technische fiches · fiche e4 moodboard / collage fiche e5 centraal noteren op flip fiche e6...

Technische Fiches Uitdagersvorming De Genks

Big Bazart

TIPS EN TECHNIEKEN VOOR GESLAAGDE STADSGESPREKKEN

Een handig overzicht van alle methodieken en technieken die tijdens de bijeenkomsten met de uitdagers aan bod komen

Technische Fiches – Uitdagersvorming De Genks - 2009

A. KENNISMAKING & STARTERS

Fiche A1 Geografische kaart in levende lijve

Fiche A2 Iconen kleven

Fiche A3 Speed Dating

Fiche A4 Handtekeningen

Fiche A5 GGD

Fiche A6 Ik net als jij

Fiche A7 Line Up (‘op één lijn’)

Fiche A8 Kennismaken in drietallen

Fiche A9 Kennismaken met je Sleutelbos

B. DISCUSSIEMETHODIEKEN VOOR GROEPEN

Fiche B1 Question Walk

Fiche B2 De Vijf Geboden

Fiche B3 Mini - ronde tafel gesprek (1 ronde)

Fiche B4 Wat breng je mee?

Fiche B5 Open Space Technologie

Fiche B6 Eeeek / Waaaw muur

Fiche B7 World Café (ronde tafelgesprekken, meerdere rondes)

Fiche B8 Turbo - Ideeënstorm

Fiche B9 Achteruit voorspellen

C. METHODIEKEN VOOR INDIVIDUELE GESPREKKEN

Fiche C1 Zeg het met een beeld - collage

D. ENERGIE-OEFENINGEN

Fiche D1 PSSSHHT

Fiche D2 Zoek de verandering

Fiche D3 Naam/Klap/Naam


Fiche D4 Start van de beweging

Fiche D5 Focus op de beide handen

E. VERSLAGVORMEN & OOGSTEN

Fiche E1 Mindmappen in groep

Fiche E2 Postkaart

Fiche E3 Afsluitend woord

Fiche E4 Moodboard / Collage

Fiche E5 Centraal noteren op flip

Fiche E6 Aandenken: groepsfoto

Fiche E7 Eeeek / Waaaw muur

Fiche E8 High Five

Fiche E9 Turbo - Ideeënstorm

F. COMMUNICATIETIPS

Fiche F1 LSD (Luisteren, Samenvatten, Doorvragen)

Fiche F2 Spelregels 1: gespreksregels

Fiche F3 Spelregels 2: inhoudelijke regels

Fiche F4 Feedback geven en ontvangen IK/IK/JIJ

Spelregels 1: gespreksregels VERSIE 2


A. Kennismaking & Starters

Dit zijn technieken en methodieken die je kunt gebruiken bij het begin

van een groepsbijeenkomst.

We raden je aan om hiermee te starten, zelfs al kennen de deelnemers

elkaar al. Je kunt altijd nieuwe dingen leren van elkaar.

De voordelen zijn:

- Je creëert een goede sfeer.

- De deelnemers kennen elkaar al een beetje, en dat voelt

veiliger.

- Iedereen heeft al eens gesproken, ook de meer stille

deelnemers. Dit helpt hen om later in het gesprek ook te durven

zeggen wat ze willen zeggen.

- Dit zijn leukere vormen van het „voorstelrondje‟ in het begin. Met

deze technieken zorg je ervoor dat de kennismaking vlot en leuk

verloopt. Je vermijdt dat iemand van bij het begin meteen het

hoogste woord heeft.

- De deelnemers ontdekken meteen dat het geen „saaie‟

praatavond zal worden, maar een bijeenkomst waarin iedereen

aan bod kan komen.


Fiche A1 Geografische kaart in levende lijve 1e keer

toegepast

Uitdagersbijeenkomsten 27 maart en 17 april

Hoe 1. Plaats een voorwerp (bv stoel) in het midden van de

ruimte. Dit voorwerp staat symbool voor een bepaalde

plaats. (bv het stadhuis van Genk).

2. Geef de windrichtingen aan: waar is het Noorden, het

Zuiden, het Westen, het Oosten? Waar liggen de

verschillende wijken van Genk?

3. Vraag aan de deelnemers om op de plek te gaan staan

o waar ze deze ochtend zijn opgestaan

o waar ze werken / het grootste deel van hun dag

doorbrengen

o waar ze het liefste zijn in Genk (= lievelingsplek)

o waar hun kinderen naar school gaan

o enz. …

4. Loop rond tussen de mensen en interview hen: wat is hun

naam, waar wonen ze, wat doen ze voor werk, enz…

5. Laat de mensen die dicht bij elkaar staan even met

elkaar kennismaken.

6. Je kunt de mensen ook even „door Genk‟ laten lopen en

kort laten kennismaken met de mensen die ze nog niet

kennen.

Materiaal Voorwerp

Aantal

personen

Kleine en grotere groepen (zorg ervoor dat iedereen je nog kan

horen)

Waarom? Je leert snel veel mensen kennen. Je kunt ook inschatten waar

ze vandaan komen. Je ontdekt wie dicht bij je woont, wie

graag op dezelfde plek komt, wie in de buurt werkt, …

Tips - Geef ook aandacht aan de mensen die ver staan, en

misschien helemaal alleen staan. Zorg dat ook zij aan

bod komen en met iemand kunnen spreken.

- Zorg dat je voldoende ruimte hebt


Fiche A2 Iconen kleven 1e keer

toegepast


Hoe 1. Je geeft aan iedere deelnemer een stickervel met een

reeks icoontjes

2. Je vraagt hen om er hiervan een aantal te kiezen die iets

vertellen over henzelf en die zichtbaar op hun kleren te

plakken. (zoals je een naamkaartje zou plakken)

3. Op basis van deze icoontjes kunnen de deelnemers

gesprekken met elkaar beginnen.

4. Je kunt de deelnemers ook vragen om zich elk om

beurten voor te stellen aan de hand van die icoontjes. (in

kleinere groepen, anders duurt dit te lang)

Materiaal Kledingstickers met icoontjes op geprint

Aantal

personen

Gesprekken met individuen

Gesprekken met elkaar: kleinere en grotere groepen

Voorstellingsrondje: kleinere groepen (max. 8 personen)

Waarom? Mensen kunnen iets vertellen over zichzelf via een beeld.

Het helpt stillere mensen om ook iets te vertellen.

Het helpt ook mensen die minder goed Nederlands spreken om

iets te vertellen over zichzelf.

Tips Geef eerst een „demonstratie‟: kleef zelf een aantal icoontjes

op je kleren, en vertel erover.


Fiche A3 Speed Dating 1e keer

toegepast


Hoe 1. Vraag de deelnemers om in twee kringen te gaan staan,

een binnenkring en een buitenkring. Er moeten telkens 2

personen tov elkaar staan. Als de groep oneven is, dan is

er één „duo‟.

2. Leg uit dat de buitenkring in beweging komt, telkens

wanneer de muziek speelt.

3. Wanneer de muziek stopt, blijven ze staan voor de

persoon in de binnenkring die op dat moment het dichtst

bij hen staat. Daar gaan ze een gesprek mee aan.

4. Start de muziek opnieuw voor een volgende ronde.

Materiaal Muziek en geluidsinstallatie

Aantal

personen

Minimum 10

Waarom? Je brengt snel leven in de brouwerij en je leert verschillende

mensen kennen.

Tips - Combineer dit eventueel met de iconenset zodat de

mensen gemakkelijker een gesprek kunnen beginnen.

- Let er goed op dat iedereen een gesprekspartner heeft.

- Je kunt ook specifieke vragen meegeven bij iedere

ronde, bv: met de volgende persoon spreek je over je

lievelingsplek in Genk, over je familie, over je werk, …

- Kies voor leuke, levendige muziek, en wissel af

- Zorg dat je voldoende ruimte hebt


Fiche A4 Handtekeningen 1e keer

toegepast

Eerste vormingsavond 21 april en 24 april

Hoe 1. Maak op voorhand een lijst met een twintig à dertigtal

uitspraken. Maak voor iedere deelnemer een kopie van

deze lijst

2. Deel de lijsten uit, en laat de deelnemers 10 uitspraken uit

de lijst kiezen.

3. De deelnemers lopen in de ruimte door elkaar en zoeken

iemand die een van de gekozen uitspraken kan

bevestigen. Als iemand de uitspraak bevestigt, zet hij een

handtekening. Beiden gaan naar een volgende persoon.

4. Voorbeelden van uitspraken:

- Woont al meer dan 10 jaar in Genk

- Doet veel sport

- Is enorme fan van KRC Genk

- Heeft meerdere huisdieren

- …

Materiaal Voldoende kopies van lijsten met uitspraken

Balpennen

Aantal

personen

Minimum 8

Waarom? De deelnemers gebruiken hun mensenkennis, lachen met hun

eigen vooroordelen en maken snel contact met elkaar.

