tarik - doktorat.doc

8/19/2019 TARIK - DOKTORAT.doc

http://slidepdf.com/reader/full/tarik-doktoratdoc 1/284

UNIVERZITET U TRAVNIKU

PRAVNI FAKULTET

SMJER: MEĐUNARODNO PRAVO

RAVNOPRAVNOST SPOLOVA U BOSNI I HERCEGOVINI U KONTEKSTUEVROPSKIH INTEGRACIJA

-doktorska disertai!a-

KANDIDAT: MENTOR:

A"#asa Z$%o&i' MA Pro()dr) D*e#a" Na!eto&i'

+ro! i,deksa: .-D/..

Kise"!ak0 !$,i 1.2)3odi,e



UNIVERZITET U TRAVNIKU

PRAVNI FAKULTET

SMJER: MEĐUNARODNO PRAVO

RAVNOPRAVNOST SPOLOVA U BOSNI I HERCEGOVINI U KONTEKSTUEVROPSKIH INTEGRACIJA

-doktorska disertai!a-

KANDIDAT: MENTOR:

A"#asa Z$%o&i' MA Pro()dr) D*e#a" Na!eto&i'

+ro! i,deksa: .-D/..

Kise"!ak0 !$,i 1.2)3odi,e



PODACI I INFORMACIJE O DOKTORSKOM KANDIDATU

.)I#e i 4re5i#e A"#asa Z$%o&i'

1)Dat$# i #!esto ro6e,!a 12)7).822)3odi,e0 Sara!e&o

7)M!esto i adresa sta,o&a,!a Sara!e&o0 $") Da,i!e"a O5#e %ro! 8

9) Na5i& 5a&re,o3 (ak$"teta i 3odi,adi4"o#ira,!a Pra&,i (ak$"tet $ Sara!e&$0 .8;<)3odi,e

2) Na5i& (ak$"teta ,a ko!e# !e 5a&re,#a3isteri! i 3odi,a #a3isteri!a

Pra&,i (ak$"tet $ Kise"!ak$0 U,i&er5itet $Tra&,ik$0 1..)3odi,a

INFORMACIJE O DOKTORSKOJ DISERTACIJI

.) Na5i& doktorsko3 st$di!a III ik"$s0 Doktorski st$di!0 Me6$,arod,o 4ra&o

1) Na5i& doktorske disertai!e =Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ +os,i I

>ere3o&i,i $ ko,tekst$ e&ro4ski?i,te3rai!a=

7)Me,tor Pro()dr) D*e#a" Na!eto&i'

9)+ro! i dat$# od"$ke Vi!e'adoktorsko3 st$di!a ko!o# !e rad

4ri?&a'e,

+ro! od"$ke: 2.;/.7-%Dat$#: 1.)..)1.7)3odi,e

2)Dat$# od%ra,e doktorske disertai!e@$4is$!e se ,a da, od%ra,e

SASTAV KOMISIJE ZA ODBRANU DOKTORSKE DISERTACIJE

.) I#e i 4re5i#e 4reds!ed,ika ko#isi!e Pro()dr) Ferid Ota!a3i'

1) I#e i 4re5i#e #e,tora0 B"a,a ko#isi!e Pro()dr) D*e#a" Na!eto&i'

7) I#e i 4re5i#e B"a,a ko#isi!e Pro()dr) Zi!ad >asi'

POTPIS MENTORA



IZJAVA O PLAGIJARIZMU

Kao student doto!so" stud#$a na P!a%no& 'au(tetu Un#%e!)#teta u T!a%n#u* o%o& #)$a%o&

+ot%!,u$e& da sa& doto!su d#se!ta-#$u na+#sa(a sa&osta(no # o!#ste.# se #s($u/#%o

na%edeno& 0#0(#o"!a'#$o&* te da o%a$ !ad n#$e o!#1ten +!# 0#(o a%o& d!u"o& o-$en$#%an$u2

Sa"(asna sa& da $edan +!#&$e!a &o" !ada 0ude $a%no dostu+an +!eo 0#0(#otee

Un#%e!)#teta u T!a%n#u2

M$esto # datu&3 K#se($a* $un# 45672"od#ne

I&e # +!e)#&e3 A(&asa Zu0o%#.

Pot+#s38888888888888888888888888888888888

B!o$3 569D:66

Datu&388888888888888 45672"od#ne

SADR;AJ



Sa<eta22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222=

A0st!a-t222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222>

UVOD222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222?

I TEORIJSKE OSNOVE ISTRA;IVANJA 22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222224@

II2 METODOLOKA KONCEPTUALIZACIJA DISERTACIJE22222222222222222222222222222222222222222222224>

62 P!o0(e& #st!a<#%an$a222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222224>

42 P!ed&et #st!a<#%an$a2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222@6

@2 C#($e%# #st!a<#%an$a22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222@4

@262 Nau/n# -#($222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222@

@242 D!u1t%en# -#($2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222@

2 S#ste& "(a%ne #+ote)e # +o&o.n# #+ote)a 22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222@7

262 O+.e #+ote)e 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222@7

242 Ra)!a,u$u.e #+ote)e !ada 22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222@7

72 De'#n#-#$a +o$&o%a 222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222@

2 S#ste& %a!#$a0(# 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222225

=2 S#ste& #nd#ato!a 222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222224

=262 K%ant#tat#%n# #nd#ato!# 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222@

=242 K%a(#tat#%n# #nd#ato!# 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222

>2 Na/#n #st!a<#%an$a 222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222227

?2 Nau/na # d!u1t%ena o+!a%danost #st!a<#%an$a 22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222=

652 V!e&enso # +!osto!no od!e,#%an$e +!ed&eta #st!a<#%an$a 22222222222222222222222222222222222222222222>

PRVI DIO

ANALIZA RAVNOPRAVNOSTI SPOLOVA* KAO LJUDSKOG PRAVA* KROZ

HISTORIJSKI RAZVOJ U EVROPI* BOSNI I HERCEGOVINI I NAJZNAAJNIJIM

DOKUMENTIMA O LJUDSKIM PRAVIMA 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222275

62 Ra%no+!a%nost s+o(o%a !o) #sto!#$s# !a)%o$ u E%!o+# 222222222222222222222222222222222222222222222222275

6262 Po(#t#/a 0o!0a <ena )a ost%a!#%an$e 0#!a/o" +!a%a 22222222222222222222222222222222222222222222222227@



6242 Fe&#n#st#/# +o!et# u E%!o+# !a$e& I # +o/eto& %#$ea 222222222222222222222222222277

42 Ra%no+!a%nost s+o(o%a !o) #sto!#$s# !a)%o$ Bosne I He!-e"o%#ne222222222222222222222222222222227>

@2 Na$)na/a$n#$# #sto!#$s# dou&ent# o ($uds#& +!a%#&a 222222222222222222222222222222222222222222222222222

DRUGI DIOMEUNARODNI UNIVERZALNI I REGIONALNI PRAVNI IZVORI KAO

INSTRUMENTI POLITIKE RAVNOPRAVNOSTI SPOLOVA222222222222222222222222222222222222222222222222?

UVOD2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222?

2 Ana(#)a !a%no+!a%nost# s+o(o%a u &e,una!odn#& dou&ent#&a U$ed#n$en# na!oda 22222222=5

72 Ana(#)a !a%no+!a%nost# s+o(o%a u &e,una!odn#& dou&ent#&a MOR9a 2222222222222222222222222222==

2 Ana(#)a !a%no+!a%nost# s+o(o%a u &e,una!odn#& dou&ent#&a V#$e.a E%!o+e222222222222222222=?

=2 Ana(#)a !a%no+!a%nost# s+o(o%a u !e"#ona(n#& dou&ent#&a E%!o+se Un#$e 22222222222222222222>@

TREI DIO

DOMAI IZVORI KAO INSTRUMENTI RAVNOPRAVNOSTI SPOLOVA U BOSNI I

HERCEGOVINI 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222?6

>2 Ana(#)a Usta%a na d!<a%no& # ent#tetso& n#%ou u Bosn# I He!-e"o%#n# 222222222222222222222222222222?6

>262 Re)u(tat# ana(#)e sa +!#$ed(o"o& &$e!a )a u%o,en$e "ende! +e!s+et#%e !o) usta%ne

+!o&$ene u BIH2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222?7

?2 Ana(#)a ant#d#s!#&#na-#$s# )aona u Bosn# I He!-e"o%#n# 2222222222222222222222222222222222222222222222222222?? ?262 Zaon o !a%no+!a%nost# s+o(o%a u Bosn# I He!-e"o%#n#

S(u<0en# "(asn# BIH* 0!o$ 6:5@ 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222655

?26262 O-$ena stan$a o us(a,enost# +!o+#sa na n#%ou )aonoda%ne* #)%!1ne # sudse

%(ast# u Bosn# I He!-e"o%#n#* Fede!a-#$# Bosne I He!-e"o%#ne # Re+u0(#-# S!+so$

sa Zaono& o !a%no+!a%nost# s+o(o%a u Bosn# I He!-e"o%#n# 222222222222222222222222222222654

?242 Zaon o )a0!an# d#s!#&#na-#$e u Bosn# I He!-e"o%#n#

S(u<0en# "(asn# BIH* 0!o$ 7?:5? 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222657

652 Ana(#)a su0s#d#$e!no" )aonoda%st%a u +!#o!#tetn#& o0(ast#&a )na/a$n#& )a

!a%no+!a%nost s+o(o%a u Bosn# I He!-e"o%#n# 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222265=

65262 I)0o!n# )aon Bosne I He!-e"o%#ne

S(u<0en# "(asn# BIH* 0!o$ 4@:56* 5=:54* 5?:54* 45:54* 47:54* 5:5* 45:5* 47:57*

74:57* 7:57* ==:57* 66:5* 4:5* @4:5=* @@:5> # @=:5> 22222222222222222222222222222222222222222222222222265=

65242 Zaon# o !adu # )a+o1($a%an$u u Bosn# I He!-e"o%#n#222222222222222222222222222222222222222222222222222265?



652@2 Zaon# o 0ud<etu u Bosn# I He!-e"o%#n#222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222266@

6522 Zaon# o o0!a)o%an$u u Bosn# I He!-e"o%#n# 222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222266

65272 Zaon# o$#&a se !e"u(#!a$u %(ad#na* &#n#sta!sa # d!u"a #&eno%an$a

u Bosn# I He!-e"o%#n# 222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222266

6522 Po!od#/n# )aon# u Bosn# I He!-e"o%#n#S(u<0ene no%#ne FBIH* 0!o$ @7:57 # @6:6 22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222266>

652=2 Zaon# o )a1t#t# od nas#($a u +o!od#-# u Bosn# I He!-e"o%#n#22222222222222222222222222222222222222222644

ETVRTI DIO

STRATEGIJE I INSTITUCIJE ZA RAVNOPRAVNOST SPOLOVA U BOSNI I

HERCEGOVINI I EVROPSKOJ UNIJI 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222647

662 Ana(#)a st!ate"#$a # #nst#tu-#$a )a !a%no+!a%nost s+o(o%a u Bosn# I He!-e"o%#n# 22222222222222264

66262 Gende! a-#on# +(an Bosne I He!-e"o%#ne )a +e!#od 456@ 9456= 22222222222222222222222222222222264

66242 St!ate"#$a )a +!e%en-#$u # 0o!0u +!ot#% nas#($a u +o!od#-#

Fede!a-#$e Bosne I He!-e"o%#ne 456@9456= 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222264>

662@2 Inst#tu-#ona(n# o%#! )a !a%no+!a%nost s+o(o%a u Bosn# I He!-e"o%#n# 22222222222222222222226@4

662@262 Inst#tu-#$e )a !a%no+!a%nost s+o(o%a +!# )aonoda%no$ %(ast#

Bosne I He!-e"o%#ne # ent#teta 222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222226@@

662@242 Inst#tu-#$e )a !a%no+!a%nost s+o(o%a +!# #)%!1no$ %(ast# u

Bosn# I He!-e"o%#n# # ent#teta2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222226@ 6622 O&0uds&en )a ($udsa +!a%a Bosne I He!-e"o%#ne 22222222222222222222222222222222222222222222222222226@?

642 Ko&+a!at#%na ana(#)a !a%no+!a%nost# s+o(o%a u na-#ona(n#& +o(#t#a&a

)e&a($a u !e"#$#2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222266

64262 Na-#ona(na +o(#t#a )a !a%no+!a%nost s+o(o%a Re+u0(#e H!%atse 2222222222222222222222266

64242 Na-#ona(na +o(#t#a )a !a%no+!a%nost s+o(o%a Re+u0(#e S(o%en#$e 22222222222222222222222264

642@2 Na-#ona(na +o(#t#a )a !a%no+!a%nost s+o(o%a Re+u0(#e S!0#$e 222222222222222222222222222226

6422 Na-#ona(na +o(#t#a )a !a%no+!a%nost s+o(o%a Re+u0(#e C!ne Go!e 222222222222222222222267

6@2 Ana(#)a st!ate"#$a # #nst#tu-#$a )a !a%no+!a%nost s+o(o%a u o%#!u EU 22222222222222222222222222222226

6@262 St!ate"#$e o !a%no+!a%nost# s+o(o%a u EU 222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222226>

6@242 Inst#tu-#ona(n# o%#! )a !a%no+!a%nost s+o(o%a u EU 222222222222222222222222222222222222222222222222267=

6@24262 Inst#tu-#$e )a !a%no+!a%nost s+o(o%a u o%#!u E%!o+so" Pa!(a&enta 222222222267=

6@24242 Inst#tu-#$e )a !a%no+!a%nost s+o(o%a u o%#!u E%!o+se Ko&#s#$e 2222222222222222265

6@242@2 Ko&+a!at#%na ana(#)a #nst#tu-#$a )a !a%no+!a%nost s+o(o%a



u )e&($a&a EU22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222226=

6@2422 Ko&+a!at#%na ana(#)a !a%no+!a%nost# s+o(o%a u ne#& d!<a%a&a /(an#-a&a

EU # +o(o<a$a <ena u ontestu !odno sen)#t#%n# #nd#ato!a222222222222222222222222226=5

PETI DIOANALIZA STVARNOG STANJA RAVNOPRAVNOSTI SPOLOVA U KONTEKSTU RODNO

SENZITIVNIH INDIKATORA U BOSNI I HERCEGOVINI 22222222222222222222222222222222226>5

UVOD222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222226>5

62 O0!a)o%an$e 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222226>6

672 Eono&sa +a!t#-#+a-#$a !ad* )a+o1($a%an$e* +!#stu+ !esu!s#&a 22222222222222222222222222222222222226?

62 Pa!t#-#+a-#$a u )aonoda%no$* #)%!1no$ # sudso$ %(ast# 222222222222222222222222222222222222222222222222222222245

6262 Ana(#)a u/e1.a <ena na o+.#& #)0o!#&a 45652"od#ne u Bosn# I He!-e"o%#n# 2222222222222464

626262 Ana(#)a 0!o$a <ena ao nos#te($#-a (#st# na O+.#& #)0o!#&a 45652 "od#ne

u Bosn# I He!-e"o%#n# 22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222246

626242 Ana(#)a u/e1.a <ena u )aonoda%no$ %(ast# u Re+u0(#-# S!+so$

naon O+.# #)0o!a 45652"od#ne 222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222467

6262@2 Ana(#)a s+o(ne st!utu!e #)a0!an# )%an#/n#a naon +ot%!,en#

!e)u(tata Cent!a(ne #)0o!ne o&#s#$e na o+.#& #)0o!#&a 45652"od#ne 22222222246=

6242 Ana(#)a s+o(ne st!utu!e #)a0!an# )%an#/n#a naon +ot%!,en# !e)u(tata Cent!a(ne

#)0o!ne o&#s#$e na (oa(n#& #)0o!#&a 45642"od#ne u Bosn# I He!-e"o%#n#22222222222246> 62@2 Ana(#)a s+o(ne # sta!osne st!utu!e #)a0!an# )%an#/n#a naon +ot%!,en#

!e)u(tata od st!ane Cent!a(ne #)0o!ne o&#s#$e na o+.#& #)0o!#&a 4562"2 222222222222446

622 Ana(#)a s+o(ne st!utu!e u #)%!1no$ %(ast# u Bosn# I He!-e"o%#n# u 456@2"222222222222222244

6272 Ana(#)a s+o(ne )astu+($enost# u sudo%#&a # tu<#te($st%#&a u Bosn# I He!-e"o%#n# 2222447

622 Ana(#)a s+o(ne )astu+($enost u d#+(o&atso9on)u(a!n#&

+!edsta%n#1t%#&a u Bosn# I He!-e"o%#n# od 455?2 do 456@2"od#ne 22222222222222222222222222222244=

6=2 Zd!a%st%ena )a1t#ta222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222244?

6>2 Nas#($e na osno%u s+o(a 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222224@

6?2 Rodno os$et($#%# 0ud<et# 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222244

452 Rodno os$et($#%# &ed#$# 22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222224>

462 Rodno os$et($#%a stat#st#a 22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222474

442 Rodno os$et($#% $e)# 2222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222247



4@2 ZAKLJUCI I PREPORUKE 22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222247=

42 LITERATURA 22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222224>

472 SKRAENICE 22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222224==

42 SPISAK TABELA I DIJAGRAMA 22222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222222224>6

SA;ETAK

Globalna kretanja ljudi, roba i kapitala i svjetska pravila ponašanja upućuju na zaključak da

ravnopravnost spolova kao individualno ljudsko pravo ne možemo proučavati zatvoreno u unutarnje

granice države, nego ga moramo istraživati puno šire i to kao ljudsko pravo čija je zaštita postala

razvojni prioritet međunarodnog prava. Zemlje koje žele postati članice E moraju u potpunosti da

pri!vate i integriraju princip ravnopravnosti spolova u normativnom i institucionalnom smislu. "a

bi rasvjetlili problem ravnopravnosti spolova sa kojim je suočena #$% u kontekstu evropski!



integracija u radu je analiziran kontinuitet borbe žena za ravnopravnost u !istoriji Evrope i #$% u

svjetlu najznačajniji! dokumanata o ljudskim pravima. niverzalnu dimenziju ravnopravnosti

spolova kao ljudskog prava smo dali kroz prikaz međunarodni! pravni! izvora kao instrumenata

ravnopravnosti spolova u okviru &'a, ()*'a, +E i E koju smo komparirali sa nacionalnim

pravnim izvorima u #$% i kritički ocjenili koliko su usklađeni sa međunarodnim standardima što potvrđuje intersektorsku prirodu ravnopravnosti spolova koja se ne može postići oslanjanjem samo

na domaći pravni okvir. oncept integriranosti ravnopravnosti spolova prikazan je kroz

komparativnu analizu nacionalni! politika zemalja u regionu- %rvatske, lovenije, rbije i /rne

Gore.

trategije kojim se kreiraju politike i institucionalne me!anizme kao operativna tijela za

ravnopravnost spolova analizirali smo u okviru Evropskog parlamenta i Evropske komisije i položaj

žene u kontekstu rodno senzitivni! indikatora u E što smo uporedili sa mandatom i postavljenim

ključnim ciljevima za ostvarenje ravnopravnosti spolova institucionalni! me!anizama u #$% i

zemljama E.

&akon kritičke ocjene potvrdili smo da pravna zaštita rodni! aktera u vezi sa ravnopravnošću

spolova u #$% nije primjerena stepenu stvarne ravnopravnosti spolova koji je garantovan

međunarodnim standardima. 0risutna diskriminacija po osnovu spola involvira snažniju ulogu

države u jačanju sistema primjene međunarodni! standarda za ravnopravnost spolova kao

neodvojivog dijela svi! međunarodno priznati! ljudski! prava.

K($u/ne !#$e/#3 Ra&,o4ra&,ost0 s4o"0 diskri#i,ai!a0 E&ro4ska U,i!a)

ABSTRACT

Global movement o1 people, goods and capital and global rules o1 be!avior suggest t!at gender

e2ualit3 as an individual !uman rig!t can not be studied in a closed inner border o1 t!e state, but

4e !ave to e5plore muc! 4ider and as a !uman rig!t 4!ose protection !as become a development

priorit3 o1 international la4. /ountries 4is!ing to become members o1 t!e E must 1ull3 accept and

integrate t!e principle o1 gender e2ualit3 in t!e normative and institutional sense. 6o s!ine a lig!t

on t!e problem o1 gender e2ualit3 4it! 1acing #$% in t!e conte5t o1 European integration in t!is

paper is a continuit3 o1 t!e struggle o1 4omen 1or e2ualit3 in t!e !istor3 o1 Europe and #$% in t!e



lig!t o1 t!e most important documents altoget!er on %uman *ig!ts. niversal dimension o1 gender

e2ualit3 as a !uman rig!t 4e gave t!e presentation o1 international legal sources as instruments o1

gender e2ualit3 4it!in t!e &, $7), /ouncil o1 Europe and t!e E, 4!ic! !ave been compared 4it!

t!e national legal sources in #$% and criticall3 assess !o4 t!e3 compl3 4it! international standards

as con1irms intersectoral nature o1 gender e2ualit3 can not be ac!ieved b3 rel3ing onl3 on t!edomestic legal 1rame4ork. 6!e concept o1 integration o1 gender e2ualit3 is s!o4n t!roug! a

comparative anal3sis o1 national policies o1 countries in t!e region- /roatian, lovenian, erbian

and (ontenegro.

trategies t!at create policies and institutional mec!anisms as t!e operational bod3 1or gender

e2ualit3, 4e !ave anal3zed in t!e 1rame4ork o1 t!e European 0arliament and t!e European

/ommission and t!e position o1 4omen in t!e conte5t o1 gender'sensitive indicators in t!e E,

4!ic! 4as compared 4it! t!e mandate and set ke3 objectives 1or ac!ieving gender e2ualit3

institutional mec!anisms in #$% and E countries.

81ter critical evaluation, 4e con1irmed t!at t!e legal protection o1 gender actors in relation to

gender e2ualit3 in #$% is not appropriate 1or t!e actual level o1 gender e2ualit3 4!ic! is

guaranteed b3 international standards. 0resent gender discrimination involves a stronger role o1 t!e

state in strengt!ening t!e s3stem o1 application o1 international standards 1or gender e2ualit3 as an

inseparable part o1 all internationall3 recognized !uman rig!ts .

Ke o!ds3 Ce,der0 se disri#i,atio,0 t?e E$ro4ea, U,io,)

UVOD

O&a doktorska disertai!a 4os&e'e,a !e $ !e"osti ,a$B,o# istra*i&a,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a kao

!ed,o# od #e6$,arod,o 4ri5,ati? "!$dski? 4ra&a0 a"i ko!e !e $!ed,o i ,eod&o!i&i dio s&i?

$,i&er5a",i?0 3ra6a,ski?0 4o"itiBki?0 eko,o#ski?0 soi!a",i? i k$"t$r,i? "!$dski? 4ra&a ko!a $ sk"ad$

sa #e6$,arod,i# dok$#e,ti#a #ora!$ %iti 3ara,to&a,a0 4oto&a,a i 5ati'e,a) Ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a kao i,di&id$a",o3 "!$dsko3 4ra&a !e os&!edoBe,a Bi,!e,io# da !e $4ra&o o&o 4ra&o ,a!&ie

4re"o 3ra,ie s$&ere,iteta +I> i ,!e,e ,aio,a",e $sta&,osti) Me6$,arod,i sta,dardi $ o%"asti

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 #e6$,arod,e or3a,i5ai!e i i,te3raio,e i,ii!ati&e EU i#a"i s$ s,a*a,

$tia! ,a kreira,!e ,aio,a",i? 5ako,oda&sta&a kako $ s&i!et$0 tako i $ +I> $ ,a#!eri da s4o5,a#o

sadr*i,$ i s$ti,$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 4od $s"o&o# i $ #!eri $ ko!o! !e #e6$,arod,o 4ra&o



"!$dski? 4ra&a 4osta"o sasta&,i dio do#a'e3 4ra&,o3 siste#a)Te#a doktorske disertai!e !e 5%o3

to3a od ,as 5a?ti!e&a"a da se 4rostor,o odredi#o i da 4red#et ,ae3 ,a$B,o3 istra*i&a,!a ,e

a,a"i5ira#o sa#o ,a 4rostor$ +I>0 ,e3o $ ko,tekst$ e&ro4ski? i,te3rai!a ,a #e6$,arod,o# i

re3io,a",o# ,i&o$)

Posti5a,!e ra&,o4ra&,osti i5#e6$ *e,a i #$karaa !e i,te3ra",i dio 4roesa ko!i &odi st&ar,o!de#okrati!i) De#okrati!a #ora ostati s&!es,a i os!et"!i&a ,a 4ita,!e s4o"a) O&o $k"!$B$!e

$ra&,ote*e,$ 5ast$4"!e,ost o%a s4o"a kao 5a?t!e&a 4ra&de i 4otre%e 5a dosti5a,!e# isti,ske

de#okrati!e0 ko!a &ie se%i ,e #o*e 4ri$titi i3,orira,!e ko#4ete,i!e0 $#i!eBa i kreati&,osti *e,a).

ta !e s&r?a i,te3rira,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> $ ko,tekst$ e&ro4ski? i,te3rai!a

U i"!$ %o"!e3 ra5$#!e&a,!a 4o,$di"i s#o s"i!ede'e od3o&ore:

Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a sta&"!a #$kare i *e,e $ sa#$ sr* kreira,!a 4o"itike) L!$di ko!i kreira!$

4o"itik$ #orat 'e o%ratiti 4a*,!$ ,a ire $Bi,ke ko!e 4o"itika i#a ,a *i&ote #$karaa i *e,a G a to0

kao re5$"tat0 #o*e 5,aBiti ?$#a,i!i i &e'i eko,o#ski 4rist$4 &o6e,!$ #oder,i? dr$ta&a)

Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a &odi %o"!e# $4ra&"!a,!$) Uko"iko se $&ede ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 o,i ko!i

kreira!$ 4o"itik$ %it 'e %o"!e i,(or#ira,i i 4oka5at 'e da 4o"itike ,ikad ,is$ ,e$tra",e kada !e $

4ita,!$ s4o")

Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $k"!$B$!e i *e,e i #$kare i $ 4ot4$,osti iskorita&a "!$dske res$rse)

Ra&,o4ra&,ost s4o"o&e Bi,i &id"!i&i# $ dr$t&e,i# toko&i#a) U&o6e,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a

4oka5$!e da !e o,o %it,o soi!a",o 4ita,!e sa i#4"ikai!a#a ,a ra5&itak dr$t&a0 a ,e sa#o ="$ks$5=)

O,o 4okre'e ,o&$ de%at$ o 4ita,!i#a ra&,o4ra&,osti)1

Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $5i#a $ o%5ir ra5"iBitost *e,a i #$karaa) Hi"!,a sk$4i,a 4o"itike o

ra&,o4ra&,osti o%iB,o s$ *e,e kao !e"i,a G #e6$ti#0 i"!e&i $&o6e,!a s4o",e ra&,o4ra&,osti %i

tre%a"o da %$d$ ra5"iBite sit$ai!e ra5"iBiti? sk$4i,a *e,a i #$karaa @*e,e ko!e #i3rira!$0 #"ade

*e,e0 stari!i #$kari0 itd)7

I53rad,!a ,o&o3 4art,erst&a i5#e6$ *e,a i #$karaa 4redsta&"!a i5a5o& 5a E&ro4sk$ U,i!$ i#a!$'i

$ &id$ istori!sk$ i k$"t$r,$ ra5"iBitost dr*a&a B"a,ia0 od,os,o ,!i?o&e 4ote,i!a"e i 4ers4ekti&e 5a

4ro#oi!$ !ed,aki? #o3$',osti 5a *e,e i #$kare) Dr*a&e B"a,ie i 4art,erske 5e#"!e ko,sta,t,o

se 4odstiB$ da 3rade 4art,erst&a i o"aka!$ ra5#!e,$ i,(or#ai!a i $dr$*$!$ res$rse sa dr$3i#

#e6$,arod,i# 4art,eri#a i or3a,i5ai!a#a) Na3"aa&a se &a*,ost ide,ti(iko&a,!a rod,i? 4ro%"e#a

1 A,i' R) @18) e,e $ dr$t&$) S&!et"o ri!eBi0 Za3re%0 str) 91

2 A$rak0 M) @1..) Rod,a di#e,5i!a #iro&,o3 4roesa 5a +I>) I,(or#ator0 Za3re%0 str) 9)3 Ar$"a0 >) @.888) Stat$s *e,e $ 4ra&,o# siste#$ +I>) He,tar 5a 4ra&,$ 4o#o' *e,a#a0 Ze,ia0 str)..)



$ s&i# (a5a#a %ro!,i? 4ro3ra#a ko!e E&ro4ska U,i!a s4ro&odi) O,o to !e ,a!5,aBa!,i!e0 to !e da !e

4osti3,$ta sa3"as,ost da $Be'e *e,a i #$karaa ,a ra&,o4ra&,o! os,o&i 4redsta&"!a k"!$B,i

e"e#e,t odr*i&o3 ra5&o!a i 4oka5ate"! !e 4o"itiBke 5re"osti dr$t&a) =Ako de#okrati!a 4o5i&a ,a

e#a,i4ai!$ *e,a0 o,da !e e#a,i4ai!a 3ara,i!a de#okrati!e) Od3o&or ,a ta! i5a5o& #o3ao %i da

4osta,e dio e&ro4sko3 4ro!ekta 5a 1.) &i!ek=)Strateki i"! +I> !e i,te3risa,!e $ E&ro4sk$ U,i!$) Da %i 4osta"a 5e#"!a ka,didatki,!a i ko,aB,o

B"a,ia E&ro4ske U,i!e0 4red ,ao# 5e#"!o# sto!e %ro!,i $&!eti ko!e tre%a is4$,iti kako %i se

4osti3"i sa#oodr*i&ost i ra5&o!) Os,o&,i $s"o& !e ra5&o! de#okrati!e0 a de#okrati!e ,e#a %e5

4oto&a,!a os,o&,i? "!$dski? 4ra&a) Posti5a,!e de#okrati!e $,a4ri!ed 4ret4osta&"!a 4osto!a,!e

st&ar,o3 4art,erst&a i5#e6$ #$kara i *e,e $ &o6e,!$ 4os"o&a dr$t&a0 $ ko#e o,i rade $

$s"o&i#a ra&,o4ra&,osti i ko#4"e#e,tar,osti0 $5a!a#,o se o%o3a'$!$'i s&o!i# ra5"ika#a)

Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !e $ (ok$s$ i,tereso&a,!a s&i? dr*a&a0 &e"iko3 %ro!a #e6$,arod,i?

or3a,i5ai!a i i,stit$i!a) +I> !e dio 4roesa 4roire,!a E&ro4ske U,i!e i B"a,ia Vi!e'a E&ro4e)

U&!eti 5a 4ro#o&ira,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 to !e 5a?t!e& Vi!e'a E&ro4e0 te#e"!e se ,a Ok&ir,o!

strate3i!i E&ro4ske U,i!e 5a !ed,akost s4o"o&a i5 1)3odi,e i od,ose se ,a s&e as4ekte $ &e5i

!ed,akosti $ eko,o#sko#0 soi!a",o# i i&i",o# *i&ot$0 !ed,akosti $ od"$Bi&a,!$ i 3e,der $"o3a#a

i stereoti4i#a0 sa i"!e# 4ro#o&ira,!a do%re 4rakse $ do#e,$ 3e,der-!ed,akosti i 3e,der-

ra&,o4ra&,osti0 4o&e'a,!a ra5$#i!e&a,!a 3e,der-diskri#i,ai!e i 4r$*a,!a 4o#o'i k"!$B,i#

s$dio,ii#a $ %or%i 4roti& 3e,der-,e!ed,akosti) U ko,e4t$ 3e,der- !ed,akosti o%a s4o"a i#a!$

!ed,ak$ dr$t&e,$ &ri!ed,ost0 !ed,aka 4ra&a i !ed,ake od3o&or,osti0 kao i !ed,ak 4rist$4 res$rsi#a i#o3$',osti#a ko!i i# o#o3$'a&a!$ $*i&a,!e !ed,akosti) Me6$ti#0 i#a!$'i $ &id$ ra5"ik$ i5#e6$

de i$re i de (ato sta,!a0 te dr$t&e,o $&!eto&a,e ra5"ike i5#e6$ #$karaa i *e,a) Ko,e4t 3e,der

ra&,o4ra&,osti 4o"a5i od te5e da se ra&,o4ra&,ost s4o"o&a s o%5iro# ,a dr$t&e,$ ko,str$ki!$

3e,dera ,e #o*e ost&ariti %e5 !ed,ake &id"!i&osti0 os,a*i&a,!a i $Be'a o%a s4o"a $ s&i# s(era#a

!a&,o3 i 4ri&at,o3 *i&ota0 te o4'e,ito 4ro#o&ira,!a 4$,o3 k&a"itati&,o3 i k&a,titati&,o3 $Be'a

*e,a i #$karaa $ s&i# dr$t&e,i# 4roesi#a0 te*i0 4re#a to#e0 ?ar#o,i!i i5#e6$ ,or#ati&,i? i

st&ar,i? dr$t&e,i? od,osa) Kad 3o&ori#o o s4o"$0 o,da se $&i!ek 4r&e,st&e,o #is"i ,a ra5"iko&a,!e

#$karaa i *e,a $ %io"oko# odre6e,!$0 a kad 3o&ori#o o 3e,der$0 o,da se #is"i ,a s4o"o&e

sta&"!e,e $ dr$t&e,i ko,tekst0 od,os,o ,a soio"oki $&!eta, as4ekt sa3"eda&a,!a i ra5"iko&a,!a

#$karaa i *e,a0 te ,!i?o&i? #e6$so%,i? od,osa) S4o",a ra5"ika !e $,i&er5a",a0 %io"oki odre6e,a0

statiB,a ,e#a 4ro#!e,a i ,a ,!$ se ,e #o*e $tiati) Ce,der i"i rod ra5"ik$!e se od !ed,o3 do dr$3o3



dr$t&a i k$"t$re0 kao i $,$tar ,!i?0 4"od !e dr$t&e,e ko,str$ki!e0 di,a#iBa, !e i #i!e,!a se s

&re#e,o# i ,a ,!e3a $tiBe #,o3o soio-eko,o#ski? (aktora) 9

+I> kao dr*a&a B"a,ia Vi!e'a E&ro4e o%a&e5,a !e osi3$rati da ,!e,e i,stit$i!e 4ro&ode

5ako,oda&st&o ko!e se od,osi ,a !ed,akost i ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !e

os,o&,o 4ra&o0 5a!ed,iBka &ri!ed,ost i!e"e E&ro4ske U,i!e i 4redsta&"!a ,eo4?oda, $s"o& 5a 4osti5a,!e i"!e&a E&ro4ske U,i!e ko!i se tiB$ ra5&o!a0 5a4o"!a&a,!a i soi!a",e ko?e5i!e)

Pri,i4 ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i !ed,ako3 tret#a,a i !ed,aki? #o3$',osti 5a *e,e i #$kare !e

!eda, od os,o&,i? 4ra&,i? 4ri,i4a E&ro4ske U,i!e0 sadr*a, $ os,i&aBko# $3o&or$ E&ro4ske U,i!e

G A#sterda#sko# U3o&or$/s4ora5$#$* kao i $ #,o3i# direkti&a#a0 ko!e s$ tra,s4o5ii!o#

i,kor4orisa,e $ $,$tra,!e 5ako,oda&st&o dr*a&a B"a,ia) A#sterda#ski $3o&or ,a"a*e o%a&e5$

e&ro4sko! 5a!ed,ii da 4ro#o&ie0 $ s&i# s&o!i# 4o"itika#a i akti&,osti#a !ed,akost *e,a i

#$karaa i da se 5a"a*e 5a e"i#i,isa,!e s&i? ,e!ed,akosti ,a os,o&$ s4o"a) S4ora5$# $&odi

ko,e4t kori'e,!a 3e,der #ai,strea#i,3-a i $&o6e,!e s4ei!a",i? #!era 5a %or%$ 4roti& s&i? &ido&a

diskri#i,ai!e) Na!5,aBa!,i!i B"a,o&i o&o3 $3o&ora s$ B"a,o&i 1) i 7) @re3$"i$ 3e,der

#ai,strea#i,30 B"a, .7) @seks$a",o $5,e#ira&a,!e ,a rad,o# #!est$ i &a, ,!e3a i B"a, .9.)

