T.CMaliye BakanlığıMali Suçları Araştırma Kurulu

Karapara Aklama ile Mücadele

Ömer Lütfi YALÇIN- Mali Suçları Araştırma Uzmanı

24-25.04.2006 İzmir 27-28.04.2006 Bursa

• Terminoloji ve KPA ile ilgili temel noktalar

• Bankaların yükümlülükleri

• Kimlik Tespiti

• Şüpheli İşlem Bildirimi

Karapara ?

Karapara Aklama ?

ÖNCÜL

SUÇ

KARA

PARA

KARAPARA

AKLAMA

Aklama suçunun oluşumu

Alt sınırı bir yıl

veya daha fazla

hapis cezasını

gerektiren bir

suçtan

kaynaklanan

malvarlığı

değerlerini

•Yurt dışına çıkarmak veya

• bunların gayrimeşru

kaynağını gizlemek ve

meşru bir yolla elde edildiği

konusunda kanaat

uyandırmak maksadıyla

çeşitli işlemlere tabi tutmak

TCK m.282

ÖNCÜL SUÇ KARAPARAKARAPARA

AKLAMA

Türk hukukunda aklama suçu

Karapara aklamanın aşamaları

• Yerleştirme

• Ayrıştırma

• Bütünleştirme

• Fonların fiziken ülke dışına kaçırılması

• Şirinler (Smurfing) yöntemi

• Parçalama (Structuring) Yöntemi

• Vergi Cennetleri / Off-shore’lar

• Paravan veya hayali şirketler

• Oto-finans borç yöntemi

• Döviz büroları

• Kumarhaneler

• Sahte fatura / Hayali İhracat

• Fiktif veya yanlış isim ile hesap açma

• Nakit para kullanılan şirketler

• Alternatif Havale Sistemleri

• Gayrimenkul spekülasyonu

• ..........

Karapara aklama yöntemleri

• Bilgi ve belge verme

• Kimlik tespiti

• Şüpheli işlemlerin bildirilmesi

• Uyum görevlisi atanması

• İç denetim

• Eğitim

Aklama suçu ile mücadelede bankaların

yasal yükümlülükleri

Kimlik tespit yükümlülüğü

Kimlik tespiti yapılması gereken işlem türleri

• Parasal sınıra tabi işlemler

• Parasal sınıra tabi olmayan işlemler

12 bin YTL’lik parasal sınıra tabi olmayan işlem türleri• Sigortalama

• Finansal kiralama

• Kiralık kasa hizmetleri

• Mevduat hesabı açma

• Kar-zarara katılma hesabı açma

• Cari hesap açma

• Repo

• Benzeri hesap açma işlemleri RG 8.7.2003/25162

12 bin YTL’lik parasal sınıra tabi işlem türleri

• Her türlü alım-satım• Havale• Ödeme• Saklama• Takas• Trampa• Borç alma• Borç verme• Borcun nakli• Alacağın temliki

• Kiralama• Kiraya verme• Mevduat, kar-zarara katılma hesabı veya cari hesaplardan para çekme veya yatırma• Çek ve senet tahsili• Sermaye piyasası işlemleri• Benzeri işlemler

Soru : 12 bin YTL’lik sınırı aşan vergi ile elektrik, su

vb. fatura ödemelerinde de kimlik tespiti yapılması

zorunlu mu?

a) Evet

b) Hayır

Kimlik tespit usulü

Türk uyruklu gerçek kişiler için

• Nüfus hüviyet cüzdanı

• Sürücü belgesi

• Pasaport

Soru : Avukatların kimlik belgeleri kimlik tespitinde

kullanılabilecek midir?

a) Evet

b) Hayır

Soru : KKTC vatandaşlarının kimlik tespitinde “KKTC

Kimlik Kartı” kullanılabilir mi?

a) Evet

b) Hayır

Kimlik tespit usulü

Yabancı uyruklu gerçek kişiler için

• Kendi ülke pasaportu

• İkamet tezkeresi

Avrupa ülkelerince verilen kimlik belgelerinin kimlik tespitinde kullanılması

• En fazla üç aylık bir süre için Türkiye’yi ziyaret

eden ve kazanç gayesi gütmeyen ülke vatandaşları

• Anlaşma* ekindeki listede belirtilen kimlik belgeleri

•“Kimlik kartı ile seyahat edenler için hudut

kapılarından giriş-çıkış formu”

