temel devre elemanlari ve dİrenÇlerbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir....
TRANSCRIPT
![Page 1: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/1.jpg)
1
MALKARA MESLEK YÜKSEKOKULU Elektrik Programı Temel Elektronik Ders Notları
TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLER
Öğr. Gör. Ender ÇAKALMart 2017
![Page 2: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/2.jpg)
2
Dijital Sinyal
Namık Kemal Üniversitesi Malkara MYO Öğr. Gör. Ender ÇAKAL Analog Elektronik Ders Notu
Dijital özellikli sinyaller sadece 0 volt ve maksimum volt değerlerini alır. Yani dijital sinyallerde iki durum söz konusu olup ara değerler bulunmamaktadır. Kare dalga dijital bir sinyaldir. Dijital sinyalinin 0’dan 1’e değişimi; Şekil 2-a’da görüldüğü gibi pozitif yönde ise buna pozitif lojik, Şekil 2-b’deki gibi negatif yönde ise buna da negatif lojik denir.
Şekil 2: Dijital Sinyaller
a: Pozitif Lojik İşaret b: Negatif Lojik İşaret
![Page 3: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/3.jpg)
3
Analog Sinyal
Namık Kemal Üniversitesi Malkara MYO Öğr. Gör. Ender ÇAKAL Analog Elektronik Ders Notu
Gerçek dünyada karşılaştığımız birçok fiziksel büyüklüğün (akım, gerilim, sıcaklık, ışık şiddeti vb.) değeri sürekli bir aralık içinde değişmektedir. Sınırlar arasındaki her türlü olası değeri alabilen bu tür işaretlere (Şekil 1-a,b) analog işaretler denir.
a: Düzensiz değişen analog İşaret b: Sinüsoidal değişen analog işaret
Analog büyüklükler minimum ile maksimum arasında çok çeşitli seviyelerde olabilir. Şekil 1-b’de verilen sinyali, analog bir devredeki gerilim veya akım olarak düşünebiliriz. Bu sinyal incelendiğinde, zamana göre sinüsodial bir değişim gösterdiği ve 0 ile maksimum arasında sonsuz sayıda değerlerin söz konusu olduğu görülmektedir.
1. Şekil: Analog İşaretler
![Page 4: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/4.jpg)
Alternatif akım periyodik olarak yönünü ve şiddetini değiştiren
elektrik akımıdır. Alternatif akım (AC) harfleri ile tanımlanır.
4
ALTERNATİF AKIM
+i, +u (Amper, Volt)
t (Saniye)
T Periyot süresi
0π 2π π 3π
2 2
Alternatif akım, yönünü ve şiddetini zamana göre değiştirdiğinden, iletken içindeki elektronlar her iki yöne doğru bir salınma hareketi yaparlar. Her iki yöndeki salınma hareketi düzgün ve sürekli tekrarlanıyorsa, periyodik (düzgün tekrarlanan) bir alternatif akım elde edilir.
![Page 5: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/5.jpg)
Alternatif EMK.’nın sıfırdan başlayarak pozitif maksimum değere,
buradan da tekrar düşerek sıfıra ve negatif maksimum değere, buradan da
tekrar sıfıra ulaşmasına saykıl denir.
Bir saykıl negatif ve pozitif iki kısımdan meydana gelir. Saykılın bu
negatif ve pozitif kısımlarından her birine alternans adı verilir. Bir
saykılda pozitif ve negatif alternans olmak üzere iki alternans vardır. Bu
iki alternans birbirinin aynısı fakat yönleri farklıdır.
Bir saykılın tamamlanması için geçen zamana periyot (peryot) denir.
Periyot (T) harfi ile gösterilir. Periyotun birimi zaman birimi olan
saniyedir.
Bir saniyedeki saykıl veya peryot sayısına da frekans denir. Frekans
(F) harfi ile gösterilir ve birimi saykıl/saniye veya peryot/saniye veya
Hertrz’dir. Periyot süresi ne kadar kısa olursa, frekans o kadar yüksek olur.
5
Saykıl, Alternans, Periyot, Frekans
![Page 6: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/6.jpg)
İki adet bağlantı ucu olan devreye alternatif gerilim verildiğinde
elektrik enerjisi elektromanyetik dalga şeklinde çok hızlı yayılır. Yayılma
hızı (c) içinde dalga şeklinde yayıldığı, iletken maddenin özelliğine
bağlıdır. Elektromanyetik dalganın hava içindeki yayılma hızının, ışık
hızına yakın olduğu bilinmektedir.
Bir iletkendeki alternatif akımın yayılması dalga şeklindedir.
Elektromanyetik dalganın bir periyotta aldığı yol Dalga boyu (λ) ya
eşittir. AC gerilimin frekansı ne kadar küçük ve dalganın yayılma hızı ne
kadar hızlı olursa, dalga boyu o denli büyük olur.
Bir elektromanyetik dalganın maksimum yayılma hızı, ışık hızı
kadardır.
𝑐 ≈ 300 000 𝑘𝑚/𝑠
6
Dalga Boyu (λ: Lambda)
λ: Dalga boyu, s: Saniye, m: Metre
c: Yayılma hızı 300 000 km/s
/
1/
c m sm
f s
![Page 7: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/7.jpg)
7
Elektronik elemanların işlev açısından sınıflandırılması
![Page 8: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/8.jpg)
8
Pasif Elemanlar (Passive Components)
Namık Kemal Üniversitesi Malkara MYO Öğr. Gör. Ender ÇAKAL Analog Elektronik Ders Notu
Dirençler (Resistors)Kondansatörler (Capacitors)Endüktans Elemanları (indüktörler)Diyotlar (Diodes)Bağlantı Elemanları (Interface Components)
![Page 9: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/9.jpg)
9
Direnç (Resistors, Rezistans, Resistance) Nedir?
Direnç, elektrik akımının geçişine karşı zorluk gösteren,
üzerinde gerilim düşümü olan iki uçlu elektriksel veya elektronik devre
elemanıdır. R=U/I ile bulunur. Birimi ohm dur.
Namık Kemal Üniversitesi Malkara MYO Öğr. Gör. Ender ÇAKAL AnalogElektronik Ders Notu
![Page 10: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/10.jpg)
10
Dirençlerin fiziksel boyutları ve güç
Kaynak:Gülnaz KOCATEPE www.cizgi-tagem.org
![Page 11: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/11.jpg)
11
Dirençlerin Omik Değeri ve Gücü
Dirençlerin iki önemli karakteristiği vardır. Bunlar direncin
omik değeri ve gücüdür. Direncin omik değeri elektrik akımına karşı
gösterdiği zorlukla orantılıdır. Direncin gücü ise direnç üzerinde
harcanabilecek maksimum güç değeridir. Bu değer aşılırsa direnç tahrip
olur. Bu yüzden dirençte harcanacak güç değeri hesaplanarak bu değere
uygun güçte bir direnç seçilmelidir.
