7/21/2019 Tylko Toru nr 22

1/24

Nastpny numer wrzenia

Szukaj nas online

BEZPATNA GAZETA TORUSKA| NR 22 | 22 SIERPNIA 2014 | ISSN 40083456 FELIETONY SR.2

O teatrze jako towarze, wolnoci wypowie-

dzi w sztuce i definicji szczcia rozmawia-

my z Krystyn Jand 6

Milena Rouba, urzdniczka

z Torunia, odwiedzia ju

blisko 80 krajw

5Co z plag insektw w

Modzieowej Spdzielni

Mieszkaniowej?

8

Dla chorego na

Leniowskiego-Crohna

nie ma lekarstwa. Woli y

krtko, ale intensywnie12

Jakie s plany na rozwj

lewego brzegu?13

Na wzgrzu w centrum miasta od lat spotykaj si geje.Poluj na nich modociani chuligani, co jednak nie odstraszahomoseksalnych par. Tymczasem na synnym wzniesieniuznale mona lady krwi i spermy. Mioci te.

Sprztna grce

6

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

2/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.light

F E L I E T O N

RADOSAWRZESZOEK

Latem chciabym

by kobiet

Panowie, bardzo chciabym bykobiet - usyszaem kiedy z ust praw-dziwego mczyzny, ktry yciem ryzy-kowa nie raz, mierci uciek spod kosyze trzy razy, eby zyska troch czasu dlawnukw. Sowa pady w towarzystwieparu innych, ktrzy chcieliby by tacy,

jak on.Jak to, Marek, kobiet? - spyta

ktry, ale tak naprawd spyta o tochcia kady z nas.

ak, bo bym si wtedy strasznie

puszcza - odpar Marek.Jak sdz, wikszo panw bardzo

auje, e mj przyjaciel Marek nie wcie-li si w te wszystkie dziewczyny, od kt-rych w rodku lata nie potrafimy ode-rwa wzroku. Gotowi jestemy nawetznosi ochy kobiet, ktre z powodu za-wartych umw cywilno-prawnych trak-tuj nas jak wasno. Otwarcie nakazu-

jc nam postpowanie wbrew naturze.Bo, drogie panie, nie bdcie naiw-

ne. Kady z nas, nawet ten najkochaszymisiu i ten modziutki, ktry dziewczy-nie wci przynosi kwiatki i pluszaki zokazji kadego tygodnia zwizku, kiedytylko ujrzy na horyzoncie smuk kibi,

boski uk biodra i dumn pier skry-t tylko pod stanikiem, natychmiast

skieruje tam wzrok. I nawet jeli si nieprzyzna, to wyobrazi sobie wszystko,

czego, drogie panie, wy si obawiacie.Nic na to nie poradzimy. Chobycie

tuky nas wakami po bach, przestaygotowa i pra, wprowadziybycie ry-

gor z wynoszeniem mieci i na kartkiwydaway piwo z lodwki, to i tak ga-

pi si na inne bdziemy... aka nasza

natura.Co jednak, gdyby przyszo mi spe-ni marzenie Marka i sta si kobiet

na czas wakacji? Zaczabym od dugichmasay piersi, a potem pomyla o paru

innych sprawach, ktrych jako chopbardzo jestem ciekaw. Z wyjtkiem mie-

siczki.Czy jednak bym si tak chtnie pusz-

cza? Patrzc na siebie (w mskiej posta-ci) nabieram wtpliwoci. Wolabym

szybciutko pozna istot kobiecoci iwrci do swojego mao interesujcego

i brzydkiego ciaa. W taki upa wol le-e w hamaku i popija zimne piwo. No

i patrze na dziewczyny.

stopka redakcyjna

Redakcja Tylko ToruZotoria, ul. marca redakcja@tylkotorun.pl

WydawcaGoldendor

Redaktor naczelnyRadosaw Rzeszotekgoldendor@goldendor.pl

Sekretarze redakcjiomasz Wicawski (GSM )

Kinga Baranowska (redaktor wydania)

Dzia reportau i publicystykiMarcin okarz

Dzia informacyjnyukasz Piecyk, Aleksandra Radzikowsk

Micha Ciechowski

Kulturaukasz Piecyk

ZdjciaAdam Zakrzewski,

ukasz Piecyk, Maciej Pagaa

REKLAMAAleksandra Grzegorzewska(GSM ), Agnieszka Korze

niewska (GSM ),

Magorzata Kramarz (GSM

Karol Przybylski (GSM ),

reklama@tylkotorun.pl

SkadStudio ylko oru

DrukExpress Media Sp. z o.o.

ISSN -Redakcja nie odpowiada za tre ogosze.

***Na podstawie art. ust. pkt b ustawy z dnia lutgo r. o prawie autorskim i prawach pokrewnycAgencja Public Relations Goldendor zastrzega, e dasze rozpowszechnianie materiaw opublikowanycw ylko oru jest zabronione bez zgody wydawcy

Red. ukasz Piecykczeka na informacje

Kontakt pod numerem:

Masz dlanas temat?F O T O F E L I E T O N

Ju niedugo

w oruniu odbdzie

si kolejna edycja

Bella Skyway Festival.

Na toruskim

deptaku przygotowa-

nia ju trwaj.

Fot. Adam Zakrzewski

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

3/24

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

4/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.to czytaj

Elegancja to tajemnica. Biuteria, podobniejak czerwona szminka, buty na obcasachczy dobrze dobrany krawat, moe stano-wi o doskonaym wizerunku. Czasem jest tylkododatkiem do ubioru, ale zdarza si i tak, e towanie ona podkrela indywidualny charakterczowieka.

Firma ADA-PLUS, producent biuterii srebr-nej, w swoim asortymencie ma ju blisko ty-sicy wyrobw, ktre projektowane s przez naj-lepszych jubilerw szkoy gdaskiej. Duymzainteresowaniem ciesz si przede wszystkimobrczki i piercionki zarczynowe. Wyroby tejfirmy sprawdzaj si idealnie jako symbol wyjt-kowoci chwili i obietnic y.

- Klientom oerujemy a par obrczek i bli-sko rodzajw piercionkw zarczynowych- mwi Aleksander Jarosawcew. - Wszystkie wy-roby podlegaj bardzo rygorystycznej kontroli ja-koci i wykonane s z rnych tworzyw - srebra zelementami kamieni szlachetnych, bursztynu czybiaego zota. ledzimy trendy w brany i staramysi dostosowa nasze propozycje do oczekiwaklientw.

Walory artystyczne, wysok jako wyrobw

producenta biuterii srebrnej ADA-PLUS orazrnorodno i bogactwo oerty docenili ju

mieszkacy wielu miast Polski, a take CzeSowacji i Niemiec. Najblisze sklepy firmowenaszym regionie znajduj si w Centrum Hadlowym Atrium Copernicus w oruniu orazGalerii Osielsko.

Niezwyka oerta

- Staramy si, by asortyment, ktrym dyspnujemy, by dostosowany do potrzeb klienta - ddaje Aleksander Jarosawcew. - Oprcz biutemamy te w oercie zegarki, dugopisy i piPrzygotowujemy specjalne oerty dla firm i ornizacji poytku publicznego.

Ceny, ktre producent oeruje klientom,konkurencyjne z uwagi na charakter firmy. S otake nisze, ni te proponowane przez internewych dostawcw. Wszystko to z myl o klieni jego potrzebach.

Na wszystkie okazje i bez okazji - kada chwjest odpowiednia do tego, by obdarowa preztem blisk nam osob lub sprawi przyjemnsamemu sobie. Biuteria i dodatki to ozdoba dszy. W sklepach firmy ADA-PLUS kady znajd

co dla siebie.***

Biuteria,

ozdoba duszyOryginalne wzornictwo i najwysza

jako wyrobw. Producent biuterii srebrnej,

firma ADA-PLUS, wychodzi naprzeciw

oczekiwaniom kadego klienta

OMASZWICAWSKI

Zmiany w rozkadzie pocigw majwej w ycie po 2020 roku, ale juwiele osb widzi niekonsekwencjew takim dziaaniu. Z orunia nie bdzie

mona dojecha pocigiem do Lipna? akiscenariusz jest cakiem realny. Do wczorajmona byo w kierowa uwagi do planu wramach konsultacji spoecznych. Nie znamy

jeszcze ich wyniku.Ograniczenie roli kolei jest najczciej

podnoszonym argumentem przez krytykw

"Planu Zrwnowaonego Rozwoju rans-portu Publicznego".- Analizujc zaproponowany tekst pro-

jektu rodzi si wiele pyta, na ktre trudno

w tej propozycji znale jasne odpowie-dzi - mwi Joanna Parzniewska, rzecznikprasowy spki Arriva, wiadczcej usugi

przewozowe w naszym wojewdztwie. - Wpierwszej kolejnoci wtpliwoci budz pro-pozycje cakowitego zawieszenia poczenp. midzy stutysicznym Grudzidzem a

trzydziestotysiczn Brodnic. W tej relacjinaszymi pocigami podruje codziennie

blisko 1000 osb, dojedajcych do pracy,szkoy, ale take przesiadajcych si do po-

cigw dalekobienych. Warto zwrci uwa-

g, e istnienie tego poczenia gwarantuj

zapisy krajowego planu transportowego. Po

wejciu w ycie planu w obecnym ksztacie,

Grudzidz zostaby odcity rwnie od stro-

ny wojewdztwa pomorskiego tj. Malborka.

rudn do racjonalnego uzasadnienia wyda-

je si take propozycja likwidacji pocze w

rejonie Borw ucholskich, wnioskowana

tylko na podstawie oceny wielkoci potokw

podrnych, z pominiciem aktu braku sie-ci drogowej.

Rzeczywicie, w projekcie znajduje

si propozycja wygaszenia szeciu linii po

roku 2020. S to poczenia oru - Lipno,

Wierzchucin - Szlachta, Grudzidz - Garde-

ja, Grudzidz - Brodnica przez Jabonowo

Pomorskie, Bydgoszcz - Chema przez Uni-

saw, Laskowice Pomorskie - Szlachta.

- Nie jestemy w stanie przeskoczy ten-

dencji demograficznych, ekonomicznych i

obyczajowych - wskazuje na amach lokalnej

prasy dr in. Jacek Chmielewski, wspau-

tor opracowania, adiunkt na Uniwersytecieechnologiczno - Przyrodniczym w Byd-goszczy. - Nasze wojewdztwo zamieszkujecoraz mniej osb, a ten trend nie zmieni siw najbliszej przyszoci. Najbardziej defi-cytowe poczenia kolejowe trzeba bdziewygasi, bo ich dotowanie zrujnuje budetwojewdztwa.

Autorzy projektu wskazuj jednak, ewszystko bdzie si odbywao w zgodzie zesztuk. Po roku 2020 zostan wykonane od-powiednia badania, ktre wska, ile osbpodruje realnie na danej trasie. am, gdziejej utrzymywanie ma by nieopacalne, po-cigi zastpi maj autobusy.

Przedstawiciele Arrivy widz problemnieco szerzej.

- Warto rwnie podkreli, e autorzyplanu niewystarczajco mocno pooyli

akcent na znacznie linii kolejowych, kt-re przewidziane s do dalszej eksploatacjii akt, e to wanie one winny stanowikrgosup transportowy wojewdztwa, aewentualna rwnolega komunikacja au-tobusowa powinna mie charakter jedynieuzupeniajcy - wskazuje Joanna Parzniew-ska. - Wskazanie przez autorw planu, ezaoszczdzone rodki finansowe pozwolna utrzymanie przewozw autobusowych,a nieuwzgldnienie przy tym koniecznocirozwoju i zwikszania iloci pocze kole-jowych, nie do koca mieci si w przyjtych

zaoeniach maksymalnej optymalizacji w

datkowanych rodkw publicznych i zrnowaonego rozwoju transportu.

Warto rwnie podkreli, e nowa pspektywa finansowania unijnego zakadue inwestycje w transport kolejowy, ktma by dobr alternatyw dla komuniksamochodowej.

- Zawsze jestemy w Polsce bardziej nwatorscy - mwi z przeksem Janusz Zliski, mieszkaniec Bydgoskiego Przedmcia. - Wszdzie kolej si sprawdza i ludkorzystaj z niej, bo jest punktualna, szybczysta i bezpieczna. W Polsce musimy jnak zrobi inaczej. Drogi si zakorkuj,bdziemy myleli o przywrceniu linii klejowych. Ale wtedy zapewne nie bdzie torw. o tak, jak z tramwajami w mieNajpierw linie likwidowano, a teraz za grupienidze inwestuje si w nowe.

Przedstawiciele Arrivy dodaj jeszjedn kwesti do dyskusji.

- W projekcie nie mona rwnie znle ragmentu pokazujcego szans, ktdaj prowadzone w regionie modernizalinii kolejowych - mwi rzecznik spkSpowoduj one skrcenie czasu jazdy, copoczeniu ze zwikszeniem czstotliwopocze spowodowaoby zwikszenie kokurencyjnoci i rentowoci kolei, jako rka transportu publicznego.

Samochd jest dobry na wszystko?Wiele krajw stawia mocno na rozwj kolei. W naszym wojewdztwielinii ma by coraz mniej. Plan transportowy zakada wygaszenie szeciu pocze.

Fot. UKASZPIECYK

Kolej jest przyszociowym rodkiem transportu. Potrzebatylko wizji jej rozwoju.

