uticaj radio baznih stanica na zivotnu sr

8/18/2019 Uticaj Radio Baznih Stanica Na Zivotnu Sr

1/5

UTICAJ RADIO-BAZNIH STANICA NA ŽIVOTNU SREDINU

Enis Sadović dipl. ing. građ.Skupština opštine Novi Pazar

Sažetak : Razvoj visoke tehnologije je doneo sa sobom određ eni nivo opasnosti i štetmih posledica po životnu sredinu. Unapređ enje mobilne tehnologije zahteva široku mrežu radio baznih stanica s ciljem

boljeg emitovanja signala. Vrlo č esto su stanice smeštene u najužem delu grada sa velikim brojem

stanovništva ili pak manjom zelenom površinom. Ovim radom je analiziran uticaj jedne ovakve stanice nabiodiverzitet i štetnost emisije nejonizujućeg zrač enja pre svega na č oveka. Zbog navedenih okolnosti

zakonom je predviđ en niz mera zaštite, ali postoje problemi koji nisu obuhvaćeni ovim zakonom. Procena

uticaja može bitno doprineti rešavanju ovog problema i spreč avanju posledica zrač enja. Oni nastaju

nepažljivim izborom lokacije, nemarnim održavanjem objekta ili nepromišljenim potezima stanovništva

koji ne bivaju sankcionisani.

Ključne reči: životna sredina, radio bazne stanice, biodiverzitet, zaštita, zakon

Summary: Development of high technology has brought a certain level of danger and harmfulconsequences to environment. Improvement of mobile tchnology demands vide network of radio base

stations with an aim of providing better signal emision. Station are often located in the narrowest center ofthe city with great number of population. Also it could be located in a rear smaller green areas. This work

has been analysed influence of one of these stations on biodiversity and harmfullness of nonzonysing x-ray

emision, first of all onto a man. Because of the stated circumstances it has been predicted by the law serial

protection measures, but there are problems wich are not included bz this law. A change of influence can

significaly contribute to solving of this problem and preventing of the consequences of x-rays. Thez arise

by inapproriate choice of location, by careless maintance of the object or by thoughtlless movements of the

citizens, which heve not been snctioned.

Kez words: environment, radio base stations, biodiversity, protection, law

Uvod

Savremena komunikaciona sredstva koja prevazilaze mogućnosti do sada poznatih putevakomuniciranja i rada olakšavaju život čoveku današnjice. Međutim, kao i mnogi drugi produktirazvoja civilizacije i ova sredstva imaju izuzetno štetne posledice po životnu okolinu i samogčoveka. Mobilna telefonija je napravila revoluciju u načinu komunikacije. Radio bazne stanicekoje omogućavaju rad mobilnim operaterima najčešće su smeštene u neposrednoj blizininaseljenih delova grada. Na teritoriji grada Novi Pazar nalaze se 4 bazne stranice. Jedna od ovihstanica se nalazi u okviru gradskog stadiona, na udaljenosti 5 m od najbliže ku će i 20 m odosnovne škole.


2/5

Posledice nejonizujuće radijacije koje emituju radio bazne stanice predstavlja predmet intenzivnihistraživanja u poslednjih desetak godina. Radi sprečavanja negativnih uticaja radio baznih stanicau poslednjih nekoliko godina u svetu je donet niz zakona kojima se reguliše izrada ovih objekata.Jedan od takvih zakona je i Zakon o proceni uticaja na životnu sredinu Republike Srbije u komese u Osnovnim odredbama, u članu 2, definiše izraz procene uticaja kao „preventivna merazaštite životne sredine zasnovana na izradi studija i sprovođenju konsultacija uz učešće javnosti i

analizi alternativnih mera, sa ciljem da se prikupe podaci i predvide štetni uticaji određenih projekata na život i zdravlje ljudi, floru i faunu, zemljište, vodu, vazduh, klimu i pejzaž,materijalna i kulturna dobra i uzajamno delovanje ovih činilaca, kao i utvrde i predlože merekojima se štetni uticaji mogu sprečiti, smanjiti ili otkloniti imajući u vidu izvodljivost tih projekata“[1].

