truyền kỳ mạn lục - chinhnghia.com · miện, hải dương. thuộc dòng dõi khoa...
TRANSCRIPT
![Page 1: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/2.jpg)
Lờitựa
Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com
NhàvănViệtNam,ngườixãĐỗTùng,huyệnTrườngTân,naythuộcThanhMiện,HảiDương.Thuộcdòngdõikhoahoạn,từngômấplýtưởnghànhđạo,đãđithivàcóthểđãralàmquan.Sauvìbấtmãnvớithờicuộc,luivềẩncưởnúirừngThanhHóa,từđó"trảimấymươisương,chânkhôngbướcđếnthịthành".ChưarõNguyễnDữsinhvàmấtnămnào,chỉbiếtôngsốngđồngthờivớithầyhọclàNguyễnBỉnhKhiêm,vàbạnhọclàPhùngKhắcKhoan,tứclàvàokhoảngthếkỷXVIvàđểlạitậptruyệnchữHánnổitiếngviếttrongthờigianởẩn,Tryềnkỳmạnlục(in1768,A.176/1-2).TruyệnđượcNguyễnBỉnhKhiêmphủchínhvàNguyễnThếNghisốngcùngthờidịchrachữnôm.Truyềnkỳmạnlụcgồm20truyện,viếtbằngtảnvăn,xenlẫnbiềnvănvàthơca,cuốimỗitruyệnthườngcólờibìnhcủatácgiả,hoặccủamộtngườicùngquanđiểmvớitácgiả.HầuhếtcáctruyệnxảyraởđờiLý,đờiTrần,đờiHồhoặcđờiLêsơtừNghệAntrởraBắc.LấytênsáchlàTruyềnkỳmạnlục(Saochéptảnmạnnhữngtruyệnlạ),hìnhnhưtácgiảmuốnthểhiệntháiđộkhiêmtốncủamộtngườichỉghichéptruyệncũ.NhưngcăncứvàotínhchấtcủacáctruyệnthìthấyTruyềnkỳmạnlụckhôngphảilàmộtcôngtrìnhsưutậpnhưLĩnhNamchíchquái,ThiênNamvânlục...màlàmộtsángtácvănhọcvớiýnghĩađầyđủcủatừnày.Đólàmộttậptruyệnphóngtác,đánhdấubướcpháttriểnquantrọngcủathểloạitựsựhìnhtượngtrongvănhọcchữHán.Vànguyênnhânchínhcủasựxuấthiệnmộttácphẩmcóýnghĩathểloạinàylànhucầuphảnánhcủavănhọc.TrongthếkỷXVI,tìnhhìnhxãhộikhôngcònổnđịnhnhưởthếkỷXV;mâuthuẫngiaicấptrởnêngaygắt,quanhệxãhộibắtđầuphứctạp,cáctầnglớpxãhộiphânhóamạnhmẽ,trậttựphongkiếnlunglay,chiếntranhphongkiếnácliệtvàkéodài,đấtnướcbịcáctậpđoànphongkiếnchiacắt,cuộcsốngkhôngyênổn,nhândânđiêuđứng,cơcực.Muốnphảnánhthựctếphongphú,đadạngấy,muốnlýgiảinhữngvấnđềđặtratrongcuộcsốngđầybiếnđộngấythìkhôngthểchỉdừnglạiởchỗghichépsựtíchđờitrước.Nhucầuphảnánhquyếtđịnhsựđổimớicủathểloạivănhọc.VàNguyễnDữđãdựavàonhữngsựtíchcósẵn,tổchứclạikếtcấu,xâydựnglạinhânvật,thêmbớttìnhtiết,tusứcngôntừ...táitạothànhnhữngthiêntruyệnmới.Truyềnkỳmạnlụcvìvậy,tuycóvẻlànhữngtruyệncũnhưnglạiphảnánhsâusắchiệnthựcthếkỷXVI.Trênthựctếthìđằngsautháiđộcóphầndèdặtkhiêmtốn,NguyễnDữrấttựhàovềtácphẩmcủamình,quađóôngbộclộtâmtư,thểhiệnhoàibão;ôngđãphátbiểunhậnthức,bàytỏquanđiểmcủamìnhvềnhữngvấnđềlớncủaxãhội,củaconngườitrongkhichếđộ
![Page 3: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/3.jpg)
phongkiếnđangsuythoái.
TrongTruyềnkỳmạnlục,cótruyệnvạchtrầnchếđộchínhtrịđentối,hủbại,đảkíchhônquânbạochúa,thamquanlạinhũng,đồiphongbạitục,cótruyệnnóiđếnquyềnsốngcủaconngườinhưtìnhyêutraigái,hạnhphúclứađôi,tìnhnghĩavợchồng,cótruyệnthểhiệnđờisốngvàlýtưởngcủasĩphuẩndật...NguyễnDữđãphảnánhhiệnthựcmụcnátcủachếđộphongkiếnmộtcáchcóýthức.Toànbộtácphẩmthấmsâutinhthầnvàmầusắccủacuộcsống,phạmviphảnánhcủatácphẩmtươngđốirộngrãi,khánhiềuvấnđềcủaxãhội,conngườiđượcđềcậptới.Bấtmãnvớithờicuộcvàbấtlựctrướchiệntrạng,NguyễnDữẩndậtvàđãthểhiệnquanniệmsốngcủakẻsĩlánhđụcvềtrongquaCâuchuyệnđốiđápcủangườiiềuphutrongnúiNưa.ởẩnmànhàvănvẫnquantâmđếnthếsự,vẫnkhôngquênđời,vẫnnuôihyvọngởsựphụchồicủachếđộphongkiến.TưtưởngchủđạocủaNguyễnDữlàtưtưởngNhogia.Ôngphơibàynhữngcáixấuxacủaxãhộilàđểcổvũthuầnphongmỹtụcxuấtpháttừýthứcbảovệchếđộphongkiến,phủđịnhtriềuđạimụcnátđươngthờiđểkhẳngđịnhmộtvươngtriềulýtưởngtrongtươnglai,lênánbọn"bágiả"đểđềcaođạo"thuầnvương",phêphánbọnvuaquantànbạođểcangợithánhquânhiềnthần,trừngphạtbọnngườigianác,xiểmnịnh,dâmtà,đểbiểudươngnhữnggươngtiếtnghĩa,nhânhậu,thủychung.TuynhiênTruyềnkỳmạnlụckhôngphảichỉthểhiệntưtưởngnhànho,màcònthểhiệnsựdaođộngcủatưtưởngấytrướcsựrạnnứtcủaýthứchệphongkiến.NguyễnDữđãcóphầnbảolưunhữngtưtưởngphiNhogiáokhiphóngtác,truyệndângian,trongđócótưtưởngPhậtgiáo,Đạogiáovàchủyếulàtưtưởngnhândân.NguyễnDữđãviếttruyềnkỳđểítnhiềucóthểthoátrakhỏikhuônkhổcủatưtưởngchínhthốngđặngthểhiệnmộtcáchsinhđộnghiệnthựccuộcsốngvớinhiềuyếutốhoangđường,kỳlạ.ÔngmượnthuyếtphápcủaPhật,Đạo,v.v.đểlýgiảimộtcáchrộngrãinhữngvấnđềđặtratrongcuộcsốngvớinhữngquanniệmnhânquả,báoứng,nghiệpchướng,luânhồi;ôngcũngđãchịuảnhhưởngcủatưtưởngnhândânkhimiêutảcảnhcùngcực,đóikhổ,khithểhiệnđạođức,nguyệnvọngcủanhândân,khilàmnổibậtsựđốikhánggiaicấptrongxãhội.Cũngchínhvìítnhiềukhôngbịgòbótrongkhuônkhổkhắtkhecủahệýthứcphongkiếnvàmuốndànhchotưtưởngvàtìnhcảmcủamìnhmộtphạmvirộngrãi,ônghayviếtvềtìnhyêunamnữ.Cónhữngtruyệncangợitìnhyêulànhmạnh,chungthủysắtson,thểhiệnnhucầutìnhcảmcủacáctầnglớpbìnhdân.Cónhữngtruyệnyêuđươngbấtchính,tuyvượtrangoàikhuônkhổlễgiáonhưnglạiphảnánhlốisốngđồibạicủanhosĩtrụylạc,láibuônhãnhtiến.NguyễnDữcũngrấttáobạovàphóngtúngkhiviếtvềnhữngmốitìnhsimê,đắmđuối,sắcdục,thểhiệnsựnhượngbộcủatưtưởngnhànhotrướclốisốngthịdânngàycàngphổbiếnởmộtsốđôthị
![Page 4: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/4.jpg)
đươngthời.Tuyvậy,quanđiểmchủđạocủaNguyễnDữvẫnlàbảovệlễgiáo,nênýnghĩatiếnbộtoátratừhìnhtượngnhânvậtthườngmâuthuẫnvớilýlẽbảothủtronglờibình.Mâuthuẫnnàyphảnánhmâuthuẫntrongtưtưởng,tìnhcảmtácgiả,phảnánhsựrạnnứtcủaýthứchệphongkiếntrongtầnglớpnhosĩtrướcnhucầuvàlốisốngmớicủaxãhội.Truyềnkỳmạnlụccógiátrịhiệnthựcvìnóphơibàynhữngtệlậucủachếđộphongkiếnvàcógiátrịnhânđạovìnóđềcaophẩmgiáconngười,tỏniềmthôngcảmvớinỗikhổđauvàniềmmơướccủanhândân.Truyềnkỳmạnlụccònlàtậptruyệncónhiềuthànhtựunghệthuật,đặcbiệtlànghệthuậtdựngtruyện,dựngnhânvật.Nóvượtxanhữngtruyệnkýlịchsửvốnítchútrọngđếntínhcáchvàcuộcsốngriêngcủanhânvật,vàcũngvượtxatruyệncổdângianthườngítđisâuvàonộitâmnhânvật.Tácphẩmkếthợpmộtcáchnhuầnnhuyễn,tàitìnhnhữngphươngthứctựsự,trữtìnhvàcảkịch,giữangônngữnhânvậtvàngônngữtácgiả,giữavănxuôi,vănbiềnngẫuvàthơca.Lờivăncôđọng,súctích,chặtchẽ,hàihòavàsinhđộng.Truyềnkỳmạnlụclàmẫumựccủathểtruyềnkỳ,là"thiêncổkỳbút",là"ángvănhaycủabậcđạigia",tiêubiểuchonhữngthànhtựucủavănhọchìnhtượngviếtbằngchữHándướiảnhhưởngcủasángtácdângian.
BÙIDUYTÂN
NguyễnDữlàcontraicảNguyễnTườngPhiêu,TiếnsĩkhoaBínhThìn,niênhiệuHồngĐứcthứ27(1496),đượctraochứcThừachánhsứ,saukhimấtđượctặngphongThượngthư.LúcnhỏNguyễnDữchămhọc,đọcrộng,nhớnhiều,từngômấplýtưởnglấyvănchươngnốinghiệpnhà.SaukhiđậuHươngtiến,NguyễnDữthiHộinhiềulần,đạttrúngtrườngvàtừnggiữchứcvụTrihuyệnThanhTuyềnnhưngmớiđượcmộtnămthìôngxintừquanvềnuôidưỡngmẹgià.Trảimấynămdưkhôngđặtchânđếnnhữngnơiđôhội,ôngmiệtmài"ghichép"đểgửigắmýtưởngcủamìnhvàđãhoànthànhtácphẩm"thiêncổkỳbút"Truyềnkỳmạnlục.NguyễnDữsinhvàmấtnămnàochưarõ,nhưngcăncứvàotácphẩmcùngbàiTựaTruyềnkỳmạnlụccủaHàThiệnHánviếtnămVĩnhĐịnhthứnhất(1547)vànhữngghichépcủaLêQuýĐôntrongmụcTàiphẩmsáchKiếnvăntiểulụccóthểbiếtônglàngườicùngthờivớiNguyễnBỉnhKhiêm,cóthểlớntuổihơnTrạngTrìnhchútít.GiữaNguyễnDữvàNguyễnBỉnhKhiêmtinchắccónhữngảnhhưởngqualạivềtưtưởng,họcthuật...nhưngerằngNguyễnDữkhôngthểlàhọctròcủaNguyễnBỉnhKhiêmnhưVũPhươngĐềđãghi.ĐốivớinhàMạc,tháiđộNguyễnDữdứtkhoáthơnNguyễnBỉnhKhiêm.ÔngkhônglàmquanvớinhàMạcmàchọnconđườngởẩnvàôngđãsốngcuộcsốnglâmtuyềnsuốtquãngđờicònlại.Truyềnkỳmạnlụcđượchoànthànhngaytừnhữngnămđầucủathờikỳnày,ướcđoánvàokhoảnggiữahaithậpkỷ20-30củathếkỷ
![Page 5: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/5.jpg)
XVI.
Theonhữngtưliệuđượcbiếtchođếnnay,TruyềnkỳmạnlụclàtácphẩmduynhấtcủaNguyễnDữ.Sáchgồm20truyện,chialàm4quyển,đượcviếttheothểloạitruyềnkỳ.Cốttruyệnchủyếulấytừnhữngcâuchuyệnlưutruyềntrongdângian,nhiềutrườnghợpxuấtpháttừtruyềnuyếtvềcácvịthầnmàđềnthờhiệnvẫncòn(đềnthờVũThịThiếtởHàNam,đềnthờNhịKhanhởHưngYênvàđềnthờVănDĩThànhởlàngGối,HàNội).TruyệnđượcviếtbằngvănxuôiHáncóxennhữngbàithơ,ca,từ,biềnvăn,cuốimỗitruyện(trừtruyện19Kimhoathithoạiký)đềucólờibìnhthểhiệnrõchínhkiếncủatácgiả.HầuhếtcáctruyệnđềulấybốicảnhởcácthờiLý-Trần,Hồ,thuộcMinh,LêsơvàtrênđịabàntừNghệAntrởraBắc.Thôngquacácnhânvậtthầntiên,maquái,tinhloàivật,câycỏ...,tácphẩmmuốngửigắmýtưởngphêphánnềnchínhsựrốiloạn,khôngcònkỷcươngtrậttự,vuachúahônám,bềtôithoánđoạt,bọngianhiểmnịnhhótđầytriềuđình;nhữngkẻquancaochứctrọngthảsứcvơvétcủacải,sáchnhiễudânlành,thậmchíđếnchiếmđoạtvợngười,bứchạichồngngười.Trongmộtxãhộirốirennhưthế,nhiềutệnạnthếtấtsẽnảysinh.Cờbạc,trộmcắp,tậtdịch,maquỷhoànhhành,đếnHộpháp,Longthầncũngtrởthànhyêuquái,sưsãi,họctrò,thươngnhân,nhiềukẻđắmchìmtrongsắcdục.Kếtquảlàngườidânlươngthiện,đặcbiệtlàphụnữphảichịunhiềuđaukhổ.NguyễnDữdànhnhiềuưuáichonhữngnhânvậtnày.Dướingòibútcủaônghọđềulànhữngthiếuphụxinhđẹp,chuyênnhất,tảotần,giàulòngvịthanhưngluônluônphảichịusốphậnbithảm.Đếncảloạinhânvật"phảndiện"nhưnàngHànThan(Đàothịnghiệpoanký),nàngNhịKhanh(Mộcmiênphụtruyện),cáchồnhoa(Tâyviênkỳngộký)và"yêuquáiởXươngGiang"cũngđềuvìsốphậnđưađẩy,đềuvì"nghiệpoan"màđếnnỗitrởthànhmaquỷ.Họđángbịtráchphạtnhưngcũngđángthương.
DườngnhưNguyễnDữkhôngtìmđượclốithoáttrênconđườnghànhđạo,ôngquayvềcuộcsốngẩndật,đôilúcthảhồnmơmàngcõitiên,songcơbảnôngvẫngắnbóvớicõiđời.Ôngtrântrọngvàcangợinhữngnhâncáchthanhcao,cứngcỏi,nhữnganhhùngcứunước,giúpdânkhôngkểhọởđịavịcaohaythấp.
Truyềnkỳmạnlụcngaytừkhimớihoànthànhđãđượcđónnhận.HàThiệnHánngườicùngthờiviếtlờiTựa,NguyễnThếNghi,theoVũPhươngĐềcũnglàngườicùngthời,dịchravănnôm.VềsaunhiềuhọcgiảtêntuổiLêQuýĐôn,BùiHuyBích,PhanHuyChúđềughichépvềNguyễnDữvàđịnhgiátácphẩmcủaông.NhìnchungcáchọcgiảthờiTrungđạikhẳngđịnhgiátrịnhânđạovàýnghĩagiáodụccủatácphẩm.Cácnhànghiêncứuhiệnđại
![Page 6: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/6.jpg)
pháthiệnthêmgiátrịhiệnthựcđồngthờikhaitháctinhthần"táobạo,phóngtúng"củaNguyễnDữkhiôngmiêutảnhữngcuộctìnhsimêđắmđuốiđậmmàusắcdục.Hànhviấytuytráilễ,tráiđạotrungdungnhưnglạiđemđếnchúthạnhphúctrầnthếcóthựcchonhữngsốphậnoannghiệt.VềmặtthểloạimàxétthìTruyềnkỳmạnlụclàtácphẩmđỉnhcaocủatruyệntruyềnkỳViệtNam.NguyễnDữchịuảnhhưởngcủaCùHựunhưngTruyềnkỳmạnlụcvẫnlà"ángvănhaycủabậcđạigia",làsángtạoriêngcủaNguyễnDữcũngnhưcủathểloạitruyệntruyềnkỳViệtNam.
TRẦNTHỊBĂNGTHANH
Lờitựa(1)
TậplụcnàylàtrướctáccủaNguyễnDữ,ngườiGiaPhúc,HồngChâu.ÔnglàcontrưởngvịtiếnsĩtriềutrướcNguyễnTườngPhiêu(2).Lúcnhỏrấtchămlốihọccửnghiệp,đọcrộngnhớnhiều,lậpchíởviệclấyvănchươngtruyềnnghiệpnhà.SaukhiđậuHươngtiến,nhiềulầnthiHộiđỗtrúngtrường,từngđượcbổlàmTrihuyệnThanhTuyền(3).Đượcmộtnămôngtừquanvềnuôimẹchotrònđạohiếu.Mấynămdưkhôngđặtchânđếnchốnthịthành,thếrồiôngviếtratậplụcnày,đểngụý.XemvăntừthìkhôngvượtrangoàiphêngiậucủaTôngCát(4),nhưngcóýkhuyênrăn,cóýnêuquycủkhuônphép,đốivớiviệcgiáohóaởđời,hácóphảibổkhuyếtnhỏđâu!
VĩnhĐịnhnămđầu(1547),
thángBảy,ngàytốt.
ĐạiAnHàThiệnHánkínhghi
KẻhậuhọclàTùngChâuNguyễnLậpPhubiên.
(1)LờiTựanàyđượcchéptrongCựubiênTruyềnkỳmạnlục.BảnnàyhiệnchưacótrongcácthưviệnởHàNội.ỞđâychúngtôitheoViệtNamHánvăntiểuthuyếttùngsan,ĐàiLoanthưcụcinnăm1987.TânbiêntruyềnkỳmạnlụctăngbổgiảiâmtậpchúinnămCảnhHưng35(1774)lấylạilờitựanàynhưngkhôngghitênHàThiệnHán.Cuốibàighithêm"NayxãtrưởngxãLiễuChànglàNguyễnĐìnhLânsoạninvàonămGiápNgọ(1774)đểlàmbảngốcchonghìnvạnđờivàđểbánchothiênhạxemđọc".
Chúthích
![Page 7: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/7.jpg)
(2)NguyễnTườngPhiêu:ngườixãĐỗTùng,huyệnTrườngTân,naythuộctỉnhHảiDương,đồĐệtamgiápđồngtiếnsĩxuấtthânnămHồngĐức27(1496)đờiLêThánhTông;làmquanđếnThừachánhsứ.SaukhimấtđượctặngchứcThượngthư,phongphúcthần.
(3)ThanhTuyền:tứchuyệnBìnhXuyên,thuộctỉnhVĩnhPhúc.
(4)TôngCát:CùTôngCát,tênlàCùHựu,tácgiảTiễnđăngtânthoại.
![Page 8: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/8.jpg)
CâuchuyệnởđềnHạngVương(*)
QuanThừachỉHồTôngThốc(1)làngườihaythơ,lạigiỏilốimỉamaigiễucợt,khoảngcuốiđờiTrần,phụngmệnhsangTrungQuốc,nhânđiquađềnHạngvươngcóđềthơrằng:
Báchnhịsơnhàkhởichiếnphong,
HuềtươngtửđệnhậpQuanTrung.
YêntiêuHàmCốcchâucunglãnh,
TuyếttánHồngMônngọcđẩukhông.
NhấtbạihữuthiênvongTrạchTả,
TrùnglaivôđịađáoGiangĐông.
Kinhdoanhngũtảithànhhàsự?
TiêuđắckhukhutángLỗcông.
Dịch:
Nomnướctrămhai(2)nổibụnghồng,
ĐemđoàntửđệđếnQuanTrung
KhóitanHàmCốccungchâulạnh,(3)
TuyếtrãHồngMônđấungọckhông(4
ThuachạygiờixuiđườngTrạchTả(5)
QuayvềđấtlấpnẻoGiangĐông(6)
Nămnămlănlộnhoàicôngcốc
CònđượcvùitrongmảLỗcông(7).
*Nguyênvăn:Hạngvươngtừký.
![Page 9: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/9.jpg)
Đềxong,ruổingựatrởvềnhàtrọ.Rượusaynằmngủ,ôngHồchiêmbaothấymộtngườiđếnnóivớimìnhrằng:
-Tôivângchỉcủađứcvuatôi,mờingàiđếnchơinóichuyện.
Hồvộivàngsửasangquầnáo.Ngườiấyđưaôngđivềmétả,đếnmộtnơicungđiệnnguynga,quanhầuđứngsắphàngrămrắp,Hạngvươngđãngồichờsẵn,bêncạnhcócáigiườnglưuly,mờiônglênngồi.RồiHạngvươnghỏirằng:
-Bàithơôngđềlúcbanngày,saomàmỉamaitadữthế!ừthìhaicâu:"ThuachạygiờixuiđườngTrạchTả,QuayvềđấtlấpnẻoGiangĐông"kểcũnglàđúng,nhưngđếnhaicâu"Nămnămlănlộnhoàicôngcốc,CònđượcvùitrongmảLỗcông",háchẳngphảilàchêbaiquálờiư?NàynhưHánlàmnênvạnthặng(8)tacũnglàmnênvạnthặng.TakhôngdiệtđượcHán,Hánlạicóthểphongtướcchotađượcư?ĐếnngayĐiềnHoành(9)làmộtgãtrẻcon,cònkhôngthamtướccủaHán,vàhổthẹntựsátmàchết;huốngtađườngđườngmộtvịbávươngởnướcSở,lạitựcamnhậnlễLỗcônghaysao?Kẻkialàmviệcấy,chỉlàđemquàngchotamộtcáitướcvịhão,đểđềnbùlạisựhổthẹnkhiởHánTrung(10)thôiđó.Talạixinnóiđểôngrõ:NgàynhàTầnsổmấtconhươu(11),ngườitanổidậynhaonhao,tranhnhaubắtlấy.TabấygiờvìghétngườiTầnmànổiquânđánhTần,tháorăngbừalàmgiáo,thổicơmchiêmlàmlương,tôiđòiđềulàquân,hàokiệtđềulàtướng,pháxứNgônhưhủytổkiến,lấyđấtHoàinhưđốtlônghồng,mộttrậnđánhmàquânChươngHàm(12)phảitan,haitrậnđánhmàmiếuTổLong(13)phảisụp.Đứcnghĩabanra,nhiềunướcđượcdựnglại,oailệnhtruyềnđi,baokẻthuậnlàmtôi.ĐứngđầuChưhầulàquânnướcSở,làmchúaTamTầnlàtướngxứSở.ThiênhạtướcSởcóthểngồimàsaikhiếnđược.NhưngrồiSởphảichếtvìHán,háchẳngphảilàbởitrờiư?VậythìkhitrờiđịnhgiúpHán,dùkẻthổikèn,dệtchiếu(14)cũngđủđểthànhcông;khitrờiđịnhdiệtSở,dùngườicấtvạc,nhổnúi(15)cũngkhôngthểnóigiỏi.PhươngchiChungLymạnhmẽ,chẳngkémHoàiÂm(16)áPhụ(17)khônngoan,thựchơnNhụTử(18).Nếutanghelờikhôngcốchấp,nhânthuamàtínhtoán,thìruổiÔtruybốnvómỏichồn,hákhôngđủcàylậtcungđìnhPhongBái,thuBànhThành(19)nhữngquântảnmác,hákhôngđủđàotungmiếuxãViêmLưu.Nhưngchỉvìthươnglũsinhlinh,nênmớiđemtấmthântámthướcđườngđường,némvàotaylũVươngế(20).VậysựhưngvongcủaHán,Sở,chỉlàdoởsựmayrủicủatrờimàthôi,hánênlấythànhbạimàsobìư?Nhưngđờinhữngkẻthíchphẩmbìnhnhânvật,cókẻbảokhôngphảigiờilàmmất,cókẻbảogiờicódínhdánggì.Thinhânmặckháchthườngthườngđemchuyệntadiễnvàotrongthơ.Cócâuthì:
![Page 10: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/10.jpg)
Cáithếanhhùngsứcnhổnúi,
Sởcabốnmặtlệtrànlan,(21)
Cócâuthì:
Vuachẳngravua,tôichẳngtôi,
Bênsônglậpmiếucũnghoàithôi.(22)
Ngàychồngthángchất,cóđếnhàngnghìnbàichứkhôngphảiít.NhưngchỉcóhaicâucủaĐỗMục:(23)
Giangđôngtửđệnhiềutaygiỏi,
Cuốnđấtquayvềchửabiếtđâu.
Lờithơủykhúctrunghậu,hợpcáchluậtcủanhàthơ,đọclêntacònvừalòngđôichút.Ngoàirathìhầutoànnhữnglờiphụbạc,tavẫnlấylàmbấtbìnhlắm,naytiệndịptanóiđểchoôngrõ.
ÔngHồcườimàrằng:
-Lẽtrờiviệcngười,cũnglàđầucuốilẫnchonhau.Bảomệnhởtrời,(24)ThươngTrụvìthếmàmấtnước;bảotrờisinhđức,TânMãngvìthếmàbỏmình.(25)Naynhàvuabỏngườimàđibànlẽgiời,vìthếđãđếntángbạivẫnkhôngtỉnhngộ.Tôibữanaymaymắn,đượcnhàvuavờiđếntiếpkiến,muốnxinđượcnóithẳngkhônggiấugiếmgì,nhàvuanghĩthếnào?
Hạngvươngnói:
-Vângvâng,ôngcứnói.
ÔngHồnói:
-Phàmxoaycáithếthiênhạ,ởtríchứkhôngphảiởsức;thutấmlòngthiênhạ,ởnhânchứkhôngphảiởbạo.Nhàvuathìchỉlấyquátthétlàmoai,lấycươngcườnglàmđức.ChémTốngNghĩalàmộttướngmạnh,(26)vôquânđếnđâu!GiếtTửAnhlàngườiđãhàng,(27)bấtvõquálắm!HànSinhvôtộimàbịluộc,(28)hìnhpháptráithường;APhòngvôcốmàbịthiêu(29),hunguyquátệ.Cứnhữngviệccủanhàvualàmthìđượclòngngườichăng?haymấtlòngngườichăng?
![Page 11: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/11.jpg)
Hạngvươngnói:
-Khôngphảinhưthế.NàynhưcáiviệcHàmĐan,lấymộtnướcTriệumớidựng,chốngvớinướcTầnsóihùm,thànhbạichỉởtrongmộthơithở,cònmấtchỉởtrongchớpmắt.VậymàNghĩalầnkhânsợsệt,chờkhigiặcmỏilười,dùngdằngtrùngtrình,cảnđườngquântiếntới.Nếumàkếtrongtrướngkhôngthihànhđược,quânquasônglạilữalầnthêm,thìdânchúngởtrongthànhTriệu,sẽlạicócáithảmhọahơnlàởTrườngBình(30)thủatrước.VậythìtagiếtmộtTốngNghĩa,màcứusốngđượctínhmệnhchotrămvạnsinhlinh,cógìlàquá!Vuacácnướcđềulàchưhầu,đềucóchúngdân,cóxãtắc,tướcthìcủathiênvươngphongcho,đấtthìcủathiênvươngbancho.VậymàTầnlợidụngđấtcát,ngôngcuồnggiápbinh,mổHànthịtTriệu,hiếpNgụyhạiYên,namthìlừaSởrồibắtmàgiữlại,đôngthìdốiTềđểhãmchochếtđói.NếukhônglậtđổngôiTầnvàtrudiệthọTầnthìcáihờncắnnuốtcácnước,khôngbiếtngàynàotiêutanđược.ChonêntagiếtmộtTửAnhđểtrảmốithùdiệtvongchosáunước,cógìlàtệ.Ômbụngtrunglươnglàtiếtlớncủakẻlàmtôi.HànSinhthìkhôngthế,khoemẽhợmmình,vongânbộinghĩa,múalưỡiđểchỉnghịquânthần,khuamôiđểbuônglờisàmbáng.Vìvậytađemlàmthịt,đểnhữngkẻbấttrungbiếtmàrănsợ.Giữthóitiếtkiệmlàđứctốtcủangườilàmvua,ThủyHoàngthìkhôngthế,xâycungởbênsông,mởđườngởvennúi,đắpnềnchocaobằngnhữnghờnoáncủadân,chứakhochođầybằngnhữngmáumỡcủadân.Vìvậytađemđốtđiđểnhữngvuađờisaubiếtnêndèsẻn.Nếulạibuộctộivềnhữngđiềuấythìtatrộmlấylàmkhôngphục.
ÔngHồnói:
-Thếthìsáukinhtronglửa,đốtsáchThánhnhân,thướckiếmtrênsông,giếtvuaNghĩađế,nhữngviệcấychimànhẫntâmnhưvậy!SaobằngngườiHán:sợlỗiphậnvuatôithìnghelờiĐổngcônglàmviệcnhânnghĩa,khiếnnềnnếpđếvươnghầurốimàlạisáng;sợthấttruyềnđạohọcthìvềđấtKhúcPhụ,bàylễtháilao,khiếndòngnguồnthithưhầuđứtmàlạinối.Chonênngườitacócâunóirằng:"Hánđượcthiênhạ,khôngởcấtdùngTiêu,Trương,màởviệcđểtrở(31)củabaquân,gợilòngtrungphẫncáchàokiệt;HángiữthiênhạkhôngởquymôrộnglớnmàởviệcthânđếntếởKhúcPhụ(32),mởnềnnươngtựachođờisau".NhàvuathìsovílàmsaođượcvớiHánvương.
Hạngvươngnghẹnlờikhôngbiếtnóirasao,sắcmặttáinhưtronguội.BêncạnhcómộtvịlãothầnhọPhạm,tiếnlênnóirằng:
![Page 12: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/12.jpg)
-Tôinghe,làmngườitakhôngngoàitrờiđấtđểmàsống,làmchínhtrịkhôngngoàicươngthườngđểdựngnước.BầytôicủaĐạivươngđâycóngườitênlàCữu(33)tiếtcứngnhưtùng,lòngbềntựađá,sacơkhôngchịusốngnhục,liềumìnhđểđượcthácmàvinh;nếukhôngphảinhàvuabiếtcáchchốngngựthìsaocósựtửtrungấy!Truyện(34)cónóirằng:"Vuakhiếnbềtôilấylễ,bềtôithờvualấytrung";ởĐạivươngđây,chínhlàđãđúnghợpvớicâuấy.Chứnhưkẻkia,saiUngSỉgiữđấtPhongthìUngSỉđầuhàng,(35)saiTrầnHy(36)coinướcTriệuthìTrầnHylàmphản;đạocươngthườnghỏiailàhơn?HậucungcủaĐạivươngcóbàhọNgu,mệnhnhẹláthu,hồntheobóngkiếm,gửilòngthơmởngọncỏtịchmịch,chônhờnoánởcánhđồnghoangvu(37),nếukhôngphảinhàvuabiếtlẽcưxửthìsaocósựtậntiếtấy!KinhThicócâurằng:"Dạyvợmìnhtrước,sẽtrịnhànước";ởĐạivươngđâychínhlàđãxứngđángvớicâuấy.Chứnhưkẻkia,LãTrĩngôngngạomàlàmviệcdâmtà(38),ThíchCơđượcyêu,rồiđầythânconlợn(39);lẽcươngthườnghỏibênnàohơn?Huốngchinhưtráilẽtrờimàbảosẻchéncanh,yêuconbémàcoithườnggốcnước;(40)luânthườngchaconhỏirằngđểđâu?Nhữngngườinghịluậnởđờisau,chẳngsonặngnhẹ,chẳngxétphảitrái,lòngkhôngsuynghĩ,miệngchỉquàngxiên,đốiHánthìkhenngợichẳngtiếclời,đốiSởthìchêbaikhôngtiếcsức,khiếnđấĐạivươngcủachúngtôitrongcõiuminhcứphảichịunhữnglờimỉamaicayđộc.Vậymongnhữngđiềunhơtiếngxấu,phiềnônggộtrửagiùmcho,cũnglàmộtviệcthútrongcuộcgặpgỡcủachúngta.
ÔngHồthấylờinóicũnghơicólý,gậtđầuhaibalần,rồingoảnhbảonhữngngườitheo:
-Cácngươighinhớlấy.
Rồiđócanhtàntràcạn,ôngđứngdậytừgiãxinvề;Hạngvươngđưachânrađếncửathìphươngđôngđãdầnsángrạng.Ôngxốcáovùngdậy,téralàmộtgiấcchiêmbao,bènmuarượuvànembàymộtlễcúngởđầuthuyềntrướckhirờikhỏiđấy.
Lờibình:
Thanôi,soSởvớiHánthìHánhơn,sánhHánvớibậcvươngđạo,Háncònxalắm.Saovậy?HồngMônnổigiận,Tháicôngthavề,nhữngviệcấy,Sởkhôngphảilàbấtnhân;nhưngnhânnôngmàácsâu.LàmcỏDĩnhXuyên,(41)giếthạicôngthần,nhữngviệcấy,Hánkhôngphảilàkhôngcólỗi,nhưnglỗiít,tốtnhiều.Sởđãđànhtráivớinhânnghĩa,nhưngHáncũngchỉlàgiốngvớinhânnghĩa.HọHạngnướcSởkhôngđượclàhạngbágiảmà
![Page 13: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/13.jpg)
vuaCaonhàHáncũnglàtẹpnhẹp.Kẻtrịthiênhạnêntiếnlênđếnđạothuầnvương,cònHánSởnhânvớibấtnhân,hãygácrakhôngcầnbànđến.
Chúthích
(1)HồTôngThốc:ngườihuyệnThổThành,naylàxãThọThành,huyệnYênThành,tỉnhNghệAn;trúquántạixãVôNgại,huyệnĐườngHàonaythuộctỉnhHảiDương.ĐờiTrầnNghệTông(1370-1372)đisứnhàNguyên,làmquanđếnchứcHànlâmhọcsĩThẩmhìnhviệnsự,cótácphẩmViệtsửcươngmụcvàViệtNamthếchí,Thảonhànhiệutầnthitập,nhưnghiệnchỉcònmộtbàithơ.
(2)Nonnướctrămhai:nhàTầnđóngđôởQuanTrung,địathếhiểmyếu,haingườiởtrongcóthểchốngvới100ngườiởngoài.
(3)NóiviệcHạngVũđốtcungAPhòngcủanhàTần.
HàmCốc:cửaquanhiểmyếucủanhàTầ
(4)TiệcởHồngMôn,PhạmTăngđịnhgiếtBáiCôngnhưngHạngVũkhôngnghe.BáiCôngthoátvềđược,TăngtứcgiậnnémvỡtancáiđấungọcTrươngLương(Hán)biếu.ýcâuthơ:đấungọcvỡvụnnhưtuyết,khôngcòngìnữa.
(5)HạngVũbịvâyởCáiHạ,đêmphávòngvâychạyđượcđếnÂmLăng,hỏiđường,bịmộtônglãonôngghétSởlừachỉđivềphíatả;Vũnghetheobịmắccáiđầmlớnkhôngcònđườngchạynữa.Vũthanlà"Trờiđịnhlàmmấtta".
(6)HạngVũchạyđếnÔGiangngườiláiđòkhuyênquasôngsangGiangĐôngrồisẽtínhkếquayvề,nhưngVũkhôngnghe,tựtử.
(7)LỗCông:tướcHạngVũđượcHoàivươngphongtừtrước.KhiVũthuachết,HánCaoTổlấylễcôngmàchôncất.
(8)VạnThặng:ngôithiêntừcómuôncỗxe.
(9)ĐiềnHoành:họĐiềnvốnlàhọcủaTềVương,ngườinướcTần.KhinướcTềbịdiệt,HoànhtựlậplàmTềvương.KhiHándiệtHạngVũ,Hoànhđemthuộchạchạyrahảiđảo.HánCaoTổsaisứramờihứaphongtướcvương,chíítcũnglàtướchầu;cònnếukhôngtheosẽđánh.Hoànhđịnhtheo,nhưngkhigầnvềđếnLạcDươnglạiđổiý,tựsát.Thuộchạđềuchết
![Page 14: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/14.jpg)
theo.
(10)HạngVũtừngphongchoBáicôngtướcvươngởBaThụcvàHánTrung.
(11)Conhươu:vívớithiênhạ.NhàTầnsổmấtconhươu:nhàTầnbịmấtthiênhạ.
(12)ChươngHàm:tướngnhàTần.HạngVũvàHạngLươngđánhquânChươngHàmởĐôngAhạ,đuổiđếnBộcDươngthìhoàntoànphátan.
(13)TổLong:miếuthờTầnThủyHoàng.SứgiảTầnđêmđiquaHoaÂm,cóngườingănlạibảo"NămnayTổLongchết".TổLongchỉTầnThủyHoàng,vìLong(rồng)làhìnhtượngcủavua(Hoàng);Tổlàngườimởđầu,ứngvớichữThủy.
(14)Kẻthổikèndệtchiếu:chỉGiánghầuChuBộvốnngườiđấtQuyển,saudờisangđấtBái,thuởhànvithườngphảidệtrèmtrúc,thổikènđámmakiếmsống.
(15)Ngườicấtvạcnhổnúi:chỉHạngVũ.HạngLươngkhiếnHạngVũchiêutậpbọnVuAnhởĐồSơn.Anhnói:"TrongmiếuVũvươngcó3chiếcvạcđá,nếuxôđổrồinhấcbổnglênđượcthìtasẽhàng.”Vũbènxôđổrồilạidựnglên,sauđóchomộttayvàotrongvạcnhấclênđivòngtrướccửamiếubalần,bọnVuAnhđềubáiphục.Chữnhổnúi(bạtsơn),xuấtpháttừbàicatuyệtmệnhcủaHạngVũ:Lựcbạtsơnhềkhícáithế(sứccóthểnhổnúi,khítrùmtrờiđất).
(16)HoàiÂmtứcHoàiÂmhầu,tướcphongcủaHànTín,tướnggiỏicủaLưuBang.ChungLy:cólẽlàtướngcủaHạngVũ,chưarõđiểntích.
(17)áPhụ:tứcPhạmTăng,mưusĩgiỏicủaHạngVũ.
(18)NhụTử:cólẽchỉTrầnBình,ngườiphụtácónhiềumưulượccủaHánCaoTổ.
(19)PhongBái,BànhThành:PhongBái:chỉquêhươngHánCaoTổ,vìôngngườiấpPhong,huyệnBái;BànhThành:đấtcủaTần.HạngVũdiệtTần,đóngđôởđấy.
(20)Vươngế:HạngVũbịthuaởÔGiang,VũngoáinhìnngườikỵbinhHánlàLãMãĐồnghỏi:"Anhcóphảilàbạncũcủatakhông?”
![Page 15: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/15.jpg)
MãĐồngnhậndiệnrồichỉchoVươngế:"ĐâylàHạngvương".Vũlạihỏi:"TanghenóiHánvươngtreogiáđầutangànvàngvàtướcvạnhộ.Tachongươiđấy!”Nóirồitựvẫn.VươngếliềncắtđầuHạngVũnộpchovua.
(21)Sởcabốnmặtlệtrànlan:HạngVũđếnCaiHạ,binhthiếu,lươnghết,khôngđánhthắngđượcquânHánlạibịvâybốnmặt.TrươngLươngdạyquânHánháttiếngnướcSởđêmđếncấttiếngca.HạngVũnghethấybốnbềđềuhátnhữngbàicanướcSở,thấtkinhnói:"HánđãlấyđượcSởrồisao?SaongườiSởđôngnhưvậy?”Rồiđangđêmdậyuốngrượutrongtrướng,khócròng,thuộchạđềukhóc,khôngaingẩnglênđược,quântướngđềutanrã.
(22)HaicâunàytríchtrongbàithơcủaVươngAnThạch,TểtướngthờiTốngThầnTông.
(23)ĐỗMục(803-853),mộtnhàthơcótêntuổithờiVănĐường;haicâunàytríchtrongbàiĐềÔGiangđình.
(24)Mệnhởtrời:vuaTrụnhàThươngbạongược,trungthầnkhuyêncanthìnói"đãcómệnhtrời".
(25)TânMãng:VươngMãngcướpngôinhàHán,đổiquốchiệulàTânnêngọilàTânMãng.HánQuangVũkhởibinhđánh,Mãngnói:"Trờiđãsinhđứcởta,quânHánlàmgìđượcta?”
(26)ChémTốngNghĩa...:SởHoàiVươngphongTốngnghĩalàmThượngtướng,hiệuKhanhtửQuánquân,saiđemquânđánhTầncứuTriệu.TốngNghĩatrùngtrìnhkhôngtiếnquân,HạngVũliềnvàotrướngchémchết.
(27)HạngVũđemquânđánhHàmDương,TầnvươnglàTửAnhđãhàng,vẫnbịgiết.
(28)HànSinhbịluộc:HànSinhkhuyênHạngVũnênđóngđôởQuanTrungvìthếđấthiểmtrở,phìnhiêu,cóthểlànơidựngnghiệpbáđược.VũthấycungthấtnhàTầnđãbịđốtsạch,cóýmuốntrởvềĐôngliềnbảo:"Phúquýmàkhôngtrởvềcốhươngthìnhưmặcáogấmđiđêmcònaibiếtđếnnữa".HànSinhtứcluivềnói:"Thếgiannói"ngườiSởlàconkhỉđộimũ"quảnhưvậy".ChuyệnđếntaiVũ,biếtHànSinhnóimình,Vũgiậnsaigiếtchếtbỏluộc.
(29)APhòng...bịthiêu:APhònglàmộtdãycungđiệnrấtlớnliêntiếpnhauđến300dặm,cứ5bộcómộtlầu,10bộcómộtgác,lạidẫnnướchaicon
![Page 16: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/16.jpg)
sônglớnvàođếnchântườngbaocungđiện.SaubịHạngVũđốt,hiệncòndichỉởhuyệnTânAn,tỉnhThiểmTây.
(30)CáihọaTrườngBình:LiêmPhađóngquânởTrườngBình,cốthủkhôngrađánh.TriệuvươngchoTriệuQuátđếnthay.Quátđổiluậtlệnh,dùngngườidễdãi,mởcửathànhđánhTần,trúngkếkỳbinhcủaVũAnhQuânbịđạibại.Hơn40vạnquânTriệuđềuhàngTần,bịVũAnhQuânlừagiếtchếthết.
(31)HạngVũgiếtvuaNghĩađếnướcSở,HánvươngtheomưukếcủaĐổngcôngchobaquânđểtang,gợilòngtrungnghĩacủahọvàkíchđộnghàokiệttrongthiênhạ.
(32)KhúcPhụ:quêhươngKhổngTử.
(33)Cữu:TàoCữu,ĐạiTưmãnướcSở.HạngvươngsaiCữugiữthànhCao,dặncốthủkhôngđượcđánh.QuânHánkhiêuchiếnmấylầnkhôngđượcliềndùngkếnhụcmạCữusuốtmấyngày.CữunổigiậnđemquânvượtsôngTỵthủymàđánh.Quânlínhmớisangđượcnửasôngthìbịđánhbại,vậtbáucủanướcSởđềubịlấyhết;CữuvàTưMãHânđềutựtửchết.
(34)Truyện:chỉsáchLuậnngữ.CâunàytríchtrongthiênTửHãn.
(35)UngSỉ:trướctheoHánCaoTổđượcsaigiữđấtPhong.KhiPhongbịNgụychiếm,SỉhàngNgụy,HánCaoTổkhôngcóđườngvềphảidờisangđấtBái.
(36)TrầnHy:HánCaoTổphongTrầnHylàmTướngquốccoiquânbiên.SauTrầnHycùngVươngHoànglàmphản,tựlậplàmvương,cướppháTriệu,Đại.
(37)HạngVũcùngđườngởCaiHạ,vợlàNguCơtựtửđểchồngkhỏivướngvíubịnrịn.Tụctruyềntrênmộnàngmọclênmộtthứcỏthơmgọilàcỏ"Ngumỹnhân".
(38)LãTrĩlàhoànghậucủaHánCaoTổ(cũnggọilàLãHậu),khicònởtrongquânHạngvươnglàmcontincùngThẩmTựKỳvốnđãthíchnhau,sauLãHậuởgóa,nhớtìnhxưanghĩacũliềntưthông.Sợngườitrongcungbiết,LãHậubèngiấuThẩmsaugiátreoáo.
(39)ThíchCơlàvợlẽyêucủaHánCaoTổ.SaukhivuachếtnàngbịLãHậuchặtcụtchântay,khoétmắtchọctaivứtvàochuồnglợngọilàlợn
![Page 17: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/17.jpg)
người.
(40)HạngvươngbắtchaLưuBanglàTháicôngdọalàmthịt.Lưubangnói:"Chatacũnglàchamày,cólàmthịtxinchobátnướccanh".
TriệuVươngNhưýlàhoàngtửdongườithiếpyêuThíchCơsinh,vìvậyHánCaoTổđãđịnhphếtruấtngôiTháitửcủaconcảđểlậpTriệuVương.
(41)LàmcỏDĩnhXuyên:ChỉviệcHánCaoTổtrudibahọBànhViệtvànhiềubềtôikhác.BànhViệtlàngườicócônggiúpHándiệtSở,thốngnhấtthiênhạ.
![Page 18: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/18.jpg)
ChuyệnngườinghĩaphụởKhoáiChâu
TừĐạtởKhoáiChâu,(1)lênlàmquantạithànhĐôngQuan(2)thuênhàởcạnhcầuĐồngXuân,lánggiềngvớinhàquanThiêmthưlàPhùngLậpNgôn.PhùnggiầumàTừnghèo;PhùngxahoamàTừtiếtkiệm;PhùngchuộngdễdãimàTừthìgiữlễ.Lềthóihainhàđạikháikhônggiốngnhau.Songcũnglấynghĩamàchơibỡiđilạivớinhaurấtthân,coinhaunhưanhemvậy.
PhùngcóngườicontrailàTrọngQuỳ,TừcóngườicongáilàNhịKhanh,gáisắctraitài,tuổicũngsuýtsoát.Haingườithườnggặpnhautrongnhữngbữatiệc,mếnvìtài,yêuvìsắc,cũngcóýmuốnkếtduyênChâuTrần.(3)Chamẹđôibêncũngvuilòngưngcho,nhânchọnngàymốilái,địnhkỳcướihỏi.
NhịKhanhtuyhãycònnhỏ,nhưngsaukhivềnhàhọPhùng,khéobiếtcưxửvớihọhàng,rấthòamụcvàthờchồngrấtcungthuận,ngườitađềukhenlàngườinộitrợhiền.
TrọngQuỳlớnlên,dầnsinhrachơibờilêulổng;NhịKhanhthườngvẫnphảicanngăn.Chàngtuykhôngnghenhưngcũngrấtkínhtrọng.Nămchàng20tuổi,nhờphụấmđượcbổlàmmộtchứcởphủKiếnHưng.GặpkhivùngNghệAncógiặc,triềuđìnhxuốngchiếukénmộtviênquangiỏibổvàocaitrị.ĐìnhthầnghépLậpNgôntínhhaynóithẳng,ýmuốnlàmhại,bènhùanhautiếncử.Khisắcđiphónhậm,PhùngLậpNgônbảoNhịKhanhrằng:
-Đườngsáxaxăm,takhôngmuốnđemđànbàcongáiđitheo,vậyconnêntạmởquênhà.Đợikhisôngbằngnướcphẳng,vợchồngconcáisẽlạicùngnhautươngkiến.
TrọngQuỳthấyNhịKhanhkhôngđi,cóýquyếnluyếnkhôngrứt.NhịKhanhngănbảorằng:
-Naynghiêmđườngvìtínhnóithẳngmàbịngườitaghenghét,khôngđểởlạinơikhuyếu,bềngoàivờtiếncửđếnchốnhùngphiên,bêntrongthựcdồnđuổivàochỗtửđịa.Chảlẽđànhđểchabađàomuôndặm,lamchướngnghìntrùng,hiểmnghèogiữađámkìnhnghê,cáchtrởtrongvùnglèomán,sớmhômsănsóc,khôngkẻđỡthay?Vậychàngnênchịukhóđitheo.Thiếpdámđâuđemmốikhuêtìnhđểlỗibềhiếuđạo.Mặcdầuchophấnnhạthươngphai,hồngrơitíarụng,xinchàngđừngbậnlòngđếnchốnhươngkhuê.
![Page 19: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/19.jpg)
Sinhkhôngđừngđược,mớibàymộtbữatiệctừbiệt,rồicùngLậpNgônđemngườinhàđivàophươngnam.
Khôngngờlònggiờikhóhiểu,việcngườikhônlường,chamẹNhịKhanhnốinhautạthế.NàngđưatangvềKhoáiChâu,chôncấtcúngtếxongrồi,đếncùngởchungvớibàcôLưuthị.
BấygiờcóquantướngquânhọBạchlàcháuhọngoạicủabàLưuthịmuốnlấyNhịKhanhlàmvợ,đemtiềnbạcđếnkhẩncầu.Lưuthịbằnglòng,rồinhânlúcvắngvẻ,bảoNhịKhanhrằng:
-NhànướctừngàyhọNhuậnHồtiếmvị,ngàythánghoangchơi,triềuchínhđổnát,họaloạnsẽxảyrachỉtrongsớmtối;màPhùnglangtừngàyrađi,thấmthoắtđãsáunămnay,tintứckhôngthông,mấtcònchẳngrõ.Lỡragặplúcrồngtranhhổchọi,phảikhibướmdạiongcuồng,TraLợimắcvàotay(4),ápNhakhôngsẵnmặt(5),chỉeChươngĐàitơliễu,(6)trôibayđiđếntậnphươngnào.Chibằngbạnlànhkénlựa,duyênmớivươngxe,lấpnhữnglờigiănggiócợttrêu,nươngdướibóngtùngquâncaocả.Tộigìmàbơvơtrơtrọi,sốngcáiđờisươngphụbuồntênh.
NhịKhanhnghenóisợhãi,mấtngủquênănđếnhàngtháng.Lưuthịtuybiếtchínàngkhôngchuyểnđộng,nhưngcốđịnhlấylễnghiđểcưỡngép,hônkỳđãrắpsẵnsàng.
NhịKhanhmộthômbảongườibõgiàrằng:
-Chúlàngườiđầytớcũcủanhàta,hákhôngnghĩđếnsựđềnđápơnđứccủangườixưaư?
Bõgiànói:
-Tùyýmợmuốnsaibảogìtôixinhếtlòng.
NhịKhanhnói:
-TasởdĩnhịnnhụcmàsốnglàvìngPhùnglanghãycòn;nếuchàngkhôngcònthìtađãliềumìnhchứquyếtkhôngmặcáoxiêmcủachồngđểđilàmđẹpvớingườikhác.ChúcóthểvìtachịukhólặnlộivàoxứNghệhỏithămtintứcchotakhông?
Ngườibõgiàvânglờirađi.Bấygiờbinhlửarốiren,đườngsáhiểmtrở,hắnphảilậnđậnđếnhàngtuầnmớivàođượcđếnNghệAn.Hắnđihỏithăm,
![Page 20: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/20.jpg)
biếttinPhùngLậpNgônđãmấtđượcmấynămrồi,lạivìcontraihư,nêngiatưđãsạchsànhsanh,đángphànnànquá!
Ngườibõgiàghéthuyềnlênbờ,vừavàotrongchợliềngặpngayPhùngSinh.Sinhđưavềchỗởthìthấymộtchiếcgiườngxiêu,bốnbềváchtrống,trừcómấythứnhưbàncờ,hũrượu,chimmồi,chósăn,khôngcòncáigìđánggiá.Sinhbảongườibõgiàrằng:
-Quannhàkhôngmay,thấtlộcđãbốnnămnayrồi.Tavìbinhquanghẽntrở,muốnvềkhôngđược.Tuyởchốnquêngườiđấtkhách,nhưnghồnmộngkhôngđêmnàokhôngởbênmìnhNhịKhanh.
Bènchọnngàylênđườngvềquê.Đếnnhà,vợchồngcũngtrôngnhaumàkhóc.Đêmhômấybuồngloanchunggối,Sinhngâmmộtbàithơrằng:
ứctíchbìnhsinhnhật,
Tănghàikhếhợpnhân
Cảmquântìnhtháihậu
Tiếungãmệnhchungtruân.
Biệtquệphânhuềtảo,
Trườngđìnhkhuyếnẩmtần.
Yysầulĩnhkiệu,
Nhiễunhiễucáchphongtrần.
Cộngướcnhânthiênlý,
Tươngvươngnguyệtbán
Xâmtầmnhànlụctải,
Linhtạtrướngsongthân.
PhạthụyHoànhsơnhiểu
HànhcaDiễnthủytân.
![Page 21: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/21.jpg)
ĐănglâuVươngXánlệ,
XáchcúĐỗLăngcân.
Trúcthạchnanytục
Cầmtônbấtliệubần.
Thahươnglaokýmục,
Cốquốctrọngthươngthần.
Phónglãngphingôsự,
Yêmlưubệnhthửthân.
NinhtriBồngĐảokhách,
DaodạtCẩmGianglân.
TháiThạchtrùngditrạo,
HoàngCôlưỡngvấntân.
KỷniênVuGiápmộng,
NhấtđánVũLăngxuân.
Hồđiệpgiaotìnhcựu,
Uyênươngbiếntháitân.
KhinhhuyênĐườngQuắcquốc,
MỹmạnTốngĐônglâ
Lụcámoanhthanhsáp,
Hồnghyyếntửsân.
HiệpdukimĐỗMục,
KỳngộcổLưuThần.
![Page 22: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/22.jpg)
Ngàmvịnhliêutùyhứng,
Phonglưukhẳngnhượngnhân.
Hộiưngtruyềnthắngsự,
MệnhbútkýChuTần.
Dịch:
Nhớtừnămhãyngâythơ
ĐôitasớmđãxedâyTấnTần
Tìnhemthắmđượmvôngần
Sốanhriênglắmgiantruâncũngkỳ.
Chiataymộtsớmrađi,
Trườngđìnhchénrượuphânlyrướcmời.
Sầutreođỉnhnúichơivơi,
Mịtmùgióbụicáchvờixaxăm.
BắcNamnghìndặmâmthầm,
Trăngcàinửamảnhđămđămbêntrời.
Sáunămvùnvụtđưathoi,
Thônggiàhuyênhéongậmngùinhớthương
TừngkhingủdướiĐèoNgang,
TừngkhibếnDiễn(7)ngâmvangđiệusầu.
Lệtuôn,VươngXánlênlầu,(8)
Sầuôm,ĐỗPhủngâmcâucảmhoài,(9)
Rượuđàntrúcđáhamchơi,
![Page 23: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/23.jpg)
Càngnghèocàngcảmthấyđờibêtha.
Mắtmòntrôngngóngquênhà,
Lòngđaunghĩnỗiphươngxalạcloài.
Ngườimàđếnthếthìthôi,
Đờiphiênlãngchỉlàđờibỏđi.
Hayđâutinđếnbấtkỳ,(10)
Ngườitiêncònvẫnyêuvìchưathôi.
Bếntiênkháchlạitrùnglai,
MộngsayĐỉnhGiáp,xuântươiNguồnĐào.(11)
Uyênbơibướmgiỡnxônxao,
Vẻnàochẳngđượm,nétvàochẳngưa!
Đầyvườnlụcrậmhồngthưa,
Conoanhcáiénơhờnhớxuân.
DuyênmayĐỗMục,LưuThần,
ThúPhongLưudễnhượngphầnchoai.
Việcnêntruyềnlạilâudài,
Búthoamượnthảomấylờivânvân.
Haingườivìxacáchnhaulâu,nênnaytìnháibộiphầnnồngđượm,sựvuisướngkhôngcònphảinói.
Songsinhvìquenthânphónglãng,thuộctínhchơibời,vềnhàítlâurồinếtcũlạiđâuđóngđấy,hằngngàycùngngườiláibuônlàĐỗTambêthalêulổng.SinhthìthíchĐỗcótiềnnhiều.ĐỗthìhamSinhcóvợđẹp.Nhưngkhiuốngrượuvớinhaurồiđánhbạc,ĐỗthườnglấylợidửSinh.Sinhđánhlầnnàocũngđược,thấykiếmtiềndễnhưthòtayvàotúimìnhlấyđồvậtvậy.NhịKhanhvẫnrănbảorằng:
![Page 24: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/24.jpg)
-Nhữngngườiláibuônphầnnhiềulàgiảoquyệt,đừngnênchơithânvớihọ;banđầutuyhọthảchomìnhđược,nhưngrồihọsẽvéthếtcủamìnhchomàxem.
Sinhkhôngnghe.MộthômSinhcùngcácbèbạnhọpnhauđánhtứsắc.ĐỗbỏratrămvạnđồngtiềnđểđánhvàđòiSinhđánhbằngNhịKhanh.TrọngQuỳquenmuivẫnđượcluôn,chẳngsuynghĩgì,liềnbằnglòngcáchấy.Giấygiaokèoviếtxongrồivừauốngrượuvừagieoquân.TrọngQuỳgieobalầnđềuthuacảba,sắcmặttáimét;cửtọacũngđềungơngácbuồnrầuhộ.
TrọngQuỳphảichogọiNhịKhanhđến,bảorõthựctình,đưatờgiaokèochoxemvàyênủirằng:
-Tôivìnỗinghèonóbóbuộc,đểlụyđếnnàng.Việcđãđếnthếnày,hốilạicũngkhôngkịpnữa.Thôithìbihoantántụcũnglàviệcthườngcủangườita.Nàngnêntạmvềvớingườimới,khéochiềuchuộnghắn,rồibấtnhậttôisẽđemtiềnđếnchuộc.
Nàngliệucơkhôngthểthoátkhỏi,giảvờnóitửtếrằng:
-Bỏnghèotheogiầu,thiếplẽđâutừchối.Sốgiờixếpđặt,háchẳnglàtiềnđịnhhaysao!Nếuchồngmớikhôngnỡrẻbỏ,cònđoáithuđếncáidongnhantàntạnày,thiếpxinsửatúinângkhăn,hếtlònghầuhạnhưđãđốivớichàngxưanay.Nhưngxinchouốngmộtchénrượu,mượnlàmmộtchéntiễnbiệtvàchovềtừgiãcácconmộtchút.
Đỗcảmừng,rótđầymộtchénxàcừrượuđưamờinànguống.Uốngxong,nàngvềnhàômlấyhaicon,vỗvàolưngmàbảorằng:
-Chaconbạctình,mẹđaubuồnlắm.Biệtlylàviệcthườngthiênhạ,mộtcáichếtvớimẹcókhókhăngì.Nhưngmẹchỉnghĩthươngcácconmàthôi.
Nóixong,lấyđoạndâytơthắtcổmàchết.
Đỗthấymãinàngkhôngđến,lấylàmlạ,saingườiđếngiục,téranàngđãchếtrồi.TrọngQuỳhốihậnvôcùng,sắmđồliệmtángtửtếrồilàmmộtbàivăntếrằng:
Hỡiơinươngtử!
Khuênghiđángbậc,
![Page 25: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/25.jpg)
Hiềnđứcvẹnmười.
Tinhthầnnhãđạm,
Dángđiệuxinhtươi.
Khivềvớita,
Vợchồngthânthiết.
