timalo ka prézanté "dé moun" épi lameca, 21 maws 2014

64

Upload: tmalo

Post on 10-Jul-2015

140 views

Category:

Self Improvement


7 download

TRANSCRIPT

Page 1: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014
Page 2: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Dé Moun

TiMalo, ki lidé aw ?

Page 3: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Avan nou komansé…

• LaMéCa ka anrèjistré• Sa ké on zouti pou sav ki jan :

– moun ka bokanté pawòl asi lokans

– moun ka bokanté pawòl asi mizik– moun ka bokanté pawòl asi mizik

– moun ka palé jòdijou

– moun té ka palé an 2014…

• Kidonk :

An ké pran pawòl-la an kréyòl

Page 4: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Kémanké noumo !

• Tout pèp ni on lang (si apa dé, obenplis…)

• Dèyè chak mo, ni on nasyon moun

• Chak mo, ka komansé antrè déotwa• Chak mo, ka komansé antrè déotwamoun

Nou sé moun, nou ké touvé mo

Page 5: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Pa démi lang a zòt !

• Di sa zò anvi di, an jan zò anvi di-y, an lang-la zò anvi di-y la

• Pawkont, an pé rivé a mandé zòt ki• Pawkont, an pé rivé a mandé zòt kijan zòt ka vwè fo mwen di on biten

Page 6: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

BIM, PAWTÉ !

Page 7: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Zoban

• Prèmyè klé : Kréyòl

• Dézyèm klé : Prétanta é blagè

• Twazyèm klé : Tout biten ka vin biten…

• Katriyèm klé : Tout kèchòz ka vin • Katriyèm klé : Tout kèchòz ka vin kèchoz…

• Koda

Page 8: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

«DÉ MOUN » FÈTAN KREYOL

Prèmyé klé

Page 9: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014
Page 10: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Ki jan ou vlémoun konprann

• Si ou pa espliké ?

• Si ou pa rantré an nannan-la ?

• Si ou pa bokanté pawol épi moun ?

Pou Gwadloupéyen konprann

fo ou fè tousa an langaj a yo

Page 11: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Culture et pouvoir dans la CaraïbeDany Bébel-Gisler, 1975

Page 12: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Chak lang, chak espri

• Lè ou ka réfléchi an kréyol ou pa ka réfléchi menm jan ki ad’on dòt lang

• Kifè ou pa ka di menm biten-la

• Ou pa ka maké menm biten-la• Ou pa ka maké menm biten-la

An pa té ké jen pé maké « Té ni moun »

si an té réfléchi-y an fransé

Page 13: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014
Page 14: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Sèvi épi kréyol

• Maké lidé-aw asi on albòm, on fim…

• Maké istwakout, téyat…

• Pran gran kozé an kréyol (politik, listwa…)listwa…)

• Mofrazé tèks

• Maké poézi a règléman (soné, balad, òd…)

Page 15: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Adan « Dé Moun », ni

• On poézi a règlèman

• On istwakout ola moun ka pran grandiskisyon politik

Page 16: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

« Finalman », on kadriy

1. Chak pawti ni kat lign

2. Chak lign ni 8 oben 7 mòso an kenkons

3. Prémyé lign sé dènyé lign

4. Apawdè prèmyé lign, chak lign a prèmyé4. Apawdè prèmyé lign, chak lign a prèmyépawti sé prèmyé lign a lézòt pawti

5. Chak lign ka fin é menm son ki tala ki ka vin apré tala ki ka vin apréy-la

Page 17: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

« Finalman »

Finalman ou té ni rézon

Senten ti ni plis a fè

Pou nou pé konstwi on Nasyon

Mè ni biten nou pa vwè

Pou nou pé konstwi on Nasyon

Légliz, Lékòl kon Jounal

I fo chak fòs ni on misyon,

Fo nou chak kyenn on fannal

Senten ti ni plis a fè

Nou atann twop si LKP

Pou fè vi an nou vin méyè

Nou dé pa diskité asé

Mè ni biten nou pa vwè

Antrè nou manké diskisyon

Apwézan an fin pa kwè

Finalman ou té ni rézon

Page 18: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Sèvi épi kreyol

• Pou rakonté sa nou ka viv• Pou espliké jan nou ka vwè lavi• Pou nou pran plézi lè nou ka gadé noumenmmenm

Es zò ka kwè

on bèlot ni menm gou-la

an kréyòl é an fransé ?