@!ed,akost i5#e6$ *e,a i #$karaa $ 4os"o&i#a 5a4o"!a&a,!a i 5a,i#a,!a) +ro!,e s$ direkti&e

E&ro4ske U,i!e ko!e tretira!$ o%"ast ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 od ko!i? s$ s&akako ,a!5,aBa!,i!e i

,a!%ro!,i!e i5 o%"asti 5a4o"!a&a,!a i soi!a",e 5atite) Lisa%o,ski $3o&or 4redsta&"!a do4$,$

U3o&ora o E&ro4sko! U,i!i i U3o&ora ko!i# se $s4osta&"!a 5a!ed,ia i5 1;) 3odi,e0 $ B"a,$ .)a

,a&odi da !e: =E&ro4ska U,i!a 5as,o&a,a ,a &ri!ed,osti#a 4oto&a,!a "!$dsko3 dosto!a,st&a0s"o%ode0 de#okrati!e0 !ed,akosti0 &"ada&i,i 4ra&a i 4oto&a,!$ "!$dski? 4ra&a0 $k"!$B$!$'i 4ra&a

#a,!i,a) O&e &ri!ed,osti s$ 5a!ed,iBka teko&i,a dr*a&a B"a,ia $ dr$t&i#a $ ko!i#a 4"$ra"i5a#0

,ediskri#i,ai!a0 to"era,i!a0 4ra&da0 so"idar,ost i ra&,o4ra&,ost i5#e6$ *e,a i #$karaa

4reo&"a6$!$=) Jeda, od i"!e&a E&ro4ske U,i!e !e 4ro#oi!a ra&,o4ra&,osti *e,a i #$karaa

@B")1)sta& @7) Po&e"!a os,o&,i? 4ra&a E&ro4ske U,i!e 4ro4is$!e da se U,i!a 5as,i&a ,a ,ed!e"!i&i#0

$,i&er5a",i# &ri!ed,osti#a "!$dsko3 dosto!a,st&a0 s"o%ode0 !ed,akosti i so"idar,osti) Po3"a&"!e III-

!ed,akost0 $ B"a,$ 1.) re3$"ie ,aBe"o 5a%ra,e diskri#i,ai!e @i5#e6$ osta"i? os,o&a i 4o s4o"$0 a

B"a, 17) 4od ,a5i&o# =Jed,akost i5#e6$ #$karaa i *e,a= 4ro4is$!e: =Jed,akost i5#e6$

#$karaa i *e,a #ora %iti osi3$ra,a $ s&i# o%"asti#a0 $k"!$B$!$'i 5a4o"!a&a,!e0 4osao i 4"at$)

Pri,i4 !ed,akosti ,e s4ri!eBa&a $s&a!a,!e i"i $&o6e,!e s4ei!a",i? #!era $ korist #a,!e 5ast$4"!e,o3

s4o"a=) Ma4a 4$ta E&ro4ske U,i!e 5a ra&,o4ra&,ost *e,a i #$karaa 1-1.0 do,i!eta !e od

stra,e E&ro4ske Ko#isi!e0 te i5"a*e est 4rioritet,i? o%"asti $ ok&ir$ ko!i? !e E&ro4ska U,i!a

4 +e3i'0 A @1;) =Rod,e $"o3e i stereoti4i=) >e"si,ki 4ar"a#e,t 3ra6a,a0 +a,!a L$ka0 str)7;)



d!e"o&a"a $ 4eriod$ od 1) do 1.) 3odi,e $ i"!$ 4osti5a,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a d&i!e o%"asti

od 4ose%,e 4a*,!e s$: ra&,o4ra&,a 5ast$4"!e,ost s4o"o&a 4ri"iko# do,oe,!a od"$ka i 4ro#o&isa,!e

s4o",e ra&,o4ra&,osti $ &a,!sko! i ra5&o!,o! 4o"itii0 od,os,o &a, 3ra,ia E&ro4ske U,i!e) Ma4a

,a&odi s"i!ede'e: =Ze#"!e ko!e *e"e da se 4rik"!$Be E&ro4sko! U,i!i #ora!$ $ 4ot4$,osti da 4ri?&ate

os,o&,i 4ri,i4 ra&,o4ra&,osti #e6$ s4o"o&i#a) O,e #ora!$ o%e5%i!editi stro3o s4ro&o6e,!e5ako,a i $s4osta&iti adek&at,e $4ra&,e i s$dske siste#e) Prioritet E&ro4ske U,i!e $ %$d$'i#

4roesi#a 4roiri&a,!a %i'e ,ad3"eda,!e $&o6e,!a0 i#4"e#e,tai!e i s4ro&o6e,!a 5ako,a E&ro4ske

U,i!e o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a=)2

Pre#a re5$"tati#a dosada,!i? istra*i&a,!a dr*a&e e,tra",e i istoB,e E&ro4e s$ Besto korite,e kao

4ri#!eri &e"ike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ o%ra5o&a,!$) U st&ari0 $ &e'i,i dr*a&a o&e re3i!e s$ *e,e

%o"!e o%ra5o&a,e od #$karaa) Podai i5 Lat&i!e 4oka5$!$ da !e %ro! *e,a ko!e 4o?a6a!$ $,i&er5itet

.0; 4$ta &e'i od %ro!a #$karaa) Me6$ti#0 o&o ,i!e s"$Ba! s&$3d!e $ re3i!i) U 5a4a,!$!$'e#

4ri#!er$ ,era&,o4ra&,osti *e,a0 ,eda&,i 4odai i5 Tad*ikista,a 4oka5$!$ da !e 4ostotak d!e&o!Bia

$ sred,!oko"sko# o%ra5o&a,!$ o4ao ,a 78 4osto0 dok !e ,a 4oBetk$ 4erioda tra,5ii!e ,a s&aki?

. d!eBaka %i"o .9 d!e&o!Bie) 1.) 3odi,e !e sa#o 10 4osto st$de,ata ko!i s$ se $4isa"i ,a

$,i&er5itet i dr$3$ &rst$ $sta,o&e ,ako, sred,!e ko"e %i"e *e,e) O&i 4odai s$ &eo#a

5a%ri,!a&a!$'i) Ra5"ike !as,o 4oka5$!$ da se ,ara&,o4ra&,osti #o3$ 4ri#!e,iti i ,a #$kare i ,a

*e,e i da se te ra5"ike #ora!$ r!ea&ati $ o%a s"$Ba!a) A"i !e tako6er %it,o ,a4o#e,$ti da 'e $5rok i

ko,aB,e 4os"!edie ti? ra5"ika $ o%ra5o&a,!$ &!ero&at,o %iti 4os&e dr$3aBi!e) Na 4ri#!er0 iako &ii

,i&o o%ra5o&a,i? #$karaa $ Tad*ikista,$ 5,aBi %o"!e eko,o#ske 4ri"ike 5a #$kare $ to! dr*a&i0$ dr*a&a#a $ ko!i#a s$ *e,e %ro!,i!e ,a $,i&er5iteti#a0 #$kari i da"!e $*i&a!$ 4red,osti ,ad

*e,a#a 4o 4ita,!$ 4ri?oda) U Lat&i!i sit$ai!a *e,a ,a tr*it$ rada0 $4rkos &isoko# ,i&o$

o%ra5o&a,!a0 sada 4oka5$!e 5,ake 4o3ora,!a $ 4ore6e,!$ sa sit$ai!o# #$karaa)

Nera&,o4ra&,ost s4o"o&a $tiBe direkt,o i ,a #$kare i ,a *e,e0 a ta ,era&,o4ra&,ost 5a$5&rat

,e3ati&,o $tiBe i ,a 4orodie0 5a!ed,ie i Bita&e dr*a&e) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !e %it,a i

#$kari#a i *e,a#a) O%o!e direkt,o i i,direkt,o tr4e ,era&,o4ra&,osti) Re5$"tati dosada,!i?

istra*i&a,!a $ka5$!$ ,a to da !e taB,o da !e toko# 4rotek"i? deset"!e'a $Bi,!e,o #,o3o %it,i? st&ari

4o 4ita,!$ 3"o%a",e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) To $k"!$B$!e (or#a",e koristi @kao to s$ i5#!e,e

#,o3i? dr*a&,i? $sta&a s i"!e# 5a%ra,e diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a i $s&a!a,!e 4o"itika i

5ako,oda&st&a o !ed,aki# 4ri"ika#a $ dr*a&a#a iro# s&i!eta kao i st&ar,e 4ro#!e,e $ *i&oti#a

#$karaa i *e,a @,a 4ri#!er0 *e,e iro# s&i!eta da,as Bi,e #,o3o &e'i dio rad,e s,a3e ,e3o to !e5 Fa&re0 J)M) @19) Os,o&i E&ro4ske U,i!e i ko#$,itar,o3 4ra&a @4re&od: Mr) Đoki'0 A) I,stit$t C.; 4"$s0+eo3rad0 str) 1.)



to %io s"$Ba! 4ri!e ,eko"iko deset"!e'a) Me6$ti#0 $4rkos o&o# ,a4retk$0 ,era&,o4ra&,ost s4o"o&a

osta!e 5a!ed,iBka od"ika s&i? dr*a&a iro# s&i!eta) Ni $ !ed,o! dr*a&i ,a s&i!et$ ,e 4osto!i

ra&,o4ra&,ost i5#e6$ #$karaa i *e,a $ s&i# s(era#a *i&ota) to !e %it,i!e0 #,o3i ,a4rei

$Bi,!e,i 4o 4ita,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a se ,e odra*a&a!$ $ st&ar,osti e,tra",e0 istoB,e E&ro4e i

+a"ka,a) U ko,tekst$ soi!a",i?0 eko,o#ski? i k$"t$ro"oki? 4re&rata ko!i s$ 5a4oBe"i sa tra,5ii!o#,a tr*i,e eko,o#i!e i ko!i se ,asta&"!a!$ $ do%a 3"o%a"i5ai!e0 #,o3e dr*a&e $ re3i!i do*i&"!a&a!$

4orast i5$5et,o 5a%ri,!a&a!$'i? tre,do&a 4o 4ita,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) U4rkos ,eki# k"!$B,i#

,a4rei#a 4o 4ita,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ e,tra",o! i istoB,o! E&ro4i0 4osto!i &e"iki ra5"o3 5a

5a%ri,$tost: U ,eki# dr*a&a#a e,tra",e E&ro4e0 dr*a&,e i,stit$i!e 5a 4ro#oi!$ ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a s$ ras4$te,e i"i i# !e (i,a,sira,!e drastiB,o s#a,!e,o Tr3o&i,ska "i%era"i5ai!a $ Cr$5i!i !e

do&e"a do ,esra5#!er,o &isoko3 %ro!a *e,a ko!e 3$%e s&o! i5&or 5arade Neki? ; 4osto ,eda&,i?

*a"%i ko!e !e 4ri#io Od!e" 5a i,s4eki!$ rada $ Mo"da&i!i 4od,ose *e,e ,a&ode'i diskri#i,ai!$

s4o"o&a $ 4raksa#a 5a4o"!a&a,!a U sa#o 2 od 18 dr*a&a re3i!e *e,e Bi,e &ie od 1 4osto

4ar"a#e,taraa/ki) Po!a&e rod,o 5as,o&a,o3 ,asi"!a i tr3o&i,e *e,a#a s$ dosti3"e 5a%ri,!a&a!$'e

,i&oe) &edska se o%iB,o ,a&odi kao dr*a&a $ ko!o! !e ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,a &isoko# ,i&o$ i

o,a !e $isti,$ &eo#a ,a4redo&a"a ,a to# 4o"!$) Na 4ri#!er0 $ direkt,o i5a%ra,i# sk$4ti,a#a !e

5ast$4"!e,ost #$karaa i *e,a ot4ri"ike !ed,aka) U &edsko! !e 19)3odi,e 4ar"a#e,t saBi,!a&a"o

22 4osto #$karaa i 92 4osto *e,a) Me6$ti#0 ,ako, deta"!,i!e3 4re3"eda otkri&a#o da sit$ai!a

,i!e ,i i5%"i5a to"iko ra&,o4ra&,a ko"iko se Bi,i ,a 4r&i 4o3"ed) &edski d,e&,i "ist S&e,ska

Da3%"adet !e $ #art$ 1.7)3odi,e 4ro&eo a,ket$ istra*$!$'i rod,$ ra&,o4ra&,ost $ &edsko# 4ar"a#e,t$ @Riksda30 is4it$!$'i .22 od .2< B"a,o&a/ia Riksda3a o to#e kak&a !e0 4re#a ,!i?o&o#

#i"!e,!$0 ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,a ,!i?o&o# rad,o# #!est$) Re5$"tat !e %io 5a4a,!$!$'i: od .

4ar"a#e,tarki i5!as,i"e s$ se da s$ %i"e 4od"o*,e seks$a",o! diskri#i,ai!i toko# ,!i?o&o3 rada $

Riksda3$) Par"a#e,tarke s$ isk$si"e s&e0 od 4o,i*a&a,!a i"i o&i,istiBki? 4ri#!ed%i ,a ,!i?o& i53"ed

od #$ki? ko"e3a0 do 5a,e#ari&a,!a $ 4o"itiBki# de%ata#a) Dr$3e s$ 4ak i5!a&i"e da s$

isk"!$Bi&a,e i5 do,oe,!a %it,i? od"$ka 5%o3 Bi,!e,ie da s$ te od"$ke do,osi"e #$ke ko"e3e i5&a,

rad,o3 #!esta) U4rkos &e"iko# ,a4retk$0 4red ,a#a !e !o dosta 4os"a 4ri!e ,e3o #$kari i *e,e

%$d$ #o3"i $*i&ati $ st&ar,o! ra&,o4ra&,osti G Bak i $ dr*a&a#a $ ko!i#a !e ra&,o4ra&,ost ,a!&e'a)

S&aka dr*a&a $ re3i!i #o*e $ka5ati ,a ,eko"iko &eo#a $s4!e,i? *e,a ko!e s$ %i"e $ sta,!$ iskoristiti

4ri"ike ko!e s$ i# 4o,$di"e soi!a",e i eko,o#ske tra,s(or#ai!e $ ,!i?o&i# dr*a&a#a) U &e'i,i

s"$Ba!e&a s$ to &isokok&a"i(iira,e0 a#%iio5,e #"ade *e,e ko!e rade ,a &isoki# 4o"o*a!i#a $

6 Hea$0 E)0 Pettiti0 I)0 I#%ert0 >) @.882) La Ho,&e,tio, E$ro4ee,,e des troits des "?o##e0 Paris0 str) 91-9;)



#$"ti,aio,a",i# ko#4a,i!a#a0 o%a&"!a!$ i!e,!e,e 4os"o&e $ stra,i# dr*a&a#a i ko!e s$ $s4!e"e da

ost&are &eo#a &isok sta,dard *i&ota $ ka4ita"istiBko#0 tra,s,aio,a",o# okr$*e,!$) U dr$3i#

s"$Ba!e&i#a0 *e,e s$ stek"e i5$5et,o &isoke 4o"o*a!e $ !a&,i# ($,ki!a#a) Tre%a 5a4a#titi0

#e6$ti#0 da te *e,e 4redsta&"!a!$ i5$5et,o #a"i 4ostotak *e,a $ re3i!i)

Da %is#o to %o"!e o!e,i"i sta,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> $ ko,tekst$ 4redsto!e'i? e&ro4ski?i,te3rai!a $ o&o# ,a$B,o# rad$ 4red#et ,ae3 istra*i&a,!a se od,osio ,a 4ro$Ba&a,!e

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a kao i,di&id$a",o3 "!$dsko3 4ra&a i ,eod&o!i&o3 di!e"a $,i&er5a",i? "!$dski?

4ra&a ko!e !e #e6$,arod,i# dok$#e,ti#a 3ara,to&a,o0 4oto&a,o i 5ati'e,o kao ra5&o!,i 4rioritet

#e6$,arod,o3 4ra&a) Da %is#o 3a to %o"!e ras&!et"i"i 4red#et ,ae3 istra*i&a,!a kretao se od

?istori!sko3 os&rta ,a ko,ti,$itet *e,sko-#$ko3 4ita,!a i %or%e 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ E&ro4i0

4reko istra*i&a,!a 4o"o*a!a *e,e $,$tar ?istori!sko3 ra5&o!a +I>0 kao i a,a"i5e ,a!5,aBa!,i!i?

?istori!ski? dok$#e,ata o "!$dski# 4ra&i#a) Pred#et0 4ro%"e#0 i"!e&i i 4osta&"!e,e ,a$B,e

?i4ote5e 5a?t!e&a"i s$ od ,as da $ 4rostor,o# s#is"$ ,ae istra*i&a,!e 4roiri#o ,a 4ro$Ba&a,!e

$"o3e i $tia!a #e6$,arod,i? $,i&er5a",i? i re3io,a",i? sta,darda kao i,str$#e,ata 4o"itike

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ ok&ir$ U!edi,!e,i? ,aroda0 Me6$,arod,e or3a,i5ai!e rada0 Vi!e'a E&ro4e

i E&ro4ske U,i!e) Pred#et ,ae3 istra*i&a,!a !e i kritiBka o!e,a o ste4e,$ $sk"a6e,osti do#a'e3

4ra&,o3 ok&ira o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> sa #e6$,arod,i# sta,dardi#a kro5 a,a"i5$ $sta&a0

a,tidiskri#i,aio,i? 5ako,a i s$4sidi!er,o3 5ako,oda&st&a ko!i# s$ re3$"isa,e o%"asti dr$t&e,o3

*i&ota od i5$5et,o3 5,aBa!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a @4orodiB,o0 rad,o 5ako,oda&st&o0 5ako,i ko!i

re3$"i$ i5%ore0 o%ra5o&a,!e0 5dra&st&o0 soi!a",$ 5atit$0 #edi!ski 5ako,i i dr) ko!e $ka5$!e ,ai,tersektorsk$ 4rirod$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i siste#ski o3ra,iBe,i# #o3$',osti#a da se ,a 4o"!$

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 4osti3,$ re5$"tati os"a,!a,!e# sa#o ,a ka4aitete a,tidiskri#i,aio,o3

5ako,oda&st&a) Na$B,o istra*i&a,!e 4roiri"i s#o i ,a ko#4arati&,$ a,a"i5$ ra5&o!,i? dok$#e,ata0

,aio,a",e 4o"itike i $sta&,i? r!ee,!a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ >r&atsko! i S"o&e,i!i kao

5e#"!a#a B"a,ia#a E&ro4ske U,i!e i Sr%i!i i Hr,o! Cori kao 5e#"!a#a $ re3io,$ ko!e s$ ,a 4$t$ da

4osta,$ ka,didatki,!e 5a $"a5ak $ E&ro4sk$ U,i!$) U"o3$ i $tia! i,stit$i!a ko!e 4redsta&"!a!$

o4erati&,a ti!e"a 5a i#4"e#e,tai!$ ,or#ati&,i? i,str$#e,ata 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 kao i

strate3i!e o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a a,a"i5ira"i s#o $ ok&ir$ E&ro4sko3 Par"a#e,ta i E&ro4ske

Ko#isi!e $ E&ro4sko! U,i!i i ko#4arira"i i? sa i,stit$i!a#a i strate3i!a#a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a

$ +I>) Pred#et istra*i&a,!a !e i $t&r6i&a,!e st&ar,e diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a $ 4rioritet,i#

o%"asti#a dr$t&e,o3 *i&ota i to: o%ra5o&a,!a @4redko"sko0 os,o&,o0 sred,!oko"sko i &isoko

eko,o#ska 4artii4ai!a @rad0 5a4o"!a&a,!e i 4rist$4 res$rsi#a $Be'e *e,a i #$karaa $

5ako,oda&,o!0 i5&r,o! i s$dsko! &"asti soi!a",e 5atite i soi!a",e i,k"$5i!e 5dra&"!a i 5dra&st&e,e



5atite ,asi"!e ,a os,o&$ s4o"a rod,o se,5iti&,i? %$d*eta0 #edi!a0 statistika0 !e5ika i $"o3e

#$kara) Nako, 4ro&ede,i? a,a"i5a 4ot&rdi"i s#o ,ae ?i4otetske sta&o&e da st&ar,a

diskri#i,ai!a 4osto!i i da ,a ost&ari&a,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a tre%a i,te,5i&,o raditi $ s#is"$

!aBa,!a siste#a0 #e?a,i5a#a i i#4"e#e,tai!e #e6$,arod,i? sta,darda 3d!e 5ako,oda&,a i i5&r,a

&"ast i#a k"!$B,$ $"o3$)Str$kt$ra o&e doktorske disertai!e 4rei5,o odra*a&a ,!e,$ te#$) Doktorsk$ disertai!$ Bi,e: $&od0

teori!ske os,o&e istra*i&a,!a0 #etodo"oka ko,e4t$a"i5ai!a disertai!e0 4et di!e"o&a0 11

($,kio,a",o 4o&e5a,a od!e"!ka i 5ak"!$Bak sa 4re4or$ka#a)

U $&od$ rada s#o ra5#atra"i 4ro%"e#atik$ te#e doktorske disertai!e sa os&rto# ,a 4red#et

istra*i&a,!a0 o!e,$ re5$"tata dosada,!i? istra*i&a,!a i 4redsta&i"i str$kt$r$ doktorske disertai!e)

Teori!ske os,o&e istra*i&a,!a sadr*e teori!ske os&rte ,a 4ita,!a ko!a s$ od i5$5et,o3 5,aBa!a 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a kao "!$dsko3 4ra&a od k"!$B,e &a*,osti 5a *e,e i #$kare)

Metodo"oka ko,e4t$a"i5ai!a disertai!e de(i,ie: 4ro%"e# istra*i&a,!a 4red#et istra*i&a,!a

i"!e&e istra*i&a,!a0 siste# 3"a&,e i 4o#o',i? ?i4ote5a de(i,ii!$ 4o!#o&a siste# &ari!a%"i siste#

i,dikatora ,aBi, istra*i&a,!a ,a$B,a i dr$te,a o4ra&da,ost istra*i&a,!a &re#e,sko i 4rostor,o

odre6e,!e istra*i&a,!a)

PRVI DIO 9 ANALIZA RAVNOPRAVNOSTI SPOLOVA KROZ HISTORIJSKI RAZVOJ U

EVROPI* BIH I NAJZNAAJNIJIM DOKUMENTIMA O LJUDSKIM PRAVIMA

.) Pr&i od!e"!ak 4r&o3 di!e"a - Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a kro5 ?istori!ski ra5&o! $ E&ro4i1) Dr$3i od!e"!ak 4r&o3 di!e"a - Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a kro5 ?istori!ski ra5&o! +I>

7) Tre'i od!e"!ak 4r&o3 di!e"a - Na!5,aBa!,i!i ?istori!ski dok$#e,ti o "!$dski# 4ra&i#a

DRUGI DIO 9 MEUNARODNI UNIVERZALNI I REGIONALNI PRAVNI IZVORI KAO

INSTRUMENTI POLITIKE RAVNOPRAVNOSTI SPOLOVA

9) Pr&i od!e"!ak dr$3o3 di!e"a - A,a"i5a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ #e6$,arod,i#

dok$#e,ti#a UN-a

2) Dr$3i od!e"!ak dr$3o3 di!e"a - A,a"i5a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ #e6$,arod,i#

dok$#e,ti#a MOR-a

) Tre'i od!e"!ak dr$3o3 di!e"a - A,a"i5a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ #e6$,arod,i#

dok$#e,ti#a VE

;) et&rti od!e"!ak dr$3o3 di!e"a - A,a"i5a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ re3io,a",i#

dok$#e,ti#a EU



TREI DIO 9 DOMAI IZVORI KAO INSTRUMENTI RAVNOPRAVNOSTI SPOLOVA U

BOSNI I HERCEGOVINI

<) Pr&i od!e"!ak tre'e3 di!e"a - A,a"i5a $sta&a ,a dr*a&,o# i e,titetsko# ,i&o$ $ +I>

8) Dr$3i od!e"!ak tre'e3 di!e"a - A,a"i5a a,tidiskri#i,ai!ski? 5ako,a $ +I>.) Tre'i od!e"!ak tre'e3 di!e"a -A,a"i5a s$%sidi!er,o3 5ako,oda&st&a $ 4rioritet,i# o%"asti#a

5,aBa!,i# 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ +I>

ETVRTI DIO 9 STRATEGIJE I INSTITUCIJE ZA RAVNOPRAVNOST SPOLOVA U

BOSNI I HERCEGOVINI I EVROPSKOJ UNIJI

..) Pr&i od!e"!ak Bet&rto3 di!e"a - A,a"i5a strate3i!a i i,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ +I>

.1) Dr$3i od!e"!ak Bet&rto3 di!e"a - Ko#4arati&,a a,a"i5a ra&o4ra&,osti s4o"o&a $ ,aio,a",i#

4o"itika#a 5e#a"!a $ re3i!i

- A,a"i5a ,aio,a",e 4o"itike Re4$%"ike >r&atske

- A,a"i5a ,aio,a",e 4o"itike Re4$%"ike S"o&e,i!e

- A,a"i5a ,aio,a",e 4o"itike Re4$%"ike Sr%i!e

- A,a"i5a ,aio,a",e 4o"itike Re4$%"ike Hr,e Core

.7) Tre'i od!e"!ak Bet&rto3 di!e"a - A,a"i5a strate3i!a i i,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $

ok&ir$ EU

PETI DIO 9 ANALIZA STVARNOG STANJA RAVNOPRAVNOSTI SPOLOVA U

KONTEKSTU RODNO SENZITIVNIH INDIKATORA U BOSNI I HERCEGOVINI

.9) Pr&i od!e"!ak esto3 di!e"a - O%ra5o&a,!e

.2) Dr$3i od!e"!ak esto3 di!e"a - Eko,o#ska 4artii4ai!a @rad0 5a4o"!a&a,!e0 4rist$4

res$rsi#a

.) Tre'i od!e"!ak esto3 di!e"a - Partii4ai!a $ 5ako,oda&,o!0 i5&r,o! i s$dsko! &"asti

.;) et&rti od!e"!ak esto3 di!e"a - Zdra&st&e,a 5atita

.<) Peti od!e"!ak esto3 di!e"a - Nasi"!e ,a os,o&$ s4o"a

.8) esti od!e"!ak esto3 di!e"a - Rod,o os!et"!i&i %$d*eti

1) Sed#i od!e"!ak esto3 di!e"a - Rod,o os!et"!i&i #edi!i

1.) Os#i od!e"!ak esto3 di!e"a - Rod,o os!et"!i&a statistika

11) De&eti od!e"!ak esto3 di!e"a - Rod,o os!et"!i& !e5ik



U +!%o& d#$e(u rada 4ro$Ba&a"i s#o ra&,o4ra&,ost s4o"o&a kro5 ?istori!ski ra5&o! E&ro4e od

(ra,$ske %$r*oaske re&o"$i!e 3d!e s$ artik$"isa,i 4r&i !a&,i 5a?t!e&i 5a ra&,o4ra&,ost *e,a ko!a !e

,asta&"!e,a kro5 %or%$ 5a 4ra&o 3"asa $ N!e#aBko!0 E,3"esko! i A#erii do e&ro4"!a,ki ko!e s$

o%i"!e*i"e o&a! 4eriod) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a s#o 4oredi"i kro5 4rika5 rod,i? od,osa i 4o"o*a!a

*e,e od sred,!e3 &i!eka do 4ostsoi!a"istiBko3 4erioda $ +I>) U o&o# di!e"$ a,a"i5ira"i s#o,a!stari!e dok$#e,te o "!$dski# 4ra&i#a ko!i# s$ 4ot&r6e,a 4ra&a i s"o%ode s&i? "!$di $ ok&ir$

ko!i? !e 4ro#o&ira, #ode" #oder,o3 de#okratsko3 dr$t&a: Ma3,a arta "i%ertat$#0 >a%eas or4$s

a#e,de,t at @.;8)30 Dek"arai!a o ,e5a&is,osti @.;;0 +i"" o( ri3?ts0 Usta&,i a#a,d#a,i ,a

Usta& SAD @.;<;)30 Dek"arai!a 4ra&a Bo&!eka i 3ra6a,i,a @.;<8)3 i Medi,ska 4o&e"!a @17)3)

>istori!ski os&rt ,a ko,ti,$itet *e,sko-#$ko3 4ita,!a $ E&ro4i ,a# !e %io ,eo4?oda, i5 ra5"o3a to

se $ to# 4eriod$ ,a *e,$ 3"eda kao ,a Dr$3o i ta dr$3ost o%"ik$!e ,!e, dr$t&e,i 4o"o*a!0 ,!e,$ #o'

i $tia!) I,teresa,t,o !e da $ to &ri!e#e0 $ VI &i!ek$ i do%a re,esa,se0 4oBi,!$ da se otkri&a!$

ko,ti,e,ti0 4a i E&ro4a do%i!a s&o!e &i5$e",e 4redsta&e $ 3eo3ra(ski# karta#a $ o%"ik$ *e,sko3

ti!e"a) =Ko,ti,e,ti s$0 $ i5&!es,o# s#is"$ =%i"i= *e,e) M$ki os&a!aBi 4rist$4i"i s$ A#erii kao *e,i

ko!$ &a"!a os&o!iti G to i"$str$!e istori!a ko"o,i5ai!e) E&ro4a !e &i!eko&i#a i5"a3a,a #$ko#

4o3"ed$) Mo*da ,i!e s"$Ba!,o to se tak&a iko,o3ra(ska 4redsta&a E&ro4e 5adr*a"a i do ,ai? da,a i

4osta"a e(ikas,o or$*!e $ r$ka#a 4ro#otera e&ro4sko3 eko,o#sko3 i5o%i"!a i 5a!ed,it&a)

D!u"# d#o rada !e 4os&e'e, a,a"i5i #e6$,arod,i? $,i&er5a",i? i re3io,a",i? 4ra&,i? i5&ora kao

i,str$#e,ta 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) O,i s$ 5,aBa!,i !er 4ri#!e,a sta,darda "!$dski? 4ra&a

ko!e o,i $sta,o&"!a&a!$ $k"!$B$!e i 3ara,i!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Na!&e'i %ro! os,o&,i?#e6$,arod,i? dok$#e,ata o "!$dski# 4ra&i#a !e rati(iko&a,0 kao i 4ose%,i dok$#e,ti ko!i

4ro4is$!$ sta,darde ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i re3io,a",i dok$#e,ti o "!$dski# 4ra&i#a) U $sta&,i#

siste#i#a ,aBe",o s$ 4ri5,ati #e6$,arod,i sta,dardi "!$dski? 4ra&a) Ne4rikos,o&e,a dr$t&e,a

&ri!ed,ost "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda os&!edoBe,a !e i Bi,!e,io# da s$ $4ra&o ta 4ra&a

,a!4ri!e i ,a!&ie 4re"a 3ra,ie s$&ere,osti 4o!edi,e dr*a&e i ,!e,e ,aio,a",e $sta&,osti) S&e

&e'i# %ro!e# $,i&er5a",i? i re3i,a",i? #e6$,arod,i? akata ,e sa#o da s$ $s4osta&"!e,i si3$r,i!i

#e6$,arod,i sta,dardi 5a o&e s"o%ode i 4ra&a0 ,e3o !e i ,!i?o& kata"o3 sta",o 4roiri&a,) To !e

tako6e 4ra'e,o 4re$5i#a,!e# o%a&e5e od stra,e 4o!edi,e dr*a&e da 'e ta 4ra&a 4oto&ati0 kao i

#e6$,arod,i# ,ad5oro# da "i $ ,!e,o# 4ra&,o# siste#$ ta 4ra&a 4osto!e0 da "i se ost&ar$!$ i da "i

s$ 4ra&,o 5ati'e,a0 s&e do ,!i?o&e i,stit$i,a"i5o&a,e 5atite ,a sa#o# #e6$,arod,o# ,i&o$)

Pre#a to#e0 "!$dska 4ra&a i os,o&,e s"o%ode da,as s$ &r"o 5,aBa!,a 3ra,a #e6$,arod,o3 4ra&a od

4r&ora5red,e &a*,osti0 re3io,a",e i"i s&!etske di#e,5i!e)



U 4r&o# od!e"!k$ dr$3o3 di!e"a %a&i"i s#o se a,a"i5o# ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ #e6$,arod,i#

dok$#e,ti#a U!edi,!e,i? ,aroda)

Dr$3i od!e"!ak dr$3o3 di!e"a 4os&e'e, !e a,a"i5i dok$#e,ata o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a

Me6$,arod,e or3a,i5ai!e rada)

U tre'e# od!e"!k$ dr$3o3 di!e"a a,a"i5ira"i s#o dok$#e,te o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a Vi!e'a E&ro4e)et&rti od!e"!ak dr$3o3 di!e"a !e (ok$sira, ,a a,a"i5$ dok$#e,ata o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a re3io,a

E&ro4ske U,i!e) O&i dok$#e,ti 4redsta&"!a!$ sta,darde ko!i (or#a",o G 4ra&,o o%a&e5$!$ +I>0 i

ko!i i#a!$ ,es$#,!i&$ &a*,ost $ o&o# 4eriod$ kad +I> is4$,!a&a o%a&e5e 5a 4roes 4ridr$*i&a,!a

E&ro4sko! U,i!i) O&a re3io,a",a or3a,i5ai!a kao 4ri#ara, i"! i#a st&ara,!e !edi,st&e,o3 tr*ita $5

$Be'e s&i? dr*a&a0 a"i isto tako &e"ik$ 4a*,!$ 4ok"a,!a 5atiti "!$dski? 4ra&a i to 4osta&"!a kao

os,o&,e 4ri,i4e d!e"o&a,!a E&ro4ske U,i!e 3d!e se dok$#e,ti#a o ra&,o4ra&,osti i !ed,akosti

s4o"o&a da!e i5$5et,o &e"iki 5,aBa!) To !e 4ote,ira,o $ $3o&or$ o os,i&a,!$ E&ro4ske U,i!e i

4ot&r6e,o EU Po&e"!o# os,o&,i? 4ra&a i5 1)3odi,e0 ko!o# se 5a%ra,!$!e diskri#i,ai!a ,a

os,o&$ s4o"a0 a B"a, <7) !e 4ose%,o 4os&e'e, !ed,akosti *e,a i #$karaa i to $ s&i# 4odr$B!i#a

dr$t&e,o3 *i&ota) Odred%e o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a s$ $3ra6e,e i $ $3o&or i5 Mastri?ta i

A#sterda#a) +ro!,e s$ direkti&e E&ro4ske 5a!ed,ie ko!e tretira!$ o%"ast ra&,o4ra&,osti s4o"o&a od

ko!i? s$ s&akako ,a!5,aBa!,i!e i ,a!%ro!,i!e i5 o%"asti 5a4o"!a&a,!a i soi!a",e 5atite)

Pred#et 4ro$Ba&a,!a t!e.e" d#$e(a !e a,a"i5a do#a'i? i5&ora kao i,str$#e,ata ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a $ +I>)

U 4r&o# od!e"!k$ tre'e3 di!e"a a,a"i5ira"i s#o $sta&e ,a dr*a&,o# i e,titetsko# ,i&o$ +I> i $t&rdi"ida isti sadr*e o4'$ 5a%ra,$ diskri#i,ai!e0 4a tako i 5a%ra,$ diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a0 a Usta&

+I> i,kor4orira i5riBito 4o!edi,e ko,&e,i!e ko!e se tiB$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ 4ra&,i siste#

+I>) U o&o# od!e"!k$ s#o se kritiBki os&r,$"i ,a 4otre%$ $&o6e,!a 3e,der 4ers4ekti&e kro5 $sta&,e

4ro#!e,e $ +I>0 !er !e ra&,o4ra&,ost s4o"o&a os,o&,o "!$dsko 4ra&o i os,o& s&i? dr$3i? od,osa

4ri&at,o3 i dr$t&e,o3 *i&ota)

Dr$3i od!e"!ak tre'e3 di!e"a i#a!$'i $ &id$ 5,aBa! ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i 5a%ra,e diskri#i,ai!e

4os&e'e, !e a,a"i5i a,tidiskri#i,aio,o3 5ako,oda&st&a $ +I> i to Zako,a o ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a sa kritiBki# os&rto# ,a o!e,$ sta,!a o $sk"a6e,osti s$%sidi!ar,i? 4ro4isa ,a ,i&o$

5ako,oda&,e0 i5&r,e i s$dske &"asti ,a dr*a&,o# i e,titetsko# ,i&o$ $ +I> sa Zako,o# o

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i Zako, o 5a%ra,i diskri#i,ai!e) Na ,i&o$ dr*a&e +I>0 5ako,oda&a se0

4ot$!$'i $sta&o# odre6e,e ,ad"e*,osti dr$3i? 4o"itiBko-teritori!a",i? !edi,ia $ +I> o4red!e"!$!e 5a

ok&ir,o re3$"isa,!e te#atike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $5 o%a&e5$ da s&i dr$t&e,i akteri $sk"ade

s&o!e 4ra&,e 4ro4ise sa ,a&ede,i# ok&ir,i# 5ako,i#a)



U tre'e# od!e"!k$ tre'e3 di!e"a data !e a,a"i5a s$%sidi!er,o3 5ako,oda&st&a $ o%"asti#a 5,aBa!,i#

5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a)

et%!t# d#o rada dao !e od3o&or ,a os,o&$ ko#4arati&,e a,a"i5e ko"iko s$ strate3i!e i i,stit$i!e 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ +I> $sk"a6e,e sa strate3i!a#a i i,stit$i!a#a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $

ok&ir$ E&ro4ske U,i!e $ i"!$ osi3$ra,!a i 4ro&o6e,!a #e6$,arod,i? sta,darda $ o%"astira&,o4ra&,osti s4o"o&a)

U 4r&o# od!e"!k$ Bet&rto3 di!e"a s$ a,a"i5ira,e strate3i!e ko!e kreira!$ 4o"itike i de(i,i$ 4ra&e

d!e"o&a,!a $ o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>) I,stit$i!e ko!e d!e"$!$ kao o4erati&,a ti!e"a $

o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a dr*a&,o# i e,titetsko# ,i&o$ 4ri 5ako,oda&,o! i i5&r,o! &"asti)

S4ei(iB,a $"o3a ko!a !e data Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a o&i# i,stit$i!a#a ,e 5,aBi da s$

dr$3a ti!e"a i or3a,i &"asti os"o%o6e,i od3o&or,osti $ o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) I4ak ,a&ede,e

i,stit$i!e $ ok&ir$ 5ako,oda&,e i i5&r,e &"asti i#a!$ ,e4ro!e,!i&$ i 4ri#ar,$ $"o3$ $ s#is"$

$s#!era&a,!a0 koordi,ira,!a i i,iira,!a 4ro&o6e,!a #!era i akti&,osti $ o%"asti ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a) O&a a,a"i5a sadr*i i kritiBk$ o!e,$ $ od,os$ ,a #a,dat i $t&r6e,e i"!e&e i,stit$i!a 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) O#%$ds#e, 5a "!$dska 4ra&a +I> !e $ ok&ir$ o&o3 od!e"!ka 4ro$Ba&a, kao

e,tra",a i,stit$i!a 5a 5atit$ od diskri#i,ai!e)

Dr$3i od!e"!ak Bet&rto3 di!e"a rada ,as #etodo# ko#4arati&,e a,a"i5e $4o5,a!e sa ,aio,a",i#

4o"itika#a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 5e#a"!a $ re3io,$ i to >r&atske i S"o&e,i!e0 kao B"a,ia

E&ro4ske U,i!e i Sr%i!e i Hr,e Core0 kao ka,didatki,!a 5a B"a,st&o $ E&ro4sko! U,i!i)

Pred#et 4ro$Ba&a,!a tre'e3 od!e"!ka Bet&rto3 di!e"a ,as $4o5,a!e sa tri strateka 4ra&a $ ko!i# sekre'e 4o"itika ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ E&ro4sko! U,i!i i to: Strate3i!a 5a4o"!a&a,!a0 Strate3i!a

soi!a",e 4o"itike0 Akio,i 4ro3ra#i i Ce,der #ai,stra#i,3) A,a"i5ira"i s#o i i,stit$i!e 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ko!e d!e"$!e $ ok&ir$ E&ro4sko3 Par"a#e,ta i i,stit$i!e ko!e d!e"$!$ $ ok&ir$

E&ro4ske Ko#isi!e) Istra*i&a,!e $ o&o# 4ot4o3"a&"!$ s#o 4roiri"i $ 4rostor,o# s#is"$ ,a a,a"i5$

i,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ 5e#"!a#a B"a,ia#a E&ro4ske U,i!e) Na os,o&$ 4odataka

ko!i s$ 4roi5a"i i5 ko#4arati&,e a,a"i5e da"i s#o i o!e,$ o o&o! 4ro%"e#atii $ E&ro4sko! U,i!i)

Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 kao ra5&o!,i 4rioritet E&ro4ske U,i!e0 $ o&o# od!e"!k$ a,a"i5ira"i s#o

4rika5o# 4o"o*a!a *e,e $ E&ro4sko! U,i!i $ ko,tekst$ rod,o se,5iti&,i? i,dikatora)

Pet# d#o sadr*i a,a"i5$ st&ar,o3 sta,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>) U ok&ir$ de&et od!e"!aka o&o3

di!e"a !e i5&re,a 4re5e,tai!a i i,ter4retai!a re5$"tata istra*i&a,!a st&ar,e ra&,o4ra&,osti $

ko,tekst$ rod,o se,5iti&,i? i,dikatora i to: o%ra5o&a,!e0 eko,o#ska 4artii4ai!a @rad0

5a4o"!a&a,!e0 4rist$4 res$rsi#a0 4artii4ai!a $ 5ako,oda&,o!0 i5&r,o! i s$dsko! &"asti0

5dra&st&e,a 5atita0 ,asi"!e ,a os,o&$ s4o"a0 rod,o os!et"!i&i %$d*eti0 #edi!i0 statistika i !e5ik)



Istra*i&a,!e s#o 5a&ri"i 5ak"!$B,i# ra5#atra,!e# 3d!e s#o 4ot&rdi"i ,ae ?i4otetiBke sta&o&e0 da"i

kritiBki os&rt i 4red"o*i"i 4re4or$ke ko!e 'e 5a?t!e&ati s,a*,i!$ $"o3$ dr*a&e $ !aBa,!$ siste#a

4ri#!e,e #e6$,arod,i? sta,darda 5a ost&are,!e ra&,o4ra&,ost s4o"o&a i do4ri,i!eti s#a,!e,!$ sto4e

diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a $ i"!$ 5atite os,o&,i? "!$dski? 4ra&a i adek&at,o3 $k"!$Bi&a,!a i

iskorita&a,!a ,a!&a*,i!e3 ra5&o!,o3 res$rsa G "!$dsko3 res$rsa $ s&i# o%"asti#a dr$t&e,o3 *i&ota)

I TEORIJSKE OSNOVE ISTRA;IVANJA

L!$dska 4ra&a i os,o&,e s"o%ode s$ 4odr$B!e 3d!e !e #e6$,arod,o 4ra&o da"eko ,a!&ie od#ak"o0

kako sta",i# ire,!e# s4iska ti? 4ra&a i deta"!,o'$ $ ,!i?o&o# ,or#ira,!$0 tako i s&e &e'o#



i,stit$io,a"i5ai!o# stara,!a o ,!i?o&o# ost&ari&a,!$ i 5atiti0 $k"!$B$!$'i i 4ose%,e0 a &e'

4r&ora5red,o 5,aBa!,e i,str$#e,te i i,stit$te te 5atite ,a #e6$,arod,o# ,i&o$) Kr$3 "!$dski?