Aibiếtgiữađường,
Phútnênlybiệt.
Chalàmquanxa,
Tatheohầuhạ.
Trảisáunămdư,
Bặttinnhạncá.
Buồngxuântrướnglạnh.
Hạoánvượnsầu.
Thanôiđườngtrước,
Gieoneođếnđâu!
Bêngiờigócbể,
Nệmkháchlẻloi.
Tinnhàchợtđến,
Ngựavềquấtroi,
Sắtcầmdìudặt,
Lạigắnkeoloan.
Vừavuisumhọp,
![Page 26: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/26.jpg)
Phútbỗnglìatan.
Tasaobạcquá!
Nàngđángthươngthay!
Nóinănggìnữa,
Đãđếnnỗinày.
Hoabaytrướcviện,
Quếrụnggiữatrời.
Phùdungủrũ,
Dươngliễutảtơi.
Phongcảnhcònđây,
Ngườiđãxachơi.
Lấygìđộem?
Mộtlễlênchùa.
Lgìkhuâyem?
Duyênsauđềnbù.
Nonmònbểcạn,
Mốihậnkhônkhuây.
Hỡiôinươngtử,
Hâmhưởnglễnày.(13)
TrọngQuỳđãgóavợ,rấtănnăntộilỗicủamình,songsinhkếngàymộtcùngquẫn,ănbữasớmlobữatối,phảiđivayquanhcủamọingườilàngxóm.Nhânnghĩcómộtngườibạncũ,hiệnlàmquanởQuyHóa,(14)bèntìmđếnđểmongnhờvả.Dọcđườngbuồnngủ,chàngnằmghéxuốngngủởgốccâybàng,bỗngnghetrênkhôngcótiếnggọirằng:
![Page 27: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/27.jpg)
"CóphảiPhùnglangđấykhông?NếucònnghĩđếntìnhxưathìngàyấythángấyxinđếnchờthiếpởcửađềnTrưngVương(15).Ântìnhthiếttha,đừngcoilàâmdươngcáchtrở".
SinhlấylàmlạtiếnggiốngnhưtiếngNhịKhanh,mởmắtranhìnthìchỉthấytrêntrờimộtđámmâyđenbayvềtâybắc.Sinhtuyrấtlấylàmngờnhưngcũngmuốnthửxemrasao,bènđúnghẹnđếntrướcđềnấy.Songđếnnơichỉthấybóngtàrọicửa,rêubiếcđầysân,nămbatiếngquạkêuởtrêncànhcâyxaoxác.Sinhbuồnrầutoanvềthìmặttrờiđãlặn,bènngảmìnhnằmởmộttấmvánnáttrênmộtcáicầu.Khoảngcuốicanhba,bỗngnghethấytiếngkhócnứcnởtừxarồigần;khithấytiếngkhócchỉcòncáchmìnhđộnửatrượng,nhìnkỹthìngườikhócchínhlàNhịKhanh.NàngbảovớiSinhrằng:
-Đatạơnchàng,từxalặnlộitớiđây,biếtlấygìđểtặngchàngđược!
TrọngQuỳchỉtựnhậntộilỗicủamình;nhânhỏiđầuđuôi,NhịKhanhnói:
-Thiếpsaukhimấtđi,Thượngđếthươnglàoanuổngbènraânchỉ,hiệnthiếpđượclệthuộcvàotòađềnnày,coigiữvềnhữngsớvăntấuđối,khônglúcnàonhànrỗiđểthămnhauđược.Bữanọnhânđilàmmưa,chợttrôngthấychàngnênmớigọi;nếukhôngthìnghìnthudằngdặchẳngbiếtđếnbaogiờđượcgặpgỡnhau.
TrọngQuỳnói:
-Saoemđếnchậmthế!
NhịKhanhnói:
-Vừarồithiếpnhântheoxemây,lêncóviệcởnơiĐếsở.Vìcớcóchàngnênthiếpđãphảibẩmxinvềtrướcđấy;thànhracũngsaihẹnvớichàngmộtchút.
Bèndắttaynhauđinằm,cùngnhauchuyệntròthủthỉ.Khinóiđếnviệchiệnthời,NhịKhanhchaumày:
-ThiếpthườngtheochầutảhữuĐứcBàởđây,đượctrộmnghechưtiênnóichuyệnvớinhau,bảoHồtriềusẽhếtvàonămBinhtuất,(16)binhcáchnổilớn,sốngườibịgiếttrócđếnchừnghơn20vạn,ấylàchưakểsốbịbắtcướpđi.Nếukhôngphảingườigiồngcâyđứcđãsâuthìchỉengọcđáđềubịcháycả.BấygiờcómộtvịchânnhânhọLê,từmiềntâynamxuấthiện;chàngnênkhuyênhaiconbềnchíđitheovịấy,thiếpdùchếtcũngkhôngnát.
![Page 28: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/28.jpg)
Trờigầnsáng,NhịKhanhvộidậyđểcáobiệt,vừađivừangoảnhđầunhìnlại,rồithoắtchốcthìbiếnđimất.
TrọngQuỳbènkhônglấyainữa,chămchỉnuôihaiconchonênngười.ĐếnkhivuaLêTháiTổtuốtgươmđứngdậyởLamSơn,haingườicontraiđềuđitheo,trảilàmđếnchứcNhậpthịnội.ĐếnnayởKhoáiChâuhiệncònconcháu.
Lờibình:
Thanôi,ngườicongáicóbađạotheo,theochồnglàmột.NàngNhịKhanhchết,cóquảlàđãtheochồngkhông?Thưarằngkhông.Đờixưabảotheo,làtheochínhnghĩachứkhôngtheotàdục.Chếthợpvớinghĩa,cóhạigìchocáiđạotheo.Theonghĩatứclàtheochồngđó.Cóngườivợnhưthếmàđểchophảihàmoan.TrọngQuỳthậtlàtuồngchólợn.Muốntềđượcnhà,phảitrướctựsửamìnhlấychính,khiếnchokhôngthẹnvớivợcon,ấylàkhôngthẹnvớitrờiđất.>
(1)KhoáiChâu:tênhuyện,naythuộctỉnhHưngYên.
(2)ĐôngQuan:têngọiThăngLongdướithờithuộcMinh.
(3)DuyênChâuTrần:TrungQuốcthờicổởhuyệnPhongthuộcTừChâucóthônChâuTrần.TrongthônchỉcóhaihọChâuTrầnđờiđờikếthônvớinhau,vìthếtrongvănchươngChâuTrầnthànhđiểncốđểnóivềchuyệnhônnhân.
(4)Tralợi:HànHoànhcótàithịphú,làmquandướithờivuaĐứcTôngnhàĐường.ThủahànvicóngườihiệpsĩlàLýSinhđemvợlẽyêuvàđẹplàLiễuThịtặngcho,lạigiúpchomộtsốtiềnlớn.Saugặploạnvợchồngmỗingườimỗinơi,LiễuThịgiữtiếtvớichồngcắttócđituởchùaPhápLinh.Khihếtloạn,Hoànhthuêngườiđitìm,cóbàithơrằng:"Chươngđàiliễu!TíchnhậtthanhthanhKimtạiPhủ?Túngsửtrườngđiềntựcựuthùy,Dãưngphanthiếtthanhânthủ!Nghĩalà:Chươngđàiliễuxanhxanhngàytrước,Naycònchăngthathướtỏeoai?Vícònthathướtcànhdài,Bẻvinchắcđãtayaikhỏinào!Liễuđượcthơcũnglàmmộtbàiđáplại.NhưngkhiHànvềthìLiễuđãbịtướngPhiênlàSaTraLợibắtđi.HiệpkháchHứaTuấnthươngHoànhđộtnhậpvàophủtướngPhiêncướpđượcLiễuThịđemvềtrảchoHoành.Haingườilạiđượcđoànviên.
(5)ĐờiĐường,LưuVôSonglàvợchưacướicủaVươngTiênKhách.Gặploạn,nàngbịbắtvàocung.TiênKháchnhờđượcnghĩasĩCổápNhadùng
![Page 29: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/29.jpg)
kếđưathuốcvàochoVôSong.Uốngxongnàngchết.ápNhagiảlàmngườithânxinchuộcxácnàngmangra.Đếnngoài,thuốcnhạt,nàngtỉnhlại,vợchồngđưanhauđitrốnrồiởvớinhauđếngià.
(6)Xemchúthích(4)cùngchuyện.
(7)BếnDiễn:cólẽlàmộtbếnsôngthuộcNghệAn.
(8)VươngXán:têntựlàTrọngTuyên,ngườithờiTamquốc,chạyloạnĐổngTrác,nươngnáutạinhàLưuBiểnchốnKinhChâu;Xánthườnglênlầulàmbàiphúđểtỏnỗinhớnhà.
(9)ĐỗPhủ(712-770):hiệulàThiếuLăng,làmộtnhàthơlớnđờiĐường,cóĐỗLăngtậ
(10)Từcâunàyđếncuốibàithơdịchgiảtómtắt,cốtgiữývàthầncâuthơ,khôngdịchsátnguyênvăn.Vìthấytứthơvẫnđượcgiữđầyđủnênchúngtôikhônghiệuchỉnh.
(11)Đỉnhgiáp:TứcVuGiáp,theobàiCaođườngphúcủaTốngNgọc,giữađầmVânMộngcóquánCaoĐường.TạiđâySởHoàiVươngngủngàychiêmbaothấythầnnữđếnhầuchăngối.HỏithìnàngnóilàthầnnữnúiVuSơn,sớmlàmmâytốilàmmưaởchốnDươngĐài.Sautrongvănhọc,VuSơn,VuGiáp,CaoĐườngthườngdùnglàmđiểnđểbiểuđạtchuyệnchăngốiáiântraigái.
Nguồnđào:TheoĐàohoanguyênkýcủaĐàoTiềnthìcóngườiđánhcáởVũLăngtheosuốilạcvàorừngđào.ởđấychànggặpmộtthônxómthanhbình,hỏithìđượcbiếthọlànhữngngườilánhnạnnhàTầnvàotrúngụ.Nguồnđàođâychỉxómtiên.
(12)ĐỗMục:xemchúthích(23),CâuchuyệnởđềnHạngVương.LưuThần:LưuThầnvàNguyễnTriệungườiđờiHán,khoảngđầucôngnguyênvàonúiháithuốc,lạcđếnđộngtiên,đượckếtduyêncùngtiênnữ.Đượcnửanăm,haingườinhớnhàđòivề.Nhưngđếnnhàthìkhôngcònaiquenbiết,đãquabảyđờitừkhihaichàngrađi.Haichàngbuồnrầumuốntrởlạicõitiênnhưngkhôngtìmthấylốicũđâunữa.
(13)Bàinàylượcphầnphiênâm.
(14)QuyHóa:nguyênchú"thuộcxứHưngHóa",naythuộctỉnhPhúThọ.
![Page 30: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/30.jpg)
(15)ĐềnTrưngVương:nguyênchú"tạixãHátGiang,huyệnPhúLộc",naythuộctỉnhHàTây.
(16)Bínhtuất:Nămnàyởđâylà1406.
![Page 31: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/31.jpg)
Chuyệncâygạo(*)
TrìnhTrungNgộlàmộtchàngtraiđẹpởđấtBắcHà,nhàrấtgiàu,thuêthuyềnxuốngvùngnambuônbán.ChàngthườngđỗthuyềnởdướicầuLiễuKhêrồiđilạivàochợNamXang(1).Dọcđường,haygặpmộtngườicongáixinhđẹp,từĐôngthônđira,đằngsaućmộtảthịnữtheohầu.Chàngliếcmắttrông,thấylàmộtgiainhântuyệtsắc.Songđấtlạquêngười,biếtđâudòhỏi,chỉmangmộtmốitìnhuuấttronglòng.Mộthômkhác,chàngcũnggặplại,muốnkiếmmộtlờinóikínđáođểthửkhêugợi,nhưngngườicongáiđãxốcxiêmrảobước,vàbảovớiconhầugái:
-Talâunayrượuxuânquáchén,mêmệtnằmdài,hầunửanămtrời,khônglênchơicầuLiễuKhêlầnnàocả,chẳngbiếtgiờphongcảnhrasao.Đêmnaynênthămquacảnhcũ,đểđượckhuâygiảichúttìnhuuấtởtronglòng,vậyemcóđitheotakhông?
Conhầuvânglời.
TrungNgộnghelỏmlấylàmmừnglắm.Tốihômấy,chàngđếnbêncầuchờsẵn.Đêmkhuyangườivắng,quảthấyngườicongáicùngảthịnữmangtheođếnmộtcâyhồcầm,đitớiđầucầu,thởdàimànóirằng:
-Nướcnonvẫnnướcnonnhà,cảnhcònnhưcũngườiđàkhácxưa,làmsaokhỏicảmđộngbùingùichođược!
Bènngồitựavàobứclancantrêncầu,ômđàngẩymấybàiNamcung,mấyđiệuThutứ.Mộtlúcnàngbỏđànđứngdậynóirằng:
-Giảiniềmuuất,muốnmượntiếngđàn;songđiệucaoýxa,đờilàmgìcókẻtriâmhiểuđượcchomình,chẳngbằngvềchosớmcònhơn.
TrungNgộliềnbướcrảotớitrướcmặtnàng,váichàomàrằng:
-Chínhtôilàngườitriâmmànươngtửđãkhôngbiếtđấy.
Ngườicongáigiậtmìnhnói:
-Vậyrachàngcũngởđâyư?Thiếpđãtừngnhiềulầnđượcchàngđoáitới,ơnấythậtvẫnghilòng.Chỉvìởđườngsávộivàng,khôngtiệntỏbàychungkhúc.Giờnhânđêmvắng,dạobướcnhàndu,khôngngờchànglạiđãđếntrướcởđây.Nếukhôngphảiduyêntrời,saolạicósựgặpgỡmaymắnnhư
![Page 32: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/32.jpg)
vậy.Songhạtchâuhạtngọcởbên,thiếpchẳngkhỏitựxétthấymìnhnhơbẩn,thựcthấylàmethẹnvôcùng
Chànghỏihọtênvànhàcửa.Nàngchaumàynói:
-ThiếphọNhịtênKhanh,làcháugáicủaôngcụHối,mộtnhàdanhgiátronglàng.Haithânmấtsớm,cảnhnhàđơnhàn.Mớiđâybịngườichồngruồngbỏ,thiếpphảidờiraởbênngoàilũylàng.Nghĩđờingườita,thậtchẳngkhácgìgiấcchiêmbao.Chibằngtrờiđểsốngngàynào,nêntìmlấynhữngthúvui.Kẻomộtsớmchếtđi,sẽthànhngườicủasuốivàng,dùcómuốntìmcuộchoanlạcáiân,cũngkhôngthểđượcnữa.
Haingườibènđưanhauxuốngdướithuyền,ngườicongáisẽbảochàngrằng:
-Thântànmộtmảnh,cáchvớichếtcũngchẳngbaoxa.Ngàythángquạnhhiu,khôngngườisănsóc.Naydámmongquântửquạthơidươngvàohangtối,thảkhínóngtớimầmkhô,khiếnchotíarụnghồngrơi,đượctrộmbénxuânquangđôichút,đờisốngcủathiếpnhưthếsẽkhôngphảiphànnàngìnữa.
Bèncùngnhauânáihếtsứcthỏamãn.Nàngcólàmhaibàithơđểghicuộchoanlạcnhưsau:
I
Cùngdiêmcửukhốnngọmiêntrì,
Tuđốitânlangngữbiệtly.
Ngọcduẩnchỉnhtàchâuxuyếntử,
Hươnglathoáthoántúhàinhi.
Mộngtànbánchẩmmêhồđiệp,
Xuântậntamcanhoántửquy.
Thửkhứvịthùđồnghuyệtước,
Hảotươngnhấttửvịtâmtri.
![Page 33: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/33.jpg)
Giấcxuânmêmệtchốnhoangliêu,
Bỗngsượngsùngthaycuộcấpyêu.
Măngngọc(2)vuốtvenghiêngxuyếntrạm,
Dảilàcởitháotrúthàithêu
Mộngtângốibướmbângkhuânglạc,
Xuânhếtcànhquyênkhắckhoảikêu.
Đồnghuyệtchưatrònnguyềnướcấy,
Vìnhaumộtthácsẵnxinliều.
II
Giaikỳnhẫnphụthửlươngtiêu
Túybãongântranhbátphụckhiêu...
Ngọcyếnnhiệmdungtrâmtrụykế,
Kimthuyềnkỳphạthúctiêmyêu.
Yênthưđườngngạchồngdothấp,
Hãnthốimaitrangbạchvịtiêu.
Tảovãnkếtthànhloanphượnghữu,
Phongthầnnguyệttịchnhiệmchiêuyêu.
Dịch:
Đêmđẹpnàyđâunỡbỏhoài,
Ômtranhnhẹbấmmộtđôibài.
Đầucàiénngọc(3)hìnhnghiêngchếch,
Lưngthắtvevàng(4)dángỏeoai.
![Page 34: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/34.jpg)
Đường(5)lúcnởrồihồngđượmướt,
Maikhirãhếttrắngchưaphai.
Phượngloansớmkếtnênđôilứa,
Giósớmgiăngkhuyathỏacợtcười.
Trìnhvốnlàláibuôn,biếtítchữnghĩanênnànggiảinghĩarõràngchohiểu.TrungNgộrấtkhenngợimàrằng:
-Văntàicủanàng,khôngkémgìDịAn(6)ngàyxưa.
Nàngcườimàrằng:
-Ngườitasinhởđời,cốtđượcthỏachí,chứvănchươngthờicólàmgì,chẳngquarồicũngnắmđấtvànglàhếtchuyện.ĐờitrướcnhữngngườihaychữnhưBanCơ,SáiNữ(7)naycòngìnữađâu.Saobằngngaytrướcmắt,tìmthúvuisay,đểkhỏiphụmấtmộtthờixuântươitốt.
Trờigầnsáng,nàngtừbiệtravề.Từđấyđêmnàohọcũngđếnvớinhau.Trảihơnmộttháng,bọnbạnbuôncóngườibiếtchuyệnbảovớiTrungNgộrằng:
-Bácởchỗđấtkháchquêngười,nênbiếtgiữmìnhthậntrọng,xalánhnhữngsựhiềmnghi.Chớnêngiởnếtgiótrăngquyếnphườnghoaliễu.Nhưngườicongáiấychẳngtườngduyêndogốcgác,nếukhônglàcôảnũngnịuởchốnbuồngthêu,thìtấtcũngdìbéyêuchiềuởnơigácgấm.Naybáccứnhưvậy,lỡmộtsớmcơsựkhógiấu,thanhtíchlộra,trênthìbịhìnhpháplôithôi,dướikhôngcóhọhàngcứugiúp,bấygiờthìbáctínhthếnào.Chibằngđãtrótgiandíuthìnêntìmđếngốctíchnhàcửa,rồihoặcruồngbỏnhưXươngLêvớinàngLiễuChi(8)hoặcđèobòng,nhưLýTĩnhvớinàngHồngPhất(9),thếmớilàkếvạntoànđược.
TrungNgộkhenphải,rồimộthômchàngbảo
-Tôivốnlàmộtngườiviễnkhách,tìnhcờkếtmốilươngduyên,nhưngđốivớigiainhân,cửanhàchưarõ,tungtíchkhôngtường,trongbụngrấtlấylàmáynáy.
Nàngnói:
![Page 35: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/35.jpg)
-Nhàthiếpvốnkhôngphảixaxôilàmấy.Nhưngnghĩchúngmìnhgặpgỡ,chẳngqualàmộtcuộcriêngtây.Chỉthuyềnquyênghenghét,taimắtnghingờ,đánhvịtmàkinhuyên,đốtlanmàhéohuệ.Chonênthàmangsaomàđến,độinguyệtmàvề,khỏiđểmốilocholangquânđóthôi.
SongTrungNgộcốnài;nàngcườimàrằng:
-Chỉvìnhàthiếpxấuxa,nênhổthẹnmàmuốngiấugiếm.Nhưngnaychàngđãcốmuốnbiết,vângthìthiếpxinđưavề.
Rồiđócanhba,đêmhômấy,nhânlúcđêmđentrờitối,haingườicùngđiđếnĐôngthôn.Khiđếnmộtchỗ,chungquanhcóbứchàngràobằnggióngtre,thỉnhthoảngchenlẫnvàovàikhómlaukhô,trongcótúpnhàgianhnhỏlụpsụp,dâybìmleođầylênváchvàlênmái,nàngtrỏbảochàngrằng:
-Đây,nhàcủathiếpđây,cứđẩycửavàongồichơiđểthiếpđikiếmcáilửa.
Trìnhcúiđầuquadướimáigianh,vàotạmngồiởchỗbờcửa.Thỉnhthoảngcócơngióthổi,chàngthoángthấymộtmùitanhthốikhóchịu.Đươngkinhngạckhôngbiếtmùigì,bỗngtrongnhàcóbóngđènsáng.Chàngtrôngvào,thấyởgianbênphíatảkêmộtchiếcgiườngmâynhỏ,trêngiườngđểmộtcỗáoquansơnson,trênquanphủmộttấmthehồng,dùngngânsađềvàomấychữ"LinhcữucủaNhịKhanh".Cạnhcữucóngườicongáinặnbằngđấttayômcâyhồcầmđứnghầu.
TrungNgộthấyvậy,sởngai,dựngtóc,tấttảnhảychoàngrakhỏicáinhàấy.Songchàngvừachạythìngườicongáiđãcảnđườngmàbảo:
-Chàngđãtừxalạiđây,quyếtkhôngcólýnàocòntrởvềnữa.Phươngchitrongbàithơbữanọ,thiếpchảđãtừnglấycáichếtmàhẹnhònhau.Xinsớmtheonhauđi,chođượcthỏanguyềnđồnghuyệtmvòvõmộtmìnhnhưvậy,lẽđâunaythiếplạiđểchochàngvề.
Nóirồinàngsấnlạinắmvạtáochàng.Nhưngmayvạtáocũbở,chànggiậtráchmàchạyđượcthoát;vềđếncầuLiễuKhê,hầunhưkẻmấthồnkhôngnóiđượcnữa.
SánghômsaunhânđếnĐôngthônhỏithăm,quảcóngườicháugáicủaôngcụHối,mới20tuổi,chếtđãnửanăm,hiệnquànởngoàiđồngngaybêncạnhlàng.TừđấyTrungNgộsinhraốmnặng.CònNhịKhanhcũngthườngqualại,cólúcđứngtrênbãisônggọieoéo,cólúcđếnbêncửasổnóithìthào.TrungNgộcũngvẫnthườngứngđápvớinàngvàmuốnvùngdậyđểđitheo.
![Page 36: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/36.jpg)
Ngườitrongthuyềnphảilấydâythừngtróilạithìchàngmắng:
-Chỗvợtaởcólâuđàilộnglẫy,cóhươnghoangạtngào,taphảiđitheochứkhôngthểluẩnquẩntrongchốnbụihồngnàyđược;candựgìđếncácngườimàdámđemdâytróibuộctathếnày.
Mộtđêm,ngườitrongthuyềnngủsay,đếnsángthứcdậythìthấymấtTrungNgộ.HọvộiđếnĐôngthôntìm,thấychàngđãnằmômquantàimàchết,bènphảithuliệmchônngayởđấy.Từđóvềsau,phàmnhữngđêmtốitrời,ngườitathườngthấyhaingườidắttaynhauđidạo,khithìhát,khithìkhóc.Haingườithườngbắtngườitaphảikhấncầulễbái,hễhơikhôngđượcnhưýthìlàmtailàmvạ.Ngườilàngđấykhôngthểchịuđượcmọinỗikhổhại,họbènđàomảpháquantàicủachàng,rồicùngcảhàicốtcủanàng,vứtbỏxuốngsôngchotrôitheodòngnước.
Trênbờsôngấycómộtcáichùa,chùacócâygạorấtcổtươngtruyềnlàđãsốngđượchơntrămnăm.Linhhồncủahaingườibènnươngtựavàocâygạoấylàmyêulàmquái,hễaiđộngđếncànhlácâygạothìdaogẫyrìumẻ,khôngthểnàođẵnphạtđược.
TrongnămCanhNgọ(1330)niênhiệuKhaiHựunhàTrần,cóvịđạonhânmộtđêmvàonằmngủtrongcáichùaấy.Giữalúcsôngquạnhtrăngmờ,bốnbềimlặng,đạonhânthấymộtđôitraigái,thânthểlõalồmàcùngnhaucườiđùanôgiỡn,mộtlát,đếngõthìnhlìnhgọihỏitrongchùa.Đạonhâncholàđôitraigáilẳnglơđêmtrăngdắtnhauđichơi,khinhbỉcáiphẩmcáchcủahọ,nêncứđóngcửanằmim,khôngthèmđánhtiếng.Sánghômsau,đạonhânđemsựviệctrôngthấythuậtchuyệnvớimộtônggiàtrongthônmàphànsaodânphongtồitệnhưvậy.Ônggiànói.
-Ngàikhôngbiết,đólàgiốngyêuquỷ,chúngđếnởnaytrêncâygạođãmấynămnay;ướcsaocóthanhkiếmtrừtà,đểtrừchodânchúngtôigiốngyêuquỷấy.
Đạonhântrầmngâmmộtlúclâurồinói.
-Tavốnlấyviệccứugiúpmọingườilàmnhiệmvụ,cáiviệcmắttatrôngthấy,nếuchẳngđemphápthủratứclàthấyngườichếtđuốimàkhôngcứuvớt.
Rồiđạonhânvờihọpngườilàng,lậpmộtđàntràngcúngtế,viếtbađạobùa,mộtđạođóngvàocâygạo,mộtđạothảchìmxuốngsông,cònmộtđạođốtởgiữatrời,đoạnquáttolênrằng:
![Page 37: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/37.jpg)
-Nhữngtêndâmquỷ,cànrỡđãlâu,nhờcácthầnlinh,trừloàinhơbẩn,phépkhôngchậmtrễ,hỏatốcphụnghành.
Mộtlúc,mâygiónổilênđùngđùng,ngườiđứngcáchmấythướckhôngtrôngthấynhau,dướisôngthìsóngtungcuồncuộnvangtrờiđộngđất.Saumộthồi,giólặngmâyquang,thấycâygạođãbịnhổbật,cànhcâygẫynátvàbịtướcnhưtướcdâyvậy.Kếnghethấytrongkhôngcótiếngroivọtvàtiếngkêukhóc.Mọingườingẩnglêntrôngcósáubảytrămlínhđầutrâugôngtróihaingườimàdẫnđi.
Ngườilàngđemrấtnhiềutiềncủađểtạơnvịđạonhân,nhưngđạonhânphấtáođivàononsâu,khônglấymộttígìcả.
-------------------------
Lờibình:
Thanôicáigiốngmaquỷ,tuytừxưakhôngphảicáinạnđánglochongườithiênhạ,nhưngkẻthấtphuđadụcthìthườngkhimắcphải.TrungNgộlàmộtgãláibuônkhôngcótrithức,khôngđủtráchvậy.Vịđạonhânkiavìngườitrừhại,côngđứclớnlao;nhàbìnhluậncôngbằngsaunày,phảinênbiếtđến.Khôngnênlấycớhuyễnthuậtmàcholàchuyệnnhảm,bảorằngdịđoanmàdìmmấtcáihay,ngõhầumớihợpcáiýnghĩangườiquântửtrunghậuđốivớingườik
Chúthích
(*)Nguyênvăn:Mộcmiênthụtruyện.
1.ChợNamXang:chợởhuyệnNamXangtứchuyệnLýNhân,naythuộctỉnhHàNam.
2.Măngngọc:ngóntay.
3.éngọc:chiếcthoacàiđầuchạmhìnhconchimén.
4.Lưngthắtvevàng:lưngmỹnhânthon,chẽnlạinhưlưngconve.
5.Đường:hoahảiđường,thườngvívớivẻđẹpcủathiếunữ.
6.DịAn:LýThanhChiếu,vợcủaTriệuMinhThành,LýCáchPhi,ngườiđấtTếNam,cótàivănthơ,đặcbiệtlàthểtừ,đượccoilàmộtđạithigiađời
![Page 38: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/38.jpg)
Tống.DịAncưsĩlàtênhiệu,bàcótậpThấungọctừcòntruyềnởđời.
7.BanCơ:tênlàChiêu,emgáiBanSiêuđờiHán,cótàihọc,triềuvuaHòađếđượctriệuvàocungđểdạyhọc;cáchoànghậu,quýnhânđềuphảithờlàmthầy.Cólàmra7thiênNữgiớivàlàmtiếpsáchHánthư.
Sáinữ:lànàngSáiDiệm,congáiSáiUngđờiHán,cóvăntàivàhiểuâmluật,làmra18khúchátHồgià.
8.HànDũlàmộtvănhàolàmquanđờiĐườngđượcphonglàXươngLêbá.HàncóhaingườinànghầulàGiángĐàovàLiễuChi.KhiHànđivắng,LiễuChibỏtrốn,ngườinhàđuổitheobắtvềđược.SauHànvề,chỉyêudấuGiángĐàovàruồngbỏLiễuChi.
9.HồngPhất:phấttrầnđỏ,tênthậtlàứngTrầnhầuthiếpcủaDươngTốđờiĐường.Nàngcónhansắcvàhaychữ;khiđứnghầuthườngcầmphấttrầnđỏnênthànhtên.MộtlầnLýTĩnhvàothămDươngTố,HồngPhấtđưamắtnhìnquyếnluyến.Đêmđónàngmặcáotía,độimũtrốnđếnnhàLýTĩnhgõcửa.Tĩnhmờivàonàngcởibỏáomũnói:"ThiếplàngườicầmphấttrầnđỏởnhàhọDươngđâymà,xinđemthâncátđằngnươngbóngquân".RồihaingườiđưanhaulênTháiNguyênkếtlàmvợchồng
![Page 39: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/39.jpg)
Chuyệngãtràđồnggiángsinh(*)
DươngĐứcCôngtênlàTạc,ngườiphủThườngTínxứSơnNam(1).VềtriềuvuaHuệTôngnhàLý(2),ônglàmquancoiviệchìnhántrấnTuyênQuang(3)xétrõmọiđiềuoankhuất,khiếncácvụánđềuđượccôngbằng.Vìsựnhântừphúchậu,ngườithờibấygiờgọilàĐứccông.Năm50tuổi,Đứccôngvẫnkhôngcócontrai,chợtbịốmnặngrồichết,hồilâulạitỉnhbảovớimọingườirằng:
-Tavừađếnmộtchỗthànhđènváchsắt,toanbướcchânvàothìcómộtviênchứcngănlại.Viênấydẫntađisangphíahữu,thấycónhữngcửađỏbiểnson.Vénáođivàocửanàythìthấysansátnhữngtòarộngdẫydài,cóđếnhơntrămngườithắtđaiđứnghầusautrước.Giữacóhaivịmặcáobàotíangồiđốidiệnnhauởbênmộtcáián,đưamắtchoviênchứckiabảolấysổsoncủahọDươngraxem,mộtláthaivịcùngnhìnnhaubảorằng:
-Dươnggianthậtkhôngcóngườinàođượcthế,cứusốngchomọingườinhiềulắm.Chỉtiếchưởngtuổikhôngdàivàdòngsaukhôngngườinốidõi.Ngườinhưthếmàkhôngbiểudươngthìlàmsaokhuyếnkhíchchokẻkhácđược;tasẽphảitâulênThượngđế.
BèntruyềnchoĐứccônghẵngxuốngtạmnghỉởcáihànhlangphíađông.Chừngđộnửangày,haivịấylạisaidẫnĐứccôngvào,bảorằng:
-Nhàngươingàythườngvốncótiếnglàngườilươngthiện.Thượngđếkhenngợi,banchomộtngườicontraitốtvàchosốnglâuthêmhaikỷ(4)nữa.Nênmauvềđimàcốgắnglàmthêmđiềuâmđức,đừngbảolàtrêncõiminhminhkhôngbiếtgìđến.
Đoạnsaiviênchứckiadẫnvề.Khirakhỏicửa,Dươnghỏirằng:
-Chẳnghayđâylàdinhtòanào?Ailàchủtrươngvàcoigiữcôngviệcgì?
Viênchứcấyno
-Đâylàmộttòatrong24tòaởPhongĐô(5);phàmngườimớichếtđềuphảiquacả.Ngườinàotênghiởsổson,mayracòncókhisốngmàvềđược,chứđãtênghisổmựcthìchẳngcòncómonggì.Nếuôngkhôngphảilàngườixưanayhếtlònglàmviệcthiệnthìcũngkhóbềthoátđược.
Bèncùngnhauchiataytừbiệt,rồiôngbừngtỉnhnhưmộtgiấcchiêmbao.
![Page 40: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/40.jpg)
Bàvợcũngnóilàđêmqualúccuốicanhmột,cóngôisaonhỏrơivàolòng,lòngbỗngthấyrungđộng.Rồibàcómangđủngàythángsinhrađượcmộtcậucontrai,đặttêncholàThiênTích.TíchThiênTíchthíchuốngtràlắm,thườngtựvímìnhnhưLưĐồngLụcVũ(6)đờixưa.Songthiêntưcaomại,họcvấnrộngrãi,phàmsáchvởvănchươngcổkim,khôngcáigìlàkhôngthiệpliệp.Đứccôngmừngmàrằng:
-Thếlàtacódònggiốngrồi!
Bènchuyênđemnhữngnghĩalýchânchínhdạycon.Sauđó24năm,ôngvôbệnhmàmất,ThiênTíchthươngxótrấtmực;xagầnainấyđềucảmđộng.
Khiđãhếttang,ThiênTíchsớmhômhọchành,khônghềtrễbiếng.Nhưnggiacảnhnghèonàn,ăntiêukhôngđủ.Thườngtìmnhữngnhàcócongáixinvàogửirể,nhưngchẳngainhậncả.Lánggiềnghàngxóm,họthấynghèothườngđemlòngkhinh.Chàngthanrằng:
-Chatathuởtrướccứusốngđượcchohàngnghìnngười,màrútlạikhôngcứusốngđượcmộtđứacon.Làmthiệnnhưthếphỏngcóíchgì?
Nóichưadứtlời,bỗngthấymộtngườiáomũchữngchạc,tựxưnglàquanđạiphuhọThạch,đếnváichàomàrằng:
-NgàyxưatôitừngchịuơndàycủaDươngcông,khôngbiếtlấygìđềnbáo.CóđứacongáilàHánAnh,vậyxinhiếncậuđểhầuhạchăngối.Cậunêntựbảotrọnglấymình,đừngvìcớnghèomàđểtiêumònmấtchíkhí.
Nóixongchợtbiếnđiđằngnàomất.Thiêntíchrấtlấylàmquáilạ,bènghinhớlấynhữnglờinóiấy.NhânngheởhuyệnTiênDu(7)cóTrầntiênsinhdạyhọctròđếnmấytrămngười,bèncắpsáchđếntheohọc,ởngụtạimộtnhàtrongxómThanhLân.XómấycómộtnhàgiàucóhọHoàng,thấySinhmặtmũikhôingô,vănchươngthôngthái,cócáiýmuốnkénvàongôiđôngsàng(8).Ngườichồngbảovợrằng:
-Nhàtamấyđờilấynghềbuônbánmàkhởigia,hiệntiềncủachẳngthiếugì,chỉthiếucóngườirểtốt.NaycóDươngsinhởtrọbênlánggiềng,thậtlàmộttayhàokiệtởNamChâu;vảxemtướngmạo,saunàychắccóthểlàmnên.Conbénhàtatuổicũnglớnlaorồi;mốiduyêntraotơ,ngoàiđámấythìcònđámnàohơnnữa!
Vợcũngbằnglòng.HọHoàngbènđónDươngsinhđếnlàmrể,phàmnhữngphítổnvềlễlạtkháchkhứa,hếtthảyđềutựbỏracả.Sinhrấtmừngrỡvà
![Page 41: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/41.jpg)
sungsướng.Nhưngthườngtrongnhữnglúcvắngvẻ,Sinhhayngồingẩnranghĩngẫm,gấpsáchlạithởdài.VợSinhmộtkhibắtgặp,nhânhỏihanduyêncớ.
Sinhnói:
-Ngàyxưatôithấycóvịthầnhiệnlên,bảotôisẽlấyngườivợhọThạchtênlàHánAnh.Naytôimaymắnđượcvàolàmrểchốncaomôn.Nhưthếlàlờithầnbảovềviệcấykhôngđúng,vậychắcviệcthànhđạtsaunàycũngkhôngđúngnốt,vìthếchonêntôikhôngkhỏibậnlòng.
VợSinhnghenóigiàngiụanướcmắtmàrằng:
-Đótấtlàchathiếpđấy.ThiếpthuởnhỏtênlàHánAnh,chathiếphọThạchtênlàMang,làmquanThúởTuyênQuang,bịquantrênvuhãm,cảnhàphảibắtrồichếttrongngục.Bấygiờthiếpđươngcòntrẻdại,nghenóicóôngDươngĐứccôngthươnglàvôtội,hếtsứcchốngcựvớinhữngviênquankhác,rồithachothiếpđượcrakhỏingụctù.Tấmthânhènyếumayđượcsốngcòn,nghiêmđườngởđâythươnghại,mớinuôilàmconnuôi.Thiếpnươngtổtòvòđãmườinămnay,thựcthìvốnlàconcủaquanđạiphuhọThạch.
Sinhkinhngạcnói:
-ThếthìtôichínhlàconcủaĐứccông.Mớibiếtxưanayvợchồng,chẳngailàkhôngbởitúcduyên;aidámbảolàthắmchỉhồng(9)lànhữngcâuchuyệnhã
Sinhthấymốinhânduyênlạlùng,tìnháivợchồngcàngthêmthắmthiết.Vìtrongđãcóchỗnươngthân,ngoàikhôngphảilohồkhẩu,nênSinhđượcthảnhthơiđểchívềđườngvănhọc,rồiđithihaikhoađềuđỗ.BanđầuSinhlĩnhmộtgiáochứcởKinh,sauthănglênĐềhình,trảihaimươinăm,làmnênđếnmộtvịquanlớn.Ônglàngườithờvuathìtrung,giữmìnhthìliêm,trảithờhaitriều,chốnmiếuđườnglấylàmỷtrọng.Songvìlúcbénghèonàn,lắmngườikhinhmạn,rồiânbằngcáitơ,oánbằngcáitóc,ôngđềunhấtbáophụccả,đólàchỗkémmàthôi.Mộtlầnônglậpmộtđàntrànglàmlễkỳyên,đónđếnvàitrămvịđạosĩmũcaoáorộngcúngváilinhđình.Kếrồicómộtvịđạosĩáoráchgiàynátthấtthểuđiđến.Ngườicoicổngkhôngchovào,nhưngđạosĩcứcốnàimãi.Ngườicoicổngvàobẩmthìôngquátmắngsaiđuổira.Đạosĩvừađivừaphànnàn:
-Cốnhântìmcốnhân,khôngngờcốnhânlạibạctìnhnhưvậy.CáimạnÔ
![Page 42: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/42.jpg)
Tôn(10)saunày,xinđừngphiềnhậnđếnnhauthôi,vàđừngtráchcốnhânlàphụcốnhân.
Ôngnghenói,saingườiđuổitheomờilại,xuốngthềmđóntiếp.Ngồichơixong,đạonhânnói:
-Tướngcôngngàynayquanngồimiếuđiện,đấtdựnglâudài,đicólínhdẹpđường,ởcóchuônggiữgác,(11)phúquýởnhângianđãđếncùngcực,khôngcònnhớgìđếnthúvuiởchốnTửVixưaư?
Ôngnói:
-Quancaotểtướng,từngtrộmđượcânsủng,cònthúvuiởTửVithếnàotôichưađượcrõ?
Đạonhânnói:
-Ôngbịsôngdụcvùilấpđếnnỗimêmanthế,vậytôixinkểôngnghe.KhixưaôngvốnlàmộtgãTràđồngcủađứcThượngđếmàtôithìlàkẻtửulạiởchốnTinhtào(12)hằngngàychầuchựcởcungTửVi,vẫncùngnhauthâncận.MộthômThượngđếbãitriều,bảovớiquầntiênrằng:"Cácngườiaibằnglòngxuốngchơixemhạgiới,lĩnhchứctểtướnghơnmườinăm?”Quầntiênđềutrôngnhauchưaainóigìthìôngvuivẻvânglời.Thượngđếphán:"ừđiđi.ThúvuiởnhângianchẳngkémgìởThiêntào,đừngnênchoầnhoànlàchậthẹp".Bấygiờtôiđứngchầumộtbên,chonênđượcbiếtrõlắm.
NóirồiđạonhânđưachoDươngThiênTíchmộthạtlinhđan.Dươnguốngxongthìthấytâmhồntỉnhsáng,dầndầnnhớrahếtnhữngviệckiếptrước.Rồiôngnói:
-Lailịchcủatôi,tôiđãđượcnghequa.Cònôngsaoônglạiởdướiđờinày?
Đạonhânnói:
-Tínhtôitềnhtoàng,lạihayuốngrượu,nênThượngđếngàiquởphạtvàđẩyxuốngtrầnđãgầnđượcbakỷnayrồi.Naykỷđầyđãmãn,lạibổvàochứccũởchốnTinhtào;vìcùngôngcótìnhcốcựu,nênđếnquathămmộtchút.
ÔngDươnglạihỏivềcâuchuyệnÔTôn.Đạonhânbuồnrầukhôngvui,bảođuổitấtcảmọingườirarồinói:
![Page 43: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/43.jpg)
-Saunămnămnữa,ôngcóviệcđibể,tôiebấygiờsẽgặpmộttainạnrấtlớn.
ÔngDươnghỏivìtộilỗigìmàgặpphảitainạn.Đạonhânnói:
-Ônglàmtểtướng,kểthìkhôngcólầmlỗigì.Chỉcórằngtạichứclâungày,hayyêungườinàyghétkẻkhác.Naythìsựthùoánđãsâucaylắm,hồnoanđãđầyrẫyởngoàiđườngrồi.
Ôngnói:
-Vậythìmuốntránhvạnênnhưthếnào?
Đạonhânnói:
-Khôngngại.TôivốntênlàQuânPhòng.Nếukhicầnkíp,ôngcứđốtmộtnénhươngrồigọitêntôi,tôisẽđếncứugiúp.
Đêmhômấyhaingườicùngngủ.ÔngDươngnói:
-Ôngđãlàchỗtươngtri,cóđiềugìhayđểdạybảotôi
Đạonhânnói:
-Nàyđứclànềntừthiện,củalàkhotranhgiành.Tíchđứcnhưmầmnonrỏmộtgiọtnước,sẽnảynởlên,tíchcủanhưlửađỏgieomộtkhốibăng,sẽtànlụixuống.Huốngchikhôngvunmàlớnlàmầmthiệnác,khônggiữmàđầylàcơphúchọa,cáitìnhhìnhỷphục(13)trongđóthậtđángsợ.Ôngnêntrântrọng,cốgắngmàlàmnhữngđiềunhân.
ÔngDươngnói:
-Tôingheđạotrờicôngminhnhưcáicâncáigương,cóthầnminhđểgâydấuvết,cótạohóađểgiữcôngbằng;gươngtấtsoisuốtmàkhôngriêng,lướituythưathớtmàkhônglọt.Phépthậtchínghiêmmàchímật,ngườinênkhôngoáncũngkhônghờn.Cớsaonhữngsựkhuyếnkhíchrănđelạithấylắmđiềulộnxộn.Làmsựlợivật,chưanghethấyđượcphúc;làmsựhạinhân,chưanghethấymắcnạn.Kẻnghèocóchícũngthànhkhông;ngườicómuốngìcũngđượcnấy.Cóngườichămhọcmàsuốtđờikhôngđỗ;cónhàxahoamàlũythếvẫngiàu.Aibảorằngtraomậngiảquỳnh,thếmàvẫntrồngdưađượcđậu.Đólànhữngsựmàtôirấtnghingờkhônghiểu.
![Page 44: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/44.jpg)
Đạonhânnói:
-Khôngphảinhưthế.Thiệnáctuynhỏcũngrõrệt,báoứngdùchậmnhưnglớnlao.Âmcôngcókhirõràngra,phảiđợiquảthiệnđượctròntrặn,dươngphúckhitiêutánmất,phảichờmầmácđãcaodài.Cókhisắpduỗimàtạmco,cókhimuốnđèmàthửnống.Cóhạnhmànghèo,hoặcbởitộikhiênkiếptrước,bấtnhânmàkhá,hẳnlàphúcthiệnđờixưa.Tuyrằngkhóbiếtsâuxa,nhưngthựckhôngsaitơtóc.Chonênkhôngnênlậpluậnmộtbềvàxemtrờimộtmặt.
Đạonhânnóinhưvậyđếnmấynghìnlời,đềungụcáiýkhuyênrăncả.ÔngDươngrấtvuivẻnghetheo.
Sánghômsautronglúclâmbiệt,ôngđemmườiđĩnhvàngtốtđểtiễnchân.Đạonhâncườimàrằng:
-Hàtấtnhưthếđểlàmgì!Tôichỉkhuyênôngcốlàmđiềulành,đểtôikhỏitrởlạigặpônglầnnữa,đótứclàôngđãchocốnhânnhiềul
SaukhiôngDươngThiênTíchchỉvìtâuviệctráiývua,bịvuađầyđuổivàophươngnam.KhiđiquacửaHảiKhẩu(14),đươnggiữabanngàysángsủabỗngmộtđámmâyđenkéolên,giónamnổidậyầmầm,từngđợtsóngnổilênnhưnúi.Chợtcóhàngtrămgiốngmaquáiởđâukéođếncùnghòreolênrằng:
-Kẻthùcủachúngtađãđếnđâyrồi!HômnaychúngtađượccamlòngvớiTướngcôngđây!
Rồikẻvítcuốithuyền,kẻleođầuthuyền,thuyềntròngtrànhmấylầnsuýtậpxuống.ÔngDươngvộihỏingườiláithuyềnđâylànơinàothìýnóilàÔTôn.Ôngmớisựcnhớđếnlờiđạonhân,bèntheonhưcáchđãdặnmàgọitênôngta.Thoắtchốcđãthấymộtcỗxebayđến,đứngdừnglạiởtrênkhông,haibêncóngọcnữtiênđồngchầuhầurấtnghiêmtúc.Đạonhângọivớichúngquỷmàbảorằng:
-Lũnàyđắmđuối,nghiệpchướngnặngnề,thuởsốngđãphạmvàođiểnchương,lúcchếtcòngâythêmtộinghiệt,oanoannốitiếp,biếtthuởnàothôi!Saokhôngrửaruộtđổilòng,quayvềđườngchính.TasẽtâulênThượngđế,tẩyoanhồnđicho.
Chúngquỷnghenóiđềusungsướngnhảynhótrồitrongchốcláttangiãnđicả.
![Page 45: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/45.jpg)
ÔngDươngkhẩnkhoảnkhuyênmờixetiêngiángxuốngđểđượchỏihanmọiviệcsau,nhưngtrongthoắtchốcđãkhôngthấygìnữa.
Rồiđógióêmsónglặng,thuyềnđiđượctrótlọtđếnbờ.Dươngbèntừgiãvợconrồikhôngbiếtđiđằngnàomất.SauđócóngườigặpDươngởnúiĐôngThành,ngườitangờlàđãđắcđạothànhtiên.
Lờibình:
Thanôi,làmthiệnlàởngười,giángphúcchongườithiệnlàởtrời,sựcảmứngởgiữakhoảngtrờivàngười,thậtlàsâumờvậythay!
Đứccônglàmộtviênquanxửán,chỉvìhayxétđượcnỗioanuổngchongười,màsựdươngbáocủatrời,đãbảorõchoởtrongcơnmêmệt.HuốngchingườilàmchứcTểtướngcầmquyềnthiênhạ,giúpđấngThiêntửsửatrịâmdương,giữlòngchongayđểróngrảmọingười,suyrộngramàlàmnhữngchínhtrịtốt,khiếntrongkhoảngtrờiđất,khôngmộtvậtgìlàkhôngđắcsở,thìtrờibanphúcchocònđếnthếnào.
ĐếnviệcnhưcủaThiênTích,cólẽchỉlàcáivếtcủahònngọcbạchkhuê.Nhưnggiámàibỏđượcđithìcàngtốtlắm.Tamongnhữngngườilàmquannênbiếtcốgắngvànênbiếtsoigương.
Chúthích
Nguyênvăn:Tràđồnggiángđảnlục.
(1)ThườngTín:naylàhuyện,thuộctỉnhHàTây.
(2)HuệTông(?-1226):tứcLýHạoSảm,vuathứtámnhàLý,ởngôi:1211-1224,niênhiệuKiếnGia.
(3)TrấnTuyênQuanggồmtỉnhlỵvàmộtsốhuyệncủatỉnhHàGiang,VĩnhPhúc,YênBáingàynay.
(4)Kỷ:mộtkỷlà12năm.
(5)PhongĐô:mộttòacoiviệchìnhngụcởđịaphủ.
(6)LưĐồng,LụcVũ:haingườinghiệntràcủaTrungQuốcthờixưa,đềutừngviếtvềtrà.LưĐồnghiệuNgọcXuyênTửmỗilầnuốngđềuuốngbảychén,cóbàicanóivềbảychéntrà;LụcVũtựHồngTiệm,cótácphẩmTrà
![Page 46: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/46.jpg)
kinhgồm3thiên(theonguyênchú).
(7)HuyệnTiênDu:xứKinhBắcnaythuộctỉnhBắcNinh.
(8)Đôngsàng:conrể.VàođờiTấnquanNgựsửđạiphuHyGiámsaimônsinhđếnnhàVươngĐạokénchồngchocongái.HọctròVươngĐạothấysứgiảcủaquanNgựsửđếnđềucóýtựkhoe,riêngVươngHiChicứphanhbụngnằmởgiườngphíađôngnhưkhôngbiếtcóchuyệngì.HồGiámkhenlàrểtốt,bèngảcongáicho.
(9)Láthắmchỉhồng:nóichuyệnvợchồng.TheoTháibìnhquảngký,cungnhânHànThịđềthơlênchiếcláđỏthảtrêndòngngựcâu.VụHựunhặtđượcđềthơlênmộtchiếclákhácthảxuốngdòngngự.ChiếclánàycũngđếntayHànThị.Sauvuathả3.000cungnữ,VụHựulấyđượcHànThị.Đêmtânhônhọđưaláraxemvàgọiláđỏlàbàmối.Chỉhồng:ViCốngườiđờiĐường,nhânquachơiTốngThành,gặpmộtônglãođangngồidướitrăngkiểmsổsách.Cốhỏitrongtúicógì,ôngnói:"Cómộtcuộnchỉhồngđểbuộcchânnhữngngườicóduyênnợvợchồngvớinhau.Chỉđãbuộcrồithìdùcóxaxôi,thùghétnhauvẫnkhôngthayđổiđược".ÔnglạinóitrướcviệchônnhâncủaCố,sauquảđúng.
(10)ÔTôn:mộtcửabểởvùngchâuBốChính,khoảngHàTĩnh,QuảngBìnhngàynay.
(11)Chuônggiữgác:DươngHỗđờiTấnlàmĐôđốcKinhChâu,tronggácđặtquảchuôngrungđểphòngngừasựcấpbách.
(12)Tửulại:viênchứctrôngcoiviệchầurượu;Tinhtào:dinhtòacácvìsao.
(13)ỷphục:lấyýmộtcâutrongsáchLãoTử:"Họahềphúcchisởỷ,phúchềhọachisởphục"(Họalàchỗdựacủaphúc,phúclànơiẩnnấpcủahọa).
(14)HảiKhẩu:nguyênchú:"CửabểởxãBinhLễ,huyệnKỳHoa",naylàKỳAnh,HàTĩnh.
![Page 47: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/47.jpg)
ChuyệnkỳngộởtrạiTây(*)
(Nguyênvăn:Tâyviênkỳngộký)
HàNhân,ngườihọctròquêởThiênTrường(1),khoảngnămThiệuBình(2)ngụởkinhsưđểtònghọccụứcTrai(3).
Mỗibuổiđihọc,đườngtấtphảiquaphườngKhúcGiang.Trongphườngcócáitrại,gọilàtrạiTây,dinhcơcũcủaquanTháisưtriềuTrần.Ngàyngàyđiqua,HàNhânthườngthấyhaingườicongáiđứngởbêntrongbứctườngđổnhínhoẻncườiđùa,hoặcháinhữngquảngon,bẻbônghoađẹpmànémchoHàNhânnữa.LâulâunhưthếHàNhânkhôngmầnngơđược,mộthômmớiđứnglạitròchuyệnlânla.Haingườicongáitươicườibảo:
-ChúngemmộtngườihọLiễugọiNhuNương,mộtngườihọĐào,têngọiHồngNương,nguyênlànhữngtỳthiếpcủaquanTháisư.TừngàyquanTháisưquađời,chúngemvẫnphòngthukhóakín.Naygặptiếtxuântươiđẹp,chúngemmuốnlàmnhữngbônghoahướngdương,đểkhỏihoàiphímấtxuânquang.
HàNhânrủrêhaiảđếnchơichỗtrọcủamình,chuyệntròđằmthắm.Chànglảlơicợtghẹo,haiảthẹnthònóirằng.
-Chúngemviệcxuânchưatrải,nhụythắmcònphong,chỉetìnhhoarunrẩy,tơliễuđiêncuồng,oánlụcthẹnhồng,làmgiảmthúphonglưuđimất.
HàNhânnói:
-Thìhãythửthôi,tôichẳngdámđemchuyệnmâymưalàm"khódễ"hainàng.
Rồitắtđènđinằm.Tựangọckềvàng,gốivừaxôđãkhoátsónghoađàonghiêngngả.HàNhângiữalúcgốichănêmấm,bảohainàngcùnglàmthơngâmchơi.NàngLiễungâmtrước:
Xạtrầmlươnghãnthấplay,
Thúyđạikhinhtầnbáttựmy.
Báođạođôngphongkhoanđảlục,
Tiêmyêubãiloạnbấtthăngsuy.
![Page 48: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/48.jpg)
Dịch:
Màuhôidâmdấpáolà,
Mâyxanhđôinéttàtànhưchau.
Gióxuânxinnhẹnhàngnhau,
Thânnonmềmchịuđượcđâuphũphàng.
NàngĐàocũngtụcngâm:
Thiêncaocấmngữlậuthanhtrì,
Đăngủngngângiangxuấtgiángduy.
Phânphótàilangphanchiếtkhứ,
Tânhồngnhậnthủtiểuđàochi.
Dịch:
Cungsâuthưađiểmgiọtrồng,
Ngọnđènsoitỏtrướnghồnglunglinh.
Tàilangmặcsứcvincành,
Đàononnhậnlấynhữngnhànhthắmtươi.
HàNhânvỗtaycảcườimàrằng:
-Tìnhtrạngtrongchốnbuồngxuân,tảđếnnhưthếthìthậtlàdiệutuyệt,lờihoaýgấmtôikhólòngtheokịphainàng.
HàNhânbènlạitiếptụcngâm:
Quyệnuyểnthưtraikháchmộngdung,
NgộtùyvânvũđáoVuPhong.
Giaophiđiệplộngsâmsibạch,
![Page 49: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/49.jpg)
Liênđếhoakhaithứđệhồng.
Tĩnhtúcnhiệmgiaooanhthướnghá,
Phânlưunhẫncấmthủytâyđông.
Tuyệtliênquânthịphonglưuchủng,
Hứngđáophonglưu
Quêkháchbuồngvăngiấclạnhlùng,
MâymưabỗnglạctớiVuPhong(4).
Đuabaybướmgiỡnsoletrắng,
Liềncuốnghoaphôrựcrỡhồng.
Mộtổthỏathuêoanhấmáp,
Đôidòngsansẻnướctâyđông.
Hữutìnhcùnggiốngphonglưucả,
Mỗivẻnhưngriêngthúđượmnồng.
Từđóvềsau,hainàngcứsớmđitốiđến,ngàynàocũnggiốngngàynào,HàNhâncholàsựkỳngộcủađờimình,sovớichuyệnxưa,cóthểsánhvớiBùiHàngvàvượthơnTăngNhụ(5).
Mộtbuổitốimưadầmgióbấc,nhưnghainàngvẫnđúnghẹnđến,khẽbảoHàNhânrằng:
-Chúngemsợlỗihẹnnênphảicốđến,nhưngthânnhưcáién,cóchịunổirétmướtđâu.
HàNhânbènkéoLiễuvàolòngmàấpủ,đùabảorằng:
-VẻkiềudiễmcủaemLiễuthậtlàtộtbậc,cóthểxứngđángvớimộtcâuthơcổ"Mỹnhânnhansắcđẹpnhưhoa".
Đàolặnglẽcúiđầu,códánghổthẹn,rồitừđấyluôntrongmấyhômkhôngđến.
![Page 50: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/50.jpg)
HàNhânhỏiLiễu:
-EmĐàomấyhômnaycóđượckhỏekhông?
-Chịấyvẫnkhỏechứcólàmsaođâu.Chỉvìhômnọchàngkhenemđẹpmàkhôngnóigìđếnchịấy,nênchịấyxấuhổkhôngdámđếnnữa.
NhânthểđưabàithơcủaĐàogửichoHàNhân:
Tìnhhàcốtcáchtuyếttinhthần,
Lộnhịyênđiềulưỡngdạngtân.
KhảhậnĐôngHoàngtưtrướcý,
Nhấtchitiềutụynhấtchixuân.
Dịch:
Băngsươngcốtcách,tuyếttinhthần,
Nhịmởnnhànhmềmđãxứngcân.
KhátráchĐôngHoàngthiênvịlắm,
Mộtcànhbỏhéo,mộtcànhxuân.
HàNhânđọcxongbuồnrầulúclâu,rồilàmthơhọatheovầntrênđểđáplại:
Tươngtưnhấtđoạnnhấtlaothần,
Đểsựtàithànhbiệthậntân.
Bằngtrượngphongdiphiềnkýngữ,
Vịthùytiềutụy?vịthùyxuân?
Dịch:
Tươngtưnặnggánhkhổtâmthần,
Ânáichưahềlệchcáncâ
![Page 51: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/51.jpg)
Dìgió,nhờđemtinnhắnnhủ:
Hoanàobỏhéo?Lánàoxuân?
Đàođượcthơ,từđấymớiđilạinhưtrước.GặpđêmNguyêntiêu(6),ngườiởkinhthànhkéonhauđichơivuirầmrập,hainàngmờiSinh:
-Nhàchúngemchẳngxaxămgìmàchàngchưahềbướcchânđến,thậtlàđángtrách.Naygặplệnhtiết,chúngemmuốnmờichàngquábộlạichơi,mongđừngchêxamàtừchối.
Nhânvuivẻbằnglòngngay.
KhiđếntrạiTây,quamấylầnrào,quanhmộtđoạntường,điướcmấychụctrượngthìđếnmộtcáiaosen;hếtaolạilàkhuvườn,câycốixanhtươi,mùihoathơmngát,nhưngởdướibóngđêmlờmờ,khôngnhậnrõđượchoagì,câygìcả,chỉthấymùihươnglúclúcthoảngtới.
Hainàngnhìnnhaunói:
-Nhàchúngtachậtchộitúimúi,chibằngbàytiệcvuingayởtrongvườn.
Rồihọtrảichiếugiáttrúc,đốtđènnhựathông,bócbánhláhòe,rótrượuhạthạnh,cácmónăntrongtiệcđềulànhữngmónquýtrọngcả.KếđóthấynhữngmỹnhântựxưnglàhọVi,họLý,họMai,họDương,đâychịhọKim,kiacôhọThạchlụctụcđếnmừngvàdựtiệc.Trờigầnsáng,mọingườigiảitán,hainàngcũngđưaNhânrađếnngoàitường.HàNhânvềđếnthưphòngthìmặttrờiđàngĐôngđãrạng.