Namık Kemal Üniversitesi Malkara MYO Öğr. Gör. Ender ÇAKAL AnalogElektronik Ders Notu
![Page 12: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/12.jpg)
12
Direnç dış görünüşleri
Dirençler elektronikte çok kullanılan malzemelerden biridir. İki adet ayak bağlantısı vardır. Kutupsuzdur. Kutupsuz oldukları için istenildiği gibi devreye bağlanabilirler. Ayakları uygun şekilde kıvrılarak devreye montajı yapılır. Dirençlerin değerleri belli toleras içerisinde sabittir. Direncin değeri ve tolerans miktarı üzerinde bulunan renk kodları ile ifade edilir. Dirençler yapımı ve dış görünüşü olarak birkaç çeşittir.Karbon film dirençler (B ve C ), metal film dirençler (D), karbon kompozit dirençler (A) olmak üzere genellikle üç çeşidi vardır. Karbon kompozitdirençler özellikle eski elektronik devrelerinde sıkça bulunur.
![Page 13: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/13.jpg)
13
5W- 0,16W Arası dirençlerin dış görünüşü
Namık Kemal Üniversitesi Malkara MYO Öğr. Gör. Ender ÇAKAL AnalogElektronik Ders Notu
Resim: www.320volt.com
![Page 14: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/14.jpg)
14
Direnç BirimiPiyasada çok geniş bir yelpazede
çeşitli omik değerlere sahip dirençler
bulunmaktadır. Elektrik veya elektronik
devrelerinde 0.01 Ω’dan birkaç MΩ’a kadar
dirençler kullanılabilmektedir. Direnç, en
yaygın olarak kullanılan devre elemanıdır
denilebilir.
![Page 15: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/15.jpg)
15
Direnç Birimi
Direnç değerleri genel olarak ohm ( Ω )birimi ile ifade edilir. Değerler
ve katları ohm( Ω), kilo ohm(KΩ) , mega ohm ( MΩ ) ile ifade edilir.
Bu değerler 1000′in katları şeklindedir.
1000 Ω = 1 K
1000000 =1000 K =1 M
Bazen karşımıza aşağıdaki gibi ifadeler çıkabilir.
2M2 = 2.2 M
4K7 = 4.7 K
100 = 100 R =100 Ω
Namık Kemal Üniversitesi Malkara MYO Öğr. Gör. Ender ÇAKAL Analog Elektronik Ders Notu
![Page 16: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/16.jpg)
16
Sabit değerli dirençler
![Page 17: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/17.jpg)
17
Renk kodlarını kolayca öğrenebilmek için kullanılan anahtar
cümle
![Page 18: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/18.jpg)
18
Üç renk bantlı (halkalı) kodlama
![Page 19: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Dört renk bantlı (halkalı) kodlama
Üç renk bantlı (halkalı) kodlama
![Page 20: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/20.jpg)
20
Dört renk bantlı (halkalı) kodlama
Resim: www.320volt.com
![Page 21: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/21.jpg)
21
Dört renk bantlı (halkalı) kodlama
![Page 22: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Dirençlerin devredeki görevleri
Sabit değerli dirençler
![Page 23: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/23.jpg)
23
Bazı direnç tipleri ve sembolleri
![Page 24: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/24.jpg)
24
Direnç tipleri
Kaynak:Gülnaz KOCATEPE www.cizgi-tagem.org
![Page 25: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/25.jpg)
25
Direnç serileri (entegre dirençler)
Kaynak:Gülnaz KOCATEPE www.cizgi-tagem.org
![Page 26: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/26.jpg)
26
SMT direnç ve değerleri
Kaynak:Gülnaz KOCATEPE www.cizgi-tagem.org
![Page 27: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/27.jpg)
27
Ayarlı değerli dirençler
Direnç değerleri, hareket ettirilebilen orta uçları sayesinde ayarlanabilen elemanlardır. Bu elemanlar yüksek dirençli tel sarımlı ya da karbondan yapılırlar. Karbon tip ayarlı dirençler resim a'da görüldüğü gibi, karbon karışımlı disk biçiminde yapılır. Direnç görevini, sıkıştırılmış kâğıt ya da disk şeklindeki karbon üzerine ince bir tabaka şeklinde kaplanmış karbon karışımı yapar. Karbon diskin kesilerek elde edilmiş iki ucuna bağlantı terminalleri takılır. Üçüncü uç, esnek gezer kontak biçiminde olup, disk üzerine sürtünerek döner ve istenilen direnç değerinin elde edilmesini sağlar. Bazı tiplerde gezer uç resim ç'de görüldüğü gibi doğrusal kaymalı şekilde de olabilir.
![Page 28: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/28.jpg)
28
Ayarlanabilir Dirençler
Kaynak:Gülnaz KOCATEPE www.cizgi-tagem.org
![Page 29: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/29.jpg)
29
Ayarlanabilir Dirençler
Kaynak:Gülnaz KOCATEPE www.cizgi-tagem.org
![Page 30: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/30.jpg)
30
Trimpot (trim, trim direnç)
Vidalı tip (çok turlu) ayarlı direnç
![Page 31: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/31.jpg)
31
Reosta
Ayarlı dirençlerin yüksek akım ve gerilimlere dayanıklı olanlarına ise reosta denir. Reostalar,devrede akım, gerilim ayarı yapmak için kullanılan dirençlerdir. Resimde reostalargörülmektedir.
![Page 32: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/32.jpg)
32
Porselen borulara sarılı dirençler
5 Watt’tan – 3000 Watt’a /0.01 Ohm – 100 k Ohm arası ayarlı, çok uçlu soğutuculu dirençler refrakter (yüksek sıcaklıkta çalışmaya dayanabilen) porselen borulara sarılır. Yüksek sıcaklıkta emay ile kaplanır. Amerika ve Avrupa standartlarına göre üretilen bütün dirençler, elektrik ve thermal şok deneylerine dayanımlı olarak üretilir.
![Page 33: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/33.jpg)
33
Lineer potansiyometre
![Page 34: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/34.jpg)
34
Lineer potansiyometre
![Page 35: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/35.jpg)
35
Pozitif logaritmik potansiyometre
![Page 36: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/36.jpg)
36
Negatif logaritmik potansiyometre
Negatif logaritmik (neg. log) özellikli ayarlı dirençler Direnç değerleri sıfırdan maksimum (en yüksek) değere doğru logaritmik (eğrisel) olarak artar. POZ. LOG. özellikli dirençlere çok benzerler. Yalnızca direncin değişim şekli sıfırdan itibaren biraz daha hızlıdır. Gövdelerinde LOG ya da NEG. LOG sözcüğü yer alır. Negatif logaritmik potansiyometrelerde direncin değişim şeklini anlayabilmek için yandaki şekle bakınız.
![Page 37: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/37.jpg)
37
İnsan kulağının logaritmik yapısı
İnsan kulağı logaritmik yapıda olduğundan sesle ilgili elektronik
devrelerde (radyo, TV, yükselteç vb.) bu tip dirençler kullanılır.
Gövdelerinde LOG ya da POZ. LOG sözcüğü bulunur. Volüm (ses)
kontrolünde lineer bir pot kullanılırsa, ses yavaş yavaş açılırken,
önceleri hiç artmıyormuş gibi olur. Potun son bölmesinde ise ses
birden artar. Bunun nedeni insan kulağının logaritmik bir organ
olmasındandır.
