trai tim cua but - ht nhat hanh

8/3/2019 Trai Tim Cua but - HT Nhat Hanh

1/321

TRI TIM CA BT

HT.Nht HnhPhin t v hiu nh: Chn oan Nghim,

Chn Vn Tm Phc v Diu ChnhNh xut bn Tn gio - H Ni 2005

---o0o---Ngun

http://thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 22-7-2009Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc Lc01 - Pht Php Cn Bn

PHI HC KINH IN MT CCH KHN NGOANHAI CCH NHN S THT: S PHN BIT TC V CHN T TT N: BN TIU CHUN V S THTBN IU Y C

CY UC DUYN KHINHN DINTIP XC

02 - Pht Php Cn BnHC PHT PHI THY LNG NH NHNGKHNG CN CHT CHA KIN THCKH L CNG L KH CDUYN KHI
http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Buoc%20Dau%20Hoc%20Phat/So%20Do%20Hoc%20Phat/http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Buoc%20Dau%20Hoc%20Phat/So%20Do%20Hoc%20Phat/


2/321

TNG TC V TNG NHP03 - Pht Php Cn Bn

PHP THOI UBN S THTBN S THT TNG TC

TRUNG OTNH CCH NN TNGTNH CCH NHP THNGH THUT NGHE PHP THOIKH V LCT DIU L PHP THC TPTCH DIT.

04 - Pht Php Cn BnNIM VUI TNG IKH THNM TH UN

HNH TR TH CHUYNRC V HOANIM VUI XUT TH

05 - Pht Php Cn BnCHNH KINCHNH KIN V T DIU H TH CNG PHU

06 - Pht Php Cn BnQU TRNH VN T TUO VT TRN NGN NGKINH CHNH KINBN LOI THC NTI TM HT GING CHNH KIN

07 - Pht Php Cn BnBT CHNH O TNG SINH TNG TCCHNH T DUY V V THNG, V NGT DUY TRNH XUT TH GIAN

08 - Pht Php Cn BnI NGHT GING CA CHNH NGBI THC TP CHNH NGHNH LNG NGHE

09 - Pht Php Cn BnTHC TP CHNH NIM V CHNH NGPHP TU IM LNGCHNH NIM LM C BNNH L TC

10 - Pht Php Cn BnSNG GIY PHT HIN TICHNH NIM LM S SNG C MT


3/321

CHNH NIM L NUI DNGCHNH NIM LM VI AU KH

11 - Pht Php Cn BnCHNH NIM L T LM CH

NHN DIN N THUNCHNH NIM L TR VKINH NGI BIT SNG MT MNHQUN NIM THN TRONG THNRA CHN HAY CHP KINH TRONG CHNH NIMHIN PHP LC TRU CHNG PHI L NH

12 - Pht Php Cn BnTIP XC VI S SNG NHIM MUCHUYN HA X TH THNH LC THCHNH NIM NUI DNG CC PHN KHC CA THNH O

NM GII13 - Pht Php Cn BnNH L TC MT BI TP QUN NIM HI THTNH L YHC I SNG CA BTHNH PHC TRONG TA

14 - Pht Php Cn BnQUN CHIU CM THNHN DIN CC TM HNHQUN CHIU V TNG VT THOT M LMNIM TIN PHI VNG MNH

15 - Pht Php Cn BnQUN PHP TRONG PHPCHNH TINH TN

16 - Pht Php Cn BnCHNH NHTHNH THIBT ANG C MTCHN NHDIT TN NH

17 - Pht Php Cn BnPHP NV THNG L V NGKHNG, GI V TRUNGNIT BN V V TCTM CH THO TUNG

18 - Pht Php Cn BnCHUYN HA TP KHTHC TP NM L


4/321

L TH NHTL TH HAIL TH BAL TH TL TH NM

19 - Pht Php Cn BnQUN KHNG TRONG NM LQUN KHNG TRONG KHI NQUN V TNGP DNG QUN V TNG TRONG CUC SNG

20 - Pht Php Cn BnQUN V TC V NGUYNP DNG BA CA GII THOTCC CCH TRNH BY KHC V PHP N

21 - Pht Php Cn BnBN DUYN V SU NHN

MI HAI NHN DUYNLIN H GIA 12 NHN DUYNMT TCH CC CA MI HAI DUYNTHN TH HIN

22 - Pht Php Cn BnH TR SU CN BNG CHNH NIMT V LNG TM

23 - Pht Php Cn BnTU TP T QUNQUN CHIU T CHUYN HAT BI L HNH NGT V LNG TM V THIN QUN

24 - Pht Php Cn BnTNG THN V PHP THNTAM BO L I TNG TU HCTU TP TRONG TCH MN THY C BN MN

25 - Pht Php Cn Bn

---o0o---

01 - Pht Php Cn Bn

Bi th nht

Hm nay l ngy 21 thng 11 nm 1993, chng ta khai ging kha tu mang ti Xm H, Lng Hng. Kho hc ca chng ta l Pht Php CnBn (Basic Buddhism). Tuy gi l cn bn nhng chng ta phi ht sc dng


5/321

tm tu hc th mi hiu c n ch su sc. Trong bi m u ny, ti strnh by vi qu v v cch chng ta nn hc Pht Php nh th no.

PHI HC KINH IN MT CCH KHN NGOAN

Chng ta bit rng hn 400 nm sau khi Bt nhp dit, kinh in mi cchp thnh vn. Trc , kinh in ch c truyn tng bng ming, t thh ny sang th h khc, do cc v gi l kinh s. Cc v kinh s ngy xathuc ht cc kinh in v c nhim v tng c li cho i chng nghe. Cnhng v thuc lng tt c tng kinh. Ngoi cc v kinh s cn c cc v luts. Cc v kinh s thuc kinh, nhng v lut s th nh lut. S truyn thakinh v lut hon ton cn c vo tr nh. Mi n th k th nht trc Tylch, kinh in mi c ghi chp. V vy, trong thi gian bn, nm trmnm truyn tha, nhiu iu sai lm cng c chp li, l do l nhiu th h

Pht t nh sai, hiu lm v hnh tr khng ng.Chng ta bit rng ngay chnh trong thi Bt cn ti th m nhiu ngi

vn khng hiu c li Bt dy, vn din gii li Bt mt cch sai lm.Nhiu khi Bt phi gi ngi ti hi: Thy nghe nh th no m thyni nh vy?. Khng nhng ngi ngoi i hiu lm gio l ca Bt, mc trong gio on cng c nhiu ngi hiu lm na. c kinh Ngi btrn, chng ta thy chnh t ca Bt hiu lm Bt, ngay trong khiBt cn ti th. Vy th trong 400 nm, 500 nm sau ngy Bt nhp dit,truyn tha li nhng li ca Bt bng tr nh, bng cch truyn ming, th

no cng c sai lm. Sai lm khng nhng v nh lm m thi, m cn vcch hiu v hnh tr khng ng. Khi hiu sai ri hnh tr sai, th nhng liBt dy truyn li cng sai lun.

V vy, chng ta phi rt cn thn trng khi hc o Bt, v ng b kt vonhng cu nhng ch trong kinh. Trong truyn thng i tha c cu ykinh gii ngha tam th Pht oan, ngha l nu qu v nng vo kinh m giingha tng ch, tng cu mt th th no cng ni oan cho cc c Bt trong

ba i. Nhng cng phi bit cu th hai ly kinh nht t tc ng ma thuyt,ngha l nu qu v b mt ch trong kinh i th nhng iu qu v ni s cth tng t nhng iu ma qu ni. Mt mt mnh khng th b kinh c,mt mt mnh khng nn qu chp vo tng ch tng cu ct ngha. l thi khn ngoan ca nhng ngi hc Pht. Phi nng vo kinh,nhng s dng kinh vi tt c s thng minh v khn kho ca mnh th mikhng b kt qu vo nhng cu nhng ch trong kinh in.


6/321

Theo li truyn tng, th Tch Lan vo khong th k th hai trc ThinCha ging sinh ngi ta c nh ghi chp li nhng li Bt dy.

Nhng mi ti th k trc Thin Cha ging sinh th cc v mi thc hinc vic chp li kinh in trn l bi. V cng theo li truyn tng trn,th lc trong gio on ch cn li mt thy thuc lng c ht tt ccc kinh trong i tng. Ch c mt thy, nhng thy khc cng thucnhng khng thuc ht. iu ny cho ngi ta thy nguy c tht truyn kinhin, nn vi tm cch chp kinh. Ngi ta cng k rng thy tuy thucht tt c cc kinh nhng tnh tnh khng d thng. Tuy nhin, mi nginh phi chu ng, chiu chung ht mc thy y ngi tng li tt ccc kinh m thy thuc cho ngi ta ghi chp trn l bi. Khi nghe cuchuyn ti rt bun ci. V nu thy tnh tnh kh chu th c l thyhiu v thc tp kinh cng khng hay g my, do kinh thy thuc cngkhng th ng hon ton.

l cu chuyn trong o Bt Nam Truyn. Trng hp ca o Bt BcTruyn, cc kinh in bng ting Prakrit, bng ch Sanskrit cng c chpli vo khong cng mt thi gian. C nhiu kinh nguyn bn Sanskrit hingi khng cn na v chng ta phi cn c trn nhng bn dch ch Hn hayTy Tng.

o Bt Nam Truyn c mt truyn thng rt lu di v khng t on.o Bt Nam Truyn s dng ting Pali ghi chp kinh in v gio l.Trong khi th o Bt Bc Truyn, chng hn hc phi Thuyt Nht

Thit Hu B (Sarvastivada), gi tt l Hu B, li s dng ting Sanskrit.Hu B c truyn tha kh lu, ti 1.000 nm, vng Kashmir, ngBc n . Cc kinh in ca Hu B c tun t dch ra ch Hn vtruyn vo Trung Hoa.

o Bt Nam Truyn Tch lan c gi l Theravada. Tht ra l mttng phi tn l Xch ng Dip B, gi tt l ng Dip B (Tamrasatiya)c ngha l mn phi nhng v xut gia p y mu ng, mu ha hong. Cnhin ci tn cng khng c ngha g my v v ai cng mun t nhn mnh

l o Bt truyn thng, nn t lu o Bt Tch Lan t gi lTheravada. Thng To B, tc l o Bt chnh thng, nguyn thy. Cno Bt Kashmir c gi l o Bt ca Thuyt Nht Thit Hu B.

Khi o Bt chia lm nhiu b phi, 18 hoc 20 b phi, mt b phi ixung pha Nam, ti Tch Lan, mt b phi i ln min Bc Kashmir,cn cc b phi kia tn mc khp ni n . Nu so snh kinh in ca


7/321

hai b phi ng Dip B v Hu B, m thy nhng im ging nhau, thchng ta bit rng nhng im ng l o Bt trc khi phn phi. Vnu chng ta thy nhng im d, nhng im khc nhau, iu c nghal t ngy tch ri hai b phi bt u c nhng cch thy khc nhau, nhngcch hiu khc nhau. Thnh ra s nghin cu so snh kinh in ca phiTheravada (ng Dip B) v ca phi Hu B gip chng ta bit cnhng g c trc khi phn phi, v nhng g bt ng sau khi phn phi.

Tuy nhin, trc khi chia ra nhiu phi o Bt cng bin hnh ri.Chng ta bit ngay trong thi i Bt ang cn ti th c s hiu lm vgio l o Bt, th c nhin sau khi Bt nhp dit v trong my trm nmtruyn tha th no cng c nhng chuyn hiu lm v truyn tha sailc. Cho nn khi hc chng ta phi cn thn so snh. Nht l chng ta phitm mt ci nhn c tnh cch nht qun, mt ci nhn thu sut xuyn qua

tt c nhng im khc bit. Ging nh l khi c nhiu vin ngc chng tadng mt si dy xu li ht tt c to thnh mt chui ngc vy.

Ci nhn nht qun c ngha l ci nhn h thng ha v vt khi nhngmu thun trn b mt. Trn b mt c th thy nhng iu tri ngc nhau.

Nhng nu chng ta c ci nhn nht qun th nhng mu thun bin i. Khihc kinh khng c hng dn th ta c th thy ln xn lm. C khi mtkinh ni th ny, khi th mt kinh khc ni ngc li, ta khng bit ngno m theo. Khi th kinh ni c sinh v c t, khi li ni khng c sinh,khng c t. Thnh ra chng ta khng bit l c sinh c t l ng, hay

khng sinh khng t l ng. V vy, chng ta phi tm ra phng php c c ci nhn nht qun v thu trit v c tnh cch h thng ha.Phng php da trn nguyn tc Nh , T Tt n, Bn iu Y C,Tng Tc v tnh cht thc chng ca o Bt m chng ta s ln ltduyt qua.

---o0o---

HAI CCH NHN S THT: S PHN BIT TC V CHN

Trong o Bt c quan nim v nh . Nh c ngha l hai loi s tht,s tht tng i v s tht tuyt i. S tht tng i gi l tc (samvrti-satya), tc s tht trong cuc i th tc, c khi gi l th hayth tc . Bt lun lun ni s tht, khng bao gi Ngi khng ni s tht.

Nhng c khi Ngi ni v s tht tng i v c khi Ngi ni v s thttuyt i. Nu khng bit iu , nu khng c tiu chun phn xt,chng ta c th thy nhiu iu Bt ni tri ngc nhau. Xin ni li: chn l


8/321

tng i, chn l ngoi i, gi l tc , th tc hay th . Cn chnl tuyt i gi l chn , thng ngha hay nht ngha (paramartha-satya). Thng ngha tc l cao hn ht. Vy khi nghe li Bt, chng ta phic kh nng nhn din l mt li tuyn b v chn l tng i hay lmt li tuyn b v chn l tuyt i, th chng s khng b ln xn.

Trong kinh c bi k ny rt ni ting:

Ch hnh v thng

Th sinh dit php

Sinh dit dit d

Tch dit vi lc

Trong kinh i Nit Bn bn ch Hn, chng ta thy bi ny, l bi k Btni trc khi nhp dit.

Ch hnh v thng l tt c mi hin tng m chng ta thy v tip nhnu l v thng c. Dch sang ting Anh: All formations are impermanent.Ch hnh (samkara) ny c ngha l formation. V d ci bnh tr ny l mthnh. V bnh tr ny do t, nc, la, gi, con ngi, thi gian, khng giancu hp li m thnh, cho nn n l mt hnh, mt formation. Ci bng hoa

kia cng l mt hnh, ti v trong hoa c m my, c mt tri, c t, cnc, nhng iu kin phi hp li lm ra bng hoa. Ch hnh v thng ltt c mi hin tng ca th gian u l v thng. Bnh tr v bng hoa lhai hnh thuc v sc, v vt cht, nhng cn gin ca mnh hoc ni bunca mnh cng l nhng hnh, chng cng v thng. Gin v bun gi ltm hnh hay tm hnh (citta samskara). C tm hnh v c sc hnh.

Ch hnh v thng, th sinh dit php : Tt c mi hin tng u vthng, chng u l nhng php c sinh v c dit.

Sinh dit dit d: Khi ci sinh v ci dit b dit i ri th lc by gi, stch dit, nim yn lng l nim vui chn tht: Tch dit vi lc.