Sauđóvàitháng,HàNhântiếpđượctinnhàgửiđếnkinhđô,nóichamẹởnhàđãhỏivợcho,giụcNhânnênvềmauđểlàmlễcưới.Nhânbốirốiquanhco,lòngrấtkhôngnỡ,hainàngđoánbiếtđượctìnhý,bảoNhânrằng:
-Bọnchúngemthânbồvócliễu,khôngthểcángđángđượcviệctầntảoởgiađình.Vảngôichủphụtrongnhà,tấtphảilàngườitrongnềnnếptrâmanhnhưTốngTử,TềKhương(7),chúngemđâudámchòimòiđến.Chỉmongchàngsaubuổivềquê,tìnhcũsẽvấnvươngkhôngdứt,sớmdẹplòngquyếnluyếnhươngthổđểlạitínhkếtìmhoa,sẽxemcâyliễuHànHoành(8),vẫnchờđợivớinhữngcànhdàingàyxưa,câyđàoThôiHộ(9),vẫnchàođónnhữnghoacườinămngoái.Xinchànglưuý,đừngvìấpyêuduyênmớimàlạtphaitìnhcũ,khiếnchúngemthànhnhữngbônghoavôchủởGiangNam.
![Page 52: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/52.jpg)
Nóirồicùngnângchéntiễnbiệtvàmỗingườiđọcmộtbàica.NàngLiễucatrướcrằng:
Đếthànhđôngbiênphiềnthảomộc,
PháốcsổgianKhúcgiangkhúc.
Ngântỳtháilụcsựsơtrang,
Vụcácvânsongkhổuđộc.
Việttòngnhịbáttíchphươngdung,
Điệpsứphongmôivịkhẳngthông.
Tậnnhậtđốiyhồnghạnhổ,
Khuyxuântuhướngthiếuniêntùng.
Hiệpthưhàxứgiacôngtử,
Họcbáctàixaquánkinhsử.
Thảothảotườngđầunhấtkiếngian,
Lươngduyênvịhứatâmtiênhứa.
Tiệntươngphàmhủyhưởngdươngtài,
Phânphóđônghoànghảohảokhai.
Nhứtạmnghênhphonghươnglạcmạc,
ảnhsơthínoãnlụcbồihồi.
Nùnghoalộtríchđàntâmthổ,
Tiêuđắctòngtiềnxuânhậnkhổ.
CasinhnhuyễnđộTiểuManyêu,
ChỉphấnnếquânTâyTửnhũ.
![Page 53: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/53.jpg)
Hộilaikhuấtchỉvịchutinh,
Mãnmụcsơnhàlữmộngkinh.
Lệlạcphầnhươngngưđệtín,
Hồntiêumaidịchmãamtrình.
Trườngđìnhhựusấnxathanhtảo,
Sửthiếptrườngưulaitổđạo.
Tâyviênvũámkhấphoàngmai,
Namphốbahànsầulụcthảo.
Maihoàngthảolụcámthươngthần,
Thiếptạiquânquyảnhtạmphân.
Trịnhtrọngvịquâncathửkhúc,
Lâmkỳưnghữuđoạntrườngnhân.
Dịch:
Đểthànhnọmébênđông,
Mấygiannhàcũgiữavùngtrạihoang.
Phấnsonngàythángđiểmtrang,
Quạnhhiugáckhóihiênsươnglạnhlùng.
Vừatuầnđôitámxuândng,
Tinongsứđiệpchưathôngnẻonào.
Bênhoahômsớmtiêudao,
Đườngxuânthẹnchửadámchàohỏiai.
Nhosinhbỗngcómộtngười,
![Page 54: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/54.jpg)
Vănchươngkinhsửtótvờilàuthông.
Trongtườngngấpnghéxatrông,
Tuyduyênchưabuộcmàlòngđãtrao.
Tìnhyêuchẳngdễngănrào,
Đờihoathôiđãgửivàochúaxuân.
Cànhxanhlábiếcthanhtân,
Múamaytheongọngióxuândậpdìu.
Lònghoakhigiọtsươnggieo,
Sầuxuânđãnhẹnhàngtiêu,nhẹnhàng.
Miệtmàitrongcuộctruyhoan,
TâyThi(10)ngựcnở,TiểuMan(11)lưngmềm.
Nămtrònchăngốivừaêm,
Nonsônggiụckháchtrạnhniềmgiahương.
Tinnhàgửiđếnđauthương,
Càngđauthươnglúcbuôngcươngdặmngoài.
Bonbonxeruổitrời
Lòngemkhôhéotiễnngườiđườngxa.
BếnNamcỏáybóngtà,
Vườntâymộtrặngmaigiàkhócmưa.
Cỏcâyrầurĩtiêusơ,
Chàngvềthiếpluốngngẩnngơtâmhồn.
Vìchànghátkhúcnỉnon,
![Page 55: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/55.jpg)
Biệtlyđểnặngnỗibuồnchoai.
Đàocũngcarằng:
Thutiêumạtbíchhềthudiệpthêđan,
Thiênhộvạnhộhềhànchâmthanhcan.
Cônhạnnamphihềchínhhồngđộquan,
Mộyênthảmđạmhềtânsầunhấtban.
Ngãcôngbấtlưuhềngãtâmbànhoàn,
Cánhquyêncựuáihềtạmkếttânhoan.
Hàphầntháncúchềsởuyểntulan,
Phiếmngãquỳnhtrànghềtungãngânbàn.
Biệtthờidungdịhềkiếnthờilươngnan,
Ôhônhấtcahềuấtđàotrườngthan.
Hậnbấtdutyhềtriềnvănquyan,
Hậnbấtthườngphahềchướngđỗhồilan.
Hậnbấthoàngoanhhềoánkháchmiênman,
Đốttathửbiệthềhàthờiđươnghoàn?
Hoalưuđỗngkhẩuhềthủyđáonhângian,
Nhânlinhtiểuthiếphềbãothửsinhoan.
Ôhôtáicahềchâulệhoànlan.
Dịch:
Trờithunhuộmbiếcchừ,láthuchenhồng,
Đậpvảitiếngvangchừ,mọinhàtâyđông.
![Page 56: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/56.jpg)
Chimnhạnvềnamchừ,chimhồngsangsông,
Khóichiềuthảmđạmchừ,sầumớimênhmông.
Tìnhlangchẳngởchừ,lòngtơtrămvòng,
Tạmcắttìnhxưachừ,vềlậptânphòng.
CúcHà(12)ủrũchừ,lanSởthẹnthùng,
Nângchénrượuquỳnhchừ,đốibóngtrăngtrong.
Dễkhilybiệtchừ,khólúctrùngphùng,
Thanôiemhátmộtkhúcchừ,nhớthươngkhôncùng.
Hậnkhôngsợitơchừ,buộcníuchinhan,
Hậnkhôngbờbãichừ,gọikháchmiênman.
Lybiệttừđâychừ,baolạiđoànl
Hoalưucửađộngchừ,nướcxuốngnhângian,
Nỡđểthânemchừ,ômmốihờnoan.
Thanôiemháthaikhúcchừ,lệchâulantràn.
Nghehátxong,HàNhânrưngrưngđôihàngnướcmắtrồicùnghainàngtừbiệt.
HàNhânvềđếnnhàthìhônkỳđãdochamẹđịnhsẵn.Nhânnóivớichamẹrằng:
-Sinhcontraimuốnchocóvợ,sinhcongáimuốnchocóchồng,đóvẫnlàlòngcủachamẹmàcũnglàphúccủagiađình.Songconnghĩmìnhdòngdõitấnthân,màsựhọchànhchưathànhdanhgìcả.Nếunaycóvợ,ekhôngkhỏivuibềchăngốimàlãngviệcsáchđèn.Chibằngviệccướixinhãytạmhoãn,đợikhiconđườngmâynhẹgót,thỏanguyệnbìnhsinh,bấygiờhãytìmđếntưởngcũngchưamuộn.
Chamẹkhôngnỡtráiýcon,việccướibènđìnhhoãnlại.
![Page 57: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/57.jpg)
Ởnhàchưabaolâu,HàNhânvìtưởngnhớhainàngmàlúcnàocũngủêrầurĩ,bènlạilênđườngđểtớikinh.VừađếntrạiTây,đãthấyhainàngđứngđón,tươicườihỏi:
-Langquânvừacướivợ,saokhôngởnhàvuivầyduyênmới,đãvộilênđường?
HàNhânkểrõnguyêndo,hainàngđềunứcnởkhenrằng:
-Langquânthậtlàmộtngườitìnhnghĩa,khônglỗilờiướchẹntìmhoa.
BènvìHàNhânsắmlễ,đểlạiđếntrườngcũtheohọc.
Nhântuymượntiếngduhọc,nhưngbútnghiênchínản,sonphấntìnhnồng.Ngàynàomớibuổixuândương,thoắtđãtrờiđôngtiếtlạnh.MộthômNhânởngoàivề,thấyhainàngmắtđềuđẫmlệ.Nhângiậtmìnhhỏi,hainàngđềusụtsùigiọtlệ
-Chúngemkhôngmayđềumắcbệnhgiósương,khíxuânchưavề,mặthoadễhéo,thuốcthangkhótìm,hươnghồnmộtmảnh,chưabiếtrồisẽtrôidạtđếnnơinào.
HàNhânkinhngạc:
-Anhcùngvớihaiem,duyênkhôngmốiláinghĩakếtkeosơn.Cớsaocácemvộinóiđếnchuyệnlìatan,khiếnanhlosợnhưlàconchimsợcungvậy.
NàngLiễunói:
-Hamvuiânái,aiaichẳnglòng,nhưngsốtrờiđãđịnhkỳvềđếnnơi,biếtlàmsaođược.Rồiđâycánhrãtrongbùn,hươngrơimặtđất,baxuâncảnhsắc,thúvuibiếtsẽthuộcvềđâu.
HàNhânngaongánbuồnrầu,khôngsaorứtđược.NàngĐàonói:
-Ngườisinhởđờinhưcáihoatrêncây,tươihéocókỳ,khôngthểnàogượngđượcdùtrongchốclát.Chỉxinchàngtừđâybồidưỡngthânthể,chămchỉbútnghiên,ghépliễu(13)thànhcông,xemhoa(14)thỏanguyện,thìchúngemdùvùithântrongchỗngòilạchcũngchẳngchútphànnàn.
HàNhânnói:
![Page 58: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/58.jpg)
-Vậythếcáikỳtantáccònchừngbaolâunữa?
-Chỉnộiđêmnaythôi.Hễlúcnàocótrậngiódôngnổilênlàlúcchúngemtháchóa.Chàngnếunghĩtìnhânáicũ,quábộđếntrạiTâythămviếngchúngemsẽđượcngậmcườimàvềchốnsuốivàng.
Nhânkhócmàrằng:
-Sựthểcấpbáchnhưvậy,cũngchẳngbiếtlàmsaođượcnữa,songanhởđấtkháchquêngười,lưngkhông,túirỗng,biếtlấygìmàđắpđiếmchohaiem.
Hainàngnói:
-Thânmệnhcủachúngemlảlướtnhưtơ,mongmanhtựatháchóa,đãcómâylàmtàn,cólốc(gió)làmxe,sươngtrắnglàmngọcđeo,cỏxanhlàmnệmrải,thankhócđãoanhgiàthỏthẻ,viếngthămđãbướmhéovậtvờ,chônvùicólớprêuphong,đưatiễncódòngnướcchảy,khóitangióbốckhôngphiềnphảiđắpđiếmgìcả.
ĐoạnrồimỗingườiđểđôihàicườmlạitặngNhânvànói:
-Mấtngườicònchútcủatin,gọicóvậtnàyđểtặngnhautronglúcsinhlytửbiệt,saunàykhichàngướmthử,sẽnhưlàchúngemcònấpyêuởdướichânchàng.
-Tốihômấy,quảnhiênhainàngkhôngđến.Khoảnggầnnửađêm,trờibỗngnổicơnmưagiódữdội.Nhânđứngtựalancan,buồnrầungơngẩnnhưkẻmấthồn.Nhânsangchơinhàôngcụgiàbênlánggiềng,kểlểvềcâuchuyệnấy.Ônggiànói:
-Ôi!Cậunóirõchuyệnchiêmbaochắc?CáidinhcơấytừkhiquanTháisưmấtđi,trảihơn20nămnay,đãthànhmộtnơihoangquạnh.Mấygianđềnmốcmộtngườiquétdọncũngkhôngcó,làmgìcónhiềucôgáihọnọ,họkianhưcậunói.Chẳngquađólànhữnghạnggáilẳnglơdâmđãngnếukhôngthìlànhữnguhồntrệphách,hiệnlênthànhyêuquỷđóthôi.
Sánghômsau,ônggiàcùngNhânđếntrạiTây.Chỉthấynếpnhàquạnhhiu,vàibacâyđào,liễuxơxáctơibời,látrútđầyvườn,tơvươngkhắpgiậu.
ÔnggiàtrỏbảoNhânrằng:
-Đâychảphảilànơicậuđếnchơiư?ChịảhọKim,thìđâyhoaKimtiền.
![Page 59: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/59.jpg)
CônànghọThạch,thìđâycâyThạchlựu.ĐếnnhưhọLý,họVi,họDương,họMai,cũngđềunhântênhoamàlàmhọcả.Khôngngờmấycâyhoaấylạibiếnhuyễnnhưthếđược.
HàNhânbấygiờmớigiậtmìnhtỉnhngộ,tựnghĩmìnhbấylâumêmải,chỉlàđánhbạnvớihồnhoa.Vềđếnnhà.Nhânlấynhữngchiếchàitặngraxem,vừacầmtrêntay,mấychiếchàiđãthànhranhữngcánhhoa,bayvèolêntrênkhôngmất.
Sánghômsau,Nhânđembánmộtcáiáo,lấytiềnlàmmâmcỗbàycúnghainàng;lạilàmmộtbàivăntế
Duynhịnhân,
Băngngưngkỳcốt;
Lộtríchnghiênphương.
Nhãthượngthiênnhiênchichất,
Sỉvithờithếchitrang.
Quânthịdanhchuđệnhất;
Tinhồtuyệtđạivôsong.
Lãnguyểnanhhoa,yếmkhanphúquý,
Hồsongđănghỏa,hiếubạnthanhquang.
Bồntrưởngsongđầumạtly,
Trìthêgiaocảnhuyênương.
Duynguyệncửutriêmưânhải,
Nhưhàcựphảnưtiênhương.
Nhiễmnhiễmnùnghoađốncải,
Dudubiệthậnkhôngtương.
Phongthừangã,ngữthừaphong,phiếnthờiliêuloạn,
![Page 60: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/60.jpg)
Sắcthịkhông,khôngthịsắc,bándạthêlương.
Thảmđạmhồnghyviệnlạc,
Đêmêlụcámtrìđường.
Thâmthâmhềếngọc,
Uấtuấthềmaih
Thânthếtrụcthuphongchikhách,
Phồnhoakinhxuânmộngchitrường.
Ynhấtchiềulybiệt,
Vạncổbithương.
Hồndụcchiêuhềbấtphản,
Tungnghĩphỏnghềvôphương.
Túnghữulinhhềvịdẫn,
Thượnglaihưởnghềdưtràng.
Ôhôaitai!
Dịch:
Hỡiơihainàng,
Sươngđọngấymàu,
Băngtronglàmcốt.
Ưavẻthiênnhiên,
Ghétbềđiểmchuốt.
Sắcnọhẳnkhônghai,
Tàinàyđànhcómột.
![Page 61: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/61.jpg)
AnhhoavườnLãng(15),dửngdưngnhữngcảnhhuyhoàng,
Đènlửasonghồ,thâncậnvớingườinghiênbút.
Aouyênươngchimcặpvẫyvùng,
Chậumạtlỵhoa(16)đôitươitốt.
Nhữngmongbểáigiongthuyền,
Saobỗnglàngtiêntrởgót.
Cuộcbiếnthiênxuihoanọtơibời,
Hờnlybiệtđểlòngnàykèocuột.
Giócưỡimình,mìnhcưỡigió,mộtkhắcmêly,
Khônglàsắc,sắclàkhông,nửađêmvivút.
Trênaovẻbiếcđêmê,
Trướcviệnmàuhồngthưathớt.
Ngọclấpthảmthương,
Hươngvùinãonuột.
Thântheobóngnhạn,phơphấtlưngtrời,
Mộngtỉnhphồnhoa,bànghoàngmộtphút.
Ôi!Mộtsớmchiaphôi,nghìnthuđauxót.
Hồnlạckhôngvề,
Ngườiđimấthút.
Linhthiêngaihỡicóhay,
Hiếnhưởngrượunàymớirót.
Thanôithươngthay!!!Thượnghưởng!
![Page 62: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/62.jpg)
Đêmhômấychàngchiêmbaothấyhainàngđếntạrằng:
-Độiơnlangquânlàmbàivăntếviếng,khiếnchothanhgiáchúngemcàngbộitănglên.Cảmvìtìnhấynênchúngemvềđitạ.
HàNhânmuốnlưulại,nhưnghainàngvụtđãbaylêntrênkhôngđimất.
Lờibình:
Thanôi,thanhlòngkhôngbằngítdục,dụcnếuyênlặngthìlòngrỗngmàđiềuthiệnsẽvào,khíbằngphẳngmàcáilýsẽthắng,tàquỷcònđếnquấynhiễulàmsaođược.ChànghọHàlòngtrẻcónhiềuvậtdục,chonênloàikiamớithừacơquyếnrũ.Nếukhôngthìnhữnggiốngnguyệtquáihoayêu,mêhoặcsaođượcmàchẳngphảithuhìnhnépbóngởtrướcLươngcônglàmộtbậcchínhnhân(17).KẻsĩgánhcặpđếnhọcởTrườngAn,tưởngnênchămchỉvềhọcnghiệp,tuykhôngdámmongđếnđượcchỗvôdụcnhưnggiágắngtiếnđượcđếnchỗquảdụcthìtốtlắm!
Chúthích
(1)ThiênTrường:đờiTrầnlàphủ,gồmcáchuyệnMỹLộc,GiaoThủy,TâyChân,ThuậnVi,khoảngthờiLêthuộctrấnSơnNam,naythuộctỉnhNamĐịnhvàmộtphầnnhỏthuộctỉnhTháiBình.
(2)ThiệuBình:niênhiệucủavuaLêTháiTôngtừ1434đến1439.
(3)ứcTrai:tênhiệucủaNguyễnTrãi(1380-1442),quêởxãNhiKhê,huyệnThượngPhúc,naylàhuyệnThườngTín,tỉnhHàTây,đỗđệnhịgiápkhoathiTháihọcsinhnămThánhNguyênthứ1(1400)đờinhàHồ.ÔnglàmộtđạivănhàovàlàmộtanhhùngdântộcViệtNam.
(4)VuPhong:nonVu,theobàiphúCaođườngcủaTốngNgọc,lànơiSởHoàiVươngchăngốivớithầnnữ.Xemthêmchúthích(11)ChuyệnngườinghĩaphụởKhoáiChâu.
(5)BùiHàngđờiĐườngđithitrượttrởvềđếntrạmLamKiềukhátnước,vàomộtnhàgầnđóxinuống.TrongnhàcóbàcụgiàgọimộtcôgáitênlàVânAnhnhansắctuyệtđẹp.BùiHàngxinlấylàmvợ.Bàgiàđòiphảiđembộchàycốingọcđểgiãmộtviênthuốctiênthìsẽgảcho.SauHàngquảđikiếmđượcchàycốingọcđemđếnrồiđượclấycôgáiấy.Térangườicongáilàmộtnàngtiên.SauvợchồngđưanhauvàoởtrongđộngNgọcPhongđềuthànhtiêncả(Thượnghữulục).NgưuTăngNhụcũngngườiđời
![Page 63: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/63.jpg)
Đường,đithitrượtvề,đếndướinúiMinhCảo,trờitốilạcđường.Mộtlúccóbóngtrănglên,thoángthấymộtmùihươnglạ.Xatrôngmộtchỗcóbóngđen,tìmđếnthấymộttòacungđềnrựcrỡ,thìralàmiếucủabàTháihậuhọBạcđờiHán.BàBạcHậuhiệnlênmờiđón,rồilạihọpmờicảcácbạnnhưThíchPhuNhân.ChiêuQuân,TháiChân,PhanPhi,v.vđểcùnglàmthơ,TăngNhụcũnglàmộtbài(Thượnghữulục).
(6)Nguyêntiêu:đêmrằmthángGiêng.
(7)TốngTử,TềKhương:lấyýtừhaicâuKinhthi(Trầnphong):Khởikỳ,thúthê,tấtTềchiKhương(Nếulấyvợ,ắtlànànghọKhươngnướcTề);Khởikỳthúthê,TấtTốngchiTử(Nếulấyvợ,ắtlànànghọTửnướcTống).HọKhươngvàhọTửlàhaihọdòngdõivàcócongáiđẹp.
(8)HànHoành:xemchúthích(4)ChuyệnngườinghĩaphụởKhoáiChâu
(9)ThôiHộđờiĐường,ngàythanhminhđichơi,khátnướcvàomộtnhàxinuống,thấymộtngườicongáiđemchénnướcrachorồiđứngdựacâyđàonhìnmìnhchămchú.Thôiđirồi,bẵngmộtnăm,nămsaucũngngàythanhminhlạiđếnnhàấythìthấyđóngcửa.Chàngđềmộtbàithơnhưsau:"Khứniênkimnhậtthửmôntrung,Nhândiệnđàohoatươngánhhồng.Nhândiệnbấtchihàxứkhứ,Đàohoaycựutiếuđôngphong".Nghĩalà:Bữanaynămngoáichốnquachơi,Mặtngọchoađàoóngánhtươi.Mặtngọcngàynayđâuvắngtá.Hoađàonămngoáivẫncòncười.Ngườicongáixemthơ,nhớthươngrồiốmchết.ChợtThôiHộđến,nghetiếngkhócchạyvàoômthâymàkhóc.Ngườicongáibỗnghồitỉnhrồisốnglại.ÔngbốbènđemcôcongáigảchoThôiHộ(Tìnhsử).
(10)NàngTâyThilàvợvuaPhùSainướcNgôngườituyệtđẹp.
(11)NàngTiểuMan,vợlẽcủanhàthisĩBạchCưDị,múarấtkhéo.
(12)CúcHà:LấyýtừbàiThuphongtừcủaHánVũĐếlàmkhiđitếởHàPhần:Lanhữutúhềcúchữuphương:Hoàigiainhânhềbấtnăngvương(Lancóhoachừcúctỏahương,Nhớngườiđẹpchừlòngvấnvương).LanSở:hoalannướcSở,mộtloàihoacaoquýmàKhuấtNguyênluônnhắctớitrongtácphẩmSởtừcủaông.
(13)TônKínhđờiHán,ngườiTínĐô,khiởnhàTháiHọc,vìkhôngcótiềnsáchvởnênđãghépláliễulàmgiấychépbàimàhọc.Banđầungồihọc,sợngủquênnênđãtúmtócbuộclênxànhà,hễngủgậtsẽbịthứcdậy.
![Page 64: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/64.jpg)
(14)Xemhoa:Theolệ,saukhithiHội,nhữngngườithiđỗđượcchocưỡingựaxemhoatrongvườnthượnguyển.NhưngLiễuvàHoaởđâycònliênhệđếntênhainàng.
(15)Vườnlãng:Chỉcõitiên,cũngnhưLaPhù,BồngĐảođềulànơitiênở.
(16)Mạtlỵhoa:Tứchoanhài.
(17)ĐờiĐường,VũTamTư,còncótênlàThừaTự,cóngườinànghầulàTốNga,nhansắcđẹplắm.ĐịchLươngCôngđếnthăm,TamTưgọira,nhưngnànglẩnmất,chỉthấyởgócnhàcómùihương,đếnlắngnghethìchínhlàTốNga.Nàngnói:"Thiếplàconyêuhoanguyệt,Thượngđếchoxuốnghầuhạông.LươngCônglàbậcchínhnhânởđời,thiếpkhôngdámgiápmặt".
![Page 65: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/65.jpg)
Chuyệnđốitụngởlongcung*
(Nguyênvăn:Longđìnhđốitụnglục)
HuyệnVĩnhLạiởHồngChâu(1)khixưacónhiềugiốngthủytộc.Mensôngngườitalậpđềnthờđếnhơnmườichỗ.Nămthángdầnlâu,cóchỗlinhthiêngthànhyêu;songcầutạnhđảomưađềurấtlinhứng,nênhươnglửabấttuyệtmàngườitacàngphảikínhsợ.
VềđờivuaMinhTôngnhàTrần,(2)cóquanTháithúhọTrịnhlàmquanởHồngChâu,vợlàDươngthịnhânkhivềthămnhà,đỗthuyềnởbêncạnhmộtngôiđềnthờthủytộc.Bỗngcóhaingườicongái,bưngmộtcáihộpnhỏthếpvàng,đếntrướcmặtDươngthịnóirằng:
-Đứcôngtôisaiđemvậtnàykínhbiếuphunhângọilàđểtỏmộtchúttình;sớmmuộntronglàngnướcmây,duyêncưỡirồngsẽđượcthỏanguyện.
Nóixongkhôngthấyđâunữa.Dươngthịmởhộpraxemthìtrongđócócáidảiđồngtâmmầutía,trêndảiđềmộtbàithơtứ
Giainhântiếusápbíchdaotrâm,
Lãongãtìnhhoàichúcvọngthâm.
Lưuđãiđộngphònghoachúcdạ,
Thủytinhcunglýkếtđồngtâm.
Ngườiđẹpđầucàitrâmbíchngọc,
Chotathươngnhớngẩnngơlòng.
Vậtnàydànhđểđêmhoachúc,
Trongthủytinhcungkếtdảiđồng.
Dươngthịcảsợ,cùngconhầubỏthuyềnlênbộ;lạiquayvềnhiệmsở,kểchuyệnvớichồng.Trịnhcũngkinhsợnói:
-Giốngthủyquáiởdâmtừchựcbắtmìnhđấy,phảinêntránhnóđi.Phàmnhữngchỗbờsôngbếnnướcđừngbướcchânđến.Gặpnhữngđêmmưagióhayđêmtốitrời,phảithắpđènsángvàcắtngườicanhgiữ.
![Page 66: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/66.jpg)
Phòngngừanhưthếđượcchừngnửanămvẫnthấyvôsự.Đếnđêmtrungthukia,nhânthấybầutrờiquangmây,bốnbềtrongvắt,sôngNgânvằngvặc,trăngsaosángtỏnhưbanngày,Trịnhmừngmàrằng:
-Trăngthanhgiómátnhưđêmnaycóthểkhônglogìcả.
Vợchồngbèncùngnhauuốngrượu,uốngsayrồingủlỳ.Chảngờđâusấmchớpbỗngchốcnổilên,lúcTrịnhthứcdậythìcửangõvẫnnguyênmàDươngthịkhôngthấyđâunữa.Đếnxemchỗcáiđềnngàytrướcthìmặtsôngphẳnglặng,trăngchiếulạnhlùng,thấycóáoxiêmcủaDươngthịởđó.TrịnhTháithútiếcngọcthươnghoa,nỗibuồnthậtkhôngsaokểxiết,chỉđứnggiữatrờimànghẹnngàothanthở,khôngbiếtlàmsaođược.
RồiTrịnhbuồnnảnbỏquanvề,chônmộtcáimảhờdướichânnúiĐốn,hằngngàyởìnhtrongcáilầunhỏ.Cáilầutrôngxuốngbếnsông,màchỗbếnấylàmộtcáivựcsâuthămthẳm.Trịnhmỗikhilênlầuđứngtrông,thườngthấycóôngcụgiàđeomộtcáibaođỏđựngtiền,sớmđirồitốivề.Trịnhnghĩthầm:Quái!Đâylàmộtbếnsôngsâuthẳm,nàocóthônxómgìđâumàônggiàkialạiđilạinhưvậy.Bènthửtìmđếnchỗấythìquảthấychỉcóbãicátphẳnglặngkhôngcónhàcửagì,duylèotèomấykhómlausậyđứngrungrinhởtrênmặtnước.Trịnhlấylàmlạ,đirộngracácngảđểtìm,thấyôngcụgiàđãđươngngồixembóiởtrongchợNam.Trịnhtrôngcụmặtmũigầyguộcnhưngtinhthầntrongsáng,đoánchắclàmộtkẻẩnsĩlánhđời,nếukhôngthìmộtvịchânnhânđắcđạo,lạikhôngnữathìhẳnlàmộttiênkháchtrongángyênhà,bèncùngôngcụlàmthân,hằngngàybàytiệcrượu,cùngnhauchèchénrấtvuivẻ.ÔngcụcóvẻcảmbụngtốtcủaTrịnh,nhưnghỏihọtênthìchỉcườimàkhôngchịunói.Trịnhlấylàmnghihoặclắm.HômkhácTrịnhtrởdậyrấtsớm,népmìnhởbênkhómlausậyđểnhòmtrộmxemrathếnào.Bấygiờsươngmaiướtát,khóisớmmịtmù,Trịnhthấyônggiàtừdướinướcthủngthỉnhđilên,vộivàngchạyrasụplạy.Ônggiàcảcườinói:
-Thếraôngđịnhdòtìmtungtíchcủatôiư?Thôinayđãbiếtnhaurồi,đểtôikểchomàbiếtrõ.TôilàBạchLonghầu,maybâygiờhãycònnămđạihạn,mớicóthìgiờrỗiđichơilăngbăng,chứnếuNgọcHoàngcósắcchỉtruyềnđilàmmưathìchẳngcònđâuthìgiờnhànđểđilàmnghềbóiởnhângiannữa.
Trịnhnói:
-NgàyxưaLiễuNghịcócuộcxuốngchơidướiĐộngĐình(3).ThiệnVăn
![Page 67: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/67.jpg)
cócuộcănyếnởLongcung(4),chẳnghaykẻphàmtụcnày,cóthểđượctheodấucủangườixưakhông?
Hầunói:
-Khógìsựđó.
Liềnlấyđầugậyvạchxuốngnước,nướcrẽđôira,TrịnhtheoLonghầuxuống.Điđượcchừngnửadặmthìthấytrờiđấttrongsáng,lâuđàichótvót,từnhàởđếnthứcăn,đềulànhữngvậtởnhângiankhôngcó.Hầutiếpđãirấtchuđáo.Trịnhnói:
-Khôngngờmộtkẻnghèokhólạiđượcbướcđếnchỗtônnghiêmnày.Ngàyxưacócáitaibiếnphithngàynaycósựgặpgỡphithường,côngviệcbáophục,cólẽchínhởdịpnàychăng?
Longhầuhỏicăndo,TrịnhđemviệcDươngthịrakể,vànóimongnhờcậyuylinh,trừloàihungxú,khiếnbuồmnhângiómàđượcthuận,cáonhờhổđểdươngoai,thìthậtlàcũngbõmộtphengặpgỡ.
Longhầunói:
-Họdùcànrỡ,đãcósắcmệnhcủatriềuđìnhLongvương.Huốngchimỗingườiriêngởmộtnơi,khôngthốngthuộcgìvớinhau,aidámvượtquasôngnước,dấyđộnggiápbinh,đểphạmvàomộtcáitộilỗikhôngthểthathứ.
Trịnhnói:
-VậythìbâygiờtôiphátđơnkiệnởtriềuđìnhLongvươngđượckhông?
Hầunói:
-Âmdươngkhácnẻo,chuyệnchưarõràng,ôngmuốnđemcáiviệcvôbằng,bắtkẻđịchrấtmạnh,sợrằngmốithùấychưathểtrảđược.Chibằngtrướchẵngcậyngườidòxét,lấyđượcchứngcớ,thìtrừkẻgiankiachẳngkhókhăngì.Songtảhữucủatôi,khôngcóngườinàođủchắccậyđểsaiđiđược,vậyđểtahãyliệuxemđã.
Cạnhđấycómộtngườicongáiáoxanhbướcranóirằng:
-Thiếpxinnhậncôngviệcấy.
![Page 68: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/68.jpg)
Trịnhbèncungkínhmànóilờiủycậyvàtraochomộtcànhthoabằngngọcmầubiếcđểcầmđilàmtin.
NàngáoxanhđếnmiếuthờThầnThuồngluồngởHồngChâu,hỏithămquảcóngườiđànbàhọDương,hiệnđượcphonglàXươngấpphunhân,ởtrongmộtcáiđiệnbằngngọclưuly,chungquanhcóaosenbaobọc,gốichănyêudấu,hơnhếtcácphòng,vànămngoáiđãsinhđượcmộtcontrai.
Nàngmừnglắm,songlâuđàichichít,khôngcóđườngthông,đànhchỉthẩnthơởngoàicổng.Bấygiờmàuxuânđươngđẹp,hoatườngvinởrấtnhiềutrônghìnhnhưmuônđiểmránghồng,kếtlạiởtrêntườngrựcrỡ.Nàngvờnhưkhôngbiết,vừabẻvừarung.Ngườicanhcổngnổigiận.Nàngliềnđưacànhthoađútlótmànói:
-Tôitưởngnhữngdâyhoaleonày,khôngphảilàcủaquýgìngiữ,lỡtayvinhái,thậtlàcótội.Tấmthânyếuớt,sợkhôngchịunổiroivọt.Vậyxinbáccầmcànhthoanàyđưavàolầungọc,đểmongđượckhoanthakhôngphảiđánhđập,thìtôithựcđộiơnvôcùng.
Ngườiấynghelời,cầmcànhthoavàodângDươngthị.Dươngthịnhìnlúclâu,giảcáchnổigiậnmàrằng:
-Conbénàomàdámđườngđộtnhưvậy,làmhỏngcảmộtgiànhồngcẩmcủata.
Truyềnđemtróingườicongáiấytrongvườnngânhạnh.Thừalúcvắngvẻ,Dươngthịlẻnđến,cầmcànhthoakhócmànóirằng:
-ĐâylàvậtcũcủaTrịnhlangchồngtaxưalàmsaolạiởtaychị?Hãynóirõsựthựcđi!
Nàngáoxanhnói:
-BảovậtnàychínhlàdoTrịnhlangđãgiaochotôi.
Lạinói:
-TrịnhlanghiệnđươngởnhàBạchLonghầu,vìphunhânmàquênănbỏngủ,rồinhờtiệnthiếpxagửiđếnmộtmốitìnhđểtrảmóntươngtưnợcũ.
NóichưahếtlờithìcócontiểuhoànvàobáolàtuầnThuồngluồngcólệnhvời.Dươngthịvộilậtđậtđira:sánghômsaulạiđến,âncầnhỏihanvàtrao
![Page 69: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/69.jpg)
chomộtbứcthưmàdặnrằng:
-ChịvềnóihộvớiTrịnhlangchota:ngườivợxấusốởbếnnướcxaxăm,lúcnàocũngvẫnthươngnhớđếnchàng;chàngnêncốxoayxởcáchnàođểchođượcphượnglạitrongmây,ngựavềtrênải,đừngkhiếntôiphảigiàđờiởchốncungnướclàngmâynày.
BứcthưgửichoTrịnhlangnhưsau:
"Nonthềbểhẹn,chaoôiviệctrướclỡlàng,giódậpmưadồn,ngánnỗikiếpnàylậnđận.Nướcnonmuôndặm,tâmsựmấylời.Nghĩnhưthiếpchútphậnmỏngmanh,tấmthânmềmyếu.Duyênđôilứatựtrờixelại,ướctrămnămcùnghuyệtdámsai.Nàongờbiếndậymộtđêm,đếnnỗihìnhrơiđáyvực.Bởikhôngthểchìmchâuđắmngọc,nênđànhcamgiãinguyệtdầuhoa.áoxiêmđãlắmtanhnhơ,thânthếtạmthờicònthoithóp.Sầuđầytựabể,ngàydàinhưnăm.Nàohaygiữalúcbơvơ,bỗngnhậnđượcthưthămhỏi.Ngắmcànhthoamàứalệ,nhìnkháchđếnnhữngđaulòng.Mộtbướclỗilầm,riêngcỏnộihoahènthắcmắc;basinhthềước,cótrờicaođấtcảchứngtri.Ngọcbíchchưalành,cânvàngxinchuộc".
Nàngáoxanhtrởvềbáotinchobiết,LonghầubảoTrịnhrằng:
-Việccóthểnênđượcđấy.
Bèncùngnhauđirabểnam,đếnthămmộttòathànhlớn.Hầuvàotrước,bảoTrịnhđứngđợichỉởngoàicửathành.Mộtlát,Trịnhthấymộtngườiradẫnvàotrongmộtcáiđền,trênđềncómộtvịvuamặcáotinhhồng,(5)mangđailychâu,(6)quầnthầnđứngchầuchựchaibênkhôngbiếtbaonhiêumàkể.Trịnhquỳdàixuốngmàtâubàymọinỗi,lờirấtthêthảm.Đứcvuangoảnhnhìnvàomộtviênđứngbênphíatả,giụcthảotrátđòi.Rồicóhaingườilínhvượtkhôngrađi.Chừngđộnửangày,haingườilínhápgiảiđếnmộtngườiđànông,thânthểvạmvỡ,mũđỏmặtđen,râuriađâmtuatủanhưrễtrevậy,ragiữasânmàquỳrạpxuống.Đứcvuamắngrằng:
-Tướckhôngchonhảm,phảiđợingườicônglao,hìnhkhôngdùngxằng,đểtrịkẻgiannhũng.Nhưnhàngươitrướccócônglao,nêntachocoigiữmộtphương,vìdânchetrở.Vậymàngươigiởthóidâmngược,nhưthếlàtrừtaingừahoạnchodânđấyư?
Ngườiấynói:
-Kẻkiaởtrêntrần,tiểuthầnởdướinước,mỗingườimộtngả,cócanthiệp
![Page 70: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/70.jpg)
gìđếnnhau.Vậymàhắnbuônglờiphaovu,đểhãmhạingườivôtội.Nếubệhạtinnghelờihắnthìtriềuđìnhmắcsựlừadốimàtiểuthầnchịutộimậpmờ,tưởngkhôngphảilàsựyêntrêntoàndướivậy.
Bênnóiđi,bêncãilại,ngườiấyvẫnkhôngchịunhậntội,đứcvuacũnghồnghikhôngbiếtquyếtđịnhthếnào.LonghầuđứngbênkhẽrỉtaibảoTrịnhrằng:
-ChibằngkhaitêntuổiDươngthị,xincũngbắtđếnxéthỏi.
Trịnhtheolờitâulên,đứcvuaquảtruyềnđibắtDươngthịđến.Ngàyđãxếchiều,lạithấyhaingườilínhdẫnđếnmộtmỹnhân,xúngxínhthướttha,từméđônglại.Đứcvuahỏi:
-Chồngngươiđâu?
Dươngthịtâu:
-Ngườiáoxanhkialàchồngthiếp,cònngườiáođỏlàkẻthù.Độtrướckhôngmaybịcáiyêuấybắtcướp,trảiđãbanămtrờinay.Nếukhôngnhờđượcsựsoitớicủavầngtháidương,thìhồntànvócnátsẽphảichịunhơnhuốctrọnđời,cònmonggìđượclómặtranữa.
Đứcvuacảgiậnnói:
-Khôngngờthằnggiặckialạigianhoạtđếnnhưthế.Bêntrongthìlàmsựdâmdật,mặtngoàithìgiàhọngchốicãi.Việcấynỡlàmthìdùđemxửtửcũngkhôngđángtiếc.
BấygiờcómộtngườimặcáobàoxanhhiệulàChínhhìnhlụcsự,tâurằng:
"Thầnnghe:vìtìnhriêngmàbanthưởng,thưởngsẽkhôngcông,đươnglúcgiậnmàxửhình,hìnhtấtquáđáng.Duỗicovốnkhác,châmchướcmớinên.Đemcáitàivuốtnanh,giữacáitráchphêngiậu,tựhắndẫugâynêntộinghiệt,vớidâncũngcóchútcôngân.Cótộiphảigiahình,tuyđãcambềvạntử;đemcôngmàtrừlỗi,cũngcònmongđượctoànsinh.Xinkhoanchotộitrudi,hãygiamvàongụcđentối".
Đứcvuakhenphải,bènphêphánrằng:
"Mảngnghe:Đờingườinhưkháchtrênđường,kẻtrướcđiquamàkẻsautiếpđến;đạotrờikhôngsaitơtóc,làmlànhđượcphúcmàlàmáyên.Lệluật
![Page 71: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/71.jpg)
khôngmờ,cổkimvẫnthế.Naynhàngươivốndohuânphiệt,lạmgiữphươngngung.Lẽnênlinhhiển,đểtỏđứcrồng,saođượctàdâm,làmtheonếtrắn.Sựcànrõngàycàngquátệ,luậtcôngminhtấtphảithihành.Thanôi,vợngườicốchiếm,đãrấtmựcmêcuồng,phépnặngkhôngdong,đểrănphườnggianác.Dươngthịkia,nếttuyđángtrỏ,tìnhcũngkháthương;thânnênvềvớitiềnphu,conđểtrảchohậuphu.Mấylờiphêphán,lậptứcthihành".
Nghelờiphánxong,thầnThuồngluồngcúiđầuđira.TảhữucũngđưamắtchoTrịnhbảolui.Longhầuvềnhàbènđặttiệcmừng,vàtặngchocácthứvăntê,đồimồi.VợtrồngTrịnhcùnglạytạrồitrởvềnhà,kểhếtđầuđuôichongườinhànghe,aicũngđềumừngthayvàlấylàmmộtchuyệnlạ.
SauTrịnhcóviệcđếnHồngChâu,lạiđiquachỗđềnấy,thấytườngxiêuváchđổ,biagẫyrêutrùm,duycócâygạođươngtungbaybôngtrắngởdướibóngdươngtàxế.Hỏithămnhữngônggiàbàcả,đềunói:"Trướcđâymộtnăm,mộthômgiữabanngàybỗngdưngkhôngmâymàmưa,nướcsôngđầydẫy,rồicómộtconrắndàimườitrượng,vẩybiếcmàođỏ,nổitrênmặtnướcmàđilênmạnBắc,đằngsaucóhànghơntrămconrắnnhỏđitheo,đềntừđấykhônglinhthiêngnữa".BấmđốttínhxemthìngàyấychínhđúngvàongàyTrịnhkiện.Ôilạthay!
Lờibình:
Thanôi,chốngđượcáchlớnthìthờ,cảnđượcnạnlớnthìthờ,đólàphépcúngtế.Hưởngsựcúngtếấythìphải"cốdanhtưnghĩa",(7)đâucólẽnhậnsựthờcúnglạicònđilàmtailàmhọachongười.ThếthìcáitộicủavịthầnThuồngluồngchỉphảibịđàythôisao!
QuảngLợivươngdụnghìnhnhưthế,thậtlàchưađáng.TấtphảilàmnhưHứaTốn,ThứPhi(8)mớilàcáiviệcthúvịđược.ChonênĐịchNhânKiệtkhilàmTuầnphủHàNam(9)tâuxinpháhủyđếnmộtnghìnbảytrămtòađềnthờkhôngxứngđáng,thậtlàphảilắm.
Chúthích
(1)HồngChâu:tươngđươngvớivùngđấtthuộctỉnhHảiDươngngàynay.
(2)MinhTôngnhàTrần:TrầnMạnh,vuaămnhàTrầntừ1314đến1329;niênhiệuĐạiKhánh(1314-1323)vàKhaiThái(1324-1329).
(3)LiễuNghịngườiđờivuaTrungTôngnhàĐường,đithibịtrượt,vềđến
![Page 72: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/72.jpg)
đấtKinhDương,thấymộtngườiđànbàchăndêđếnnóirằng:"ThiếplàcongáivuaĐộngĐình,gảchoconthứvuaKinhXuyên,bịconhầugáixúcxiểm,thànhrađắctộivớichamẹchồng,nênphảitruấtđuổiđếnđây.NghechàngvềquaĐộngĐình,làmơnđưahộthiếpbứcthư.Nhàthiếpởcổngcócâyquýtlớn,cứgõvàocâybatiếngthìcóngườira".Nghịtheolời.RồinhânthếđượcđónxuốngchơiLongcung.SauNghịlấyngườicongáihọLư,nàngxưngmìnhchínhlàLongnữnhờNghịđưathưngàytrước,rồicùngđưanhauvềởĐộngĐình.
(4)KhoảngniênhiệuChíChínhnhàNguyên,cóngườihọctròlàDưThiệnVăn,giữabanngàythấyhaingườilựcsĩđếnnóilàvângmệnhcủaQuảngLợivương(vuathủy)saiđón,ThiệnVăntheođi.Đếnbếnsôngxuốngmộtchiếcthuyền,thấyhaiconrồngvàngcắpmàđemđi,rồixuốngđếnThủyphủ.QuảngLợivươngtiếpđónlongtrọngrồinhờsoạnhộmộtbàivănđểđọclúclàmlễcấtcâuđầucủatòađềnLinhĐứcsắpdựng.ThiệnVănliềnlàmhộmộtbìrấthay.Khikhánhthành,ThiệnVănđượcdựmộtbữayếnlớn.
(5)áotinhhồng:áomàuđỏ;tinh:continhtinhthuộchọvượn.Tinhhồng:màuđỏnhưhuyếtcontinhtinh.
(6)Đailychâu:đaingọcquý.Lychâu:ngọc,ýtừsáchTrangTử:"Ngọcchâunghìnvàngtấtởdướihàmconlylong,dướivựcsâuchíntrùng"(Thiênkimchichâu,tấttạicửutrùngchiuyên,nhilylonghàmhạ)
(7)Cốdanhtưnghĩa:đoáitrôngcáidanhmànghĩđếncáinghĩacủanó,nghĩalàdanhphảiđúngvớithực.
(8)HứaTốnlàngườiđờiTấn,trướclàmquanlệnhởTinhDương,sautừquanvềhọcđượcđạothuật,chémrắnvàgiếtthuồngluồngđểtrừhạichodân.ThứPhilàmộtkẻdũngsĩđấtKinhvềđờinhàChu,giỏikiếmthuật.Mộtlầnđithuyềncóhaiconthuồngluồngkèmhaibênthuyền.Phirútgươmnhảyxuốngsôngchémchếtcảhai,cảthuyềnđượcyênổn.Kinhvươngnghetiếng,vờidùnglàmchứcquanChấpkhuê.
(9)ĐịchNhânKiệt(607-700):làmộtđạithầnđờiĐường,tínhtìnhrấtngaythẳng.ThờiCaoTông,ônglàmchứcĐạilý,xử17.000vụántồnđọngmàkhôngaiphànnànđiềugì.KhilàmTuầnphủsứởGiangNam(trongtruyệnvànguyênchúlàHàNam),ôngđãsaipháhủy1.700tòadâmtừ.
![Page 73: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/73.jpg)
![Page 74: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/74.jpg)
ChuyệnnghiệpoancủaĐàoThị(*)
ẢdanhkỹởTừSơn(1)làĐàoThị,tiểutựHànThan,thônghiểuâmluậtvàchữnghĩa.NiênhiệuThiệuPhong(2)thứnăm(1345)đờinhàTrần,nàngđượctuyểnsungvàolàmcungnhân,hằngngàychầuvuaởtiệcrượuhayởchiếubạc.
MộthômvuathảthuyềnchơitrênsôngNhị,rồiđilầnxuốngtậnbếnĐôngBộĐầu(3).Vualãngngâmrằng:
Vụếchungthanhtiểu,
Sabìnhthụảnhtrường.
Nghĩalà:
Mùtỏatiếngchuôngnhỏ,
Cátphẳngbóngcâytrường(dài).
Cácquanchưaainốiđượcvần,nàngĐàoliềnứngkhẩuđượcngay:
Hànthanngưhấpnguyệt,
Cổlũynhạnminhsương.
Nghĩalà:
Bếnlạnhcáđớpnguyệt,
Lũycổnhạnkêusương.
Vuakhenngợihồilâurồinhânđógọilà:"ảHànThan".
VuaDụTônmất,nàngphảithảiraởngoàiphố,thườngđilạinhàquanHànhkhiểnlàNgụyNhượcChân.BàvợquanHànhkhiểnkhôngcóconmàtínhhayghen,ngờHànThantưthôngvớichồng,bắtnàngđánhmộttrậnrấtlàtànnhẫàngtứctốivôcùng,bènđemnhữngtrâmhoabằngvàngngọcbánđiđểthuêthíchkháchvàonhàNhượcChântrảthù.
Nhưngthíchkháchđến,bịngườinhàNhượcChânbắtđược,lúcđemtrakhảo,hắnxưngraHànThan.HànThansợ,phảicạotrọcđầuvàmặcđồnâu
![Page 75: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/75.jpg)
sồng,trốnđếntuởchùaPhậtTích(4),giảngkinhthuyếtkệ,chỉmấythángđãlàuthônglắm.NàngcódựngraamgọilàamCưTĩnh,mờihọpcácvănnhânđểxinmộtbàibảngvăn.Bấygiờtronglàngcómộtcậuhọctròtuổiđộ14,15,cũngđếnhộihọp.HànThanhkhinhlàcòníttuổi,nóiđùarằng:
-Anhbéconnàycũnglàmvănđượcà?Vậythửlàmchotôixemnào.
Cậuhọctròkhôngtỏvẻgiậngìcả,luilạidòhỏiđượcgốctíchHànThan,rồilàmbàivănnhưsau:
Cáivăn:Phậtbảntừbi,kỳdanhviếtgiác,
Nhânnăngthanhtịnh,tứcngụythànhchân.
Năngtuphápgiớitânlương,
Tiệnthịtùnglâmtôngchủ.
KínhduyPhậtTíchamsơnchủĐàoThị
Danhđàonhạctịch,
ĐínhlễPhạmvương.
Đàokhẩuliễuyêu,trạothiệttếtàiánduyệtLươngChâukỷkhúc,
Từvântuệnhật,đàiđầugiandĩquyyĐâusuấtchưthiên.
Quầnphaotươngthủytằngtằng,
MấnlạcSởvãnđoạnđoạn.
Mộnglývôđoanxúccảnh,bánchẩmdutiên
Phongtiềnhàxứliêunhân,sổxoangđoảnđịch.
Caviệnbấtnhưtăngviệntĩnh,
Nạpytuyệtthắngvũylương.
ThủycúcTàokhê,dophânkhuykínhảnh,
Dạtuyênbốidiệp,thượngtácnhiễulươngthanh.
![Page 76: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/76.jpg)
Tuyvânthiềnđịnhvongcơ,
Phảnạicuồngtâmbịtửu.
TúcbấthướngTầmDươngtốngkhách,
ThânkhướclaiHàngQuậnthamthiền.
NgũLăngnhiphaocẩmtriềnđầu,tuytùyvịdĩ,
TamsinhkháchkếtLiênhoaxã,chiêudẫnhàtần.
Y!chungtàntràyếtvôdưsự,
Hảohướngsơnphòngnhấtđảmiên.
Dịch:
Mảngnghe:
Phậtvốntừbi,gọitênlàGiác,
Ngườimàthanhtĩnh,hóagiảthànhchân.
Muốnlêntôngchủtrongrừngthiền,
Hãygắngtutrìtrongcõiphép.
KínhnghĩamchủởnúiPhậtTíchlàĐàoThị,
Sổcanhạcrúttênrakhỏi.
CửaPhạmvương(5)núpbóngtìmvào,
Miệngđàolưngliễu,uốnlưỡivừavéovonmấykhúcLươngChâu(6).
Nhậtsángmâylành,nghểnđầuđãtựanươngdướitrờiĐâuSuất(7),
QuầnnémdòngTươnglớplớp.
TócrơimâySởtừngtừng,
Trongmơxúccảnhbângkhuâng,dutiênnửagối,
![Page 77: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/77.jpg)
Trướcgióghẹongườiréorắt,đoảnđịchvừaxong.
Phòngtăngvắngvẻkhácphòngca,
áođạonhẹnhànghơnáomúa.
KheTàomúcnước(8),chợtngờmặtphấntronggương,
Lábối(9)tụngkinh,cònthoảngâmvangtrướcnóc(10).
Mùithiềndẫubén,
Lòngtụcchưaphai.
BếnTầmDương(11)khôngđếngẩytỳbà,
ChùaHàngQuận(12)lạivàonghiềnkinhkệ.
Gấmtriềnđầuphấpphới,theođuổichưathôi(13),
HộiLiênHoadậpdìu,đónmờisaokhéo(14).
Ôi!chuôngtàntràcạnngồichinữa
Buồngnúivàotìmmộtgiấcsay.
Bàivănlàmxong,viếtlớnrồidánvàocửachùa,xagầnđuanhauchép.HànThannhânthế,đươngđêmbỏchùamàtrốn.NghechùaLệKỳ(15)ởhạtHảiDươnglàmộtnơinướctúnonkỳ,phongcảnhtuyệtđẹp,trụtrìcósưgiàPhápVânvàsưbácVôKỷ,bènđếnchùaxinbáiyết.PhápVânkhôngnhậnvàbảoVôKỷrằng:
-Ngườicongáinày,nếtkhôngcẩnnguyện,tínhbénlẳnglơ,tuổiđãtrẻtrung,sắclạilộnglẫy,taelòngthiềnkhôngphảiđá,sắcđẹpdễmêngười;tuysenhồngchẳngnhuộmbùnđen,nhưngtấcmâydễmờbóngnguyệt.Vậyngươinênliệulờitừchối,đừngđểhốihậnvềsau.
VôKỷkhôngnghe,lạicứnhậnchoHànThanở.PhápVânlậptứcdờilênởtậntrênđỉnhnúiPhượngHoàng.
HànThantuyởchốnthanhtịnhnhưngnếtcũvẫnchưatừbỏ.
Mỗilúcởnhàdướiđilênmặcáolụa,mangquầnlà,điểmmôison,tômá
![Page 78: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/78.jpg)
phấn.Cõidụcđãgần,máythiềndễchạm,bèncùngVôKỷtưthông.Haingườiđãyêunhau,mêđắmsaysưa,chẳngkhácnàoconbướmgặpxuân,trậnmưacửuhạn,chẳngcònđểýgìđếnkinhkệnữa.
Hằngngàyhaingườicùngnhaulàmthơliêncú,phàmnhữngcảnhvậttrongnúi,cáigìcóthểngâmvịnhđượcđềudấpbútđềvịnhđểghidanhthắng.Nhữngthơnhưthếnhiềulắmkhôngthểchéphếtđược,xinthuậtrađâyđộmộthaiphần:
SơnVân
Daođễnùnghoànđạm,
Thiênbiênthấpvịhy.
Hiểutùysơvũkhứ,
Mộđớilạchàquy.
áiđạinhânphong
Dudươngđáoxứphi.
Tăngdungđồngdiệclãn,
Thùyvịyểmnhamphi.
Dịch:
Mâynúi
Bêntrờiđậmnhạtkhôngthường,
Rángchiềumưasớmbốnphươngđivề.
Sưlườitiểucũnglườighê,
Siêngnăngkhépcửabồđềấyai?
Sơnvũ
Nhấtvũthiênnhammính,
![Page 79: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/79.jpg)
Tiêutiêutácýminh.
Châucơđôiđịasắc,
Tinhđẩulạcthiênthanh.
Lựuđoạttoànlưucấp,
Lươnghồikháchmộngthanh.
Sơnphòngvôcásự,
Nhậpdạkỷtàncanh.
Dịch:
Mưanúi
Ràoràomộttrậnmưarơi,
Đầunonngọcrụng,lưngtrờisaosa.
Nướcxôhơilạnhvàonhà,
Buồngsâuquạnhvắngđêmtàtàcanh.
Sơnphong
Linhlạikhưuđộng,
Chungtiêusáchsáchthanh.
Phiênhoahồngýloạn,
Quyểnthụlụcâmkinh.
Tăngnạphàmlươngthiển,
Chunglâutốnghưởngthanh.
Mangmangthiênđịanội,
Phivịbấtbìnhminh.
![Page 80: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/80.jpg)
Dịch:
Giónúi
Thâuđêmtiếngthổiàoào,
Hoaxơxácthắm,câyràorạtxanh.
Chuônglầuđưatiếngthanhthanh,
Khônggiannàophảibấtbìnhmàkêu.
Sơnnguyệt
Ẩnẩnlâmsaoquýnh,
Liênkhônghạokhíphù.
Hàmsơnngânkínhkhuyết,
Cáchvụngọcbànthu
ảnhlạctùngquantĩnh,
Lươnghồitrúcviệnu.
Thanhquangtùyxứhữu,
HàtấtthướngNamlầu.
Dịch:
Trăngnúi
Saurừngkhísánglêncao,
Longlanhgươngbạcgácvàođỉnhnon.
Bóngsoimátdịutâmhồn,
LênlầuNam,lọphảicòntốncông(16).
Sơntự
![Page 81: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/81.jpg)
Nhấtthốchuykimbích,
Nhamyêuẩntịchdương.
Phongcaotùnghúnglãng,
Thiêncậnquếphiêuhương.
Độngtiểucầmthanhnáo,
Phongtàthápảnhtrường.
Trầngiandanhlợikhách,
Vọngthửkỳbànghoàng.
Dịch:
Chùanúi
Âmthanhẩndướibóngtà
Thôngcaohátgió,quếgiàphunhương,
Chimrừngríurítkêuvang,
Kháchtrầnaicómơmàngchăngai?
Sơnđồng
Sinhtrưởngtiềutôđịa,
Ninhtrithiểnthảonguyên.
Cuồngcavânhắcám,
Đoảnđịchnhậthoànghôn.
Mylộcphùêlữ,
Yênhàthủythạchthôn.
Quylaithâmđộnglý,
![Page 82: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/82.jpg)
Vânbếtiểucànkhôn.
Dịch:
Tiểuđồngtrongnúi
Nămnămsinhtrưởngtrongrừng,
Đùamâyhátsớm,théttrăngcòichiều.
Bạnbầychimđánaihươu,
Cànkhônriêngmởbênđèokhóimây.
Sơnviên
Ẩnướcsàonamlữ,
Duyênnhainhậtkỷhồi.
SầutươngBalệlạ
ThanhnhậpSởvânai.
ẩmgiảnhôbằngkhứ,
Vănkinhtácbạnlai.
Vânthâmhàxứmịch,
Sơnsắcchínhthôingôi.
Dịch:
Vượnnúi
Noncaongoănngoắtleochơi,
Tiếngkêubuồnđểchongườirơichâu.
Uốngkhedắtrủbạnbầu,
Ngànmâyẩnbóngbiếtđâudòtìm.
![Page 83: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/83.jpg)
Sơnđiểu
Thânthếvânyênngoại,
Yytậnnhậtnhân.
Nhấtthanhsơnsắcminh,
Sổcátịchdươnghoàn.
Tăngcủnghàmlaiquả,
Sàothêđáoxứsan.
Chuthuthùyhộiý,
Phinhiễutiếtlagian.
Dịch:
Chi
Khóimâyngàythángthongdong,
Kêutrongsắcnúi,vờntrongbóngchiều.
Thaquảchín,đậuđồikiêu,
Bênrừnglárậmdậpdìuliệngquanh.
Sơnhoa
Noãnnhậpcaođêthụ,
Chichihỏadụcnhiên.
Đôngtâyhàthếgiới,
Viễncậncẩmsơnxuyên.
Hồngvũlâmyêuđọa,
Hươngphongđộngkhẩutruyền.
![Page 84: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/84.jpg)
Tựkhaihoàntựlạc,
Kimcổkỷxuânthiên.
Dịch:
Hoanúi
Xuânsangđỏốicànhcành,
Mâythêugấmdệtbaoquanhbốnbề.
Sắchươngmanmácrừngkhe,
Cổkimtừngbiếtbaokhinởtàn.
Sơndiệp
Nhấtbíchthiênvôtế,
Tùngđiềunhânvọng
Thulaihoàngbịkính,
Xuânđáolụcdoanhkhê.
Trúquyệnvônhântảo,
Yênthâmhữuđiểuđề.
Thươngnhiênkhanbấttận,
Thiênlýtịchdươngtê(tây).
Dịch:
Lánúi
Lưngkhôngbátngátbốnbề,
Thusangngậpúa,xuânvềrợpxanh.
Chimkêuríurítđầucành,
![Page 85: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/85.jpg)
Tàdươngbóngngảchênhchênhngànđoài.
Haingườihammênhauquá,chỉcốtcáithúvuisướngtrướcmắt.Nhưngvuiquáhóabuồn,lẽtựnhiênnhưthế,khôngcógìlàlạ.NămKỷSửu(1349)nàngquảvìcóthairồiốm,laylứttừmùaxuânđếnmùahạ,ngồilênnằmxuống,tấtthảyđềucóngườiđỡvực.SưVôKỷvốnkhôngbiếtthuốc,lạikhôngbiếtđườngchạychữa,khiếnnàngsauphảinằmquằnquạichếtởtrêngiườngcữ.VôKỷxótthươngvôhạn,quànnàngởcuốimáihànhlangphíaTây,sớmtốivỗvàoáoquanmàkhócrằng:
-Emơi,emvìanhmàchếtmộtcáchoanuổng.Nếuanhđượctheoemcùngchết,anhrấtsẵnlòng,khỏiđểemvòvõmộtmìnhởnơichínsuối.Huốngchikhiembìnhsinhvốnthôngtuệ,kháchẳnvớimọingườithường,nếucólinhthiêng,xinsớmchoanhđượctheovềdướiđất,anhkhôngmuốnlạitrôngthấysưcụPhápVânnữa.