1. Opis projekta i analiza uticaja GSM stanice

Vlada Republike Srbije je krajem 2008. godine donela Uredbu o utvr đivanju liste projekataza koje je obavezna procena uticaja na životnu sredinu zakonska regulativa i metodologija procene uticaja. U ovoj Uredbi se nalazi lista projekata za koje je obavezna izrada procene uticajana životnu sredinu. Zbog svojstava i emisije elektromagnetne energije radio bazne stanice spadaju

u objekte za koje je neophodno uraditi ovakvu procenu (Lista II uredbe- Telekomunikacioniobjekti mobilne telefonije efektivne izračene snage od 250w) [2].Analiza uticaja ovog projekta je detaljnije objašnjena u četvrtom poglavlju ovog rada, a

uglavnom se odnosi na dejstvo zračenja na ljude jer je ova grupa biodiverziteta značajno veća nalokaciji.

Lokacija radio bazne stanice VIP mobile nalazi se u okviru gradskog stadiona u NovomPazaru. Antenski sistem je postavljen na rešetkastom montažnom stubu visine 36 m i čine ga tri panel antene. Pored njega, na ograđenom prostoru, postavljena su dva radio kabineta (slika1.).

Ukupna površina koju zauzimaju ovi kabineti je 90 2m . Sve bazne stanice napajaju seelektričnom energijom od 220V.

Slika 1. Mikrolokacija RB Stanice

Makrolokacija u kojoj je izgrađen ovaj objekat je gusto naseljena, budući da se nalazi ucentru grada. U bližem okruženju lokacije nema objekata pod zaštitom države, arheološkihnalazišta, zaštićenih prirodnih dobara kao ni nepokretnih kulturnih dobara. Sa slike se može primetiti da GSM stanicu okružuju stambeni objekti male spratnosti. Najbliži i najizloženijiovakav objekat je spratnosti P+1+Pk, ukupne visine 12.0m. Visina postavljanja lokalne zonesistema instalacija je predviđena na 33.3m u odnosu na nivo tla. Opseg dejstva RBS je


3/5

predstavljen crvenim krugom na slici 2. Prema datim odnosima visina zone najvećeg intenzitetaemisije zračenja koja se nalazi na nivou tla oko stuba ne bi trebalo da ugrožava životnu sredinu.Ovde se podrazumeva sprovođenje detaljnog proračuna, zabrana pristupa zoni zračenja tj.određene mere zaštite.

2. Opis činilaca životne sredine na lokaciji i okruženju

U okruženju lokacije na kojoj se nalazi bazna stanica nema zaštićenih prirodnih dobara,retkih i ugroženih biljnih i životinjskih vrsta i vegetacije.Međutim u okolini ipak postoje određene zelene površine u vidu travnatih površina i drveća. Iakose ne može pohvaliti kvantitet ovih biljaka treba razmatrati i analizirati uticaj zračenja i na ovajdeo biodiverziteta. Prilikom izrade procene uticaja ovaj problem nije analiziran. Očigledno jeodsustvo faune pa je u ovom slučaju ona van opasnosti od bilo kakvih negativnih uticaja.

Novi Pazar je svojstven po velikom natalitetu i gustini naseljenosti. Po nezvaničnim podacima lokaciju opisanu krugom (prečnik 300 m) emisije nejonizujuće radijacije naseljava okohiljadu do hiljadu i petsto ljudi. Posebno je važno istaći da se na obeleženoj površini nalazesledeće ustanove u kojima svakodnevno boravi veliki broj ljudi koji mogu biti izloženi dejstvuzračenja.: OŠ „Rifat Burdžović Tršo“, Okružni sud, Okružni zatvor, Muzička škola „Stevan

Mokranjac“).

Slika 2. Dijagram objekata u okruženju lokacije RB stanice

3. Uticaj projekta na životnu sredinu

GSM sistem funkcioniše u opsegu 900 MHz i 1800 MHz. Povećana koncentracija

elektromagnetne energije u ovom opsegu na ljudima izaziva efekte koji se mogu podelitiu dve osnovne kategorije: Toplotni efekti i Stimulativni efekti.