Hai cu u ni v th gii hin tng, ni v tc , v chn l tng i,din t th gii trong c sinh v c dit. Nhng hai cu sau a ta iqua bnh din ca chn tc l thc ti vt thot ci sinh v ci dit. Khim ci sinh v ci dit khng cn na, khi m ci sinh v ci dit dit ri


9/321

th s vng lng l nim vui chn tht. Trong th gii ny c sinh v cdit. Nhng trong th gii kia m ta c th gi l php gii th khng c sinhv khng c dit. Nu ta ngh hai li tuyn b ny tri chng nhau th khngng. Th gii ca hai cu u l th gii hin tng (phenomenal world),th gii ca Tch Mn. ng v phng din tng, ta thy c sinh c dit;ng v phng din tnh, ta thy khng c sinh cng khng c dit. y lth gii ca Bn Mn.

Khi qun st nhng t song, ta thy sng c nhng ci tng, nh tngcao, tng thp, tng bt u, tng chm dt, tng p, tng xu,tng c, tng khng. Mi t sng mang theo tng c v tng khng.Trc khi t sng vn ln th hnh nh l n khng c. Khi n bt u rith hnh nh l n c. Khi n chm dt th hnh nh l n khng c na.Tng c, tng khng, tng sinh, tng dit, tng thp, tng cao,

tng p, tng xu, l nhng tng thuc v th gii hin tng.

Nhng c mt th gii khc nm ngay trong th gii hin tng ny mkhng b nhng ci tng rng buc. Th gii gi l th gii ca phptnh, th gii ca bn th (noumenal world) m y ta c th v d vinc. Sng th c khng, c c, c cao, c thp, c p, c xu. Nhng ncth khng nh vy. Nhng ci tng kia, nhng danh t, nhng khi nimm mnh dng m t sng kia, ta khng th s dng m t nc c.i vi nc th ta khng th ni l p hay xu, cao hay thp, c haykhng, theo ngha nhng ting dng ni v sng. V th gii th hai

ny l th gii ca tnh. Nh nc i vi sng, th gii ny khng tch rira khi th gii ca tng. N ng thi l th gii ca tng. Khng thdng cc khi nim v th gii ca tng ni v th gii ca tnh, chonn ta ni nc khng p, khng xu, khng c, khng khng, khng thp,khng cao.

Ta hy cng c li bi k: Ch hnh v thng, tt c mi hin tng uv thng. Th sinh dit php, chng l nhng hin tng c sinh v c dit. l s tht m th gian cng nhn v Bt cng ni nh vy. l th ,

l th tc . Nhng nu tip tc qun st cho su sc thm th chng ta isu vo ng sau th gii sinh dit, v chng ta c th tip xc c vi thgii bt sinh bt dit, th gii ca th tnh. V khi tip xc c vi th giiny ri th ta khng cn thy sinh dit na. Ci sinh cng dit m ci ditcng dit. Sinh dit dit d, tch dit vi lc, tc l khi nhng nim v sinhdit khng cn na th s vng lng ca nhng nim y chnh l nim anlc tht s.


10/321

Khi mt t sng ln cao, xung thp, dt vo, tri ra, n c th au kh, l v n ch tip xc c vi nhng tng cao, tng thp, tng p,tng xu, tng c, tng khng ca n m thi. Nhng nu t sng tipxc c vi bn cht ca n, tc l nc, th s tnh khc hn. N khngcn s hi na. N khng cn mc cm na. N bit n l nc. V khi nt ng nht mnh vi nc ri th nhng tng c, khng, p, xu, thp,cao kia khng cn lm n au kh na, khng lm n s hi na. Do nt ti c nim vui chn tht.

Cha kha ca gii thot l khi ta t th gii hin tng m i c ti thgii ca php tnh. i ti c, th ta t c an lc chn tht.

Vy th ni c sinh c dit l ng, hay khng sinh khng dit l ng? Haicch ni c th u ng c. Mt cu ng v tc , mt cu ng v chn

. Khi cn pht biu v s tht tng i, ta phi dng tc , khi pht biuv s tht tuyt i ta phi dng chn . Khi qu v hng dn mt bi thintp v sinh dit th thng thng qu v bt u ni rng ta th no cng

phi gi, ta th no cng phi cht. Ta thc tp trong cnh c sinh, bnh,gi v cht. n khi qu v bt u hng dn ngi khc qun chiu vkhng sinh, khng dit, h c th ngc nhin. H ni: va ri ni c sinh cdit m by gi thy li ni khng sinh khng dit, ti sao?. V h khng

bit rng thc tp trong phm vi c sinh, c dit s a ta ti ci thy v stht khng sinh khng dit. Cu hi t ra y l thc t p v s tht tngi (tc ) c lin h ti s thc tp v s tht tuyt i (chn ) nh th

no?

Hai s tht c lin h vi nhau. Nu ta nm vng tc m ng vngvo tc , nu tip xc vi tc cho tht su sc, th t khc ta tip xcc vi chn . T tc ngi ta c th i ti chn , khng cn b tc ta vn ti c chn nh thng.

Hai cch nhn s tht. Tc v chn khng a ti ci thy tri ngcvi nhau. Chng ta c th ly nhng th d ngoi i: ng trc cngmt hin tng ta c th dung hai cch nhn khc hn nhau. Cch nhn nykhng chi b cch nhn khc, hai cch nhn s b tc cho nhau.

Th d khi ta i my bay t thnh ph A n thnh ph B. Ri im A i tiim B th, theo mt li nhn, ta cng ngy cng xa im A, ta ngh mnhs khng bao gi tr li A na. Nhng s tht nu i mi, i mi th, v tri


11/321

t trn, s c lc ta tr li im A. Cho nn theo mt cch nhn th ri imA l i xa A, theo cch nhn khc th ri A i cng l quay v vi im A.

Ai cng ngh l nh sng lun lung truyn theo ng thng. Nhng khoahc ngy nay cho thy rng khi i ngang gn mt vt th ln trong khnggian, nh sng s i cong. l hai s tht khc hn nhau v cng mt hintng.

Khi ngi nhn ln chng ta ngh l pha trn, nhn xung ta ngh lpha di. Nhng cng mt lc , ng loi ta pha bn kia a cu sthy ngc li. Pha mnh ngh l trn th h coi l di. nim v trn vdi p dng cho mt t th ng, p dng cho khng gian trong v tr thsai. Trong v tr ci khng trn khng di l mt s tht. S tht khnghn chng i vi s tht c trn c di trn mt t.

Ngy nay cc nh khoa hc tin vo thuyt v tr bung n, ngha l c v trang trng ra, bt tn. T mt im trong v tr ng quan st ta thy ttc cc im khc u chy ra ch ta ang ng, v tc ri xa tng theokhong cch t ch ta ang ng. Mt tinh h cch ta hai t nm nh sng dichuyn vi tc gp hai ln mt tinh h cch mt t nm nh sng. Quanst nh th, ta s c cm tng ch ta ng l trung tm ca v tr. Nhngs tht l ngc li. Chnh v v tr n theo tc gia tng nh vy m phikt lun v tr khng c trung tm. V ng t bt c im no ta cng thycng mt hin tng . Thuyt v tr n bung (big bang) c th khin ta

tng v tr c mt s khi u, tin s sng th do mt ng ha cng.Nhng s tht l chnh thuyt chng t trc s n bung th khng ckhng gian v thi gian, do khng th no c khi nim trc v sau,sinh v dit, ngha l khng c s khi u, s sng th. Ta bit thi giancng l mt gi tng do tri gic ca ta to ra m thi. Ga tng khngth tch ri gi tng khng gia v vt th.

S tht tng i v s tht tuyt i lin tc, khng chng bng ln nhau.Nu chng ta tip xc su sc vi s tht tung i th chng ta s tip xcc vi s tht tuyt i. Khi no chng ta thu hiu sinh t mt cch susc th chng ta cng tip xc c vi thc ti khng sinh khng t. iu trong o Bt gi l tng tng nhp tnh, theo li i t tng vo cica tnh. Ngi khng hiu iu khi nghe ni nhng iu v chn lily tiu chun tc ra ph phn. Gi s c ngi nghe tng Tm KinhBt Nh thy ni khng c mt, tai, mi, li v.v.. bn ti nm mi ngitng kinh vn a mt ci. Ngi kia la ln: Sao li vn mi ca ti?. V


12/321

anh ni khng c mi, thnh th ti mun th xem c ng l anh khng cmi tht chng? l mt cch nhn sai lm, mang ci thc o ca s thttng i lun bn v s tht tuyt i.

Hai cch trnh by s tht u c gi tr c. Nu ta qun chiu, tip xc v isu vo s tht tng i th s khm ph ra s tht tuyt i.

---o0o---

T TT N: BN TIU CHUN V S THT

Lin h vi nh (hai s tht) cn c bn tiu chun trnh by s thtgi l t tt n (siddhantas).

Th nht l th gii tt n. l cc tiu chun cn c trn nhng nhn

thc ph hp vi cuc sng th gii ny. V d ngi ta chia thi gian mtnm ra mi hai thng, mi thng ba mi ngy. Sp t cng vic, ta phicn c trn ngy thng trong lch cho tin, l th gii tt n. Nhiu khiBt phi ni theo nhng tiu chun ca th gian cho thun tin, ch khnghn v l chn l tuyt i. Nu ta hi Bt Ngi sinh u, lc no, th

Ngi cng ni ti sinh Ca T La V trong th k th su trc Ki T.Nhng k thc ci thy ca Ngi l ci thy bt sinh bt dit, khng phi lNgi ch bt u c t ngy ny v s tch vo ngy kia.

Th hai l v nhn tt n. V nhn tc l v con ngi m ni nh vy. Conngi l mt trong nhng loi sinh vt trn tri t. Con ngi c b cnh vy, c l li suy ngh nh vy, c hiu bit nh vy, cho nn phi nilm sao cho con ngi hiu c. Nhng ngi Paris sng trong honcnh c bit Paris, c nhng mi lo lng, nhng thao thc, nhng bn rnca i sng Paris. H c nhng vn ca h. Khi ging php cho h,hng dn h, ta phi bit nhng hon cnh , c th thnh cng. Stht phi c nhn thy qua ngn ng v hon cnh ca thnh chng. Phihiu iu mi hiu uc ngn ng Bt s dng. S d Bt ni nh vy tiv th gii tt n n nh vy, con ngi thi nh vy. Thnh ra li

ni khng phi ch phn nh nhn thc ca Bt m cn phn nh c honcnh ca ngi nghe na.

Th ba l i tr tt n. Mi ngi c cn bnh ring, c nhng lo s,nhng mc cm, nhng bun kh ring. Khi ni php Bt nhm cha tr tm

bnh ca ngi nghe. Cch ni gi l i tr tt n. Nghe Bt thuytphp ta phi nh iu . Ti nh cch y chng 25, 26 nm trong mt


13/321

chuyn i Anh ti c i thm vin bo tang. Ti bc vo vi mt c b 5, 6tui ngi Anh. Ti mt phng kia chng ti thy mt xc ngi ha thchcha trong t knh. Con ngi cht cch y nm ngn nm, m nhngsi tc, nhng mng tay, nhng np nhn trn da vn cn c gi nguynvn. l xc mt ngi n ng nm khum khum, y ngy xa h chnnh vy. Sc nng sa mc bo tn thn th , v thi gian lm n ha. Ti ng nhn rt lu, duy tr thin qun ca mnh, v qun mt c bang ng bn. C b lc ang run s, ang kinh hong m ti khng

bit. Lc c b cm o ti ko git, ti mi tnh. Vi cp mt hong ht, nhi:Will it happen to me? (Con s b nh vy hay khng?). i vi mtem b, mnh phi trn an n trc , nn ti lc u: u c, con u cth b nh vy, con khng bao gi b nh vy. Ni xong ti bit rng mnh ni di. Nhng nu ni s tht sinh lo bnh t cho mt em b 5, 6 tuinghe th tn nhn qu. Khi ra khi phng, ti cht nh ngy xa khi thi t

Tt t a i vi Xa Nc th Xa Nc ni tht. Khi thy xc ngi chtnm cong queo, thi t hi: Ta sau ny c nh vy khng? Xa Nc ni:C ch sao khng. Ngi u c th trn thot khi cnh . Xa Nc niht s tht. Cn ti th khng. Cho nn, i tr vi vn trc mt cangi nghe, Bt phi dung th ngn ng m i khi ngi khng hiu sngh l ni sai. Bnh nh vy th phi dung phng thuc nh vy i tr.

Tt n th t l nht ngha tt n. nht ngha cng nh l thngngha. Tt n ny tc l tiu chun s tht tuyt i, thuc v chn .Khng c ng th ni khng c ng, du ngi ta phn i vn ni l khngc ng. Tri t n trn th ni l n trn, du b da treo ngc cng c nitrn. Ni thng s tht khng ngi g c.

l nim v t tt n, gip ta nh khi c li ca Bt th hy tm hiuli Ngi ni theo tiu chun tt n no.

Ngoi hai iu trn, khi hc kinh sch chng ta cn dung tiu chun t y,tc l bn s y c. Php t y ny do cc t t ra soi sng cho chng takhi hc o Bt.

---o0o---

BN IU Y C

Th nht l y php bt y nhn, tc l cn c vo gio php m ng cn cvo ngi. C ng thy Tch Lan hai ngn nm trc, ng thuc tt c tamtng kinh in nhng tnh tnh kh chu. Mun c Pht php th ng chp


14/321

vo ngi, phi chiu ng, min th no hc uc Pht php th thi. Cnhng ng thy khng thc tp iu mnh dy. Nhng khng tm ra thykhc nn ta phi c chu ng c hc gio php ca Pht t nhng ngthy kia, l y php bt y nhn. Xa, trong lp s ng Pht hc m titheo hc cha Bo Quc, c mt thy em v d thng rc ni viu ny. Thng rc tuy hi, nhng c vin bo chu nm di y, munly vin bo chu th phi chu d tay.

V tiu chun y php bt y nhn ny, chng ta phi cn thn. Ngi thydy khng lm nhng iu ng ta dy, th hc tr khng c nim tin. Khilm thy ta phi dy bng thn gio. Thn gio l dy bng cuc sng hngngy ca chnh mnh. Tuy nhin, nu chng ta i hi phi c thn gio thtth c l kh tm ra thy lm. i khi ta khng nn v ng thy lm sai mmt nim tin ni gio php ca Bt.

Th hai l y liu ngha kinh, bt y bt liu ngha kinh. Liu ngha kinh tcl nhng kinh ni v nht ngha. Bt liu ngha kinh l nhng kinh

phng tin, ch ni v chn l tng i. Nu hai kinh ni khc nhau thcui cng mnh phi nghe theo liu ngha kinh. iu y c th hai ny cng

phi p dng d dt v khn ngoan. V tiu chun ny khng cho ta thy linh gia liu ngha kinh vi bt liu ngha kinh. Nh thc tp bt liu nghakinh nn ta mi c th thu trit liu ngha kinh. Nhiu ngi cn c vo cuny s ch mun hc nhng kinh nh kinh Hoa Nghim hay kinh Php hoa, ni nhng chuyn cao xa. H khng chu hc nhng kinh ni v nm

gii, tam quy, vn l nhngt kinh cn bn nhng rt quan trng.