4ra&a i s"o%oda0 istori!ski 4os#atra,o0 sta",o se irio) Z%o3 to3a0 kao i 5%o3 ,!e3o&e dr$t&e,e

4rirode i &rste ,!i?o&i? ,osi"aa0 4ris$t,e s$ ra5"iBite teori!ske k"asi(ikai!e i $sta&,e siste#atike

"!$dski? 4ra&a i s"o%oda) S o%5iro# ,a dr$t&e,$ 4rirod$ "!$dski? 4ra&a i s"o%oda0 !ako !e5ast$4"!e,a ,!i?o&a 4od!e"a ,a 3ra6a,ska0 4o"itiBka0 eko,o#ska0 soi!a",a i k$"t$r,a) Cra6a,ska

4ra&a karakterie Bo&!eko&a a$to,o#i!a $ od,os$ ,a dr*a&$0 dok 4o"itiBki# 4ra&i#a 4ri4ada!$ o,a

4ra&a ko!a 5,aBe Bo&!eko&o $Be'e $ $4ra&"!a,!$ dr*a&,i# i i,aBe !a&,i# 4os"o&i#a) I 5a 3ra6a,ska

i 5a 4o"itiBka 4ra&a !e karakteristiB,o da se 4ri#ar,o %a5ira!$ ,a ,aBe"$ s"o%ode) Eko,o#ska0

soi!a",a i k$"t$r,a 4ra&a s$ istori!ski ,asta"a kas,i!e ,e3o 3ra6a,ska i 4o"itiBka 4ra&a) O&a 4ra&a

i#a!$ dr$t&e,$ ($,ki!$ da "!$de do&ed$ $ to $!ed,aBe,i!i i 4ra&ed,i!i dr$t&e,i 4o"o*a!) NaBe"a

!ed,akosti0 ra&,o4ra&,osti i so"idar,osti s$ ,!i?o& 4ri#ar,i os"o,a) Pita,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a

,is$ 4ita,!a ko!a se tiB$ sa#o *e,a0 kako se to Besto s?&ata i t$#aBi) ; Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a s4ada

$ te#e"!,a i dr$t&e,o 4ri5,ata 3ra6a,ska0 k$"t$r,a0 eko,o#ska0 4o"itiBka i dr$t&e,a 4ra&a) Z%o3

to3a !e ,eo4?od,o kreirati 4o"itik$ ko!a 'e o#o3$'iti da *e,e i #$kari ost&ar$!$ s&o!a 4ra&a i

i#a!$ !ed,ak 4rist$4 i ko,tro"$ ,ad koristi#a ra5&o!,o3 4roesa) Na ko!i ,aBi, 'e dr*a&a 4oti&ati

#e6$,arod,e dok$#e,te i ko"iko 'e i,stit$io,a",o raditi ,a $,a4re6i&a,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0

od,os,o "!$dski? 4ra&a0 4redsta&"!a 4ita,!e &a*,o 5a s&e0 kako #$kare tako i *e,e0 ko!i s$ s&!es,i

da ,e#a de#okratsko3 ra5&o!a ako $ ,!e#$ ,e $Best&$!$ ra&,o4ra&,o) Pr&i teori!ski 4rist$4 ko!i !e

5,aBa!a, 5a o&a! rad !e 4ro$Ba&a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 t!) rod,i? od,osa kro5 ?istori!$0od,os,o s?&ata,!e ?istori!e kao di,a#ike dr$t&e,i? od,osa $ ko!i#a s$ rod i rod,i od,osi odi3ra"i

4res$d,$ $"o3$0 odre6$!$'i 4o"o*a! *e,e i ,!i?o&$ $"o3$ $ st&ara,!$ ?istori!e0 ,eke ,ai!e0 dr*a&e i"i

ko,ti,e,ta) To 5,aBi da !e 4ro$Ba&a,!e ,eko3 &re#e,sko3 4erioda (ok$sira,o ,a is4iti&a,!e rod,i?

od,osa $ to# 4eriod$0 t!) od,osa i5#e6$ *e,a i #$karaa ko!i s$ odre6i&a"i ,!i?o&e $"o3e0 4o5ii!e

i #o3$',osti $ dr$t&$) Pro$Ba&a,!e $"o3e *e,a $ ?istori!i 5,aBi"o %i ,a!kra'e reBe,o ras&!et"iti ,eke

?istori!ske do3a6a!e ,a os,o&$ 3ra6e ko!a !e osta"a od *e,a ko!e s$ $ ,!i#a $Best&o&a"e)

Pro$Ba&a,!e o,o3a to s#o ,a5&a"i ra&,o4ra&,ost s4o"o&a a,a"i5ira,a kro5 ?istori!ski ra5&o! $

E&ro4i0 +I> i ,a!5,aBa!,i!i# dok$#e,ti#a o "!$dski# 4ra&i#a 4redsta&"!a teori!ski 4rist$4 $ ko!e#

!e 4ri!e s&e3a 4ro$Ba&a,a istori!a *e,ske e#a,i4ai!e0 $"o3a *e,ski? 4okreta i ,!i?o& $tia!) Dr$3i

teori!ski 4rist$4 se od,osi ,a i,terdisi4"i,ar,o istra*i&a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a kro5 $"o3e i

$tia! #e6$,arod,i? $,i&er5a",i? i re3io,a",i? 4ra&,i? i5&ora kao i,str$#e,ata 4o"itike

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i $"o3e i $tia!a do#a'i? 4ra&,i? i5&ora kao i,str$#e,ata ra&,o4ra&,osti

7 A&ra#o&0 S)0 KreBa0 M) @.8<<) Me6$,arod,o !a&,o 4ra&o) Na$B,a k,!i3a0 +eo3rad0 str) ..)



s4o"o&a $ +I>) Me6$,arod,i $,i&er5a",i i5&ori kao i,st$#e,t 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a

5,aBa!,i s$ !er 4ri#!e,a sta,darda "!$dski? 4ra&a ko!e o,i $sta,o&"!a&a!$ $k"!$B$!e i 3ara,i!e

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Na!&e'i %ro! #e6$,arod,i? dok$#e,ata o "!$dski# 4ra&i#a !e rati(iko&a,)

U $sta&,i# siste#i#a ,aBe",o s$ 4ri5,ati #e6$,arod,i sta,dardi "!$dski? 4ra&a) Ne4rikos,o&e,a

dr$t&e,a &ri!ed,ost "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda os&!edoBe,a !e i Bi,!e,io# da s$ $4ra&o ta 4ra&a ,a!4ri!e i ,a!&ie 4re"a 3ra,ie s$&ere,osti 4o!edi,e dr*a&e i ,!e,e ,aio,a",e $sta&,osti) S&e

&e'i# %ro!e# $,i&er5a",i? i re3i,a",i? #e6$,arod,i? akata ,e sa#o da s$ $s4osta&"!e,i si3$r,i!i

#e6$,arod,i sta,dardi 5a o&e s"o%ode i 4ra&a0 ,e3o !e i ,!i?o& kata"o3 sta",o 4roiri&a,) Pre#a

to#e0 "!$dska 4ra&a i os,o&,e s"o%ode da,as s$ 3ra,a #e6$,arod,o3 4ra&a od 4r&ora5red,e

&a*,osti0 re3io,a",e i"i s&!etske di#e,5i!e) Ti#e o,a ,is$ i53$%i"a karakter $sta&,i? 4ra&a $ s&ako!

dr*a&i0 ,e3o !e ,a4roti&0 to ,!i?o&o s&o!st&o o!aBa,o0 4od $s"o&o# i #!eri $ ko!o! !e #e6$,arod,o

4ra&o "!$dski? 4ra&a 4osta"o sasta&,i dio ,!e,o3 4ra&,o3 siste#a) Na ta! ,aBi, #e6$,arod,o i

$,$tra,!e 4ra&o s&e &ie 4osta!$ sasta&,i d!e"o&i !e"i,e 4ra&,o3 4oretka s&ake dr*a&e) To ,e 5,aBi

da #e6$ ,!i#a ,e#a ra5"ike0 s ti# to o,e ,e 5,aBe i ,!i?o&$ #e6$so%,$ s$4rot,ost0 ,e3o0 ,a4roti&0

Bi,e od,os $5a!a#,o3 do4$,!a&a,!a0 ko!e tek tada 4redsta&"!a !e"i,$) < Ra5"ike s$ $ s$%!ekti#a

4ra&a @$ $,$tra,!e# 4ra&$ to s$ (i5iBka i 4ra&,a "ia0 a $ #e6$,arod,o# 4ra&$ 4ri#ar,o dr*a&e i

#e6$,arod,e or3a,i5ai!e0 kao i $ sa#i# i5&ori#a 4ra&a) No0 k"!$B,a !e ra5"ika $ to#e to do#a'e

4ra&o karakterie s$%ordi,ai!a kao 4otBi,!a&a,!e 4ra&$ ko!e 4ro4is$!e dr*a&,a &"ast dok se

#e6$,arod,o 4ra&o %a5ira ,a 4ri,i4$ koordi,ai!e0 !er #$ se dr*a&e 4otBi,!a&a!$ 4o 4ri,i4$

s"o%od,o i5ra*e,e &o"!e !ed,aki? s$%!ekata) O,e s$0 isto&re#e,o0 4ri to#e $ d&ostr$ko! $"o5i ist&araoa to3 4ra&a i s$%!ekta 4ra&a0 d$*,osti i od3o&or,osti $ ,!e3o&o# ost&ari&a,!$ i 5atiti)

U4ra&o o&ak&a $"o3a dr*a&e i o#o3$'a&a da o&a d&a 4ra&a %$d$ sasta&,i di!e"o&i !e"o&ito3

4ra&,o3 siste#a 4o!edi,e dr*a&e0 to i#a 5a 4os"!edi$ !aBa,!e k&a"iteta sa#o3 4ra&a0 kao i ,!e3o&$

?ar#o,i5ai!$ ,a #e6$,arod,o#0 re3io,a",o# i s&!etsko# 4rostor$)8 Tre'i teori!ski 4rist$4 $

,ae# rad$ !e ,a!%"i*i ,a!,o&i!i# istra*i&a,!i#a o st&ara,!$ ,ad,aio,a",i? str$kt$ra kao to !e

E&ro4ska U,i!a $ ko!o! !e ra&,o4ra&,ost s4o"o&a &isoko ,a 4o"itiBko! a3e,di) Na os,o&i

A#sterda#sko3a s4ora5$#a E&ro4ske U,i!e dr*a&e B"a,ie d$*,e s$ 4ro#iati ra&,o4ra&,ost

i5#e6$ #$karaa i *e,a te osi3$rati rad,ii#a i rad,ia#a ra&,o4ra&a, rad,i 4o"o*a! i ,!e3o&o

&red,o&a,!e) A#sterda#ski s4ora5$# dodat,o sadr*i ,o&i B"a, @"a, .70 ko!i# se Sa&!et #i,istara

o&"a'$!e da ,a os,o&i od"$ke do,ese,e !ed,o3"as,o 4od$5#e od3o&ara!$'e aki!e $ %or%i 4roti&

diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a0 ras,o3 i et,iBko3 4ori!ek"a0 re"i3i!e i"i &!ero&a,!a08 Di#itri!e&i'0 V) @12) Os,o&i #e6$,arod,o3 !a&,o3 4ra&a) +eo3rad0 str) 91)9 Ri4?a3e, @.8.) T?e Re"atio,s?i4 +etee, P$%"i a,d Pri&ate La a,d t?e *$r$"es o( Ho,("it o( Las0 Ho""etedHo$rses o( t?e >a3$e Aade#Q o( I,ter,atio,a" La0 str) .<1 G .<9)



o,es4oso%"!e,osti0 do%i i"i seks$a",e ori!e,tai!e0 iako s$ do sada $s&o!e,i !edi,o ok&ir rada i

direkti&a o ras,o! diskri#i,ai!i0 ,a te#e"!$ o4'i? a,tidiskri#i,ai!ski? odred%i) Pored 4ri#ar,o3 i

sek$,dar,o3 5ako,oda&st&a0 4osto!i tako6er i s$dska 4raksa E&ro4ske U,i!e0 ko!a0 5a!ed,o s 4et

4ro3ra#a i ra5"iBiti# %"a3i# 5ako,i#a0 $ka5$!e ,a 5,aBa! ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Kao !ed,a od

te#e"!,i? &ri!ed,osti E&ro4ske U,i!e0 ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $k"!$Be,a !e i $ (or#$"ai!$S4ora5$#a 5a sta%i"i5ai!$ i 4rist$4a,!e). Na ko!i ,aBi, 'e dr*a&a 4oti&ati #e6$,arod,e

dok$#e,te i ko"iko 'e i,stit$io,a",o raditi ,a $,a4ri!e6i&a,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 od,os,o

"!$dski? 4ra&a0 4redsta&"!a 4ita,!e &a*,o 5a s&e0 kako #$kare tako i *e,e0 ko!i s$ s&!es,i da ,e#a

de#okratsko3 ra5&o!a ako $ ,!e#$ ,e $Best&$!$ ra&,o4ra&,o) S&e do 1)3odi,e 5ako,oda&,e

akti&,osti ,a ,i&o$ E&ro4ske U,i!e ,is$ %i"e 4ose%,o 5a,i#"!i&e) Osi# ,a 4o"!$ ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a $ 5a4o"!a&a,!$ i 5a%ra,e diskri#i,ai!e dr*a&"!a,a dr$3i? B"a,ia U,i!e0 ,i!e 4osto!a"a

4ra&,o re3$"ira,a 5atita od diskri#i,ai!e ,a dr$3i# os,o&a#a) O&ak&a sit$ai!a !e ,a!&ie %i"a

$s"o&"!e,a i"!e# Za!ed,ie ko!i se o3"edao $ kreira,!$ 5a!ed,iBko3 tr*ita) Pro#!e,e 4osta!$

&id"!i&e tek $s&a!a,!e# Po&e"!e o os,o&,i# 4ra&i#a i $s&a!a,!e# B"a,a .7) A#sterda#sko3

$3o&ora0 ko!i !e st&orio os,o& 5a %$d$'e direkti&e 5a !ed,ak tret#a, i %or%$ 4roti& diskri#i,ai!e

5as,o&a,e ,a ra5"ika#a ,a os,o&$ s4o"a) Jed,a od ,a!&a*,i!i? karakteristika siste#a EU !e da 4ra&o

$ o%"asti#a $ ko!i# Za!ed,ia i#a ,ad"e*,ost0 i#a 4red,ost ,ad do#a'i# 5ako,oda&st&o#) .. O&a

=s$4re#ai!a= 4ra&a EU ,a"a*e da do#a'i s$do&i #ora!$ 4ri#i!e,iti 4ra&o EU $ko"iko do#a'i

5ako,i ,is$ $sk"a6e,i sa od3o&ara!$'i# 4ra&o# EU) Pot4isi&a,!e# Lisa%o,sko3 s4ora5$#a ,a

s,a3$ !e st$4i"a Po&e"!a o os,o&,i# 4ra&i#a EU) Pra&a i s"o%ode ko!e s$ 5a3ara,tira,e $ o&o!Po&e"!i s$ #,o3o ira i !aBa od 4ra&a i5 E&ro4ske ko,&e,i!e o "!$dski# 4ra&i#a) O&a Po&e"!a

sadr*i 4ose%,o 4o3"a&"!e %ro! IV ko!e se od,osi ,a ra&,o4ra&,ost0 i ko!e sadr*i 5a%ra,$

diskri#i,ai!e) Ra&,o4ra&,ost #e6$ s4o"o&i#a !e os,o&,o 4ra&o0 5a!ed,iBka &ri!ed,ost i!e"e

E&ro4ske U,i!e0 i 4redsta&"!a ,eo4?oda, $s"o& 5a 4osti5a,!e i"!e&a E&ro4ske U,i!e ko!i se tiB$

ra5&o!a0 5a4o"!a&a,!a i soi!a",e ko?e5i!e) E&ro4ska U,i!a @EU od sa#o3 os,i&a,!a 5a3o&ara

ra&,o4ra&,ost #$karaa i *e,a0 a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a s#atra !ed,i# od s&o!i? os,o&,i? ,aBe"a

ko!e !e $3ra6e,o $ s&e $3o&ore o os,i&a,!$) Pos"ed,!i teori!ski 4rist$4 ko!i i#a &e"iki 5,aBa! 5a o&a!

rad !e 4ro$Ba&a,!e st&ar,o3 sta,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ 4rioritet,i# o%"asti#a $ ko,tekst$

rod,o se,5iti&,i? i,dikatora: o%ra5o&a,!e0 eko,o#ska 4artii4ai!a @rad0 5a4o"!a&a,!e0 4rist$4

res$rsi#a0 4artii4ai!a $ 5ako,oda&,o!0 i5&r,o! i s$dsko! &"asti0 5dra&st&e,a 5atita0 ,asi"!e ,a

os,o&$ s4o"a0 rod,o os!et"!i&i %$d*eti0 #edi!i0 statistika i !e5ik) Pro#i"!a!$'i teori!ski0 a"i i 4raktiB,o10 Ko$ti'0 +) @1.) Pra&o E&ro4ske U,i!e0 +a,!a L$ka0 str) 91)11 Co#ei,0 D) @1) Kratki &odiB kro5 E&ro4sk$ ko,&e,i!$ o "!$dski# 4ra&i#a) Sa&!et E&ro4e0 Stras%o$r30 str) 2<



4ot&rdi"i s#o 5ato !e ,eo4?od,o 4ro$Ba&ati ra&,o4ra&,ost s4o"o&a De#okrati5ai!a dr$t&a

5as,i&a se ,a osi3$ra&a,!$ ra&,o4ra&,osti s&i? ,!e3o&i? B"a,o&a i B"a,ia) Jeda, od ,a!&a*,i!i?

as4ekata ra&,o4ra&,osti !e ra&,o4ra&,ost 4o s4o"$) Pre#a U,i&er5a",o! dek"arai!i o de#okrati!i i5

.88;) 3odi,e 4osti5a,!e de#okrati!e 4ret4osta&"!a st&ar,o 4art,erst&o i5#e6$ *e,a i #$karaa $

&o6e,!$ 4os"o&a dr$t&a $ ko!e# rade $ $s"o&i#a !ed,akosti i ko#4"e#e,tar,osti0 $5a!a#,o seo%o3a'$!$'i s&o!i# ra5"ika#a) Ne!ed,akost i ,era&,o4ra&,ost s4o"o&a i ,ede&o"!,o $k"!$Bi&a,!e

*e,a @ko!e Bi,e 2 s&!etske 4o4$"ai!e ,a tr*it$ rada 4redsta&"!a &e"iki 3$%itak "!$dski?

4ote,i!a"a0 ,a tet$ i!e"o3 dr$t&a) Naa 5e#"!a !e is$&ie #a"a0 a ,ae dr$t&o is$&ie siro#a,o

da %is#o se%i #o3"i do5&o"iti "$ks$5 da 5a,e#ari#o 2 "!$dski? res$rsa) +e5 ra&,o4ra&,osti *e,a

i #$karaa $ s&i# s(era#a @!a&,o! i 4ri&at,o! ,e#a e(ikas,osti i odr*i&osti ra5&o!a) Ve"ik$

4re4rek$ $ ost&ari&a,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a Bi,e 4redras$de i stereoti4i0 ko!i s$ 4ris$t,i $

s&ako# dr$t&$) Na te#e"!$ (i5iBki? i"i 4si?iBki? karakteristika odre6e,o3 s4o"a kreira!$ se t5&)

dr$t&e,e $"o3e0 ko!e 5a so%o# 4o&"aBe i ,i5 stereoti4i5ira,i? rad,!i i 4o,aa,!a) Ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a 4odra5$#i!e&a $s"o&e $ ko!i#a *e,e i #$kari i#a!$ !ed,ake #o3$',osti da $Best&$!$ $

=akti&,osti#a= i da od ,!i? i#a!$ !ed,ake koristi @ra&,o4ra&,o di!e"e do%it od akti&,osti $ ko!i#a

$Best&$!$) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,e 4ro#o&ie ide,tiB,ost *e,a i #$karaa0 &e' $&a*a&a ,!i?o&o

4ra&o ,a ra5"iBitost) Ra&,o4ra&,ost osi3$ra&a 4rist$4 i ko,tro"$ ,ad 4roeso# i res$rsi#a).1 Zato

B$&e,$ k,!i3$ =Crad *e,a a$torke Kristi,e de Pi5a, tre%a Bitati $ k"!$B$ teori!sko3 4rist$4a o

rodo&i#a i rod,i# od,osi#a ko!a !e st&ara"a0 a i da"!e o%"ik$!e 4ri&at,i i !a&,i 4rostor i *i&ote *e,a i

#$karaa $ E&ro4i) PriBa o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a Besto se0 4o3re,o0 do*i&"!a&a =*e,sko#=te#o#) Rod ,i!e ko,e4t ko!i 5a"a5i sa#o $ 4ra&a *e,a0 !er ,ae dr$t&o ,i!e dr$t&o 4odi!e"!e,o ,a

#$ki i *e,ski s&i!et0 &e' se 4$te&i *e,a i #$karaa s&akod,e&,o dodir$!$0 s$dara!$ i 4re4"i'$0 a

s&aka 4ro#!e,a 4o"o*a!a !ed,i? a$to#atski se odra*a&a ,a dr$3e) M$kari 5a?&a"!$!$'i s&o!o!

da,a,!o! 4o5ii!i i #!est$ ko!e i#a!$ $ 4roesi#a od"$Bi&a,!a0 #o3$ dati 4otia! i &e"iki do4ri,os

ost&are,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) S&i# o&i# 3r$4a#a !e 5a!ed,iBko to to ,e #o3$ $ 4ot4$,osti

ost&ariti i $*i&ati s&o!a os,o&,a "!$dska 4ra&a) Za ost&ari&a,!e "!$dski? 4ra&a ,i!e do&o"!,o os,o&ati

4ose%,$ ka,e"ari!$ i"i do,i!eti 5ako,0 &e' $5 to i ,a 4ra&i"a, ,aBi, s4o5,ati od,ose #e6$

s4o"o&i#a $ dr$t&$ i sada,!e #$ke i *e,ske 4$te&e ra5&iti $ 5a!ed,iBke strate3i!e)

12 +a3i'0 A) @1;) Rod,e $"o3e i stereoti4i) >e"si,ki 4ar"a#e,et 3ra6a,a0 +a,!a L$ka0 str) 1)



II2 METODOLOKA KONCEPTUALIZACIJA DISERTACIJE

1. Problem istraživanja

Mar3i,a"i5ai!a *e,a $ !a&,o#e *i&ot$ i de#okrati!i !e str$kt$ra",i Bi,i"a ko!i !e 4o&e5a, sa

,e!ed,ako# ras4od!e"o# eko,o#ske i 4o"itiBke #o'i i5#e6$ *e,a i #$karaa i stereoti4,i#

sta&o# $ &e5i sa soi!a",i# ,or#a#a *e,a i #$karaa) O&e stereoti4,e soi!a",e $"o3e

o3ra,iBa&a!$ #o3$',osti i *e,a i #$karaa da ost&are s&o!e 4ote,i!a"e) Ra&,o4ra&,ost 5a?t!e&a 4o5iti&,o0 di,a#iB,o s$oBa&a,!e sa $sta,o&"!e,i# str$kt$ra#a #o'i i stereoti4,i# $"o3a#a s4o"o&a

kako %i se 4osti3"a str$kt$ra",a 4ro#!e,a ,a s&i# ,i&oi#a i0 ,a 4os"i!etk$0 ,o&i soi!a",i 4oredak)

Pri,i4i ra&,o4ra&,osti i ,ediskri#i,ai!e s$ sasta&,i d!e"o&i s&i? $3o&ora i dek"arai!a o "!$dski#

4ra&i#a) Nediskri#i,ai!a !e sa#a 4o se%i "!$dsko 4ra&o0 a"i i ,a!%it,i!i e"e#e,at s&i? "!$dski?

4ra&a)



Pro%"e# ,ae3 istra*i&a,!a !e 4ro$Ba&a,!e ko"iko s$ #e6$,arod,i $,i&er5a",i i re3io,a",i

i,str$#e,ti o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i,te3rira,i $ ,aio,a",i 4ra&,i ok&ir $ +I> $ o%"asti

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i da "i !e ste4e, 5atite i ost&are,e ra&,o4ra&,osti 4ri#!ere, ste4e,$

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ko!e 3ara,t$!e #e6$,arod,i i ,aio,a",i 4ra&,i ok&ir $ +I>)

+I> i ako !e 4rist$4i"a %ro!,i# #e6$,arod,i# i,str$#e,ti#a ko!i !e o%a&e5$!$ da $s4osta&i#e?a,i5#e 5a 5atit$ od diskri#i,ai!e0 diskri#i,ai!a $ %osa,sko?ere3o&aBko# dr$t&$ ,ikada

,i!e $4ot$4,osti iskori!e,!e,a i da"!e 4redsta&"!a 5,aBa!a, 4ro%"e#) Ne$sa3"ae,ost 4ra&,i? ,or#i o

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a ra5"iBiti# i,stit$io,a",i# ,i&oi#a &"asti $ +I> do&odi do i,te,5i&ira,!a

diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a) He,tra",o #!esto i $"o3$ $ s$4rotsta&"!a,!$ diskri#i,ai!i 4o

os,o&$ s4o"a i#a!$ akt$e",i #e6$,arod,i0 re3io,a",i i do#a'i 4ra&,i sta,dardi0 kao i i,stit$io,a",i

#e?a,i5#i 5a ?ar#o,i5ai!$ i 4ro&o6e,!e o&i? sta,darda i i,str$#e,ti 4ra&,e dr*a&e ko!i# o,a

"e3iti#,o i "e3a",o 4re&e,ira diskri#i,ai!$ $5 s4ro&o6e,!e re4resi&,i? #!era) Pro%"e# !e (ok$sira,

,a istra*i&a,!e ,or#ati&,e i i,stit$io,a",e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ ok&ir$ seta #e6$,arod,i?

sta,darda U!edi,!e,i? Nai!a0 Vi!e'a E&ro4e0 E&ro4ske U,i!e i Me6$,arod,e or3a,i5ai!e rada0 kao

i $,$tar ,aio,a",o3 5ako,oda&st&a i strate3i!a $ +I> $5 ko#4arai!$ $sta&a i ,aio,a",i? 4o"itika

5e#a"!a $ re3i!i S"o&e,i!e0 >r&atske0 Sr%i!e0 Hr,e Core) Re5$"tati a,a"i5e s$ ,as $&!eri"i da 5a%ra,a

diskri#i,ai!e sadr*a,a $ #e6$,arod,i# sta,dardi#a i a,tidiskri#i,aio,i# 5ako,i#a ko!i s$

do,ese,i $ +I> 4redsta&"!a $s"o& %e5 ko!e3 ,e#a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 a sa#i# ti# ,i ,asta&ka

i,te3raio,i? 4roed$ra 5a $"a5ak $ E&ro4sk$ U,i!$) Nai#e0 $ +I> s$ do,ese,i a,tidiskri#i,aio,i

5ako,i Bi!i se sadr*a!i0 kako sa#i ,a5i&i 5ako,a 3o&ore0 od,ose ,a s&e o%"ike diskri#i,ai!e0 ,a,!i?o&$ 5a%ra,$ i sa,kio,isa,!e i to Zako, o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i Zako, o 5a%ra,i

diskri#i,ai!e) "a,o# 71) Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a !e $t&r6e,a o%a&e5a da s&i dr*a&,i i

e,titetski 5ako,i0 kao i dr$3i 4ro4isi tre%a!$ %iti $sk"a6e,i sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

Pro%"e# ,ae3 istra*i&a,!e s#o $s#!eri"i ,a a,a"i5$ $sk"a6e,osti s$%sidi!ar,i? 5ako,a ,a s&i#

,i&oi#a $ +I> sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i #e6$,arod,i# sta,dardi#a $ o%"asti

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ ko,tekst$ k&a,titati&,i? i,dikatora ko!e s#o de(i,isa"i) Zako, o 5a%ra,i

diskri#i,ai!e !e $t&rdio o%a&e5$ $sa3"aa&a,!a s&i? 5ako,a i o4'i? 4ro4isa $ o,i# se3#e,ti#a $

ko!i#a !e #o3$'e i5&riti 5ako,oda&,e i,ter&e,i!e $ dr$3i# 5ako,i#a0 t!) $k"o,iti s&e odred%e

ko!e diskri#i,ira!$ odre6e,e oso%e i"i 3r$4e 4o os,o&$ s4o"a) Ako se 4osta&i 4ita,!e ko!i s$ 5ako,i

4rioritet,i 5a $sa3"aa&a,!e0 oBi3"eda, od3o&or %i %io da !e ,eo4?od,o i5#!e,iti s&e o,e 5ako,e i

o4'e 4ro4ise ko!i sadr*e odred%e ko!e sta&"!a!$ odre6e,$ oso%$ i"i 3r$4$ $ ,e4o&o"!,i!i 4o"o*a!)

Ti4iBa, 4ri#!er diskri#i,ai!e s$ odred%e Usta&a +I>0 a a,a"o3,o to#e i odred%e I5%or,o3 5ako,a

+I> ko!i0 kako !e to 4ot&r6e,o $ 4res$di Se!di' i Fi,i 4roti& +I>0 diskri#i,ira!$ 4ri4ad,ike



,aio,a",i? #a,!i,a $ 4rist$4$ Preds!ed,it&$ +I> i Do#$ ,aroda Par"a#e,tar,e sk$4ti,e +I>) I

$ o&o# s"$Ba!$ !e ESLJP ra5#atrao 4ita,!e =o%!ekti&,e i ra5$#,e o4ra&da,osti= o&o3 ra5"iBito3

4ost$4a,!a 4ri!e ,e3o to !e 5ak"!$Bio da se radi o s"$Ba!$ diskri#i,ai!e) U o&o# 4ri#!er$

o"aka&a!$'a oko",ost !e $Be'e ESLJP0 !er !e 4res$do# ra5!a,!e,o 4ita,!e oko ko!e3 !o $&i!ek ,e

4osto!i ko,se,5$s $ +I>) Pro%"e# istra*i&a,!a s#o 4ro$Ba&a"i $ ok&ir$ #a,data i k"!$B,i? i"!e&a 5aost&are,!e 4$,e ra&,o4ra&,osti I,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ +i> i E&ro4sko! U,i!i0 kao

o4erati&,i? ti!e"a ko!i i#a!$ s,a*,$ $"o3$ $ i,te3rira,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a s&i# ,i&oi#a

5ako,oda&,e i i5&r,e &"asti) Ut&rdi"i s#o da i,stit$io,a",i #e?a,i5#i 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $

+I> ,e o%e5%!e6$!$ da ra&,o4ra&,ost s4o"o&a 4redsta&"!a ra5&o!,i 4rioritet kao to to 3ara,t$!$

I,stit$i!e $ E&ro4sko! U,i!i ko!e d!e"$!$ $ ok&ir$ E&ro4sko3 Par"a#e,ta i E&ro4ske Ko#isi!e) Za

4osti5a,!e to3 i"!a I,stit$i!e $ +I> #ora!$ i#ati ,eo4?oda, a$toritet0 &id"!i&ost0 4o"itiBko

4ri5,a,!e0 ,eo4?od,o (i,a,sira,!e0 "!$dske res$rse0 te da ,!i?o&o d!e"o&a,!e %$de $ 4ot4$,osti

4odr*a,o od stra,e 4o"itiBke &"asti $ +I> $ sk"ad$ sa #e6$,arod,i# sta,dardi#a o ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a)

Re5$"tati ,ae3 istra*i&a,!a s$ 4ot&rdi"i da 4ro%"e# 4redsta&"!a ,e$sk"a6e,osti s$%sidi!er,o3

5ako,oda&st&a sa a,tidiskri#i,aio,i# 5ako,i#a i #e6$,arod,i# sta,dardi#a $ o%"asti

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 kao i ,edostatak i#4"e#e,taio,i? i,str$#e,ata od stra,e i5&r,e i

5ako,oda&,e &"asti ,a s&i# ,i&oi#a i #!era 4o!aBa,o3 ,ad5ora o e"i#i,ai!i i 4re&e,i!i

diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a to i,&o"&ira s,a*,i!$ $"o3$ dr*a&e $ 4ra&,o! 5atiti rod,i? aktera)

Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a 5,aBi !ed,ak$ 5ast$4"!e,ost0 #o' i d!e"o&a,!e o%a s4o"a $ s&i# o%"asti#a !a&,o3 i 4ri&at,o3 *i&ota) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !e $ s$4rot,osti sa ,e!ed,ako'$0 a ,e sa s4o",i#

ra5"ika#a0 i i#a 5a i"! 4ro#o&ira,!e 4$,o3 s$d!e"o&a,!a *e,a i #$karaa $ dr$t&$) To doka5$!e

da se 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a #ora sta",o %oriti0 o,a se #ora titi i 4ro#o&irati to $k"!$B$!e

s"ede'e as4ekte: 4ri5,a&a,!e i 4ot4$,a i#4"e#e,tai!a 4ra&a *e,a kao "!$dska 4ra&a ra5&itak i

4o%o"!a,!e re4re5e,tati&,e de#okrai!e kro5 4ro#o&ira,!e !ed,ako3 s$d!e"o&a,!a *e,a i #$karaa

$ 4o"itiBko#e i !a&,o# *i&ot$0 kao i $ dr$3i# *i&ot,i# o%"asti#a eko,o#ska ,eo&is,ost i,di&id$e

i i"! da se $sk"adi 4ro(esio,a",i i 4orodiB,i *i&ot *e,a i #$karaa os4oso%"!a&a,!e d!e&o!Bia i

d!eBaka kro5 o%ra5o&,i siste# 5a!ed,iBka 4ot&rda od stra,e *e,a i #$karaa o 4otre%i otk"a,!a,!a

,era&,o4ra&,osti $ dr$t&$ i Bi,!e,ie da !e to ,!i?o&a 5a!ed,iBka od3o&or,ost)

Da "i !o $&i!ek 4osto!e 4ro%"e#i $ &e5i sa diskri#i,ai!o# s4o"o&a

Pre#a statistika#a U!edi,!e,i? ,ai!a: *e,e o%a&"!a!$ ; s&!etsko3 rada 5ara6$!$ . s&!etsko3

do?otka &"as,ie s$ . s&!etsko3 i#etka *e,e Bi,e ; @;<2 #i"io,a ,e4is#e,i? $ s&i!et$ iro#

s&i!eta *e,e 5ara6$!$ 1-2 #a,!e 5a !ed,ak rad ,e3o #$kari od .07 #i"i!arde "!$di ko!i *i&e $



4ot4$,o# siro#at&$ ; s$ *e,e *e,e o%a&"!a!$ i5#e6$ . i 1 direktorski? i $4ra&,i?

