1

UNIVERSITETI I GJAKOVËS “FEHMI AGANI”

FAKULTETI I MJEKËSISË

PROGRAMI: INFERMIERI

TEMË DIPLOME

Tema: Prevalenca e sëmundjeve të traktit urinar në

Repartin e Urologjisë në Spitalin Rajonal të Gjakovës

në vitin 2019

Kandidatet: Mentori:

Ardiana Kelmendi Prof. Asoc. Dr. Ramush Bejiqi

Salinda Shoshi

Gjakovë, Nëntor 2020.

2

INFORMATA RRETH PUNIMIT

Punimi është realizuar në Universitetin Publik të Gjakovës ¨Fehmi Agani¨ në bashkëpunim me

Spitalin Rajonal të Gjakovës, Departamenti i Urologjise.

Mentori: Prof. Asoc. Dr. Ramush Bejiqi

Punimi përfshinë: 36 faqe, 2 figura, 4 tabela dhe 4 grafikone.

3

DEKLARATË E KANDIDATEVE

Ne, Ardiana Kelmendi dhe Salinda Shoshi, studente të Fakultetit te Mjekësisë te Universitetit të

Gjakovës “Fehmi Agani”, Programi: Infermieri, deklarojmë se ky punim diplome me titull

“Prevalenca e sëmundjeve të traktit urinar në repartin e Urologjisë në Spitalin Rajonal

“Isa Grezda” në Gjakovë” është punim yni origjinal.

E gjithë literatura dhe burimet që ne kemi shfrytëzuar gjatë punimit janë të listuara në referenca.

I gjithë punimi është punuar dhe përgatitur duke i respektuar dhe duke u mbështetur në këshillat

dhe rregulloren për përgaditjen e Temës së Diplomës, të përcaktuara nga ana e Universitetit

“Fehmi Agani” në Gjakovë.

4

Falënderime

Asnjë sukses nuk arrihet nëse nuk punon për të; cdo rrugëtim ka sfidat dhe përvojat e veta. Me të

gjitha peripecitë dhe mundimet që kishim deri më tani gjatë këtij rrugëtimi, ne sot arritëm të

finalizojmë studimet trivjeqare si studente të infermierisë në Universitetin “Fehmi Agani”.

Fillimisht falënderim dhe mirënjohje për familjet tona, për mbështetjen e pakushtëzuar në

fillimin dhe realizimin e këtij rrugëtimi jetësor.

Një falënderim të veçantë për Prof. Asoc. Dr. Ramush Bejiqi për këshillat dhe ndihmën e dhënë

gjatë punimit të kësaj Teme të Diplomës si dhe gjatë kohës së studimeve.

Falënderojmë stafin mjekësor të Repartit të Urologjisë në spitalin “Isa Grezda” në Gjakovë për

ndihmën në grumbullimin e të dhënave të protokolleve për statistika.

Falënderim dhe mirënjohje pafund të gjithë atyre që në çfarëdo mënyre na ndihmuan dhe na

qëndruan pranë.

Faleminderit të gjithëve!

5

Table of Contents 1.Abstrakt ...................................................................................................................................................... 7

1.1.Abstract ................................................................................................................................................... 8

2.HYRJE .......................................................................................................................................................... 9

2.1.Kapitulli I - Rishikim i literaturës ........................................................................................................... 10

2.1.1.Anatomia e sistemit urinar ......................................................................................................... 10

2.2.Kapitulli II-Infeksionet e traktit urinar .................................................................................................. 13

2.2.1.Qka përfshijnë infeksionet e traktit urinar ................................................................................ 13

2.2.2.Simptomat ......................................................................................................................................... 14

2.3.Llojet e infeksioneve të traktit urinar .................................................................................................... 15

2.3.1.Uretriti ................................................................................................................................................ 17

2.3.2.Infeksioni I fshikëzës (cistiti) ..................................................................................................... 17

2.3.3.Pielonefriti .................................................................................................................................. 18

2.3.4. Prostatiti .................................................................................................................................... 18

2.4.Faktorët e rrezikut ................................................................................................................................. 19

2.5.ITU - të e lidhura me katetrin ................................................................................................................ 20

2.6.Marrja e mostrës për analizën mikrobiologjike të urinës ...................................................................... 21

2.6.1. Marrja e mostres se urinës ........................................................................................................ 22

2.6.2.Transporti i urinës ...................................................................................................................... 22

2.7.Terapia medikamentoze –Trajtimi ........................................................................................................ 22

3.Qëllimi ..................................................................................................................................................... 24

4.Metodologjia ............................................................................................................................................ 24

5.Rezultatet ................................................................................................................................................. 25

5.1.Ndarja sipas gjinisë ............................................................................................................................... 25

5.2.Ndarja sipas grupmoshave .................................................................................................................... 26

5.3.Ndarja sipas sëmundjeve ....................................................................................................................... 27

5.4.Ndarja e infeksioneve sipas gjinisë ....................................................................................................... 29

6.Perfundime ............................................................................................................................................... 31

7.Rekomandimet ......................................................................................................................................... 32

8.Rezyme .................................................................................................................................................... 33

6

Lista e shkurtesave

Infeksionet e traktit urinar (ITU)

Sistemi urinar (SU)

Escherichia coli (E. coli).

Sëmundjet seksualisht të transmetueshme (SST)

Gjëndër e prostatës së zmadhuar (BHP)

Gastrointestinal (G.I)

7

1. Abstrakti

Infeksionet e traktit urinar (ITU) janë ndër infeksionet më të shpeshta si te pacientët që marin

trajtime ambulantorike, ashtu edhe tek ata të hospitalizuar. Poashtu, ITU-të janë ndër

infeksionet më të zakonshme që hasen në mjekësinë klinike.

Në pjesën e parë të këtij punimi kemi paraqitur informata të detajuara mbi ITU-të duke perfshire

edhe anatomine e traktit urinar.

Pjesa e dytë e punimit perfshinë llojet e infeksioneve urinare dhe mënyrat e trajtimit që duhet

ndermarrrë në trajtimin e pacientëve me ITU.

Ndërsa në pjesën e fundit kemi paraqitur të dhënat statistikore mbi numrin e pacientëve të

hospitalizuar nga ITU-të ne Repartin e Urologjisë në Spitalin Rajonal të Gjakovës.

