ΒΟΣΝ

ΙΑ /

ΓΡΟ

ΙΛΑΝ

ΔΙΑ

/ ΝΕΑ

ΥΟ

ΡΚΗ

/ ΠΕΡ

ΟΥΒ

ΙΑΝΕ

Σ ΑΝ

ΔΕΙΣ

/ ΧΑ

ΜΑΜ

ΣΤΗ

Ν ΠΟ

ΛΗ /

ΟΡΕ

ΙΝΗ

ΚΟΡΙ

ΝΘΙΑ

• ΙΑ

ΝΟΥΑ

ΡΙΟ

Σ - Μ

ΑΡΤΙ

ΟΣ

2011

ΤΕΥΧΟΣ 12ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2011

ΤΙΜΗ 6.5 €

η Γροιλανδία λιώνει...

• χαμάμ στην Πόλη• ανάβαση στις Άνδεις• ορεινή Κορινθία

• χαμάμ στην Πόλη• ανάβαση στις Άνδεις• ορεινή Κορινθία

η επιστροφή της Νέας Υόρκηςη επιστροφή της Νέας Υόρκης

Νο 1

2

3

ΔΔεν ξέρω αν είναι η πλήξη που μπορεί να προκαλέσει ένα μουσείο με πίνακες που απεικονίζουν βασιλείς ή μια συστάδα από αρχαίες κολώνες ή ακόμη η χλιδή ενός λαμπερού ξενοδοχείου στο Ντουμπάι στο σύγχρονο ταξι-διώτη, όμως είναι σίγουρο πια πως αυτοί που ταξιδεύουν για αναψυχή ψάχνουν κι άλλα πράγματα. Θα ‘λεγε κανείς πως ψάχνουν πιο ζωντανές εμπειρίες, πιο πρακτικές ταυτόχρονα πιο εσωτερικές. Ψάχνουν να βρουν το ερέθισμα που θα τους εμπνεύσει, θα τους ανεβάσει. Ένα ερέθισμα που θα κρατήσει και δεν θα μείνει μόνο μια αναμνηστική φωτογραφία στον κυβερνοχώρο…

Τις σκέψεις αυτές προκάλεσε μια είδηση του «Αγγε-λιαφόρου» η οποία προερχόταν από τους «New York Times», που κατέτασσαν τη Θεσσαλονίκη μεταξύ 41 hot πόλεων που αξίζει να επισκεφτεί κανείς μέσα στο 2011 (στην 38η θέση, αλλά δεν έχει αυτό σημασία). To κριτήριο των NYT είναι οι αναζητήσεις και η δημι-ουργικότητα των κατοίκων.

Οι λόγοι που παραθέτουν οι «New York Times» για την επιλογή της Θεσσαλονίκης είναι οι εξής τρεις: Οι δράσεις της ομάδας «Σφήνα» που έχουν στόχο τη δημιουργία υπερρεαλιστικών και ενίοτε παιχνιδιάρικων καταστάσε-ων, ώστε να διακόπτεται η ρουτίνα του αστικού τοπίου.Η ομάδα που δρα εδώ και δυόμισι χρόνια, δηλαδή πριν από το ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης, κινητοποιεί δεκά-δες άτομα που παίζουν μαξιλαροπόλεμο στην Αριστοτέ-λους ή να κάνουν «κατάληψη» στα λεωφορεία του ΟΑΣΘ τραγουδώντας για το αίτημα των μεταμεσονύκτιων δρομο-λογίων… Η κρίση, απλώς, έφερε περισσότερο κόσμο στην

editorial

Οι δημιουργικές πόλεις ελκύουν…

παρέα και περισσότερες ιδέες που, όμως, κρατούνται εφτασφράγιστο μυστικό μέχρι η έκπληξη να γίνει πράξη. Ο έτερος λόγος είναι η δουλειά που έχουν να παρουσιά-σουν οι νεαροί αρχιτέκτονες Χριστίνα Τσιραγγέλου και Μπάμπης Παπανικολάου, που ίδρυσαν το 2009 την εται-ρεία «157+173 designers» (τα νούμερα προέρχονται από το ύψος των δύο αρχιτεκτόνων), η οποία κατασκευάζει προϊόντα χρηστικά μικρής και μεσαίας κλίμακας με φτη-νά υλικά και μίνιμαλ αντίληψη. Καύσιμο της δημιουργι-κότητά τους η κρίση και ο οξύς ανταγωνισμός…

Ο τρίτος λόγος είναι μια πλατφόρμα συνεργασίας και ανταλλαγής ιδεών μεταξύ των διαφορετικών τεχνών, ανοιχτή σε προτάσεις για projects και συνεργασίες που έχει τη μορφή μη κερδοσκοπικής. Η «ΔΥΝΑΜΟ Project Space» είναι μία ομάδα έξι ατόμων που αποτελείται από αρχιτέκτονες, ιστορικούς τέχνης, καλλιτέχνες κ.ά. που διαθέτουν δικό τους εκθεσιακό χώρο όπου φιλοξενούν εκθέσεις, εργαστήρια, διαλέξεις, performances και πειραματικές εκδόσεις από το χώρο των εικαστικών, της αρχιτεκτονικής και του design, από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Διαθέτουν χώρο σεμιναρίων, χώρους εργασίας για νέους δημιουργούς, βιβλιοθήκη, επισκέψιμο αρχείο με ντοσιέ εργασιών (portfolio) δημιουργών και πωλητήριο. Αυτά είναι τα νέα κριτήρια. Η συμμετοχή, η συναναστρο-φή, η δράση… τα εργαστήρια μιας ζωής που φέρνουν τους ανθρώπους πιο κοντά.

Ειρήνη Κακουλίδουkakoulidou@travelogue-mag.gr

4

3 editorial

10 λεύκωμα εικόνεςαπότηβοσνία

110 επιλογές βιβλία

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

16 οικολογία ηγροιλανδία"λιώνει"

30 πόλη η"επιστροφή"τηςνέαςυόρκης

50 περιπέτεια ανάβασηστιςπερουβιανέςάνδεις

60 ευζωία χαμάμστηνκωνσταντινούπολη

68 γεύσεις γερμανικήκουζίνα

15 ταξιδεύονταςστονκόσμο

16

10

3060

68

Βρετανικό μουσείοΤίτλοςέκθεσης: Το βιβλίο του θανάτου

των αρχαίων Αιγυπτίων

Μία εξερεύνηση στις πεποιθήσεις των

αρχαίων Αιγυπτίων για τη µετά θάνατο ζωή.

Παρουσιάζονται εκθέµατα ηλικίας 3.500 ετών.

Μέχρι τις 6 Μαρτίου

Τίτλοςέκθεσης: Αφγανιστάν,

το σταυροδρόµι του αρχαίου κόσµου

Παρουσιάζονται εκθέµατα από το Εθνικό

Μουσείο της Καµπούλ, που αναδεικνύουν

την πολιτιστική κληρονοµιά του Αφγανιστάν

και τον ιστορικό του ρόλο στην περιοχή

της Κεντρικής Ασίας.

3 Μαρτίου-3 Ιουλίου

...ιδέεςΛονδίνο

5

Μουσείο Φυσικής ΙστορίαςΤίτλοςέκθεσης: Wildlife

Photographer of the Year

Μια συλλογή από εντυπωσιακές εικόνες

της άγριας φύσης, στο πλαίσιο του φηµισµένου

διαγωνισµού. Μεταξύ άλλων, υποβρύχιες

λήψεις, αλλά και εικόνες από την άγρια ζωή

στο αστικό περιβάλλον.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

•Εκδότης: CICADA ΕΠΕ •Διευθύντρια: Ειρήνη Κακουλίδου - kakoulidou@travelogue-mag.gr •Σύμβουλος Έκδοσης: Μάκης Ανδρονόπουλος - m.andronopoulos@travelogue-mag.gr •Creative Art Director: Πόπη Καλογεροπούλου •Αρχισυνταξία - Επιμέλεια Ύλης: Λόλα Σκαλτσά •Αρθρογράφος: Στάθης Κουσουνής •Συντακτική Ομάδα: Αντώνης Δήμας, Kατερίνα Δρόσου, Όλια Ιωάννου, Μαρίλη Κωνσταντινοπούλου, Νικόλας Λουκάκης, Πηνελόπη Ματσούκα,

Θάλεια Νουάρου, Χρήστος Ορεινός, Φώτης Πατίκας, Ολυμπία Σαββίδου, Ιεροκλής Φωκάς, Χριστιάννα Winter •Υπεύθ. Διαφήμισης: Γεωργία Ρεμουντάκη •Νομικός Σύμβουλος: Κωνσταντίνα Γιαλελή•Υπεύθ. Λογιστηρίου: Θοδωρής Μαλτζής •Εκτύπωση: Βιβλιοσυνεργατική •Διανομή: Ευρώπη

Το TRAVELOGUE κυκλοφορεί στα περίπτερα στην τιμή των 6.5 ευρώ.Συνδρομές: Εντός Ελλάδας: Ετήσια συνδρομή (4 τεύχη), τιμή 25 ευρώ • Διετής συνδρομή (8 τεύχη), τιμή 50 ευρώ. Για τις συνδρομές εκτός Ελλάδας, η τελική τιμή εξαρτάται από το ύψος των ταχυδρομικών τελών. Υπεύθυνη συνδρομών: Γεωργία Ρεμουντάκη Αριθμός λογαριασμού Eurobank: 281-0200373459. Για e-banking: IBAN GR140260281000077200373459

Το περιοδικό είναι ιδιοκτησία της: CICADA ΕΠΕ Ξενίας 5, Πλατεία Μαβίλη, 115 27 Αθήνα, Τηλ.: 210 7483051-2, Fax: 210 7483056 website: www.travelogue-mag.gr, e-mail: info@travelogue-mag.gr

Kείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται στο περιοδικό για δημοσίευση δεν επιστρέφονται. Απαγορεύεται η με οποινδήποτε τρόπο μετάδοση ή αναδημοσίευση μέρους ή όλου του περιοδικού χωρίς έγγραφη άδεια του εκδότη. Τα κείμενα που δημοσιεύονται δεν αντιπροσωπεύουν υποχρεωτικά απόψεις της ιδιοκτήτριας εταιρείας και του εκδότη ειδικότερα.

76 απόδραση στη στυμφαλία και τον φενεό

86 παράδοση τα γεφύρια στα ζαγοροχώρια

92 γεύσεις αλάτι, η γεύση της θάλασσας

96 κρασί η διαδρομή του κρασιού του διονύσου

102 μοναστήρια στην ιερά μονή τιμίου προδρόμου

75 ταξιδεύονταςστηνελλάδα

76

9286

Reina Sofi aΤίτλοςέκθεσης: Atlas.

How to carry the world on one’s back?

Ένα ταξίδι στην ιστορία των εικόνων

από το 1914 µέχρι τις µέρες µας,

τον Aby Warburg, που δείχνει πόσο

έχει αλλάξει ο τρόπος που βλέπουµε

τις εικόνες σήµερα.

Πράδο Τίτλοςέκθεσης: Πάθος για τον Ρενουάρ.

Τριάντα ένα έργα τού µεγάλου ιµπρεσιονιστή

ζωγράφου Pierre-Auguste Renoir, ανάµεσα

στα οποία µερικά από τα πιο σηµαντικά.

Μέχρι τις 13 Φεβρουαρίου.

Τίτλοςέκθεσης: Ρούµπενς

Η µεγαλύτερη έκθεση έργων

του µεγάλου Φλαµανδού ζωγράφου

που έχει διοργανώσει το Πράδο,

τα τελευταία 10 χρόνια.

Μέχρι τις 23 Ιανουαρίου

...ιδέες

7

Μαδρίτη

λεύκωμα

10

εικόνες από τα "σύνορα"

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη δεν μοιάζει με τα υπόλοιπα μικρά κράτη που γεννήθηκαν από τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Μουσουλμανική στην πλειοψηφία της, αποτελεί στην πραγματικότητα το πολιτισμικό σύνορο της Ευρώπης - το ανατολικότερο σημείο της Δύσης και το δυτικότερο σημείο της Ανατολής.Μιναρέδες και καμπαναριά, συνωστίζονται στον ουρανό της μικρής αυτής χώρας, προκαλώντας την έκπληξη αλλά και τη συνειδητοποίηση της πολυπολιτισμικότητας που βίωσαν τα Βαλκάνια, μέχρι τη δημιουργία των εθνικών κρατών τους. Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, στην οποία τα σημάδια του πολέμου των αρχών της 10ετίας του ‘90 ξεθωριάζουν, μουσουλμάνοι, Εβραίοι, χριστιανοί Ορθόδοξοι και Καθολικοί κάποτε ζούσαν αρμονικά. Σήμερα η χώρα γίνεται πόλος έλξης για τους ταξιδιώτες που γοητεύονται από την αρχιτεκτονική κληρονομιά της Οθωμανικής και της Αυστροουγγρικής της περιόδου, αλλά και από τα υπέροχα βουνά της που προσφέρουν πολλές ευκαιρίες για αθλήματα περιπέτειας.

Στο Σεράγεβο,

πρωτεύουσα της

χώρας, η παλιά πόλη

Bascarsija είναι ένα

συνονθύλευμα από

λιθόστρωτα σοκάκια

όπου τα παλιά εργαστήρια

χειροτεχνίας ανακατέυονται

με καφετέριες,

καταστήματα με σουβενίρ

και μοντέρνα μπαρ.

Τζαμί με

περίτεχνη

διακόσμηση

στο Σεράγεβο.

11

βοσνία ερζεγοβίνη

λεύκωμα

12

To Jajce με

τον περίφημο

καταρράκτη του,

όπως και το Bihac είναι

τα πιο γνωστά κέντρα

ορεινού τουρισμού

στη χώρα, με πολύ

καλές υποδομές για

αθλήματα περιπέτειας.

13

Στο Jajce και

το Travnik

κυριαρχούν τα

μεσαιωνικά τους

φρούρια.

Στη Μόσταρ η παλιά γέφυρα που

καταστράφηκε στη διάρκεια του πολέμου

ανακατασκευάστηκε και οι νέοι άντρες βουτούν

και πάλι από ψηλά στον ποταμό Neretva, τώρα

πια για να διασκεδάσουν τους τουρίστες.

Το «Σπίτι

του Δερβίση»

στον ποταμό

Μπούνα.

14

To φημισμένο

παλιό γεφύρι

στον ποταμό

Δρίνο.

Το 53% του

πληθυσμού

της Βοσνίας –

Ερζεγοβίνης είναι

μουσουλμάνοι

(απογραφή 2002).

Οι κάτοικοι της περιοχής

προσηλυτίστηκαν

στο Ισλάμ τον 15ο

αιώνα με την υπαγωγή

της στη οθωμανική

κυριαρχία. Οι Βόσνιοι

και οι Αλβανοί ήταν

οι μόνοι πληθυσμοί

της οθωμανικής

αυτοκρατορίας, που

προσηλυτίστηκαν

μαζικά.

λεύκωμα

15

κοσμος

16 οικολογία η γροιλανδία "λιώνει"

30 πόλη η επιστροφή της νέας υόρκης

50 περιπέτεια ανάβαση στις περουβιανές άνδεις

60 ευζωία χαμάμ στην κωνσταντινούπολη

68 γεύσεις γερμανική κουζίνα

οικολογία ΓΡΟΙΛΑΝΔΙΑ

16

γροιλα νδία

Η κλιματική αλλαγή έχει δημιουργήσει μία εύθραυστη κατάσταση στη Γροιλανδία και έχει στρέψει το παγκόσμιο ενδιαφέρον στην τεράστια χώρα (2.175.600 τετρ. χλμ.) των 57.000 Ινουίτ, η οποία κατά τα δύο τρίτα της βρίσκεται μέσα στον Αρκτικό Κύκλο και είναι σκεπασμέ-νη από παγετώνες εκατοντάδων χιλιάδων ετών. Οι ταξιδιώτες ανακαλύπτουν ένα συγκλονιστι-κό οικολογικό προορισμό που σου κόβει την ανάσα με την άγρια φύση του.

17

Αναζητώνταςαυτό που χάνεται...

Συνέβη τον περασμένο Αύγουστο. Ένα γιγάντιο παγόβουνο, τέσσερις φορές σαν το Μανχάταν, αποκολλήθηκε από τον παγετώνα Πέτερμαν της Γροιλανδίας και άρχισε να ταξιδεύει προς τον Καναδά. Είχε έκταση 260 τετραγωνικών χιλιομέτρων και πάχος 225 μέτρα… Ο τεράστιος, πανάρχαιος παγετώνας της Γροιλανδίας λιώνει, όμως λιώνει με πολύ γρηγορότερο ρυθμό απ’ ότι είχε αρχικά υπολογιστεί. Ο ρυθμός εντάθηκε από το 2007, σε σημείο μάλιστα που στο νότιο τμήμα του νησιού, η περίοδος των καλλιεργειών αυξήθηκε κατά ένα μήνα το χρόνο και οι αγρότες καλλιέργησαν φέτος, για πρώτη φορά, μπρόκολο!... Φαίνεται πως είναι αυτή η κατάλληλη εποχή για να μια περιπετειώδη ανακάλυψη της Γροιλανδίας. από τον Μάκη Ανδρονόπουλο

γροιλα νδία

οικολογία ΓΡΟΙΛΑΝΔΙΑ

18

Η «επαφή» με τον παγετώνα είναι μια εμπειρία μοναδική. Ξυπνάει αρχέγονες μνή-μες όχι μόνο με την απόλυτη ομορφιά του, αλλά με την εκκωφαντική σιωπή που τον συνοδεύει. Η Γροιλανδία είναι φορτωμένη με 1,8 εκατ. τετρ. χλμ. πάγο, που αντιστοιχεί σε 14 φορές το μέγεθος της Αγγλίας ή στο 10% των παγκοσμίων αποθεμάτων πόσιμου νερού. Η ατμόσφαιρα εκεί είναι πολύ ξηρή, γι’ αυτό και ο οργανισμός μας διψάει και πρέπει να πίνουμε αρκετό νερό. Η απουσία υγρασίας μας κάνει να βλέπουμε πολύ καθαρά, με αποτέλεσμα συχνά να έχουμε την αίσθηση ότι μια παγωμένη πλαγιά μπροστά μας είναι πολύ κοντά, πράγμα που όμως δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα.

Το ύψος του πάγου φθάνει, σε ορισμένα σημεία, τα 3.300 μέτρα και τα 1.500 σε πάχος. Η ακτογραμμή της Γροιλανδίας είναι μεγαλύ-τερη από τον Ισημερινό - 44 χιλιάδων χιλιό-μετρα σε μορφή φιόρδ και το μη σκεπασμένο από πάγους έδαφος είναι όσο η… Γερμανία. Το κλίμα είναι αρκτικό και η θερμοκρασία τους πιο ζεστούς μήνες του καλοκαιριού

Πρωτεύουσα της

χώρας, το Nuuk,

είναι η μικρότερη

πρωτεύουσα

του κόσμου, με

15.000 κατοίκους.

Κοσμογονικό μουσείοΕίναι, λοιπόν, φυσικό η Γροιλανδία να

συγκεντρώνει ερευνητές που μελετούν τα στρώματα του πάγου και τα εγκλωβισμένα μέσα σε αυτόν αέρια, που αποκαλύπτουν τις συνθήκες που επικρατούσαν στη Γη πριν από 250.000 χρόνια. Μαζεύει περιβαλλοντολόγους και κάθε μορφής ειδικότητες, αλλά και ατίθα-σους ταξιδιώτες που αναζητούν είτε οριακές εμπειρίες, είτε μια μυσταγωγική επαφή με τη φύση. Ο κυνηγός της περιπέτειας, αλλά και ο αποφασισμένος ταξιδευτής έχει να δει πολλά και να κάνει ακόμη περισσότερα στη Γροιλανδία. Αλλά όλα με έμπειρους οδηγούς και με την αυστηρή τήρηση των κανόνων. Απαιτείται, βέβαια, καλή φυσική κατάσταση και ικανότητες, καθώς και ειδική άδεια.

Στη Γροιλανδία φθάνει κανείς αεροπορικώς από την Κοπεγχάγη ή το Ρέκιαβικ της Ισλανδί-ας, αν και πολλοί προτιμούν να την προσεγγί-σουν από τη θάλασσα με κρουαζιερόπλοιο.

Περιπέτειες στην Kalaallit NunaatΗ Kalaallit Nunaat, έτσι λέγεται η Γροιλαν-

δία στην τοπική γλώσσα και Grοnland στα δανέζικα, απέκτησε το 2009 υψηλό βαθμό αυτοδιάθεσης από τη Δανία, στην κυριαρχία της οποίας ανήκει από το 1814, αν και το νησί ανακάλυψε το 982 ο Νορβηγός βασιλιάς Ερρίκος ο Ερυθρός.

Οι αυθεντικοί κάτοικοι της Γροιλανδίας είναι οι Ινουίτ, Εσκιμώοι απόγονοι της

νομαδικής φυλής των Τουλ που μετακινήθη-καν από την Αλάσκα στη δυτική Γροιλανδία γύρω στο 1300μ.Χ. και εκατό χρόνια αργότερα στην ανατολική. Κατάφεραν

19

φθάνει τους 10οC, αν και σε μερικά φιόρδ ανεβαίνει στους 20οC.

Το σήμα της ευαισθητοποίησης για το λιώ-σιμο των πάγων στη Γροιλανδία το έδωσαν οι θρησκευτικοί ηγέτες και οι περιβαλλοντολόγοι τον Σεπτέμβριο του 2007 που συναντήθηκαν για να συζητήσουν σχετικά με το φαινόμενο στην περιοχή Ilulissat Icefjord, στον Βορρά. Εκεί βρίσκεται ο πιο ενεργός παγετώνας της Γροιλανδίας, ο οποίος «παράγει» καθημερι-νά… παγόβουνα αλλά και πολλές ανησυχίες.

οικολογία ΓΡΟΙΛΑΝΔΙΑ

20

Το Βορειοδυτικό Πέρασμα ήταν πάντα σκεπασμένο από πάγους, αλλά τα τελευταία χρόνια η παγοκάλυψη μειώθηκε. Έτσι, το καλοκαίρι του 2007 για πρώτη φορά το διάπλευσαν πλοία...

21

να επιζήσουν στις δύσκολες κλιματολογικές συνθήκες, διαμένοντας σε ιγκλού και κυνη-γώντας κυρίως φώκιες και φάλαινες που τους εξασφάλιζαν τροφή και ένδυση. Μετακινούνταν με έλκηθρα τα οποία έσερναν σκυλιά. Φορού-σαν ρούχα κατασκευασμένα από δέρματα ζώων και γούνες. Το κόψιμο και η επιλογή του δέρ-ματος ήταν διαφορετικά για κάθε φύλο. Είναι, δε, επεξεργασμένα έτσι ώστε να αντέχουν στο νερό, γι’ αυτό και οι ραφές τους είναι ιδιαίτερα προσεγμένες.

Η έλευση των Ευρωπαίων συνοδεύτηκε και από την εισαγωγή υφασμάτων, που υιοθετήθη-καν στις φορεσιές των Ινουίτ, με τα πλούσια και έντονα χρώματα, μαζί με τις γυάλινες χάντρες που εμπορεύονταν οι Νορβηγοί και οι Δανοί και οι οποίες αντικατέστησαν, σταδιακά, τα οστά

και τα δόντια ζώων που χρησιμοποιούσαν ως διακοσμητικά. Σήμερα, τις φορεσιές αυτές τις φορούν στις γιορτές και τους γάμους, καθώς την πρώτη μέρα που πάει ένα παιδί στο σχο-λείο, στις αρχές του Αυγούστου, που θεωρεί-ται σπουδαία ημέρα για τους κατοίκους της Γροιλανδίας.

Πρωτεύουσα της χώρας είναι το Nuuk ή Γκότχομπ που βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού. Είναι η μικρότερη πρω-τεύουσα του κόσμου, με 15.000 κατοίκους, αλλά σφύζει από ζωή. Στο Nuuk, κυριαρχεί το λιμάνι, με τη σκάλα των ψαράδων όπου πουλιούνται τα αλιεύματα της ημέρας, φώκιες και πουλιά. Η πόλη έχει αποικιοκρα-τικό στυλ και ουσιαστικά είναι μια μείξη του παλιού με το καινούργιο, καθώς από τη μια δεσπόζει ο καθεδρικός ναός που χτίστηκε το 1849, το Εθνικό Μουσείο, τα παλιά κτίρια και το Διοικητήριο και από την άλλη το βραβευ-μένο πολιτιστικό κέντρο Katuaq που χτί-στηκε το 1997 από τον αρχιτέκτονα Schmidt Hammer Lassen και το Πανεπιστήμιο της Γροιλανδίας…

Nuuk σημαίνει ακρωτήρι, καθώς η πόλη

οικολογία ΓΡΟΙΛΑΝΔΙΑ

22

23

Εκστατικοί

μπροστά στην

παγωμένη φύση

της Γροιλανδίας.

οικολογία ΓΡΟΙΛΑΝΔΙΑ

24

Το Εθνικό ΠάρκοΣτο βόρειο τμήμα της ανατολικής πλευ-

ράς βρίσκεται ένας φυσικός παράδεισος, το Εθνικό Πάρκο της Γροιλανδίας, που θεω-ρείται το μεγαλύτερο πάρκο άγριας ζωής στον πλανήτη. Η περιοχή είναι ακατοίκητη από ανθρώπους, με εξαίρεση δύο μετεωρο-λογικούς σταθμούς και τη Sirius Patrol, μια δανέζικη στρατιωτική μονάδα εποπτείας. Στην περιοχή αυτή πηγαίνουν μόνο κυνηγοί και φαλαινοθήρες. Είναι το βασίλειο της πολιτικής αρκούδας, αλλά και του γιγάντιου θαλάσσιου ίππου με τους χαυλιόδοντες που, συχνά, οι ταξιδιώτες των κρουαζιερόπλοιων που φτάνουν στην περιοχή έχουν την ευκαι-ρία να θαυμάσουν.