4os"o&a *e,e 5a$5i#a!$ . #!esta $ 4ar"a#e,ti#a 2 4reds!ed,ia s$ *e,e od 72 #i"io,a

i5%!e3"ia $ s&i!et$ < s$ *e,e od .881)3odi,e do da,as $ #iro&,i# !e 4re3o&ori#a $Best&o&a"o

#a,!e od . *e,a0 a 4ot4isa"e s$ 109 #iro&,i? s4ora5$#a)

Pre#a statistika#a $ E&ro4sko! U,i!i: *e,e o%a&"!a!$ < k$'a,ski? 4os"o&a0 Bak i ako s$5a4os"e,e i5&a, k$'e *e,e 4ro&ode d&ostr$ko &ie &re#e,a $ %ri5i oko d!ee ,e3o #$kari 5a isti

4osao *e,e s$ $ 4ros!ek$ 4"a'e,e 12 #a,!e ,e3o #$kari 1 *e,a do*i&!e"o !e ,eki o%"ik

s4o",o $&!eto&a,o3 ,asi"!a 8< *rta&a o%ite"!sko3 ,asi"!a s$ *e,e) U,atoB ,a4retk$0 4a Bak ako s$

*e,e $ E&ro4i i do%i"e 5ako,ski !ed,aka 4ra&a i !ed,ak stat$s kao #$kari0 o,e se !o $&i!ek

diskri#i,ira!$ $ #,o3i# o%"asti#a *i&ota) Na4redak 4re#a s4o",o! ra&,o4ra&,osti 5a%i"!e*io !e

%ro!,e 5a4reke)

2. Predmet istraživanja

U&o6e,!e 4ri,i4a ra&,o4ra&,osti *e,a i #$karaa @s4o",a ra&,o4ra&,ost0 $ s&e o%"asti

dr$t&e,o3 *i&ota i rada ,e 4redsta&"!a sa#o is4$,!e,!e !ed,o3 od os,o&,i? sta,darda ost&ari&a,!e

"!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda0 ,iti se #o*e s&esti sa#o ,a 4ita,!e soi!a",e 4ra&de0 ,e3o se 4ri!e

s&e3a radi o ,eo4?od,o# $s"o&$ 5a odr*i& dr$t&e,i i eko,o#ski ra5&o! +I>0 sa 4ose%,i#

,a3"asko# ,a s#a,!e,!e siro#at&a i 4o%o"!a,!e *i&ota s&i? ,!e,i? 3ra6a,a to se sa#o 4o se%i

,a#et,$"o kao 4red#et ,ae3 istra*i&a,!a)U&o6e,!e o&o3 4ri,i4a $ 4ra&,e0 4o"itiBke i i,stit$io,a",e ok&ire $ +I> $ s&i# (a5a#a i ,a s&i#

,i&oi#a &"asti0 5as,o&a,o !e ,a o%a&e5a#a ko!e 4roi5i"a5e i5 #e6$,arod,i? dok$#e,ata0 B"a,st&$ $

#e6$,arod,i# or3a,i5ai!a#a i ti!e"i#a kao i $ 4ri,i4i#a 5atite os,o&,i? "!$dski? 4ra&a

sadr*a,i? $ Usta&$ +I>0 Usta&$ F+I>0 Usta&$ Re4$%"ike Sr4ske i Ka,to,a",i# Usta&i#a) U

4os"!ed,!i? deset 3odi,a se radi"o ,a ra5&i!a,!$ do#a'e3 4ra&,o30 i,stit$io,a",o3 i 4o"itiBko3

ok&ira 5a 4ri#!e,$ 4ri,i4a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 ko!i se ,as"a,!ao ,a &e' 4osto!e'e

#e6$,arod,e 4ri,i4e i do%re 4rakse i5 okr$*e,!a 4ri Be#$ se ,aroBito &odi"o raB$,a o

s4ei(iB,osti#a ,ae 5e#"!e0 4ose%,o $ s#is"$ ,!e,o3 teritori!a",o3 $stro!a0 5ateBe,o3 sta,!a 4o

4ita,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 tre,$t,e eko,o#sko-4o"itiBke sit$ai!e i &e' 4re4o5,ati? 4rioriteta

5a d!e"o&a,!e $ %or%i 4roti& siro#at&a i soi!a",e isk"!$Be,osti i 4ro&o6e,!e re(or#i $ ok&ir$

4roesa 4ridr$*i&a,!a E&ro4sko! U,i!i)

Pred#et ,ae3 istra*i&a,!a !e 4os&e'e, 4ro$Ba&a,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a kao os,o&,o!

&ri!ed,osti "!$dsko3 dr$t&a i !ed,o# od #e6$,arod,o 4ri5,ati? "!$dski? 4ra&a ko!e 4redsta&"!a



okos,i$ s&i? dr$3i? od,osa $ de#okratsko# dr$t&$) E&ro4ska U,i!a i i,te3raio,e i,ii!ati&e

$tia"e s$ ,a ,as da ra&,o4ra&,ost s4o"o&a kao i,di&id$a",o "!$dsko 4ra&o ,e 4ro$Ba&a#o

5at&ore,o $ $,$tar,!e 3ra,ie dr*a&e +I>0 ,e3o da 4red#et ,ae3 istra*i&a,!a a,a"i5ira#o 4$,o ire

i to kro5 ra&,o4ra&,ost s4o"o&a kao i,di&id$a",o3 "!$dsko3 4ra&a Bi!a 5atita !e 4osta"a ra5&o!,i

4rioritet #e6$,arod,o3 4ra&a) Ne4rikos,o&e,a dr$t&e,a &ri!ed,ost o&o3 "!$dsko3 4ra&aos&!edoBe,a !e Bi,!e,io# da !e o,o ,a!4ri!e i ,a!&ie kao dio s&i? dr$3i? #e6$,arod,o 4ri5,ati?

"!$dski? 4ra&a 4reao 3ra,ie s$&ere,osti dr*a&e +I> i ,!e,e ,aio,a",e $sta&,osti) S&e 5e#"!e ko!e

*e"e 4ostati dio E&ro4ske U,i!e kao ,!e,e B"a,ie #ora!$ $ 4ot4$,osti da 4ri?&ate i i,te3rira!$

4ri,i4 ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ ,or#ati&,o# i i,stit$io,a",o# s#is"$) Pred#et ,ae3

istra*i&a,!a !e ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ +I> $ ko,tekst$ e&ro4ski? i,te3rai!a) Da %is#o to %o"!e

ras&!et"i"i ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ do#a'i# ok&iri#a ,a!4ri!e s#o 3a 4ro$Ba&a"i kro5 ?istori!ski

ko,ti,$itet $ E&ro4i0 %or%$ 5a 4ra&o 3"asa *e,a $ to# 4eriod$ kao ,!i?o&$ ,a!d$*$ re&o"$i!$)

Po"o*a! *e,e $ +I> $ s#is"$ ,!e,e ra&,o4ra&,osti 4ro$Ba&a"i s#o kro5 ?istori!ski ra5&o! +I> 4oBe&

od sred,!e3 &i!eka do 4ostsoi!a"istiBko3 4erioda $5 os&rt ,a ,a!stari!e dok$#e,te o "!$dski#

4ra&i#a: Ma3,a Harta Li%ertat$#0 >a%eas Hor4$s0 A#e,d#e,t0 Dek"arai!$ o ,e5a&is,osti0 +i"" o(

Ri3?ts0 Dek"arai!a 4ra&a Bo&!eka i 3ra6a,i,a0 Usta&,e a#a,d#a,e ,a Usta& SAD-a i Medi,sk$

4o&e"!$)

Pred#et ,ae3 istra*i&a,!a s#o ,asta&i"i kro5 a,a"i5$ #e6$,arod,i? $,i&er5a",i?0 re3io,a",i?

sta,darda o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i do#a'i? 4ra&,i? i5&ora $ +I> kao i,str$#e,ata 4o"itike

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ko!o# s#o 4ot&rdi"i i,terdisi4"i,ar,$ 4rirod$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ko!ase ,e #o*e 4osti'i os"a,!a,!e# sa#o ,a do#a'i 4ra&,i ok&ir) Istra*i&a,!e s#o 4roiri"i ,a a,a"i5$

$"o3e i 5,aBa!a i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a 5a 3e,der 4ita,!a ,a dr*a&,o#0 e,titetsko#0

ka,to,a",o# i "oka",o# ,i&o$ $ ok&ir$ 5ako,oda&,e i i5&r,e &"asti $ +I> i ko#4arati&,$ a,a"i5$

#a,data i k"!$B,i? i"!e&a i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a i strate3i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $

E&ro4sko! U,i!i i ,eki# 5e#"!a#a E&ro4ske U,i!e0 kao i sa# 4o"o*a!0 od,os,o ste4e,

ra&,o4ra&,osti *e,a $ E&ro4sko! U,i!i) Tako6er s#o i5&ri"i ko#4arai!$ o sta,!$ ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a $ ,aio,a",i# 4o"itika#a S"o&e,i!e0 >r&atske0 Hr,e Core i Sr%i!e) A,a"i5a st&ar,o3 sta,!a

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ ko,tekst$ rod,o se,5iti&,i? i,dikatora $ +I> sadr*i kritiBk$ o!e,$ o

st&ar,o# sta,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> i ista !e 4os"$*i"a kao do%ra 4od"o3a 5a 5ak"!$B,a

ra5#atra,!a) Posti5a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ s&i# s(era#a %osa,sko?ere3o&aBko3 dr$t&a $

ko,tekst$ e&ro4ski? i,te3rai!a i s#a,!i&a,!e diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a ,a ,a!#a,!$ #o3$'$

#!er$ radi se $ i"!$ 5atite os,o&,i? "!$dski? 4ra&a i adek&at,o3 $k"!$Bi&a,!a i iskorita&a,!a

,a!&a*,i!e3 ra5&o!,o3 res$rsa G "!$dsko3 res$rsa)



3. Ciljevi istraživanja

Hi"! ,ae3 ,a$B,o3 istra*i&a,!a se od,osi ,a to da 4ot&rdi#o da s&aka *e,a i #$kara i#a!$ 4ra&o,a ost&ari&a,!e i $*i&a,!e s&o!i? 4ra&a ,a os,o&$ !ed,akosti i ,ediskri#i,ai!e ko!e i# o%e5%!e6$!$

#e6$,arod,i i,ter,aio,a",i i re3io,a",i sta,dardi0 a da dr*a&a +I> i#a o%a&e5$ da kro5 $sta&0

5ako,e0 s$%sidi!ar,e 4ro4ise i 4raks$ 5atiti0 do,ese i,str$#e,te 5a i#4"e#e,tai!$ 4ra&a i &ri

ko,ti,$ira, ,ad5or ,ad ,!i?o&o# 4ri#!e,o# to !e $s"o& %e5 ko!e3 se ,e #o*e kretati ka e&ro4ski#

i,te3rai!a#a) Hi"!e&i istra*i&a,!a s$ !ed,ake a,se 5a o%a s4o"a ko!i se 4ro#o&ira!$ i tite $5 4$,o

$Be'e *e,a i #$karaa $ dr$t&$0 a to 5,aBi: 4ri5,a,!e i 4ot4$,$ 4ri#!e,$ *e,ski? 4ra&a kao

"!$dski? 4ra&a ra5&o! i ,a4redak 4redsta&,iBke de#okrati!e eko,o#sk$ ,e5a&is,ost 4o!edi,aa/ki i

$sk"a6i&a,!e 4orodiB,o3 *i&ota i 4ro(esio,a",i? o%a&e5a !aBa,!e s&i!esti kro5 o%ra5o&,e siste#e

5a!ed,iBka 4ot&rda od stra,e *e,a i #$karaa o 4otre%i otk"a,!a,!a ,e!ed,akosti $ dr$t&$0 i

4ri5,a,!e Bi,!e,ie da !e to ,!i?o&a 5a!ed,iBka od3o&or,ost) Va*,o !e ,a3"asiti da ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a ,e 4ro#o&ie ide,tiB,ost #$karaa i *e,a &e' $&a*a&a ,!i?o&o 4ra&o ,a ra5"iBitost0 a"i

4ro#o&ie ra&,o#!er,$ 4od!e"$ do%iti i5 akti&,osti $ ko!i#a $Best&$!$0 i 4ra&ed,o tretira,!e0 to

#o*e %iti !ed,ak tret#a, i"i ra5"iBit tret#a,0 a"i ko!i se s#atra ek&i&a"e,to# $ s#is"$ 4ra&a0

%e,e(ii!a0 o%a&e5a i #o3$',osti) e,e $ +I> Bi,e oko 2. 4o4$"ai!e0 4re#a i5&!eta!$ A3e,i!e

5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a Vi!e'a #i,istara +I> i5 1.7)3odi,e0 to !e &e"iki "!$dski 4ote,i!a" ko!i5,aBa!,o do4ri,osi eko,o#sko#0 4o"itiBko# i k$"t$r,o# ra5&o!$ dr$t&a) Ost&ari&a,!e

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a te#e"!,a !e 4red4osta&ka ra5&o!a i,di&id$a",i? 4ote,i!a"a *e,a0 ,!i?o&o3

$k"!$Bi&a,!a $ dr$t&e,i *i&ot i 4artii4ai!e $ dr$t&e,o# ra5&o!$) Ost&ari&a,!e ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a &a*a, !e as4ekt ost&ari&a,!a 4o"itike "!$dski? 4ra&a ko!i s&!edoBi o "i%era"i5ai!i

%osa,sko?ere3o&aBko3 dr$t&a) Sto3a ,e i5,e,a6$!e s&e &e'i i,teres 4o"itike 5a 4ro%"e#

ost&ari&a,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i ,!e3o&o3 ,a$B,o3 istra*i&a,!a0 ko!i# se st&ara!$ 4o$5da,e

a,a"itiBke os,o&a 5a kreira,!e i &o6e,!e e(ikas,e 4o"itike $ o&o# 4odr$B!$).7 Na os,o&$ o&ako

4osta&"!e,i? i"!e&a ,ai# ,a$B,i# istra*i&a,!e# s#o 4o,$di"i ,a$B,o $te#e"!e,e e#4iri!ske $&ide

$ sto4$ ost&are,osti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ %osa,sko?ere3o&aBko# dr$t&$0 E&ro4sko! U,i!i i

5e#"!a#a okr$*e,!a ko!i s#o a,a"i5ira"i ,a os,o&$ rod,o se,5iti&,i? i,dikatora $ ost&ari&a,!$

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

13A3e,i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a +I>) Prist$4"!e,o .;).)1.1) ?tt4://)ars%i?)3o&)%a/)



R$ko&ode'i se 4osta&"!e,i# i"!e&i#a ,ae3 istra*i&a,!a $t&rdi"i s#o: ko"iko !e do#a'e

5ako,oda&st&o +I> $sk"a6e,o sa #e6$,arod,i# 4ra&,i# sta,dardi#a 5a !ed,akost i ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a ko"iko !e do#a'e 5ako,oda&st&o ,a s&i# ,i&oi#a $ +I> ?ar#o,i5ira,o sa

a,tidiskri#i,aio,i# 5ako,i#a $ +I> 5,aBa! i53rad,!e ka4aiteta i 4odstia,!a akti&,e sarad,!e i

4artii4ati&,o3 4rist$4a s&i? i,stit$io,a",i? i &a,i,stit$io,a",i? aktera $ +I> ,a $&o6e,!$ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i ,!i?o&$ sarad,!$ sa i,stit$io,a",i# #e?a,i5#i#a $ E&ro4sko! U,i!i

5,aBa! ed$kai!e i 4odi5a,!e s&i!esti !a&,osti o 4otre%i $&o6e,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ s&e

o%"asti *i&ota i rada ko"iko !e %it,o $&o6e,!e i $,a4re6e,!e sektorski? %a5a 4odataka ra5&rsta,i# 4o

s4o"o&i#a 5a istra*i&a,!e i soioeko,o#ske a,a"i5e o sta,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ko"iko !e

4ris$st&o 4o"itiBke &o"!e i ko,e,5$sa $ +I> %ita, (aktor 5a 4ro#oi!$ i 5atit$ ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a kao i,di&id$a",o3 "!$dsko3 4ra&a)

3.1. Naučni cilj

Te#atika ra&,o4ra&,osti s4o"o&a &r"o !e &a*,a $o4te0 kako $ 5e#"!a#a ra5&i!e,i? 5a4ad,i?

de#okrati!a0 tako i $ istoB,o-e&ro4ski# tra,5ii!ski# 5e#"!a#a ko!e !e od"iko&a"o ods$st&o k$"t$re

"!$dski? 4ra&a i 5ato !o! se tre%a kao te#i $&i!ek &ra'ati i kritiBki !e &red,o&ati) U s&!et"$ Bi,!e,ia

da i5&or,a di!e"a $ +I>0 ,a$B,e st$di!e i"i $d*%e,ii 3e,era",o tretira!$ "!$dska 4ra&a i $,$tar to3

ire3 ,a$B,o-str$B,o3 4o"!a istra*i&a,!a 4os&e'$!$ o3ra,iBe,$ 4a*,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0,ai# ,a$B,i# istra*i&a,!e# 4ok$a"i s#o dati ,a$B,i do4ri,os 5a ra5&o! str$ke i teori!e0 a"i i ,a$ke

o "!$dski# 4ra&i#a 3d!e s#o ra&,o4ra&,ost s4o"o&a kro5 siste#ati5ai!$ ,a$B,i? 5adataka0

4ro$Ba&a"i kao !ed,o od "!$dski? 4ra&a ko!e !e sasta&,i dio s&i? #e6$,arod,o 4ri5,ati? "!$dski?

4ra&a0 dak"e i,terdisi4"i,ar,o) Hi!e,i#o da 'e o&a! ,a$B,i rad kao taka& 4os"$*iti kao korista, a"at

eks4erti#a ko!i se 3e,der 4ro%"e#atiko# %a&e $ ,a$B,o! i"i str$B,o! ra&,i) A(ir#isa"i s#o i ,o&i

4rist$4 $ o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i to 3e,der #ai,strea#i,3 ko!i ,ae# ,a$B,o# istra*i&a,!$

da!e dodat,i k&a"itet !er o, 4redsta&"!a tre'i st$% 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ E&ro4sko! U,i!i0

tako da 4ers4ekti&$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i,kor4orira $ s&e 4o"itike0 ,i&oe i (a5e od stra,e aktera

ko!i s$ $k"!$Be,i $ do,oe,!e od"$ka)

3.2. Društveni cilj



Nai# ,a$B,i# istra*i&a,!e# s#o $t&rdi"i da $,atoB 4osto!a,!$ kako #e6$,arod,o30 tako i

do#a'e3 4ra&,o3 ok&ira ko!i re3$"ira te#atik$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a @de !$re ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a0 i4ak se ,era&,o4ra&,ost s4o"o&a i da"!e &eo#a Besto !a&"!a $ 4raksi @de (ato

,era&,o4ra&,ost s4o"o&a) U5roi 5a tak&o de (ato sta,!e #o3$ %iti ra5"iBiti a"i s#o ,!i?o&o

4osta!a,!e 3r$4isa"i $ d&i!e 3r$4e: ,e5ako,ito 4ost$4a,!e i ,e3ati&,i e(ekti 4o"itike) Nai# ,a$B,i#rado# 4ok$a"i s#o dati dr$t&e,i do4ri,os 5a !a&,o 4reis4iti&a,!e i s$oBa&a,!e &"asti ,a s&i#

,i&oi#a $ +I> sa 4ro!e,o# dosada,!e i#4"e#e,tai!e d!e"o&a,!a i 5atite #e6$,arod,i?

sta,darda ,a 4o"!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a kao i,di&id$a",o3 "!$dsko3 4ra&a $ s#is"$ otk"a,!a,!a

,e5ako,ito3 4ost$4a,!a od stra,e dr$t&e,i? aktera0 ,e3ati&,i? e(ekata 4osto!e'i? 4o"itika ,a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 %i"o da 4osto!e'e 4o"itike ,is$ 3e,der se,5iti&,e0 %i"o da 4osto!e'e 4o"itike0

ko!e se s#atra!$ 3e,der se,5iti&,i#0 i4ak ,e do&ode do *e"!e,i? re5$"tata $ o%"asti ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a) Tako6er i!e,i#o da s#o o&i# istra*i&a,!e# 4ok$a"i kro5 a,a"i5$ i o!e,$ sta,!a st&ar,e

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ 4rioritet,i# o%"asti#a dr$t&e,o3 *i&ota ,a os,o&$ rod,o se,5iti&,i?

i,dikatora dati dr$t&e,i do4ri,os $ &id$ 4re4or$ka kao s#!er,ia 5a da"!e istra*i&a,!e $ i"!$

r!ea&a,!a 4ro%"e#a e"i#i,ai!e i 4re&e,i!e ,era&,o4ra&,osti s4o"o&a to 'e 4os"$*iti kao do%ra

4od"o3a 5a $&o6e,!e 3e,der as4ekata $ 4ro3ra#e i 4o"itike rada i,stit$i!a 5ako,oda&,e i i5&r,e

&"asti ,a s&i# ,i&oi#a $ sk"ad$ sa #e6$,arod,i# sta,dardi#a o ra&,o4ra&,osti#a s4o"o&a)

4. Sistem glavne i!ote"e i !omo#ni i!ote"a$

4.1. Pri i"radi do%tors%e disertacije !ošli smo od sljede#e o!#e i!ote"e$

>-

=Pra&,a 5atita rod,i? aktera $ &e5i sa ra&,o4ra&,o'$ s4o"o&a ,a dr*a&,o# i e,titetsko# ,i&o$

,i!e 4ri#!ere,a ste4e,$ ost&are,e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ko!i !e 3ara,to&a, #e6$,arod,i# i

do#a'i# 4ra&,i# sta,dardi#a $ +os,i I >ere3o&i,i=

4.2. &a"ra'uju#e i!ote"e rada su slijede#e$

> - .



=Pris$t,a diskri#i,ai!a rod,i? 3r$4a 4o os,o&$ s4o"a i,&o"&ira s,a*,i!$ $"o3$ dr*a&e $ 4ra&,o!

5atiti ti? isti? 3r$4a=

> - 1

=Ne$sa3"ae,ost 4ra&,i? ,or#i o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a ra5"iBiti# i,stit$io,a",i# ,i&oi#a

&"asti $ +os,i I >ere3o&i,i i de(iiti 4ra&,e 5atite rod,i? aktera do&ode do i,te,5i&ira,!adiskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a)

> - 7

=Neko?ere,t,ost 4ra&,i? ,or#i $ &e5i sa ra&,o4ra&,o'$ s4o"o&a do&odi do o%"iko&a,!a

di(ere,ira,e #etodo"o3i!e 4rik$4"!a,!a i o%rade 4odataka a to d!e"$!e ,a o%i# ra5#!e,e

i,(or#ai!a i5#e6$ i,stit$io,a",i? i &a,i,stit$io,a",i? aktera ,a s&i# ,i&oi#a &"asti $ +os,i I

>ere3o&i,i=)

(. De)inicija !ojmova$

Po!#o&i ko!e s#o koristi"i $ o&o! doktorsko! disertai!i i#a!$ s"i!ede'e 5,aBe,!e:

-S+o( 4redsta&"!a %io"oke i 4si?o"oke karakteristike 4o ko!i#a se ra5"ik$!$ oso%e #$ko3 i

*e,sko3 s4o"a0 a o5,aBa&a se i 3e,der/rod kao soio"oki i k$"t$ro"oki $&!eto&a,$ ra5"ik$ i5#e6$

oso%a #$ko3 i *e,sko3 s4o"a i od,osi se ,a s&e $"o3e i oso%i,e ko!e ,is$ $&!eto&a,e i"i odre6e,eisk"!$Bi&o 4rirod,i# i"i %io"oki# (aktori#a0 ,e3o s$ 4ri!e 4roi5&od ,or#i0 4rakse0 o%iBa!a i tradii!e

i kro5 &ri!e#e s$ 4ro#!e,!i&i

-Ra%no+!a%nost s+o(o%a 5,aBi da s$ oso%e #$ko3 i *e,sko3 s4o"a !ed,ako 4ris$t,e $ s&i#

4odr$B!i#a !a&,o3 i 4ri&at,o3 *i&ota0 da i#a!$ !ed,ak stat$s0 !ed,ake #o3$',osti 5a ost&ari&a,!e

s&i? 4ra&a0 kao i !ed,ak$ korist od ost&are,i? re5$"tata

-K%ant#tat#%na !a%no+!a%nost3 ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,e 5,aBi !ed,osta&,o $k"!$Bi&a,!e

4od!ed,ako3 %ro!a *e,a i #$karaa $ ra5&o!e,e akti&,osti

-K%a(#tat#%na !a%no+!a%nost: ra&,o4ra&,ost 4odra5$#i!e&a $k"!$Bi&a,!e *e,ski? i #$ki? i,teresa

$ ra5&o!,e 4ro3ra#e $ s&i# 4o"itiBki#0 eko,o#ski# i dr$t&e,i# s(era#a0 $ s&i# (a5a#a

4ro3ra#sko3 / 4ro!ekt,o3 ik"$sa @od 4ro!e,e 4otre%a0 a,a"i5e sit$ai!e0 4"a,ira,!a0 de(i,ira,!a

akti&,osti i 4ro3ra#a #!era0 ,!i?o&e i#4"e#e,tai!e i ,a kra!$ #o,itori,3a i e&a"$ai!e0 tako da !e

do%ro%it 5a *e,e i #$kare 4od!ed,aka



-Ra%no+!a%an t!et&an s&i? oso%a #$ko3 i *e,sko3 s4o"a 4odra5$#!e&a osi3$ra,!e ods$st&a

diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a

-Rod:"ende! o5,aBa&a soio"oki i k$"t$ro"oki $&!eto&a,$ ra5"ik$ i5#e6$ #$kara i *e,a) Od,osi

se ,a s&e o,e $"o3e i oso%i,e ko!e ,is$ $&!eto&a,e i"i odre6e,e isk"!$Bi&o 4rirod,i# i"i %io"oki#

(aktori#a0 ,e3o s$ 4ri!e 4roi5&od ,or#i0 ko,&e,i!a i tradii!e i kro5 &ri!e#e s$ 4ro#!e,!i&i-Gende! $ednaost 4osto!i ako o%a s4o"a i#a!$ !ed,ak$ dr$t&e,$ &ri!ed,ost i !ed,ake

od3o&or,osti0 kao i !ed,ak 4rist$4 res$rsi#a i #o3$',osti#a ko!i i# o#o3$'a&a!$ $*i&a,!e

!ed,akosti

-Gende! ana(#)a !e a,a"i5a ko!a !e o5,aBe,a kao 3e,der se,5iti&a0 3e,der 5as,o&a,a i"i 3e,der

sa&!es,a i o,a a Bi,i &id"!i&i# dis4aritet t!) ,era&,ote*$ i5#e6$ s4o"o&a $ dato! sit$ai!i0 i %

a,a"i5ira o&a! dis4aritet s$k"ad,o &a*e'i# soio"oki# @i"i dr$3i# teori!a#a o od,osi#a #e6$

s4o"o&i#a

-Ana(#)a "ende! e'eta od,osi se ,a s4ei(iB,$ &rst$ 3e,der a,a"i5e0 4ri ko!o! se 4ro!e,!$!e

4osto!a,!e i"i 4ri!ed"o3 !a&,e 4o"itike d!e"o&a,!a i"i 5ako,a) A,a"i5ira!$ se 4osto!e'i i/i"i 4ote,i!a",i

sada,!i i"i %$d$'i e(ekti 4o"itike d!e"o&a,!a ,a o%a s4o"a @kao i ,a ra5"iBite 3r$4e #$karaa i *e,a

-Gende! e'et# s$ e(ekti s&ake 4o"itike d!e"o&a,!a0 aki!e i"i sit$ai!e ko!a ra5"iBito 4o3a6a *e,e i

#$kare) O,i s$ $4ra&o o,o to 3e,der a,a"i5a i 3e,der 4ers4ekti&a *e"e da otkri!$ i"i $Bi,e

&id"!i&i#

-Gende! +e!s+et#%a 5,aBi ra5#atrati i"i is4itati odre6e,$ te#$ tako to 'e ,aroBita 4a*,!a da se

o%rati ,a 4ote,i!a",o ra5"iBit ,aBi, ,a ko!i se ta te#a odr*a&a i"i %i #o3"a da se odra5i ,a #$karei *e,e) O&o se tako6e o5,aBa&a kao 4rist$4a,!e i"i 3"eda,!e i5 "ende! u"(a) U odre6e,o# s#is"$0

$4ra&o o to#e !e i ri!eB: radi se o 4ose%,o# (i"ter$ i"i $3"$ i5 ko!e3 se ,aroBito istiB$ st&ar,e i"i

4ote,i!a",e ra5"ike i5#e6$ *e,a i #$karaa

-Gende! +#tan$a s$ 4o"a5,a taBka $ s&ako! 3e,der a,a"i5i) O,a i#a!$ 5a i"! da otkri!$ 4ret4osta&ke

sadr*a,e $ dato! i5!a&i i"i sit$ai!i0 te da 5a&ire is4od 4o&ri,e i tako ra5otkri!$ skri&e,e

@4ote,i!a",e i 4osto!e'e ra5"ike i5#e6$ *e,a i #$karaa) Ce,der 4ita,!e !e #o3$'e 4osta&iti sa#o

ako s$ 4ret?od,o 4ri5,ati i od%aBe,i s4o",i/rod,i stereoti4i0 kao i $o%iBa!e,e 4ret4osta&ke $

$"o3a#a s4o"o&a

-Gende! 0ud<et# 4odra5$#!e&a!$ 4ro!e,$ %$d*eta/4roraB$,a sa 3e,der as4ekta0 i,te3rira,!e

3e,der 4ers4ekti&e ,a s&i# ra5i,a#a %$d*etsko3 4roesa i restr$kt$ira,!e 4ri?oda i ras?oda $ i"!$

4ro#o&ira%,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

-Ne!a%note<a s+o(o%a:d#s+a!#tet s+o(o%a se od,osi ,a ra5"iBit$ 5ast$4"!e,ost i"i tret#a, s4o"o&a $

&e5i sa dr$t&e,i# 4o"o*a!e#0 sit$ai!o#0 4ra&o#0 od3o&or,o'$ i"i dr$3o# o%"asti) Tako6e se



o5,aBa&a kao ,e!ed,akost 4os"!edia0 #e6$ti# dis4aritet #e6$ s4o"o&i#a ,e 4roi5i"a5i $&i!ek i5

s4o",e diskri#i,ai!e @,4r) s4oso%,ost *e,a da ra6a!$0 iako !e $ &e'i,i s"$Ba!e&a ,ai53"ed dis4aritet

5a4ra&o 4os"!edia direkt,e i"i i,direkt,e diskri#i,ai!e

-D#!etna s+o(na d#s!#&#na-#$a !e s&!esta, i 4ro#i"!e, Bi, @i ,!e3o&i re5$"tati ko!i# se

(a&ori5$!e !eda, s4o" $ od,os$ ,a dr$3i0 od,os,o0 oso%a se tretira ,e4o&o"!,i!e $ od,os$ ,a dr$3$oso%$0 $ isto! i"i s"iB,o! sit$ai!i0 a ,a te#e"!$ s4o"a

-Ind#!etna s+o(na d#s!#&#na-#$a 4roi5i"a5i i5 dr$t&e,i?0 eko,o#ski?0 4o"itiBki?0 k$"t$ro"oki?

i"i dr$3i? as4ekata ko!i st&ara!$ sit$ai!$ ,e!ed,akosti0 od,os,o kada 4ri&id,o ,e$tra",a ,or#a0

kriteri! i"i 4raksa !ed,aka 5a s&e do&ede $ ,e4o&o"!a, 4o"o*a! oso%$ !ed,o3 s4o"a $ 4ore6e,!$ sa

oso%a#a dr$3o3 s4o"a

-Gende! es+e!t#)a:st!u/n$a !e str$B,!ak o%$Be, 5a 3e,der a,a"i5$ i/i"i oso%a ko!a 4os!ed$!e

5,aBa!,o isk$st&o $ a,a"i5ira,!$ sit$ai!a $ ko!i#a se ,a"a5e #$kari i *e,e0 kao i ra5$#!e&a,!e ,a

ko!i ,aBi, 4o"itike d!e"o&a,!a ra5"iBito 4o3a6a!$ #$kare i *e,e

-S+o(ne u(o"e s$ $"o3e ko!e se *e,a#a i #$kari#a 4ri4is$!$ $ 5a&is,osti od k$"t$ro"oki? ,or#i i

tradii!a) Na!Be'e0 s4o",e $"o3e ,is$ 5as,o&a,e ,a %i"oki# i"i (i5iBki# i#4erati&i#a &e' s$

re5$"tat stereoti4,i? 4redod*%i i 4ret4osta&ki o to#e kako *e,e i #$kari tre%a!$ i #o3$ da se

4o,aa!$) S4o",e $"o3e 4osta!$ 4ro%"e#atiB,e o,da kada dr$t&o $"o3a#a &e5a,i# 5a !eda, s4o"-

,a!Be'e #$ki-4ri4is$!$ &e'$ &ri!ed,ost ,e3o $"o3a#a &e5a,i# 5a dr$3i s4o"

-Gende! ste!eot#+# 4roi5i"a5e i5 @Besto 5astar!e"i? 4ret4osta&ki $ $"o3a#a0 s4oso%,osti#a i

oso%i,a#a #$karaa i *e,a) Dok $ ,eki# s"$Ba!e&i#a s4o",i stereoti4i #o3$ da %$d$ 5as,o&a,i ,ast&ar,osti0 stereoti4i 4osta!$ 4ro%"e#atiB,i kada se 4ri4is$!$ s&i# #$kari#a i"i *e,a#a) To #o*e

da $5rok$!e #ateri!a",e i 4si?o"oke koB,ie0 ko!e 'e *e,a#a i"i #$kari#a da o,e#o3$'e i5%or i"i

'e i? o,es4oso%iti da $ 4ot4$,osti $*i&a!$ s&o!a 4ra&a

-Jednae &o"u.nost# s&i? oso%a %e5 o%5ira ,a s4o" 4odra5$#!e&a ods$st&o 4re4reka 5a

eko,o#sko0 4o"itiBko i dr$t&e,o $Be'e 4o os,o&$ s4o"a

-D#s!#&#na-#$a u $e)#u 4osto!i kada se koristi isk"!$Bi&o !eda, 3ra#atiBki rod kao 3e,eriBki

4o!a#

-Inst#tu-#ona(n# &ean#)&# )a !a%no+!a%nost s+o(o%a 4redsta&"!a!$ ti!e"a i oso%e ko!e

$s4osta&"!a!$ ,ad"e*,i 5ako,oda&,i0 i5&r,i i or3a,i $4ra&e s&i? ,i&oa &"asti $ +I> radi 4ro&o6e,!a

Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>0 koordi,ira,!a i rea"i5ai!e 4ro3ra#ski? i"!e&a i5 Ce,der

akio,o3 4"a,a +I> i osi3$ra,!a 4ro&o6e,!a #e6$,arod,i? sta,darda $ o%"asti ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a



-Gende! a-#on# +(an BIH !e strate3i!a ko!o# se de(i,ira!$ 4ro3ra#ski i"!e&i 5a ost&ari&a,!e

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ s&i# o%"asti#a dr$t&e,o3 *i&ota i rada0 $ !a&,o! i 4ri&at,o! s(eri

-Gende! stat#st#a !e o%"ast ko!a 4ro*i#a s&a statistiBka 4odr$B!a) Hi"! !o! !e ide,ti(iko&a,!e0

4rik$4"!a,!e i a,a"i5a statistiBki? 4odataka ra5&rsta,i? 4o s4o"$0 kako %i se s?&ati"o ,a ko!i ,aBi,

3e,der 4ita,!a $tiB$ ,a 4o!edi,e i dr$t&o o4'e,ito9Gende! &a#nst!ea&#n" 4redsta&"!a i53rad,!$ 4rioriteta i 4otre%a *e,a i #$karaa $ s&e 5ako,e0

strate3i!e0 4"a,o&e0 4ro3ra#e i aki!e dr$t&a radi 4osti5a,!a !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0

$5i#a!$'i $ o%5ir 4os"!edie ko!e 'e o&e aki!e i#ati ,a *e,e i #$kare

9F#)#/o nas#($e - 3$ra,!e0 B$4a,!e kose0 $dara,!e0 4re#"a'i&a,!e0 $dara,!e r$ka#a i ,o3a#a0

4a"!e,!e0 $3ri5i0 da&"!e,!e0 $%odi ,o*e#0 3e,ita",o saka'e,!e0 #$Be,!e i $%ist&o

9Sesua(no nas#($e G s&aki seks$a",i Bi, 4oBi,!e, 4roti& &o"!e dr$3e oso%e0 $k"!$B$!$'i seks$a",o

i5r$3"!i&a,!e i 5adirki&a,!e0 5$re,!e0 ,e4o*e"!,e ko#e,tare0 e35i%iio,i5a#0 $&red"!i&e te"e(o,ske