Th ba l y ngha bt y ng tc l cn c vo ngha l ch ng chp vongn ng nhiu qu. ng qu chp vo tng ch, phi nng vo ngha lnp ng sau cc ch.

Cui cng l y tr bt y thc. Tr (prajna) v thc (vijnana) thuc hai trnh khc nhau. Thc l ci hiu bit cn phn bit, k th, nghi hoc. Tr lth hiu bit vt trn phn bit, k th, nghi ng. Trong khi hc kinh inkhng nn dung c phn bit m tip th v chia ch, phi tp dng tr tu qun chiu.

Phng php t y do cc t t ra gip chng ta, nhng chng ta phidung c phn on thng minh khi p dng. iu ny ng vi c bnnguyn tc ch khng phi ch c mt. Hiu sai v p dng ty tin l phn cc thy, cc t.


15/321

---o0o---

CY UC DUYN KHI

Chng ta bn v nh , t tt n, v v t y, nhng chic cha kha

phi dng khi hc kinh in. Ti thit tng hai khi nim v nh v v ttt n gip ta i vo kinh tng m khng s lc ng. Khi nghe Btging dy gio l m c mt ci nhn nht qun th ta s khng cm thynhng li Bt ni tri ngc nhau. Hai khi nim nh v t tt n gip tahiu c cch ni ca Bt. Nu khng quen ngn ng ca Bt th ta skhng th lnh hi c thng ip ca Bt.

Nhng sau khi vt qua hng ro ngn ng, tip thu bi hc ca Bt,chng ta cn hiu qua nguyn l Duyn Khi tp soi sng v ni dung.Duyn khi tc l s pht khi, hnh thnh ca cc hin tng, cn c trnnguyn tc duyn sinh, mi hin tng do nhiu iu kin phi hp nhau mthnh. C mt ci nhn duyn khi v s vt th chng ta bt u c chnhkin. Bt ni rng duyn khi l mt gio l rt mu nhim, ngi no thyuc tnh duyn khi l c th thy c Bt. Mt ln sau khi nghe vduyn khi, thy A Nan tha: Bch c Th Tn, l duyn khi hay qum cng tht n gin, d hiu. Bt ni: Thy ng ngh nh vy. Lduyn khi rt su sc, rt mu nhim. Thy cha hiu ht c u. Ngino thy c tnh duyn khi tc l thy c Nh Lai. Cu ni ta phithuc lng. Tt c gio l ca o Bt u ly duyn khi lm nn tng.

Trong khi hc, chng ta c th thy nhng gio thuyt nghe rt hay nhngcha chc l ch thc Pht php. Bt c gio l no tri vi tnh duynkhi th khng phi l gio l ca Bt. Cho nn trc khi i vo kinh tng ta

phi hc qua v l duyn khi. Dng ci thy v duyn khi soi vo tamtng kinh in, l ta c mt ngn n chiu sng cho ta tm ng. Mt mtdung phng php nh v t tt n th hiu c ngn ng ca Bt. Mtmt dng o l duyn khi thy c con ngi ca Bt. Thy c conngi ca Bt v nghe c ngn ng ca Bt th mnh hy vng i vo khotang tam tng kinh in m khng s b lc ng.

---o0o---

THIN HNH

Nhng chng ta khng phi ch hc gio l thi. y khng phi l khahc gio l m l mt kha tu. Cho nn qu v phi thc tp ng hong,tinh chuyn. Nhng bi tp a ra, qu v phi lm. Trong khi ti Lng


16/321

Hng, du qu v mt thng, hay l hai, ba thng, cng phi thc tp chovng chi v tinh tn.

Trc ht l thc tp thin hnh. Mi ngy chng ta i thin hnh chungmt ln. Tt c mi ngi trong i chng u nn tham d thin hnhchung. V trong ngy, khi c thi gi rnh ta i thin hnh ring. Thin hnhring thng xuyn trong hai trng hp. Mt l khi c 15 hay 20 pht rirnh, ta i thin hnh mt mnh nui dng thn tm. Hai l mi khi cni u nh i ra nh bp, i ra tay, hay di v phng mnh, ta u thc tpthin hnh c. Thin hnh l cng phu ca chng ta. Khi cn i, du ch nm

bc hay mi bc thi ta cng i thin hnh. Ti Lng Hng ch c mtkiu i l thin hnh (the walking meditation style), khng ai i cch khc.Ti Lng Hng nu qu v khng tp php mn c bit ny ca Lng thging nh qu v cha h ti Lng Hng.

Thin hnh l mt phng php rt mu nhim gip ta nhn din tm mnh.Tm ta nh con vn chuyn cnh. V vy ta phi c nhng phng php theo di tm mnh. Trong ta c mt th thi quen n su bn di tng thc gi l tp kh (habit energy). Tp kh thng y ta vo nhng nong ca kh au, hn gin, trm lun. Tp kh ch ng, n ko ta i uth ta theo . Cn gin, ni bun, s s hi v nim tht vng u do nhngtp kh to ra. Tp kh i khi khng phi do ta nhim thnh m khi ta sinhra c, do t tin, ng b v cha m truyn trao. Bit mnh c tp kh tiucc cng khng phi l l do mang mc cm thua ngi. Min l ta hc

c cch t nhn thy tp kh chuyn ha chng. Phng php i tr tpkh l mi khi mt tp kh l u ra th ta phi bit nhn din. Ta khng cn

phi t trch mnh sao cn nng nghip! Ta cng khng chng i hoc trnp tp kh nh th ch.

---o0o---

NHN DIN

My nm trc c mt thin sinh ngi M ti Lng Hng. Thc tp ba,

bn tun l, anh ni c thy tin b. Mt ba, anh i ra thnh ph Ste-FoyLa Grande mua thc n v nu c cng l T n (Thanksgiving). Trongkhi ang chn la mua hng, t nhin trong anh ci tp kh cung qut hthi t u bng xut hin tr li. Trong my tun qua Lng Hng, v sngc tng thn, nn nhng lc i, ng, nm, ngi anh u thnh thi, cchnh nim. Hm nay mt mnh ra thnh ph, ch trong vng na gi, tnhin anh thy mnh ang hp tp v qunh qung. Nh my tun l thc tp


17/321

hi th, i thin hnh v n cm yn lng, cho nn anh thy c ci cungquit ca chnh mnh. Anh bng nh hnh nh m anh. Anh nhn ra y lmt tp kh ca m, v anh tip nhn tp kh do m anh truyn trao.M anh c tnh lt t v cung quit, b t bao gi th thi c. V khinhn ra tp kh ca m ang sng trong mnh, anh th mt hi chm v di.Anh cho :Hello mummy! M m? V anh ci. Trng hung cungquit ca anh lin tan i. Anh tip tc chn mua c rt v khoai ty. V lngrt an nhin.

Chng ta khng cn trn p tp kh. Tp kh lun lun trong ta. Ngi nocng c c. C th c un c t thi th u, c ci c trao truyn tng b v cha m. Ta thng hay phn ng theo s thc y v iu ngca tp kh. Tu c ngha l tp nhn din tp kh mi khi chng pht hin.

Cch tp nhn din hay nht l i thin hnh. i thin hnh l i vi chch bc i, ch khng ai bt phi i, hay b ko i. Trong i sng hngngy, ta thng b li ko, i l ti mt ch no , lm g , cnhnh ng bc chn i khng quan trng. Khi i thin hnh, ta bc tng

bc chn c thc, mi bc chn u c theo di bi hi th. Trongkhi i thin hnh, ta lm ch mnh. Nu tp kh pht hin, ta thy lin lptc, ta mm ci, ta th. Cn nu khng i theo kiu thin hnh th ta khngc c hi tp nhn din do tp kh vn tip tc honh hnh trong ta vdn ta n nhng li on trng. Ma a li qu dn ng, li tm nhngchn on trng m i. i thin hnh gii, ta tp nm vng c thn tm.

Sau , trong khi ngi thin hay nhng lc lm vic, ta s d dng tip tcthc tp phng php theo di hi th. ang ra chn, ta thc c nhngng tc ca mnh trong khi ra chn.

Chng ta cng c th theo di hi th vi nhng bi thi k. V d bi Vo,ra, su, chm hay v, ti m chng ta s lm quen trong nhng ngyti. Nguyn tc ca s thc tp cng n gin. l thit lp cn cn thng

bng. Mt bn l kh au, mt bn l hnh phc. Phn bun au hi nng thmnh phi lm sao cho phn hnh phc tng ln phn bun au nh

xung.C hai phng php ti to cn bng. Th nht l trong khi thin hnh, lm

vic hay ngi thin, ta theo di hi th nhn din c tp kh trong ta.Ch nhn din thi ch khng n p. Thy c tp kh, t nhin tp kh tan i, ta tip tc theo di hi th chnh nim. Nu tp kh li xut hin na


18/321

th ta li nhn din ln na. l mt thc tp rt quan trng Lng Hng.Ngi no trong chng ta cng phi thc tp.

---o0o---

TIP XC

Phng php thc tp th hai l tip xc. Tip xc vi nhng nim vui,nhng g mu nhim t nui dng. C nhng ci rt mu nhim trongta v xung quanh ta. V d ta c hai con mt, l mt iu rt mu nhim.Ta c tri tim ang p bnh thng. Ta khng s t mnh mu. Ta c mtl gan ang lm vic bnh thng. Ta c hai chn i thin hnh. Ta ckh nng ci, kh nng vui. Ta c kh nng thng thc ci hay, ci ptrong cuc i. Tt c nhng th trong con ngi ta, phi bit tip xc.T ta tip xc cho c, hoc ta nh cc bn gip ta tip xc. Ai cng ctrong tm thc mnh nhng ht ging ca hnh phc, ca thng yu chch ny mm. Ma xun nh ht, t tm t, ht u nm xa h mingci. Ht u nm xa tc l nhng ht ging ca nim vui, ca hnh phc,ca ti nng, ca thng yu nm sn trong tm thc ta. Lu nay tri khngma nn ht u khng ny mm ln c. Cn ma xun y l gio

php v tng thn. Sng vi tng thn th ta c c hi tip nhn cn machnh php. S thc tp ca i chng gip ta ti tm nhng ht ginglnh trong con ngi ta. Khi i thin hnh, ngm trng hoc trng rau, rachn, ta phi s dng nhng c hi y tip xc vi nhng mu nhim ca

s sng. l tip xc mt cch chn lc (selective touching). Ta ch chntip xc vi nhng g tch cc thi. Ch tip xc vi nhng th c kh nngtr liu, c kh nng nui dng. Hy nhn bng hoa, ngm vng trng, di nng, nghe chim ht, ngi im lng ung tr vi mt ngi bn, tt cnhng th y u c gi tr nui dng.

Tm li, chng ta c hai iu cn thc tp. Vi nhng ht ging au bunv vi tp kh, ta thc tp nhn din. Vi nhng ht ging hnh phc, ta phitip xc nui dng. l php tu Lng Hng. Nu ta thc tp chai iu ny trong mt thi gian th t nhin cn cn gia hnh phc v khau s thng bng li v nhng au bun dn dn s c chuyn ha.

Qu v nn nh trong nhng bui php m v gio l t diu , bt chnho, ng cn, ng lc, tht b phn, ta nn nh rng gio l no cng phit trong mch sng ca s thc tp. Nhng bi hc Pht php phi c dnhlu ti s hnh tr v i sng hng ngy ca mnh. S hnh tr ca ta rtquan trng cho tng thn ca ta. Mi ngi trong chng ta u c trch


19/321

nhim lin i vi nhau trong vic tu hc. Khi mt ngi bit i thin hnhv bit sng chnh nim th ngi gip cho tng thn rt nhiu. Mingi tr thnh mt ting chung chnh nim nhc nh cho tt c nhngngi khc.

---o0o---

Ph lc :

Hai bi k thc tp th, i thin hnh v ngi thin:

1.

v tiBy gi yVng chiThnh thiQuay v

Nng ta

2.

Quay v nng taHi o t thnChnh nim l BtSoi sng xa gnHi th l phpBo h thn tm

Nm un l tngPhi hp tinh cnTh voTh raL hoaTi mtL ni


20/321

Vng vngNc tnhLng chiuKhng gianThnh thang

---o0o---

02 - Pht Php Cn Bn

Bi th haiHm nay l ngy 25 thng 11 nm 1993, chng ta ti Xm Thng, trong

kha tu ma ng. Hm nay ti mun trnh by thm v cch thc tu hcPht, sau s ni v l duyn khi.

HC PHT PHI THY LNG NH NHNG

Khi hc Pht php, chng ta phi lm cch no gio l ca Bt gip chotm t ta nh nhng hn, ch khng lm cho ta nng n thm. Nhng bi

php thoi c th khin cho u c chng ta thm nng n nu chng ta chhc gio l vi mc ch cht cha thm kin thc. Phng php khnghay. Tri li, trong khi hc m ta cm thy cng ngy cng nh nhng hn

th nh th chng ta ang theo ng ng. Nh nhng hn v nhng iu tahc c tc dng tho g v ph b nhng thy nghe v hiu bit sai lm.Nghe ti u, hc ti u, ta cm thy nh nhng v thoi mi ti .

Trong chng ta vn c nhiu mi vng vu, nhiu ch b tc. Nhng cikt v b tc y do tri gic sai lm hoc s hiu bit thiu st gy ra. Tri gicv hiu bit sai lm lun lun to ra nhng b tc, ri t sinh ra nhngthnh kin, nhng ng nhn, khin tm t nng n thm. V tm t nng ncho nn ngay trong i sng hng ngy chng ta au kh, ri li gy aukh cho nhng ngi chung quanh. Cho nn hc Pht khng ct cha nngthm nhng kin thc. Hc l c mt c hi a gio l vo trong tm,

ph nhng b tc, dp nhng vng mc. Nh khi nh mt tri ln th tuytbng tan. Sau khi nghe mt bi ging, hc mt cun kinh m tm t cmthy nh nhng, thoi mi hn, th chng ta tha hng c bi hc tcun kinh hay t bi ging .


21/321

Ln trc chng ta hc v nh , hai loi chn l, v t tt n, bn tiuchun v s tht trong kinh in. Sau bi hc , nhiu ngi c th nghrng h mi hc thm c hai khi nim l thuyt l nh v t tt n.

Nhng bit hai iu ri m khng cm thy lng nh nhng hn, tc lcha hc. Cm thy lng th thi nh nhng hn, l chng ta hc v c thm hnh phc. Bi ging v nh v t tt n ph v, dp bcho chng ta nhiu mi nghi hoc v bi ri trong lng. Chng ta th phora, ni rng: Tho no, ngy xa mnh b kt, ngy xa mnh thy ln xn,ngy xa mnh cn chp iu ny iu kia. By gi mnh thy trong lngkho khon, khi nghe, khi ni, mnh c thi rng ri hn, tm hn nhnhm hn. Hc Bt tm ta th thi nh nhng mi ng. Trong i snghng ngy, khi nghe v khi ni, chng ta s c mt thi ung dung, mttinh thn ci m v nh nhng, th trong cch tip x chng ta mi khngto ra thm kh au cho mnh v cho ngi.