Η πρόσβαση στο πάρκο γίνεται από το λιμάνι του Ittoqqortoormiit και απαιτείται

βρίσκεται στην άκρη μιας μεγάλης χερσο-νήσου στην είσοδο ενός γιγαντιαίου φιόρδ. Ιδρύθηκε από τον ιεραπόστολο Hans Egede, το 1728. Φθάνει κανείς εκεί από το διεθνές αεροδρόμιο στο Kangerlussua και από εκεί στο Nuuk, όπου υπάρχουν συχνές πτήσεις για τα άλλα μέρη της χώρας, αλλά και δρομο-λόγια πλοίων μέχρι το νοτιότερο προορισμό, το Qaqortoq ή το βορειότερο, το Ilulissat.

Στα περίχωρα του Nuuk αξίζει να πάτε εκδρομή και να δείτε ένα συγκρότημα φιόρδ απίστευτης ομορφιάς, καθώς και τις φάλαινες που το καλοκαίρι μέχρι την αρχή του φθινο-πώρου κολυμπάνε στα νερά τους.

Οι κάτοικοι της χώρας ζουν σήμερα σε δεκαοκτώ μικρές πόλεις. Το 20% του πληθυσμού ζει σε εξήντα μικρά χωριά και καταυλισμούς.

Στη Γροιλανδία

βρίσκεται το

μεγαλύτερο

πάρκο άγριας

ζωής στον

πλανήτη.

25

Οι θερμές πηγές του νότου Ένα άλλο must στη Γροιλανδία είναι οι θερ-

μές πηγές που σχηματίζουν φυσικές πισίνες, κυρίως στο νότιο τμήμα της χώρας, αλλά και στο ακατοίκητο νησί της Uunartoq μεταξύ Alluitsup Paa και Nanortalik όπου υπάρχουν τρεις φυσικά θερμαινόμενες πηγές, οι οποίες σχηματίζουν μαζί μια πέτρινη φυσική πισίνα περιτριγυρισμένη από βουνοκορφές και παγόβουνα. Πρόκειται για μία σουρεαλιστική εμπειρία. Χαλαρώνετε μέσα στο ζεστό νερό και απολαμβάνετε ένα πανέμορφο και απροσ-δόκητο φυσικό περιβάλλον.

Στο νησί Disko υπάρχουν χιλιάδες θερμές ιαματικές πηγές. Στην ανατολική Γροιλανδία οι πηγές είναι εκατό περίπου, αλλά εκεί βρί-σκονται οι πιο ζεστές, μερικές από τις οποίες φθάνουν τους 50-60 βαθμούς Κελσίου. Οι θερμές πηγές της Γροιλανδίας δεν οφείλονται σε ηφαιστειακή δραστηριότητα, όπως συμβαί-νει στη γειτονική Ισλανδία, αλλά στην τριβή του φλοιού της γης σε μεγάλα βάθη.

άδεια από το υπουργείο Εσωτερικών, Φύσης και Περιβάλλοντος της χώρας. Αν παίρνετε μέρος σε ένα οργανωμένο τουριστικό ταξίδι, οι διοργανωτές εξασφαλίζουν τις απαραίτη-τες άδειες. Όσοι ξέρουν, λένε πως δεν έχει νόημα να πας στη Γροιλανδία αν δεν επισκε-φθείς το πάρκο. Απίστευτο αξιοθέατο είναι και τα ποτάμια του λιωμένου πάγου - άλλοτε γάργαρα, άλλοτε ορμητικά σαν χείμαρροι και ενίοτε καταρρακτώδη.

οικολογία ΓΡΟΙΛΑΝΔΙΑ

26

Το παγωμένο

φιορδ

του Kangia

στη διάρκεια του

καλοκαιριού.

27

• Το παγωμένο φιόρδ του Ilulissat που είναι αναγνωρισμένο από την UNESCO ως φυσικό

Μνημείο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

• Τον ήλιο του μεσονυχτίου, αν πάτε καλοκαίρι, καθώς στον αρκτικό κύκλο εκείνη την περίοδο

ο ήλιος δεν δύει. Όσο πιο βόρεια είστε, τόσο πιο πολύ διαρκεί το φαινόμενο.

• Το Σέλλας Aurora Borealis το χειμώνα να χορεύει στον ουρανό με το πράσινο-μοβ φως του.

• Κρουαζιέρα στα φιόρδ δίπλα στα παγόβουνα με άνεση και ασφάλεια, για να ανακαλύψετε

τα χωριά, τα ζώα, τις φάλαινες και την άγρια φύση της χώρας.

• Τον ήχο της σιωπής, της συγκλονιστικής σιγαλιάς που σου κόβει την ανάσα μόλις αφεθείς

στη σαγήνη της.

• Εκδρομή με έλκηθρα που τα σέρνουν σκυλιά και νυχτερινή κατασκήνωση στον

Αρκτικό Κύκλο.

• Βόλτα με ελικόπτερο πάνω από τα φιόρδ και τον παγετώνα, είτε με τα τακτικά δρομολόγια,

είτε αποκλειστικά για σας και την παρέα σας.

• Εννοείται ότι και η Γροιλανδία ανακάλυψε στο έδαφός της το πραγματικό χωριό του Άι Βασίλη.

• Η θέα της φάλαινας είναι επίσης κάτι που πρέπει να επιδιώξετε. Οι οδηγοί ξέρουν πού να σας

πάνε να τις δείτε.

• Τη γιγαντιαία παγοσινδόνη (ice cup) που χρονολογείται από 100 με 250 χιλιάδες χρόνια.

Μια επαφή με τις απαρχές του χρόνου.

Μη χάσετε

Όταν ο Βαγγέλης Παπαθανασίου

κυκλοφορούσε το 1976 το

αριστουργηματικό του άλμπουμ «Al-

bedo 0,39», σίγουρα είχε στο μυαλό

του κάποιες ανησυχίες επιστημόνων

για την εξέλιξη του «φαινομένου της

λευκαύγειας». Δεν φανταζόταν όμως

ότι τρεις δεκαετίες μετά, το albedo

effect, δηλαδή η αντανάκλαση της

ηλιακής ακτινοβολίας από τους

πάγους προς το Διάστημα θα έχει

ανατραπεί. Τότε ακόμα το 80% της

ηλιακής ακτινοβολίας «γύριζε»

στο Διάστημα και μόλις το 20%

απορροφούνταν από τους πάγους.

Το φαινόμενο της αντανάκλασης της

ηλιακής θερμότητας κρατούσε τις

θερμοκρασίες στην ιστορική τους

ισορροπία. Γι’ αυτό και οι επιστήμονες

χαρακτήριζαν τη Γροιλανδία ως

το «κλιματιστικό του πλανήτη».

Σήμερα, όμως, μόνο το 6% της

ηλιακής θερμότητας φεύγει στο

Διάστημα, ενώ το 94% απορροφάται

ως θερμότητα από τον πάγο…

Αυτή είναι και η βασική αιτία

που επιταχύνεται το λιώσιμο της

λεγόμενης παγοσινδόνης της

Γροιλανδίας. Το δεύτερο φαινόμενο

που παρακολουθούν οι επιστήμονες

και οι ερευνητές που ασχολούνται με

το οικοσύστημα είναι το λιώσιμο του

νερού που διηθίζεται στο εσωτερικό

των πάγων μέσα από ρωγμές

και φτάνει κάτω στο πετρώδες

έδαφος, όπου λειτουργεί σαν

λιπαντικό ανάμεσα στο έδαφος και

τον πάγο, διευκολύνοντας έτσι την

αποσυγκόλληση των παγόβουνων

που γκρεμίζονται στον ωκεανό…

28

οικολογία ΓΡΟΙΛΑΝΔΙΑ

Το φ

αινόμ

ενο a

lbedo

• Η Αρκτική υπερθερμαίνεται σχεδόν

δύο φορές πιο γρήγορα από τις άλλες

περιοχές του πλανήτη. Ο χειμώνας

είναι πιο ζεστός κατά 3ο–4ο Κελσίου, τα

τελευταία πενήντα χρόνια.

• Σύμφωνα με τις προβλέψεις της

Διακυβερνητικής Επιτροπής για την

Κλιματική Αλλαγή (IPCC 2007), η

άνοδος της στάθμης των θαλασσών

από το λιώσιμο των πάγων, κατά τη

διάρκεια του 21ου αιώνα, ενώ υπο-

λογιζόταν μέχρι τα 59 εκατοστά, τώρα

υπολογίζεται σε 2 μέτρα.

• Ήδη η τήξη των πάγων της Γροιλανδίας

προκαλεί, για πρώτη φορά, σεισμούς

από τις μετακινήσεις γιγαντιαίων

κομματιών πάγου που φθάνουν μέχρι

το τρία της κλίμακας Ρίχτερ.

• Εάν έλιωνε η παγοσινδόνη της Γροι-

λανδίας, η οποία σε ορισμένα σημεία

της φτάνει στο πάχος το 1 μίλι, τότε, λένε

οι επιστήμονες, η στάθμη της θάλασσας

θα ανυψώνονταν κατά 7 μέτρα.

• Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο

για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη,

μια άνοδος 10μ. της στάθμης των θα-

λασσών θα επηρέαζε τη ζωή 634 εκατ.

ανθρώπων που ζουν σε ευάλωτες

παράκτιες περιοχές. Συγκεκριμένα, 144

εκατ. Κινέζους, 63 Ινδούς, 62 από το

Μπαγκλαντές, 43 εκατ. Βιετναμένους,

42 εκατ. Ινδονήσιους, 30 εκατ. Ιάπω-

νες, 26 εκατ. Αιγύπτιους και 23 εκατ.

Αμερικάνους που θεωρούνται, εν

δυνάμει, κλιματικοί πρόσφυγες.

• Οι επιστήμονες φοβούνται αλυ-

σιδωτές κλιματικές αλλαγές, που θα

μπορούσαν να φτάσουν μέχρι στις

εύκρατες περιοχές του πλανήτη.

• Οι Εσκιμώοι λένε ότι η υπερθέρμανση

της Αρκτικής «θα καθορίσει ολόκληρη

την ιστορία αυτού του πλανήτη».

29

Οι συνέπειες της υπερθέρμανσης

30

Η διαφορά που βλέπει κανείς μόλις φθάνει στη Νέα Υόρκη από την Αθήνα, είναι οι χαμογελαστοί άνθρωποι στο δρόμο. Όλοι θέλουν να είναι θετικοί. Θα φανεί παράξενο στον Νεοϋορκέζο αν το πρωί, βγαίνοντας από το διαμέρισμά σου, δεν του πεις «καλη-μέρα» - έστω και αν τον βλέπεις πρώτη φορά.

Η ψυχολογία των Αμερικανών που είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους ίδιους, βρίσκεται και πάλι σε υψηλό επίπεδο, μετά την τελευταία κρίση. Έμαθαν ότι δεν πρέπει να απλώνουν το χέρι τους ώς εκεί που δεν φτάνουν, κυρίως σε ό,τι αφορά τον δανει-σμό. Είναι, πλέον, όλοι προσεκτικοί και μετράνε κάθε δολάριο πριν το ξοδέψουν.

NYCΗ πόλη που ποτέ δεν κοιμάταιΗ Νέα Υόρκη επανέρχεται στο προσκήνιο… Έχει συνέλθει από το σοκ του χρηματοπιστωτικού κραχ και σιγά-σιγά ανακτά την ψυχή της, δηλαδή αισιοδοξία, αυτοπεποίθηση και δυναμισμό. Ξαναγίνεται το κέντρο του κόσμου, το όνειρο για τους beginners, αλλά και η αγαπημένη πόλη για των connaisseurs...

κείμενο: Ιεροκλής Φωκάς, φωτογραφίες: Βασίλης Καλούδης

πόλη NEA YOPKH

31

32

To Central Park, ένα από τα μεγαλύτερα αστικά πάρκα του κόσμου,  με έκταση 3.500 στρέμματα, είναι μια όαση στο κέντρο της πόλης.

πόλη NEA YOPKH

33

Η πόλη των θαυμάτων H καρδιά της Νέας Υόρκης είναι το νησί

των 55,6 τετρ.χλμ. στον ποταμό Χάτσον, το Μανχάταν, η πόλη των θαυμάτων, «η πόλη που δεν κοιμάται ποτέ». Εκεί που πάλλεται η καρδιά μιας μητροπολιτικής περιοχής 20 εκατ. κατοίκων.

Η χωροταξία της πόλης είναι απλή. Κάθετοι λεωφόροι, οριζόντιοι δρόμοι… Στο Μανχάταν δεν χάνεσαι εύκολα, αλλά θέλει και προσοχή με τις αποστάσεις. Δεν είναι εύκολο να περπα-τήσεις από το Central Park στη Wall Street. Η απόσταση είναι πολύ μεγάλη. Από την άλλη πλευρά, το ταξί δεν είναι καλή επιλογή, γιατί είναι το πιο αργό μέσο, λόγω του traffic. Η καλύτερη λύση για τις μετακινήσεις είναι το μετρό, ιδιαίτερα όταν η πόλη είναι χιονισμένη. Βέβαια, η Νέα Υόρκη σε καλεί να την περ-πατήσεις, γιατί διαφορετικά σου διαφεύγει. Χάνεις αυτή την αίσθηση των εναλλαγών, του δέους που προκαλούν οι ουρανοξύστες και οι… ταπετσαρίες ουρανού που αφήνουν να διαφανούν ανάμεσά τους.

Γνωρίζοντας το ΜανχάτανΗ Νέα Υόρκη χρειάζεται χρόνο και αφοσίω-

ση. Χρειάζεται χρόνο για το Lower Manhattan και το λιμάνι, τη γέφυρα του Μπρούκλιν ή μία επίσκεψη στο Άγαλμα της Ελευθερίας με κα-ραβάκι. Κοντά είναι και το Lower East όπου, εκτός από το Χρηματιστήριο και το Ground Zero, μπορεί κανείς να απολαύσει το Winter Garden στο Trinity.

Τα μαγαζιά και τα εστιατόρια της 5ης Λεωφόρου, τα θέατρα και οι κινηματογρά-φοι του Broadway, το Empire State Building, το Metropolitan Museum of Art, το Cafe Luxembourg με τις διασημότητες, το Αμερι-κανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, το Μου-σείο Μοντέρνας Τέχνης (ΜοΜΑ), η Δημόσια Βιβλιοθήκη, το Lincoln Center, το Village και

πόλη NEA YOPKH

34

το Soho, το Rockfeller Center, η Chinatown και τα jazz clubs διαμορφώνουν μια πόλη που δεν μοιάζει με καμιά και που όλες θέλουν να της μοιάσουν.

Σε κάθε λεωφόρο, σε κάθε δρόμο υπάρ-χουν προκλήσεις. Υπάρχουν γαστριμαργικές προκλήσεις, υπάρχουν παντού όμορφα μέρη, καφέ, τσαγερίες, εστιατόρια, μπαρ και ό,τι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί.

Η λίστα με τα βασικά

Το πρώτο που πρέπει να κάνει κάποιος που επισκέπτεται τη Νέα Υόρκη, είναι να απο-κτήσει την περίφημη κάρτα «New York City Pass», ιδιαίτερα εάν πρόκειται για οικογένεια, καθώς θα εξασφαλίσει οικονομική είσοδο σε περισσότερα από 50 κορυφαία αξιοθέατα, θα γλιτώσει τις ουρές και θα έχει σημαντικές εκπτώσεις σε μεγάλα πολυκαταστήματα όπως το Macy’s ή το Broadway Show Tickets (25%). Δεδομένου ότι η είσοδος στα Μουσεία αρχίζει από 20 δολάρια, το κέρδος είναι συνήθως μεγαλύτερο, πάνω από 150 δολάρια το άτομο. Η κάρτα διατίθεται για μία έως εφτά μέρες, με όφελος από 40-320 δολάρια.

Το δεύτερο είναι να πάρει κάρτα του μετρό και λεωφορείων της μιας ημέρας ή εβδομά-δας κ.ο.κ. για απεριόριστες διαδρομές από τη Metropolitan Transport Authority. Για όσους επισκέπτονται για πρώτη φορά τη Νέα Υόρκη, δημιουργήσαμε τη λίστα παραπλεύρως με τα δέκα αξιοθέατα που δεν πρέπει να χάσουν.

Η Chinatown

είναι μια

αυθεντική

κινέζικη γειτονιά,

ενσωματωμένη

στην πολυ-

πολιτισμική

ατμόσφαιρα της

πόλης.

35

1. Τη θέα του «δάσους με τους ουρανοξύστες»

από το Top of the Rocks του Rockefeller Cen-

ter. Η θέα του Μανχάταν από εκεί είναι μαγευτική, 

ιδιαίτερα τη νύχτα.

2. Το Άγαλμα της Ελευθερίας και τη Νήσο Έλις

στην  οποία  γινόταν  η  υποδοχή  των  μεταναστών, 

μεταξύ  των  οποίων  και  χιλιάδες  Έλληνες  που 

έφθαναν εδώ από την αρχή του 20ού αιώνα. 

3.  Την Times Square,  το κέντρο του κόσμου πρωί, 

μεσημέρι  και  βράδυ.  Εκεί  που  όλα  αρχίζουν  και 

όλα συμβαίνουν, ιδιαίτερα τα Χριστούγεννα. 

4.  Το Central Park στην πάνω μεριά του Μανχάταν 

μεταξύ  59ου  και  110ου  δρόμου.  Μια  πράσινη 

όαση με λίμνες και  τις βίλες  των επώνυμων στην 

ανατολική της πλευρά. 

5.  Τη Γέφυρα του Brooklyn που είναι εντυπωσιακή - 

είτε τη διασχίσει κανείς πρωί, είτε το βράδυ όταν είναι 

φωτισμένη. Κλασική νεοϋορκέζικη εικόνα, ιδιαίτερα 

από την απέναντι πλευρά, απολαμβάνοντας καφέ ή 

ποτό και χαζεύοντας την κίνηση της αρτηρίας και τη 

θέα του Μανχάταν. 

6.  Τη Wall Street με τον ταύρο έξω από το New York 

Stock Exchange.

7.  Το ΜοΜα,  το Museum of Modern Art  (στο 1.000 

της  5ης  Λεωφόρου),  με  καταπληκτικές  συλλογές 

και  ειδικές  εκθέσεις  και  δυνατότητα  ενός  glass  of 

champagne στο μπαρ του τελευταίου ορόφου με 

θέα το Central Park. 

8.  Το Greenwich Village, τη μέκκα των δημιουργών, 

αλλά και  των ρέμπελων τα τελευταία 100 χρόνια 

στη  Νέα  Υόρκη,  για  φαγητό  στα  εκπληκτικά  του 

εστιατόρια και πνευματική τροφή στις πολυάριθμες 

γκαλερί. 

9.  Την  Chinatown  στην  Canal  St  και  την  Πλατεία 

Κομφουκίου  για  να  ζήσετε  την  απίστευτη 

ατμόσφαιρα  και  να  δοκιμάσετε  street  food  στην 

τιμή των 3-5 δολαρίων.

10.  Το Ground Zero Museum Workshop (420 West 

14th  Street).  Ένα  χρέος  για  τα  θύματα  της  11ης 

Σεπτεμβρίου. 

τα 10 must της N.Y.

Η εντυπωσιακή

γέφυρα του

Brooklyn.

πόλη NEA YOPKH

36

37

Η θέα της πόλης

από ψηλά τη

νύχτα, είναι

συναρπαστική.

Αντικρίζεις ένα

μαγικό αστικό

τοπίο, που

όμοιό του δεν

υπάρχει πουθενά

στον κόσμο.

πόλη NEA YOPKH

38

Για όσους επισκέπτονται την πόλη για πρώτη φορά, ένα οργανωμένο sightseeing είναι καλή ιδέα και μάλιστα από την πρώτη κιόλας μέρα, γιατί προσανατολίζεται κανείς καλύτερα και επιλέγει τι θα δει στη συνέχεια, από κοντά. Συμβουλευτείτε τα φυλλάδια που υπάρχουν στα λόμπι των ξενοδοχείων ή επισκεφθείτε το www.nycgo.com που είναι το επίσημο site της πόλης για να επιλέξετε το tour που σας ται-ριάζει. Αξίζει και η κρουαζιέρα στον ποταμό Hudson και στον East River που κρατάει από 90 λεπτά έως 3 ώρες. Δοκιμάστε και τα New York Water Taxi’s (nywatertaxi.com, τηλ.: 212-742 1969) που έχουν λογικές τιμές.

Το δικό μας sightseeingΤο Μανχάταν είναι το κέντρο του κόσμου!

Μία κάθοδος από τα ψηλά της 5ης Λεωφόρου, στο ύψος του Μουσείου Τέχνης Guggenheim (1071 Fifth Ave.) μέχρι κάτω, στις βόλτες του Battery Park είναι ο κορμός μιας απίστευτης διαδρομής, όπου δεξιά και αριστερά υπάρχουν τα θαύματα του Νέου Κόσμου.

Στη δυτική πλευρά του Central Park, ενός από τα μεγαλύτερα αστικά πάρκα του κόσμου με 3.500 στρέμματα έκταση, βρίσκεται η Park Avenue με τα πολυτελή διαμερίσματα και τους επώνυμους και χαμηλότερα η Times Square. Στη συνέχεια, η γειτονιά των θεάτρων, η λοξή Λεωφόρος Broadway, αριστερά η Madison Avenue, στο Midtown το Empire State Building με τα 73 ασανσέρ του και πιο κάτω μετά την Union Square και την Washington Square, η Chinatown και η Μικρή Ιταλία (Little Italy). Δύο ethnic συνοικίες με έντονη προσωπικότη-τα, αλλά απόλυτα ενσωματωμένες στο mood της πόλης. Στην πρώτη γεύτηκα εξαιρετικά φρέσκα φρούτα, αφού εδώ βρίσκεται η κεντρι-κή λαχαναγορά και στη δεύτερη, απόλαυσα σε ένα καλό και οικονομικό εστιατόριο αυθεντική ιταλική πάστα.

39

Στη Wall Street οι dealers με τα σκούρα κοστούμια, αφήνουν τα παπούτσια τους στην είσοδο του Χρηματιστηρίου, για να μην τους σφίγγουν τις στιγμές της υπερέντασης.

πόλη NEA YOPKH

40

To Ground Zero,

στο σημείο όπου

ορθώνονταν οι

δίδυμοι πύργοι

του Διεθνούς

Κέντρου

Εμπορίου...

41

Στο Soho και το Ground ZeroΠηγαίνοντας δυτικά, προς το Soho, τα

μαγαζιά στη Houston St. και στην Stanton St. με δυσκόλεψαν να τα προσπεράσω. Γοητεύ-τηκα από την Green Street, όπου βρίσκονται δεκάδες ανακαινισμένα κτίρια από χυτοσί-δηρο, στα οποία μένουν καλλιτέχνες. Είναι η περιοχή των γκαλερί και των μπουτίκ υψηλής ραπτικής. Εγκαίνια γίνονται κάθε μέρα. Σκη-νικό ταινίας του Γούντι Άλεν, κάποια διάλεξη ενός ειδικού, κοκτέιλ για ένα νέο εικαστικό αστέρι… Μπήκα με ύφος εξοικειωμένου, ανα-κατεύτηκα ανάμεσα στους κυρίους με τα καρό σακάκια… Ένας ηλικιωμένος με παπιγιόν και ασημένια γυαλιά μιλούσε σε μια ομήγυρη. Πήρα ένα ποτήρι κρασί χαιρέτησα από μακριά την κυρία που μιλούσε γαλλικά και στάθηκα μπροστά στο φωτογράφο της εκδήλωσης, με το αυτονόητο ύφος του επώνυμου…

Στο Soho, ήταν επιβεβλημένη μια στάση στο Ground Zero, το σημείο όπου χάσκει το κενό που άφησε η πτώση των Δίδυμων Πύργων. Στη Wall Street, πήγα καθημερινή για να χαζέ-ψω τους ηττημένους (;) γιάπηδες να τρέχουν με το κινητό στο χέρι. Μέσα στο Χρηματι-

Το παρατσούκλι της Νέας Υόρκης είναι

Μεγάλο Μήλο - Big Apple! Tης το κόλλησε ένας αθλητικογράφος 

της New York Morning Telegraph  τη δεκαετία  του  ’20,  ο  John J. Fitz Gerald και  της  έμεινε  μέχρι  σήμερα,  κυρίως  όταν το  χρησιμοποίησε  σε  μια  καμπάνια  του  το New  York  Convention  and  Visitors  Bureau τη  δεκαετία  του  ’70.  Το Μεγάλο Μήλο αποτελείται από πέντε δημοτικά

διαμερίσματα: το Μανχάταν, το Μπρονξ, το Μπρούκλιν, το

Κουίνς και το Στέιτεν Άιλαντ.

στήριο, οι dealers με σκούρα κουστούμια και αθλητικά παπούτσια. Τα σκαρπίνια τους τα αφήνουν στην είσοδο για να μην τους σφίγ-γουν τις στιγμές της υπερέντασης.

Αν αυτές τις βόλτες δεν θέλετε να τις κάνετε μόνοι σας, αποταθείτε στα εξειδικευμένα Walking Tours (http://www.walkingnyctours.com, τηλ.: 646-645 5782) που σας καθοδηγούν να δείτε όλη την πόλη περπατώντας, με έμφα-ση τα ιστορικά, τα πολιτιστικά και τα ethnic αξιοθέατα. Πολλά πολιτιστικά ιδρύματα έχουν απίστευτους θησαυρούς, όπως το International Centre for Photography, η Frick Collection, η Βιβλιοθήκη Morgan, η Ιστορική Εταιρεία της Νέας Υόρκης, ο καθεδρικός του St Patrick’s στην 5η Λεωφόρο και ο καθένας οφείλει, ανά-λογα με τα γούστα του, να διαλέξει. Από την άλλη, όποιος αγαπάει τα σπορ και θέλει μια αμερικανική γεύση από baseball, basketball, hockey επί πάγου μπορεί να αναζητήσει το πρόγραμμα του Yankee Stadium!

Tα θαλάσσια ταξί

αποτελούν ένα

ακόμη μέσο για

τις μετακινήσεις.

πόλη NEA YOPKH

42

Στη Νέα Υόρκη, βέβαια, εκτός από το Μαν-χάταν είναι πολλά τα πράγματα που μπορεί να κάνει κανείς. Για παράδειγμα, να δει το Βοτα-νικό Κήπο στο Bronx, την ελληνική Astoria στο Queens, την πολυπολιτισμικότητα και τα μουσεία στο Brooklyn.