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

5/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. ciekawi ludzie

ALEKSANDRARADZIKOWSKA

Malwina Rouba od kilkunastu latzwizana jest z samorzdemterytorialnym. Od zawsze wie-dziaa te, e bdzie podrowa. Praca zabiurkiem i zwiedzanie rnych zaktkwwiata tylko z pozoru nie mog czy si w

cao. oruska podrniczka i naczelnicz-ka Wydziau Promocji i Rozwoju StarostwaPowiatowego w oruniu znalaza wsplnymianownik dla swoich pasji. Racj mia Ry-zard Kapuciski, gdy pisa w Podrach

z Herodotem, e: Istnieje co takiego jakzaraenie podr i jest to rodzaj choroby wgruncie rzeczy nieuleczalnej.

Owocem zaangaowania w prac urzd-niczki i odbytych podry jest przedsi-wzicie Klucz do mojego miasta. MalwinaRouba ten pomys poczya z dwch pro-ektw - pomnika Jana Pawa II w Meksyku

odlanego z zebranych wrd mieszkacwkluczy i makiety dotykowej dla niewido-mych w Budapeszcie.

W drog!

- W mojej pracy i podczas wycieczek,ktrych jestem pilotem, trzeba dziaa tak,eby to miao sens - mwi Malwina Ro-uba. - Decyzje trzeba podejmowa szybkoi liczy si z ich konsekwencjami. Podrepozwalaj mi patrze na wiele spraw z innejperspektywy i czerpa inspiracj z projek-tw czy rozwiza, ktre mam okazj ob-serwowa. o take dziki tej pasji powstaaksika, ktrej wspautork jest AgnieszkaNiwiska W drog! Umilacz podry dlamaych i duych. Zawiera ona wiele cen-nych inormacji i ciekawostek o powiecietoruskim.

Pierwszym dalekim wyjazdem by dlatorunianki obz sportowy. Wyjechaa naniego, majc sze lat. Pniej nadszed czaswypadw kolonijnych, wsplnych wyjaz-dw z rodzicami, grzybobra czy spywwkajakiem.

- Chyba mam we krwi to wczykij-stwo - mwi z umiechem. - Mj dziadekby nawet kierowc autobusu turystycznego,brat ma uprawnienia pilota wycieczek, ro-dzie te mieli odpowiednie dokumenty. o

bya tylko kwestia tego, kiedy zaczn p odr-owa.

Pierwsza wycieczka za granic przypa-da na rok 1988 i by to wyjazd do Jeny nakolonie z UMK.

- Nie zapomn tego szoku kulturowego.Pamitam, e opiekunka powiedziaa namwtedy, ebymy nie kupowali w pierwszymsklepie, bo ceny s rne w wielu punk-tach. Zastanawialimy si, jak to moliwe?Patrzylimy na zote rybki pywajce przeduniwersytetem w NRD i by to dla nas innywiat. Studia to czas, gdy wsplnie ze znajo-mymi wyrywalimy si, gdzie si dao. Pako-walimy do samochodu plecaki i ruszalimyw drog. Dojechalimy nawet starym mer-cedesem na Sahar i zwiedzilimy LazuroweWybrzee.

Wanie takie wycieczki day toruskiejpodrniczce poczucie, e wszystkie rzeczy,ktre ludzie traktuj jako dane z gry - mo-liwo napicia si czystej wody, wyspania,bezpieczestwo - s ulotne.

- Nauczyam si take wyrabia wasnesdy i opinie o odwiedzonych miejscach,poznanych ludziach. o take lekcja dobrejorganizacji. Jedzilimy wtedy za nasze stu-

denckie pienidze, wic o stoowaniu si wrestauracjach nie byo mowy, musielimy tewydziela pienidze na paliwo.

Inne wiaty

Malwina Rouba ma ju miejsca na Zie-mi, do ktrych szczeglnie lubi powraca.

- Rok bez wyjazdu do USA albo Nor-wegii uwaam za niepeny - mwi. - Jestemtowarzyska, ale do odpoczynku potrzebujprzestrzeni, ciszy i obcowania z przyrod.o wanie urzeko mnie w tych krajach.Znam takie stare powiedzenie Jeli kto razprzekroczy ocean, ju nigdy nie bdzie powaciwej stronie. Co cignie mnie w wiat.

orunianka wyznaje zasad, e lepiejgrzeszy i aowa, ni aowa, e si niezgrzeszyo. Du wag przywizuje do wy-ksztacenia. W 2011 roku z wyrnieniemobronia doktorat na Wydziale Politologii iStudiw Midzynarodowych UniwersytetuMikoaja Kopernika w oruniu. Jest absol-wentk Wydziau Prawa i AdministracjiUniwersytetu im. Adama Mickiewicza wPoznaniu oraz Szkoy Gwnej Handlowejw Warszawie i Sciences Politiques w Paryu.Studiowaa rwnie na Uniwersytecie Hum-boldta w Berlinie.

- Mam okazj przyglda si yciu co-dziennemu mieszkacw rnych kultur mwi. - Wiem, e zadaniem caego spo-eczestwa powinna by dbao o wysokjako ycia. Ona nie musi si przekada napienidze, ale na poczucie bezpieczestwa,wsplnoty, opiekuczo pastwa, dobre irzetelne usugi. Samorzd jest wehikuem,ktry pozwala przenosi te idee w rzeczy-

wisto. Jeli dziaa sprawnie, moe byantastycznym motorem napdowym dlaspoeczestwa. Obserwuj to, jak globaliza-cja wyrwnuje poziom ycia. Dzi w niemalkadym kraju mona kupi te same tabletkina bl gowy.

Co zatem ceni sobie szczeglnie w pracypilota wycieczek?

- Lubi przyglda si grupom ludzi itemu, jak buduj wzajemne relacje. o ascy-nujce jak pierwsze wraenie moe by myl-ne albo suszne. Nigdy mi si to nie znudzi.

Kada podr czy spotkanie z innymczowiekiem jest przecie nowym spojrze-niem na wiat.

Kada podr to nowe wyzwanieOd chwili, gdy Malwina Rouba po raz pierwszy przekroczya granic Polski,mino lat. W tym czasie zwiedzia blisko osiemdziesit krajw, z kadego z nich wracajc

nie tylko ze wspomnieniami, ale take cennymi inspiracjami

Fot. ADAMZAKRZEWSKI

Urzdnik nie musi by nudny. Podre s dobr odskoczni od codziennej prac y.

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

6/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.reporta

MARCINOKARZ

Wnocnym yciu orunia nie madzi miejsca dla klubu skierowa-nego do homoseksualnej klien-teli. W miecie, gdzie orientacj inn ni"hetero" tpi si z przytupem, niewielu jestskonnych wyjawi swoj. Gej te czowiek,swoje potrzeby ma. Zaatwi je moe szyb-ko i anonimowo na osawionej "gej-grce"za dworcem PKS, ktra okazuje si nie bymiejsk legend. W sieci nie brakuje oert ipropozycji matrymonialnych zwizanych ztym punktem, mimo, i "porzdku" na jego

terenie pilnuje jeden, czy dwch zakapturzo-nych chuliganw... Na potrzeby materiau staem si mi-kiem546. Na orum gay.pl zapytaem, czyznalazby si kto chtny na wsplne "sza-lestwo" na wzniesieniu. Po 20 minutachotrzymaem maila od uytkownika pawelse-xy, ktry napisa: "Cze, jestem Pawe mam25 lat moe sie umwimy? Mam samochd,mog podjecha. Po co spotyka sie na gr-ce, gdy mam auto. Mgby przesa jakiezdjcie swojego ciaka, no i moe by tetwj sprzt. Odwdzicz sie tym samym.Pozdro. PS. Jestem mao dowiadczony.

Zechcesz by moim nauczycielem?". C,chodzio o spotkanie na grce, wic nie sko-rzystaem. Zdj "ciaka", ani "sprztu" niewysaem. Kolejnych odpowiedzi nie byo,cho przed moim postem pojawio si wielepikantnych. "Grka przy Dworcu PKP. Su-per miejsce. Na grce duo krzaczkw, wic,jak kto nie lubi podgldaczy, mona sitam dobrze zbunkrowa. Miejsce oceniamrewelacyjnie. Nie jestem z orunia, byemtam tylko przejazdem kilka razy i nigdy niewrciem zawiedziony. Bez wzgldu na pordnia i w kady dzie, zawsze kto tam by.Jedynie trzeba uwaa, czy na niej nie ma

przypadkiem dresikw z piwkiem - nigdynie wiadomo na kogo si trafi, wic lepiej imsi nie naraa. Bardzo podniecajce miej-sce..." - dawid1980lodz. ego typu postw, znacznie bardziejwulgarnych, czy perwersyjnych, byo o wielewicej. Prawd o roli pikiet (w slangu ho-moseksualistw pojcie oznaczajce miej-sce przygodnego, anonimowego seksu) naskrzyowaniu ulic - Uniwersyteckiej i Wa-w gen. Sikorskiego postanowiem zbadaw bezporednich rozmowach z homoseksu-alistami z orunia. - Szczerze powiedziawszy, syszaem

plotki o tym miejscu, ale zawsze traktowa-

em je jako art - dziwi si Patryk, gej miesz-kajcy dzi w Warszawie. - Co za perwersja,eby w takim miejscu si kocha... Ja raczejpreeruj po boemu w domu, cho z drugiejstrony nie zawsze jest to moliwe. Nie zlicz,ile razy musiaem wyskakiwa przez okna,eby ojciec chopaka nas nie nakry. Ze wiec szuka geja, ktry nie do-wiadczy nienawici ze strony homooba.Pawe mieszka w oruniu cae ycie, jednakze swoj orientacj si nie kryje. - Z moim byym udalimy si na impre-z, gdzie z wielk nienawici wpatrywaosi w nas dwch typw - relacjonuje 29-la-tek. - Gdy spytaem, czy co im nie pasu-je, kazali nam opuci lokal. Co do samej"grki", syszaem opowieci od wielu zna-jomych, e jest to miejsce schadzek homo-seksualistw, aczkolwiek sam nigdy z niegonie korzystaem. Po prostu wtpi, ebym

wanie tam dowiadczy gbszego uczuciaod drugiego mczyzny. Poza tym, czy ci lu-dzie nie boj sie chuliganw albo policji? oruska jednost ka w cigu ostatniegoprocza nie odnotowaa jednak ani jedne-go przestpstwa uprawiania seksu w miej-scu publicznym, a konkretnie w rejonieopisywanej "gej-grki", co nie oznacza, edo takich nie doszo. Bd, co bd, jest toustronny punkt i na pierwszy rzut oka pro-cederu nie sposb zauway. Odkry monaza to zuyte prezerwatywy lece midzykrzakami. re orum gay.pl wskazuje, e spon-

taniczne przybycie na "gej-grk" nie gw

rantuje wizyty zakoczonej zblieniem ssualnym. Co innego, jeli dwoje panw wczeniej umwionych. Rzuceniem chteczki na ziemi sygnalizuj swoj obecni gotowo, cho znalazem propozycj nego znaku... "rzeba by umwi si na jaznak rozpoznawczy, bo marnuje si nietrzebnie czas na podchody. Moe masownie krocza lew rk?" - sowa niejakiZenonka. Chaszcze "gej-grki" nie stanoochrony przed homoobami, ktrzy poson nocy udaj si tam na owy. Przypkiem natknem si na jednego z nich. Cdzienn dla niego praktyk byo tamszehomoseksualistw przy uyciu pici. Csi w obowizku powstrzymania "sodomjak sam nazywa ich zachowanie. Peday przychodz tu codziennie, cwaj si po krzakach i wal si w dup - czyna dwudziestoparoletni Adrian, chopw kapturze. - Wczoraj byo tylko dwchporadziem sobie z nimi sam. Dostali ryju i zwiali. Dzi jest a piciu, wic na raich nie ruszam, bo si wydr i bd kopo Rzeczywicie, w krzakach widzialudzkie sylwetki. Homoob, odchodzc omnie zapa za teleon i zadzwoni. - y, nie pisz jeszcze? zakapturzospyta swojego rozmwc. Jest robotawykonania. Dzi jest ich wicej.

Gej-grka to niemitAdrian nie toleruje gejw. Na homoseksualistw poluje na zaronitym chaszczami bunkrzeza dworcem PKS. Tam pici daje wyraz swojej nienawici

Fot. UKASZPIECYK

Tzw. gej-grka najwiksz popularnoci cieszya si wokresie PRL, kiedy homoseksualici nie mogli pozwoli so-bie na jawno swojej orientacji seksualnej.

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

7/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. wywiad

Podtrzymuje Pani tez, e gdyby dzi umar-

a, za trumn szyby wszystkie Pani gospo-ie?

ak, rzeczywicie artobliwie kiedycharakteryzowaam w ten sposb

moje stosunki z ludmi, odpo-wiadajc na pytanie, czyestem konfliktowa. Wy-

daje mi si, e nie. Nieznosz ycia oraz pra-y w zej atmoserze i

wzajemnych preten-jach. Nie ma to nic

wsplnego z niewy-maganiem od innychzy nierzeteln

w s p p r a c .Uwaam, em im o

temperamentu, umiem prowadzi i roz-

wizywa sprawy, nie ranic innych, nawetjeli powstaj jakie kontrowersje. Wszyst-kie moje gosposie z nami mieszkay, ze

wszystkimi si przyjaniam, przezlata mieszkalimy z mem

z moimi rodzicami, niemogoby si to uda,gdybymy wszyscynie mieli po prostu

dobrych charakterw.

Co to znaczy by do-brym czowiekiem?