Tips - Bedenk uitspraken die bij je thema passen.

- Kies ook enkele persoonlijke / grappige uitspraken


Fiche A5 GGD 1e keer

toegepast


Hoe 1. Maak kleine groepjes van drie à vier personen.

2. Vraag de groepjes om op zoek te gaan naar wat ze

gemeen hebben, op verschillende vlakken. (je kunt zo

diep gaan als je zelf wilt)

- Feiten (woonplaats, aantal kinderen, hobby‟s…) Maak dit

zo concreet mogelijk. Bv: „we spelen allemaal tennis‟, is

beter dan „we doen allemaal aan sport‟.

- Gedragingen (vriendelijk zijn tegen de buren, de fiets

nemen in plaats van de auto, de straat netjes houden,

voorzichtig rijden in de auto…)

- Waarden (verdraagzaamheid, liefde, vriendschap,

rechtvaardigheid, …)

- Wat je drijft in dit leven, je missie (mensen helpen, zorgen

voor een betere wereld, rijk worden, je familie

onderhouden, creatief zijn…)

3. Als je mensen laat zoeken naar gemeenschappelijke

gedragingen, waarden en missie, geef ze dan

voldoende tijd om even met elkaar hierover te praten.

Materiaal geen

Aantal

personen

Minimum 6

Waarom? Deelnemers maken kennis op basis van gemeenschappelijke

kenmerken. De nadruk ligt op wat ons bindt, en niet op onze

verschillen.

Tips - Je kunt de groepjes telkens afwisselen, zodat de

deelnemers niet de hele tijd bij hetzelfde groepje staan.

- Je kunt verschillende groepjes samenvoegen, zodat er

plotseling bv 6 personen zijn die samen naar een

gemeenschappelijke deler moeten zoeken.

- Je kunt deze methodiek heel goed gebruiken als

inleiding voor een discussieavond.


Fiche A6 Ik net als jij 1e keer

toegepast

Vormingsweekend zaterdag 2 mei / zaterdag 16 mei

Hoe 1. Iedereen staat in een kring

2. De begeleider stelt vragen als „Voor wie is dit het eerste

stadsgesprek?‟, „Wie woont al meer dan 10 jaar in

Genk?‟, „Wie heeft kinderen?‟, enz. Vragen waar je dus

met ja of neen op kunt antwoorden.

3. De deelnemers op wie dit van toepassing is zetten een

stap voorwaarts in de kring.

4. De deelnemers in de kring kunnen even informatie

uitwisselen.

5. De deelnemers buiten de kring kunnen hen vragen

stellen (bv: hoeveel kinderen, waar in Genk?, …)

6. Ga daarna door naar de volgende vraag.

Materiaal geen

Aantal

personen

Minimum 6

Waarom? - Een opwarmende oefening, die snel wat inzicht heeft in

wie er in de kring staat.

- Deelnemers leren elkaars achtergrond kennen op basis

van gemeenschappelijke en onderscheidende

kenmerken.

- Tegelijk worden sommige vooroordelen op een leuke

manier in vraag gesteld: mensen van wie je het niet

verwacht dat ze ja zouden antwoorden, zetten dan

plotseling toch een stap naar voren

Tips - Stel altijd enkele vragen die ervoor zorgen dat iedereen

minstens 1 keer in de kring is gaan staan: bv. „Wie is

boven de dertig jaar?‟ „Wie is onder de dertig jaar?‟ Zo

voelt iedereen zich betrokken.

- Als je de deelnemers onderling even laat spreken en

vragen stellen, geef dan duidelijke instructies: bv. „praat

enkele minuten met de persoon links van jou over dit

onderwerp‟.

- Je kunt deze techniek gebruiken met heel wat soorten

vragen. Je kunt bijvoorbeeld ook vragen stellen over de

reden waarom de mensen naar een stadsgesprek

komen, bv: „Ben je hier om nieuwe mensen te leren

kennen?‟, „Ben je hier omdat je zoekt naar oplossingen?‟,

…


Fiche A7 Line Up (‘op één lijn’) 1e keer

toegepast

Halve dag zaterdag 13 mei

Hoe 1. Introductie: om snel kennis te maken en een idee te

krijgen van wie er allemaal aanwezig is, zullen we op

een andere manier „een rondje van de tafel‟ doen.

2. De begeleider vraagt iedereen om even recht te

staan en op één lijn te gaan staan.

3. Daarna vraagt de begeleider om op alfabetische

volgorde te gaan staan (nog steeds in een lijn) op

basis van de voornaam. Daarbij geeft de begeleider

duidelijk aan waar a en waar z is. (links-rechts) bv.

“Helemaal links staat Alain, helemaal rechts staat

Zorro.”

4. De begeleider kan verschillende vragen stellen bv.

- ga staan op leeftijd (de jongsten links, de oudsten

rechts)

- ga staan op waar je woont (alfabetisch)

- met welk gevoel kom je naar hier (nieuwsgierig,

open, …) en ga zo alfabetisch op een lijn staan

- …

5. De begeleider checkt na iedere vraag even of het

klopt, bij een kleine groep kan je iedereen overlopen,

bij een grotere groep doe je beter steekproeven

6. Breng variatie door dit ook zonder praten te doen: ga

bv op grootte van je schoenmaat gaan staan, maar

niemand mag een woord zeggen

7. Doe dit tegen de tijd. Bv: jullie hebben 1 minuut.

Materiaal geen

Aantal

personen

Minimum 5

Waarom? - Een opwarmende oefening, die snel wat inzicht geeft in

wie er aanwezig is.

- Deelnemers leren elkaar snel in grote lijnen kennen

- Je kunt deze techniek ook gebruiken om mensen op een

schaal te zetten: ja is links, neen is rechts, en alle nuances

staan ertussen

Tips - Zorg voor voldoende ruimte

- Je kunt deze techniek gebruiken met heel wat soorten

vragen, gaande van heel onschuldige vragen (naam)

tot hele spannende (salaris, mening over een bepaald

onderwerp, hoe erg ben je voor of tegen iets, …)

- Begin altijd met de makkelijke vragen


Fiche A8 Kennismaken in drietallen 1e keer

toegepast


Hoe 1. Er worden drietallen gevormd door de deelnemers te

vragen twee anderen op te zoeken die zij niet kennen of

naar verhouding het minst kennen.

2. Eerste ronde: A vertelt in 3 minuten een aantal dingen

over zichzelf. B en C doen vervolgens hetzelfde.

3. Tweede ronde: gezamenlijk vertellen B en C aan A wat zij

gehoord hebben dat A verteld heeft, wat zij daarin

gemist hebben, en wat zij daarvan vonden. A en C doen

daarna hetzelfde ten aanzien van B; A en B doen

hetzelfde over C.

4. Mogelijk vervolg: A en B stellen in de hele groep C voor,

A en C stellen B voor, C en B stellen A voor. Zo wordt

iedereen door zijn subgroepsgenoten voorgesteld aan

de hele groep.

Materiaal Geen

Aantal

personen

Minimum 6, kan groter zijn dan 12

Waarom? - De betrokkenheid vergroten in een beginnende groep

- Deze manier van werken brengt mensen al in de modus

„luisteren‟: ze zullen meer geneigd zijn om in het gesprek

nadien naar elkaar te luisteren

Tips - Zorg eerst voor een algemene kennismakingsoefening

waarin iedereen elkaar even kan horen en zien.

- Doe deze oefening wanneer je wat meer tijd hebt en je

wilt dat de mensen elkaar echt wat beter leren kennen.

- Je kunt dit ook in tweetallen doen, dat gaat iets sneller.

- Zorg ervoor dat de drietallen elkaar nog niet kennen


Fiche A9 Kennismaken met je Sleutelbos 1e keer

toegepast

Tweede vormingsavond 17 en 26 juni

Hoe 1. Je vraagt alle deelnemers om een voorwerp uit hun

tas of zak te halen, bv een sleutelbos.

2. In plaats van een gewoon rondje, vraag je iedereen

om zichzelf voor te stellen aan de hand van dit

voorwerp. Begin met jezelf zo voor te stellen.

Materiaal Geen

Aantal

personen

Kleinere groepen, max. 12 personen

Indien groter: deel de mensen in kleinere groepen in

Waarom? - Persoonlijke en vertrouwelijke sfeer scheppen

- Laagdrempelig, en tegelijk levendiger en verrassender

dan het gewone rondje.