Για οικογένειες, η πόλη διαθέτει του-λάχιστον 10 πίστες πατινάζ, καθώς και το Children’s Museum στο Μανχάταν, όπου γονείς και παιδιά μπορούν να εξερευνήσουν πέντε ορόφους με παιγνίδια και δραστηριότη-τες (212 W.83rd St., 212-721 1234).

To Natural History Museum (Central Park West, στη 79th Street, (212) 769-5100) είναι από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της πόλης, αφού με τα εκθέματα και την εφαρμοσμένη τε-χνολογία του προκαλεί την περιέργεια μικρών και μεγάλων. Σημαντική και η νέα πτέρυγα του Rose Center που αντικατέστησε το παλιό πλανητάριο και το νέο κατάστημα του μουσεί-ου με καταπληκτικά gadgets.

Επίσης, εντυπωσιακό το NY Aquarium στο Brooklyn (Serf Avenue &West 8th St., τηλ.: 718-265 3474) με εντυπωσιακά ψάρια και πλάσματα του βυθού.

Το χιόνι

αναστατώνει

συχνά τον

χειμώνα τη ζωή

της πόλης.

43

Η ομορφιά της

Νέας Υόρκης συνίσταται

στις μεγάλες εναλλαγές της.  Τα 

πράγματα  αλλάζουν  από  τετράγωνο  σε 

τετράγωνο. Ενώ περπατάς σε μία υποβαθμι- 

σμένη περιοχή, ξαφνικά μπαίνεις σε μία πολύ 

πλούσια.  Ο  Νεοϋορκέζος  δεν  μπορεί  να 

γνωρίζει την πόλη του όπως ο Αθηναίος τη 

δική του, γιατί εδώ τα πάντα αλλάζουν

τρομερά γρήγορα, τα εστιατόρια,

τα μπαρ, τα ξενοδοχεία,

οι τάσεις...

Jogging στο

Central Park.

πόλη NEA YOPKH

44

Ο Παράδεισος του Shopping Στη Νέα Υόρκη πας με τις πιστωτικές κάρ-

τες άδειες και τις ανεβάζεις στο κόκκινο. Αυτό ισχύει και για όσους δηλώνουν αντικομφορμι-στές. Είτε είσαι στο Μidtown, είτε στο Village θέλεις να τα αγοράσεις όλα. Είτε για σένα, είτε για τον/την σύντροφο ή για τα παιδιά. GAP σε εξαιρετικές τιμές, Donna Karan, Calvin Klein, Emanuel Ungaro, Versace, Armani, αλλά και Μexx, Banana Republic σε τιμές που στην Ελλάδα φαίνονται ψέματα .

Ο χάρτης των αγορών έχει ως εξής: Η Fifth Avenue και η Madison για

glamour, το Soho, η Union Square και η 34th Street για pop ντύσιμο, το Noho, η Lower East Side (εδώ υπάρχει και παζάρι) και το Williamsburg για εκκεντρικό indy fashion.

Δεύτερον, υπάρχουν τα Tax Free Shops, όπου βρήκα πολύ καλά ρούχα και παπούτσια με 100-120 δολάρια. Επώνυμα κουστούμια και ρούχα σε μισή τιμή βρήκα μεταξύ 5ης και Μά-ντισον, στο 18Ε του δρόμου 53. Στο Men’s Suits βρήκα κουστούμια γνωστών ευρωπαϊκών και αμερικανικών οίκων σε τιμές από 300-500 δολάρια τα δύο και σε μεγέθη XS μέχρι XL. Υπάρχουν, επίσης, το πολυκατάστημα Macy’s (151W, 34th St.) που θεωρείται το μεγαλύτερο του κόσμου και το Bloomingdale’s (1000, 3rd Ave.). Η κομψότητα, πάντως, κατοικοεδρεύει στο Saks Fifth Avenue (611, 5th. Ave), ενώ για αυστηρά συντηρητικούς κυρίους και κυρίες η επιλογή είναι το αριστοκρατικό Lord & Taylor (424, 5th Ave.).

Τρίτον, τα Outlets! Τα ανακάλυψαν οι Αμερι-κανοί και τα έχουν οδηγήσει στην τελειότητα. Είναι ένας τρόπος για να ισοφαρίσει κανείς τα έξοδα του ταξιδιού… Λοιπόν, έχουμε και λέμε: Bloomingdales (59th Street και Lexington Avenue). Οι Νεοϋορκέζοι λένε πως δεν υπάρ-χει άλλο κατάστημα που να του μοιάζει… Το Manhattan Mall ανάμεσα στο Empire State Building και τη Madison Square. Το Century 21 Department Store γνωστό ως το καλύτερα κρυμμένο μυστικό της Ν.Υ. με εκπτώσεις 40-70%... και το B&H Photo-Video-Pro Audio ένα εκπτωτικό superstore για ηλεκτρονικά, φωτογραφικά, βίντεο, κάμερες κ.ά…

45

Οι Νεοϋορκέζοι μετά την κρίση μετράνε και το τελευταίο  δολάριο. Φυσικά, έκοψαν τα εξεζητημένα έξοδα  όπως τον δάσκαλο του σκύλου και τον προσωπικό γυμναστή.

πόλη NEA YOPKH

46

Η Νέα Υόρκη φημίζεται για τα κομψά εστιατόρια και την καλή κουζίνα της. Είναι η βιτρίνα της δύναμης και του πλούτου της. Εί-ναι η καθημερινή έκφραση ενός τρόπου ζωής. Είναι ίσως και το βαρόμετρό της, με τα ακριβά φορέματα των γυναικών και τα αυστηρά κουστούμια των αντρών, αλλά και τα ιδιαίτερα casual ρούχα. Στη Nέα Υόρκη μπορεί κανείς να απολαύσει από τα πιο σπάνια και τα πλέον extreme πιάτα μέχρι τα… εξουθενωτικού με-γέθους T-bon steak, που βουτηγμένα 24ώρες στο βούτυρο αναδύουν παραδείσιες γεύσεις και διαιτολογικές ενοχές… Εμείς δοκιμάσαμε γεύσεις στα παρακάτω εστιατόρια:

Η Νέα Υόρκη

εξέλεξε, για τρίτη φορά, δή-

μαρχο τον πολυεκατομμυριούχο

Μάικλ Μπλούμπεργκ, ο οποίος θέλει να την

αναδείξει σε «πράσινη πόλη». Αντικαθιστά τα yellow 

cabs  με  υβριδικά  ταξί,  φυτεύει  ένα  εκατομμύριο  δέντρα, 

πεζοδρομεί  πολλούς  δρόμους,  ώστε  να  γίνει  το  Μανχάταν 

ένα  απέραντο  ποδηλατοδρόμιο.  Ήδη  το  ποδήλατο  μπαίνει 

δυναμικά στη ζωή των Νεοϋορκέζων, όπως άλλωστε και στην 

Ευρώπη  που  είναι  τόσο  σημαντική  για  τους  Αμερικανούς 

ψυχολογικά,  διανοητικά,  πολιτιστικά.  Θεωρούν ότι

υπολείπονται σε κουλτούρα των Ευρωπαίων, γι’

αυτό και πολλές φορές γίνονται υπερβολικοί

στα events και τα shows που διοργανώνουν ή 

στο ύφος των galeries. Λειτουργούν 

ανταγωνιστικά…

47

• 11 Madison Park, σε περιβάλλον Art Deco 

δημιουργική Νέα Αμερικάνικη Κουζίνα με 

γαλλικές  αναφορές  από  τον  σεφ  Daniel 

Humm’s  στο  ρεστοράν  του  Danny Meyer, 

στο Νο11 της Πλατείας (τηλ.: 212-889-0995). 

Απόλαυση χωρίς τιμές…

• Le Bernardin,  στην  Times  Square  στην 

περιοχή  των  θεάτρων  (155  W  51  St,  τηλ.: 

212-554  1515,  http://www.le-bernardin.

com  )  γαλλική  κουζίνα,  με  καλό  ψάρι  και 

θαλασσινά με 40-100 δολ. το άτομο.

• Babbo στο West Village (110 Waverly Place, 

τηλ,:  212-777-0303,  http://www.babbonyc.

com.  Ιταλοαμερικανική  εκλεκτική  κουζίνα 

με  καλή  οινοθήκη.  Αγαπημένο  ρεστοράν 

των  businessmen (40-80 δολ. το άτομο).

• Candle 79 στο Upper East Side (154 E 79th St, 

τηλ.: 212-537-7179) αμερικανική χορτοφαγία 

με 40 δολ. το άτομο. 

• Nobu στο 105 της Hudson Street εκλεκτική 

γιαπωνέζικη  κουζίνα  (κρατήσεις  στο  212 

219-0500,  http://www.noburestaurants.

com/newyork/index.html  )  σε  ιδιαίτερο 

περιβάλλον με 40-80 δολ. ανά άτομο. 

• Sushi Yasuda  στον  Λόφο  Murray  (204  E 

43rd St,  τηλ.:  212-972-1001, http://www.su-

shiyasuda.com ). Ιαπωνική κουζίνα σε ύφος 

business,  με ρομαντικές αποχρώσεις,  με 40-

80 δολ. το άτομο. 

• Uncle Jack’s Steakhouse στο Midtown (44 

West  56th  Street,  τηλ.:  212-245-1550)  για 

τεράστια αμερικανικά T-Bon Steaks με 50- 60 

δολ. ανά άτομο. 

• Beacon Restaurant, επίσης κλασική 

αμερικανική ψησταριά στο Hells Kitchen (25 

est 56 Street, τηλ.: 212-332-0500) με 15-45 

δολ. το άτομο.

7+1 εστιατόρια

Η Νέα Υόρκη, από

άποψη κόστους,

ανήκει σε όλους.

Αυτό ισχύει τόσο για

το φαγητό όσο και

για το shopping.

πόλη NEA YOPKH

48

Η τζαζ στη Νέα ΥόρκηΟ μύθος της τζαζ είναι αληθινός στη Νέα

Υόρκη. Λιγότερο στο Μανχάταν και περισ-σότερο στις περιφερειακές σκηνές… Στο Μανχάταν υπάρχει τζαζ και μάλιστα όλες τις ώρες. Υπάρχουν live που ξεκινούν στις 11.30΄ το πρωί, τα συνηθισμένα προγράμμα-τα τελειώνουν 23.00-23.30, ενώ τα late night groove που ξεκινούν λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Καταρχήν υπάρχει ο «ναός» της Birdland, όπου έγραψε ιστορία ο Τσάρλι Πάρκερ και ο Τζον Κολτρέιν, στους 44 Δρόμους, ανάμεσα στην 8η και την 9η Λεωφόρο (τηλ.: 212-581 3080) με υψηλά στάνταρ και εναλλασσόμενα σχήματα στο πρόγραμμα. Εξ ίσου δυνατά τα περίφημα Village Vanguard (στο 178 της 8th Avenue South ) και το Blue Note στο 131 της West 3rd St (ανάμεσα στην Thomson και την La Guardia) στο Village.

Live Jazz, κάθε βράδυ στο Garage (99 7th Avenue South, τηλ.: 212- 645 0600) στο Village. Το φαγητό αμερικανικό και η τζαζ πολύ καλή. Στη σκηνή συχνά ανεβαίνει η big band του New York University που παίζει εξαίσια στάνταρντ σε νέες ενορχηστρώσεις, με διευθυντή ορχήστρας έναν καταπληκτικό Τούρκο με καταγωγή από τη Θράκη!

Drinking and swinging Μετά τα θεάματα και το φαγητό, ακολουθεί

νυχτερινή διασκέδαση με ποτό και μουσική. Η Ν.Υ. εννοείται ότι τα έχει όλα. Rock, jazz, κλασική μουσική, rap, indie… Το πού και πώς το λέει η Village Voice και η Post που έχουν τα τελευταία μουσικά gigs. Tο τόξο East Village-Washington Square-Greenwich Village περι-λαμβάνει όλα τα εστιατόρια, μπαρ, μουσική, τζαζ, ατμόσφαιρα sixties στο St. Marks Place και μπίρα στο McSorley’s Oldale House που είναι ίδιο και απαράλλαχτο από το 1854.

Η πιο hot περιοχή για clubbing είναι το Meatpacking District, στη δυτική πλευρά του Μανχάταν, ανάμεσα στο Chelsea και το West Village. Εκεί βρίσκεται η ελίτ των ξενοδοχεί-ων, των κλαμπ και των μπαρ. Επισημαίνου-με το Rhone (63 Gansevoort St) για κρασί, το APT (419 West στους 13th St) μπαρ για συναντήσεις, το Balthazar (80 Spring St), το wine bar Veloce (στο 175 της 2nd Avenue), για μπίρα το Biddy Early’s Pub (στο 3 Murray St - Tribeca), ενώ οι celebrities συχνάζουν στο Bungalow 8 (515 West στους 27th St) και στο ιδιαίτερο Employees Only στο 510 της Hudson Street για cozy hangouts…

49

www.travellers.grτο νέο travel portal από τη Cicada Ltd

Salar de Uyuni, Βολιβία

Βρεθείτε εδώ με ένα κλικ!

περιπέτεια

50

51

Ορειβασία στο Περού

Οι Άνδεις είναι η μεγαλύτερη σε μήκος οροσειρά του κόσμου. Απ’ άκρη σ’ άκρη φτάνει τα 7.000χλμ. Είναι επίσης, η δεύτερη σε ύψος οροσειρά του κόσμου, μετά τα Ιμαλάια. Οι ψηλότερες κορφές της φτάνουν κι αυτές τα 7.000μ. Οι Περουβιανές Άνδεις είναι ίσως το πιο όμορφο κομμάτι αυτής της επιβλητικής οροσειράς που κυριαρχεί στη Νότια Αμερική. Ξεκινάμε για να τις κατακτήσουμε!

κείμενο-φωτογραφίες: Νικόλας Λουκάκης

άνδεις

περιπέτεια

52

Έπειτα από ένα κουραστικό και ιδιαίτερα βαρετό υπερατ-λαντικό ταξίδι, το αεροπλάνο προσγειώνεται 13.000χλμ. μακριά από την Ελλάδα, στη Λίμα, την πρωτεύουσα του Περού. Μόλις φτάσαμε σ’ έναν τελείως διαφορετικό κόσμο!

Τρέχουμε να προλάβουμε το λεωφορείο που φεύγει νύχτα από τη Λίμα για τη Huaraz, μια πόλη 100.000 κατοίκων, χτισμένη στα 3.100μ. υψόμετρο, που πλαισιώνεται από μικρά πλινθόκτιστα χωριουδάκια. Κάτοικοί της, οι «πρώτοι» από-γονοι των Ίνκας, που μιλάνε ακόμα την αρχαία γλώσσα τους, την κέτσουα.

Η προσαρμογή είναι αρκετά κουραστική ήδη σε αυτό το υψόμετρο, αλλά το ξημέρωμα σε αποζημιώνει… Με τις πρώ-τες ακτίνες του ήλιου, οι χιονοσκέπαστες οξύκορφες Άνδεις ξεπροβάλλουν αγέρωχες, μαγεύοντας και προκαλώντας τον επισκέπτη να τις ανακαλύψει. Τα όμορφα αυτά βουνά προσφέρουν εμπειρίες για όλους: Για τους αναρριχητές, για τους περιπατητές, για τους απλούς φυσιολάτρες…

Η Huaraz είναι

η αφετηρία για

τις εξορμήσεις

στις Ανδεις.

Λίμα: Ο

καθεδρικός

ναός.

53

Οι κάτοικοι της

περιοχής μιλάνε

ακόμα την

αρχαία γλώσσα

των Ίνκας, την

κέτσουα.

περιπέτεια

54

55

Προσαρμογή στο υψόμετροΗ Cordillera Blanca όπως λέγεται το τμήμα των Άνδεων

που δεσπόζει στο Huaraz -«πρωτεύουσα» του αλπινισμού στο Περού- αποτελείται από δεκάδες κορφές που αγγίζουν τα 6.500 μέτρα. Είναι αυλακωμένη από πανέμορφες ρεματιές και φαράγγια που φιλοξενούν «απόκοσμες» τιρκουάζ λίμνες, στις οποίες συγκεντρώνονται τα λιωμένα χιόνια των παγετώνων.

Αν είστε μόνοι σας σ’ αυτό το ταξίδι, το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να κάνετε είναι να βρείτε ένα αξιοπρεπές καθαρό ξενοδοχείο̇ και στο Huaraz υπάρχουν αρκετά. Μη φανταστείτε, βέβαια, πολυτέλειες… Αφού απολαύσετε τον πρώτο σας ύπνο, μια και η κούραση λόγω του υψομέτρου είναι έκδηλη, ξεχυθείτε στους δρόμους του Huaraz. Πιείτε το καφεδάκι σας, φάτε το πρωινό σας και ζήστε από κοντά τους χαμογελαστούς ανθρώπους των Άνδεων. Περπατήστε στις πολύβουες αγορές της πόλης. Αγοράστε φρούτα άγνωστα σε μας και αφουγκραστείτε την ενέργεια που αναβλύζει ο όμορ-φος αυτός τόπος. Όταν πεινάσετε, κατευθυνθείτε σε κάποιο από τα συμπαθητικά εστιατόρια της πόλης και για πρώτο σας γεύμα επιλέξετε κοτόπουλο με πατάτες - όλοι γνωρίζουμε πως οι πατάτες κατάγονται από το Περού!

Όταν αισθανθείτε έτοιμοι για εκδρομές, καθώς και για εγκλιματισμό σε μεγαλύτερο υψόμετρο, τότε απευθυνθείτε σε κάποιο από τα γραφεία υπαιθρίων δραστηριοτήτων που βρίσκονται συγκεντρωμένα στον κεντρικότερο δρόμο, κάτω από την Πλατεία των Όπλων, την Ρlaza de Αrmas. Εκεί θα σας προτείνουν πολλές διαδρομές για ν’ απολαύσετε τα βου-νά οι οποίες, συνήθως, καταλήγουν σε μία από τις λίμνες.

Η Cordillera

Blanca φιλοξενεί

αμέτρητες,

τιρκουάζ λίμνες,

στις οποίες

συγκεντρώνονται

τα λιωμένα χιόνια

των παγετώνων.

περιπέτεια

56

Η Laguna Paron, η ομορφότερη σμαραγδένια λίμνη, σκιάζεται από τις κορυφές Piramide de Garcilaso 5.885μ. και Artesonraju 5.999μ.

ΔιαδρομέςΜία πολύ όμορφη, ημερήσια εκδρομή, είναι η βόλτα προς

τη Laguna Querococha που είναι σκαρφαλωμένη στα 3.980μ. υψόμετρο.

Αν προτιμάτε μία πιο «απαιτητική» εκδρομή, τα γραφεία αυτά μπορούν να σας προμηθεύσουν προσωπικό οδηγό-μάγειρα και γαϊδουράκια και να διεισδύσετε ευκολότερα στην «ενδοχώρα» αυτού του μαγικού κόσμου, αλλά και να διανυ-κτερεύσετε ψηλότερα δίπλα σε κάποια λίμνη, κάτω από τον έναστρο ουρανό και κάτω από τα λαμπερά βουνά που θα σας περιβάλλουν.

Οι προτάσεις για πολυήμερες εκδρομές στα βουνά είναι πολλές. Όμως, ανάμεσα σ’ αυτές ξεχωρίζει η εκδρομή προς τη Laguna Paron την ομορφότερη σμαραγδένια λίμνη που σκιάζεται από τις κορυφές Piramide de Garcilaso 5.885μ. και Artesonraju 5.999μ. αντίστοιχα

Μία άλλη πολύ όμορφη εκδρομή/αποστολή είναι η Νevado Ishinca η οποία σας ξεναγεί στα υπέροχα βουνά της ομώ-νυμης οροσειράς και, μάλιστα, χωρίς ιδιαίτερη ταλαιπωρία. Διασχίζει λιβάδια και ποτάμια και καταλήγει στο Ishinca, ένα δημοφιλές οροπέδιο με κατασκηνώσεις πολλών ορειβατών και περιπατητών, αφού το περιστοιχίζουν κορυφές για όλα τα αλπινιστικά γούστα. Το Toqllaraju 6.032μ., το Urus 5.497μ. αλλά και η κορυφή Ishinca 5.550μ. είναι κάποιες από τις κορυφές που μπορείτε να επιλέξετε να «κατακτήσετε».

Αν προτιμάτε το περπάτημα, οργανώστε μία εκδρομή σ’ ένα από τα ομορφότερα μονοπάτια του κόσμου, το trek προς το βουνό Alpamayo, γνωστό και ως το trek του Santa Cruz. Οι λέξεις είναι λίγες και μικρές για να περιγράψουν το μεγαλείο αυτής της μοναδικής, αλλά μεγάλης διαδρομής που αγγίζει τα 50χλμ. ομαλής πεζοπορίας και η οποία συναντά λίμνες, ποτά-μια, λιβάδια και απίστευτη, αποστομωτική θέα προς τα βουνά Santa Cruz, Alpamayo 5.947μ. και Taulliraju 5.840μ. Είναι μακράν η ομορφότερη και πιο «προσιτή» διαδρομή που θα μπορούσατε ν’ ακολουθήσετε, απολαμβάνοντας τις άπειρες εναλλαγές χρωμάτων και εικόνων που επιφυλάσσει. Εγώ θα ξαναπήγαινα στις Άνδεις και μόνο γι’ αυτό!

57

περιπέτεια

58

Γεύσεις των ΆνδεωνΕάν ο μάγειρας με τον οποίο θα κάνετε τις παραπάνω

διαδρομές σάς ανοίξει την καρδιά του, κάτι που είναι σί-γουρο ότι θα συμβεί, τότε μη διστάσετε να του ζητήσετε να σας μαγειρέψει το pachamanca, ένα παραδοσιακό φαγητό των Περουβιανών που ζουν σ’ αυτές τις περιοχές. Πρόκειται για ένα μείγμα κρεάτων (χοιρινού, κοτόπουλου, και αρνιού) ποτισμένων σε αρωματικά μυρωδικά και συνδυασμένων με πατάτες αλλά και γλυκοπατάτες.

Το ιδιαίτερο μ’ αυτό το «πιάτο», όμως, δεν είναι τα συστατι-κά του αλλά ο τρόπος που μαγειρεύεται, αφού όλα τα παρα-πάνω ψήνονται σε σ’ ένα λάκκο στο χώμα με καυτές ηφαιστι-ογενείς πέτρες που από πριν έχουν πυρώσει στη φωτιά.

Και αφού φάγατε καλά, μην παραλείψετε για χωνευτικό να πιείτε ένα pisco sour, το παραδοσιακό ποτό του Περού, που είναι ένα κοκτέιλ από pisco (απόσταγμα από σταφύλια, κάτι σαν τη ρακί) λεμόνια lime και ασπράδι αβγού.

Σκηνές καθημε-

ρινότητας για

τους ορεσείβιους

Περουβιανούς,

σκηνές από

άλλη εποχή.

59

Χρήσιμες πληροφορίες

• Γλώσσα: Τα ισπανικά είναι

η επίσημη γλώσσα του Περού

και στην πραγματικότητα

η μόνη που μιλιέται.

• Διαμονή: To επίσημο site

για το Huaraz στο οποίο

θα βρείτε πληροφορίες

για τα καταλύματα στην πόλη

είναι: www.huaraz.com

Εταιρείες υπαιθρίων

δραστηριοτήτων

• Amazing Peru (++51 43 42 65 26)

• Andean Kingdom (++51 43 42 55 55)

• Baloo Tours (++51 43 42 78 30)

• Casa de Guias (++51 43 42 18 11)

• Chavin Tours (++51 1 44 700 24)

Χρήσιμα τηλέφωνα

• Τουριστική αστυνομία Huaraz

Plaza de Armas (043) 42-1341

• Οδηγοί βουνού

Parque Ginebra 28-G

(043) 42-1811

ευζωία

60

κωνσταντινούποληχαμάμ στην Πόλη

Θα φανεί παράδοξο, αλλά θυμάμαι -μικρό παιδί στη 10ετία του ‘60- τη Σμυρνιά γιαγιά μου, κάτοικο Αθηνών, να πηγαίνει στο χαμάμ! Για χρόνια πίστευα ότι ήταν μια παιδική φαντασίωση. Η μητέρα μου, ωστόσο, επιβεβαιώνει ότι η γιαγιά όντως επισκεπτόταν ένα χαμάμ στην Αθήνα, κάπου στον Προφήτη Ηλία, στο Παγκράτι – αν θυμάται καλά, όπως λέει. Ίσως, από αυτή τη συνονόματή μου Μικρασιάτισσα γιαγιά, κληρονόμησα τη μεγάλη αγάπη μου για τα λουτρά που με έκανε, στο βάθος του χρόνου, «ειδική», στα χαμάμ της Κωνσταντινούπολης.

από την Ειρήνη Κακουλίδου

61

Η πρώτη επίσκεψη σε ένα αυθεντικό τουρκικό χαμάμ είναι μια πραγματική εμπειρία, όχι απαραιτήτως ευχάριστη. Βρέθηκα πρώτη φορά στο χαμάμ Γαλατά Σεράι, κοντά στο Ταξίμ. Είναι, κατά την άποψή μου, το πιο παραδοσιακό από τα χαμάμ που επισκέπτονται οι ξένοι. Γιατί, πρέπει να πω, υπάρχουν χαμάμ αποκλειστικά για Τούρκους, στα οποία οι ίδιοι σε αποτρέπουν να πας, επικαλούμενοι τις συνθήκες καθαριότητας. Νομίζω ότι, στην πραγματικότητα, το κάνουν γιατί θέλουν να κρατήσουν την ιδιωτικότητα αυτών των χώρων απροσπέλαστη από τους ξένους. Στο χαμάμ η υψηλή υγρασία ευνοεί τα μικρόβια, αλλά υπάρχει και η υψηλή θερ-μοκρασία που τα σκοτώνει.

Στο Γαλατά Σεράι, λοιπόν, αιφνιδιάστηκα! Δεν ήμουν καθόλου προετοιμασμένη για την εικόνα των ημίγυμνων με-σήλικων λουτραρισσών που αντίκρισα, με το που πέρασα την πόρτα. Επιστράτευσα όλη την πολυπολιτισμική μου φαντασία για την προσαρμογή και δέχθηκα, με την πρώτη, την προτρο-πή της λουτράρισσας που με ανέλαβε να της δώσω μπαξίς.

