.739

'1901 Malt hülasası; un, nişasta ve malt esaslı

müstahzarlar 205.376 201.854 234.755

'1704 Kakao içermeyen şeker mamulleri (beyaz

çikolata dahil) 170.331 206.750 231.719

'3907 Poliasetaller, diğer polieterler, epoksit-alkid

reçineler vb (ilk şekilde) 263.013 260.284 227.028

'8402 Buhar jeneratörleri, kızgın su üreten kazanlar 104.863 144.179 219.233

'8544 İzole edilmiş tel, kablo; diğer izole edilmiş

elektrik iletkenleri 369.928 249.488 210.797

*Mirror Data(12.10.2015)

Kaynak: ITC Trademap (www.trademap.org)

Başlıca Ülkeler İtibarıyla Dış Ticaret

Venezuela’nın ihracatında başlıca ülkeler; ABD, Hindistan, Çin, Singapur, İspanya, Brezilya, Dominik

Cumhuriyeti, Hollanda, Malezya ve İsveç olup, ithalatında ise; ABD, Çin, Brezilya, Kolombiya, Arjantin,

Meksika, Rusya Federasyonu, Almanya, İtalya ve İspanya önemli ticari ortaklarıdır.

Ülkemiz 2014 yılı itibariyle Venezuela’nın ithalatında 42. sırada, ihracatında ise 23. sırada yer almaktadır.

İhracatında Başlıca Ülkeler (Bin ABD Dolar)

Sıra Ülke Adı 2012 2013 2014*

Toplam 84.504.069 77.358.440 70.498.075

1 ABD 38.723.632 31.997.364 30.219.108

2 Hindistan 12.123.229 14.948.571 13.192.210

3 Çin 14.539.106 13.120.097 11.320.412

4 Singapur 3.780.286 5.594.171 4.206.835

5 İspanya 1.722.726 1.672.325 1.725.542

6 Brezilya 996.792 1.180.740 1.174.118

7 Dominik Cum. 1.199.800 1.264.090 920.727

8 Hollanda 477.758 507.050 865.667

9 Malezya 751.253 551.527 859.201

10 İsveç 551.811 701.588 694.697

11 Jamaika 1.013.897 928.494 669.449

12 Belçika 588.572 364.378 497.703

13 İsviçre 7.186 4.361 497.115

8

14 Nikaragua 806.916 102.212 455.996

15 Kolombiya 526.819 431.055 439.755

16 Uruguay 826.841 492.266 438.374

17 İngiltere 724.337 351.318 392.864

18 Japonya 269.330 504.517 302.762

19 Guyana 92.001 217.800 176.898

20 Almanya 691.331 419.262 160.262

21 Fransa 378.382 119.417 150.303

22 El Salvador 211.582 286.801 131.204

23 Türkiye 197.720 193.595 122.633

24 İtalya 273.306 116.247 114.296

25 Fas 87.656 39.029 92.041

26 Şili 196.573 132.924 78.179

27 Meksika 188.987 97.424 72.013

28 Kosta Rika 39.037 46.933 44.525

29 Guatemala 41.226 10.122 39.686

30 Polonya 40.600 35.073 36.379

31 Ekvator 239.293 73.515 36.247

32 Kanada 219.721 340.211 31.681

33 Panama 36.895 35.225 31.668

34 Finlandiya 189 2.501 28.554

35 Yunanistan 11.376 30.995 28.456

36 Peru 209.668 97.664 26.278

37 Tayvan 14.119 50.167 21.887

38 Hong Kong 32.475 19.085 18.925

39 Ürdün 1.120 10.871 17.292

40 Senegal 63.427 183 16.314

*Mirror Data(12.10.2015)

Kaynak: ITC Trademap (www.trademap.org)

İthalatında Başlıca Ülkeler (Bin ABD Dolar)