Rezultatet e këtij punimi janë marrë nga protokollet në Spitalin Rajonal “Isa Grezda” në

Gjakovë, në Repartin e Urologjisë. Ato janë analizuar në bazë të moshës dhe gjinisë, kryesisht të

pacientëve që kanë qenë të hospitalizuar me infeksione të traktit urinar, në periudhën

gjashtëmujore te fundit te vitit 2019 në Spitalin Rajonal të Gjakovës.

8

1.1. Abstract

Urinary tract infections (UTI) are among the most common infections in both outpatients and

hospitalized patients. ITUs are one of the most common types in infections encountered in

clinical medicine.

In the first part of this paper we as authors have presented detailed information on ITUs

including the anatomy of the urinary tract.

The second part of the paper includes the types of urinary tract infections and ways of treatment

that should be shown to patients with ITU.

In the last part we presented statistical data on the number of patients hospitalized by ITUs.

The results of this study were obtained at the Regional Hospital “Isa Grezda” Gjakova in the

Department of Urology.They were analyzed based on age and gender, mainly of patients who

have been hospitalized with urinary tract infections in the last six months of 2019 at the Gjakova

Regional Hospital.

.

9

2.HYRJE

Sistemi urinar fillon me veshka, detyra e të cilëve është pastrimi i gjakut, që të rregullohet

përbërja e tij dhe te pastrohet nga mbeturinat helmuese, e njëkohësisht, është përgjegjës edhe për

largimin e sasisë së tepërt të ujit dhe të mbeturinave helmuese përmes urinës.

Të gjithë njerëzit janë të rrezikuar për tu prekur nga infeksionet e rrugëve urinare. Kështu, më të

rrezikuar janë ata pacientë që kanë anomali të lindura të veshkave; si polistoza renale, personat

që kanë gurë në aparatin urinar, anomali të kanaleve urinare, ureterë të përdredhur. Por edhe

njerëz me rezistencë të ulët, sidomos ata që përdorin citostatikë, kortizonikë, pacientë me

infeksione gjinekologjike, diabetikë (numri të cilëve eshte në rritje) janë viktima të infeksioneve

urinare.

Infeksionet e rrugëve të poshtme janë më të shpeshta te gjinia femrore se te gjinia mashkullore,

për arsye që kanali i jashtëm – uretra është më i shkurtër dhe më afër anusit (kanalit të

jashtëqitjes).

Infeksionet urinare zënë vendin e dytë pas atyre të traktit respirator për sa i përket shpeshtësisë.

Gjinia femrore kanë një risk më të madh sesa gjinia mashkullore për të zhvilluar infeksion

urinar.

Infeksionet e traktit urinar janë të shpeshta, shkaktojnë dhimbje dhe simptomatologji të

ndryshme dhe me raste janë kërcënuese për jetën. Infeksionet mund të përhapen në pjesë të

caktuara ose në të gjithë traktin urinar dhe në raste më të rralla mund të prekin edhe indet

periferike.

10

2.1.Kapitulli I - Rishikim i literaturës

2.1.1.Anatomia e sistemit urinar

Ndër organet themelore për ekskrecionin e produkteve të fundit të metabolizmit, janë organet

urinare. Këto ndahen në qifte dhe teke. Qifte janë veshkët dhe ureteret - urinpërquesit, kurse

teke janë fshikëza urinare dhe gypi urinar uretra.

VESHKAT- janë organe përgjegjëse për pastrimin e gjakut dhe largimin e mbeturinave të

metabolizmit përmes urinës, mbajtja e të cilave në organizëm është e dëmshme, bashkë me

tepricën e ujit.

URETERËT (Kanalet urinare) janë kanale që e mbledhin urinën dhe e dërgojnë nga veshkat

në fshikëzën e urinës.

FSHIKËZA URINARE- është organ i zbrazët i sistemit urinar, gjendet nën murin ndarës të

barkut në legenin e vogël.

KANALI URINAR (Uretra) është kanal nëpër të cilin hidhet jashtë organizmit urina e

mbledhur në fshikëzën urinare, gjatë aktit të urinimit.

Fig.1.Sistemi urinar

11

Veshkat (Renes)

Janë organe të brendshme, cifte, që gjenden në zgavrën barkore nga të dyja anët e shtyllës

kurrizore. Gjenden anash kolonës vertebrale dhe shtrihen ndërmjet vertebres XI torakale dhe të

II-III lumbale.Veshka e djathtë gjendet lehtë më poshtë për shkak të pozicionit të heparit

(mëlqisë ). Nga jashtë, veshkët janë të mbështjellura me ind yndyror i cili i përforcon dhe i

mbron ato nga tronditjet dhe ftohja. Veshkat janë dy organe në formë fasule, secila me

madhësinë e një grushti. Çdo ditë veshkat filtrojnë rreth 120 deri 150 kuarte gjak për të eliminuar

mbeturinat dhe për të ekuilibruar lëngjet dhe elektrolitet në organizëm. Ky proces prodhon rreth

1 deri në 2 litra urinë në ditë. Pjesët e thelluara të veshkëve janë të kthyera kah njëra tjetra. Nga

pjesa e thelluar te veshkës dalin enët e gjakut dhe kanalet urinare. Kurse në prerjen gjatësore të

veshkës dallojmë koren, palcën dhe legenin veshkor.

Palca veshkore është e ndërtuar nga shumë gypa mbledhës të urinës që tubohen dhe formojnë

piramidat veshkore. Çdo veshkë ka 10-12 piramida me majat e tyre ka legeni depërtojnë

zgjerimet e posaqme - gotat veshkore. Gotat veshkore mbledhin urinën e cila pika-pika vjen nga

kanalet mbledhëse në piramida pastaj urinën ia dorëzojnë legenit veshkor. Në legen mblidhet

sasia e madhe e urinës, e cila pastaj përcillet me dy urinëpërcues (ureterë) në fshikëzën e urinës

dhe me urinënxjerrës (uretra) nxirret jashtë organizimit. Pra, veshkët i kryejnë dy funksione

kryesore themelore:

- pastrojnë gjakun nga lëndët e panevojshme e të dëmshme dhe

- ruajnë homeostazën ujore të lëndëve minerale në organizëm.

