Y häc thùc hµnh (798) - sè 12/2011

126

3. Centers for Disease Control and Prevention News (2000), National Center of Health Statistic, National Health and Nutrition Examination Survey.

4. Vâ ThÞ DiÖu HiÒn, Hoµng Kh¸nh(2008), Nghiªn cøu t×nh h×nh thõa c©n bÐo ph× cña häc sinh tõ 11-15 tuæi t¹i mét sè tr­êng THCS thµnh phè HuÕ, T¹p chÝ y häc thùc hµnh, sè 1, tr 28-30.

5. Hµ Huy Kh«i (2001). MÊy vÊn ®Ò dinh d­ìng trong thêi kú chuyÓn tiÕp. NXB Y Häc, Hµ Néi. tr 1 - 383.

6. Poskitt – EME (1995). The fat child. Clinical Paediatric Endocrinology. p 210 – 233.

7. Cao Quèc ViÖt (1995). BÐo ph× ë trÎ em: Nguyªn nh©n, ®iÒu trÞ vµ phßng bÖnh. ViÖn b¶o vÖ søc khoÎ trÎ em.

8. WHO (2000), Obesity preventing and managing the global epidemic, WHO report series 894, pp. 174-183, 60-80.

9. WHO (2007), WHO reference, BMI-for-age Girls (boys) 5 to 19 years (percentiles).

TR¦êNG HîP §A HåNG CÇU THø PH¸T

HÀN QUỲNH ANH, NGUYỄN MINH SANG Bệnh viện Hữu Nghị

Trong mét sè bÖnh lý cã suy h« hÊp m¹n tÝnh nh­

bÖnh tim bÈm sinh cã shunt, bÖnh phæi t¾c nghÏn m¹n tÝnh, x¬ phæi…trªn l©m sµng ®«i khi chóng ta gÆp bÖnh lý ®a hång cÇu. §a hång cÇu thø ph¸t lµ ph¶n øng qu ̧møc cña tñy x­¬ng, t¨ng sè l­îng hång cÇu ®Ó ®¸p øng víi t×nh tr¹ng thiÕu oxy m¸u. Ng­îc l¹i sù t¨ng nµy lµm t¨ng nguy c¬ t¾c m¹ch, t¨ng huyÕt ¸p, biÓu hiÖn goutte do t¨ng acid uric…vµ gi¶m hiÖu qu¶ trao ®æi oxy g©y ra mét vßng xo¾n bÖnh lý. §©y lµ d¹ng bÖnh lý thø ph¸t t­¬ng ®èi hiÕm gÆp vµ ®«i khi bÞ bá sãt trªn l©m sµng v× c¸c triÖu chøng cña bÖnh chÝnh lµm lu mê, nÕu kh«ng ®­îc ph¸t hiÖn vµ ®iÒu trÞ kÞp thêi nã cã thÓ lµm nÆng thªm bÖnh chÝnh vµ dÉn ®Õn tö vong.

Sau ®©y lµ bÖnh ¸n cña mét bÖnh nh©n COPD n»m ®iÒu trÞ t¹i khoa H« HÊp DÞ øng BÖnh ViÖn H÷u NghÞ: BÖnh nh©n nam 69 tuæi, tiÒn sö hót thuèc 50 n¨m, COPD 15 n¨m, COPD giai ®o¹n IV tõ n¨m 2010. BÖnh nh©n vµo viÖn v× khã thë, ho sèt, kh¹c ®êm ®ôc. Toµn th©n: khã thë, nhÞp thë 35l/phót, tÝm t i̧, co rót c¸c c¬ h« hÊp, niªm m¹c hång sËm, SPO2 80%. Kh¸m phæi RRFN 2 bªn gi¶m, cã ran næ r¶i r¸c. Tim nhÞp ®Òu 120ck/phót, HA: 150/90mmHg. XÐt nghiÖm: BC: 22,3 G/l, N: 93%, XQ phæi: mê d¹ng viªm lan táa ®¸y (P), CT phæi: h×nh ¶nh viªm phæi ®¸y (P), gi·n phÕ nang lan táa 2 phæi, kÐn khÝ ph©n thuú l­ìi (T); CNHH (sau c¬n khã thë): RLTK t¾c nghÏn nÆng, FEV1: 35%.