Aslında ses lineer bir potta eşit olarak artmaktadır. Ancak insan kulağı zayıf seslere karşı hassas, kuvvetli seslere karşı giderek daha az duyduğundan algılama hatası söz konusu olmaktadır. Logaritmik bir pot ile yapılan ses ayarı ise kulak tarafından çok iyi algılanabilmektedir.
![Page 38: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/38.jpg)
38
Dirençlerde tolerans
Karbon film dirençler genellikle %5 toleranslı olurlar. Metal
film dirençler ise genellikle %1 toleranslı olurlar. Mesela elinizde 100
K±%5 toleranslı karbon film direnç olduğunu varsayalım. O zaman
direncimizin hata payı,
100000*0.05 = ± 5000 ohm = ± 5K olacaktır.
Fakat %1 toleranslı metal film direnç kullanırsak hata payı,
100000*0.01 = ± 1000 ohm = ± 1K olacaktır.
Hata payının az olması demek devrenin daha stabil çalışması,
dip gürültüsü ve osilasyonun az olması demektir. Bu sebepten dolayı
ses elektroniğinde mümkün olduğu kadar metal film direnç
kullanılmaya çalışılır.
![Page 39: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/39.jpg)
39
Seri bağlı dirençler
Normalde seri bağlanan dirençlerin değeri 47 + 47 = 94 ohm olması gerekir ama toleranstan dolayı ikisi birleşince 89 ohm gibi bir değer ortaya çıkıyor. Dirençler tam değerinde değildir 89-88-88,5 bu şekilde yakın değerler görünür bu normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin iç direnci prob direnci azda olsa etki eder fakat bunlar hassas devreler dışında önemli değildir %5 sorun olmaz resimde gördüğünüz gibi son renk siyah değeri ise “0″ siyah sonuncu renk olduğunda etkisizdir. Geriye 47 kalıyor.
![Page 40: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/40.jpg)
40
Paralel bağlı dirençler
Paralel bağlantıda direnç değeri yarısı kadar düşer.47ohm’un yarısı 23.5 ohm
![Page 41: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/41.jpg)
41
Dirençlerin kullanımı ve montajı
Kaynak:Gülnaz KOCATEPE www.cizgi-tagem.org
![Page 42: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/42.jpg)
42
Dirençlerin kontrolü
Resim:Gülnaz KOCATEPE www.cizgi-tagem.org
![Page 43: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/43.jpg)
43
Işığa duyarlı dirençler (LDR, light dependent resistance, foto
direnç)
Işıkta az direnç, karanlıkta yüksek direnç gösteren devre elemanlarına LDR denir.
Başka bir deyişle aydınlıkta LDR'lerin üzerinden geçen akım artar, karanlıkta ise azalır.
LDR'lerin karanlıktaki dirençleri bir kaç MΩ, aydınlıktaki dirençleri ise 100 Ω -5 KΩ düzeyindedir. Şekilde LDR'lerin direncinin ışığa göre değişimine ilişkin eğri verilmiştir.
![Page 44: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/44.jpg)
44
Işığa duyarlı dirençler=Foto direnç
(LDR = Light Dependent Resistance)
![Page 45: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/45.jpg)
45
ELEKTRİKSEL İŞLEMLERDE KULLANILAN SEMBOLLER
![Page 46: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/46.jpg)
İki noktanın elektrik potansiyelleri farklı ise bu iki nokta arasında
potansiyel fark yani gerilim var demektir. Şekildeki anahtar kapatıldığında;
potansiyelin yüksek olduğu noktadan, düşük olduğu noktaya doğru elektrik
akımı oluşur. Cisimler arasındaki yük hareketi, cisimlerin elektrik
potansiyelleri birbirine eşit oluncaya kadar devam eder.
Potansiyel fark SI birim sisteminde Volt (V) ile gösterilir.
Elektrik akımının yönü, (+) yüklerin hareket yönü olarak kabul edilmiş
olup elektron hareketine zıt yöndedir.
46
Potansiyel Fark (Gerilim)
+
+
+
+
++
++
+
+
Yüksek Potansiyel
-
-
-
-
--
--
-
-
Düşük Potansiyel
Anahtar
Elektrik akımı Elektron akışı
Kaynak: Ekrem PALA, Ali YENER. FİZİK 10 SORU BANKASI. Ankara : Nitelik Yayınları, 2016.
![Page 47: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/47.jpg)
Bir iletken telde serbest halde negatifyüklü elektronlar vardır. Bu elektronlarıiletkenin bir ucundan diğer ucuna hareketettirmek için dışarıdan enerji verilmesigerekir. Bu enerji üreteç tarafındansağlanır.
Bir iletkenin iki ucuna bir üreteçbağlandığında, iletkenin iki ucu arasındabir potansiyel farkı (gerilim) oluşur. Budurumda iletkendeki serbest elektronlaraFe kadar bir elektriksel kuvvet etki eder.Bu kuvvetin etkisiyle elektronlar iletken
içinde belli bir yönde düzenli olarakhareket ederler.
Elektrik yüklerinin düzenlihareketine elektrik akımı denir.
Elektrik akımı; elektronların titreşimhareketi ile birbirine enerji aktarımhareketidir. Bu enerji aktarımı, hareketeden bir bilardo topunun duran bir başkabilardo topuna çarpıp enerjisiniaktarmasına benzetilebilir.
Elektrik akımı; İletken tellerde elektron hareketi, Sıvılarda (+) ve (-) iyonların hareketi, Gazlarda ise hem (+) ve (-) iyonların
hareketi hem de elektronlarınhareketidir.
Elektrik akımının yönü, (+)yüklerin hareket yönü olarak kabuledilmiş olup elektron hareketine zıtyöndedir.
47
Elektrik Akımı
+ -
Üreteç
+ -
Elektron akışıElektrik akımı
İletken
- eFe
![Page 48: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/48.jpg)
Bir iletkenin herhangi bir kesitinden birim zamanda geçen
toplam yük miktarına (pozitif ve negatif yüklerin toplamına)
akım şiddeti denir. SI birim sisteminde;
48
Akım Şiddeti
qi
t
CoulombAmper
saniye
( )
(A)= (san
q
ye)
ii
t
Yük miktarı
Coulomb
![Page 49: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/49.jpg)
Örnek: Bir iletkenin kesitinden geçen
akım şiddeti 2 Amper’dir. Buna göre
3 dakikada iletkenden geçen yük
miktarı kaç Coulomb’dur?
49
Örnek: Bir iletkenin kesitinden 4
saniyede 3.1020 tane elektron
geçiyor. Buna göre iletkenden
geçen akım şiddeti kaç Amper’dir?
(1 elektron yükü=1,6.10-19 C)
q=2A 180 saniye
q=360 Coulomb
qi
t q i t
i = 2A t=3 dakika=180s
q=?
( )
(A)= (san
q
ye)
ii
t
Yük miktarı
Coulomb
t=i = ? 10s
Çözüm: VerilenlerÇözüm: Verilenler
( )
(A)= (san
q
ye)
ii
t
Yük miktarı
Coulomb
48
412
qi
tA
19 20
1
1,6 10 3 104,8 10 48
qq C
![Page 50: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/50.jpg)
Örnek: Aşağıdaki devrede R1, R2, R3 dirençleri üzerinde düşen gerilimleri ölçmek
için osiloskop propları bağlanmıştır. Propların ölçtüğü sinyal şekillerini bir grafik
üzerinde gösteriniz.