Page 19: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Baton ou ni an men aw,

pou rédé-w monté mòn

Page 20: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

PRÉTANTA É BLAGÈ

Dézyèm klé

Page 21: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Enpémoun, fè on son

Page 22: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Pou mwen, on sel son pa té ni asé

• 49 owganizasyon

• 146 rèvandikasyon

• 44 jou maché

• 65000 moun an lari-la• 65000 moun an lari-la

Page 23: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Pou mwen on sel vwa pa té ni asé

• Pou di ki jan nou viv mouvman-la

• An té bizwen :– On vwa ka palé pou sa ki té dakò

– On vwa ka palé pou sa ki pa té dakò– On vwa ka palé pou sa ki pa té dakò

– Di sa mwen an vwè, jan an ka vwè-y

– Fè on biten ka pewmèt nou diskité

Page 24: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Dé Moun, sé

Sé iswta a on nonm isi

E on fanm anba-la

Ki ka jwenn isi

Anmitan konba-laAnmitan konba-la

Nou ka menné-la

Page 25: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Dé Moun, sé

Sé iswta a on nonm isi

E on fanm anba-la

Ki ka jwenn isi

Anmitan konba-laAnmitan konba-la

Nou ka menné-la

Page 26: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Pou mwen on sel vwa pa té ni asé

• Pou di ki jan nou viv mouvman-la

• An té bizwen :– On vwa ka palé pou sa ki té dakò

– On vwa ka palé pou sa ki pa té dakò– On vwa ka palé pou sa ki pa té dakò

– Di sa mwen an vwè, jan an ka vwè-y

– Fè on biten ka pewmèt nou diskité

Ki jan pou fè tousa épi mizik-la osi ?

Page 27: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Mizik-la ka rakonté osi

• On enstriman pou nonm-la :

– Jéwòm Cafafa, Saksofòn

• On enstriman pou fanm-la :

Jili Aristide, Vyolon– Jili Aristide, Vyolon

• Tempo, konpozisyon é istil mizikal a chak mòso ka rakonté istwa-la osi

Page 28: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Sèvi épi mizik ?

• Pou rakonté sa nou ka viv

• Pou espliké jan nou ka vwè lavi

• Pou nou pran plézi lè nou ka gadé noumenmmenm

Ki jan ?

Page 29: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Sévi épi gwoka

• Toumblak, lè kyè aw kontan

• Menndé, la ou ka-y o konba

• Léwoz, lè-w ka kanpo pou réfléchi…

Egzanp ?

Page 30: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Sèvi épi mizik

• « Lwen » sé on Zouk (an istil a Y’Fix, tempo 106)

• « Lanmou » : bazé si toumblak

• « LKP » : bazé si menndé• « LKP » : bazé si menndé

• « Touttan ou po’o mò » : bazé si Léwòz

• …

Page 31: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Zo ké touvémwen blagè…

Dapré mwen,

ni mwayen viv tout biten-la

épi mizik-la tousèlépi mizik-la tousèl

Page 32: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Baton ou ni an men aw,