12

Fig.2.Veshket

Ureterët

Janë dy tuba cilindrike muskuloze, të gjatë dhe të hollë, me gjatësi 25-30cm, që fillojnë në kupën

e veshkave dhe përfundojnë në fshikëzën urinare.

Ureteri gjindet në parietin e pasëm abdominal dhe përbëhet nga tri shtresa:

tunica mucosa (vazhdim i mukozës së pelvis renalis);

tunica muscularis, në përbërje të së cilës gjejmë fije muskulare gjatësore dhe cirkulare

dhe

tunica adventita, e përbërë nga indi lidhor.

13

Fshikëza urinare

Fshikëza e urinës është një organ i zbrazët, muskulor, në formë tullumbace, që zgjerohet gjatë

mbushjes me urinë. Fshikëza normale vepron si një rezervuar. Tek te rriturit mund të mbajë 1.5

deri në 2 litra urinë. Megjithëse nuk kontrollojmë se si funksionojnë veshkat, mund të

kontrollojmë se kur të zbrazet fshikëza. Zbrazja e fshikëzës urinare njihet si urinim.

Uretra

Uretra eshte një kanal i vendosur në pjesën e poshtme të fshikëzës urinare nëpërmjet te cilit

kalon urina kur nxjerret nga fshikëza. Tek femrat gjatësia e uretrës është nga 3 deri ne 5 cm dhe

ka hapjen në vulvë. Tek meshkujt, gjatësia e uretrës është nga 15 deri ne 22 cm dhe hapja e tij

është në majen e organit mashkullor.

2.2.Kapitulli II - Infeksionet e traktit urinar

2.2.1.Qka përfshijnë infeksionet e traktit urinar

Infeksionet e traktit urinar janë një nga llojet më të zakonshme të infeksioneve që hasen në

mjekësinë klinike. ITU - të e pakomplikuara janë më të shpeshta te gjinia femrore, të

shëndetshme, me jetë seksuale aktive dhe aparat urinar normal. Vlerësohet se 40 - 50 përqind e

femrave kanë një episod të ITU - së një herë gjatë jetës së tyre. ITU - të janë të shpeshta edhe te

vajzat e moshës shkollore dhe te gratë në menopauzë, si dhe te femrat dhe meshkujt e moshuar,

sidomos te ata të hospitalizuarit dhe ata që mbajnë kateter urinar.

Infeksionet urinare janë shumë të zakonshme, që vijnë si rezultat i ndotjes nga mikroorganizma

të ndryshëm, për shkak të pranisë së rërës ose gurit në traktin urinar, si dhe në rënien e imunitetit.

Këto janë kryesisht infeksione bakteriale. Të gjitha pjesët e traktit urinar mund të preken nga

14

infeksioni, por sidoqoftë fshikëza (cystitis) dhe uretra (uretriti) janë më shpesh të infektuara.

Infeksioni urinar ndodhë pasi bakteret futen në uretër dhe fillojnë të shumohen në fshikëz, pas së

cilës urina bëhet e infektuar. Bakteret që shkaktojnë infeksione të traktit urinar janë të shumta:

Escherichia coli (E. coli), Klebsiella, Proteus, Pseudomonas, Serratia, Citrobacter, Enterobacter,

Staphylococcus aureus, Streptococcus fekalis. Infeksioni i fshikëzës urinare mund të jetë i

percjellë me dhimbje të intensitetit të lartë dhe irritues, dhe nëse nuk reagohet në mënyrë

adekuate, komplikimet serioze mund të ndodhin kur infeksioni përhapet dhe shkakton

inflamacion të veshkave (pyelonephritis). Gjinia femrore kanë një rrezik më të lartë të zhvillimit

të infeksionit sesa gjinia mashkullore.

2.2.2.Simptomat

Sistemi urinar është krijuar për të formuar, mbledhur dhe eliminuar urinën nga trupi ynë. Urina

në vetvete është sterile, por çrregullimi i mekanizmave normalë të mbrojtjes bën që mikrobet të

ngjiten dhe të shumohen në fshikëzën e urinës e më lart.

Simptomat e infeksionit urinar mund të jenë të lehta, nëse gjendja shëndetësore nuk

përkeqësohet dhe sëmundja nuk përhapet. Prandaj, infeksioni urinar mund të ekzistojë pa

simptoma, por në shumicën e rasteve shoqërohet me probleme të shumta.

Jo çdokush me infeksion urinar ka shenja tipike të infeksionit, por kur shenjat klinike janë të

pranishme, ato zhvillohen shpejt dhe janë:

-Urgjencë e vazhdueshme dhe e fortë për të urinuar;

-Ndjesi djegieje gjatë aktit të urinimit;

-Urinime të shpeshta dhe në sasi të pakët;

-Hezitimi (ndjesia sikur nuk urinojmë dot apo nuk zbrazim plotësisht fshikëzën urinare);

-Gjak në urinë (urinë e kuqe) apo urinë e turbullt;

-Urinimi gjatë natës (nikturia);

-Erë e pakëndshme e urinës;

15

- Dhembje në pjesën e poshtme të barkut.

Por, tek disa persona mund të mos shfaqet asnjë simptomë.

2.3.Llojet e infeksioneve të traktit urinar

Qfarëdo lloji që të jetë ITU mund të rezultojë në shenja dhe simptoma më specifike, varësisht se

cila pjesë e traktit urinar është e infektuar, shkalla e prekjes së sistemit urinar dhe reaksioni i

organizimit në infeksion.

Infeksionet akute të traktit urinar ndahen në dy kategori anatomike të përgjithshme në:

- infeksione të traktit urinar të poshtëm (uretriti dhe cistiti) dhe

- infeksione të traktit urinar të sipërm (pielonefriti akut, prostatiti, abceset perinefrike dhe

intrarenale).

Infeksionet me lokalizime të ndryshme mund të shfaqen së bashku ose të pavarura nga njëra -

tjetra dhe mund të jenë josimptomatike, ose të paraqiten në formën e një prej sindromave

klinike.