50
R11k
V212Vdc
R22k
R33k
0
V-V+V-V+V-V+
T i m e
0 s 1 . 0 s 2 . 0 s 3 . 0 s 4 . 0 s 5 . 0 sV ( R 1 : 2 , R 1 : 1 ) V ( R 2 : 2 , R 2 : 1 ) V ( R 3 : 2 , R 3 : 1 )
0 V
2 . 0 V
4 . 0 V
6 . 0 V
7 . 0 V
VR3
VR2
VR1
Çözüm
![Page 51: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/51.jpg)
51
Ohm Yasası (Ohm Kanunu)
A
V
Am
per
met
re
Voltmetre
4V
+ -
Ampul
A
V
+ -
A
V
4V 4V
+ -
4V 4V 4V
Ampul Ampul
V (volt)R (ohm)=
I (amper)
![Page 52: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/52.jpg)
Bir iletkenin (direncin, alıcının,
yükün, devrenin vb.) uçları arasındaki
potansiyel farkının (V); iletkenden geçen
akım şiddetine oranı (I) sabittir.
Ohm Kanunu denilen bu ifade ile
bulunan sabit değere o iletkenin direnci
denir ve R ile gösterilir.
V ile I doğru orantılıdır. V-I
grafiğinin eğimi, o iletkenin direncini
(R) verir.
52
Ohm Yasası (Ohm Kanunu)
2A 4A0
4 V
8 V
12 V
6A
Akım şiddeti
(Amper)
Gerilim
(Volt)
1 2
1 2
V V
I Isabit
4 8 12
2 4 6ohm2
VV IR R ol r.
Iu
Van
IT R
![Page 53: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/53.jpg)
53
Ohm Yasası (Ohm Kanunu)
![Page 54: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/54.jpg)
Çözüm:Örnek:
Bir devredeki K, L ve M iletken
tellerine ait gerilim-akım şiddeti
grafiği şekilde verilmiştir. Buna
göre K, L, M tellerinin dirençlerini
bulunuz.
54
5 100
100
200
300
15
Akım şiddeti
(Amper)
Gerilim
(Volt) K L
M
K
200=R =40
5
L
100 200 300R = = = =20 Ω
5 10 15
M
100= =10 Ω
10R
![Page 55: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/55.jpg)
55
Örnek: Bir iletken telin iki ucu arasındaki potansiyel farkının, iletken
tel üzerinden geçen akım şiddetine oranı sabittir. Bu sabit sayıya
iletkenin direnci denir. Buna göre, bir iletkenin iki ucu arasındaki
potansiyel fark, akım şiddeti ve direnci ile ilgili aşağıda verilen
grafikleri çiziniz, ilgili formülleri yazınız.
V (Volt)
I (Amper)
R (Ω)
I (Amper)
R (Ω)
V (Volt)
?R ?=V?Ι
Direncin potansiyele bağlı grafiğiDirencin akıma bağlı grafiğiGerilimin akıma bağlı grafiği
![Page 56: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/56.jpg)
56
Çözüm:
I
VR RI=V
R
VΙ
V (Volt)
I (Amper) I (Amper)
R (Ω)R (Ω)
V (Volt)
Direncin potansiyele bağlı grafiğiDirencin akıma bağlı grafiğiGerilimin akıma bağlı grafiği
![Page 57: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/57.jpg)
57
Ohm Kanunu
Bir iletkenin (alıcının) uçları arasındaki potansiyel farkının (V); iletkenden geçen akım şiddetine oranı (I) sabittir.
VV IR R ol r.
Iu
Ohm kanunu denilen bu ifade ile bulunan sabit değere o iletkenin direnci denir ve R ile gösterilir.
1 2
1 2
V V
I Isabit
![Page 58: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/58.jpg)
58
Ohm Kanunu
Direncin potansiyele bağlı grafiği Direncin akıma bağlı grafiği
İletkenin direnci iletkenden geçen akıma veya iletkenin uçları arasındaki gerileme bağlı değildir.
Peki iletkenin direnci nelere bağlıdır?
![Page 59: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/59.jpg)
59
ÖRNEKBir iletkenin uzunluğu 8, yarı çapı ise 2 katına çıkarılıyor. Bu durumdaki direnç ilk direncinin kaç katıdır?
2
Bir iletkenin direnci
L LR
S r
ÇÖZÜM:
11 2
İlk durum
LR
r
12 2
İkinci durum
8
(2 )
LR
r
1 1
2 2
8 2
4
L L
r r
1
2
R
R
1
2
1
2
2
L
rL
r
1
2 2 12R R
İkinci durumda direnç, ilk direncinin 2katıdır.
![Page 60: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/60.jpg)
60
Örnek
Önce R direncini bulalım
![Page 61: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/61.jpg)
61
Örnek
![Page 62: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/62.jpg)
Ampermetre
Akım şiddetini ölçen aletlere ampermetre denir. Doğru
akım devresine analog bir ampermetre bağlanırsa (ibreli ölçü
aleti) ibrenin sapma yönü, devredeki akım yönünü gösterir,
ibrenin sapma miktarı da akım şiddetini gösterir.
Ampermetre devreye seri bağlanır.
Bağlandıkları devrenin akım değerini etkilememesi için iç
dirençleri çok küçük yapılır.
Hassas işlem gerektirmeyen hesaplamalarda
ampermetrelerin iç direnci sıfır kabul edilir.
62
Ampermetreler
![Page 63: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/63.jpg)
63
Aşağıdaki devrede
ampermetrelerin göstereceği
değerlerin büyüklükleri arasındaki
ilişkiyi bulunuz.
1 2A =A1 2 3A >A A
ÇözümÇözüm
ÖrnekAşağıdaki devrede
ampermetrelerin göstereceği
değerlerin büyüklükleri arasındaki
ilişkiyi bulunuz.
Örnek
![Page 64: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/64.jpg)
Voltmetre
Bir devrede iki nokta arasındaki potansiyel farkını ölçen
aletlere voltmetre denir.
Voltmetre devreye paralel bağlanır.
Bağlandıkları devrenin akım değerini etkilememesi için
iç dirençleri çok büyük yapılır.
Hassas işlem gerektirmeyen hesaplamalarda
voltmetrelerin iç direnci sonsuz kabul edilir.
64
Voltmetreler
![Page 65: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/65.jpg)
65
Örnek: Aşağıdaki devrede
voltmetrelerin göstereceği
değerlerin büyüklükleri
arasındaki ilişkiyi bulunuz.
ÇözümÇözüm
Örnek: Aşağıdaki devrede
voltmetrelerin göstereceği
değerlerin büyüklükleri
arasındaki ilişkiyi bulunuz.
3 1 2V >V =V 1 2 3V =V =V
![Page 66: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/66.jpg)
66
Örnek :
![Page 67: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/67.jpg)
67
Örnek :
Şekildeki devrede akımölçer kaç amperi gösterir? (Üretecin ve ampermetrenin iç direnci sıfırdır)
Ω1=2
2=3R//1R
![Page 68: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/68.jpg)
68
![Page 69: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/69.jpg)
69
Örnek
Aşağıdaki devrede a) S anahtarı açık iken voltmetrenin göstereceği değeri bulunuz.b) S anahtarı kapalı iken voltmetrenin göstereceği değeri bulunuz.