Οδηγήθηκα στο δωματιάκι που αφήνεις τα ρούχα σου, με τη συμβουλή να μην κρατήσω τα εσώρουχα. Πήρα μια καρό λε-πτή υφασμάτινη πετσέτα, την τύλιξα στο σώμα μου, πέρασα το κλειδάκι στο χέρι και κατευθύνθηκα στη σάλα του χαμάμ. Ήταν ζεστό, αλλά ο ατμός ήταν ελάχιστος. Οι υδρατμοί που θολώνουν την όραση στα χαμάμ είναι μια δυτική φαντασίω-ση, που δεν γνωρίζω από πού έχει προκύψει. Η λουτράρισσα με πήρε σχεδόν από το χέρι, με οδήγησε στις γούρνες, ρύθ-μισε τη θερμοκρασία του νερού και μου είπε να καθίσω στο μάρμαρο και να ρίχνω με το τάσι, πολύ νερό στο σώμα και το κεφάλι μου. Όλη η επικοινωνία γινόταν με νοήματα, αλλά αυτό δεν μας εμπόδισε καθόλου να συνεννοηθούμε.

ευζωία

62

Το νερό, σε συνδυασμό με το ζεστό περιβάλλον, σε χαλα-ρώνει και σύντομα αφήνεσαι. Έβλεπα γύρω μου τις άλλες γυναίκες στην αίθουσα να περιφέρονται συμμετέχοντας σε μια τελετουργική σχεδόν διαδικασία. Οι λουτράρισσες, μεσήλικες οι περισσότερες, γυμνές από τη μέση και πάνω, συμμετείχαν. Έριχναν και οι ίδιες νερό στο σώμα τους και τρίβονταν κάθε τόσο με τον κετσέ. Πρόσεξα το δέρμα τους, που φεγγοβολούσε κάτω από το χαμηλό φωτισμό της αίθου-σας. Η υγρασία τού χαμάμ, η απολέπιση με τον κετσέ και η περιορισμένη έκθεση στον ήλιο, διατηρούν το δέρμα τους νέο, όποια και να είναι η ηλικία τους.

Αφού μούλιασα κυριολεκτικά στο νερό, οδηγήθηκα στη μεγάλη μαρμάρινη πολυγωνική πλάκα. Εκεί συνειδητο-ποίησα ότι όσο πιο κοντά στο κέντρο της πηγαίνεις τόσο μεγαλύτερη είναι η θερμοκρασία. Στάθηκα στην άκρη -όπως πρέπει- και η λουτράρισσα ξεκίνησε τη δεύτερη φάση της διαδικασίας που είναι το τρίψιμο με τον κετσέ, χωρίς σαπού-νι. Εκεί συνειδητοποιείς πόση ανάγκη έχει το δέρμα σου από αυτή την καθαριότητα. Το τρίψιμο γίνεται σε όλο το σώμα και το πρόσωπο. Στη συνέχεια πηγαίνεις πίσω στις γούρνες για να ξεβγαλθείς με άφθονο νερό και οδηγείσαι πάλι πίσω στην κεντρική πλάκα για την επόμενη φάση που, αν και στην αρχή δημιουργεί μεγάλη αμηχανία, είναι η πιο απολαυστική. Η λουτράρισσα σε πλένει με το σαπούνι. Όταν λέμε σε πλέ-νει, εννοούμε όπως τα μικρά παιδιά. Σε λούζει και σαπουνί-ζει το σώμα σου, όπως έκαναν οι μητέρες μας. Στη συνέχεια, ξαπλώνεις στο μάρμαρο και σου κάνει μασάζ, γλιστρώντας

Λεπτομέρεια

από ταβάνι σε

παραδοσιακό

τούρκικο χαμάμ.

Το φυσικό φως

φιλτράρεται,

δημιουργώντας

ένα ονειρικό

σκηνικό.

63

τα χέρια της με τη βοήθεια του σαπουνιού. Το μπαξίς αφορά αυτό το σέρβις, δηλαδή τη διάρκεια και την ένταση του μασάζ. Μετά από αυτό ξεπλένεσαι με άφθονο νερό, σκου-πίζεσαι και οδηγείσαι στην αίθουσα της αποθεραπείας. Εκεί πρέπει να παραμείνεις τουλάχιστον 20 λεπτά… Μπορώ να διαβεβαιώσω ότι δεν είναι χάσιμο χρόνου…

Βγαίνοντας από το Γαλατά Σεράι Χαμάμ, κυριολεκτικά, πετούσα! Η διαφορά στη διάθεση και τη φυσική μου κατά-σταση ήταν εντυπωσιακή.

Δυστυχώς, στα άλλα χαμάμ τα πράγματα δεν ήταν ίδια… Ήταν περισσότερο οργανωμένα και με μεγαλύτερη ποικιλία υπηρεσιών, αλλά λιγότερο παραδοσιακά. Η εμπειρία σε αυτά ήταν κάτι μεταξύ χαμάμ και σπα αλά τουρκ. Στο Τσεμπερ-λίτας το μασάζ γίνεται με αιθέρια έλαια στο ειδικό κρεβάτι και όχι με σαπούνι στο μάρμαρο, ενώ στο Τσαγκάλογλου το σέρβις είναι αρκετά δυτικό και πουλάνε ως σουβενίρ τον κετσέ συσκευασμένο με ένα πράσινο σαπουνάκι. Πολλοί, βέβαια, το προτιμούν.

Φυσικά, δεν είναι μόνο αυτά τα χαμάμ της Πόλης. Μπο-ρείτε να δοκιμάσετε την τύχη σας σε κάποιο άλλο. Αν έχετε κάποιο φίλο Τούρκο, ρωτήστε τον. Μην στηριχθείτε μόνο στις προτάσεις των ξενοδοχείων, αφού συνήθως σε κατευθύ-νουν στα τουριστικά χαμάμ.

Tο νερό θεωρείται ιερό σε όλες τις θρησκείες, καθώς πιστεύεται ότι καθαρίζει όχι μόνο το σώμα, αλλά και την ψυχή.

ευζωία

64

Σταδιακά, τα

χαμάμ έγιναν

απαραίτητο

στοιχείο της

κοινωνικής ζωής

των οθωμανών.

«Τα σαράντα»

των βρεφών, η

προετοιμασία

των νεόνυμφων,

ήταν

συνδεδεμένα με

τα λουτρά.

Η αμηχανία του πρωτάρη Η πρώτη εμπειρία ήταν… τραυματική! Η σύζυγος είχε

εισέλθει από την είσοδο των γυναικών στο Γαλατά Σεράι Χα-μάμ και εγώ κατευθύνθηκα προς την άλλη μεριά του κτιρίου, όπου βρισκόταν η είσοδος για τους άντρες. Μπαίνοντας, βρέ-θηκα μπροστά σε δυο τεράστιους μουστακαλήδες, Τούρκους λουτράρηδες, που έπιναν τον καφέ τους και κάπνιζαν σε ένα τραπεζάκι. Αισθάνθηκα αμηχανία, με αποτέλεσμα να μου κοπεί η όρεξη για χαμάμ. Έκανα μεταβολή και εξαφανίστηκα προς το Ταξίμ, αναζητώντας έναν τονωτικό καφέ…

Εννοείται ότι το μετάνιωσα! Την επόμενη φορά που πήγα στην Κωνσταντινούπολη επισκέφθηκα το Τσαγκάλογλου Χαμάμ, όπου έκανα την πρώτη δοκιμή. Ήμουν και πάλι αμήχανος. Κι εδώ υπήρχαν μουστακαλήδες με καρό πετσέ-τες τυλιγμένες στη μέση, αλλά εγώ ήμουν αποφασισμένος. Απέφυγα το full program με το μασάζ. Έμεινα στο τρίψιμο με τον κετσέ. Και πάλι μετάνιωσα! Το χαμάμ είναι εξαιρετική εμπειρία την οποία ολοκλήρωσα αργότερα στην Καππαδο-κία, με πλήρες πρόγραμμα. Έκτοτε, κάθε φορά που ταξιδεύω στην Τουρκία, κρατάω χρόνο για ένα απολαυστικό χαμάμ.

Μ.Α.

η αν

τρική

εμπε

ιρία

• Ένα χαμάμ κοστίζει συνήθως από 25-60 ευρώ,

ανάλογα με τις υπηρεσίες που προσφέρονται.

• Το τρίψιμο γίνεται με κετσέ (kese), έναν υφασμάτινο

φάκελο από μετάξι και τρίχα καμήλας.

• Οι πετσέτες για σκούπισμα νοικιάζονται ή

αγοράζονται, ενώ ο κετσές πληρώνεται ξεχωριστά

και μπορείτε μετά να τον κρατήσετε.

• Σε πολλά χαμάμ δεν δέχονται πιστωτικές κάρτες,

αλλά μόνο μετρητά.

• Σε ορισμένα χαμάμ, ζητάνε μπαξίς, δηλαδή

φιλοδώρημα.

• Το πλήρες σέρβις στο χαμάμ διαρκεί μιάμιση ώρα.

• Τα αποδυτήρια είναι, συνήθως, μικρά δωμάτια που

χωρίζονται με ξύλινα και γυάλινα παραπετάσματα.

Εκεί γδύνεστε και φοράτε την πετσέτα και

τις παντόφλες που σας έχουν προμηθεύσει.

Κλειδώνετε τα πράγματά σας εκεί και παίρνετε το

κλειδί μαζί σας.

• Άντρες και γυναίκες φοράνε μια καρό πετσέτα

μπορντό ή μπλε που αναδιπλώνεται γύρω από τη

μέση (peştemal).

• Παντόφλες (takunya).

• Οι συνήθεις περιποιήσεις είναι: πλύσιμο με άφθονο

νερό, τρίψιμο με τον κετσέ χωρίς σαπούνι, πλύσιμο

και μασάζ με αφρό από σαπούνι και στο τέλος

μασάζ με λάδι.

• Μετά το χαμάμ χρειάζεται χαλάρωση σε φυσική

θερμοκρασία χώρου, τουλάχιστον για 10-20 λεπτά.

• Στο αντρικό τμήμα, συνήθως, υπάρχει και

μπαρμπέρης για κούρεμα ή ξύρισμα.

• Στο γυναικείο τμήμα προσφέρεται και αποτρίχωση

με παραδοσιακές μεθόδους (π.χ. με σπάγκο).

• Σε όλα τα χαμάμ προσφέρονται νερό,

αναψυκτικά, τσάι, καφές, ακόμη και φαγητό.

65

αξίζει να γνωρίζετε ότι...

ευζωία

66

Η παράδοση των λουτρών κληροδοτήθηκε στους οθωμανούς από τους Ρωμαίους. Την υιοθέτησαν, καθώς ταίριαζε με τις επιταγές του Ισλάμ για υγιεινή και καθαριότητα.

Τα πιο γνωστά χαμάμ της Κωνσταντινούπολης§Cemberlitas Hamami

Το Τσεμπερλίτας βρίσκεται δίπλα από τη στήλη του

Κωνσταντίνου του Πορφυρογέννητου, κοντά στο

Μεγάλο Παζάρι και χτίστηκε το 1584 από τον μεγάλο

αρχιτέκτονα Σινάν, σύμφωνα με την επιθυμία τής

Βαλιδέ Χανούμ (μητέρας) του σουλτάνου Μουράτ

ΙΙΙ, με στόχο να αποτελέσει πηγή εσόδων για αυτήν.

Το χαμάμ είχε, αρχικά, κατασκευαστεί ως ένα διπλό

λουτρό, με ξεχωριστή είσοδο για τους άντρες και

τις γυναίκες. Το γυναικείο τμήμα γκρεμίστηκε κατά

τον 19ο αιώνα, επί της βασιλείας του σουλτάνου

Αμπντουλαζίζ, προκειμένου να διευρυνθεί ο δρόμος.

Έτσι, το τμήμα των γυναικών ανοικοδομήθηκε στις

μέρες μας. Γι’ αυτό το λόγο, το συγκεκριμένο χαμάμ,

κατά παράβαση της παράδοσης, έχει την ίδια είσοδο

και για τα δύο φύλα.

Τα αποδυτήρια στεγάζονται κάτω από μεγάλους

θόλους και αποτελούν το «κρύο τμήμα» (sogukluk)

του συγκροτήματος. Τα λουτρά έχουν 38 γούρνες

για πλύσιμο (kurna) στη «θερμή αίθουσα» (sicak-

lik) στο κέντρο της οποίας βρίσκεται μια μεγάλη

θερμαινόμενη πλατφόρμα από μάρμαρο (gobektasi).

Γύρω της βρίσκονται ιδιωτικές καμπίνες για το λουτρό

(halvet).

Το Cemberlitas είναι ανοιχτό καθημερινά από τις 6

το πρωί έως τα μεσάνυχτα (τηλ.: 0090-212-5227974

και 5201850). Έχει, μάλιστα, προσανατολισθεί προς

τη δυτική πελατεία, προσφέροντας: δυνατό ατμό,

ακόμη πιο δυνατό μασάζ αφρού από σαπούνι που

σε χαλαρώνει μέχρι υπνηλίας. Μόλις δεχθείτε δύο

απανωτά χαϊδευτικά χτυπήματα στα οπίσθια, σημαίνει

ότι η ιεροτελεστία έχει τελειώσει…

67

§

§

Tarihi Galatasaray Hamami

Βρίσκεται στη συνοικία Beyoglu (Πέραν) σε ένα

παράδρομο της Istiklal, πάνω από την Πλατεία Ταξίμ.

Το χαμάμ χτίστηκε το 1715 ως δημόσιο λουτρό, με

ένα κλασικό αρχιτεκτονικό σχεδιασμό τουρκικού

λουτρού. Ανακαινίστηκε το 1965 με αποτέλεσμα να

χάσει αρκετά από ιστορικά του χαρακτηριστικά. Το

σχετικά μικρό τμήμα των γυναικών προστέθηκε κατά

τη διάρκεια αυτής της εκτενούς ανακαίνισης. Όντας

πολύ κοντά στην ιστορική συνοικία του Πέραν και

στην Πλατεία Ταξίμ, το χαμάμ προσελκύει πολλούς

κατοίκους της πόλης (Turnacibasi Sok. No. 24 -

τηλέφωνο για κρατήσεις αντρών 0090-212-2441412

και γυναικών 0090-212-2494342).

Cagaloglu Hamami

Το Τσαγκάλογλου βρίσκεται στο Σουλταναμχέτ

κοντά στη ρωμαϊκή υπόγεια δεξαμενή. Χτίστηκε το

1741 με διαταγή του σουλτάνου Μαχμούτ, με στόχο

να χρησιμοποιήσει τα έσοδά του για τη βιβλιοθήκη

του και τη συντήρηση της Αγίας Σοφίας που τότε

λειτουργούσε ως τζαμί. Αποτελεί το τελευταίο μεγάλο

λουτρό που χτίστηκε στην Πόλη, πριν από την

απαγόρευση της κατασκευής τους, το 1768, από το

σουλτάνο Μουσταφά ΙΙΙ, εξαιτίας των αυξανόμενων

αναγκών για νερό και ξύλα στην Κωνσταντινούπολη.

Το Τσαγκάλογλου συνδυάζει διαφορετικούς

οθωμανικούς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς και διαθέτει

ένα θαυμάσιο μαρμάρινο καφενείο. Έχει χωριστά

τμήματα για άντρες και γυναίκες.

Η είσοδος των γυναικών βρίσκεται στον πλαϊνό δρόμο

που ονομάζεται Hamam, ενώ των αντρών είναι στον

κεντρικό δρόμο της Yerebatan. Στην κεντρική σάλα

υποδοχής βρίσκεται ένα σιντριβάνι και γύρω από

αυτό τα αποδυτήρια. Είναι ανοιχτό καθημερινά μεταξύ

8:00-22:00 για τους άντρες και μεταξύ 8:00-20:00 για τις

γυναίκες. (τηλ.: 0090-212-52224 24).

γεύση ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ

68

Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει ενιαία γερμανική κουζίνα. Κάθε περιοχή της Γερμανίας έχει τις δικές της σπεσιαλιτέ, με το ψητό χοιρινό κότσι (Schweinehaxe) να είναι το μόνο πιάτο που συναντάμε σχεδόν σε όλη τη χώρα.

Για παράδειγμα, το παραδοσιακό πιάτο στην Ρηνανία είναι το «Sauerbraten». Πρόκειται για βοδινό κρέας μαριναρισμένο στο ξίδι. Στη βόρεια Γερμανία κυριαρχεί το «Labskaus». Είναι μια μείξη από ψιλοκομμένο βοδι-νό κρέας, πατάτες, ρέγκα, κρεμμύδια και παντζάρια, γαρνιρισμένα με ένα τηγανητό αβγό. Στην Κάτω Σαξονία, το παραδοσιακό πιάτο αποτελείται από βραστό πράσινο λάχανο και ένα τοπικό είδος λουκάνικου που ακούει στο όνομα «Pinkel». Η Θουριγγία είναι ξακουστή για το καπνιστό λουκάνικο «Rostbratwurst» και τα Klöße, που μοιάζουν με γιουβαρλάκια. Η Βαυαρία είναι η πατρίδα του «Weißwurst», του λευκού λουκάνικου. Παραδο-σιακά το Weißwurst τρώγεται πριν από τις 11 το πρωί και δεν επιτρέπεται να τεμαχιστεί κατά την κατανάλωση. Τρώγεται με μια ιδιαίτερη τεχνική που αποκαλείται «zuzeln»: οι υποψιασμένοι «ρουφούν» επιδέξια το περιεχό-μενο του λουκάνικου, αφήνοντας το εξωτερικό περίβλημα.

Οι τοπικές σπεσιαλιτέ της Γερμανίας, υπάρχουν σε δεκάδες παραλλαγές.

Το φαγητό της μαμάς... Το φαγητό της μαμάς...

Tο χοιρινό κότσι

(Schweine-

haxe) να είναι

το μόνο πιάτο

που συναντάμε

σχεδόν σε όλη

τη χώρα.

Κάθε φορά που επισκέπτοµαι τη Γερµανία σκέφτοµαι πόσο λίγο γνωρίζουµε τη γερµανική κουζίνα και πόσο πολύ την έχουµε αδικήσει, πιστεύοντας ότι δεν είναι τίποτα περισσότερο από «λουκάνικο - πατάτα»! Καθόλου παράξενο, βέβαια, αφού εάν δεν είσαι γερµανοµαθής είναι σχεδόν αδύνατο να λύσεις τον… γλωσσοδέτη των µενού των γερµανικών εστιατορίων.

από την Δάφνη Τερζάκη

69

γερμανική

Το κυρίως πιάτο στη Γερμανία αποτελείται, κυρίως, από κρέας με λαχανικά, που είναι συνήθως, πατάτες και λάχανο

70

νικών επαρχιών, το χοιρινό κρέας έχει τη μερίδα του λέοντος. Δεύτερο έρχεται το μο-σχαρίσιο κρέας. Η Βεστφαλία θεωρείται, από γαστρονομική άποψη, η «καρδιά» του γερμα-νικού έθνους, Το τυπικό πιάτο της περιοχής είναι οι φακές με λαρδί (frosse Bohnen mit Spech) και το πολύ πικάντικο Pfefferpothast (Πφέφερποτχαστ) που παρασκευάζεται με κομμάτια από μοσχαρίσιο βραστό κρέας και πολυάριθμα καρυκεύματα.

Τα Knodel (Kνέντελ) είναι μια σπεσιαλιτέ διαδεδομένη σε όλη τη Γερμανία. Πρόκειται για ένα είδος μεγάλων πατατοκεφτέδων που γίνονται από τριμμένες πατάτες, ψίχα ψωμιού και χοιρινό λίπος και σερβίρονται συνήθως, μαζί με Kalbshashse (Κάλμπσαχσε) , δηλαδή με κό-τσια μοσχαρίσια. Τυπικό βερολινέζικο φαγητό είναι το Eisbein mit Sauerkraut (Άισμπαϊν μιτ Ζάουερκραουτ), χοιρινά κότσια με λάχανο και το Loffelerbsen mit Speck (Λέφελερμπσεν μιτ Σπεκ), σούπα από ξερά μπιζέλια με λαρδί και μπουκίτσες από ξεροψημένο ψωμί.

Τα γλυκάΕπειδή στην Γερμανία δεν υπάρχει ούτε

αφθονία, ούτε ποικιλία φρέσκων φρούτων, αναπτύχθηκε ιδιαίτερα η τέχνη της παρα-σκευής γλυκών, μαρμελάδων και ζελέδων, από τα πιο συνηθισμένα φρούτα μέχρι τα αγριoτριαvτάφυλλα και τους καρπούς της κουφοξυλιάς.

Η γερμανική ζαχαροπλαστική, μάλλον πολύπλοκη, είναι από τις καλύτερες της

Το τραπέζι των ΓερμανώνΣτη Γερμανία, το πρόγευμα (Frϋhstϋck)

είναι πλούσιο, σχεδόν ανάλογο με το βρετα-νικό breakfast: καφές με γάλα ή τσάι, ψωμί με βούτυρο και μαρμελάδα και συχνά ένα αβγό μελάτο ή scrubbed, με τυρί και σαλάμι.

Η σούπα αποτελεί, συχνά, το πρώτο πιάτο στο μεσημεριανό γεύμα (Mittagessen). Πολύ ενδιαφέρουσες είναι οι γλυκές σούπες που γίνονται με βάση το άσπρο κρασί, τα κεράσια και τα μύρτα. Από τις αλμυρές σούπες, οι πιο συνηθισμένες είναι: η Ochsenshwanzsuppe (Όσενσβαvτσoυπε), που δεν είναι παρά ένα πηχτό ζουμί βοδινής ουράς, ή ρεβυθόσουπα, ή σούπα από σπαράγγια ή από πράσα και διάφορες χορτόσουπες «βελουτέ» με γάλα. Το κυρίως πιάτο στη Γερμανία αποτελείται, συνήθως, από κρέας με λαχανικά, κυρίως πα-τάτες και λάχανο. Για επιδόρπιο, οι Γερμανοί προτιμούν τις κομπόστες και τις κρέμες με σιρόπι από φρούτα ή άρωμα βανίλιας. Το κο-λατσιό (Vesperbrot) αποτελείται από γλυκά ή βουτήματα, σε συνδυασμό με τσάι ή καφέ.

Το πιο τυπικό γερμανικό φαγητό είναι το Abendbrot (Άμπεvτμπρoτ), που σημαίνει βραδινό ψωμί. Πρόκειται για ένα κρύο δείπνο που αποτελείται αποκλειστικά από ψωμί διαφόρων ποιοτήτων, με βούτυρο, αλλαντικά, τυρί, το οποίο συνοδεύεται από τσάι ή μπίρα. Τα γερμανικά αλλαντικά είναι πραγματικά απολαυστικά και ανταποκρίνονται σε όλες τις γευστικές προτιμήσεις: από το Landleberwust (Λάvτλεμπερβoυστ), ένα πατέ από συκώτι με χοιρινό λίπος ώς το φίνο Leberwust (Λίμπερ-βουστ), που παρασκευάζεται από μοσχαρίσιο ή χοιρινό συκώτι ή από συκώτι χήνας.

Στο εξωτερικό, βέβαια, είναι περισσότερο γνωστά τα γερμανικά λουκάνικα και πρώτα απ’ όλα τα Wίenerwϋrstchen (Βινερβίρ-στχεν), μικρά λουκάνικα βιεννέζικης κα-ταγωγής, τα Wϋrstel (Βιρστλ), από χοιρινό κρέας, και το Weisswurst (Βάισβουρστ) του Μονάχου, ένα άσπρο σαλάμι που συνοδεύε-ται από γλυκιά μουστάρδα. Τα πιο εντυπωσι-ακά, πάντως, είναι τα γιγαντιαία ζαμπόν της Βεστφαλίας (15 κιλά το καθένα, περίπου).

Στα τυπικά πιάτα των διαφόρων γερμα-

γεύση ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ

71

Στη Γερμανία

υπάρχουν

περισσότερα

από χίλια

είδη μπίρας.

Ευρώπης. Κυρίαρχη θέση έχουν τα παραδο-σιακά Lebkuchen (Λέμπκουχεν) = γλυκά της ζωής), με διάφορα συμβολικά σχήματα που έχουν τις ρίζες τους στην αρχαία ειδωλολα-τρική παράδοση.

Η μπίρα

Η μπίρα εξακολουθεί να είναι το αγαπημέ-νο ποτό των Γερμανών.

Η επινόηση της μπίρας (κατά τη γερμανική παράδοση) οφείλεται στον Γαμβρίνο, θρυλικό βασιλιά της Φλάνδρας που, δίκαια, θεωρήθη-κε προστάτης των φανατικών της μπίρας, μια και κατανάλωσε σε ένα μόνο γεύμα μέχρι 144 μισόλιτρα μπίρας μοναχός του!

Η μπίρα συχνά συνοδεύεται από ένα ποτηράκι γκράπας, της οποίας υπάρχουν πολλές ποιότητες. Το Kirsch (Κιρς) είναι

το γνωστό απόσταγμα από αγριοκέρασα του Μέλανος Δρυμού, ενώ εξίσου γνωστό είναι και το Zwetschgenschnaps (ΤσβέτσγKενΣναπς), απόσταγμα από δαμάσκηνα.

Η μέση κατανάλωση μπίρας ανά άτομο φτάνει τα 120 λίτρα, πράγμα καθόλου παράξενο. Στη Γερμανία υπάρχουν περισσότερα από χίλια είδη μπίρας και η ζυθοποιία συνιστά μια από τις παλαιότερες γερμανικές παραδόσεις. Αυτό επι-βεβαιώνεται με την κήρυξη της 23ης Απριλίου ως Ημέρας της Γερμανικής Μπίρας. Πρόκειται για την επέτειο της έκδοσης του βασιλικού δι-ατάγματος του 1516 στη Βαυαρία, με την οποία οριζόταν επακριβώς ο τρόπος ζυθοποιίας και τα συστατικά της μπίρας. Έμεινε στην ιστορία ως η «Επιταγή καθαρότητας του ζύθου» (Deutsches Reinheitsgebot) και θεωρείται ο πρώτος γερμανι-κός νόμος για την ασφάλεια των τροφίμων.

Τα Wίener-

wϋrstchen,

τα Wϋrstel και

τα Weisswurst

είναι τα πιο

διαδεδομένα

λουκάνικα στη

Γερμανία.