Tips - Je kunt iedereen zijn/haar sleutelbos laten bovenhalen,

of kiezen voor gevarieerde voorwerpen

- Je kunt mensen ook op voorhand vragen om een

voorwerp mee te brengen dat iets over hen vertelt

- Geef iedereen de ruimte om het op zijn of haar manier te

vertellen, zonder in lange verhalen te vervallen.

- Begin zelf als voorbeeld. Als jij lang praat, zullen anderen

ook lang praten. Als jij het kort houdt, zullen anderen ook

geneigd zijn korter te praten. Als jij een open houding

aanneemt, zullen anderen het ook eerder vertrouwen

om een open houding aan te nemen.


B. Discussiemethodieken voor

groepen

Dit zijn technieken en methodieken die je kunt gebruiken om

gesprekken in goede banen te leiden.

Als je een gesprek „zomaar‟ laat verlopen, is het risico groot dat het

één grote chaos wordt, waarbij de mensen die de grootste mond

hebben alle aandacht krijgen. Stillere mensen komen dan niet aan

bod.

Gebruik daarom een van deze eenvoudige methodieken om een

stramien in de gesprekken te brengen.

Voordelen

- Je zorgt ervoor dat iedereen aan bod kan komen.

- Je kunt de discussie concentreren rond bepaalde thema‟s en

vragen. De mensen krijgen minder de kans om af te wijken van

het onderwerp.

- Als deelnemers toch afwijken, kun je hen gemakkelijker

terugbrengen naar de vraag of het thema.

- Je kunt toewerken naar conclusies en actiepunten.

- Je kunt achteraf gemakkelijker verslag uitbrengen, omdat er

tijdens de gesprekken meer structuur is.

- Je kunt de duur van de bijeenkomst op voorhand inschatten en

de tijd goed bewaken.

- Je hebt als gespreksleider af en toe een moment van rust: net als

een scheidsrechter kijk je af en toe even vanop de zijlijn toe.


Fiche B1 Question Walk 1e keer

toegepast


Hoe 1. De persoon die het dichtst bij het thema of het

onderwerp staat, staat in het midden van een ruimte.

Hij/zij geeft enkele minuutjes uitleg over het onderwerp.

2. Vraag aan de deelnemers om letterlijk een positie in te

nemen op afstand van de persoon in het midden. Heb je

nog veel vragen, sta dan verder af. Heb je geen vragen

meer, sta dan dicht bij de persoon in het midden.

3. Loop rond tussen de deelnemers en interview hen: welke

antwoorden hebben ze nog nodig zodat alles duidelijk is

voor hen?

4. Je kunt ook peilen naar de betrokkenheid van de

deelnemers bij het onderwerp. Voel je je erg betrokken,

sta dan dichtbij. Voel je je niet betrokken, sta dan ver.

(=commitment walk) Vraag als interviewer: wat heb jij

nodig om dichterbij te komen staan? Wil je graag

dichterbij komen staan?

5. Je kunt eventueel een tweede begeleider vragen om de

belangrijkste vragen en antwoorden op een grote

flipchart te noteren. (= op groot vel papier)

Materiaal Eventueel maar niet noodzakelijk: groot vel papier en stiften

(flipchart)

Aantal

personen

Kleine en grote groepen

Waarom? - Om duidelijkheid te krijgen over een bepaald onderwerp

- Om de meningen van deelnemers over een bepaald

onderwerp aan de oppervlakte te brengen

- Om iedereen aan bod te laten komen: niemand kan zich

„verstoppen‟, iedereen kiest positie

Tips - Zorg voor voldoende vrije ruimte, beperk de ruimte niet

door bv stoelen in een kring. Deelnemers moeten letterlijk

overal in de ruimte kunnen gaan staan.

- Zorg ervoor dat iedereen elkaar hoort. Als mensen een

zijgesprek beginnen, zorg er dan eerst voor dat ze

opnieuw luisteren naar wat er in de groep wordt gezegd.


Fiche B2 De Vijf Geboden 1e keer

toegepast


Hoe 1. Iedereen schrijft op welke „vijf geboden‟ hij vindt gelden

voor een warme samenleving. Het is de bedoeling dit op

een korte, kernachtige manier te doen. Bv: respect

hebben voor elkaar.

2. De briefjes worden allemaal naar rechts doorgegeven.

3. Nu krijgen de deelnemers de opdracht om één van de

op het briefje staande normen te doorstrepen. Vraag

hen die norm te kiezen die volgens hen het minst van

toepassing is, en een andere, naar hun mening meer van

toepassing zijnde norm in de plaats te schrijven.

4. Deze procedure herhaalt zich tot ieder zijn eigen

oorspronkelijke briefje weer voor zich heeft.

5. Om de beurt lezen de deelnemers voor welke normen er

op zijn velletje papier over zijn gebleven

Materiaal Papier en balpennen

Aantal

personen


Waarom? - Helder maken van de normen en gedragsregels die

gelden in een groep, samenleving, …

- Manier om gezamenlijke ideeën van deelnemers naar

boven te brengen

Tips - Geef de deelnemers aan dat ze van mening mogen

veranderen tijdens het proces: ze kunnen zich laten

beïnvloeden door wat ze lezen op de briefjes.

- Zorg ervoor dat de mensen dit in stilte doen, en niet al

beginnen te praten tijdens het doorgeven van het

papiertje.

- Combineer dit met mini-ronde tafel gesprekken achteraf,

zodat mensen hierover verder van mening kunnen

wisselen


Fiche B3 Mini - ronde tafel gesprek (1 ronde) 1e keer

toegepast


Hoe 1. Zorg voor voldoende kleine tafeltjes met stoelen rond en

een groot vel papier in het midden. Leg ook een

voorwerp op iedere tafel dat als spreekstok kan dienen

(bal, houten lepel, …)

2. Vraag de deelnemers om groepjes te vormen van

minimum 3, maximum 5

3. Vraag de groepjes om ervoor te zorgen dat minimum

één persoon de hoofdlijnen van het gesprek noteert op

het vel papier. Je kunt ook vragen of iedereen helpt mee

noteren, tekenen, …

4. Geef aan dat de spreekstok dient om iedereen aan bod

te laten komen. Als jij die stok in je handen hebt, ben je

aan het woord. Leg de stok op tijd en stond terug in het

midden, zodat iedereen aan bod kan komen.

5. Breng achteraf iedereen terug in een grote kring, en

vraag aan één iemand van ieder groepje om even kort

samen te vatten wat er is gezegd.

6. Je kunt ook een „rondleiding‟ organiseren, en met de

hele groep bij ieder tafeltje langsgaan om te horen wat

er is gezegd.

Materiaal Tafeltjes (aantal deelnemers gedeeld door 3, 4 of 5, bv. 20

deelnemers = 5 tafeltjes van 4 personen )

Grote vellen papier

Stiften

Eventueel: spreekballen / spreekstokken

Aantal

personen

Minimum 6

Waarom In kleinere groepen is het makkelijker om te spreken. De

veiligheid is groter, en de discussies gaan dieper. Groepjes van 4

à 5 personen zijn ideaal voor diepgaande gesprekken.

Tips - Vraag de deelnemers om samen te gaan zitten met

mensen die ze nog niet kennen.

- De spreekballen / spreekstokken kun je ook tijdens

andere discussies gebruiken

- Waak erover dat aan ieder tafeltje één persoon het

overzicht houdt.


Fiche B4 Wat breng je mee? 1e keer

toegepast


Hoe 1. Je hangt een groot vel papier aan de muur, of je legt het

in het midden op de tafel.

2. De vraag die centraal staat is „Wat breng je mee?‟ Dat

kan je op veel verschillende manieren invullen, kies wat

het beste past voor jouw gesprekken:

- Wat breng je mee naar dit gesprek vanavond?

- Wat breng jij mee in de Genkse samenleving?

- Wat is jouw bijdrage aan jouw gemeenschap?

- …

3. Je vraagt deelnemers om een antwoord te geven op die

vraag door in tijdschriften een prent of een woord uit te

scheuren.

4. Je laat iedereen even vertellen over zijn/haar

prent/woord, en laat hen dit daarna op het papier

plakken. Zo ontstaat een collage, ook wel een

„moodboard‟ genoemd.

Materiaal - Grote vellen papier (flipover papier / A3 papier)

- Stiften

- Tijdschriften

- Scharen

- Pritt

Aantal

personen

Geschikt voor kleine groepen en grote groepen

(zie ook „methodieken voor individuele gesprekken en

„verslagvormen‟)

Waarom? - Werken met foto‟s en beelden uit tijdschriften is een

goede manier om mensen op een andere manier over

een thema te laten nadenken.

- Je betrekt ook mensen die niet zo talig zijn, en geeft hen

de kans om zichzelf uit te drukken.