![Page 70: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/70.jpg)
70
ÖrnekAşağıdaki devrede a) S anahtarı açık iken voltmetrenin göstereceği değeri bulunuz.b) S anahtarı kapalı iken voltmetrenin göstereceği değeri bulunuz.
A1=IR3+R2
V5=I
AçıkS
AçıkS
A25,1=R4
5=I
)R2//R2(+R3
V5=I
KapalıS
KapalıS
V25,1=V
R1×A25,1=V
)2R//1R(×I=V
2R
2R
KapalıS2R
V2=V
R2×A25,1=V
2R×I=V
2R
2R
AçıkS2R
![Page 71: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/71.jpg)
Bir elektrik devresinde bağlı bulunan bütün dirençlerin yerine geçen
dirence eşdeğer direnç denir. Eşdeğer direnç, yüklerin seri veya paralel
bağlı durumu dikkate alınarak bulunur.
71
Eşdeğer Direnç
![Page 72: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/72.jpg)
72
Seri Bağlantı
R1
AR2
AR3
A
A+ -
K L
V3V2V1
VT
I1 I2 I3I
321 IIII
321 VVVVT
332211 RIRIRIRI T
321 RRRRT
![Page 73: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/73.jpg)
73
Paralel Bağlantı
321 IIII
321
1111
RRRRT
3
3
2
2
1
1
R
V
R
V
R
V
R
V
T
321 VVVV Eşdeğer direnç en küçük direncin değerinden daha küçüktür.
Paralel bağlı dirençlerde V ler eşit olduğundan küçük dirençten büyük akım geçer.
R1
V1
R2
V2
R3
V3
+ -
V
I1
I2I
I3
K L
![Page 74: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/74.jpg)
74
İki Adet Direncin Paralel Bağlantısı
21 III
21
111
RRRT
2
2
1
1
R
V
R
V
R
V
T
21 VVV
R1
+V1-
R2
+ -
I1
I
I2
K L
+V2-
V
)( 2R )( 1R
21
1
21
21
RR
R
RR
R
RT
21
211
RR
RR
RT
21
21
RR
RRRT
![Page 75: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/75.jpg)
2. Seri bağlı dirençlerin uçları arasındaki
potansiyel farkların toplamı, sistemin
potansiyel farkına eşittir.
75
Dirençlerin Seri Bağlantısı
1 2
12 4 8
V V V
V V V
1 2
2 6 2 2 2 4
12 4 8
EŞI R I R I R
V V V
V
R1 R2 R3
i
i
i i i i
i
iEğer dirençler, şekildeki gibi aynı akım
kolu üzerinde olacak şekilde bağlanırsa
buna seri bağlama denir.
R1=2 Ω R2=4 Ω
i 12V
4V 8V
2 A
V1 V2
V
Özellikler:
1. Devrenin eşdeğer direnci, seri bağlı
dirençlerin toplamına eşittir. Seri
bağlamada eşdeğer direnç, devredeki en
büyük dirençten daha büyüktür.
1 2
2 4
6
EŞR R R
R1 R2
2 Ω 4 Ω
![Page 76: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/76.jpg)
76
4. Seri bağlı dirençlerin gerilimleri, direnç
değerleri ile doğru orantılıdır. V α R
1 2 1 2 .R R ise V V olur
2 4 4 8ise V V
R1=2 Ω R2=4 Ω
i 12V
4V 8V
2 A
V1 V2
V
3. Seri bağlı dirençlerin değeri ne olursa
olsun, üzerlerinden geçen akım şiddetleri
aynıdır. Bu akım, aynı zamanda ana kol
akımıdır.
1 2 2i i i A R1 R2
i i
i1 i2
12V
2 Ω 4 Ω
2 A
2 A 2 A
2 A
1Ω 2Ω
3V
1V 2V
i
1 A
5. Seri bağlı dirençlerde; üreteç gerilimi,
dirençler üzerine, direnç değerleri ile
doğru orantılı olarak paylaştırılır.
1 2
3k V ise
k ?
V 2VV k V 2k
3 3
R 2R
V
1VV
k3
2V 2k 2V3
![Page 77: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/77.jpg)
Paralel Bağlantı
Paralel bağlantıda, eşdeğer direnç en küçük direncin değerinden daha
küçüktür.
Paralel bağlı dirençlerde V’ler eşit olduğundan küçük dirençten
büyük akım geçer.
77
Dirençlerin Paralel Bağlanması ve Eşdeğer Direnç
R1
R2
R3
+ -
L
R1
R2
R3
+ -
I1
I2I
I3
K L
1 2 3V V V V
1 2 3I I I I
1 2 3
1 2 3T
V V V V
R R R R
1 2 3
1 1 1 1
TR R R R
![Page 78: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/78.jpg)
78
R2=12Ω
R3=4Ω
R1=6Ω A B
Örnek: Şekildeki devrede A-B noktaları
arasındaki eşdeğer direnç kaç Ohm’dur?
Çözüm:
2 3
2 3
12 43
12 4P
R RR
R R
1 9 6 3PAB RR R
A R1=6Ω RP=3Ω B
Örnek: Şekildeki devrede A-B noktaları
arasındaki eşdeğer direnç kaç Ohm’dur?
Çözüm:
2 3 4
(1) (3) (4)
1 1 1 1
1 1 1 1
12 4 3
1 1 3 4 8
12 12
1,5
P
P
P
P
R R R R
R
R
R
1
6
7,
1
5
,5
A PBR R R
2 3 4
için ikinci yol
( )
(12 4) 3
3 3
1,5
P
P
R
R R R R
R4=3Ω
R2=12Ω
R3=4Ω R1=6Ω A B
![Page 79: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/79.jpg)
79
Örnek:
K-L noktaları arasındaki eşdeğer direnç kaç ohm’dur?
![Page 80: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/80.jpg)
80
Örnek:
A-B noktaları arasındaki eşdeğer direnç kaç ohm’dur?
4Ω
6Ω
5Ω
1Ω
2Ω
3Ω
A
B
![Page 81: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/81.jpg)
81
Örnek:
A-B noktaları arasındaki eşdeğer direnç kaç ohm’dur?
![Page 82: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/82.jpg)
82
Örnek 12: K-L noktaları arasındaki eşdeğer direnç kaç ohm’dur?
Çözüm: Her düğüm noktasına bir harf verilir.
Eğer direncin üzerinden geçmek zorunda kalırsak harfin ismini değiştiririz. İki harf arasında birden fazla direnç var ise bunlar kesinlikle paralel bağlıdır.
![Page 83: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/83.jpg)
83
![Page 84: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/84.jpg)
84
K-L noktaları arasındaki
eşdeğer direnç kaç ohm’dur?
![Page 85: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/85.jpg)
85
![Page 86: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/86.jpg)
86
Örnek 14: K-L noktaları arasındaki eşdeğer direnç kaç Ohm’dur?