Infeksionet e uretrës dhe fshikëzës urinare, në pjesën më të madhe të rasteve konsiderohen si

infeksione sipërfaqësore (ose të mukozës), kurse prostatiti, pielenofriti tregojnë për

ndërhyrje të indit. Shumë mikroorganizma mund të infektojnë traktin urinar, por në pjesën

më të madhe infektojnë te rastet akute (cistiti dhe pielonefriti) te pacientët që nuk kanë

kateter, çrregullime urologjike ose gurë. Bacilet e tjera gram - negative, veçanërisht llojet:

Proteus dhe Klebsiella dhe ndonjëherë edhe llojet Pseudomonas, luajnë rol të veçantë në

infeksionet rekurente dhe në infeksionet e shoqëruara me manipulime urologjike, gurë dhe

obstruksion. Ato luajnë rol të rëndësishëm të infeksioneve nozokomiale, të shoqëruar me

katetrin urinar. Shkaktarët më të shpeshtë te infeksionit urinar janë bacilet gram - negative.

Escheria coli shkakton 80 përqind të infeksioneve. Lloji Proteus (në sajë të prodhimit të

ureazës) dhe lloji Klebsiella (në sajë të prodhimit të matriksit jashtëqelizor dhe

16

polisaharideve) janë të prirur për të formuar gurë dhe janë të izoluar shumë shpesh te

pacientët me gurë ne traktin urinar. Koket gram - pozitive luajnë rol më të vogël të UTI - ve.

Pjesa apo organi që preket dhe Simptomat

Veshkat (pyelonefriti akut)

Dhimbje e sipërme dhe anësore

Ethe e lartë

Të dridhura

Të përziera

Të vjella

Fshikëza (cystitis) Presioni në legen

Siklet më të ulët të barkut

Urinim i shpeshtë, i dhimbshëm

Gjaku në urinë

Uretra (uretritis) Djegia gjatë urinimit

Vështirësi gjatë urinimit

17

2.3.1.Uretriti

Është inflamacion i uretrës që shkakton simptoma të ngjajshme me infeksionet tjera te traktit

urinar.Te pacientët e gjinisë mashkullore, shenjat dhe simptomat e uretritit janë djegia ose

vështirësia gjatë urinimit dhe zakonisht sekrecione nga vrima e jashtme e uretrës.

Uretriti është i njohur me disa simptoma: sindromi piuri-disuri, sindromi ferekuent-disuri

sindromi trigonitis (pezmatimi i mukozës së fshikëzës urinare në regjionin e trekëndëshit të

fshikëzës) si dhe sindromi uretral. Është i zakonshëm te gjinia femrore pas menopauzës dhe

është ndoshta i shkaktuar nga ndryshimet në inde e lidhur me nivelin e ulët të estrogjenit.

Infeksionet e uretrës (uretriti) ndodhin kur bakteret nga zorra e trashë dhe anusi kalojnë në uretër.

Veç kësaj, meqenëse uretra dhe vagina janë shumë afër, edhe sëmundjet seksualisht të

transmetueshme, si herpes simplex, gonorrea dhe klamidia janë shkaktarë të shpeshtë të

uretriteve.

2.3.2.Infeksioni I fshikëzës (cistiti)

Cistiti është një inflamacion i vezikës urinare. Agjentët e ndryshëm infektivë, duke përfshirë

bakteriet, virusët, kërpudhat dhe parazitët, mund të shkaktojnë cistitin. Infeksionet e fshikëzës

(cistiti) shkaktohen zakonisht (deri 90%) nga Escherichia coli (E. coli), një lloj mikrobi që

gjendet në traktin tretës. Akti seksual mund të çojë deri te cistiti por infeksioni i traktit urinar

mund të zhvillohet edhe pa pasur jetë aktive seksuale. Gjinia femrore është më shumë e

predispozuar për të zhvilluar cistite falë anatomisë së traktit të tyre urinar, sidomos afërsisë së

uretrës së tyre me anusin dhe distancës së shkurtër nga hapja uretrale me fshikëzën e urinës.Ky

lloj bakteri zakonisht gjendet në traktin gastrointestinal (GI). Megjithatë, ndodhë që edhe

bakteret tjera të jenë përgjegjëse për shfaqjen e infeksioneve. Zakonisht pacientët me cistit

manifestojnë disuri, urinim të shpeshtë dhe dhimbje suprapubike.

18

Shpesh urina është makroskopisht e trubullt, me erë të keqe dhe, afërsisht te 30% e rasteve, është

hemorragjike. Në pjesën më të madhe te rasteve leukocitet dhe bakteriet mund të zbulohen nga

ekzaminimi i urinës së pacentrifuguar.

2.3.3.Pielonefriti

Është infeksion bakterior në pelvikun renal. Mund të jetë akut dhe kronik.

Pielonefriti akut mund të rezultojë nga hyrja e bakterieve gjatë shtatëzanisë dhe mund të

shkaktojë ndryshime epiteliale ose inflamacion të rëndë intersticial dhe ndryshime qelizore.

Pielonefriti kronik është i shoqëruar me anomali strukturore dhe / ose obstruksion, si rrjedhojë e

fibrozës pas inflamacionit ose deformimeve te ndryshme te veshkave. Shkaktarët e zakonshëm

të pielonefritit janë: Escheria coli, Klebsiella, Enterobakteri, Pseudomonas , Serratia,

Morganella.

2.3.4. Prostatiti

Prostatitet janë infeksione të prostatës dhe përveç shenjave shumë të theksuara që kanë (djegie

gjatë urinimit, urinime të shpeshta në sasi të pakët, dhimbje në pjesën e poshtme të barkut) kanë

edhe irritabilitet që mund të çojë edhe deri në depresion, por janë edhe të vështira për t’u

mjekuar, pasi antibiotikët penetrojnë me vështirësi në këtë ind dhe kërkojnë periudha të gjata

mjekimi, deri në 6 muaj.

Termi prostatit përdoret për gjendje të ndryshme inflamatore që prekin prostatën, duke përfshirë

infeksionet akute ose kronike të prostates nga bakterie specifike dhe më shpesh gjendjet në të

cilat shenjat dhe simptomat e inflamacionit të prostatës janë të pranishme, por asnjë organizëm

specifik nuk mund të zbulohet.