Chng ta bit rng Bt l mt ngi c tu gic v bin ti. Vy m trongthi i ca Ngi, nhiu ngi vn hiu lm. Nhiu khi Bt cng ch mmci, khng ni g c na. Nhng s tht Bt mun dy chng ta, Ngi

phi din by qua cc trng hp c th. Bt dng tu gic ca mnh qun chiu cn c ngi ng thi, v Ngi a ra nhng li dy ccng dng tho g cho h. C nhin khi Bt ni vi ngi ny th ngikhc cng nghe v c th h khng tip nhn c v khng trong cnghon cnh. V vy nn c ngi hiu lm Bt.

Mt hm c mt nh trit hc ti hi Bt nhiu cu hi nhng Ngi khngtr li. ng ta hi rng:C Ng khng? Bt khng ni g. Hay l khngc Ng? Ngi cng im lng. Sau khi ng khch i ri, Thy A Nan mihi:Bch c Th Tn, ti sao Ngi khng tr li nh thng thi ? Ngithng dy chng con v v ng, ti sao Ngi khng ni vi ng ta l khngc ng ? Bt tr li rng : V ny ti tm mt l thuyt, ch ti xcnhn l thuyt v ng. iu ti dy khng phi l l thuyt. Ti dy phng

php gii thot khi kh au. Nu nhn phng php ca ti nh mt lthuyt th rt nhm. Cho nn khi ng ta hi c ng khng, ti khng tr li,

m khi ng ta hi c phi v ng khng, ti cng khng tr li. Thi imlng ca Bt pht xut t nhn xt ca Ngi l ngi kia khng i tmphng php tu hc, ngi kia ang i tm mt ch thuyt. Xc nhn mtch thuyt C NG hay ch thuyt V NG, u c th c hi cho ng ta.Th rng ng ni g c.


22/321

Mt ln cc t ca Bt m lun vi nhau, ni Bt dy nh th ny, Btdy nh th khc. Khng, Bt dy nh th ny ny, khng phi nh anhva ni u! Chc Bt cng hi nhc u nn Ngi bo :Ti c ni gu! Trong 45 nm thuyt php ti c ni g u! Cu ni n chng t

Ngi cng thc lm, ni ra ci g cng c th lm cho ngi ta kt vo ci, ri c chp vo m tranh lun vi nhau. Thnh ra Ngi bo: Ti uc ni g u m cc ng ci nhau nh vy?

Cho nn ta phi c thi mm mng, phng khong, khng c chp thmi tip nhn c gio l ca Bt. Khi chng ta hc v nh hay t ttn, chng ta bit rng mi li Bt ni nhm vo mc tiu tng i no ,tho g mt ci kt ca mt ngi hoc nhm ngi no . Chng ta phithy c hon cnh ca h mi mong hiu c li tuyn b ca Bt.

---o0o---KHNG CN CHT CHA KIN THC

C mt thin sinh sng ba nm trong thin vin ri nhng cha bao gic thy dy cu g gi l cao siu nh chn nh, bn th, nit bn,v.v..Dy nhng chuyn nh n cm trong chnh nim, i ng trong chnhnim, ra chn trong chnh nim,v.v.. mt hi ch chn qu. Ch mi thavi thin s: Bch thy, con y ba nm ri, thy cha dy cho con ci gsu xa ht. Thy ch dy nhng chuyn i, ng, nm, ngi, ni chuyn, th

v ci thi. ng thy thng qu, mi ni: Ch nhn ka, nhn cy tngpha trc sn kia ka. Ri thy khng ni g thm na. S ch chc l thtvng lm.

Trong i sng hng ngy, nu ta khng thc tp chnh nim, nu ta khngtip xc su sc vi nhng g trong ta v xung quanh ta, th lm sao ta cth ni c nhng chuyn chn nh, bn th? Nhng li trng rng, chl nhng danh t, nhng nim tru tng m thi. Cho nn thin s bo sch hy nhn cy tng ngay trc mt. Hnh nh cy tng trc sn v sautr thnh mt ti m lun ca tng chng trong thin vin. Ting n i

xa, cc v hc gi cc ni cng nghe ni n chuyn cy tng trc sn.V my chc nm sau vn c mt v t phng xa tr v, c hi cho ra ngha chuyn cy tng trc sn. Khi ti tu vin th thin s vin tch,ng ta phi tm mt v cao ca ngi hi. V hnh gi mi i gp tuvin trng, hi v v cy tng trc sn ngy xa. Tu vin trng ngh: Tisao v hnh gi ny, t my ngn cy s ti, khng ni v nhng chuyntrc mt m li phi li mt ti xa my chc nm ra hi? ng mm


23/321

ci nhn hnh gi , ni: Thy ti c bao gi ni ti cy tng trc snu? ng ni oan cho thy ti. V cao mun chm dt nhng mthoi lng nhng v mt cu chuyn cch y bn, nm chc nm, mingi c th i din vi nhng vn trc tip, c th, ngay by gi. Vcao bit r chuyn cy tng trc sn nm xa c tht. Nhng ngmun chm dt chuyn , ct t, coi nh n khng c. Cho nn ng mini mt cu ging nh l ni di : Thy ti c ni chuyn cy tng trcsn hi no u? l ngn ng thin, nhm cht t nhng h lun. Cytng trc sn l cu chuyn gia thin s v t cch y 40 nm. V chtrong vn mch gia hai thy tr lc th cu chuyn mi c ngha. Cnng ngoi nhn vo th n c th tr thnh mt cu chuyn trit hc. Numnh hiu c hon cnh ca h th mnh hiu lun c c li ca thins v thi ca v cao . Thy sinh ra cy tng trc sn, v tr nhtnh thanh ton cy tng trc sn, khng cho ngi ta b kt vo. Hai

thy tr cng i mt ng, u ng ht.

Cch y chng 20 nm, lc ang Ha Lan, c mt v linh mc hiti:Tha thy, trong cun Hoa Sen Trong Bin La thy ni rng... Ring c ln mt cu trong Hoa Sen Trong Bin La, hi c phi cu cngha nh th ny, ngha nh th kia khng, v.v.. Lc ti bng dng trli: Ti c vit cun Hoa Sen Trong Bin La bao gi u? ng ta ngcnhin v cng. Cun sch tn tc gi Nht Hnh r rng, m ng thyny cng tn Nht Hnh. Ti sao ng ta ni nh vy? Lc ti hon tonkhng nh ti chuyn thin s v cy tng, nhng t nhin ti c phn ngnh th. C l l trong mu mnh c ht ging ca ngn ng thin tng,thnh khi m ming ra mnh ni rt t nhin. Ti u c vit cun ?

M s tht lc su trong lng ti, ti thy ci ng Nht Hnh tc gicun Hoa Sen Trong Bin La i sang kip khc ri, cn y l mt NhtHnh khc ang sng. Ti sao khng bn cng chuyn vi ng Nht Hnhang sng y m li ch mun ni chuyn vi ng Nht Hnh ngy xa?Hc kinh in m khng sng trong giy pht hin ti, khng i din vinhng vn ca hin ti, c b rng buc vo nhng cu chuyn v nhng

nim ngy xa, chng ta s khng i ti u c. V linh mc k trn cng tng hc thin, nghe ti ni ng khng li v khng hi na. Cu tr liph phng qu. Linh mc l mt con ngi mi, sng trong gi pht hinti. Ti cng l mt con ngi mi, trong gi pht hin ti. Ti sao chng takhng tip xc v i thoi vi nhau trn cn bn , m phi li ra mtcun sch my chc nm v trc.


24/321

S d ti k chuyn ny l v trong gii hc Pht, chng ta c khuynh hngcht cha kin thc qu nhiu, v cng hc ci hnh trang khi nim cngnhiu, lm cho chng ta mt ht t do v khng cn nh nhng na. Bi vyti ni chng ta phi hc nh th no con ngi ca chng ta cngngy cng nh nhng hn. Khi qu v hc v t diu th iu quan trngnht l qu v hiu c t diu em ra p dng trong s tu tp. Cnchuyn qu v c th ni c th nht l ci ny, th hai, th ba, tht l ci kia; v trong th nht c th chia lm bn ci, ci th nht ca

bn ci li c chia lm by mn na, vn vn.. My ci qu v cthuc hay khng thuc, iu ny khng quan trng. iu quan trng l quv hiu phng php tu tp. Hiu xong th qun ht i. Nu mun nh limt iu g th lt cun sch hay cun kinh l tm ra ch kh g u. Khngcn phi nh th. Cng hc cng nh, cng hc cng vui, cng hc tacng thy ta bao dung khng c chp, nh vy mi hay.

Khi nghe v nh v t tt n l chng ta bt u thy nh nhng ri.Chng ta khng chp na. Ta bit ta s rt cn thn trong khi ni nng lini ca ta c tc dng tho g cho ngi i din. V khi nghe chng tacng phi nghe nh vy. iu ngi kia ang ni vi ta c th ch ni cho tanghe thi, lp li cho ngi khc khng c. Ngy xa thin s Triu Chuni vi t v Pht tnh: Con ch c Pht tnh hay khng? Kinh in nirng ci g cng c Pht tnh c. Nhng loi hu tnh c Pht tnh nhm n cc loi v tnh nh t , cy c cng c Pht tnh na. C nhin,theo l lun , con ch th no cng c Pht tnh. My hm sau c mt vthin sinh ln hi: Tha thy, con ch c Pht tnh hay khng? Thin sTriu Chu ni: Khng, con ch lm g c Pht tnh. Cng chnh ng thy ngy hm trc ni con ch c Pht tnh, hm nay ng li ni khng.Thin sinh ny sau khi nghe ting khng ( v) chc tht in bt o. V tin chc rng con ch c Pht tnh ri, nn ch ln hi thy ct chng t mnh cng bit v gio l su sc , ai ng thy li ni khng. Tiv s ch quen li cht cha kin thc v mun khoe thy l mnh cng hiuc gio l. Thy c ci kt ca ch, thy mi tng cho ch mt tingkhng. V l ngn ng thin. N c tc dng tho g cho ngi b

vng mc. Nu chng ta cn c vo li ni m bo rng thin s ny nith ny ng, thin s kia ni th kia sai, l trt c. ng l ng vi ai? Sail sai vi ai? C khi n ng vi ngi ny m n sai vi ngi khc. l nim v bn tt n. Ni vi tng ngi mt, mi ngi c cn c, chon cnh ring, gi l cc cc v nhn tt n. Mun gip mt ngi bngPht php, ta phi thy c cn c ca ngi . Nu khng bit cn c thta khng th gip ai c.


25/321

---o0o---

KH L CNG L KH C

Trong o Bt c thm khi nim v nh kh, kh l v kh c. Kh l nghal phi ph hp vi cn bn o Bt, khng chng li vi gio l v thng,v ng v nit bn. Th hai l kh c, c ngha l ph hp vi hon cnh,vi tm l, vi trng hp ca ngi ta ang mun gip .

Khi ng ra thuyt php cho mt nhm ngi, ta phi qun chiu xem h lnhng ngi no, bi cnh vn ha v tn gio ca h nh th no, h mangnhng kh au no, nhng vng mc no, lc ta mi ni v gio l choh c. Cn nu n vi mt thnh chng m khng c nim g v h, thta khng nn ni php, v ta khng c th qun c, khng thy cn c cangi nghe. Mt php s gii l mt php s bit qun c. Khng phi mnhc mt m kin thc Pht hc ri mnh c thao thao bt tuyt, ngi ta tipnhn c hay khng cng mc. l khng bit kh c, m li thiu c t

bi. ng c thuyt php nh th khng phi l lng t bi.

Trc ht, ta phi thy nhng con ngi vi nhng kh , vng mc vkhao kht ca h. Sau khi qun c, ta mi bit cn phi a ra v hin tnggio l no. Du trong ta c cht cha 2690 bi php thoi c ch bin

sn, cng cha phi l Pht php. V Pht php ch tht phi c hai tnhcht l kh l v kh c. Nu khng kh c th cha chc l kh l, v biging v ch, khng tr c bnh no cho ai c. Mt ng thy thuctrc khi cho thuc phi chn mch, phi bit c tnh trng c th cangi bnh. Ngi thuyt php cng vy, phi thy c cn c ca nginghe a ra nhng gio php thch hp. Ni rng bi thuyt php nykh l nhng khng kh c l sai. V khi khng kh c th n cng khngkh l, d n cha y danh t Pht hc, d khng ai bc b c nhng llun trong . Ly ngay c on kinh ra c, khng thay i mt ch nocng cha chc l gio l ch tht. V khi khng gip c ai an lc th n

khng phi l gio l. Ngh cho k ta thy rng khi no kh c th tt phikh l, m khi no tht s kh l th kh c ri. Cho nn kh l bao hmkh c, m kh c cng bao hm kh l trong. Ngay trong mt bui phpm cng vy. Mt bui php m gm mt s ngi vi nhng kin thcca h. Nhng iu ta ni trong bui php m l ni cho nhng ngi nghe, ch khng phi ni cho nhng ngi ch khc nghe. V vy ngnng ca ta cng phi theo nguyn tc nh v t tt n. C th c nhiu


26/321

iu khng ni c, v thnh chng ny khng phi l thnh chng nghechuyn . C nhng iu ta thy r, chng nghim l s tht, nhngcha th ni cho h nghe. V d nh khi ta ni ngi cng sn hay ngi t

bn cng l ngi, ngi cng sn cng nh ngi t bn cng cn cthng, cng cn c gip, cng cn c chuyn ha, h khng phi l kth ca ta. K th ca ta l v minh, l bo ng, l tham tn, l c chp, kth ca ta khng phi l con ngi. Con ngi, du l con ngi t bn haycon ngi cng sn u ng thng, ng gip c. Nhng cu ni trnrt ng vi tinh thn o Bt. Nhng khi qu v ni iu ra gia nhngngi au kh nhiu qu v chin tranh, v b u t hoc b t y, thcu ni c th khin tm hn h b mt bc tng ngn lp, v h khngth no nghe tip c na.

Nhng iu ta ni m ngi khc khng nghe c th khng nn ni, v ni

ra h cng khng hiu. Ni nhng chuyn m h tip nhn c th h hiulin. Cho nn khng phi bt c kin thc no mnh cho l ng u c thni, bt c u, bt c lc no. l nguyn tc t tt n. Cho nn thuyt

php cng nh php m khng phi l mt dp ph din kin thc, m philm sao cho nhng ngi hin din c li lc. C th ni rng mt biging, mt cu ni ph hp vi chnh php th ng thi phi ph hp vicn c ca ngi nghe. Nu khng ph hp vi cn c ca ngi nghe, nukhng gip tho g c cho ngi , nu khng em li li ch, th chahn l chnh php. Vy chng ta hc c g vi bi php thoi vnh , t tt n v hai quy tc kh hp, kh c v kh l? Chng ta hcc rng phi thc t, phi bao dung, ng c chp. Chng ta phi nhkhng kh, u cng thong th ra vo, khng cn vng mc na.