Sıra Ülke Adı 2012 2013 2014*

Toplam 63.576.792 46.362.970 38.831.220

1 ABD 17.516.968 13.201.209 11.137.707

2 Çin 9.304.091 6.064.501 5.657.421

3 Brezilya 5.056.025 4.849.840 4.632.139

4 Kolombiya 2.555.961 2.255.826 1.986.938

5 Arjantin 2.225.392 2.155.636 1.984.428

6 Meksika 2.118.125 2.154.888 1.551.628

7 Rusya Fed. 1.943.907 2.446.530 1.154.529

8 Almanya 1.170.896 978.267 929.239

9 İtalya 1.415.895 954.577 868.664

10 İspanya 1.982.590 1.217.300 718.865

11 Kanada 740.827 758.043 616.225

12 Ekvator 1.007.903 464.225 561.737

13 Fransa 621.104 632.880 544.880

9

14 Hollanda 692.052 578.744 541.415

15 Peru 1.210.570 800.112 495.956

16 Şili 689.054 522.254 463.001

17 İsviçre 488.578 416.142 411.297

18 Uruguay 415.365 446.588 406.653

19 Nikaragua 444.026 383.975 390.095

20 Belçika 469.042 410.522 356.496

21 İngiltere 5.902.796 453.680 330.277

22 Japonya 867.439 676.907 324.253

23 Portekiz 402.858 252.381 276.392

24 Hindistan 252.443 232.882 237.960

25 G. Kore 522.945 442.905 235.858

26 Avusturya 179.421 107.394 195.671

27 Cezayir 0 23.468 138.750

28 Hong Kong 169.931 235.914 126.526

29 Dominik Cum. 39.050 76.626 119.850

30 Bolivya 309.048 142.934 112.244

31 Guyana 145.771 163.818 110.210

32 Belarus 254.401 83.022 99.651

33 Yeni Zellanda 371.773 333.155 96.103

34 Tayvan 228.131 127.981 95.065

35 Polonya 100.967 83.882 80.468

36 Guatemala 71.930 88.903 71.276

37 Singapur 66.399 43.559 67.494

38 Tayland 193.753 149.414 65.716

39 Danimarka 94.886 70.422 64.022

40 İrlanda 67.391 69.038 62.871

41 Kosta Rika 68.345 68.814 55.026

42 Türkiye 156.268 75.827 48.566

*Mirror Data(12.10.2015)

Kaynak: ITC Trademap (www.trademap.org)

TÜRKİYE İLE TİCARET

Venezuela ile ticarette önemli bir gelişme sağlanabilmesinin önkoşulu, kapsamlı bir işbirliği anlaşmasının

hayata geçirilmesidir. Bu sayede ülkenin hali hazırda yürütmekte olduğu geniş kapsamlı sosyal projelere

mal ya da hizmet tedariği imkanı ortaya çıkabilecektir.

Venezuela ile dış ticaretimizde son on yılın verileri incelendiğinde 2004 yılına kadar ikili ticarette Türkiye

lehine fazla görülmekte olup, sonrasında sürekli olarak açık verildiği gözlemlenmektedir.

Türkiye - Venezuela Dış Ticaret Göstergeleri (Bin Dolar)

Yıl İhracat İthalat Hacim Denge

2004 12.717 42.779 55.496 -30.063

2005 38.618 59.174 97.792 -20.557

2006 41.856 88.083 129.938 -46.227

2007 41.699 132.454 174.153 -90.756

2008 27.696 198.284 225.980 -170.587

2009 36.420 120.742 157.162 -84.322

10

2010 44.171 149.846 194.017 -105.676

2011 84.232 153.280 237.513 -69.048

2012 156.268 197.720 353.988 -41.453

2013 75.827 193.595 269.422 -117.769

2014 48.563 122.633 171.196 -74.069

2014 / (1-10 ) 44.066 108.066 152.132 -63.999

2015 / (1-10 ) 14.740 97.216 111.956 -82.476

Kaynak: TÜİK

2014 yılında ihracatımız bir önceki yıla kıyasla %36 azalış ile 48,5 milyon Dolar olarak gerçekleşirken,

Venezuela’ya ithalatımız ise %36,7 azalış ile 122,6 milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir.

Türkiye aleyhine gerçekleşen ithalat artışı petrol, iğne yapraklı ağaçlardan yongalar; işlenmemiş

alüminyum vb ürünlerin ithalatındaki artıştan kaynaklanmaktadır.

2014 yılı itibarıyla sabunlar, demir ve çelik çubuklar, profiller ve inşaat malzemeleri, makarnalar,

antibiyotikler, kozmetik ürünleri, çamaşır makineleri, prefabrik yapılar ve pamuk ipliği gibi ürünler

Venezuela’ya olan toplam ihracatımızın önemli bir bölümünü oluşturmaktadır.

Türkiye’nin Venezuela’ya İhracatında Başlıca Ürünler (Bin ABD Dolar) (4’lü GTİP bazında)