Zakonisht pacientët me prostatit bakterial akut mund të zbulohen lehtësisht në bazë të

simptomave dhe shenjave tipike të piurisë dhe bakteriurisë. Për të klasifikuar një pacient të

dyshuar për prostatit kronik në mënyrë sa më të saktë, mostra e porcionit të mesëm të urinës,

19

masazhimi i prostatës dhe mostra e urinës pas masazhit duhet të ekzaminohen në kultura sasiore

dhe të vlerësohen për numrin e leukociteve.

2.4.Faktorët e rrezikut

Prevalenca e ITU-ve varion nga mosha dhe gjinia. Infeksionet e traktit urinar ndodhin 50 herë

më shpesh tek gjinia femrore sesa tek gjinia mashkullore.

Jane regjistruar shumë faktorë të rrezikut për zhvillimin e infeksioneve urinare:

- ulje e imunitetit;

- abstenim nga urinimi;

- masa jo adekuate të higjienës;

- prania e rërës dhe gurit në traktin urinar;

- gjëndra e prostatës së zmadhuar (BHP);

- marrëdhënie seksuale me personat që kanë ndonjë nga sëmundjet seksualisht të

transmetueshme, klamidia (Chlamydia trachomatis) ose gonorrea (Neisseria

gonorrhoeae).

Faktorët e rrezikut specifik te gjinia femrore për ITU përfshijnë:

Anatomia e gjinisë femërore - Një grua ka uretër më të shkurtër sesa një burrë, gjë që shkurton

distancën që bakteret duhet të kalojnë për të arritur në fshikëz urinare.

Mosha - Pas menopauzës, infeksionet urinare mund të shtohen, pasi indet e vaginës, të uretrës

dhe baza e fshikëzës urinare bëhen më të holla dhe më të brishta nga humbja e estrogjeneve që i

mbajnë këto inde vitale.

Aktiviteti seksual - Gratë aktive seksuale kanë tendencë të kenë më shumë UTI sesa gratë që

nuk janë aktive seksuale. Të kesh një partner të ri seksual gjithashtu rrit rrezikun për infeksione.

Perdorimi i disa metodave profilaktike - Gratë që përdorin diafragma për kontrollin e lindjes

mund të jenë në rrezik më të madh, si dhe gratë që përdorin prodhime spermicide.

20

Anomalitë e traktit urinar - Foshnjat e lindura me anomali të traktit urinar që pengojnë

eliminimin e urinës normalisht, ose të bëjë që urina të rikthehet në uretër, kanë rrezik të rritur

nga UTI.

Gjendjet tjera te cilat kontribuojnë në rritjen e ITU

Diabeti dhe sëmundjet tjera që dëmtojnë sistemin imunitar;

Imobilizimi (qëndrimi për një kohë shumë të gjatë në shtrat – pas frakturave dhe

lëndimeve të ndryshme);

Shtatëzania;

Higjiena e ulët;

Përdorimi i zgjatur i tubave (kateterave) urinare.

2.5. ITU - të e lidhura me prezencën e katetrit urinar

Risku i infeksionit nga kateterizimi është afërsisht tre deri në pesë përqind në ditë.

Infeksioni shfaqet kur bakteret arrijnë fshikëzën urinare me një ose dy rrugë: ata ose migrojnë

nëpërmjet rrjedhjes së urinës për në lumenin e katetrit (rruga intraluminale) ose sipër

mbështjelljes mukozale që ndodhet jashtë katetrit (rruga periuretrale). Patogjenët e fituara në

komunitet mund të futen në katetrin e pacientit ose në sistemin ku grumbullohet urina, nga duart

e personelit të spitalit, nga solucionet ose shpërlarësit e kontaminuar dhe nëpërmjet

instrumenteve ose dezinfektuesve të kontaminuar. Më shpesh bakteret futen në sistemin e katetrit

në vendin ku bashkohet katetri me tubin kolektor, ose në vendin e futjes së katetrit në qeskën e

drenimit. Më pas organizmat ngjiten nga rruga intraluminale për në fshikëzën urinare brenda 24-

72h. Ndonjëherë, te pacientët e kateterizuar në më pak se dy javë, infeksionet e traktit urinar të

lidhura me katetër, mund të parandalohen nga përdorimi i një sistemi kolektor të mbyllur steril,

duke i kushtuar vëmendje teknikave aseptike gjatë futjes së katetrit. Trajtimi i infeksionit të

traktit urinar nga katetri duhet të përfshijë antibiotikët me rrugë intravenoze, të cilët mbulojnë

bakteret gram-pozitive dhe ato gram-negative.

21

Komplikimet

Nëse trajtohet me kujdes dhe si duhet, infeksioni urinar rrallëherë shpie në komplikime. Por,

nëse infeksioni lihet i patrajtuar, mund të bëhet gjendje serioze. Infeksionet urinare të patrajtuara

mund të çojnë në infeksion të veshkës (pielonefrit) akut apo kronik, i cili dëmton në mënyrë të

vazhdueshme veshkat dhe shpie deri te pamjaftueshmeria e veshkave.

Fëmijët dhe të rinjtë kanë risk më të lartë për dëmtim renal pas infeksioneve, pasi simptomat

neglizhohen apo ngatërrohen me gjendje tjera. Gratë shtatzëna që kanë infeksione urinare, kanë

risk të rritur për të lindur fëmijë prematurë apo me peshë të vogël (hipotrofë). Te gratë të cilat

kanë zhvilluar tre apo me shumë infeksione urinare, ka shumë mundësi të kenë përsëritje të

infeksioneve urinare.

Sepsis është një ndërlikim potencialisht kërcënues për jetën e pacientit gjate infeksionit,

veçanërisht nëse infeksioni shtrihet deri në traktin urinar dhe në veshka dhe nuk trajtohet në

menyrë adekuate.

2.6.Marrja e mostrës së urinës për analizë mikrobiologjike

Mostrimi i drejtë i materialit për analizë mikrobiologjike është hapi më i rëndësishëm në

diagnozën e saktë të një infeksioni. Diagnoza mikrobiologjike dhe klinike përfshinë veçimin dhe

identifikimin e mikroorganizmave që shkaktojnë sëmundjen e manifestuar si ITU. Diagnoza e

saktë mikrobiologjike ndikon drejtpërdrejtë në trajtimin dhe ecurinë e sëmundjes për pacientin.