H×nh ¶nh XQ vµ CT-Scanner phæi

ChÈn ®o¸n lóc vµo §/C COPD cã suy h« hÊp. BÖnh nh©n ®­îc ®iÒu trÞ thë oxy, ®Æt néi khÝ qu¶n

thë m¸y dïng thuèc kÝch thÝch 2, KS, Corticoid. Sau 10 ngµy ®iÒu trÞ c¸c triÖu chøng nhiÔm trïng gi¶m nh­ng khã thë kh«ng c¶i thiÖn râ rÖt, ph¶i sinh ho¹t t¹i gi­êng vµ cã ng­êi phôc vô.

Sau khi xem xÐt l¹i bÖnh ¸n chóng t«i thÊy mét sè bÊt th­êng xÐt nghiÖm:

CTM: HC 6.4 T/l, HCT: 0.575l/l, Hb: 203g/l. Sinh Hãa: acid uric: 498 mol/l. khÝ m¸u: PO2: 45mmHg, Sa 02: 83%. ECG: nhÞp xoang 150ck/phót, trôc (P), block nh¸nh (P) hoµn toµn. Siªu ©m tim T¨ng AL§M phæi (40mmHg), hë 3 l¸ nhÑ.

Chóng t«i ®· héi chÈn chuyªn khoa huyÕt häc vµ thèng nhÊt chÈn ®o¸n ®a hång cÇu thø ph¸t do COPD.

B¶ng: ph©n biÖt ®a hång cÇu thËt, ®a hång cÇu thø ph¸t, ®a hång cÇu gi¶

C¸c dÊu hiÖu §a hång cÇu thËt

§a hång cÇu thø ph¸t

§a hång cÇu gi¶ (do gi¶m

thÓ tÝch) L¸ch to + - -

BC cÇu h¹t + - - T¨ng sinh TC + - -

KÕt dÝnh TC bÊt th­êng + - -

Khèi l­îng HC T¨ng T¨ng B×nh th­êng §é b·o hßa oxy ®éng

m¹ch B×nh

th­êng Gi¶m B×nh th­êng

B12 m¸u T¨ng B×nh th­êng B×nh th­êng Phosphatase kiÒm T¨ng B×nh th­êng B×nh th­êng

Tñy T¨ng sinh chung c¸c

dßng

T¨ng sinh hång cÇu B×nh th­êng

Erythropoietin Gi¶m T¨ng B×nh th­êng YÕu tè ph¸t triÓn HC

néi sinh + - -

BÖnh nh©n ®· ®­îc ®iÒu trÞ rót m¸u 500ml/2 tuÇn, kÕt hîp ®iÒu trÞ COPD theo ph¸c ®å. KÕt qu¶ l©m sµng c¶i thiÖn râ rÖt bÖnh nh©n ®ë khã thë, cã thÓ tù phôc vô b¶n th©n, nhÞp tim 100ck/phót, HA: 120/80mmHg, nhÞp thë 25l/phót, phæi RRFN gi¶m nh­ng hÕt rales… XN: PO2: 60mmHg, SaO2: 90%, CTM: HC:5.58T/l, Hb: 167g/l, HCT: 0.492%.

Bµn luËn: BÖnh lý ®a hång cÇu thø ph¸t tuy hiÕm gÆp nh­ng cÇn ph¶i ®­îc chó ý ë nh÷ng bÖnh nh©n cã thiÕu oxy m¹n tÝnh. Xem xÐt CTM lµ ®éng t¸c ®¬n gi¶n khi chóng ta nghÜ tíi ®a hång cÇu, kÕt hîp l©m sµng vµ xÐt nghiÖm ®Ó kh¼ng ®Þnh ®a hång cÇu thø ph¸t. LiÖu ph¸p oxy cho bÖnh nh©n COPD t¹i nhµ lµ biÖn ph¸p ®iÒu trÞ, phßng ngõa cã hiÖu qu¶ cÇn phæ biÕn réng r·i. Khi cã ®a hång cÇu thø ph¸t trªn l©m sµng th× ®iÒu trÞ rót m¸u lµ cÇn thiÕt, ®¬n gi¶n vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Y häc thùc hµnh (798) - sè 12/2011

127

1. BÖnh lý tÕ bµo nguån t¹o m¸u, chÈn ®o¸n vµ ®iÒu trÞ, NXB y hoc hµ néi -2003, GS.TSKH. §ç Trung PhÊn, tr 287-294.

2. Hematology basic principles and practice (part –VI), 72. Polycythemia vera, Ronald Hoffman and Scott Boswell, tr 1121-1141.