Devrede önce dirençsiz ortam yok edilir. Bunun için K-M arası birbirine bağlanmış tek nokta gibi düşünülür. K-M teli kaldırılıp devre tekrar düzenlenir.
4 22pR
4 2 6sR
6 32eşR
![Page 87: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/87.jpg)
Aşağıdaki elektrik devrelerinin eşdeğer dirençlerinin büyüklükleri
arasındaki ilişkiyi yazınız.
Çözüm:
87
Örnek:
6 Ω 3 Ω 2 Ω
+ -
R1
6 Ω
3 Ω
2 Ω
+ -
R2
3 Ω
+ -
R3
2 Ω
6 Ω
1=6+3+R 2=11Ω
(3)(1 )
2
) (22
R 1R
1 1 1 1 1 2 3 1=
6 3 2 6 1
3
2 6 12=(2//6)+3=
2R 3
6
3
82
,3 4 5
1 3 2R R R
![Page 88: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/88.jpg)
88
Örnek: Şekildeki devrede a) Eşdeğer
direnç kaç Ohm’dur? b) i1 ve i2 kaç A dir?
1 2
1 2
124
6
12 6eş
R R
R RR
Çözüm:
a)
b)1
1
1
V 4
22
2
1i A
R
22
2
V 2
64
4
Ri A
R1=12 Ω
R2=6 Ω
i1=?
i2=?
+ - 24 V
Örnek: Şekildeki devrede a) Eşdeğer
direnç kaç Ohm’dur? b) i1 ve i2 kaç A dir?
1 2
1 2
6 3 12
8
6 3 9eş
R R
R RR
Çözüm:
a)
b)1
1
1
V 2
64
4
Ri A
22
2
V 2
38
4
Ri A
R1=6 Ω
R2=3 Ω
i1=?
i2=?
+ - 24 V
![Page 89: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/89.jpg)
89
Örnek: Şekildeki devrede A-B noktaları arasındaki
eşdeğer direnç kaç Ohm’dur?
Çözüm: Bir devrede dirençlerin nasıl bağlandığını
görmekte zorlandığımız zaman düğüm noktalarına
ve uygun yerlere harflendirme yaparak; paralel,
seri, kısa devre vb. bağlantıları belirleriz.
R1
6 Ω
R2
6 Ω
R3=9 Ω
R4
6 Ω
+ - BA
R1
6 Ω
R2
6 Ω
R3=9 Ω
R4
6 Ω
+ - BA
A BA
CC C
R1
6 Ω
R2
6 Ω
R3=9 Ω
R4
6 Ω
+ - B
B
CC C
A
RP=3 Ω
R3=9 Ω
+ -
BA
RS=9 Ω
94,5
2ABR
RP
3 Ω
R3=9 Ω
R4
6 Ω
+ -
BA
RS=9 Ω
Önce üretecin uçlarına A ve B denir. Üretecin
uçlarından devrenin bağlantı noktalarına doğru
gidilir. Arada sadace iletken var ise aynı harf
verilir. Arada direnç var ise farklı bir harf (C, D
gibi) verilir.
![Page 90: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/90.jpg)
90
Örnek: Şekildeki devrede A-B noktaları
arasındaki eşdeğer direnç kaç Ohm’dur?
olduğundan1 2
1
32
P
R R
RR
Çözüm:
R1
6Ω
R2
6Ω
R3
6Ω
R4
6Ω
B
A
3 4
6 153 6
A PB R R RR
Örnek: Şekildeki devrede A-B noktaları arasındaki
eşdeğer direnç kaç Ohm’dur?
Çözüm: Şekildeki devrede R1 ve R2 dirençleri
aynı harfle gösterilen iki nokta arasında
kaldığından kısa devredir. Bu nedenle eşdeğer
direnç hesabında dikkate alınmaz.
RP
3Ω
R3
6Ω
R4
6Ω
A B
R1
6Ω
R2
6Ω
R3
6Ω
R4
6Ω
B
A
A Aii
i
i
R1
6Ω
R2
6Ω
R3 6Ω
R4
6Ω
B
A
3 4
6 26 1
AB R RR
![Page 91: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/91.jpg)
91
1 1 1 1
30 15 10
1 2 3 65
30 30 30 30
R
R
30 Ω 15 Ω
10 Ω P R
Örnek: Şekildeki devrede P-R noktaları
arasındaki eşdeğer direnç kaç Ohm’dur?
Çözüm: Dirençlerin 3’ü de P-R noktaları
arasında paralel bağlıdır.
30 Ω 15 Ω
10 Ω P RP P R
R
Örnek: Şekildeki devrede A-B noktaları
arasındaki eşdeğer direnç kaç Ohm’dur?
Çözüm:
R1=20Ω R2=20Ω
R3=40Ω
+ - 12 V
R1=20Ω R2=20Ω
R3=40Ω
+ - 12 V
RS=10Ω
R3=40Ω
RS=40Ω REŞ=20Ω
![Page 92: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/92.jpg)
92
Örnek: Şekildeki devrede eşdeğer direnç
kaç Ohm’dur?
Çözüm:
6 Ω 6 Ω
6 Ω
6 Ω
6 Ω
12 Ω
6 Ω
A C
C
A
A C
B
Paralel bağlantı
Paralel bağlantı
6 Ω
12 Ω
6 Ω C
C
A
A C
A
B
6 Ω
4 Ω B
B
A
A
B
Seri bağlantı
10 Ω
A B
Kaynak: 10. Sınıf Fizik Soru Bankası, Ekrem PALA, Ali YENER, Nitelik Yayınları, Ankara 2016, s.70
![Page 93: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/93.jpg)
93
Örnek: Şekildeki devrede eşdeğer direnç
kaç Ohm’dur?
Çözüm:
12 Ω 6 Ω
6 Ω
12 Ω
Seri bağlantı
12 Ω
6 Ω
12 Ω
A
B
A C
C
CD
6 Ω
12 Ω
6 Ω
A A
B
18 Ω
A
B6 Ω
6 Ω
A
D
C
12 Ω
12 Ω
A A
B
C C
C
A
12 Ω
12 Ω
A A
B12 Ω
Paralel bağlantı
C C
![Page 94: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/94.jpg)
32
R
RX
V V
i
i RY
31
V
R
RY R R
RX
V V
31
V
i
32
i
31
i
32
V
94
Örnek: Şekildeki devrede
verilenlere göre oranı nedir?
RX direncinden geçen akım, R
direncinden geçen akımın 2 katı
olduğundan;
X
Y
R
R
Çözüm:
X
RR .
2dir
.2Y
RR dir
RY nin potansiyel farkı, R nin
potansiyel farkının si
olduğundan;
1
2
2 1
2
X
Y
RR
R R
![Page 95: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/95.jpg)
95
Örnek: Şekildeki devrede
verilenlere göre oranı nedir?
RX direncinden geçen akım, R
direncinden geçen akımın 2 katı
olduğundan;
X
Y
R
R
X
RR .
2dir
2YR R
RY nin potansiyel farkı, R nin
potansiyel farkının 2 katı
olduğundan;
22
X
Y
RR
R R
12 2
14
RR
32
R
RX
V V
i
i RY
32
V
R
RY R R
RX
V V
32
V
i
32
i
31
i
31
V
Çözüm: Paralel kollardaki akımlar dirençler ile ters
orantılıdır. Seri kollardaki gerilimler, direnç ile doğru
orantılıdır.