Pasi që klinicisti dhe mikrobiologu janë partnerë në përcaktimin e etiologjisë të infeksionit, është

me interes të veçantë komunikimi aktiv në mes tyre. Diagnostika mikrobiologjike përfshinë:

Marrjen e mostrës së urinës;

Transportin e mostrës së urinës;

Përpunimin e mostrës se urinës me veçimin e shkaktarit të infeksionit, identifikimin e tij

si dhe

përcaktimin e ndjeshmërisë ndaj antimikrobikëve;

Raportimin dhe interpretimin e rezultatit të ekzaminimit bakteriologjik.

22

2.6.1. Marrja e mostres te urinës

Duhet pastruar gjenitalet me ujë te rrjedhshëm dhe sapun;

Duhet të shpërlahen me gaza të lagështa;

Fillon urinimi në tualet dhe merret porcioni i mesëm në enën sterile për mostrim;

Mbushet 1/3 e enës dhe mbyllet korrekt;

Mostra, bashkë me fletën udhëzuese, dorëzohet menjëherë në laborator.

2.6.2.Transporti i mostrës së urinës

Transporti i mostrës së urinës nga momenti i mostrimit deri në laborator duhet të bëhet ne afat

kohor prej 30 minuta deri 2 orë. Nëse nga mostrimi i urinës kanë kaluar më shumë se dy orë dhe

mostrat nuk janë ruajtur në frigorifer, atëherë kërkohet përsëritja e mostrës.

2.7.Terapia medikamentoze –Trajtimi

Terapia me antibiotikë dhe me çajra urologjikë është e zakonshme, veçanërisht në çrregullimet

akute ose të papritura shëndetësore. Zakonisht, simptomat e infeksionit zhduken pas disa ditësh

nga fillimi i terapisë (në varësi të shkallës së sëmundjes), por terapia duhet të vazhdojë për një

kohë më të gjatë, deri në stabilizimin e plotë dhe terhekja e shenjave të infeksionit.

Antibiotikët janë vija e parë e trajtimit dhe mjekimit të ITU-ve.

Medikamentet më të preferuara në trajtimin e këtyre llojeve te infeksioneve janë:

Trimethoprima / sulfametoksazoli (Bactrim,të tjerët)

Nitrofurantoina (Macrodantin, Macrobid),

Ciprofloxacina (Cipro)

Ceftriaksoni

23

Levofloxacina

Cephalexina

Doxycylina.

Në shumicën e rasteve simptomat qetësohen dhe fillojnë të zbehen që në ditët e para të fillimit të

mjekimit, por ka raste kur situata është më e rëndë dhe trajtimi me antibiotikë detyrimisht duhet

të zgjasë për një ose më shumë javë.

Në veçanti, çajrat medicinale me efekte anti-inflamatore, antibakteriale dhe diuretike

rekomandohen nga mjekët dhe farmacistët dhe është një mënyrë racionale për të ruajtur dhe

përmirësuar infeksionin e traktit urinar brenda farmakoterapisë moderne. Edhe në raste të

infeksioneve akute të traktit urinar, të cilat janë pa komplikime, dhe gjendja e përgjithshme e

organizmit është mjaft e mirë, rekomandohet fitoterapia me çajra urologjike. Edhe pse fitoterapia

me vetë-mjekim është një terapi racionale, gjendja mjekësore duhet të monitorohet nga një

profesionist mjekësor, i cili mund të vlerësojë në mënyrë të saktë gjendjen e pacientit, në varësi

të simptomave specifike, si dhe historinë e tij mjekësore. Infeksionet e traktit urinar janë shumë

rezistente, shpesh herë janë persëritëse. Në shqetësimin afatgjatë të shëndetit urinar, domethënë

inflamacionit kronik, Urologët aplikojnë terapi të përshtatshme me rekomandimin e marrjes së sa

më shumë çajrave urologjikë, të cilët ndihmojnë organizimin të perballojë infeksionin me efekte

anësore më pak të dëmshme.

24

2. Qëllimi i punimit

Qëllimi i këtij punimi është që të rishikohet regjistri i pacientëve me infeksione të traktit urinar

ne Repartin e Urologjisë në Spitalin Rajonal “Isa Grezda” në Gjakovë.

Kemi analizuar sëmundjet më të shpeshta të traktit urinar në Repartin e Urologjisë në Spitalin

Rajonal “Isa Grezda” në Gjakovë.

Kjo mundeson informimin për parandalim dhe përkujdesje ndaj infeksioneve të traktit urinar.

3. Metodologjia

Për realizimin e këtij punimi kemi marrë të dhënat për infeksionet që prekin traktin urinar në

Repartin e Urologjise.

Njëkohësisht kemi bërë kontrollin e regjistrave të pacientëve të prekur nga komplikimet e traktit

urinar dhe me infeksione urinare.

Nga këto të dhëna janë shqyrtuar pacientët që kanë marrë trajtim në pjesën e dytë të vitit 2019,

konkretisht nga muaji Korrik deri në muajin Dhjetor.

Të dhënat janë marrë në Repartin e Urologjisë në Spitalin Rajonal “Isa Grezda” në Gjakovë.

25

4. Rezultatet

Bazuar në të dhënat e marra nga libri i protokolleve i Repartit të Urologjisë në Spitalin Rajonal

“Isa Grezda” në Gjakovë kemi fituar këto rezultate.

5.1.Ndarja sipas gjinisë

Për një periudhë prej gjashtë muajve të vitit 2019 kemi pasur 277 pacientë që kanë marrë trajtim

në këtë Repart - prejtyre 185 kanë qenë të gjinisë mashkullore ose 66.78% kurse 92 të gjinisë

femërore ose 33.22%.

Tabela 1.Ndarja sipasgjinisë

Gjinia Numri Perqindja

Meshkuj 185 66.78%

Femra 92 33.22%

Gjithsej 277 100 %

26

Grafiku 1.Ndarja sipas gjinisë e pacientëve te trajtuar gjatë vitit 2019

Koment: Numri total i rasteve të të sëmurëve që kanë marrë trajtim në Spitalin e Gjakovës për vitin 2019

ishte 277 pacienta. Prej tyre 185 apo 66,78% i takojnë gjinisë mashkullore, ndërsa 92 raste apo 33.22% i

takojnë gjinisë femërore .