SaumấythángVôKỷcũngvìnhớthươngmàthànhốm,lairaiđếnnửanămtrời,bỏcảcơmcháo.MộtđêmthấyHànThanhiệnđếnbảorằng:
-Thiếpbuổitrướcngàndâuxếbóng,cửaPhậtnươngmình,đángcườithaychưadứtlòngtrần,thêmngánnỗicònvươngnợnghiệt,đàiDaomệnhdứt,đếnnỗichiabày,sốngcònchưađượcthỏayêuđương,chếtxuốngsẽcùngnhauquấnquýt.Mongchànghiểucâulụcnhư(17),nhưbỏgiườngthiềntứđại(18),tạmrờicảnhPhật,vềchốnsuốivàngđểthiếpđượcngửanhờPhậtlực,tháchóađầuthai,đặngtrảchoxongmộtcáinợoangiangàytrước.
Nóixongthìkhôngthấyđâucả.TừđấybệnhVôKỷngàycàngnguykịch.SưcụPhápVânnghetin,xuốngnúiđểthăm,thìbệnhđãkhôngthểcứuvãnđượcnữa,đànhchỉtrôngnhauứanướcmắt,rồimộtlátthìVôKỷchết.
Đêmhômấygiómưadữdội,ởkinhđôcónhiềunhàlậtmáiđổtường.BàvợquanHànhkhiểnNgụyNhượcChânchiêmbaothấyhaiconrắncắnvàomạngsườnởdướináchbêntả.Sauđórồibàcómangsinhrađượchaingườicontrai,đặttênngườiconlớnlàLongThúc,ngườiconbélàLongQuý.Haiđứatrẻấymớiđầymộttuổiđãbiếtnói,lêntámtuổiđãbiếtlàmvăn,đượcchamẹrấtlàyêuquý.Bâygiờđanggiữamùahènóngbức,NhượcChânmộthômngồihóngmáttrêncáilầucao.Cửalầutrôngxuốngđường,cómộtvịthầytuđóikhóđiquaởdưới,dùngdằngtrôngngắm,muốnđimàkhôngđidứtđược.Chợtrồingườiấyphànnàn:
-Lạthaytòalâuđàithếkiamàrồisẽthànhcáivựccủathuồngluồng.Đángtiếc!Đángtiếc!
![Page 86: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/86.jpg)
NhượcChânsợhãithấtsắc,vộichạytheohỏi;banđầuthầytukhôngchịunói,chỉbảovừarồibànghoàngnóinhảmchứkhôngthấycógìlạ,xinbấttấtphảinghingờ.NhưngNhượcChâncứcốkhẩnnài,thầytumớibảolànhàôngchứađầykhíyêuquái,nếukhônglànghiệpbáokiếptrướcthìtấtlàoangiakiếpnày;ngườitađãởtrongnhàông,chỉnămthángnữathìcảnhàkhôngcònsốngsótmộtmống.NhượcChânkêuxincứucho,thầytunói:Tôivốncóconmắtxemngườirấtsành.Xinchotôixemtấtcảngườitrongnhà,hễtôithấyđúngngườinàothìgõvàochậuđểchoôngbiết.Nếutiếtlộramộtlờithìtaivạxảyrangaylậptức.
NhượcChângọitấtcảngườinhàralạychào;thầytuxemkhắplượtrồilắcđầunói:
-Đềukhôngphảicả.Vịtấtđãbiếnthànhhình.Lạihỏitrongnhàcònaiphảigọinốtra.NhượcChânvàogọinốthaicontraiđangngồitrongnhàhọc.Khihaingườicontraiđến,thầytuliềngõvàochậurồinứcnởkhen:
-Quýhóathayhaicậucontrai!Saunàylàmnênsựnghiệplừnglẫy,vẻvangchonhàvàdanhgiávớiđời,tấtnhiênlànhữngcậunày.
Haingườiđềugiậnnói:
-Thầychùaởđâuđếnđâymàbẻmméptánxằnggìthế?
Nóirồiđềuphấtáođivào.NhượcChânkhôngbằnglòng;thầytucũngtừgiãrađi.
Đêmhômấy,LongQuýkhócbảovớiLongThúcrằng:
-Vịyêutănghômnay,lờinóibahoahìnhnhưcóýdòmdỏ.Nếuhắnmàbiết,erằngsẽnguychochúngtalắmđấy.
LongThúccườimàrằng:
-Trừđượcchúngta,duycómộtsưcụPhápVân.Cònnhữngkẻkhác,tachỉgiơtaylàcướpđượcbùadấucủahọ.HuốngchiNhượcChânđốivớita,tấtvìtìnhcốtnhụcmàkhônghiềmnghigìcả,tacóthểyênổnkhônglongạigì.
BấygiờNhượcChânnằmngủkhôngyên,đangdậyđimộtmìnhthơthẩn,tìnhcờdochỗkhecửasổmànghelóngđược,sợhãikinhhoàngkhôngbiếttínhthếnào.Ngàyhômsau,nóivờlàcóchútviệc,từnhàrađi,dòthăm
![Page 87: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/87.jpg)
khắpchốndanhlam,tìmhỏivịsưcụcótênhiệulàPhápVân.TrảihơnmộtthángđếntìmchùaởLệKỳ,thấygãtiểuđồngnóihồinhỏcónghetênhiệuấynhưngsưcụđãdờivàonúisâutừlâurồi.TiểuđồngnhântrỏlênngọnnúiPhượngHoàng(19)màbảo:
-Sưcụởtrênnúikiakìa.
NhượcChânbènxắnáođilên,quabốnnămdặmnữamớitớichỗsưcụở.Bấygiờsưcụđangnằmngủởtrênghếtiếngngáynhưsâhaibêntảhữucóhaichútiểuđứnghầu.NhượcChânkhúmnúmđilên,haigãtiểuđồngquátmắnglàmchosưcụtỉnhgiấc.NhượcChânđếntrướcsụplạyvàkểcáibảnýtìmđếncủamình.Sưcụcườimàrằng:
-Saotiênsinhlầmthế?Lãophuthânkhôngởchùachiền,chânkhôngđếnthànhthịđãlâunămrồi.Naychỉcóthểởtrongamcỏ,quétđấtthắphương,tụngkinhLăngnghiêmmấylần.Chứcònđếnbaybùachạydấuthìkhôngphảilàviệccủalão.
Sưcụtừchốirấtdứtkhoát.Haitiểuđồngđứngbênbànrằng:
-ĐứcPhậtnhàtalấytừbilàmbè,tếđộlàmcửa,thươngbểkhổtrôinổi,cứusôngmêđắmchìm.Bởivìngàimuốnainấycùngsangbỉngạn,cùnggộithiệnduyên.NếuthầynhấtđịnhchốitừthìsaolàmrộngđạonhàPhậtrađược.
Bấygiờsưcụmớivuivẻnhậnlời.Bèndựngmộtđàntràngngayởtrênnúi,treođènbốnmặtvàlấybútsonvẽbùadấu.Ướcđộtrốngcanhthìcóđámmâyđenmươitrượngbaobọcởchungquanhđàn,mộtcơngiólạnhthổiàolàmchongườiphảighêrợn.Sưcụcầmcâytíchtrượngchỉhuytảhữu,cólúclạirakhỏiđànlàmrabộquátmắng.NhượcChânngồiởmộtngôinhàphíaxa,vénmànhtrôngtrộm;nhưngvắnglặngchẳngthấygìcả,chỉnghetrênkhôngcótiếngkhócyỷ,mộtlúctiếngtắtmàđámmâycũngtan.Sánghômsau,sưcụlấymộtphiếnđábôihùnghoàngvàorồiviếtmựclên,traochoNhượcChânmàbảo:
-Ôngvềhễthấyloàiyêuquáibiếnravậtgì,kịplấyđánàymànémthìnhữngmốithừacủataihọasẽdứtđượchết.
NhượcChânvềđếnnhà.Thấyngườinhàđươngngồichâuđầumàkhóc.Bàvợkểchuyệncanhbađêmnọ,haicontraicùngdắtnhauxuốnggiếngmàchết,nướcgiếngdânglênhầungậpcảthềm,hiệnrahaicáithâyđềuđãquànởvườnnam,chỉđợiNhượcChânvềthìđemmaitáng.NhượcChânhỏi:
![Page 88: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/88.jpg)
-Trướclúcchết,chúngcónóigìkhông?
Ngườinhànói:
-Chúngchỉphànnànlàgiáchậmđộmấythángnữathìcôngviệcxong,khôngngờbịkẻcuồngtănglàmhại.
Nóixong,lạigàokhóc.NhượcChâncanngănrồicùngravườnnammởnắpquantàiđểxem.Khimởthấyhaicáithâyđãhóathànhhaiconrắnvàng,lấyhònđánémthìchúngliềnnátratrocả.
VợchồngliềnsắmnhiềuvànglụađemđếntạơnsưcụPhápVân.Nhưngđếnnơithìthấyamcỏrêuphong,khôngtìmnhậnrađượcvếtđinàocả,nhânbuồnbãcùngnhautrởvề.
Lờibình:
Thanôi!Theovềdịđoanchỉlàcóhại(20).Huốngchiđãtheolạicònkhônggiữchođúngphép,thìmốihạiphỏngcònxiếtnóiđượcư?GãVôKỷkia,làmộtkẻgiandâm,buôngthóitàdục,chẳngnhữngdốingườilạicòndốiPhậtcủahắnthờnữa.GiảđemxửvàocáitộinhưvuaNgụygiếtbọnSaMôn(21)ngàyxưathìhắncũngkhôngoanchútnào.
ThếcònNhượcChânthìhẳnlàkhôngcólỗichăng?Đáprằnglàmquanmànhưthế,còngìgọilàchínhgiađượcnữa!Mầmvạmọclên,suýtnữahãmvàobướcnguykhốn,chínhmìnhlàmmìnhchịu,khôngđánglấylàmlạchútnào.
Chúthích
(*)Nguyênvăn:ĐàoThịnghiệpoanký.
*Nguyênvăn:TảnViêntừphánsựlục.
(1)TừSơn:tênhuyện,naythuộctỉnhBắcNinh
(2)ThiệuPhong:niênhiệuvuaTrầnDụTông(1341-1357)
(3)ĐôngBộĐầu:bếnsôngHồngphíatrêncầuLongBiên,gầndốcHàngThan,HàNộingàynay.
(4)ChùaPhậtTích:nguyênchú:"ChùanúiPhậtTíchthuộcxãSàiKhê,
![Page 89: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/89.jpg)
huyệnThạchThất",tứcchùaThày,naythuộctỉnhHàTây.
(5)CửaPhạnVương:cửachùa,cửaPhật
(6)KhúcLươngChâu:khoảngniênhiệuThiênBảođờiĐường,cácđiệunhạcđềulấytêncácvùngđấtngoàibiêntáinhưLươngChâu,CamChâu,YChâu...
(7)ĐâuSuất:làtầngtrờithứtưtrongsáutầngdụcgiới,nơiDiLặcởvàgiáohóanhữngngườicóthiệnduyên(TheokinhPhật).
(8)KheTàomúcnước:ĐờiLươngcóvịcaotănglàTríDượctừnướcThiênTrúcvàoTrungQuốc.ThuyềnđếncửaKheTàoởThiềuChâu,thoảngthấymùithơm,múcnướcnếmrồibảo:"Thượnglưudòngnướcnàycóthắngđịa".Bènkhainúilàmchùa,đặttênlàBảoLâm.
(9)Lábối:Mộtthứlácây,trướcđâythườngdùngchépkinhPhật.
(10)HànNgasangTề,điquacửaUngthìhếtlương,phảihátrongkiếmtiềnăn;đirồimàtiếnghátcònvăngvẳngtrênnócnhàbangàykhôngdứt.
(11)TầmDương:BạchCưDịbịgiángchứclàmtưmãGiangChâu.Mộthômđithuyềntiễnkhách,đậuởbếnTầmDươngđãnghetiếngđàntìbàaioánmàtuyệtdiệu,thổlộtâmtìnhcủangườikỹnữtàihoaluốngtuổilấyngườiláibuônchè.Ngườiláibuônhamlợiđểnàngcanữmộtmìnhtrênbếnsônglạnhlùng.
(12)HàngQuận:CầmTháolàmộtcakỹởTâyHồthuộcHàngChâu,mộtlầntiếpTôĐôngPha,mộttrongbátđạigiaĐườngTống,ngheôngđọchaicâuthơ:Mônngoạilãnhlạcyênmãhi;Lãođạigiátácthươngthânphụ(Ngoàicửalạnhlùngxengựavắng;tuổigiàduyênkếtchúphườngbuôn).CầmTháotỉnhngộbèncắttócđitu.
(13)ĐờiĐườngcáccôngtửvươngtônnghehát,thườnglấygấmquàngđầuconhátđểthưởng,gọilà"phaocẩmtriềnđầu"(Némgấmquấnđầu).
(14)ThầychùaTuệViễnđờiTấncùngcácbạntu15ngườihọpthànhhộiBạchLiênhoa,viếtthưmờiĐàoUyênMinhđếndự,UyênMinhbảocórượumớitới.Viễnnhậnlời,nhưngUyênMinhđếnlạikhôngcórượu,ôngchaumàybỏđi.
(15)ChùaLệKỳ:Nguyênchú:"ChùaLệKỳnaythuộchuyệnChíLinh".
![Page 90: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/90.jpg)
ChíLinhnaythuộctỉnhHảiDương.
(16)DữuLượngđờiTấnlàmĐôđốcKinhChâuthườnglênlầuNamthưởngnguyệt.
(17)Kệlụcnhư:BàikệtrongkinhPhậtnóihếtthảymọiviệcđờiđều:nhưmộng,nhưhuyễn,nhưbọt,nhưsương,nhưđiện,nhưbóng(támđiềunhư).
(18)Giườngthiềntứđại:KinhPhậtnóithânthểngườitalàdotứđại(đất,nước,lửa,gió)hợpthành.TôĐôngPhavốnchơithânvớisưPhậtấn.MộthômôngTôđếnchơi,Phậtấnđùabảo"Quannộihànđếnlàmgì?ởđâykhôngcóchỗngồi".ÔngTôđùalại:"Xinmượncái"tứđại"củasưlàmgiườngthiền".
(19)NúiPhượngHoàng:naythuộchuyệnChíLinh,tỉnhHảiDương.
(20)CâunàycủaKhổngTửtrongsáchLuậnngữ.Nhànhocoicáchọcthuyếtkhác(khôngphảiđạonho)là"dịđoan",ởđâychỉđạoPhật.
(21)ThôiHạođờiNgụyghétđạoPhật.NhânvuaNgụyđếnthànhTrườngAn,vàomộtngôichùa,thấycóbinhkhívànhàhầmgiấucongái,Hạobènxinvuagiếthếtsamôn(sư)trongthiênhạ.
![Page 91: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/91.jpg)
ChuyệnchứcPhánsựđềnTảnViên*
NgôTửVăntênlàSoạn,ngườihuyệnYênDũngđấtLangGiang(1).Chàngvốnkhẳngkháinóngnẩy,thấysựtàgianthìkhôngthểchịuđược,vùngbắcngườitavẫnkhenlàmộtngườicươngphương.Tronglàngtrướccómộttòađền,vẫnlinhứnglắm.CuốiđờihọHồ,quânNgôsanglấncướp,vùngấythànhmộtnơichiếntrường.BộtướngcủaMộcThạnhcóviênBáchhộhọThôi,tửtrậnởgầnđền,từđấylàmyêulàmquáitrongdângian,cóngườidốchếtcủacải,giasảnkhánhkiệtcũngkhôngđủđểcầucúng.TửVănrấtlàtứcgiận,mộthômtắmgộichaysạch,khấntrờirồichâmlửađốtđền.Mọingườiđềulắcđầulèlưỡi,họlosợthaychoTửVăn,nhưngTửVănvungtaykhôngcầngìcả.
Đốtxongvềnhà,chàngthấytrongmìnhkhóchịu,đầulảođvàbụngrunrun,rồinổilênmộtcơnsốtnóngsốtrét.Trongkhisốt,chàngthấymộtngườikhôingôdõngdạc,đầuđộimũtrụđiđến,nóinăng,quầnáo,rấtgiốngngườiphươngBắc,tựxưnglàcưsĩ,đếnđòilàmtrảlạitòađềnnhưcũ,vànói:
-Nhàngươiđãtheonghiệpnho,đọcsáchthánhhiền,hákhôngbiếtcáiđứccủaquỷthầnrasao,cớgìlạidámlăngmiệt,hủytượngđốtđền,khiếnchohươnglửakhôngcóchỗtựanương,oailinhkhôngcónơihiểnhiện,vậybảolàmsaobâygiờ?Biếtđiềuthìdựngtrảtòađềnnhưcũ.NếukhôngthìvôcớhủyđềnLưsơn,CốThiệusẽkhólòngtránhkhỏitaivạ(2).
TửVănmặckệ,vẫncứngồingấtngưởngtựnhiên,ngườikiatứcgiậnnói:
-PhongĐôkhôngxaxôigì,tatuyhèn,hálạikhôngđemnổinhàngườiđếnđấy.Khôngnghelờitathìrồisẽbiết.
Nóirồiphấtáođi.
Chiềutối,lạicómộtônggià,áovảimũđen,phongđộnhànnhã,thủngthỉnhđivàođếntrướcthềm,váichàomàrằng:
-TôilàvịThổthầnởđây,nghethấyviệclàmrấtthúcủanhàthầy,vậyxinđếnđểtỏlờimừng.
TửVănkinhngạcnói:
-Thếngườiđộimũtrụđếnđâybannãy,chẳngphảilàThổđịađấyư?Saomànhiềuthầnquáthếvậy.
![Page 92: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/92.jpg)
Ônggiànói:
-Ô,đấylàviêntướngbạitrậncủaBắcTriều,cáihồnbơvơởNamquốc,tranhchiếmmiếuđềncủatôi,giảmạotênhọcủatôi,quendùngchướcdốilừa,thíchlàmtròthảmngược,Thượngđếbịnóbưngbít,hạdânbịnóquấyrầy,phàmnhữngviệchưngyêutácquáiđềutựnócả,chứcóphảitôiđâu.Xinkểđầuđuôiđểnhàthầynghe:
"TôitừđờivuaLýNamđếlàmchứcNgựsửđạiphu,vìchếtvềviệccầnvươngmàđượcphongởđây,giúpdânđộvậtơnmộtnghìnnămnay,khinàolạilàmviệcgieotairắcvạđểkiếmmiếngănnhưkẻkhuấttặckiađãlàm.Gầnđâyvìthiếusựđềphòng,bịnóđánhđuổi,nênphảiđếnnươngtựaởđềnTảnViênđãvàinămnay".
TửVănnói:
-Việcxảyrađếnnhưthế,saongàikhôngkiệnởDiêmvươngvàtâulênThượngđế,lạiđikhinhbỏchứcvị,làmmộtngườiáovảinhàquê.
Ônggiàchaumặtnói:
-Rễácmọclan,khólònglayđộng.Tôiđãđịnhthưakiện,nhưngmàcónhiềunỗingăntrở.Nhữngđềnmiếugầnquanh,vìthamcủađút,đềubênhvựcchonócả.Khưkhưmộtchútlòngthànhthực,khônglàmthếnàođểthôngđạtđượclênchonênđànhtạmẩnnhẫnmàngồixómộtnơi.
TửVănnói:
-Hắncóthựclàtayhunghãn,cóthểgieovạchotôikhông?
-Hắnquyếtchốngchọivớinhàthầy,hiệnđãkiệnthầyởMinhty.Tôithừalúchắnđivắngnênlénđếnđâybáochonhàthầybiếtđểmàliệukế,khỏiphảichếtmộtcáchoanuổng.
LạidặnTửVăn:
-HễởMinhtycótrahỏi,thầycứkhairanhữnglờinóicủatôi.Nếuhắnchốicãi,thầykêuxintưgiấyđếnđềnTảnViên,tôisẽkhairõthìnóphảiđớmiệng.Nếukhôngnhưthếthìtôiđếnvùilấptrọnđờimàthầycũngkhólòngthoátnạn.
TửVănvânglời.Đếnđêm,bệnhcàngnặngthêm,rồithấyhaitênqủysứđến
![Page 93: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/93.jpg)
bắtđirấtgấp,kéorangoàithànhvềphíađông.Điđộnửangàyđếnmộtdinhtòarấtlớn,chungquanhcóthànhsắtcaovọiđếnmấychụctượng.Haiquỷđếnnóivớingườicanhcổng,ngườicanhcổngđivàomộtlúcrồiratruyền,chỉrằng:
-Tộisâuácnặng,khôngđượcdựvàohàngkhoangiảm.
rồixuataybảođiraphíabắc.Đằngphíabắc,tứclàmộtconsônglớn,trênsôngbắcmộtcáicầudàiướchơnnghìnbước,giótanhsóngxám,hơilạnhthấuxương.Haibêntảhữucầu,cóđếnmấyvạnquỷDạXoa,đềumắtxanhtócđỏhìnhdángnanhác.HaiquỷdùnggôngdàithừnglớngôngtróiTửVănmàgiảiđirấtnhanh,TửVănkêutolênrằng:
-NgôSoạnnàylàmộtkẻsĩngaythẳngởtrầngian,cótộilỗigìxinbảorõcho,khôngnênbắtphảichếtmộtcáchoanuổng.
Chợtnghetrênđiệncólờituyênngônrằng:
-Tênnàybướngbỉnhgânguốc,nếukhôngphánđoánchorõ,vịtấtnóđãchịuphụctội.
BènsaidẫnTửVănvàotrongcửađiện.TửVănvàođếnnơi,đãthấyngườiđộimũtrụđươngkêucầuởtrướcsân.
DiêmvươngmắngTửVănrằng:
-Kẻkialàmộtngườicưsĩ,trungthuầnkhíchliệt,cócôngvớitiêntriều,nênHoàngthiênchođượchuyếtthựcởmộttòađềnđểđềncôngkhónhọc.Màylàmộtkẻhànsĩ,saodámhỗnláo,tộinghiệttựmìnhlàmra,còntrốnđiđằngnào?
TửVănbèntâutrìnhđầuđuôinhưlờiôngcụgiàđãnói,lờirấtcươngchính,khôngchịuchùnnhụtchútnào.Ngườiđộimũtrụnói:
-Ấylàởtrướcvươngphủmàhắncònquậtcườngnhưthế,mồmnămmiệngmười,đơmđặtbịatạc.Huốnghồởmộtnơiđềnmiếuquạnhhiu,sợgìmàhắnkhôngdámchomộtmớlửa.
Haibêncãicọnhaumãivẫnchưaphânphảitrái,nhưngDiêmVươngvìthếbụngcũngsinhnghi.TửVănnói:
-Nếunhàvuakhôngtinlờitôi,xinđemgiấyđếnđềnTảnViênđểhỏihư
![Page 94: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/94.jpg)
thực;khôngcósựthựcnhưthế,tôilạixinchịuthêmcáitộinóicàn.
Ngườikiabâygiờmớicóvẻsợ,quỳxuốngtâ
-Gãkialàmộtkẻhọctrò,thậtlàngubướng,quảđángtộilắm.Nhưngđãtráchmắngnhưvậy,cũngđủtrừnggiới.Xinđạivươngkhoanthachohắnđểtỏcáiđứcrộngrãi.Bấttấtđòihỏidâydưavàthẳngtaytrịtội,sợcóhạichocáiđứchiếusinh.
Diêmvươngquátlớnrằng:
-Cứnhưlờihắnthìnhàngườiđángtộitrulục.Điềuluậtlừadốiđãsẵnsàngđó.Nhàngươicớsaodámlàmsựxuấtnhậpluậntộingườitanhưvậy?
LậptứcsaingườiđếnđềnTảnViênđểlấychứngthực.Sainhânvềtâu,nhấtnhấtđúngvớilờiTửVăn.Vươngcảgiận,bảocácPhánquanrằng:
-Lũngươichiatòasở,giữchứcsự,cầmlệnhchícông,làmphépchícông,thưởngthìxứngđángmàkhôngthiênhư,phạtthìđíchxácmàkhônghàlạm,vậymàcòncósựdốitrácànbậynhưthế;huốngchivềđờiHánđờiĐườngbuônquanbánngục,thìnhữngmốitệcònxiếtnóiđượcư?
Liềnsailấylồngsắtchụpvàođầu,khẩugỗnhétvàomiệng,bỏngườiấyvàongụcCửuu.(3)
VươngnghĩTửVăncócôngtrừhại,truyềnchovịthầnđềnkia,từnayphầnxôilợncủadâncúngtế,nênchiachoTửVănmộtnửa,vàsailínhđưaTửVănvề.Chàngvềđếnnhà,téramìnhchếtđãđượchaingàyrồi.Nhânđemnhữngviệcđãquakểchomọingườinghe,aicũngkinhhãivàkhôngtinlàthực.Sauhọđónmộtbàđồngvềphụbóng,đồnglêncũngnóiđúngnhưlờiTửVăn.Ngườilàngbènmuagỗ,lạidựngmộttòađềnmới.Cònngôimộcủangườitướngkiathìtựdưngthấybậttunglên,hàicốttantànhranhưcámvậy.
Sauđómộttháng,TửVănthấyônggiàđếnbảo:
-Lãophuđãtrởvềmiếu,côngcủanhàthầy,khôngbiếtlấygìđềnđápđược.NaythấyởđềnTảnViênkhuyếtmộtchânPhánsự,khôngcóngườiloviệc.Lãovớinhàthầyđãbiếtnhaunênđãvìnhàthầyhếtsứctiếncử,đượcđứcThánhTảnngàiđãbằnglòng,vậyxinlấyviệcđóđểđềnơnnghĩa.Ngườiốngởđời,xưanayaikhôngphảichết,miễnlàchếtđicònđượctiếngvềsaulàđủrồi.Nếutrùngtrìnhđộnửatháng,sợsẽvềtayngườikhácmất.Nêncố
![Page 95: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/95.jpg)
gắngđi,đừngnêncoilàviệctầmthường.
TửVănvuivẻnhậnlợi,bènthuxếpviệcnhàrồikhôngbệnhtậtgìmàmất.
NămGiápNgọ(1414)cóngườiởthànhĐôngQuan(4)vốnquenbiếtvớiTửVăn,buổisớmđirangoàicửatâyvàidặm,trôngthấyởtrongsươngmùcóxengựađiđếnầmầm,lạinghethấytiếngquátrằng:
"Ngườiđiđườngtránhra,xequanPhánsự!”.
Ngườiấyngẩngđầutrôngvềphíatrước,ngườingồitrênxechínhlàTửVăn.SongTửVănchỉngồitrênxechắptaythilễchứkhôngnóimộtlờinào,rồithoắtđãcưỡigiómàđibiếnmất.Đếnnayconcháuhãycòn,ngườitacòntruyềnlà"nhàquanPhánsự!”.
Lờibình:
Thanôi!Ngườitavẫnnói:"Cứngquáthìgẫy".Kẻsĩchỉlokhôngcứngcỏiđược,còngẫyhaykhônglàviệctrời.Saonênđoántrướclàsẽgẫymàchịuđổicứngramềmru!
NgôTửVănlàmộtanhchàngáovải.Vìcứngcỏichonêndámđốtcháyđềntà,chốngcãiyêuquỷ,mộtlầnrataymàmốihậncủacảthầnvàngườiđềuđượcrửa.NhânthếnứctiếngmàđượcgiữchứcvịởMinhtào,thậtlàxứngđáng.Vậylàkẻsĩ,khôngnênkiêngsợsựcứngcỏi.
Chúthích
(1)YênDũngđấtLạngGiang:LộLạngGiangđờiTrầnHồlàmiềnđấtthuộctỉnhBắcGiangvàmộtphầnTâyNamtỉnhLạngSơnngàynay.HuyệnYênDũngnaythuộctỉnhBắcGiang.
(2)ĐờiTamquốc,CốThiệulàmquanThúởquậnDựChươngpháhủycácđềnthờnhữngvịthầnbấtchính.SauthấythầnmiếuLưSơnhiệnlênđòilàmtrả,Thiệukhôngnghe.Khôngbaolâubịốmmàchết(sáchLoạitụ).
)NgụcCửuu:chínngụcdướiâmphủ,mỗingụccoimộthìnhphạt,như:Atì(giamvĩnhviễn),núidao,cắtthịt,ngậmsắtnóng...
(4)ĐôngQuan:têngọiThăngLongthờithuộcMinh.
![Page 96: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/96.jpg)
![Page 97: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/97.jpg)
ChuyệnTừThứclấyvợtiên*
TrongnămQuangThái(1)đờinhàTrần,ngườiởHóaChâu(2)tênlàTừThức,vìcóphụấmđượcbổlàmTrihuyệnTiênDu(3).Bêncạnhhuyệncómộttòachùadanhtiếng,trongchùatrồngmộtcâymẫuđơn,đếnkỳhoanởthìngườicácnơiđếnxemđôngrộnrịp,thànhmộtđámhộixemhoatưngbừnglắm.Tháng2Bínhtý(4),ngườitathấycócôcongái,tuổiđộ15,16phấnsonđiểmphớt,nhansắcxinhđẹptuyệtvời,đếnhộiấyxemhoa.Côgáivinmộtcànhhoa,khôngmaycànhgiònmàgãykhấc,bịngườicoihoabắtgiữlại,ngàyđãsắptốivẫnkhôngaiđếnnhận.TừThứccũngcómặtởđámhội,thấyvậyđộnglòngthương,nhâncởitấmáocừugấmtrắng,đưavàotăngphòngđểchuộclỗichongườicongáiấy.Mọingườiđềukhenquanhuyệnlàmộtngườihiềnđức.
SongTừThứcvốntínhhayrượu,thíchđàn,hamthơ,mếncảnh,việcsổsáchbỏùncảlạithườngbịquantrênquởtráchrằng:
-ThânphụthầylàmđếnĐạithầnmàthầykhônglàmnổimộtchứcTrihuyệnhaysao!
Từthanrằng:
-Takhôngthểvìsốlươngnămđấugạođỏmàbuộcmìnhtrongánglợidanh.Âulàmộtmáichèovề,nướcbiếcnonxanhvốnchẳngphụgìtađâuvậy.
Bèncởitrảấntín,bỏquanmàvề.VốnyêucảnhhangđộngởhuyệnTốngSơn(5),nhânlàmnhàtạiđấyđểở.Thườngdùngmộtthằngnhỏđemmộtbầurượu,mộtcâyđànđitheo,mìnhthìmangmấyquyểnthơcủaĐàoUyênMinh,(6)hễgặpchỗnàothíchýthìhýhửngngảrượurauống.PhàmnhữngnơinướctúnonkỳnhưnúiChíchTrợ,độngLụcVân,sôngLãi,cửaNga(7),khôngđâukhôngtừngcónhữngthơđềvịnh.MộthômTừThứcdậysớmtrôngrabểThầnPhù(8)ởphíangoàixavàichụcdặm,thấycóđámmâyngũsắcđùnđùnkếtlạinhưmộtđóahoasenmọclên,vộichèothuyềnrathìthấymộttráinúirấtđẹp.Từkinhngạcbảoláithuyềnrằng:
-Tađãtừnglênhđênhtrênánggianghồ,cácthắngcảnhmiềnđôngnam,khôngbiếttráinúinàytừđâulạimọcratrướcmắt,ýgiảlànontiênrụngxuống,vếtthầnhiệnrađâychăng?Saotrướckhôngmànaylạicó?
Bènbuộcthuyềnlênbờthìthấynhữngváchđácaovútnghìntrượng,sừng
![Page 98: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/98.jpg)
sữngđứngthẳng,nếukhôngcócánhthìvịtấtđãtrèolênthămcảnhđóđược.Nhânđềmộtluậtthơrằng:
Thiênchươngbíchthụquảitriêuđôn,
Hoathảonghênhnhânnhậpđộngmôn.
Nhiễugiảndĩvôtăngtháidược,
Duyênlưuthặnghữukháchtầmnguyên.
Lữdutưvịcầmtamlộng,Điếuđĩnhsinhnhaitửunhấttôn.
NghĩhướngVũLăngngưtửvấn,
Tiềnlaiviễncậnchủngđàothôn.
Dịch:
Triêudươngbóngrảikhắpngàyxanh,
Hoacỏcườitươiđónrướcmình.
Háithuốcnàođâusưkẽsuối,
Tìmnguồnduycókháchbênghềnh.
Langthangđấtlạđànbakhúc,
Nênhnổithuyềncâurượumộtbình.
BếnVũ(9)chàngngư,tìmthư
ThônĐào(9)chỉhộlốiloanhquanh.
Đềxong,trôngngắmthẫnthờ,nhưcóýchờđợi.Chợtthấyởtrênváchđábỗngnứttoácramộtcáihang,hìnhtrònmàrộngđộmộttrượng.Vénáođivào,vừađượcmấybướcthìcửahangđãđóngsậplạitốitămmùmịtnhưsavàocáivựcđentối.Bụngnghĩkhôngcònthểnàosốngđượcnữa,lấytaysờsoạnglốirêu,nhậnthấycómộtcáikhenhỏ,quằnquèonhưcáiruộtdêvậy.Đimòđộhơnmộtdặmthìthấycóđườngđingoilên.Bámbíutrèolênthìmỗibướcmỗithấyrộngrãi.Lênđếnngọnnúithìbầutrờisángsủa.Chungquanhtoànlànhữnglâuđàinguynga,mâyxanhrángđỏ,bámởlancan,cỏ
![Page 99: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/99.jpg)
lạhoakỳ,nởđầytrướccửa.Sinhnghĩnếukhôngphảilàchỗđềnđàithờphụng,tấtlàcáixómcủanhữngbậclánhđời,nhưnhữngnơinúiThứunguồnĐào(9)chẳnghạn.Rồichợtthấycóhaingườicongáiáoxanhbảonhaurằng:
-Langquânnhàtađãđến!
Đoạnhọvộichạyvàobáotin,mộtlúcđiranóirằng:
-Phunhânchúngtôisaimờichàngvàochơi.
Sinhđitheohọvào,vòngquanhmộtbứctườnggấm,vàotrongmộtkhungcửason,thấynhữngtòacungđiệnbằngbạcđứngsững,cónhữngtấmbiểnđề:"ĐiệnQuỳnhhư","GácDaoQuang".Trêngáccóbàtiênáotrắng,ngồitrênmộtcáigiườngthấtbảobêncạnhđặtmộtchiếcgiườngnhỏbằnggỗđànhương,mờiSinhlênngồivàbảorằng:
-Tínhhiếukỳcủachàngđãthànhchứngnghiện.Sựvuisướngtrongmộtchuyếnđichơinày,kểcũngđãthỏanguyệnbìnhsinh.Nhưngmốiduyêngặpgỡchàngcócònnhớgìkhông?
Từthưarằng:
-TôilàmộtkẻdậtsĩởTốngSơn.Mộtcánhbuồmgió,mộtláthuyềnnan,phónglãnggianghồthíchđâuđếnđấy.NàocóbiếtchốnnàylạicóTửphủThanhđô!Lầnmòlênđượctớiđây,chẳngkhácnhưmìnhđãmọccánhmàbaylênđếncõitiênvậy.Songlòngtrầnmờtối,chưabiếttiềnđồralàmsao.Dámxinchỉbảorõràngchochúngtôiđượchiểu.
Bàtiêncườibảo:
-Chàngbiếtsaođược.ĐâylànúiPhùLai,mộtđộngtiênthứ6trong36động,bồngbềnhởngoàibểcả,dướikhôngcóbámbíu,nhưhainúiLaPhùtanhợptheovớisóngrợn,màtôitứclàđịatiênởNamnhạclàNgụyphunhân.Vìthấychànglàngườicaonghĩasẵnlòngcứugiúpsựnguykhốnchongười,nênmớidámlàmphiềnmờichàngđếnđây.
Bàtiênnhânđưamắtchoconhầuđểbảogọimộtcôtiênra,Từliếcnhìntrộm,chínhlàngườibẻgãycànhhoangàytrước.Bàtiêntrỏbảorằng:
-ĐứacontôiđâytênlàGiángHương,ngàytrướcgặpphảicáinạntrongkhiđixemhoa,nhờchàngcứugỡ,ơnấykhônquên,naymuốnchonókếtduyên
![Page 100: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/100.jpg)
đểbáođềnơntrước.
Bènngayđêmấyđốtđènmỡphượng,rảiđệmvàngrồng,đểhaingườilàmlễgiaobái.Ngàyhômsauquầntiênđếnmừng,cóngườimặcáogấmcưỡiconlytừđàngbắcxuống,cóngườibậnxiêmlụacưỡirồngtừphíanamlên,cóngườiđikiệungọc,cóngườicưỡixegió,đồngthờilạihọp.TiệcyếnđặtởtừngthượngtrêngácDaoquang,buôngrèmcâu(10)ngọc,rủtrướngmócvàng,phíatrướcđặtmộtcáighếbànhbằngngọclưulymàđểkhông.Quầntiênváichàonhaucùngngồiởnhữngghếbêntả;TừThứcthìngồiởcáigiườngbênhữu.Ngồixong,cótiếngtruyềnhôlàKimtiên(11)đãđến,mọingườiđềubướcxuốngđóncúilạychào.Đoạnrồilêngáctấunhạc.Tiệcbàymâmbằngmãnão,đĩabằngngọcthạch,cácmónănđềurấtkỳlạ,lạicónhữngthứrượukimtương,ngọclễ,mùihươngđưalênthơmnức,dướitrầnkhôngbaogiờcóđượccáicủaquýnhưvậy.Ngườiáogấmtrắngnói:
-Chúngtôichơiởchốnnàymớitámvạnnăm,màbểNamđãbalầntungbụi.Naychàngtừxatớiđây,khôngvìtiênphàmmàcáchtrở,basinhhươnglửa,tưởngcũngkhôngphụ,đừngnênchochuyệnthầntiênlàcâuchuyệnhoangđường.
Rồicónhữngngườitrẻnhỏ,chiaratừnglớpmàmúađiệuLăngBa.Đoạn,phunhânmờitiệc.GiángHươngrótrượu.Ngườibậnxiêmlụanóiđùarằng:
-Nươngtửhômnaymầudahồnghào,chứkhôngkhôgầynhưtrướcnữa.Ngườitabảongọcnữkhôngchồng,câuấyhỏicótinđượckhông?
Quầntiênđềucười,duyngườimặcáoxanhbuồnrầukhôngvuimànóirằng:
-Mốiduyêncủacôemđây,thậtcũnglàtốtđẹp.Songnghĩcáigiábăngngọcởtrênmây,màđikếtmốitóctơởcõithế,vạnnhấttiếngtămvỡlở,thiênhạchêcười,quầntiênchúngtaekhôngkhỏimangtiếnglâyđược.
BàKimtiênnói:
-Taởtrongchốnlâuthànhtrêntrời,chầuhầucạnhđứcThượngđế,mênhmangtrầnhải,chưatừngđặtbướcxuốngbaogiờ.Thếmànhữngkẻhiếusựhọcònbịara,nàobảoDaotrìhộikiếnởđờiChu(12),thanhđiểutruyềntinởđờiHán(13),tacònthế,huốngchilàlũcácnàngư?Songtânlangngồiđây,takhôngnênbànphiếmnhữngcâuchuyệnkháclàmrốilòngdạngườita.
Bàphunhânnói:
![Page 101: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/101.jpg)
-Tôinghetiênkhágặpchứkhôntìm,đạokhôngtumàtựđến.Nhữngcuộcgặpgỡhiếmlạ,đờinàomàkhôngcó:nhưđềnBạchậu(14),nhưquánCaođường(15),nhưthầnLạcphốlướtsóng(16),nhưnàngGiangPhicởingọc(17),nhưLộngNgọclấyTiêuSử(18),nhưTháiLoangặpVănTiêu(19),nhưLanHươnggặpTrươngThạc(20).Baonhiêunhữngchuyệncũcònsờsờđó;nếuthếnàymàbịchêcườithìđãcónhữngngườitrướcấyhọchịuđỡtiếngcườichomình.
Mọingườicùngphálêncườirấtvuivẻ.Rồiđómặttrờigácnúi,cáckháchkhứađềugiảitáncả.TừđùabảoGiángHươngrằng:
-Thìratấtcảcáccõitrờiđềucóchuyệnphốingẫucả.ChonênảChứcNữlấychàngNgưuLang,nàngThượngNguyêntìmchàngPhongTrắc(21),TăngNhụcóbàikýChuTần(22),QuầnNgọccóbàithơHoànglăng(23),cảnhkhácnhưngtìnhcũnggiốngnhau,nghìnxưavẫnnhưthếcả.Nayquầntiênaivềchỗnấy,sốngtrongcảnhquạnhquẽcôliêu,đólàvìlòngvậtdụckhôngnẩysinh,haylàcũngcónhưngphảigượngđènén?
Nàngđổisắcmặtnói:
-Mấyngườiấylànhữngcáikhíhuyềnnguyên,nhữngcáitínhchânnhất,thânhầucửatía,tênghiđềnvàng,ởthìởphủthanhhư,chơithìchơimiềnsungmạc,khôngcầngạnmàlòngtựtrong,khôngcầnlấpmàđụcvẫnlặng.Khôngnhưthiếpbảytìnhchưasạch,trămcảmdễsinh,hìnhởphủtíanhưnglụyvướngduyêntrần,thânởđềnquỳnhmàlòngtheocõidục;chàngđừngnênnhânmộtmìnhthiếpmàchotấtcảquầntiênđềuthế.
Từnói:
-Nếuthếthìemcònthuacáctiênkiaxalắm.
Vợchồngcùngvỗtaycảcười.
ChỗGiángHươngcóbứcbìnhphongtrắng.Từthườngđềthơlêntrênrằng:
Nhãnđểyênhàcướcđểvân,
ThanhquangsáisáibứcTamThần.
Tùnghoabánlãohươngphongđộng,
MôidẫnThươngLươngđiếuđĩnhnhân.
![Page 102: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/102.jpg)
Dịch:
Khóirợpmâychekhắpbốntrời,
NonThầntrongsángđólànơi.
Hoathôngtheogióđưahươngngát,
Dắtdẫnthuyềncâukháchmộtngười.
II
Thuphongnhấtdạnguyệtmansan,
Liênquyểnhoànghoanhậpỷlan.
Tửulựckhốnnhânthitứkhổ,
Ngâmhàotúycácbíchlangcan.
Dịch:
Mộtđêmgióthổinguyệtđầynon,
Rèmcuộnhoavànglọtcửason.
Rượumệtmêsayngườinặngtrĩu,
Mượnđembúttrúcgửithihồn.
III
Bảoápngưnghànhoántúchương,
Biệttàitânphổlýnghêthường.
Từthànhbấtcảmcaothanhđạo,
Kinhkhởiâmlaiphongvũtrường.
Dịch:
Đốtlạilòtrầmnhómlạihương,
![Page 103: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/103.jpg)
Đắnđođổimớikhúcnghêthường,
Bàithànhkhôngdámcấtcaotiếng,
Egiómưavềẩmmộtphương.
IV
HồngHàđốikhởiXíchthànhtiêu,
Sápháncungtườngtỏatịchliệu,
Tinhđẩunhiễulanthiênnhấtác,
DạthâmTầnnữhọcxuyti
Dịch:
Rángđỏđùnlêntựagấmthêu,
Cungtườngcaovútvắngteoteo,
Trăngsaodườngmọcquanhbênmái,
Tầnnữđêmdàihọcthổitiêu.(24)
V
Thươngmangvânngoạiđoảntrườngchu,
MânQuếkiềnkhônnhậtdạphù,
Nhấtđiểumộxuânphibấttận,
Liênkhôngđạmtảobíchdudu.
Dịch:
Ngoàimâythấpthoángbóngtiênchâu,
Mận,Quế(25)phươngtrờingúttậnđâu.
Xuânmuộnconchimbaylạclõng,
![Page 104: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/104.jpg)
Vòmkhôngquangsạchbiếclàulàu.
VI
Khướchànliêmphóngnguyệttrùngtrùng,
Khiếpđốisuynhanbảkínhdung.
Cáchtrúchoánlaitiênchẩmmộng,
Ngũcanhvônạiviễnsơnchung
Rèmbuôngcảnlạnhnguyệtlinhlung,
Gươngvõvàngsoiluốngthẹnthùng.
Cáchtrúcgốitiênvừakhẽchợp,
Nonxađưarộntiếngchuôngđồng.
VII
Phùphùthụyáinhiễukimkhuê,
PhươngtrượnghuềnamNhượcthủytê.
Xướngbãiđàcanhthiêndụcthự,
Hươngtâmhàxứnhấtthanhkê.
Dịch:
Khílànhquanhquấtphủbuồngxuân,
Phươngtrượng(26)nonxa,Nhượcthủy(27)gần
Dứttiếngcanhđà(28)trờisắpsáng,
LòngquêtheorõiángmâyTần.
VIII
Yênlamnhưkếliễunhưđiền,
![Page 105: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/105.jpg)
Tỏatháttìnhkhuyhảibạcthuyền.
Vũkháchkhứthờivôxứmịch,
Bộhưthanhngoạibíchliênthiên.
Dịch:
Hơilam:máitóc,liễu:hoacà
Thuyềnbểxatrôngthấpthoángngoài.
Đạosĩmộtđitìmkhóthấy,
Trongkhôngtảnmáctiếngngândài.
IX
Tứdiệnbađàonhấtkếsơn,
Dạlaihàxứmộnghươngquan.
Mangmangtrầngiớihồiđầuviễn,
Thântạihồngvânbíchthủygian.
Dịch:
Sóngnướcbaoquanhnúimộtvùng,
Mộngvềquêcũlốikhôngthông.
Mâyvàngnướcbiếcthânnươngđậu,
Trầngiớixacoingútmịtmùng.
X
ĐàohoanhiễugiảnxuấtThiênthai,
ủyđịatànhồngbánlụcđài.
KhướctiếuLưulangkhinhxuấtđộng,
![Page 106: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/106.jpg)
Lâmphongkỷbảngọcthưkhai.
Dịch:
Mặtsuốihoađàolặnglẽtrôi,
Rêutrùmsắcthắmuổngphaphôi.
LưuLangbiệtđộngsaokhờmấy,
Thưngọcbuồntênhgiởmấyhồi.(29)
NhưTừ,từkhibỏnhàđithấmthoátđãđượcmộtnăm,aosenđãđổithaymầubiếc.Nhữngđêmgióthổi,nhữngsángsươngsa,bóngtrăngsángdòmquacửasổ,tiếngthủytriềunghevẳngđầugiường,đốicảnhchạnhlòng,mộtmốibuồnbângkhuâng,quấynhiễukhiếnkhôngsaongủđược.Mộthômtrôngrabể,thấymộtchiếctàubuônđivềphươngNam.TừtrỏbảoGiángHươngrằng:
-Nhàtôiđivềphíakiakìa,songbiểncảtrờixa,chẳngbiếtlàởtậnđâu.
Rồinhânlúcrỗi,chàngnóivớinàngrằng:
-Tôibướckháchbơvơ,lòngquêbịnrịn,lệhoathánhthót,lòngcỏhéohon,dámxinthểtìnhmàchođượctạmvề,chẳnghayýnàngnghĩthếnào?
GiángHươngbùingùikhôngnỡdứt.Từlangnói:
-Tôixinhẹntrongmộtthờikỳbaonhiêulâu,đểvềchobạnbègặpmặtvàthuxếpviệcnhàchoyên,sẽlạiđếnđâyđểvớinàngcùnggiàởchốnlàngmâybếnnước.
GiángHươngkhócmànói:
-Thiếpchẳngdámvìtìnhphuphụmàngăncảnmốilòngquêhươngcủachàng.Songcõitrầnnhỏhẹp,kiếptrầnngắnngủi,dùnaychàngvềnhưngchỉeliễusânhoavườn,khôngcònđâucảnhtượngnhưngàytrướcnữa.
Nàngnhânthưavớiphunhân,phunhânnói:
-Khôngngờchànglạimắcmớvìmốilòngtrầnnhưvậy.
Nhânchomộtcỗxecẩmvânđểchàngcưỡivề.Nàngcũngđưachochàng
![Page 107: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/107.jpg)
mộtbứcthưviếtvàolụamànói:
-Ngkháctrôngthấyvậtnày,xinđừngquênmốitìnhngàycũ.
Rồitrànnướcmắtmàchiabiệt.
Chàngđichỉthoắtchốcđãvềđếnnhà,thìthấyvậtđổisaodời,thànhquáchnhângian,hếtthảyđềukhôngnhưtrướcnữa,duycónhữngcảnhnúikhelàvẫnkhôngthayđổisắcbiếcmầuxanhthủanọ.Bènđemtênhọmìnhhỏithămnhữngngườigiàcảthìthấycóngườinói:
-Thuởbétôinghenóiôngcụtamđạinhàtôicũngcùngtênhọnhưông,đivàonúimấtđếnnayđãhơn80năm,nayđãlànămthứ5niênhiệuDiênNinhlàđờiôngvuathứbacủatriềuLêrồi.(30)
Chàngbấygiờmớihậmhựcbùingùi;muốnlạilênxemâyđểđi,nhưngxeđãhóalàmmộtconchimloanmàbaymất.Mởthưrađọc,thấycócâu:"Kếtlứaphượngởtrongmây,duyênxưađãhết,tìmnontiênởtrênbểdịpkháccònđâu!”mớibiếtlàGiángHươngđãnóitrướcvớimìnhnhữnglờilybiệt.Chàngbènmặcáocừunhẹ,độinónlángắn,vàonúiHoànhSơn,(30)rồisaukhôngbiếtđiđâumất.
Lờibình:
Thanôi,nóichuyệnquáisợloạnchuyệnthường,chonênthánhhiềnkhôngnói.NhưngviệcTừThứclấyvợtiên,cholàthựckhôngư?Chưahẳnlàkhông;Cholàthựccóư?Chưahẳnlàcó.Cókhônglờmờ,câuchuyệntựahồquáiđản.Nhưngcóâmđứcthìtấtcódươngbáo,cũnglàlẽthường.Nhữngbậcquântửsaunàykhiđểmắtđếnsẽliệumàthêmbớt,bỏchỗquáimàđểchỗthườngthìphỏngcógìlàhại.
Chúthích
*Nguyênvăn:TừThứctiênhônlục.
(1)QuangThái:niênhiệuTrầnThuậnTông,từ1388-1398.
(2)Hóachâu:ThanhHóangàynay(theonguyênchúHóaChâulàchâuThanhHóacổ).
(3)TiênDu
![Page 108: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/108.jpg)
(4)NămBínhTý:dướithờiThuậnTônglànăm1396.
(5)HuyệnTốngSơn:khoảngđờiTrầnlàvùngđấttươngđươngvớimiềnbắchuyệnNgaSơnvàmiềnđôngbắchuyệnHàTrung;thờiLêlàvùngđấthuyệnHàTrung,ThanhHóangàynay.
(6)ĐàoUyênMinh:nămsinhcóbathuyết:365;372;376,mất427,tênlàTiềm,làthigiađờiĐôngTấn.TừnglàmHuyệnlệnhBànhTrạch,sauvìkhôngchịuluồncúinêntreoấntừquan.Ôngcócâunóinổitiếng:"Lẽnàovìnămđấugạolươngmàphảikhomlưng!”.Thơvăncủaônggiảnphácmàtinhluyện,cóphongcáchriêng,phầnlớnthểhiệntưtưởngẩndật.
(7)NúiChíchTrợ...cửaNga:đềulànhữngthắngcảnhcủaThanhHóa.
(8)ThầnPhù:TheoLịchtriềuhiếnchươngloạichí,phầnDưđịachí:cửaThầnPhùlàcửasôngrabể,thuộchuyệnNgaSơn,naythuộctỉnhThanhHóa.
(9)NúiThứu:xưaTâyvựccónúiThứuLĩnh,vìnúihìnhchimThứunênthànhtên.Nguồnđào:theoĐàohoanguyênkýcủaĐàoTiềmthìđờiTấncómộtngườiđánhcáởVũLăngđithuyềnlạcvàorừngđào.ởđấyngườiđánhcágặpmộtthônxómrấtyênbình,hỏithìlànhữngngườilánhnạnnhàTần,họkhôngbiếtgìvềthờicuộchiệntại.Ngườiđánhcáởmấyhômrồiravề.Câuchuyệnđếntaiviênquanquận,ôngtamuốnngườiđánhcáđưađi,nhưngkhitrởlại,ngườiđánhcákhôngtìmđượcdấuvếtgìnữa.SaunhữngtừVũLăng,nguồnĐào,thônđàovừachỉnơiẩndậtcũngvừachỉcõitiên.
(10)Câu:cáimócđểvénrèm,màn.
(11)Kimtiên:tứcTâyVươngmẫu.
(12)SáchLoạitụnóivuaChuMụcVươnghamthíchthầntiênrồigặpbàVươngmẫuởDaoTrì.
(13)LờichuaởsáchĐườngthi,nóivuaHánVũĐếngồiởđiệnThừaHoa,chợtcóhaiconchimxanhtừphươngtâybaylại,đậuởtrướcđiện.VuahỏiĐôngPhươngSóc.Sócnói:"ĐólàbàVươngmẫusắpđếnchơiđấy"hiênbàVươngmẫuđến,cóhaingườithịnữáoxanhtứclàhaiconchimxanhlúctrước.
(14)ChuyệnNgưuTăngNhụđờiĐườnggặpcácnàngtiênởđềnBạctháihậu;xemthêmchúthích5ChuyệnkỳngộởTrạiTây.
![Page 109: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/109.jpg)
(15)SởvươngchơiởquánCaoĐường,gặpmộtnàngthầnnữ,cùngchungchăngối.Xemthêmchúthích11ChuyệnngườinghĩaphụởKhoáiChâu.
(16)ThầnnữởLạcPhốtênlàBậtPhi,congáivuaPhụcHy.SáchQuầnngọccóchépchuyệnTrầnTưVươnggặpthầnnữởLạcPhố.
(17)HainàngtiênGiángPhichơiởbênsônggặpTrịnhGiaoPhủ,cởingọcminhchâumàtặngcho.Trịnhnhậnđượcngọcđiđượcmấychụcbướcthìngọckhôngcònnữamànhữngnàngkiacũngbiếnmất.
(18)ChàngTiêuSửgiỏithổiốngtiêu,vuaTầnMụcCôngđemcongáilàLộngNgọcgảcho.Chàngdạynàngthổitiêu,chimphượnghoàngnghetiếngbayđến.Sauvợchồngcùngcưỡiphượngmàbaylêntrời.
(19)ChàngVănTiêugặpnàngtiênTháiLoanởnúiTâytạiđấtChungLăng,haingườilấynhau.
(20)NgọcnữĐỗLanHươnglấyTrươngThạc.Saunàngvềtrời,TrươngThạcrấtthươngnhớ.
(21)PhongTrắcđọcsáchởtrongnúisâu,bàtiênThượngNguyênphunhânđêmđếnvevãn(xuấtởsáchThiênhạdịkỷ).
(22)ChuyệnNgưuTăngNhu.Xemchúthích5ChuyệnkỳngộởTrạiTây.
(23)LýQuầnNgọcquamiếuNhịphiởSầmDươngcóđềmộtbàithơcâuđầulà:"HoàngLăngmiếutiềnxuândĩkhông"chợtcóhaingườicongáihiệnlêntựxưnglàhainàngNgaHoàng,NữAnhhẹnsauhainămsẽcùngLýgặpgỡ.
(24)Tầnnữ:xemchúthích18cùngtruyện.
(25)Mân,Quế:nguyênchú:MânthuộcvùngđấtBáchViệtgiápvớiNgaoSơnbiểnĐông;QuếlàQuêChâu,QuảngTây.NgàynayMânlàtỉnhPhúcKiến.
(26)Phươngtrượng:tăngphòng.NguyêndolàVươngHuyềnSáchđờiĐườngsangsứTâyvực,vàochỗởcủanhàsưDuyMa,thấycănbuồngcủasưvuôngvắn,mỗibềmườihốt,bèngọilàphươngtrượng.
(27)Nhượcthủy:theoSơnhảikinh,làmộtdòngsôngởvùngcựctâycủaTrungQuốc,sứcnướcrấtyếu,dùmộthạtcảicũngkhôngthểnổitrênmặt
![Page 110: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/110.jpg)
nước:tươngtruyềnlànơitiênở.
(28)Đà:tênmộtgiốngcácóchân,dàivàitrượng,dabềncóthểbưngtrốngđược;tiếngkêurấtvang,mỗilầnkêurấtđúngvớimộttrốngcanh.
(29)BàithơnàylấyýtừcâuchuyệnLưuNguyễnnhậpThiênThai.ĐờiHán,LưuThần,NguyễnTriệuvàonúiháithuốc.HaichàngđimãilạcvàoThiênThai,gặptiênnữ,lấylàmvợ.Đượcmộtthờigian,nhớnhàđòivề,tiênnữtiễnđưađếncửađộng.LưuNguyễnvềđếnnhàthìđãquabảyđời,bạnbèhọhàngkhôngcònai,haingườimuốntrởlạinơicũnhưngkhôngtìmđượclốixưanữa.NhàthơTàoĐường(đờiĐường)cónămbàithơ"kể"chuyệnnàyrấtđượcnhiềungườiưathích.
(30)Nămthứ5niênhiệuDiênNinh:DiênNinhlàniênhiệucủaLêNhânTôngtừ1454đến1459;nămthứ5là:1458.
![Page 111: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/111.jpg)
ChuyệnPhạmTửHưlênchơithiêntào*
PhạmTửHưquêởCẩmGiàng,(1)làmộtngườituấnsảnghàomạikhôngưakiềmthúc.TheohọcnhàxửsĩDươngTrạm;TrạmthườngrănTửHưvềcáitínhhaykiêucăng.Từđấychàngcốsứcsửađổi,trởnênngườicóđứctínhtốt.
KhiDươngTrạmchết,cáchọctròđềutảnđicả,duyTửHưlàmlềuởmảđểchầuchực,saubanămrồimớitrởvề.Năm40tuổi,TửHưđithivẫnchưađỗ,đờiTrần,sangduhọcởkinh,ngụtrongmộtnhàdânbênbờhồTây.
Mộtbuổisáng,ởnhàtrọđira,trongángsươngmùthấycómộtđámnhữngtánvàngkiệungọcbaylêntrênkhông;kếlạicómộtcỗxenạmhạtchâu,kẻtheohầucũngrấtchữngchạc.TửHưkhẽdòmtrộmxemthìngườingồitrongxe,chínhthầyhọcmìnhlàDươngTrạm.ChàngtoanđếngầnsụplạynhưngTrạmxuataynói:
-Giữađườngkhôngphảichỗnóichuyện,tốimainênđếnđềnTrấnVũcửaBắc,thầytròtasẽhànhuyênmộthômTửHưbènsắmrượuvàthứcnhắm,đúnghẹnmàđến.Thầytrògặpnhauvuivẻlắm,chàngnhânhỏirằng:
-Thầymớitừtrầnchưabaolâu,thoắtđãtrởnênhiểnháchkháchẳnngàytrước,xinthầychobiếtrõduyêndođểconđượcvuimừng.
DươngTrạmnói:
-Tathuởsốngkhôngcómộtđiềuthiệnnàođángkhen,chỉcóhaygiữđiềutínthựcđốivớithầybạn,quýtrọngnhữngtờgiấycóchữ,hễthấyrơivãiliềnnhặtmàđốtđi.ĐứcĐếquânđâyngàikhenlàcóbụngtốttâuxincholàmchứctrựclạiởcửaTửđồng(2).HômquatahầulínhgiángàilênchầuThiêncung,tìnhcờlạigặpnhàngươi,đócũnglàvìthầytròmìnhcócáimốiduyên.
TửHưnói:
-Thầyđượclĩnhchứctrọngquyềncaonhưvậy,chẳnghaysựsốngchếtthọyểucủacon,thầycóđượcrõkhông?
-Việcđókhôngphảithuộcvềchứcvụcủata.
-Vậythếthầygiữvềviệcgì?
![Page 112: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/112.jpg)
-Tatrôngcoivềviệcvănchươngthicử,khoadanhcaothấpcủanhữnghọctròtrongthiênhạ.