Wszyscy to wie-my. A moe nie? Czy

to umiejtno od-czuwania i rozu-

mienia innych,zdolno do

o d c z u w a niauczu wy-szych? Myl,e jestem czo-wiekiem, ktrymoe spokoj-nie umrze,bez obawy,e zostawi tuw s t y d l i w e ,niezaatwionei bolesne spra-wy. Patrz na

swoje lustrzane odbicie spokojnie.

Szczcie jest dla Pani tosame ze sp okojem?O nie, raczej z harmoni wewntrzn,

ale cytujc trane banay - szczliwym sibywa. Czowiek, ktry myli, czuje, mie-wa refleksje natury nie tylko osobistej, niemoe by w peni szczliwy, bo to stannieobiektywny. Natomiast dla mnie poczu-cie spokoju, gdy si zdarza, jest absolutnymszczciem.

Ile ma Pani w sobie z Elbiety, bohaterki mo-nodramu Biaa bluzka, autorstwa Agniesz-ki Osieckiej?

I wszystko, i nic. Wyposayam j wmoje poczucie humoru, architektur blui radoci, ale ten rodzaj depresji, niezgodyna wiat, niedogadania z yciem i ludmi,prywatnie jest mi daleki. Miaam szczli-

we dziecistwo, cudown matk, kochaj-cego ma, duo dzieci, zwierzt, mioci iobowizkw. Nigdy nie piam alkoholu, aleElbiet rozumiem do ostatniego wosa nagowie i ostatniej zy. Rozumiem te dlate-go, e znaam Agnieszk Osieck i ElbietCzyewsk.

ytuowa biaa bluzka bya marzeniem iznakiem przystosowania do ycia w krajuzakazw i nakazw, cenzury i opozycji. Dzipatrz Pani na rce tysice osb. rzeba sizastanawia dwa razy nad tym, co wypada,

a czego ju nie?

ak, do czsto musz rezygnowa zpewnych prywatnych wyborw. Uwaamna to, co robi i mwi w kontekcie co-dziennoci. Na szczcie nie stany przedemn takie wybory, ktre mogyby szkodzimojemu wizerunkowi. Los ani ycie mnienie kusi, jestem rozsdna, logiczna i pouka-dana, cokolwiek by to nie znaczyo. Bardzouwaam na to, co gram, nie opowiadamludziom historii ani w teatrze, ani w filmie nigdzie bez wzicia za to odpowiedzial-noci. Jestem osob publiczn a to zobo-wizuje, ale i prywatnie, gdzie gbiej mjwizerunek si zgadza. Nie mam natomiastcierpliwoci do ludzi, do tego celebryctwa.

Poklepywania po plecach?ak, tych zaczepek i wyrazw sympatii

objawiajcych si wyznaniami osobistymi.

Staram si zatem nie bywa w zbyt pu-blicznych miejscach. Do kina chodz nazwyke seanse, nie premiery, do teatrw te.Restauracje wybieram na uboczu, jedsamochodem, a nie rodkami komunikacjipublicznej. ych, ktrzy patrz mi na rce -pozdrawiam.

Widz, kupujc bilet, staje si klientem, ktrypaci i wymaga okrelonego rodzaju towaru?

W pewnym sensie. Problem w tym, enie wymaga o my wci wymagamy odwidza wicej ni on od nas. My go wciga-

my w moralne, humanistyczne dyskusje i

refleksje. Widz chce si mia i zapomnie.Dajemy mu to z radoci i sami przy tym

mamy wiele przyjemnoci, ale proponujemy

take rzeczy trudne, trudniejsze. Wane jest,

eby ludzie dostawali produkt, tak to nazwij-

my, najwyszej jakoci. Wtedy z kupieniem

biletu nie bdzie problemu. eatry, ktre

prowadzi moja undacja, zale cakowicie

od askawoci widza, od tego, ile biletw

zostanie sprzedanych. Mimo to nie gramy

tylko komedii i ars, nasz repertuar jest na-

prawd rnorodny i ambitny.

Sztuka Rodrigo Garci Golgota Picnic

bya dla polskiego odbiorcy pokerowym

sprawdzam. Nasz kraj radykalizuje si ide-

ologicznie, a kultura jest w to coraz bardziej

uwikana?

Wedug mnie ludziom za bardzo po-

mieszay si sprawy wiary i kultury, a raczejwiary i sztuki. Polska jest krajem wieckim,

cokolwiek i ktokolwiek by o tym nie myla.

I wolnym. Krajem wolnego sowa, myli i

wyobrani, a od tego wara. Zawsze bd

broni wolnoci wypowiedzi w sztuce.

Pani w tym kontekcie co oburza?

o za due sowo. O wiele za due. Mnie

nie oburza w tych sprawach nic. o wszystko

jest naturalne.Fot. Adam Zakrzewski

W lustro patrz bez lkuO teatrze jako towarze, wolnoci wypowiedzi w sztuce i definicji szczciaz Krystyn Jand, wybitn polsk aktork teatraln i filmow, rozmawia Aleksandra Radzikowska

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

8/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.to czytaj

UKASZPIECYK

Wwielu blokach Modzieo-wej Spdzielni Mieszkanio-wej wci grasuje robactwo.Mimo dezynsekcji rybiki i karaluchy po-

jawi w naszych kuchniach i azienkach.

Czy wina ley po stronie wci unkcjo-

nujcych zsypw?

Karaczany, mrwki araona czy rybi-

ki cukrowe to tylko niektre z przyka-

dw insektw, ktre czowiek napotyka

wszdzie tam, gdzie si osiedli. Jak inor-

muje Pastwowy Powiatowy Inspektor

Sanitarny, mog one przyczynia si do

rozprzestrzeniania patogennych mikro-

organizmw w rodowisku, szczeglnie

poprzez ich przenoszenie na ludzk yw-

no lub powierzchnie przeznaczone do

kontaktu z ywnoci, a jedyn skutecz-

n metod pozbycia si tych nieproszo-

nych goci z naszych mieszka jest prze-

prowadzenie skutecznej dezynsekcji.

- Zsyp to raj dla robakw komen-

tuje Klaudia, mieszkanka bloku Przy

Kaszowniku. Sama znosz mieci do

kontenerw na zewntrz, bo zsypy naj-

zwyczajniej s obrzydliwe i mierdz.

Najgorzej jest, gdy utkn tam mieci.

Smrd na ca klatk.

Mimo e takich gosw usyszymy

wicej, to w MSM problemu nie wida.

- Bardzo rzadko wpywaj do nas in-ormacje od mieszkacw o robactwie w

budynkach wyjania nam Ewa Kur-

czewska, czonek zarzdu. - Jeeli takie

si pojawiaj zlecamy dodatkowe dezyn-

sekcje.

e bowiem zgodnie z harmonogra-

mem wykonuje si dwa razy w roku

wiosn i jesieni. Wszystkim zajmuje si

wtedy specjalistyczna firma.

Problem w tym, e insekty te czuj si

dobrze zarwno w niskich budynkach,

jak i w wieowcach ze zsypami.

- Elementem konstrukcji budynku,

odpowiedzialnym za ich bytowanie, s

gwnie piony kanalizacyjno-ciekowe

inormuje Hanna Wolska, Pastwowy

Powiatowy Inspektor Sanitarny w o-

runiu. - Problem likwidacji zsypw w

wieowcach nie jest tak jednoznaczny w

rozwizaniu, jakby si na pozr wydawa-

o. Powszechna opinia w tej sprawie, e

zsypy s wylgarni robactwa nie jest

do koca prawdziwa.

Skd ten wniosek? Wynika to z inten-

sywnego ruchu powietrza, ktry odbywa

si kominie zsypowym. o spora prze-

szkoda dla bytowania i rozmnaania si

robactwa. Odpowied ta nie jest jednak

tak jednoznaczna, jakby si w ydawao- Gwnym problemem, na ktry n

ley zwraca uwag rozpatrujc zag

nienie uciliwoci zsypw, to bie

dbao o ich czysto i stan techni

ny dodaje Hanna Wolska - W duy

stopniu zaley to od samych mieszk

cw. Bezporednie wyrzucanie mi

do zsypu (nie opakowanych w worki)

pewno bdzie pogarszao stan bie

czystoci, zarwno samego zsypu ja

otoczenia. Podsumowujc, wydaje

e nie akt istnienia zsypw a ich w

ciwa eksploatacja i kultura lokator

oraz wiedza na temat sposobu bytowa

szkodnikw w rodowisku moe pozw

li na uniknicie uciliwoci wynijcej z obecnoci zsypw w budynk

mieszkalnych. Mona wtedy w peni k

rzysta z ich zalet.

Nie we wszystkich blokach MSM

unkcjonuj zsypy. Zostay one zlikwid

wane decyzj mieszkacw. Aby tego d

kona, wymagana jest zgoda co najmn

75% mieszkacw klatki schodowej.

Tworzymy domy dla robactwaNasza czytelniczka zastanawia si, skd w mieszkaniach jeji ssiadw znalazy si insekty. Wsplnie z Sanepidem rozwijamy wtpliwoci

Fot.ARCHIWUM

Naley zwraca uwag na to, aby nie zamieca czciwsplnych naszych mieszka. Inaczej moemy liczy naodwiedziny nieproszonych goci.

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

9/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. na wasnym podwrku

To nie tak, e tylko rodzice ucz swojedzieci. One take mog by rdeminspiracji dla dorosych. Izabela Le-wandowska na pomys Wycinanek-nakle-anek wpada podczas nie do koca udanej

prby wsplnej zabawy z creczk. Brakierpliwoci dziewczynki okaza si przy-zynkiem do szybkiego znudzenia wycinan-

kami robionymi przez mam na gorco, aprzecie dzieci kochaj kolory! rzymajci tej myli, namwia inn mam swoj

koleank, Mart Kozowsk, do urucho-mienia produkcji gotowych ju elementwpapierowych ukadanek. yle wystarczyo,by ujrze wybuchy radoci. Najmodszymdo szczcia wiele nie potrzeba.

Dzika dungla, a w niej dumnie swe kro-ki stawia... so. Lew preeruje raczej wylegi-

wanie si pod drzewem, z ktrego na ogoniewisa mapa. Z najwyszej gazi przygldai jej ptak - wyglda na tukana. Korona ba-

obabu jest dla zwierzt schronieniem przedocem grujcym na niebie bez chmur.

Cho a parzy promieniami, trawa pozosta-e zielona, wci przytulna dla motyli. wiaten yje, mimo i powsta przy uyciu kolo-owego papieru. Stworzyo go dziecko przy

niewielkiej pomocy mamy, ktra zrobia za-kupy na www.wycinanki-naklejanki.pl.

Wzorw innych ni Dzika dungla

jest mnstwo: Zakochane abki, Pocigdo ZOO i Gra dinozaurw - to tylkoniektre z nich. Obie inicjatorki projektutryskaj entuzjazmem i pomysami na nowekompozycje. Jego sukces widziay w roze-mianych oczach wasnych dzieci. W czymtak naprawd tkwi magia wycinanek-nakle-janek?

- W opakowaniu znajduj si elementy,z ktrych dziecko moe przygotowa do-woln wycinank-naklejank w wybranym

motywie - tumaczy Izabela Lewandowska,mama Lenki i pomysodawczyni zabawy.Rne ksztaty, dbao o detale wycitychczci oraz bogata kolorystyka sprawiaj, ewycinanki-naklejanki to niebanalna propo-zycja kreatywnej rozrywki i spdzenia czasuz dziemi.

Izabela Lewandowska i Marta Kozow-ska przygotoway zestawy papierowychukadanek dla pociech w rnym wieku. Woercie ich sklepu internetowego jako pierw-szy rzuca si w oczy Zestaw junior dla

smykw plus minus w wieku 3 lat.- o pomys dla modszych dzieci, kt-

rych zdolnoci manualne nie s jeszcze dokoca rozwinite oraz trudniej im przezduszy czas skupi uwag na zabawie - wy-jania Marta Kozowska, prywatnie mamaprzedszkolaka i uczennicy I klasy. - worze-nie swojej wycinanki-naklejanki pod okiemrodzicw to okazja do poznania kolorw,ksztatw i polskich zwierztek. W razie cze-go maluchowi za wskazwk, jak powinienwyglda gotowy obrazek, suy okadkaopakowania.

Zawiera ono do 20 elementw papiero-wej ukadanki w zalenoci od wybranegomotywu. Gdy dzieciaczek zacznie ju stwa-rza pozory wadania polszczyzn, moe siporwa na Zestaw standard. utaj liczba

wycinankowych puzzli wzrasta do 65-85sztuk. Robi si coraz trudniej...

- Do zabawy z tym zestawem zachcamydzieci w wieku od 4 do 7 lat - wskazuje IzaLewandowska. - Pomoe im rozwija zdol-no skupienia na wykonywaniu konkretne-go zadania, a w przypadku wyboru motywuz alabetem posuy do pierwszej nauki liter.

Elementy zestaww umieszcza si zwy-kle na kartce A4, ale mamy podpowiadaj,e wikszy ormat pozwoli na wzbogacenieukadanki o rysunki czy malunki.

Prawdziw gratk dla modego artystydo 8 lat bdzie jednak Zestaw premium,ktry zajmie go nawet na ptorej godzi-ny. Zawiera dwa dowolne, powikszone dookoo 100 elementw zestawy wraz z atesto-wanym klejem oraz dwiema kartkami A3.Zamwienie przybdzie poczt w estetycz-nym opakowaniu, co wicej - z imieniemprzyszego waciciela, o ile bdzie sobietego yczy.

Obie mamy doskonale wiedz, jak wa-nym etapem w yciu dziecka s pierwsze dnizmaga z edukacj, dlatego przygotoway li-mitowane SUPERZESAWY PREMIUM dla superprzedszkolaka i superucznia.Wyrnia je kolorowy jak tcza tytu, zdra-dzajcy, kto zasuy na dobr i kreatywnzabaw.