---o0o---

DUYN KHI

Hm nay chng ta hc s qua v khi nim duyn khi ri, trong nhng bisau chng ta s i vo su hn. Duyn khi cn gi l duyn sinh. Trong oBt, c khi ta dng danh t o l nhn qu, c khi ta dng o l duynkhi hay o l duyn sinh. Danh t no cng c, nhng c nhng danht d gy nhiu hiu lm hn.

V d nh hai ch nhn qu. C nhn th c qu, trng bp th ra bp, trngu th sinh u. Nhn a ti qu. Nghe nh vy, chng ta c khuynhhng ngh rng nhn phi c trc, v qu s n sau. Ngh nh vy th nim nhn qu b t trong khun kh thi gian v khng gian. ng v


27/321

mt khng gian, nhn khc, qu khc; ng v phng din thi gian, nhnc trc, qu c sau. V l mt iu cha chnh xc. S tht nhn qukhng phi n gin nh vy.

Ni n nhn qu ta li cn c khuynh hng ngh rng ch mt ci nhnno cng c th sinh ra qu. iu cng khng ng, v khng bao gimt ci nhn duy nht c th a ti qu c. Khi ni duyn sinh, chduyn c ngha l iu kin. Dch sang ting Anh l conditions, lun lunvit s nhiu, gip ta trnh c tng mt nhn sinh mt qu. Ch sinhtrong t duyn sinh c ngha l pht khi ra. Mt vt pht khi c th khngcn sinh ra, c th n c sn ri, gi mi biu hin ra cho ta thy. Chkhi ny dch l arising, biu hin ra, dy ln. Conditioned co-arising lcng pht hin ra. C ngi dch l conditioned production, gn vi ch sinhhn. Pht c ngha l c sn ri by gi ch cn biu l ra. Ch khi rt hay.

V d nh khi mt nim vui pht khi th nim vui khng hn l mic sinh ra, n ch pht hin thi. Ht ging ca nim vui c sn trong tari. Nhng lu nay khng c tng thn, khng c thy c bn nn ht gingnim vui khng c ti tm. By gi nh c tng thn, c tu hc, maxun nh ht t tm t, ht u nm xa h ming ci, th nim vui nh ht ny mm, biu hin ln. Nh vy gi l sinh cng khng ng, dngch khi s thch hp hn.

Trong kinh in Bt dng mt th d rt hay l nhng cng lau nng vonhau. V d c ba cng lau nng vo nhau m ng, nu ly i mt cng

th cc cng lau kia s ng xung. Ci ny nng vo ci kia m c, ci kianng vo ci ny m c. Hnh nh giao l rt ni ting trong o Bt.Giao l l nhng cng lau da vo nhau m ng vng.

Trong o l mi hai duyn khi m chng ta s hc sau, th v minhduyn hnh, hnh duyn thc, thc duyn danh sc, v.v.. Ch duyn yc th dch l condition. Thc lm iu kin cho danh sc pht khi, ta nithc duyn danh sc. Nhng Bt cng ni ngc li: danh sc lm iukin cho thc tn ti. Ngha l thc duyn danh sc v danh sc duyn thc.

Phi thy hai th nng vo nhau m tn ti, khng c th ny th cngkhng c th kia. Cho nn phi vt thot khi khun kh thi gian, khngngh rng thc c trc ri danh sc c sau. iu ny rt quan trng. Thysu sc v duyn khi l vt khi nim khng gian v thi gian. Thckhng tn ti bit lp vi danh sc v danh sc khng tn ti bit lp vithc. Trong phm tr khng gian, hai ci dung ln nhau, trong ci ny c ci


28/321

kia, v ngc li. Cho nn nim v tng tc c sn trong ci gio lca o Bt nguyn thy.

Trong th gii khi nim ca chng ta, ta ngh rng ci nhn nm ngoi ciqu v nhn c trc qu. V d nh c con g ri mi c qu trng. Khicon g sinh ra trng ri, qu trng tch khi con g. l ci thy trongkhun kh thi gian v khng gian. Trong gio l nguyn thy, Bt nirt r v th d giao l, khi hai cng lau nng vo nhau, ly mt cng nyi th cng kia , ly cng kia i th cng ny cng . Cng ny l iukin tn ti cho cng kia v cng kia l iu kin tn ti cho cng ny. V dm v con. Lm sao mt ngi c gi l m nu ngi y khng c con?V lm sao ngi c gi l con nu khng c m? M v con cngsinh vi nhau mt ln. Gi pht ngi ny c lm m th ngi kia clm con. M ng thi m cng l con. Ti v m cng l con ca b ngoi.

V vy, nhn ng thi l qu, qu ng thi l nhn. Cho nn khi thy ANan ni: Bch c Th Tn, tnh nhn qu rt r rng, mnh c th hiumt cch d dng c, th Bt dy: ng c ni nh vy, thy A Nan.Tnh nhn qu su xa lm. ng ni l c th hiu c d dng.

Khi nhn bng con mt khng phn bit, ta khng thy trn hay di, trihay phi. Khi nhn mt cy bt, ta ngh u ny l trn th th no cng phic u di, khng th no c trn m khng c di. u trn l do udi pht khi ra v u di do u trn sinh ra. Trn l nhn, sinh ra qul di; di l nhn sinh ra qu l trn. B mt ci i th ci kia cng mt.

nim trn pht sinh ra nim di v di sinh ra trn, hai ci ng thisinh ra, nn ta c th dch ra ting Anh l co-arising. Co-arising l cng cmt, nng vo nhau m c mt. By gi cy bt nm ngang th ta thyc pha tri v c pha phi, cng vy. H c tri l c phi, h c phi l ctri. Pha phi v pha tri tng sinh, tng duyn, tng khi, khng thloi b mt pha m gi pha kia c.

Bt din by s tht v l duyn khi bng mt cu ni ht sc n gin:Ci ny c cho nn ci kia c. Khng thy li tuyn b trit hc no v

nguyn do v tr m n gin n nh vy. Th hu tc b hu, cu nychng ta c hng trm ln trong cc kinh, Nam tng cng nh Bc tng.This being, that is. Ci ny c v ci kia c. That being, this is. Ci kia c thci ny c. V c tri cho nn c mt, v c mt cho nn c tri. Ly mt cii th ci kia mt lun. Nhc th hu tc b hu, nhc th v tc b v,nhc th sinh tc b sinh, nhc th dit tc b dit. n cui th k th20, thy Nht Hnh thm mt cu na: ci ny nh th ny v ci kia nh


29/321

th kia. Mnh nhn mt cho nn ngi kia nhn mt. Mnh kh chu chonn ngi kia kh chu. Soi gng th thy. This is like this because that islike that. Con ca Bt phi lm giu thm cho Bt, l cnh mc t thncy, khng c g mi l.

Cc kinh Nidana dy v nhn duyn ni c mi hai duyn khi, t v minhcho n lo t. Trong cc kinh ny Bt lun lun nhn mnh rng ci ny cth ci kia c, ci kia c th ci ny c, c hai nng vo nhau m hin hu.

Nhn thc v duyn khi trong o Bt vt ln trn khi nim thi gian vkhng gian, sau ny ta s thy r thm. nim v sinh nng vo nim vdit m c mt. nim v dit nng vo nim v sinh m pht hin. Vvy, thnh thong kinh ch ni rng mc ch ca s tu hc l t ti v sinh.t ti v sinh c ngha l t ti v dit. Khng cn ni ti v dit v vsinh c ngha l v dit ri. Nu ngi ta hi: o Bt ni g v s sinh

khi ca th gii, ca con ngi th ta ch cn tr li :ci ny c v ci kiac, vn vt nng nhau m pht hin. Rt n gin m c tinh thn khoahc, khng i hi mt nim tin siu hnh no ht. Th hu c b hu. Cu xut x t kinh s 300 trong Tp A Hm. Samyukta Agama, i Tngi Chnh, tp 2, trang 85. l kinh ni v Trung o.

o l duyn khi c trnh by rt chi li trong cc tng phi o Bt sauny. Trong b phi Sarvastivada, tc l Thuyt Nht Thit Hu B, chng tathy c nim v t duyn v lc nhn. T duyn, m trong Duy Biu hcchng ta c hc, gm nhn duyn, tng thng duyn, s duyn duyn v

ng v gin duyn. Su nhn l nng tc nhn, cu hu nhn, ng loinhn, tng ng nhn, bin hnh nhn v d thc nhn. V trong b phing Dip B, Tamrasatiyah sau gi l Theravada, phn bit ra 24 duyn,

pattaya. l cn bn duyn, cnh gii duyn, tng thng duyn, v ginduyn, ng v gin duyn, cu sanh duyn, ph vi duyn, y duyn, cnduyn, tin sinh duyn, hu sinh duyn, tng tc duyn, nghip duyn, dthc duyn hay l bo duyn, thc duyn (thc l n), cn duyn, thinduyn, o duyn, tung ng duyn, bt tng ng duyn, hu duyn, phihu duyn, ly duyn v phi ly duyn, tng cng 24 duyn. Nhng iu ta

hc hm nay l tp qun chiu, c th thy c tnh duyn khi ca vns vn vt, c th vt thot c nim v khng gian v thi gian.Chng ta khng cn hc thuc 24 duyn . Chng ta phi sng v qun sttrong i sng hng ngy thy c ci nhn trong qu, v ci qu trong nhn. Thy c ci ny trong ci kia, thy c ci kia trong ciny, thy mi ci cha ng c tt c, v thy tt c mi ci u chang mi ci.


30/321

iu ny rt quan trng cho s hc hi v tu tp ca chng ta. chng tathy c rng nim vui chng ta c hm nay c lin h vi tt c nhng gang v xy ra trong ta v trong i chng quanh ta. Mt lin h ti ttc. Hc v kh l v kh c, chng ta thy ngay rng c kh c th ngthi c kh l v khi tht s kh l ri th chc chn kh c. Hai ci lmt. Sau ny trong khi hc v t diu , bt chnh o, ng cn, ng lc,tht b phn, bt chnh o phn, chng ta u s thy nh vy c. y lmt cch thc rt mu nhim, m cha kho do chnh Bt a ra, lthuyt duyn sinh (conditioned co-arising). Trong 24 duyn ca hc phiTheravada, c tin sinh duyn v hu sinh duyn. Tin sinh l ci pht khitrc v hu sinh l ci pht khi sau. C mt hin tng, th trc ctin sinh duyn v sau c hu sinh duyn. Hai ci u l duyn cho hintng y c, khng c tin sinh duyn khng c, m khng c hu sinhduyn cng khng c. Ci hu sinh l duyn ca ci hin hu, cho nn

ta ni tin v hu khng phi l nim trc v sau trong thi gian. ThuytDuyn khi trong o Bt, xin nhc li, vt ra ngoi nim v thi gian vkhng gian.

---o0o---

TNG TC V TNG NHP

nim v tng tc v tng nhp bao hm trong thuyt duyn khi cao Bt nguyn th. Tng tc l interbeing v tng nhp l

interpenetration. Th d trong kh l c kh c, trong kh c c kh l. Khl l kh c, kh c l kh l, l nguyn tc tng tc tng nhp ca ol duyn khi. Khng nhng khi hc kinh in v gio l chng ta phi sdng ci cha kha tng tc v tng nhp, trong i sng hng ngy,chng ta cng phi tp nhn thc chng tng tc v tng nhp. Ni

bun vui ca chng ta, trong mi giy pht hng ngy, lin h ti ni bunvui ca tt c nhng ngi khc. Khi chng ta n c mt n ci, chngta bit rng n ci t u ti: t cha m, ng b, t tin, v cng nh ccc th h tng lai, nh tng thn trong hin ti. Hiu nh vy chng tathy c vai tr ca chng ta khi lm pht khi mt nim vui hay mt ni

bun ni ngi khc. Chng ta c th vn mt cnh tay di g mt mikt t 3500 nm v trc, trong chnh ta hay trong mt ngi bn ca ta.Chuyn c th lm c. Ti v tt c u trong ta.

Trong Tp A Hm, kinh 288, Samuytta II, 112, v v d giao l, Bt nirng: Ngi no thy c tnh duyn khi l thy c Bt, thy c


31/321

Bt trong bn cht. Cho nn phi dng o l duyn khi nh l mt cyuc i vo trong kho tng gio l o Bt. Khi thy nhng iu truyntng sai lm th nh hiu o l duyn khi ta c th chnh li.

Chng ta bt u kha tu bng cc bi hc v nh , v t tt n, hiungn ng ca Bt. Nh th chng ta khng b kt vo nim v danh t.Chng ta hc tip v o l duyn khi thy bn cht ca gio l o Bt.Mt mt l hc thy mt cht v ngn ng ca Bt, mt mt hiu cmt cht v o l duyn khi. Vi hai ngn uc , chng ta c th i vo

ba tng kinh in trong mt chuyn ving thm rt thch th khm pho Bt. Sau ny, nhng khi ni php thoi, nghe php thoi, hay pht biutrong cc bui php m, ta phi nh em nhng dng c theo. Nhtrong mt chuyn i thm him rng su, chng ta phi em theo con daora, i gng tay hay l mt ci n pin. Khi chng ta i vo rng gio l

ca o Bt, truyn li t 2500 nm nay, chng ta phi c vi hnh trang,nh nguyn tc v nh , v t tt n v v duyn khi.

Ni, phi thc c nhng iu mnh ang ni. Qun chiu, phi thcc iu mnh ang qun chiu. Lun lun p dng nhng nguyn tc .

Nghe cng vy, phi nghe bng nhng nguyn tc . S dng nhngnguyn tc th ta c th nhn ra nhng iu truyn tng sai, nhngiu b hiu lm. Tu gic ca ta v duyn khi, v nh s hng dnta trong chuyn i ny.

---o0o---

03 - Pht Php Cn Bn

Bi th ba

Hm nay l ngy 28 thng 11 nm 1993, ti Xm H, chng ta hc v T, tc l bn s tht. T c khi gi l t diu hay l t thnh , tchn . Ch Phn satya l . Aryasatya l chn hay l thnh hocdiu . Ch arya ngha l cao qu. Ch trong ch Hn gm ch ngn,li ni, v ch ngha l vua. Diu c ngha l s tht mu nhim. TDiu (catvary aryasatyani) l bn s tht rt quan trng, mu nhim vchn tht. T Diu l ti ging php chnh thc u tin ca Bt saukhi thnh o m nay cn chp li. V chng ta s thy, l nhng imcn bn ca o Bt.


32/321

PHP THOI U

Sau khi thnh o di gc cy b , Bt ngh n chuyn i ging dy. VNgi bit vic tu hnh khng nhm gii thot cho ring mnh, m cn giithot cho mi ngi v nhng loi chng sanh khc. Bt lu li ni cy b mt thi gian kh lu, nhiu tun l, chng nghim trng thi an lc, tdo ca ngi t o. ng thi Ngi cng ngh cch mang tu gic camnh hin tng cho mi ngi, trong s c cha m, c nhng ngi thn,v nhng ngi ang au kh hoc s au kh. Trong thi gian Bt trong xm Uruvela, tip xc vi ngi dn trong xm, ngi ln cng nhtr con. Ngi chia x nhng iu chng ng ca mnh vi cc th ch nui

Ngi trong nhng tun l .