- Een beeld zegt vaak 10 keer meer dan woorden.

Tips - Als je verschillende vragen hebt, laat mensen dan op

verschillende bladen werken.

- Je kunt groepjes om beurt aan een blad laten werken

(doorschuifsysteem)

- Extra: Laat mensen er woorden tussen schrijven, zelf

tekeningen maken, verbanden leggen tussen foto‟s, …


Fiche B5 Open Space Technologie 1e keer

toegepast


Hoe

1. De deelnemers zitten in een kring.

2. Leg eerst de bedoeling van Open Space uit: zinvolle

gesprekken doen ontstaan rondom thema‟s of stellingen

die mensen zelf aanbrengen. Iedereen in de kring staat

het vrij om al dan niet een thema te posten. Het aantal

thema‟s dat aan bod kan komen hangt af van de

grootte van de groep en de tijd die er is. De

gespreksleider bepaalt dit via een planning.

3. De gespreksbegeleider zorgt voor een grote planning

aan de muur. Die is opgedeeld in verschillende rondes,

en verschillende ruimtes/tafels. (bv. 2 rondes x 4 stellingen

is 8 thema‟s / afhankelijk van grootte van de groep) Toon

deze planning aan de deelnemers, en leg duidelijk het

verloop van de gesprekken uit.

4. Leg daarna even de principes van Open Space uit:

Er zijn 4 principes

- De deelnemers die aanwezig zijn, zijn de juiste personen.

- Wat er gebeurt, is precies dat wat moet gebeuren.

- Het begint wanneer het begint.

- Als het voorbij is, is het voorbij.

Er is één wet: de wet van de 2 voeten

Luister naar je voeten. Zorg er voor dat ze staan waar jij

wil dat ze staan. Staan ze niet op 'hun plaats', volg hen

dan naar waar zij wel willen staan.

5. Ga naar de volgende fase: de deelnemers die dat willen,

brengen zelf stellingen aan, en „posten‟ die op de

planning met post-its. Wie iets op de Agenda-muur

plaatst gaat ermee akkoord om op de door

hem/haarzelf aangegeven plek en tijdstip aanwezig te

zijn.

6. De andere deelnemers kiezen een tafel waar ze aan

willen gaan meepraten. Ze kunnen op elk moment van

tafel veranderen, of de hele tijd aan dezelfde tafel

blijven. Ze kunnen ook beslissen om even niets te doen.

Dan zijn ze „vlinders‟ of „bromvliegen‟: mensen die even


de sfeer willen opsnuiven, of met iemand anders willen

spreken.

7. De ruimtes/tafels staan duidelijk aangegeven (bv. de

rode tafel, de groene tafel en de blauwe tafel), zodat

iedereen weet waar naar toe.

8. Degene die het thema aanbrengt, zorgt ook voor de

oogst achteraf. Zorg er dus voor dat die op een grote vel

papier de bevindingen van het gesprek kan noteren.

9. Geef aan wanneer een ronde gedaan is, en wanneer de

volgende ronde begint. Zorg voor voldoende tijd tussen

de rondes, zodat de thema-aanbrengers hun plaats

kunnen innemen.

10. Eindig de gesprekken opnieuw in de grote kring, en laat

iedere thema-aanbrenger even vertellen wat de oogst is

geweest met betrekking tot zijn/haar thema.

Materiaal - Planning op voorhand klaargemaakt (op groot vel

papier)

- Principes en spelregels in het groot aan de muur hangen.

Maak dit ook op voorhand klaar.

- Verschillende „plekken‟ (bv: groene tafel, blauwe tafel,

…: duid dit aan met een post-it of gekleurd papier)

- Post-its

- Grote vellen papier

- Stiften

Aantal

personen

Groepen vanaf 12 personen

Waarom? - Open Space Technology (OST) is een nieuwe (werk)vorm

voor grotere groepen, die over de hele wereld wordt

toegepast.

- Deze werkvorm benadrukt de eigen verantwoordelijkheid

van ieder individu. Je bepaalt zelf waar jij je energie in

steekt.

Tips - Je kunt een open space organiseren over verschillende

thema‟s, of mensen verschillende aspecten van één

thema laten verkennen.

- Door mensen „stellingen‟ in plaats van thema‟s te laten

aanbrengen, maak je de gesprekken spannender.

- Gebruik de structurende vragen om de oogst te

stroomlijnen.


- De spelregels voor goede gesprekken kunnen hier

perfect worden geïntegreerd.

- Zorg voor voldoende ruimte en voor voldoende tijd.

(minimum 2 uur)

- Begin een open space met een welkomstwoord en een

kennismakingsoefening om het ijs te breken.

- Zorg ervoor dat alles goed is voorbereid, en dat de

deelnemers alle spelregels en principes in de ruimte zien

hangen, zodat ze dit op hun gemak nog eens even

kunnen bekijken.


Fiche B6 Eeeek / Waaaw muur 1e keer

toegepast

Vormingsweekend zondag 3 mei / zondag17 mei

Hoe 1. Hang 2 muren vol met papier

2. Schrijf bovenaan de ene muur: EEEEEK

3. Schrijf bovenaan de andere muur: WAAAAW!

4. Vraag mensen om alles wat hen irriteert en negatieve

bevindingen in verband met het thema op de EEK muur

te schrijven, plakken, tekenen. Geef ze daar minstens 10

minuten voor.

5. Vraag mensen om alles wat ze erg goed vinden en

positieve verhalen in verband met het thema op de

WAW muur te schrijven, plakken, tekenen. Geef ze daar

minstens 10 minuten voor.

6. Gebruik deze input voor een gesprek.

Materiaal - Veel grote vellen papier

- Dikke stiften in verschillende kleuren

- Tijdschriften

- Scharen

- Pritt

Aantal

personen

Geschikt voor kleine groepen en grote groepen

Waarom? - Door EEK en WAW van elkaar te onderscheiden creëer je

een basis voor gesprek.

- Door de positieve verhalen van bij het begin ook op te

sommen, krijg je een genuanceerder beeld.

- Mensen kunnen meteen hun ei kwijt, iedereen krijgt ook

rustig de tijd om dat te doen.

- Ook stille mensen hebben al iets kunnen doen, en een

bijdrage kunnen leveren. Dit maakt voor hen de druk om

nadien te gaan praten al ietwat minder groot.

- De papieren op de muren zijn meteen ook een verslag.

- Werken met foto‟s en beelden uit tijdschriften is een







verschillende bladen werken.

- Je kunt groepjes om beurt aan een blad laten werken

(doorschuifsysteem)




Fiche B7 World Café (ronde tafelgesprekken,

meerdere rondes) 1e keer

toegepast

Vormingsweekend zondag 3 mei / zondag17 mei

Hoe Bij een world café spreken mensen in kleinere groepen over

verschillende thema‟s / onderwerpen / vragen. Per ronde

wisselen de mensen van tafel en van groep (iedereen kiest kris

kras door elkaar een nieuwe tafel). Eén tafelgastheer/vrouw

blijft wel aan de tafel zitten.

1. Zorg voor voldoende kleine tafeltjes met stoelen rond en

een groot vel papier in het midden. Leg ook een

voorwerp op iedere tafel dat als spreekstok kan dienen

(bal, houten lepel, …)

2. Vraag de deelnemers om groepjes te vormen van

minimum 3, maximum 5

3. Vraag de groepjes om iemand van hen te kiezen als

„tafelgastheer‟. Die wordt verantwoordelijk voor de tafel,

en blijft daar zitten tijdens de verschillende rondes. Hij of

zij noteert ook de hoofdlijnen van het gesprek op het vel

papier. De tafelgastheer kan ook vragen of iedereen

helpt mee noteren, tekenen, …

4. Geef aan dat de spreekstok dient om iedereen aan bod

te laten komen. Als jij die stok in je handen hebt, ben je

aan het woord. Leg de stok op tijd en stond terug in het

midden, zodat iedereen aan bod kan komen.

5. Leg de vraag voor de eerste ronde op de tafel. Geef de

mensen minimum 10 minuten en maximum 20 min. om

het hier over te hebben.

6. Geef daarna het sein dat mensen van tafel kunnen

wisselen

7. Laat de tafelgastheer even voor de nieuwe mensen

samenvatten wat er in de vorige ronde is gezegd.

8. Leg de vraag voor de volgende ronde op de tafel. Geef

de mensen minimum 10 minuten en maximum 20 min. om

het hier over te hebben.


9. Doe zoveel rondes als nodig, maar maak het niet te lang:

een goed aantal is vier.

10. Oogst: breng achteraf iedereen terug in een grote kring,

en vraag aan de tafelgastheer van ieder groepje om

even kort samen te vatten wat er is gezegd.