4o5i&e0 ,e4o*e"!,e seks$a",e 4ri!ed"o3e0 4risi",o 3"eda,!e i"i $Be'e $ 4or,o3ra(i!i0 ,e4o*e"!,o

dodiri&a,!e0 4risi"a, seks0 si"o&a,!e0 i,est0 %o"a, i"i 4o,i*a&a!$'i seks$a",i Bi,0 4risi",$ tr$d,o'$0

tr3o&i,$ *e,a#a i ,!i?o&o iskori'a&a,!e $ i,d$stri!i seksa

-Ps#o(o1o nas#($e G 5adirki&a,!e0 i5r$3"!i&a,!e0 5"o%,i i"i 4o,i*a&a!$'i ko#e,tari0 4ri!et,!a0

i5o"ai!a0 4re5ir0 #a"tretira,!e i !a&,o &ri!e6a&a,!e

-Eono&so nas#($e G ,e!ed,ak ,ad5or ,ad 5a!ed,iBki# res$rsi#a $ s#is"$ $skra'i&a,!a 4rist$4a

5a!ed,iBko# ,o&$ i"i ,e#o3$',osti ,ad5ora ,ad ,!i#0 $skra'i&a,!e 4art,er$ 5a4os"e,!a0 ,asta&ka

o%ra5o&a,!a i $skra'i&a,!e *e,i 4ra&a ,a &"as,it&o-St!utu!a(no nas#($e G o&a! o%"ik ,asi"!a !e &e5a, $5 eko,o#sko ,asi"!e ,ad *e,a#a i $k"!$B$!e

,e&id"!i&e i ,eo4i4"!i&e 4re4reke ,!i?o&o# ost&are,!$ os,o&,i? 4ra&a ,a i5%or

-Duo%no nas#($e G 4o,aa,!e ko!e ra5ara i"i $,ita&a k$"t$ra",a i"i &!erska $&!ere,!a *e,e

is#i!a&a,!e#0 ka*,!a&a,!e# i"i 4risi"!a&a,!e da 4ri?&ati ,eki dr$3i siste# &!ero&a,!a

-Nas#($e nad <ena&a o5,aBa&a 4ored "!$dski? 4ra&a i o%"ik diskri#i,ai!e ,ad *e,a#a

- Po!od#/no nas#($e: o5,aBa&a s&ako d!e"o t!e"es,o30 seks$a",o30 4si?iBko3 i"i eko,o#sko3 ,asi"!a

do ko!e3 do6e $ 4orodii i"i k$'i0 od,os,o i5#e6$ %i&i? i"i sada,!i? s$4r$*,ika0 od,os,o 4art,era

,eo&is,o od to3a d!e"i "i 4oBi,ite"! i"i !e d!e"io k$'$ sa *rt&o#)

*. Sistem varijabli

S4o",a ,era&,o4ra&,ost ,a*a"ost osta!e $o%iBa!e,a od"ika s&i? ,ai? dr$ta&a0 a"i se i4ak ,aBi, ,a

ko!i 4o!edi,i/ke do*i&"!a&a!$ s4o",$ diskri#i,ai!$ ra5"ik$!e $&e"iko) Ra5"o3 o&o#e !e Bi,!e,ia da

,era&,o4ra&,ost $5rok$!$ #,o3i (aktori 4ored sa#o3 s4o"a G 4ri!e s&e3a eko,o#ski stat$s0 rasa i"i



et,iBka 4ri4ad,ost0 &!erska 4ri4ad,ost0 starost0 i,&a"iditet i"i #e,ta",a %o"est te seks$a",a

ori!e,tai!a) Sit$ai!ski (aktori kao to s$ siste#sko siro#at&o0 $,ita&a,!e oko"ia i"i r$ra",a

5a4osta&"!e,ost #o3$ tako6er do&esti do o5%i"!,i? 4oteko'a i ,era&,o4ra&,osti) Iako to 5,aBi da !e

isk$st&o $ &e5i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ra5"iBito 5a s&ako3a #i i da"!e #o*e#o 3o&oriti o odre6e,i#

o4'i# od"ika#a i os,o&,i# 4ri,i4i#a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Jeda, od ,aBi,a 4rist$4a,!a o&o#ko,e4t$ !e 4ro$Ba&ati 3a kro5 Betiri 5a&is,e &ari!a%"e i to: stat$s,$ !ed,akost !ed,ak$ korist od

ost&are,i? re5$"tata !ed,ak$ #o3$',ost 5a ost&ari&a,!e s&i? 4ra&a $ ko,tekst$ ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a i !ed,ak$ 4ris$t,ost *e,a i #$karaa $ s&i# 4odr$B!i#a !a&,o3 i 4ri&at,o3 *i&ota)

Statusnu $ednaost kao 5a&is,$ &ari!a%"$ !e ,a!"ake t$#aBiti kao 3ara,i!$ da 'e do#a'i 4ra&,i

siste# *e,a#a i #$kari#a osi3$rati !ed,aka @ista 4ra&a i 4ro4isati o%a&e5e $ s&i# se3#e,ti#a

dr$t&e,o3 *i&ota) Dr$3i# ri!eBi#a0 *e,e i #$kari #ora!$ i#ati 5a3ara,to&a,a !ed,aka 4ra&a i

o%a&e5e $ stat$s$ 5a4os"e,ika0 rodite"!a0 %raB,i? dr$3o&a0 st$de,ta0 dr*a&"!a,a itd) Tak&o t$#aBe,!e

%i"o %i %"isko o,o# 4oi#a,!$ !ed,akosti ko!e ,a3"aa&a &a*,ost s&ako3 4o!edi,a te !ed,akost &idi

kao ko,5iste,t,$ 4ri#!e,$ isti? sta,darda 4ost$4a,!a ,a s&ak$ oso%$0 %e5 o%5ira ,a ,!e, s4o")

Pre#a to# s?&ata,!$ 4o!edi,a !e e,tra",a &ri!ed,ost0 te se s&aka oso%a #ora tititi ,a !ed,aki

,aBi,0 od,os,o s&ako! oso%i se #ora 4r$*iti !ed,aka 4ri"ika da $*i&a s&e koristi ko!e 4r$*a odre6e,o

dr$t&o) U ko,tekst$ !ed,akosti s4o"o&a0 to s?&ata,!e %i 5a?ti!e&a"o da ,iti !ed,o! oso%i ,e s#i!e %iti

$skra'e,a #o3$',ost korite,!a ,iti !ed,o# dr$t&e,o# 4ri"iko# i"i kori'$ 5ato to 4ri4ada

odre6e,o# s4o"$) M$kari i *e,e #ora!$ %iti tretira,i ,a isti ,aBi,) Tak&o 4oi#a,!e idea"a

!ed,akosti do%ri# di!e"o# s&o! i5ra5 ,a"a5i $ 5a%ra,i diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a)Jednaa o!#st od ost%a!en# !e)u(tata kao 5a&is,$ &ari!a%"$ ,a!"ake !e s?&atiti $ s#is"$ te*,!e 5a

3ara,i!o# da 'e tr$d ko!i *e,e i #$kari $"a*$ $ i!e"i ,i5 dr$t&e,i? 5adataka i 4os"o&a %iti

!ed,ako i!e,!e, i !ed,ako ,a3ra6e,) Tako s?&a'e,a o&a &ari!a%"a !e ,a!%o"!e i5ra*e,a kro5 iroko

4ri?&a'e,i 4ost$"at da s&aka oso%a #ora %iti !ed,ako 4"a'e,a 5a !ed,aki rad0 i"i da s&aka oso%a #ora

do%iti 4ri"ik$ 5a ,a4redo&a,!e ,a te#e"!$ s&o3 $"o*e,o3 rada i 4ro(esio,a",i? dosti3,$'a) Isto tako

3a #o*e#o ,a'i $ ide!i da %i o3ra,iBe,i %ro! #!esta $ &ii# o%"ii#a o%ra5o&a,!a tre%ao %iti

ras4od!e"!e, ,a te#e"!$ ost&are,o3 5,a,!a0 %e5 o%5ira ,a 4ri4ad,ost oso%e ,eko! dr$t&e,o! sk$4i,i)

Tako s?&a'e,a &ari!a%"a !ed,ake koristi od ost&are,i? re5$"tata %"iska !e 4oi#a,!$ !ed,akosti ko!a

i,5istira ,a !ed,ako# 4ost$4a,!$ 4re#a s&ako! oso%i ,a os,o&$ ,!e,i? oso%,i? k&a"iteta od,os,o

s4oso%,osti i 4osti3,$'a) Tak&o 4oi#a,!e !ed,akosti Besto se ,a5i&a i (or#a",o# !ed,ako'$

4ri"ika) Ta ko,e4i!a ,a"a5i s&o! i5ra*a! !ed,i# di!e"o# $ 5a%ra,i direkt,e diskri#i,ai!e0 !ed,i#

di!e"o# $ 5a%ra,i i,direkt,e diskri#i,ai!e0 te !ed,i# di!e"o# $ odre6e,i# #!era#a 4o5iti&,e

aki!e)



Jednaa &o"u.nost )a ost%a!#%an$e s%# +!a%a kao 5a&is,$ &ari!a%"$ $ ko,tekst$ ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a ,a!4ri?&at"!i&i!e !e t$#aBiti kao te*,!$ da se s&i# oso%a#a osi3$ra !ed,aka #o3$',ost

korite,!a dr$t&e,i# do%ri#a @4ri"ika#a i #ateri!a",i# koristi#a0 $4rkos ra5"ika#a $ ,!i?o&o#

dr$t&e,o# 4o"o*a!$) Mo*e#o 3a ,a'i $ ide!i da *e,e ,e %i tre%a"e s,ositi ,e3ati&,e 4os"!edie $

4o3"ed$ s&o3a rad,o3 #!esta 5%o3 s&o!e tr$d,o'e) Tako s?&a'e,a o&a 5a&is,a &ari!a%"a ,a!%o"!eod3o&ara 4oi#a,!$ !ed,akosti ko!e te*i $k"a,!a,!$ 4re4reka0 ko!e se ,a"a5e d$%oko $3ra6e,e $

str$kt$r$ dr$t&e,i? od,osa i ko!e s4reBa&a!$ oso%e odre6e,i? dr$t&e,i? sk$4i,a da ,a !ed,aki

,aBi, $Best&$!$ $ s&i# dr$t&e,i# 4ri"ika#a i tako siste#ski do&ode t$ sk$4i,$ $ ,e4o&o"!,i!i

dr$t&e,i 4o"o*a!) To 4oi#a,!e ,e &idi 4o!edi,aB,e s"$Ba!e&e diskri#i,ai!e te#e"!e# 4redras$da i"i

stereoti4,i? sta&o&a kao ,a!&a*,i!i $5rok ,e!ed,akosti s4o"o&a0 &e' sr* 4ro%"e#a ,a"a5i $

,e!ed,ako! 4od!e"i dr$t&e,i? $"o3a i ,!i?o&o# ,e!ed,ako# &red,o&a,!$) U to# s#is"$0 o&a

&ari!a%"a 4r&e,st&e,o te*i $k"a,!a,!$ str$kt$ra",e diskri#i,ai!e)

Jednaa +!#sutnost <ena # &u1a!a-a u s%#& +od!u/$#&a $a%no" # +!#%atno" <#%ota kao 5a&is,a

&ari!a%"a 5ast$4a sta!a"ite da 4osto!i odre6e,a &ri!ed,ost $ 4ro4orio,a",o# $Be'$ *e,a i

#$karaa $ s&i# od,osi#a0 4os"o&i#a0 i,stit$i!a#a i ti!e"i#a &a*,i# 5a ($,kio,isa,!e

odre6e,o3 dr$t&a) Tak&o s?&ata,!e ,a"a5i#o ,4r) $ ide!i da !e 4o*e"!,o i#ati ra5#!er,$ ras4od!e"$

#!esta $ s&i# ti!e"i#a 4o"itiBko3 od"$Bi&a,!a0 od,os,o 4ro4orio,a",o $Be'e *e,a i #$karaa $

s&i# &a*,i!i# !a&,i# i,stit$i!a#a) Isto tako0 s$sre'e#o 3a $ sta&$ da !e 5,aBa!,i!a s4o",a

4od5ast$4"!e,ost *e,a $ str$kt$ri ,a tr*it$ rada odra5 dr$t&e,e ,e!ed,akosti) Tak&a ras4od!e"a se

4o,ekad s?&ata kao ,eki o%"ik distri%$ti&,e 4ra&iB,osti0 !er 3ara,t$!e s&i# dr$t&e,i# sk$4i,a#ada 'e ,!i?o&i B"a,o&i $ ,a!#a,!$ r$k$ i#ati #i,i#a",o o,o"iko a,si 5a $Be'e $ &ri!ed,i#

dr$t&e,i# 4ri"ika#a ko"iki !e $dio sk$4i,e $ !e"ok$4,o# dr$t&$)

O&aka& 4"$ra"i5a# &ari!a%"i 'e 5asi3$r,o t$#aBe,!e i 4ri#!e,$ a,tidiskri#i,ai!ski? i,str$#e,ata

$Bi,iti i5a5o&,i!i# i s"o*e,i!i# 5adatko#) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,i!e !ed,o5,aBa, 4o!a# &e' se

sasto!i od ,i5a s$4rotsta&"!e,i?0 a"i !ed,ako 4o*e"!,i? &ri!ed,os,i? i"!e&a0 o&a! 4rist$4 de(i,ira,!a

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a osta&"!a 4ro&ed%e,i# ti!e"i#a s"o%od$ da o&is,o o ko,kret,i# oko",osti#a

s&ako3 4o!edi,o3 s"$Ba!a0 od,os,o o&is,o o dr$t&e,o# ko,tekst$ i #o3$'i# 4os"!edia#a ko!e %i

i5 odre6e,e od"$ke #o3"e 4roi5a'i kro5 t$#aBe,!e 5ako,ski? i,str$#e,ata ko!i 4ri4ada!$

,aio,a",o# 4ra&,o# ok&ir$ 5atite ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 ,a6$ 5a ta! s"$Ba! ,a!4ra&iB,i!e i

,a!$ra&,ote*e,i!e r!ee,!e)

Ide,tiBa, 4"$ra"i5a# &ari!a%"i tako6er ,a"a5i#o $ 4ra&,o# ok&ir$ 5atite ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $

E&ro4sko! U,i!i) Tako i $ 4ra&,i# 4ro4isi#a0 a !o &ie $ 4raksi E&ro4sko3 s$da 4ra&de0 ,a"a5i#o

4ri5,a,!e da ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,i!e !ed,o5,aBa, idea") U 4raksi E&ro4sko3 s$da 4ra&de tako



#o*e#o ,a'i i!e"i ,i5 4oi#a,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 kao to s$ (or#a",a0 s$%sta,i!a",a0 t!)

st&ar,a itd) O%5iro# ,a ,a$ o%a&e5$ 4ot4$,o3 4ra&,o3 $sk"a6i&a,!a s 4ra&,o# steBe&i,o#

E&ro4ske U,i!e0 %i"o %i 4o*e"!,o da 4ri 4ri#!e,i do#a'i? 5ako,ski? r!ee,!a 4ro&ed%e,a ti!e"a

tako6er $5#$ $ o%5ir i i"!e&e ko!i#a ti i,str$#e,ti s"$*e $ 4raksi E&ro4sko3 s$da 4ra&de)

+. Sistem indi%atora

I,dikatori da!$ !ed,osta&a, re5i#e s"o*e,e s"ike0 tako to a4stra?$!$ i ,a !asa, ,aBi, 4re5e,t$!$

,a!&a*,i!e karakteristike 4otre%,e da se 4odr*i do,oe,!e od"$ka ,a do%ro! i,(or#isa,osti) Po#o'$

i,dikatora se #!eri i 4rati ,a4redak) I,dikatori i3ra!$ k"!$B,$ $"o3$ $ o%e5%!e6i&a,!$ s#!er,ia 5a

4o"itik$0 a"i ,is$ =5a#!e,a 5a te#e"!,o ista*i&a,!e=) S&aka 4o"itika #ora 4o"o*iti test $s4!e,osti

ko!i se sasto!i $ e&a"$ai!i i 4ra'e,!$ ost&are,!a i"!e&a 4o"itike0 te ,!e,i# ko,kret,i# re5$"tati#a

ko!e i#a 4ri otk"a,!a,!$ 4osto!e'e3 4ro%"e#a) Sto3a !e i $ 4o"itika#a $ o%"asti ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a 4otre%,o &riti 4ra'e,!e i e&a"$ai!$ 4o"itike0 5a to se koriste tk5) i,dikatori0 t!) 4oka5ate"!i

$s4!e,osti ost&are,!a i"!e&a i re5$"tata 4o"itike) Nara&,o0 $tia! 4o"itike se #o*e sa3"eda&ati i

4$te# a,a"i5e 3e,der e(ekta0 a"i i,dikatori i a,a"i5a 3e,der e(ekta ,is$ d&i!e 4ot4$,o ra5"iBite st&ari)

Nai#e0 a,a"i5a 3e,der e(ekta 'e $ s&ako# s"$Ba!$ 4o'i od odre6e,i? 4odataka ko!i se #o3$ do%iti

sa#o $ko"iko se 4ret?od,o "o3iBki de(i,ira!$ i,dikatori ,a os,o&$ ko!i? 'e se ko,kret,o 4rik$4iti

4odai 4otre%,i 5a a,a"i5$ i 4ro!e,!i&ati 4o!edi,i se3#e,ti 4o"itike) U to# s#is"$0 i,dikatori s$,ei5osta&a, e"e#e,t 3e,der a,a"i5e i $k"!$Be,i s$ $ ,!$) U s&r?$ (or#$"ai!e i,dikatora 4osto!e

odre6e,a 4ra&i"a ko!i#a se osi3$ra&a ,!i?o&a d!e"ot&or,ost i otk"a,!a #o3$',ost do%i&a,!a

,eadek&at,e s"ike st&ar,o3 sta,!a)

D!e"ot&or,i i,dikatori s$:

-toko# &re#e,a $s4oredi&i tako da #o3$ 4oka5ati da "i !e do"o do ,a4retka i"i 4o3ora,!a $

odre6e,o! o%"asti0 te k&a"itati&,o $s4oredi&i s dr$3i# 5e#"!a#a0 re3i!a#a i"i i"!,i# 3r$4a#a

-#!er"!i&i kako %i se #o3"i ,a%ro!ati i"i kate3ori5irati re5$"tati 4o"itike

-4rei5,i tako da ,a ,a!#a,!$ #!er$ s&ode $tia! &a,!ski? (aktora ko!i se ,e *e"e #!eriti

-se"ekti&,i i re4re5e,tati&,i)

U 4ro3ra#i#a i 4o"itika#a ko!i se od,ose ,a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a od,os,o i#a!$ 3e,der

di#e,5i!$ s&i i,dikatori tre%a!$ %iti ra5&rsta,i 4o s4o"$0 3d!e 3od !e to #o3$'e) To 4o#a*e da se

$Bi,ak i,ter&e,i!e ide,ti(iira $ od,os$ ,a s4o")

I,dikatore $ ,ae# ,a$B,o# rad$ 4ro$Ba&a"i s#o kao k&a,titati&,e i k&a"itati&,e)



+.1. ,vantitativni indi%atori

K&a,titati&,i se i,dikatori #o3$ de(i,irati kao #!ere,!a k&a,titeta @$k$4,o3 %ro!a0 4ostotka itd)Koris,i s$ $ 4rika5i&a,!$ 4ros!eB,o3 re5$"tata i"i ste4e,a $ ko!e# !e dosti3,$t odre6e,i i"!)

K&a,titati&,i i,dikatori ko!e s#o koristi"i $ ,ae# istra*i&a,!$ s$:

-4roe,at *e,a i #$karaa i5a%ra,i? 4redsta&,ika/a $ 4ar"a#e,ti#a/sk$4ti,a#a s&i? ,i&oa i

sk$4ti,a#a o4ti,a ra5&rsta,i? 4o 4o"itiBki# 4arti!a#a

-4roe,at *e,a i #$karaa i5a%ra,i? 4redsta&,ika/a $ 4ar"a#e,ti#a/sk$4ti,a#a s&i? ,i&oa $

sk$4ti,a#a o4ti,a $ od,os$ ,a %ro! ka,didata/ki,!a 4re#a 4o"itiBko! 4arti!i @sto4a $s4!e?a

-4roe,at *e,a i #$karaa $ dr*a&,i# de"e3ai!a#a 5a ,o#i,ira,e sk$4ti,e0 kao to !e

Par"a#e,tar,a sk$4ti,a Vi!e'a E&ro4e i dr$3e #e6$,arod,e or3a,i5ai!e i (or$#i

-4roe,at *e,a i #$karaa a#%asadoria/a#%asadora

-4roe,at *e,a i #$karaa $ &"ada#a s&i? ,i&oa &"asti

-4roe,at *e,a i #$karaa ,aBe",ia/ka o4ti,a

-4roe,at *e,a i #$karaa r$ko&ode'i? dr*a&,i? s"$*%e,ika/a ,a s&i# ,i&oi#a or3a,i5o&a,!a

&"asti

-4roe,at *e,a i #$karaa s$di!a ,a s&i# s$do&i#a $ +I>

-4roe,at *e,a i #$karaa 4reds!ed,ika/a s$do&a-4roe,at *e,a i #$karaa $ or3a,i#a ko!i do,ose od"$ke $ 4o"itiBki# 4arti!a#a

-4roe,at *e,a i #$karaa B"a,o&a/ia or3a,i5ai!a 4os"oda&aa0 rad,i? i 4ro(esio,a",i?

or3a,i5ai!a i 4roe,at *e,a i #$karaa $ ,!i?o&i# r$ko&ode'i# or3a,i#a

-4roe,at 4ro#!e,eG4o%o"!a,!a ra&,o4ra&,e 5ast$4"!e,osti 4o"o&a $ 4roes$ $4ra&"!a,!a i

do,oe,!a od"$ka ,a s&i# ,i&oi#a &"asti @5ako,oda&,e0 i5&r,e i s$dske0 ko#4a,i!a0 4o"itiBki?

4arti!a i ,e&"adi,o3 sektora

-4roe,at *e,a i #$karaaa ,a #!esti#a od"$Bi&a,!a $ si,dika",i# or3a,i5ai!a#a

+.2. ,valitativni indi%atori

K&a"itati&,i i,dikatori se #o3$ de(i,irati kao #!ere,!e k&a"iteta) U ,ae# rad$ s#o koristi"i

s"i!ede'e k&a"itati&,e i,dikatore:



-da "i !e 4ro4iso# 4red&i6e,a o4ta 3ara,i!a ra&,o4ra&,o3 tret#a,a i !ed,aki? #o3$',osti %e5

o%5ira ,a s4o" i %raB,i stat$s

-da "i !e 4ro4iso# $t&r6e,a o4ta 5a%ra,a diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a0 seks$a",o3

$5,e#ira&a,!a0 $5,e#ira&a,!a ,a os,o& $s4o"a i ,asi"!a ,a os,o&$ s4o"a

-da "i s$ 4ro4iso# 4red&i6e,e ka5,e,e odred%e @4red&i6a!$ "i diskri#i,ai!$ %e5 o%5ira ,a s4o" kao 4rekra!

-$re6$!e "i 4ro4is o%"ast 4ose%,e 5atite *e,a 5%o3 %io"oko3 odre6e,!a

-sadr*i "i 4ro4is 4ose%,e #!ere $ sk"ad$ sa a,tidiskri#i,ai!ski# 5ako,i#a $ +I> $ s"$Ba!$ da

4osto!i ,era&,o4ra&,ost

-$re6$!e "i 4ro4is rad $4ra&"!aBki? ti!e"a i"i ti!e"a od"$Bi&a,!a i osi3$ra&a "i ra&,o4ra&,$

5ast$4"!e,ost *e,a i #$karaa 4ri i5%or$ i"i i#e,o&a,!$ $ ,a&ede,a ti!e"a

-$s4osta&"!a "i se 4ro4iso# 4ose%,a i,stit$i!a i osi3$ra&a "i o,a ra&,o4ra&,$ 5ast$4"!e,ost *e,a i

#$karaa $ ok&ir$ te i,stit$i!e

-$4otre%"!a&a "i se $ 4ro4is$ 3e,der se,5iti&a, !e5ik

-da "i !e 4ro4iso# 4red&i6e,a o%a&e5a 4rik$4"!a,!a 4odataka0 ako !e 4red&i6e,a o%a&e5a

4rik$4"!a,!a 4odataka0 da "i !e $t&r6e,a o%a&e5a ra5&rsta&a,!a 5adataka ,a os,o&$ s4o"a)

-. Način istraživanja

Kako %i to k&a"itet,i!e o%radi"i 4red"o*e,$ te#$ doktorske disertai!e0 4ro$Ba&a"a sa# akt$e",$"iterat$r$ ko!a tretira ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 kako $ +i>0 tako i $ okr$*e,!$0 kao i 5e#"!a#a E&ro4ske

U,i!e ko!e s$ ,a o&o# 4o"!$ 4osti3"e 5,aBa!,e $s4!e?e) Pored 4ro$Ba&a,!a re"e&a,t,i? dok$#e,ata

kada !e ri!eB o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 o%a&"!e,i s$ i ra53o&ori sa k"!$B,i# akteri#a $ A3e,i!i 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ +I>0 Ce,der e,tri#a F+I> i RS-a0 resor,i# #i,istarst&i#a ,a dr*a&,o# i

e,titetsko# ,i&o$0 ,e&"adi,i# or3a,i5ai!a#a i UN a3e,i!i $ +I>) O&e 4redakti&,osti s$ da"e

5,aBa!a, do4ri,os da 4re4o5,a#o:

-$ ko!i# o%"asti#a !e ,era&,o4ra&,ost s4o"o&a ,a!i5ra*e,i!a i kako se ta 4ro%"e#atika tretira kro5

5ako,oda&,i ok&ir i 4o"itik$ rada re"e&a,t,i? i,stit$i!a

-kaka& !e 4ro%"e# $ 4ri#!e,i #e6$,arod,i? sta,darda i strate3i!a ko!e se od,ose ,a ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a

-da "i dok$#e,ti/4ro3ra#i/4ro!ekti UN0 VE i EU $k"!$B$!$ 3e,der ko#4o,e,t$ i da "i 4odr*a&a!$



i#4"e#e,tai!$ dr*a&,i? 5ako,a i strate3i!a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a

-da "i se 4ri#!e,!$!$/4rik$4"!a!$ 4odai ra5&rsta,i 4o s4o"$ i da "i se 4ro&ode 4o isto# 3e,der a,a"i5e)

Ce,der i,stit$io,a",i #e?a,i5#i $ +I> 4r$*i"i s$ i5$5et,$ 4odrk$ $ 4ri4re#i o&o3 istra*i&a,!a

4ose%,o kada !e ri!eB o o%e5%!e6i&a,!$ 4otre%,i? dok$#e,ata0 i,(or#ai!a i ko,takata sa

4redsta&,ii#a i,stit$i!a re"e&a,t,i? 5a o%"ast dr$t&e,o3 d!e"o&a,!a ko!a s$ 4red#et o&o3 ,a$B,o3rada)Ko#4"eks,ost i karakter 4red#eta0 4ro%"e#a i 4osta&"!e,i? i"!e&a ,ae3 istra*i&a,!a o4red!e"!$!$ $

rad$ ko#%i,ai!$ teori!sko3 i e#4iri!sko3 4rist$4a) Doka5i&a,!e 4osta&"!e,e 3"a&,e ,a$B,e ?i4ote5e i

4o#o',i? ?i4ote5a 5a?t!e&a"o !e 4ri i5radi o&o3 ,a$B,o3 rada ko#%i,ira,!e &ie ,a$B,i? #etoda)

U o&o# rad$ koristi"i s#o s"i!ede'e #etode:

-Os,o&,e #etode: a,a"i5a0 3e,era"i5ai!a0 si,te5a i k"asi(ikai!a)

-O4'e ,a$B,e #etode: a,a"itiBko ded$kti&,a0 statistiBka0 ko#4arati&,a)

-Metod 4rik$4"!a,!a 4odataka a,a"i5e sadr*a!a dok$#e,ata:Metod a,a"i5e sadr*a!a dok$#e,ata ,a$B,e i str$B,e "iterat$re $ o%"asti #e6$,arod,i? i re3io,a",i?

sta,darda 4ri#!e,!i&a"i s#o toko# istra*i&a,!a ,a$B,i? s4o5,a!a i5,i!eti? $ k,!i3a#a0 #o,o3ra(i!a#a i

B"a,i#a0 te di"e#a i 4ro%"e#a ko!i se $ o&o! 4ro%"e#atii !a&"!a!$ $ re"e&a,t,i# e&ro4ski# str$B,i#

Baso4isi#a) NaroBito s#o !e 4ri#!e,!i&a"i 4ri istra*i&a,!$ teori!ski? sta&o&a do#a'i? i stra,i? a$tora

ko!i s$ 4ro$Ba&a"i ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ ok&ir$ "!$dski? 4ra&a0 kao i kod sa3"eda&a,!a

5ako,oda&,i? r!ee,!a $ ,ae# 5ako,oda&st&$ i $ akti#a #e6$,arod,o3 karaktera ko!e s#o &e'

4ret?od,o ,a&e"i) A,a"i5$ s#o &ri"i ,a os,o&$ k&a,titati&,i? i k&a"itati&,i? i,dikatora0 5a&is,i? i

,e5a&is,i? &ari!a%"i0 kao i kro5 4osta&"!e,e ra5ra6$!$'e ?i4ote5e0 a ,ako, to3a s#o i5&ri"i si,te5$0

3e,era"i5ai!$ i k"asi(ikai!$ $t&r6e,i? 4odataka) U ok&ir$ o&o3 #etoda koristi"i s#o se 4ra&i"i#a

3ra#atiBko30 "o3iBko30 !e5iBko30 do3#atsko3 i a$te,tiB,o3 t$#aBe,!a 4ra&,i? 4ro4isa)

->istori!ski #etod !e kori'e, 5a istra*i&a,!e i a,a"i5$ 4o!a&a $ d$*e# &re#e,sko# 4eriod$)

>istori!sk$ #etod$ koristi"i s#o 4ri"iko# os&rta ,a *e,sko #$ko 4ita,!e kro5 ?istori!$ $ E&ro4i i $

+I>0 kao i 4ri"iko# a,a"i5e ,a!5,aBa!,i!i? ?istori!ski? dok$#e,ata o "!$dski# 4ra&i#a)

Metode i,d$ki!e i ded$ki!e s#o koristi"i $&a*a&a!$'i Bi,!e,i$ da istra*i&a,!e $ s(eri ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a 4redsta&"!a s"o*e,$ kate3ori!$ ko!a se #o*e a,a"i5irati sa &ie as4ekata0 4ri Be#$ !e s&aki od

,!i? $ka5i&ao ,a ko#4"eks,ost ,!e3o&o3 %i'a0 a sa#i# ti# i ,a d!e"at,osti i r!ee,!a $s#!ere,a ka

s$5%i!a,!$ diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a) O&a! #etod !e 5asi3$r,o do4ri,io 4ot4$,i!e# i "o3iB,i!e#

sa3"eda&a,!$ 4red#eta ,ae3 rada)



-StatistiBko istra*i&a,!e s#o koristi"i radi statistiBko3 4rik$4"!a,!a0 sre6i&a,!a0 3r$4isa,!a0 4os#atra,!a

i o%rade 4odataka0 te 4rika5i&a,!a 4o!a&a0 $5roka i 4os"!edia $ i"!$ statistiBke a,a"i5e) U5 s&aki

statistiBki 4rika5 data s$ o%!a,!e,!a i5&ora 4odataka) StatistiBka #etoda kao e#4iri!ska #etoda

korite,a !e 5a $t&r6i&a,!e str$kt$re i o%i#a diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a i ista se od"ik$!e &e"iki#

%ro!e# k&a,titati&,i? i,dikatora ko!i# s#o $ka5a"i ,a &!ero&at,$ 4o&e5a,ost 4red#et,o istra*e,i?&ari!a%"i i isti s$ ,a# 4os"$*i"i da odredi#o tre,d ra5&o!a odre6e,i? 4o!a&,i? o%"ika diskri#i,ai!e 4o

os,o&$ s4o"a0 a to !e $!ed,o i 4ot4o#o3"o $ de(i,isa,!$ 4re4or$ka ,a s&i# ,i&oi#a &"asti $ +I>)

Pro#atra,$ statistiBk$ #a4$ 4odataka do%i"i s#o i5 i5&!eta!a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> ko!i s$

4rik$4"!e,i ,a os,o&$ i5&!eta!a s&i? i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a ,a s&i# ,i&oi#a &"asti $ +I> i

i5&!eta!a EUROSTAT-a ka,e"ari!e 5a statistiBka istra*i&a,!a $ EU)

-Ko#4arati&,i# #etodo# $t&rdi"i s#o s"iB,osti i ra5"ike0 od,os,o ide,tiB,osti i 4o,a&"!a,!a

a,a"i5ira,i? 4o!a&a0 kako $ 4o!edi,i# 4os#atra,i# 5e#"!a#a EU0 tako i $ +I>) Ko#4arati&,$ #etod$

koristi"i s#o 5a $4ore6i&a,!e ra5"iBiti? se3#e,ata 4red#eta ,ae3 rada i to kro5 ko#4arai!$ do#a'i?