Bi php thoi chnh thc u tin Ngi ging mt khu vn gi l

Vn Nai, Lc Uyn, pha Bc thnh Ba la ni (Benares). Ngi ging chonm ngi bn tu kh hnh c ca Ngi, trong c Kiu Trn Nh,Kondanna. Lc u Ngi mun tm gp hai v thy c ca mnh. V Ngingh nu gp nhng v thy tng dy mnh v t thin, t v sc nh, th cth gip h t ti qu v A La hn rt nhanh chng. Nhng sau khi thmhi, Ngi bit c hai v thy u vin tch, cho nn Ngi ngh ti nm ngi

bn cng tu kh hnh vi Ngi trc y. Trc y khi thy Ngi b litu kh hnh v bt u tr li n ung bnh thng th h rt bun. H cho l

Ngi thoi ch, b cuc, nn h la b Ngi m i. Ngh c th gip hc nn Ngi vt sng ln min Bc tm ti Vn Nai. Khi Bt ti, nm

ngi bn c khng mun gp. Chnh Siddhatta ny trc b cuc, bygi cn ti y lm g? V th h khng cho n, nim n nh ngy xa.

Nhng lc nhn thy dng iu, phong thi ca Ngi khi bc vo, h khngth tip tc th c. Ri ngi no cng t ng ra n tip vn v.

Ngi th ly nc cho Ngi ra chn, ngi th cm gip bnh bt choNgi, ngi th o cho Ngi, v mi ngi ngi xung chung quanhNgi. Lc Ngi mi ni rng:

- Ny cc bn, ti s dy cho cc bn o gii thot.

Nm ngi bn hi:

- Siddhatta, lm sao anh c th dy o cho chng ti trong khi anh b ld i tu hc?

Bt ni:


33/321

- Ti gic ng o gii thot v ti c th dy li cho cc bn.

Nhng ngi kia hi li bit chc Bt chng ng tht hay khng, thBt ni:

- Ny cc bn, cc bn bit ti rt nhiu, ti tng ni di cc bn ln nocha?

- Cha, Siddhatta cha bao gi ni di chng ti c.

- Ngy xa bao gi ti ni l ti gic ng cha? By gi ti ni ti to, ti gic ng, v ti s dy cho cc bn.

Nghe xong cu tt c nm ngi bn c u qu xung sn sng nghe liBt.

Bi ging ny c coi l bi thuyt php u tin, ni v t diu , chptrong Chuyn Php Lun Kinh, i Chuyn Php Lun Kinh hay TamChuyn Php Lun Kinh. Php lun l ci bnh xe gio php, v chuyn

php lun c ngha l bt u quay bnh xe php. Bnh xe gio php vn csn ri nhng cn phi chuyn. Bt ni bi thuyt php u tin, ging nhhnh ng nm ly bnh xe gio php m xoay mnh, v t gi pht th

bnh xe php tip tc quay. Cho n ngy hm nay bnh xe php vn quay.V nhng ngi hc tr ca Bt c bn phn phi gip cho bnh xe php

tip tc xoay chuyn. Php Lun Thng Chuyn ngha l bnh xe phplun lun chuyn ng.

---o0o---

BN S THT

Kinh ny c nhiu bn, bng ting Pali, ch Hn, ch Phn. Mt trongnhng bn ch Hn l Pht Thuyt Tam Chuyn Php Lun Kinh, kinh s110 trong i Tng i Chnh. Trong i Tng i Chnh c th c thm

kinh s 109 tc l Chuyn Php Lun Kinh v kinh 99 tc l kinh Tp AHm. Trong Tp A Hm th kinh th 379 l kinh ni v T . Trong tngPali, ta c th c Samyutta Nikaya s 420.

Chuyn Php Lun Kinh l Dharma cakra pravartana (Pravartana tc lchuyn, Dharma cakra l bnh xe php). Kinh ny ni v bn s tht munhim, bn s tht cao qu. Ting Anh gi l The Four Noble Truths. Trong


34/321

kinh ny Bt ni v bn s tht l kh, tp, dit v o (duhkha, samudaya,nirodha, marga). Kh tc l s tht th nht m chng ta phi nhn ra, phitm hiu. Tp tc l nhng nguyn do a ti kh, nhng thc n vt cht,tinh thn c tiu th v a ti au kh. l s tht th hai cn

phi nhn din, cn phi chuyn ha. S tht th ba l Dit. Dit y l svng mt, s tr dit ca cc nguyn do a ti kh. V s tht th t lo. o tc l con ng, l thc n, l cc phng php thc tp dn tici s vng mt ca nhng nguyn nhn gy kh. Theo vn php ch Hn,Kh l s tht th nht, duhkha. S tht th hai l Tp, ni cho l kh -tp. Kh - tp tc l nhng nguyn do, nhng gc r, nhng thc phm tp thnh, dn ti au kh. Phn ng l duhkha samudaya (the making of thesuffering). V Dit l kh - tp - dit, tc l s vng mt, s tiu dit canhng nguyn do a ti kh au. V s tht th t l o, con ng. Conng no? Con ng a ti s tiu dit ca nhng nguyn nhn gy au

kh, ni y theo vn php Hn l kh - tp - dit - o. Vy mun nicho y , ta ni: S tht th nht l kh. S tht th hai l kh - tp. Stht th ba l kh - tp - dit. S tht th t l kh- tp - dit - o.

---o0o---

BN S THT TNG TC

Ting Phn cng c th vit nh vy: duhkha, duhkha samudaya, duhkhasamudaya nirodha, duhkha samudaya nirodha marga. Khi trnh by nh vy

ta thy c tnh nht qun ca t diu , tc l bn s tht lin h vinhau. o c lin h ti kh. M nu s tht v o khng lin h ti s thtv kh th khng phi l ci o m Bt ni. Du hay cch mynhng nu khng c kh nng chuyn ha au kh th o ta khng cn.M h o lin h ti kh th tt lin h ti kh - tp, tc l nhng nguyndo gy ra au kh. V nu lin h ti kh - tp th tt lin h ti kh - tp-dit, tc l c mun lm cho kh au vng mt. Mun cho kh au vngmt th nhng nguyn do ca kh au phi vng mt.V vy Dit c ngha rrng l s vng mt ca kh au v ca nhng nguyn do a ti kh au.Mun ht kh au m c tip tc duy tr nhng nguyn nhn gy kh th lmsao kh ht c? Cho nn s tiu dit, s vng mt ca nhng nguyn dogy au kh s a ti s vng mt ca kh. V Bt dy c mt con ng,c cc phng php dn n s vng mt ca nhng nguyn nhn to khau, gi l o. Do , php thoi v T , v Chuyn Php Lun, l mtting ni ca hy vng, ca tinh thn lc quan. Gio l T Diu xc nhns c mt ca au kh, nhng ng thi xc nhn s c mt ca an lc, xc


35/321

nhn kh nng chuyn ha au kh dn ti hnh phc. V s vng mtca kh au ch c ngha l s c mt ca an lc m thi. Hai diu Kh,Tp miu t tnh trng hin thc; hai diu Dit, o miu t tnh trng ltng, nim hy vng cho ta hng ti. S tht v Kh i chiu vi s thtv Dit, tc l an lc, s vng mt ca Kh. Tip theo l Tp, nguyn do ati kh, i chiu vi o, con ng thc tp gio l a ti dit kh vkhi sinh an lc. Trong T c hai cp nhn qu. S tht th hai l nhnca s tht th nht. S tht th t l nhn ca s tht th ba. Ngay trong

bi php thoi u tin, chng ta thy gio l ca Bt tch cc v lcquan, y tin tng vo kh nng gii thot ca con ngi.

Bi php u tin ny ni v bn s tht mu nhim v con ng ca tms hnh tr chn chnh. Cho nn bi thuyt php ny cha ng nhngtinh ba tu gic ca Pht gio ri, khng cn i ti hng trm hng ngn b

kinh m Bt ni sau ny. V trong nhng kinh k tip, ni ra trong sut 45nm hnh o ca Bt, t diu vn l nguyn tc ch o cho s tu hcca gio on. V con ng ca tm s hnh tr chn chnh, bt chnh ovn l con ng cn bn cho vic tu tp. Do kinh ny chng ta phi hcrt k lng.

---o0o---

TRUNG O

Trong kinh Chuyn Php Lun, chng ta cn nhn mnh vi im. Th nhtl Bt nu ra gio l Trung o. y l mt im cn thit g ri chonm t u tin thot khi quan nim c hu l phi sng kh hnh thmi tu tp ng hong c. Trc h vn ngh ngi no khng kh hnh,ngi no tu m cn ang vui ci l khng tu ng hong. Bt c kinhnghim v s tu kh hnh vi nm thy kia ri. Bt thy rng cch sng pxc v kh hnh khng a ti u c. V Ngi bit rng np suy t canm ngi bn vn cn kt tng t hnh xc, nn Bt mun gip hthot ra. V vy, khi m u php thoi, Bt ni rng: Ny cc thy, c conng trung o. Con ng trung o gip chng ta khi kt vo haithi cc. Thi cc th nht, m mnh trong dc lc, th o nghip khng

bao gi thnh tu c. Ch lo hng th cc dc lc, chn lp cuc itrong tin ti, sc dc, danh vng, n ung v ng ngh (ti, sc, danh, thc,thy) l kt vo mt cc oan. Cc oan th hai l p xc, kh hnh, hyhoi sc kho v nng lng tinh thn ca mnh, cng khng th thnh o.


36/321

Cho nn ngi tu hnh phi trnh xa hai cc oan trn. gi l trungo.

---o0o---

TNH CCH NN TNG

im th hai nn ch l gio l v bn s tht v v bt chnh o c tnhcch nn tng, ph qut, bao trm tt c Pht php, vt c thi gian. Sut45 nm hnh ho, gio l v t diu v bt chnh o tip tc c xindng nh xng sng ca o Bt. Hi Bt sp nhp dit, Ngi nm dihai cy sala, c mt ngi tn l Subadha ti t mun tr thnh t xutgia ca Ngi. Subadha ti nn n thy A Nan. Thy A Nan ngh Bt gn tchdit m cn c ngi ti mun xin xut gia th mt cho Ngi qu, thykhng mun cho vo. Trong khi thy A Nan v ng Subadha ni qua ni lith Bt nghe thy. Bt bo thy A Nan cho ng y vo, v Subadha c Btcho xut gia. Subadha hi; Bch c Th Tn, con mun bit cc v os ni ting ng thi ti cc nc Ma Kit , hay Kosala, cc v tht chng ng cha ? Chng ta nh rng lc thi gi ca Bt cn rtngn, c th ch my chc hi th na thi, vy m ng ta li hi nhng cunh vy. Bt tr li: Ny Subadha, chuyn my ng c gic ng haykhng n khng quan trng, vn quan trng l thy c mun gic ng haykhng? Nu thy mun tu hnh gic ng th thy phi thc tp con ng

bt chnh o. V u c bt chnh o th c tu gic v an lc.

Cu ni chng t bt chnh o, gio l ging trong bi php thoi thnht, c nhc li trong php thoi sau cng ca Bt. Bi php thoi cuicng rt ngn, ch my pht trc khi Bt nhp nit bn m thi. Cho nnchng ta hiu v nh rng con ng ca tm s hnh tr chn chnh, btchnh o, l xng sng ca gio l o Bt.

---o0o---

TNH CCH NHP TH

im th ba chng ta trong bi php thoi u tin l tnh cch nhp thca o Bt. Trong bt chnh o c chnh ng, chnh nghip, chnhmng,v.v.. Chnh ng tc l s dng ngn ng t i, trung thc. Chnhmng tc l s dng cc phng tin sinh sng chn chnh, khng vi phmc t bi. Nu Bt tnh ch dy cho mt s ngi sng trong rng, xa lath tc, khng cn ni chuyn vi ai, khng phi lm ngh nghip g sng


37/321

i, th chc Bt khng cn dy v chnh ng v chnh mng. Nhng Bt ging gio l chnh ng, chnh nghip v chnh mng. Ngha l gio lny khng phi ch ginh cho my v thy tu sng vi nhau trn ni, giol ny l cho c th gian. V sng trong x hi nn ta phi s dng ngn ng,

phi c ngh nghip sinh sng chn chnh. Ngi xut gia cng phi cphng tin sinh sng chn chnh, l s tu hc, v cng vic hong ha, cu ca mnh. i b trong hnh thc thin hnh xin n, l phng tinsinh sng v hong ha ca ngi xut gia. Ngi ti gia cng phi cnhng phng tin sinh sng hp php, ph hp vi t bi v tr tu. Btchnh o c chnh ng, c chnh mng, chng t rng o Bt l dycho tt c mi ngi trong x hi. V nh vy o Bt l o i vo cuci, o nhp th, ch khng phi l o ca ngi chn i, t b cuc i. l nhng iu ta phi thy c trong Kinh Chuyn Php Lun, bi phpthoi u tin ca Bt.

---o0o---

NGH THUT NGHE PHP THOI

Khi hc Kinh chng ta phi cn thn lm. Chng ta phi dng tr tu, dngkinh nghim, dng kh au ca chnh ta hc, ch ng dng tr nng(intellect) m thi. Tr nng m chng ta thng dng hc cc trngtrung hc, i hc, nu tip tc em dng th khng hiu c Kinh. Chngta phi cho li Kinh thm su vo trong tm thc th mi c th thm

nhp kinh tng c. Nghe php thoi l tu tp. C ngi ngh rng nghephp thoi l hc gio l, cn thc tp l vic khc lm sau. S phn bit khng ng. Ni php thoi cng vy. C nhng ngi ging php nhngkhng ni t nhng kh au c tht, t cc iu chng c, t kinh nghimring ca chnh h. Nhng bi php thoi nu ch hon ton dng tr nng,ch gm kin thc sch v, th ngi nghe cng ch tip nhn bng tr nngca h m thi. Mt ngi ni php thoi chn tht phi ni t kinh nghimca mnh, t kh au ca mnh, t tu gic ca mnh. Ni nh vy c thkhi ng nhng ht ging kh au, nhng kinh nghim sng, nhng htging tu gic c sn trong ngi nghe. Ngi nghe cng phi nghe bng

phng php . Khng ch dng n tr nng. Ngi nghe phi li phpthoi nh ht ma ri xung v thm vo mch t tm ca mnh. Li phpthoi khi m nhng kh au, kinh nghim, v cc ht ging ni mnh. Maxun nh ht t tm t, ht u nm xa h ming ci. Ht u nm xatc l nhng ht ging ca kh au, ca tu gic, ca kinh nghim. Cho nnti Lng Hng, chng ta ngi nghe php thoi nh mt php thc tp, ch


38/321

khng phi d mt lp hc l thuyt. V nu chng ta bit nghe, bit phim mnh t tm ca mnh cho php thoi thm vo nh nhng git ma,th nhng ht ging ca kinh nghim, ca kh au v ca tu gic s cti tm. Chng ta c th thy, c th c chuyn ho ngay trong khi nghe.Trong thi ca Bt c nhng ngi bit nghe nh vy, nn c chuynho, t ti gic ng ngay trong khi nghe php. Vy chng ta khng nnngh rng nghe php thoi l hc l thuyt, sau khi nghe l thuyt ri mi

bt u tu.