- Z moj Lenk co roku we wrzeniu, porozpoczciu roku szkolnego w przedszkolu,chodziymy na lody. aki rytua - opowia-da Izabela Lewandowska. - eraz dojdzie dotego wspaniay prezent, ktry uprzyjemniten wyjtkowy, aczkolwiek nieco stresujcydla dziecka dzie. Podkrel nim, e jestem zniej dumna, do czego zachcam wszystkichrodzicw. Zdecydowani na zakup powinnisi popieszy, bo zamwienia mona ska-da do 25 sierpnia!

Maciej Pagaa

Kolorowy, papierowy umiechwiat najmodszych nie zosta jeszcze poarty przez komputery.Zabaw tradycyjnych broni dzielnie dwie mamy, zaoycielki

Wycinanek-naklejanek projektu, ktry daje szans na szczliwe dziecistwo

Fot.ARCHIWUM

PRYWANE

Wycinanki-Naklejanki mona kupi w interneciepod adresem www.wycinanki-naklejanki.pl oraz

w Toruniu i Olsztynie, odbierajc osobicie od zaoycielek.

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

10/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.to czytaj

Po Toruniu, cmentarzui parkinguWedug bada z tego roku blisko poowa Polakw posiada smartfona, a odsetekten bdzie wzrasta. Miasto chce wykorzysta potencja, ktry drzemie w urzdzeniach mobilnych

UKASZPIECYK

Niemal 5 tysicy osb p obrao do tejpory oficjaln aplikacj orunia.Urzdnicy maj jednak kolejnepomysy, ktre maj pomaga mieszkacomgrodu Kopernika i turystom. Nasze urz-dzenia w przyszoci pokieruj nas do do-wolnego nagrobka lub znajd wolne miejsceparkingowe w centrum.

Aplikacja orunia zadebiutowaa nasystemie Android w poowie czerwca. Magi-strat wyda na ni 65 tys. zotych, a wy kona-niem zaja si firma Amistad, ktra ma naswoim koncie podobne projekty. Program

pozwala nam zapozna si z histori miasta,zaplanowa najblisze dni w oparciu o wy-darzenia odbywajce si w oruniu, spraw-dzi rozkad jazdy komunikacji miejskiejlub aktualnoci. e ostatnie opcje ciesz sinajwiksz popularnoci.

- Po kilkunastu tygodniach mamy mn-stwo pozytywnych sygnaw o naszej aplika-cji - mwi Pawe Piotrowicz, dyrektor Wy-dziau Komunikacji Spoecznej i Inormacjiw toruskim magistracie. - Uytkownicybardzo wysoko ocenili nasz program: 4,7 na5 moliwych punktw.

Z danych dostarczonych nam przezUrzd Miasta wynika, e najwicej uyt-kownikw wedug wojewdztw pochodzi zkujawsko-pomorskiego. Jeli popatrzymy napobrania pod ktem miast, to okazuje si,e najczciej program pobrali mieszkacyWarszawy (oru na drugim miejscu).

Pochlebnie o przedsiwziciu wyrazisi take branowy portal antyapps.pl, ktryzajmuje si m. in. recenzjami aplikacji mo-bilnych.

- Zdecydowanie otrzymalimy bardzodobry produkt twierdzi omasz Popie-

larczyk, autor recenzji. Aplikacja takewykorzystuje potencja turystyczny miasta,gdy mona j traktowa jak asystenta czyprzewodnika.

Do tej pory jednym z najwikszych za-rzutw wobec toruskiego programu jestbrak wsparcia dla innych systemw. Dobrawiadomo jest taka, e do koca sierpniawersje na systemy iOS i Windows Phonemaj by ju dostpne.

- Spywaj do nas take propozycjeusprawnienia programu, ale warto pami-ta, e im bardziej rozbudujemy aplikacj,

tym wolniej moe pracowa w mniej za-

awansowanych teleonach dodaje PawePiotrowicz. - Kady nowy element musimywic dokadnie przemyle.

akim usprawnieniem miaoby by mi-dzy innymi tworzenie trasy naszej wycieczkiw oparciu o plan miejsc i wydarze. Do tejpory aplikacja miaa jednak jedn aktuali-zacj.

Na tym nie koniec. Ju od dawna miesz-kacy orunia mog kupowa bilety ko-munikacji miejskiej oraz paci za parkingw streach parkowania dziki programowimoBILE (zewntrzny podmiot obsugu-jcy ca Polsk). Pod koniec wrzenia na-tomiast mamy pozna zwycisk ekip stu-dentw, ktrej zadaniem jest przygotowanieaplikacji znajdujcej nagrobki na toruskichnekropoliach.

- Cmentarz komunalny jest na tyle duy,e mona si pogubi przyznaje Pawe

Piotrowicz. - Zbadalimy dowiadczeniainnych miast majcych ju takie aplikacje iwiemy, e warto wprowadzi podobne roz-wizanie u nas. Program na pewno przydasi te osobom, ktre nie mieszkaj w oru-niu.

Magistrat w zadaniu konkursowym dlaakw okreli minimalne kryteria. Pro-gram ma bowiem wyszukiwa nagrobkiwedug imienia, nazwiska, dat urodzenia imierci czy inskrypcji. Do tego teleon lubtablet musi nam wskaza lokalizacj grobu.Autorzy, ktrzy zajm pierwsze miejsce,

otrzymaj 5 tys. zotych nagrody. Dopi

po stworzeniu waciwych mechanizmurzd przystpi do katalogowania grobwkady z nich bdzie mia w bazie progra

zdjcie. Docelowo aplikacja ma obsugiw

wszystkie cmentarze w oruniu.Optymizmu w tym przypadku nie p

dziela ju omasz Popielarczyk. Wskaze uycie aplikacji bdzie marginalne.

- W wikszoci wiemy, gdzie znajdujgroby naszych bliskich twierdzi bloge

Nawet osoby z daleka czsto maj rodz

w pobliu i w ich towarzystwie pojawiajna cmentarzach. o moe by niepotrzeb

inwestycja.O wiele cieplejsze przyjcie ma pom

stworzenia systemu inormowania o w

nych miejscach parkingowych na tereStarego Miasta.

- Nie spotkaem si jeszcze w Pol

z podobnym pomysem dodaje omPopielarczyk. aka aplikacja mogaby

pionierska w naszym kraju, a tym samwyrni oru na mapie Polski.

Aplikacja i cay system parkingowyna razie jednak koncepcja, ktrej szcze

w magistrat nie zdradza. Wiemy jedne wymaga ona o wiele wikszych nakad

finansowych ni dotychczasowe przeds

wzicia i ingerencji w inrastruktur miaprzez instalacj rnorakich czujnikw.

Fot. UKASZPIECYK

Oficjalna aplikacja Torunia zbiera pozytywne oceny oduytkownikw. Pawe Piotrowicz zapowiada ju kolejne.

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

11/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. ttni yciem

OMASZWICAWSKI

Zdolnych osb w naszym miecie nie

brakuje. Do niechtnie wychodzoni jednak na ulice Starego Miasta,

eby podzieli si swoimi inspiracjami z in-

nymi. Idc ulic Szerok dostaniesz wiele za-

prosze do lokali... nie tylko gastronomicz-

nych, ale nie przystaniesz na dugo, eby

posucha artysty, ktrego imi zapamitasz

na duej.

Stolice pastw ociennych mona roz-

poznawa po naturszczykach, ktrzy wroli

w krajobraz centralnych punktw aglome-

acji. uryci wiedz, e na praskim rynku

potkaj rodzimych multiinstrumentalistw

codziennie dajcych koncerty na wyso-

kim poziomie. Nie musz te dugo szuka

pokazw fire show w najlepszym wydaniu

czy reestyle ootballu. Najwiksze wraenie

robi nie punki rodem z zachodniej Europy,

ktrych dowcip nie jest najwyszych lotw,

ale rodzimi mieszkacy miasta. o oni po-

trafi najlepiej odda jego klimat, ktrego

nie poczujesz kartkujc przewodnik. W

Wiedniu mima (ulicznego "stacza") sp otkasz

na kadym kroku. Wciela si najczciej w

ksin Sisi albo Mozarta. Stoi obok paacu

Schnbrunn nie baczc na lejcy si z niebaar.

- Porwnywanie orunia do duych

miejscowoci nie ma wikszego sensu -

mwi Katarzyna Mierzejewska, podrnicz-

ka z wieloletnim staem. - akie ambicje s

zdecydowanie nieuzasadnione. Praga, Wie-

de czy nawet Krakw maj swoj renom

i elementy miejskiej kultury, z ktrych grd

Kopernika nie synie. Mam wielu znajomych

w Europie. Byli w naszym miecie, ale aden

uliczny artysta ich nie zaascynowa i nie za-

pad im w pami. Ale w porwnaniu do in-

nych polskich miast oru rwnie wypada

blado w takim zestawieniu.

Kultura kulturze nierwna

Mieszkacy naszego miasta rwnie z

trudem wskazuj charakterystyczne posta-

cie.

- By pan grajcy na ykach, ale od du-

szego czasu go nie widuj - mwi Agnieszka

Zieliska, studentka kulturoznawstwa. -

Czsto zaczepia pary i wypiewywa do

rubaszne piosenki, ale by niezwykle sym-patyczny i taktowny. Nie ma znaczenia na

co zbiera. Znacznie istotniejsze jest to, e

wnosi w krajobraz Starego Miasta pewien

koloryt. Nie mona tego powiedzie o kolej-

nych osobach, ktre graj utwory "Demu".

Pomijam ju akt czstego braku suchu, bo

nie to jest najgorsze. Oryginalnoci w tym

nie ma adnej.

W nieco brzydsz pogod w rodku dnia

czasami trudno spotka jakkolwiek posta,

ktra pozwoliaby zatrzyma si na chwil

podczas spaceru.

- Pracuj w centrum miasta od kil-

ku lat - mwi Pawe Modzelewski, agent

ubezpieczeniowy. - Pana zawodzcego na

skrzypkach ciko si ju sucha. onglerka

pojawiajca si raz na jaki czas jest red-

nich lotw. W zasadzie zatrzymuj si tylko

wtedy, gdy adne studentki graj na ulicy

Szerokiej, ale to ze wzgldw estetycznych

gwnie, a nie artystycznych.

W Poznaniu i Wrocawiu

znacznie lepiej

Podobne zdanie maj rwnie turyci.

- Sabo to wyglda u was - mwi Raa

Mijaski z Gdaska. - Spodziewaem si

znacznie wicej. Nie ma nawet pchlego tar-

gu z prawdziwego zdarzenia. Z on chtnie

przystajemy przy ulicznych artystach i wrzu-

camy kilka zotych, ale dzi nie mielimy na-

wet takiej okazji. andeta na straganach jest

wszdzie. Bylimy w tym roku w Poznaniu

i Wrocawiu. am jest zatrzsienie osb za-

rabiajcych poprzez uliczn sztuk. Czasami

to a przytacza.

W tak duym skupisku studentw, a

trudno uwierzy, e nie ma pereek, o kt-

rych mona wspomnie. rudno te szuka

w starszych pokoleniach kulturalnego du-

cha miasta. A przecie kultura, to nie tylko

muzea, galerie, teatry czy estiwale. o co

znacznie wicej. Oddolnego ermentu ar-

tystycznego jednak nie czu. Wicej jest

go na Bydgoskim Przedmieciu ni Starym

Miecie. Zapraszanie gwiazd disco-polo np.

zespou Bayer Full, raczej tego nie zmieni. S

jednak promyki nadziei.

- W poprzednich latach byo lepiej, bo

czciej spotykao si malarzy czy karyka-

turzystw, a i muzycy wicej z siebie dawali

- mwi barman jednego ze staromiejskich

pubw. - W klubach pojawia si jednak wie-

le osb, ktre maj niebagatelne umiejtno-

ci. Moe warto byoby pomyle o jakiej

ormie przegldu dla takich osb? rzeba

pobudzi ich aktywno, ebymy nie byli

kojarzeni jedynie z miastem kociow,

pomnikiem Kopernika i osem, na ktrym

mona usi i zrobi sobie zdjcie.

Tosamobudowana od douUliczni artyci buduj klimat rynkw wielu miast.W Toruniu nie ma ich zbyt wielu,a ich oferta w porwnaniu do Wrocawia, Poznania czy Krakowa jest znacznie ubosza.

Sama architektura nie napdza kultury

Fot.ADAM

ZAKRZEWSKI

Na toruskim Starym Miecie mona spotka ulicznych artystw. Ich oferta kulturalna nie jest jednak szczeglnie rnorodna.

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

12/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.reporta

MARCINOKARZ

Jest wyjtkowy, cho nie tylko w sposb,w jaki by sobie tego yczy. Ma ryzurna punka, kilka tatuay z nordyckimisymbolami i chorob Leniowskiego-Croh-

na. Swj wygld zacz zmienia dwa lata

temu, gdy dowiedzia si, e cierpi na scho-

rzenie, ktrego pochodzenie jest niewyja-

niona. Leczenie, jakiemu si podda, tylko

go wyniszczao. Na inne reundowane cz-

ciowo nie byo go sta. Ostatecznie porzuciwizyty w aptekach i szpitalu. Woli y krt-

ko, ale intensywnie, ni codziennie patrze

w lustro i widzie cie czowieka. Mieszka w

oruniu, ma 24 lata, mierzy 172 cm i way

43 kg. Podobnych jemu jest w Polsce okoo

15 tysicy.