11. Je kunt ook een „rondleiding‟ organiseren, en met de

hele groep bij ieder tafeltje langsgaan om te horen wat

er is gezegd.

Materiaal Tafeltjes (aantal deelnemers gedeeld door 3, 4 of 5, bv. 20

deelnemers = 5 tafeltjes van 4 personen )

Grote vellen papier

Stiften

Eventueel: spreekballen / spreekstokken

Aantal

personen

Minimum 8 à 10

Waarom In kleinere groepen is het makkelijker om te spreken. De

veiligheid is groter, en de discussies gaan dieper. Groepjes van 4

à 5 personen zijn ideaal voor diepgaande gesprekken.

Tips - Maak het extra gezellig en zorg voor een echte café-

sfeer, met leuke tafelkleedjes, kaarsjes, …

- Voorzie drank en eten

- Vraag de deelnemers om samen te gaan zitten met

mensen die ze nog niet kennen.

- De spreekballen / spreekstokken kun je ook tijdens

andere discussies gebruiken

- Waak erover dat aan ieder tafeltje één persoon het

overzicht houdt.

- Je kunt er ook voor kiezen om op voorhand vast te

leggen wie tafelgastheer/vrouw zal zijn. Kies bij voorkeur

mensen van wie je weet dat ze goed kunnen

samenvatten en goed kunnen luisteren. Of nodig

mensen uit die het gewoon zijn om gesprekken te leiden.


Fiche B8 Turbo - Ideeënstorm 1e keer

toegepast


Hoe 1. Er staat een grote tafel (of verschillende tafels tegen

elkaar) in de ruimte. De deelnemers zitten er rond.

2. Iedere deelnemer krijgt 2 A3 vellen. Ze leggen ze voor

hen boven elkaar op de tafel.

3. Op het bovenste vel schrijven ze een vraag waar ze

mee zitten. Bv. Hoe kan ik ervoor zorgen dat mensen

in mijn buurt vriendelijker zijn tegen elkaar. Vraag hen

de vraag zo concreet mogelijk te maken.

4. Iedere deelnemer krijgt daarna een pak post-its en

een stift.

5. Wanneer de muziek start gaat iedereen bij het blad

van zijn/haar buur staan, en verzint ideeën bij de

vraag. Ze schrijven 1 idee per post-it, en kleven dat op

het onderste vel.

6. Moedig de mensen aan om zich te laten inspireren

door de ideeën van de anderen.

7. Na 2 minuten stopt de muziek, en gaan ze naar het

volgende blad.

8. Zo gaat het een 5 tot 10-tal keer verder.

9. Nadien gaan de deelnemers terug naar hun eigen

blad, en lezen de ideeën.

10. Je kunt in grote groep nog vragen naar het top-idee

dat iedereen op zijn/haar blad heeft gevonden.

Materiaal Tafels, A3 papier, stiften, post-its, muziek

Aantal

personen


Waarom? - Wanneer je tot acties wilt komen op korte tijd.

- Een snelkoker –effect, met een groot fun-gehalte

- Je maakt gebruikt van de collectieve wijsheid van een

groep: mensen helpen elkaar een stap verder.

- Je hebt meteen al een deel van je verslag.

Tips - Zorg voor leuke, oppeppende muziek.

- Laat mensen max. 20 minuten in deze snelkoker blijven,

anders wordt het té vermoeiend.

- Variant: schrijf de 3 grote vragen (Wat kan ik doen, Wat

kunnen wij doen, Wat kan de stad doen) op flips, en laat

mensen in groepen op muziek hiertussen circuleren. Geef

ze telkens 5 minuten per flip. (zie ook fiche E9)


Fiche B9 Achteruit voorspellen 1e keer

toegepast


Hoe 1. Creëer in de groep een toekomst- of droombeeld,

niet gehinderd door hedendaagse belemmeringen.

Alles is mogelijk.

2. Zet vanuit dat beeld één stapje terug. Wat is de

laatste stap voor dat ideaalbeeld gerealiseerd kan

worden?

3. Kom zo stap voor stap terug vanuit de toekomst,

dichter bij het heden.

4. Ten slotte wordt de stap geformuleerd die nu gezet

moet worden. Centrale vraag: wie kan welke

bijdrage leveren om ervoor te zorgen dat die stap

werkelijkheid wordt?

Materiaal Afhankelijk van aanpak (zie tips): papier, stiften, kleuren, …

Aantal

personen

Werk best in kleinere groepen, je kunt een grote groep opdelen

in kleine groepjes van een 5-tal personen.

Waarom? - Denk eens andersom. Niet van heden naar toekomst,

want die weg bewandelen we al vaak. Spring naar een

ideale toekomst en loop dan stap voor stap terug.

- We beperken onze mogelijkheden vaak door de

belemmeringen die we ervaren in het heden. Daardoor

stranden veel idealen in een te vroeg stadium. Deze

werkvorm helpt om een grote sprong te wagen (in

gedachten) en dan kijken wat er stap voor stap nodig is

om dit te bereiken.

Tips - Je kunt gebruikmaken van creatieve technieken als

schilderen, tekenen, collages om de droomsituatie in

beeld te brengen.

- Je kunt ook een geleide fantastie-oefening gebruiken om

de verbeelding van de mensen te laten werken. Je laat

de mensen dromen over hun toekomst, en jij begeleidt

hen daarin. Schrijf de tekst op voorhand uit, en lees die

traag voor. Stel veel open vragen en laat mensen alle

zintuigen gebruiken. (Wat zie je, wat voel je, wat ruik je,

wat doe je…?) Begin en eindig niet te abrupt, geef de

mensen de kans om er langzaam in te komen en er ook

langzaam weer uit te stappen.

- Wanneer je gaat werken aan de stappen om dit

droombeeld te bereiken, beperk je dan tot de grote

lijnen. Elke stap kent ook tussenstappen, ga niet té diep in

detail.


C. Methodieken voor Individuele

gesprekken

Deze methodieken zijn specifiek bedoeld voor mensen die graag

gesprekken willen hebben met individuen.

Je kunt zo‟n tweegesprek ook zonder voorbereiding beginnen, heel

spontaan.

Een bepaald stramien kan jou echter wel helpen om achteraf

makkelijker verslag te doen van je gesprekken.


Fiche C1 Zeg het met een beeld - collage 1e keer

toegepast


Hoe 1. Neem een groot vel papier, of verschillende vellen als

basis.

2. Stel je gesprekspartner vragen in verband met jouw

thema, en vraag hem/haar om een antwoord te geven

op die vraag door in tijdschriften een prent of een woord

uit te scheuren.

3. Laat je gesprekspartner even vertellen over zijn/haar

prent/woord, en laat hem/haar dit daarna op het papier

plakken.

4. Ga met verschillende mensen praten, en neem telkens

hetzelfde vel papier mee. Zo ontstaat een collage, ook

wel een „moodboard‟ genoemd.


- Stiften

- Tijdschriften

- Scharen

- Pritt

Aantal

personen

1 op 1

(zie ook „methodieken voor groepen en „verslagvormen‟)

Waarom? - Werken met foto‟s en beelden uit tijdschriften is een







verschillende bladen werken: breng structuur in de

collage (bv. Via de EEK/WAW muur, zie fiche B6)



- Neem je zelf ook foto‟s? Kleef die ertussen!


D. Energie-oefeningen

Deze oefeningen zijn nuttige tussendoortjes wanneer je langere

bijeenkomsten hebt met groepen.

Je kunt ze bijvoorbeeld na een pauze gebruiken om de deelnemers

opnieuw wat meer energie te geven. Zeker na het eten zijn mensen

soms loom en moe. Dan kunnen deze oefeningen helpen om iedereen

er weer alert bij te hebben.

En vergis je niet: ook serieuze volwassenen houden ervan om af en toe

een beetje te spelen. Zeker als je hen heel rationeel vertelt waartoe

deze oefeningen dienen: even ontspannen en de hersenen terug

wakker maken!


Fiche D1 PSSSHHT 1e keer

toegepast


Hoe 1. Vorm tweetallen en ga tegenover elkaar staan.

2. Maak allebei met beide armen een beweging naar links,

naar rechts of naar boven. Klap tussen iedere beweging

met je handen op je bovenbenen. Doe dit in een vast

ritme (in het begin langzaam), maar wel onafhankelijk

van elkaar.