Nghe li bi php thoi u tin ca Bt ta thy ba c tnh nu trn rt r.Th nht l Bt a ra con ng trung o. Tu hc khng phi l do p xcm thnh cng. Tu hc cng khng phi hng th dc lc. Nt th hai lgio l v bn s tht mu nhim v con ng ca tm s hnh tr chnchnh c tnh cch vt thi gian, bao trm tt c o Bt. V nt th ba l

gio l o Bt ngay t u c tnh cch nhp th, p dng cho tt c mingi. V qua nhng c tnh , chng ta thy c tm lng t bi ca Bt.Bi php thoi ny chng t Bt qun chiu, thy r tm ca nmngi bn c, nn Ngi ni rt st vi tm l ca h. Lng t bi y chng tathy rt r trong bi php thoi ny. Tnh cch kh c ca gio php, chngta cng thy ngay trong bi php thoi ny. C nhin Bt thy nhng htging tim n trong lng nm ngi t u tin, cho nn khi Ngi ni

Ngi bit rng cn ma chnh php s thm vo tm h.

---o0o---

KH V LC

Hc m khng cn thn chng ta c th c khuynh hng l thuyt ha giophp ca Bt. L thuyt ha gio php l mt iu khng c li cho o,cho bn thn mnh, hay cho ngi khc. Rt nhiu ngi trong chng tathch l thuyt ho. Chng ta mun chng minh gio l ny l ng, l hay,l chn l, ch khng thao thc tm hiu v hnh tr gio l ng hu em lian lc cho mnh v cho ngi. Chng ta ch mun lm nhng nh truyngio. Chng ta ch mun khoe vi ngi khc rng ta c mt tn gio rt c

bit, rt hay ho; ri tm mi cch chng minh rng tt c nhng iu Btni u l chn l tuyt i c. V d Bt ni s tht th nht l kh. Ta bndng tt c ti nng ca mnh, ngn ng ca mnh chng minh rng tt ci ny u l kh ht. V c th, tn bit bao nhiu giy mc, bao nhiuthi gi chng minh mt s tht m Bt khng cn chng minh, l cuci ny c kh. Nhng i c kh m cng c vui. Bt cng ni c kh th


39/321

v c lc th. Cc l thuyt gia mi tm cch chng minh thm rng ci lcth chng qua ch l kh thi. Khuynh hng mun gii thch, munchng minh, bin lun v bnh vc ny nm trong tt c chng ta, v nhiuth h lin tip lm cng vic l thuyt ho .

C s phn bit ba loi kh l kh kh, hoi kh v hnh kh. C ngikhng hiu ch kh kh, ni rng kh ri li chng cht thm ci khna, cuc i ch c kh thi, khng c g l nim vui na. Thc ra y chl cch phn loi c th gip ta d tm cn nguyn ca kh. Loi u tin,kh kh (duhkha duhkhata) c ngha l mt cm th kh chu (unpleasantfeeling). ch Hn l kh th. Nh au rng, cm gic au nhc v rng h,hoc khi b ngi ta chc gin, chng ta mt ta tai, tc mun v ngc, l nhng kh th. Tri lnh qu m khng c m, khng c l si, tarun ln cm cp, cm th l mt kh th. Kh th l loi kh th nht,

kh kh.

Loi kh th hai l hoi kh (viparunamam duhkhata). Hoi kh ngha l cnhng th vn khng kh, nhng khi tiu hoi th s to ra kh. V d l ganca ta, by gi khng c bnh, nhng th no cng s yu, cng s gi, cngs mt kh nng lm tiu cht cholesterol, th l gan ang hm cha hoikh. T tng ny ngi ta d a ti nhng cch nhn bi quan. Nhngth by gi tt cch my cng mang sn mm kh trong, v cng lhoi kh. By gi anh ci , anh vui , nhng mt ngy kia anh cngkhc, cho nn ni vui ca anh khng c tht, ch ni kh c tht m thi.

gi l hoi kh. Tt c cc php c sinh c dit, cho nn kh l tnh cht phbin ca vn php.

Th ba l hnh kh (samskara duhkhata). Hnh l cc hin tng kt tp mthnh, dch ting Anh l formation. Chng ta hc ch hnh v thng(all formations are impermanent). V thng, thay i th th no cng ati s tan r, v vy nn kh. Trong cc hnh, cc hin tng, u cha snht ging ca kh au c, gi l hnh kh.

Ct ngha nh vy th ngi ta thy tt c u l kh, v nhng th chng tagi l lc, l khng kh, u khng c tht. Cch gii thch em mt mmy u m che ph c gio l t diu . Kh bao trm tt c. Nhng nuem b uc ca o l duyn khi m soi chiu, th chng ta thy th no ?Ta s thy rng kh cng l mt hin tng c tp thnh, c kt to binhng th khng phi l kh. Trong nhng th tt nhin c lc. Chng ta bit, nu khng c bn tri th khng c bn mt, nu khng c trn th


40/321

khng c di, l l duyn khi. Lm sao chng ta c th cng nhn chc mt kh thi, v b mt khng kh ? Nguyn l duyn khi sa chanhn thc sai lm ny. Kh cng do duyn sinh. Th hu tc b hu, th vtc b v, nu khng h c ci khng kh th lm sao c ci kh ? Nukhng c ngy th lm sao c m ? Nu cha bao gi bit m th ta bit thno l lnh ? Cha bao gi no c th lm sao bit th no l i ? V vy sc mt ca kh chng t c tnh trng khng kh. l gio l duyn khi,rt n s v r rng.

Hn na, sau khi ni s tht th nht l kh. Bt li ni s tht th ba lDit. Dit l s vng mt ca kh au, tc l khng kh. Ti sao ngi ta limun bo hong hn vua, v ni tt c ch c kh thi ? S tht th ba l htkh, tc l an lc. Bt c ni v an lc rt nhiu. Ngi ni ti hin ti lc tr,ngha l tr trong an lc ngay y, ngay gi pht hin ti. l mt li

tuyn b rt mnh m. Cho nn chng ta phi dp b khuynh hng tmcch l lun, chng minh tt c ch l kh, l mt iu Bt khng chtrng. Bt ch mun ni rng ta phi cng nhn s c mt ca nhng khau, phi tip xc trc tip vi nhng au kh, phi qun chiu chng thmi tm ra ng thot. Bt khng bao gi ni rng :Tt c u l kh, anhkhng c ng thot !

V s tht th nht, Bt ni kh cn c nhn thc, cn phi c cngnhn. y khng phi ch l mt li din t thc ti, m chnh l mt nhuc soi ng. Kinh Chuyn Php Lun ni: y l kh, ci ny l kh.

Ngha l phi nhn din ci kh. y l mt li khuyn thc tp ch khngphi l mt l lun. Nu anh kh m khng nhn din c thc trng aukh th anh lm sao i xa hn c. Nu anh b ho lao m khng bit rnganh c ci kh ho lao th bnh lao s cng trm trng. V vy, vic u tinl phi nhn thc tnh trng kh ca anh. Ni kh ca anh l ni kh no,anh phi nhn din. Ngi say thng ni rng : Ti u c say! Ngiang gin th ni: Ti u c gin ! Thi thng thng ca chng ta lnh vy. Vic g u m ti phi gin ? Ti nh th ny m anh ni ti say ? Thng thng chng ta cng khng my ai cng nhn ni au kh ca

mnh. Mun nhn din kh au chng ta phi s dng nng lng ca chnhnim. Chng ta phi s dng tu gic. Chng ta phi nh n tng thn.Chng ta phi bit nng vo thy, vo bn v vo s qun chiu ca chngta, c th nhn din nim au, ni kh ca chng ta. Phi bit l nimau, ni kh no. l hnh ng u tin chuyn bnh xe php.

---o0o---


41/321

TAM CHUYN

i vi mi s tht c ba bc hnh ng; trong kinh gi l tam chuyn.Th nht l th chuyn, ngha l nhn din ci kh: y ch thc l ci khca ti! Nu mun gip mt ngi bn, ta ni: y ch thc l ci khca anh. Anh nhn li xem c phi khng? Cng vic u tin ca bc s lch cho bnh nhn bit anh ta c bnh. V bnh nhn phi cng nhn anh tac bnh th bc s mi c th cng tc c. Khng phi t dng m nhndin c ci kh. Phi c kin thc, phi c kinh nghim, phi thc tp.Phi lng nghe, phi nhn k th mi nhn din c ci kh tht ca mnh.

Hnh ng th hai l khuyn chuyn, ni rng: ni kh ny ti mun cliu tri. Liu tri l hiu thu. Ta bit rng mnh c chng bnh ri, cn

phi thy r bn cht ca bnh. Hnh tng ca bnh nh th no? Bnhnng ti cp no ri? Cn bnh pht tc bui sng nh th no? Bui tranh th no? Bui chiu nh th no? Trong gic ng bnh pht hin ra sao? l liu tri v ci kh. nhn din ri nhng phi tm hiu r hn. lhnh ng th hai bnh xe php quay thm, gi l nh chuyn.

V th ba l chng chuyn, l chng nghim rng ci kh ny c liutri. Chng y c ngha l tu tp, thy c, liu tri c ci kh.Chuyn th nht a ti ci chuyn th hai, chuyn th hai a ti cichuyn th ba.

Tm li, i vi s tht th nht ta phi i qua ba giai on hnh tr. Giaion hnh tr u tin l nhn din. Giai on hnh tr th hai l phi phttm su sc mun hiu, mun chuyn ha. V th ba l hiu c bn cht,hnh tng ca nim au kh. l tam chuyn.

i vi s tht th hai l kh tp, cng c tam chuyn. Trc ht l thc tpnhn din nhng nguyn do xa gn a ti kh. Phi qun chiu mi thyc cc yu t kt tp. C thy c bn gip th ta qun chiu c rhn. y l s hnh thnh ca kh au: v ti n, ti ung mn , v tai tinghe ting , mt ti nhn ngm ci , ti hp th nhng thc phm hng ngy, nn by gi ti c cn bnh ny, nim au kh ny. Phi thyy l mt vic thc tp.

Khuyn chuyn tc l pht khi tm nim on tr nhng cn nguyn trn.Ti bit thn th ti bnh hon au n nh vy l v ti n nh vy, ung nh vy, ng nh vy, lm vic nh vy. By gi phi ngng


42/321

ng n nh vy, ng ung nh vy, ng sng i sng hng ngy theokiu na. Tp ny cn phi on, l khuyn chuyn ca s tht thhai. Nu c mun khng mnh th khng bao gi thc hin cchuyn dit kh. mun tiu dit mm mng ca au kh phi rt mnh.Phi cng quyt chm dt. Tip theo, chng chuyn l thc chng Tp ny c on.

Dit cng c ba chuyn. Dit l s vng mt ca au kh, tc l hnh phc,l xc nhn s c mt ca an lc. Trc y, ta khng mang ni au kh mta ang mang by gi. Chung quanh ta c nhng ngi khng mang ni aukh ny. l xc nhn c trng thi khng bnh, c tnh trng gii thot,an lc, c hnh phc. Nu khng nhn din c ni kh th ta khng cnng lc dit kh. Ngi mc bnh nhc u, bit xc nhn mnh c auu, l s tht th nht. Ri xc nhn nguyn do v sao mnh b nhc u

l s tht th hai. Xc nhn rng c tnh trng khng au u chnh mnh hng trong qu kh v mnh s c hng trong tng lai nu mnh chucha bnh, xc nhn c nhng ngi khng au u xung quanh mnh ls tht th ba. S an lc ny, s tht v dit ny, cn phi c chng, cn

phi c thc hin. Ti mun tr li trng thi an lc c, ti mun sngtrong trng thi an lc nh anh, v anh ang khng c cn bnh nh ti, lkhuyn chuyn. V th ba, chng chuyn, l trng thi dit bnh cchng nghim. y, ti t ti trng thi an lc ri, ti khng cn auu na.

V o cng c ba chuyn. Chuyn th nht l nhn thy y l con ng,y l phng php dit kh. Xc nhn c mt con ng, mt phng

php, nhn r con ng v phng php gip cho ta thot kh au vt ti an lc. Chuyn th hai l o ny cn c tu tp, l khuynchuyn. Thao thc, c mun thc tp, v ta bit rng ch c thc tp mia ti chuyn ha. Khng th cu mt ng thing ling no tu h chomnh chuyn ha, ta phi t mnh tu. Nu mun ti th ta phi i bng haichn ca ta. Th ba l tu chng o. o thc tp ri th c nhin dit chng, tp on v kh liu tri.

Trong bi php thoi u tin ca Bt, chng ta thy ngay o Bt khngphi l mt tn gio th cng. Khng cu xin mt ng thing ling no banhnh phc v ci b kh au cho mnh, ta phi t i bng hai chn ta trncon ng dit kh. Mi diu c ba hnh ng, nhn vi bn s thtthnh mi hai. Gi l Tam chuyn v Thp nh tng.


43/321

Bt ni vi nm v t rng: Cc thy, ngy xa khi ti cha r din mcca kh, tp, dit v o, th ti cha ni ti l ngi hon ton gic ng.

Nhng gi y, ti nhn r c din mc ca kh, ti liu tri kh.Ti nhn din c tp, ti on tr tp. Ti nhn din c dit,ti chng c dit. Ti nhn din c o, ti tu thnh o. Bygi ti mi ni ti l ngi chng ng. l mt cu trong Kinh TamChuyn Php Lun. Pht li ni: Ny nm thy kht s, v ti c th thyc bng thc chng ba chuyn v mi hai tng trong bn s tht ny,ci thy v s tu chng em li tr tu, em li nh sng, cho nn timi tuyn b trc tt c cc ch thin, cc loi ma, cc bc sa mn, cc v

b la mn trong tt c cc th gian, l ti dit ht phin no v cgii thot, chng ng qu v gic ng hon ton. Cu ni cng trongKinh Tam Chuyn Php Lun. Ta c th thy ban u nm v t khngtin Bt gic ng, nhng sau h phi tin rng Bt gic ng v Bt

nhn thc su sc v bn diu . Khng phi Ngi nhn thc bng tr nng,m bng kinh nghim v thc chng, v Ngi i qua tam chuyn, thp nhtng.

Mun ging v t diu , chng ta cng phi tri qua tam chuyn v thpnh tng. Nh vy th ngi nghe khng nhng tin ngay m cn c th gicng ngay. Cu ny c lp li hai ln: Ny qu v, khi ti cha thy bitthc s tam chuyn v thp nh tng ca bn s tht th ti cha bao gini rng ti gic ng hon ton. Nhng gi y ti thy bit thc s tamchuyn v thp nh tng ca bn s tht, cho nn ti mi tuyn b trc ttc mi loi rng ti l bc gic ng hon ton. Thy bit thc s l mt cutrong Kinh, nh thc tri kin. Tri l bit, kin l thy. Bit khng phi bngtr nng, m bit bng kinh nghim, bit bng ci thy ca mnh.Understanding and seeing things as they are, gi l nh thc tri kin. Nhtht l yathabhutam.