Choroba Leniowskiego-Crohna potrafi

dugo nie dawa o sobie zna, ale gdy si ju

przebudzi, atakuje z uri. Jej rzuty mog by

pojedyncze albo wielokrotne. ycie w cigej

niepewnoci i dyskomorcie, podsycane cz-

stymi blami brzucha. Wraenie niechybnej

eksplozji odka, ktra w kocu nastpuje,

niekiedy w ormie biegunki. W najgorszych

przypadkach, gdy choroba jest ju mocno

rozwinita, moe to by kilkadziesit wizyt

w azience w cigu dnia. Mka. Krwawy sto-

lec. Krwawienie z odbytu. Baganie o koniec.

en nastpuje, ale czsto dopiero w szpitalu.

- Swoich rzutw nie liczyem. Czy war-

to? - pyta Micha, relacjonujc przebieg swo-

jej choroby. - Ostatnio si pogorszyo. Wtedy

miaem trzy takie rzuty z rzdu. Raz wyldo-

waem w szpitalu na trzy dni z powodu od-

wodnienia. Podali mi kroplwk i wszystko

wrcio do normy. Na jaki czas.

Denie do autodestrukcji

Schorzenie, z ktrym boryka si Micha,

jest nabyte. Najczciej atakuje modych

w wieku 20-25 lat, aczkolwiek naukowcy

obserwuj wzrost zachorowalnoci u osb

starszych i dzieci.

- Cho badania nad chorob Leniow-

skiego-Crohna prowadzone s na szerok

skal, wci nieznana jest jej etiologia - tu-maczy dr n. med. Marcin mudziski, spe-

cjalista chorb wewntrznych i gastroen-

terologii. - Prawdopodobnie jest wynikiem

immunologicznej reakcji na pewien czyn-

nik. Jaki? ego niestety nie wiemy. Mona

powiedzie, e organizm chorego dy do

autodestrukcji. Schorzenie objawia si nie-

ustajcymi blami brzucha w okolicach

wyrostka robaczkowego, stanami zapalnymi

ukadu pokarmowego od jamy ustnej po od-

byt na caej gruboci jego cianek. Ponadto

chory moe mie do czynienia z afami w

buzi, przetokami w okolicy odbytniczej.

o wszystko powoduje u niego niech do

jedzenia, co skutkuje z kolei gwatownym

spadkiem wagi.

Na pierwszy rzut oka Micha wyglda na

zdrowego. Zastanawiajca jest jedynie jegoszczupa sylwetka. Ma 24 lata, 172 cm wzro-

stu i 43 kg wagi.

- Czasem artujemy sobie z Michaa, e

ma anoreksj - mwi Karol, jeden z kolegw

chorego.

Carpe diem

Dwa lata wstecz. Michaa zaniepokoiy

przewleke wzdcia, bolesne uczucie na-

pcznienia odka i krew w muszli klozeto-

wej po wizycie w toalecie. Syszc w s zpitalu,

e cierpi na ChL-C, nie czu adnych obaw.- Rwnie dobrze mogem usysze, e

mam gryp. Nie wiedziaem, z czym wie

si ta choroba - opowiada 24-latek. - Zacz-

em przeszukiwa Internet. Opisy przebiegu

tego schorzenia byy dramatyczne. Z poczt-

ku postanowiem si leczy, co w zasadzie

oznacza, e mam szans wyduy tylko czas

remisji. Lekarz przepisa mi specjalne stery-

dy. P roku zaywania ich zrobio ze mnie

wrak czowieka. Alternatyw byo leczenie

biologiczne, ale koszty z nim zwizane s

nie na moj kiesze. Wszelkie rady odno-

nie specjalnych diet, rzucenia papierosw

postanowiem zignorowa. Cae s woje ycie

musiabym podporzdkowa tej chorobie,

czego nie zamierzam zrobi. Wol si nim

cieszy i szybciej zakoczy, ale gdy nadej-

dzie ta ostatnia chwila, by przekonanym,e zrobiem wszystko, na co miaem ochot.

Jak dotd swoj chorob Micha prze-

chodzi stosunkowo agodnie. Poza momen-

tami rzutw, nie przeszkadza mu w yciu

codziennym. Z powodu ChL-C nie dozna

jeszcze upokorzenia, cho zdarza si, e

ujawniajc poznanej osobie prawd, czuje

nagle zwikszajcy si dystans z jej strony.

Ogranicza z nim kontakt, jakby baa si, e

Crohn przejdzie i na ni, a przecie nie jest

zaraliwy.

Micha nie musi nosi ze sob rolki pa-

pieru toaletowego. Kontroluje krwawienia zodbytu. Ma sta prac w gastronomii. Swo-

j przypadoci podzieli si z szeostwem

ju po przyjciu posady i przepracowaniu

paru miesicy. Pki rzetelnie wykonuje swo-

j prac, nic do niego nie maj. Ksiecz-

k sanepidowsk przecie posiada. Chcc

sprawdzi, czy inni pracodawcy toruskiej

brany gastronomicznej wykazuj podobn

tolerancj do osoby o jego charakterystyce,

odbyem szereg rozmw z kierownikami ka-

wiarni, cukierni, ast-oodw oraz restaura-

cji. Znaczna wikszo - 81% badanych - nie

widziaa adnych przeciwwskaza odnonie

ewentualnego zatrudnienia. Argumentacja

pozostaych 19% jemu przeciwnych doty-

czya cech fizycznych - maej siy i wytrzy-

maoci ubiegajcego si - oraz sytuacji,

w ktrej choroba widoczna byaby ju nazewntrz w stopniu znacznym. Wrd ob-

jaww pozajelitowych zdarzaj si zmiany

skrne, takie jak rumie ropny czy pioder-

mia zgorzelinowa.

- Mczyzn zatrudniamy najczciej

w kuchni, co jest prac do intensywn, z

ktr moim zdaniem, osoba borykajca si

z t chorob, waca niemal o poow mniej

ni zdrowy czowiek, nie poradziaby sobie -

mwi atiana Dera, kierowniczka toruskiej

restauracji Metropolis.

- Paskudna przypado - kwituje kie-

rownik jednej z prestiowych restauracji,mieszczcej si przy ul. Szerokiej. - Jeli

mam by szczery, wtpi, eby kto taki

znis harwk w brany gastronomicznej.

Poza tym, nie wyobraam sobie, eby p oda-

wa jedzenie, majc na twarzy czy rkach tak

nieprzyjemne dla oka rany i krosty?

Due ryzyko raka

Na to czy schorzenie zawsze si rozwija,

nie zna odpowiedzi aden lekarz. Zdaniem

Marcina mudziskiego, do poznania jego

przyczyn dojdzie przypadkiem jak w cho-

robie wrzodowej. Specjalista twierdzi, e

istnieje szansa na normalne ycie pacjen-

ta, o ile stosuje si on do zalece lekarza. W

przypadku ich ignorowania choremu grozi

kalectwo i zdecydowanie krtsze ycie.- Zwykle choroba Leniowskiego- Croh-

na przebiega tak, e jest jeden ciki rz

ktry udaje si opanowa - wyjania Mar

mudziski, przyjmujcy swych pacjent

w Poradni Gastroenterologicznej Przych

ni Specjalistycznej Matopat w oruniu. - P

tem nastpuje do duga remisja. Moe

osignita poprzez stosowanie lekw dou

nych, lekw biologicznych, ktre w Pol

s reundowane, cho byoby dobrze, gdy

terapia trwaa duej. Zdarza si, e rok to

mao, a jej skuteczno i tak plasuje si

poziomie 50 %. Ponadto kryteria obj

pacjenta leczeniem tego typu s mocno w

rubowane. Odnonie leczenia steryda

mog zapewni, e nie s one wyniszczaj

dla organizmu, o ile chory przyjmuje je p

cis kontrol poradni specjalistyczny

Jeli pacjent ich naduywa oraz ignor

inne zalecenia, rzeczywicie mona si s

dziewa wielu powika. Stan zdrowia co

bardziej si pogarsza, a w kocu docho

do zgonu.

Jednym z powika ChL-C jest 5,6-kr

ny wzrost ryzyka zachorowania na now

twr jelita grubego, zwaszcza jeli boryk

si z nim krewni. W przypadku Mich

mona powiedzie, e rak jest chorob

dzinn

Organizm jego wasnym wrogiemChoroba Leniowskiego-Crohna dotyczy gwnie ludzi modych,w peni sprawnych zawodowo, intelektualnie i spoecznie. Jest rzadka,

nieuleczalna, miertelna, a co najgorsze - jej przyczyny wci pozostaj nieznane

ycie osb cierpicych na chorob Leniowskiego-Crohna wypenione jest niepewnoci i wyczekiwaniem na kolejny atak. Fot. ADAZAKRZEWS

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

13/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. lewobrzeni

ALEKSANDRARADZIKOWSKA

Temat koncepcji rozwoju lewo-brzenej czci miasta jest czstoporuszany podczas debat o ko-zyciach, jakie mieszkacom orunia

przyniosa budowa nowego mostu. Czypisane na kartkach zaoenia pokrywa- si z tym, co ju udao si osign?

Czy w perspektywie kilku kolejnych laten region stanie si dla inwestorw bar-

dziej atrakcyjny? Wanie realizacja tegozadania jest wanym punktem na mapie

oruskich projektw, gdy odpowiednieuzbrojenie terenw inwestycyjnych ozna-za potne wsparcie dla przedsibiorczo-ci.

Nieco ironiczne okrelanie lewe-obrzenej czci miasta "inwestycyjnpustyni" powoli traci na aktualnoci.Oprcz projektw, ktre w ostatnich la-ach ju udao si przeprowadzi, w okre-ie programowania na lata 2014-2020

Gmina Miasta oru bdzie dy douzyskania rodkw we wszystkich dzia-aniach priorytetowych, w ktrych jed-

nostki samorzdu terytorialnego zostayprzewidziane jako beneficjenci wsparcia.

Znaczna cz przedsiwzi bdzietanowia kontynuacj projektw zreali-

zowanych w poprzednich latach, co po-zwoli na osignicie celw strategicznychzaoonych dla rozwoju inrastruktury,wspierania dziaa spoecznych i ycianstytucji kulturalnych.

Na co Urzd Miasta orunia zwrci

szczegln uwag?

- Do takich przedsiwzi nale in-

westycje w szkieletowy ukad drogowy

orunia oraz wspomaganie moderniza-

cji i rozbudowy transportu szynowego -

mwi Maja Lewandowska-Robak, dyrek-

tor Wydziau Rozwoju i Programowania

Europejskiego Urzdu Miasta orunia.

- W dalszym cigu wanym elementem

bdzie rewitalizacja zdegradowanych ob-

szarw miasta, gdzie inwestycje w inra-

struktur bd realizowane jednoczenie

z tzw. projektami mikkimi o tematyce

spoecznej.

Czego dziki tym inwestycjom mog

spodziewa si mieszkacy lewego brze-

gu? Przede wszystkim lepszej komunika-

cji. Modernizacja i budowa inrastruktu-

ry kolejowej zostanie przeprowadzona na

odcinku oru Gwny - oru Wschod-

ni, linii kolejowej nr 353 - Pozna

Wschd-Skandawa z budow przystanku

kolejowego oru-Podgrz i przebudow

przystanku oru-Kluczyki. Rewitali-

zacja przystankw kolejowych obejmie

m.in.: oru-Czerniewice.

Gmina Miasta oru bdzie staraa

si o dofinansowania rwnie na projekty

drogowe. W skad tych najwaniejszych

wchodzi przebudowa ul. dzkiej.- Niedawno zakoczya si moderni-

zacja ul. Nieszawskiej, trwa przebudowaul. Rudackiej - dodaje Maja Lewandow-ska-Robak. - Kolejne inwestycje tego typuplanowane s m.in. na ul. Agatowej, ul.Artyleryjskiej, ul. Kmicica, czy w zwizkuz budow cznika na ul. Krtej i remon-tem ul. Wilanej z Krowim Mostkiem.

Mieszkacy, w ramach budetu par-tycypacyjnego, staraj si take o przebu-dow ulic: Borowikowej i Miodowej. Wtrakcie realizacji jest nowe owietlenie naosiedlu Stawki Poudnie.

Due projekty wi si take z budo-w poczenia drogi krajowej nr 91 z au-tostrad A1 i drog ekspresow S-10 po-przez Wze Czerniewice, budow rasyStaromostowej od drogi ekspresowej S-10

(wze Kluczyki) do rasy rednicowejPodgrza (ul. Andersa) w kierunku w-czenia w drog krajow nr 15 i budowrasy Staromostowej na odcinku od ul.Andersa do Placu Armii Krajowej.

Istotn rol w nowym okresie progra-mowania mog odegra ZintegrowaneInwestycje erytorialne.

Wanym punktem na mapie toru-skich projektw jest te tworzenie zachtdla inwestorw, m.in. poprzez uzbrojenieterenw inwestycyjnych.

- Kontynuowany bdzie projekt za-gospodarowania Kpy Bazarowej wrazz przebudow ul. Majdany - mwi MajaLewandowska-Robak. - W planach inwe-stycyjnych zawiera si take rewitalizacjaParku 1000-lecia przy ul. Podgrskiej.

Poprawa jakoci ycia mieszkacwnastpi take dziki kontynuacji dziaazwizanych z gospodark wodno-cieko-w na terenie aglomeracji oru. Plan za-

wiera budow przewodu wodocigowego

spinajcego sie miejsk z wodocigiem

lokalnym na terenie OM Czerniewice,

likwidacj istniejcej oczyszczalni cie-

kw na terenie OM Czerniewice i budow

Punktu Selektywnej Zbirki Odpadw

Komunalnych.