Toplotni efekat se ogleda u promeni temperature dela tela izloženog povećanoj koncentracijielektormagnetne emisije. To znači da se tkivo u tom delu zagreva. Stimulativni efekat se ogleda u pojavi nadražaja nervnih mišićnih ćelija što u izvesnim situacijama može izazvati većurazdražljivost i umor, naročito pri dugoj ekspoziciji velike koncentracije energije. Intenzitetnavedenih efekata raste sa povećanjem koncentracije elektromagnetne energije.


4/5

Povećanju dejstva emisije zračenja na životnu sredinu doprinose i pojave drugih radio-sistema koji takođe vrše emisiju nejonizujućeg zračenja. Na postavljenom stubu kao i na mikrolokaciji nisu uočene slične instalacije (radio i TV predajnici, bazne stanice drugih operatera...).

Efekti delovanja zračenja su ilustrovani u narednoj tabeli u kojoj je prikazana dubina prodiranja elektomagnetnog polja u organizam čoveka:

Tabela 1. Dubina prodiranja EM talasa u ljudski organizam na nekoliko tipič nih frekvencija

Parametri FM Radio TV predajnik GSM 900 GSM 1800Frekvencija(u MHz)

100 450 900 1 800

Dubina prodiranja δ (polje opadne e puta)

3 cm 1.5 cm 1 cm 0.7 cm

Dubina do koje snagaopadne na 1%

9 cm 4.5 cm 3 cm 2 cm

S obzirom na jako nehomogen sastav ljudskog organizma, dolazi do neuniformne depozicije idistribucije energije EM polja unutar tela. Zbog toga se najčešće za opisivanje raspodele energijeu telu koristi veličina pod imenom SAR ( specific energy absorption rate) koja se izražava u W/kg

i koja karakteriše apsorbciju energije u tkivu. Razvijeni su brojni modeli i metodi za procenu prostorne raspodele i srednje vrednosti SAR-a u ljudskom telu. Jedna od najnovijih tehnika jedobijanje anatomskog modela ljudskog tela uz pomoć magnetne rezonance i primena FDTD(finitediference time domain) metoda za analizu raspodele energije u telu. [3]

Procena uticaja uglavnom obuhvata sve aspekte obezbeđenja nesmetanog rada objekta i svemere zaštite životne sredine. Međutim, u slučaju instaliranja GSM stanica u urbanim sredinama ukakvoj je pomenuta lokacija mogu se prevideti određeni problemi. Naime, rešenje izbegavanja emisije zračenja je bio podizanje na određenu visinu koja je znatnoveća od visine okolnih stambenih objekata (najbliži objekat 12.0m), ali nije uzeto u obzir da postoji šansa nadogradnje ili ponovne izgradnje najbližih objekata. U tom slučaju oni bi moglilako dostići visinu zone najveće emisije zračenja i tako bi bili narušeni propisi iz zakona. Naosnovu ovoga trebalo bi da postoji član u zakonu o izgradnji objekata kojim bi se ograničila

visina objekata na lokaciji gde je smeštena GSM stanica. Drugi problem bi mogao nastati uslučaju korišćenja postojećeg antenskog sistema za instalaciju novih predajnika koji bi povećalizračenje iznad dozvoljenih granica. “Jedna od mera bi bila da na osnovu načela o zaštiti životnesredine zagađivač bude odgovoran u skladu sa zakonom”. [4]

3.

Opis mera zaštite životne sredine

U toku realizacije jednog ovakvog projekta, zbog svega prethodno navedenog, moraju se primenjivati odgovarajuće mere zaštite i poštovati uredbe i direktive o zaštiti životne sredine.Mere se mogu podeliti u više grupa i to:

- Mere predviđene zakonom- Mere prevencije u postupku izgradnje

-

Mere prać

enja u toku rada bazne stanice- Mere u slučaju akcidentaMere predviđene zakonom odnose se na pre svega na sprečavanje eventualnih posledica u

slučaju dodira delova koji su pod stalnim naponom, sprečavanje požara i eksplozija, neopreznogrukovanja mehaničkih oštećenja, uticaja prašine, vode i vlage... Pored toga postoje i opasnosti odneželjenih emisija čestica u vazduh kao što je berilijum oksid i opasnost od atmosferskogelektriciteta [5].