GTIP Ürün Adı 2012 2013 2014

Toplam 156.268 75.827 48.566

3401 Sabunlar, yüzey aktif organik ürünler ve müstahzarlar 7.867 9.731 6.783

7214 Demir veya alaşımsız çelikten çubuklar 50.546 3.049 6.110

1902 Makarnalar ve kuskus 3.749 7.829 5.254

7216 Demir veya alaşımsız çelikten profiller 759 983 4.007

2941 Antibiyotikler 2.068 1.683 2.258

7308 Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı 5.722 1.963 2.155

6802 Yontulmaya veya inşaata elverişli işlenmiş taşlar 3.105 2.162 1.508

3402 Yıkama, temizleme müstahzarları (sabunlar hariç) 15 101 887

3304 Güzellik, makyaj ve cilt bakımı için müstahzarlar 511 411 879

5603 Dokunmamış mensucat (emdirilmiş, sıvanmış,

kaplanmış veya lamine edilmiş olsun olmasın) 1 731

9406 Prefabrik yapılar 30.156 9.901 612

3917 Plastikten hortumlar, borular ve bağlantı elemanları

(manşon, nipel, dirsek, flanşlar, vb.) 651 1.420 608

5509 Sentetik devamsız lifden iplik (dikiş ipliği hariç)

(toptan) 5.074 2.895 588

9403 Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları 1.027 798 513

8422 Bulaşık, şişe vb yıkama ve kurutma makinaları, şişe,

kutu çuval vb doldurma, etiketleme makinaları 14 30 484

5206 Pamuk ipliği (dikiş ipliği hariç) (ağırlık itibariyle % 85

den az pamuk içerenler) 1.444 1.634 481

8537 Elektrik kontrol, dağıtım tabloları, panolar 934 644 463

3916 Plastikten monofiller, ince ve kalın çubuklar ve

profiller (enine kesitinin en geniş yeri > 1mm) 75 557 436

8906 Diğer deniz taşıtları (savaş gemileri ve kurtarma

gemileri dahil, kürekli olanlar hariç) 420

3925 Plastikten inşaat malzemesi 109 523 416

11

2515 Mermer ve traverten, ekosin, su mermeri, kireçli taşlar 753 591 394

1806 Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları 2.013 1.141 366

4811 Kağıt, karton, selüloz vatka ve selüloz liften tabakalar 90 366

4418 Ağaçtan bina ve inşaat için marangozluk, mamülleri,

doğrama parçaları 607 523 363

8708 Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar 614 490 336

6809 Alçı ve alçı esaslı bileşiklerden eşya 143 361 326

0802 Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) (kabuğu

çıkarılmış/soyulmuş) 647 437 325

8419 Isı değişikliği yöntemi ile maddeleri işlemek için

cihazlar, elektrikli olmayan şofbenler veya depol 367 323 306

1905 Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçi mamüller,

hosti, boş ilaç kapsülü mühür güllacı, pirinç 1.619 431 297

7005 Float cam ve yüzeyi taşlanmış veya parlatılmış cam

(plakalar halinde) 518 273

3701 Fotoğrafçılıkta kullanılan hassas hale getirilmiş boş

fotoğraf levha ve filmler 39 300 265

6109 Tişörtler, fanilalar, atletler, kaşkorseler ve diğer iç

giyim eşyası (örme) 220 578 252

0909 Anason, rezene, kişniş, kimyon, kimyonu tohumu ve

ardıç meyveleri 258 265 248

2401 Yaprak tütün ve tütün döküntüleri 79 248

8483 Transmisyon milleri, kranklar; yatak kovanları ve mil

yatakları; dişliler ve sistemleri 218 171 227

3305 Saç müstahzarları 168 180 213

6115 Külotlu çoraplar, taytlar, kısa ve uzun konçlu çoraplar,

soketler (varis çorapları dahil) 286 348 203

2005 Diğer sebzeler (sirke/asetik asitten başka usulde

hazırlanmış veya konserve edilmiş) 135 278 201

Kaynak: ITC Trademap (www.trademap.org)

Türkiye’nin Venezuela’dan İthalatında başlıca Ürünler (Bin ABD Dolar) (4’lü GTİP bazında)

GTIP Ürün adı 2012 2013 2014

Toplam 197.720 193.595 122.633

2713 Petrol koku, petrol bitümeni ve petrol yağlarının

veya bitümenli minerallerden elde edilen yağları 110.942 109.845 84.899

4401 Yakmaya mahsus ağaçlar, ince dilimler veya

yongalar halinde ağaç, talaş, döküntü ve artıklar 27.107 30.090 34.956

7601 İşlenmemiş aluminyum 603 915

2803 Karbon (tarifenin başka yerinde belirtilmeyen) 3.115 1.286 900

1207 Diğer yağlı tohumlar ve meyveler 1.026 652

2924 Karboksiamid gruplu bileşikler, karbonik asidin

amid fonksiyonlu bileşikleri 186

8431

Özellikle 84.25 ila 84.30 pozisyonlarındaki

makina ve cihazlar ile birlikte kullanılmaya

elverişli

43

8207 El aletlerinin veya makineli aletlerin değişebilir

parçaları 22

9018 Tıpta, cerrahide, dişçilikte ve veterinerlikte

kullanılan alet ve cihazlar 18

12

8708 Karayolu taşıtları için aksam, parça ve

aksesuarlar 18 18 15

8481 Borular, kazanlar, tanklar, depolar ve benzeri

diğer kaplar için musluklar, valfler (vanalar) 12

6406 Ayakkabı aksamı, iç taban, topuk rampası, getr,

tozluk, dizlik vb ve bunların aksamı 6

Kaynak: ITC Trademap (www.trademap.org)

İki Ülke Arasındaki Anlaşma ve Protokoller

Venezuela ile Türkiye’nin ülkelerinde karşılıklı olarak büyükelçilikleri bulunmaktadır. Venezuela Bolivar

Cumhuriyeti’nin ise Ankara’daki Büyükelçiliğinin yanında İstanbul’da başkonsolosluğu bulunmaktadır.

Venezuela-Türkiye arasında gerçekleştirilen önemli anlaşmalar ise şunlardır:

ANLAŞMA ADI İMZA TARİHİ

Kültür, Eğitim ve Bilimsel İşbirliği Anlaşması 14 Ağustos 1991

Dışişleri Eğitim Merkezi ile Pedro Gual Diplomasi Enstitüsü Arasındaki İşbirliği

Anlaşması 27 Ağustos 1998

Diplomatik, Hususi ve Hizmet Pasaportu Hamillerinin Vize Gerekliliğinden Muaf

Tutulmasına İlişkin Anlaşma 18 Ekim 1999

Turizm İşbirliği Anlaşması 18 Ekim 1999

Umuma Mahsus Pasaportların Vize Muafiyetine İlişkin Anlaşma 13 Eylül 2005

Siyasi İstişare Mekanizması Kurulmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası 23 Ekim 2009