3. GOLD update 2010.

§¸NH GI¶ KÕT QU¶ §IÒU TRÞ UNG TH¦ TUYÕN TIÒN LIÖT GIAI §O¹N TIÕN TRIÓN B»NG HORMON LIÖU PH¸P T¹I BÖNH VIÖN VIÖT §øC

§ç tr­êng Thµnh TãM T¾T Môc tiªu: liÖu ph¸p hormon ®∙ ®­îc coi lµ ph­¬ng

ph¸p chuÈn vµng trong ®iÒu trÞ ung th­ tuyÕn tiÒn liÖt (UTTTL) giai ®o¹n tiÕn triÓn. Môc ®Ých cña nghiªn cøu nµy nh»m ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ ung th­ tuyÕn tiÒn liÖt giai ®o¹n tiÕn triÓn b»ng hormon liÖu ph¸p t¹i bÖnh viÖn ViÖt §øc.

T­ liÖu vµ ph­¬ng ph¸p : chóng t«i nghiªn cøu håi cøu trªn 70 bÖnh nh©n UTTTL giai ®o¹n tiÕn triÓn ®­îc ®iÒu trÞ b»ng liÖu ph¸p hormon tõ th¸ng 1/2007 – 6/2011.

KÕt qu¶ : Tuæi trung b×nh cña nhãm nghiªn cøu lµ : 70,89, 67 bÖnh nh©n ®­îc ®iÒu trÞ b»ng c¾t tinh hoµn, 3 bÖnh nh©n ®­îc ®iÒu trÞ b»ng chÊt ®ång vËn LH-RH. Víi thêi gian theo dâi sau ®iÒu trÞ trung b×nh lµ 22.71 th¸ng, nhãm bÖnh nh©n nghiªn cøu cã 3BN tö vong. C¸c bÖnh nh©n ®Òu c¶i thiÖn vÒ chøc n¨ng tiÓu tiÖn. ChØ sè PSA gi¶m râ rÖt nhÊt lµ sau 1 th¸ng ®iÒu trÞ vµ cã xu h­íng t¨ng sau 6 th¸ng.

KÕt luËn: bÖnh nh©n ®­îc ®iÒu trÞ chñ yÕu b»ng phÉu thuËt c¾t tinh hoµn ngo¹i khoa (95,7%), chØ cã 3 BN (4,3%). LiÖu ph¸p hormon lµ ph­¬ng ph¸p ®iÒu trÞ hiÖu qu¶ cho bÖnh nh©n UTTTL giai ®o¹n tiÕn triÓn. C¸c bÖnh nh©n cña chóng t«i ®Òu c¶i thiÖn vÒ chøc n¨ng tiÓu tiÖn vµ chØ sè PSA gi¶m vÒ møc gÇn b×nh th­êng sau 1 th¸ng ®iÒu trÞ.

Tõ khãa: ung th­ tuyÕn tiÒn liÖt, giai ®o¹n tiÕn triÓn, hormon liÖu ph¸p

SUMMARY Objective: Hormone therapy has been considered

the gold standard method for the treatment advanced prostate cancer. At the Viet Duc hospital treatment hormones has brought good results for many patients with prostate cancer, the purpose of research. This study aims to evaluate treatment outcomes of advanced prostate cancer by hormone therapy.

Material and method: Our retrospective study on 70 patients with advanced stage prostate cancer treated with hormone therapy from January / 2007 - 6 / 2011.

Results: The average age are 70.89. 67 patients were treated by surgical orchidectomy, three patients were treated with LH-RH agonist. Follow-up period after treatment 22.71 months on average, 3 patients died. all patients had improved symptoms and body function. Index PSA lowest decreased after 1 month of treatment and tended to increase after 6 months.

Conclusions: Hormone therapy is effective treatment for patients with advanced prostate cancer. Our patients have improved function urinary and PSA

index decreased to near normal levels after 1 month of treatment.