*13.12.1957 tarihinde Paris’te imzalanan ve 01.12.1967 tarih ve 10972 sayılı R.G.’de yayımlanan “Avrupa Konseyi Üyesi

Devletler Arasında Kişilerin Seyahatleri İle İlgili Avrupa Antlaşması”

Kimlik tespit usulü

Ticaret siciline kayıtlı tüzel kişiler için

• Ticaret siciline tescil belgesi örneği ile

• Adına hareket eden kişinin yetkili

olduğuna dair belge ve imza sirküleri

Soru : Yurt dışında yerleşik tüzel kişilerin kimlik tespiti

nasıl yapılacaktır?

• Belgelerin Türk konsolosluğunca onaylanması veya

Apostil şerhi düşülmesi

•Yabancı dilde düzenlenen belgelerin noter onaylı

Türkçe tercümeleri

Soru : İmza sirkülerinde yer alan kimlik bilgileri, kimlik tespitinde kullanılabilir mi?

a) Evet

b) Hayır

Kimlik tespit usulü

Vakıflar

• Vakıflar Genel Müdürlüğünde tutulan sicil

kaydı

Dernekler

• İl Valiliklerinde tutulan sicil kaydı

Tüzel kişiliği olmayan teşekküller

• İdare etmeye yetkili olunduğuna ilişkin karar

• Kimlik belgelerin fotokopisinin alınması veya

• Evrakın arkasına kimlik bilgilerinin kaydı ile

• Gerçek kişinin beyan ettiği adres

• Müteakip işlemlerde kimlik bilgilerinin karşılaştırılması

Kimlik tespit usulü

• Ticaret siciline kayıtlı tüzel kişiler

• Dernekler

• Vakıflar

• Tüzel kişiliği olmayan teşekküller

Adına yapılan işlemlerde

İşlemi yapan gerçek kişinin kimliği de tespit edilir

Kimlik tespit usulü

• Kimlik tespitine ilişkin belgelerin, son işlem

tarihini takip eden yılın başından itibaren 5

yıl süre ile muhafaza zorunluluğu

Kayıtların saklanması

Şüpheli işlemlerin bildirilmesi

• Yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işlemlere konu para ve para ile temsil edilebilen değerlerin yasadışı yollardan elde edildiğine dair

• herhangi bir bilgi,

• şüphe veya

• şüpheyi gerektirecek bir husus olması hali

Şüpheli işlem

• Şüpheli işlem bildirimi, kimlik tespitinden

sonra yapılır

• Bildirilen şüpheli işlem ile ilgili olarak işleme

taraf olanlara bilgi verilemez

• Herhangi bir parasal sınırlama yoktur

• MASAK ş. işlem tipi belirlemeye yetkilidir

Şüpheli işlem bildirim esasları

• Tespit tarihinden itibaren 10 gün içinde bildirilir

• Bildirim MASAK’a şüpheli işlem bildirim formu

doldurularak yapılır

• Gecikmesinde sakınca görülen hallerde

derhal MASAK’a ve C.savcılığına bildirim

yapılır

Şüpheli işlem bildirim usulü

Şüpheli işlem bildirim formu

222

139

25

77

194180

289

352

0

50

100

150

200

250

300

350

400

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

2 193 324 68 101 194 180 289 352Genel Toplam 1703

Yıllara göre ŞİB sayıları(Bankalar + ÖFK’ler)

•Bildirimde bulunanlara cezai ve hukuki

koruma yok

•Bildirimde bulunanların kimliklerinin gizli

tutulduğu konusunda endişelerim var

•Bankam müşteri kaybedebilir

•ŞİB konusunda yeterli bilgim yok

Neden şüpheli işlem bildiriminde

bulunmuyoruz?

•Banka yönetiminden çekiniyorum

•Şüpheli işlem tipi sayısı çok az

•Bu sistemin, karapara aklama suçunun tespitinde

yararı olduğunu düşünmüyorum

•Bildirimde bulunmasam kim bilecek, tespiti çok zor,

hatta imkansız

Neden şüpheli işlem bildiriminde

bulunmuyoruz?

•Başım kötü kişilerle belaya girebilir

•Bildirim prosedürü çok fazla

•Paranın akı karası olmaz

Neden şüpheli işlem bildiriminde

bulunmuyoruz?