pou rédé-w monté mòn

Page 33: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

TOUT BITEN KA VIN BITEN…

Twazyèm klé

Page 34: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Eli Domota

• Fèt an 1968

• Rantré laJOK a 14 an

• Sèkrétè jénéral a l’UGTG dèpi 2008l’UGTG dèpi 2008

Page 35: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

An tout jan, i konnèt…

• Guakamo, JéraLockel 1976

• Ola i ni :• Ola i ni :– Gwadloupéyen

– Jénes Gwadloup…

Page 36: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

An tout jan, i konnèt…

Gwadloupéyen

Gwadloupéyen, Gwadloupéyenn

LaGwadloup an danjé

Nou pé pa rété konsa

Fo nou mèt tout fòs an nouFo nou mèt tout fòs an nou

Adan on sel konba

Pou nou rézisté…

Jéra Lockel -- 1976

Page 37: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

An tout jan, i konnèt…

Jénès Gwadloup

Zot ki pli nonbré an péyi-la

Zot ki dèmen ké lé responsab

Zot ki ni tout fòs-la an ponnyé a zòt

Jennes GwadloupJennes Gwadloup

Jenn Gwadloupéyen

Lè rivé pou zò pran konsyans

Konsyans a sitiyasyon zòt

Konsyans a sitiyasyon a péyi a zòt

Konsyans a sa pou zòt fè…

Jéra Lockel -- 1976

Page 38: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

« Péyi-la » ka réponn « Guakamo »…

NOUNou ki ni fòs an ponnyèt an-nouFo nou sanbléMèt tout fòs an-nouAdan on sèl konbaPou nou konstwi péyi an-nou

SE NOUSé nou ki dèmen ké lé responsabSé nou ki ké ni a chwaziKa nou ka diviniKilès nou ka di viniKilès ki bon, kilès ki menné-viniSé nou pou pòté gadLè péyi-la malad

Page 39: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

… pas Domota ka réponn Lockel

NOUNou ki ni fòs an ponnyèt an-nouFo nou sanbléMèt tout fòs an-nouAdan on sèl konbaPou nou konstwi péyi an-nou

Jénès Gwadloup

Zot ki pli nonbré an péyi-laZot ki dèmen ké lé responsabZot ki ni tout fòs-la an ponnyé a

zòtJennes Gwadloup

SE NOUSé nou ki dèmen ké lé responsabSé nou ki ké ni a chwaziKa nou ka diviniKilès nou ka di viniKilès ki bon, kilès ki menné-viniSé nou pou pòté gadLè péyi-la malad

Jennes GwadloupJenn GwadloupéyenLè rivé pou zò pran konsyansKonsyans a sitiyasyon zòtKonsyans a sitiyasyon a péyi a zòtKonsyans a sa pou zòt fè…

Jéra Lockel -- 1976

Page 40: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Domota ka réponn Lockel

NOUNou ki ni fòs an ponnyèt an-nouFo nou sanbléMèt tout fòs an-nouAdan on sèl konbaPou nou konstwi péyi an-nou

Gwadloupéyen

Gwadloupéyen, GwadloupéyennLaGwadloup an danjéNou pé pa rété konsaFo noumèt tout fòs an nouAdan on sel konba

SE NOUSé nou ki dèmen ké lé responsabSé nou ki ké ni a chwaziKa nou ka diviniKilès nou ka di viniKilès ki bon, kilès ki menné-viniSé nou pou pòté gadLè péyi-la malad

Adan on sel konbaPou nou rézisté…

Jéra Lockel -- 1976

Page 41: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Domota ka réponn Lockel

Eben lè rivé pou zò di non

Paskè a pa konsa zòt sò ka vwè sa

Zot pa ka maché adan sa ankò

Jenn Gwadloupéyen

Ini zòt !Ini zòt !

Ini zòt koté ouvriyé, péyizan

Entélektyel ki ja pran konsyans

Pou zòt gwosi lo a moun ki ka lité

Pou nou tout ansanm libéré péyi-la

Libéré Gwadloup !

Page 42: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Baton ou ni an men aw,

pou rédé-w monté mòn

Page 43: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

TOUT KÈCHÒZ KA VIN

KÈCHÒZ…

Katriyèm klé

Page 44: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Prétanta é blagè

• 1967

• 1975

• 1985

• 2009• 2009

• …

Sé dat-lasa ka fè zòt sonjé on biten ?

Page 45: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Prétanta é blagè

• 1967 – Goumé Bastè é Lapwent

• 1975 – Grèv a Chériben Celeste

• 1985 - Faisans

• 2009 – LKP• 2009 – LKP

• Chak fwa : sa poto ko jen fèt, sété prèmyéfwa…

Page 46: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

2009 - LKP

• 49 owganizasyon

• 146 rèvandikasyon

• 44 jou maché

• 65000 moun an lari-• 65000 moun an lari-la

• 165 pwen asi akòw-la

Page 47: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Prétanta é blagè

• 1é Avril 2009 : On pakèt moun kouri ay achté chanpagn davwa yo té tann asi Télé Gwadloup ni on moun ka vann sa pou ayen lajan. Men anfinaldèkont sé té on ayen lajan. Men anfinaldèkont sé té on pwason dAvril Télé Gwadloup té fè.