#e?a,i5a#a i strate3i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ 5e#"!a#a E&ro4ske U,i!e i ko#4arati&,$ a,a"i5$

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ $sta&i#a i ,aio,a",i# 4o"itika#a: S"o&e,i!e0 >r&atske0 Hr,e Core i Sr%i!e)

O&o# #etodo# s#o i5&ri"i $4ored,o4ra&,$ a,a"i5$ "e3is"ati&,i? r!ee,!a $ 5ako,oda&st&$ $ +I> i

#e6$,arod,i? sta,darda Bi!a se #ateri!a od,osi ,a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a)

Pra&,a #etoda ko!a !e 5a4ra&o !ed,a od #oda"iteta #etode a,a"i5e sadr*a!a i ko!$ karakterie

4osto!a,!e 4ose%,i? 4ra&i"a 5a t$#aBe,!e sadr*a!a 4ra&,i? ,or#i 4os"$*i"a ,a# !e 5a adek&at,o

sa3"eda&a,!e 4ra&,o3 re3$"isa,!a 4red#eta ,ae3 istra*i&a,!a) Nor#ati&,a #etoda koristi"a ,a# !e 5a 4ro&!er$ i 4ro!e,$ od3o&ara!$'i? 4o5iti&,o-4ra&,i? ,or#i i5 o%"asti o&o3 ,a$B,o3 rada)

. Naučna i društvena o!ravdanost istraživanja

Hi!e,i#o da !e ,a ,a$B,i rad kro5 i,terdisi4"i,ar,i 4rika5 o%!as,io i dao o%!ekti&,$ s"ik$ o

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a kao i,di&id$a",o3 "!$dsko3 4ra&a Bi!a !e 5atita 4osta"a ra5&o!,i 4rioritet

#e6$,arod,o3 4ra&a i 4redsta&"!a ,eo4?oda, $s"o& 5a 4osti5a,!e i"!e&a EU ko!i se tiB$ ra5&o!a0

5a4o"!a&a,!a i soi!a",e ko?e5i!e sa o!e,o# st&ar,e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>0 3d!e se

%osa,sko?ere3o&aBko dr$t&o tek $ 5ad,!i? deset 3odi,a o5%i"!,o 4o5a%a&i"o o&i# 4ro%"e#o#

kre,!a "!$dski? 4ra&a i 4rist$4i"o $s&a!a,!$ strate3i!e 5a %or%$ 4roti& diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a



do,oe,!e# Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>0 Zako,a o 5a%ra,i diskri#i,ai!e0 Ce,der

akio,o3 4"a,a +I> i i#4"e#e,tai!i #e6$,arod,i? sta,darda o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> $

ko,tekst$ e&ro4ski? i,te3rai!a)

Na o&a! ,aBi, s#o $ sk"ad$ sa 4red#eto# i i"!e&i#a 4ro$Ba&a,!a ,a$B,o i dr$t&e,o o4ra&da"i ,ae

istra*i&a,!e i 4ok$a"i dati do4ri,os &eri(iko&a,!$ ,a$B,o 4ro$Be,i? s4ei(iB,i? 4ita,!a i Bi,!e,ia ko!ese od,ose ,a o%"ike i #!ere s$4rotsta&"!a,!a diskri#i,ai!i 4o os,o&$ s4o"a0 4ri!e s&e3a kro5 4ri#!e,$

#e6$,arod,i? sta,darda ko!i #ora!$ %iti i,te3rira,i $ ,or#ati&,o# i i,stit$io,a",o# s#is"$ $

ko,tekst$ 4ridr$*i&a,!a +I> e&ro4ski# i,te3rai!a#a) Kro5 a,a"i5$ #e6$,arod,i? sta,darda0 do#a'e3

5ako,oda&st&a0 i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a0 4o!a&,i? o%"ika diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a 4ok$a"i

s#o skre,$ti 4a*,!$ ,ad"e*,i# or3a,i#a ,a 5,aBa! o&o3 #e6$,arod,o3 "!$dsko3 4ra&a ko!e 5a?ti!e&a

s,a*,i!$ $"o3$ dr*a&e $ !aBa,!$ siste#a 4ri#!e,e #e6$,arod,i? sta,darda kao i,str$#e,ata i i5&ora 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a kao ,eod&o!i&o3 di!e"a #e6$,arod,o3 4ra&a) S#atra#o da ar3$#e,to&a,ost0$4ored,o-4ra&,a a,a"i5a0 i,terdisi4"i,ar,i 4rist$40 kritiBki os&rt i %ro!,i 4ri!ed"o5i 5a $,a4re6e,!e

4osto!e'i? r!ee,!a0 s&akako 4redsta&"!a!$ ,a!&e'$ ,a$B,$ i dr$t&e,$ o4ra&da,ost o&o3 istra*i&a,!a)

1/. 0remens%o i !rostorno odre'ivanje !redmeta istraživanja

Iako s$ 4r&i 4odstia!i ,asta,ka EU %i"i #ir0 si3$r,ost i eko,o#ska i,te3rai!a0 os,i&aBki $3o&ori EU

s$ 4ita,!e !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 4osta&i"i $ 4r&i 4"a, kao te#e"!,$ &ri!ed,ost %$d$'i?

i,te3rai!a) Zato ra&,o4ra&,ost s4o"o&a kao i,di&id$a",o "!$dsko 4ra&o $ ,ae# rad$ ,is#o

4ro$Ba&a"i 5at&ore,o $ $,$tra,!e 3ra,ie +I>0 ,e3o s#o 3a $ 4rostor,o# s#is"$ 4ro$Ba&a"i $ 5,at,o

iri# i,ter,aio,a",i# i re3io,a",i# ok&iri#a i to kao "!$dsko 4ra&o Bi!a !e 5atita 4osta"a ra5&o!,i

4rioritet #e6$,arod,o3 4ra&a)

U 4rostor,o# s#is"$ ,ae ,a$B,o istra*i&a,!e 4oBe"i s#o od a,a"i5e ko,ti,$iteta #$ko-*e,sko3

4ita,!a i %or%$ 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ E&ro4i kro5 odre6e,e (a5e ,!e,o3 ?istori!sko3 ra5&o!a)

Po"o*a! *e,e $ +I> 4ro$Ba&a"i s#o od sred,!e3 &i!eka do 4ostsoi!a"istiBko3 4erioda) Istra*i&a,!e s#o

,asta&i"i a,a"i5o# ,a!5,aBa!,i!i? #e6$,arod,i? i,ter,aio,a",i? i re3io,a",i? sta,darda $ o%"asti

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ dok$#e,ti#a U!edi,!e,i? Nai!a0 Vi!e'a E&ro4e0 Me6$,arod,e or3a,i5ai!e



rada i E&ro4ske U,i!e0 ,ako, Be3a !e $s"i!edi"a ko#4arai!a $sa3"ae,osti do#a'e3 5ako,oda&st&a $

+I> @$sta&a0 a,tidiskri#i,ai!sko3 5ako,oda&st&a i s$%sidi!ar,i? 4ro4isa ko!i se od,ose ,a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a sa 4ret?od,o a,a"i5ira,i# #e6$,arod,i# sta,dardi#a) Istra*i&a,!e s#o

4roiri"i ,a ko#4arati&,$ a,a"i5$ ,aio,a",i? 4o"itika i $sta&a $ 5e#"!a#a re3i!e: S"o&e,i!a0 >r&atska0

Sr%i!a i Hr,a Cora0 kao i strate3i!a i i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,a s&i#,i&oi#a 5ako,oda&,e i i5&r,e &"asti $ +I> i strate3i!a i i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ E&ro4sko! U,i!i $ ok&ir$ E&ro4ske Ko#isi!e i Par"a#e,ta E&ro4ske U,i!e0

$5 4ose%a, os&rt ,a i,stit$io,a",e #e?a,i5#e $ dr$3i# 5e#"!a#a E&ro4ske U,i!e: eka Re4$%"ika0

Fra,$ska0 N!e#aBka0 Ma6arska0 Irska0 L$kse#%$r30 kotska0 S"o&aBka Re4$%"ika0 Ve"ika +rita,i!a0

A$stri!a0 +e"3i!a0 to ,as !e da"!e $s#!eri"o da a,a"i5ira#o 4o"o*a! *e,e $ E&ro4sko! U,i!i $ od,os$ ,a

rod,o se,5iti&,e i,dikatore) Nako, o&ako iroko3 $ 4rostor,o# s#is"$ 4ro&ede,o3 ,a$B,o3

istra*i&a,!a o i,te3rai!i i 5atiti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a kao i,di&id$a",o3 4ra&a $ EU a,a"i5ira"i s#oi st&ar,$ ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ +I> $ ko,tekst$ rod,o se,5iti&,i? i,dikatora) Ze#"!e ko!e *e"e

4ostati B"a,ie EU #ora!$ $ 4ot4$,osti da 4ri?&ate i i,te3rira!$ 4ri,i4 ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $

sk"ad$ sa #e6$,arod,i# 4ra&o# $ ,or#ati&,o# i i,stit$io,a",o# s#is"$) Vre#e,ski ok&ir ,ae3

istra*i&a,!a se kretao $ i,ter&a"$ od 1.1) do 1.9)3odi,e)

PRVI DIO

ANALIZA RAVNOPRAVNOSTI SPOLOVA* KAO LJUDSKOG PRAVA* KROZ

HISTORIJSKI RAZVOJ U EVROPI* BOSNI I HERCEGOVINI I

NAJZNAAJNIJIM DOKUMENTIMA O LJUDSKIM PRAVIMA

1. &avno!ravnost s!olova %ro" istorijs%i ra"voj u vro!i

PriBa o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i 4reis4iti&a,!e dr$t&e,o ,a#et,$ti? $"o3a *e,a i #$karaa

4oBi,!e &r"o da&,o0 !o $ staro! CrBko!) No0 4ri!e ,eki? 1 3odi,a0 *e,e ko!e se da,as s#atra!$

rodo,aBe",ia#a (e#i,i5#a 4ro3o&ara!$ o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a !a&,o i 3"as,o0 4ok$a&a!$'i



o&o! 4riBi dati teori!ski i ,a$B,i ok&ir) PriBa o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a &odi ,as 4r&o $ Fra,$sk$

3d!e s$ 5a &ri!e#e Fra,$ske %$r*oaske re&o"$i!e @.;<8-.;82 artik$"isa,i 4r&i !a&,i 5a?t!e&i 5a

ra&,o4ra&,o'$ *e,a i #$karaa) Pr&i taka& !a&,i 5a?t!e& %io !e 5a?t!e& *e,a da se i ,!i#a o#o3$'i

4ra&o 3"asa) I iako se0 kako 4ie Kare, O(e,.90 (e#i,i5a# se ,i!e =rodio= te .;<8)3odi,e0 Fra,$ska

re&o"$i!a !e os"o%odi"a s4ektak$"ar,$ er$4i!$ do%ro (or#$"isa,i? (e#i,istiBki? 5a?t!e&a ko!i s$,eki#a d!e"o&a"i kao 4o,o&,a er$4i!a Ve5$&a) Prodor,a s,a3a (e#i,istiBki? 5a?t!e&a 4oBe"a !e da

se iri ,e5a$sta&"!i&o 4o Bita&o! E&ro4i)

Od sa5i&a,!a Ce,era",e sk$4ti,e0 4oBetko# .;<8)3odi,e do (or#ira,!a 4o"itiBko3 ti!e"a Narod,e

sk$4ti,e0 kao i $5asto4,i? ,a4ora da se ra5rade $sta&i0 *e,e $ Fra,$sko! 4oBe"e s$ 4$te# 4isa,i?

teksto&a da 3o&ore o s&o!i# 5a?t!e&i#a0 ,aroBito o,i#a ko!i s$ se od,osi"i ,a ,!i?o& s4o") Mo*da !e

4r&a !a&,o ta#4a,a *a"%a %i"a =Petii!a *e,a tre'e3 sta"e*a kra"!$=0 ko!a datira i5 !a,$ara

.;<8)3odi,e) A,o,i#,i a$tori o&e 4etii!e 5a?t!e&a"i s$0 4r&o0 da se 3"aso&i *e,a B$!$ i da se kra"!

5a"o*i 5a ,!i?o&$ st&ar) Petii!a !e deta"!,o o%ra6i&a"a *e,ske 4ro%"e#e: 4ro4$ste $ o%ra5o&a,!$0

,e4o&o"!,$ eko,o#sk$ 4o5ii!$0 kao i "o 4o"o*a! *e,a $ %rak$) O&a 4etii!a %i"a !e 4reteBa o4te

,a&a"e 4etii!a0 4a#("eta0 4rit$*%i0 o%ra'a,!a0 Bi!i s$ a$tori0 kako se 4ret4osta&"!a0 %i"e *e,e) Tak&i

dok$#e,ti0 d$3o 5ako4a,i $ (ra,$ski# %i%"ioteka#a i ar?i&i#a0 i5,o&a se otkri&a!$ i 4o,o&o

o%!a&"!$!$) D&a #,o3o eks4"iit,i!a (e#i,istiBka 5a?t!e&a 4o&re#e,o s$ kr$*i"a to3 4ro"!e'a) Pr&i

=Prit$*%e0 *a"%e i 4ri3o&ori (ra,$ski? da#a0 $4ri"iBe,e 4o&odo# 5as!eda,!a Ce,era",e sk$4ti,e=0

datira, 2)#arta .;<8)3odi,e) Por$ka !e %i"a 4o"itiBki radika",a:=e"e da ,as $%i!ede da o&a! $&a*e,i

sk$4 kako ,a# !e 4redsta&"!e,o0 #o*e da 4redsta&"!a Bita&$ ,ai!$0 a %$d$'i da &ie od 4o"o&i,e te,ai!e ,e s!edi o&de0 o,a !e i5 ,!e3a isk"!$Be,a) O&o !e0 3os4odo0 4ro%"e#0 $&reda 5a ,a s4o")= U

dr$3o# 4a#("et$0 ko!i !e 4ot4isa"a !o $&i!ek ,eide,ti(iko&a,a #ada# +)+) i5 Nor#a,di!e0 ra5ra6e,

!e sta& da *e,a#a0 ko!e s$ &"as,ie i#o&i,e i 4ri4ada!$ tre'e# sta"e*$ tre%a 4r$*iti #o3$',ost da

re3istr$!$ s&o!e 4rit$*%e) Otia&i da"!e od a$torki =Petii!e=0 #ada# +)+) !e 3o&ori"a o

=4redras$da#a ko!e od ,as 4ra&e ro%i,!e= i o =,e4ra&di ko!o# s#o od ro6e,!a od&o!e,e od do%ara

ko!a ,a# 4riroda i !ed,akost 3ara,t$!$)= Po5&a"a !e ,a to da *e,e $ sk$4ti,i 4redsta&"!a!$ *e,e

@=*e,e %i tre%a"o da 4redsta&"!a!$ sa#o *e,e= i otri# ri!eBi#a 4rotesto&a"a 4roti& d&ostr$ki?

sta,darda s4o",o3 #ora"a ko!i !e $4isa, kao =Bast=) =Zato=0 4ita"a !e o,a0 =!eda, s4o" i#a s&e0 a

dr$3i ,ita=)

Kada !e Narod,a sk$4ti,a 4ro3"asi"a dek"arai!$ 4ra&a Bo&!eka i 3ra6a,i,a0 $ ,o'i i5#e6$ 1) i 1;)

a$3$sta .;<8)3odi,e0 *e,e ,is$ %i"e 4o#e,$te) 2)okto%ra .;<8)3odi,e0 is4ro&oira,e ,estaio#

14 Tekst ko!i s"i!edi 4re$5et !e i5 4$%"ikai!e e,ske st$di!e %ro! .70 a$torke Kare, O(e,0 =Os4ora&a,!e #$kearistokrati!e G Fe#i,i5a# i Fra,$ska re&o"$i!a=) aso4is i5da!e He,tar 5a *e,ske st$di!e i istra*i&a,!a roda0+eo3rad)



?"!e%a i &isoki# i!e,a#a $ Pari5$0 oko est ?i"!ada *e,a0 4red&o6e,e 5a4os"e,i# *e,a#a0 #arira"o

!e ,a Versa!0 4o !ako! kii0 $ 4rat,!i B"a,o&a Naio,a",e 3arde0 da %i 5atra*i"e 4o#o' od kra"!a i

Narod,e sk$4ti,e) O&a! #ar %io !e *e,ski 4o"itiBki do3a6a! ko!i !e ok$4irao #at$ kako

sa&re#e,ika0 tako i o,i? ko!i s$ o&a! do3a6a! kas,i!e ko#e,tarisa"i) Ned$3o ,ako, *e,sko3 #ara

,a Versa!0 4o!a&io se &r"o radika"a, traktat 4od ,as"o&o# =Za?t!e& da#a Narod,o! sk$4ti,i= $ko!e# !e i5#e6$ osta"o3 sta!a"o:=Da!te ,a# #o3$',ost da radi#o kao i &i0 i sa &a#a0 5a s"a&$ i

sre'$ (ra,$sko3 ,aroda)= U =Za?t!e&$ da#a= 4red"o*e, !e 4oto# dekret0 ko!i !e $k"!$Bi&ao

Pred3o&or 4ra'e, ,i5o# 5a4a,!$!$'i? 4ri!ed"o3a0 kao to s$ $kida,!e s&i? 4ri&i"e3i!a 5a #$ki s4o"0

4ri!ed"o3 da *e,ski s4o" $&i!ek $*i&a ist$ s"o%od$0 4o&"astie0 4ra&a i $3"ed kao i #$ki s4o"0 te da

se i5 akata i $3o&ora i5%rie odred,ia 4re#a ko!o! !e *e,a 4od a$toriteto# s&o3a #$*a0 %$d$'i da

%i $ do#a'i,st&$ o%!e stra,e tre%a"o da $*i&a!$ ist$ #o' i a$toritet) Dekreto# !e0 i5#e6$ osta"o3

5atra*e,o i da ,oe,!e 4a,ta"o,a ,e %$de &ie isk"!$Bi&a 4ri&i"e3i!a #$ko3 s4o"a0 ,e3o da s&i

s4o"o&i i#a!$ 4ra&o da i? ,ose i da s&e oso%e *e,sko3 s4o"a0 %e5 i5$5etka0 #ora!$ %iti 4ri#"!e,e $

o%"as,e i okr$*,e sk$4ti,e0 ,a #!esta $ $4ra&i0 i Bak kao 4os"a,ie $ Narod,o! sk$4ti,i0 s&e dok

is4$,!a&a!$ $s"o&e ko!i s$ ,a&ede,i $ i5%or,i# 5ako,i#a) O&a! eks4"iit,i 4o5i& 5a $kida,!e# s&i?

4ri&i"e3i!a #$ko3 s4o"a %io !e ,a!radika",i!a (or#$"ai!a (e#i,istiBki? 5a?t!e&a ko!i s$ saBi,!e,i

toko# Bita&o3 osa#,aesto3 &i!eka) Ko,tro&er5a oko *e,ski? 5a?t!e&a 4oBe"a !e 4o,o&o da raste

.;8)3odi,e0 kada !e Usta&ot&or,a sk$4ti,a 4ok$a"a da ra5radi ,o&i (ra,$ski $sta&0 5adatak ko!i

!e $rodio 4"odo# tek $ se4te#%r$ .;8.)3odi,e) Toko# de%ate o 4r&o# $sta&$0 o%!a&"!e,a s$ d&a

,a!e"ok&e,t,i!a i ,a!B$&e,i!a sao4te,!a: =P"edoa!e 5a 3ra6a,st&o *e,a=0 !$"i0 .;8)3odi,e0Ko,dorsea =Dek"arai!a 4ra&a *e,a i 3ra6a,ki0 se4te#%ar .;8.)3odi,e=0 O"i#4i!e de C$* @O"Q#4e

de Co$3es) Ko,dorse ,i!e 5ast$4ao #i"!e,!e da s$ #$kari i *e,e 4ot4$,o isti: $isti,$0 #,o3o

to3a $ ,!e3o&o! t&rd,!i od,osi se ,a ra5"iBitost s4o"o&a: ,!e3o&o 3"edite %i"o !e da !e rod dr$t&e,a

ko,str$ki!a) Za&rio !e 4o5i&o# ,a to da s&e *e,e ko!e s$ $ 4os!ed$ s&o!i,e0 i#a!$ 4ra&o 3"asa)

Ko,tra&er5e $ 4o3"ed$ *e,ski? 4ra&a toko# Fra,$ske re&o"$i!e i#a"e s$ 4os"!edie da"eko i5&a,

Fra,$ske) S"iB,i se,ari!i i de%ate di5a"i s$ 4rai,$ $ #,o3i# #!esti#a iro# E&ro4e0 iako ,is$

,ikada 4roi5&e"i taka& ,i&o $5a&re"osti) Sa&re#e,e (e#i,istiBke istoriBarke otko4a&a!$ ,o&e doka5e

o 5a?t!e&i#a 5a *e,sk$ e#a,i4ai!$ $ +e"3i!i0 >o"a,dsko! Re4$%"ii0 kao i $ ra5"iBiti# dr*a&a#a i

k,e*e&i,a#a Ita"i!e i N!e#aBke0 $ s&!et"$ do3a6a!a ko!i s$ 3ore o4isa,i $ &e5i sa Fra,$sko#) S o,e

stra,e La Ma,a0 $ E,3"esko!0 Meri V$"sto,kra(t $ s&o# d!e"$ Od%ra,a 4ra&a *e,e @.;81 t&rdi da

s$ 4o"itiBka 4ra&a 4rirod,a 4ra&a 5as,o&a,a ,a 5a!ed,iBko# 4os!edo&a,!$ ra5$#a0 tako da !e

4odra!#"!i&a,!e *e,a =,eko,5iste,t,o i ,e4ra&ed,o=) U o&o# i $ s&i# ,!e,i# kas,i!i# s4isi#a



4ita,!e o%ra5o&a,!a *e,a 5a$5i#a 5,aBa!,o #!esto) V$isto,kra(t !e s#atra"a *e,sko o%ra5o&a,!e

k"!$Be# 5a s,a*e,!e *e,ske #o'i i ,e5a&is,osti)

U Ita"i!i i5&!es,a Rosa Ka"i(or,i!a @Rosa Ha"i(or,ia !e o%!a&i"a traktat o *e,ski# 4ra&i#a $ Ita"i!i

.;89)3odi,e0 $ ko!e# se *a"i"a da se $ ta#4i ,e4resta,o 3o&ori o 4ra&i#a #$karaa)

U N!e#aBki# 3rado&i#a G dr*a&a#a i k,e*e&i,a#a0 #e6$ti#0 &ode'i (i"o5o(i0 ko!i s$ $ s&o!e&ri!e#e i#a"i o3ro#a, $tia! i Bi!i se rado&i Bita!$ i da,as0 d!e"o&a"i s$ $ s#is"$ o3ra,iBa&a,!a

*e,ske s"o%ode i 3ra6a,sko3 $Be'a0 sa o5%i"!,i# 4os"!edia#a ,a ra5&o! 5a4ad,e 4o"itiBke

(i"o5o(i!e i rod,$ 4od!e"$ $ ok&ir$ dr*a&,iBki? 4os"o&a) O od,osi#a #e6$ s4o"o&i#a 4isa"i s$

I#e,$e" Ka,t0 Jo?a, Coti% Fi?te0 >e3e") Us4!e"o i# !e da $k"o,e *e,e i5 dr*a&e0 a"i s$ to $Bi,i"i ,a

4"e#e,it ,aBi,0 i Bi,i se0 %e5 #,o3o s$4rosta&"!a,!a)

U A#erii !e kra!e# .8) &i!eka 4oBeo da se ra5&i!a (e#i,istiBki 4okret ko!i !e od tada do da,as

4ro"a5io i !o $&i!ek 4ro"a5i kro5 ra5"iBite (a5e @"i%era",i (e#i,i5a#0 ,eo"i%era",i0 radika",i0

4ost#oder,i0 ki%er(e#i,i5a#))))

1.1. Politič%a borba žena "a ostvarivanje birač%og !rava

Mo*e se re'i da s$ 4r&$ 4o"o&i,$ .8) &i!eka o%i"!e*i"i 5a?t!e&i 5a o4ti# 4ra&o# 3"asa0 kao

,a!5,aBa!,i!i# 4o"itiBki# 4ra&o# 3ra6a,a i 3ra6a,ki) Po"itiBka %or%a 5a o4te 4ra&o 3"asa skoro

kro5 Bita& .8) &i!ek ,i!e $k"!$Bi&a"a %iraBko 4ra&o *e,a) U 4oBet,i# (a5a#a %or%e 5a o4te 4ra&o

3"asa Bi,!e,ia ,!i?o&e isk"!$Be,osti ,i!e $o4te !a&,o s4o#i,!a,a) S&e do 4red kra! .8) &i!eka %i"o !e $o%iBa!e,o s?&ata,!e da se o4te i !ed,ako 4ra&o 3"asa od,osi sa#o ,a #$kare i da 'e 4ri,i4i

de#okrati!e %iti 5ado&o"!e,i ako se $Be'e $ i5%or$ 4redsta&,iBki? or3a,a o%e5%!edi s&i#

4$,o"!et,i# #$kari#a ,e5a&is,o od ,!i?o&o3 i#o&i,sko3 i o%ra5o&,o3 stat$sa0 kao i dr$3i?

"iB,i? karakteristika) Kada !e %or%a 5a o4te i ,e!ed,ako 4ra&o 3"asa 5a #$kare $s4!e"a0 4oBe"o se

!a&,o $ka5i&ati ,a 4aradoks $ 4o3"ed$ isk"!$Be,osti *e,a i5 %iraBko3 4ra&a) Pre3"edo# 3e,e5e

%iraBko3 4ra&a #o*e#o $oBiti tri te#e"!,a o3ra,iBe,!a 4ra&a 3"asa ko!a s$ se 4o!a&"!i&a"a toko#

?istori!e) To s$: direkt,o isk"!$Bi&a,!e odre6e,i? sk$4i,a sta,o&,it&a0 4o4$t et,iBki?0 &!erski?0

s4o",i? i dr$3i? #a,!i,a odre6i&a,!e e,5$sa $ o%"ik$ 4ot&rde o odre6e,o# 4os!ed$0 4ore5$ i"i

4ri?od$ @e,5$s,o %iraBko 4ra&o te o%ra5o&,i se,5$s0 od,os,o 5a?ti!e&a,!e doka5a o 4os!edo&a,!$



odre6e,a st$4,!a (or#a",o3 o%ra5o&a,!a kao 4red$s"o&a 5a stia,!e %iraBko3 4ra&a) Ra5&o!

#oder,o3 %iraBko3 4ra&a od&i!ao se $ 4et ra5&o!,i? (a5a) U 4r&o!0 4redre&o"$io,ar,o! (a5i $s"o&

stia,!a 4o"itiBko3 dr*a&"!a,st&a %i"a !e 4ri4ad,ost odre6e,o# sta"e*$) S"i!edi (a5a e,5$s,o3

re*i#a0 $ ko!e# !e %iraBko 4ra&o o3ra,iBe,o ra5"iBiti# #ateri!a",i# i 4ra&,i# 4re4reka#a) U tre'o!

(a5i do"a5i do ire,!a %iraBko3 4ra&a #$karaa $ ok&ir$ 4"$ra",o3 %iraBko3 4ra&a) U 5a&r,e d&i!e(a5e do"a5i do ire,!a 4ra&a 3"asa ,a s&e 3ra6a,e: 4r&o ire,!e# %iraBko3 4ra&a ,a s&e #$kare0 a $

5ad,!o! (a5i $k"!$Bi&a,!e# *e,a i s,i*a&a,!e# do%,o3 e,5$sa) Do&retak re(or#i 4ro&ede, !e

4oBetko# .8) sto"!e'a $&o6e,!e# o4'e3 %iraBko3 4ra&a 5a #$kare .8.<)3odi,e0 te o4'e3 %iraBko3

4ra&a 5a *e,e .81<)3odi,e) S dr$3e stra,e0 $ Fra,$sko! !e 4roes ire,!a %iraBko3 4ra&a 4ra'e,

&e'i# osi"ai!a#a0 to !e re5$"tira"o i5#!e,o# ra5do%"!a $ ko!i#a se o,o ,a!4ri!e iri"o0 da %i &e' $

s"!ede'e# ra5do%"!$ do*i&!e"o 5,at,o s$*a&a,!e) Nako, 3ra6a,ske re&o"$i!e i5 .;<8)3odi,e ,i!e

$&ede,o o4'e0 ,e3o e,5$s,o %iraBko 4ra&o0 da %i Usta&o# i5 .;87)3odi,e %i"o o5ako,!e,o o4'e

4ra&o 3"asa #$karaa) No %$d$'i da o&a! Usta& ,ikada ,i!e 4ri#i!e,!e,0 to 4ra&o osta"o !e

,eost&are,o) Ve' .;82)3odi,e ,o&i Usta& 4o,o&o o3ra,iBa&a 4ra&o 3"asa) Do .<9<)3odi,e do"a5i"o

!e do 4ro#!e,e o4se3a %iraBko3 4ra&a0 da %i te 3odi,e ,a4oko, %i"o $&ede,o o4'e %iraBko 4ra&o 5a

#$kare) U $s4ored%i sa osta"i# e&ro4ski# dr*a&a#a Fra,$ska !e re"ati&,o kas,o 4roiri"a

%iraBko 4ra&o i ,a *e,e0 $&ode'i 3a tek .899)3odi,e) U &e'i,i e&ro4ski? 5e#a"!a ire,!e %iraBko3

4ra&a ,a &e'i,$ #$ke 4o4$"ai!e ost&are,o !e $ ra5do%"!$ i5#e6$ .<;) i .89)3odi,e) ire,!e

%iraBko3 4ra&a i ,a *e,e 4oka5at 'e se kao d$3 i te*ak 4roes) U 4o!edi,i# dr*a&a#a o,o se

ost&ar$!e tek ,ako, sto"!e'a %or%e 5a *e,sko 4ra&o 3"asa) Tako $ &e"iko! +rita,i!i $,atoB d!e"o&a,!$H?artistiko3 4okreta 5a 4ri5,a&a,!e o4'e3 %iraBko3 4ra&a *e,a &e' od .<9)3odi,e0 o,o se

ost&ar$!e tek .81<)3odi,e) Pr&e dr*a&e ko!e s$ o5ako,i"e o4'e %iraBko 4ra&o *e,a %i"e s$ Fi,ska

.8)3odi,e0 te Nor&eka .8.7)3odi,e) Z,aBa!,i!e ire,!e %iraBko3 4ra&a $oBa&a se tek $ ra5do%"!$

i5#e6$ d&a s&!etska rata0 te ,ako, Dr$3o3 s&!etsko3 rata) U to# ra5do%"!$ &e'i,a e&ro4ski? dr*a&a

$&odi o4'e 4ra&o 3"asa ,eo&is,o o s4o"$) U 4o!edi,i# eta%"ira,i# e&ro4ski# de#okrai!a#a o,o se

ost&ar$!e i5,i#,o kas,o0 4o4$t &iarske0 3d!e se o4'e %iraBko 4ra&o *e,a ost&ar$!e tek

.8;.)3odi,e0 te Li?te,ta!,a 3d!e !e o,o ost&are,o tek .8<9)3odi,e) Kratkotra!,a Re4$%"ika Kor5ika

@.;22)-.;8) %i"a !e 4r&a ko!a !e dodi!e"i"a o3ra,iBe,o o4'e 4ra&o 3"asa s&i# sta,o&,ii#a ko!i s$

%i"i stari!i od 12 3odi,a) Ta! s$ 4ri#!er s"i!edi"e Parika Ko#$,a .<;.)3odi,e i No&i Ze"a,d

.<87)3odi,e G 4r&a s$&ere,a dr*a&a ko!a !e *e,a#a da"a 4ra&o 3"asa @dod$e0 %it,o !e ,a4o#e,$ti

da s$ to 4ri!e to3a &e' $Bi,i"e %ro!,e dr*a&e i teritori!i $ A$stra"i!i i SAD-$) Fi,ska !e %i"a 4r&a

e&ro4ska dr*a&a ko!a !e s&o!i# sta,o&,ii#a dodi!e"i"a o4'e 4ra&o 3"asa ,a i5%ori#a .8)3odi,e0 i

4r&a 5e#"!a ,a s&i!et$ ko!a !e sta,o&,ii#a s 4ra&o# 3"asa o#o3$'i"a i ka,didira,!e 5a 4ar"a#e,t0



te s$ 4ar"a#e,tar,i i5%ori re5$"tira"i s .8 5ast$4,ia) S"!ede'i !e korak $Bi,i"a A$stra"i!a0 $&ode'i

siste# $ ko!e# s&i ko!i s$ $ 4os!ed$ 4ra&a 3"asa i#a!$ o%a&e5$ i5&riti 3"asaBk$ d$*,ost)

Po"itiBka 4artii4ai!a *e,a $ o%"ik$ 5ast$4,iBki? ($,ki!a 4o"ako se od (i,sko3 4reseda,a $

4o!edi,aB,i# s"$Ba!e&i#a 4o!a&"!$!e $ ra5"iBiti# dr*a&a#a toko# 4r&e 4o"o&i,e 1 &i!eka0 4r&o $

s!e&er,o! E$ro4i: 5e#"!e Ska,di,a&i!e i +e,e"$ksa0 Is"a,d0 U!edi,!e,o Kra"!e&st&o0 N!e#aBka0A$stri!a0 a tako6er i $ s!e&er,o! A#erii G SAD-$ i Ka,adi) S&e te 5e#"!e do .811)3odi,e &e' s$

i#a"e 5ast$4,ie $ s&o!i# 4ar"a#e,ti#a) No&i &a" 5e#a"!a 5a?&a'e,i? *e,ski# 4rodoro# $

5ast$4,iBke redo&e ,ast$4a ,ako, Dr$3o3 s&!etsko3 rata0 tako da $ dr$3$ 4o"o&i$ sto"!e'a s&i!et

$"a5i s 9 dr*a&a ko!e s$ i#a"e *e,$ $ 4ar"a#e,t$0 a s&e te dr*a&e0 4oka5$!e statistika0

,a!&!ero&at,i!e 'e 4o,o&o i5a%rati 5ast$4,ie ,a i5%ori#a i 4ostotak *e,a $ ,!i?o&i# 4ar"a#e,ti#a

4ost$4,o 'e se 4o&e'a&ati) Da"!,!i ra5&o! teBe 5,at,o s4ori!i# toko#0 5e#"!e ko!e ,is$ 5a?&a'e,e

4o!a&o# 5ast$4,ia $ 4r&o! 4o"o&ii d&adeseto3 sto"!e'a ote*a,o 4ri?&a'a!$ 4o"itiBk$ 4artii4ai!$

*e,a) De(i,ira!$ se 4ro%"e#atiB,a 4odr$B!a Pai(ika0 A5i!e0 A(rike0 Ara4ski? 5e#a"!a0 dok 4ostoi

rast$ $ korist *e,a ,a s!e&er$ E&ro4e) S&e se !as,i!o# 4oka5$!e re3io,a",a0 3os4odarsko-4o"itiBka

$&!eto&a,ost 4o"itiBke 4artii4ai!e *e,a0 a ti#e i ,!e,a o&is,ost o 4o"itiBki# 4ro#!e,a#a) S 4ado#

ko#$,i5#a0 4ri#!erie0 5a%i"!e*e,e s$ 5,aBa!,e 4ro#!e,e: 3"o%a",i 4ostotak *e,a 5ast$4,ia do,!i?

do#o&a i 4ar"a#e,ta ko!i !e .8<8)3odi,e i5,osio .90<0 .887)3odi,e 4ao !e ,a .07) e,e s$ tako

$ SSSR-$ ,eri!etko 4redsta&"!a"e 7 "e3is"at$re0 a .88)3odi,e0 $dio *e,a i5,osio !e #a,!e od 8)

A to ,i!e i5,i#ka: $ #,o3i# 5e#"!a#a IstoB,e e&ro4e 4ri 4r&i# &iestra,aBki# i5%ori#a 5a%i"!e*e,

!e 4o&ratak ,a 4ostotke ,ako, dr$3o3 s&!etsko3 rata) Toko# 4os"!ed,!e3 deset"!e'a0 #e6$ti#0 s&aka !e od s&!etski? re3i!a 4oka5a"a odre6e, 4orast $d!e"a 5ast$4,ia G s&!etski !e 4ros!ek 4r&o dosti3ao

,i&o i5 .8<<)3odi,e0 a 5ati# i ,a!&ii 5a%i"!e*e,i ,i&o $ ?istori!i: 12)3odi,e *e,e s$ 4redsta&"!a"e

.20; s&i? 5ast$4,ika) Na!5ast$4"!e,i!e s$ %i"e *e,e $ 4ar"a#e,t$ R$a,de @9<) Seda#,aest

5e#a"!a i#a"o !e &ie od 7 *e,a $ sasta&$ 4ar"a#e,ta) Z,aBa!a, !e 4orast 5a%i"!e*e, $

4ostko#$,istiBki# 5e#a"!a#a te $ 5e#"!a#a J$*,e A#erike i 4odsa?arske A(rike) Z,ata, dio o&o3



,a4retka #o*e se 4ri4isati a(ir#ati&,i# aki!a#a @4otia!,i# #!era#a 4ro&o6e,i# $ ti#

5e#"!a#a)

1.2. eministič%i !o%reti u vro!i %rajem i !očet%om vije%a

Soi!a"i5a# i (e#i,i5a# d$3o s$ i#a"i iste i"!e&e0 a"i ,is$ i#a"i sa3"as,osti oko to3a ta !e 4otre%,o

da %i se os"o%o6e,!e rad,ika i rad,ia 5aista desi"o) Za soi!a"istki,!e0 k"asa !e %i"a kate3ori!a ko!a !e

4otBi,!a&a"a #ase %e5 o%5ira ,a s4o"0 (e#i,istki,!e s$ s#atra"e da !e 4ri4ad,ost odre6e,o# s4o"$0

tako6e &a*,a) U*asi Pr&o3 i Dr$3o3 s&!etsko3 rata ,at!era"i s$ *e,e i #$kare da ra5#is"e o

$sta,o&"!a&a,!$ #e?a,i5a#a 4o#o'$ ko!i? %i se ,a e(ikas,i!i ,aBi, titi"a "!$dska 4ra&a i kr?ka

de#okrati!a) Me6$ti#0 da ,i!e %i"o s,a*,o3 4ritiska #a"o%ro!,i? *e,a ko!e s$ kao de"e3atki,!e

$Best&o&a"e $ i5radi U,i&er5a",e dek"arai!e o "!$dski# 4ra&i#a0 ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 od,os,o

os$de diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a $ o&o! Dek"arai!i ,e %i %i"o) U"o3a ko!$ s$ *e,e odi3ra"e $

Pr&o# i Dr$3o# s&!etsko# rat$ ,i!e #o3"a da osta,e ,e4ri#!e'e,a) Za?&a"!$!$'i rad,ia#a rat,i?

i,d$stri!a0 %orki,!a#a0 %o",iBarka#a i 3radite"!ka#a0 $sta&i #,o3i? e&ro4ski? 5e#a"!a @Fra,$ska0

Ita"i!a0 Za4ad,a i IstoB,a N!e#aBka0 4os"i!e Dr$3o3 s&!etsko3 rata $&ode i 4ri,i4 ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a 4ored osta"i? os,o&,i? 4ri,i4a ,ediskri#i,ai!e) Pored ,o&i? #e?a,i5a#a 5atite "!$dski?