TửHưmừngmàrằng:
-Nếuthếthìtiềntrìnhcủaconcùngđạtthếnàochắcthầybiếtrõ?
-Cứnhưvănchươngtàinghệcủaanh,đươngđờinàykhôngaibìkịp,huốnganhlạicòncótínhtrunghậuthànhthực;cóđiềulúcthiếuthờithườnglấyvăntàimàkiêungạovớingườikhác,chonêntrờimớibắtđỗmuộnđểphảichùnnhụtcàinếtngôngngáođi.NếukhôngthìcướpthẻtrướccủaMôngChính(3),lặtcỏráccủaHạHầu(4)phỏnganhcònkhókhăngìnữa.Chonênxưanayngườitabànvềkẻsĩ,tấttrướchếtxétđếnđứchạnhlàvìthế.Ngàynaynhữngngườimặcáonhànho,đeodảinhànhothìlạikháchẳn.Họthườngđổihọđểđihọc,thaytênđểđithi;hễtrượtđỗthìđổlỗimờquángchoquanchấmtrường,hơithànhdanhthìhợmmìnhtàigiỏihơncảtiềnbối,chíkhíngôngngáo,tínhtìnhtráotrở,thấythầynghèothìlảngtránh,gặpbạnnghèothìlàmngơ,khôngbiếtrằngngàythườngdắtdẫnrèncặpphầnnhiềulàcáicôngđứccủathầybạn.Vảnhưtangàyxưa,dạycóđếnmấynghìnhọctrò,giaoduởkinhđôrấtnhiềubèbạnthếmàsautamất,nghecóngườiđaivàng,mũbạc,cóngườiquancảngôicao,nhưngkhônghềmộtaitìmđếnthămviếngmồtamàtướilênmộtvàichénrượu.Nhânthếtavẫnđểýđếnanhlắm.
TửHưnhânđemnhữngngườilàmquanbấygiờ,nhấtnhấthỏivềtừngngườimột:
-Thưathầy,ôngmỗởngôitrọngthầnmàthamlamkhôngchán,ôngmỗlàmchứcsưtư(5)màmôphạmkhôngđủ,ôngmỗcoilễmàlễnhiềuthiếuthốn,ôngmỗchăndânmàdânbịtaihại,ôngmỗchấmvănmàlấyđỗthiênvị,ôngmỗtrịngụcmàbuộctộioanuổng;lạicònnhữngngườilúcthườngbànnóithìmôimépbẻolẻo,đếnlúctrùtính,quyếtđịnhkếlớncủaquốcgiathìmờmịtnhưngồitrongđámmâymù,thậmđếnkhôngnóitheodanh,khôngxéttheothực,khôngtrungvớiđấngquânthượng,lớnthìlàmviệcbánnướccủalưuDự(6),nhỏthìlàmviệcdốivuacủaDiênLinh(7).Bọnấysaukhichếtcóphảiluậntộigìkhông,haylàcứđượchưởngtônvinhmãithế?
Trạmcườimàrằng:
-Trồngdưađượcdưa,trồngđậuđượcđậu.Lướitrờithênhthang,thưa
![Page 113: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/113.jpg)
nhưngchẳnglọt.Chỉbởirằngthờigianchưađếnmàthôi.Naytabảorõanhnghe:trongkhoảngtrờiđấtbáoứngluânhồi,chỉcóhailoàithiệnác.Ngườichămlàmthiện,tuyhãycònsống,tênđãghiởĐếđình;ngườihaylàmác,khôngđợiđếnchết,ánđãthànhởĐịaphủ.ChonênNhanHồilúcsốngởtrongngõhẻmmàchếtlàmchứcTuvăn(8),VươngBàngngàythườngcónếtkiêungoanmàchếtphảimáurâymặtđất(9).Khôngphảinhưngườiởcõiđời,cóthểmượnthếmàđượclàmquan,cóthểnhờtiềnmàđượckhỏivạ,hìnhphạtthìquálạm,tướcthưởngthìquáthiêntư,cúiđầukhomcật,dùhènhạcũngcấtnhắclên,đứađoạtthằnggian,nhờđútlótmàkhỏi.Anhnêncốgắng,đừnggieocáinghiệpbáoởkiếpsaunày.
TửHưnói:
-Cáicửahọaphúcđãđượcngheđạikhái.NhưngnaynhữngngườihọctròthườngđếnđềnĐếquânlàmlễcầumộng,xinngàibáoứngchobiếtnhữngsựnghiệpvềsau.Việcđócóquảthựckhông?
Trạmcườimàrằng:
-ĐấngĐếquânngàinuốtnhànguyênkhí,chudutámphương,ngàyxétgiấytờ,đêmchầuThượngđế,cònlúcnàorỗiđểlàmcáiviệcvụnvặtấy.Songnhữngngườimộtlòngchaysạchthànhkính,thìtronglúcbậpbùng,tựanhưcóthấy.Ngườiđờikhônghiểubèncholàsựthực,thậtđángbuồncười.
-Thưathầy,nếuthếthìchuyệnphóngbảngcửatrời,cũnglàcâuchuyệntruyềnngoachăng?
-Không,việcđóthìthậtđấy.
TrạmbèngiơramộtcuộngiấyphongdánrấtkỹbảoTửHưrằng:
-Đâylàbảngxuânsangnămđây.TavângmệnhĐếquânđitraxétkỹlưỡngđểgiaolêncửatrờibiênvàochođủ.Vìcóanhđếnchơiđâynêntachưađiđược.
DươngTrạmlạikểchoTửHưnghenhữngthúvuiởtrênThiêntào,hơnởcõitrầnnhiềulắm,vàbảonhàngươinêncốgắngsửamìnhchuốtnết,tựnhiêncóngàyđượclênởtrênấy;nhưtađâycũnglàmộtcáiduyênmaymắnkhácthường.TửHưnói:
-Mìnhtrầnvóctục,cònbiếtdolốinàomàngoilênđược!Chỉmongtheođòixegió,đượctạmlênchơixemmộtchuyến,chẳnghaythầycóthểgiúp
![Page 114: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/114.jpg)
chođượckhông?
-Sựđócũngkhôngkhó.ĐểtabẩmvớiđứcĐếquânđemtênhọanhđiềnvào.
Bènlấybútsonviếtvàocuốngiấyhơnmườichữ,rồibảocấtbỏtiệcrượu.TửHưđượctheothầylênngồiởmộtbênxe,rồicỗxetườngbaylên.Lênđếntrêntrời,TửHưthấymộtkhucónhữngbứctườngbạcbaoquanh,cáicửalớnkhảmtrailộnglẫy,haibêncónhữngtòalầuchâuđiệnngọc,vằngvặcsángnhưbanngày,sôngNgânbếnSao,ômấpsautrước,gióthơmphưngphức,đượmngátquanhhiên,hơilạnhthấuda,ánhsángchóimắt,trôngxuốngcõitrần,thấymọicảnhvậtđềubénhỏtủnmủn.
DươngTrạmnói:
-Anhcóbiếtđâylàđâukhông?TứclàkinhđôBạchNgọcởtrêntrờimàngườiđờivẫnthườngnóiđó.ởchínhgiữakiacómộtđámmâyhồngchephủ,tứclàcungTửVicủađứcThượngđếngàingự.Anhnênđứngchờtaởngoàicửathànhđểtavàotâuxinchoanh.
NóirồiDươngTrạmcầmcuộngiấyđivào,saumộtlúclâumớira.Chợtngheởtrênthànhcótiếnghôvang,nóingườiđỗđầubảngsangnăm,đãkénđượcviêntrạngnguyênhọPhạmrồi.
DươngTrạmbèndẫnTửHưđichơithămkhắpcảcáctòa.Trướchếtđếnmộttòacócáibiểnđềngoàilà"Cửatíchđức"trongcóchừnghơnnghìnngườimũhoadảihuệ,kẻngồingườiđứng,TửHưhỏithìDươngTrạmnói:
-Đólànhữngvịtiênthuởsốngcólòngyêuthươngmọingười,tuykhôngphảidốchếttiềncủađểlàmviệcbốthí,nhưngbiếttùythờimàchucấp,đãkhôngkeobẩn,lạikhônghợmhĩnh.Thượngđếkhenlàcónhân,liệtvàothanhphẩmnênhọđượcởđây.
Lạiđiquamộttòasởcócáibiểnđềởngoàilà"CửaThuậnhạnh",trongđóđộhơnnghìnngười,áomâylọngmưa,kẻhátngườimúa.TửHưlạihỏi,DươngTrạmnói:
-Đólànhữngvịtiênthuởsốnghiếuthuận,hoặctronglưulybiếtbaobọclấynhau,hoặcđemđấtcátmàsansẻchonhau,mấyđờiởchungkhôngnỡchiarẽ.Thượngđếkhenlàcólòng,chovàocungmâynênhọđượcởđây.
Lạiđếnmộttòasởcócáibiểnđềlà"CửaNhothần"ngườiởđấyđềuáodài
![Page 115: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/115.jpg)
đairộng,cũngcótớisốmộtnghìn,trongcóhaingườimặcáolụa,độimũsa.
DươngTratrỏbảoTửHưrằng:
-ẤylàôngTôHiếnThành(10)triềuLývàôngChuVănAn(11)triềuTrầnđó.NgoàirathìlànhữngdanhthầnđờiHán,đờiĐường,khôngsungvàoquanvịhaychứcchưởnggìcả,chỉngàysócngàyvọngthìvàothamyếtĐếquân,nhưnhữngviêntảnquanđờinaythỉnhthoảngvàochầuvuamàthôi.Cứcáchnămtrămnămlạichogiángsinh,caothìlàmđếnkhanhtướng,thấpcũnglàmđượcsĩphu,hiệudoãn.Ngoàiracònđếnhơntrămtòasởnữa,nhưngtrờigầnsángkhôngđixemkhắpđược,vộicưỡigiómàbayxuốngtrần.XuốngđếncửaBắc,thấytrămquanđãlụctụcvàotriềuchầuvua.
TửHưtừbiệtthầytrởvề,sangnămđithiquảđỗtiếnsĩ.PhàmnhữngviệccáthunghọaphúcnhàTửHư,thườngđượcthầyvềbáochobiết.
Lờibình:
Thanôi,nhữngchuyệnhuyềnhoặcTềHài,nhữnglờingụngônTrangChu,(12)ngườiquântửvốnchẳngnênhamchuộng.Nhưngnếulàchuyệnquanhệđếnluânthường,làlờikýngụýkhuyêngiớithìchépravàtruyềnlại,cóhạigìđâu.
NaynhưcâuchuyệnTửHư,cóthểđểkhuyênchonhữngngườiănởtrunghậuvớithầy,lạicóthểlàmrănchonhữngngườiănởbạcbẽovớithầy,cóquanhệđếnluânthườngcủangườitalớnlắm.CònnhưviệclênchơiThiêntào,cóhaykhôngcó,hàtấtphảigạngùngđếnnơiđếnchốnlàmgì?
Chúthích
*Nguyênvăn:PhạmTửHưduThiêntàolục.
(1)CẩmGiàng:nayvẫnlàhuyệnCẩmGiàng,tỉnhHảiDương.
(2)Tửđồng:vốnlàtênmộthuyệnởTrungQuốc,nơithờĐếquânVănXương,trôngcoivềvănhọc,thườngcótụccầutiêngiángbút.ởđâytácgiảchỉdùngvớinghĩalànơiởcủaĐếquân.
(3)LãMôngchínhlàngườiđờiTống,thiđỗtrạngnguyên.KhinghetinMôngChínhđỗ,HồĐánPhủphànnànrằng:"Thôithếlàsangnămtađỗ,lạiphảisauhắnmộtthẻrồi".QuảnhiênsangnămHồđỗthật
![Page 116: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/116.jpg)
(4)HạhầuThắnglàmộtdanhnhođờiHán.Ôngthườngnói:"Kẻsĩchỉsợkhôngsángnghĩakinh,nếusángthìlấyáoxanháotíadễdàngnhưlặtcỏrácởdướiđấtvậy".
(5)Sưtư:chỉcáchọcquan.TheolờisớcủaCốclươngtruyện(kinhXuânthu),vìthầyhọclàdạychongườitanhữngđiềuthiếuhụtnêngọilà"sưtư"(tưlàcủacải,ýnóivốnkiếnthức).
(6)LưuDựlàmtôivuaKhâmTôngđờiTống,đầuhàngnhàKim,KimlậplàmTềđế.
(7)DiênLinhlàmtôivuaĐứcTôngđờiĐường,làmnhiềusựgiandối,mỗikhiứngđối,toànlànhữnglờidốitrácả.
(8)NhanHồilàhọctròbậccaocủaKhổngTử,nghèokhóởtrongngõhẹpmàvẫnvuivẻ,năm32tuổimấtsớm.SauđếnđờiTấncóTôThiềuchếtđirồilạihồitỉnh.NgườiemlàTiếthỏichuyệndướiđấtthìThiềunói:"HaiôngNhanHồivàBốcThượnghiệnđượclàmchứcTuvănlangởdướiđất"(Vănuyển).
(9)VươngBànglàconKinhcôngVươngAnThạch,mộtlầnbanngàyKinhcôngởKinhLăngthấymộtkẻlạicũcủamìnhđãchếttừlâuhiệnđến.KinhcônghỏicóbiếtVươngBàngởđâukhông.KẻlạidẫnôngđếnmộtchỗthấyBàngđươngbịngụctốtcùmkẹp,máuvấyrađầyđất(Loạitụ).
(10)TôHiếnThành(?-1179):làmquandướitriềuLýAnhTôngvàLýCaoTông,đượcsửkhenlàcaominhchínhtrực.
(11)ChuVănAn(1312-1370):ngườixãThanhLiệt,huyệnThanhĐàm,naylàxãThanhLiệt,huyệnThanhTrì,HàNội.ThờiTrầnôngđượcgiaochứcTưnghiệpQuốctửgiám,làmộtvịthầyhọctrungtíncươngtrực,khôngsợquyềnthế,khônghamtướcvị;từngdângsớxinchémbảykẻlộngthần,đượctriềuđìnhvàkẻsĩđươngthờinểtrọng.
(12)TrangChu:nhàtriếthọccổđạiTrungQuốc.Tềhàilànhânvậthaykhôihài,đượcTrangTửchéptruyệntrongsáchcủaông.CũngcóthuyếtnóiTếHàilàtênsách,tronggồmnhiềutruyệnkhôihài,ngụý.
![Page 117: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/117.jpg)
ChuyệnbữatiệcđêmởĐàGiang*(1)
NămBínhDần(1386),vuaTrầnPhếđếđisăn,đỗlạitrênbờbắcsôngĐà,đêmmởbữatiệcởtrongtrướng.Cómộtconcáotừdướichânnúiđivềphíanam,gặpmộtconvượngià,nhânbảo:
-VuatôiXươngPhù(2)vàorừngsănbắn,đểývàobọntalắmđó.Tínhmệnhcácloàichimmuông,thậtlàtreoởsợidâycung.Nếutuyếtchưaxuống,gióchậmvề,mìnhsẽnguymất,nếukhôngvẫyđuôixinthươngthìắtbịcàysânlấpổ.Tôiđịnhđếnkiếmmộtlờinóiđểngăncản,báccóvuilòngđivớitôikhông?
Vượngiànói:
-Nếubáccóthểđemlờinóimàgiảivâyđược,đóthậtlàmộtviệchay.Nhưngchỉenóinăngvôhiệu,họlạisinhnghi,trốnsaokhỏicáinạnthànhcháyvạlây,háchẳngnghecâuchuyệnhoabiểuhồtinhngàytrước(3)?
Concáonói:
-Nhữngngườitheonhàvuađisăn,phầnnhiềulàvõnhân,bụngkhôngbácvậtnhưTrươngHoa,(4)mắtkhôngcaokiếnnhưÔnKiệu(5),vậychắckhôngviệcgìmàsợ.
Bèncùngnhauhóalàmhaingườiđànôngmàđi,mộtngườixưnglàtútàihọViên(6),mộtngườixưnglàxửsĩhọHồ(7)đươngđêmđếngõcửahànhcung,nhờkẻnộithịchuyểnđệlờitâuvàorằng:
-Tôinghethánhnhântrịvì,cànkhôntrongsáng,minhvươngsửađức,chimmuônghòavui.Naychúathượngđươngkỳtháihạnh,làmchủdânvật,tưởngnênmởlướivơhiền,giăngchàivétsĩ,đươnggộithìquấnmáitóc,lênxethìdànhbêntả(8),đemxebồngựatứsănnhữngngườihiềntrongchỗquêlậu,lấylễhậulờikhiêmđónnhữngkẻsĩtrongđámẩndật,khiếntrongtriềunhiềubậclươngtáđểbanântrạchchosinhdân,đưatấtcảcuộcđờivàocõinhânthọ.Cớsaolạiđisăngấubắtthỏ,tranhcảcôngviệccủachứcSơnngu(9),nhưvậy!
Bấygiờvuasayrượuđươngmuốnđinằm,saithủtướngQuýLymờihaingườivàotiếpđãi,ởphiướithềmkhách,vàhiểubảochobiếtsănbắnlàphéptắcđờixưa,saolạinênbỏ.
![Page 118: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/118.jpg)
Hồnói:
-ĐờixưađuổiloàiTềtượnglàđểtrừhại,màmởcuộcsưumiêu(10)làđểgiảngvõ.ChuyệnđisănVịDươnglàvìmộtônggiàkhôngphảivìgấucũngkhôngvìhùm(11).VìsựphôphangquânlínhmớicócuộcsănởđấtHồng(12).VìsựphôphangcầmthúmớicócuộcbắnởTrườngDương(13).Naythìkhôngthế,đươngmùahạmàgiởnhữngcôngviệckhổdân,làkhôngphảithời,giàytrênlúađểthỏacáihamthíchsănbắnlàkhôngphảichỗ;quanhđầmmàvây,bọcnúimàđốt,làkhôngphảilẽ,ngàisaokhôngtâuvớithánhminh,tạmquayxagiá,đểkhiếnngườivàvậtđềuđượcbìnhyên!
QuýLynói:
-Khôngnên.
Hồnói:
-Đólàtôithươngnhữnggiốngchimhènmuôngyếuvàxinnàichochúng.ChứcònnhữnggiốngtinhkhônlanhlẹnthìtựnhiênchúngbiếtxachạycaobayđàngnamnúiNam,đàngbắcnúiBắc,háchịutrầntrầnmộtphậnấpcâyđâu!
QuýLynói:
-Nhàvuađichuyếnnày,khôngphảivìhamthíchchimmuông,chỉvìngheởđâycógiốnghồtinhnghìntuổi,nênngàimuốnđạicửđếnđểtiễutrừ,khiếnloàiyêugiankhôngthểgiởtròxằngbậyđược,còncácloàikháckhôngcandựgì.
ViênđưamắtchoHồrồimỉmcười.QuýLyhỏicớ,Hồchợtđáp:
-Hiệngiờsàilangđầyđườnglấplối,saolạilođihỏiđếngiốnghồly?
QuýLynói:
-Ngàinóivậylàýthếnào?
Hồnói:
-Hiệnnaythánhhóachưakhắp,bờcõichưayên:BồngNga(14)làconchódại,cắncànởNamphương,LýAnh(15)làconhổđóigầmthétởtâybắc.NgôBệ(16)ngôngcuồng,tuyđãtắt,ĐườngLang(17)lấmlétvẫncònkia,
![Page 119: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/119.jpg)
saokhônggiươngcáicungthánhnhân,tuốtlưỡigươmthiêntử,lấynhânlàmyênkhấu,lấynghĩalàmchèolái,lấyhàokiệtlàmnanhvuốt,lấytrungtínlàmgiáptrụ,cẩnthậnlồngcũiđểgiángựnhữngtướngkhótrị,sửachuốtcungtênđểdọanạtnhữngnướcbấtphục,tómbắtgiặcgiã,đóngcũivề,khiếnchogầnxaquangsạch.Cớsaobỏnhữngviệcấykhônglàm,lạiđilẩnquẩnởcôngviệcsănbắndùđượcchimmuôngnhưnúi,chúngtôicũnglấylàmkhôngphục.
QuýLynghelời,haingườimừngthầmnói:
-Thếlàmưukếcókếtquảrồi.
Nhânnângchénrượuđầylênuốngrồinóibànvanhvách,trôinhưnướcsuối,khôngbịđuốimộttýgìcả.
QuýLygiậnnói:
-TatừngtranhluậnvớingườiTrungHoa,ngườiChiêm,chưahềchịukhuấtlýbaogiờ,thếmànayphảilúngtúngvớicácgãnày.Cácgãnếuchẳngphảiyêunúimarừngthìsaonóinăngđượcnhọnsắcnhưvậy!
Haingườigiậnmànói:
-Ônglàthủtướngđánglẽnêntiếndẫnnhânvậtđểlàmđồdùngchoquốcgia,cớsaolạighenngườihiền,ghétngườitài,háphảilàcáinghĩaởtrongKinhThưđãnói:"Kẻkháccótài,coinhưtacó!”.
QuýLyđổinétmặtđểxinlỗivàanủirằng:
-Tôinghĩđươngđờibâygiờ,hiếmcóđượchạngngườinhưlàcácông.Saocácôngkhôngđốtbỏtơinón,từgiãcátôm,rướnmìnhconrồngởNamDương(18),đuổivóngựakýcủaBàngThống(19),lậpcôngvớiđươngthế,đểtiếngvềđờisau.Cớchilạiđinằmchếtkhôởchốnhangnúi,cònaingườibiếtđếnnữ
Haingườicườimàrằng:
-Chúngtôinươngmìnhbêncànhkhói,náuvếtchốnhangmây,ngủthìlấycỏlàmđệmêm,khátthìlấynướcsuốilàmrượungọt,vươngchâncókhóiráng,kếtbạncóhươunai,chỉbiếtănbáchnhaitùng,ngâmtrăngvịnhgió,ngõhầumớikhỏivướnglướitrần.Aihơiđâumàđilogiúpviệcđờidùchỉnhổmộtsợilông.
![Page 120: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/120.jpg)
Nhânlạinói:
-Chúngtôivốnlànhữngngườiphónglãng,khôngchịuởtrongvòngràngbuộc.Trướcvẫnhaythơ,thườngngâmvangcảhangnúi.Đêmnaybồitiệc,hálạikhôngcóbàinàođểkỷthựcư?
Hồbènngâmrằng:
Ẩmliễuthanhtoànhựubíchthan,
Dududanhlợibấttươngcan.
Vânbiênthạchquậtkhiêuthândị,
Thếthượngtrầnlungtrướccướcnan.
Nhậtlạcmiêntànsơntrủngquýnh,
Canhlanthínhquyệndạbănghàn.
Yênhàthửkhứvôtungtích,
Tửngãtươngkỳcửuviễnkhan.
Dịch:
Khetrongsuốibiếcnướcngonlành,
Đườngthếchimàngđếnlợidanh.
Hangđádễnươngmìnhphóngkhoáng,
Vòngtrầnkhônđặtướcchôngchênh.
Bóngtàgiấctỉnhtrơhìnhnúi.
Bănglạnhđêmtàncạntrốngcanh.
Mâykhóirồiđâykhôngdấuvết,
Đôimìnhbuộcchặtnghĩanonxanh.
Viêncũngngâmrằng:
![Page 121: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/121.jpg)
Vạnhácthiênkhêhữukínhthông,
Dunhiênphấttụnhiệmtâyđông.
Hứnglaitrựcbạnxuânsơnvũ,
Sầukhứphânhuềbiệtphốphong.
Tươnglĩnhvôthanhđềlạcnhật,
Sởthiênhữulệkhấploancung.
Ngãđầulâmmộcquânnhamhuyệt,
Khamtiếucầuankếbấtđồng.
Dịch:
Nghìnsuốimuônkhecólốithông,
Mặcdầuthathẩnbướctâyđông.
Tungtănglúcgiỡncơnmưanúi,
Đủngđỉnhkhichờngọngiósông.
TiếngbặtbờTươnggàobóngxế(20),
LệtrànđấtSởkhócdâycung(21)
Tôilênrừng,bácvàohangnúi,
Tìmchốnyênthâncũngmộtlòng.
Ngâmxong,từbiệtrađi.QuýLymậtsaingườirónbướctheosau,khigầnđếnlưngchừngnúi,thấycảhaihóalàmconcáovàconvượnmàđibiếnmất.
Lờibình:
Thanôi!Trờiđấtsinhramọiloàimàriênghậuđốivớiloàingười,chonênngườitalàgiốngkhônthiêng,hơnmuônvật.Tuyphượnghoànglàgiốngchimthiêng,kỳlânlàgiốngthúnhân,cũngchỉlàloàivậtmàthôi.Cuộc
![Page 122: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/122.jpg)
nghịluậnởĐàGiang,cớsaoloàingườimàlạiphảichịuthualoàivật?Cáiđólàvìcóduyêncớ.BởiQuýLytâmthuậtkhôngchính,chonêngiốngyêuquáiởtrongloàivậtmớicóthểđùacợtnhưvậy.ChứnếuchínhtrựcnhưNgụyNguyênTrung(22),tậntrungnhưTrươngMậuTiên(23),thìchúngđãnghegiảng,giữlửakhôngrồi,đâucòndámtranhbiệngìnữa.Chaoôi!nướcsôngThươngLương,trongthìđểgiặtdảimũ,đụcthìđểrửachân,đềudotựmìnhcảđóthôi.
Chúthích
*Nguyênvăn:ĐàGiangdạẩmký.
(1)Đàgiang:đờiTrầnlàchâu,gồmkhuvựchaibêntả,hữusôngĐà,tươngđươngvớimiềntâytỉnhSơnTâyvàmiềnđôngtỉnhPhúThọ,HòaBìnhngàynay.
(2)XươngPhù:niênhiệucủaTrầnPhếđếtừ1377-1388.
(3)ĐờivuaHuệĐếnhàTần,ởmảvuaYênChiêuVươngcóconhồtinhgiàvàmộtcâyhoabiểu(câycộtgỗ).Hồtinhmộthômmuốnbiếnlàmngườihọctrò,đếnngheTrươngHoagiảngsách,nhânhỏicâyhoabiểu.Hoabiểunói:"ÔngTrươnglàngườitríđộ,khóchemắtđược,đừngđimàlạibịnhục,chẳngnhữnghạianhmàlạilụycảđếntôinữa.Hồkhôngnghe,bènhóamìnhđếnyếtTrươngHoabànluậnvănchươngsửsách,thônghiểusuốthết.TrươngHoaphảichịuvàthanrằng:"Thiênhạđâulạicóngườituổitrẻthôngminhnhưthế,nếukhônglàmaquỷtấtlàhồly".Saingườiđềphòngrấtnghiêmngặt.SauquanlệnhPhongThànhlàLôiHoánxuiHoathửhuýtchósănchocắnxemsao,nhưnggãkiavẫnkhôngsợhãigìcả.Hoagiậnnói:"Nóđíchthựclàyêurồi,bâygiờchỉhễđượccâykhônghìnnămmàsoithìhìnhnósẽhiệnra".Hoánnói:"Câynghìnnămlấyđâurađược.NgườitavẫnnóicâyhoabiểutrướcmồChiêuVươngđãtrảinghìnnăm,nênthửdùngxemsao...”.
Bènsaingườingảcâyấyđốtrađểsoi,gãkialiềnhóathànhconhồ,nhânsaiđemmổgiết.
(4)TrươngHoangườiđấtPhươngThànhđờinhàTấnhọcnhiềuxemrộng,cáigìcũngbiết,cólàmrasáchBácvậtchí;ngườiđờibấygiờvíHoanhưTửSảnnướcTrịnhđờixưa.Xemthêmchúthích3.
(5)ÔnKiệuđờiTấnđiquabếnNgưuChửlàchỗnướcsâukhôngthểlườngđược,vàngườitavẫnđồnởđấycónhiềuquáivật.Kiệubènđốtsừngtêđể
![Page 123: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/123.jpg)
soi.Mộtlátthấycácthủytộchiệnranhữngkỳhìnhdịtrạng,hoặcđixe,cưỡingựa,hoặcmặcáođỏ.Đêmấymộngthấyngườiđếnbảo:Chúngtôivớiônguminhkhácnẻo,việcgìmàônglạiđisoichúngtôi!
(6)ViênlàhọViên,đồngâmvớiviênlàconvượn.
(7)HồlàhọHồ,đồngâmvớihồlàcáo.
(8)ChuCôngđươnggộiđầuquấntóclạiđểtiếpngườihiền,Ngụycôngtửđixe,dànhsẵnbênphíatảđểđónbậchiềnsĩHầuDoanh.
(9)Sơnngụ:chứcquancoirừng.
(10)ĐờixưabênTrungQuốccuộcsănmùaxuângọilàsưu,cuộcsănmùathugọilàmiêu.
(11)VuaVănVươngnhàChuđisănđónđượcônggiàLãVọngđangngồicâuởsôngVị.Xemthêmchúthích19,CâuchuyệnđốiđápcủangườitiềuphuởnúiNa.
(12)ChỉviệcLỗChiêucôngđisăn.
(13)ChỉcuộcđisăncủaHánBìnhđế.
(14)ChếBồngNga,vuaChiêmThành,hồiấythườngvàoquấynhiễunướcVi
(15)ThuởấyvuaMinhsaichứcXánhânlàLýAnhxuốngVânNamđòimượnđườngđisangChiêmThành,yêusáchnhữngvoingựalươngthảo,bắttaphảicungđốn.
(16)ĐờivuaTrầnDụTông,ngườilàngTràHươnglàNgôBệhọpđảngnổidậy,giữnúiYênPhụ,dựngcâycỡlớnởtrênnúi,xưngvương.
(17)ĐờiTrầnPhếđế,ngườilộBắcGianglàNguyễnBồ,xưnglàĐườngLangTửy,dùngphápthuật,nổidậyxưngvương,saubịgiết.
(18)CâunàynóivềGiaCátLượngbỏnơiởẩnNamDươngđểđigiúpLưuBị.
(19)BàngThống:ngườicótài,đượcGiaCátLượngtiếncửvớiLưuBị.
![Page 124: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/124.jpg)
(20)Thơvịnhloàivượncócâu:ĐềthờimạccậnTiêuTươngngạn,Minhnguyệtcôchuhữulữnhân.NghĩalúckêuchớgầnbờsôngTiêuTương,vìtrongchiếcthuyềnchờdướibóngtrăngtrongcóngườilữkhách,ýnóinếukêuđểngườilữkháchnghetiếng,sẽgợichongườiấynỗibuồncốquốcthahương.
(21)SântriềunướcSởcóconvượntrắngrấtthiêng,ngườigiỏibắnđếnđâucũngkhôngbắntrúngđược.VuaTrangVươngsainhàthiệnxạlàDưỡngDoDoCơbắn,vừaxáchcungmangtênra,chưabắnmàvượnđãômcâykhóc,lúcbắnvượnliềntheongaymũitênmàsaxuống.
(22)NgụyNguyênTrunglàngườithẳngthắn,thuởnhỏnhànghèo,chỉnuôimộtđứaởgái.Mộthômđứaởđươngthổicơmbỏchạyđimúcnước,vềthấyconvượngiàđẩybếpgiữlửahộ.ContinhvượnquýtrọngNgụyNguyênTrungnhưvậy.
(23)TứcTrươngHoa,xemchúthích3cùngtruyện.
![Page 125: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/125.jpg)
ChuyệnngườicongáiNamXương
VũThịThiết,ngườicongáiquêởNamXương(1).Ngườiđãthùymịnếtna,lạithêmcótưdungtốtđẹp.TronglàngcóchàngTrươngsinh,mếnvìdunghạnh,xinvớimẹđemtrălạngvàngcướivề.SongTrươngcótínhhayghen,đốivớivợphòngngừatháiquá.Nàngcũnggiữgìnkhuônphép,khôngtừngđểlúcnàovợchồngphảiđếnthấthòa.CuộcđoànviênchưađượcmấylâuthìnhànướccóviệcđiđánhChiêmThành,bắtnhiềulínhtráng.Trươngtuyconnhàdòng,nhưngkhôngcóhọc,tênđãghitrongsổkhaitrángphảirasungbinhloạtđầu.Lúcchàngrađi,bàmẹcódặnrằng:
-Nayconphảitạmratòngquân,xalìadướigối.Tuylàhộicôngdanhtừxưaítgặp,nhưngtrongchỗbinhcách,phảilấyviệcgiữmìnhlàmtrọng,biếtgặpnạnthìlui,lượngsứcmàđánh,đừngnênthammiếngmồithơm,đểlỡmắcvàolướicá.Quancaotướclớnnhườngđểngườita.Cónhưthếthìmẹởnhàmớiđỡlolắngvìconđược.
Chàngquỳxuốngđấtvânglờidạy.Nàngthìrótchénrượuđầytiễnchồngrằng:
-Langquânđichuyếnnày,thiếpchẳngdámmongđượcđeoấnhầu,mặcáogấmtrởvềquêcũ,chỉxinngàyvềmangtheođượchaichữbìnhyên,thếlàđủrồi.Chỉeviệcquânkhóliệu,thếgiặckhônlường,rợmanchạytội,vươngsưuổngcông;lờitâucônglớnphágiặcđãchầy,kỳhẹnthayquânhóamuộn,khiếnthiếpômnỗiquanhoài,mẹgiàtriềnmiênlolắng.TrôngmảnhtrăngTrườngAn(2),nhanhtayđậpáorét,ngắmliễutànrủbóngđộngnỗiniềmbiênảixaxôi.Giảsửcómuônhàngthưtín,chỉekhôngmộttinvề.
Nàngnóiđếnđấy,mọingườiđềuứahaihànglệ.
Rồiđóchénđưavừacạn,dứtáochinhphu,ngướcmắttrônglênđãđẫmnỗibuồnlybiệt.Bấygiờnàngđãđươngcóthai.Saukhitươngbiệtđượcmươingàythìsinhmộtđứacontrai,đặttênlàthằngĐản.
Ngàyquathánglại,thoắtđãnửanăm.Mỗikhithấybướmbayvườnthúy,mâyámnonTần,nỗibuồnhảigiốcthiênnhai,lạikhôngthểnàongănđược.Bàmẹcũngvìnhớconmàdầnsinhốm.Nànghếtsứcthuốcthang,lễPhậtcầuthần,cúngmagọivíavàlấylờingọtngàokhônkhéokhuyênlơn.Songbệnhthếmỗingàymộttrầmtrọnghơn,bàmẹtrốilạivớinàngrằng:
-Ngắndàicósố,tươihéobởitrời.Mẹkhôngphảikhôngmuốnđợichồng
![Page 126: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/126.jpg)
convề,màgượngcơmcháo.Songtuổithọcóchừng,sốtrờikhótra.Đêmtànchuôngđổ,sốtậnmệnhcùng;mộttấmthântàn,nguytrongsớmtối,khôngkhỏiphảiphiềnđếncon.Chồngconxaxôi,mẹchếtlúcnào,khôngthểkịpvềđềnbáođược.Saunàytrờigiúpngườilành,banchophúctrạch,giốngdòngtươitốt,concháuđôngđàn,mongôngxanhkiachẳngphụconcũngnhưconđãchẳngnỡphụmẹ.
Bàcụnóixongrồithìmất.Nànghếtlờithươngxót,phàmviệcmachaytếlễ;loliệunhưđốivớichamẹsinhra.
Quasangnămsau,giặcChiêmchịutrói,quânnướckéovề.Trươngsinhtớinhàthìmẹđãtừtrần,convừahọcnói.Chànghỏimộmẹrồidắtconnhỏđithăm,songđứabékhôngchịu,gàokhóc.Sinhdỗdành:
-Connínđi,đừngkhóc!Lòngchađãbuồnkhổlắmrồi!
Đứaconnói:
-Ôngcũnglàchatôiư?Ônglạibiếtnói,chứkhôngnhưchatrướckiachỉnínthinthít.
Chàngngạcnhiêngạnhỏi.Đứaconnói:
-Khiôngchưavềđây,thườngcómộtngườiđànông,đêmnàocũngđến.Mẹđicũngđi,mẹngồicũngngồi,nhưngchẳngbaogiờbếĐảncả.
Tínhchànghayghen,ngheđứaconnóivậy,tinchắcđinhninhlàvợhư,khôngcòncáchgìtháocởirađược.
Vềđếnnhà,mắngvợmộtbữachohảgiận.Nàngkhócmàrằng:
-Thiếpvốnnhànghèo,đượcvàocửatía.Sumhọpchưathỏatìnhchăngối,chiaphôivìđộngviệclửabinh.Cáchbiệtbanăm,giữgìnmộttiết.Tôsonđiểmphấn,từngđãnguộilòng,ngõliễuđườnghoachưahềbéngót.Đâucósựmấtnếthưthânnhưlờichàngnói.Dámxintrầnbạchđểcởimốinghingờ.Mongchàngđừngmộtmựcnghioanchothiếp.
Chàngvẫnkhôngtin.Nhưngnànghỏichuyệnkiatừainóirathìgiấukhôngkểlờiconnói;chỉthườngthườngmắngmỏnhiếcmócvàđánhđuổiđi.Họhànglàngxómbênhvựcvàbiệnbạchchonàngchẳngănthuagìcả.Nàngbấtđắcdĩnói:
![Page 127: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/127.jpg)
-Thiếpsởdĩnươngtựavàochàng,vìcócáithúvuinghigianghithất,cósựyênổnđượctựabóngcâycao.Đâungờântìnhtựalá,gièmbángnênnon.Nayđãbìnhrơitrâmgãy,mâytạnhmưatan,senrũtrongao,liễutàntrướcgió;khóctuyếtbônghoagãycuống,kêuxuâncáiénlìamàn,nướcthẳmbuồmxa,đâucònthểlạilênnúiVọngPhukianữa(3).
Đoạnrồinàngtắmgộichaysạch,rabếnHoàngGiang(4)ngửamặtlêntrờimàthanrằng:
-Kẻbạcmệnhnàyduyênphậnhẩmhiu,chồngconrẫybỏ,điềuđâubaybuộc,tiếngchịunhuốcnhơ,thầnsôngcólinhxinngàichứnggiám.Thiếpnếuđoantranggiữtiết,trinhbạchgìnlòng,vàonướcxinlàmngọcMỵNương(5),xuốngđấtxinlàmcỏNguMỹ(6).Nhượcbằnglòngchimdạcá,lừachồngdốicon,dướixinlàmmồichocátôm,trênxinlàmcơmchodiềuquạ,chẳngnhữnglàchịukhắpmọingườiphỉnhổ.
Nóixonggieomìnhxuốngsôngmàchết.Chàngtuygiậnlàthấttiết,nhưngthấynàngtựtận,cũngđộnglòngthương,tìmvớtthâynàngnhưngchẳngthấytămhơiđâucả.Mộtmìnhphòngkhôngvắngvẻ,đếnđêmkhêubấcđèntàn,khôngsaongủđược.Chợtđứaconnóirằng:
-ChaĐảnlạiđếnrồi!
Chànghỏiđâu.Nótrỏbóngchàngởtrênvách:
-Đâynày!
Thìrakhichàngđivắng,nàngthườngđùatrỏbóngmìnhmàbảolàchaĐản.Bấygiờchàngmớihiểuranỗioancủavợ,nhưngđãchẳnglàmgìđượcnữa.
Cùnglàngvớinàng,cóngườitênlàPhanLangkhitrướclàmđầumụcbếnđòHoàngGiang,mộtđêmchiêmbaothấyngườicongáiáoxanh,đếnkêuxinthamạng.Sángdậy,Phanthấycóngườiphườngchàiđemvàobiếumộtconrùamaixanh,sựcnghĩđếnchuyệnmộng,nhânđemphóngsinhconrùaấy.CuốiđờiKhaiĐạinhàHồ,quânMinhmượntiếngđưaTrầnThiêmBìnhvềnước,phạmvàocửaải.ChiLăng(7).Phanvàngườilàngsợhãiphảichạytrốnrangoàibểkhôngmayđắmthuyềnđềuchếtđuốicả.ThâyPhanLanggiạtvàoộngrùaởhảiđảo,bàLinhPhitrôngthấynóirằng:
-Đâylàvịânnhâncứusốngchotaxưađây.
Linhphibènsailấykhăngấmmàlau,lấythuốcthầnmàđổ,mộtchốcPhan
![Page 128: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/128.jpg)
Langliềntỉnhlại.Phantrôngthấycunggấmđàidao,nguyngalộnglẫykhôngbiếtlàmìnhđãlạcvàotrongthủytinhcung,LinhPhibấygiờmặctấmáocẩmvândátngọc,điđôigiàymầurángnạmvàngcườibảoPhanrằng:
-TôilàLinhPhitrongQuyđộng,phunhâncủaNamHảiLongVương.Nhớhồicònnhỏđichơiởbếnsông,bịngườiphườngchàibắtđược,ngẫunhiênbáomộng,quảđượcnhờơn.Gặpgỡngàynay,háchẳngphảilòngtrờicóýchotôimộtdịpđềnơnbáonghĩa.
PhibènđặtyếnởgácTriệuDươngđểthếtđãiPhanLang,dựtiệccòncóvôsốnhữngmỹnhânbậnquầnnhẹvàbúitócxễ.Trongsốcómộtngười,mặtchỉhơiđiểmquamộtchútsonphấntrôngrấtgiốngVũnương.Phanthườngnhìntrộmluôn,nhưngkhôngdámnhận.Tiệcxong,ngườiấybảovớiPhanLangrằng:
-Tôivớiôngvốnngườicùnglàng,cáchmặtchưabao,đãcoinhaunhưkháchquađườngxalạrồiư?
BấygiờPhanmớinhậnđíchngườiấylàVũnương.Gạnhỏiduyêndo.Nàngnói:
-Tôingàytrướckhôngmaybịngườivubáng,phảigieomìnhxuốngsôngtựtử.Chưtiêntrongthủycungthươngtôivôtội,rẽmộtđườngnướcđểchotôiđượckhỏichết,nếukhôngthìđãchôntrongbụngcá,cònđâumàgặpông.
Phannói:
-NươngtửnghĩakhácTàoNga(8),hờnkhôngTinhVệ(9)màcómốihậngieomìnhnơisông.Naythấmthoátđãmộtnămchầy,hálạikhôngtưởngnhớđếnquêhươngư!
Vũthịnói:
-Tôibịchồngruồngrẫy,thàgiàởchốnlàngmâycungnước,chứcònmặtmũinàovềgặpmặtch
PhanLangnói:
Thưanươngtử,tôitrộmnghĩ,nhàcửacủatiênnhân,câycốithànhrừng,phầnmộcủatiênnhân,cỏgailấpmắt.Nươngtửdầukhôngnghĩđến,nhưngcòntiênnhânmongđợiởnươngtửthìsao?
![Page 129: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/129.jpg)
Ngheđếnđây,Vũnươngứanướcmắtkhócrồinói:
-Tôicólẽkhôngthểgửimìnhẩnvếtởđâymãiđược.NgựaHồgầmgióbắc(10),chimViệtđậucànhnam(11).Cảmvìnỗiấy,tôitấtphảitìmvềcóngày.
Hômsau,LinhPhilấymộtcáitúibằnglụatíađựngmườihạtminhchâu,saiXíchHỗn(12)sứgiảđưaPhanrakhỏinước;Vũnươngcũngđưagửimộtchiếchoavàngmàdặn:
-NhờnóihộvớichàngTrương,nếucònnhớchúttìnhxưa,nênlậpmộtđàngiảioanởbếnsông,đốtcâythầnđăngchiếuxuốngnước,tôisẽhiệnvề.
Vềđếnnhà,PhanđemchuyệnkểlạivớinhàTrương.BanđầuTrươngcònkhôngtin.Nhưngsaunhậnđượcchiếchoavàng,mớikinhsợnói:
-Đâyquảlàvậtdùngcủavợtôixưathật.
Chàngbèntheolời,lậpmộtđàntràngbangàyđêmởbếnHoàngGiang.RồiquảthấyVũnươngngồitrênmộtchiếckiệuhoađứngởgiữadòng,theosaulạicóđếnhơnnămmươichiếcxenữa,cờtàntánlọng,rựcrỡđầysông,lúcẩnlúchiện.Chàngvộigọi,nàngvẫnởgiữadòngmànóivớivào:
-ThiếpcảmơnđứccủaLinhPhi,đãthềsốngchếtcũngkhôngbỏ.Đatạtìnhchàng,thiếpchẳngthểlạivềnhângianđượcnữa.
Rồitrongchốclát,nhữngcảnhtượngấychìmđimất.
Lờibình:
Thanôi!Nhữngviệctừatựanhưnhau,thậtlàkhótỏmàdêhoặc.Chonênquăngthoiđứngdậy,tuymẹbậcđạihiềncũngphảiphânvân(13),mấtbúađổngờtuyconngườilánggiềngcũngkhóchốicãi(14),ýdĩđầyxe,QuangVõđổngờlãotướng(15),"tróilạimàgiết",TàoTháođếnphụânnhân(16),việcThịThiếtcũnggiốngnhưvậy.Nếukhôngđượctrờixéttâmthành,nướckhônglàmhại,thìxươnghoavócngọc,đãchônvàohọngcáởdướilòngsông,cònđâuđượclạithôngtintứcđểnếttrinhthuầnđượcnhấtnhấtbộcbạchrahết.Làmngườiđànông,tưởngđừngnênđểchogiainhânoanuổngthếnày.
Chúthích
![Page 130: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/130.jpg)
(1)NamXương:huyệnthuộctrấnSơnNam,naylàhuyệnLýNhântỉnhHàNam.
(2)TrườngAn:thườngchỉchungkinhđô.
(3)NúiVọngPhu:núitrôngchồng.Theotruyềnthuyếtngườiđànbàcóchồngđixa,ngàyngàylênnúingóngtrôngđếnnỗihóađá.Câunàyýnóikhôngcònđượccoilàtiếtphụnữa.
(4)SôngHoàngGiang:consôngchảyquahuyệnNamXương.
(5)NgọcMỵNương:MỵNươngcongáiAnDươngVương,gảchoTrọngThủy,bịTrọngThủylừalấymấtlẫynỏthần.Nướcmấtnàngbịvuachachémchết.Vìnànglòngngaybịchếtoan,nênmáucủanànghóathànhngọctrai.
(6)CỏNguMỹ:xemchth.37truyệnCâuchuyệnởđềnHạngVương.
(7)ChiLăng:naythuộchuyệnĐồngMỏ,tỉnhLạngSơn.KhaiĐạiniênhiệucủaHồHánThương(1403-1407).
(8)NàngTàoNgangườiđờiHán,chachếtđuối,tìmkhôngđượcxác.TàoNgamới14tuổichạytheobờsôngkêukhóc;17ngàykhôngthấyxáccha,nàngcũngnhảyxuốngsôngtựtử.
(9)CongáivuaViêmĐếrachơibểĐông,chếtđuối,hóalàmchimTinhVệ,ngàyngàyngậmđánúiTâyvềlấpbể.
(10)NgựaHồsinhởđấtBắcquenvớigióBắcnêndùđixahễthấygióBắcnổithìhý.
(11)ChimViệtsinhởđấtViệtcảmthụđượckhíấmáp,chonênkhibayđixứkhác,thườngđếnđậuởcànhcâyphíanamchoấm,giốngvớikhíhậuquêhương.
(12)XíchHỗn:hỗnlàtênmộtloạicáquả;Xíchhỗn:cáquảđỏ.
(13)TăngSâmlàbậcđạihiền.Mộtlầncóngườitrùngtênvớiôngphạmtộigiếtngười.Ngườitatưởnglàông,đếnbáochomẹôngchuyệnấy.Bàkhôngtinvẫnngồiđiềmnhiêndệtcửi.Nhưngbáođếnlầnthứbathìbàđâmngờquẳngcảthoichạyđixemsao.
![Page 131: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/131.jpg)
(14)TheosáchLiệtTử,cómộtngườilàmbúabịmấtbúa.Ngờchoconnhàlánggiềnglấy,vìthếthấymọicửchỉcủanóđềugian,đúnglàcủađứaăntrộmbúa.Hômsautìmthấybúa,lạithấymọicửchỉhànhđộngcủanókhôngcógìtỏralàkẻăntrộmbúanữa.
(15)ĐờiĐôngHán,MãViệnsangđánhnướcta,khivềchởđầynămxeýdĩ.SaukhiViệnmất,cóngườitâuvuaHántrongxeđóViệndấuđầyngọcminhchâuvàdavăntê.HánQuangVõtinlàthực,bừngbừng,nổigiận.
(16)TàoTháolánhnạnđếnnhàBáXa.XasangTâythônmuarượudặnngườinhàlàmthịtlợnđểthếtkhách.Tháonghecótiếngmàidao,lénnghetrộm,lạithấytiếngngườibảonhau"tróivàomàgiết".TháongờBáXađịnhgiếtmìnhxôngvàogiếthếtgiàtrẻtrongnhà.Khivàođếnvườn,thấyconlợnbịtróinằmđó,mớibiếtmìnhnhầm,vộivãrađi.ĐượcvàidặmgặpBáXacưỡingựamangrượuvề;TháosợBáXathấycảnhàbịgiếtsẽoánTháonêngọiônglạigiếtnốt.
![Page 132: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/132.jpg)
ChuyệnyêuquáiởXươngGiang
(Nguyênvăn:XươngGiangyêuquáilục)
ỞPhongChâu(1)cóngườihọHồtênlàKỳVọng.CuốiđờihọHồ,KỳVọngđibuônbán,ngụởthànhXươngGiang(2),rồiốmchếtởthànhấy.Ngườivợnghèokiết,khôngcótiềnđểđưamachồngvềquêđược,phảiđembánngườicongáinhỏlàThịNghichomộtnhàphúthươnghọPhạm.Ngườicongáilớnlên,cótưsắc,họPhạmyêumếnrồicùngnàngtưthông.VợPhạmbiếtviệcấy,bènmượncớkhácđánhThịNghimộttrậnđauquáđếnchếtrồiđemchômởbêncạnhlàng.SauđâymấythánghồnThịNghihưngyêutácquái,biếnhuyễnđủvẻ,hoặcnhậpvàochịảbuôntương,hoặcốpvàocônàngbánrượu,ngườicóvaivếthìbịdâmsát,ngườicótiềncủathìbịbóclột,suốtmộtdảiđườngmườidặm,ngườitađềuphảiđitrưavềsớm,bảonhauthấygáiđẹpchớtrêuvào.SaungườilàngđóbiếtlàhồnThịNghilàmtailàmquái,bènđàomảtánxươngvứtxuốngsông,từđấyviệcquấynhiễucũnghơibơnbớt.
TriềuLêsaukhihỗnnhất,cómộtviênquanhọHoàngngườiLạngGiang(3)đixuốngTrườngAn(kinhđô)lĩngchức,đỗthuyềnởbêncạnhsông.Bấygiờtrăngtỏsaothưa,bốnbềimlặng,chợtnghethấyởmỏmbãicátđàngphíađôngnam,cótiếngkhócrấtaioán.Chèothuyềnđếnxem,thấymộtngườicongáituổi17,18,mặcmộtcáiáolụađỏ,đươngngồitrênđệmcỏ.Hoànghỏi:
-Đêmsâunhưvậy,tạisaomàcôkhóclócthế,khiếnlòngsắtđácũngphảiỉumềmđi.
Ngườicongáikhépnép,lauráonướcmắtrồinói:
-ThiếpvốnngườiởPhongChâu,chamẹlàmnghềbuônhàngtấm.Khôngmaybịquâncườngbạogiếtngườicướpcủa,chamẹthiếpđềuhồnchônbụngcá,xươnggửilòngsông.Cònlạitấmthânyếuớttrơtrọinàythoátkhỏimiệnghùmlầnlênbờsôngtìmvàonhàdânởđậu.Hômquanhânrabờsôngháidâuchobàchủ,chợtđiquachỗgặpnạncũbấtgiácđauxótmàngồiđâykhóclócđếngiờ.
Hoàngnói:
-Côđãbơvơtrơtrọi,khôngchỗtựanương,naytôinhânđichơiTrườngAn,nếucômuốnvềkinhthìtôichoxuốngngồinhờthuyền.Vảtừkinhvề
![Page 133: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/133.jpg)
đếnquêhươngnhàcô,thuậngiónobuồmbấtquácũngchẳnglàmấychốc.
Ngườicongáilạikhócnói:
-Chiếcthântrôinổi,nàocóđángtiếcgìđâu,chỉhậnmộtđiềulàhàicốtchamẹ,chưavớtlênđượcđểđemvềmaitáng
Hoàngnói:
-Nếunàngmuốnthếtôicũngchẳngquảngìbỏmộtsốtiền,vìnàngthuthậpnhữngxươngrơiđưavềcốhương,đócũnglàmộtcáinhânduyêntrênbướcđườnggặpgỡ.
Ngườicongáimừngrỡ:
-Nếuvậythậtlàlòngtrời.Ngàiquảgiúpchođượcnhưthế,thậtlàcáiơnnhụccốtsinhtử(4).Thiếpdùcónátthânbáođềncũngkhôngdámquản.
Hoàngbènthuêngườigiỏilặnlội,ngụpxuốngđáysôngmòvớthàicốtrồichởđemxuốngnam.Cólúcchànglấylờithửđùacợtnàngđểdòxemýtứthếnào,nhưngnàngchốngcựlạirấtxẵng.Hoàngcàngyêuquývànểsợ.
Khivềđếnkinh,Hoàngkhôngđilĩnhchứcvội,lạingượclêncửatuầnBạchHạc,đemhàicốttángởbênsông.Việcxong,mộthômnàngbảovớiHoàngrằng:
-Thiếpcùngchàngvốnchẳnghẹnhò,bỗngnêngặpgỡ.Nhưngtrướckiavìchamẹchưađượcmồêmmảđẹp,chonênphảichốnglạinhữngsựđùacợtcủachàng.Nayviệcđãviênthành,vậyxinđượcđemmìnhhầuhạkhănlược.Vảlạichàngđilàmquanxa,giúptrongthiếukẻ,vậythiếpxinđươngnhữngcôngviệctảotần.
Đãthàngvợchồng,tìnháirấtlàthắmthiết.Nànglạicửđộngrấthợplễ,nóinăngbiếtlựalời,họhàngbèbạnaicũngđềukhenngợi.
Làmquanđượcmộttháng.Hoàngbỗngbịbệnhđiêncuồnghoảnghốt,mêlịmđikhôngcònbiếtgì.Nàngsớmtốikhóclócthiếtthakhôngrờiramộtbước.SongHoàngthuốckhôngchịuuống,mạchkhôngchoxem;aiđembùadấuđếnthìHoàngmắngnhiếc.Cácthầythuốc,thầycúngđềungờlàcómaquỷ,nhưngcũngkhôngbiếtlàmthếnào,chỉđànhnhìnnhaumàthôi.Sauđócómộtngườikhăncũgiầyrách,ănmặclôithôiđivào.Mọingườitrôngthấycảcườithìngườiấynói:
![Page 134: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/134.jpg)
-Cácôngđềulàtayhèncả,tađâymớichínhlàbậcthầny,chẳngnhữngchữađượckhỏibệnhlạicònểkhiếnngườimọccánhthànhtiênđượcnữa.
Hỏiđếnphươngthuậtthìbiếtchữaphongtrịkhí,thămđếntaynảithìcótrầnbìphụtử.Hoàngbèncườirồiđưataychoxemmạch.Ngườiấynói:
-Khônghềgì,chỉcóphủtạngkhôngđiềuhòa,sinhramêhoặc.Nênuốngthangthuốctiếnthựcđểănđượcnhiềuvàlàmnhiềucỗbànlễthầncúngquỷsẽđượcvôsự.
BènlấythuốchòavàotrongmộtcáichaitrắngrồidốcchoHoànguốngtấtcả.Uốngthuốcxong,Hoàngnônmửaravàiđấubọtdãirồinằmthiếpđi.Ngườicongáicảgiận,lấygậyđậpvỡcáichairồimắngrằng:
-Anhchànghuyễnthuậtnàyởđâuđếnđâylygiánvợchồngta,chiarẽnhàcửata!
Ngườiấylấymộtđạobùanémra,ngườicongáiliềntheobùamàngãbổnhàoxuốngđất,thànhramộtđốngxươngtrắng.NgườiấylấynướcnóngthấthươngrótvàongựcHoàng.MộtlúcHoàngtỉnhlại,hỏinhữngviệctrướcthìchẳngbiếtgìcả.Mọingườitranhnhauhỏiduyêncớ,ngườiấynói:
-Tôichợttrôngmặtôngnày,thấyđầynhữngyêukhí,màngườicongáiấy,chínhlàgốcrễtàyêu.Banđầutôiphảinóilăngnhăngđểnàngcoithườnglờitôi,rồitôimớicóthểtrổtàirađược.Nếukhôngthìvịtấtđãchođượcôngấyuốngthuốc.
Mọingườiđềukínhphục.
BènsaingườiđếnbếnsôngBạchHạcđàongôimộtángngàytrướclên,thấychỉcómấyhònmáutươichứchẳngcóxươngcốtđâucả.Vừatoannhặtlấynhữnghònmáuthìthoắtđãchẳngthấyđâunữa.Ngườiấythanrằng:
-Cànhlátuytrừnhưnggốcrễcònchưacắtđược.Nếukhôngcóthiênbinhthầntướng,trừkhửmộtcáchráoriết,chỉelạimắcphảiđộcthủthìrấtnguychoông.
Sauđóhơnmộttuần,Hoàngđươngbanngàynằmchơi,thấyhaingườilínhvàobắtđemđi,đếnmộtchỗchungquanhcótườngbaobọc,trongcócungđiệntrangnghiêm,duymáihànhlangbêntảbịxiêuđổ.Trênđiệncómộtngườiđầuđộimũmiệnquáttolênrằng:
![Page 135: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/135.jpg)
-Diêmvươngcóchỉ,saitatraxétcáiánnhàngươiđó.
Saitảhữulấyđưachochànggiấybút,bắtphảicungkhai.Hoàngnói:
-Tôivốnnhànghèo,mayđượcđăngtênvàosổsĩhoạn,xửmìnhkhôngquắtquéo,làmquankhôngthamtàn,tộitrạngkhôngrõ,chẳngdámtuânmệnh.
Nóichưadứtlời,đãthấyngườicongáiởvớimìnhngàytrướctừmáihànhlangphíatảđira.Hoànghiểurangay,liềncầmbútcungrằng:
"Kínhnghe:
KínhXuânthugópsựlạ,tuyđánói,thầngiángđềubiên(5).
SáchDãsửnhặtđiềurơi,phàmvíamai,tinhđèncũngchép(6).
Hábởitrướcđặtbàyhuyềnhoặc,
Cốtmuônngườiphòngbịtàgian.
ChonênTháiChânđốtsừngtêsoixuốngvựcsâu,Thủythầntráchmóc(7).
MãLượngviếtbàntaythòvàocửasổ,quỷvậtkêuvan(8).
Hoặcxuagiốngquáikhiênggiường(9).
Hoặcgiếtcontinhthổilửa(10).
ấykẻsĩcươngphươngbaothuởchẳngsợtàyêu,
Huốngtòađềnhươnglửatrămnăm,lạidongxúloại!
Nhưtôi,
Tínhvốnthôsơ,
Vậnmayhiểnđạt.
Tiêuđiềumộtchức,lạmănmónbổngthaycày.
Tịchmịchnửachăn,riêngnặngnỗibuồnlẻbạn.
Aibiếtdướitrănggặpgỡ,
![Page 136: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/136.jpg)
Vốnvìkiếptrướcnợnần.
Đemmôisonmáphấnlàmtôisaymê,
Rútnguyênkhíchântinhkhiếntôihaotổn.
Nếukhônggặpthầnycứuchữa,
Sớmđãvềchínsuốivậtvờ.
Xuốngsôngmàrằngkhôngbắtcá,hồdễaitin,
Lấyđứcmàlàmsựphạttội,dámxinthươngđoái".
Tờcungtiếntrìnhlên,DiêmVươngcảgiậnnói:
-Khôngngờcáinhãi,màdámđảođiên,đãlàmsựdâmtàlạicòntoankiệnbậy.Vậynênđemtốnggiamvàongục.
Bènviếtlớnlờiphêphánrằng:
"Mảngnghe:
Biếnhóaravượnhạcsâucát,đờiChutừngnghe(11).
Tinhlinhcủahoabiểuhồly,triềuTấnlạithấy(12),
Thếvậndầnxuống,
Maquáicàngnhiều.