7272

σουίτες και τα σαλόνια του.Ήταν το πρώτο κτίριο της

Πόλης που είχε ηλεκτρισμό και ασανσέρ!.. Διπλωμάτες, πρώην στρατιωτικοί, μυστη-ριώδεις κυρίες, πράκτορες ξένων δυνάμεων συνωστί-ζονταν στα σαλόνια του και διαπραγματεύονταν, μυστικά, εδάφη και συμφωνίες. Στους Βαλκανικούς Πολέμους, σημαντικές πληροφορίες έφταναν στους Έλληνες στρατηγούς για τις κινήσεις των στρατευμάτων της Υψη-λής Πύλης από πράκτορες που δρούσαν στο Pera.

72

H ιστορία από την αρχή

Ήταν το αγαπημένο ξενοδοχείο εστεμμένων αλλά και τυχοδιωκτών, κατασκόπων, ηθοποιών, συγγραφέων και διασημοτήτων. Το Pera Palace Hotel, το πολυτελές ξενοδοχείο που δημιουργήθηκε το 1895 στους λόφους του Πέρα (σήμερα Beyoglu) για να υποδέχεται την ελίτ της Ευρώπης που έφθανε στην Istanbul με το Orient Express… έλαμψε για δεκαετίες με την πολυτέλειά του και την αίγλη της υψηλής του πελατείας.

από τον Μάκη Ανδρονόπουλο

Είχα την ευκαιρία να φιλοξενηθώ δύο φορές στο ιστορικό αυτό ξενοδοχείο, το 1986 και το 2003, καταγράφοντας την πορεία της παρακ-μής του, αλλά και τις καταπληκτικές του ιστορίες. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο, όμως, ανακαινισμένο με σεβασμό στο ιστορικό παρελθόν του, το Pera Palace, διεκδικεί και πάλι πρωταγωνιστικό ρόλο στη φιλοξενία της Πόλης.

Η πρώτη μου διαμονή στο Pera Palace έγινε τον Δεκέμβριο του 1986. Στον πατριαρχικό θρόνο βρισκόταν ακόμη ο γηραιός Δημήτριος. Ήταν εποχή που επικρατούσε μεγάλη καχυποψία με-ταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Θυμάμαι, μάλιστα, πως λίγες μέρες μετά την αναχώρησή μας από την Πόλη, υπήρξε κάποιο συνορι-ακό επεισόδιο. Το Pera Palace ήταν τότε ένα παλιό ξενοδοχείο σε παρακμή. Όμως, η πατίνα του χρόνου «μιλούσε» για τις παλιές του δόξες. Ο αυτοκράτορας Φραγκίσκος-Ιωσήφ, ο βασιλιάς Εδουάρδος ο ΙΙΙ, η βασίλισσα Ελισάβετ ΙΙ, η Ζαζά Γκαμπόρ, ο Πιέρ Λοτί, ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, η Ζακλίν Κένεντι Ωνάση ήταν από τους επιφανείς πελάτες που φιλοξενήθηκαν στις

ιστορικά ξενοδοχεία

Το 411 δωμάτιο,

με θέα στο

Tepebasi, ήταν

το αγαπημένο

της Αγκάθα

Κρίστι.

Η Κωνσταντινούπολη, πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριών, κατέστη εύκολα προσβάσιμη με την ανάπτυξη των μεταφορών και έτσι, άνοιξε τα μυστήριά της στους Ευρωπαίους που συγκλο-νίζονταν από τον εξωτισμό και την πολυχρωμία της, καθώς στην Πόλη, στα τέλη του 19ου αιώνα, μιλούνταν περί τις σαράντα γλώσσες. Δεν είναι τυχαίο που ο Νορβηγός συγγραφέας Κνουτ Χάμσον περιγράφει το συναίσθημα: «Ο ήλιος ανέτειλε ξαφνικά πίσω από τους λόφους του Πέρα, πάνω από του μιναρέδες και τον Κεράτιο και γέμιζε την καρδιά σου με μια βαθυκόκκινη χαρά. Και όλα όσα κοιμόντουσαν τη νύχτα, ξυπνάνε…».

Ήταν το 1917 όταν έμεινε για πρώτη φορά στο Pera Palace Hotel ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, ο ιδρυτής της σύγχρο-νης Τουρκίας. Έκτοτε έμενε τακτικά, σε ταραγμένες ή και ήρεμες περιόδους, στο δωμάτιο 101 που έγινε εξαρχής το αγαπημένο του. Το δωμάτιο ήταν και παραμένει βαμμένο στο χρώμα «ροζ ανατολή», το αγαπημένο χρώμα του Ατα-τούρκ, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για τις προσόψεις όλων

73

Pera Palace Greta Garbo

Agatha Cristie

των σπιτιών του. Το 1981, με την ευκαιρία της 100ής επετείου γενεθλίων του, το δωμάτιο του Τούρκου ηγέτη μετατράπηκε σε μουσείο με πολλά από τα προ-σωπικά του αντικείμενα και κυ-ρίως, μια εκτεταμένη συλλογή από σπάνια τουρκικά και ξένα βιβλία του Ατατούρκ, περιοδικά, ταχυδρομικές κάρτες, μετάλλια και άλλες αντίκες που είχαν συγκεντρωθεί από τις τοπικές και διεθνείς δημοπρασίες.

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που η Αγκάθα Κρίστι επέλεξε το Pera Palace για τη διαμονή της στην Πόλη στις συχνές επι-σκέψεις, που πραγματοποίησε μεταξύ 1926 και 1932. Το 411, ένας χώρος 42 τ.μ. με γαλλικό μπαλκόνι και θέα στο Tepebasi, έγινε το αγαπημένο της δωμάτιο̇ αν και εκεί χάθηκε, μυστη-ριωδώς, το προσωπικό της ημερολόγιο. Εκεί εμπνεύστηκε και έγραψε την περίφημη αστυνομική νουβέλα «Έγκλημα στο Όριεντ Εξπρές». Σήμερα, το δωμάτιο 411 υποδέχεται τους φανατικούς της αναγνώστες της Αγκάθα Κρίστι, διατηρημένο όπως το έζησε και η ίδια, με τα παλιά του έπιπλα, το βασι-λικό κρεβάτι, τη σάλα του μπάνιου και, φυσικά, μια μεγάλη συλλογή των αστυνομικών ιστοριών της Αγκάθα σε διάφορες γλώσσες…

Το Pera Palace συγκέντρωνε και την αφρόκρεμα της τέχνης. Στο Orient Bar έβλεπες τον Έρνεστ Χέμινγουέι να κάθεται στην πολυθρόνα του και να διαβάζει εφημερίδες πίνοντας το ουίσκι, τη Σάρα Μπερνάρ να εξέρχεται από το κεντρικό χολ με τα μακριά της φορέματα να θροΐζουν για να μπει σε μια πολυτελή Μπέντλεϊ ή την Γκρέτα Γκάρμπο περιστοιχισμένη από Τούρκους και Ευρωπαίους θαυμαστές...

Η λαμπρότερη περίοδος του ξενοδοχείου θεωρείται από το 1895 έως το 1914, αν και στη συνέχεια έζησε ιστορικές στιγ-μές, με την ανακήρυξη της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1923, την πρώτη επίδειξη μόδας το 1926, την έκδοση του «Έγκλη-μα στο Όριεντ Εξπρές», το 1934.

Τότε, το 1987, όλα ήταν αξιοπρεπή αλλά μελαγχολικά, παρά τις προσπάθειες του νεαρού groom στο ασανσέρ με τη φθαρμένη στολή και το στρογγυλό καπελάκι να δώσει κάποια φρεσκάδα στην ατμόσφαιρα. Τα δωμάτια ήταν ίδια

κι απαράλλακτα. Οι ταπισερί στις πολυθρόνες τριμμένες, οι τοίχοι γκριζωποί, η τερά-στια σάλα του μπάνιου με τα μεγάλα παράθυρα και τη μαντεμένια μπανιέρα κρύα, ραγισμένη και πολύ παλιά. Όλα αυτά δεν μας αποθάρρυ-ναν να ξαναμείνουμε δεκαέξι χρόνια αργότερα και πάλι στο Pera Palace. Αυτή τη φορά τα πολύχρωμα μεταξωτά κλινο-σκεπάσματα ήταν εντελώς για πέταμα. Το σέρβις, όμως, δεν παρήκμασε ποτέ.

Το 2006 η Beşiktaş Tourism Investments Inc. αγόρασε τα δικαιώματα χρήσης του ξενοδοχείου, έλαβε άδεια από το Turkish Superior Council for the Conservation of Cultural and Natural Property και το 2008 άρχισε η ανακαίνιση. Το project κόστισε 23 εκατ. ευρώ. Ειδικοί επαγγελματίες στην ανακαίνιση έβαλαν όλη την τέχνη τους για να διασώσουν και να ξαναδώ-σουν στο ξενοδοχείο όλο του το μεγαλείο, ενώ ταυτόχρο-να, άλλοι ειδικοί πέρασαν σε αυτό όλη τη σύγχρονη τεχνολογία. Έτσι, το Pera Palace Hotel χαρακτηρίστηκε «ξενοδοχείο-μουσείο» και οργανώθηκε με τρόπο που να μπορεί να δώσει στην πελατεία του, σήμερα, την ατμόσφαιρα νοσταλγίας του 19ου αιώνα…

74

Το δωμάτιο 101

έγινε εξαρχής

το αγαπημένο

του Μουσταφά

Κεμάλ Ατατούρκ,

ιδρυτή της

σύγχρονης

Τουρκίας.

Alfred Hitchcock

75

ελλαδα

76 απόδραση στηστυμφαλίακαιτονφενεό

86 παράδοση ταγεφύριασταζαγοροχώρια

92 γεύσεις αλάτι,ηγεύσητηςθάλασσας

96 κρασί ηδιαδρομήτουκρασιούτουδιονύσου

102 μοναστήρια στηνιεράμονήτιμίουπροδρόμου

απόδραση

7676

μύθοι και πραγματικότητα

Πάνω από τη κοιλάδα της Στυμφαλίας απλώνεται το πέπλο της πρωινής χειμωνιάτικης άχλης. Ανάμεσα στα βουνά, ο κάμπος της σπαρμένος με τους αμπελώνες του αγιωργίτικου κρασιού. Ο ήλιος και οι ζεστές ακτίνες του διώχνουν τη χαμηλή νέφωση για να εμφανιστεί η μεγαλύτερη ορεινή λίμνη της Πελοποννήσου να καθρεφτίζει στα νερά της τις χιονισμένες κορφές. Μια λίμνη ομφάλιος λώρος της μυθολογικής φαντασίας ενωμένος με τη σημερινή πραγματικότητα…

κείμενο–φωτογραφίες: Αντώνης Δήμας

Η μυθική λίμνη

της Στυμφαλίας

και ο Ολίγυρτος.

77

στυμφαλίαφενεός&

απόδραση

7878

Η Στυμφαλία και η Αρχαία Στύμφαλος

Η Λίμνη Στυμφαλία βρίσκεται σε υψό-μετρο 620 μέτρων, ανάμεσα στα βουνά της Κυλλήνης και του Ολίγυρτου. Η Κυλλήνη που, σύμφωνα με την παράδοση, γέννησε τον Ερμή είναι το ανατολικότερο από τα ψηλά βουνά του επονομαζόμενου «Βόρειου Τείχους» της Πελοποννήσου.

Στις απέναντι νότιες όχθες της λίμνης υψώνεται ο Ολίγυρτος που κατά καιρούς, κυριολεκτικά, εφάπτεται με τα νερά της Στυμφαλίας.

Εδώ, στα δασώδη κράσπεδα του Απέλαυ-ρου (η δυτική απόληξη του βουνού), όπως περιγράφει η ηρωική μυθολογία, η θεά Αθηνά συνάντησε τον Ηρακλή -που πάντα στεκόταν στο πλευρό του- δίνοντάς του τα κρόταλα για να τρομάξει και να «σηκώσει» τις απαίσιες στυμφαλίδες, για να τις εξοντώσει στη συνέ-χεια με τα βέλη του.

Πολλά χρόνια μετά το κατόρθωμα του Ηρακλή ήρθε η απαγόρευση του κυνηγιού κι έτσι η Στυμφαλία, τα τελευταία 10 χρόνια, έχει μετατραπεί σε ένα πλούσιο βιότοπο που φιλοξενεί 143 είδη πουλιών, μεταναστευτικά και μόνιμα, κάποια σε πληθυσμούς τέτοιους που σου δίνεται η εντύπωση πως με μια βάρκα μέσα στη λίμνη μπορείς να τα

Η Καστανιά

στους πρόποδες

της χιονισμένης

Ζήριας

(αριστερά).

Η αρχαία Φενεός

(κάτω).

Η αρχαία

Στύμφαλος

(δεξιά).

79

αρχαίο θέατρο δίνεται παράσταση από την αυθόρμητη χορωδία των λιμναίων βατράχων και η κρήνη Βελατσούρι, που τροφοδοτούσε την αρχαία Στύμφαλο, αναβλύζει ακόμα.

Η ζωή της πόλης σταμάτησε το 146π.Χ. με την επέλαση του ρωμαϊκού στρατού. Μετά από κάποια χρόνια ένας μικρός ρωμαϊκός οι-κισμός ιδρύθηκε στα ερείπιά της. Ανατολικό-τερα βρίσκονται τα θεμέλια του Αδριάνειου Υδραγωγείου που κατασκεύασε ο Ρωμαίος αυτοκράτορας το 137π.Χ. για να μεταφέρει τα νερά της Στυμφαλίας στην ακμάζουσα, τότε, πόλη της Κορίνθου. Ακόμα και σήμερα ο περίφημος «Βωχαϊκός χάνδαξ» μεταφέρει τα νερά της Στυμφαλίας στη πεδινή Κοριν-θία. Την περίοδο της Φραγκοκρατίας και συγκεκριμένα μετά την άλωση της Κωνστα-ντινούπολης από τους Σταυροφόρους (1204), χτίστηκε η Μονή Ζαρακά, ένα Κιστερκιανό μοναστήρι τα ερείπια του οποίου δεσπόζουν

συλλαμβάνεις, πιάνοντάς τα από το λαιμό!Εκτός από το μύθο η λίμνη τυλίγεται και με

άλλα μυστήρια, αφού μέρος των νερών της χάνεται υπογείως και αναβλύζει στην περιοχή της Αργολίδας τροφοδοτώντας τον Ερασίνο ποταμό και τις αργολικές πηγές Λέρνη και Κεφαλάρι.

Κοντά στoν οικισμό Κιόνια, στη βόρεια όχθη της λίμνης, βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης της Στυμφάλου που πρωτοήρ-θαν στο φως το 1930 με τις ανασκαφές του αρχαιολόγου Αναστάσιου Ορλάνδου. Πολλά χρόνια μετά και κάτω από την εποπτεία του Καναδικού Ινστιτούτου η αρχαιολογική σκα-πάνη ξανάπιασε δουλειά και το 1993 έφερε στο φως νέα ευρήματα που περιλαμβάνουν δρόμους, οικίες, αμυντικές υποδομές, θέατρο, παλαίστρα και άλλα υπολείμματα της υστε-ροκλασικής και ελληνιστικής πόλης.

Ανακαλύπτω το ιερό της Αθηνάς, ενώ στο

απόδραση

80

στην έξοδο του χωριού. Το Αβαείο είναι δυτικοευρωπαϊκού γοτθικού τύπου και για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν πολλά από τα αρχιτεκτονικά λείψανα της αρχαίας Στυμφάλου. Η λίμνη, θεωρητικά, ανήκει στις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύ-ου Natura 2000, ενώ προστατεύεται και ως αρχαιολογικός χώρος.

Η κοντινή Λαύκα (680μ.) κυριολεκτικά φωλιασμένη στους πρόποδες του Ολίγυρ-του, με τα παλιά πέτρινα σπίτια να στέκουν σαν σιωπηλοί μάρτυρες του παρελθόντος, έγινε γνωστή από τα γυρίσματα του επικού «Αστραπόγιαννου» της δεκαετίας του ’70. Στην παλιά πλατεία, στο χάνι, γυρίστηκε η ιστορική σκηνή του μαχαιρώματος του «κο-λίγου» Κούρκουλου με τον «άνθρωπο των τσιφλικάδων» Σ. Καλογήρου…

Το Καρτέρι είναι ο τελευταίος οικισμός του κάμπου της Στυμφαλίας. Ο δρόμος μετά το χωριό ανηφορίζει ανάμεσα στον Ολίγυρτο και το Γερόντιο Όρος (εδώ, σύμφωνα με τη μυθολογία, βρίσκεται ο τάφος του Αίπυτου, αδελφού του Στύμφαλου) και φθάνει στην Καστανιά, το πιο όμορφο από τα χωριά της περιοχής. Από το διάσελο της Καστανιάς στα 1.100μ. αποκαλύπτεται σε όλη του τη μεγαλο-πρέπεια το πανόραμα του Φενεού.

Aρχαίες πόλεις και οι δύο, η Στύμφαλος και ο Φενεός, ιστορικά ανήκουν στην Αρκαδία.

81

Το Οροπέδιο του Φενεού Το Οροπέδιο του Φενεού είναι μια βαθιά

λεκάνη 220.000 στρεμμάτων που την κυκλώ-νουν τέσσερα ψηλά βουνά (ο Χελμός, η Κυλ-λήνη, ο Ολίγυρτος και ο Όρυξις) και τη δια-τρέχουν δύο ποτάμια, ο Όλβιος και ο Δόξας. Το οροπέδιο, κατά καιρούς, κατακλυζόταν από νερά σχηματίζοντας μια τεράστια λίμνη (τα ίχνη της είναι ολοφάνερα στα τοιχώματα των βουνών). Η ηρωική μυθολογία αναφέρει ότι πρώτος ο Ηρακλής την αποστράγγισε, ενεργοποιώντας τις καταβόθρες της πεδιάδας στα ριζά του όρους Όρυξις.

Πέρα από τη μυθολογία, οι καταβόθρες υπάρχουν και όταν ενεργοποιούνται, στέλ-νουν τα νερά μέσω υπόγειων δρόμων στον Λάδωνα ποταμό. Σύμφωνα με ιστορικές μαρ-τυρίες, όταν πέρασε ο περιηγητής Παυσανίας το 176μ.Χ. η λίμνη ήταν άδεια, το 1462 όμως ήταν γεμάτη. Στο τέλος του 16ου αιώνα η λίμνη ξαναγέμισε, με αποτέλεσμα την εγκα-τάλειψη του παλιού μοναστηριού του Αγίου Γεωργίου και το 1829 όχι μόνο ήταν γεμάτη αλλά είχε και βάθος 50 μέτρα. Τα νερά του Όλβιου και του Δόξα, τελικά, τιθασεύτηκαν με τη δημιουργία φράγματος το 1996 και το σχηματισμό της τεχνητής Λίμνης Δόξα.

Ανεβαίνοντας προς

το διάσελο του

Κυνηγού

αποκαλύπτεται η

συγκλονιστική θέα

της λίμνης και της

Ζήριας.

Το εκκλησάκι του

Αγίου Φανουρίου

στη Λίμνη Δόξα.

απόδραση

82

Η Λίμνη Δόξα και η ανάβαση στη Ντουρντουβάνα

Η περίφημη Λίμνη Δόξα και το γύρω τοπίο παραπέμπουν στη νότια Σκανδιναβία. Πα-νύψηλα μαυρόπευκα και έλατα απλώνονται γύρω από τα κρυστάλλινα νερά της. ενώ από πάνω κρέμονται οι κορυφές της Ντουρντου-βάνας (το όρος Πεντέλεια των αρχαίων), της δυτικής απόληξης του Χελμού. Μια στενή λωρίδα γης εισχωρεί στη λίμνη και οδηγεί στο Παλιομονάστηρο, το βυζαντινού ρυθμού εκκλησάκι που χτίστηκε τον 14ο αιώνα και εγκαταλείφθηκε όταν τα νερά πλημμύρισαν το φενεάτικο κάμπο, στις αρχές του 17ου αιώνα. Οι μοναχοί αναγκάστηκαν να εγκα-τασταθούν ψηλότερα στην πλαγιά, στη θέση που βρίσκεται σήμερα η μονή του Αγίου

Η ακρόπολη της Αρχαίας Φενεού καθώς και τα τείχη της βρίσκονται στα βορειοδυτικά κράσπεδα της πεδιάδας, στη θέση Πύργος. Μετά τις ανασκαφές το 1958-61, έγινε η ανακάλυψη του ναού που ήταν αφιερωμένος στον θεό Ασκληπιό και το μαρμάρινο κεφάλι με τα αλαβάστρινα μάτια που αποδίδεται στη θεά Υγεία (150π.Χ.). Το άγαλμα αυτό καθώς και μέρος των ευρημάτων, βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αρχαίας Φενεού.

Οι ατρόμητοι Φενεάτες πήραν μέρος και στον Τρωικό Πόλεμο αλλά και στην εκ-στρατεία του Αλέξανδρου, ενώ κοντά στην ακρόπολή τους, πάνω στο λόφο, η παράδοση τοποθετεί τον τάφο του Ιφικλή, αδελφού του Ηρακλή και πατέρα του Ιολάου, που βοήθησε τον ημίθεο σε όλους τους άθλους του…

Το χωριό

Μοσιά στο

φενεάτικο

κάμπο.

83

δία, κάποιες απ’ αυτές υπό την προεδρία του Γέρου του Μοριά.

Ο παπα-Αντώνης τρατάρει καφέ και τρια-ντάφυλλο γλυκό του κουταλιού, και οι επι-σκέπτες της μονής απολαμβάνουν, έκθαμβοι, τη θέα στη δαντελωτή λίμνη από το κλειστό χαγιάτι.

Από τον περιφερειακό δρόμο που διατρέχει τις όχθες ξεκινώ την ορειβατική διαδρομή προς το Διάσελο του Κυνηγού (2,30 ώρες) και τις κορφές της Ντουρντουβάνας (4 ώρες). Το μονοπάτι σκαρφαλώνει το πυκνό ελατοδάσος και χαρίζει σπάνιες εικόνες τής περικυκλω-μένης από δάση Λίμνης Δόξα και της απένα-ντι οροσειράς της Κυλλήνης. Η κοπιαστική πορεία προς τις κορφές αποκαλύπτει με τον πανοραμικότερο τρόπο το μεγαλείο της ορει-νής πεδιάδας με τα γεωμετρικά σχήματα και τις παστέλ αποχρώσεις...

Γεωργίου. Από το 1991 το Παλιομονάστηρο (το Ποντικονήσι της ορεινής Κορινθίας) αφιε-ρώθηκε στη μνήμη του Αγίου Φανουρίου.

Το σημερινό μοναστήρι, τριώροφο και επιβλητικό, αγναντεύει από ψηλά τη λίμνη και τις δασωμένες κορφές της Ντουρντου-βάνας. Σύμφωνα με την επιγραφή, πίσω από την κύρια θύρα χτίστηκε το 1693, αλλά ανακαινίσθηκε εκ θεμελίων το 1754, λόγω της μεγάλης πυρκαγιάς που το κατέστρεψε σχεδόν ολοσχερώς. Ο ναός, τύπου βασιλι-κής, είναι εικονογραφημένος με αγιογραφίες λεπτότατης τέχνης και κατεργασίας από τον Γιαννιώτη ζωγράφο Παναγιώτη, την περίοδο 1762-1768.

Στη Μονή του Αγίου Γεωργίου λειτούρ-γησε Κρυφό Σχολείο, ενώ στα χρόνια της επανάστασης έγιναν πολλές συνεδριάσεις οπλαρχηγών από την Κορινθία και την Αρκα-

Το Παλιομονά-

στηρο, το

Ποντικονήσι

της ορεινής

Κορινθίας.

απόδραση

84

Το πανόραμα

του Φενεού

από την

Ντουρτνουβάνα.

Ορεινή Κορινθία ή Αρκαδία;Αγναντεύοντας από εδώ ψηλά, δεν χρει-

άζεται πολύ φαντασία για να «δω» ανάμεσα στο ανάγλυφο των πελοποννησιακών βου-νών, τον θεό Πάνα, το λιοντάρι της Νεμέας, τους Κενταύρους της Φολόης, το ελάφι της Κερύνειας, αλλά και να εντρυφήσω με μια πολύ σημαντική λεπτομέρεια:

Και οι δύο αρχαίες πόλεις, και η Στύμφα-λος και ο Φενεός, αν και σήμερα γεωγραφικά ανήκουν στην Κορινθία, ιστορικά ανήκουν στην Αρκαδία, την καρδιά της Ελλάδας, σύμ-φωνα με τον Στράβωνα, τη γη που ο Βιργίλι-ος όρισε ως την ιδανική χώρα της ευτυχίας και της ήρεμης ζωής με τα χαρακτηριστικά ενός παράδεισου που αγγίζει την ουτοπία…

Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος για την τόσο κυνική απάντηση της Πυθίας, όταν οι Σπαρτιάτες πήγαν να τη συμβουλευτούν για να εκστρατεύσουν εναντίον της μαγικής χώρας των Αρκάδων.

Την Αρκαδία ζητάς; Πολλά ζητάς…

85

Πώς θα πάτε• Από Εθνική Οδό Αθηνών-Κορίνθου (107χλμ.)

προς Στυμφαλία

• Λίμνη Στυμφαλία 140χλμ. συνολική απόσταση

• Λίμνη Δόξα 160χλμ. συνολική απόσταση

• Να έχεις μαζί αντιολισθητικές αλυσίδες

(Δεκέμβριος-Μάρτιος)

Δραστηριότητες• Bird watching στη Στυμφαλία

Πραγματικός ορνιθολογικός παράδεισος

με 143 διαφορετικά είδη πουλιών.

Πάρε μαζί σου κιάλια και χρησιμοποίησε

τα ξύλινα παρατηρητήρια…

Κάθε πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου

διοργανώνεται η Γιορτή των Πουλιών.

• Mountain Bike

Ασφάλτινες και χωμάτινες διαδρομές γύρω

από τη Λίμνη Δόξα.

• Πεζοπορίες

Ήπιες σηματοδοτημένες διαδρομές ολόγυρα από

τη Λίμνη της Στυμφαλίας.