İşbirliği Çerçeve Anlaşması 23 Ekim 2009

Enerji Alanında İşbirliği Anlaşması 4 Kasım 2010

TPIC ile Venezuelalı muadili PDVSA arasında “petrol karşılığı konut” alanında

işbirliğini öngören Mutabakat Muhtırası 6 Temmuz 2011

İhracat Potansiyeli Olan Başlıca Sektörler

Venezuela’nın hemen her sektörde ithalat ihtiyacı bulunmasından kaynaklanan bir avantaj söz konusu

olup, ikili iş birliği anlaşması imzalanması halinde; gıda, otomotiv yan sanayi, makine techizat, inşaat

malzemeleri, temizlik maddeleri, kimya ve ilaç sanayi ve tüketim mallarında potansiyel mevcuttur.

İki Ülke Arasındaki Ticarette Yaşanan Sorunlar

Nakliyenin uzun sürmesi ve navlun ücretlerinin yüksek olması,

Gümrüklerde prosedürlerin karmaşıklığı ve fazla uzun sürmesi, eksta gümrük vergisi istenmesi,

Ürünlerin üzerine özel ambalaj ve etiket istenmesi sebebiyle ürüne ek bir maliyet yansıması,

Venezuela'da bankacılık işlemlerinin uzun sürmesi sebebiyle para transferlerinde sorunlar

yaşandığı ve ödemelerin geciktiği ve bu nedenle Türk firmaların peşin çalışmayı tercih ettikleri,

Farklı döviz kurlarının olması sebebiyle paranın dolara çevrilmesinde sıkıntı yaşandığı (CADIVI),

Venezuela’lı ithalatçı firmaların izin belgelerini almasının çok uzun sürmesi,

Çin’in pazara yakınlığı ve Venezuela ile özel anlaşmaları nedeniyle rekabet üstünlüğü,

Venezuela pazarına ilişkin bilgi eksikliği konularında yoğunlaşmaktadır.

DIŞ TİCARET POLİTİKASI VE VERGİLER

İthalat Rejimi

İthalatta aranan temel belgeler gümrük beyannamesi, ticari fatura, taşıma belgesi ve ilave olarak ilgili

ürünle alakalı yasal olarak istenebilecek diğer belgelerdir (örneğin ilaçların ithalatı için istenen izin-

Permiso Sanitario).

3679 sayılı Kararname hangi ürünler için hangi kamu kuruluşundan hangi izin veya kontrol belgesinin

alınacağına dair hükümleri de içermektedir. Bu çerçevede toplam 15 değişik rejim (Régimen Legal) söz

konusudur ve ithal edilen ürünlerin bu rejimlerden hangisinin/hangilerinin kapsamına girdiği mezkûr

Kararname ekindeki Tarife Cetveli’nde gösterilmektedir. Söz konusu 15 rejim aşağıda sıralanmaktadır:

13

Régimen Legal 1: Yasak ithalat

Régimen Legal 2: Sadece kamu kuruluşlarınca yapılabilecek ithalat

Régimen Legal 3: Sağlık ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İznine tabi ithalat

Régimen Legal 4: Ticaret Bakanlığı iznine tabi ithalat

Régimen Legal 5: Menşe ülke Sağlık Sertifikası gerektiren ürünler

Régimen Legal 6: Tarım Bakanlığı Sağlık İzin Belgesine tabi ürünler

Régimen Legal 7: Savunma Bakanlığı iznine tabi ithalat

Régimen Legal 8: Gıda Bakanlığı tarafından verilen İthalat Lisansına tabi ürünler

Régimen Legal 9: Ticaret Bakanlığı tarafından verilen İthalat Lisansına tabi ürünler

Régimen Legal 10: Çevre Bakanlığı iznine tabi ithalat

Régimen Legal 11: Enerji ve Petrol Bakanlığı iznine tabi ithalat

Régimen Legal 12: Sağlık ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından idare edilen Sağlık Siciline kaydı

gereken ürünler

Régimen Legal 13: Tarım Bakanlığı tarafından idare edilen Sağlık Siciline kaydı gereken ürünler

Régimen Legal 14: Gıda Bakanlığı iznine tabi ithalat

Régimen Legal 15: Ağır Sanayi ve Maden Bakanlığı iznine tabi ithalat

Yukarıda zikredilen gümrük oranları ve ürünlerin tabi olacağı rejimleri gösteren Tarife Cetveli’ne

Venezuela Vergi ve Gümrük Otoritesi

SENIAT’ınhttp://www.seniat.gob.ve/portal/page/portal/MANEJADOR_CONTENIDO_SENIAT/04ADUANA

S/4.7CLASIFICACION_ARAN/4.7.2ARANCEL/ADUANAS_ARANCEL_01_Arancel_3679.pdfadresinden

ulaşılması mümkündür. Gümrük vergileri ve eş etkili diğer ticaret politikası önlemleri ile ilgili olarak,

Venezuela da dahil olmak üzere, bütün Latin Amerika ülkelerinde uygulanan sözkonusu tedbirlere, Latin

Amerika Entegrasyon Birliği ALADI’nin web sayfasından (http://nt5000.aladi.org/siiarancelesesp/), ilgili

GTİP girilerek, uygulayan ve uygulanan ülke(ler) bazında erişim mümkündür.