Chonên,Đạogiacóphéptrừyêu,
Địangụccóbùatriệuquỷ.
Hămbốntòanghiêmmật,côngviệcchiariêng,
Nghìnvạngiốngquỷyêu,tămhơitrốnbiệt.
Cớsaoloàinhơnhớp,
Dámdởthóiđiêncuồng,
![Page 137: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/137.jpg)
Mộtđờichỉsốngvớitàdâm,thamlamđãlắm,
Đếnchếtvẫncòntoandốitrá,giảmạosaonhiều,
Cholàtộidanhcóthểtrốnqua,
CholàMinhphủkhôngthểtrừngphạt.
CáohọNhâm,hổhọThôi,lắmtròbiếnhuyễn(13)
Gươmlàmcây,daolàmnúi,phảigiởnhụchình(14)
ĐếnnhưgãHoàng,
Cũnglàđángtrách.
Chíthiếubềncứng,
Lòngnhiềuhammê.
KhôngbiếtbắtchướcNhanThúcTửchốitừcôảlánggiềng(15)
LạiđinốibướcVũThừaTựmêmảiconyêuhoanguyệt(16)
Chẳngtộigìđó,
Cónhẹmàthô
Lờitaphántruyền,
Thihànhlậptức".
LạingoảnhbảoHoàngrằng:
-Nhàngươitheođòinhohọc,đọcsáchthánhhiền,trảixemnhữngsựtíchxưanay,hákhôngbiếtlờirănsắcđẹp,cớsaolạiđivàoconđườngấy!
Liềncầmbútphêrằng:
"Bỏnếtcươngcường,theođườngtàdục,giảmthọmộtkỷ".
LạisaihaitênlínhđưaHoàngvềnhà.Hoàngvươnvaibừngtỉnhmồhôitoátrađầymình.Saumấynăm,nhânđiviệcquanđếnTamGiang,vàonghỉở
![Page 138: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/138.jpg)
đềnPhongChâu,thấyđềnđàitườngvách,tượngthầnvàcáihànhlangtrụtđổ,đúngnhưtrongchiêmbaotrôngthấy,mớibiếtdạotrướcchínhmìnhbịđòiđếnđây.Hoàngvộilênngựaruổimau,khôngdámngoảnhlại.BấygiờlàngàyĐinhtỵthángtámnămThiệuBìnhthứ2.(17)
Lờibình:
Thanôi!Dòmvàobuồng,kêutrênxã,chẳngđãlàquáigởư?Thưarằngchưavậy.CongấuVũUyên(18),conlợnBốiKhâu(19)chẳngđãlàquáigởư?Thưarằngchưavậy.BởiXươngLêlàmbàivănNguyênQuỷKhâuMinhgiảinghĩakinhXuânThu,ấylàquáigởnêncoilàmthường.ThếthìcâuchuyệnXươngGiang,chẳngphảilàquái.Phươngchixemthấyyêunữmêngườisẽbiếtrănsợtrướcsắcđẹp,xemthấylinhtừxửán,sẽbiếtkínhtránhtrướcthầnthiêng.Nghiđểtruyềnnghi,chẳngcógìlàquáđáng.TiếnlênmộtbướcthìsẽđượcnhưLưuThoa,CanBảovậy.(20)
Chúthích
(1)PhongChâu:nguyênchú:"naylàhuyệnBạchHạc",naythuộctỉnhPhúThọ.
(2)XươngGiang:nguyênchú:"naythuộchuyệnYênDũng,xứKinhBắc";naylàthịxãBắcGiang.
(3)LạngGiang:naylàvùngđấtthuộctỉnhBắcGiang.
(4)Nhụccốtsinhtử:làmchoxươngkhôsinhthịt,ngườichếtsốnglại;ýnóicứusốngngười.
(5)KinhXuânthuchépmùaXuânnămĐinhmãothứ8đờivuaChiêucôngnướcLỗ,cóhònđábiếtnóiởấpNgụyDunướcTấn.Lạichépnămthứ31đờivuaTrangcôngcóvịthầngiángxuốngđấtSằn.
(6)Víamài,tinhđèn:TriệuSưHùngđờiTùy,trongnămKhaiHoàng,điquanúiLaPhùởhuyệnNamHảiđấtQuảngChâu,mộthômtrờitốilạnhlùng,thấymộtmáinhàtranhbêncạnhquánrượuởgiữarừngthông,cócôgáimặcáotrắngramờiđón.Dướibóngtrăngmờ,SưHùngcùngcôgáichuyệntròthânmật,rồicùnggõcửanhàhàngrượuvàouốngvớinhau,mộtlátlạicóđứatrẻáoxanhracườiđùahátmúa.SưHùngsayrượunằmkềnhrangủđếnkhuyathấyrétlạnhlắm,gầnsángnhìnxem,téranằmởdướigốcmộtcâymailớn.(Thượnghữulục).TốngTiềmlàmchứcTuầnkiểmởCamLăngđónmộtngườibạnlàTriệuĐươngđếnnhàngồidạytrẻhọc.Mộtđêm
![Page 139: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/139.jpg)
Triệuthấymộtngườiđànbàđẹpđứngdướiđènngâmthơkhêugợi,rồitắtphụtđènđi,từđấyhaingườiđêmnàocũngquấnquítvớinhau.LâurồiTốngTiềmbiết,saingườinhàvâybắtđượcngườiđànbàấy,nắmcổtaythấybétý,nhìnrathìlàcáiquặngđèn,bènđốtbỏcáiđènấyđi(Viêncơ).
(7)ÔnKiệuđờiTấntêntựlàTháiChân,điquabếnNgưuChử.Chỗđónướcsâuthămthẳm.Ngườitavẫnđồnlàcónhiềuquáivật;Kiệubènđốtmộtcáisừngtêsoixuống,mộtchốcvôsốnhữngthủytộckỳhìnhquáitrạnghoặcđixe,hoặcđingựa,hoặcmặcáođỏlốnhốhiệnra.ĐêmhômấyKiệunằmchiêmbaothấycóngườibảo:"Tacùngngườitốisángkhácđường,saolạisoinhauđểlàmgìthế".Xemýcóvẻtứcgiậnlắm(Viêncơ).
(8)MãCôngLượngđờiTống,thuởnhỏmộtđêmngồiđọcsáchdướiđènởtrongcửasổ,chợtthấycómộtbàntaylớnnhưcáiquạtthòvào,đêmhômsaucũnglạinhưthế.Lượngbènlấybútnhấpnướchùnghoàngviếtlớnmộtchữ"hoa"vàotay.Ngoàicửasổchợtcótiếngkêutoxinrửahộngay.Lượngcứmặckệ.Gầnsángtiếngkêuvancàngthathiếtvàtayvẫnkhôngrútrađược.Lạinói:"Ôngsắplàmnênđạiquýnêntôiđùaông,saonỡlàmtôikhốnquẫnquáthế!HákhôngbiếtviệcôngÔnKiệuđốtsừngtêư?”Lượngnghĩra,bènlấynướcrửasạchchữhoa,"cáiquỷấycảmtạmàđi"(Viêncơ).
(9)NgụyNguyênTrungđờiĐường,mộthômthấycómấyngườiđànbàcongáitừđâuhiệnđếnđứngởtrướcgiường.Ôngbảo:"Cóthểkhiêngcáigiườngtaxuốngdướisânđượckhông?”Họliềnkhiêngngaygiườngôngxuốngdướisân.Lạibảo:"Cóthểkhiêngtrảgiườngtađặtvàochỗcũđượckhông?”.Họlạiđặtvàochỗcũ.Lạibảo:"Cóthểkhiênggiườngtaraphốđượckhông?”Họđềucúilạyrồiđivàbảovớinhaurằng:"Đólàbậctrưởnggiảkhoanhậu,takhôngnênđùacợtnhưvớinhữngngườikhác"(Viêncơ).
(10).ĐờiTamquốc,QuảnLộmộtđêmđươngngồidướiđèn,chợtcómộtconvậtnhỏ,taycầmmớlửakềlênmiệngthổi,suýtnữacháynhà.Lộsaihọctrògiơdaochémđứtđôilưng,téralàmộtconcáo.Từđấytronglàngkhôngcóhỏatainữa(Viêncơ).
(11)VuaMụcvươngnhàChuđiđánhphươngNam,cómộtđộiquânđềubiếnhóa,quântửthìhóalàmvượnlàmhạc,tiểunhânthìhóalàmsâulàmcát(Loạitụ).
(12)ĐờiTấnHuệđếmảvuaChiêuvươngnướcYêncóconhồlygiàvàcâycộttrụđềuthànhyêutinh.ConhồlyhóathànhngườihọctròđếnthămnhàBácvậtTrươngHoa(SáchTiễnđăng).
![Page 140: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/140.jpg)
(13)NữyêuhọNhâmrấtđẹp,lấychàngTrịnhsinh.Saumấythángvợchồngđưanhaurangoàithànhchơi,gặpngườiđisăndắtchó,nàngNhâmchợtngãngựahóathànhconcáorồibịchósăncắnchết(Hươngđài).ThôiThaođiđếnquánHiếunghĩa,thấymộtngườiđànbàgốiđầuvàocáidahổmàngủ.Thaokéolấydahổvấtxuốnggiếng,ngườiđànbàsựctỉnhdậy,mấtdakhôngbiếnđượcnữa.Thaolấylàmvợ.Saubanăm,nànghỏidahổđểđâu.Thaobảoởdướigiếng.Nàngvớtlênkhoácvàomình,hóalàmhổ,gầmthétmàđimất(Hươngđài).
(14)Gươmlàmcây,daolàmnúilàtrỏvàonhữngngụcKiếmthụ,Đạosơn,ngườitatinlàcóởdướiâmphủ.
(15)NhanThúcTửđờiChu,ngườinướcLỗ;mộtmìnhởmộtnhà.Đêmmưabão,nhàlánggiềngphíabắcbịđổ,mộtcôgáichạysangtrúnhờ.ThúcTửbắtcôgáicầmmộtcâynếnởtay,nếnhếtlạiđưacâykhácđểđốttiếp,mớithôi.Giữmìnhngaysạchđếnnhưthế.(Thượnghữulục).
(16)VũThừaTựtứclàVũTamTưngườiđờiĐường,cóngườinànghầulàTốNga,vốnlàcáitinhhoanguyệthiệnthànhngười.Xemthêmchúthích17ChuyệnKỳngộởTrạiTây.
(17)ThiệuBình:niênhiệucủavuaLêTháiTôngtừ1434đến1439.NếuĐinhTịthìlànămThiệuBìnhthứ4(1437),ởđâycólẽngườiviếtsáchnhầm.
(18)VịaTấnốm,chiêmbaothấycongấuchạyvàocửasổ.HànTuyênTửhỏiTửSản.TửSảnnói:"ĐờixưavuaNghiêugiếtôngCổnởVũSơn,hồnthiêngôngCổnhóaracongấuvàng,vàoởVũUyên,đờiTamđạivẫncúngtế.NướcTầntừkhilàmminhchủ,chừngchưacúngtếphảikhông?”.(Loạitụ).
(19)ĐờiXuânthu,TềHầurasănởđấtBốiKhâu,thấymộtconlợnlớn.Kẻtheohầunói:"ĐólàcôngtửBànhSinhhiệnlênđấy".TềHầunói:"BànhSinhsaođượcnhưthế!”.Bènbắnmộtphát.Conlợnđứnglênnhưngườimàkhóc.Hầusợ,ngãxe,bịthươngởchânvàrơimấtgiầy.
(20)LưuThoa:thinhânđờiĐường,tínhtìnhcươngtrực,cóphongcáchhiệpkhách;từnglàmônkháchcủaHànDũ,thơcủaôngphóngkhoáng,phácách,thườngnóivềnỗikhổcủadânnghèo.Cuốiđờiôngmaidanhẩntích,khôngbiếtđiđâu;tácphẩmcóLưuThoathitập.
CanBảo(?-336):sửhọcgiavàvănhọcgiathờiĐôngTấn.Ôngcótêntự
![Page 141: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/141.jpg)
làLệnhThăng,đọcnhiềubiếtrộng,rấtthíchâmdươngthuậtsố;thờiNguyênđếlàmởQuốcsửquán,cóviếtTấnsửvàSưuthầnkýnhưngcảhaiđềuđãthấtlạc.RiêngSưuthầnkýđượcngườiđờisausưutậplại.
![Page 142: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/142.jpg)
ChuyệnđốiđápcủangườitiềuphuởnúiNa
(Nguyênvăn:Nasơntiềuđốilục)
ĐấtThanhHóaphầnnhiềulànúi,bátngátbaolađếnmấynghìndặm.Trongđócómộtngọnnúicaochótvót,têngọilànúiNa.Núicócáiđộng,dàimàhẹp,hiểmtrởmàquạnhhiu,bụitrầnkhôngbénngườikhôngbướctới.Hàngngày,trongđộngcóngườitiềuphugánhcủiđira,đemđổilấycávàrượu,cốtđượcnosaychứkhônglấymộtđồngtiềnnào.Hễgặpônggià,trẻcondướiđồngbằnglạinóinhữngchuyệntrồngdâu,trồnggaimộtcáchvuivẻ.Aihỏihọtên,nhàcửa,tiềuphuchỉcườikhôngtrảlời.Mặttrờingậmnúi,lạithủngthỉnhvềđộng.ĐươngthờicholàngườithuộchạngThầnMôn,TiếpDưchứTháiHòa(1)trởxuốngđềukhôngđủkể.
SauđếnnămKhaiĐại(2)nhàHồ,HánThươngđisăn,chợtgặpngườiấytrênđường,vừađivừahátrằng:
Nachisơnhữuthạchtoànngoan,
Thụthươngthương,
Yênmịchmịch,
Thủysànsàn.
Triêuhềngôxuất,
Mộhềngôhoàn.
Hữuyhềchếkỹ,
Hữubộihềnhậnlan.
Thátbàithanhhềbìnhhiểuchướng,
Điềnhộlụchềchẩmtìnhthan.
Nhậmthatriềuthị
Nhậmthaxamã,
Tritrầnbấtđáothửgiangsan.
![Page 143: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/143.jpg)
UthảoTốngtriềucungkiếm,
CổkhâuTấnđạiyquan.
Vương,Tạphonglưu,
nghiệp,
Toánvãngcổlaikimkhanhtướng,
Thạchtriệnđàiman.
Tranhnhưngãtrạođầunhấtgiác,
Hồngnhậttamcan.
Dịch:
TrênNasơnđámọcngổnngang
Câyxanhxanh,
Khóimờmịt,
Nướctuôntràn.
Sángchừtarađi,
Chiềuchừtavềngàn.
áotamặcchừsẵnđâycâylá,
Cổtađeochừnàochuỗicỏlan.
Núiphơixanhchừbìnhphongsươngsớm,
Ruộngtrảibiếcchừgốithácchonvon.
Mặcaixengựa,
Mặcaiphốphường,
Nướcnonriêngchiếm,bụiđờikhôngvương.
![Page 144: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/144.jpg)
CungkiếmTốngtriều,vùicỏrậm,
MũđaiTấnđại,lấpgòhoang.
SựnghiệpTriệu,Tào(3)
PhonglưuVương,Tạ(4)
Ngẫmlạicổkimbaođờikhanhtướng,
Rêuphủbiatàn.
Saobằngta:mặttrờiđãcaobathước,
Giấcđiệphãymơmàng.
Trầnthịbăngthanhdịchthơ
Hátxongrồiphấtáođithẳng.HánThươngđoánchắcđólàmộtvịẩnsĩ,bènsaiquanhầulàTrươngcôngđitheomờilại.NhưngTrươngtheogầnđếnnơithìngườiấyđãrảobướcvàođộng,vộigọicũngkhôngtrảlời,chỉthấycưỡimâyláchkhói,đitrongkhoảngcànhtùngkhómtrúc.Biếtđókhôngphảilàngườithường,bènrónbướctheosau,rẽcỏlấyđường,điướcchừngvàidặm.Songđườngnúigậpghềnh,càngvàosâucàngkhóđilắm,rồitrongthoắtchốcđãchẳngthấyngườiđâucả.Ngẩnglêntrông,bóngchiềugácđầunúi,câycỏđãbắtđầulờmờ,bànghoàngmuốnvề,nhưngkhôngkịp.Bỗngnghetiếnggàgáytrênmộtkhómtrúc,Trươngmừngrỡnghĩrằng:
-Từđâyđếnchỗcónhàngườiởcũngkhôngxagì.Chốnggậytrèolênthìthấymộtcáiamcỏ,haibêntảhữutrồngmấycâykimtiền,chenlẫnnhữngcâybíchđàohồnghạnh,tấtcảđềuxanhtốtđángyêu.Trongamđặtmộtchiếcgiườngmây,trêngiườngđểđànsáovàchiếcgốidựa.Haibênváchđôngtâyđềuchátkeotrắngvàđềhaibàica,mộtbàilàThíchngủ,mộtbàilàThíchcờ.
Bàicathíchngủ
Ngôhàái?áiduymiên,
áivịanthưthíchtínhnhiên.
Thiểnmặctrướngthiêmtânphúquý,
![Page 145: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/145.jpg)
ủyđằngsàngkếtcựunhânduyên.
ihiên,trúcchiviên,
Ucưthúvịhữulâmtuyền.
Thanhnôủnghậu,
Hồnghữulatiền.
Mỗidẫnhắcđiềmthắng,
lươngtứkhinhbiền.
Songyểmnhĩhồngtrầnthếthượng,
Tiểukhúcquăngbạchốcvânbiên.
Kýngạothảolư,NamDươngnhànnhậtnguyệt,
Khiếmthânvânquán,TriệuTốngtráchsơnxuyên.
Bắcsongngâmhồndịxúc,
Tâyđườngxuânmộngthườngviên.
Thưlâusơquyểntịch,
Tửuđiếmdụctìnhthiên.
HuyềnhạcHoàngChâudạdạ.
MỹnhânTươngthủyniênniên.
Hữuthờihướngtúyhươngđảngọa,
Thảophônhân,hoaphôác,địaphôchiên.
BànhTrạchdạthâm,bánliêmtànnguyệt,
LiêmKhêviệntĩnh,nhấtchẩmđềquyên.
Nhậmnhânđạovilãnphusĩ,vikha
![Page 146: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/146.jpg)
thụyhán,viẩnthầntiên.
Dịch:
Thíchgì?Tathíchngủthôi,
Vìchưngngủđược,trongngườisởnsang.
Nhânduyênxechặtgiườngmàn,
Trúcmai,rừng,suối,muônvàncảnhthanh.
Quanhmìnhbạnđỏhầuxanh,(5)
Giấcngonbừngtỉnh,tâmlinhnhẹvèo.
Bưngtaichuyệnthếeoxèo,
Khoanhtayngấtngưởng,nằmkhoèobênmây.
Lềutranhmộttúpxinhthay,
NamDươngnọkẻthángngàythảnhthơi.(6)
QuánVân(7)uểoảinằmdài,
NonsôngcoinhỏkìaaiTốngtriều.
Lầutây,Songbắctiêudiêu,(8)
Khimaiquánrượulúcchiềuhiênthơ.
SôngTươngngườiđẹp(9)trongmơ,
ChâuHoàngbónghạcvậtvờcaobay.(10)
Cókhingủtítlàngsay,
Đấtgiườngcỏnệmhoavâylàmmàn.
UyênMinhngủdướitrăngtàn,(11)
LiêmKhêgốichợptiếngranquyêngào(12).
![Page 147: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/147.jpg)
Chêkhenaibảothếnào:
Đồlườibiếng,bậcthanhcao,mặclòng.
Bàicathíchcờ
Ngôhàái?áiduykỳ,
áivịphongvânbiếntháikỳ.
Liệtxứloạilongxàthấtthế,
Thắngbiênnhưhùnghổdươnguy.
Xasongtrì,mãsongphi,
Độhànhấttốtkháotrùngvi,
Bắcnamtươnggiới,hìnhthếtươngy,
Mặcvậnphươngviênđộngtĩnh,diệutoánvôdi.
Xuântịchtịchxạkhaotànmộng,
Thủdaodaobãitoánhươngnê.
Độclạcviêntrung,tânbằngsơđịnhhậu,
Hoàngchâulâuhiểu,mínhđínhbántinhthì.
Trúvĩnhthiênlưukháchcửu,
Amcaotửlạcthanhtrì.
Việngiaodungthiếptảo,
Liêmhứatiểuđồngk
Doanhthâuđổgiangsơnbáncục,
Côngdanhtiêuđắcthấtnhànky.
Hồnbấtgiácnhấtthiênhướngtịch,
![Page 148: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/148.jpg)
Nguyệttàsong,yêntàtriện,trúctàchi.
Lãnguyểnthầntiên,nhàntrungđộnhật,
TrườngAncôngtửtúylúyvongquy.
Tươngđốixứkiêmtácầm,kiêmtáhọa,kiêmtábíchđềthi.
Dịch:
Thíchgì?Tathíchcờthôi,
Giómâybiếnhóaaiôilạlùng.
Cơnthua,rồngrắnkhicùng,
Màxemlúcthắnghổhùngdươngoai.
Ngựaxerongruổiđườngdài,
Sangsôngmộttốthãmngoàitrùngvi.
Bắcnamhìnhthếriêngchia,
Tớiluiđộngtĩnhtínhsuyđủđường.
Xuânêmkhuatỉnhgiấcvàng,
Concờđậpmạnhhươngđànthoảngbay.
Vườnriêngxumhọpbạnbày(13),
ChâuHoàng,lầuTrúcrượusaynửavời.(1
Ngàydàilưukháchngồichơi,
Amcaođiểmtiếngquânrơitrướcbàn.
Tiểuđồngngấpngóbênlan,
Côhầuquanhviệnquéttànlárơi.
Giangsanvậtlộntayđôi,
![Page 149: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/149.jpg)
Côngdanhquênbẵng,chuyệnđờihơnthua.
Ngàyvuithờikhắcêmđưa,
Trăngtàhươnglạnhtrúcngơngẩncành.
Thầntiênnhànnhãvườnquỳnh,
TrườngAncôngtửthíchtìnhvuisay.
Trongkhivuinướccờhay,
Thêmđàn,thêmrượu,thêmđầyváchthơ.
Bấygiờngườitiềuphuđươngngồingoàihiênđá,dạyconchimyểnghọcnói,bêncạnhcómấyđứanhỏngồiđánhcờ.ThấyTrươngđến,tiềuphukinhngạcnóirằng:
-Chỗnàyquạnhvắng,đấtthẳmrừngsâu,chimnúikêuran,muôngrừngchạyquẩn,saoônglạilầnmòtớiđâynhưvậy,chẳngcũngkhónhọclắmư?
Trươngnói:
-Tôilàchứcquancungphụngcủađươngtriều.Vìngàilàbậccaosĩ,nêntôiđượcvângmệnhđếnđâytuyêntriệu.Hiệncóloangiáởngoàikia,xinngàingoảnhlạimộtchút.
Tiềuphucườimàrằng:
-Talàkẻdậtdân(15)trốnđời,ônglãánhbụi,gửitínhmệnhởlềutranhquáncỏ,tìmsinhnhaitrongbúagiórìutrăng;ngàycólốivàolàngsay,cửavắngvếtchânkháchtục;bạncùngtalàhươunaitômcá,quẩnbêntalàtuyếtgiótrănghoa;chỉbiếtđôngképmàhèđơn,nằmmâymàngủkhói;múckhemàuống,bớinúimàăn;chứcóbiếtgìđâuởngoàilàtriềuđạinào,vuaquannào?
BènmờiTrươngởlạilàmtiệcthết,cơmthổibằnghạtđiêuhồ(16),canhnấubằngraucẩmđái(7),lạicòncómấymónrausuốikhácnữa.Canhkhuyachuyệntrò,đềulànhữngnghĩalýđángnghecả,nhưngkhôngmộtcâunàođảđộngđếnviệcđươngthời.Hômsau,Trươnglạimời:
-Nhữngbậcquântửđờixưa,khôngphảilàkhôngmuốngiúpđờihànhđạo;
![Page 150: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/150.jpg)
khiẩnkínởmộtchỗ,chỉlàcònđợigiámàthôi.Chonêntấtcóbứctiếutượngđitìm,rồisauđồngThươngmớithấmnước(18),tấtcócỗhậuxađichở,rồisaunộiMụcmớithànhcông(19).Nayphutửlấytấmthânvàngngọc,ômmộtbọckinhluân,ngoàivòngvinhlợi,vùilấptiếngtămtrongđámngườiđánhcáháicủi,giấutàigiúpvuacứudân,náumìnhchốnrừngsuối,vangtiếngđếncửutrùng;đốtnónlá,xéáotơi,naychínhlàđếnlúcrồiđó.DámxinbỏbờđậpPhóNham,némcầncâusôngVị,đừngđểuổnghoàikhátvọngcủabaokẻthươngsinh.
Tiềuphunói:
-Kẻsĩaicóchínấy,hàtấtphảivậy!ChonênNghiêmTửLăngkhôngđemchứcGiánnghịởĐôngđôđánhđổikhỏisóngsôngĐồng(20),KhươngBáHoàikhôngđembứctranhvẽcủathiêntửlàmnhơnonnướcBànhThành(21).Tàitatuykém,sovớingườixưachẳngbằngđược,nhưngmaylạigiàuhơnKiềmLâu,thọhơnVệGiới,nohơnViênTinh,đạthơnPhụngThiến(22),kểthìcũngđãđượctrờiđấtbanchokhánhiều.Nếulạicònthamcầunhữngcáiởngoàiphậnmình,lenlỏivàođườnglàmquan,chẳngnhữngxấuhổvớicácbậctiênhiền,lạicònphụbạcvớivượnhạcởtrongnúi.Vậyxinôngđiđi,đừngnóilôithôigìnữa.
Trươngnói:
-Ngàicholàthờinaykhôngđủđểchongàilàmviệchaychăng?Naycóđấngthánhnhântrịvì,bốnbểđềungóngtrông,ngườiChiêmdângđấtmàxưngthần,quânMinhnộplễđểxinlui(23),Lãoqua(24),Đạilý(25)cácnướccũngtranhnhauquyphục.Hiệnchỉcònthiếucácbậcẩndậtởrừngnúiragiúprập,khichohuânđứccủachúathượngđượcsánhcùngcácvuaNghiêu,Thuấnngàyxưa.Ngàinếuđịnhtrọnđờiẩnlánh,bắtchướcnhưVụQuang,QuyênTử(26)thìcứnhưvậykhôngsao.Nhưngnếucònđểýchútnàođếnđámdânchúng,màbỏlỡdịpnàykhôngrathìtôisợrằngsẽmụcnátcùngcỏcây,khôngbaogiờlạicódịpgặpgỡhaynàynữa.
Tiềuphubiếnsắcnói:
-Nhưlờiôngnói,háchẳngphảilàkhoekhoangquákhiếnchongườinghephảithẹnthùngsao!VảvịvuangựtrịbâygiờcóphảihọHồkhông?
-Chínhphải.
-CóphảilàđãbỏkhuLongĐỗvềởđấtAnTôn(27)không?
![Page 151: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/151.jpg)
-Phải.
-Tatuychânkhôngbướcđếnthịthành,mìnhkhôngvàođếncungđình,nhưngvẫnthườngđượcnghetiếngôngvuabâygiờlàngườithếnào.Ôngấythườngdốitrá,tínhnhiềuthamdục,đemhếtsứcdânđểdựngcungKimÂu(28),dốccạncủakhođểmởphốHoaNhai(29);phaophígấmlà,vungvãichâungọc,dùngvàngnhưcỏrác,tiêutiềnnhưđấtbùn,hìnhngụccócủađútlàxong,quanchứccótiềnmualàđược,kẻdânglờingaythìgiết,kẻnóiđiềunịnhthìthưởng;lòngdânđộnglay,nênđãxảyraviệcquânsôngĐáy(30)bờcõichếchmếchnênđãmấtdảiđấtCổLâu(31).Vậymàcáckẻđìnhthầntrêndướitheohùa,trướcsaunốivết.DuycóNguyễnBằngCửcólượngnhưngchậmchạp(32);HoàngHốiKhanhcóhọcnhưnglờmờ(33);LêCảnhKỳgiỏimưutínhnhưngkhôngquyếtđoán(34);LưuThúcKiệmquântửnhưngchưađượclàbậcnhân(35);cònngoàiraphilàđồthamtiềnthìlàđồnátrượu;philàđồchỉlấyyênvuilàmthíchthìlàtuồnglấythếvịmàkhuynhloátnhau;chứchưathấyaibiếtnhữngkếlạmưusâuđểlotínhchodânchúngcả.Naytađươngnáuvếtởchốnnúirừng,lolảngtránhđichẳngđược,hálạicònxắnáomàlộinữaư?(36)Xinôngvuilòngtrởvề,làmơntừchốihộkẻcưsĩnày.TakhôngthểđemhònngọcCônSơnchonócùngcháytrongngọnlửaCônSơnđược.(37)
Trươngnói:
-Sựxuấtxửcủabậcngườihiềnlạicốchấpđếnnhưthếư
Tiềuphunói:
-Khôngphảilàtacốchấp.Tachỉghétnhữngkẻmiệnglưỡibẻolẻo,đãđắmmìnhvàotrongtriềuđình,vẩnđục,rốiloạnlạicòntoankéongườikhácđểcùngđắmvớimình.
Trươnglặngimkhôngtrảlời,trởvềđemhếtnhữnglờicủatiềuphutâulạivớichúa.HánThươngkhôngbằnglòngnhưngcònmuốnđemcỗxeêmđểcốđónrakỳđược,saiTrươnglạiđivàolầnnữa.Nhưngvàođếnnơithìrêutrùmcửahang,gaigócđầynúi,dâyleo,cànhrậmđãlấpmấtcảlốiđirồi.Chỉthấyởtrênváchđácóhaicâuthơđềbằngnhựacâynhưsau:
KỳLahảikhẩungâmhồnđoạn,
CaoVọngsơnđầukháchtứsầu.
Dịch:
![Page 152: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/152.jpg)
KỳLacửabểhồnthơđứt,
CaoVọngđầunondạkháchbuồn.(38)
ÝlờinhưgiọngtràophúngcủahọNguyênhọBạch,(39)thểchữnhưlốitriệnlệcủaôngLưuôngTư,(40)nhưngrútlạichẳnghiểuđịnhnóigì.HánThươngcảgiận,saiđốtcháynúi;núicháyhếtvẫnkhôngthấygì,chỉthấyconhạcđenlượntrênkhôngbaymúa.SauchaconhọHồgặpphảitaihọađềuđúngnhưlờithơ.
Ngườitiềuphuấycólẽlàkẻsĩđắcđạođóchăng?
Lờibình:
Thanôi!Cócáithầnđểbiếtviệcsau,cócáitríđểgiấuviệctrước,(41)đólàviệccủathánhnhân;tiềuphutuylàbậchiềnnhưngđâuđãđượcdựđếnhạngấy.TuynóiviệctángbạicủanhàHồ,đúngnhưlàbóicỏ,bóirùa(42),nhưngchẳngqualànghiệmvớilẽtrời,chứngvớilòngngười,nóinhiềumayrathìtin,đólàcáilẽđờinhưvậy.Kẻlàmvuachúanênlấysựchínhlòngmìnhđểlàmcáigốcchínhtriềuđình,chínhtrămquan,chínhmuôndân,đừngđểchokẻxửsĩ(43)phảibànranóivàolàtốthơncả.
Chúthích
1)ThầnMôn:ngườigiữviệcmởcửathànhbuổisớm.SauKhổngTửdùngđểchỉmộthiềnsĩthờiXuânthuthấyđờirốiloạnkhônglàmgìnữanênlánhđời,ẩnthânlàmviệcđó.
TiếpDư:têntựLụcThôngngườiđờiSởChiêuvương,giảcáchrồdạikhôngchịuralàmquan,ngườiđươngthờigọilàSởcuồng(ngườicuồngnướcSở).
TháiHòa:mộtdậtsĩcuốiđờiĐường,họLâm,cũnggiảlàmbộngôngcuồngđểchegiấutungtích.Tươngtruyềnsaucưỡihạclêntiên.
2)KhaiĐại:niênhiệucủaHồHánThương,từ1403đến1407.
3)Triệu,Tào:TriệuPhổvàTàoBânđềucócônggiúpTốngTháiTổthốngnhấtthiênhạ,dựngcơnghiệpnhàTống,sauđềulàmTểtướng.
4)Vương,Tạ:VươngĐạovàTạAnđềulàmquantođờiTấn,hainhânvậtnổitiếngphúquýphonglưuthờiđó.
![Page 153: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/153.jpg)
5)Bạnđỏhầuxanh,nguyênvănlà"thanhnôhồnghữu".Thanhnôlàmộtchiếcgốilàmbằngtrúcxanh,mùahèđểdựalưnghaygáctaychânchomát.Hồnghữulàmộtthứrượu.
6)NamDương:tênquận,đờiTamquốc.GiaCátKhổngMinhởẩntronglầucỏtạiNamDương.LưuBịbalầnđếnmời,ônggiúpLưuBịlậpnêncơnghiệpnhàThụcHán.
7)QuánVân:quánVânĐàiởnúiHọaSơn.TrầnĐoàn,mộtcaosĩđờiTốngđãẩndậttạiđấy.MấylầnTốngTháiTôngmờiralàmquannhưngôngkhôngra.
8)Lầutây(Tâyđường):nhàphíatây.TạLinhVậnvàTạHuệLiênngườiđờiNamBắctriềuđềugiỏithivăn.HuệLiênchếttrước.KhiLinhVậnởnhàphíatâyquậnVĩnhGialàmthơ,bí,suốtngàynghĩkhôngra,bỗngnằmmơthấyHuệLiên,liềnnghĩđượccâuthơhay.
Songbắc(Bắcsong)cửasổphíabắc.ĐàoTiềmngườiđờiTấn,saukhitừquanvềởẩnvàotiếtthángsáuthườngnằmđóngióởcửasổphíabắc,tựchomìnhlàhạngngườithờiPhụcHi.
9)SôngTươngngườiđẹp(MỹnhânTươngthủy):ngàyxưacómộtngườibắtđượcmộtcáigối,đêmgốiđầunằmngủ,nằmmơthấycùngngườicongáiđẹpđichơithuyềntrênsôngTương.
10)HoàngChâu:đờiTống,TôĐôngPhabịtríchraHoàngChâu,đêmđichơithuyềntrênsôngXíchBíchthấymộtconhạcbayquatrênthuyền,vừabayvừakêu.Đêmvềnằmngủmơthấymộtđạosĩmặcáolôngđếnchơi,ĐôngPhanói:"Tabiếtrồi,cóphảiconhạcbayquathuyềnlúcnửađêmlàngườiđóchăng?”.
11)UyênMinh(nguyênvănBànhTrạch):têntựcủaĐàoTiềm,làmhuyệnlệnhđấtBànhTrạch,ôngđãbỏquanvềởẩn.
12)LiêmKhê:ChuLiêmKhêđờiTốngcómộtcáigối,hễgốivàongủthìnghetiếngchimquyênkêu.
13)VườnriêngdịchchữĐộclạcviên:TưMãQuangđờiTống,làmngựsửđàiởLạcDương,dângsớxinvềnghỉcólàmmộtkhuvườnchơiởgầnnúi,gọilàĐộclạcviên(vườnvuiriêngmộtmình).
14)VươngVũXứngđờiTống,làmbàikýLầuTrúcởHoàngChâucónóivề
![Page 154: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/154.jpg)
cáithúđánhcờ:Nghivikỳ,tửthanhtranhtranhnhiên,nghĩalànênđánhcờ,tiếngquâncờkêulátchát.
15)Dậtdân:ngườidâncònsótlại,ýnóingườingoàivòngcươngtỏa,trốnđời.
16)Hạtđiêuhồ:tênmộtthứgạo.
17)Raucẩmđái:tênmộtthứrau.
18)VuaCaoTôngnhàThươngnằmmơthấyThượngđếbanchomộtngườiphùtágiỏi.Tỉnhdậybènvẽmộtbứctranhgiốngngườitrongmộngrồisaingườimangtranhđitìm.SautìmđượcPhóDuyệtđangđắptườngởPhóNham,liềnđónvềlàmtướng.CaoTôngnói:"Vínhưnămđạihạn,tadùngngườilàmmưarào
19)VuaVănVươngnhàChuđãđisăngặpKhươngTửNha(tứcLãVọng)câucáởsôngVị,mờilênchiếcxesauchởvề,tônlàmbậcthầy.SauLãVọnggiúpnhàChuthắngnhàÂnởMụcDã.
20)NghiêmTửLăngtứcNghiêmQuang,mộtcaosĩđờiHán,hồinhỏlàbạnhọccủaHánQuangVũ;khiQuangVũlênngôi,ôngbènđiởẩn,thườngđicàyởtrongnúiPhúXuânvàcâucáởbếnsôngĐồng.
21)KhươngBáHoàitứcKhươngQuảngngườiđờiHánHoànđế,quêởBànhThành.Vuanghetiếnglàngườihiếuthuậnmờiralàmquan,Quảngkhôngchịura.Vualạisaithợvẽđếnvẽchândung,Quảngchemặtkhôngchovẽ.Ôngtừngnói:Quốcchínhhiệnnayởtrongtaybọnhoạnquan,đólàthờinàomàmìnhlạiralàmquan?
22)KiềmLâu:mộthiềnsĩnướcTề,đờiXuânthu,ởẩn,khôngchịulàmquan.Nhàrấtnghèo,khichếtchỉcómộtcáichănđểliệm,hễchekínđầuthìhởchân,kínchânthìhởđầu.
VệGiới:danhsĩđờiTấn,ngườiđẹp,tínhônhòanhưngchếttrẻ,khimới27tuổi.
ViênTinh:TheosáchLãthịxuânthu,ViênTinhMục,mộtkẻsĩởphươngnam,đigiữađườngbịđói,nằmlảđi.Mộttênăntrộmtrôngthấy,đưacơmchoăn.TinhMụctỉnhlại,biếtngườichoănlàkẻtrộm,liềnnói:Takhôngthèmănmiếngcơmbấtnghĩacủangười.Rồigượngdậycốnônọeranhưngkhôngđược,sauđógụcđầuxuốngchết.
![Page 155: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/155.jpg)
PhụngThiến:têntựcủaTuânXánđờiNgụy.VợXánrấtđẹp,Xánrấtyêuquý.MùađôngvợXánbịbệnhphátnhiệt,Xánrasânđầmhơilạnhđểvàoấpchovợđượcmát.SauvợchếtXáncùngchếttheo.
23)NóiviệcnhàMinhgiảdanhgiúpnhàTrầnkhôiphụcngôivua,đưaTrầnThiêmBìnhvềđịnhcướpnướcta,nhưngbịHồHánThươngđánhthua,phảigiaonộpTrầnThiêmBìnhrồixinluiquân.
24)LãoQua:nướcLào.
25)Đạilý:mộtquốcgiacủangườiThái,thànhlậpvàtồntạikhoảngthếkỷ12,13,14ởVânNam.
26)VụQuang:ngườiđờiHạ.VuaThànhThangđánhđượcvuaKiệtnhàHạ,đemthiênhạnhườngchoQuang,Quangkhôngnhậnđeođágieomìnhxuốngsônggiảcáchtựtửrồiẩnnáubiệttích.
QuyênTử:ngườinướcTề,ởẩntạiNhamSơn,họcđượcđạotiên,tươngtruyềncótàilàmmưalàmgió.
Trênđâyýnóiđólànhữngngườiẩndậtvĩnhviễn.
27)LongĐỗ:tứcThăngLong(HàNộingàynay).
AnTôn:tênlàngnaythuộchuyệnVĩnhLộctỉnhThanhHóa.NhàHồxâyTâyĐôởđây.
28)KimÂu:cungKimÂutứccungBảoThanhởlàngKimÂu.HồQuýLyxâydựngcungđiệnnàytốnkémnênbịđờisauphêphán.
29)HoaNhai:HồQuýLyxâythànhTâyĐô,bốncửađềubằngđávânnêngọilàHoaNhai.
30)SôngĐáy:tứcsôngTiểuĐáychảytừhuyệnSơnDương,TuyênQuangvềquađịaphậncáchuyệnLậpThạchvàTamDương(naythuộctỉnhPhúThọ).Tháng8nămKiếnTânthứ2(1399)đờiTrầnThiếuđế,NguyễnNhữCáinổidậyởvùngsôngĐáychốngtriềuđình,quânđôngđếnhàngvạn.SaubịNguyễnBằngCửđánhtan.NguyễnBằngCửngườiBắcNinh,làmđếnchứcĐônglộyênphủsứđờiTrần.
31.Cổlâu:HồQuýLycắtđất59thônởkhuCổLâuchonhàMinh.CổLâuchưarõvùngnào.
![Page 156: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/156.jpg)
32.NguyễnBằngCử:xemchúthích30,cùngbài.
33.HoàngHốiKhanh:đậuTháihọcsinhđờiTrần,saulàmquanvớinhàHồ.
34.LêCảnhKỳ:trướclàmquanvớinhàTrần,saulàmquanchonhàHồđếnchứcHànhkhiển.
35.LưuThúcKiệm:đậuđầukhoaTháihọcsinhcuốiđờiTrần
36.LấyýtrongcâunóicủaViTrung,ẩnsĩđờiTấn.TrươngHoamờiTrungralàmquan,ôngnói:Tacònđươngloconsóngrớtởcáivựcsâukiatrànđến,hálạicònxắnáomàlộinữaư?
37.ThiênDânchinhtrongKinhThưcócâu:HỏaviêmCônsơn,ngọcthạchcâuphần,nghĩalà:LửađốtnúiCôn,ngọcđáđềucháy,(NúiCônSơncótiếngsảnsinhrangọcquý.ýnóitheonhàHồrồicũngbịkhốnđốncùngnhàHồ.
38.CửabểKỳLaởlàngKỳLa,huyệnKỳAnhnaythuộctỉnhHàTĩnh,Năm1407HồQuýLybịbắtởđấy.NúicaoVọngởlàngBìnhLễ,cùnghuyện,lànơiHồHánThươngbịbắt,cũngvàonăm1407.
39.Nguyên,Bạch:tứcNguyênChẩn,tựViChivàBạchCưDị,tựLạcThiênlàhainhàthơnổitiếngđờiĐường.
40.LưulàquanTháisửnhàChu,họLưu,ngườichếralốichữđạitriện.TưlàLýTưnhàTần,chếralốichữtiểutriện.
41.LấyýmộtcâutrongHệtừthượngtruyệncủaKinhDịch:Thầndĩtrilại,trídĩtàngvãng,ýnóithánhnhânlàngườisángsuốtcóthểhiểubiếtvàdànhgiữmọiviệctrướcsauởđời.
42.Bóicỏbóirùa:bóicỏthivàmairùađểđoánviệclànhdữ.ĐâylàcáchbóicủaTrungQuốcthờixưa.
43.Xửsĩ:kẻsĩkhôngralàmquan,ẩndật,tráivớixuấtsĩlàđithilàmquan.
![Page 157: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/157.jpg)
ChuyệncáichùahoangởhuyệnĐôngTriều
(Nguyênvăn:ĐôngTriềuphếtựlục)
ĐờinhàTrần,tụctinthầnquỷ,thầntừ,phậttửchẳngđâulàkhôngcó.CácchùanhưchùaHoàngGiang,chùaĐồngCổ,chùaAnSinh,chùaAnTử,chùaPhổMinh,quánNgọcThanhdựnglênnhannhảnkhắpnơi;nhữngngườicắttóclàmtănglàmni,nhiềugầnbằngnửasốdânthường.NhấtlàvùnghuyệnĐôngTriều(1),sựsùngthượnglạicàngquálắm.Chùachiềndựnglên,lànglớncóđếnhơnmườinơi,làngnhỏcũngchừngnăm,sáu.Baongoàibằngràolũy,tôtrongbằngvàngson,phàmngườiđauốm,chỉtintheoởsựhưvô;gặpcáctuầntiếtthìđàntràngcúngváirấtlàrộnrịp.Thần,phậtxemchừngcũngứnggiáng,nêncầugìđượcnấy,linhứnglạthường.
Bởivậyngườidâncàngkínhtin,khôngdámngạomạn.SongđếnđờivuaGiảnĐịnhnhàTrần(2),binhlửaliênmiên,nhiềunơibịđốt;sốchùachiềncònlạimườikhôngđượcmộtmàcáisốcònlạiấy,cũngmưabaygióchuyển,đổngãxiêunghiêng,tiêuđiềuđứngrũởgiữaángcỏhoangbụirậm.SaukhiquânNgô(3)lui,dântrởvềphụcnghiệp,cóviênquanlàVănTưLậpđếntrịhuyệnấy,thấynhữngcảnhhoangtànđổnátbènróngrảdânđinhcácxã,đánhtranhkennứamàsửachữalạiítnhiều.Ngồiởhuyệnấyđượcmộtnăm,thấydânquanhhuyệnkhổvềcáinạntrộmcắp,từgà,lợn,ngỗng,nganđếncátrongao,quảtrongvườn,phàmcáigìcóthểănđượcđềubịmấthết.TưLậpthanrằng:
-Taởvàođịavịmộtviênấptể,khôngcócáiminhđểxétrakẻgian,cáicứngđểchếphụckẻác,vìnhânnhumàhỏngviệc,chínhlàcáilỗitựta.
SongTưLậpcholànhữngđámtrộmcắpvặtấy,cũngkhôngđếnnỗiđánglongạilắm,nênchỉsứccácthôndân,đêmđêmphảicanhphòngcẩnmật.Trongkhoảngmộttuần,tuycanhphòngchẳngthấygìcả,nhưngnhữngviệctrộmcắpvặtcũngvẫnnhưtrước.Lâudầncàngkhôngthấychúngkiêngsợgì,đếnnỗilạivàobếpđểkhoắnghũrượucủangườita,vàobuồngghẹovợconngườita,khimọingườiđổđếnvâybắt,thìkẻgianđãbiếnđiđằngnàomất,chẳngthấygìcả.TưLậpcườimànói:
-Téralâunayvẫnngờoancholũkẻtrộm,kỳthựcđólàloàimaquỷ,hưngyêutácquáiđómàthôi.Nhữngsựquấyrốibấynay,đềutựvậtnàycả.
Sauđấyđimờikhắpcácthầyphùthủycaotay,xinbùayểmtrấn,làmthuyềnbèmãmàtốngtiễn.Songcàngbùabèntrừyểm,sựquấynhiễucàngtệhơn
![Page 158: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/158.jpg)
trước.TưLậpcảsợ,họpngườidânthônlạibànrằng:
-CácngườikhitrướcvẫnthờPhậtrấtkínhcẩn,lâunayvìviệcbinhhỏamàđènhươnglễbáikhôngchăm,chonênyêunghiệthoànhhànhmàPhậtkhôngcứugiúp.NaysaođếnchùakêucầuvớiPhật,tưởngcũnglàmộtcáchquyềnnghimaycóthểgiúpíchchomình.
Mọingườibènđiđốthươnglễbáiởchùachiềnkhấnrằng:
"LũchúngsinhnàykínhthờTrờiPhật,quyyđãlâu,hếtlòngtrôngcậyởPhậtpháp.Naymaquỷnổilên,quấynhiễudânchúng,họahạicảđếnloàilụcsúc,vậymàPhậtngồinhìnimlặng,chẳngcũngtừbiquálắmư?Cúixinmởlượngthươngxót,rauytrừngphạt,khiếnthần,ngườichẳnglẫn,dânvậtđềuyên,hếtthảychúngsinh,đềuđượcđộiơnnhiềulắm.Songloạnlạcvừayên,sinhkếchưakhôiphụcđược,tấcgỗmảnhngóikhólòngxoayxởvàođâu.Đợikhilàmăngiàucósẽlạixinsửalạichùachiềnđềncôngđứcấy".
Đêmhômấy,trộmcắphoànhhànhlạidữhơntrước.TưLậpchẳngbiếtlàmsaođược;ngheVươngtiênsinhởhuyệnKimThành(4)làngườigiỏibóidịch,bènđếnbóimộtquẻxemsao.Vươngtiênsinhbóirồinóirằng:
Cưỡitrênngựatốt,
Mặcáovảisăn.
Túidatênthiếc,
Đíchthịngườithần.
Lạidặnrằng:
-Ôngmuốntrừđượcnạnấy,sángmainêntheophíatảcửahuyệnđivềphươngNam,hễthấyngườinàovậnmặcnhưthế,mangxáchnhưvậy,quyếtlàngườiấycóthểtrừhạiđược,nêncốthỉnhmời,dùtừchốicũngđừngnghe.
Hômsau,TưLậpcùngcácphụlãođúngtheolờicủaVươngtiênsinhđểtrôngngóngxem,nhữngkẻđi,ngườilạiđầyđường,chẳngthấyaigiốngnhưthếcả.Trờiđãxếchiềuainấychánnảnsắpmuốnvề,chợtcómộtngườitừtrongnúibướcra,mìnhmặcáovải,đeocungcưỡingựa.Mọingườicùngchạyraphụclạyởphíatrướcmặt.Ngườiấyngạcnhiênhỏi,mọingườicũngkểrõbảnýcủamình.Ngườiấycườimànóirằng:
![Page 159: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/159.jpg)
-Cácôngmàquátinbóitoánthế.Tôitừnhỏlàmnghềsănbắn,mìnhkhôngrờiyênngựa,taykhôngrờicungtên.HômquanghenóiởnúiAnPhụ(5)cónhiềugiốngnai,báo,thỏtốtnênnayđịnhđếnđểsăn,nàocóbiếtlậpđànthầypháp,bắtmavôhìnhlàcôngviệcthếnào.
TưLậpnghĩbụngngườinàytấtlàmộtvịphápđàncaotayvìkhôngmuốnnổitiếngvềthuậtbùabèn,vìsợmanglụyvàothân,nênmớinhởnnhơtrongchốnkhenúi,giấumìnhởthúchơicungmã,bènnhấtđịnhcốmờikỳđược.Ngườikiaxemchừngkhôngthểtừchối,phảigượngnghelời.TưLậpmờingườiấyvềhuyệnđểởtrongnhàquánxá,giườngchiếumànđệmrấtsangtrọng,sănsóckínhcẩnnhưmộtvịthầnminh.Ngườiấynghĩriêngrằng:
-Họtiếpđãikínhcẩnvớitanhưthếnày,chỉvìchotalàcótàitrừquỷ.Nhưngthựcthìtachẳngcótàigìvềviệcđó,thếmàđihưởngsựcungcấpcủangười,saochođànhtâm.Nếukhôngsớmliệutrốnđithìcóngàyxấuhổ.
Hômấyướcchừngnửađêm,thừalúcmọingườiđãngủsay,ngườiấybènrónrénrakhỏihuyệnlỵ.KhiđếnphíaTâycáicầuvánbấygiờtrờitốilờmờ,trăngkhuyachưamọc,thấycóngườihìnhthểtolớn,hớnhởtừdướiđồngđilên,ngườiấybènlẻnvàochỗkhuất,ngồirìnhđểxemhọlàmtrògì.Mộtlát,thấyhọthòtaykhoắngxuốngmộtcáiaorồibấtcứvớđượccálớncánhỏ,đềubỏvàomồmnhainuốthết,lạinhìnnhaumàcườimànói:
-Nhữngconcáconănngonlắmnênăndèdặtmớithấythú,háchẳnghơnnhữngthứchươnghoanhạtnhẽohọthườngdângcúngchúngmìnhư?Đángtiếclàđếnbâygiờ,chúngmìnhmớiđượcbiếtnhữngvịngonấy.
Mộtngườicườimànói:
-Chúngmìnhthậttođầumàdại,bấynaybịngườiđờichúngnólừadối;ailạiđemcáioản,mộtvàilẻgạođểlấpcáibụngnặngnghìncâymàđigiữcủachochúngnóbaogiờ.Nếukhôngcónhữngbuổinhưbuổihômnaymàcứtrườngchaymãinhưtrướcthìthậtlàmộtđờisốnguổng.
Mộtngườinói:
-Tôixưanayvẫnănđồmặnkhôngiănchaytịnhnhưcácông.Nhưnghiệngiờdântìnhnghèokiết,chúngnóchẳngcógìđểcúngváimình.Bụngđóimiệngthèm,khôngbiếtmùithịtlàcáigìđãtrảiquamộtthờigianlâulắm,chẳngkhácchiđứcKhổngTửởnướcTềbathángkhôngđượcđụngđếnmiếngthịt.Songđêmnay,trờirét,nướclạnh,khólòngởlâuchỗnàyđược,chibằnglênquáchvườnmíamàbắtchướcHổđầutướngquân(6)ngàyxưa.
![Page 160: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/160.jpg)
Đoạnrồihọdắtnhauđilên,vàovườnmía,nhổtrộmmàtướcmàhít.Ngườikiađangngồinúpmộtchỗ,liềndươngcunglắptên,thìnhlìnhbắnra,tinluônngayđượchaingười.Bọngiankêuấmớmấytiếngrồiồchạycả,chừngđộmấychụcbướcđềumờkhuấthết.Songlúcđócònthấycótiếngmắngnhau:
-Đãbảongàygiờkhôngtốtthìđừngnênđi,khôngnghelờita,bâygiờmớibiết.
Ngườikiakêuréoầmĩlên,dânlàngquanhđấygiậtmìnhtỉnhdậy,cùngđốtđènthắpđuốcchianhaumỗingườiđiđuổimộtngả.Họsoithấydấumáuvấytrênmặtđất,bèntheodấumáuấyđivềphíaTây.Chừnghơnnửadặmđếnmộtcáichùahoang,vàothấyhaiphotượngHộphápxiêuvẹotrongchùa,trênlưngmỗitượngđềucómộtpháttêncắmvàosâulắm(7).Mọingườiđềulắcđầulèlưỡi,cholàmộtsựlạxưanaychưacóbaogiờ.Họliềnhẩyđổhaiphotượng.Tronglúcấycònnghecótiếngnóirằng:
-Vẫntưởngkiếmchonobụng,aingờphảiđếnnátthân.Nhưngbầyramưumẹolàtựlãothủythầnkia.Hắnlàchủmưumàđượcthoátnạncònchúngtatheohắnmàphảichịuvạ,thậtcũngđángphànnànlắm.
ĐórồihọsaingườiđếnmiếuThủythần,thấyphotượngthầnđắpbằngđất,bỗngbiếnsắc,mặttáiđinhưchàmđổ,mấycáivẩycácòndínhlèmnhèmtrênmép,lạipháhủyluôncảphotượngấy.
QuanhuyệnVănTưLậpdốchếthòmrươngđểtrảơn,ngườikiachởnặngmàvề.Từđấyyêutàtuyệttịchkhôngcònthấybóngtămđâunữa.
Lờibình:
Thanôi!CáithuyếtnhàPhậtthậtvôíchmàcóhạiquálắm.Nghelờinóinăngthìtừbi,quảngđại,ứngbáothìbắtgiómơhồ.Nhândânkínhtínđếnnỗicóngườiphásảnđểcúngchonhàchùa.Nayxemcáidưnghiệtởtrongmộtngôichùanátmàcòngớmghênhưthế,huốngngàythườngcúngváisầmuấtphỏngcòntaihạiđếnđâu.Songnhữnganhquân,hiềntướng,thườngmuốntrừbỏmàvẫnkhôngđược.Bởicácđấngquântửcaominh,thườngcónhiềungườirúprập,chẳnghạnnhưTôhọcsỹ(8)đờiTống,LươngTrạngnguyên(9)đờiLê,ướcsaocóhàngtrămôngHànXươngLê(10)rađời,xúmlạimàđánh,đốthếtsáchvàchiếmhếtnhàmớicóthểđược.
Chúthích
![Page 161: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/161.jpg)
(1)ĐôngTriều:naylàhuyệnĐôngTriều,tỉnhQuảngNinh.
(2)TrầnGiảnĐịnh:tênlàNgỗi,dấyquânchốngquânxâmlượcMinhtừ1407,niênhiệuHưngKhánh.
(3)QuânNgô:chỉquânxâmlượcMinh.
(4)HuyệnKimThành:thờiTrầnthuộcchâuĐôngTriều,naythuộcđịaphậntỉnhHảiDương.
(5)NúiAnPhụ:nguyênchú:"NúiởhuyệnGiápSơn",cólẽnaylàvùngKinhMônthuộctỉnhHảiDương.
(6)Hổđầutướngquân:đờivuaTấnAnĐế,CốHảiChilàmchứcHổđầutướngquân,ngườiđươngthờigọilàCốHổđầu.Mỗilầnănmía,Cốđềuăntừngọnxuốnggốc,lạinói:"Ănnhưthếthìmỗilúcmớiđiđếnchỗthúvị".
(7)Nguyênvăn:"...têncắmngậpđếnlôngvũ",tứclàsâuvàođếnlôngvũđuôimũitên.
(8)TôHọcSĩ:TôĐôngPha,nhàthơlớnđờiTống,thườngđếnchùaKimSơn,chơithânvớisưPhậtấn.
(9)LươngTrạngnguyên:tứcLươngThếVinh,ngườixãCaoHương,huyệnThiênBản(naylàhuyệnVụBản,tỉnhNamĐịnh),đỗTrạngnguyênnămQuangThuậnthứ4(1463)đờiLêThánhTông,rấtsùngđạoPhật.
(10)HànXươngLê:HànDũđờiĐường.ÔngcóbàibiểucanngănviệcrướcxươngPhật,thểhiệntưtưởngbPhật.ÔngkhuyênvuađốtsáchkinhPhật,bắtsưphảihòantục.
![Page 162: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/162.jpg)
ChuyệnnàngThúyTiêu
(Nguyênvăn:ThúyTiêutruyện)
DưNhuậnChingườiđấtKiếnHưng(1),tênlàTạoTân,cótiếnghaythơ;nhấtlàvềnhữngbàihát,lạicàngnứcdanhởkinhkỳ,mỗibàilàmra,phườnghátbộiđemtiềntặngbiếurấthậuđểxinlấy.NhânthếDưcàngnổithanhgiáởchốntaođàn.CuốiđờiThiệuPhong(2)nhàTrần,Dưnhâncóviệc,vàoyếtkiếnquanTrầnsoáiLạngGianglàNguyễnTrungNgạn(3).ÔngNguyễnthấyDưđến,lậtđậtratiếp,đặttiệcởPhiếmBíchđườngthếtđãi,gọimườimấyngườiconhátrahátmúaởtrướctiệc.TrongbọnconhátcóảThúyTiêulàngườirấtxinhđẹp.ÔngNguyễnđùabảoDưsinhrằng:
-Ấytùyngàikénchọntrongbọnấy,hễbằnglòngaithìtôixintặngcho.
Rồiâmnhạcnổilên.Sinhngâmmộtbàithơsaunày:
Liênhoađóađóaỷhồnghàm,
Tằngđốitiêngiangọcchủđàm.
Túyvãntiêuyhôđắckhởi,
SổthanhhảoxướngvọngGiangNam.
Dịch:
Hoasenđóarỡràngtươi,
Gópmặtnhàtiênlúcnóicười.
Saykéoáolànghegọidậy,
GiangNam(4)mộtkhúcquyếnhồnngười.
ÔngNguyễncườibảoThúyTiêurằng:
-Thầyđồđểývàonàng(5)đấy.
Sinhhômấyuốngrượurấtsay,mãiđếnđêmkhuyamớitỉnh,đãthấynàngThúyTiêuởcạnh,cảmơnôngNguyễnkhôngbiếtchừngnào.SánghômsauSinhvàotạơnôngNguyễnđểvề.ÔngNguyễnbảo:
![Page 163: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/163.jpg)
-Ảấykểcũnglàngườiphonglưu,thầynênkhéoyêuthươnglấy.