3. Als je allebei toevallig een armbeweging in dezelfde

richting maakt, is de volgende beweging (na de klap op

de bovenbenen) een schietbeweging naar elkaar en

roep je pssssshhht

4. Vervolgens klap je weer op je bovenbenen en ga je

verder met de oefening

Materiaal Geen

Aantal

personen

Minimum 2, onbeperkt aantal mensen

Waarom Op een fysieke en speelse manier energie krijgen en alertheid

verhogen, oefenen van concentratie

Tips - Het gaat dus niet om imiteren! Als je samen dezelfde

beweging maakt, is dat louter toeval.

- Doe dit na een pauze

- Daag de deelnemers uit om als het goed gaat het

tempo te verhogen


Fiche D2 Zoek de verandering 1e keer

toegepast


Hoe 1. Maak twee rijen in de groep, vorm tweetallen en ga

tegenover elkaar staan.

2. Bepaal wie A en wie B is

3. A draait zich om.

4. B verandert een detail in zijn eigen uiterlijk

5. A draait weer terug, zoekt en benoemt de

verandering.

6. Draai de rollen om en doe hetzelfde nogmaals.

Materiaal Geen

Aantal

personen

Minimum 2, onbeperkt aantal mensen

Waarom Deze oefening brengt terug focus in de groep, en verfrist even

de sfeer.

Gebruik deze oefening als je een thema wilt aansnijden waar je

de mensen met een scherp oog en een frisse blik wilt naar laten

kijken.

Tips - Je kunt hier ook een gesprek aan koppelen: hoeveel

aandacht heb ik voor details? Hoe scherp zie ik de

dingen? Heb ik oog voor kleine veranderingen?


Fiche D3 Naam/Klap/Naam 1e keer

toegepast


Hoe 1. Sta in een kring.

2. Iemand zegt een naam.

3. De persoon die is genoemd geeft een tik op de schouder

van een andere persoon.

4. Die persoon zegt een naam.

5. De persoon die is genoemd geeft een tik op de schouder

van een andere persoon.

6. Enz. Enz.

Materiaal Geen

Aantal

personen

Minimum 8

Waarom - Verfrissende en energie gevende oefening.

- Dit is ook een goede oefening om namen te leren

kennen!

Tips - Leg het duidelijk uit en toon op voorhand goed hoe het

moet

- Doe een proefrondje


Fiche D4 Start van de beweging 1e keer

toegepast

Vormingsweekend zondag 3 mei / zondag 17 mei

Hoe 1. Een van de deelnemers verlaat de ruimte, de overigen

wijzen een leider aan en vormen een kring.

2. De deelnemer komt terug en neemt plaats in het midden

van de kring.

3. De leider start een beweging (beweegt bv zijn hoofd van

links naar rechts) en de groep volgt.

4. De leider verandert zo nu en dan de beweging, de rest

volgt.

5. De persoon in het midden van de kring probeert te

ontdekken wie de leider is.

Materiaal Geen

Aantal

personen

Minimum6

Waarom - Verfrissende en energie gevende oefening.

- Goed om de concentratie te verhogen

Tips - Doe dit een paar keer, niet iedereen moet naar buiten

gaan en terugkomen.


Fiche D5 Focus op de beide handen 1e keer

toegepast


Hoe 1. Iedereen gaat recht staan en zorgt dat hij/zij

voldoende ruimte heeft rondom zich (eens met de

armen zwaaien)

2. Vraag iedereen om rechtop te staan, de 2 voeten

stevig op de grond te zetten en zich zoveel mogelijk

te aarden, zoals een boom zijn wortels in de grond

duwt.

3. Vraag daarna om de handen bij elkaar te brengen,

met de palmen naar elkaar toe, voor de ogen. De

focus van de ogen ligt op die handen.

4. Daarna kan iedereen op eigen tempo de handen uit

elkaar brengen. Let wel; de vraag is om de ogen

gericht te houden op beide handen. Laat mensen

zover gaan als ze kunnen, zonder te forceren.

5. Vraag nadien aan de groep hoe hun blik nu voelt.

Vaak zul je horen dat mensen het gevoel hebben

scherper en breder te zien.

Materiaal Geen

Aantal

personen

Zowel kleine als grote groepen

Waarom

- Goed om de concentratie te verhogen

- Goed om mensen een „brede‟ blik te laten aanmeten:

wij zien als mensen meer dan dat we denken te zien.

- Brengt ook rust in de groep

Tips

- Doe de oefening rustig, maar maak hem ook niet te

zwaar

- Vertel de mensen over het feit dat we meer zien en

ervaren dan we denken, en nodig hen uit om dat mee te

nemen tijdens het gesprek dat zal volgen.


E. Verslagvormen & Oogsten

Een heel belangrijk onderdeel van ieder gesprek is de oogst. Wat

nemen we nu mee? Wat hebben we geleerd, wat willen we gaan

doen? Zonder oogst kan het voelen alsof het gesprek „geen enkel doel

had‟, en dat zou zonde zijn. Dus nadenken over hoe jij kunt „oogsten‟

wat je hebt gezaaid, is erg belangrijk.

Er zijn heel wat manieren om verslag uit te brengen van je gesprekken.

Teksten, foto‟s, video‟s, liedjes, noem maar op.

Hier geven we enkele mogelijkheden – en ook daar zijn weer tal van

varianten mogelijk.

Uiteindelijk gaat het erom de best mogelijke verslagvorm te vinden

voor jou en jouw thema.


QuickTime™ and a decompressor

are needed to see this picture.

Fiche E1 Mindmappen in groep 1e keer

toegepast


Hoe Een mindmap is een manier om de gedachten van de groep

op een heel visuele manier te noteren. (zie vb onderaan)

1. Zorg voor een groot vel papier en veel kleurstiften

2. Teken in het midden van het blad een symbool voor het

thema, of schrijf een woord dat het thema weergeeft.

3. Teken van daar uit takken naar de verschillende

onderwerpen waarover jullie spreken.

Bv. Onderwerp „Kinderen‟, takken = opvoeding, school,

jeugdverenigingen, …

4. De mindmap ontstaat tijdens het gesprek.

5. Je kunt één of twee personen aanduiden om de

mindmap te maken. Vraag bv. wie goed kan tekenen en

wie goed snel kan noteren.

6. Je kunt ook iedereen in de groep een rol geven. (iedere

deelnemer noteert de conclusies bij één tak

bijvoorbeeld)

7. Je kunt mensen hier ook icoontjes bij laten plakken

8. Als je in kleine groepjes hebt gewerkt, laat dan

Materiaal Grote vellen papier

Kleurstiften

Eventueel icoontjes

Aantal

personen


Waarom? - Het verslag is niet het resultaat van wat 1 persoon denkt,

maar wat de hele groep denkt.

- Het is heel visueel en geeft snel de kern van de zaak

weer.

Tips Moedig mensen aan om kleuren te gebruiken, en er

tekeningetjes en icoontjes bij te tekenen en plakken, om het

visuele effect te verhogen.


Fiche E2 Postkaart 1e keer

toegepast


Hoe 1. Deel verschillende postkaarten uit en vraag iedereen om

naam en adres in te vullen.

2. Iedere deelnemer schrijft een wens of voornemen op de

kaart

3. Laat iedereen in een cirkel zitten, en lees om beurten je

intentie voor, om nadien de kaart in een bus in het

midden van de cirkel te „posten‟.

4. Enkele weken later krijgen de deelnemers hun eigen

„reminder‟-kaart thuis gestuurd.

Materiaal Een postkaart (bv van Genk) per deelnemer

Balpennen

Postzegels

Aantal

personen

Individuen


Waarom? Om bv acties en positieve intenties te oogsten.

De deelnemers worden op een leuke manier herinnerd aan wat

ze zich hadden voorgenomen.

Tips Zorg voor leuke, kleurige kaarten, die eventueel iets met het

thema te maken hebben.


Fiche E3 Afsluitend woord 1e keer

toegepast


Hoe Vraag in een kring iedere persoon wat ze van de sessie vonden

in één woord. (bv. „interessant‟) Je kunt ook vragen wat ze

hebben geleerd, of wat ze meenemen naar de buitenwereld.

Geef zelf eerst een voorbeeld.

Materiaal Geen

Aantal

personen


Waarom Een snelle manier om indrukken te oogsten en aan te voelen

hoe iedereen naar huis gaat.

Een positieve afsluiter.

Erg goed als je maar enkele minuten meer over hebt, en toch

nog even iedereen aan het woord wilt laten.

Tips - Loop rond in de kring terwijl iedereen zijn/haar woord

zegt. Zo vermijd je dat iemand toch langer praat.

- Vraag naar één woord: soms zeggen mensen 2 of 3

woorden, maar dat is oké.

- Stop mensen alleen als ze hele verhalen gaan vertellen.

Doe dat op een grappende manier: „oh, dat is een lang

woord!‟ Zo weet de volgende dat hij/zij korter moet zijn.

Nadenken.. .