Σηματοδοτημένο μονοπάτι περιβαλλοντικής

ενημέρωσης από το χωριό Λαύκα ώς το ξωκλήσι

της Αγίας Σωτήρας (1 ώρα).

• Ορειβασία

Απαιτητικές διαδρομές από Λαύκα στην κορυφή

του Ολίγυρτου και από τη Λίμνη Δόξα στην

κορυφή της Ντουρτουβάνας (4 ώρες, απαιτείται

ορειβατική εμπειρία και εξοπλισμός).

Η Μονή Αγίου

Γεωργίου.

παράδοση

86

87

πέτρινα τοξωτά γεφύρια

ζαγοροχώρια

Κάθε φορά που βρίσκομαι στα Ζαγοροχώρια και κυρίως στο Κεντρικό και το Ανατολικό Ζαγόρι, δεν χάνω την ευκαιρία να επισκεφθώ και να φωτογραφίσω, ξανά και ξανά, τα πανέμορφα πέτρινα, τοξωτά γεφύρια τους. Και κάθε φορά, μαθαίνω κάτι παραπάνω για την ιστορία τους…

ΕιρΚ

Το γεφύρι της

Βωβούσας

είναι ένα μεγάλο

μονότοξο πέτρινο

γεφύρι στο

Ανατολικό Ζαγόρι

που συνδέει, μέχρι

σήμερα, το χωριό

Βωβούσα που

εκτείνεται και στις

δύο όχθες του

ποταμού Αώου.

Χτίστηκε το 1748

και είναι από τα πιο

όμορφα γεφύρια της

Ηπείρου.

88

Τα περισσότερα γεφύρια στα Ζαγοροχώρια, κατασκευάστηκαν την περίοδο της Τουρκο-κρατίας, εξαιτίας της ανάγκης επικοινωνίας των χωριών -κυρίως των ορεινών- μια και οι κάτοικοι είχαν αποτραβηχτεί σε δύσβατα μέρη για να αποφύγουν την τουρκική κατοχή. Η ποιότητα κατασκευής τους ήταν τόσο περίτεχνη και σταθερή, που αρκετά από αυτά χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα.

Η ονομασία των γεφυριών δινόταν, συνή-θως, από εκείνον που δώριζε τα χρήματα για την κατασκευή τους. Μερικές φορές συνα-ντάμε δύο και τρία ονόματα σε ένα γεφύρι, αφού υπήρχαν χορηγοί και για τη συντήρηση των γεφυριών ή την ανακατασκευή τους.

Τα πέτρινα, τοξωτά γεφύρια έχουν ως κύριο χαρακτηριστικό τους το τόξο, το οποίο προσ-δίδει σταθερότητα στην κατασκευή αλλά ταυτόχρονα ιδιαίτερη χάρη και ομορφιά. Τα μονότοξα γεφύρια τα κατασκεύαζαν σε μέρη

που οι όχθες των ποταμών δεν είχαν μεγάλη απόσταση και το έδαφος ήταν σταθερό.

Τα πολύτοξα τα κατασκεύαζαν όταν στα σημεία που ήθελαν να γεφυρώσουν, η από-σταση ήταν σχετικά μεγάλη ή το έδαφος δεν ήταν κατάλληλο για την στερέωσή τους. Σε ορισμένα από αυτά τα θεμέλια ήταν μέσα στο ποτάμι. Η εργασία θεμελίωσης των πολύ-τοξων γεφυριών ήταν πολύ δύσκολη και το αποτέλεσμα το εξασφάλιζε μόνο η εξαιρετική γνώση της τέχνης από τον πρωτομάστορα. Χωριά του Νομού Ιωαννίνων που έβγαλαν αξιόλογους μαστόρους κατασκευής γεφυ-ριών, ήταν η Πυρσόγιαννη, η Μόλιστα, οι Χουλιαράδες, τα Πράμαντα, το Πληκάτι, η Βούρμπιανη κ.ά.

παράδοση

Το γεφύρι της Κλειδωνιάς ή

του Βοϊδομάτη βρίσκεται στο

χωριό Κλειδωνιά, εκεί που τελειώνει

η χαράδρα του Βίκου. Είναι μονότοξο

με μακρόστενη καμάρα και χτίστηκε

το 1853 για να γεφυρώσει τον ποταμό

Βοϊδομάτη. Τα παλιά χρόνια, οι κάτοικοι

των χωριών το χρησιμοποιούσαν για

να μετακινηθούν από το Δυτικό Ζαγόρι

στην Κόνιτσα. Το γεφύρι αυτό είναι

φημισμένο για την εκπληκτική φυσική

του θέση και την υπέροχη θέα τού

Βοϊδομάτη, από την καμάρα του.

Το γεφύρι Καμπέρ Αγά βρίσκεται κοντά στο χωριό Μηλιωτάδες του

Ανατολικού Ζαγορίου, στη συμβολή των ποταμών Βάρδα και Ζαγορίτικου.

Είναι ένα πολύ χαμηλό μονότοξο γεφύρι με δύο ψευτοκαμάρες στα δεξιά

και τα αριστερά του. Πήρε το όνομά του από τον Καμπέρ Αγά,

ο οποίος χρηματοδότησε την κατασκευή του. Το πέτρινο αυτό γεφύρι

είναι πολύ γνωστό για την ιδιαίτερη, μοναδική αρχιτεκτονική του.

89

Το γεφύρι του Πλακίδα ή Καλογερικό βρίσκεται κοντά στα χωριά Κήποι

και Κουκούλι, στο Κεντρικό Ζαγόρι. Χτίστηκε το 1814 και ανήκει στα σπάνια

τρίτοξα γεφύρια, γεγονός στο οποίο οφείλεται και η ιδιαίτερη φήμη του.

Σπουδαιότερα στοιχεία του είναι τα οδοντωτά του περβάζια και η αρμονική

διάταξη των τριών τόξων του που, όπως λένε, το κάνουν να μοιάζει με

κινούμενη κάμπια. Αρχικά το γεφύρι ήταν ξύλινο, με χορηγία, όμως, του

ηγούμενου του μοναστηριού των Κήπων, Σεραφείμ, μετατράπηκε σε πέτρινο

και πήρε την ονομασία «Καλογερικό». Μετά το1865 ονομάστηκε και «Γεφύρι

του Πλακίδα» εξαιτίας της επισκευής του από τον Αλέξη Πλακίδα, γεγονός που

αναφέρεται και σε σχετική επιγραφή. Το γεφύρι εξυπηρετούσε τους κατοίκους

των δύο χωριών στις μετακινήσεις και τις αγροτικές εργασίες τους.

παράδοση

90

Το γεφύρι του Νούτσου

ή Κόκορου με τη μοναδική

καμάρα του βρίσκεται μεταξύ

των χωριών Κουκούλι, Δίλοφο

και Κήποι στο Κεντρικό

Ζαγόρι. Πρωτοχτίστηκε

το 1750 με χρήματα του

Νούτσου Κοντοδήμου, αλλά

πολλές φορές χρειάστηκε να

επισκευασθεί ή και να χτιστεί

από την αρχή. Στη συντήρηση

ή την ανακατασκευή του

συμμετείχαν πολλοί, ανάμεσα

στους οποίους ο μυλωνάς

Γρηγόρης Κόκκορης από τον

οποίο πήρε το ένα από τα δύο

ονόματά του. Το πέτρινο αυτό

γεφύρι αν και πολύ παλιό,

σώζεται σε καλή κατάσταση.

Το γεφύρι Μίσιου

είναι ένα πανέμορφο

μονότοξο γεφύρι που

χτίστηκε το 1748 από

τον Αλέξη Μίσιο.

Βρίσκεται πάνω στο

παλιό καλντερίμι της

Σκάλας Βίτσας, στο

μονοπάτι που ενώνει

τα χωριά Βίτσα και

Κουκούλι του Κεντρικού

Ζαγορίου. Από την

πέτρινη καμάρα του η

θέα προς το φαράγγι του

Βίκου είναι μαγευτική!

Το γεφύρι

Κοντοδήμου ή

Λαζαρίδη βρίσκεται

στη χαράδρα του

Μικρού Βίκου και

χτίστηκε το 1753 από τον

Τόλη Κοντοδήμο από τον

οποίο πήρε και το όνομά

του. Ενώνει τα χωριά

Κήποι και Κουκούλι,

ενώ είναι γνωστό και

ως γεφύρι Λαζαρίδη

από τον δάσκαλο

Κώστα Λαζαρίδη

που κατάγεται από το

Κουκούλι. Στο μονότοξο

αυτό γεφύρι οδηγεί

ένα χτιστό μονοπάτι, το

οποίο καταλήγει σε ένα

γραφικό καλντερίμι κοντά

στο χωριό Κουκούλι.

91

γεύση ΑΛΑΤΙ

92

Ζούσε κάποτε ένας βασιλιάς με τους τρεις γιους του, που τους αγαπούσε πολύ. Μια μέρα τους ρώτησε πόσο τον αγαπούσαν κι εκείνοι. Ο πρώτος γιος είπε πως τον αγαπά όσο το χρυσάφι και ο δεύτερος δήλωσε πως τον αγαπά όσο το χρήμα. Ευχαριστημένος ο βασιλιάς από τις απαντήσεις των δύο γιων του, στράφηκε στον τρίτο, για να ακούσει να του λέει πως τον αγαπά όσο και το… αλάτι. Τότε ο βασιλιάς θύμω-σε πολύ και έδιωξε τον τρίτο γιο από το παλάτι.

Ο τρίτος γιος, λοιπόν, γύρισε τόπους και τόπους και κατάφερε, με τη δουλειά και την εξυπνάδα του, να γίνει βασιλιάς σε μια μεγάλη πολιτεία. Τα χρόνια περνούσαν και ο γιος πάντα θυμόταν τον πατέρα του, χωρίς, όμως, κακία. Έτσι, μια μέρα, αποφάσισε να οργανώσει ένα μεγαλειώδες δείπνο για βασιλιάδες από άλλες πολιτείες, ανάμεσά τους και ο πατέρας του. Το τραπέζι είχε όλων των ειδών τα καλά, μόνο που όλα, όπως είχε συμφωνήσει με το μάγειρα, ήταν ανάλατα. Όταν όλοι κάθισαν στο τραπέζι, ο βασιλιάς πατέρας του άρχισε να τρώει, μα από τις πρώτες κιόλας πιρουνιές παραπονέθηκε ότι το φαγητό δεν είχε καθόλου αλάτι και έτσι, σταμάτησε. Στεκόταν περίλυπος μπροστά στο τόσο πλούσιο... με άνοστα, όμως, φαγητά τραπέζι.

Τότε ο γιος, που στεκόταν δίπλα του, χωρίς ο γερο-βασιλιάς να τον έχει αναγνωρίσει, του είπε: «Πατέρα, όταν πριν από πολλά χρόνια σου είπα ότι σ' αγαπώ όσο το αλάτι, με έδιωξες από το παλάτι σου. Τώρα, γιατί είσαι τόσο λυπημένος; Μήπως επειδή δεν μπορείς να φας το ανάλατο φαγητό σου»;

Ο βασιλιάς, έκπληκτος, αναγνώρισε το γιο του και κατάλαβε το λάθος του. Του ζήτησε συγγνώμη για το άδικο, αγκαλιάστηκαν και ζήσαν αυτοί καλά…

Ο αιώνιος θησαυρός!

Είναι

γαστρονομικός

πειρασμός με

ιχνοστοιχεία,

μέταλλα και

ιώδιο!

Ακολουθώντας μέσα στην ιστορία το αλάτι, το βρίσκουμε άλλοτε να έχει σημαντικό οικονομικό και πολιτικό ρόλο κι άλλοτε να συνδέεται άρρηκτα με τη νοστιμιά της ζωής, αλλά και με την αίσθηση του μέτρου, αφού σε υπερβολή βλάπτει…

γράφει η Κατερίνα Δρόσσου

93

αλάτι

Στις ασιατικές χώρες οι αγοραπωλησίες γίνονταν με κομμάτια αλατιού, ενώ οι Έλληνες θεωρούσαν το αλάτι σύμβολο φιλίας και αλληλεγγύης και με αυτό επισφράγιζαν τις συμφωνίες τους

γεύση ΑΛΑΤΙ

94

πιο πλούσιο το φαγητό σε γεύση, αλλά και εμπειρία! Μερικοί σεφ στην Αμερική το φέρνουν στο τραπέζι ως πολύτιμη πέτρα και το τρίβουν σαν την τρούφα πάνω στο πιάτο του πελάτη τους.

Στην παγκόσμια αγορά βρίσκουμε το ροζ αλάτι από το Περού (προέρχεται από υπο-στρώματα θαλασσινού νερού που υπήρχε εκεί 200 εκατομμύρια χρόνια πριν), τα γαλλικά fleur de sel, το sel gris και το καπνι-στό αλάτι που καπνίζεται πάνω από δρύινα βαρέλια, όπου παλαίωναν Chardonnay! Ακόμη, γκρι καπνιστό αλάτι από τη Δανία, μαύρο αλάτι Χαβάης αλλά κι ακόμη ένα hot αλάτι που βγαίνει από το κόκκινο πηλώδες χώμα του νησιού. Ένα πιο απλό, καθαρό στη γεύση, αλάτι είναι αυτό από τις ακτές της Σικελίας. Υπάρχουν αλάτια που έχουν μπρούντζινο χρώμα και άλλα από την Ινδία που είναι κατάμαυρα. Ίσως το πιο σπάνιο απ' όλα να είναι το πορτοκαλί, πετρώδες αλάτι από τη Βολιβία.

Τα υπόγεια αποθέματα αλατιού δημιουρ-γήθηκαν από την εξάτμιση των ωκεανών, εκατομμύρια χρόνια πριν. Στις γεωλογικές ανακατατάξεις της Γης, περιοχές που ήταν κάποτε θάλασσες μεταμορφώθηκαν σε βου-νά. Έτσι, βρίσκουμε σήμερα ένα οροπέδιο στρωμένο με αλάτι στη Βολιβία ή γίνεται εξόρυξη αλατιού στα Ιμαλάια, τις Άλπεις, την Αφρική και αλλού.

Μέχρι που…Φτάνοντας στην αρχαία Ρώμη, βρίσκου-

με το αλάτι να έχει μεγάλη ανταλλακτική αξία και να λειτουργεί ως νόμισμα, αφού η πληρωμή των στρατιωτών γινόταν σε μερίδες αλατιού! Αρκεί να σκεφτεί κανείς πως η λέξη «salary», ο μισθός στα αγγλικά, προέρχεται από τη λατινική λέξη «salarium» (sale =αλάτι στη λατινική) που σημαίνει πληρωμή με αλάτι. Στη Βενετία έδωσε μεγάλα πλούτη και δύναμη, καθώς από τις αλυκές τής Λευκάδας διακινούσαν αλάτι στην υπόλοιπη Ευρώπη, ενώ στην Κωνσταντινούπολη οι Ενετοί το αντάλλασσαν με μπαχαρικά από την Ασία, δημιουργώντας ταυτόχρονα «Υπουργείο Άλατος», αφού το αλάτι αποτελούσε, τότε, κρατικό μονοπώλιο.

Στις ασιατικές χώρες οι αγοραπωλησίες γίνονταν με κομμάτια αλατιού, ενώ οι Έλλη-νες θεωρούσαν το αλάτι σύμβολο φιλίας και αλληλεγγύης και με αυτό επισφράγιζαν τις συμφωνίες τους.

Ξεκινώντας από το Ταουντενί, ένας θρυλι-κός δρόμος αλατιού διασχίζει τη Σαχάρα και φτάνει στο Τιμπουκτού που, κάποτε, ήταν εμπορικό σταυροδρόμι για χρυσό, ελεφαντό-δοντο, δούλους και αλάτι. Μεγάλα καραβά-νια από χιλιάδες καμήλες, μετέφεραν πλάκες αλατιού από τον Βορρά προς τον Νότο.

Για αιώνες το αλάτι ήταν το μοναδικό μέσο συντήρησης των τροφών. Με αυτό αλάτιζαν το κρέας, τα ψάρια, το τυρί, τις ελιές, ακόμα και το βούτυρο. Μπορεί κανείς να πει ότι το αλάτι είναι η αφετηρία των… ταξιδιών, αφού με αυτό συντηρούνταν, πλέον, οι τροφές για μεγάλο διάστημα, κι έτσι ξεκίνησαν οι μεγά-λες μετακινήσεις των ανθρώπων!

Και σήμερα…Είναι γαστρονομικός πειρασμός με ιχνο-

στοιχεία, μέταλλα και ιώδιο! Οι μεγαλύτεροι μάγειροι του κόσμου το θεωρούν εξαιρετικά ενδιαφέρον καρύκευμα, με γευστικές ιδιαι-τερότητες ανάλογα με την προέλευσή του. Σε αρκετά εστιατόρια του κόσμου -και στην Αθήνα- προσφέρονται στον πελάτη πολλά διαφορετικά είδη αλατιού για να κάνουν

95

Για αιώνες

το αλάτι ήταν το

μοναδικό μέσο

συντήρησης

των τροφών.

Πολλά από τα ορυχεία αλατιού, ανά τον κόσμο, έχουν μετατραπεί πλέον σε τουριστι-κά θέρετρα ή αξιοθέατα, εξακολουθώντας να προσφέρουν έσοδα στις χώρες τους. Στο Salzburg της Αυστρίας τα 4 ορυχεία αλατιού που διαθέτει έχουν μετατραπεί σε τουριστι-κά θέρετρα. Στη Βολιβία, η περιοχή όπου παράγεται αλάτι είναι τουριστικό αξιοθέατο, διαθέτει μάλιστα ένα εντυπωσιακό ξενοδο-χείο φτιαγμένο, εξ ολοκλήρου, από αλάτι!

Τα διαφορετικά είδη αλατιούΤο αλάτι βρίσκεται ελεύθερο στη φύση, είτε

ως ορυκτό είτε ως το αποτέλεσμα της εξάτμισης του θαλασσινού νερού. Έτσι, έχουμε:

Ορυκτό αλάτι: Το 70% της παγκόσμιας κατανάλωσης καλύπτεται από το ορυκτό αλάτι. Το αλάτι που άφησαν πίσω τους

οι ωκεανοί μπορεί να βρεθεί σε διαφορετικές προσμείξεις. Αλλού υπάρχουν πολλά χρώματα, αλλού πέτρες, αλλού σκελετοί ζώων και ό,τι άλλο μπορεί να κατακαθίσει στη διάρκεια των χιλιετηρίδων. Το κόκκινο ή μαύρο αλάτι από τη Χαβάη οφείλουν το χρώμα τους στον ηφαιστει-ακό πηλό, αλλά και στον άνθρακα που υπάρχει στη γη και, βέβαια, στο ότι δεν υποβάλλονται σε διαδικασίες καθαρισμού.

Θαλασσινό αλάτι: Το φυσικό αλάτι είναι αυτό που έχει υποστεί τις λιγότερες δυνατόν κατερ-γασίες και δεν περιέχει καθόλου πρόσθετα ή βελτιωτικά.

Ο ανθός αλατιού θεωρείται το καλύτερο αλάτι, δεν έχει υποστεί καμία κατεργασία (με αποτέλεσμα να περιέχει ιχνοστοιχεία όπως φθό-ριο, μαγνήσιο, κάλιο, ασβέστιο) και συλλέγεται με το χέρι από τους «αλατάδες», στις αλυκές.

ΔΡΟΜΟΙ

96

βόρεια ελλάδακρασί

Η όγδοη Διαδρομή των Δρόμων του Κρασιού της Βορείου Ελλάδος, αρχίζει από το Παγγαίον Όρος, το Κοκκινοχώρι στον Δήμο Ορφανού και περνά από την πόλη της Καβάλας για να συνεχίσει προς την πόλη της Δράμας, περνώντας από το Μικροχώρι. Στη συνέχεια, ανηφορίζοντας προς το Φαλα-κρόν Όρος, φτάνει στα Κοκκινόγεια στον Δήμο Προσοτσάνης και διασχίζει προς τα δυτικά τον Νομό Σερρών, περνώντας από τους Αμπέλους, μέχρι τον πλούσιο υδροβιότοπο της Κερκίνης.

η διαδρομή του κρασιούτου διονύσου

Στην αρχαιότητα το Παγγαίον Όρος, διάσημο για τα ορυχεία χρυσού και αργύρου, ήταν κέντρο της διονυσιακής λατρείας. Εδώ, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ανατράφηκε ο θεός Διόνυσος και με κρασί του τόπου μέθυσε τα σαρκοβόρα άλογα του βασιλιά Λυκούργου.

ΔΡΟΜΟΙ

Στη Διαδρομή, ερχόμενοι από τη Θεσσαλονίκη, στα 110χλμ. περίπου, θα συνα-ντήσετε πρώτα το περίφημο λιοντάρι και τα ερείπια της αρχαίας πόλης της Αμφιπόλε-ως. Σε μικρή απόσταση, στο Κοκκινοχώρι, βρίσκεται το Κτήμα Βιβλία Χώρα, επισκέ-ψιμο σημείο της Διαδρομής του Κρασιού του Διονύσου. Συνεχίζοντας παραλιακά τη διαδρομή σας, θα συναντήσε-τε την αμφιθεατρικά κτισμένη Καβάλα με το περίφημο βυζα-ντινό κάστρο, τα τείχη και το επιβλητικό υδραγωγείο.

98

Οι συνθήκες παλαίωσης

του κρασιού είναι

εξαιρετικά σημαντικές

για την ποιότητά του

και τα οινοποιεία

κάνουν μεγάλες

επενδύσεις, προκειμένου

να τις εξασφαλίσουν.

Ο αμπελώνας της Διαδρομής του Διονύσου καλύπτει μία μεγάλη έκταση που περιλαμβάνει πολλές τοπικές και ξένες ποικιλίες. Παράλληλα, χαρακτηρίζεται από μια φύση εξαιρετικής ομορφιάς.

Επιστρέφοντας στην Καβάλα, ο επισκέπτης θα κατευθυνθεί ανατολικά προς τη Θράκη, με τελικό προορισμό τον Νομό Έβρου. Στη διαδρομή, η Κοιλάδα του Νέστου, η παραδοσιακή Ξάνθη, τα Άβδηρα, πατρίδα του Δημόκριτου, η λιμνοθάλασσα Βιστωνίδα με το φυσικό όρμο Πόρτο Λάγος και η Κομοτηνή. Πιο ανατολικά ο επισκέπτης θα συναντήσει τη Μαρώνεια, το όμορφο χωριό με τα παλιά αρχοντικά στις πλαγιές του Ίσμα-ρου και θα κλείσει την περιήγησή του στο Σουφλί.

κρασί

Ο δρόμος που οδηγεί από την Καβάλα στη Δράμα περνά από τον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων. Οι ανασκαφές στη θέση της αρχαίας πόλης και στα περίχωρα αποκάλυψαν ίχνη της Εγνατίας Οδού, την περίφημη Ρωμαϊκή Αγορά, το γνωστό αρχαίο θέατρο και πλήθος οικοδομημάτων. Πιο ψηλά, στο Παγγαίον Όρος, βρίσκεται το βυζαντινό μοναστήρι της Εικοσιφοινίτσας, με την αχειροποίητη εικόνα της Παναγίας.

Πριν φτάσετε στη Δράμα, ο δρόμος κατευθύνεται για λίγο ανατολικά, στο Μικροχώρι. Εκεί, μπορείτε να επισκεφθείτε το Κτήμα Τέχνη Οίνου Μικροχωρίου.

Η πόλη της Δράμας είναι χτισμένη στους πρόποδες του Φαλακρού Όρους που οι ντόπιοι ονομάζουν «Βουνό των λουλουδιών». Η περιήγηση στην περιοχή είναι ιδανική για όσους αγαπούν το βουνό και το δάσος. Θα βρουν: χιονοδρο-μικό κέντρο και τέσσερα ορεινά καταφύγια, το σπήλαιο του Μαρά με πολύχρωμους σταλακτίτες και αντανακλάσεις και το πανέμορφο δάσος της Ελάτης. Συνεχίζοντας βορειοανα-τολικά, στα Κοκκινόγεια Δράμας μετά την Προσοτσάνη, μπορείτε να επισεφθείτε το Κτήμα Παυλίδη.

99

Στον αμπελώνα

της Βόρειας

Ελλάδας

διασώθηκε μία

λευκή ποικιλία

πολύ δημοφιλής

σήμερα που

κάποτε όμως,

παρά λίγο

να εξαφανιστεί:

η Μαλαγουζιά.

κρασί

100

ΔΡΟΜΟΙ

Η Διαδρομή του Διονύσου συνεχίζεται στην ανατολική Ελλάδα, περνώντας από την Αλεξανδρούπολη, τις Φέρες και το Σουφλί, την πόλη με τη μεγάλη παράδοση στην παραγωγή μεταξιού.

Κατά μήκος της διαδρομής, όμορφοι ξενώνες, εστιατόρια και χώροι παραγωγής και διά-θεσης τοπικών/παραδοσιακών προϊόντων αναλαμβάνουν να φιλοξενήσουν και να περιποι-ηθούν τους περιηγητές.

Στη συνέχεια, ο δρόμος κατευθύνεται στη Θράκη. Περνά από την Ξάνθη, την πόλη με τα χίλια χρώματα, με στολίδι της την ανέπαφη, διατηρητέα Παλιά Πόλη, όπου ένας περίπατος στα στενά σοκάκια της με τα αρχοντικά θα σας συναρπάσει.

Έπειτα, ο δρόμος κατηφορίζει προς το Θρακικό Πέλαγος και φτάνει στα Άβδηρα, όπου μπορείτε να επισκεφθείτε το οινοποιείο του Κτήματος Βουρβουκέλη, τον παραδοσιακό οικισμό, το Λαογραφικό και το Αρχαιολογικό Μουσείο και την αρχαία πόλη. Συνεχίζει δίπλα στη Βιστωνίδα, μια απέραντη λιμνοθάλασσα μοναδικής ομορφιάς και παγκο-σμίως γνωστή ως καταφύγιο άγριων πτηνών της Μεσογείου. Κάνει μια στάση στο γραφικό λιμάνι του Πόρτο Λάγος και φτάνει στο κέντρο της Θράκης, στη Ροδόπη με τη Μαρώ-νεια και την ομηρική Ίσμαρο - την πατρίδα του οίνου με τον οποίο, σύμφωνα με τον Όμηρο στην Οδύσσεια, ο πολυμή-χανος Οδυσσέας μέθυσε τον Κύκλωπα απελευθερώνοντας... εαυτόν και συντρόφους. Σήμερα, οι νεοφύτευτοι αμπελώνες, αποδεικνύουν τη προσπάθεια αναβίωσης και συνέχισης μιας πανάρχαιας οινοποιητικής παράδοσης.