SinhbènđemnàngvềKiếnHưng.ThúyTiêuvốncókhiếuthôngtuệ,mỗikhiSinhđọcsách,nàngcũnghọcthầmmàrồithuộcđược.Sinhnhânđemnhữngquyểnsáchnóivềthơtừmàdạynàng.Chưađầymộtnăm,nàngđãlàmđượcthơtừngangvớicủaSinh.NămMậutuất(1358),nhângặpkhoathi,Sinhsắmsửahànhtranglênkinh;khôngnỡrờinhau,nênđemtheocảnàngcùngđi,cùngtrọtạiphốHàngVócởcửasông.Gặpngàymồngmộtđầunăm,ThúyTiêurủmấyngườibạngáiđếnchùathápBáoThiên(6)dânghươnglễPhật.BấygiờcóquanTrụquốchọThânngầmđichơiphố,trôngthấyThúyTiêuđẹp,bắt,cướpđemvềlàmcủamình.Sinhlàmđơnkiệntậntriềuđình,nhưngvìhọThânuythếrấtlớn,cáctòacácsởđềutránhkẻquyềnhào,gácbútkhôngdámxétxử.Sinhđaubuồnlắmbènchẳngthiếtgìthicửnữa.MộthômSinhthủngthỉnhđichơingoàiphố,gặpđámngườicưỡingựađixemhoavề,tiềnhôhậuủngrấtoaivệ,trênđườngthìtrâmthoarơirắc,hồngtíatơibời,saucùngthấyThúyTiêungồitrênmộtchiếckiệucăngriềmlụahoa,điquadướirặngliễu.Sinhmuốnchạyđếnthanthở,nhưngthấynhữngngườicùngđivớinàngđềulàbậcquyềnquý,khôngdámđườngđộtchỉđắmđuốinhìnvàứahaidònglệ,khôngnóiđượcmộtlờinào.
NhânThúyTiêutrướccónuôiđôichimyểng,mộthômSinhtrỏđôichimmàbảorằng:
-Chúngmàylàloàivậtnhỏ,cònđượcsuốtngàyquấnquítvớinhau,khôngphảinhưtalạnhlùnggốichiếc.Ướcsaochúngmàynhẹtungđôicánh,vìtađưađếnchonàngđượcmộtphongthư.
Conchimyểngnghenói,kêulênvànhảynhótnhưdángmuốnđi.Sinhbènviếtmộtphongthư,buộcvàochânnó.Thưrằng:
Tạcgiảliễuâmnhấtqua
Đạođạtvôdo.
Kýsongnhãnưphiếnthời,
Tằngchỉxíchnhithiênlý.
Thủytínhầumônchitựhải,
Đệhiềmkháchtứchinhưthu.
![Page 164: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/164.jpg)
Bịthuậtcựudo,
Bộităngthâmcảm.
ứctíchngãbồithitịch,
Tửhựucadiên.
Bấtlaolụcỷchiđàn,
NhụchạTửVânchihuệ.
Tiếuvịthùưkhiểnquyển,
Hậndĩtảoưphânphi.
Hồngbiệtyếnnhithuthanh,
VânsầuTầnnhimínhsắc.
Nhấttắcnoãnlưutôchitrướng,
Nhấttắchànhồchỉchikhâm.
Đãnthamtúmạcchihoan,
Khởiniệmthưlâuchikhổ.
Mỗithínhđoảntườngtrệvũ,
Phếbíchhàntương.ườngthiênsươngnhạnchichinhly,
Tịchtiêuphongđịchchixướngvãn.
Mỗihữuhàmtìnhbấtngữ,
Yểmquyểntrườnghu.
Đốicảnhquanhoài,
Bấtnăngdĩdĩ.
Y,HứaNguhầuchibấttác,
![Page 165: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/165.jpg)
CônLônNôchidĩphi.
Ưngvôphảnbíchchikỳ,
Khôngphụtầmphươngchiước.
Viênbằngthốnchử,
Dụngtảaithiên.
Dịch:
Kiệuquadướiliễuhômnào,
Vộivàngchẳngkịpđưatraomộtlời.
Trôngainướcmắtthầmrơi,
Tấcgangbỗngcáchđôinơimịtmùng.
Cửahầusâuthẳmnghìntrùng,
Sớmhômkháchnhữngriênglòngngẩnngơ,
Tìnhxưakểđếnbaogiờ,
Cảmsầumọimốinhưtơrốibời.
Thơngâmnhớbữatiệcmờ
Giọngcalanhlảnhđểngườinhưsay.
Cungđànnàođãsodây.
Giainhânbỗngđượctraotayrướcvề.
Tìnhsâuchưakịpgiãigiề,
Bắcnamvộiđãchialìakháthương.
Chimhồngbuồnbãkêusương,
MâyTầnthămthẳmxabuôngtốimù.
![Page 166: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/166.jpg)
Ngườinươngtrướnggấmêmru,
Ngườiômmộtmảnhchăncùgiáđông.
Hamvuinệmtíamàuhồng,
Biếtchăngkẻchốnthưphòngthươngđau.
Mưatườngdếváchhọanhau,
Nhạntankhócsớm,địchsầuthổikhuya,
Lặngngồigấpsáchủê,
Lòngnàycảnhấykhuâyđiđượcnào,
CônNô,HứaTuấn(7)nơinao?
Tìmhươngtrảbíchcònaoướcgì(8)?
Mảnhtiênviếtgửitraođi,
Đauthươngkểnỗivânvivớingười.
Conchimyểngbayđi,đếnđậuởmànThúyTiêu.
Nàngđượcthư,bèngiởgiấyTiếtĐào(9)dấpbútLâmXuyên(10)viếtmộtbứcthưđểtrảlời.Thưrằng:
ThiếpThúyTiêuthiếuỷthịmôn,
Trưởngđầunhạctịch.
Điềucatiếpkhúc,đồkhoaHàhữuchiphonglưu,
Cửántềmy,vịthứcMạnhQuangchitháiđộ.
Thùytrihảotịch,
TiệnThịlươngmôi,
Lụcỷcầmtâm,bấtgiảTrườngKhanhchiđiệu,
![Page 167: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/167.jpg)
Hoađườngthicú,khốclânĐỗMụcchitài.
Tựhỷchâmgiớichihữuduyên,
Thâmkháchđằnglachiđắcthác.
ThiênThaikháchphùngkháchvịtậnthâmhoan;
ChươngĐài,nhântốngnhân,tảitươnglyhận.
Giaingẫuphiênthànhưoánngẫu,
Hảoduyênchuyểntácưácduyên.
Sỉnhẫnthênha,
Cụtầnđảáp.
Xuấtnhậpkhởicưchitế,vịmiễntòngquyền;
Biệtlykhêkhoátchihoài,bấtthăngcảmcựu.
Duydưthúquyệntảo,
Lụcmấndungsơ.
Phấnbíchđăngtàn,thươngxuântrườngđoạn;
Hươngliêmtúquyện,biệtlệngânđa.
Tạcthừakýnhạnchithư,
Bộithiếtlyloanchitưởng.
TuyHànHoànhchiliễu,tạmchiếttrườngđiều,
NhiênhợpPhốchichâu,đươnghoàncốquận.
Dudutâmtự,
Thưbấttậnngôn.
Dịch:
![Page 168: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/168.jpg)
Thiếpxưacongáinhànghèo,
Lớnlêncaxướnghọctheobạnbầy.
PhonglưuquenthúHàTây(11)
ChưatườngánMạnhngangmày(12)nhưai.
Tiệchoamộtbữakhuyênmời,
Mốimanhduyênkhéoanbàitựđâu.
TràngKhanhchưagảyPhượngcầu(13),
MếntàiĐỗMụcbởicâuHoađường(14).
Duyênkimphậncảixevương,
Nhữngmừnggiâysắnđượcnươngbóngtùnghaimộtcuộckỳphùng(15),
Thúvuilửađượmhươngnồngchưabao.
ChươngĐàicànhliễunghiêngchao,
Biệtlymangnặngbiếtbaooánsầu.
Duyênmayhóarủingờđâu,
Ngậmhờnnuốttủichịurầuchoxong.(16)
Bẽbàngđổikháctưdong,
Tócxanhbiếngchải,môihồngbiếngtô.
Thươngxuânváchphấnđènlu,
Trônggươngngấnlệmơhồ,ngạisoi.
Tiệnhồngthưmớitớinơi,
Chialoancàngxótxađờibiệtly.
LiễuHàntạmbẻvinđi,
![Page 169: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/169.jpg)
NhưngchâuHợpPhốphảivềquậnxưa(17).
Nỗilòngtrămmốivòtơ,
Thưdàiđếnmấyvẫnchưahếtlời.
ThúyTiêutừđóbuồnrầusinhốm.QuanTrụquốcbảo:
-Chừngnànghãycònnhớanhchàngbánthơphảikhông?
Nàngnói:
-Quảcónhưvậy,tìnhsâugắnbó,hờnnặngchialìa,lờithềchungsốngchưaphai,điềuhẹncùnggiàđãphụ.NaythìSởmưaYêntạnh,liễuhéođàotươi,bằnbặtxanhau,hờnômthiêncổ.Chonênngườixưacoirẻgiàusangmànhớanhhàngbánh(18),xemkhinhsungsướngmàgieoxuốngtầnglầu(19),thậtlàphảilắm.
Nóirồinàngtoanlấychiếckhănlàthắtcổtựtử.Trụquốcnóidốirằng:
-Tacũngđangnghĩvềviệcđólắm.Vậynànghãycứnênbìnhtĩnhmàbảodưỡngthânthể,sớmmuộntasẽvờichànghọDưđếnđây,đểnàngđượcnốimốiduyênxưa.Tộigìmàcoirẻtínhmệnh,chếtmộtcáchchẳngvàođâucả.
Nàngnói:
-Quảđượcnhưvậythìthiếpxinvânglờitướngcông.Nếukhôngthìtínhmệnhnàychỉngàyhômnaylàhết.
Trụquốcbấtđắcdĩ,phảivờiDưđến,dỗdànhsẽtrảThúyTiêuvàbảo:
-TalàmquanngôiđếnThượngcông,quyềncaolộchậu,việckhoảnđãikháchkhứa,mỗingàytốnphíđếnhàngchungthóc.Nayvờithầyđếnlàdoýtốtchứkhôngcóýxấugìcả.HuốngđấtTrườngAnnàygạochâucủiquế,thầylấygìmàtiêudùngđủ.Vậynếuthầykhôngngạithanhtíchthìnêncứởluônđâychođỡtốn.
BènsaidọnmộtcáibuồngnhỏlàmnơiđọcsáchchoSinh,hằngngàysaimộtảtiểuhoànhầuhạ.MỗikhicótiệcmờiSinhvàodự,Trụquốcthườnglấylờidịudàngkhoảntiếp.NhưngvềviệcThúyTiêu,tuyệtnhiênkhôngnhắcnhỏmđến.Sinhmonmenhỏitới,Trụquốcgạtđimàrằng:
![Page 170: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/170.jpg)
-Mốitìnhthươngyêuaimàchẳngthế.Tưởngnàngnhớthầy,cũngchẳngkhácgìthầynhớnàng.Nhưngvìítlâunaynàngkhóở,nênchưathểracùngthầytươngkiếnđược.Thầyhãycứthongthả,điđâumàvội.
ThúyTiêungheSinhđãđến,cũngmuốnđượcgặp,nhưngtrongnhà,nànghầuvợlẽnhiềulắm,vảcoigiữnghiêmngặt,nênkhôngcódịpnàotìmđếnSinhđược.Mộthômnhânbuổichầusớmchưatan,thừalúcnhữngnànghầuvợlẽđangngủ,nànglénđếnthưphòngcủaSinh.PhảilúcSinhchạyđiđâuvắng,nàngthấytrênváchcóđềhaibàithơsaunày:
Tiểugiaiphállạcđàiy,
Kháchxáthêlươngđộcyểmphi.
Thanhđiểubấtlaixuântínvãn,
Sađìnhmạcmạchựutàhuy.
Dịch:
Trướcthềmgiàyráchgiẫmtrênrêu,
Cửakhépphòngvănlạnhhắthiu.
Bằnbặtchimxanhtinchẳnglại,
Sânkhôngvắngvẻ,bóngtrờichiều.
Nguyệtđiệntrườnghàntỏathúymy,
Tiênngahànhậtthịquykỳ?
Tươngtưkhởitrựcvôgiaicú,
Bấtbảvănchươngoánbiệtly.
Dịch:
Cungtrănglạnhlẽokhóamàyngài.
Tiêntửbaogiờlạitáilai?
Thươngnhớthiếuđâucâuthấmthía,
![Page 171: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/171.jpg)
Ngạiđemchữnghĩakhócthươnghoài.
Nàngtoanhọahaibàithơấy,nhưngđãnghethấytiếngngọckha(20)vềđếncổngrồi,thànhrakhôngthểhọavàđềđượcnữa.
Lạimộthôm,nàngsaiconhầuthântíncủamìnhlàKiềuOanhđếnphòngSinhxinngủ.SinhđuổirathìKiềuOanhnói:
-ThúyTiêunươngtửsaitôinhưvậy.Nươngtửnghĩlangquânmộtmìnhbuồntẻ,nênsaitôiđếnhầuhạchăngối,cũngnhưnươngtửởbênmìnhlangquân.
Sinhbằnglòng.Từđấytintứcmớithôngmàtìnhkhuêmônmớiđạtđếnnhauđược.
Bấygiờsắpđếnngàytrừtịch,Sinhnhânlúctiện,bảovớiTrụquốcrằng:
-Tôivìmộtmốiântìnhmàvàođâylàmngườikháchtrọ,songnonVugangtấc,tintứcchẳngthông,ngàythánglữalần,nămlạigầnhết.Cáiviệctrảchâu(21)chẳngdámlạinóiđếnnữa.Chỉxinđượcởtrướcrèmmộtlầngặpmặt,tròchuyệnvớinhaumộtlátđểrồichiatay.
Trụquốcbằnglòngmànói:
-Chỉvàihômsaunữa,làđêmtốtlànhtasẽlàmcáiviệcXươngLêthảnàngLiễuChi(22),NghiThànhbuôngnàngCầmKhách(23),quyếtkhôngngăncấmsựhammuốncủangườikhácđểthỏacáivuitaimắtcủamình.Nhàthầyhãynánđợi,đừnglochậmmuộn.
Sinhvângdạluira.
Đếnđêmđãhẹn,Sinhđốtđènkhôngngủngồichờ.Chừngmộttrốngcanh,bỗngnghethấytiếnggiàylẹpkẹpởbênkhómtrúc;mởcửarađón,téralàmộtconhầuáoxanh.Sinhhỏinóđếnlàmgìthìranóbưngnướcchèđến.Mộtlúclạithấyởtrướchoacótiếngsộtsoạt,rồicótiếnggõcửa,xốcáoraxem,lạithấymộtngườiđầytớtrai.Hỏiđếnlàmgì,thìrađemrượutới.Chờmãiđếnquánửađêm,vẫnbặttinhơi,rấtlàthấtvọng.Ngàyhômsau,SinhbảovớiKiềuOanhrằng:
-NhờemnóihộvớiThúyTiêu:Tanặngmốitìnhriêng,tinlờinóidối.Ailạiđếnđòigặpmặtmộtlầnđểnóichuyệncũngkhôngđược,vậymàlạimongngườitamởcửađểthảchonàngrathìcóđờinào!Nếutacứởmãi
![Page 172: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/172.jpg)
đây,vạnnhấtlòngghennổidậy,kếđộcbuôngrathìtalàthấtcơmàhọlàđắckế.Vềđithôi!Vềđithôi!Saonênvìcớmuốntìmngọcchâumàlạiđếnnằmởtrướchàmconlylongbaogiờ(24)
ThúyTiêulạisaiKiềuOanhđếnbảochàng:
-Thiếpsởdĩnấnnáởđây,chưalàmđượcmộtcáichếtcủanàngLụcChâu,làchỉvìcòncóchàng.Naychàngđịnhvềphỏngcóướchẹnvớinhauđiềugìkhông?Thiếpnghelệcũbảntriều,đêmhômmồngmộttết,cóđốtcâybôngởngoàibờsông,ngườitrongkinhthànhđềukéoraxemđôngnghịt.Nếuchàngchưanỡrẻbỏthìđêmấyxinchờđợinhau.Loanchiaphượnghợp,chỉởtrongmộtchuyếnnày.Thiếphãyxinhoãnđểchờ.
ÝSinhbènquyết,TrụquốcthấySinhxinđi,lấylàmdễchịu,tặngchorấtnhiềutiềnbạctơlụakhôngtiếctígì.Sinhchởnặngmộtchuyếnmàvề.Dọcđườnggặpngườiđầytớgià,hắnbảoSinhrằng:
-Cậucósựlobuồngìchăng?Saongườigầyvõđikháchẳnngàytrước?
SinhnóiduyêncớvàkểlờihẹncủaThúyTiêu.Ngườiđầytớgiànói:
-Việcấydễlắm,tôixinhếtsứcgiúpcậu.
Đếnngàymồngmột,thầytròcùngrabếnĐông,quảthấyThúyTiêuđứngxemởtrênbến.Ngườiđầytớbènđilẻnvàorútdùisắttrongtayáora,nệnbừavàođámngườitheohầu,khiếnbọnphukiệu,phudùđềuchạytanhết,rồicướplấyThúyTiêuđemđi.Haingườitrôngthấynhau,nửaphầnthươngxót,nửaphầnmừngvui,nhưngcònsợTrụquốcbiếtđuổitheobắtlại.ThúyTiêunói:
-HắnchỉlàđồyếuhènmàlàmđếnbậcVệ,Hoắc(25)kêuxinchạychọt,lúcnàoởcửacũngrộnrậpnhữngngườiravào,vàngbạcchâubáutrongnhà,chồngchấtđầydẫy.Trừragặpphảihỏatai,củacảitrongnhàấykhôngbiếtcócáchnàotiêumònđiđược.Nhưngtộiđầyácchứa,thếtấtcũngchẳngđượclâu.Cóđiềubâygiờhọcònđươngthịnh,uythếấycũngrấtđángsợ.Chibằngtaẩnhìnhnáuvết,vềtrốnlánhởchỗnhàquê,khỏibàyrataimắtmọingườiđểtránhcáivạnguyhiểm.
Sinhcholàphải,bènbímậtđưanhauxuốnghạtThiênTrường,ởnhàmộtngườibạnhọHà.NămĐạiTrịthứ7(26)Trụquốćxaxỉmàphảitội,SinhvềKinhsưthiđỗtiếnsĩ,vợchồngănởvớinhauđếngià.
![Page 173: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/173.jpg)
Lờibình:
Thanôi!Ngườicontraibấttrung,ôngvuatrungthườngxấuhổlấylàmbềtôi;ngườicongáibấtchính,kẻsĩtrungthànhxấuhổlấylàmvợ.ThúyTiêulàmộtảcaxướng,chẳnglàngườichínhchuyên,khônghiểuNhuậnChihamluyếnvềcáigì?Vìnànghiềnchăng?NhưnghếtlàvợhọTrươnglạilàhầuhọLý(27)?Vìnàngđẹpchăng?ThìhếtlàmmêHạSáilạilàmhoặcDươngThành(28).Vậymàlạikhinhthườngsựđisựđến,nhẫnnhụctớiởvớingười,sờđầucọp,vuốtrâucọp,suýtnữathìkhôngthoátmiệngcọp.NhưchàngNhuậnChi,thậtlàmộtngườinguvậy.
Chúthích
(1)KiếnHưng:thờiTrầnHồlàphủ,gồmđấtcáchuyệnýYên,ThiênBản,ĐộcLập,ĐạiLoan,VọngDoanh,tươngđươngvớicáchuyệnýYên,VụBản,NghĩaHưngNamĐịnhngàynay.
(2)ThiệuPhong:niênhiệuTrầnDụTôngtừ1341đến1357.
(3)NguyễnTrungNgạn:(1289-1368hoặc1370);ngườilàngThổHoàng,huyệnThiênThinaylàhuyệnÂnThi,tỉnhHưngYên.ĐỗHoànggiápkhoathiTháihọcsinhđờiTrầnAnhTông(1293-1314),từngđisứnhàNguyênnăm1314,giữnhữngchứcvụquantrọngdướithờiTrầnMinhTông(1314-1329).
(4)GiangNam:nguyênvănlàVọngGiangNam,vốnlàtênnhạckhúc,đếnđờiĐườngmớithànhtênmộttừđiệu,cónhiềulờihátkhácnhau.
(5)VìTrongcâuthứbacóchữtiêunênNguyễnTrungNgạnnóinhưvậy.
(6)ChùathápBáoThiên:hiệnđãkhôngcòn,nềncũởkhuvựcNhàthờlớn,HàNội.
(7)CônLônNôvàHứaTuấn:CônLônlàtênđất;ngườinôbộcởCônLôntênlàMaLặccósứcmạnhvàtấmlòngmộthiệpkhách,đãgiúpchochàngThôiGiácvàkỹnữHồngTiêuthànhđôi.
HứaTuấn:hiệpkháchđãđộtnhậpphủtướênlàSaTraLợicướpnàngLiễuthịtrảvềchoHànHoành.Xemthêmchúthích4ChuyệnngườinghĩaphụKhoáiChâu.
(8)Tìmhươngchữlàtầmphương,xuấtởcâuthơ"Tựthịtầmphươngkhứ
![Page 174: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/174.jpg)
hiệutrì"củaĐỗMục,nóivềviệcduyênlứalỡlàng.TrảbíchxuấtởđiểnTrùngNhĩnướcTấn.TrùngNhĩchạynạnsangTào,HyPhụCơđưabiếumâmcơmvàngọcbích.TrùngNhĩchỉnhậnmâmcơmcòntrảlạingọcbích.Từđấyngườitadùngchữphảnbích(trảlạibíchngọc)đểnóicáigìtrảvềchỗcũ.
(9)TiếtĐàođờiĐườnglàmộtdanhkỹởđấtThục,haylàmnhữngbàithơngắn,vìtiếcgiấynêncắthẹplại.Từđấy,nhữngtàitửtrongThụclấythếlàmtiện,cũngcắtnhữngtờgiấynhỏđểviếtthơ,gọilàtờgiấyTiếtĐào.
(10)LâmXuyên:VươngHyChiđờiTấnlàngườiviếtchữrấtđẹp,từnglàmchứcNộisửởLâmXuyên,vìthếtrongvănhọcthườngdùngmỹtừLâmXuyênđểgọibútviết.
(11)LấyýtừđiểntrongsáchMạnhTử:ThuầnVuKhônnói:"NgàyxưaVươngBáoởđấtKỳmàHàTâyháthay";đâyýnóimìnhchỉbiếthátxướngvàhátgiỏi.
(12)NàngMạnhQuangđờiHán,rấtkínhtrọngchồnglàLươngHồng,mỗikhidọncơmchochồngăn,thườngnângánlêntậnngangmày.
(13)TràngKhanhlàtêntựcủaTưmãTươngNhư.TươngNhưgảykhúcđàn"Phượngcầuhoàng"màlấyđượcnàngTrácVănQuân.
(14)ĐờiĐường,ĐỗMụclàmchứcNgựsửphântyởLạcDương,đếndựtiệcởnhàvịđạithầnlàLýNguyên.NhàLýcónhiềudanhkỹhầutiệc.Rượusay,ĐỗhỏiLý:"NghenóinhàngàicóảdanhkỹlàTửVân,chẳnghaylàngườinàovậy?”Lýtrỏchobiết.Đỗnhìnlúclâurồinói:"Lờiđồnkhôngngoa,ngàichotôiquách".Bọncakỹđềungoảnhlạinhìnrồiphálêncười.Đỗnhânlàmmộtbàithơcâuđầulà"Hoađườngkimnhậtỷduyênkhai".
(15)ThiênThai:xemchúthích29,ChuyệnTừThứclấyvợtiên.
(16)Đoạnnàybảndịchrútgọn4câuthành1câu:
Sỉnhẫnthênha,
Cụtầnđảáp.
Xuấtnhậpkhởicưchitế,vịmiễntòngquyền;
Biệtlykhếkhoátchihoài,bấtthăngcảmcựu.
![Page 175: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/175.jpg)
(Xấuhổphảiđậucùngconquạ,
Sợhãinhiềukhiconvịtbịđánh.
Ravào,điđứngđềuphảitòngquyền,
Lybiệtcáchxa,lòngkhônxiếtcảm.)
Dịchthành:
Ngậmhờnnuốttủichịurầuchoxong
(17)VùngbiếnquậnHợpPhốvốnsảnngọcchâu.GặpkhicóquanTháithúkhôngtốtđếncaitrị,ngọcchâubiếnmất.SauquanTháithúấyđổiđinơikhác,ngọcchâulạivề.
(18)NinhVươngnhàĐườngchiếmcướpvợcủangườihàngbánh,đãtrảihàngnămmàngườivợvẫnnhớthươngchồngcũ.NinhVươnggọingườihàngbánhđến,vợchồngtrôngthấynhaucùngứanướcmắt,Vươnglạitrảchovềđoàntụvớinhau.
(19)LụcChâulàvợlẽcủaThạchSùng.TriệuVươngLuângiếtThạchSùngđểcướpLụcChâu,LụcChâukhôngchịu,từtrênlầugieomìnhxuốngđấttựtử.
(20)Tiếngngọckha:tiếngnhạcngựa,chỉviệcTrụquốcđichầuvề.
(21)LâmTíchthuởnhỏlênkinh,dọcđườngtrọởmộtcáiquántạiSáiChâu,bắtđượcmộttúingọcchâuđếnmấytrămhạt.Tíchhỏichủquánxemaitrọtrước.ChủquánbảongườitrọtrướclàChuTrọngTân.Tíchkểhọtênvàchỗởcủamình,dặnhễTrọngTâncóđếnthìbảocứđómàtìm,muốnđượcgặp.SauChuTrọngTânquảđếntìmchâu.ChủquánbảotìmđếnTích.Tíchthấynóiđúngbènđưatrảtấtcả.TrọngTânmuốnđưabiếumộtítnhưngTíchnhấtđịnhkhôngnhận.TrọngTânbènbỏrahơntrămquantiềnlàmchayởchùađểcầuphúcchoTích.Tíchsauthiđỗ,làmquanđếnTháitrungđạiphu;conlàĐứcTânlàmđếnLạibộthịlang.Nhàấynốiđờilàmnênkhoahoạnmãi.
(22)XươngLêthảLiễuChi:xemchúthích8chuyệnChuyệncâygạo.
(23)LiễuNghiThànhcónàngthiếpyêutênlàCầmKhách,giỏiđánhđàn.KhiThànhnghỉquanđãchoCầmKháchvềđilấychồng.SauCốHuốnglàm
![Page 176: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/176.jpg)
bàicacókhenNghiThànhlàbậcđạiquan.
(24)HàThượngÔngnhànghèo,ngườicontrailặnxuốngsôngmòđượcmộthạtchâugiáđángnghìnvàng.Ôngbảo:"Ngọcchâunàytấtlàởhàmconlongly.Maymàygặplúcnóngủ,chứnếunóthứcthìđãchếtvớinórồi,cònlấyđâumàđượcngọcnữa".
(25)VệThanhvàHoắcKhứBệnhlàhaidanhtướngđờiHán.
(26)ĐạiTrị:niênhiệucủaTrầnDụTôngtừ1358đến1369.ĐạiTrịthứ7:1364.
(27)TrươngvàLýởđâychỉlànhữngtênphiếmchỉ,docâu"TrươnglangphụnhiLýlangthê"(ĐànbàcủachànghọTrươngnhưnglạilàvợchànghọLý),ýnóingườiđànbàkhôngchuyênnhất.
(28)DươngThành,HạSái:tênhaihuyệnthuộcnướcSở,đấtphongcủacácbậcquýcôngtử.BàiphúcủaTốngNgọccócâu:HoặcDươngThànhmêHạSái(làmmêhoặccáctrangquýcôngtửDươngThành,HạSái).VìthếsautrongvănchươngDươngThành,HạSáidùngđểphiếmchỉcácvươngtôncôngtử.
![Page 177: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/177.jpg)
ChuyệnLýtướngquân
VuaGiảnĐịnhnhàHậuTrầnlênngôiởMôĐộ(1),hàokiệtbốnphương,gầnxahưởngứng,đềuchiêutậpđồđảnglàmquânCầnVương.NgườihuyệnĐôngThành(2)làLýHữuChicũngdochânmộtngườilàmruộngnổilên,tínhvốndữtợnnhưngcósứckhỏe,giỏiđánhtrận,QuốccôngĐặngTất(3)tiếncửchoLýđượclàmchứctướngquân,saicầmmộtcánhhươngbinhđiđánhgiặc.Quyềnvịđãcao,Lýbènlàmnhữngviệctráiphép,dựalũtrộmcướpnhưlòngruột,coingườinhosĩnhưcừuthù,thíchsắcđẹp,hamtiềntài,thamlamkhôngchán,lạitậuruộngvườn,dựngnhiềunhàcửa,khaiđàođồngnộiđểlàmao,dồnđuổixómgiềngchorộngđất,đikiếmnhữnghoakỳđálạtừbênhuyệnkhácđemvề.Ngườitrongvùngphụcdịchnhọcnhằn,anhnghỉthìemđi,chồngvềthìvợđổi,ainấyđềuvaisưngtayrách,rấtlàkhổsở,nhưnghắnvẫnđiềmnhiênkhôngchútđộngtâm.
Bấygiờcómộtôngthầytướngsốđếncửaxinănvàcóthểnóiđượcnhữngviệchọaphúc.Lýbảoxemtướngmình,ôngthầynói:
-Lợichoviệclàmkhônggìbằngnóithẳng,khỏiđượctậtbệnhkhônggìbằngthuốcđắng.Nếungàidungnạpthìtôisẽnóihếtlời.Đừngvìđắngmiệngmàghétquởkhiếntôiphảiedèkiêngtránhmớiđược.
Lýnói:
-Được,khônghềgì.
Ôngthầynói:
-Điềuthiệnáctíchlâusẽrõ,sựbáoứngkhôngsaichútnào.Chonênluậnsốtrướcphảiluậnlý,tướngdiệnkhôngbằngtướngtâm.NayTướngquâncódữmàkhônglành,khinhngườimàtrọngcủa,mượnoaiquyềnđểlàmbạongược,buôngthamdụcđểthỏangôngcuồng,đãtráilòngtrời,tấtbịtrờiphạt,còncáchnàomàtrốnkhỏitaihọa!
Lýcười:
-Tađãcóbinhlính,cóđồnlũy,taykhônglúcnàorờiquamâu,sứccóthểđuổikịpgióchớp,trờidùcógiỏicũngsẽphảitránhtakhôngkịp,còngiánghọachotasaođược.
Thầytướngnói:
![Page 178: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/178.jpg)
-Tướngquâncậymìnhmạnhgiỏichưathểlấylờinóiđểchohiểuđược,vậytôicóchùmhạtchâunhỏ,xinđưatướngquânxemsẽbiếtrõdữlành,tướngquâncóbằnglòngxemkhông
Nhânlấychùmhạtchâuởtrongtayáora.Lýtrôngxem,thấytrongđócólòlửa,vạcsôi,bêncạnhcónhữngngườiđầuquỷghêgớm,hoặccầmthừngchão,hoặccầmdaocưa,mìnhthìđươngbịgôngxiềng,bòkhúmnúmởbênvạcdầu,lấmlétsợtoátmồhôi.Hỏicócáchgìcứugỡkhông,thìthầytướngnói:
-Gốcácđãsâu,mầmvạsắpnẩy.Cáikếcầnkípngàynaychỉcòncóđuổihếthầuthiếp,pháhếtvườnao,trútbỏbinhquyền,quyđầuphúcđịa,tuytộichưathểkhỏiđược,nhưngcũngcòncóthểgiảmtrongmuônmột.
Lýngẫmnghĩlúclâurồinói:
-Thôithầyạ,tôikhôngthểlàmthếđược.Cóailạivìlocáivạsaunàychưachắcđãcó,màvứtbỏnhữngcáicôngcuộcsắpthànhlàmhìhụctrongmấynămbaogiờ.
Sauđóhắncànglàmnhữngsựdâmcuồng,chémgiết,khôngkiêngdègìcả.Ngườimẹtứcgiậnnói:
-Ưasốngghétchết,aiaicũnglòng,đạotrờisángtỏ,cớsaomàyhaylàmnhữngsựgiếtchócnhưvậy.Khôngngờtađếnlúctuổigià,lạiphảitrôngthấyđứaconmắchìnhlụccóngày.
NgườicontraiLýlàThúcKhoảncũngthườngcanngănchaluôn,nhưngLýchứngnàovẫngiữtậtấy.Năm40tuổithìLýchếtởnhà;ngoàiđườngsángườitabànbạchuyênhoa,bảovớinhaurằng:
-Kẻlàmthiệnthườngphảichếtvềđaobinh,kẻlàmáclạiđượcchếttrongnhàcửa,đạotrờiđểđâukhôngbiết!
TrướcđâycóngườibảnchâulàNguyễnQuỳ,khảngkháichuộngđiềukhítiết,vốncùngchơithânvớiThúcKhoản,nhưngchếtđãbanămnayrồi.MộthômThúcKhoảnđichơisớm,chợtgặpởđường;NguyễnQuỳbảoThúcKhoảnrằng:
-Phụthânsắpbịđemratrahỏi.Tôivìquenthânvớianh,nênđếnbảochoanhbiếttrước.Anhcómuốnxem,tốimaitôichongườiđếnđón,anhsẽđượcxem.Nhưngxemrồicầnphảigiữkín.Nếunóihởramộtlờithìtaivạ
![Page 179: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/179.jpg)
sẽlâysangđếntôingay.
Nóixongliềnbiếnmấtkhôngthấyđâunữa.Đếnhẹn,ThúcKhoảnngồitrongmộtbuồngnhỏngóngđợi.Nửađêm,quảthấymấyngườilínhđầungựađếnđóntớimộtcungđiệnlớn.Trênđiệncómộtvịvua,bêncạnhđềunhữngngườiáosắtmũđồngtaycầmphủviệtđồngmác,dànrahànglốiđứngchầuchựcrấtlànghiêmtúc.ChợtthấybốnvịphánquantừbêntảvuđiramàmộtviêntứclàNguyễnQuỳ.Bốnviênnàytayđềucầmthẻ,quỳđọcởtrướcánson.Mộtviênđọc:
-ViênquankiatênlàMỗởđờicứngvuông,khôngkiêngsợkẻquyềnquý;tướcvịcàngcao,càngbiếtkhiêmnhường,rồilạibiếtquênmìnhđểchếtvìviệcnước,làmrạngrỡchonướcnhà.ThầnxintâulênĐếđình,chongườiấyđượclàmtiên.
Mộtviênnói:
-ỞnhàkiacótênMỗ,vốnngườithambẩn,hốilộdậpdìu;lạilấylộctrậtmàhợmhĩnhngôngnghênh,khinhmiệtnhữngngườicóđức,chưatừngcấtnhắckẻhiềnsĩđểgiúpviệcnước.ThầnxinchuyểnbáochotòaNamtàotướcbỏtênra.
Mộtviênnói:
-ỞchâukiacóngườihọHàgắngsứclàmthiện,hàngngàytrongnhàthườngphảithiếuăn,gầnđâynhânsauhồibinhlửa,tậtdịchnổilên,ngườiấylạichođơncấpthuốc,sốngườinhờthếmàkhỏichếtđếnhơnmộtnghìn.Thầnmuốnxinchongườiấythácsinhvàonhàcóphúc,hưởnglộcbađời,đểbáocáiơnđãcứusốngchonhiềungười.
Mộtviênnói:
-ỞthônkiacógãhọĐinh,bấtmụcvớianhem,chẳnghòavớitôngtộc,thừadịpcáccháubédạichữalạichúcthưđểchiếmcướplấycảruộngnương,khiếnhọkhôngcòncómiếngđấtcắmdùi.Thầnmuốnbắtngườiấyphảithácsinhvàonhàkẻhèn,đóikhát,nằmvạvậtởngòirãnh,đểbõvớisựđãđitranhcướpcủangười.
Đứcvuađềuytheolờitâu.
Kếđócómộtngườiáođỏtừbênhữuvuđcũngquỳtrướcánmàtâurằng:
![Page 180: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/180.jpg)
-Côngviệccủasởthầncoigiữ,cóngườihọMỗtênMỗ,ngoanngubấtpháp,giamcầmtrongngụcmộtnămnaychưađemxétxử.NayxinđượcđemrathỉnhmệnhởtrướcVươngđình.
Nhânđọcmộtbảnbuộctộinhưsau:
Phụcvănhuyềnhoàngtriệuphán,phândươngthanhâmtrọcchihình,
Dânvậtbẩmsinh,hữuácnghiệpthiệnduyênchidị.
Nhưtưchủngchủng,
Cốkhảmaimai.
Cáithiêngnăngdĩlýphúnhân,bấtnăngsửnhângiaihiềnthánh,
Nhinhânnăngdĩthânsuấttính,bấtnăngvôtínhhoặchônminh.
Cốhữuỷnhibấttrung,
Hữulưunhiviác.
Cáthungchiđộng,phánnhiêntẫnmẫulyhoàng,
Nhânquảchilai,tấtnhĩhìnhthanhảnhhưởng.
Cốthửlýbảnlaihiểntrứ,
Nạiphùnhânnhấtthịngoanngu.
Cạnhkhởinộsân,
Vọngsinhvậtngã.
Nhânhàlạctỉnh,cốtcốthàthâm,
Tắctạmđiềnkhanh,thaothaogiaithị.
Utrầmchíthử
Vẫnviệtkhamân.
Thửcửuthiênthùybạtđộchikhoa,tươngcảnhmênhigiácám.
![Page 181: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/181.jpg)
Thậpđịacụluânhồichingục,dụcgiớivãngnhitrừnglai.
Quảnhiphấtthoan,
Hìnhchitấtchí.
KimLýmỗtrùngsachichất,
Nghĩsắtchikhu.
Đếgiaothờiphúcvũphiênvân,
Manhtâmxứyêutinhlệquỷ.
Thịvănhọcthựcđồngnhuếtạc,
Trọnghóatàiđãinhượckhâusơn.
ChiếmnhânđiềnloạiHánHồngDương,
TúngngượcsátmạiTùyDươngTố.
Tườngnhânphiếnhọa,hiệusàilangmãnhthúhữugia,
Túngdụccùngxa,tuykhêhạckhâusơnbấttúc.
Tấtcánhthamtâmsởsử,
Chânthịgiannhânchihùng.
Hạpchínghiêmđiều,
Dụngtrừnglaigiả.
Dịch:
Kính
Trời,đấtgâydựng,chiarahìnhâmđụcdươngtrong,
Dânvậtbẩmsinh,khácởchỗduyênlànhnghiệpdữ.
Biếtbaosựtrạng,
![Page 182: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/182.jpg)
Khônxiếtkểbày.
Bởitrờilấylýphúchongười,saođượcngườiđềuhiểnthánh,
Ngườiđemmìnhnoitheotính,khỏiđâutínhhoặcsángmờ.(4)
Chonênthiênlệchcóngười,
Hưtồilắmkẻ.
Dữlànhbáoứng,khônglầmđựccái,đenvàng(5),
Nhânquảrõràng,giốnghệttiếngvang,hìnhbóng(6).
Ngẫmlẽấyvốnlàrõrệt,
Nhưngconngườithậtquángoanngu.
Ghentứcnhiềuđiều,
Riêngtâylắmchuyện.
Chìmsôngngãgiếng,đắmđuốicàngsâu,
Lấpgiếngvùihầm,xôbồđãlắm.
Utrầmđếnvậy,
Đọalạccàngthương.
Vìthếmà,trờicóđườngbạtđộ,tỉnhthứcngườimê,
Đấtcóngụcluânhồi,khuyênrxấu.
Lỗimàchẳngđổi,
Tộiắtkhôngdong.
NayLýmỗ,sâucátthânhèn,
Kiếngiunphậnmọn.
Kếtbạnthìmâymưatráotrở,
![Page 183: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/183.jpg)
Cưtâmthìyêuquáigớmghê.
Vănhọcxemkhinh,
Bạctiềncoitrọng.
ChiếmcướpruộngngườinhưHồngDươngđờiHán(7),
GiếthạimạngngườinhưDươngTốđờiTùy(8).
Vuoangiáhọa,sohùmbeogấusóicònđộchơn,
Cựcdụccùngxa,dùkhesuốinúigòchưađủthỏa.
Chỉbởilòngthamsaikhiến,
Thựctuồnggianhoạttótvời.
Phảidùngphépnghiêm,
Làmrănkẻkhác.
Bảnấytuyênđọcxong,thấykẻlạidịchđiệuHữuChira,đặtquỳphủphụcởdướicửa,lấyroiđánhrấtdữdội,máutươibắnranhầynhợt.HữuChikêurêngiẫygiụa,tỏrađauđớnkhôngchịunổi.Chợtnghetrênđiệnnói:
-Chiabuồngxétviệclàbổnphậncủalũngươi,cớsaoviệcấylạiđểchậmđếnmộtnămnay?
Ngườiáođỏnói:
-Vìytộiácchồngchất,nênchưadámđoánđịnhmộtcáchxốcnổi.Bữanaytâulênthìviệcánmớithành.
Nhântâutrìnhcáctộinhưsau:
-Kẻkiaghẹovợngười,dâmconngười,tộinênxửthếnào?
Đứcvuanói:
-Đólàvìhắnđắmchìmtrongbểái,nênlấynướcsôirửaruộtđểchotìnhdụckhôngsinh.
![Page 184: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/184.jpg)
Tảhữuliềnlôirabỏvàocáivạcđươngsôi,thânthểHữuChiđềunátrữacảra.Rồilấynướcthầnsẽrẩy,mộtlátHữuChilạitrởlạilànhlặnnhưlàngườithường.Lạinói:
-Kẻkiachiếmruộngcủangười,phásảncủangườinênxửthếnào?
Đứcvuanói:
-Đólàvìsuốithamdìmnó,nênlấylưỡitrùythủmoiruộtđểcholòngthamkhôngnổilênnữa.
Tảhữuliềnrạchbụngmoihếtganruộtphủtạngrangoài.Rồilạilấycànhdươngsẽphất,mộtchốcthìthânthểlạinguyênlành.
-Đếnnhưphámồmảcủangườiđờixưa,hủyđạothườngvớingườiruộtthịt,nênxửthếnào?
Đứcvuaimlặnglúclâurồinói:
-Đólàsựcànrỡkhôngcóchừngmựcnàonữa,dùxửbằngnhữnghìnhcâykiếmnúidao,nướcđồnggậysắtcũngchưađủthỏa.VậychỉnênápgiảivàongụcCửuUlấydâydachétlấyđầu,lấydùilửađóngvàochân,chimcắtmổvàongực,rắnđộccắnvàobụng,trầmluânkiếpkiếp,khôngbaogiờđượcrakhỏi.
QuỷsứliềnvàolôiHữuChiđiệuđi.BấygiờThúcKhoảnởkhetườngdòmthấy,khócthấtthanh.Mấyngườisứliềnlấytaybưngmiệngrồiđưavềnhà,némchàngtừtrênkhôngxuốngđất.ThúcKhoảngiậtmìnhtỉnhdậy,thấyngườinhàđươngngồichungquanhmàkhóc,nóimìnhchếtđãhaingàyrồi,chỉvìthấyngựchãycònthoithópvàhơinongnóng,chonênchưadámđemchôn.ThúcKhoảnbènruồngbỏvợcon,đemcủacảitáncấpchomọingườivàđốthếtnhữngvăntựnợ,vàorừngháithuốctuluyện.CâuchuyệnấyThúcKhoảngiấukín,chỉcóchàngvàvàingườibõgiàđượcbiếtmàthôi,chonêncũngíttruyền.
LờiBình:
Thanôi!đạotrờichícôngmàvôtư,lướitrờituythưamàchẳnglọt,chonênhoặccóngườilúcsốngkhỏivạmàlúcchếtbịhình.Song,chịuhọaởlúcsống,ngườiđãkhônghiểu,phảitộiởlúcchết,ngườilạikhônghay;vìthếmàđờithườngcólắmloạnthầntặctử.Víthửhọhiểu,họhaythìdùbảolàmáccũngkhôngdámlàm.SongLýMỗđãtrôngthấyvàbiếtrõrồilạicònlàm
![Page 185: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/185.jpg)
tệhơn.Đólàngườihưtồibậcnhấtkhôngchuyểnđổiđược,khôngcònthểnóibàngìnữa.
Chúthích
(1)MôĐộ:nguyênchú"NaylàMôĐộthuộchuyệnYênMô".YênMônaythuộctỉnhNinhBình,TrầnGiảnĐịnhlênngôingày12tháng10nămĐinhhợi(1407).
(2)ĐôngThành:huyệnĐôngThànhnaythuộctỉnhNghệAn.
(3)ĐặngTất(?-1409):mộtvõtướnggiỏivàchủchốttrongcuộckhángchiếnchốngquânMinhdoTrầnGiảnĐịnhkhởixướng.Năm1408ĐặngTấtchỉhuyđánhtrậnBộCô,giếtđượchaitướngMinh,MộcThạnhcũngsuýtbịnguy,maychạythoát.Cũngvìchiếncôngđó,GiảnĐịnhnghelờigièmpha,khôngtheokếhoạchcủaĐặngTấtlạigiếtoanông.ĐặngDung,contraiĐặngTấttứcgiậnbỏvềNghệAntheoTrầnTrùngQuang(tứcTrầnQuýKhoáng).
(4)Nóitínhngườitasángsuốtvàmờtốikhácnhau.
(5)TầnMụccôngsaiCửuPhượngCaođikénmuangựahay,Caovềbảođãkénmộtconngựacáivàng,lúcdắtngựavềthìlạilàngựađựcsắcđen,nhưngquảlàngựatốt.BáNhạcbảolàCaochỉchúýđếncáitàibêntrongcủanó,nênkhôngđểýđếnbê
(6)Nhânquảtheonhaunhưtiếngvớiâmvọng,hìnhvớibóngtheonhau.
(7)ĐờiHánThànhđế,HồngDươnghầuVươngLậpchiếmđấtmởruộnghàngmấytrămkhoảnhđểđembánlấytiềnrấtđắt.Việcphátgiácraphảitruấtchứctước.
(8)ĐờiTùy,DươngTốdùngbinhthườngtheocáchkhôngchínhtrực.TrướclúcraquânTốthườngkiếmcớgiếthàngmấytrămngườiđểthịuy.Khilâmtrận,saivàibatrămngườitiếnđánh,hễthuaquayvềlàsaichémhết,toánkháccũngvậy.Vìthếquânlínhđềuphảiliềuchếtmàđánh,dođóbaogiờTốcũngthắngtrận.
![Page 186: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/186.jpg)
ChuyệnLệNương
(Nguyênvăn:LệNươngtruyện)
NguyễnThịDiễmlàngườimộthọlớnởhuyệnĐôngSơn(1)emhọngoạicủaTrầnKhátChân;cùngngườiđànbàhọLýquêởhuyệnCẩmGiàng,(2)cùngmởngôihàngbánphấnđốicửanhautạibênngoàithànhTâyĐô(3).Xómgiềnggầngặn,tìnhnghĩangàymộtthânnhưngcảhaiđềuchưaconcái.Mộthôm,đếnđộngHồCông(4)làmlễcầutự.LýthịbảovớiNguyễnthịrằng:
-Chúngtaởtrongphốvẫnquenthânnhau,việcđilễcầutựhômnaylạikhônghẹnmàcùnggiốngnhau.Nếumàhươnglửacóduyên,saunàytasẽchocácconsánhnênđôilứa.Bìnhdântalạilàmbạnvớibìnhdân,chẳngcầnphảikénchọnconôngcháuchagìcả;(5)nóicóSơnthầnchứnggiám,tôiquyếtkhôngsailời.
Rồiđó,NguyễnThịquảsinhcongáiđặttênlàLệNương,LýthịquảsinhcontraiđặttênlàPhậtSinh.Haitrẻđếnkhitrưởngthànhđềuhamnghềnghiênbút.Vìcớhaibênchamẹthânmật,nênhọcùngđilạivớinhausuồngsã,thườngcùngnhauxướnghọathơtừ.Tuykỳcướixinchưađịnh,nhưnghaitìnhgắnbó,đãchẳngkhácchivợchồngvậy.
NiênhiệuKiếnTân(6)nămKỷMão(1399)đờiTrần,xảyracáivạTrầnKhátChân(7),LệNươngbịbắtvàotrongcung,PhậtSinhrấtlàthấtvọng.Gặpđêmtrừtịchgầnhếtcanhnăm,Sinhcònđươngnằmngủ,chợtngiếngấmới.Sinhvùngdậyđẩycửaraxem,thấycóhơntrămchiếckiệuhoarậmrịchđiqua,vàcómộtbứcthưbằnglụacàivàongưỡngcửa,trongthưchínhlàbúttíchcủaLệNươngđãviết.Thưrằng:
Thiếpvăn,thiênhữuâmdương,thiênđạodĩchinhibị,
Nhânhữuphuphụ,nhânđạodĩchinhithành.
Tangãhàtu?
Dữquânbấtngẫu.
Tíchthờitâmsự,cửudĩtươngquan,
Kimnhậttyly,phiênthànhvĩnhcảm.
![Page 187: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/187.jpg)
Cánhlạclâutiềnchiảnh,
Trườnggiamviệnlýchixuân.
Mỗiphạkínhvũlyloan,
CầmthaoBiệthạc.
Xuânthànhnhậtmộ,liễutàhànthựcđôngphong,
Lưuthủyngựcâu,tràngđoạnThượngDươngcungnữ.
Đãnhữuusầuchủngchủng,
Thanhlệbaba.
Trướngtúcnguyệnchiđavi,
Tiếuthửsinhchilãngđộ.
Liễuthịtrùngquychiước,hảohộinankỳ,
NgọcTiêutáihợpchiduyên,thasinhvịbốc,
Nguyệnquântựá
Biệtđếlươngmôi.
Vôdĩnhấtnhậtchiân,
Nhingộbáchniênchikế.
Dudutâmtự,
Thưbấttậnngôn.
Vịđắcquânchỉ,
Tiênthửthânphúc.
Dịch:
Thiếpnghe:
![Page 188: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/188.jpg)
Trờicóâmdương,đạotrờimớiđủ,
Ngườicóchồngvợ,đạongườimớithành.
Đôitavìđâu?
Lỡlàngđếnvậy!
Tâmtìnhbuổitrước,đãkếtmốidây!
Lybiệtngàynay,baokhuâynguồncảm.
Bóngtrướclầuđãrụng,
Xuântrongviệnđànhgiam.
Nhữnge,gươnglyloanbóngmúahữnghờ(8),
ĐànBiệthạctiếngvangaioán(9),
Thànhxuântrờitối,liễulảcànhdướingọnđôngphong(10),
Ngòingựnướctrôi,ruộtđứtkhúcbaongườicungnữ(11
Luốngnhữngmạchsầuđợtđợt,
Sónglệtrùngtrùng.
Nguyềnxưatannátnghĩmàđau,
Kiếpấylỡlàngsinhcũnguổng.
ƯớcLiễuthịmonggìhảohội(12).
DuyênNgọcTiêuđâuchắctáisinh(13).
Xinchàngtrântrọnglấymình,
Liệukếtnhânduyênchốnkhác.
Đừngvìtìnhmộtbuổi,
Đểlỡkếtrămnăm.
![Page 189: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/189.jpg)
Manmácnỗilòng,
Thưkhônxiếttả.
Chưabiếtýchàng,
Trướcxinbàytỏ.
Sinhđượcthưrấtlàđauthương,bỏcảănngủ.Rồivìcớhônsựđãhỏng,bènthiênraởngoàimiềnđông.NhưngnặngtìnhvớiLệNương,Sinhchưanỡlấyaicả.
CuốiđờinhàHồ,tướngMinhlàTrươngPhụchiabinhvàocướp,lấnchiếmKinhkỳ.SinhngheHánThươngphảichạy,đoánchắclàLệNươngcũngphảiđitheo,bèntừbiệtmẹđivàoNam,mongđượcgặpmặt.LặnlộihàngtuầnmớiđếncửabểThầnPhù,nghetướnggiặcLãNghịbắtcướpmấytrămphụnữhiệnđónggiữởphủThiênTrường(14)trơtrọikhôngcóquânứngviện,SinhđoánchắcLệNươngcũngởtrongấy.Nhưngđấtkháchtaykhông,chẳnglàmgìđược.ChợtgặpkhivuaGiảnĐịnhnổiquânlênởchâuTrườngAn(15),nhưngvìítbinhkhôngđịchnổivớisốnhiềucủaquângiặc,muốnluivềNghệAn.Sinhmuốnnhờthếquâncủavua,đánhúpmàcướplạiLệNương,bènđếntrướcngựadângmộtbàisách,đạilượcrằng:
Thầnvăn:Chửnghoánthànhcông,cốnhânhưngvận
Ngựnhưngđắcsách,thựcbảnmiếumô.
Cốcôngnhântấtthẩmưchínhân,
Nhipháđịchđươngminhưliệuđịch,
TạcgiảHồtriềuthấtngự,
Ngôtửsinhtâm.
HànQuánthừahồthácchiuy,oatranhviễnkiểu,
MộcThạnhsínhchitrươngchiác,phongthíchgiaokỳ.
Trílinhbáchdưniênanlạcchikhu,
Chuyểntácsổthậphợpphânnoachiđịa.
![Page 190: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/190.jpg)
Tíchhàicungthoán,
Phấncốtvilương.
Duyênhàchiứcvạnsinhlinhthùyvôthiếtxỉ,
Cứquậnchitứphươnghàokiệt,hàmhữuchiếntâm.
Tấttubátloạnhoằngtài,
Phươngkiếnphùđiênvĩtích.
KimđạivươngphẫnTrầngiachibấttạo,
PhấnHạlữdĩđồhồi.
Trìnhịthiênbấtmãnchibinh,
Đươngngũđạomạccườngchikhấu.
Lôioanhđiệnxiết,tòngthiênchithếphươngtrương,
Vụlãngvânthanh,phụcthổchicôngkhảtất.
Phươngvọnghoànđônhitrắctích,
Nhưhàngộđịchdĩbansư.
CốnghichiêuĐặngTấtưDiễnChâu,
LưuTriệuCơưMôĐộ.
Hảiđạotêchukínhtrạo,trựcđểBìnhThan,
Bộquântrườngcốccaophong,kínhxuHàmTử.
HoặcmệnhtướngdĩáchMộcHoànchikhẩu,
HoặcphânbinhdĩchàngCổLộngchithành.
NgạnhtặcnhaưBạchHạcloanđầu,vôlinhchuyểnthực,
ThựcthungmộcưMạnTrùtânvĩ,dụngátbônba.
![Page 191: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/191.jpg)
Lụcvậtdungphươngquỹchixa,
Thủymạccộngtrườnggianchihiểm.
Dạtắcnhiênsôtươngtiếp,
Trútắcphùcổtươngvăn.
TâyĐôchihìnhthếkýtrương.
Đôngthổchiphiênduytựcố.
TươngkiếnHàncôngtắcTriệuứng,
Tunghợptắchoàngcô.
Ngãchuyểnchiếnnhivôtiền,sưhànhtịchthượng,
Bỉphùthươngnhibấthạ,bạitạinhãntrung.
Túngdodựnhihồnghi,
Khủngthửtiềunhicẩuthoán.
Thờinantáiđắc,
Vươngthỉnhvậtnghi.
Phụcvọng!
ThụHánchikỳ,
PhảnĐườngchibái.
Ngôquânđìnhkích,thoảngđồngthờihợplựcdĩtínhcông,
Bỉlỗthiênvong,tươngsấtmãchíchluânchibấtphản.
Dịch:
Thầnnghe:
Dẹploạnthànhcông,vẫnnhờvậntốt,
![Page 192: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/192.jpg)
Chốnggiặcđắcsách,thựcbởimưucao.
Nênđánhngười,cầnbiếtcáchnhửngười,
Màphágiặcphảisángbềliệugiặc.
DạotrướctriềuHồđổsập,
GiặcNgôtrànlan.
HànQuánkiacáomượnoaing,oatranhbờcõi(16)
MộcThạnh(17)nọdiềugiươngmỏđộc,ongđốtkinhkỳ.
Khiếnchođấtnướchơntrămnămyênvui,
Biếnthànhkhuvựcmấytrămdặmrốiloạn.
Đậpxươnglàmcủi,
Tánxáclàmlương.
Mendảisôngứcvạnsinhlinh,nghiếnrăngtứctối,
Giữcácquậnbốnphươnghàokiệt,tuốtkiếmhằmhè,.
Lượcthaophảicótàihùng,
Chốngđỡmớilêncônglớn.
Đạivươngnay,
BuồnvậnTrầngặpcơntruânbĩ,
NổiquânHạ(18)mưucuộctrùnghưng.
Cầmđộiquânchẳngđủhainghìn,
Chốngđámgiặccóthừanămđạo.
Sấmranchớpgiật,tựlưngtrờithếmạnhvừabuông,
Mùtạnhmâyquanh,lấylạiđấtcôngtosắpdựng.
![Page 193: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/193.jpg)
Nhữngtưởngvềkinhxâynghiệpcũ,
Vìsaogặpgiặcrútquânlui?
Rấtnên,vờiĐặngTấtởDiễnChâu(19),
LưuTriệuCởMôĐộ.(20)
Đườngbểthuyềnbềnchèocứng,đếnthẳngBìnhThan.(21)
Quânbộxerộnggiáodài,tớimauHàmTử(22)
HoặcsaitướngchẹncửaMộcHoàn(23)nọ.
HoặcchiabinhđánhthànhCổLộng(24)kia,
ĐầusôngBạchHạc,ghènanhchogiặchếtđườngăn,
CuốibếnMạnTrù(25)đóngcọcchogiặchếtlốichạy.
Dướinướckhôngchochỗnàocứhiểm,
Trêncạnkhôngđểxenàosóngđôi.
Ngàyđánhtrốngđểtruyềntin,
Đêmđốtlửađểbáohiệu.
HìnhthếTâyĐôđãvững,
PhênràoĐôngThổ(26)phảibền.
SẽthấyHànbịđánhmàTriệuphảihàng,
Tungđãhợpthìhoànhphảivỡ(27).
Taruổirongthựcgấp,tiếnchẳngngừngchân,
Giặcứngtiếpkhôngrồi,thuatrongchớpmắt.
Nếumìnhmàhồnghidodự,
Sợgiặcsẽchóchạychuộtchui.
![Page 194: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/194.jpg)
Dịptốtkhôngha
Xinvươngquyếtđoán.
Kínhmong,
DựngcờnướcHán(28),
VềphướnnhàĐường(29).
Chớpnhoángquânta,cácđộicáccơhợpđánh,
Ngóitanthếgiặc,chiếcxechiếcngựakhôngcòn.
Bàisáchấydânglên,vuaGiảnĐịnhxemmàkhenlàngườigiỏi,cấpchonămtrămquân,saiđiđánhphủThiênTrường.Sinhkhảngkháithềcùngquânsĩ,dụbảohọvềsựhưngphụcnghiệpTrần,ainấyđềuhănghái,hămhở.Bènnhânnướcthủytriềuđươnglêntiếnđánh.LãNghịquảnhiênphảinhổtrạichạytrốn,lùilênphíabắcđóngởXươngGiang.Pháluônmộttrậnnữa,giặcphảilùilêntrạmBắcNgathuộcvềLạngSơn.(30)SinhlạiđóngánngữởcửaQuỷMôn,(31)lầnlượtvậntảibinhlươngđến.
ChợtởYênKinh(32)cóchiếuthưrútquânbanxuống,TrươngPhụđốcxuấtcácquânsắpsửakéovề.Sinhvốnvìsựtìmvợmàđếnđây,khôngphảicóchílậpcông,naynghequânTầusắprútvề,bèncùngcáctướngsĩchiataytừbiệt,lầnđếntrạmBắcNgavàomộtbuổitối.Bấygiờnhàtrạmvắngtanhkhôngcóaimàhỏihancả.Chợtgặpmộtbàgià,hỏithămthìbàcaumàybảo:
-Đâylàchỗquânđóngvừarồi,đầynhữngsátkhí,trờilạiđãtối,chàngởđâuđếnđâymàgiờchưatìmvàonhàtrọ?
Sinhrầurĩkểrõsựmình,bàgiànói:
-Tộinghiệp!Quảcóngườihọtênvàtrạctuổinhưlờichàngnói,nhưngchẳngmayđãchếtoanrồi.
Sinhgiậtmìnhhỏi,bàgiànói:
-Trướcđâynămhôm,quânTầusắprút,ngườiđànbàhọNguyễnấybảovớihaibàphunhânhọChuhọTrịnhrằng:"nchúngtavócmềmtựaliễu,mệnhbạcnhưvôi,nướcvỡnhàtanlưulyđếnđó.Naynếulạitheohọsangqua
![Page 195: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/195.jpg)
cửaảitứclàđếnnướcnonquêngười.Chẳngthàchếtrấpởngòilạch,gầngũiquêhương,cònhơnlàsanglàmnhữngcáicôhồnởbênđấtBắc".Thếrồimấyngườiđềucùngnhautựtận.TướngTầuthươnglàcótiếttháo,dùnglễmàtángởtrênnúi.