Keywords: Hormone therapy, advanced prostate cancer.

§ÆT VÊN §Ò Ung th­ tuyÕn tiÒn liÖt (UTTTL) lµ lo¹i UT ®øng

hµng ®Çu trong sè c¸c lo¹i ung th­ (UT) cña ®­êng tiÕt niÖu vµ xÕp thø hai trong c¸c bÖnh UT ë nam giíi sau UT phæi [1,2]. BÖnh UTTTL th­êng tiÕn triÓn ©m thÇm trong nhiÒu n¨m, biÓu hiÖn triÖu chøng l©m sµng lµ ®· ë giai ®o¹n muén. §èi víi UTTTL giai ®o¹n muén th× ®iÒu trÞ b»ng liÖu ph¸p hormon ®· ®­îc coi lµ ph­¬ng ph¸p chuÈn vµng tõ 60 n¨m nay [3,4,7]. T¹i bÖnh viÖn ViÖt §øc tõ nhiÒu n¨m nay, ®iÒu trÞ hormon ®· mang l¹i kÕt qu¶ tèt cho nhiÒu bÖnh nh©n UTTTL giai ®o¹n tiÕn triÓn. ChÝnh v× vËy môc ®Ých cña nghiªn cøu nµy nh»m: ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ ung th­ tuyÕn tiÒn liÖt giai ®o¹n tiÕn triÓn b»ng hormon liÖu ph¸p t¹i bÖnh viÖn ViÖt §øc trong thêi gian tõ 2007-6/2011.

§èI T¦îNG Vµ PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU §èi t­îng nghiªn cøu lµ nh÷ng BN chÈn ®o¸n lµ

UTTTL giai ®o¹n tiÕn triÓn ®­îc kh¼ng ®Þnh b»ng xÐt nghiÖm sinh thiÕt TTL qua siªu ©m trùc trµng vµ c¸c xÐt nghiÖm chÈn ®o¸n h×nh ¶nh x¸c ®Þnh t×nh tr¹ng x©m lÊn cña u ra tæ chøc xung quanh.

§iÒu trÞ hormon ®­îc thùc hiÖn b»ng phÉu thuËt c¾t tinh hoµn hoÆc sö dông chÊt ®ång vËn LHRH: Joladex 3,6mg/1 th¸ng. Ngoµi ra c¸c bÖnh nh©n cßn ®­îc

phÉu thuËt ®iÒu trÞ biÕn chøng nh­: c¾t néi soi u TTL, dÉn l­u bµng quang, ®Æt èng th«ng JJ niÖu qu¶n hoÆc ®­a hai niÖu qu¶n ra da.

KÕT QU¶ NGHI£N CøU Trong thêi gian tõ th¸ng 1 n¨m 2007 ®Õn th¸ng 6

n¨m 2011 t¹i bÖnh viÖn ViÖt §øc Hµ Néi cã 70 BN ®­îc chÈn ®o¸n lµ UTTTL giai ®o¹n tiÕn triÓn vµ ®­îc ®iÒu trÞ b»ng liÖu ph¸p hormon.

1. Tuæi trung b×nh trong nhãm nghiªn cøu lµ : 70,89 trong ®ã bÖnh nh©n thÊp tuæi nhÊt lµ 42 tuæi vµ lín nhÊt lµ 88 tuæi. 67 bÖnh nh©n ®­îc ®iÒu trÞ b»ng c¾t tinh hoµn, 3 bÖnh nh©n ®­îc ®iÒu trÞ b»ng chÊt ®ång vËn LH-RH.

2. C¶i thiÖn vÒ c¸c triÖu chøng l©m sµng. Lý do chñ yÕu khiÕn bÖnh nh©n vµo viÖn lµ triÖu

chøng t¾c nghÏn ®­êng tiÓu 65.7% (46/70BN). Sau ®iÒu trÞ sè BN ®­îc rót DLBQ vµ tù ®i tiÓu ®­îc lµ 63% trong tæng sè 46 BN. Tr­íc ®iÒu trÞ dÊu hiÖu ®au x­¬ng chËu chiÕm tØ lÖ cao kh¸ cao (55.7%), sau ®iÒu trÞ c¸c dÊu hiÖu ®au x­¬ng ®Òu thuyªn gi¶m vµ hÕt ®au.