5.2.Ndarja sipas grupmoshave

Në bazë të të dhënave nga regjistrat ndarja në grupmosha është: prej gjithsej 277 pacientëve: 48

pacientë kanë qenë 0-20 vjeq ose 17.33% , 77 pacientë kanë qenë të moshës 21-40 vjeqose

27.8%, 76 pacientë kanë qenë të moshës 41-60 vjeq ose 27.45%, 62 pacientë kanë qenë 61-80

vjeq ose 22.40% dhe 14 pacientë kanë qenë me moshë mbi 80 vjeq ose 5.02%.

Tabela 2. Ndarja sipas grupmoshave

Grupmosha Numri Përqindja

0-20 48 17.33%

21-40 77 21.40%

41-60 76 27.45%

61-80 62 22.40%

81-100 14 5.02%

66.78% 33.22%

Meshkuj 66.78% Femra 33.22%

27

Grafiku 2. Ndarja sipas grupmoshave

Komenti:Siq shihet nga tabela dhe grafikoni janë paraqitur rastet sipas moshës e të prekurve në

vitin 2019 nga infeksionet e traktit urinar; grupmoshat nga 21-40 vjeç janë më së shumti të

atakuar.

5.3.Ndarja sipas sëmundjeve

Në bazë të të dhënave të mbledhura nga libri i protokoleve në Repartin e Urologjisë në Spitalin

“Isa Grezda” në Gjakovë, numri më i madh i pacientëve që kanë marrë trajtim mjekësorë kanë

qenë nga këto sëmundje apo komplikime:

17.33% 21.40% 27.45% 22.40% 5.02%

48

77 76

62

14

0-20 vjeq 21-40 vjeq 41-60 vjeq 61-80 vjeq 81-100 vjeq

Grafiku i ndarjes sipas grumoshave

28

Tabela3.Ndarja sipas sëmundjeve

Sëmundjaapokomplikimi Numri Përqindja%

Pielonefriti 30 10.85

Epididimitis 21 7.58

Ca vesicae urinaris 25 9.02

Colicarenalis 64 23.10

Nefrolitiasis 11 3.97

Uretrolitiasis 29 10.46

Hernia inguinale 16 5.77

Cistiti 10 3.61

Hematuria 8 2.88

BPH 6 2.16

Varicocela testis 7 2.88

Retentio testis 17 6.13

Nefropatia 4 1.44

Insuficiencarenale 10 3.61

Ca I prostates 4 1.44

Uretral stenosis 3 1.1

Hydrocelae testis 5 1.80

Hidronefrosis 4 1.44

Condiloma 3 1.1

29

Grafiku3.Ndarja sipas sëmundjeve

Komenti : Sëmundjet apo komplikimet për të cilat kanë marrë trajtim pacientët në Repartin e

Urologjisë në Spitalin Rajonal “Isa Grezda” në Gjakovë në pjesën e dytë të vitit 2019 (periudha

Korrik- Dhjetor).

5.4.Ndarja e infeksioneve sipas gjinisë

Nga të dhënat e marra në Spitalin Rajonal “Isa Grezda”në Gjakovë numri më i madh i pacientëve

të trajtuar nga infeksionet e traktit urinar kanë qenë të gjinisë mashkullore, 47 pacient ose 52.2%,

kurse numri i gjinise femrore ishte 43 ose 47.8%.

Pie

lon

efri

tet

Epid

erm

itis

Ca

vesi

ca u

rin

aris

Co

lica

ren

alis

Nef

rolit

iasi

s

Ure

tro

litia

sis

Her

nia

ingu

inal

e

Cis

titi

Hem

atu

ri

BP

H

Var

ico

cela

te

stis

Re

ten

cio

tes

tis

Nef

rop

ati

Insu

fici

en

ca r

en

ale

Ca

I pro

stat

ws

Ure

tral

ste

no

sis

Hyd

roce

le t

est

is

Hid

ron

efro

sis

Co

nd

ilom

a

30

2125

64

11

29

16

108

6 8

17

410

4 3 5 4 3

30

Tabela 4. Ndarja e infeksioneve sipas gjinisë

Gjinia Numri Perqindja %

Meshkuj 47 52.2

Femra 43 47.8

Grafiku 4. Ndarja e infeksioneve sipas gjinisë

Koment: Nga të gjitha rastet e komplikimeve me infeksione kemi 47 te gjinise mashkullore dhe

dhe 43 të gjinisë femrore.

52.20%

47.80%

45.00%

46.00%

47.00%

48.00%

49.00%

50.00%

51.00%

52.00%

53.00%

Meshkuj Femra

31

6.Përfundime

Nga të dhënat statistikore mund të vijmë deri në përfundimin se:

Në Spitalin Rajonal “Isa Grezda” në Gjakovë, në gjysmën e dytë të vitit 2019, në

Repartin e Urologjisë kanë marrë trajtim 277 pacientë. Prej tyre 128 kanë qenë të gjinisë

mashkullore kurse 92 kanë qenë të gjinisë femrore.

Nga aspekti i grupmoshave me komplikime urinare grupmosha më e prekur ka qenë

mosha prej 21-40 vjeq.

Nga të gjitha rastet e komplikimeve me infeksione janë paraqitur 47 pacient te gjinisë

mashkullore dhe 43 pacient të gjinisë femrore.

Kur flasim për infeksionet e traktit urinar, shihet se infeksionet e traktit urinar më shumë

e atakojne gjinine femrore sesa gjininë mashkullore. Mirëpo, nga të dhënat tona,një

numër i madh i pacientëve kishin marrë trajtime për epididymitis (që paraqitet vetëm tek

meshkujt) gjë që rezulton se numri më i madh i të trajtuarve ishin te gjinisë mashkullore.