Miasto od lat modernizuje te pla-

cwki owiatowe, sportowe i zdrowotne

mieszczce si za lewym brzegiem Wisy.

- Mona dyskutowa o koncepcjach

rozwoju lewobrzenej czci miasta -

mwi Aleksandra Iycka, rzecznik praso-

wy prezydenta miasta. - Nie naley jednak

zapomina o tym, e ten region traktuje-

my na rwni z prawobrzen czci o-

runia.

Wan inormacj dla mieszkacw

zza lewego brzegu Wisy jest to, e sp-

ka EDF w swoich planach projektowych

przewiduje budow nowoczesnych rde

ciepa na obszarach obecnie nie objtych

miejsk sieci ciepownicz oraz przy-

czenie do miejskiej sieci ciepowniczej

obiektw pooonych w lewobrzenej

czci orunia.

akie inwestycje w znaczcej mierze

powinny wpyn na komort i poziom

ycia mieszkacw. Na rwni z projek-

tami budowlanymi realizowane bd

przecie take te z zakresu spoecznego i

kulturalnego. Co rzeczywicie uda si zre-

alizowa? Jak zawsze odpowiedzi udzieli

czas.

Kres inwestycyjnej pustyni?Co zmieni si w lewobrzenej czci miasta do roku? Gmina Miasta Toru ju starasi o uzyskanie dofinansowa na nowe inwestycje i projekty, ktre poprawi jako ycia jej mieszkacw

Fot. UKASZPIECYK

Nowy most mia znaczco poprawi jako yciamieszkacw lewego brzegu. Na spektakularne projektyprzyjdzie jeszcze poczeka.

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

14/24

Toru OgrodemMecenaskonkursuDofinansowano ze rodkw

Gminy Miasta Toru

trwa gosowanie naWybierz, zagosuj, Czytelnicy "Tylko Toru"

przyznaj tytu "Najpikniejszego Ogrodu Torunia"

zdjcia ogrodw na

01. ul. Wakowicza 2, Wiesaw ZieliskiTC.QXAZ.01 na numer 71068 (koszt 1.23z)

02. ul. Cicha 1, Eugeniusz SzoonikTC.QXAZ.02 na numer 71068 (koszt 1.23z)

03. ul. Jaminowa 15, Halina SeredynTC.QXAZ.03 na numer 71068 (koszt 1.23z)

04. ul. Wodocigowa 6, Romana CieszyskaTC.QXAZ.04 na numer 71068 (koszt 1.23z)

05.ul. Szosa Chemiska 224, Zesp Szk MuzycznychTC.QXAZ.05 na numer 71068 (koszt 1.23z)

06. ul. Batorego 43/49, Zesp Szk Inynierii rodowiskaTC.QXAZ.06 na numer 71068 (koszt 1.23z)

07. ul. Borowiacka 25, Dorota i Maria NussbeutelTC.QXAZ.07 na numer 71068 (koszt 1.23z)

08. ul. Wyszyskiego 4, Janina CiechowskaTC.QXAZ.08 na numer 71068 (koszt 1.23z)

09. ul. Lilii Wodnych 32, Grayna JasiskaTC.QXAZ.09 na numer 71068 (koszt 1.23z)

10. ul. czna 109, Renata MellerTC.QXAZ.10 na numer 71068 (koszt 1.23z)

11. ul. Niesioowskiego 24b/22, Jadwiga LuyskaTC.QXAZ.11 na numer 71068 (koszt 1.23z)

12. ul. Niesioowskiego 24d/42, Jadwiga KarpiskaTC.QXAZ.12 na numer 71068 (koszt 1.23z)

13. ul. w. Antoniego 27, Magorzata i HenrykWiniarscyTC.QXAZ.13 na numer 71068 (koszt 1.23z)

14. ul. witopeka 36c, Cecylia SzwedoTC.QXAZ.14 na numer 71068 (koszt 1.23z)

Najpikniejszy ogrd Torunia -Nagroda czytelnikw dwutygodnika Tylko Toru

To ju ostatnia szansa na oddanie gosu w Konkursie Prezydenta Miasta"Toru Ogrodem" 2014. To wanie czytelnicy "Tylko Toru" wybierajnajpikniejszy ogrd Torunia. Uroczyste podsumowanie XV konkursu

odbdzie si 10 padziernika 2014 r w Ratuszu Staromiejskim.

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

15/24

najpikniejszy ogrd torunia

Toru Ogrodem MecenaskonkursuDofinansowano ze rodkw

Gminy Miasta Toru

Na zaprezentowane tereny zieleni gosowa monatylko do 4 wrzenia 2014r.wysyajc SMS o treci TC.QXAZ.NR na numer 71068, koszt 1,23 z z VAT.

(NR oznacza numer ogrodu, np. TC.QXAZ.99to gos oddany na ogrd nr 99)Gosowa mog abonenci sieci T-mobile, Plus GSM, Orange, Play

Na zwycizcw czekaj atrakcyjne nagrody rzeczoweufundowane przez Sklep Leroy Merlin w Toruniu

www.torunogrodem.pl

15. ul. Zamenhofa 28, Danuta StaniszewskaTC.QXAZ.15 na numer 71068 (koszt 1.23z)

16. ul. Legionw 218, SM KopernikTC.QXAZ.16 na numer 71068 (koszt 1.23z)

17. ul. Boboli 23, Bogumia MulskaTC.QXAZ.17 na numer 71068 (koszt 1.23z)

18. ul. Polna 8P, Wsplnota MieszkaniowaTC.QXAZ.18 na numer 71068 (koszt 1.23z)

19. ul. Korfantego 9, Henryk NitczyskiTC.QXAZ.19 na numer 71068 (koszt 1.23z)

20. ul. Soneczna 37, Barbara i Ludwik LipiscyTC.QXAZ.20 na numer 71068 (koszt 1.23z)

21. ul. Rumiankowa 42, Urszula i Waldemar GraszkTC.QXAZ.21 na numer 71068 (koszt 1.23z)

22. ul. Buszczyskich 3e/128, Hanna ZaborowskaTC.QXAZ.22 na numer 71068 (koszt 1.23z)

23. ul. Jodowa 76, Ewa i Fortunat DogilTC.QXAZ.23 na numer 71068 (koszt 1.23z)

24. ul. Rusa 1, Zdzisawa MarciszewskaTC.QXAZ.24 na numer 71068 (koszt 1.23z)

25. ul. Smocza 2, Jolanta OrowskaTC.QXAZ.25 na numer 71068 (koszt 1.23z)

26. ul. Tatarakw 30, Anna SkrzypiecTC.QXAZ.26 na numer 71068 (koszt 1.23z)

27. ul. Gwiadzista 20, Angelika BrombleyTC.QXAZ.27 na numer 71068 (koszt 1.23z)

28. ul. Buszczyskich 13a/22, Marianna SkuchaTC.QXAZ.28 na numer 71068 (koszt 1.23z)

29. ul. Bydgoska 76, Przychodnia Medycyny Pracy nr 2

TC.QXAZ.29 na numer 71068 (koszt 1.23z)

Najpikniejszy ogrd Torunia -Nagroda czytelnikw dwutygodnika Tylko Toru

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

16/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.edukacja

Gimnazjum i Liceum Akademickie jestszko, ktra osiga bardzo wysokie miejscaw oglnopolskich rankingach. atwiej jest"wskoczy" na wysok pozycj ni duszyczas si na niej utrzymywa. Co stoi za suk-cesem placwki?

Ostatnie lata pokazuj, e obrany przeznas kierunek rozwoju jest waciwy. Na po-cztku nie byo tak ajnie. Mielimy rnepomysy. Lepsze i gorsze. Wypracowalimyjednak odpowiedni ormu. o zasu-ga wielu osb: kadry dyrektorskiej, radyprogramowej i nauczycieli. o jednak niewszystko. Wanym elementem jest take PR,ktry mamy, bo on pozwala przeprowadzidobry nabr, a ten wprost przekada si namateria ludzki, jakim dysponujemy.

Sam nabr to jednak nie wszystko.Oczywicie. Do wielu szk trafiaj do-brzy uczniowie, ale trzeba ich odpowiedniopoprowadzi, eby wykorzysta ich poten-cja. Wida, e inne szkoy te si odnaj-duj i osigaj sukcesy. My staramy si niemarnowa talentw i to jest nasz wyrnik.Potrafimy rozwija pasje i zainteresowaniauczniw.

W Polsce upowszechni si system czeniaszk podstawowych z gimnazjami. Ma toczsto zwizek z podleganiem poszczegl-

nych placwek pod inne szczeble samo-rzdu terytorialnego. GiLA udowadnia, elepszym systemem mogoby by czeniegimnazjw i licew.

Wida, w skali kraju, e dobre szkoystaraj si mie gimnazjum przy szkole red-niej. rzyletni cykl wychowywania modzie-y do osigania sukcesu, a w zasadzie 2,5 let-ni, bo pniej s powtrki przed matur, jestza krtki. Przygotowanie do olimpiad przed-miotowych i studiowania musi trwa. ego

nie da si zrobi w par miesicy. W oruniuten trend jest rwnie coraz powszechniej-szy. "Czwrka" ma gimnazjum dwujzyczne,przy Liceum nr 10 jest rwnie gimnazjum,a Salezjanie zaczli od tego szczebla naucza-nia. o dobry kierunek, bo nauka w szkoleredniej musi by czym podbudowana. Wy-chowanie sobie dobrego narybku znacznieuatwia prac pniej. Nie oszukujmy si, teosoby czsto zostaj w swoim zespole szkna 6 lat. Pierwszy semestr liceum powica-

my na wyrwnywanie rnic pomidzy na-szymi uczniami a osobami, ktre trafiy donas z innych placwek.

Popatrzy na to w skali kraju.Nieszczliwe byo to, e podstawwki,

gimnazja i licea trafiy pod opiek innychjednostek samorzdu terytorialnego. Z tegopowodu, dla wygody i z racji moliwocifinansowych i lokalowych gmin najczciejczone s "podstawwki" i gimnazja. Wielusamorzdw nie sta na inne rozwizanie.W powiatach grodzkich, takich jak nasz, jesto to atwiej, bo cao edukacji do szczeblaszk rednich podlega prezydentowi mia-sta. Zgadzam si, e czenie gimnazjwi licew jest pomysem wartym szerszegoprzedyskutowania i wdraania w ycie na

szerok skal.

Coraz powszechniejszy jest trend wrdmodych ludzi, eby jak najszybciej wybie-ra swoj ciek kariery. Modzie par lattemu nie przywizywaa do tego a tak wiel-kiej wagi i decyzj podejmowaa pniej.Obecnie wiele osb poda drog specjali-zacji. o dobrze?

Pastwo polskie dy do duej centra-lizacji systemu edukacji. Wida to po pro-gramach nauczania i podrcznikach. W tymprzypadku jest podobnie. Zapady decyzje,

e osoba idca do I klasy liceum powinnaukierunkowa. o wczenie, a dla wieluwczenie. S dzieci posiadajce wiadomrodzicw, ale to jedynie cz spoeczstwa. Wielu modych ludzi nie jest zorienwana, co chce robi w swoim yciu, ani wie jak wygldaj studia. Decyzj musi jnak podj. Wie si ona z zakoczenipo I klasie szkoy redniej nauki niektryprzedmiotw w zalenoci od kierunksztacenia. rudno si pniej przerzucpowrotem. o przyspieszenie niekonieczwyjdzie nam na dobre.

Duo mwio si kilka miesicy temukontekcie GiLA odnonie zmiany strukttej placwki. Czy sytuacja w tej mierze jju unormowana? Nie staniecie si szk

prywatn, bardziej elitarn?Nasza szkoa jest nieodpatna i publina. ej wersji si trzymamy i chcielibyj utrzyma. rudno jednak zgadywa, jbdzie przyszo. Warto jednak zwruwag na akt, e speniamy w tej ormcele i zadania, do ktrych zostalimy powani. Nie oszukujmy si, wiele osb musiaby zrezygnowa z nauki w naszej placweby bya ona odpatna. A tak wychowujezdolne dzieci, bez wzgldu na ich status mterialny. o niezwykle istotne dla wyrwwania szans.

Talent nie zaleyod pienidzyO przepisie na sukces, czeniu szk i nieodpatnej edukacji,z Adamem Makowskim, wicedyrektorem Gimnazjum i Liceum Akademickiego,

przed rozpoczciem nowego roku szkolnego rozmawia Tomasz Wicawski

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

17/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. edukacja

Wedug opinii Ministerstwa

Nauki (MNiSZW) w per-spektywie najbliszych 15 latnormatycy bd najbardziej poszukiwa-

n grup wrd zawodw technicznych.Odpowiedzi na zdiagnozowane po-rzeby rynku pracy jest zaplanowany doealizacji w ramach konkursu Programu

Operacyjnego Kapita Ludzki projekt pt."Rozwj kwalifikacji w zawodzie echniknormatyk wrd 50 osb dorosych z

woj. kujawsko-pomorskiego".Projekt bdzie realizowany przez

zkoy policealne Centrum Edukacji Do-osych. Ksztacenie bdzie realizowane wrzech miastach: oru, ul. Szosa Che-

miska 70, Chemno, ul. Dominikaska35 i Brodnica, ul. Lidzbarska 14. Rekru-acja do projektu trwa do 10 wrzenia,ednak liczy si kolejno zgosze. Su-

chacze w ramach projektu uzyskaj mo-iwo zdobycia kwalifikacji E.12 "Monta

eksploatacja komputerw osobistychoraz urzdze peryeryjnych".