5/5

Mere tokom izgradnje objekta tj. izvođenja građevinskih radova su karakteristične za ovajtip objekta i vezane su za lokaciju, gabarite objekta, materijal, potrebnu mehanizaciju, sastavzemljišta...Polazeći od zakonskih normativa i regulativa u toku eksploatacije jednog ovakvog objekta merepraćenja se orijentišu na :

- zabranu bilo kakve aktivnosti na antenskom stubu bazne stanice (preusmeravanje antene,

pričvršćivanje...) sve dok se ne isključe predajnici- uticaj elektromagnetne emisije na životnu sredinu pre instalacije bazne stanice- uticaj elektromagnetne emisije na životnu sredinu nakon instalacije bazne stanice- zabranu pristupa neovlašćenim licimaZa ovakvu vrstu mera potreban je određen program praćenja i održavanja kojim se predviđa

kontrola instalacija na svakih šest meseci.U poslednju grupu mera u slučaju akcidenta spada organizovanje potpunog nadzora (24hdnevno) i postavljanje alarma radi sprečavanja požara, prekida napajanja,nasilnog obijanjaobjekta...

Zaključak

Na osnovu studije procene uticaja na životnu sredinu radio bazne stanice na stadionu u Novom Pazaru može se izvesti zaključak da je dejstvo ove stanice i njeno zračenje bezbedno pookolinu. Radio bazne stanice mobilne telefonije nemaju značajniji uticaj na organizme i uređajeukoliko su na propisanim udaljenostima tj. ako nema kršenja nekih od zakonskihregulativa.Međutim, evidentno je da prilikom izrade ove studije nije otvorena mogućnost izmeneaktuelnog stanja na terenu (npr. dogradnja postojećih stambenih objekata, eventualni kvarovi iliizmene na samoj stanici i sl.) što bi u velikoj meri promenilo situaciju na terenu i svakako dovelodo ugrožavanja ljudi koji borave u neposrednoj okolini GSM stanice. Može se desiti niznepredviđenih okolnosti koje bi dovele do ugrožavanja biodiverziteta u zoni emisijenejonizujućeg zračenja. Jedan od načina sprečavanja neželjenih posledica je detaljna studija procene uticaja u kojoj se moraju uzeti postojeći i budući faktori.

Pored studija koje se obavezno rade u skladu sa zakonom kako bi se procenio uticaj radio

baznih stanica na okolinu, naročito na ljude, interesantno bi bilo uraditi studiju procene dejstvamobilnih telefona na njihove korisnike. Uticaj mobilnih telefona na ljudski organizam je temakojoj se u poslednje vreme pridaje veliki značaj.

Literatura

1. Zakon o proceni uticaja na životnu sredinu, “Službeni glasnik RS“, broj:135/04.2. Uredbe o utvr đivanju Liste projekata za koje je obavezna procena uticaja i Liste projekata za koje

se može zahtevati procena uticaja na životnu sredinu, “Službeni glasnik RS“, broj:84/05.3. Marković M., Krstić D. „Standardi za izloženost RF zračenju u uslovima ekspanzije bežičnih

komunikacionih sistema“, XXIII Simpozijum o novim tehnologijama u poštanskom itelekomunikacionom

saobraćaju – PosTel 2005., Beograd, 2005.4. Slaviša Trajković: “Savremeni concept graditeljstva i zaštita životne sredine,” predavanja nadoktorskim studijama, Niš, 2009.

5. Studija o proceni uticaja na životnu sredinu radio bazne stanice „KG3066-KV Novi Pazar GradskiStadion“, Elektrotehnički fakultet, Beograd, 2008.

6. Biočanin R. Nastavni materijal, CESNA B, Beograd, 2008.

uticaj radio baznih stanica na zivotnu sr

Documents