Ülkenin, ham petrol ve türevleri hariç ithalat ve ihracat rakamlarına, Ulusal İstatistik Enstitüsü

INE’nin http://www.ine.gob.ve/comercio/ComercioConsulta.asp adresinden, 10’lu GTİP’e kadar (ilk 6

hane HS koduna uyumludur) eşya, ülke ve ihraç/ithal limanı bazında, aylık olarak ulaşmak da imkan

dahilindedir.

Öte yandan, 31 Ekim 2007 tarih ve 310 sayılı Hafif Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Enerji

ve Petrol Bakanlığı Ortak Kararnamesi çerçevesinde 1 Ocak 2008’den itibaren taşıt araçlarının

Venezuela’ya ithalatı için Lisans alınması gerekmektedir. Buna göre ilgili kamu otoriteleri yıllık olarak

azami ne kadar taşıt aracının ithal edileceğini, ulusal ihtiyaçlar, yerli üretim kapasitesi, yakıt sarfiyatı

etkinliği ve satış fiyatı veya geçmiş dönem satış rakamlarını dikkate alarak belirlemektedir.

Sözkonusu mevzuata göre ayrıca, otomotiv sanayiini güçlendirmek için, ilgili kamu otoritelerinin araçların

montajında kullanılan yerli parçaların %50’yi aşması amacına yönelik bir plan geliştirmeleri

gerekmektedir.

Venezuela süt ürünlerinde uygulanan kotaların yönetimi için İthalat Lisansı uygulamasında

bulunmaktadır. Bu uygulama zamanla genişlemiş olup, mevcut durum itibarıyla şeker, tahıllar, yağlı

tohum ve meyveler, hayvansal ve bitkisel kökenli yağları kapsamaktadır.

Venezuela'da temel bazı ürünlerin ithalat prosedürü 30 Mart 2015'e kadar basitleştirilmiştir. Bu ürünler:

tüm tavuk, sığır ve domuz eti, süt tozu, buğday, pirinç, şeker, beyaz mısır, tuvalet kâğıdı, deterjan, kadınlar

için sağlık pedi, bulaşık deterjanı, traş jileti, tuvalet sabunu, şampuan, bazı temel gıda ürünleri, ameliyat

ekipmanları, ilaç, dişçilik ekipmanları ve genel sağlık ürünleridir. Bu ürünlerin ithalinde, Venezuela'da

ilgili bakanlıktan alınmakta olan ''yerli üretimi yoktur'' veya ''yetersiz yerli üretim'' belgeleri ile ''döviz

elde etme konusunda yetkilendirme'' belgesi 30 Mart 2015'e kadar aranmayacaktır. Ayrıca Aralık 2014 ve

Ocak 2015'te alınan ''döviz elde etme konusunda yetkilendirme'' belgelerinin süreleri de 30 Mart 2015

tarihine uzatılmıştır.

14

Tarifeler ve Diğer Vergiler

Ülkenin dış ticaretini düzenleyen mevzuat 30 Mayıs 2005 tarih ve 3679 sayılı Kararnamedir. Söz konusu

Kararname, ithalatta uygulanacak vergi oranlarını, izin veya kontrol belgesi alınması gereken ürünleri ve

bunların hangi kamu kuruluşlarından alınacağını, ithal ürünlerin uyması gereken teknik şartları ve

standartları ve ihracata ilişkin hususları düzenlemektedir.

Bu çerçevede Venezuela tarafından hali hazırda uygulanan gümrük vergileri ad valorem %0 ile %35

arasında değişmekte olup, ortalama gümrük vergisi oranı %13’tür (tarım ürünlerinde %15, tarım dışı

ürünlerde %12,7). Bununla birlikte ülkenin DTÖ bağlı tarife oranı tarım ürünlerinde %55,6; tarım dışı

ürünlerde %33,9 ve ortalamada %36,8’dir. Bu durum, Venezuela’nın dilediği taktirde gümrük tarifelerini

ciddi şekilde yükseltebilmesine imkan sağlayan bir marj yaratmaktadır.

Söz konusu Kararname ayrıca, Venezuela’nın And Topluluğu (Comunidad Andina) ülkelerinden gelen

ürünlere gümrük vergisi uygulanmayacağı hükmüne de yer vermektedir. Sözkonusu Topluluk üyeleri

Bolivya, Ekvator Peru ve Kolombiya’dır. Ayrıca Kolombiya ve Venezuela arasında gümrüksüz ticaret

yapılabilmesine olanak sağlayan bir çözüm üretilmeye çalışılmaktadır.

Diğer taraftan ülkenin Şili, Kosta Rika, El Salvador, Guatemala, Honduras, Guyana, Nikaragua, Trinidad ve

Tobago ile Ekonomik İşbirliği, Kısmi Tarife İndirimi ve Serbest Ticaret ve Tercihli Ticaret Anlaşmaları

mevcut bulunmaktadır.

Venezuela diğer taraftan Latin Amerika’nın en büyük ekonomik entegrasyon projesi olan MERCOSUR’a

2012 yılı itibariyle üyeliği gerçekleşmiştir.