W ramach projektu suchacze majzapewnion bezpatn nauk, egzami-ny semestralne i kocowe, poczstunek,podrczniki. Suchacze bd mogli do-konali swoje umiejtnoci z wykorzy-taniem platormy e-learningowej oraz

nowoczesnych narzdzi inormatycznychdo biznes planowania oraz nauki jzyka

angielskiego z brany inormatycznej. W

ramach projektu zaplanowane s rw-

nie praktyki zawodowe u najlepszych

pracodawcw z regionu. Zajcia bd si

odbyway w ormie zaocznej, w weekendy

rednio co 2 tygodnie.

Na rynku pracy brakuje osb z wy-

ksztaceniem technicznym, szczeglnie w

obszarze I. W dobie globalnej kompute-

ryzacji pracodawcy s wiadomi koniecz-

noci zatrudniania achowcw z dziedzi-

ny I zarwno w Polsce jak i za granic.

Niewtpliwym atutem szk Centrum

Edukacji Dorosych s wietnie wyposa-one pracownie komputerowe, kadegoroku modernizowane oraz doposaane wspecjalistyczny sprzt i oprogramowanie.Dopenieniem bazy dydaktycznej s mo-bilne pracownie oparte na notebookach.Realizowany projekt da szans CED, wramach ktrego prowadzona jest rwnieszkoa dla modziey (oruskie echni-kum Inormatyczne) na potwierdzeniewysokiej jakoci ksztacenia prowadzone-go od 1997 roku a w ramach mlodziezo-wej szkoly inormatycznej od 4 lat.

Urzd Marszakowski doceni rw-nie akt, i policealne szkoy CED sorodkami egzaminacyjnymi dla przy-szych technikw inormatykw, a na-uczyciele przedmiotw zawodowych

ciesz si ogromnym uznaniem w ro-dowisku owiatowym i naukowym. Ichdowiadczenie i stay kontakt z podmio-tami gospodarczymi powoduj, e zajcias nie tylko atrakcyjne dydaktycznie, alerwnie odpowiadaj wymaganiom ryn-ku pracy.

Szczegy na temat rekrutacji do pro-jektu mona uzyska pod numerem tele-onu: 56 659 66 86 lub w siedzibie szkoyw przy ulicy Szosa Chemiska 70 w o-runiu oraz w w Chemnie i Brodnicy.

Marszaek wybra CEDCentrum Edukacji Dorosych jako jeden z Projektodawcw bdzie ksztacize rodkw unijnych osoby dorose z obszaru naszego wojewdztwa w ramach szk policealnych

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

18/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.edukacja

Powoli kocz si wakacje, niektre znaszych maluchw po raz pierwszypjd do szkoy. Wikszo rodzi-

cw zrobia ju odpowiednie zakupy, ktreczekaj teraz na spakowanie do plecaka.Jego rola jest naprawd cika - dosowniei w przenoni. Pka w szwach ju w pierw-szych dniach nowego roku szkolnego. Jakzatem dobra odpowiedni plecak i przy-bory tak, aby plecy nie byy zbyt mocnoobcione, a nasz portel nie zosta pusty?

- Chcc wybra najbardziej unkcjo-nalne przybory, musimy pamita o spro-staniu najnowszym szkolnym trendom,o ktrych marz nasze pociechy - mwiAgnieszka Wrzeniak, mama pierwszokla-sisty. - Zachowajmy jednak przy tym zdro-wy rozsdek. Przecie na takie zakupy niemusimy wyda caego majtku.

Najwaniejszym punktem na liciezakupw jest plecak. Najlepiej taki, ktrypozwoli 6-latkowi utrzyma ciar nawetkilku kilogramw. Wrd oerowanych wsklepach s te tradycyjne, jak rwnie zzamocowanymi kkami. Dziecko, zamiastobcia swj krgosup, cignie torb zasob.

Najbardziej sprawdzony wzr to ten zusztywnianym tyem, chronicy krgosup

przed uwierajcymi przedmiotami. Wyko-nany powinien by z oddychajcego mate-riau, eby plecy dziecka si nie pociy.

- Idealny plecak daje moliwo od-dzielenia rzeczy, tzw. przegrdkami -twierdzi pani Agnieszka. - W ten sposboddzielimy ksiki i drugie niadanie, np.

od stroju na w- oraz butw. Pamitajmy,wzr ozdabiajcy torb nie zawsze powi-nien sta na pierwszym miejscu przy zaku-pie tornistra.

Po wyborze odpowiedniego plecakamona przej do dobierania najpotrzeb-niejszych przyborw i akcesoriw. e jed-

nak mog pochon spor cz naszychfinansw. Wraz z obecnoci na artykuachszkolnych ulubionych bohaterw, chobyna okadce, koszty wyprawki znacznie ro-sn.

- Na zakup kompletnego pirnika po-trzeba nawet kilkadziesit zotych - oceniamama pierwszoklasisty. - Supermarketyoeruj zestawy, czyli rozkadane pirniki zcaym niezbdnym wyposaeniem. Jednaknajczciej s to produkty niskiej jakoci,ktre szybko si zuywaj.

Do dyspozycji pierwszoklasisty powin-no znale si przede wszystkim dobrzewyprofilowane piro na naboje lub dugo-pis. Jeli dziecko jest leworczne, najlepszedla niego bdzie to kulkowe z szybkosch-ncym atramentem tak, aby podczas pisa-nia nie brudzio rk i nie robio kleksw.

Odpowiednie wyposaenie pierwszakpowinien mie take na zajcia plastyczne.Przydadz si: bloki techniczne i rysun-kowe, noyczki, klej, arby, pdzle i wyci-nanki. Ponadto nieodcznym elementemucznia s kredki i flamastry. Do tego pla-stelina, modelina...

- Wane jest rwnie bezpieczestwo,dlatego arby, flamastry, kredki nie po-winny zawiera toksycznych substancji

ani wydziela szkodliwego dla zdrowia pachu - mwi Elbieta Smardzewska, uczycielka plastyki. - Wszystkie te rzemusz by atwo zmywalne, gdy maluszybko moe si nimi ubrudzi.

Na wyprawk skada si stos zeszyti gra kredek. Wszystko to powinno znle swoje odpowiednie miejsce w plecaWane jednak, by tornister by jak najlszy. Waga wszystkiego, co ucze ponina plecach do szkoy, nie powinna przekcza 10 - 15% masy jego ciaa ucznia.

ornister powinien mie take szeroszelki, a ich dugo musi umoliwi jeswobodne zakadanie i zdejmowanie. Eperci inormuj, e ucze klasy pierwsnie moe nosi na plecach wicej ni 35 kilogramw, oczywicie cznie z torstrem. Dlatego kupujc plecak, warto zway.

Gdy ju bdziemy prawie spakowawarto pomyle o maych, lecz najistniejszych dodatkach, do ktrych nalpudeko na drugie niadanie oraz wona buty. ak wyposaony ucze pierwsklasy moe miao rusza do szkoy - dbrze przygotowany na czekajce go twyzwania.

Micha Ciechow

Spakujmy plecak pierwszakaPrzygotowanie szkolnej wyprawki uroso do rangi niemale sztuki.Rodzice kupuj zeszyty, dugopisy i ksiki. Wszystko to spoczywa pniej na maych

ramionach pierwszoklasisty. Sprawdmy wic, jak przygotowa wyprawk

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

19/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. edukacja

Nowa tendencja wybierania kszta-cenia w szkoach medycznychwie si z wejciem Polski do UniiEuropejskiej i coraz szerszym otwarciem eu-opejskiego rynku pracy. Lista specjalistw

poszukiwanych przez zachodnich praco-dawcw jest bardzo obszerna, a do szcze-glnie atrakcyjnych zawodw, zarwno naynku rodzimym, jak i europejskim, naleawody medyczne zwizane ze stomatologi:echnik dentystyczny, higienistka stomato-ogiczna oraz asystentka stomatologiczna, aake zupenie nowe kierunki takie jak: tech-

nik sterylizacji medycznej, ortoptystka, pro-etyk suchu technik elektroniki i inorma-yki medycznej czy poszukiwany na rynku

pracy technik ortopeda. Nauka na powy-zych kierunkach obejmuje zajcia teore-yczne, praktyczne oraz praktyki zawodowe,

przygotowujc absolwentw do samodziel-nej dziaalnoci zawodowej lub umoliwia-c podjcie pracy w publicznych zakadach

opieki zdrowotnej, prywatnych gabinetachtomatologicznych, poradniach i klinikach

dentystycznych, gabinetach profilaktykidrowotnej, w pracowniach: protetycznej,

ortodontycznej, poradniach leczenia zeza iniedowidzenia, na oddziaach szpitalnych,w sterylizatorniach w gabinetach zabiego-

wych oraz w zakadach ortopedycznych.Naprzeciw zapotrzebowaniu rynku pracywychodzi, utworzone przez Owiata-Lin-gwista Nadbatyckie Centrum Edukacji,Studium Pracownikw Medycznych i Spo-ecznych, ksztacce w kierunkach medycz-nych: higienistka stomatologiczna, technikdentystyczny, technik ortopeda, techniksterylizacji medycznej ortoptystka, protetyksuchu, opiekunka dziecica, asystent osobyniepenosprawnej, technik masaysta oraz

technik elektro-niki i inorma-tyki medycznej.Studium wypo-saa dodatkowoswoich suchaczyw znajomo me-dycznego jzykaangielskiego lubn i e m i e c k i e g ooraz wiedz zzakresu przedsi-biorczoci.

N i e z w y k l emocn stronszk prowa-

dzonych przezOw ia t a - L in-gwista Nadba-

tyckie Centrum Edukacji jest wsppracaz Gdaskim Uniwersytetem Medycznym,Pomorskim Centrum raumatologii, Wo-jewdzkim Szpitalem im. M. Kopernikaoraz Wojewdzkim Zespoem Reumatolo-gicznym w Sopocie. Oddziay zamiejscoweszkoy wsppracuj z renomowanymi pla-cwkami medycznymi takimi jak: Specjali-styczny Szpital w Szczecinie, WojewdzkiSpecjalistyczny Szpital Dziecicy w Olszty-

nie czy Szpital Specjalistyczny w Kocierzy-nie. Z najlepszymi specjalistami z dziedzinyfizykoterapii, anatomii i masau wsppra-cuje utworzone przed picioma laty Gda-skie Studium Masau, prowadzce zajciapraktyczne w zespoach rehabilitacyjnychna oddziaach szpitalnych: internistycznym,reumatologicznym, neurologicznym i pe-diatrycznym oraz w przychodniach. Oertamedyczna Gdaskiego Studium Masauposzerzana jest o nowinki ze wiata We-lness i SPA: nauk masau paeczkami bam-busowymi, miodem, stemplami zioowymiczy gorcymi kamieniami. ajemnice ludz-kiego pikna odkrywa przed suchaczkamiprowadzone od dwudziestu lat Policealne

Studium Kosmetyki Naturalnej wsppra-cujce z gabinetami medycyny estetycznej,chirurgii plastycznej oraz Gdaskim Uni-wersytetem Medycznym. W roku 2013, wy-chodzc naprzeciw potrzebom rodzimegooraz europejskiego rynku pracy StudiumPracownikw Medycznych i Spoecznychuruchamia nauk w kierunkach o charak-terze opiekuczym: opiekunka rodowi-skowa, opiekun osoby starszej, opiekun wdomu pomocy spoecznej, asystent osobyniepenosprawnej, opiekunka dziecica,opiekunka rodowiskowa, opiekun medycz-

ny. Wszystkie wyej wymienione kierunkistwarzaj znakomite perspektywy pracy wkraju i za granic: na oddziaach szpitalnych,orodkach i domach pomocy spoecznej,hospicjach i stowarzyszeniach dziaajcychna rzecz osb chorych i niepenosprawnych.Nadbatyckie Centrum Edukacji prowadziwasn agencj pracy, umoliwiajc swoimabsolwentom podjcie pracy, zarwno wPolsce, jak i za granic. Zajcia we wszyst-kich szkoach Owiata-Lingwista Nad-batyckie Centrum Edukacji prowadz wy-kadowcy akademiccy oraz proesjonalici ipraktycy w zawodzie o najwyszych kwalifi-kacjach z przygotowaniem pedagogicznym.Wszystkie szkoy maj uprawnienia szkoy

publicznej, przygotowuj do egzaminu po-twierdzajcego kwalifikacje w zawodzie orazwyposaaj swoich absolwentw w umiejt-noci uznawane w caej Unii Europejskiej(EUROPASS), poredniczc jednoczeniew pozyskaniu miejsca pracy dla swoich ab-solwentw. Studium Pracownikw Medycz-nych i Spoecznych, wychodzc naprzeciwaktualnym potrzebom rynku europejskiego,stwarza swoim absolwentom nowe horyzon-ty.

www.szkolymedyczne.eu

Szkoy medyczne nowe horyzontyw szkolnictwie zawodowym

W ostatnim czasie daje si zauway znaczny wzrost zainteresowania absolwentw

szk rednichszkolnictwem zawodowym, szczeglnie szkoami o charakterze medycznym.Powysza tendencja od dawna widoczna bya w Europie, w Polsce w ubiegych latach szkolnictwozawodowe zdecydowanie przegrywao z nawet najbardziej deficytowymi kierunkami na wyszych uczelniach

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

20/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r.damska gbia

Maa czarna na poranne przebudzenieKawa kawie nierwna. Z rana ma postawi na nogi, popijana w pracy pozwalautrzyma jasny umys. Popoudniowa z przyjacimi to ju relaks i rozkoszowanie si smakiem

Podania ludowe w Aryce gosz, ekawa zostaa odkryta okoo 850 r.

naszej ery w grnym Egipcie na gra-

nicy z Nubi przez pasterza kz o imieniu

Khaldi. Pewnego dnia zauway on, e jego

zwierzta jady z krzaka nieznane mu czer-

wone jagody (ziarna kawy) i zachowyway

si potem bardzo dziwnie - skakay dookoa

i wydaway si mie wicej energii ni za-

zwyczaj. Obserwujc je jaki czas, Khaldi

zebra w sobie ca odwag, by tez skoszto-

wa tajemniczych jagd i poczu przypyw

energii po sprbowaniu ich. Podzieli si

tym odkryciem z mnichami, ktrzy z ko-

lei postanowili ugotowa jagody i zrobi

z nich napar w ten sposb narodzia si

kawa. Khaldi nie mia pojcia, e jego od-

krycie pomoe milionom przyszych poko-

le w porannym wstawaniu. Dzi wanie

najsmaczniejsze kawy produkuje si wewschodniej Aryce, czyli w Sudanie i Etio-

pii. Kawy tam uprawiane uwaane s za naj-

bardziej ekologiczne i rosn w miejscach,

gdzie gatunkowi temu jest najlepiej. Z kolei

duo wiksze i bardziej komercyjne uprawy

kaw znajduj si w ssiedniej Kenii, anza-

nii oraz w Ameryce (Kolumbia, Wenezuela,

Brazylia, Jamajka, Kuba, Gwatemala), a na-

wet w Indiach.