![Page 96: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/96.jpg)
96
Çözüm:
Şekildeki dirençler seri bağlıdır.
Seri devrelerde bütün dirençlerden
aynı akım geçer. I aynı olduğundan
potansiyel farkları dirençler ile
doğru orantılıdır.
1 2
1 1
2 2
V 24I= = =3A
R +R 8
V =I×R =3×2=
V =I×R =3×6
6 V
=18 V
1 2Sağlaması: V=V +V =6+18=24 V
Orantı kurma ile çözüm:
1Vk= V= =6x
23k=3 6=V =18V
4k 24V
V
246 V
4
k x
kx
k
Örnek: Şekildeki devrede R1 ve R2
dirençlerinin uçları arasındaki potansiyel
farkları V1 ve V2 kaç volttur?
24 V
R1=2Ω R2=6Ω
+ -
V1 V2
R1=2Ω R2=6Ω
V1=k V2=3k
4k=24 V
![Page 97: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/97.jpg)
97
1.Çözüm:
Şekildeki dirençler seri bağlıdır.
Seri devrelerde bütün dirençlerden
aynı akım geçer. I aynı olduğundan
potansiyel farkları dirençler ile
doğru orantılıdır.
1 2
1 1
2 2
V 30 30I= = = A
R +R 3+6 9
30V =I×R = ×3=
9
30V =I×R
V
=
10
93
× 62
=20V
30 V
R1=3Ω R2=6Ω
+ -
V1 V2
1 2Sağlaması: V=V +V =10+20=30V
2. Çözüm: Seri devrelerde dirençler
üzerindeki gerilimler, direnç değerleri ile
doğru orantılıdır. V2 değeri V1 in iki katı
olur.
R1=3Ω R2=6Ω
V1=k V2=2k
3k=30 V
1 Vk=V= =10x
22k=2 10=V =20V
3k 30V
k V
3010
3
x
kx V
k
Örnek: Şekildeki devrede R1 ve R2
dirençlerinin uçları arasındaki
potansiyel farkları V1 ve V2 kaç
volttur? (Üretecin iç direnci
önemsizdir)
![Page 98: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/98.jpg)
98
1.Çözüm: Şekilde R1 ile R2 direnci seri bağlıdır.
Seri devrede sabit bir ‘I’ akımı dolaşır. Ayrıca
dirençlerin üzerlerindeki gerilimlerin toplamı 18 V
tur.
Örnek: Şekilde verilenlere göre R2 direnci
kaç Ohm’dur? 2RV 18 12 6 V 1R
1
VI
R
123 A
4
2R
2
V 6R
I2
3Ω
R1=4 Ω R2=?
I
12 V VR2
18 V
12 V
R1=4 Ω R2=?
+ -
V1
V2
18 V
1 2R R
1 2
V V 12I
R R 4
2
2
6
R
4.6R
122
2.Çözüm: Dirençlerden aynı akım
geçtiğinden aşağıdaki eşitlikten de R2
bulunabilir.
3.Çözüm:
EŞDEĞER TOPLAM
V 18R R 6 Ω
I 3
TOPLAM2 1R R R 4 2 6
![Page 99: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/99.jpg)
99
1.Çözüm: Paralel bağlı dirençler üzerinde düşen
gerilimler aynıdır. Paralel kol akımlarının
değerleri ise direnç değerleri ile ters orantılıdır. i3
akımı i2 akımının 3 katı olur.
Örnek: Şekilde verilenlere göre i2 ve i3
akımları kaç A dir?
2.Çözüm:
R2=12Ω
R3=4Ω
R1=6Ω
i1=2,4A
i2=?
i3=?
R2=12Ω
R3=4Ω
R1=6Ω
i1=2,4A
i2=k
i3=3ki1=4k
1 4 2,4A
2,4A0,6A
4
i k
k
2
3 3
0,6A
1,8
3 ,6
A
0
k
k
i
i
2 3
2 3
12 4 483
12 4 16P
R RR
R R
1V
2,4 3
7,2
P Pi R
A
V
2
2
7,2
120,6Pi
RA
V V
3
2
7,
48
21,PV V
i AR
3.Çözüm: Akım bölücü formülünden
32 1
2 3
42, 04 ,
26
1 4
Ri
Ri A
R
23 1
2 3
122 14 ,8,
12 4
Ri
RA
Ri
VP
R1=6Ω
i1=2,4A
RP=3Ω
![Page 100: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/100.jpg)
10
0
Örnek: Şekildeki devrede R direnci ile
10Ω luk direncin gerilimleri birbirine eşit
olduğuna göre, R direncinin değerini
bulunuz.
5 Ω 10 Ω
5 Ω
R=? i
V
i
V
Çözüm: Paralel kollardaki akımlar,
dirençler ile ters orantılıdır.
(10 5) akımı geçersekdan
5 akımı 3k geçer.dan
5 Ω 10 Ω
5 Ω
R=? i
V
i
V
3k
k
4k
10
4 10
4 10
10
42,5
RV V
k R k
R
R
3 4 .i k k k olur
![Page 101: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/101.jpg)
10
1
Örnek: Şekildeki devrede R direnci ile
20Ω luk direncin gerilimleri birbirine eşit
olduğuna göre, R direncinin değerini
bulunuz.
Çözüm: Paralel kollardaki akımlar,
dirençler ile ters orantılıdır.
(20 10) akımı geçersk edan
10 akımı 3k geçer.dan
20
4 20
4 20
205
4
RV V
k R k
R
R
10 Ω 20 Ω
10 Ω
R=? i
V
i
V
10 Ω 20 Ω
10 Ω
R=? i
V
i
V
3k
k
4k
3 4 .i k k k olur
![Page 102: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/102.jpg)
Örnek: Şekildeki devrede R direnci ile 20
Ohm’luk direncin uçları arasındaki
potansiyel fark aynı olduğuna göre R
direnci kaç Ohm dur?
Çözüm:
Paralel kollardaki akımlar dirençler ile ters
orantılıdır.
30
10 3 .
dan akımı geçerse
dan akımı
k
geçerk
4 4 Ri k V i R k R
R 20Ω=
4
V
2
V
0 k R k
4 20 R
5 R
20 20 V k
Kaynak: 10. Sınıf Fizik Soru Bankası, Ekrem PALA, Ali YENER, Nitelik Yayınları, Ankara 2016, s.71 10
2
![Page 103: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/103.jpg)
103
Örnek: Şekildeki devrede K anahtarı açık
iken devreden geçen akım 2 A dir. K
anahtarı kapatıldığında devreden geçen
akım 3 A olduğuna göre, R direnci kaç
ohm dur?