32

7.Rekomandimet

Ekzistojnë shumë rekomandime në mënyrë që të mbrohemi nga infeksionet urinare dhe sa me

pak të përballemi me probleme të infeksionit të sistemit urinar. Këshillat që ndihmojnë për ta

lehtësuar shërimin në rastet kur paraqiten këto infeksione janë:

Të mbahet higjiena personale - Pas urinimit ose defekimit çdo herë pastrohuni për ta ndaluar

kalimin e bakterieve nga zgavra anale në uretër. Duhet pastruar pjesën intime së paku një herë

brenda ditës dhe çdo herë para dhe pas aktit seksual.

Të konsumohen sasi të mëdha të lëngjeve - Sa më shumë lëngje që konsumoni, aq më tepër e

“pastroni”organizmin nga infeksionet.

Të konsumohet vitamina C – të konsumohet kjo vitaminë në formë të tabletave. Vitamina C e

rritë aciditetin e urinës dhe e zvogëlon shumimin e bakterieve.

Duhet urinuar çdo herë kur të ndjehet nevojë për urinim - Asnjëherë të mos mbahet urina.

Të mbajturit e urinës në fshikëzën urinare për një kohë më të gjatë, bakterieve u mundësohet

ambient i mirë për shumim.

Duhet urinuar para dhe menjëherë pas marrëdhënieve seksuale - Çdo herë të urinohet para

dhe pas mardhënieve seksuale që të lirohet fshikëza nga bakteriet që mund të hyjnë në uretër.

Para aktit seksual të pihet një gotë ujë.

Të përdoren vata sanitare në vend të tamponave - Tamponat e rrisin rrezikun e zhvillimit të

infeksioneve urinare, vatat higjienike të ndërrohen pas çdo vizite të tualetit.

Të pihet lëng ose çaj nga boronicat - Hulumtimet tregojnë se boronica e kuqe ndihmon në

shërimin e infeksioneve urinare, por nuk duhet të konsiderohet si medikament. Më mirë është të

33

konsumohet lëng natyral nga boronica. Kur të furnizoheni me çaj nga boronicat, çdo herë të

lexohet udhëzimi, sepse shumë prej tyre përmbajnë përqindje të vogël të boronicës.

Rekomandohet poashtu largimi i alkoolit, kofeines dhe mëlmesave - Alkooli, kafeja, lëngjet e

gazuara dhe mëlmesat mund ta përkeqësojnë gjendjen. Gjatë kohës së trajtimit të infeksioneve

urinare, është e nevojshme që këto të anashkalohen plotësisht!

8.Rezyme

Infeksionet e traktit urinar janë një nga llojet më të zakonshme të infeksioneve që hasen në

mjekësi. Infeksionet e traktit urinar janë pasojë e infeksionit me bakter te llojit: E.Coli,

Klebsiella, Proteus, Enterokoke dhe Stafilokokë.

Simptomat e UTI - ve janë:

- Urgjencë e vazhdueshme dhe e fortë për të urinuar; -

- Urinim i shpeshtë dhe me sasi të vogël;

- Ndjesia sikur nuk urinojnë dot, apo nuk e zbrazin plotësisht fshikëzën urinare;

- Gjak në urinë apo urinë e turbullt,

- Erë e rëndë në urinë ;

-Urinim gjatë natës (nikturia).

Gjatë paraqitjes së simptomave të infeksioneve urinare, menjëherë rekomandohet një vizitë

mjekësore.

Këshillat e lartëpërmendura mund të ndihmojnë në shërim, por nuk duhet të konsiderohen si

zëvendësim në tretmanin mjekësor. Infeksionet urinare janë problem serioz nëse nuk shërohen

me kohë!

34

REFERENCAT:

Prof/As.Dr. Drita Totozani, Prof/As.Dr Sofika Qamirani.“Anatomia normale e njeriut”-(pjesa e

pare).n.d.

Ideal Jaka " Mjeksi Interne- Veshkat dhe sistemi urinar" . 2015.

Jonathan Cohen, Ëilliam G.Poëderly,Seth F.Berkley, Thierry Calandra,Roger G.Finch,Scott

M.Hammer ,Steven M. Holland Timothy E.Kiehn,Dennis G.Maki,Keith P.Ë.J. Mcadam ,Steven

M.Opal,Allan R.Ronald,Claus O.Solberg,Jan Verhoef. “Sëmundjet infektive”. s.d.

Alex M.Davison, J. Steëart Cameron, Jean-Pierre Grunfeld, Claudio Ponticelli, Eberhard Ritz,

Christopher G. Ëinearls, Charles van Ypersele. “Nefrologjia Klinike” Vëllimi 1.

https://amedica.rs/urinarne-infekcije/

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/urinary-tract-infection/symptoms-

causes/syc-https://xn--

http://cdaaa.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=urinary+tract+infections20353447

https://www.femina.al/trajtimi-dhe-parandalimi-i-infeksioneve-te-traktit-urinar-363/

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/urinary-tract-infection/symptoms-

causes/syc-2035347

35

Biografi e shkurtër e kandidatës - CV (Curriculum Vitae)

Informatat personale

Emri dhe mbiemri Salinda Shoshi

Datëlindja 04.10.1999

Gjinia Femër

Nr.personal 1240170376

Të dhënat kontaktuese

Nr.tel. +38349492373

Adresa Lubeniq –Pejë

E-mail Salinda_1999@hotmail.com

Të dhënat e kualifkimit

Shkolla e mesme e lartë Shkolla e mesme e mjekësisë –Pejë

Universiteti Universiteti i Gjakovës “Fehmi Agani”

Fakulteti Fakulteti i Mjekësisë

Programi Infermieri

Statusi E rregullt

Nr.ID 170306037

36

Biografi e shkurtër e kandidatës - CV (Curriculum Vitae)

Informatat personale

Emri dhe Mbiemri Ardiana Kelmendi

Datëlindja 02.02.1999

Gjinia Femër

Nr.personal 1243052641

Të dhënat kontaktuese

Nr.tel. +38343902058

Adresa Kramovik- Rahovec

E-mail ardianakelmendiii@gmail.com

Të dhënat e kualifkimit

Shkolla e mesme e lartë Sh.m.m “Hysni Zajmi”- Gjakovë

Universiteti Universiteti i Gjakovës “Fehmi Agani”

Fakulteti Fakulteti i Mjekësisë

Programi Infermieri

Statusi E rregullt

Nr.ID 170306010

37