Napj, ktry czy

Nie ma chyba drugiego tak spoecznie

wanego napoju jak kawa. Dziennie na ca-

ym wiecie wypija si 400 mld filianek, a

statystyczny Polak spoywa rocznie 2,5 kg

kawy. Jej zapach jest jednym z najbardziej

rozpoznawalnych, wikszo populacji pijaj przecie kilk a razy dziennie. Kiedy bya

deficytowym towarem, dzi jest dostpna wkadym sklepie i to w kilku gatunkach. A

w dobrych kawiarniach czeka na nas wiele

jej rodzajw. Kawa jest jednym z najbar-

dziej cenionych napojw na wiecie. Jej

picie przynosi wiele korzyci dla

naszego organizmu, jednak

naduywanie moe bar-

dzo niekorzystnie odbi

si na naszym zdro-

wiu i samopoczuciu.

Czasem wic, za-

miast kolejnej espres-

so signijmy po jaki

agodniejszy kawowy

napar a od czasu

do czasu zrbmy sobie

odwyk. Kawa bdzie po-

tem nie tylko lepiej dzia-

a ,

ale i

s m a k o -

wa! eby

nieco odciy

kaloryczno nie-

ktrych kaw - zastpmy biay

cukier brzowym, a mietank odtusz-

czonym mlekiem. A jeli najdzie czasem

ochota na wielki, sodki deser nie musimy

go sobie odmawia, ale pamitajmy, e na

dusz met taka dieta nie sprzyja zacho-

waniu szczupej sylwetki.

Kawa a zdrowie

Opinie na temat kawy s rone i czstosprzeczne - zmieniaj sie czsto pod wpywem

wielu bada jakie naukowcy przeprowadza-

j n ad tym na-

p o -

j e m .

D o

tej pory w

opiniach lekarzy przewaay raczej te nie-

zbyt pochlebne. Kawa zawierajc koein

niestety uzalenia od siebie. Czsto mona

usysze, e kawa zwiksza ryzyko wystpie-

nia choroby wiecowej, ale bezporedniego

zwizku nie stwierdzono - wyciga si taki

wniosek ze stwierdzenia, e popularny na-pj zwiksza cinienie krwi. Mwi si te,

e nadmierne spoycie kawy powoduje ner-

wowo, przyspieszone bicie serca i drenie

rk. Na wszelki wypadek odradza si jej pi-

cie kobietom w ciy i osobom z wrzodami

odka. Ale istniej rwnie doniesienia o

tym, e kawa bardzo dobrze wpywa na w-trob, zapobiega np. powstawaniu kamieni

ciowych. e moe eliminowa bl gowy

i zmniejsza bl mini po wysiku. e w

kawie jest wysoki poziom antyoksydan-

tw, ktre odgrywaj w organizmie bardzo

korzystn rol, m.in. chroni przed

nowotworami. Wreszcie, e zawiera

duo rozpuszczonego wkna po-

karmowego, dziki czemu przy-

spiesza metabolizm

i pomaga zapo-

biega cu-

krzy-

cy.

K a w a

jest rod-

kiem pobudzajcym psy-

chicznie. Za to pobudzenie odpowiedzial-

na jest koeina, alkaloid zawarty w kawie.

Kawa Arabica zawiera ok. 1,2% koeiny, a

kawa Robusta ok. 2,4%. Organizm wcha-

nia koein z przewodu pokarmowego ju

w kilkanacie minut po wypiciu kawy, a

najsilniej dziaa w cigu 3-4 godzin pniej.

Koeina wpywa szczeglnie na centralnyukad nerwowy i przyspiesza procesy my-

lowe. Warto pamita, e aby utrzyma

stan pobudzenia nie trzeba pi jednej kawy

za drug. Wystarczy jedna, dwie filianki

dziennie. Przedawkowanie koeiny moe

wywoa skutek wrcz przeciwny gonitw

myli, niemono koncentracji i niepokNajnowsze badania naukowe, prowadzo

w wielu krajach, wykazay e koeina j

stymulatorem, ktry nie powoduje uw

niania si substancji pobudzajcych czy

no mzgu, ale hamuje wpyw tych, kt

ograniczaj jego pobudzenie.

Najnowsze badania sugeruj, e pi

kawy redukuje ryzyko choroby Alzheim

ra i opnia jej rozwj. Prawdopodob

jest, e zmniejszenie prawdopodobies

zachorowania to skutek obecnoci pr

ciwutleniaczy, ale rwnie wynik bard

aktywnej pracy mzgu stymulowanego

ein.

Kawa, dziki zawartoci garbnik

moe przeciwdziaa procesom powod

jcych prchnic zbw. Picie kawy, naw

bezkoeinowej, wpywa na ogranicze

dziaania bakterii na uzbieniu. JuXVII wieku kaw stosowano jako

dek odwieenia jamy ustnej i my

zbw, wic mona powiedzie, e d

siejsze badania potwierdzaj to daw

zastosowanie kawy.

Osoby ktre s szczeglnie

datne na negatywne dziaanie n

ktrych zwizkw kawy, zwany

substancjami dranicymi (np. woski z

wntrznej czci ziarna kawowego czy kw

sy garbnikowe), mog odczuwa dolegliw

ci przewodu pokarmowego. Dla tych o

produkowane s kawy tzw. niskodani

pozbawione w rny sposb tego ty

substancji. Dodatkowo, aby zmniejszy

naparach poziom substancji dranicyc

tuszczw, powinnimy pi kaw filtrow

n, a nie po prostu zalewan wrzc wow szklance czy filiance.

dr Radosaw Kous

AmericanoKawa z ekspresu, ktr dodatkowo

rozciecza si gorc wod. Podawanaw duych filiankach.

CappuccinoEspresso z dodatkiem spienionego

mleka i np. cynamonu. Podawane wduej, najlepiej jasnej filiance.

CremeKawa o normalnej mocy zabielona

warstw mietanki.

Demi-tassePojedyncza porcja espresso w normal-

nej filiance do kawy.

EspressoKawa przygotowywana w ekspresie

cinieniowym. Najwicej aromatu jestw gstej piance. Podawana w maych

do poowy wypenionych filiankach.Wielko porcji ok. 25-30 ml.

Espresso DopioPodwjna porcja espresso.

Flavoured LatteDua kawa latte z ok. 30 ml aromatuo dowolnym smaku (proporcje, jak i

wielko kawy, mog ulega zmianie).

FrappKawa zmiksowana z lodami. Podawa-

na w wysokiej szklance.

LatteKawa z du iloci mleka.

Latte macchiatto

Espresso z jedn lub dwiema ykami

spienionego mleka. Podawana jestw przezroczystej szklance o grubychciankach i pojemnoci ok. 250 ml.

LungoKawa z ekspresu z dugiego

cignienia, czyli woda duej z aparzazmielone ziarna kawy (porcja 100 ml

- 120 ml).

MochaKawa espresso z mlekiem (stosunek

1:2) i dod atkiem startej czekolady. Po-dawana w wysokich przezroczystych

szklankach.

Ristretto

Kawa z dugiego cignienia, przy-gotowywana w ekspresie, ale wyduasi przelewania wody przez zmielone

ziarna.

Con PannaEspresso z gorcym mlekiem i bit

mietan.

KapuzinerCzarna kawa z dodatkiem mleka lub

mietanki, ma kolor przypominajcymhabit mnicha.

RomanoPorcja kawy espresso podana ze wie

skrk cytryny.

SchlagobersCzarna kawa z dodatkiem bitej

mietany.

Wiener melangeCzarna, niezbyt mocna kawa z dodat-

kiem spienionego mleka.

Rodzaje napojw kawowych

dziaa pobudzajco

polepsza pami krtkotrwa

dziaa przeciwalergicznie

zmniejsza ryzyko wystpieniachoroby Parkinsona

zmniejsza ryzyko raka imarskoci wtroby

o 50% zmniejsza ryzykowystpienia cukrzycy

rozszerza naczyniakrwionone oskrzeli, dzikiczemu organizm jest lepiej

dotleniony

zwiksza podno u mczyzn(ywotno plemnikw)

zawiera polienole, ktreopniaj procesy starzenia si

organizmu

dziaa rozkurczowo i

moczopdnie

obnia nastrj

wywouje bezsenno

powoduje rozdranienie inerwowo

wypukuje z organizmu mag-nez, wap i witaminy z grupy

B (moe sprzyja rozwojowiosteoporozy)

powoduje nadmiernewydzielanie si kwasw

odkowych

przypiesza skurcze jelit, moewywoa biegunk

kawa przyrzdzana po tureckumoe podwysza poziom

cholesterolu

zaburza regulacj cinienia

moe by jedn z przyczynarytmii

nie polecana kobietom w ciy

zalety wady0 kcal

filianka kawyrozpuszczalnej

3 kcalespresso

6 kcalAmericano

7 kcalfilianka kawypo turecku

20 kcalfilianka kawy

z mlekiem

60-160 kcalLatte

75 kcalkawa 3 w 1

100 kcalfilianka Cappuccino

260 kcalmroona kawa

z lodami

Ile kaloriima kawa?

7/21/2019 Tylko Toru nr 22

21/24

Tylko Toru www.tylkotorun.pl Pitek sierpnia r. mska kocwka

MARCINOKARZ

Od czasw pierwszego w dziejachsamochodu terenowego miny

dwie wojny wiatowe. Wraz z wa-unkami utrudniajcymi poruszanie si powiecie, zmienio si postrzeganie prekur-orw napdu na cztery koa przez klien-el. Pojazdy kojarzone niegdy z niezom-

noci wobec si przyrody stay si duymikomortowymi wzkami na zakupy

w markecie. Mitsubishi nie zapomniaoednak o prawdziwym ich przeznaczeniu.

Outlander, Pajero, L200 i Pajero Sport - wej kolejnoci ronie ilo genw off-roadu

w gamie marki spod znaku trzech diamen-w.

erenwka - diesel! ak wygldaabymotoryzacyjna gra w skojarzenia wrdnynierw Mitsubishi, bowiem w tej mar-e ceni si szybsze osiganie wikszej mocy

przez silniki wysokoprne, w motorach

benzynowych dostpnej jedynie na wy-zych obrotach. Mimo to japoski produ-ent przy modelu Outlander da klientomzans wyboru midzy obiema jednostka-

mi. Pierwszy z opisywanych SUV'w jed-nym koem stoi jeszcze w bogatym w in-rastruktur drogow wiecie, podczas gdy

drugi z chwil odpalenia ju szykuje sido przygody po bezdroach. Zatem oer-a obejmuje dwa silniki: 2-litrowego ben-yniaka MIVEC oraz 2.2-litrowego diesla

DI-D z turbodoadowaniem. Oba dyspo-nuj moc 150 KM, jednak pod wzgldemmomentu prym wiedzie kandydat numerdwa - 195 Nm przy 4100-4200 obr./min vs.

80 Nm przy 1750-2500 obr./min w wersjimechaniczn skrzyni biegw. W teorii

wybr jest prosty, a jak wyglda praktyka?e dwa modele s jedyne w off-roado-

wej gamie Mitsubishi standardowo z nap-dem na przedni o. W sytuacji ulizgu kdocza si o tylna. Istnieje te moliwotaej aktywacji wszystkich czterech k

poprzez wcinicie przycisku z oznacze-niem 4WD.

Za kierownic benzynowego Outlan-dera z manualem czuj si zrelaksowany.Ukad kierowniczy z przekadni zbatko-w oraz elektrycznym wspomaganiem za-pewnia nie tylko gadko toru jazdy i pre-yzj manewrowania, ale zdaje si wysya

niezbadane jeszcze przez ludzko sygnayozluniajce donie i przedramiona.

Wracajc do off-rodowych moliwociomawianego modelu... Mimo susznychgabarytw zdolnych pomieci nawet 7osb, auto nie way wiele wicej ni prze-itny hatchback - 1520 kg. Oznacza to,e hamulce tarczowe bez wikszego trudu

radz sobie z gwatownym wpadniciem zdrogi krajowej na l