Page 48: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Prétanta é blagè

• 14 maws 2010 : Erik Jalton, Dépité é MèZabim, ka pran on plich kont ViktorenLurel, pou élèksyon réjyonal. Magréowganizasyon ki adan LKP kon UPLG, owganizasyon ki adan LKP kon UPLG, PCG é on pawti a « Les Verts » soutyennli, i vwè bout fè yenki douz-viwgil-kat pousan alòs Lurel pran senkantsis viwgilsenk pousan kifè i pasé o prèmyé tou.

Page 49: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Prétanta é blagè

• 25 maws 2010 : Gwadloup pran dé-viwgil-sis pousan enflasyon ad’on lanné, sa ki fè sé la pri pi ogmanté.

Page 50: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

2009 - LKP

• 49 owganizasyon

• 146 rèvandikasyon

• 44 jou maché

• 65000 moun an lari-la• 65000 moun an lari-la

• 165 pwen asi akòw-la

E nou pa menm chanjé prézidan !

Page 51: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Prétanta é blagè

Vanités Offset

Kréyé espésyalman pou « Dé Moun »

Jan-Mawk HUNT

Page 52: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

« On pep ki pa ka sonjé listwa

ka touvé-y oblijéwouviv-li. »ka touvé-y oblijéwouviv-li. »WinstOn Churchill

Page 53: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

« Finalman ou té ni rézon… »

• Es an di zòt :– Mélodi a mòso-lasa, menm biten ki ta débu-

la ?

• Es an di zòt :– zo pé li tèks-la hotanba é bazanho ?

Page 54: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

« Finalman »

Finalman ou té ni rézon

Senten ti ni plis a fè

Pou nou pé konstwi on Nasyon

Mè ni biten nou pa vwè

Pou nou pé konstwi on Nasyon

Légliz, Lékòl kon Jounal

I fo chak fòs ni on misyon,

Fo nou chak kyenn on fannal

Senten ti ni plis a fè

Nou atann twop si LKP

Pou fè vi an nou vin méyè

Nou dé pa diskité asé

Mè ni biten nou pa vwè

Antrè nou manké diskisyon

Apwézan an fin pa kwè

Finalman ou té ni rézon

Page 55: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Lawvwèwoch-la tro gro,

ou pé pa bouré-y,ou pé pa bouré-y,

Fo-w Fouyé-y !

Page 56: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

KI JAN POU PAWOUVIV

LISTWA ?

Koda

Page 57: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

« Pé ké ni on dézyèmmé 67… »

Page 58: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

« Pé ké ni on dézyèmmé 67… »

• Kijanfè moun laklas an mwen konnèt mé67 ?

• Asirépapétèt, a pa lékòl…• Asirépapétèt, a pa lékòl…

Page 59: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

« Pé ké ni on dézyèmmé 67… »

Page 60: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

« Pé ké ni on dézyèmmé 67… »

Page 61: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Ké ni on dézyèm LKP ?

• 1967 – Goumé Bastè é Lapwent

• 1975 – Grèv a Chériben Celeste

• 1985 - Faisans

• 2009 – LKP• 2009 – LKP

• 2039 – ??

Page 62: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

« chak jou sé on konba

pou pa obliyé yè oswa,

sé pou sa an pa’a dòmi ankò

pou pawouviv listwa. »LM STAR JEE

Page 63: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Jili Aristide

Wili Blonbou

Jéwòm Cafafa

Stéfan' Castry

Charli Chovino

Maksans Deshayes

Jacky “Kija” Gotin

Sébastyen Guyader

Véwonik Hermann

Pièw Huberson

JanMawk Hunt

Ogis Manly

Filip Martias

Florans Naprix

Yan' Negrit

MeeMee Nelzy

LM StarJee

Soni Troupé

Gregory Vartel

Mèsi !

Page 64: TiMalo ka prézanté "Dé Moun" épi LaMeCa, 21 Maws 2014

Suiv sa an ka fè asi

www.timalo.com

Mèsi !

www.timalo.com