Gezellig

Interessant

Nieuw

Leuke

mensen

Nog nooit meegemaakt Boeiend


Fiche E4 Moodboard / Collage 1e keer

toegepast


Hoe 1. Neem een groot vel papier, of verschillende vellen als

basis.

2. Stel je gesprekspartner vragen in verband met jouw

thema, en vraag hem/haar om een antwoord te geven

op die vraag door in tijdschriften een prent of een woord

uit te scheuren.

3. Laat je gesprekspartner even vertellen over zijn/haar

prent/woord, en laat hem/haar dit daarna op het papier

plakken.

4. Ga met verschillende mensen praten, en neem telkens

hetzelfde vel papier mee. Zo ontstaat een collage, ook

wel een „moodboard‟ genoemd.


- Stiften

- Tijdschriften

- Scharen

- Pritt

Aantal

personen

Individuele gesprekken, kleine groepen, grote groepen

Waarom? - Je brengt wat er leeft onder mensen letterlijk in beeld


- Mensen geven een heel persoonlijk antwoord op vragen,

wat het verslag nog authentieker maakt.

- Niet-talige mensen kunnen ook hun ei kwijt.


verschillende bladen werken: breng structuur in de

collage (bv. Via de EEK/WAW muur, zie fiche B6)



- Neem je zelf ook foto‟s? Kleef die ertussen!


Fiche E5 Centraal noteren op flip 1e keer

toegepast


Hoe Maak samen met de groep een verslag op een flip (= groot vel

papier): één persoon staat bij de flipover, en noteert wat er

wordt gezegd.

Gebruik structurerende vragen om dit proces in goede banen

te leiden, en durf verschillende flippapieren te gebruiken voor

verschillende vragen.

Materiaal - Flipchart

- Stiften

Aantal

personen

kleine groepen, grote groepen

Waarom? - Wanneer 1 persoon het verslag noteert in een schrift,

weet niemand wat er precies is genoteerd. Dergelijke

verslagen worden achteraf dan wel vaak doorgestuurd

om goed te keuren, maar heel veel mensen vinden het

moeilijk om dan nog aanpassingen te doen, en velen

lezen het niet eens meer door.

Door op het moment zelf de hele groep mee te laten

kijken naar wat er wordt genoteerd, creëer je een verslag

dat gedragen wordt door de hele groep.

Tips - Je kunt dit op het einde van het gesprek doen, je kunt dit

ook tijdens het gesprek doen. Dat stimuleert de

deelnemers vaak om verder te gaan: ze zien wat er al

allemaal geoogst is.

- Papier te groot om mee te nemen? Neem er een foto

van. Camera‟s vanaf 7 à 8 megapixels geven een prima

weergave, ook van de details.

- Gespreksleider zijn en tegelijk verslag schrijven op een flip

is moeilijk: laat iemand anders dit doen. Kies iemand van

wie je weet dat die dit goed kan.


Fiche E6 Aandenken: groepsfoto 1e keer

toegepast


Hoe Sluit het gesprek af met een leuke groepsfoto, die je nadien

eventueel naar iedereen kunt toesturen per post of mail.

Materiaal fototoestel

Aantal

personen

kleine groepen, grote groepen

Waarom? - Een leuke herinnering aan een goed gesprek.

- Deelnemers kunnen thuis tonen waar ze zijn geweest, en

vertellen over wie ze hebben ontmoet en wat er is

gezegd.

- Een anker voor mensen achteraf:

Bv. Aha, ik heb toen aan dat gesprek meegedaan, hoe

zou het met die mensen zijn? Doe ik nog steeds wat ik

toen heb gezegd?

Tips - Laat iedereen vrij kiezen of hij/zij al dan niet op de foto

wil. Dwing niemand.

- Combineer dit met de postkaart-methodiek: stuur de foto

nadien naar de deelnemers met een tip of actiepunt

voor zichzelf.


Fiche E7 Eeeek / Waaaw muur 1e keer

toegepast

Vormingsweekend zondag 3 mei / zondag 17 mei

Hoe Zie fiche B6

Materiaal Zie fiche B6

Aantal

personen

Zie fiche B6

Waarom? Zie fiche B6

Tips - Papier te groot om mee te nemen? Neem er een foto

van. Camera‟s vanaf 7 à 8 megapixels geven een prima

weergave, ook van de details.


Fiche E8 High Five 1e keer

toegepast


Hoe 1. Iedereen tekent zijn/haar eigen hand op papier

2. In elke vinger schrijft de deelnemer de stappen die hij/zij

gaat ondernemen met betrekking tot het onderwerp van

de bijeenkomst.

3. Iedereen leest zijn eigen hand in de groep

Bv: ik ga x doen, ik moet y bellen, ik wil a vragen om …, ik ben

van plan om b te leren, …

Materiaal Pen en papier

Aantal

personen


Individuen

Waarom? Met deze handdruk kom je erachter wat de deelnemers

meenemen aan het einde van het gesprek. Het kunnen

handreikingen voor de toekomst zijn waar iedereen wat aan

heeft en het is ook voor de deelnemer zelf belangrijk om te

besluiten welke stappen hij gaat zetten in de aanpak van het

betreffende onderwerp.

De deelnemer wordt gedwongen tot het formuleren van

aspecten van het eigen gedrag en daarmee verbonden

concrete acties.

Tips - Maak zelf eerst een voorbeeld op een grote flip, zodat

iedereen duidelijk ziet wat je bedoelt, geef voorbeelden

- Laat de hand uitknippen en in het midden leggen, maak

er een foto van, zodat de mensen hem nadien zelf mee

naar huis kunnen nemen en eventueel aan het raam

kleven.

- Laat de hand uitknippen en laat iedereen naam en

adres aan de achterkant schrijven. Verzamel de handen

en stuur die 3 weken later op ter herinnering. (kan ook

gekleefd op de postkaart)

- Laat de deelnemers hun hand op een groot vel papier

tekenen en maak er een collage van

- Kader dit in de bredere verslaggeving: wat kan ik doen,

wat kunnen wij doen, wat kan de stad doen (bv teken

een hand voor iedere vraag)


Fiche E9 Turbo - Ideeënstorm 1e keer

toegepast


Hoe Zie fiche B8

Variant: schrijf de 3 grote vragen (Wat kan ik doen, Wat kunnen

wij doen, Wat kan de stad doen) op flips, en laat mensen in

groepen op muziek hiertussen circuleren. Geef ze telkens 5

minuten per flip.

Materiaal Zie fiche B8

Aantal

personen

Zie fiche B8

Waarom? Zie fiche B8

Tips Zie fiche B8


F. Communicatietips

Tijdens de gesprekken zul je in contact komen met heel wat

verschillende soorten mensen: makkelijk en moeilijk, mondig en stil,

open en gesloten.

Hoe ga je hiermee om? Wat doe je als iemand agressief wordt? Hoe

stop je iemand die maar blijft praten?

Hier vind je enkele tips om deze uitdagingen beter aan te kunnen.


Fiche F1 LSD (Luisteren, Samenvatten, Doorvragen) 1e keer

toegepast


Hoe Luisteren

De kunst van het vragen stellen, begint met luisteren. Luisteren

doe je niet alleen met je oren, maar met je hele lichaam. Door

je lichaamshouding laat je de ander zien dat je geïnteresseerd

bent in wat hij of zij te zeggen heeft.

Samenvatten

Heeft de ander zijn betoog afgerond, dan vat je het samen in je

eigen woorden. Door samen te vatten, check je of je de

boodschap goed hebt begrepen. Is dat niet het geval, dan

geef je de ander de gelegenheid aan te vullen of te corrigeren.

Samenvattingen geven een gesprek structuur.

Voorbeeld samenvatting:

- „Als ik je goed heb begrepen, vind jij dat ...‟

- „Je zegt dus dat ...‟

Wanneer je samenvat, wees je dan bewust van je woordkeuze.

Als je veel negatieve woorden gebruikt, dan dreigt het gesprek

ook erg negatief te worden.

Gebruik positieve termen in je samenvatting om het gesprek en

de sfeer niet te doen verzanden in negativisme.

Bv. „Het gaat helemaal niet goed met onze samenleving. Ik vind

dat wij dit in Genk niet goed doen, en dat we recht de dieperik

in gaan!‟

Samenvatting: „Je voelt dus dat de dingen anders kunnen, en

dat we werk voor de boeg hebben om een betere samenleving

te creëren?‟

Doorvragen

Speur naar aanknopingspunten om door te vragen. Wees alert

op vaagheden, subjectieve uitlatingen, aannames, algemene

waarheden en formuleringen met 'moeten' of 'kunnen'. Deze

taalpatronen verhullen vaak waardevolle informatie. Let op wat

de ander zegt en op wat hij níet zegt. Zo krijg je meer informatie

los.