H γνωστότερη και

σημαντικότερη

ποικιλία της Βόρειας

Ελλάδας είναι το

ξυνόμαυρο. Πρόκειται

για τοπική ερυθρή

ποικιλία, η οποία

όχι μόνο διασώθηκε,

αλλά έχει φανατικούς

φίλους στην Ελλάδα

και το εξωτερικό.

101

Οι επισκέπτες της Διαδρομής του Κρασιού του Διονύσου, εκτός

από τους αμπελώνες και τα οινοποιία της περιοχής μπορούν

να επισκεφθούν πολλούς αξιόλογους χώρους αρχαιολογικού

και φυσιολατρικού ενδιαφέροντος, οι οποίοι είναι:

• Αμφίπολη (αρχαιολογικός χώρος, Μουσείο)

• Φίλιπποι (αρχαιολογικός χώρος, Μουσείο)

• Σπήλαιο Αλιστράτης και Φαράγγι του Αγγίτη

• Σπήλαιο Μααρά

• Χιονοδρομικό Κέντρο Φαλακρού

• Σπήλαιο Ποταμών

• Δάσος Σημύδας στη Μικρομηλιά

• Δάσος Ελάτης

• Δέλτα του Νέστου

• Πόρτο Λάγος

• Νήσος Θάσος

• Άβδηρα (Αρχαιολογικό και Λαογραφικό Μουσείο,

παραδοσιακός οικισμός)

• Αρχαιολογικός χώρος στα παράλια του Ν. Ξάνθης

• Αρχαιολογικός χώρος της Μαρώνειας

Όλα τα

επισκέψιμα

οινοποιεία

της διαδρομής

του Διονύσου

διαθέτουν

αίθουσες με

τραπέζια για

τη δοκιμή των

κρασιών τους.

102

Η σταυροπηγιακή και πατριαρχική Ιερά Μονή του Τιμίου Προδρόμου

Σερρών, στα δυτικά μιας βαθιάς χαράδρας του Μενοίκειου Όρους, ιδρύθηκε

το 1270 και αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα κέντρα του Ορθόδοξου

μοναχισμού. Η σημασία της μονής δηλώνεται και από το γεγονός ότι από το

1457 μέχρι το θάνατό του, το 1462, μόνασε εκεί ο πρώτος Πατριάρχης μετά

την Άλωση της Κωνσταντινούπολης και λόγιος, Γεννάδιος Σχολάριος.

Η πρώτη περίοδοςΩς πρώτος ιδρυτής της από την ιστορία παραδίδεται ο άγιος Ιωαννίκιος.

Σερραίος στην καταγωγή περί το έτος 1250 επέλεξε το Άγιον Όρος, για να

βιώσει μία ανώτερη πνευματική ζωή. Σχεδόν δέκα χρόνια αργότερα η

είδηση του θανάτου του αδερφού του και της συζύγου του, τον ανάγκασαν

να επιστρέψει εσπευσμένα στην πατρίδα του για να αναλάβει την κηδεμονία

του διετούς ανιψιού του Ιωακείμ. Για πολλά χρόνια έζησε ως ασκητής σε

σπήλαια και κελιά, στις ορεινές πλαγιές του Μενοικείου Όρους. Από δίπλα

τον ακολούθησε και ο μικρός ανιψιός του, λαμβάνοντας κοντά στο θείο του

μοναχική παιδεία. Η ολοκλήρωση της περιπλάνησης του αγίου Ιωαννικίου

ως ερημίτη τον οδήγησε στην τοποθεσία όπου σήμερα είναι χτισμένη η

Ιερά Μονή. Σύμφωνα με το Τυπικό του Μοναστηριού, επέλεξε τη θέση

μίας ερημωμένης και «ασκέπου εκκλησίας», αφιερωμένης στον άγιο

Ιωάννη τον Πρόδρομο, την οποία και ανακαίνισε. Ο Κτίτωρ της Ιεράς Μονής

σύντομα διαμόρφωσε τη δυσπρόσιτη εκείνη στους ανθρώπους περιοχή

Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Σερρών

Ήταν οδυνηρή έκπληξη για μένα, η είδηση της καταστροφής τμήματος της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου στις Σέρρες, από πυρκαγιά, στις 13 Δεκεμβρίου 2010. Επισκέφθηκα πριν από λίγους μήνες το σημαντικό αυτό μοναστήρι και έμεινα εντυπωσιασμένη από την ομορφιά του αλλά και από το έργο τής ηγουμένης Φεβρωνίας και των 22 μοναχών που φιλοξενεί, για την αποκατάσταση και διαφύλαξη των θησαυρών του. Ομολογώ ότι αυτές οι γυναίκες, νέες στην πλειοψηφία τους και εξαιρετικά μορφωμένες, με καταγωγή από όλα τα μέρη του κόσμου, με έκαναν να αλλάξω λίγο τις απόψεις μου για το μοναχισμό.Χάρη στην αυτοθυσία των μοναχών, τα ανεκτίμητα κειμήλια της μονής διασώθηκαν. Ωστόσο, ένα σημαντικό κτιριακό τμήμα της καταστράφηκε, αφού η δυσπρόσιτη τοποθεσία δεν επέτρεψε την έγκαιρη επέμβαση των πυροσβεστών. Τώρα που αυτό το σπουδαίο μοναστήρι χρειάζεται στήριξη, πιστεύω ότι είναι η καλύτερη ευκαιρία για να το παρουσιάσουμε…

κείμενο-φωτογραφίες: Ειρήνη Κακουλίδου

Οι τοιχογραφίες

στο Καθολικό

της μονής είναι

ανυπολόγιστης

ιστορικής και

καλλιτεχνικής

αξίας.

μοναστήρια

σε ένα συγκροτημένο κοινοβιακό ίδρυμα το οποίο, σύντομα, προσέλκυσε

πλήθος μοναχών. Στο διάστημα αυτό ο ανιψιός του Ιωακείμ αναδείχθηκε

σε μία σημαντική πνευματική φυσιογνωμία της ευρύτερης περιοχής

αναλαμβάνοντας το 1288 την Επισκοπή της Ζίχνης, στους νοτιοανατολικούς

πρόποδες του Μενοικείου. Το 1300 ο άγιος Ιωαννίκιος, πλέον και Επίσκοπος

Εζεβών, κοιμήθηκε, ενώ τον διαδέχθηκε ο ανιψιός του Ιωακείμ.

Ο δεύτερος Κτίτορας της Ιεράς Μονής, παράλληλα με τα επισκοπικά του

καθήκοντα, ανέλαβε ένα σημαντικό έργο ανοικοδόμησης, περιφρούρησης

και διαφύλαξης των κεκτημένων της μονής, για την οποία μάλιστα όρισε να

είναι άβατη. Το 1300 ανήγειρε τον σημερινό καθολικό ναό, ενώ ανάμεσα

στα άλλα έργα του περιλαμβάνεται και η ίδρυση μέσα στην πόλη των

Σερρών μίας ακόμη Μονής, αφιερωμένης και πάλι στον Τίμιο Πρόδρομο.

Χορηγοί των προσπαθειών του ήταν σημαντικοί βυζαντινοί αυτοκράτορες

όπως ο Ανδρόνικος Β’ (1282-1328), ο Ανδρόνικος Γ’ (1328-1341) και ο

Ιωάννης Στ΄ Καντακουζηνός (1341-1354) όπως και η Βυζαντινή πριγκίπισσα

Σιμωνίδα, θυγατέρα του Ανδρονίκου ΙΙ και σύζυγος του ηγεμόνα των

Σέρβων Μιλούτιν (1282-1321), που υπήρξε έφορος της Ιεράς Μονής. Με

πρόσταγμα του Ανδρόνικου Γ’ η μονή αναγνωρίστηκε ως σταυροπηγιακή

και πατριαρχική. Παράλληλα, η Ιερά Μονή δέχθηκε σημαντικές δωρεές

από τοπικούς άρχοντες, όπως αυτή του μονυδρίου του Αγίου Γεωργίου

του Κρυονερίτη το 1333 προσφορά από τη μοναχή Υπομονή, χήρα του

Σερραίου αριστοκράτη Γεωργίου Σακελλάριου.

Σερβοκρατία & ΤουρκοκρατίαΜε εφόδιο τη σπάνια πολιτική διορατικότητά του, ο Ιωακείμ προείδε τον

κίνδυνο που η μονή διέτρεχε από την πιθανή μελλοντική επέκταση των

Οθωμανών στη Μακεδονία. Γι’ αυτό, φρόντισε να σταλεί στον πρώτο

ηγεμόνα τους Οσμάν, στην Προύσα, μία αντιπροσωπεία μοναχών με

επικεφαλής κάποιον Μαργαρίτη, πλούσιο πολιτικό και άριστο δεξιοτέχνη

της τουρκικής γλώσσας και της διπλωματίας, που αργότερα έγινε μοναχός

με το όνομα Ιωάσαφ. Καρπός της αποστολής αυτής ήταν η υπογραφή

από τον Οθωμανό ηγεμόνα ενός εγγράφου που προφύλασσε, μέχρι της

συντελείας των αιώνων, την Ιερά Μονή από τις αυθαιρεσίες των Τούρκων

επιδρομέων, προστασία που επισφραγίσθηκε το 1372 με την έκδοση

φιρμανίου από τον σουλτάνο Μουράτ Α΄ που σώζεται στις συλλογές τής

βιβλιοθήκης της μονής.

Στις 12 Δεκεμβρίου του έτους 1333, ο άγιος Ιωακείμ και ενώ είχε δεχθεί τη

μεγαλοσχημία με το όνομα Ιωάννης, κοιμήθηκε οσιακά και αργότερα, μετά

την αγιοποίησή του, άρχισε να τιμάται κάθε χρόνο συνεορταζόμενος

με τον άγιο Σπυρίδωνα.

103

μοναστήρια

104

Μετά την κοίμηση του Β’ Κτίτορά της, η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου

συνέχισε να ευημερεί με τη βοήθεια τοπικών αρχόντων όπως ο Κωνσταντίνος

Χολεβιάρη που το 1342 αφιέρωσε στην μοναστική κοινότητα τον ναό του

Τιμίου Προδρόμου στην πόλη των Σερρών (σημερινό Προδρομούδι).

Κατά την περίοδο της Σερβοκρατίας στην περιοχή των Σερρών (1345-

1371), οι Ορθόδοξοι Σέρβοι ηγεμόνες Στέφανος Δουσάν και Ιωάννης

Ούγκλεσης προστάτευσαν και ενίσχυσαν την Ιερά Μονή. Η σύζυγός του

Κράλη Δουσάν Ελένη υπήρξε ενεργός έφορος της μονής. Η παράδοση της

εφορευτικής παρουσίας γυναικείων μελών της σερβικής βασιλικής αυλής

στη Μονή Προδρόμου διασώζεται έντονη στην τέχνη, την αρχαιολογία, την

τοπογραφία αλλά και την προφορική παράδοσή της.

Μετά την Άλωση της Πόλης, ο Γεννάδιος Σχολάριος, ο πρώτος μετά το

1453 Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, αφού παραιτήθηκε από τον

πατριαρχικό θρόνο, αποσύρθηκε στη Μονή Τιμίου Προδρόμου όπου και

μόνασε (1457-1472) μέχρι το τέλος της ζωής του. Η ησυχία του Μενοικείου

Όρους υπήρξε βασικός λόγος της επιλογής του, ενώ η παρουσία των

συλλογών της περίφημης μοναστηριακής βιβλιοθήκης τον ενίσχυσαν στο

πλούσιο συγγραφικό του έργο. Την περίοδο αυτή, η μονή συνέδεσε στενά

το όνομά της με τον άγιο Ραφαήλ, ο οποίος αφού μυήθηκε στη ασκητική

ζωή, εκάρη μοναχός στη Μονή του Προδρόμου.

Δεν άργησε, ωστόσο, να επέλθει προσωρινή παρακμή για την Ιερά Μονή.

Δυσεπίλυτα οικονομικά χρέη και οι ποικίλες αλλαγές που επέφερε η

εμφάνιση του Τούρκου κατακτητή δυσχέραιναν την κατάσταση. Παρά

το σεβασμό και την ανοχή που οι Οθωμανοί επέδειξαν προς τη μονή, οι

Πατέρες το 1518 αναγκάστηκαν να αποστείλουν αντιπροσωπεία τους

στον ισθμό του Σουέζ, όπου και ήρθαν σε διαπραγματεύσεις με τον Αλή,

Κριτή της Ερυθράς Θάλασσας. Με αυτή τη διπλωματική αποστολή η Ιερά

Κοινότητα απεκόμισε ένα αντίγραφο του Ακτιναμέ του Προφήτη Μωάμεθ,

γεγονός που σήμαινε ασφάλεια των κεκτημένων της και προστασία για

τους επόμενους αιώνες.

Μετά την ΑνεξαρτησίαΩστόσο, αυτά τα προνόμια δεν εμπόδισαν τη Μονή σχεδόν τρεις

αιώνες αργότερα, με την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης το 1821,

να συμμετάσχει ενεργά στον εθνικό αγώνα. Ο αρχηγός, μάλιστα, του

επαναστατικού κινήματος στη Μακεδονία, ο Εμμανουήλ Παπάς, συνδεόταν

στενά με τη μοναστική κοινότητα η οποία του είχε παραχωρήσει οίκημα

εκτός του περιβόλου του μοναστηριού.

Για οικονομική βοήθεια του μοναστηριού

μπορείτε να καταθέσετε στους παρακάτω

τραπεζικούς λογαριασμούς:

• ALPHA-BANK

Αρ. Λογ.: 571-002101-076305

ΙΒΑΝ: GR6001405710571002101076305

• ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

Αρ. Λογ.: 5257-035802-567

ΙΒΑΝ: GR7401722570005257035802567

Η ηγουμένη

Φεβρωνία,

ψυχή του

μοναστηριού.

105

Η λειτουργία Ελληνικής Σχολής από το 1825 και Ιερατικής από το 1869

επιβεβαίωσαν την επωνυμία που, δικαιολογημένα, είχε κερδίσει χάρη

στη λογιοσύνη των μοναχών και την πλούσια βιβλιοθήκη της, ως «Μονή

των Γραμμάτων». Το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα ήταν μια ιδιαίτερα

δημιουργική περίοδος για την Ι. Μονή Τιμίου Προδρόμου. Ακολουθώντας

τη γενικότερη πολιτική κατάσταση φιλελευθεροποίησης του οθωμανικού

καθεστώτος, η ευρύτερη περιοχή γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθηση.

Οι προσοδοφόρες οικονομικές δραστηριότητες της Μονής αλλά και των

πέριξ αστικών κέντρων (Σέρρες, Μελένικο, Βροντού κ.ά.) δημιούργησαν

τον απαιτούμενο πλούτο, μέρος του οποίου διοχετεύτηκε μέσω δωρεών

στην επισκευή και την ανοικοδόμηση τμημάτων του μοναστηριακού

συγκροτήματος. Αναπτύχθηκαν επίσης ισχυροί δεσμοί της Ι. Μονής με την

ομόδοξη Ρωσική Αυτοκρατορία. Αποστολή μοναχών της Μονής Τιμίου

Προδρόμου στα 1862-1863 περιόδευσε επαρχίες του ρωσικού κράτους,

συγκεντρώνοντας συνδρομές ευσεβών Ρώσων χριστιανών υπέρ της

Μονής.

Η κατάσταση, όμως, έμελλε να αλλάξει ριζικά από τις πρώτες δεκαετίες

του 20ού αιώνα. Η βουλγαρική στρατιωτική παρουσία κατά τις πολεμικές

συρράξεις της δεύτερης δεκαετίας του 20ού αιώνα στο χώρο της Ανατολικής

Μακεδονίας (Α΄ και Β΄ Βαλκανικοί Πόλεμοι, Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος) και

ειδικότερα στην περιοχή των Σερρών, προκάλεσαν τρομερά δεινά στην Ιερά

Μονή. Αποκορύφωμα της καταστροφής υπήρξαν τα γεγονότα του Ιουνίου του

1917, όταν η λεηλασία από τον υποχωρούντα βουλγαρικό στρατό στέρησε

από την Ιερά Μονή μεγάλο αριθμό των πολυτίμων χειρογράφων της και των

ιερών κειμηλίων της. Ως αποτέλεσμα αυτής της αρπαγής πολλοί από τους

θησαυρούς της βρίσκονται στη Σόφια, ενώ άλλοι κοσμούν βιβλιοθήκες και

μουσεία της Ευρώπης. Την ερήμωση της μονής ολοκλήρωσαν τα γεγονότα

του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και τα δεινά του εμφυλίου πολέμου που

ακολούθησε αμέσως μετά.

Το 1986, την ερειπωμένη μονή ήρθε να αναλάβει και να αποκαταστήσει η

γυναικεία αδελφότητα από την Ιερά Μονή Παναγίας Οδηγητρίας Πορταριάς

Βόλου, υπό την πνευματική καθοδήγηση του Καθηγουμένου της Ιεράς

Μονής Φιλοθέου του Αγίου Όρους Γέροντος Εφραίμ. Τα τελευταία χρόνια

η μονή, υπό την καθοδήγηση της ηγουμένης Φεβρωνίας, φιλοξενεί

22 μοναχές από την Ελλάδα, την Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία.

Μετεξελίχθηκε, μάλιστα, σε Κέντρο Μελέτης Βυζαντινού Πολιτισμού και

Χειρογράφων υπό την εποπτεία της 12ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων

Καβάλας, φιλοξενώντας μελετητές από μεγάλα ξένα Πανεπιστήμια όπως

το Cambridge, το Princeton κ.ά.

Το αρχονταρίκι

της μονής

και η παλιά

ξυλογραφία που

την αποτυπώνει.

Οι μαθητές του

Δημοτικού Σχολείου

Πολιχνίτου λίγο πριν

την εκδήλωση.

Μέσω του προγράμματος «Πλοήγηση στον Κόσμο», η COSMOTE εγκαθιστά στα σχολεία τεχνολογικό εξοπλισμό (οθόνη, κεντρική μονάδα υπολογιστή, wifi router, πολυ-μηχάνημα & web camera) και προσφέρει σε μαθητές και εκπαιδευτικούς δωρεάν ασύρματη πρόσβαση στο Διαδίκτυο, σε υψηλές ταχύτητες. Στο πλαίσιο αυτό η εταιρεία αναβαθμίζει το τηλεπικοινωνιακό της δίκτυο στις συγκεκριμένες περιοχές, αποφέροντας πολλαπλά οφέλη όχι μόνο στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, αλλά έμμεσα και στους κατοίκους.

Αρωγός στην προσπάθεια αυτή είναι το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το οποίο έχει ανα-λάβει τη δημιουργία ειδικής διαδικτυακής πύλης που θα ενισχύει την εκπαιδευτική διαδικασία και αναμένεται να αποτελέσει σημείο ανάπτυξης για το κάθε σχολείο, όσον αφορά στη γνώση για τις νέες τεχνολογίες.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε από την ακριτική Ηρακλειά και θα εφαρμοστεί μέχρι το τέλος του 2010 σε συνολικά 13 σχολεία της Λέσβου και στο Κέντρο Περιβαλλοντι-κής Εκπαίδευσης Ασωμά-του, καθώς και στα νησιά Ανάφη και Κύθνο. Το 2011 η «Πλοήγηση στον Κόσμο» θα επεκταθεί στην υπόλοιπη νη-σιωτική Ελλάδα και συγκε-κριμένα σε απομακρυσμένες περιοχές του Βορείου Αιγαί-ου, των Δωδεκανήσων, των Κυκλάδων και της Κρήτης. Στόχος του προγράμματος εί-ναι να καλύψει πάνω από 100 σχολεία σε απομακρυσμένες περιοχές, απομακρυσμένων νησιών της χώρας.

106

Η διευθύντρια του Δημοτικού Σχολείου Πολιχνίτου

κα Μεταξία Συκά με τους μαθητές, σε απευθείας

σύνδεση με το σχολείο της Ηρακλειάς.

γεγονότα

Πλοήγηση στον Κόσμο

Το νέο πρόγραμμα, που εντάσσεται στις δράσεις Εταιρικής Υπευθυνότητας της COSMOTE, «Πλοήγηση στον Κόσμο» για απομακρυσμένα σχολεία, σε απομακρυσμένες περιοχές της νησιωτικής Ελλάδας, παρουσίασε πρόσφατα σε μια ειδική εκδήλωση η εταιρεία, στο Δημοτικό Σχολείο Πολιχνίτου της Λέσβου.

σε πάνω από 100 σχολεία απομακρυσμένων περιοχών, από την COSMOTE

Οι συντελεστές

του εμπνευσμένου

project από την

COSMOTE

& το Πανεπιστήμιο

Αιγαίου με

εκπροσώπους τής

τοπικής κοινωνίας.

Στην εκδήλωση, όπου διαβάστηκε χαιρε-τισμός του αν. υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, κ. Ν. Σηφουνάκη, συμμετείχαν ο γενικός γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Δημήτρης Χαλκιώτης, ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Παιδαγω-γικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, κ. Κωνστα-ντίνος Τσολακίδης καθώς και η επικεφαλής της Δράσης Ενημέρωσης και Επαγρύπνη-σης του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς saferinternet.gr, κα Βερόνικα Σαμαρά. Την τοπική κοινωνία εκπροσώπησε ο Δήμαρχος Πολιχνίτου κ. Ιωάννης Συκάς, εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς. Στη ζωντανή παρουσίαση της λειτουργίας των δυνατοτήτων του προγράμματος πραγμα-τοποιήθηκε με επιτυχία σύνδεση μέσω Διαδικτύου μεταξύ του Δημοτικού Σχολείου Πολιχνίτου και του σχολείου της Ηρακλειάς.

Την αναγκαιότητα της εξάλειψης των ανισοτήτων που σήμερα επικρατούν μεταξύ των αστικών κέντρων και της ελληνικής ακριτικής περιφέρειας, επεσήμανε η Δι-ευθύντρια Εταιρικών Σχέσεων της COSMOTE, Μαριλένα Φατσέα, μιλώντας στην εκδήλωση στη Λέσβο: «Ο τρόπος πρόσβασης στη γνώση εξελίσσεται και οι ασύρμα-τες ευρυζωνικές υπηρεσίες είναι ένα βασικό μέσο για την απόκτησή της. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι η τεχνο-λογία είναι ένα κοινωνικό αγαθό στο οποίο όλοι έχουν δικαίωμα, διότι προσφέρει νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και καλύτερη ποιότητα ζωής. Η COSMOTE μέσω του νέου της προγράμματος “Πλοήγηση στον Κόσμο” αναδεικνύει, για ακόμα μια φορά, την κοινω-νική διάσταση της τεχνολο-γίας και πώς αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί και στη σύγχρονη εκπαιδευτική διαδικασία της πατρίδας μας».

107

Καινοτόμο πρόγραμμα Εταιρικής Υπευθυνότητας για πρόσβαση στο Διαδίκτυο και εξοικείωση

με τις νέες τεχνολογίες, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

γεγονότα

108

Ο πλούτος των Αρχαίων Ελληνικών Νομισμάτων στην έκθεση του Νομισματικού Μουσείου

«Εκ των… από την ρίζαν δένδρου ευρεθέντων»

Αθήνα / 1929Θησαυρός με δαρεικούς, τις χρυσές

κοπές των βασιλέων της Περσίας, που αποκρύφθηκε την περίοδο 390-360 π.Χ.

Βρέθηκε τυχαία το 1929 στην περιοχή του Ιλισσού στην Αθήνα και διασκορπί-στηκε. Ένα τμήμα του από 8 νομίσματα δωρήθηκε από τη συγγραφέα Πηνελόπη

Δέλτα στο Νομισματικό Μουσείο.

ΤΤον πλούτο των αρχαίων ελληνικών νομισματικών θησαυρών εξιστορεί η έκθεση « Εκ των… από την ρίζαν δένδρου ευρεθέντων», η οποία πραγματοποιείται στο Νομισματικό Μουσείο της Αθήνας από τον Απρίλιο του 2010 έως και το Μάρτιο του 2011. Στην έκθεση παρουσιάζονται εικοσιένα θησαυροί αρχαίων νομισμάτων οι οποίοι χρονολογούνται από τον 5ο έως τον 1ο αιώνα π.Χ. Εκτίθενται 3.644 χρυσά, αργυρά, χαλκά, υπόχαλκα και από ήλεκτρο αρχαία νομίσματα. Από τους θησαυρούς, δύο προέρχονται από το Νομό Κορινθίας, ενώ ένας από τη Θήβα συμπεριλαμβάνει και χρυσά κοσμήματα. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει τους τρόπους που χρησιμοποιήθηκαν για αποταμίευση την εποχή που δεν υπήρχαν τράπεζες, να ανακαλύψει τη σχέση των νομισμάτων με τα ιστορικά γεγονότα και να αντλήσει πληροφορίες για το φαινόμενο του αποθησαυρισμού και τη νομισματική κυκλοφορία στον ελλαδικό χώρο. Η έκθεση πραγματοποιείται με την ευγενική χορηγία της Club Hotel Casino Loutraki.

Φανά Χίου / 1913Θησαυρός με 59 αργυρά νομίσματα -στατήρες και τρίτες στατήρα- της Χίου που αποκρύφθηκε γύρω στο 420 π.Χ.Βρέθηκε το 1913 μέσα σε αγγείο κατά την ανασκαφή του ιερού του Φαναίου Απόλλωνα στη Χίο.

109

Ο πλούτος των Αρχαίων Ελληνικών Νομισμάτων στην έκθεση του Νομισματικού Μουσείου

Απρίλιος 2010 - Μάρτιος 2011

Επίδαυρος / 1977Θησαυρός με 92 χρυσούς στατήρες, στην πλειοψηφία τους κοπές στο όνομα

του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Φιλίππου Γ΄ Αρριδαίου από νομισματοκο-πεία της Μικράς Ασίας και της Εγγύς Ανατολής, που αποκρύφθηκε

στις αρχές του 3ου αι. π.Χ. Βρέθηκε το 1977 μέσα σε αγγείο κατά την ανασκαφή του Ιερού της Αρτέμιδος, στην αρχαία πόλη της Επιδαύρου.

