TOPLUMU TANIMA VE EKİP ÇALIŞMASI

YARD. DOÇ. DR. NALAN AKIŞ

Amaç

• Bu dersin sonunda öğrenciler, sağlık hizmeti verecekleri toplumu tanımanın önemi konusunda bilgi sahibi olacaklardır.

ÖĞRENİM HEDEFLERİ

• Bu dersin sonunda öğrenciler,

– Temel sağlık hizmetlerini tanımlayabilecek,– Toplumu tanımanın önemi bilecek,– Toplumu tanımakta yardımcı bilgileri

sayabilecek, – Sağlık ocağı ekibinin görev dağılımını bilecek,– Ekip çalışmasının öneminin açıklayabileceklerdir.

• 2. Dünya savaşından sonra yerel sağlık hizmeti modeli

• 1960’lı yıllarda temel sağlık hizmetleri modeli (ana- çocuk sağlığı, bağışıklama, sık görülen hastalıkların tedavisi, ilk yardım, endemik hastalıkların önlenmesi (+); sağlık eğitim i (-), çevre sağlığı (-), beslenme (-)

1970’li yıllarda…

• İnsanlığın sağlık düzeyi beklenenin altında

• İnsanlar temel sağlık hizmetlerine ulaşmakta güçlük çekiyor

• Ülkelerin kendi içlerinde ve toplum katmanları arasında sağlık düzeyi farklı

1977 DSÖ 30. GENEL KURULU

• 2000 YILINDA HERKESE SAĞLIK….• Temel amaç: Herkesin sosyal ve ekonomik

yönden üretken bir yaşam sürdürebileceği bir sağlık düzeyine erişmesini sağlamakSağlığın geliştirilmesi ve korunması…

2000 yılında herkese sağlık

• Eşitsizlikler giderilmeli• Sağlığın geliştirilmesi ve korunmasına

önem verilmeli• Sağlık sisteminin odak noktası 1.

basamak sağlık hizmetleri olmalı

TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ KONFERANSI

• 1978, UNICEF, DSÖ• Alma- Ata’da, 134 ülke yetkilisi• 2000 yılında herkese sağlık hedefine ulaşmanın

yolu ‘temel sağlık hizmetleri’dir

TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ

• Kişi veya ailelerce kabul edilebilir yollardan, toplum katılımı ile devlet ya da toplumca ödenecek az bir ücret karşılığında, dünyadaki tüm kişi ve ailelerinyararlanabilecekleri, toplumdaki sosyal ve ekonomik kalkınmanın bütünleyici bir parçası olan sağlık hizmetidir.

TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ

• Nüfusun tümünü kapsamalıdır• İhtiyaca göre örgütlenmelidir• Hizmet koruyucu, iyileştirici ve rehabilite

edici aşamalarda sunulmalıdır.• Hizmet etkin, kültürel olarak kabul

edilebilir, karşılanabilir olmalıdır• Toplum katılımı sağlanmalıdır• Sektörlerarası işbirliği olmalıdır

Temel sağlık hizmetleri• Uygun beslenmenin gerçekleştirilmesi• Temiz su sağlama ve çevrenin sağlıklı

duruma getirilmesi• Aile planlamasını da içeren ana- çocuk

sağlığı• Bağışıklama• Endemik hastalıkların tedavisi• İlkyardım hizmetleri• Sağlık eğitimi• Temel ilaçların sağlanması

• Hizmetlerin planlanmasında en temel nokta toplumu tanıma ve toplum tanısı oluşturma

TOPLUMU TANIMA• NÜFUS (büyüklük,

yaş, cinsiyet, ekonomik durum, eğitim, mesleki dağılımı)

• GENEL BİLGİ(tarih, fiziksel-iklimsel, ekonomik özellikler, sosyal, önderler)

• HİZMET (sağlık, sosyal yardım, kurum ve sektörler arası eşgüdüm)

• HİZMET KULLANIMI (başvuru sayı ve nedenleri, sevk nedenleri)