Voorbeelden van vragen vind je hieronder:


„Die mensen zijn niet goed bezig daar.‟ → Doorvragen: Die mensen? Daar?

„We moeten dat met elkaar bespreken.‟ → Doorvragen: Wat bedoel je precies met „bespreken‟?

„Ik kan dit niet.‟ → Doorvragen: Wat houdt je tegen?

„Op onze school moet je cool zijn, dus ik moet dat ook doen.‟ → Doorvragen: Wat gebeurt er als je dat niet doet?

„De Genkenaren zijn ontevreden.‟ → Doorvragen: Alle Genkenaren?

„Niets gaat goed.‟ „Overal vallen mensen mij lastig‟. → Doorvragen: Kun je geen enkele uitzondering noemen?

„Ik vind de Stad te braaf.‟ → Doorvragen: In vergelijking met wie?

„De Stad moet dit beter doen.‟ → Doorvragen: Beter dan wie? Beter dan wat?

„Onze leerlingen zijn blij.‟ → Doorvragen: Hoe weet je dat?

Materiaal geen

Aantal

personen

Van toepassing in iedere vorm van dialoog

Waarom? - LSD is een goede manier om de andere te tonen dat je

respect hebt voor zijn/haar mening. Je luistert actief.

- 80 procent van onze ruzies en conflicten zijn gebaseerd

op pure misverstanden en slechte communicatie. LSD

helpt die misverstanden uit de weg, en zorgt zo voor

minder conflicten, en meer begrip.

- Als gespreksleider is LSD heel erg belangrijk. Het zorgt

ervoor dat jij de richting van het gesprek in handen kunt

houden, en het proces kunt blijven leiden. Jouw vragen

en jouw samenvattingen bepalen de richting van het

gesprek.

Tips - Zelfs al luistert je gesprekspartner zelf niet zo goed, of stelt

hij of zij geen vragen, blijf dan toch LSD‟en. Als je zelf

luistert, samenvat en doorvraagt, is de kans groot dat je

gesprekspartner hier na een tijdje ook mee begint.


Fiche F2 Spelregels 1: gespreksregels 1e keer

toegepast


Hoe Leg onderstaande gespreksregels uit aan het begin van je

gesprek. Leg mensen uit hoe belangrijk het is om zich hieraan te

houden: hierdoor kan ieder van hen aan bod komen, op een

respectvolle manier.

Eenvoudige gespreksregels

- We zijn het erover eens dat we het oneens kunnen zijn:

meningen mogen naast elkaar bestaan.

- We durven naar de kern van het gesprek gaan, we gaan

moeilijke onderwerpen niet uit de weg.

- We hebben respect voor elkaar, luisteren naar elkaar,

stellen vragen en leggen elkaar duidelijk uit wat we

bedoelen.

- We spelen op de bal, niet op de man: we blijven hoffelijk

van begin tot eind, en maken geen kwetsende

toespelingen.

- We nemen verantwoordelijkheid voor alles wat we

zeggen en spreken vanuit onze eigen ervaring. („ik‟ vind,

in plaats van „alle Genkenaren‟ vinden)

Materiaal - Gespreksregels in het groot aan de muur

- Eventueel kaart met de regels op per deelnemer

Aantal

personen


Waarom? - Deze regels kunnen je helpen als gespreksleider om

conflicten in de hand te houden.

- Mensen helpen elkaar om deze regels te respecteren:

wanneer iemand over de schreef gaat, hebben de

anderen de mogelijkheid om deze persoon hier op een

goede manier op aan te spreken, door te verwijzen naar

de regels.

Tips - Wijs mensen op hun eigen verantwoordelijkheid, en het

feit dat zij als volwassenen kunnen reageren op elkaar.

- Maak het niet té zwaar en belerend. Met het vingertje

wijzen heeft geen zin, je kunt wel wijzen op ieders

verantwoordelijkheidsgevoel.


Fiche F3 Spelregels 2: inhoudelijke regels 1e keer

toegepast


Hoe Het stadsbestuur als initiatiefnemer van dit project zegt

onomwonden dat de volgende drie dingen geenszins

fundamenteel in vraag worden gesteld:

- Genk is etnisch-cultureel divers. Alle verschillende

groepen van Genkse burgers zijn hier legitiem aanwezig,

ongeacht hun achternaam.

- We gaan in deze stad op lange termijn voor samen-

leven, niet voor living apart together.

- We geloven in de fundamentele, democratische

basisbeginselen van onze samenleving, zoals ze in de

grondwet staan. De individuele vrijheid, de rechten en

plichten van elke burger van dit land, de

gelijkwaardigheid van alle mensen, de vrijheid van

levensbeschouwing, ....

Deze „spelregels‟ vormen het kader waarbinnen de gesprekken

plaatsvinden: de lijnen rond het voetbalveld.

Hoe iedere uitdager deze principes kan toepassen in zijn/haar

gesprek, zal sterk afhangen van context en thema.

Mogelijkheden:

- Leg onderstaande spelregels uit aan het begin van je

gesprek.

- Houd deze principes bij de hand tijdens je gesprek.

Verwijs ernaar indien nodig.

- …

Materiaal - Eventueel gespreksregels in het groot aan de muur

Aantal

personen


Waarom? De eerlijkheid gebiedt ons om klaar en duidelijk te zijn: wat we

voorop stellen is, ondanks de grote vrijheid die we laten aan de

gesprekken en het proces, géén „waardenvrij debat‟, dat

plaats zal vinden zonder enig kader of uitgangspunten. Het lijkt

niet meer dan fair om de Genkenaren die mee willen doen aan

één van de stadsgesprekken, op een toegankelijke manier over

dit kader te informeren.

Tips Maak dit niet te zwaar: geef mensen niet het gevoel dat ze niet

meer kunnen discussiëren over wat bij hen leeft.


Fiche F4 Feedback geven en ontvangen IK/IK/JIJ 1e keer

toegepast


Hoe - Ik zie / ik neem waar (gedrag)

- Ik voel (gevoel & effect)

- Jij : wat wil je dat de ander doet? (gedragsverandering)

Als je feedback geeft:

1. Je geeft feedback op gedrag, niet op een mens als

geheel (speel op de bal, niet op de man)

2. De feedback is actueel, niet iets wat „ooit eens‟ is

gebeurd

3. Feedback is altijd gericht op de toekomst

4. Maak het zo concreet en specifiek mogelijk

5. Zeg wat je wel wilt

6. Spreek voor jezelf (ik) en niet men of iedereen vindt…

7. Probeer niet onnodig af te zwakken of te versterken

8. Hou het kort

Als je feedback ontvangt (op welke manier ook)

1. luister

2. ga niet in de verdediging

3. stel vragen

4. vat samen

5. bedank de ander, want die heeft de moed gehad om

jou te vertellen wat hij/zij voelt

Materiaal -

Aantal

personen


Waarom? - Discussies zijn nooit puur rationeel, er zit heel veel emotie

in. Door zelf te zeggen hoe je je voelt (de tweede IK)

help je de ander om jouw gevoelens te begrijpen en

maak je ook plaats voor zijn/haar gevoelens.

- Iedereen doet wel eens iets waar een ander het moeilijk

mee heeft. Door op een opbouwende manier feedback

te geven en te ontvangen, help je elkaar groeien als

mens.

Tips - Als iemand heel erg kwaad of geëmotioneerd is, geef dan

eerst ruimte aan die kwaadheid en die emotie, gebruik

daarvoor LSD (zie fiche F1) Het heeft geen zin feedback te

geven aan iemand die zich helemaal heeft afgesloten.


Spelregels 1: gespreksregels VERSIE 2

1. Mijn mening én jouw mening: ze mogen er

allebei zijn. We zijn het erover eens dat we het oneens kunnen zijn:

meningen mogen naast elkaar bestaan.

2. We durven te spreken over de dingen waar het écht om gaat. We durven te spreken over de dingen waarover moet

gesproken worden. We gaan naar de kern van de zaak.

3. We luisteren met aandacht naar elkaar. We laten de ander uitspreken, stellen vragen en leggen

elkaar duidelijk uit wat we bedoelen.

4. We spelen op de bal, niet op de man. We blijven hoffelijk van begin tot eind, en maken geen

kwetsende toespelingen.

5. We spreken over wat we zelf meemaken en

beleven. We zijn verantwoordelijk voor alles wat we zeggen en

doen, en spreken vanuit onze eigen ervaring, niet ‘van

horen zeggen’.

technische fiches · fiche e4 moodboard / collage fiche e5 centraal noteren op flip fiche e6...

Documents