Çözüm:
K anahtarı açık iken;
Kaynak: 10. Sınıf Fizik Soru Bankası, Ekrem PALA, Ali YENER, Nitelik Yayınları, Ankara 2016, s.71
R=?V
12 Ω
i=2A
1 12 eşR R
K anahtarı kapalı iken;
2 (4 / /12) 3 eşR R R
1 2 K açık eş K kapalı eşV i R i R
2 ( 12) 3 ( 3) V R R
2 24 3 9 R R
9 24 3 2 R R
15 R
![Page 104: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/104.jpg)
Şekilde görülen Wheatstone
(Veston) Köprüsü direnç ölçümünde
kullanılan bir devredir. RX değeri
tam olarak bilinen değişken bir
direnç; R2 ve R4 değeri tam olarak
bilinen sabit dirençlerdir.
G ise galvanometre gibi duyarlı
bir akım ölçme aletidir.
R1 potansiyometresi galvano-
metredeki akım sıfır oluncaya kadar
ayarlanarak köprü dengeye getirilir.
104
Wheatstone (Veston) Köprüsü
1 3 2X
X
R R R R olur.
Buradan R bulunabilir.
1 3 2
1 3
2
X
X
R R R R
R RR
R
![Page 105: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/105.jpg)
Çözüm:Örnek:
Şekildeki devrede ampermetreden
akım geçmediğine göre Rx direnci
kaç Ω dur?
105
Ampermetreden akım
geçmediğine göre dirençlerin
karşılıklı çarpımları birbirine eşit
olmalıdır.
RX
A
V
+ -
20 Ω 15 Ω
3 Ω
20 3 15
604
15
X
X
R
R
![Page 106: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/106.jpg)
106
Örnek: Şekildeki devrede eşdeğer direnç kaç
Ohm’dur?
Çözüm:
8 Ω 4 Ω
24 Ω 12 Ω
6 Ω
1 3
2 4
1 4 2 3
R R
R R
R R R R
Bu eşitlik
sağlanırsa ortadaki
dirençten akım
geçmez ve ortadaki direnç yokmuş gibi düşünülür.
R1 R3
R2 R4
BA
A B
C
D
8 Ω
24 Ω
BA
A B
C
D
12 Ω
4 Ω
6Ω
8 4
24 12
olduğundan C-D arası
potansiyel sıfırdır. Ortadaki
6 Ω luk direnç yokmuş gibi
çözüm yapılır.
8 Ω 4 Ω
24 Ω 12 Ω
A B
C
D
Bu bağlantıya Wheatstone (Veston)
Köprüsü denir.
12 Ω
36 Ω
(3) (1)
1 1 1
12 36
1 3 1 4
36 36
9
EŞ
EŞ
EŞ
R
R
R
![Page 107: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/107.jpg)
107
Örnek: Şekildeki devrede eşdeğer direnç kaç
Ohm’dur?
Çözüm:
1 3
2 4
24 12
8 4
3 3
R R
R R
R1 R3
R2 R4
BA
A B
C
D
Eşitlik sağlandığından C-D arası potansiyel
sıfırdır. Ortadaki 2R lik direnç yokmuş gibi
çözüm yapılır.
(3) (1)
1 1 1
12 36
1 3 1 4
36 36
9
EŞ
EŞ
EŞ
R
R
R
36R
12R
24R 12R
8R 4R
24R 12R
8R 4R
2R
10. Sınıf Fizik Soru Bankası, Ekrem PALA, Ali YENER, Nitelik Yayınları, Ankara
2016, s71
![Page 108: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/108.jpg)
Reostanın Devrede Kullanımı
Çözüm: 60 Ω luk direnç (reosta) şekilde gibi bağlı iken
direncin sadece KM kısmından akım geçer.
108
+ -
L M N
60 Ω
K
sürgü
60 V I =?
20
603
MNLMKL
MNLMKL
MNLMKL
Örnek: Devreden geçen I akımını bulunuz.
AVV
I 5,1202
60
2
60
![Page 109: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/109.jpg)
109
![Page 110: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/110.jpg)
110
![Page 111: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/111.jpg)
111
Gerilim Bölücü Devresi Uygulaması
R2 direnci üzerindeki gerilim düşümünü bulunuz.
2
2
2 ( 1 2)
gerilim bölücü adı verilen formül
( 1 2)
2
4015 30
(5 15)
GİRİ
GİR
Ş
İŞ
R
R
VI
R R
U I R
VU
VR
R
V
R
![Page 112: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/112.jpg)
112
Akım Bölücü Devresi
1 2
1 2 1 1 2 2
1 2
1 2
1 2
1 2
11 1 2
1
1 1
Kirchoff Akımlar Kanununa göre
Kirchoff Gerlimler Kanununa göre
( ) olduğuna göre
TOPLAM
I I I
V V I R I R I R
R RI R R I
R R
R RI
RV R RI I
R R
2
1 2 1
1R
R R R
1 2
1 22 1 2
2
2
1
1
2
2
2
ve
R
RI I
RI
R RV R
R R
RI I
R R
1 2 2
1
R R R
1
2
1 2
olarak elde edilir. R
I IR R
21
1 2
4 4=40 =40 =8A
16 4 20
RI I
R R
1
2
1 2
2 1
16 16=40 =40 =32A
16 4 20
veya
=40-8=32A olarak bulunur.
RI I
R R
I I I
R2 direnci üzerindeki gerilim düşümünü bulunuz.
![Page 113: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/113.jpg)
113
Çözüm
Örnek:
![Page 114: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/114.jpg)
114
Örnek :
Çözüm
2R R
R
X
Y Z
![Page 115: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/115.jpg)
115
Örnek :
![Page 116: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/116.jpg)
116
Örnek :
Çözüm:
![Page 117: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/117.jpg)
117
Örnek :
Çözüm:
![Page 118: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/118.jpg)
118
![Page 119: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/119.jpg)
119
![Page 120: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/120.jpg)
120
![Page 121: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/121.jpg)
121
![Page 122: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/122.jpg)
122
Örnek
![Page 123: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/123.jpg)
123
![Page 124: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/124.jpg)
124
![Page 125: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/125.jpg)
125
Örnek
irV
irRV
riRiV
AC
AC
AC
).
0).(
0..
'
'
1
'
''
1
1(R---
-
![Page 126: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/126.jpg)
126
Örnek
![Page 127: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/127.jpg)
127
Örnek
![Page 128: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/128.jpg)
128
Örnek
![Page 129: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/129.jpg)
Bir Devrede Yanan Lambaların Bulunması
Şekildeki devrede S anahtarı
açık iken üretecin artı kutbundan
çıkan akım eksi kutbuna ulaşama-
yacağından serbest yük dolaşımı
olmaz ve lamba da yanmaz.
129
S anahtarı kapatılırsa üretecin
(+) kutbundan çıkan akım, (-)
kutba ulaşır, devrede serbest yük
dolaşımı gerçekleşir ve lamba
yanar.
+ -
V
s+ -
V
s
Üretecin (+) kutbundan çıkan akım, (-) kutba ulaşıyorsa bu kol
üzerindeki lamba veya lambalar yanar.
![Page 130: TEMEL DEVRE ELEMANLARI VE DİRENÇLERbhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images... · normaldir. Eğer tolerans olayı olmasaydı normalde 47+47=94 ohm olacaktı. Ayrıca ölçü aletinin](https://reader030.vdocuments.site/reader030/viewer/2022040111/5e5c7778b108056208748d9b/html5/thumbnails/130.jpg)
130
Örnek