---o0o---

T DIU L PHP THC TP

T diu khng phi l mt l thuyt, t diu l mt cng trnh thctp. Khi chng ta ni: Ci kh c tht, chng ta khng a ra mt lituyn b sung. y l ci kh, y l hnh tng ca ci kh. Ci kh nycn phi c nhn din, ci kh ny cn phi c liu tri. Ci kh ny timun thy r v hiu r bn cht, ni dung v hnh tng ca n. Ci khny ti thy r, ti thy c hnh tng, ni dung v bn cht ca n.


44/321

l nhng bi thc tp ch khng phi l nhng li tuyn ging. Nukhng cn thn, chng ta s ch lp li nhng li ni sung, chng ta c ths ny sinh mun chng minh v l lun rng trong i tt c u l kh.Vic tn th gi, tn c cuc i chng ta, v ph cng Bt dy.

S tht th nht, kh , l mt php thc tp. S tht th hai, tp , l mtphp thc tp. S tht th ba, dit , l mt php thc tp. S tht th t,o , l mt php thc tp. V Bt thc tp qua ba chuyn v mi haitng cho nn Bt ni bi php thoi ny vi tt c sc mnh ca mt ngigic ng.

Trong mt Kinh khc, Kinh Tp Sanh, Bt ni nh sau: Ci g xy racho ta, nu ta qun chiu su sc vo t thn n, l ta bt u i trn conng gii thot. Cu ny c ngha l khi ta nhn din kh, khi thy c

kh tp ri, l con ng a ti an lc bt u. Kh c cha ng tp, khcha ng dit, v kh cha ng o. l nguyn tc tng tc ta phidng vo bi hc t diu .

o Bt ni ti kh, duhkha, nhng ch kh ni ti trong o Bt khngging nim kh nhng ngi khc ni. V ci kh Bt ni lin h ti tp,dit v o. C th nhiu tn gio v truyn thng khc cng ni ti kh.

Nhng ngha ch kh h ni ti cng khng cng ngha vi ch kh trongo Bt. Nu khng hiu g v tp, dit v o th ta cha hiu c ch khm Bt ni n. l nguyn tc tng tc phi nm vng trong khi hc

gio l. Khi ging dy v kh m khng lm cho ngi ta thy ctrong kh c cha ng ht ging ca dit, ca o v ca tp , th cikh khng phi l ci kh m Bt ni n. Ta phi dng ngn uc nhnduyn soi vo hiu c gio l chn tht ca Bt.

Chng ta phi hiu rng kh c trnh by trong qu trnh tu tp vchuyn ha ch khng phi l than th. Rt nhiu kinh in nh KinhTp Sanh ni r, l dit v o nm sn trong s qun chiu v kh vkh - tp. Mt s tht cha sn ba s tht kia, hiu nh vy mi ngnguyn tc duyn khi ca o Bt. Ngy xa khi cn tr, ti ni rng t l nguyn tc ca s thc tp, theo nguyn tc tr liu ca y khoa. iu ng. Nhng nay ti thy t diu khng phi ch l nguyn tc ca sthc tp. T diu l bn thn ca s thc tp.

NH


45/321

Chng ta mi ch dng ngn uc duyn khi soi sng bn s tht. Cnngn uc th hai na l nh . Nhng iu chng ta va ni trn v tdiu nm trong phm vi tc . l lnh vc ca s tht tng i,trong c kh, c lc, trong c tng, khi nim v ngn t c sdng. ng trn phng din chn th chng ta phi hiu t diu cchkhc. Trong th gii ca s tht tuyt i th khng c kh m cng khngc lc. Ni cch khc, ci vui ca chn khng phi l ci vui ca tc .

Nhng chng ta bit chn khng tri ngc vi tc . Khi thc tptrong phm vi tc mt cch su sc ri, ta s thy chn t nhin hinl.

Trong phm vi tc , s thc c gi tr tng i. Kh l ngc li vi vui,ci vui c th tr li thnh ci kh, ri kh tr li thnh vui,v.v.. Trong

phm vi tc , chng ta thng ni sinh ra l kh, gi l kh, cht l kh,

thng nhau m khng c gn nhau l kh, ght nhau m c phi nhnmt nhau mi ngy l kh, l nhng cch din t v ci kh. Nhng lthuc lnh vc tc . Chng ta nn nh tc ch l nhng s tht c gi trtng i. V d sinh ra l kh. l mt s tht khi chng ta nhn vo cuci mt con ngi t khi sinh ra cho n khi cht. Nhng ngc li, ta cngthy khi mt ngi m sinh con ra th c nh h u mng vui. Khi mtngi nh l Siddhata c sinh ra l c hong cung lm l n mng. Nhvy th sinh cng c th l vui ch khng phi ch l kh v sinh nht vn lmt ngy vui. Trong phm vi tc , ty theo cch nhn ca chng ta m mthin tng c nhn thc l vui hay l kh.

Tri lnh c th lm chng ta b cm, chng ta kh, chng ta cht, th ta nilnh l kh. Nhng nu chng ta bit t l si, bit cch mc o cho m,th khng kh lnh kia s tr thnh d chu, c th lm cho ta vui. Cng mtcu ni kia m ngi ny ni sung, cn ngi khc mm ci, th khng

phi cu ni gy kh, m cch tip nhn lm cho ta kh hay khng kh.Thnh ra kh khng phi ch l nhng thc ti khch quan m cn l nhngthc ti ch quan. C nhng iu chng ta cho l kh nhng ngi khckhng coi l kh. C nhng iu chng ta cho l vui nhng ngi khch

khng cho l vui. l phm vi ca tc , ca s tht tng i.ng trong phm vi tuyt i, ci vui v ci kh c mt kch thc khc. Vd hai con g sp b nht trong lng em lm tht. trong lng, hai conang tranh nhau nhng ht ng, ht la. Con ny ni vi con kia: n ci htla ny ngon hn. ht bp ny hi qu. Hai anh bn nhau ci g l vui, cig l kh, khng bit ci kh tht s ca c hai l sp b ct tit. M i vi


46/321

mt con g th s kin khng b em ra lm tht l nim vui ln nht. Trit lv kh vui ca hai con g nm trong gii hn tng i. Chng ta nhn tquan im khc thy c ci m hai con g khng thy. Thot ra khilng, khng b lm tht, mi l nim vui tht s.

---o0o---

TCH DIT.

Chng ta c li nhng cu k:

ch hnh v thng

th sinh dit php

sinh dit dit d

tch dit vi lc

Cc hin tng u l v thng, u l nhng hin tng c sinh v cdit. Khi c sinh v dit u c dit ht, th trng thi tch dit l niman lc chn tht. Trong th gii c sinh dit, trong hin tng gii, th giica tch mn, sinh l mt nim vui, dit to ra kh au.

Nhng trn quan im chn , khi c sinh v dit u bin mt th cnh tch

dit ny mi l nim vui ch thc. Ch dit trong cp i sinh dit chcchn khng cng ngha vi ch dit trong tch dit. Ci dit ca chn vt ra ngoi c sinh ln dit, khc ci dit trong phm vi tc . Nn chdit trong chn khng cng mt ngha nh ch dit trong tc . Trong

phm vi chn , i khi ta khng th dng ngn ng thng thng. iuny rt quan trng, chng ta phi thy r.

Tm Kinh Bt Nh ni khng kh, tp, dit, o. Kinh Tam Chuyn PhpLun ni c kh, tp, dit, o. Tm Kinh ni ngc li iu Kinh Tam

Chuyn Php Lun ni v Tm Kinh ng trn bnh din chn m ni.Nh vy Tm Kinh khng i nghch vi Kinh Tam Chuyn Php Lun.Kinh Tam Chuyn Php Lun ni trong phm vi tc , nhng khi ta thctp su sc th cng nhn thy nh Tm Kinh, l khng c kh, tp, dit, o.

Chng ta hy nh kh l mt ci tng, mt php, m tt c cc php tngu c tnh v thng v v ng. Hin tng kh khng th c nu khng c


47/321

hin tng tp, khng c hin tng dit, hin tng o. Chng ta bit rngci kh ni ti trong o Bt hm cha tp, dit v o. Nu khng c tp,dit v o th kh cng khng c. Cho nn Tm Kinh ni ci kh t nkhng c, ngha l khng c ci kh nh l mt thc ti c lp vi dit, vitp v vi o.

Chng ta hy nhn bng hoa. Bng hoa ny khng th c mt nu khng cnh sng mt tri, m my, cn ma v tri t. Mt tri, m my, tri tv tm thc ca chng ta u c trong bng hoa ny. Bng hoa ring bit,c lp, chnh n khng th c, nn ni l khng. Khi ni khng kh, tp,dit, o l Tm Kinh ni trn bnh din chn .

Nu chng ta thc tp su sc bi hc trong tc th t nhin s tht trongchn hin ra. Nu thc tp su sc tam chuyn v thp nh tng ca t

diu th ta cng thy c s tht ni trong Kinh Bt Nh: Khng kh,tp, dit, o, khng tr cng khng c v khng c s c.

nhn r v ch kh nh vy, th hiu dit cng nh vy. ng trn bnhdin chn th ci dit trong tch dit khng phi ch l s vng mt ca cikh tng i m cng l s vng mt c ci vui tng i. Thc tp su xath ci dit ni trong t diu l ci dit vt thot ra c kh v khng kh.Dit l tch dit, khng phi ch dit i li vi ch sinh trong cu thhai, m l s vng mt ca c hai ci sinh v dit. Tch dit vi lc l chn .

Khi hc t diu v ging gii t diu , chng ta c th bt u bng tc. Ri trong qu trnh tu hc v gii by, chng ta t t i sang phm vichn . M chn vi tc tip ni vi nhau, ch khng phi tri ngcnhau. Nu ta thy c chng i, c mu thun, l ti v chng ta cha thyc tnh cch nht qun ca tc v chn .

Hc t diu m dng o l duyn khi v nh soi sng th ta s khngi lm ng. y l phng php hc mi, d truyn li t ngn xa,mt phng php rt cn thit. Sau ny hc v bt chnh o, ng cn, nglc, tht b phn ta cng s hc theo phng php . Ti hc phng

php ny t nhng li Bt dy. Kinh Tp A Hm S.N.5, 436. gi lGavampati Sutra, k chuyn mt s v kht s ang ni vi nhau rng:

Ngi no thy c su sc s tht v kh th c th thy lun s tht vtp, v dit, v o. Khi thy Gavampati nghe nh vy th thy xc nhnrng: Ny cc thy, chnh tai ti nghe c Th Tn ni: ai thy r c ci


48/321

kh th thy lun c tp, c dit, c o. Ai thy r c tp th thy c kh,dit v o. Ai thy r c o th thy c kh, tp v dit.

Kinh chng t rng duyn khi l phng php ta phi s dng trongsut hnh trnh hc hi v tu tp. Nu ngi ta hi trong o Bt c ni vkh, nhng ci ngha v kh nh th no th qu v bit cu tr li ri.Khng hiu ngha ca tp, dit, o th khng hiu c ngha ch khtrong o Bt. cng gi l phng php tng tc.

---o0o---

04 - Pht Php Cn Bn

Bi th t

Hm nay l ngy mng 2 thng 12 nm 1993, chng ta ti Xm Thngv chng ta hc tip v t diu .

Trong ting Hn - Vit kh ngha l ng, l khng ngt. Nh vy, hnhphc c so snh nh v ngt, kh au nh v ng. Nhng gia ngt vng cn c trng thi trung tnh, khng ng cng khng ngt. Tam th lkh th, lc th v x th; x th l khng kh cng khng lc. ng khngnhng l khng ngt m cng c ngha l khng c trng thi trung tnhna. Vy th kh c ngha l khng lc m cng khng x. Trong ting Phn

cha duhkha cng c ngha l khng d chu, khng bnh thng. Ting Anhc th dch l ill being. Ill being c ngha l trng thi b tc, khng dchu. Ngc li l well being, tc l trng thi trong ta cm gic ththi, nh nhng, d chu.

---o0o---

NIM VUI TNG I

Chng ta phi s dng nguyn tc nh v duyn khi hc hi v t

diu . Trong bc u tu hc chng ta i vo qua ngng ca tc .Cng qun chiu v tip xc su xa vi s tht tng i, s ti lc chng tatip xc vi chn . Trong tc , kh i lp vi vui. Nh vy, cng nhns c mt ca kh cng l cng nhn s c mt ca vui. Theo thuyt duynkhi, th ci kh c lm bng nhng th khng phi l kh, trong cvui. Chng ta ng vi vng ni rng vic tu hc l vt c kh c vui.


49/321

Mun bc ngay vo s tht chn m khng i ngang qua con ng tutp trong tc l mt sai lm nguy him. Th d ta c bi th sau y:

Thin h ua nhau ni kh, vui

C chi l kh, c chi vui?

Vui trong tham dc, vui l kh

Kh tu hnh, kh y vui

Nu bit c vui l c kh

Th rng ng kh cng ng vui.

Bi th mun ng trn bnh din chn m ni, nhng khng c li chg, v ch l li ni sung thi. Tuyn b th rng ng kh cng ngvui rt d, nhng i ti trnh bng cch no? V tuyn b xong, trong

bng ta c th vn cn thch vui v s kh nh thng, khng lm sao dtc. Cha i ngang qua tc m mun nhy ti chn l sai lm.

Hy khoan ni vt thot c vui ln kh, chng ta hy ni chuyn trong thgii c kh c vui. Trong th gii tng i chng ta bit i sng cnhiu ni kh. Chng ta mun chuyn ha nhng ni kh ny t tinhng nim vui, du ch l nhng nim vui tng i. Nu cha t cnim vui tng i th lm sao ta c th t ti nim vui tuyt i, vt ckh ln vui?

V d hm nay chng ta cm thy mt ni kh m hm qua khng c.Chng ta cng nhn ngy hm qua ta khng kh m hm nay ta kh ri ta sosnh trng thi khng kh hm qua vi trng thi kh hm nay. Ri ta tmnguyn mun tr li sng trng thi khng kh, bng cch hc hi nhng

phng php thc tp. l bc u hc hi v tu tp.

Chng ta khng nn ni l thuyt rng kh khng c tht, kh ch l gitng m thi. Ni nh vy ch l t an i v trn trnh. Vui cng gi, khcng gi, ni vy ri thi, ta khng chu lm g ht ! S tht l ta phi lmmt ci g, phi thc tp chuyn ha ci kh cho thnh khng kh. Trongkhi thc tp ta mi tip xc, qun chiu v dn dn thy c t tnh cakh cng nh t tnh ca khng kh. Nh ta s t ti s tht chn ,vt trn kh v vui.


50/321

Cng nh khi ta c bnh nhc u. Ta cng nhn bnh nhc u ny l kh,ta nht nh cha tr, t ti ci trng thi khng nhc u, khng kh.Ch ta khng th ni rng nhc u l gi tng, khng c tht, thi ng longh v chuyn nhc u na. Khng lo chuyn nhc u th u vn nhcnh thng. Tu tp l phi lm ci g chuyn ha bnh nhc u, trv tnh trng khng nhc u. Du ci kh l tng i v ci vui cng ltng i, nhng trc ht ta phi cng nhn c kh, c vui tm ngchuyn ha. Phng php ca chng ta l nhn vo h

trai tim cua but - ht nhat hanh

Documents