4ra&a i 4r&i? koraka $Bi,!e,i? $ 4ra&$ %or%e 5a soi!a",a i 4o"itiBka 4ra&a *e,a0 kao to s$ %iraBko

4ra&o i 4ra&o da od"$B$!e o ra6a,!$0 4o!a&"!$!e se i ,o&i teori!ski disk$rs0 od,os,o 4o!a# roda kaodr$t&e,o ko,str$isa,e0 steBe,e i ,a$Be,e $"o3e *e,a0 od,os,o #$karaa) Pita,!e =ta !e *e,a=

4o,o&o !e %i"o akt$e",o0 a"i sada 4osta&"!e,o kao 4ita,!e: =ta !e (e#i,i5a#= od,os,o ko!i s$ to

e(ikas,i ,aBi,i %or%e da %i *e,a %i"a i osta"a ra&,o4ra&,a sa #$kare#) Fe#i,istki,!e s$ ,ast$4a"e

sa ra5"iBiti? soi!a",i? i ideo"oki? sta,o&ita0 !ed,e s#atra!$'i %e54o3o&or,o da s&e *e,e tre%a da

rade &a, k$'e i $ s&e#$ %$d$ !ed,ake sa #$kari#a0 a dr$3e da *e,$ tre%a 5atiti kao #a!k$ i

,!e3o&ate"!i$ dee0 ako !e to ,!e, i5%or) O&a ras4ra&a i ,a teori!sko# i ,a 4raktiB,o# ,i&o$

*e,sko3 4okreta !o $&i!ek tra!e0 4od ra5"iBiti# i#e,i#a i sa ra5"iBiti# e(ekti#a) N!e,a s$ti,a !e

4ita,!e s"o%ode i5%ora0 a"i i 4ita,!e rod,o3 ide,titeta: 4ra&a ,a !ed,akost0 a"i i 4ra&a ,a ra5"iBitost).2

I4ak0 o&a teori!ska ras4ra&a ,i!e osta"a %e5 4raktiB,o3 od!eka $ &o6e,!$ 4o"itika 5a *e,sk$

e#a,i4ai!$ i ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) U da,a,!o! E&ro4i0 s&a o&a 4ita,!a 4retoBe,a s$ $

od3o&ara!$'e direkti&e i 4re4or$ke E&ro4ske U,i!e0 a"i i ra5"iBite #e?a,i5#e 5atite do#a'e3

15 Vr?$,a o&e ras4ra&e %io !e di!a"o3 +eti Frid#a, s4isate"!ie da,as k$"t,e k,!i3e =Ta!,a *e,skosti= @=Fe#i,i,eMisti$e= $ ori3i,a",o# i5da,!$ i Si#o, de +o&oar0 tako6e s4isate"!ie k$"t,e k,!i3e =Dr$3i s4o"=)



5ako,oda&st&a e&ro4ski? 5e#a"!a0 4ri!e s&e3a kro5 5ako,e o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Iako s$ 4r&i

4odstia!i ,asta,ka E&ro4ske U,i!e %i"i eko,o#ska i,te3rai!a0 #ir i si3$r,ost0 od sa#i? 4oBetaka i

os,i&aBki? $3o&ora 5a!ed,ia e&ro4ski? ,aroda ,asto!a"a !e da 4ita,!e !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti

4osta&i $ 4r&i 4"a, kao !ed,$ od te#e"!,i? &ri!ed,osti %$d$'i? i,te3rai!a) Tako !e $ "a,$ 1

A#sterda#sko3 $3o&ora 4ro#o&isa,!e ra&,o4ra&,osti i5#e6$ *e,a i #$karaa de(i,isa,o kao !eda, od 5adataka Za!ed,ie) U "a,$ 7 isto3 $3o&ora i5riBito se ,a"a*e 5e#"!a#a B"a,ia#a da $

s&i# o%"asti#a rada 5a!ed,ie #ora =te*iti e"i#i,isa,!$ ,e!ed,akosti i 4ro#o&isa,!$ !ed,akosti

i5#e6$ *e,a i #$karaa=). Tako6e !e &a*,o ,a4o#e,$ti da !e o%"ast rada i 5a4o"!a&a,!a !ed,a od

o%"asti 3de !e E&ro4ska U,i!e ,a!da"!e oti"a $ $s4osta&"!a,!$ re3$"ati&e i 4oto&a,!a 4ra&i"a0 4ri!e

s&e3a $ o%"asti $5,e#ira&a,!a i seks$a",o3 $5,e#ira&a,!a ,a rad,o# #!est$ @Direkti&a .8;/1;/

EHH ko!a sadr*i odred%e o s4ro&o6e,!$ 4ri,i4a !ed,akosti i5#e6$ *e,a i #$karaa $ rad$0

4ro(esio,a",o! o%$i i ,a4redo&a,!$ kao i !ed,aki# rad,i# $s"o&i#a i ko!a !e i5#!e,!e,a i

do4$,!e,a 11) 3odi,e $ s#is"$ $&o6e,!a seks$a",o3 $!e,!i&a,!a i #a"tretira,!a kao

,edo5&o"!e,o3 4o,aa,!a) "a, .9. A#sterda#sko3 $3o&ora ,a"a*e dr*a&a#a B"a,ia#a da

o%e5%!ede $s"o&e 5a s4ro&o6e,!e 4ri,i4a !ed,aki? 5arada 5a rad !ed,ake &ri!ed,osti0 ,asta&"!a!$'i

,a ta! ,aBi, te*,!e (e#i,istiBko3 i soi!a"istiBko3 4okreta rad,ia s 4oBetka &i!eka) Kao ri!eBi

>e,ri!ete Te!"or Mi" i St!$arta Mi"a0 od!ek$!$ d&i!e direkti&e E&ro4ske $,i!e: Direkti&a ;2/..;/EEH

od .) (e%r$ara .8;2) o 4ri%"i*a&a,!$ 5ako,a dr*a&a B"a,ia ko!i se od,ose ,a 4ri#!e,$ 4ri,i4a

!ed,aki? 5arada 5a #$kare i *e,e i Direkti&a ;/1;/ EEH od 8) (e%r$ara .8; o s4ro&o6e,!$

4ri,i4a !ed,ako3 tret#a,a 5a #$kare i *e,e $ 4o3"ed$ 4rist$4a 5a4o"!a&a,!$0 str$B,o! o%$i i$,a4re6e,!$ $s"o&a rada) Jed,a od ,a!&a*,i!i? Direkti&a E&ro4ske U,i!e od,osi se ,a teret

doka5i&a,!a $ s"$Ba!e&i#a diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a) O&a Direkti&a 8;/</EH od .2)

dee#%ra .88;) 3odi,e0 4redsta&"!a korak ,a4ri!ed ka s4ro&o6e,!$ 4o"itika !ed,aki? #o3$',osti i

re3$"ati&e $ o%"asti rod,e ra&,o4ra&,osti) Us&a!a,!e# o&e Direkti&e0 5e#"!e B"a,ie s$ se o%a&e5a"e

da 'e s&o!e 5ako,oda&st&o $sk"aditi sa direkti&o#0 to direkt,o 5,aBi da 'e $ s"$Ba!e&i#a

diskri#i,ai!e 4re#a s4o"$ %iti 4ri#!e,!i&a, 4ri,i4 4ret4osta&ke kri&ie0 a ,e 4ret4osta&ke

,e&i,osti kako !e to 4red&i6e,o 5ako,i#a i $sta&i#a &e'i,e e&ro4ski? 5e#a"!a) O&o 'e o#o3$'iti

e(ikas,i!$ 5atit$ *rta&a diskri#i,ai!e0 4ose%,o *rta&a seks$a",o3 $5,e#ira&a,!a i $!e,!i&a,!a ,a

rad,o# #est$0 ko!e &e'i,o# Bi,e *e,e)

Ako 4o3"eda#o E&ro4$ da,as #o*e#o %iti o4ti#istiB,e0 a"i i 4esi#istiB,e isto&re#e,o) Os&o!e,e

s"o%ode $&i!ek #ora!$ da se %ra,e0 #ora ,ad ,!i#a da se stre4i i %di0 a isto&re#e,o !o $&i!ek

16 Hitira,o 4re#a Rod,a ra&,o4ra&,ost $ #e6$,arod,i# dok$#e,ti#a G E&ro4ska U,i!a0 Ka,e"ari!a 5ara&,o4ra&,ost s4o"o&a V"ade Re4$%"ike Hr,e Core0 Pod3oria0 120 str) <)



4osto!e 4rostori ko!i ,is$ os&o!e,i0 kao to s$ ,a!&ie $4ra&"!aBke 4o5ii!e $ 4o"itii i (i,a,si!sko#

sektor$) E&ro4a da,as 4ri#!e,!$!e ko,e4t 3e,der #ai,strea#i,30 ko!i ,a!kra'e reBe,o 5,aBi

$&o6e,!e 4ri,i4a rod,e ra&,o4ra&,osti $ s&e 4o"itike ,a s&i# ,i&oi#a od"$Bi&a,!a0 4osto!e ra5"iBiti

#e?a,i5#i 5atite i odre6e,i sta,dardi) Pa i4ak0 ,e #o*e se re'i da se da"eko oti"o) Pra&o ,a

od"$Bi&a,!e o so4st&e,o# ti!e"$0 o ra6a,!$ i"i ,era6a,!$ $ ,eki# ,o&i# e&ro4ski# dr*a&a#a !e$ki,$to0 ta"as ko,5er&ati&i5#a 5a?&ata E&ro4$ i s&e #a,!e *e,a $"a5i $ 4ar"a#e,te0 siste# k&ota

do*i&"!a&a ,e3ati&,e reaki!e @%ak "as? Bak i $ ska,di,a&ski# 5e#"!a#a) U 5e#"!a#a +a"ka,a i

%i&i# soi!a"istiBki# 5e#"!a#a0 ,eka os&o!e,a soi!a",a 4ra&a 4o4$ta!$ 4od ,a&a"o# "i%era",o3

tr*ita i %es4oted,e tr*i,e $tak#ie 3de sa#o ,a!!aBi osta!$) Istori!a ,a# se o4et 4oka5$!e kao ,i5

#a"i? 4o%!eda i &e"iki? 4ora5a ,a 4$t$ 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a i !ed,ake #o3$',osti 5a *e,e i

#$kare) I 5ato !e ,eo4?od,o kao dio 4o"itiBke0 3ra6a,ske i dr$t&e,e od3o&or,osti $4o5,ati

istori!$ *e,a i ,!i?o&$ $"o3$ $ dr$t&e,i# 4ro#!e,a#a ko!e s$ i5#!e,i"e i !o $&ek #!e,!a!$ "ie i

3eo3ra(i!$ E&ro4e) S&e dok to ,e %$de#o 5,a"e0 ,e'e#o ra5$#!eti da =istori!ska %e5,aBa!,ost *e,e

,i!e $ ,!e,o! i,(erior,osti &e' !$ !e ,!e,a istori!ska %e5,aBa!,ost os$di"a ,a i,(erior,ost).;

2. &avno!ravnost s!olova %ro" istorijs%i ra"voj 5osne 6ercegovine

U o&o# od!e"!k$ 4r&o3 di!e"a ,ae3 ,a$B,o3 rada a,a"i5ira"i s#o rod,e od,ose kro5 ?istori!ski

ra5&o! +I> i to# 4ri"iko# o%$?&ati"i: sred,!i &i!ek 4eriod os#a,sko3 arst&a a$sto-$3arski 4eriod !$3os"o&e,ski ,aio,a",i ok&ir 4eriod od .8.<-.89.)3odi,e *e,ski 4okret $ %i&o! J$3os"a&i!i

4eriod od .89.-.892)3odi,e 4eriod od .892-.881)3odi,e 4oBetke (e#i,istiBko3 d!e"o&a,!a $

J$3os"a&i!i 4ostsoi!a"istiBki 4eriod i 4eriod od .881 do .88<)3odi,e)

S!edn$# %#$e !e0 sa as4ekta rod,i? od,osa0 karakteristiBa, 4o to#e to se $ to# 4eriod$ !a&"!a!$ i

4re5i#e,a0 kao ,aBi, o%i"!e*a&a,!a s&o!i,e0 a"i i 4rostora) Pr&a se 4re5i#e,a !a&"!a!$ $ (e$da",o#

siste#$ i %i"a s$ kao 4otre%a da se osi3$ra!$ ,as"!ed,a 4ra&a0 $3"ed0 4o"o*a! i i#etak0 te saB$&a!$ 5a,as"!ed,ike steBe,e 4o&"astie) Pre5i#e,a ,asta!$ i 4re,ose se ,a!Be'e 4reko oBe&e "i,i!e) U

sred,!o&!eko&,o! +os,i0 *e,e ,e#a!$ i5&ede,a 4re5i#e,a) O,e se %"i*e odre6$!$ i#e,o# oa i"i

s$4r$3a) Ni 4ri!e ,i 4os"i!e $da!e *e,a se ,e 4o!a&"!$!e sa i5&ede,i# 4re5i#e,o#) St$4a,!e $ %rak $

o&o# 4eriod$ 4redsta&"!a 4ri,i4 ko!i i#a ?istori!sko odre6e,!e i 4oto&a,!e0 te se 4osta&"!a kao

17 +o&oar de0 Si#o, Dr$3i 4o"0 +ICZ0 +eo3rad0 .8<10 str) .<7)



4ri,i4 dr$t&e,e ,or#e) e,e ko!e s$ o%i"!e*i"e o&a! 4eriod: Kra"!ia Je"e,a Cr$%a i Kra"!ia

Katari,a V$kBi' KosaBa)

Os&ansa u+!a%a3 Pr&e o%!ekte is"a#ske 3radske k$"t$re ,a %osa,sko# t"$ 4odi3ao !e kao s&o!

&ak$( Isa-%e3 Is?ako&i') O to#e ,a# 3o&ori ,a!stari!i os#a,ski dok$#e,t $ +os,i0 &ak$(,a#a Isa- %e3a Is?ako&i'a0 datira,a i5#e6$ .) (e%r$ara i 7) #arta .91)3odi,e) Skoro s&aka 3radska k$'a0

kako ,a&odi +e"!kai'->ad*idedi'0 i#a"a !e o3ra6e,$ a&"i!$ G d&orite) .< K$'a0 ok$',ia i 5e#"!a s$

o,o to si#%o"i5ira oBe&i,$0 kao i &"as,it&o ,ad s&i# o,i# to to $k"!$B$!e) Ti4iBa, 4ri#!er k$'e i5

o&o3 4erioda !e S&r5i,a k$'a) Ko#4"eks k$'e !e 4odi!e"!e, ,a se"a#"$k0 !a&,i dio k$'e i"i #$ki dio

k$'e0 i ?are#"$k 4orodiB,i i"i *e,ski dio k$'e) U ?are#"$k$ se od&i!ao $o%iBa!e,i 4orodiB,i *i&ot0

dok !e se"a#"$k s"$*io #$ki# B"a,o&i#a 4orodie 5a 4ri#a,!e 3osti!$ i o%a&"!a,!e 4os"o&a) .8

S"o%od,o kreta,!e *e,a ,a $"ii ,i!e %i"o rado &i6e,o) Z%o3 to3a se *e,e 4ose%,o o%"aBe kad id$

$"io# i kri!$ se od #$ki? 4o3"eda) To o3ra6i&a,!e od &a,!sko3 s&i!eta i#a"o !e ,ara&,o0 tet,i?

4os"!edia ,a o4te o%ra5o&a,!e *e,sko3 s&i!eta0 #ada !e0 s dr$3e stra,e0 ra5&i!a"o $,$tra,!i *i&ot $

(a#i"i!i i 5,at,o do4ri,osi"o !aBa,!$ 4orodiB,o3 #ora"a)1

Pr&i tra3 k,!i*e&,o3 rada +o,!aki,!a0 4ri!e s&e3a 4!es,iBko3 i 4ro5,o30 4oBi,!e sa 4!es#a#a

U#i?a,e $&idi,e0 4r&e M$s"i#a,ke0 4!es,iki,!e ,a %osa,sko# !e5ik$)

Staka Ske,dero&a 4is#e,osti se $Bi"a i5 rk&e,i? k,!i3a) Za?&a"!$!$'i r$sko# ko,5$"$ A"eksa,dr$

F!odoro&i'$ >i"(erdi,3$0 otkri&e,a !e 4r&a *e,a $ Sara!e&$ i +os,i0 Staka Ske,dero&a0 a$toria

L!eto4isa +os,e .<12-.<20 5a ko!i !e r$ski ko,5$" ,a4isao i 4red3o&or i 4ri4o!io 3a s&o!o! k,!i5i 4$to4is,i? %i"!eki) O&a %osa,ska #o,a?i,!a %i"a !e 4r&a *e,a $ Sara!e&$ i +os,i ko!o! !e

4$%"iko&a,a k,!i3a i ko!a !e os,o&a"a *e,sk$ ko"$ $ Sara!e&$)

Mi"e,a Prei,d"s%er3er-Mra5o&i' !e o%i"!e*i"a o&a! 4eriod sa o%!a&o# 4et k,!i3a ,a ,!e#aBko#

!e5ik$0 a $ +er"i,$ !e o%!a&i"a 5%irk$ ,o&e"a 4od ,as"o&o# Se"a#)1.

Je"ia +e"o&i'-+er,ad*iko&ska da"a !e &e"iki do4ri,os $ o%ra5o&a,!$ kao 4ro(esoria $ Tr3o&aBko!

ko"i $ Sara!e&$ i kao $4ra&ite"!ia Vie d!e&o!aBke ko"e $ +a,!a L$i0 a doka5a"a se i kao 3"a&,a

18 +e"!kai'->ad*idedi' L!i"!a,a) UBe'e #$s"i#a,ski? *e,a $ tradiio,a",i# 4ri&red,i# d!e"at,osti#a $ Sara!e&$kra!e# .8) i 4oBetko# 1) sto"!e'a) Pri"o5i ?istori!i Sara!e&a0 str) 7.-7.919 S&r5i,a k$'a0 M$5e! Sara!e&a)20 Ni"e&i' +oris) .881) Os&rt ,a ?istori!$ Je&re!a 5a &ri!e#e os#a,sko-t$rske $4ra&e0 SEFARAD)0 str) 9;-2)21 Most0 Baso4is 5a o%ra5o&a,!e0 ,a$k$ i k$"t$r$0 %r) .;7)



$red,ia Fra$e,e"ta0 redaktoria a"#a,a?a Sr4ki,!a @Sara!e&o0 .8.7)0 i $red,ia sara!e&sko3

i,(or#ati&,o-eko,o#sko3 "ista Naa s,a3a @.8.<)3odi,e) O%!a&i"a !e 4reko 72 k,!i3a)

Mis Ade"i,a Pa$"i,a Ir%i i5 E,3"eske ot&ori"a !e d!e&o!aBk$ ko"$ $ Sara!e&$ 5a sr4ske d!e&o!Bie0

ko!$ s$ kas,i!e 4o?a6a"e i dr$3e d!e&o!Bie)11

Aust!ou"a!s# +e!#od 4redsta&"!a !eda, od ,a!5,aBa!,i!i? 4erioda $ eko,o#sko!0 4o"itiBko! i

k$"t$r,o! ?istori!i +I>) Do"asko# a$stro$3arske &"asti $ ,ae kra!e&e i ra5&o!e# ,o&i?0

ka4ita"istiBki? od,osa0 do"a5e i ,o&i e&ro4ski $tia!i) Pri!e ok$4ai!e Sara!e&a0 siste# o%ra5o&a,!a

od&i!ao se $ &!erski# ko"a#a) Me6$ti#0 do kra!a .<;8)3odi,e0 ot&ore,e s$ d&i!e #$ke ko"e i

4oBi,!e se i,sistirati ,a #!eo&iti# ko"a#a) U !ese, .<89)3odi,e0 ot&ore,a !e tre'a ko#$,a",a

os,o&,a ko"a 5a d!eBake ,a Mari!i, D&or$0 5ati# $ !ese, .<8;)3odi,e0 Bet&rta os,o&,a ko"a $

Fer?adi!i0 a ,eto kas,i!e i 4eta ko"a $ S$"e!#a,o&o! $"ii) Os,o&,a ko"a 5a d!e&o!ke !e ot&ore,a

.) okto%ra .<;8)3odi,e0 a .<8;)3odi,e 4oBe"a !e s rado# i #!eo&ita ko#$,a",a os,o&,a ko"a kod

*e"!e5iBke sta,ie) Pored o&i? os,o&,i? ko"a0 akti&,e s$ %i"e ?r&atske i sr4ske ko"e @#ekte%i ,is$

4ri5,ati kao os,o&,e ko"e0 te tri 4ri&at,e ko"e @d&i!e #a6arske i ,!e#aBka) to se tiBe sred,!i?

ko#$,a",i? ko"a0 4r&a !e os,o&a,a .<;8)3odi,e0 kao dr*a&,a 3i#,a5i!a 5a s&e &!erois4o&!esti)

Os,o&a,a !e i dr*a&,a &ia d!e&o!aBka ko"a .<<1)3odi,e0 a t$ s$ !o %i"e i sr4ska &ia d!e&o!aBka

ko"a @os,o&a,a .<8)3odi,e0 tri &ie d!e&o!aBke ko"e #i"osrd,i? sestara i !ed,a *e,ska $Bite"!ska

ko"a $ 5a&od$ s&) Josi4) V!erske ko"e $k"!$Bi&a"e s$ kod M$s"i#a,a #edrese i eri!atsk$ s$daBk$

ko"$0 5a 4ra&os"a&,e s&ete,ike os,o&a,a !e kra!e# .<<1)3odi,e +o3os"o&i!a $ Sara!e&$0 dok seri#okato"iBko s&e'e,iBko s!e#e,ite0 .<87)3odi,e0 ,a"a5i"o $ Sara!e&$) e,e M$s"i#a,ke s$ #o3"e

$Best&o&ati $ !a&,o# *i&ot$ od .8.2)3odi,e kada i# !e re!is$-" $"e#a D*e#a"$di, a$e&i'

dekreto# do5&o"io da $Best&$!$ $ !a&,o# rad$)

Sestre dr$*%e K'eri +o*i!e "!$%a&i i53radi"e s$ Hrk&$ s&ete kr$,ie .8..)3odi,e0 kao s&o!$

sa#osta",$ rk&$ i $!ed,o rk&$ kato"iBki? ko"a ko!e s$ o,e i &odi"e) O,e s$ ,a 4o5i& 4r&o3

&r?%osa,sko3 %isk$4a Josi4a Stad"era0 .<<1)3odi,e0 do"e $ Sara!e&o i5 +eBa) U Za&od$ =S&)

Josi4=0 4r&o !e 4oBe"a s rado# Os,o&,a ko"a0 a 5ati# i e,ska $Bite"!ska ko"a0 TeBa! 5a

od3o!ite"!ie $ d!eB!e# 5a%a&it$ i Tr3o&i,ski teBa! i e,ska str$B,a ko"a)17

22 Soko"aBke i,(or#ati&,e ,o&i,e0 %r) .8)23 Miti'0 S) @18) Ide,titeti *e,a %osa,sko?ere3o&aBke 3ra6a,ske k$"t$re) M$5e! sa&re#e,e $#!et,osti Re4$%"ikeSr4ske0 +a,!a L$ka0 str) ;-;;)



U o&o# 4eriod$ s&o!e 4ro5,e rado&e o%!a&i"a !e Na(i!a Sara!"i' $ Ze#a,$ .8.1)3odi,e i $ +iser$

.8.7)-.8.2) i .8.<)3odi,e0 a e(ika Nesteri,-+!e"e&a $ Baso4isi#a i "isto&i#a +iser0 Ze#a,0 Ca!ret

i Vri!e#e ko!i s$ karakteristiB,i 4o $,oe,!$ te#a ko!e s$ se od,osi"e ,a *e,$)

Ju"os(o%ens# na-#ona(n# o%#! u +e!#odu od 6?6>2 do 6?62"od#ne karakteri5ira akt$e"i5ai!a 4ita,!a e#e,i4ai!e *e,a0 to !e $&e"iko i5a5&a,o soi!a",o# i eko,o#sko# kri5o# $ 5e#"!i0 kao i

i,d$stri!a"i5ai!o# i to 'e do&esti i do i5&!es,i? 4o#!era,!a 3ra,ia $ &e5i sa re"i3io5,i# i

dr$t&e,i# ,or#a#a0 ,aroBito kod *e,a M$s"i#a,ki) Pr&i s&!etski rat do,osi i 4r&e 4o!a&e

otkri&a,!a M$s"i#a,ki0 ko!e s$ 5%o3 rat,i? ,eda'a i $ 4otra5i 5a o%e5%!e6e,!e# eko,o#ske

e35iste,i!e0 %i"e 4risi"!e,e da 4otra*e 4osao $ (a%rika#a0 to do&odi i do otkri&a,!a 4r&i?

#$s"i#a,ski? *e,a0 Be#$ !e tada,!i reis$" $"e#a dao 4$,o o4ra&da,!e i 4odrk$)

Pri!e .8.<)3odi,e $ s&i# 5e#"!a#a ,a %a"ka,$ 4osto!a"e s$ *e,ske ?$#a,itar,e0 &!erske0

4ros&!etarske i 4ro(esio,a",e or3a,i5ai!e0 sa i5ra5iti# 4od!e"a#a ,a &!ersko! i ,aio,a",o! os,o&i)

Osi# to3a0 *e,e s$ d!e"o&a"e i $ soi!a"de#okratski# rad,iBki# 4arti!a#a i"i dr$t&i#a i $

si,dika",i# or3a,i5ai!a#a) O,e s$ $ to &ri!e#e ,ast$4a"e sa o4ti# 5a?t!e&i#a 5a os"o%a6a,!e

rad,iBke k"ase0 4o"a5e'i od s?&ata,!a da 'e os"o%o6e,!e *e,a %iti a$to#atska 4os"!edia k"as,o3

os"o%o6e,!a) I5#e6$ d&a s&!etska rata0 $ +I> !e 4osto!a"o &ie dr$ta&a i or3a,i5ai!a ,aio,a",o3

karaktera0 ko!a s$ %i"a sasta&,i dio 3ra6a,sko3 *e,sko3 4okreta J$3os"a&i!e0 to s$ %i"a ,aio,a",a

k$"t$r,o-4ros&!et,a dr$t&a Ca!ret i Narod,a $5da,ia0 ko!a s$ radi"a ,a 4odi5a,!$ ,i&oa o4'e3

k$"t$r,o3 i 4ros&!et,o3 *i&ota *e,a0 a 4ose%,o ,a se"$) Dr$t&o 3a!ret radi"o !e ,a 4odstia,!$ko"o&a,!a #$s"i#a,ske *e,ske d!ee0 da&a"o i# !e sti4e,di!e i ot&ara"o *e,ske i,ter,ate $ Sara!e&$

i Mostar$0 a %eo3radski Ca!ret !e .81)3odi,e o#o3$'io #$s"i#a,sko! *e,sko! o#"adi,i 4o?a6a,!e

(ak$"teta) U 4eriod$ i5#e6$ Pr&o3 i dr$3o3 s&!etsko3 rata do"a5i do (or#ira,!a &ie or3a,i5ai!a

*e,a0 ko!e s$ i#a"e !as,o de(i,isa,e 4ro3ra#e rada ,a ost&ari&a,!$ 4ra&a *e,a0 a #,o3e s$ i5da&a"e

i s&o!e "isto&e) U ok&ir$ Soi!a"istiBke rad,iBke 4arti!e .8.8)3) os,o&a, !e Sekretari!at *e,a

soi!a"ista @ko#$,ista) O,e s$ $ s&o# 4ro3ra#$ ,a&e"e da i# !e i"! %or%a 5a !ed,aka 4ra&a s&i?0

%e5 o%5ira ,a s4o" i 4ori!ek"o0 kao i 5a akti&,o i 4asi&,o %iraBko 4ra&o s&i? 3ra6a,a i 3ra6a,ki

stari!i? od 1 3odi,a) Isto&re#e,o $ +eo3rad$ !e os,o&a,o i (e#i,istiBko0 ,estra,aBko $dr$*e,!e

Dr$t&o 5a 4ros&!e'i&a,!e *e,e i 5atit$ ,!e,i? 4ra&a) U%r5o 5ati# tak&o dr$t&o os,i&a se i $

Sara!e&$) N!i?o& i"! !e %io 4ros&!e'i&a,!e i ost&ari&a,!e 3ra6a,ski? i 4o"itiBki? 4ra&a *e,a) Dr$t&o

i5da!e "ist =e,ski 4okret=) Sa S4"o,!i# *e,ski# dr$t&o# i5 L!$%"!a,e i Udr$*e,!e#



!$3os"o&e,ski? *e,a i5 Za3re%a Dr$t&o !e .817)3odi,e or3a,i5o&a"o sk$4ti,$ (e#i,istiBki?

dr$ta&a $ L!$%"!a,i) Na to! sk$4ti,i os,o&a,a !e A"i!a,sa *e,ski? dr$ta&a $ dr*a&i S>S0 sa i"!e#

da se i5%ore 5a 4o"itiBka 4ra&a *e,a) Os,o&a, !e i Narod,i *e,ski sa&e5 Sr4ki,!a0 >r&atia i

S"o&e,ki0 ko!i !e ok$4io oko 1 ,aio,a",i?0 4ros&!etarski? i ?$#a,istiBki? dr$ta&a oko 4"at(or#e

ko!a !e 4odra5$#!e&a"a: rad ,a ,arod,o# !edi,st&$ rad ,a i5!ed,aBe,!$ *e,e sa #$kare# $ 4ri&at,o# i !a&,o# 4ra&$0 rad ,a 5atiti *e,ske rad,e s,a3e s o%5iro# ,a ,!e, 4rirod,i 4o5i& #a!ke

ost&are,!e 4ri,i4a ,a !ed,ak rad0 !ed,aka 5&a,!a i !ed,ake ,a3rade rad ,a 5atiti d!ee i o#"adi,e0

rad 5a !ed,ako &as4ita,!e #$ke i *e,ske d!ee $ ko"i i $ k$'i %or%a 5a !ed,ak #ora" 5a *e,e i

#$kare0 kao i %or%$ 4roti& a"ko?o"i5#a i 4rostit$i!e) O&a! Sa&e5 od .818)3odi,e d!e"$!e 4od

i#e,o# J$3os"o&e,ski *e,ski sa&e50 a od .87)3odi,e i5da!e s&o! "ist =C"as,ik J$3os"o&e,sko3

*e,sko3 sa&e5a)= Kra!e# .81;)3odi,e os,o&a,o !e Udr$*e,!e $,i&er5itetski o%ra5o&a,i? *e,a ko!e

!e i#a"o s&o!e seki!e $ +eo3rad$0 Sara!e&$0 Sko4"!$0 a4$ i Kra3$!e&$) titi"o !e 4ro(esio,a",e

i,terese *e,a0 5a"a3a"o se 5a ,a4redo&a,!e *e,a $ s"$*%i i tra*i"o 4ro#!e,e $ 3ra6a,sko# 4ra&$)

I5radi"e s$ &ri!ed,$ =+i%"io3ra(i!$ *e,ski? 4isaa $ J$3os"a&i!i= @do .87)3odi,e) S&e o&e

or3a,i5ai!e $ J$3os"a&i!i d!e"o&a"e s$ ,a ra5,e ,aBi,e: 4reda&a,!i#a o 4o"o*a!$ *e,a0 i5$Ba&a,!e#

4o!edi,i? 4ita,!a i5 o%"asti eko,o#i!e0 4o"itike0 istori!e i s") Or3a,i5o&a"e s$ ra5,e teBa!e&e i

4rired%e) O,e s$ s !ed,e stra,e 4o&e5a,e $ *e,ski 4okret i &r"o s$ i,te,5i&,o d!e"o&a"e ,a

ost&ari&a,!e 4ro3ra#a *e,ske ra&,o4ra&,osti0 a sa dr$3e stra,e 4odstia"e s$ *e,e da se $ ra5,i#

dr$t&e,i# 3r$4ai!a#a0 str$B,i# 4ro(esio,a",i#0 o#"adi,ski#0 si,dika",i# 4a i $ 4o"itiBki#

4arti!a#a 4osta&"!a!$ s&o!e 4ro%"e#e $ i"!$ da i? o,e 4ri?&ate kao s&o!e)

;ens# +o!et u 0#%1o$ Ju"os(a%#$# $ 4eriod$ od .89. do .892)3odi,e %io !e &e5a, 5a rad

Ko#$,istiBke 4arti!e J$3os"a&i!e ko!a !e $ s&o# 4ro3ra#$ 4osta&i"a 5a?t!e&e 5a 4o"itiBko# i

eko,o#sko# ra&,o4ra&,o'$ *e,a0 to !e re5$"tira"o ti#e da se0 4o direkti&i KPJ0 *e,e or3a,i5ira!$

$ a$to,o#,e 3ra6a,ske *e,ske or3a,i5ai!e i 4osta&"!a!$ te#e"!e 5a or3a,i5ira,!e iroko3

a,ti(aistiBko3 (ro,ta *e,a0 ko!i se .89.)3odi,e (or#irao kao 4ose%,a or3a,i5ai!a) =Kada s$

!$3os"o&e,ska &"ada i 4o"ii!a .89)3odi,e i,ter,ira"e $ 5at&ore i "o3ore oko 7 ko#$,ista0 a

4re#a 4o"ii!ski# s4isko&i#a #o%i"isa"i oko 1 ko#$,ista0 te si#4ati5era0 *e,ski kadro&i

osi3$ra"i s$ ko,ti,$itat 4arti!sko3 d!e"o&a,!a) Rad sa *e,a#a $ 4eriod$ i5#e6$ d&a s&!etska rata %io

!e 4ose%a, 4arti!ski 5adatak ko#e !e 4rida&a, &e"iki 5,aBa!) Ta! 5adatak !e %io da se 4o"itiBki

4okre,$ #ase *e,a ko!e s$ %i"e 4ot4$,o 5a4osta&"!e,e i i5ra%"!i&a,e)= U Narod,oos"o%odi"aBki#



od%ori#a i Narod,oos"o%odi"aBko! &o!si J$3os"a&i!e $ tok$ Dr$3o3 s&!etsko3 rata %i"o !e oko

.) *e,a0 #e6$ti# ko"iko i? !e %i"o $ Narod,oos"o%odi"aBko# 4okret$0 ko"iko $ 3rado&i#a a

ko"iko ,a se"$0 ,e 5,a se) Si3$r,o !e da !e ta! %ro! da"eko &e'i od .)0 ,aroBito kako se rat

4ri#iao kra!$) Po i5%i!a,!$ Dr$3o3 s&!etsko3 rata *e,e se $k"!$B$!$ $ a,ti(aistiBki ot4or kao

%orki,!e i %o",iBarke) U 3rado&i#a0 o,e s$ $k"!$Be,e $ i"e3a",$ %or%$ i $Best&$!$ $ ra5,i#&ido&i#a ot4ora) Pr&a 5e#a"!ska ko,(ere,i!a *e,a odr*a,a !e $ dee#%r$ .891)3odi,e) Na ,!o! s$

$Best&o&a"e de"e3atki,!e i5 s&i? kra!e&a J$3os"a&i!e0 osi# i5 Makedo,i!e !er ,is$ #o3"e da se

4ro%i!$ kro5 ,e4ri!ate"!ske redo&e) Na ko,(ere,i!i !e os,o&a, A,ti(aistiBki (ro,t *e,a sa i"!e# da

#o%i"ie *e,e radi 4o#a3a,!a !edi,ia#a Narod,o-os"o%odi"aBke &o!ske J$3os"a&i!e0 radi 4o#o'i

or3a,i#a &"asti $ or3a,i5o&a,!$ 4o5adi,e0 radi $Be'a $ or$*a,i# i di&er5a,tski# aki!a#a0 5a

%ri3$ o d!ei0 5a ra5&i!a,!e %ratst&a i !edi,st&a #e6$ *e,a#a) Pose%a, 5adatak %io !e k$"t$r,o i

4ros&!et,o $5di5a,!e *e,a) A,ti(aistiBki (ro,t *e,a d!e"o&ao !e s&e do .827)3odi,e) Pored

#,o3o%ro!,i? 5adataka ko!e !e se%i 4osta&"!ao $ o%,o&i i i53rad,!i 5e#"!e0 $ e,tr$ ,!e3o&e 4a*,!e

%i"o !e ,asto!a,!e da se 4os"i!erat,o 5ako,oda&st&o $ s&i# o%"asti#a 5as,$!e ,a 4ri,i4i#a

ra&,o4ra&,osti *e,a0 $ Be#$ !e i $s4io $ sk"ad$ sa odred%a#a Usta&a i5 .89)3odi,e ko!i# !e

$t&r6e, o&a! 4ri,i4) U%r5o se A,ti(aistiBko# (ro,t$ *e,a 5a#!eri"o da se s$&ie %a&i 4o"itiBki#

rado#0 4a !e o, ,a os,o&$ od"$ke Narod,o3 (ro,ta0 od,os,o Soi!a"istiBko3 sa&e5a ,a s&o#

Bet&rto# ko,3res$0 .827)3odi,e0 sa#o$ki,$t) U#!esto ,!e3a os,o&a, !e Sa&e5 *e,ski? dr$ta&a0 sa

5adai#a red$ko&a,i# ,a 4ros&!e'i&a,!e seoske *e,e) +io !e to 4oBetak kra!a sa#oor3a,i5o&a,o3

*e,sko3 rada ,a 4osta&"!a,!$ s&o!i? &"astiti? 4ro%"e#a i &"astito3 tra*e,!a 4$te&a 5a ,!i?o&or!ea&a,!e) +io !e to i 4$t 4oste4e,o3 &ra'a,!a *e,a do#a'i,st&$ i ,a4$ta,!a 4o"itiBke akti&,osti) U

o&o# 4eriod$0 ,aroBito 'e se ,a3"aa&ati 4rokreati&,a $"o3a #a!ke0 !er 'e o,a kao ,osite"!ia

4re4o5,at"!i&o3 #ora",o3 koda G B$&aria k$"t$r,o-re"i3i!ske ,or#e 4o,aa,!a i"i direkt,a

4roi5&odite"!ia ,ai!e0 4reBesto %iti tretira,a kro5 ide,titete0 od ko!i? ta! ko"ekti&,i ide,titet0 ta!