Nóixong,bàgiàđưaSinhđến,trỏtừngngôimộchobiếtvàbảo:
-Trinhthuầncươngliệt,ấychỉcómấyngườinày,cònthìđềubịnhuốcnhơcả.
Sinhđauthươngvôhạn.Đêmhômấychàngngủởmộ,khócmànóirằng:
-Tavìnàngmàtừxađếnđây,nàngcóthểcùngtagặpgỡtronggiấcchiêmbaođểchotamộtlờiyênủihaykhông?
Đêmđếncanhba,SinhquảthấyLệNươnglữngthữngđiđến,khóckểrằng:
Thiếpxuấttựphàmlưu,
Quámônghậungộ.
Duyênvịhàiưcẩmtrướng.
Phậndĩbạcưxuânbăng.
Thờidữchínhicâuvi,
Thiếptừquânnhiviễnthệ.
Chulâuhữuhận,kỷđốitàhuy,
Thanhđiểuvômôi,thùytươnglaitín?
Trướngdungquangchigiảmcựu,
Độtuếnguyệtdĩthâusinh.
Thùyliệuxíchtrủyc
Hồngnhanhọakhởi.
YênbinhHồkỵmạcátxâmlăng;
![Page 196: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/196.jpg)
Cấmliễucunghoa,kỷsầuphanchiết.
Hậntànkhuchiđangộ,
Taáchvậnchitrùngtao.
Thủybấtnăngtoàntiếtdĩtòngphu,
Chunghựunhẫncamtâmnhihànglỗ.
Kýchíchthânưvạntử,
Độnhấtnhậtnhưtamthu.
Thiệpthủydusơn,
Bịgianthườnghiểm.
Tươngtùyduyênnhicẩuhợp,tắclangtửnanthuần,
Dụcxuấttáidĩdaochinh,tắchồkhâudịcảm.
Thịdĩbấtthamsinhhoạt,
Bấtphạcâutừ.
Lãnhlạcđăngtiềnhồntùychiếncổ,
Thươnghoàngkháchlýmệnhkýlacân.
Kimtắclinhtínhtuytồn,
Tànhàiphicựu.
Quýlươngnhânchiviễnphỏng,
Phủvãngsựsĩtr
Cảmthuậtuhoài
Hạnhthùytritất.
Dịch:
![Page 197: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/197.jpg)
Thiếpvốnconnhàtầmthường,
Chàngquarủlòngyêumến,
Trướnggấmnọduyênchưađầmấm,
Giáxuân(33)kiaphậnđãmỏngmanh.
Thờivớichíngửanghiêng,
Thiếpcùngchànglycách.
Hờnômlầuđỏ,từngtrảihômmai,
Mốidứtchimxanh,khônthôngtintức.
Ngàythánglữalầntrộmsống,
Dongquangmònmỏiriêngbuồn.
Nàohaymỏđỏcatàn(34),
Máhồngvạnổ.
NgựaHồbinhTriệu,(35)giàyxéotantành,
Liễuđiệnhoacung,bẻvinxơxác.
Ngánnỗithântànnhiềulỡdở,
Thanôi,vậnáchmỗichồngthêm.
Trướcđãkhôngvẹntiếtđểtheochồng,
Saulạinỡcamtâmmàhànggiặ
Gửichiếcthânởtrongmuônchết,
Trảimộtngàynhưthểbathu.
Lặnsuốitrèođèo,
Quanguyvượthiểm.
![Page 198: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/198.jpg)
épduyêntoannhắmmắt,giốngsóikhôngần,
Quaảimuốnđưachân,núihồ(36)dễcảm.
Bởivậy,khônghamthúsống,
Chẳngsợngụctù.
Lãnhlẽotrướcđèn,hồntheotrốngtrận,
Bànghoàngquánkhách,mìnhgửikhănlà.
Naythìlinhtínhtuycòn,
Tànhìnhđãkhác.
Cảmlòngchàngtừxatìmđến,
Buồnnỗimìnhbiếtnóilàmsao?
Dámtỏniềmriêng,
Kínhxinsoixét.
Vợchồngbèncùngnhauâuyếmchuyệntrò,ynhưlúcsống.Sinhnói:
-Nàngđãkhôngmay,vậyanhđemlinhthầnvề,khỏiuổngmộtchuyếnđikhônglạitrởvềrồi.
Nàngnói:
-Thiếprấtcảmtấmthâmtìnhấy.Songthiếpcùnghaivịmỹnhângầngụilâungày,giaotìnhthânmật,khôngmộtsớmbỏđi.Phươngchichốnnàynướcnontrongsáng,mâykhóivậtvờ,thầnyênpháchyên,bấttấtphiềnchàngdờiđổinữa.
Saukhigàgáybahồi,haingườivộicùngnhauđứngdậytừbiệt.Ngàyhômsau,Sinhđemmấylạngbạc,muaquantàivànướcthơm,cảitángchonàngvàcảhaimỹnhân.Đêmsaumộngthấybangườiđếntạơn,chàngđươngtoanlạicùngtròchuyệnthìthoắtchốccảbađềubiếnmất.
Chàngbuồnrầuquayvề,từđấykhônglấyainữa.
![Page 199: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/199.jpg)
ĐếnsauvuaLêTháiTổkhởinghĩaởLamSơn,Sinhvìmốihờnoáncũ,đemquânứngmộ,phàmgặptướngsĩnhàMinhđềuchémgiếtdữdộichohả.ChonênvuaLêphádiệtquânMinh,Sinhcódựnhiềucông.
Lờibình:
Thanôi!điềutínướcgầnvớilẽphảithìlờinóitấtnêngiữđúng,nếuđốivớilẽphảimàchưađượcổnthìsựgiữđúngkhôngcần.NhưchànghọLýkia,vìmốiântình,giữbềnướccũ,lưulyhoạnnạn,vẫnchẳngquênlời,tìnhthậtđángthương,màlẽphảithìchưađượcổn.Bởisao?Cảmtìnhmàđitìmthìnên,liềuchếtmàđitìmthìkhôngnên,liềuchếtđểđitìmđãkhôngnên,huốngnữalạithôikhônglấyvợ,đểđứtdònggiốngcủatiênnhânphỏngcónênkhông?Chonênngườiquântửphảibiếttòngquyềnchứkhôngnênchấpnhất.Giữđiềunhỏđểmấtđiềulớn,chẳnglàgãLýSinhnàyư?
Chúthích
(1)ĐôngSơn:huyện,thờithuộcMinhthuộcphủThanhHóa,naythuộctỉnhThanhHóa.
(2)CẩmGiàng:huyện,đờiTrầnthuộcchâuThượngHồng,naythuộctỉnhHảiDương.
(3)TâyĐô:tênthànhnhàHồ,ởhuyệnVĩnhLộc,naythuộctỉnhThanhHóa.
(4)ĐộngHồCông:ởhuyệnVĩnhLộc,naythuộctỉnhThanhHóa.
(5)Nguyênvăn:"DânthườngchúngtadựngvợgảchồngchoconcáihàtấtphảikénhọThôi,họLư,họLyTrịnh".Thôi,Lư,Lý,Trịnhlàbốnhọgiàusang,cóthếlựcđờiĐườngTháiTông,TrungQuốc.
(6)KiếnTân:niênhiệucủaTrầnThiếuĐế,vuacuốicùngnhàTrầntừ1398đến1400.
(7)TrầnKhátChânmưugiếtHồQuýkhôngthành,bịgiếtvàbắtbớđếncảthântộc.
(8)TheoDịuyểnvuanướcKêTânbắtđượcmộtconchimloannuôibanămvẫnkhônghót.Nghelờiphunhânvuachođặtlồngchimtrướcmộtcáigương.Chimloannhìnbóng,tưởngbạncấttiếngkêubithươngmãichođếnchết.Sautrongvănhọcdùngđiểmnàyđểdiễntảchuyệnđôilứalỡlàng,xacách.
![Page 200: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/200.jpg)
(9)Biệthạc:chàngMụcTửởThươngLănglấyvợ5nămkhôngcócon,chamẹđịnhlấyvợkháccho.Ngườivợnghetinđangđêmkhóclóc,MụcTửcảmđộnglàmrakhúcnhạcBiệthạcthảo.
(10)LấyýtừcâuthơcủaHànHoànhđờiĐường:Hànthựcđôngphongngựliễutà(TiếtHànthựcgióđôngthổi,câyliễutrongvườnngựlảcành).Xemthêmchúthích(4)ChuyệnngườiNghĩaphụởKhoáiChâu...
(11)CốHuốngđờiĐườngnhặtđượcmộtchiếcláđỏđềthơthảtrênngòingựcủamộtcungnữ.Huốngcũngđềthơlênmộtchiếcláthảxuốngngòi,trongbàithơcócâu:Hoalạcthâmcungoanhdiệcbi,ThượngDươngcungnữđoạntrườngthì(Hoarụngtrongcungsâuthẳmchimoanhcũngbuồn,đấylàlúcngườicungnữtrongThượngDươngcungđứtruột).
(12)ChuyệnLiễuThịvớiHànHoành:xemchúthích4,ChuyệnngườiNghĩaphụởKhoáiChâu.
(13)ViCaođờiĐườngthuởnhỏchơiđấtGiangHạcótìnhvớinàngKhươngNgọcTiêu.Lúcchiataycóhẹnchóngthì5năm,chậmthì7nămsẽđến,lưutặngmộtcáinhẫnngọcvàmộtbàithơ.Sau7nămCaokhôngđến,NgọcTiêunhịnănmàchết.Caonghetinthươngxót,lậpđàntụngkinhsiêuđộ.Đêmchiêmbaothấynànghẹnsẽthácsinhđểlàmnànghầu.SauCaolàmquanto,gặpngàymởtiệcsinhnhật,cóngườiđemdângmộtngườiconhátcũngtênlàNgọcTiêu,ngóntaygiữacómộtvòngthịtynhưhìnhchiếcnhẫnngọcmìnhtặngngàytrướ
(14)PhủThiênTrường:xemchúthích1,ChuyệnkỳngộởTrạiTây.
(15)TrườngAn:cũngđọclàTrườngYên,đờiTrầnlàlộ,thờithuộcMinhđổilàmchâu,gồmphầnđấtcáchuyệnGiaViễn,NhoQuan,YênMô,YênKhánh,HoaLưcủatỉnhNinhBìnhngàynay.
(16)ThángTưnămBínhtuất(1406)HànQuán,ChinhNamtướngquânHữuđôđốcđồngtricùngHoàngTrung,Thamtướngđôđốcđồngtri,chỉhuy10vạnquânQuảngTâyđánhsangĐạiViệt..
CáomượnOaithiêng:lấyýởcâuthànhngữ:"Cáomượnoaihùm",Oatranhbờcõi:từtruyệnngụngôntrongNamhoakinhcủaTrangTử.CóhainướcManvànướcXúcđềuởtrênsừngmộtconốcsênnhưngcứđánhnhaumãiđểtranhbờcõi!
(17)MộcThạnh:tướngnhàMinh,đãbịGiảnĐịnhđếđánhthuamộttrận
![Page 201: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/201.jpg)
lớn.
(18)VíviệcGiảnĐịnhđếdấybinhđánhquânMinhnhưvuaThiếuKhangnổibinhtrunghưngnhàHạ.
(19)DiễnChâu:gồmphầnđấtcáchuyệnQuỳnhLưu,YênThành,DiễnChâucủaNghệAnngàynay.
(20)TriệuCơởMôĐộ:nguyênchú:TriệuCơtứcTrầnTriệuCơ,ngườiphủThiênTrướng,trấnSơnNam.MôĐộ:xemchúthích1,ChuyệnLýTướngquân.
(21)Bìnhthan:nguyênchú:"BìnhThancòncótênlàBànThan,BàiThan,hợplưucủahainhánhsôngXươngGiang,ThịKiều,thuộchuyệnChíLinh",naythuộctỉnhHảiDương.
(22)HàmTử:nguyênchú:"HàmTửnaythuộchuyệnĐôngYên,phủKhoáiChâu,xãHàmTải",naythuộctỉnhHưngYên.
(23)MộcHoàn:tênxã,thuộchuyệnTiênPhong,phủTamĐới,naythuộctỉnhVĩnhPhúc.
(24)CổLộng:nguyênchú"CổLộngởxãCổĐộng,huyệnThanhLiêm,phủlỵNhân,xứSơnNam,thườnggọilàThànhCách".NaycólẽtỉnhHàNam.
(25)MạnTrù:bếnsôngNhịthuộcphủKhoáiChâu,naythuộctỉnhHưngYên,nguyênchúthuộchuyệnĐôngYên.
(26)Đôngthổ:chỉvùngkinhthànhThăngLong,bấygiờnhàHồđổitênlàĐôngĐô.
(27)TungvàhoànhlàkếhoạchcủacácnướcđờiChiếnquốc.TunglàkếcủaTôTần,liênkếtcácnướcchưhầuđểchốngTần;hoànhlàkếcủaTrươngNghivậnđộngcácnướcchưhầuthầnphụcTần.
(28)TheoHánsử,HànTínđánhTriệudùngkỳbinh,nhổcờTriệudựngcờHán.
(29)TheoĐườngsử,vuaTúcTôngnhàĐườngthuquânởLinhVũ,quaycờtiếnvềphíađôngđểđánhAnLộcSơn.
(30)LạngSơn:đờitrầnlàlộLạngGiang,cólẽngoàitỉnhLạngSơnngày
![Page 202: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/202.jpg)
naycòncómộtphầnđấtKinhBắc(tứcBắcGianghiệnnay).
(31)QuỷMôn:tứcảiChiLăng,naythuộcxãChiLăng,huyệnĐồngMỏ,tỉnhLạngSơn.
(32)YênKinh:chỉtriềuđìnhnhàMinh.
(33)Giáxuân:nướcđóngthànhbăng,mùaxuântiếttrờiấmdễtan,vísốphậnmỏngmanh.
(34)Mỏđỏ:chỉHồQuýLy,xuấtpháttừchuyệnvuaTrầnNghệTôngnằmmộngthấyDuệTôngvềđọcmộtbàithơtrongcócâuthơ:Trunggianduyhữuxíchchủyhầu(trongđóduycóconhầumõmđỏ).NghệTôngchiếttự,chữxíchchủylàQuýLy.
(35)NgựaHồbinhTriệu:nguyênvănYênbinh,Hồkỵ,nghĩalàlínhnướcYên,quânkỵrợHồ,đềulàtêntượngtrưngchỉquânMinh.
(36)Hồlàcáo,ởđâylấyýtừcâungạnngữ"Cáochếtbanămquayđầuvềnúi".
![Page 203: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/203.jpg)
CuộcnóichuyệnthơởKi
(Nguyênvăn:KimHoathithoạiký)
HuyệnKimHoa(1)cóngườicongáihọNgôtênChiLan,làbậcnộitrợhiềncủavịtiênsinhhọPhù.Nàngchữtốtvănhay,nhấtlàthơcacànggiỏilắm.ĐứcThuầnhoàngđế(ThánhTông)triềunhàLêyêutàivănmặc,vờinàngvàocung,giaochoviệcdạycáccungnữ.Mỗikhiyếntiệc,nàngthườngômquyểnđứngchầuhầuvua,hễvuaphánlàmthơ,chỉthoắtchốcđãlàmxongngay,khôngcầnphảichữasửagìcả.Nămngoài40tuổinàngmất,tángởcánhbãiTâyNguyên.
CuốiđờiĐoanKhánh(2)cóngườihọctròlàMaoTửbiênđếnduhọcởKinhthành,lâungàynhớnhà,bènvềthămquêởhuyệnĐồngHỷthuộcTháiNguyên.ĐườngvềquahạthuyệnKimHoa,chợtgặpcơnmưagió.Thônxađồngvắng,trờilạitốisậpxuống.TửBiênđưamắtnhìnquanh,thấyởđàngnamcóbóngđènthấpthoáng,bènrảobướcđến.Đếnnơithithấycómấygiannhàtranhởgiữakhoảngcâycốirậmrạp.TửBiênnhânlúctúngbí,nóixinvàongủnhờ;songngườicoicổngkhôngchovào.Chàngtrôngvàotrongnhà,thấymộtônggiàđươngngồiởgiữagiường,bêncạnhcómộtvịmỹnhân,trâmngọchàicườm,coinhưmộtvịphitầnvậy.Mỹnhânnóivớira,bảongườicoicổng:
-Canhkhuyađêmvắng,trờilạimưagió,ngườitaxinngủnhờkhôngchothìngườitangủđâubâygiờ.
Thấychủnhànóivậy,TửBiênvénáobướcvào,nghỉnhờởmáihiênphíanamnhàkhách.
Gầnđếntrốnghai,chàngthấycómộtngườimàyrâuđãnửaphầntrắngbạc,haivaicaotrộicưỡimộtconlừatíađiđến.Ônggiàxuốngthềmđóntiếpnói:
-Đườngxalậnđậnđếnchơi,tiênsinhvấtvảquá!
Kháchnói:
-Trótđãướchẹn,khôngnỡsailời.Chỉbuồnmưagióđầythành,PhầnLãothơngâmđếnđànhbỏdở(3)mất.
Chủkháchbènchiangôicùngngồiđiệnbànluậnvănchương,cảphunhân
![Page 204: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/204.jpg)
cũngdựnhưngngồithấpxuốngmộtbậc.Ôngkháchthấyphunhâncólàmbốnbàitừbốnmùađềvàobốnbứcbìnhbằngvânmẫu,bènthửđọcxem:
Bứcthứnhất:Xuântừ
Sơtìnhhuânnhânthiêntựtúy,
Diệmdươnglâuđàiphùnoãnkhí.
Cáchliêmliễunhứđộoanhthoa,
Nhiễuhạmhoatuxuyênđiệpxí.
Giaitiềnhồngtuyếnnhậtthiêmtrường,
Phấnhãnvivitẩmlụcthường.
Tiểutửbấttrixuântứkhổ,
Khuynhthânhàmtiếuquánhasàng.
Dịch:
Hunngườinắngmới,nhưsay,
Lâuđàiấmápnhuốmđầydươngquang.
Cáchrèmliễubiếcoanhvàng,
Quanhhiêncáibướmmơmàngbênhoa.
Trướcthềmánhnhậtdàira,
Mầuhôidâmdấpxiêmlàđượmxanh.
Sầuxuânnặngtrĩubênmình,
Ngâythơgãnhỏlanhchanhcợtcười.
Bứcthứhai:hạtừ
Phongxuylựuhoahồngphiếnphiến,
![Page 205: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/205.jpg)
Giainhânnhànđủthuthiênviện.
Thươngxuânbốilậpnhấthoàngoanh,
Tíchcảnhaiđềsongtửyến.
Đìnhchâmvôngữthúymyđê,
Quyệnỷsasongmộngdụcmê.
Khướcquáiquyểnliêmnhânhoànkhởi,
HươnghồnchungbấtđáoLiêuTê(Tây).
Dịch:
Giórunghoalựutơibời,
Trênđầuthathướtdángngườimỹnhân.
Oanhvàngủrũthươngxuân,
Mộtđôiéntíahọavầntrongcây.
Dừngkimrủthấpđôimày,
Nươngsonghồnmộngxabaycuốitrời.
Cuộnrèmnheonhéokiaai,
ChohồnchẳngtớicõingoàiLiêuTây.
Bàithứba:thutừ
Thanhthươngphùkhôngtrừngtễcảnh,
Sươngtíndaotươngcônhạnảnh.
Thậptrượngliêntànngọctỉnhhương,
TamcanhphonglạcNgôgianglãnh.
Phihuỳnhdạđộbíchlancan,
![Page 206: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/206.jpg)
Ybạcnancâmtiễntiễnhàn.
Thanhđoạnđộngtiêungưnglậpcửu,
Daođàihàxứmịchthamloan.
Dịch:
Hơimayhiuhắtbầukhông,
Tinhsươngthấpthoángcánhhồngxabay.
Sentàngiếnghãythơmlây,
BacanhgióthổilạnhđầysôngNgô.
Bênlanđómlượnravô,
Phongphanháomỏnghơilùacămcăm.
Tiếngtiêuđãđứtâmthầm,
ĐàiDaođâutákhônnhằmdấuloan.
Bứcthứtư:đôngtừ
Bảolôbáthỏangânbìnhtiểu,
NhấtbôiLaPhùpháthanhhiểu.
Tuyếttươnglãnhýthấusơliêm,
Phongđệkhinhbănglạchànchiểu.
Mỹnhânkimtrướngyểmlưutô,
Chỉhộvânsongphiếnphiếnhồ.
ámlývãnhồixuânthếgiới,
Nhấttruphươngtíntiểusơncô.
Dịch:
![Page 207: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/207.jpg)
Lòhươngnhómngọnlửahồng,
LaPhù(4)mộtchénấmlòngbanmai.
Lọtrèmtuyếtlạnhlồnghơi,
Gióđưabăngrụngtơibờimặtao.
Mỹnhântrướnggấmrủthao,
Cửahồphấtgiấysongcaovắngngười.
Thầnđemxuânlạichođời,
Đầunonchớmnởmộttrờimaihoa.
Ôngkháchđọcxongthanrằng:
-NamChâunếukhôngcótôi,biếtđâuphunhânchẳnglàtaytuyệtxướng,màtôinếukhôngcóphunhân,biếtđâuchẳnglàtaykiệtxuấttrongmộtthời.Thếmớibiếtlờiđồnquảkhôngngoathật.
Phunhânnói:
-Tàitôinhỏmọn,đâudámsosánhvớingàitrongmuônmột.Maymàgặpđượctiêntriều,hằngchầuhầunghiênbút,chonênmớithônglềluật,chắpnốithànhbài.MộthômtôinhânđichơinúiVệLinh(5),tứclànơiđứcĐổngThiênvươngbaylêntrời,tôicóđềrằng:
VệLinhxuânthụbạchvânnhàn,
Vạntửthiênhồngdiệmthếgian.
Thiếtmãtạithiêndanhtạisử
Anhuylẫmlẫmmãngiangsan.
Dịch:
VệLinhmâytrắngtỏacâyxuân,
Hồngtíamuônhoađẹpcảnhtrần.
![Page 208: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/208.jpg)
Ngựasắtvềtrời,danhởsử,
Oaithanhcòndậykhắpxagần.
Sauvàitháng,bàiấytruyềnkhắptrongcung,đứcHoàngthượngrấtlàkhenngợi,banchomộtbộáo.
Lạimộthôm,HoàngthượngngựởcửaThanhDương,saiquanThịthưhọNguyễnlàmbàitừkhúcuyênương.BàilàmxongnhưngHoàngthượngkhôngvừaý,ngoảnhbảotôirằng:
-Vănnàngcũnghaylắm,hãythửđemtàihoagấmchotrẫmxemnào.
Tôivângmệnh,cầmbútlàmxongngay,cóhaicâucuốithếnày:
Ngưngbíchphithànhkimđiệnngõa,
TrứuhồngchứctựuCẩmGiangla.
Dịch:
Biếcđọngkếtnênngóiđềnvàng,
HồngchâudệtthànhlụaCẩmGiang.
Hoàngthượngkhenngợihồilâu,bancho5đĩnhvàng,lạigọilà"Phùgianữhọcsĩ".Từđótôinứctiếngđươngthời,đượclàngvănmặccoitrọng,đạikháiđềudosứcgiúpcủađấngTiênhoàngcả.ĐếnkhiđứcThuầnhoàngđếthănghàtôicólàmbàithơviếngrằng:
Tamthậpdưniêncủngtửthần
Cửuchântứhảihựuđồngnhân.
Đôngtâyđịathácdưđồđại,
Hoàngđếthiênkhôisựnghiệptân.
Tuyếtủngchânduvôxứmịch,
HoathôiThượnguyểnvịthùyxuân.
Dạlaidotácquânthiềumộng,
![Page 209: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/209.jpg)
TrướngvọngKiềuSơnchứclệcân.
Dịch:
Bachụcnămhơnngựđiệnvàng,
Chínchâubốnbểgộiânquang.
QuymôHoàngđếtrờicaocả,
Bờcõiđôngtâyđấtmởmang.
Tuyếthộxeloanmờmịtbóng,
Hoaphôvườncấmbẽbànghương.
Quânthiều(6)đêmvắngmơthườngthấy,
XangóngKiềuSơn(7)lệmấyhàng.
Ôngkháchnói:
-Bàithơtuykhôngcógìmớilạnhưngthươngnhớcóthừa,rấthợpvớiýtháicủangườiđờixưa.Thơcủangườiđờixưa,lấyhùnghồnlàmgốc,bìnhđạmlàmkhéo,câutuyngắnnhưngýthìdài,lờituygầnnhưngnghĩathìxa.Ngườithờinàythìlạikháchẳn,hễkhôngcógiọngđongđưatấtcógiọngmỉagiễu,làmphúCaođườngthìbôixấuThầnnữ(8),làmcaThấttịch,thìnóimỉaThiênTôn(9),bàychuyệnđặtđiều,khôngcònctệhơnnữa.Vìthếmàtôinhữngthươngđờicháncảnh.
Phunhânlặngnghe,bấtgiácứahaihàngnướcmắt.Ôngkháchhỏithìphunhânnói:
-TôithờđứcThánhTônglâunămrồilạithờđứcHiếnTông(10),nghĩakếtvuatôi,nhưngtìnhthậtnhưchaconvậy,lúcchầuhầu,khiluitới,khôngcầngiữýtỵhiềm.Khôngngờvìthếmànhữngkẻthiểnbạc,bàychuyệnnóixằng,thườnglàmnhữngcâuthơmỉagiễu.Nhưlàcâu:
Quânvươngyếudụctiêunhànhận,
ƯnghoánKimHoahọcsĩlai.
![Page 210: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/210.jpg)
Dịch:
Quânvươngnếumuốnkhuâybuồnnản,
HãygọiKimHoahọcsĩvào.
Vànhư:
Yếnbãilonglâuthilựcquyện,
Lụccanhlưuđãihiểumiêntrì.
Dịch:
Tiệccạnlầurồngsứcthơmỏi,
Canhdàigiữđợigiấcnằmtrưa.
Sĩquântửởtrongdanhgiáo,thiếugìthúvuihàtấtlạilấykhônglàmcó,trỏphảiraquấy,đemchữnghĩaramàđùacợtnhưvậy.
Ôngkháchnói:
-Nàocómộtmìnhphunhânnhưthếđâu!Xưanaynhữngngườitrinhliệtbịngòibúttràophúnglàmchobựcmìnhbiếtbaonhiêumàkể.XemnhưHằngNgalàtiêntrênnguyệtđiện,cókẻvịnhthơnhưthếnày:
Hằngngaưnghốithâuược,
Bíchhảithanhthiêndạdạtâm.
Dịch:
HằngNgahốitrótănlinhdược(11),
Tẻlạnhtrờicaođêmlạiđêm.
LộngNgọclàgáiphithăng,cókẻvịnhthơnhưthếnày:
NhưhàhậunhậtTầnĐàimộng,
BấtkiếnTiêulangkiếnThẩmlang.
![Page 211: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/211.jpg)
Dịch:
TầnĐàisaugiấcmơđêmđó,
KhôngthấyTiêulang,thấyThẩmlang(12).
VàocửahầuthìnóimượnLụcChâu(13),mỉahọVũthìđặtchuyệnVũHậuthổ(14).Toànnhữnggiọngnóixằngbuộcnhảm.ƯớcsaođemđượcdòngnướcsôngLôđểvìngườixưagộtrửanhữngbàithơxúácấyđi.
Phunhânthunướcmắtrồinói:
-Khôngcótiênsinhbiếtcho,cólẽtôithànhmộthònngọckhuêcódấuvết,lấygìmàichosáng,rũachosạchđược.Songđêmđẹpdễqua,tiệcvuikhókiếm.Bữanayvợchồngtôicùngtiênsinhhộingộ,chúngtachẳngnóinhữngchuyệnấynữa,chỉthêmbuồnvôíchmàthôi.
Nhânbànđếnthơvănbảntriều,ôngkháchnói:
-ThơôngChuyếtAm(15)kỳlạmàtiêutao,thơôngVuLiêu(16)caovọimàkhíchthích,thơôngTùngXuyên(17)nhưchàngtraixôngtrận,cóvẻsấnsổ,thơôngCúcPha(18)nhưcôgáichơixuân,cóvẻmềmyếu.ĐếnnhưôngĐỗởKimHoa,(19)ôngTrầnởNgọcTái(20),ôngĐàmởÔngMặc(21),ôngVũởĐườngAn(22),khôngphảilàkhôngngangdọctunghoành,nhưngcầulấylờichínlẽtới,cóthểkhiếncholàngphongñphảiphụcthìchỉduynhữngbàiđầylờitrungáicủaôngNguyễnứcTrai(23),lònglúcnàocũngchẳngquênvua,cóthểchenvàomônhộcủaĐỗThiếuLăngđược.Cònđếngiọngthơbiếnhóađượckhóimây,lờithơquanhệđếnphonggiáo,thìlãophuđâycũngchẳngkémthuaaimấy.
Câuchuyệnnhưvậycóthểchéprađếnbốnnămnghìnchữ,nhưngTửBiênkhôngthểnhớhết.Chàngđứngnghelóngởkẽváchđếnmộthồilâu.Bỗngchàngđểcótiếngsộtsoạt,bịôngkháchnhậnthấy,ôngnói:
-Cuộchộihọphômnaythậtlàhiếmđược,vậymàtựanhưcóngườinghetrộm.Nhữngcâuchuyệnphonglưucủachúngmình,sợbịhọđemphaotruyềnra.Tiênsinhkhôngthấybiếtgìư?
Phunhânnói:
-Thìđếnnhữngkẻnhosinhcầmbútsaunàyhọchochúngmìnhlàbànxằngnóinhảmlàcùngchứgì,cóhềchisựấy.
![Page 212: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/212.jpg)
TửBiênchẳngbiếtlàýnóithếnào,chàngrảobướcđivào,phụclạyởtrướcchỗbangườingồichơivàhỏivềthitứ.Ôngkháchliềnrútởtronglòngramộtquyểnsách,ướctrămtranggiấy,traochochàngmàbảo:
-Cứvềmàgiởquyểnnàyra,sẽthahồđọc,bấttấtphảitìmởtậpnàokhácnữa.
Mộtlúcsaubầunghiêngchéncạn,chủkháchváichàotừgiãnhau.Ôngkháchrarồi,TửBiêncũngđinằmngủ.Đếnlúcmặttrờiđãmọc,chàngngồivùngdậy,térathấymìnhnằmtrêncỏ,áođầmnhữngsương,chỉcóđôngtâyhaingôimộnhàainằmđó.Mởquyểnsáchraxemthấytoànlànhữnggiấytrắngchỉcóbốnchữ"LãĐườngthitập"nétmựccònóngánhchưakhô.Bấygiờchàngmớihiểuôngkháchấy,tứclàLãĐườngSáitiênsinh(24)vàhỏithămngườiởđây,mớibiếthaimộnàylàmộvợchồngquanGiáothụhọPhù(25).
TửBiênbèntìmđếnlàngSáitiênsinh,dòhỏidicảotậpthơLãĐường,thấygiánnhấmmọtgặm,tảnmácmấtcả.Chàngnhânđixagầnđểhỏihan,hếtsứccópnhặt,dùnửacâu,mộtchữcũngkhôngbỏsót.ChonêntừkhiTriềuLêdựngnghiệpthisĩcóđếnhơntrămnhà,màduytậpthơcủaôngSáithịnhhành,đạikháiđềudocôngsứccủaMaoTửBiênả.
Chúthích
(1)KimHoa:nguyênchú:"Tênhuyện,thuộcxứKinhBắc.ChiLanngườixãPhủLỗ",naythuộcngoạithànhHàNội.NgôChiLanlàvợquanGiáothuPhùThúcHoành,dạyKinhDịchởtrườngQuốcTửGiám,sauđượcthụchứcHànlâmhọcsĩ.ÔngngườilàngPhùXácùnghuyện.TênphunhânhọPhùcósáchghilàLiễuHạHuệ.
(2)ĐoanKhánh:niênhiệucủaLêUyMụctừ1505đến1509.
(3)PhầnLão:tứcPhanĐạiLâmđờiTống,PhầnLãolàtêntự;đangđêmônglàmthơ,chợtcóngườiđếnthúcthuế,cụthứngphảibỏdở.
(4)RượuLaPhù:LaPhùlàtênmộtngọnnúiởtỉnhQuảngĐông,TrungQuốc.TươngtruyềnCátHồngđờiĐôngTấnhọcđượcphépthuậtcủatiênởđây.RượuLaPhù:rượutiên.
(5)VệLinh:nguyênchú:"NúiVệLinhởhuyệnKimHoa,xãVệLinh,naytênlànúiNinhSóc";naythuộcngoạithànhHàNội.
![Page 213: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/213.jpg)
(6)Quânthiều:khúcnhạctrêntrời.Thiều:khúcnhạc;Quân:Quânthiên;vùngtrờitrungương,nơiởcủaThượngđế,ýnóiđêmthườngchiêmbaolênchốncungtrời,đượcvuachonghekhúcnhạctrêntrời.
(7)KiềuSơn:Hoàngđế,vịvuathờiTháicổcủaTrungQuốcmất,tángởKiềuSơn,nhưngquantàichỉcómũáo,kiếm,tươngtruyềnHoàngĐếđãthăngthiên.ởđâynóivềlăngmộvuaThánhTông.
(8)PhúCaođườngcủaTốngNgọc,mộtnhàtừphúnướcSởthờiChiếnquốc.TrongtácphẩmnóiđếncuộchộingộmâymưagiữathầnnúiVuSơnvàSởHoàiVương.
(9)CaThấttịch:củaTrươngLỗi(1054-1114),mộtthinhânđờiBắcTống,chịuảnhhưởngnhiềucủaBạchCưDị,TrươngTịch,thơvănbìnhdị,giàutínhnhânvăn.ÔngđỗTiếnsĩkhoảngniênhiệuHyNinh(1068-1077),từnglàmđếnchứcTháithườngThiếukhanh.ÔngcótênhiệulàKhaSơn,tựlàVănTiềm,ngườiđươngthờicòngọilàUyểnKhâutiênsinh.Thiêntôn:chỉChứcNữ.
(10)HiếnTông:vuathứsáunhàLê,ởngôi:1498-1504.
(11)HằngNgalàvợHậuNghệ,lấytrộmthuốctrườngsinhcủaVươngmẫumànuốtrồibaylêncungtrăng,HậuNghệnắmáokéolạinhưngkhôngđược.Câuthơ"Bìnhhảithanhthiêndạdạtâm"làcủaLýNghĩaSơnđờiĐường.
(12)LộngNgọclàcongáiTầnMụccông,vợTiêuSử.ThẩmáChitrongnămTháiHòađờiĐường,mộthômngủtrưaởnhàtrọ,chiêmbaothấyTầnMụcCôngtriệutới,nóiTiêuSửđãchết,đemLộngNgọcgảcho,ởvớinhauđượcmộtnăm,LộngNgọccũngmất;tỉnhdậyhóaramộtgiấcmơ.
(13)LụcChâu:vợlẽcủaThạchSùng.KhibịTriệuVươngLuâncưỡngbứclấyvề,nànggieomìnhtừtrênlầucaoxuốngtựtử.ThôiGiaokhithươngtiếcngườimìnhyêubịbánvàonhàquanLiêusuyVuĐịnhcócâu:LụcChâuthùylệthấplacân(NàngLụcChâunhỏlệướtkhănlà).
(14)VũHậuThổ:đờiĐườngVũHậuchiếmngôivuacủacon.Bàcótínhhoangdâm;ngườibấygiờđặtchuyệnthầnHậuThổnằmvớitrailàViAnĐạođểnóicạnhVũHậu.
(15)ChuyếtAm:tênhiệuvuaLýTửTấn(1378-1454),ngườilàngTriềuĐông,huyệnThượngPhúc(ThườngTín,HàTâyngàynay),đỗTháihọc
![Page 214: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/214.jpg)
sinh(Tiếnsĩ)năm1400đờinhàHồ,saulàmquannhàLêđếnchứcHànlâm.
(16)VuLiêu:NguyễnTrực(1417-1473),tựlàCôngDĩnh,VuLiêucólẽlàhiệu;ngườilàngBốiKhê,huyệnThanhOai(naythuộcHàTây),đỗTrạngnguyênnămĐạiBảothứ3(1442),làmquandướithờiLêThánhTôngđếnchứcHànlâmviệnThừachỉ,TrungthưlệnhkiêmQuốctửgiámTếtửu,từngđisứTrungQuốc,cóthitập.
(17)Tùngxuyên:chưarõlàai.
(18)CúcPha:tênhiệucủaNguyễnMộngTuân(?-?),ngườilàngPhủLý,huyệnĐôngSơn(naythuộcThanhHóa),đỗTháihọcsinh(Tiếnsĩ)năm1400đờiHồ,làmquanđờiLêđếnchứcKhinhxađôúy,Tảnạpngôn,cótậpthơCúcPha.
(19)ĐỗNhuận(1446-?)ngườixãKimHoa,huyệnKimHoa,naythuộcxãKimHoa,huyệnMêLinh,tỉnhVĩnhPhúc,đỗĐệtamgiápđồngtiếnsĩxuấtthânnămQuangThuậnthứ7(1466).ThờiLêThánhTônglàmquanđếnchứcThượngthư,Đôngcácđạihọcsĩ,Taođànphónguyênsúy.
(20)ÔngTrầnởNgọcTái:chưarõtiểusử.
(21)ĐàmThậnHuy(1463-1526):hiệuMặcTraingườilàngÔngMặc,huyệnĐôngNgàn,naylàthônÔngMặc,xãHươngMạc,huyệnTiênSơn,tỉnhBắcNinh,đỗĐệtamgiápđồngtiếnsĩxuấtthânnămHồngĐứcthứ21(1490),làmquanđếnchứcLễbộThượngthư,khinhàMạcđoạtngôinhàLêôngluivềBắcGiangmộbinhchốnglại.Việckhôngthành,ônguốngthuốcđộctựtử;cóthitập.
(22)VũQuỳnh(1453-1497):ngườixãMộTrạchhuyệnĐườngAn,naylàthônMộTrạch,xãTânHồng,huyệnCẩmBình,tỉnhHảiDương.ĐỗHoànggiápniênhiệuHồngĐứcthứ9(1478),làmquanđếnchứcBinhbộThượngthư,QuốctửgiámTưnghiệp,QuốcsửquánTổngtài.
(23)NguyễnứcTrai:tứcNguyễnTrãi.Xemchúthích3,ChuyệnkỳngộởTrạiTây.
(24)SáiThuận(SáicònđọclàThái)(1441-?):ngườixãLiễuLâm,huyệnSiêuLoại,naythuộcxãSongLiễu,huyệnThuậnThành,tỉnhBắcNinh,đỗĐệtamgiápĐồngtiếnsĩxuấtthânnămHồngĐứcthứ6(1475),nhiềunămlàmquanởviệnHànlâm,saugiữchứcThamchínhsứHảiDương,hộiviênHộiTaođàn.SáiThuậntựlàNghĩaHòa,hiệuLụcKhê,biệthiệuLãĐường,
![Page 215: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/215.jpg)
hiệncòntậpLãĐườngdicảo.
(25)Xemchúthích1,cùngtruyện.
![Page 216: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/216.jpg)
ChuyệntướngDạXoa*
(*)Nguyênvăn:Dạxoabộsoáilục
KẻkỳsĩởhạtQuốcOai,họVăntênlàDĩThành(1)tínhtìnhhàohiệp,khôngchịuđểmaquỷmêhoặc.Phàmnhữnghoayêunguyệtquái,vàdâmthầnlệquỷkhôngđượcliệtvàotựđiển,chàngđềucoithườngkhôngsợhãigì.CuốiđờiTrùngQuangnhàTrần,(2)ngườichếtchócnhiều,nhữngoanhồnkhôngchỗtựanương,thườnghọplạithànhtừngđã,hoặcgõcửahàngcơmđểkiếmmiếngăn,hoặcđóncôgáichơiđểkếtduyêntạm,aivachạmthìbệnhnguykhốn,aicầucúngthìthấyhếtphéphay,hoànhhànhởđồngnộikhôngbiếtkiêngsợgìcả.DĩThànhnhânlúcsayrượu,cưỡingựađiđến,bọnmaquỷsợhãi,đềutanchạycả.Chàngkịpgọibảorằng:
-Cácngươiđềulànhữngkẻtrángsĩ,khôngmaymắcnạn.Tanayđếnthăm,muốnđemđiềulợihạinóichuyện,xinđừnglảngtránhnhưvậy.
Maquỷlạidầndầnhọplại,mờichànglênngồiphíatrên.DĩThànhhiểubảorằng:
-Lũngườicứthíchlàmchongườitaphảitainạn,làmchongườitaphảichếtchóc,chẳnghaycốtđểlàmgì?
Chúngnói:
-Chúngtôimuốnđểthêmquân.
DĩThànhnói:
-Cácngườimuốnchothêmquânnhưngtổnhạingườisốngthìsao!Quânthêmthìănuốngphảithiếu,ngườibớtthìcungcấpphảithưa,lợigìchocácngườimàcứthíchlàmnhưvậy?Lòngdụcthảrathìkhengòikhôngđủlấp,thóiácgiởrathìhùmsóichưalàdữ.Hễlợimìnhđược,dùtấmáomảnhgiấycũngkhôngtừ,hễnolòngđược,dùốnggiậpchậuvỡcũngkhôngthẹn.Hìhụcđitìmchailọ,hămhởđikiếmcháocơm.Gieotairắcvạ,trộmquyềncủaHóacông,kêunócdòmbuồng,rốilòngcủadânchúng.Lũngườilấythếlàmthíchnhưngmàtalấythếlàmthẹn.Huốngchitrờidùngđứcchứkhôngdùnguy,ngườiưasinhchứkhôngưagiết.Vậymàlũngườitựlàmhọaphúc,quáthảkiêudâm.Thượngđếkhôngdong,hìnhphạttấtđến,lũngườiđịnhtrốnđiđàngnàođểkhỏitrulục.
![Page 217: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/217.jpg)
Chúngquỷbùingùinói:
-Đólàchúngtôibấtđắcdĩchứkhôngphảilàmuốnnhưthế.Sốngchẳnggặpthời,chếtkhôngphảisố.Đóikhôngcóthứgìcấpdưỡng,luikhôngcóchốnnàotựanương.Tronggòxươngtrắng,rầurĩcỏrêu,trênđốngcátvàng,lạnhlùngsươnggió.Bởivậykhôngkhỏirủrêbèbạn,xoayxởmiếngăn.Phươngchivậnsắpđếnlúcđổithay,nhàngườisẽđếncơtantác.Bởivậyminhkhôngcấmđoán,lũtôiđãcólờixin.Erằngsangnămlạicòntệhơnnămnaynữa.
Rồiđónhàbếpdọncỗlên,mâmbànlaliệt.Hỏiđếnnguồngốcthìthịtlàcontrâubắtởthônnọ,rượulàthúngbỗnglấyởlàngkia.Sinhănuốngrấtlanh,nhưmưanhưgió.Chúngquỷmừngrỡbảonhaurằng:
-Thậtđúnglàchủsoáicủata.
RồichúngnóivớiSinh:
-Chúngtôilàmộtđámôhợpmỗingườiđềutựhùngtrưởng,đãkhôngcóngườiđứngthốngxuất,thếtấtkhôngthểlâubền.NaySứquânrủlòngyêumàđếnđây,đólàtrờiđemSứquâncholũchúngtôiđấy.
DĩThànhnói:
-Tavănvõkiêmtoàn,dùhèncũnglàmtướngđược.Nhữnguminhcáchtrở,cònbàmẹgiàthìsao?
Chúngquỷnói:
-Không,chỉxinSứquângiữsựuynghiêm,banchohiệulệnh.Chúngtôibanngàythìchiakhuởtản,đếnđêmthìsaiviênbẩmtrình.Khôngdámphiềnngàiphảitrởvềchínsuối.
DĩThànhnói:
-Nếubấtđắcdĩdùngđếnta,tacósáuđiềulàmviệc,cácngườiphảithềmàtuântheomớiđược.
Chúngđềuvângdạ,nhânxinđếnđêmthứbatớichỗđólậpđàn.Đếnkỳ,chúngquỷđềulạihọp.Cómộttênquỷgiàđếnsau,Sinhsaiđemchém,ainấyđềurunsợ.Sinhbènralệnhrằng:
![Page 218: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/218.jpg)
-Cácngươikhôngđượccoikhinhmệnhlệnh,khôngđượcquenthóidâmô,khôngquấyquắcđểlàmhạimạngcủadân,khôngcướpbócvàphảicứunạnchodân,banngàykhôngđượcgiảhình,banđêmkhôngđượckếtđảng.Nghemệnhtathìtalàmtướngcácngươi,tráilệnhtathìtatrịtộicácngươi.Ngherõlờita,đừngđểhậuhô
Đórồibènchiabọnchúngratừngbộ,từngtốtbảophàmcóđiềugìhaydở,phảiđếnbẩmtrình.
Nhưvậyđượchơnmộttháng,mộthômđươnglúcngồinhàn,DĩThànhthấymộtngườitựxưnglàsứgiảcủaMinhty,đếnxinmờichàngđi.DĩThànhtoanlảngtránh,thìngườiấynói:
-ĐólàmệnhlệnhcủađứcDiêmvương.Vìngàithấyônglàngườicươngnghị,địnhđemphẩmtrậttặngcho,chứkhônglàmgìphiềnôngđâu,đừngnêntừchối.Cóđiềulàxinđểchoôngđượcrộngkỳhạn,ôngsẽtựđến,tôiđợiôngởdọcđường.
Nóixongkhôngthấyđâunữa.Sinhđòichúngquỷlạiđểhỏi,chúngđềunói:
-Bẩm,quảcóviệcấythật,chúngtôichưakịpthưavớiSứquân.NhânhômnọDiêmvươngthấybuổiđờigặplúckhôngyên,cóđặtrabốnbộDạXoa,mỗibộcửmộtviêntướng,giaochocáiquyềnhànhsátphạt,ủychonhữngtínhmệnhsinhlinh,tráchnhiệmlớnlao,khôngnhưmọiquanchứckhác.Sứquânoaivọnglẫylừng,ngàiđãbiếttiếng,lạinhânchúngtôihếtsứctiếncử,nênngàiđịnhcửSứquânvàochứclớnấy.
DĩThànhnói:
-Nhưlờicácngươinóithìđólàcáiphúchaylàcáihọachota?
-DướiDiêmLatuyểnngườikhôngkhácgìtuyểnPhật,khôngthểđútlótmàđượchaycầumaymànên.Giữmìnhcươngchính,tuyhènmọncũngđượccấtlên,ởnếtgiantà,tuyhiểnvinhcũngkhôngkểđến.Cáinhiệmvụhuấnluyệnquảnđốc,chẳngthuộcvềSứquânthìcònvềai.NếuSứquâncònhamluyếnvợcon,dùngdằngngàytháng,thìchứcănsẽlọtvềtayngườikhác,chúngtôicũngsẽphảibuồnrầu.
DĩThànhtắclưỡinói:
-Chếttuyđángghét,danhcũngkhônmua.Phươngchingọnbútvìnhọnmàchóngcùn,câythôngvìcànhmàbịđẵn,chimtrĩkhôngvìlôngđẹp,canchi
![Page 219: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/219.jpg)
rướcvạ,convoikhôngvìngàtrắng,đâuphảiđốtmình,chimhồng,chimnhạnbịgiếthábởikhôngkêu,câyhucâylịchsốnglâuchỉvìvôdụng,TuvăndướiđấtNhanHồituổimớibamươihai(3).Viếtkýlầutrời,TrươngCáttrạcchừnghaimươibảy(4),trượngphusinhởđời,khônglàmnênđượclưngđeovàng,chânbướcngọc,thìcũngphảisaocholưudanhmuônthuở,tộigìcứcúiđầuởtrongcõiđờivẩnđục,sokècáituổisốnglâuvớichếtnonlàmgì!
Bèntrangxếpviệcnhàrồichết.
BấygiờcóngườilànglàLêNgộ,cùngDĩThànhvốnchỗchơithân,phiêubạtởvùngQuếDương(5),ngụtrongmộtnhàtrọ.Mộthômchừngquácanhmột,LêNgộthấymộtngườicưỡingựathanhsong,kẻhầuđầytớrộnrịp,đếnxinvàoyếtkiến.Chủtrọvénmànhrađón.LêNgộrấtlấylàmlạlàtiếngnóicủakháchgiốngtiếngDĩThành,nhưngtrôngmặtthìhơigiốngLêNgộtoanracửađểtránhthìkháchnói:
-Cốnhânbiếtông,ônglạikhôngbiếtcốnhânlàlàmsao?
Nhânkểquêquánhọtênvànóimìnhđãlĩnhchứcquantoởdướiâmphủ,vìcótìnhcũvớiLêNgộnêntìmđếnthăm.
Bèncởichiếcáocừu,cốchonhàhànglấyrượuđểuốnglàmvui.Rượuuốngmấytuần,Lênhânđónói:
-Tôixưanayởđời,vẫnđểýtulấyâmcông,khôngmưusựíchlợiriêngmình,khônggieosựnguybáchchomọingười,dạyhọcthìtùytàidụdịch,tựhọcthìcựclựcdùimài,khôngướcsựvẩnvơ,khônglàmđiềuquáđáng.Vậymàsaolạiphảibốnphươngkiếmmiếng,chiếcbóngnhờngười,conkhóclócđóilòng,vợthanrétcật,vềthìthiếutúplềuchắngió,đithìkhôngchiếcnónchemưa,hếtđôngrồitây,longđongchạymãi.Thếmàbèbạnthìnhiềungườiđilàmquancả,sobềtàinghệcũngchỉnhưnhaumàthândanhkhácxanhaulắm;kẻsướngngườikhổnhưthếlàcớlàmsao?
DĩThànhnói:
-Phúquýkhôngthểcầu,nghèocùngdotựsốchonênnúiđồngmàchếtđóihọĐặng(6),thằngXemàlàmkhốchàngChu(7);códuyêngióthổinúiMãĐương(8),khôngphậnsétđánhbiaTiếnPhúc(9).NếukhôngnhưvậythìđứchạnhnhưNhannhưMẫn(10),hẳnlàlênđếnmâyxanh,từchươngnhưLạcnhưLư(11)saolạichỉlàchântrắng.Bởicáigìkhônglàmmànênlàdotrời,khôngvờimàđếnlàdomệnh.Cáiđángquýởkẻsĩchỉlànghèo
![Page 220: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/220.jpg)
màkhôngxiểmnịnh,cùngmàvẫnvữngbền,làmviệctheođịavịcủamìnhvàthuậnvớicảnhngộmàthôi,cònsựcùngthôngsắcnhụtthìtacóthểlàmgìcưỡngvớichúngnóđược.
-Rượuđãuốngcạn,lạikhêuđèncùngnhautròchuyện,kéodàimãivẫnkhôngbiếtchán.Ngàyhômsautronglúctươngbiệt,DĩThànhđuổihếtmọingườirarồinói:
-TôimớivânglệnhcủaThượngđế,kiêmcoicảbọnquânôndịch,chiađilàmviệcởcácquậnhuyện,lạithêmnhữngnạnđóikhát,binhcách,sốdânsinhsẽphảiđiêuhao,mườiphầnchỉcònđượcbốnnăm.Ngườinàonếukhôngphảinguồnphúcsâuxa,esẽđếnngọcđáđềunátchungcả.Nhàbácphúcmỏng,tựanhưkhôngthểtránhkhỏiđược,nênsớmvềquêquán,đừnglầnnữamãiởđấtkháchquêngười.
Lênói:
-Tôitưởngrấtcóthểtrôngnhờởbácchechởchochứ?
DĩThànhnói:
-Khôngphảitrongđịahạtcủatôi,tôikhôngcóthểvượtquađược.TrườngGiang(12)trởvềphíabắcdotôichủtrương,cònTrườngGiang(12)trởvềphíatây,doviêntướnghọĐinhtrôngcoi.Nhưngtôiquảnlĩnhquânáođen,chúngnócòncótừtâm,chứhọĐinhquảnlĩnhquânáotrắng,phầnnhiềulànhữngtênácquỷ,báckhôngnênkhôngloliệutrước.
Lêhỏi:
-Vậythìlàmthếnào?
DĩThànhnói:
-Mỗimộtsoáibộđêmsaihànghơnmộtnghìntênquân,chiađilàmôndịchcácnơi.Bácnênsắmnhiềucỗbànbàysẵnởsân.Bọnchúngtừxađếntấtlàđóikhát,thấycỗliềnănmàkhôngsuynghĩgì.Bácnúpởmộtchỗtối,đợikhithấyănuốnggầnxong,bấygiờmớirasụplạy,nhưngcũngđừngkêunàigìcả.Nhưthếhọamaycócứuvãnđượcphầnnàochă
Đoạnrồiứanướcmắtcùngnhautừbiệt.
LêNgộvềquênhà,thìbệnhdịchđươngnổirấtdữ,vợconđềumắcrấtnặng,
![Page 221: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/221.jpg)
hầukhôngthểnhậnđượcnhaunữa.BèntheolờiDĩThành,đêmhômấylàmcỗrấthậubầyrasân.Quảthấycóđámđôngquỷsứtừtrênkhôngbayđếnnhìnnhaumànói:
-Chúngtađềuđóicả,sẵncỗđâykhôngănthìcònđiđâu.Chảlẽvìuốngmấychénrượumàđãđếnphảitộiđược.
Chúngbèncùngquâylạiđánhchén.Mộtngườimặcáotíachễmchệngồichínhgiữa,cònnhữngngườikhácđềuđứngchầuchungquanh,kẻcầmdaobúa,ngườicầmsổsách.Thấyhọănuốnggầnxong,LêNgộralạymãi,lạymãi.Ngườiáotíanói:
-Tađươngđánhchén,gãkiađếnđâylàmgì?
Chúngquỷnói:
-Chắclàngườichủbàynhữngmâmcỗnày,nhàhắncóngườiốmnặng,kêuxinchâmchước.
Ngườiáotíatứcgiận,cầmquyểnsổnémxuốngđấtmànói:
-Lẽđâuvìchomâmcỗsơsàimàđánhđổiđượcnămmạngngườihaysao!
Chúngquỷnói:
-Nhưngđãăncủanhànó,chảlẽnỡlàmngơkhôngcứu.Thôithìdùcóvìcứunómàphảitội,dẫuchếttacũngbằnglòng.
Ngườiáotíangẫmnghĩmộtlúclâu,bènlấybútsonxóabỏhơnmườichữrồiđi.Sauvàingày,nhàhọLêainấyđềukhỏicả.LêcảmânđứccủaDĩThành,bènlậpmiếuởnhàđểthờ.Ngườilàngđếnkhấnváikêucầucũngthườngứngnghiệm.
Lờibình:
Thanôièbạnlàmộtởtrongnămđạothường,cóthểcoikhinhư?CâuchuyệnquỷDạXoanày,thậtcóhaykhông,khôngcầnphảibiệnluậncholắm.ChỉcómộtđiềuđángnóilàsựgiaoducủaDĩThành,khiđãcoiailàmngườibạnchânchínhthìsốngchếtkhôngđổithay,hoạnnạncùngcứugỡ.Đờinhữngkẻkếtbạnởchungquanhmâmrượu,gandạđảođiên,hễlâmđếnsựlợihạithìlờđinhưkhôngbiếtnhau,nghechuyệnnàyháchẳngchạnhlònghổthẹnsao!
![Page 222: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/222.jpg)
Chúthích
(1)QuốcOai:naythuộctỉnhHàTây,HiệnởlànggốihuyệnĐanPhượngcòncóđềnthờVănDĩThành.
(2)TrầnTrùngQuangtênlàQuýKhoáng,lãnhđạocuộckhởinghĩachốngquânMinhtừ1409-1413,cuộckhởinghĩabịdậptắt,TrùngQuangbịbắtvàbịgiết.CũngnhưTrầnGiảnĐịnhôngđượcquốcsửcoilànhàHậuTrần.
(3)NhanHồilàhọctròKhổngTử,đượccoilàbậcđạihiền,khimấtmới32tuổi.ĐờiTấn,TôThiềuđãchếtlạihồi,ngườiemlàTiếthỏichuyện;ThiềunóithấyhaiôngNhanHồivàBốcThươnglàmchứcTuvănlangởdướiđất.
(4)Theonguyênchú,LýHạtựlàTrươngCátlàmvănrấtlanh,đặtbútlàthành.Mộthômthấymộtngườicầmmộtcáithẻchữviếtnhưlốichữtriệncổ,đếnbảoThượngđếmớilàmxongcáilầuBạchNgọc,vờithầylênlàmchobàiký.KhôngbaolâuthìHạchết.Từđấykhinóivềvănnhânmấtsớm,ngườitathườngnóilà"ngọclâuphótriệu".
(5)QuếDương:naythuộctỉnhBắcNinh.
(6)TheonguyênchúvuaHánVănĐếyêuquýngườibầytôilàĐăngThông,thấythầytướngbảoThôngsẽphảichếtđói,bènchocảnúiđồngởđấtThục,chođượcphépđúctiềnmàtiêu,sẽkhôngcònlochếtđóinữa.NhưngsauVănđếmất,CảnhĐếlênlàmvua,ghétThông,tịchthucảgiasản.Thôngphảiđiởnhờvàquảnhiênchếtđói.
(7)Theonguyênchú,ChuThùnhànghèo,chiêmbaothấyThượngđếthươngmình.Ngàihỏivịthầntưmệnh:Nócógiàuđượckhông?Tưmệnhnói:Sốnónghèolắm.NhưnghiệncósốtiềncủathằngXe,cóthểchonómượnđược,rồiđếnkỳthằngXenósinh,thìlạiphảitrả.Chukhágiàu:đúngđếnkỳhạn,Chuxetiềncủachạyđitrốn.BuổitốiChudừngxenghỉởdọcđường,gặpmộtngườiđànbàchửaxintạmnằmnhờởdướixe.Đêmấyngườiđànbàđẻđứacontrai;vìnghĩnóđẻởdướixe,bènđặttênlàthằngXe.TừđấyChulàmgìcũngthấtbại,lạithànhnghèokiết.
(8)VươngBộtđờiĐườngtheochađilàmquan,đậuthuyềnởdướinúiMãĐương,mộngthấyvuaThủyphủgiúpchomộttrậngió.Hômsauquảnhiêncógióthuận,thuyềnđếnNamXương,làmbàiTựaĐằngvươngcác.
(9)PhạmTrọngYêmđờiTốngkhilàmtrấnthủNhiêuChân,cóngườihọctròvàoyếtkiến,nóitìnhcảnhđóirétnghèokhổ.Bấygiờngườitađươngmộ
![Page 223: Truyền Kỳ Mạn Lục - chinhnghia.com · Miện, Hải Dương. Thuộc dòng dõi khoa hoạn, từng ôm ấp lý tưởng hành đạo, đã đi thi và có thể đã ra](https://reader033.vdocuments.site/reader033/viewer/2022041818/5e5c841e92fe0b320c3eb132/html5/thumbnails/223.jpg)
lốichữđẹpcủaÂuDươngSuấtCanhviếtkhắcởtấmbiachùaTiếnPhúc.ÔngPhạmbènmuagiấymựcđịnhcấpchongườihọctròấyđếnchùarậplấynghìnbảnrồiđếnkinhmàbánlấytiền.Ngườihọctròchưakịpđếnrập,bỗngmộthômmưagió,tấmbiabịsétđánhvỡmất.Vìvậycócâuthơ:ThờilaiphongtốngĐằngvươngcác,VậnkhứlôioanhTiếnPhúcbi(GặpthờigióđẩytớiGácĐằngvương;VậnrủisétđánhtanbiaTiếnPhúc).
(10)NhanUyên,MẫuTửKhiênđềulàhọctròđứchạnhcủaKhổngTử.
(11)LưChiếuLânvàLạcTânVươnglàhaidanhsĩđờiĐườngCaoTông.BùiHànhKiệmthườngchêlànhữngngườinóngnảyxốcnổi,khôngphảilàkiểungườiđượchưởngtướclộc.SauLưvìáctậtmàgieomìnhxuốngnướcchết,Lạcthìvìdựvàođảngloạnphảichết,đúngnhưlờiKiệmnói.
(12)TrườngGiang:ởđâycólẽchỉsôngHồng.