Diğer Ücretler

Gümrük vergilerine ilave olarak, Gümrük idarelerine bağlı depolarda yasal süre olan beş günü geçen

sürelerde depolama sözkonusu olduğunda, geçirilen gün sayısına bağlı olarak %2 ila %20 arasında

depolama ücreti ödenmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan Gümrük idarelerinin verdiği hizmetler için, deniz, hava ya da karayoluyla gelen eşyada %1

ad valorem, posta yoluyla gelen eşyada da %2 ad valorem ücretin ödenmesi sözkonusudur.

Ülkede uygulanan KDV oranı %12’dir.

Venezuela’da vergilerin toplanmasından sorumlu makam, Maliye Bakanlığı’na bağlı Vergi ve Gümrük İdare

Ofisi’dir (Tax and Customs Administration Office) (Seniat www.seniat.gov.ve).

Ürün Standartları ile İlgili Uygulamalar

İthal ürünlerin uyması gereken standartlar ve teknik düzenlemelerin

listesi http://www.seniat.gob.ve adresinde yer almaktadır. Ticaret Bakanlığı’nın bağlı kuruluşu olarak

faaliyet gösteren Ulusal Özerk Standardizasyon, Kalite, Metroloji ve Teknik Düzenlemeler Kurumu

(SENCAMER) her türlü ürünün (yerli ve ithal) ilgili zorunlu standardına uygunluğunun kontrolünden

sorumlu bulunmaktadır. Yerli ya da ithal gıda ürünlerinin ambalajının üzerinde ürünün adı ve markası,

üreticinin veya ürünün ambalajlamasını gerçekleştiren firmanın ticari ünvanı ve adresi, ürünün

bileşenlerinin tarifi, ürünün raf ömrü ve ambalajın özelliklerini belirten etiket bulunmalıdır. İthal gıda

ürünlerinin, ilave olarak, üretildiği ülkede insan tüketimi için uygun olduğuna dair, söz konusu ülke

makamlarınca verilen ve anılan ülkede yer alan Venezuela diplomatik misyonlarınca tasdik edilen

sertifikaya da sahip olmaları gerekmektedir.

Yerli veya ithal tüm ayakkabıların, doğrudan ayakkabı veya bir etiket üzerinde yer alan şu bilgileri ihtiva

etmesi gerekmektedir: üretici veya ithalatçının ismi ve adresi, ticari marka, vergi numarası, “Venezuela

Malı” ya da üretildiği ülkeye ilişkin benzeri ifade, ayakkabı numarası, bileşenleri ve Yerli Üretici veya

İthalatçı Sicil Numarası.

Tekstil ürünlerinde, yukarıdaki bilgilere ilaveten etiket üzerinde yıkama talimatı bilgilerinin de yer alması

gerekmektedir. Etikette bundan başka lif kompozisyonu ve kullanılan malzemenin rejenere olup olmadığı

bilgileri de bulunmalıdır.

15

Kambiyo Rejimi

Venezuela’ya ithalatta en sorunlu alanlardan birini uygulanan kambiyo rejimi teşkil etmektedir.

İthalatçıların döviz bulamamaları, dış ticareti zorlaştırmakta, iç piyasada ilaç gibi kritik sektörler de dahil

olmak üzere, araba parçaları, çeşitli sanayi girdileri (bu çerçevede bazı sektörlerde üretim yapılması bile

sıkıntılı hale gelmektedir) ve hatta süt, yağ, tuvalet kâğıdı, şampuan, sıvı sabunu, traş köpüğü gibi gıda ve

temel tüketim ürünleri bile -en azından istenen zaman ve miktarda- dönem dönem bulunamamaktadır.

Devletin dövizi yaklaşık son 12 yıldır sıkı biçimde kontrol ettiği ülkede, piyasaya döviz tahsisatı/arzı üç

mekanizma vasıtasıyla olmaktadır. Bunlar şu şekildedir:

Gıda ve ilaç sektörleri gibi ‘öncelikli sektörler’ce gerçekleştirilen ithalat için, CENCOEX (Ulusal Dış

Ticaret Merkezi) tarafından, sabit kurdan (1 ABD Doları = 6,3 Bolivar) döviz tahsisatı

yapılmaktadır. CENCOEX’ten önce aynı iş, lağvedilmiş olan CADIVI (Döviz İdaresi Komisyonu)

tarafından yapılıyordu.

SICAD I (Tamamlayıcı Döviz İdaresi Sistemi) yoluyla, haftada bir kere ithalatçılara döviz tahsis

edilmektedir. Ülkede döviz sıkıntısı son aylarda daha da yoğun yaşanmakta olup, SICAD yoluyla

döviz tahsisatının sıklığı azalmıştır.

Venezuela kambiyo rejiminin enstrümanlarından biri olan ve yeni ihdas edilen SIMADI (Marjinal

Döviz Sistemi – Sistema Marginal de Divisas), SICAD II piyasasının yerini almıştır. Bu piyasada,

döviz fiyatının arz ve talebe göre serbestçe belirleneceği belirtilmektedir. SIMADI piyasası ile ilgili

mevzuat 10 Şubat 2015 tarihli ve 33 numaralı Döviz Kararı’nda (Convenio Cambiario Numero 33)

yayınlanmıştır. Mezkûr yeni sistem 12 Şubat 2015 tarihinde başlamıştır.