110

Από τότε που διάβασα ότι μια νεαρή κυρία ρώτησε το

συγγραφέα: «Πολύ ενδιαφέρον το βιβλίο σας, αλλά διατίθεται

ψηφιακά;.. γιατί δεν έχω χρόνο…», κατέστη και σε μένα το δύσπιστο

σαφές ότι η διαδικασία τής ανάγνωσης έχει αλλάξει. Δεν είναι μόνο

το scroll down που την αλλοιώνει, είναι και το ίδιο το μέσο.

Διότι, αν «το μέσο είναι το μήνυμα», και το μέσο είναι μια

οθονίτσα διαμέτρου 5 cm, τότε, μάλλον σύντομα, οι συγγραφείς

θα αρχίσουν να γράφουν με τρόπο που να εξυπηρετεί το μέσο.

Μικρές, κοφτές φράσεις. Ίσως και χωρίς ρήμα ή με συντμήσεις…

Ποιος ξέρει; Ίσως μια μορφή λόγου σαν εκείνη τη χειμαρρώδη

ιμπρεσιονιστική γλώσσα, χωρίς στίξη, του Γιώργου Χειμωνά...

Να δούμε και πώς θα λειτουργήσει στο ευρύ κοινό

και η υπηρεσία της Google, http://ngrams.googlelabs.com, η

οποία παρέχει εδώ και λίγες βδομάδες δωρεάν πρόσβαση

σε 5,2 εκατομμύρια ψηφιοποιημένους τίτλους βιβλίων (500

δισεκατομμύρια λέξεις!..) που έχουν εκδοθεί από το1800 έως

το 2000 και είναι γραμμένοι κυρίως στα αγγλικά, αλλά και στα

γαλλικά, τα γερμανικά, τα ρωσικά, τα κινεζικά, τα ισπανικά και τα

εβραϊκά. Σίγουρα, η δουλειά αυτή που έφερε εις πέρας μια ομάδα

του Χάρβαρντ η οποία δούλεψε επί εφτά χρόνια, αποτελεί μείζονα

επανάσταση. Η βιβλιοθήκη του παγκόσμιου χωριού είναι γεγονός.

Οι αλλαγές είναι ραγδαίες και ακόμη, αμφίρροπες.

Ο γκουρού της τεχνολογίας, Νίκολας Καρ, θεωρεί ότι η

υπερδραστηριότητά μας στο Ίντερνετ βλάπτει τις διανοητικές

ικανότητες που χρειαζόμαστε για να κατανοήσουμε πιο απαιτητικά

κείμενα και προτείνει να κλείνουμε, έστω και μια μέρα τη βδομάδα,

τον υπολογιστή. Ο Καναδός συγγραφές Τζον Μιεντίμα, επίσης,

προτείνει να συγκροτηθεί ένα παγκόσμιο κίνημα «slow reading».

Παραμένω δύσπιστος, αν και κάθε μέρα που περνάει

εξοικειώνομαι όλο και πιο πολύ με τον ψηφιακό κόσμο. Η

απόλαυση της ανάγνωσης ενός βιβλίου δεν έχει καμία σχέση

με την ανάγνωσή του σε ψηφιακή μορφή. Στο βιβλίο διαβάζεις

το συγγραφέα, στην οθόνη, κατά τη γνώμη μου, διαβάζεις…

πληροφορία.

Τίμος Ελαιουργός

βιβλίαΗ βιβλιοθήκη του κόσμουκαι το «slow reading»

Τα βιβλία αυτά δεν είναι ταξιδιωτικά, ούτε καν ανήκουν στην ταξιδιωτική λογο-τεχνία. Δεν έχω όμως διαβάσει τίποτε πιο ταξιδιάρικο για το Αλγέρι, τη Μασσαλία και το Παρίσι. Δεν έχω διαβάσει τίποτα που να βάζει τον αναγνώστη τόσο βαθιά στην ατμόσφαιρα μιας πόλης, στην κοι-νωνιολογία και την ιστορία της με τέτοια ένταση, με τόση αλήθεια. Κλίμα νουάρ, περίπλοκες ιστορίες άμεσα συνδεδεμένες με την πραγματική ιστορία και ιλιγγιώδεις εξελίξεις και ανατροπές. Νομίζεις ότι ζεις τα γεγονότα, τον πόλεμο της Αλγερίας, τις συνέπειες του τέλους της αποικιοκρατικής Γαλλίας, την έκρηξη της Εξωκοινοβου-λευτικής Αριστεράς στα τέλη των ‘60s. Κι όλα αυτά μέσα από τη στοχαστική ματιά ενός αστυνομικού επιθεωρητή, του ευάλωτου και ευαίσθητου Πάκο Μαρ-τίνεθ, που κουβαλάει το φάντασμα ενός αμφιλεγόμενου πατέρα και τον έρωτα της όμορφης Ιρέν που έχασε το πόδι της σε μια τρομοκρατική ενέργεια στο Αλγέρι.

Συγγραφέας της τριλογίας, είναι ο Μορίς Ατιά που γεννήθηκε στο Αλγέρι το 1949 και εργάζεται ως ψυχίατρος-ψυχαναλυτής στο Παρίσι. «Το Μαύρο Αλγέρι» τιμήθη-κε με το βραβείο Jean Amila-Meckert (2007) ως το καλύτερο βιβλίο λαϊκής έκφρασης και κοινωνικής κριτικής, με το βραβείο Michel Lebrun αστυνομικού μυθιστορήματος (2006) και με το βραβείο του Φεστιβάλ Μεσογειακού Αστυνομικού Μυθιστορήματος.

Ο Ατιά συμπλέκει το κοινωνικό και το ιδιωτικό, το ιστορικό και το προσωπικό, τον κινηματογράφο και την ψυχανάλυση. Θέτει ερωτήματα για τους κώδικες αξιών, το καλό και το κακό και τις γκρίζες ζώνες ανάμεσά τους. Οι πόλεις αναδύονται μέσα από τις γραμμές του, δρόμος με δρόμο, πλατεία με πλατεία. Οι άνθρωποι και τα πάθη τους το ίδιο. Πυκνός, σοφός, απολαυστικός…

Τριλογία: Αλγέρι, Μασσαλία, Παρίσι

ΕΠΙΛΟΓΕΣ

111

Όταν η αστυνομική λογοτεχνία σε ταξιδεύει στον κόσμο και στην ιστορία

Το μαύρο ΑλγέριΣε μια πολυσύχναστη παραλία του Αλγερίου ανακαλύπτονται τα πτώματα της Γαλλίδας Εστέλ και του Αλγερινού Μουλούντ. Μια σφαίρα στην καρδιά της γυναίκας, μια σφαίρα στον λαι-μό του άντρα και τρία γράμματα χαραγμένα στην πλάτη του… Καθώς η γαλλική ακροδεξιά οργάνωση OAS κλιμακώνει τις τρομοκρατικές επιθέσεις της, αντιδρώντας έτσι στην επικεί-μενη αναγνώριση της ανεξαρ-τησίας της Αλγερίας από την κυβέρνηση του στρατηγού Ντε Γκολ, η αστυνομία αντιμετωπί-ζει με αδιαφορία τέτοια «μικρά» περιστατικά. Την υπόθεση αναλαμβάνει ο αστυνόμος Πάκο Μαρτίνεθ που διεξάγει, με πείσμα και επιμονή, την έρευνά του, αντιλαμβανόμενος πόσο λίγη σημασία μπορεί να έχει ο θάνατος ενός ζευγαριού, όταν η τρέλα και η απελπισία του πολέ-μου της Αλγερίας αναγκάζουν απεγνωσμένους ανθρώπους να εγκαταλείψουν ή να καταστρέ-ψουν τα πάντα.

Εκδόσεις: Πόλις, Σελ. 400, Τιμή: 18€

Η κόκκινη Μασσαλία Ο πόλεμος της Αλγερίας τελείωσε. Ο επιθεωρητής Πάκο Μαρτίνεθ και η Ιρέν, συνεχί-ζουν τη ζωή τους· εκείνος στη Μασσαλία, εκείνη στο Αιξ-αν-Προβάνς.Ένας νεκρός στη φοιτητική εστία θα φέρει τον Πάκο και τον συνεργάτη του Κουπιγκιάν, κοντά στους φοιτητές και τις πολιτικές τους ανησυχίες. Ο κόσμος των αριστεριστών κάθε απόχρωσης, τροτσκιστές, αναρχικοί, μαοϊκοί, οπαδοί της Ρόζας Λούξεμπουργκ, ασφυκτιά κάτω από το γκολικό καθεστώς. Η αστυνομική έρευνα δεν καταλήγει πουθενά, οι θάνατοι διαδέχονται ο ένας τον άλλο. Υπόκοσμος και παρακρατικοί, «άνθρωποι της σιωπής, υπηρέ-τες της σκιάς» κινούνται στη Μασσαλία.Ποιος κρύβεται πίσω τους και τι επιδιώκει; Οι ήρωες του Μoρίς Ατιά θα περάσουν ο καθένας από τις δικές του Συμπληγάδες και θα διασωθούν, ο καθένας με τα δικά του τραύματα. Παίρνουν δύναμη από τις αδυναμίες τους, ζητούν δικαίωση και δικαιοσύνη…

Εκδόσεις: Πόλις, Σελ. 552, Τιμή: 20€

Παρίσι μπλουζΠαρίσι 1970, στον απόηχο του Μάη του ’68. Δύο γεγονότα φαινομενικά ασύνδετα μετα-ξύ τους, μια δολοφονία στο Πανεπιστήμιο της Βενσέν και η έξαρση της δράσης της Προ-λεταριακής Αριστεράς, θα οδη-γήσουν τον Πάκο να διεισδύσει, παριστάνοντας τον φοιτητή, στους αριστερίστικους κύκλους της Βενσέν και να αναζητήσει απαντήσεις στον σκοτεινό βυθό του μαοϊκού κινήματος. Η Βενσέν, ένα πειραματικό πα-νεπιστήμιο ανοιχτό σε όλους, οι κινηματογραφικές αίθουσες με τις παθιασμένες συζητήσεις των σινεφίλ, τα sex shops, οι δρόμοι του Παρισιού, είναι οι τόποι όπου διαδραματίζεται το τρίτο μέρος της νουάρ τριλογίας του Ατιά, σε μια ατμόσφαιρα που υπογραμμίζουν οι ρυθμοί και το πάθος της μουσικής μπλουζ. Ο Πάκο, αφοπλιστικός στη μοναξιά και τη μελαγχολία του, αναζητά -και δημιουργεί-τον εαυτό του μέσα στην κοινωνία που ζει και παίρνει τις σημαντικότερες αποφάσεις της ζωής του…

Εκδόσεις: Πόλις, Σελ. 536, Τιμή: 20€

Παρίσι μπλουζ

112

Το φωτογραφικό άλμπουμ του «Μάρκο Πόλο»

Ο ανεξάρτητος φωτογράφος Yamashita Michael ρώτησε τον αρχισυντάκτη του National Geographic και έμαθε ότι η τελευταία δημοσίευση για τον Μάρκο Πόλο με τίτλο «Ο μεγαλύ-τερος χερσαίος εξερευνητής του κόσμου» είχε γίνει το 1928. Έτσι, αποφάσισε να κάνει το ταξίδι του Πόλο με συντροφιά τον συντάκτη του περιοδικού Μάικ Έντουαρντς. Το ταξίδι κράτησε τέσσερις μήνες και πήρε διαστάσεις πάθους, καθώς με οδηγό το ίδιο το βιβλίο τού Μάρκο Πόλο παρασύρθηκαν στην πιστή επανάληψή του. Από τη Βενετία και μέσα από τα βουνά και τις έρημους του Ιράκ και του Ιράν, την πολεμική ζώνη του Αφγανιστάν και πάνω από τα όρη Παμίρ έφτασαν στην Κίνα. Ακολουθεί ένα απίστευτο οδοιπορικό κατά μήκος του νότιου Δρόμου του Μεταξιού μέσα από τις πόλεις-οάσεις του Κασγκάρ και του Χοτάν, την έρημο Τακλιμακάν, τους βουδιστικούς θησαυρούς του Ντουνχουάνγκ στην Εσωτερική Μογγολία και τη φημισμένη Ξαναντού του Κουμπλάι Χαν. Ο Πόλο ταξίδεψε στο Θιβέτ και στη Μιανμάρ για υποθέσεις του Μογγόλου αυτοκράτορα. Έμεινε στη Γιανγκζού και στη Χανγκτζού, τη Βενετία της Ανα-τολής, δηλαδή σε δύο από τις μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου της εποχής του και τέλος διέ-πλευσε το Μεγάλο Κανάλι και τον ποταμό Γιανγκτσέ. Ο φακός του Γιαμασίτα ανοίγει το δρόμο προς την περιπέτεια.

Εκδόσεις Καρακώτσογλου, Σελ. 503

Τα ταξίδια πάντα γοήτευαν, γιατί άνοιγαν τους ορίζοντες του ανθρώπου και

τον αποσπούσαν -έστω και για όσο αυτά διαρκούσαν- από τη μονότονη

καθημερινότητα. Το ίδιο ισχύει και σήμερα. Τα ταξίδια παραμένουν συναρπα-

στικά και ενδιαφέροντα. Δεν είναι τυχαίο που το ταξιδιωτικό ρεπορτάζ

κατάγεται από την αρχαιότητα και συνεχώς εξελίσσεται και εμπλουτίζεται,

διατηρώντας το ενδιαφέρον του μεγάλου κοινού, όπως άλλωστε προκύπτει

από την «έκρηξη» των εκδόσεων. Παλαιότερα ήταν η πένα σπουδαίων

ταξιδευτών που αναλάμβανε να μεταφέρει στους υπόλοιπους τις εικόνες, τα

ήθη και τα έθιμα των ανθρώπων σε χώρες μακρινές, εξωτικές. Τον 19ο αιώνα

προστέθηκαν τα σχέδια και οι ακουαρέλες και τον 20ό αιώνα η φωτογραφία

που ήρθαν να συμπληρώσουν την πληροφορία για τα μέρη, τα αξιοθέατα,

τους ανθρώπους, τις κουζίνες, την ιστορία των τόπων.

Ευρώπη, οι ομορφότεροι προορισμοί Η μαγεία της Ευρώπης με τα μυθικά κάστρα της, τις οχυρωμένες πόλεις, τους ποταμούς με τα βαθυγάλαζα νερά, τα μεγαλοπρεπή παλάτια και την εντυπωσιακή ποικιλία πολιτισμών και παραδόσεων. Με άφθονες έγχρωμες φωτογρα-φίες και περιγραφές που μαγνητίζουν, αυτό το βιβλίο αποτελεί έναν κατάλογο με τα καλύτερα μέρη της Ευρώπης και την ποικιλομορφία των τοπίων της, τους φυσικούς σχηματισμούς, τους ανθρώπους και τα έθιμά τους.

Εκδόσεις Καρακώτσογλου, Σελ. 320

Ιερή Ινδία, εννιά ζωές, εννιά ιστορίες Ένα κράμα δημοσιογραφίας, ανθρωπολογίας, ιστορίας και ιστορίας των θρησκειών γραμ-μένο ως λογοτέχνημα από τον αρθρογράφο του Independent Γουίλιαμ Νταλρίμπλ, που επισκέφθηκε το Νέο Δελχί το 1987 και έκτοτε έμεινε εκεί. Ένας βουδιστής μοναχός παίρνει τα όπλα για να αντισταθεί στην κινεζική εισβολή στο Θιβέτ και ύστερα περνά όλη του τη ζωή προσπαθώντας να εξιλεωθεί. Μια μοναχή δοκιμάζει τη δύναμη της αποστασιοποίησής της παρακολουθώντας την καλύτερή της φίλη να οδηγείται στον θάνατο μέσω της νηστείας. Ένας επιτυχημένος επαγγελματίας εγκα-ταλείπει την καριέρα του και γίνεται περι-πλανώμενος μοναχός... Εννιά άνθρωποι που σφυρηλατούν τη δική τους, ξεχωριστή σχέση με τη θρησκεία, εννιά αλησμόνητες ιστορίες. Ο Νταλρίμπλ φωτίζει τη νέα εποχή της ταχύ-τατης οικονομικής ανάπτυξης της Ινδίας, που φέρνει ραγδαίες αλλαγές στην κοινωνία και στις θρησκευτικές πρακτικές της.

Εκδόσεις Μεταίχμιο, Σελ. 368

ΕΠΙΛΟΓΕΣ

113

«Είκοσι ζευγάρια σχηματίστη-καν, η μουσική ξεκίνησε, και μετά… έβαλα τα χέρια μπροστά στα μάτια μου από ντροπή. Αλλά κοιτούσα ανάμεσα από τα δάχτυλά μου. Χόρευαν το διά-σημο καν-καν. [...] Ο κεντρικός στόχος είναι να χορεύεις όσο πιο άγρια, όσο πιο θορυβώδη, όσο πιο μανιασμένα γίνεται, να αποκαλύπτεις όσο το δυνατόν περισσότερα αν είσαι γυναίκα και να κλοτσάς όσο πιο ψηλά γίνεται, ανεξαρτήτως φύλου». Στην Ιταλία θαυμάζει τις όμορφες γυναίκες και προβλη-ματίζεται με τα αρχαία μνημεία. Στην Αθήνα καταδιώκεται από ανθρώπους και αγέλες σκύλων, καθώς προσπαθεί να μπει κρυφά στην Ακρόπολη… «Η φρουρά έκανε την εμφάνισή της - τέσ-σερις Έλληνες. Μαζευτήκαμε στην πύλη και μας επέτρεψαν την είσοδο. [Δωροδοκία και διαφθορά.][...] Μπροστά μας, κάτω από το φως του φεγγα-ριού, υψώνονταν τα πιο ευγενή ερείπια που είχαμε δει ποτέ – τα Προπύλαια, ο μικρός ναός της Αθηνάς, ο ναός του Ηρακλή και ο μεγαλοπρεπής Παρθενώνας»...Ο Τουέιν δεν διστάζει να κοροϊδέψει και να ειρωνευτεί αυτά που βλέπει. Αμφιταλα-ντεύεται μεταξύ θαυμασμού και απώθησης, καθώς από τη μια εκθειάζει τον πολιτισμό της Γηραιάς Ηπείρου, ενώ από την άλλη περιπαίζει την υπεροψία της. Παράλληλα, ενώ σαρκάζει την Ευρώπη και τις παλιομοδίτι-κες συνήθειές της, υπενθυμίζει στους συμπατριώτες του την αφέλειά τους και θεωρεί την αλαζονεία τους το ίδιο γελοία με την υπεροψία της Ευρώπης.

Kαν-καν, γάτες και πόλεις από στάχτη

Το βιβλίο αυτό έκανε, διε-θνώς διάσημο τον Aμερικανό συγγραφέα Μαρκ Τουέιν (1835-1910) και τον καθιέρωσε ως συγγραφέα στη χώρα του. Οι επιτυχίες με τις Περιπέτειες του Τομ Σόγιερ και τις Περιπέτειες του Χάκλμπερι Φιν ακολούθη-σαν τη φήμη του Καν-Καν. Το 1864, ο Τουέιν μετακόμισε στο Σαν Φραντσίσκο όπου εργά-στηκε στις τοπικές εφημερί-δες. Την άνοιξη του 1866, ως απεσταλμένος της εφημερίδας Sacramento Union, ταξίδεψε στις Νήσους Σάντουιτς (σημε-ρινή Χαβάη), προκειμένου να γράψει μια σειρά από ταξιδιωτι-κά άρθρα. Την επόμενη χρονιά ταξιδεύει στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή για την εφημερί-δα Alta California. Οι ανταπο-κρίσεις του έχουν μεγάλη απή-χηση και αποτέλεσαν τη βάση για το πρώτο βιβλίο του Τουέιν, The Innocents Abroad, που δημοσιεύθηκε το 1869 και το οποίο του πρόσφερε σημαντική αναγνώριση από το κοινό. Αζό-ρες, Μαρόκο, Παρίσι, Πομπηία, Αθήνα. Ο Μαρκ Τουέιν ταξι-δεύει στη Μεσόγειο - άλλοτε εν πλω και άλλοτε με τρένο. Κάθε σταθμός είναι μία νέα εμπειρία την οποία καταγράφει. Στις Αζόρες φρίττει με την ασχήμια των γυναικών. Στο Μαρόκο συ-μπονάει τον Αμερικανό πρόξενο για τη μοναξιά του, ενώ στο Παρίσι ξαφνιάζεται με τον νέο χορό, το καν-καν.

Του Mark TwainΜε χαρακτικά από

την έκδοση του 1899Εκδόσεις: Ασβός

Σελ. 232Τιμή: 12,5€

114

Η νέα πρόταση του φετινού χειµώνα ακούει στο όνοµα «Ανανεωµένο Χιονοδροµικό Κέντρο Καλαβρύτων». Φοράει τα λευκά του και σας υποδέχεται µε φρέσκες ιδέες για ατελείωτο σκι και snowboard, παιχνίδια και δραστηριότητες στο χιόνι και ελκυστικές τιµές που θα σας κάνουν να σκι-άρετε σε κάθε ευκαιρία!

Τοποθεσία: το µυθικό βουνό ΧελµόςΑπέχει µόλις 14 χιλιόµετρα από την πόλη των Καλαβρύτων, γεγονός που εξασφαλίζει άµεση πρόσβαση για να ξεκινήσετε τις καταβάσεις στις χιονισµένες πίστες από νωρίς το πρωί. Η κοντινή απόσταση από την Αθήνα (203 χλµ.) και τα 103 χλµ. από την Πάτρα το κάνει ιδιαίτερα δηµοφιλές στους χιονοδρόµους αλλά και τους φίλους του βουνού. Στον Χελµό βρίσκεται ο περίφηµος ποταµός της Στύγας µε τα ιερά νερά στα οποία, σύµφωνα µε την µυθολογία, έδιναν τον απαράβατο όρκο οι Ολύµπιοι θεοί.

Σκι και αναψυχήΔιαθέτει τον υψηλότερο αναβατήρα σε όλη την Ελλάδα, τη Στύγα και τη µεγαλύτερη πίστα, τη Νεφέλη, η οποία ξεκινάει από ύψος 2.340µ. στη Νεραϊδοράχη και εκτείνεται σε µήκος 3.200µ. Στις εγκαταστάσεις του Κέντρου στο Χελµό ο επισκέπτης µπορεί να βρει άνετους χώρους στάθµευσης, ακριβώς δίπλα

στους αναβατήρες, γεγονός που εξασφαλίζει ένα άνετο ξεκίνηµα µιας χιονοδροµικής ηµέρας, χωρίς ταλαιπωρία και αποστάσεις καθώς και ένα πλήρως ανακαινισµένο σαλέ, ιδανικό για φαγητό, καφέ και ξεκούραση.

Λιώστε στο χιόνι και τη διασκέδασηΣτο Χιονοδροµικό Κέντρο Καλαβρύτων ζήστε την εµπειρία τού σκι και του snowboard σε µία από τις 12 χιονοδροµικές πίστες για όλα τα επίπεδα, τσουλήστε στις πλαγιές µε τα έλκηθρα, πρωτοτυπήστε µε mountain bike στο χιόνι, ενώ για τους λάτρεις των µηχανοκίνητων σπορ υπάρχει το πάρκο snowmo-biles. Στο χιονοδροµικό κέντρο διοργανώνονται πολλές εκδηλώσεις όπως αγώνες χιονοδροµίας, νυχτερινό σκι, πάρτι, ρεβεγιόν Πρωτοχρονιάς κ.ά.

Για πρώτη φορά τη φετινή σεζόν εγκαινιάζεται στα Καλάβρυτα το µοναδικό snowboard park στην Ελλάδα. Μέσα στις καινοτοµίες για τη σεζόν 2010 - 2011, περιλαµβάνεται και η έναρξη της λειτουργίας ενός ειδικά διαµορφωµένου ερπυστριοφόρου οχήµατος (snowcut) µε το οποίο οι επισκέπτες θα κάνουν περιήγηση στο βουνό, σε µέρη που δεν έχουν πρόσβαση οι αναβατήρες.

Το Χιονοδροµικό Κέντρο Καλαβρύτων προχωρά σε ελκυστικές προσφορές και περιµένει τους φίλους χιονοδρόµους για ατελείωτες ώρες παιχνιδιού. Ειδικές τιµές ισχύουν για σκι τις καθηµερινές µε 15 ευρώ και τα σαββατοκύριακα µε 25 ευρώ. Ιδιαίτερα συµφέρουσα είναι η οικογενειακή κάρτα που µε 40 ευρώ τις καθηµερινές και 60 ευρώ τα σαββατοκύριακα εξασφαλίζει ski pass για ολόκληρη την οικογένεια από 3 άτοµα και πάνω και το κάθε επιπλέον παιδί είναι δωρεάν!

παρουσίαση

Μπες στο www.kalavrita-ski.com και... λιώσε στο χιόνι!

Λιώσε στο χιόνι του Χιονοδροµικού Κέντρου Καλαβρύτων...

ΒΟΣΝ

ΙΑ /

ΓΡΟ

ΙΛΑΝ

ΔΙΑ

/ ΝΕΑ

ΥΟ

ΡΚΗ

/ ΠΕΡ

ΟΥΒ

ΙΑΝΕ

Σ ΑΝ

ΔΕΙΣ

/ ΧΑ

ΜΑΜ

ΣΤΗ

Ν ΠΟ

ΛΗ /

ΟΡΕ

ΙΝΗ

ΚΟΡΙ

ΝΘΙΑ

• ΙΑ

ΝΟΥΑ

ΡΙΟ

Σ - Μ

ΑΡΤΙ

ΟΣ

2011

ΤΕΥΧΟΣ 12ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2011

ΤΙΜΗ 6.5 €

η Γροιλανδία λιώνει...

• χαμάμ στην Πόλη• ανάβαση στις Άνδεις• ορεινή Κορινθία

• χαμάμ στην Πόλη• ανάβαση στις Άνδεις• ορεινή Κορινθία

η επιστροφή της Νέας Υόρκηςη επιστροφή της Νέας Υόρκης

Νο 1

2