TOPLUMU TANIMA

• TOPLUM KATILIMI(dernekler, gönüllü kuruluşlar)

• SAĞLIK, HASTALIK (ölüm nedenleri, sık görülen hastalıklar, beslenme, çocuklarda büyüme- gelişme, sigara, alkol vb)

• RİSK DURUMU(çevre koşulları, aile planlaması)

• BİLGİ, TUTUM, DAVRANIŞ(gelenekler, yaşam biçimi, hastalık ve sağlık davranışı)

SAĞLIK GÖSTERGELERİ• Ölüm ölçütleri: KÖH, yaşa ve cinsiyete özel

ölüm hızları, bebek ve beş yaş altı ölüm hızları

• Doğurganlık ölçütleri: KDH, GDH, fertilite oranı

• Hastalık ölçütleri: Prevalans, insidans• Diğer ölçütler: Kişi başına muayene, sevk

hızı, bağışıklama, izlemler, doğumların olduğu yer ve yaptırana göre dağılımı

SAĞLIK OCAĞI HEKİMİNİN GÖREVLERİ

• Yönetim• Bilgi ve toplumu

tanıma• Planlama• 15-49 yaş kadınlar• Doğum öncesi• Doğum• Doğum sonrası

• Sık görülen kronik hastalıklar

• Aile planlaması• Evlilik danışmanlığı• Bebek bakımı- izlem• Prematür, DDA’lıklı

bebek• 1-6 yaş izlem• Önemli çocukluk

hastalıkları

SAĞLIK OCAĞI HEKİMİNİN GÖREVLERİ

• Okul sağlığı• Çevre sağlığı• Bulaşıcı hastalıklar• İshal kontrolü• Sosyal hastalıklar• Bağışıklama• Laboratuvar

hizmetleri

• İlk yardım, acil bakım

• Küçük cerrahi girişim, pansuman

• Adli tıp• Kayıt, istatistik• Sağlık eğitimi• Önderlik, işbirliği

EBELERİN GÖREVLERİ

• Ana- çocuk sağlığı• Aile planlaması• Bağışıklama• İstatistik• Bulaşıcı hastalık, salgın bildirimleri• Sosyal hastalıkların ilaç dağıtımı

HEMŞİRENİN GÖREVLERİ

• Ana- çocuk sağlığı hizmetleri• Köy ebelerinin denetim ve eğitimi• Doğuma yardım• Halk sağlığı ve toplum kalkınması

eğitimi• Hasta izlem ve bakımı• İlkyardım

SAĞLIK MEMURUNUN GÖREVLERİ

• Halkın sağlık eğitimi• Çevre sağlığı hizmetleri• Okul sağlığı ve aşı uygulaması• Köy ebelerinin eğitim ve denetiminde

hemşireyle işbirliği• İlkyardım• Tıbbi sekreterin eğitim ve denetimi

ÇEVRE SAĞLIĞI TEKNİSYENİN GÖREVLERİ

• Suların denetimi• Kemirici ve vektör kontrolü• Mezarlık denetimi• Bulaşıcı hastalıklar• Sağlık eğitimi• Arşiv işleri

TIBBİ SEKRETERİN GÖREVLERİ

• Hekim, sağlık memuru, hemşire, ebe ve şoförün istatistik işlerinin düzenlenmesi

• Ocağın, araç, gereç, ilaç, para hesabının yapılması

• Arşiv ve yazı işleri

EKİP

• Bilgi, beceri, yetki ve sorumluluklar yönünden birbirlerini tamamlayarak aynı amaç için birarada çalışan, benzer ve farklı meslek üyelerinin oluşturduğu çalışma grubu

EKİP ÇALIŞMASI

• Ekipteki her birey sorunu anlamalıdır• Her birey çözüme nasıl katkıda

bulunabileceğini anlamalıdır• Her birey diğerlerinin potansiyelinin

farkında olmalıdır• Diğerlerinin nerede takıldığını anlamalıdır• Ekip, sorun çözme süreçlerine uymalıdır