Venezuela kambiyo rejiminin yeni enstrümanı olan SIMADI (Marjinal Döviz Sistemi – Sistema Marginal de

Divisas), sisteminin belli başlı unsurları şu şekildedir:

Şirketler ve kişiler bu piyasaya girebilir. Bunun için şirketler ve kişiler bir Venezuela bankasında

ABD Dolar hesabı sahibi olmalıdırlar. Döviz almak isteyen kişiler banka hesaplarındaki Bolivarı

ödeyerek karşılığında Dolar alırlar.

Bu piyasada gerçekleşen döviz kuru her gün Venezuela Merkez Bankası’nın internet sayfasında

yayınlanır. Yayınlanan günkü kur, bir önceki gün bu piyasada gerçekeşen döviz işlemlerinin

ortalaması alınarak oluşturulur.

Bireylerin bu piyasada alabileceği maksimum ‘perakende’ (menudo) döviz miktarı günlük 300

ABD Doları’dır. Eğer bu piyasada, bankadan döviz banknotu alınacak ise günlük limit 200 ABD

Doları banknot veya karşılığı diğer yabancı banknottur. Diğer limitler ise aylık 2.000 ABD Doları

ve yıllık 10.000 ABD Doları limitidir. Bireyler döviz işlemi için kullanacakları paranın kaynağını ve

döviz aldıktan sonraki amaçlarını açıklamalıdırlar.

‘Perakende olmayan döviz işlemleri’ en az 3.000 ABD Doları karşılığı olmalıdır. Bu türden döviz

alım-satım işlemleri aynı bankanın müşterileri arasında yapılabilir. Bu işlemler iki iş günü içinde

tamamlanır. ‘Perakende olmayan döviz işlemleri’ için herhangi bir limit belirtilmemiştir.

Yabancı kredi kartları üzerinden yapılan işlemlerde SIMADI kuru kullanılacaktır.

Yabancı petrol ve madencilik firmaları, hesaplarını muhasebeleştirirken SIMADI kurunu referans

almalıdır.

Gümrük vergi ve harçları -önceden olduğu gibi- ilgili ithalat için ithalatçı firmaya devlet tarafıdan

döviz hangi resmî kur üzerinden tahsis edilmişse, o kur üzerinden hesaplanacaktır. İthalatçı,

ithalatı kendi dövizi ile yapmışsa, gümrük vergi ve harçları SIMADI kuru üzerinden alınacaktır.

Bankalar, sigorta şirketleri ve aracı kurumlar SIMADI piyasasına müşteri olarak katılamazlar.

Venezuela’da mukim olmayan yabancılar, ülkeyi ziyaretlerinde sınırsız miktarda dövizi

satabilirler. Yabancılar ülkeyi terkederken, bozdurmuş oldukları dövizin %25’ine kadarını geri

alabileceklerdir.

Hem birey hem de şirketler, banka veya aracı kurumlardan dolar üzerinden çıkarılan devlet

tahvili alabilirler. Bu işlemler Bicentenaria Menkul Kıymetler Kamu Borsası’nda (Bolsa Publica de

Valores Bicentenaria) gerçekleştirilecektir. Bu tahviller dolar üzerinden satıldığında, alıcının

dolar hesabına değeri depozit edilir. Bu tahviller Merkez Bankası’nın gözetiminde olacaktır.

16

PDVSA dahil, devlet kurumları ve şirketleri SIMADI piyasasına girebilir. Merkez Bankası

da, istenmeyen dalgalanmaları önlemek üzere piyasaya müdahale edebilir.

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR

Venezuela’da özel yatırımlara ilişkin ulusal politikalar eşitlik ve yasal güvenlik garantisine dayalıdır. 1999

Anayasası 301. Maddesi yabancı yatırım ile yurtiçi yatırımın aynı koşullara tabii olduğunu belirtmektedir.

Anayasa’ya ek olarak, mevcut başka yasalar da özel yatırımı serbest rekabet ilkelerini, mülkiyet halklarını,

alternatif anlaşmazlık çözümlerini (tahkim, uzlaşma ve arabuluculuk) ve yerli/yabancı yatırımcılara eşit

muamele açıkça savunan bir sosyal kalkınma araç olarak sınıflandırmıştır. Venezuela özel sermaye ile

yapılan anlaşmalar için uluslararası standartları benimsemiştir. Ancak, petrol ve kamusal/stratejik çıkara

uygun diğer sektörler dahil olmak üzere bazı stratejik önemdeki sektörler için istisnalar bulunmaktadır.

Ülkede yaygın biçimde uygulanagelen devletleştirme politikası hem yabancı hem de yerli yatırımcıları

ürkütmekte, mevcut yatırımcıların ülkeyi terkederek bölgede daha güvenli buldukları Kolombiya, Peru,

Panama, Miami gibi coğrafyalara gitmelerine yol açmaktadır. 1999’dan beri 150 milyar doları aşkın

sermayenin ülkeyi terkettiğinin tahmin edildiği Venezuela basınında yer almaktadır.

Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü

Yabancı yatırımlara ilişkin kısıtlamalar doğal olmayan gaz hidrokarbonlar, özel yasalarla düzenlenen

profesyonel hizmetler ile İspanyolca dilindeki açık radyo, televizyon ve basın için geçerlidir.

Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve GSYİH’ya Oranı (Milyar Dolar)

2010a 2011a 2012b 2013b 2014b 2015 c 2016c 2017c 2018c 2019c

Doğrudan Yabancı

Yatırımlar 1,9 3,9 2,2 7,0 0,7 0,4 1,2 2,8 2,9 2,7

Yurtdışındaki Doğrudan

Yatırımlar -1,8 1,0 -1,4 -1,3 -1,1 -0,9 -0,8 -1,1 -1,0 -1,0

Doğrudan Yabancı

Sermaye Stoku GSYİH’ya

Oranı (% )

11,3 15,1 13,4 16,3 11,7 10,5 10,3 10,7 11,2 8,8

Toplam Doğrudan

Yabancı Sermaye Stoku 44,3 47,6 51,1 58,1 58,8 59,2 60,4 63,2 66,2 66,9

a:Gerçekleşme b:E.I.U. tahminleri c:E.I.U. öngörü

Kaynak: EIU- Economist Intelligence Unit

İş Kurma Mevzuatı

2095 sayılı yasaya göre şunlar yabancı yatırım sayılmaktadır:

-Ülke dışından gelen, yabancı kişilere ait, bir firmanın sermayesinin parçası haline gelecek, serbestçe

değiştirilebilir döviz veya maddi mallar şeklindeki katkılar (endüstriyel bitkiler, yeni veya yenilenmiş

makineler, yeni veya yenilenmiş ekipmanlar, ikame mallar, yan sanayii, öncelikli materyaller veya ara

mallar)

-Ulusal parayla yapılmış, yabancı kişilerin veya firmaların mülkü olan, kamu hizmetlerinden, sermaye

kazançlarından faizlerden veya kredi ödemelerinden gelen yatırımlar veya yeniden yatırımlar. Yabancı

yatırımcıların yurtdışına transfer hakkı bulunduğu firmalara veya diğer hak ya da kaynaklara katılım.

- Fiziksel mallar, teknik belgeler veya talimatlarda mevcut bulunabilecek marka, endüstriyel model, teknik

destek ve patentli ibraz edilmemiş yöntemler gibi maddi teknolojik katkılar.

2095 sayılı Karar, doğrudan yabancı yatırımların, yeniden yatırımların ve sermaye artışlarının değerinin

Yabancı Yatırımlar Teftiş Kurulu Doğrudan Yabancı Yatırım Dairesi (SIEX, Registro de Inversión

Extranjera Directa en la Superintendencia de Inversiónes Extranjeras) yoluyla ibraz edilmesini

bildirmektedir.

17

Venezuela’da iş kurmak isteyen yabancı yatırımcılar, öncelikle istedikleri yasal statüde (örneğin, kamu

teşebbüsü) şirketlerini kurmalı ve ardından, şirketi kuruluş statüsü ve ticari adıyla birlikte Ticari Sicil

Dairesine kaydetmelidir. Ayrıca, vergi ödemelerini yapmak için Vergi ve Gümrük İdaresi’nden (SENIAT)

bir Vergi Bilgi Kaydı almalıdır.

Yatırımlara Sağlanan Teşvikler

Yabancı Yatırımlar Teftiş İdaresi’nin (SIEX) başlıca görevleri;

Yabancı Yatırım Kaydı ve Teknoloji İthalatını serbest bırakma.

Hidrokarbon ve madencilik sektörleri haricinde teknoloji ithalatı ile patent ve marka kullanımına

ilişkin sözleşmeleri kaydetme.

Sorumlu olduğu sektörlerde faaliyet gösteren firmalara Yeterli Nitelik Belgesi verme.

Sorumlu olduğu sektörler için Venezuela’daki yabancı yatırım akışına ilişkin istatistikleri düzenli

olarak yayınlama.

Yabancı yatırımın teşviki ve korunması konusunda diğer kuruluşlarla işbirliği etme.

Yerli ve yabancı yatırımın teşviki, çekilmesi ve korunmasına ilişkin politikaları destekleme ve

uygulama.

Sorumlu olduğu alanlardaki uluslar arası müzakerelerde Ticarette Halkın Gücü Bakanlığı (the

Ministry of People’s Power for Commerce) yetkililerini destekleme

Vergilendirme amacıyla yabancı yatırım ve teknoloji ithalatını takip.

Sorumlu olduğu konularda danışma komitelerinin faaliyetlerini koordine etme.

Yatırım, ticaret ve firma kaydıyla ilgilenen kuruluşlar

Yatırım kaydı: Yabancı Yatırım Teftiş İdaresi (National Superintendence of Foreign Investment)

Finans sektörünün kaydı ve denetimi: Banka Teftiş Kurulu (Superintendence of Banks) ve Diğer

Finans Kuruluşları

Sigorta kaydı ve denetimi: Sigorta Teftiş Kurulu (Superintendence of Insurance)

Sanayi ve ticaretin geliştirilmesi: Ticarette Halkın Gücü Bakanlığı (the Ministry of People’s Power

for Commerce)