&a*,i ide,titet 5a&isi)

Period od .892 do .881)3odi,e 4redsta&"!ao !e 4rekret,i$ $ s?&ata,!i#a 4o"o*a!a *e,e $ dr$t&$ i

,!e,e a(ir#ai!e i #i!e,!a,!a 4atri!ar?a",o3 sta&a) Ve' tada s$ 5a4oBe"e d$%oke 4ro#!e,e $

s?&ata,!i#a #!esta i $"o3e *e,e $ dr$t&$ i $t&r6e,i 4$te&i 5a ,!e,$ a(ir#ai!$ $ 4ri&red,o# i

dr$t&e,o-4o"itiBko# *i&ot$ 5e#"!e) Ra&,o4ra&,ost *e,e0 kao !ed,a od ,a!kr$4,i!i? teko&i,a

,arod,oos"o%odi"aBke %or%e0 *e,a#a !e do,i!e"a $ 4r&o# red$ 4o"itiBko 4ra&o0 4ra&o ,a rad0 4ra&o

,a ko"o&a,!e0 5atit$ #ateri,st&a itd) A"i ,i dekreti re&o"$i!e ,is$ #o3"i od!ed,o# otk"o,iti

,as"i!e6e,o sta,!e0 4a !e Ko#$,istiBka 4arti!a #ora"a $"o*iti &e"ike ,a4ore $ s4ro&o6e,!$ aki!e 5a



e#a,i4o&a,!e *e,e $o4te) Or3a,i5aio,o $B&r'e,!e AF-a $ tok$ Narod,oos"o%odi"aBke %or%e190

%i"o !e od &e"iko3 4o"itiBko3 5,aBa!a) Pod r$ko&odst&o# Parti!e0 $ iroko# Narod,o# (ro,t$ i AF-

$0 i5ras"e s$ ,a ?i"!ade kadro&a *e,a r$ko&odi"aa) U Narod,oos"o%odi"aBko! %or%i0 *e,e J$3os"a&i!e

4r&i 4$t $ s&o!o! ?istori!i koriste 4ra&o 3"asa $ i5%ori#a 5a ,o&e or3a,e ,arod,e &"asti) O,e s$

%ira,e 5a od%or,ie0 5a 4os"a,ie $ sk$4ti,a#a0 4osta!a"e s$ B"a,o&i r$ko&ode'i? 4o"itiBki? ii5&r,i? or3a,a) Ti#e s$ o,e0 !o 4ri!e 4ri?&ata,!a (or#a",i? 4ra&,i? 4ro4isa i $sta&a0 $ %or%i

4osta"e st&ar,o-4o"itiBki ra&,o4ra&,e) Or3a,i5o&a,a aki!a 5a skida,!e 5ara i (ered*e 5a4oBe"a !e

.89;)3odi,e) Nai#e0 d$*e &re#e,a %i"o !e ot&ore,o 4ita,!e da "i 'e se e#a,i4ai!a #$s"i#a,ske

*e,e 4ro&esti 4o"itiBko# aki!o# i"i do,oe,!e# 5ako,a) Pri4re#a,!e aki!e tra!a"o !e d$*e i i"o !e

&r"o teko $ 4o!edi,i# re3io,i#a) Narod,a sk$4ti,a Narod,e Re4$%"ike +I> do,i!e"a !e kra!e#

1<)I .82)3odi,e Zako, o 5a%ra,i ,oe,!a 5ara i (ered*e) Aki!a skida,!a 5ara 5a4ra&o !e 4ita,!e

ko!e #o*e i#ati ra5"iBite i,ter4retai!e sa as4ekta "!$dski? 4ra&a0 ,ai#e da "i %i 4ri,i4

do%ro&o"!,osti %io d!e"ot&or,i!i $ o&o! aki!i i da "i to 5,aBi da 4okri&e,a *e,a ,e #o*e %iti

e#a,i4o&a,a ta !e to #o3"o 5,aBiti ,eko#e ko !e rastao s $&!ere,!e# da !e Nika% ste4e,ia do

D*e,eta0 e#a,i4ai!$ i"i tra$#$ St&ar,i 4roes e#a,i4ai!e0 5a4oBeo !e $ rat$ i to $ 4r&o# red$

4ro#!e,o# s&i!esti0 !er %e5 4ro#!e,e s&i!esti0 ,e#a ,i e#a,i4ai!e0 a $ te#e"!e ,o&e J$3os"a&i!e

%i"o !e $3ra6e,o 4ri5,a,!e 4$,e ra&,o4ra&,osti *e,e $ ,o&i# dr$t&e,o-4o"itiBki# od,osi#a) =U

B"a,$ 19) Usta&a Federati&,e ,arod,e re4$%"ike J$3os"a&i!e i5 .89)3odi,e sto!i:=e,e s$

ra&,o4ra&,e sa #$kari#a $ s&i# o%"asti#a dr*a&,o30 4ri&red,o3 i dr$t&e,o3 *i&ota) Za !ed,ak

rad *e,e i#a!$ 4ra&o ,a !ed,ak$ 4"at$ kao i #$kari i $*i&a!$ 4ose%,$ 5atit$ $ rad,o# od,os$)Dr*a&a ,aroBito titi i,terese #a!ke i d!eteta)= To ,aBe"o 4ro&ede,o !e i $ osta"i# 5ako,i#a) U

Zako,$ o %rak$ ka*e se da s$ %rak i 4orodia 4od 5atito# dr*a&e) U&ede, !e 3ra6a,ski %rak kao

,aBe",o &a*e'i $ 5e#"!i0 a $ 4o3"ed$ 4ra&a i o%a&e5a dos"!ed,o !e s4ro&ede,a ra&,o4ra&,ost

s$4r$*,ika $ #e6$so%,i# od,osi#a i $ od,os$ ,a d!e$) Nako, os"o%o6e,!a0 5a4oBe"a !e ,o&a (a5a

$ ra5&o!$ 4roesa e#a,i4ai!e *e,e0 5%o3 Be3a se $ Pro3ra#$ Sa&e5a ko#$,ista J$3os"a&i!e i5

.82<)3odi,e ka*e da 4ro%"e# ra&,o4ra&,osti *e,e $ J$3os"a&i!i ,i!e &ie 4o"itiBki 4ro%"e#0 ,iti

4ro%"e# 4ra&,o3 4o"o*a!a *e,e $ dr$t&$0 &e' !e o, $3"a&,o# 4ostao kao 4ro%"e# eko,o#ske

,era5&i!e,osti0 4ri#iti&i5#a0 re"i3io5,i? s?&ata,!a i dr$3i? ko,5er&ati&,i? 4redras$da0 4ri&at,o-

s&o!i,sko3 od,osa ko!i !o de!st&$!e ,a *i&ot $ 4orodii)

24 AF !e %i"a #aso&,a or3a,i5ai!a *e,a0 os,o&a,a ) dee#%ra .891)3odi,e ,a os"o%o6e,o# teritori!$0 s i"!e# da#o%i"i5ira *e,e $ %or%i 5a os"o%o6e,!e 5e#"!e i 5a ,o&o dr$t&e,o $re6e,!e) Or3a,i5ai!e ko!e s$ se %a&i"e 4ita,!i#aod i,teresa 5a *e,e $!edi,i"e s$ se .827)3odi,e $ Sa&e5 *e,ski? dr$ta&a J$3os"a&i!e)



Fe&#n#st#/o d$e(o%an$e u Ju"os(a%#$# 4okre,$"e s$ kra!e# seda#deseti? (e#i,istiBke 3r$4e) U5

or3a,i5aio,i rad *e,a i5 +eo3rada0 Za3re%a i L!$%"!a,e0 .8;<)3odi,e ,astao !e 4r&i Me6$,arod,i

(e#i,istiBki sk$4 Dr$3-a *e,a $ +eo3rad$) Sk$4 !e %io 4rekret,ia 5a (e#i,istiki,!e i istori!$

i&i",o3 dr$t&a $ os,i&a,!$ $ tada,!o! J$3os"a&i!i) O diskri#i,ai!i *e,a 4r&i 4$t !e 4ro3o&ore,o

kro5 Bi,!e,ie ko!e se ,is$ $"!e4a&a"e i ko!e s$ raskri,ka&a"e ideo"o3i!$ o =ra&,o4ra&,osti s4o"o&a$ sa#o$4ra&"!a,!$)= Po 4r&i 4$t =*e,sko 4ita,!e= !e 4osta"o s$%!ekt o5%i"!,i? de%ata0 a ,e !ed,a

#ar3i,a",a te#a 4od taBko# =ra5,o=) Nako, sk$4a0 $ Za3re%$ !e ,asta"a e,ska seki!a

Soio"oko3 dr$t&a S&e$Bi"ita $ Za3re%$ 4od ,as"o&o# =e,a i dr$t&o=) Seki!a !e 4okreta"a

disk$si!e i !a&,e tri%i,e i %i"a !e i,s4irai!a 5a da"!,!e *e,ske i,ii!ati&e) U5 4odrk$ i5 Za3re%a $

+eo3rad$ !e os,o&a,a sas&i# s"iB,a i,ii!ati&a sa isti# i#e,o# =e,a i dr$t&o=0 .8<)3odi,e) U

L!$%"!a,i0 4r&a *e,ska 3r$4a Li"it? ,asta!e .8<2)3odi,e) Potre%a 5a 4o&e5i&a,!e# akti&istki,!a !e

%i"a s&e &e'a i tako !e Pr&i !$3os"o&e,ski (e#i,istiBki sk$4 odr*a, .8<;)3odi,e $ L!$%"!a,i) Nako,

to3a0 !o tri !$3os"o&e,ska (e#i,istiBka sk$4a odr*a,a s$ $ Za3re%$ i +eo3rad$0 a 4os"ed,!i0 sa

,as"o&o# =Cood 3ir"s 3o to ?ea&e,0 %ad 3ir"s 3o to L!$%"!a,a= odr*a, !e $ L!$%"!a,i .88.)3odi,e $

4ro"!e'e0 $4ra&o 4ri!e 4oBetka rata) Dr$3a 4rekret,ia 5a ra5&o! (e#i,i5#a i *e,sko3 4okreta s$

dat$#i os,i&a,!a SOS te"e(o,a 5a *e,e i d!e$ *rt&e ,asi"!a) Fe#i,istiki,!e s$ $&id!e"e da !e #$ko

,asi"!e ,ad *e,a#a !ed,a tra,s(er5a"a kro5 s&e *i&ote *e,a i da 5a4ra&o *e,ske ser&ise 5a *e,e tre%a

4oBi,!ati od SOS te"e(o,a ko!i 'e dati 4rostora *e,a#a ko!e s$ 4re*i&!e"e ,asi"!e da i#a!$

s&!edoki,!e i da i# se &!er$!e) Pr&i SOS te"e(o, !e ,astao $ Za3re%$ .8<<)3odi,e0 dr$3i $ L!$%"!a,i

.8<8)3odi,e i $ +eo3rad$ .88)3odi,e)

Postso-#$a(#st#/# +e!#od o%i"!e*io !e 4ad soi!a"i5#a i Par"a#e,tar,i i5%ori i5 .88)3odi,e0 te

do"a5ak ,a &"ast ,aio,a",i? stra,aka0 ko!i s$ o5,aBi"i 4oBetak ,esa3"edi&i? 4ro#!e,a $ ,o&o!

J$3os"a&i!i0 4a i $ +I>) Neo4?od,o !e ista'i da o&ak&a 4osta&ka odre6i&a,!a 4oBetka

4ostsoi!a"istiBko3 4erioda #o*e %iti 4red#et de%ate0 !er !e &e' 4eriod 4ri!e 4oBetka rata %io

o%i"!e*e, &e"iki# 4ro#!e,a#a) Na!5,aBa!,i!a 4ro#!e,a to3 &re#e,a %i"o !e ras4isi&a,!e

re(ere,d$#a 5a i53"asa&a,!e ,e5a&is,e +I>0 .) #arta .881)3odi,e0 a o,da !e $s"i!edi"o i

#e6$,arod,o 4ri5,a,!e ,e5a&is,osti +I>0 ) a4ri"a .881)3odi,e) Pri 4r&o# s$sret$ s ,aio,a",i#0

s$sre'e#o se 4ara"e",o sa s&i# osta"i# 4raksa#a diskri#i,ai!e "!$dski? 4ra&a) U 4eriod$ od .881

do .882)3odi,e 3rad Sara!e&o !e %io i5"o*e, sta",o! arti"!eri!sko! i s,a!4ersko! 4a"!%i0 i siste#atsko#



$,ita&a,!$0 4ri Be#$ !e ,a!&ie strada"o ,!e3o&o i&i",o sta,o&,it&o "ie,o &ode0 str$!e i 5e#,o3

3asa0 te 4raktiB,o s&i? redo&,i? ko#$,ikai!a i &e5a sa s4o"!,i# s&i!eto#) Rat !e 4odstakao

?o#o3e,i5ai!$ et,iBki? 3r$4a i &ra'a,!e tradiio,a",e $"o3e *e,a) U s&ako# rat$0 *e,e s$ i5"o*e,e

ra5"iBiti# &rsta#a 5"osta&"!a,!a0 kao i ka*,!a&a,!a i!e"e ,ai!e0 tako da ,i o&a! ,i!e odst$4ao od to3

o%iBa!a @4a i4ak rat,a si"o&a,!a s$ tek ,eda&,o $&rte,a $ rat,e 5"oBi,e) U +I>0 dr$t&o !o $&i!ek ($,kio,ira ,a 4od!e"i 5atit,ik i 5ati'e,i) Iako !e *e,a sasta&,i dio rata i 4re$5i#a &a*,$ $"o3$ $

%or%i 5a 4re*i&"!a&a,!e ko#4"et,e 4orodie0 ,!e,e 5as"$3e ,is$ &red,o&a,e)

Period 4os"i!e .882)3odi,e 4ose%,o o%i"!e*a&a ko,ti,$ira,a %or%a #a!ki e,k"a&e Sre%re,ie i e4e0

$ s&i# 3rado&i#a F+I>0 4a tako i $ Sara!e&$0 ko!e %e5$s4!e,o is4is$!$ i#e,a ,esta"i? ,a

!ast$Bi'i#a tra*e'i 5a ,!i? 4risto!,$ sa?ra,$ i os$d$ rat,i? 5"oBi,aa) S&o!i# 5a"a3a,!e# $s4!e"e se

i5%oriti 5a i5#!e,e 5ako,a i (or#ira,!e Ko#isi!e 5a tra*e,!e ,esta"i? i ,!i?o&a %or%a ,e !e,!a&a0

do4ri,i!e"e s$ da se ,eki od rat,i? 5"oBi,aa da,as ,a"a5e $ >aa3-$ i da od3o&ara!$ 5a s&o!a

5"od!e"a0 ,e do5&o"!a&a!$'i da se 5a%ora&i $*as $ Sre%re,ii) N!i?o& rad !e $s#!ere, ,a: otkri&a,!e

#aso&,i? 3ro%,ia0 es?$#ira,!e i ide,ti(ikai!a *rta&a0 ,!i?o& 4oko40 4odi5a,!e s4o#e, o%i"!e*!a i

oda&a,!e 4oBasti i 4ri5,a,!a0 ?a4e,!e rat,i? 5"oBi,aa0 4ri!e s&e3a Karad*i'a i M"adi'a0 o%,o&a

i,(rastr$kt$re i 4ri&rede $ Sre%re,ii)

Me6$ti#0 o&a! 4eriod0 tako6er0 o%i"!e*a&a i 4r&a *e,a os$6e,a 5a rat,i 5"oBi,0 +i"!a,a P"a&i'0

ro6e,a .87)3odi,e $ T$5"i0 $ Sara!e&$ !e stek"a os,o&,o i sred,!oko"sko o%ra5o&a,!e0 a $ Za3re%$

&isoko o%ra5o&a,!e) Radi"a !e d$3o ,a Prirod,o#ate#atiBko# (ak$"tet$ U,i&er5iteta $ Sara!e&$0

kao 4ro(esoria ko!a !e %i"a B"a, SDS-a od os,i&a,!a .88)3odi,e) Iste 3odi,e0 4osta"a !e B"a,iaPreds!ed,it&a Re4$%"ike +I>) ;) a4ri"a .881)3odi,e0 ,a4$sti"a !e Preds!ed,it&o i 4rik"!$Bi"a se

4o"itiBko# &odst&$ Re4$%"ike Sr4ske0 5a!ed,o s Rado&a,o# Karad*i'e#0 Mo#Bi"o# Kra!i,iko# i

Ratko# M"adi'e# +i"!a,a P"a&i' !e 12)3odi,e 4red Me6$,arod,i# s$do# 4ra&de @IHT

os$6e,a 5a rat,e 5"oBi,e ,a !eda,aest 3odi,a 5at&ora0 ,ako, 4ri5,a,!a kri&ie 5a 4"a,ira,e

siste#atske 5"oBi,e ,ad +o,!ai#a i >r&ati#a)

3. Naj"načajniji istorijs%i do%umenti o ljuds%im !ravima

Ma"na -a!ta (#0e!tatu& Ve(#a +o%e($a o s(o0oda&a3 O&i# dok$#e,to# s$ 4ot&r6e,a 4ra&a i

s"o%ode s&i? s"o%od,i? "!$di $ E,3"esko!) Ma3,a Harta Li%ertat$# i#a ?istori!ski 5,aBa! 5a



o3ra,iBe,!e kra"!e&e &"asti i ,asta,ak e,3"esko3 4ar"a#e,ta) U VII sto"!e'$ Ve"ika 4o&e"!a s"o%oda

!e do%i"a i s&o!e &ri!ed,os,o o%i"!e*!e0 kao Ve"ika 4o&e"!a ko!o# se 4ri5,a!$ 4ra&a i te#e"!,e

s"o%ode 3ra6a,a) Od $k$4,o 7 k"a$5$"e $ Ma3,a Harti da,as &ri!ede sa#o tri0 s&akako

,a!5,aBa!,i!a !e o,a $ ko!o! sto!i da ,iti !eda, s"o%oda, Bo&!ek ,e'e %iti 5at&ore,0 "ie, i#o&i,e i"i

4rot!era,0 %e5 5ako,ite 4res$de od stra,e ,!e#$ !ed,aki? G to 5a4ra&o 4o 4r&i 4$t 5ako, 4ro3"aa&as,a3o# ko!o! s$ s&i0 4a i kra"!0 4odre6e,i) U 5e#"!a#a a,3"osakso,sko3 4ra&a Po&e"!a se s#atra

te#e"!,i# 4ra&,i# i 4o"itiBki# dok$#e,to#0 a ,!e,e odred%e @.0 80 .70 1-170 770 78-9.09; s$

$&rte,e $ 5&a,iB,$ 5%irk$ &a*eBi? 4ro4isa G E,3"is? Stat$te +ook)

Ha0eas -o!+us a&end&ent a-t 6=?2" Ko!+us +o%e($a #) 6=?2"od#ne3 Zako, 5a %o"!e

osi3$ra,!e s"o%ode 4oda,ika i 5a 5a%ra,$ 4reko#orsko3 5at&ora !e ,a!&a*,i!i dok$#e,t o 4ra&i#a

Bo&!eka $ a,3"osakso,sko# 4ra&$) Za4ra&o0 o, sadr*i 4r&e 3ara,i!e oso%,e s"o%ode 4red s$do# i

or3a,i#a kri&iB,o3 3o,!e,!a0 te s te taBke 4redsta&"!a !eda, od ,a!5,aBa!,i!i? akata $ ?istori!i)

>a%eas Hor4$s At !e 4odi!e"!e, $ d&adeset odred%i) Vri!ed,ost o&o3 i,stit$ta !e $ 5atiti i,te3riteta

"!$dske "iB,osti0 kao !ed,o3 od ,a!&ii? 3ra6a,ski? i 4o"itiBki? 4ra&a i s"o%oda) U 4ra&,o# siste#$

S!edi,!e,i? A#eriBki? Dr*a&a0 o&a! i,stit$t 4redsta&"!a $sta&,$ odred%$ ko!a se #o*e sta&iti &a,

s,a3e !edi,o $ s"$Ba!e&i#a 4o%$,e0 i,&a5i!e i kada to ,a"a*e !a&,a si3$r,ost) U kri&iB,i# 5ako,i#a

iro# s&i!eta0 %e5 o%5ira ,a (or#$"ai!$0 4ris$ta, !e kro5 ,aBe"o 5ako,itosti @da ,iko ,e #o*e %iti

o4t$*e, 5a kri&iB,o d!e"o ko!e ,i!e 5ako,o# 4red&i6e,o) Os,o&,a ide!a i5 >a%eas Hor4$s Ata

sadr*a,a !e $ B"a,$ 8) Me6$,arod,o3 4akta o 3ra6a,ski# i 4o"itiBki# 4ra&i#a0 ko!a se od,osi ,a 4ra&a 4o!edi,aa ,a s"o%od$ i si3$r,osti "iB,osti) Odred%e >a%eas Hor4$s Ata s$ $"e $ kata"o3

"!$dski? 4ra&a $ UN i 4ri5,ate kao $,&er5a",a 4ra&a ko!i#a se titi i,te3ritet "iB,osti)

De(a!a-#$a o ne)a%#snost# 6==3 U Dek"arai!i !e istak,$to 4ra&o ,a re&o"$i!$0 t!) ,aBe"o da !e

4ra&o i d$*,ost s&ako3 ,aroda da i5#i!e,i i"i 5%ai &"ast ko!a 3a t"aBi) Pot&r6e,a !e od Ko,3resa 9)

!$"a .;;)3odi,e te !e Dek"arai!a 4osta"a ko,stit$ti&,i akt SAD-a0 t!) ,!i?o& 4r&i $sta&,i akt) Ta!

da, se $ SAD-$ s"a&i kao Da, ,e5a&is,osti) Ve"ika +rita,i!a !e 4ri5,a"a ,e5a&is,ost s&o!i? %i&i?



ko"o,i!a 7) se4te#%ra .;<7)3odi,e) To !e %io i 4r&i $sta&,i dok$#e,t #oder,e A#erike0 okre,$t

i,di&id$a",i# 4ra&i#a i s"o%oda#a0 ko!i o%$?&ata ,e4o&ri!edi&ost "iB,osti ide!e o ra&,o4ra&,osti

"!$di ko!i#a 4ri4ada!$ ,eot$6i&a 4ra&a0 to !e %io 4ri#!er i osta"i# dr*a&a#a da i? $,es$ $ s&o!e

$sta&e) N!e,e s$ ide!e ,ada?,$"e !o !eda, ?istori!ski dok$#e,t0 (ra,$sk$ Dek"arai!$ 4ra&a

Bo&!eka i 3ra6a,i,a0 3rade'i tako B&rst$ os,o&$ %$d$'o! U,i&er5a",o! dek"arai!i sa ko!o# 4oBi,!ei53rad,!a kata"o3a "!$dski? 4ra&a $ U!edi,!e,i# ,ai!a#a)

B#(( o' !#"ts Zaon o +!a%#&a3 Za,i#"!i&o !e kako a#eriBki Usta& ,i!e sadr*a&ao odred%e o

"!$dski# 4ra&i#a0 a"i !e 5ato Ko,3res sa#o Betiri 3odi,e kas,i!e @.;8.0 rati(iko&ao 4r&i? deset

a#a,d#a,a0 4o5,ati!i? kao +i"" o( Ri3?ts @5ako, o 4ra&i#a) U to# ko,tekst$ tre%a 4os#atrati

o3ra,iBe,!a &e5a,a $5 5a%ra,$ 4ro4a3ira,!a rata i ,asi"!a0 kao i 5a3o&ara,!a ,aio,a",e0 ras,e0

s4o",e0 &!erske i dr$3e ,etre4e"!i&osti) Sa o&i# dok$#e,to# 5a4oBi,!e 4ra&,o o%"iko&a,!e ide!e 4o

ko!o! s$ "!$dska 4ra&a ,eot$6i&a0 ,adras,a0 ,ad,aio,a",a0 ,adk"as,a0 ,adre"i3i!ska0 dak"e G

$,i&er5a",a0 te da 4ri4ada!$ s&ako# 4o!edi,$) Kao i Dek"arai!a o ,e5a&is,osti i Zako, o 4ra&i#a

!e i#ao s,a*a, $t!ea! ,a e&ro4ska 5%i&a,!a i (ra,$sk$ Dek"arai!$ o 4ra&i#a) Me6$ti#0 ,!e3o&

?istori!ski 5,aBa! "e*i #a,!e $ 4rok"a#ira,!$0 a da"eko &ie $ 5atiti 4ra&a i s"o%oda0 %e5 ko!e o,a

osta!$ da "e%de $ s(era#a (i"o5o(i!e i ideo"o3i!e)

De(a!a-#$a +!a%a /o%$ea # "!a,an#na 6=>?2"3 Fra,$ska Dek"arai!a 4ra&a Bo&!eka i 3ra6a,i,a

4ri4ada o,i# dok$#e,ti#a ko!i s$ 4osta"i =o4'e #!esto= ?istori!e "!$dski? 4ra&a) Re&o"$io,ar,iko,tekst $ ko!e# !e 4ro3"ae,a0 %$r,a ?istori!ska 5%i&a,!a0 re("eksi!e ko!e !e i#a"o $kida,!e

(e$da",e0 a4so"$tistiBke #o,ar?i!e ,a E&ro4$ to3 &re#e,a0 s&e to 5a!ed,o0 Bi,i"o !e da o&a

Dek"arai!a0 $ 4o4$"ar,o# &i6e,!$0 do%i!e i53"ed k"!$B,o3 ?istori!sko3 dok$#e,ta) Me6$ti#0 o,a

4redsta&"!a sa%ir,$ taBk$ 4ra&,o3 (i"o5o(sko3 i 4o"itiBko3 ,as"!e6a ko!e 4ri4ada isk$st&i#a

5a4ad,oe&ro4ski? 5e#a"!a0 $ 4r&o# red$ E,3"eske) Dek"arai!a i#a .; kratki? i ko,i5,i? B"a,o&a

ko!i se 4ot4$,o $k"a4a!$ $ 3"o%a",i0 4ra&,i0 4o"itiBki i (i"o5o(ski ok&ir VIII sto"!e'a) Dek"arai!a

4ro3"aa&a da se "!$di ra6a!$ s"o%od,i i !ed,aki $ s&o!i# 4ra&i#a0 i5 Be3a !e i5&ede,o 4ri5,a&a,!e



4ra&,e i 4o"itiBke !ed,akosti 3ra6a,i,a) Dek"arai!a tako 4ro#o&ira #ode" #oder,o3 de#okratsko3

dr$t&a i 4ra&,e dr*a&e) Po3"ed ,a o&$ dek"arai!$ i5 *e,sko3 $3"a ot&ara ,o&e 4rostore $ ko!i#a se

#o*e sa3"edati $k$4,o isk$st&o 3ra6a,ske 4o%!ede) Iako s$ se $ &re#e,$ 4ri!e re&o"$i!e

4o!a&"!i&a"i *e,ski 5a?t!e&i &e5a,o 5a 4rist$4 o%ra5o&a,!$0 e"i#i,ira,!$ diskri#i,atorski? 5ako,a i

4ra&$ 4redsta&"!a,!a $ sta"e*i#a0 $ &re#e,$ sa#e re&o"$i!e0 $ ko!i#a s$ *e,e 5a!ed,o sa#$kari#a %i"e akti&,e s$dio,ie do3a6a!a0 *e,ski re4$%"ika,ski k"$% (or#$"irao !e i 4r&e

5a!ed,iBke 5a?t!e&e) Za?t!e&i s$ %i"i $ d$?$ 4rirod,e i 4o"itiBke !ed,akosti0 a"i oBito ,e i $%!ed"!i&i0

!er !e Naio,a",a sk$4ti,a isk"!$Bi"a *e,e i5 odre6i&a,!a 4o!#a ,arod,o3 s$&ere,iteta)

Med#nsa +o%e($a 4@2"3 Medi,ska 4o&e"!a &e5a,a !e 5a ,asta,ak 4r&e 4o"itiBke 5a!ed,ie

#$s"i#a,a ko!a !e (or#ira,a $ Medi,i i 5,aBi"a !e 4oBetak ?istori!ski? 4ro#!e,a ko!e !e is"a# $&eo

$ ara4ski dr$t&e,i0 4o"itiBki0 4ra&,i0 soi!a",i i k$"t$r,i 4reo%ra*a!) Medi,ska 4o&e"!a0 kao 4ra&,i

akt0 !as,o $ka5$!$ ,a 4osto!a,!e di#e,5i!e "!$dski? 4ra&a $ is"a#$ ,a ,aBi, kako 3a is"a# de(i,ira)

Ter#i,o"o3i!o# "!$dski? 4ra&a is"a# 4ri5,a!e !ed,akost "!$di %e5 o%5ira ,a ras$0 %o!$ ko*e0 et,iBko

4ori!ek"o0 s4o",$ 4ri4a,ost0 soi!a",o i i#o&,o sta,!e !er !e o%!a&"!e, s&i# "!$di#a ko!i 3a 4ri?&ate)

DRUGI DIO



MEUNARODNI UNIVERZALNI I REGIONALNI PRAVNI IZVORI KAO

INSTRUMENTI POLITIKE RAVNOPRAVNOSTI SPOLOVA

UVOD

Va*a, e"e#e,t i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a s$ i,str$#e,ti @a"ati ko!e o&e

i,stit$i!e koriste da %i rea"i5o&a"e s&o!e ,ad"e*,osti) I,str$#e,ti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $k"!$B$!$

4ra&,e 4ro4ise i dr$3e i,str$#e,te ko!i se koriste da %i se ko,kret,o rea"i5o&a"a 4o"itika !ed,aki?

#o3$',osti i $ 4raksi e(ekti&,o ost&ari&a"a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) Pra&,i 4ro4isi kao i,str$#e,tira&,o4ra&,osti s4o"o&a $k"!$B$!$ #e6$,arod,e $,i&er5a",e i re3io,a",e i5&ore @rati(iko&a,e

ko,&e,i!e i o4te4ri?&a'e,a 4ra&i"a #e6$,arod,o3 4ra&a) Me6$,arod,i $,i&er5a",i i5&ori kao

i,st$#e,t 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 5,aBa!,i s$ !er 4ri#!e,a sta,darda "!$dski? 4ra&a ko!e o,i

$sta,o&"!a&a!$ $k"!$B$!e i 3ara,i!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Na!&e'i %ro! os,o&,i? #e6$,arod,i?

dok$#e,ata o "!$dski# 4ra&i#a !e rati(iko&a,012 kao i 4ose%,i dok$#e,ti ko!i 4ro4is$!$ sta,darde

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a1 i re3io,a",i dok$#e,ti o "!$dski# 4ra&i#a1;) U $sta&,i# siste#i#a

,aBe",o s$ 4ri5,ati #e6$,arod,i sta,dardi "!$dski? 4ra&a) Ne4rikos,o&e,a dr$t&e,a &ri!ed,ost

"!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda os&!edoBe,a !e i Bi,!e,io# da s$ $4ra&o ta 4ra&a ,a!4ri!e i

,a!&ie 4re"a 3ra,ie s$&ere,osti 4o!edi,e dr*a&e i ,!e,e ,aio,a",e $sta&,osti)

Sta,dardi 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a 4redsta&"!a!$ o4te 4ri,i4e i 4red$s"o&e $te#e"!e,e $

o%a&e5$!$'i# i 4re4or$B$!$'i# #e6$,arod,i# i do#a'i# ,or#ati&,o-4ra&,i# dok$#e,ti#a0

25 N4r) Pakt o 3ra6a,ski# i 4o"itiBki# 4ra&i#a0 Pakt o soi!a",i# i eko,o#ski# 4ra&i#a kao i 4rate'i 4rotoko"i $5o%a Pakta)26 Pose%,o Ko,&e,i!a o e"i#i,isa,!$ s&i? o%"ika diskri#i,ai!e *e,a i O4io,i 4rotoko" $5 ko,&e,i!$27 N4r) E&ro4ska ko,&e,i!a o 5atiti os,o&,i? 4ra&a i s"o%oda i 4rate'i 4rotoko"i



ko!i#a se re3$"ie $&o6e,!e0 $,a4re6e,!e i 4osti5a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ s&i# ra5&o!,i#

4roesi#a dr$t&a) Pre#a Pre4or$i %r) .; @1; Od%ora #i,istara Sa&!eta E&ro4e 5e#"!a#a

B"a,ia#a de(i,isa,i s$ o4ti sta,dardi i sta,dardi $ 4ose%,i# 4odr$B!i#a ko!i 4oka5$!$ 4o"itiBk$

&o"!$ i 4reda,ost 5a ost&are,!e o&i? sta,darda0 a od,ose se ,a rati(ikai!$ i $s&a,!e re"e&a,t,i?

,or#ati&,o-4ra&,i? dok$#e,ata)O4ti sta,dardi: Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a kao 4ri,i4 "!$dski? 4ra&a i od3o&or,ost &"ada

Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a kao %ri3a i od3o&or,ost dr$t&a $ !e"i,i Preda,ost0 !a&,ost i od3o&or,ost $

4osti5a,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a Rati(ikai!a 5,aBa!,i? s4ora5$#a i s4ro&o6e,!e s&i? re"e&a,t,i?

#e6$,arod,i? 4ra&,i? i,str$#e,ata Us&a!a,!e i d!e"ot&or,o s4ro&o6e,!e 5ako,oda&st&a o

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i $3rad,!a rod,e 4ers4ekti&e $ 5ako,oda&st&o $ s&i# o%"asti#a Ukida,!e

seksi5#a i5 !e5ika i 4ro#oi!a !e5ika ko!i odr*a&a 4ri,i4e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

Sta,dardi $ 4ose%,i# 4odr$B!i#a 5a?t!e&a!$ $s&a!a,!e0 %e5 od3a6a,!a0 4roakti&,i? 4o"itika ko!e 'e

3ara,to&ati s4ro&o6e,!e 4osto!e'i? 5ako,ski? odred%i i ,or#i 5a 4osti5a,!e s$ti,ske

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ o%"asti#a: 3ra6a,sko30 4o"itiBko30 eko,o#sko30 dr$t&e,o3 i k$"t$r,o3

*i&ota)

S&e &e'i# %ro!e# $,i&er5a",i? i re3i,a",i? #e6$,arod,i? akata ,e sa#o da s$ $s4osta&"!e,i

si3$r,i!i #e6$,arod,i sta,dardi 5a o&e s"o%ode i 4ra&a0 ,e3o !e i ,!i?o& kata"o3 sta",o 4roiri&a,)

To !e tako6e 4ra'e,o 4re$5i#a,!e# o%a&e5e od stra,e 4o!edi,e dr*a&e da 'e ta 4ra&a 4oto&ati0 kao

i #e6$,arod,i# ,ad5oro# da "i $ ,!e,o# 4ra&,o# siste#$ ta 4ra&a 4osto!e0 da "i se ost&ar$!$ i da "i

s$ 4ra&,o 5ati'e,a0 s&e do ,!i?o&e i,stit$i,a"i5o&a,e 5atite ,a sa#o# #e6$,arod,o# ,i&o$)Pre#a to#e0 "!$dska 4ra&a i os,o&,e s"o%ode da,as s$ &r"o 5,aBa!,a 3ra,a #e6$,arod,o3 4ra&a od

4r&ora5red,e &a*,osti0 re3io,a",e i"i s&!etske di#e,5i!e) Ti#e o,a ,is$ i53$%i"a karakter $sta&,i?

4ra&a $ s&ako! dr*a&i0 ,e3o !e ,a4roti&0 to ,!i?o&o s&o!st&o o!aBa,o0 4od $s"o&o# i #!eri $ ko!o! !e

#e6$,arod,o 4ra&o "!$dski? 4ra&a 4osta"o sasta&,i dio ,!e,o3 4ra&,o3 siste#a) U ,asta&k$ 'e %iti



&ie ri!eBi o ,a!&a*,i!i# #e6$,arod,i# $,i&er5a",i# i5&ori#a kao i,str$#e,ti#a ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a i5 o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ dok$#e,ti#a UN-a0 MOR-a0 VE i EU ko!i s$ !ako %it,i

5a ,a ,a$B,i rad !er s$ isti sasta&,i dio Usta&a +I>0 Usta&a F+I> i Usta&a Re4$%"ike Sr4ske i

i#a!$ ,ad,aio,a",$ 4ri#!e,$0 4o isti# s$ 4re$5ete o%a&e5e i i5 ,!i? 4roi5i"a5e o%a&e5e

?ar#o,i5ai!e s&i? 4ro4isa $ +I>)

4. 7nali"a ravno!ravnosti s!olova u me'unarodnim do%umentima 8jedinjeni naroda

U!edi,!e,i ,arodi s$ #e6$,arod,a or3a,i5ai!a Bi!i s$ B"a,o&i dr*a&e i $,i&er5a",a !e 4o B"a,st&$0

,ad"e*,osti#a i 3"a&,i# i"!e&i#a) Os,o&,i i"!e&i i ,aBe"a d!e"o&a,!a Or3a,i5ai!e dati s$ $ Po&e"!i

U!edi,!e,i? ,aroda i okre,$ti s$ 4r&e,st&e,o ka odr*a&a,!$ #e6$,arod,o3 #ira i si3$r,osti0

4oti&a,!$ 4ri,i4a ra&,o4ra&,osti i sarad,!e0 ra5&o!$ 4ri!ate"!ski? od,osa #e6$ dr*a&a#a0

#e6$,arod,o! sarad,!i ,a r!ea&a,!$ 4ro%"e#a eko,o#sko30 soi!a",o30 k$"t$r,o3 i ?$#a,itar,o3

karaktera0 $k"!$B$!$'i 5atit$ "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda)

Po%e($a U$ed#n$en# na!oda3 Pra&,i te#e"! 5a ra5&o! ost&ari&a,!a i 5atite "!$dski? 4ra&a ,a

#e6$,arod,o# ,i&o$ $t&r6e, !e $ Po&e"!i U!edi,!e,i? ,ai!a0 ko!a !e do,ese,a 1) J$,a

.892)3odi,e $ Sa, Fra,isk$) Do,ese,a !e 4ri!e 5ak"!$Be,!a %i"o ko3 #iro&,o3 $3o&ora 4os"i!e II

s&!etsko rata) Po&e"!a !e $ !e"i,i 4ro*eta ide!o# 5atite i $,a4re6e,!a "!$dski? 4ra&a i s"o%oda) Ti#e

!e 4rok"a#o&a,a ,e sa#o ,!i?o&a i,ter,aio,a"i5ai!a0 ,e3o i ,!i?o&o sta&"!a,!e 4od #e6$,arod,i

,ad5or0 i5riBito $t&rdi&i o%a&e5$ s&i? B"a,ia U!edi,!e,i? ,ai!a da $ do%ro! &!eri is4$,!a&a!$ s&e

o%a&e5e ko!e s$ 4re$5e"e $ sk"ad$ sa o&i# dok$#e,to#0 te da ,!i?o&o siste#atsko kre,!e #o*e

i#ati 5a 4os"!edi$ i isk"!$Be,!e i5 o&e or3a,i5ai!e) Ve' $ Prea#%$"i Po&e"!e se ko,stat$!e da s$

,arodi ko!i s$ os,o&a"i Or3a,i5ai!$ U!edi,!e,i? ,ai!a od"$B,i da =4ot&rde &!er$ $ os,o&,a 4ra&a

Bo&!eka0 $ dosto!a,st&o i &ri!ed,ost Bo&!eka0 $ ra&,o4ra&,ost #$kara i *e,e0 kao i ra&,o4ra&,ost

&e"iki? i #a"i? 5e#a"!a=) Me6$ os,o&,i# i"!e&i#a o&e or3a,i5ai!e ,a&ede,o !e =ost&ari&a,!e

#e6$,arod,e sarad,!e)))))))4ri ra5&i!a,!$ i 4otstia,!$ 4oto&a,!a 4ra&a Bo&!eka i os,o&,i? s"o%oda5a s&e0 %e5 ra5"ike ,a ras$0 s4o"0 !e5ik i &!er$=) S o%5iro# da Po&e"!a i#a karakter os,i&aBko3

4ro3ra#sko3 akta U!edi,!e,i? ,ai!a0 o,a se 5adr*a&a ,a 4rok"a#ai!i Bo&!eko&i? 4ra&a i s"o%oda

kao o4ti? dr$t&e,i? &ri!ed,osti)1< U ,!o! ,e#a ko,kreti5ai!e o ko!i# se to 4ra&i#a radi i ta !e

,!i?o&a sadr*i,a0 kao ,i odre6e,!a o 4ost$4k$ ,!i?o&o3 ost&ari&a,!a i 5atite i o sa,ki!a#a 5a o,e

28 T?e U,ited Natio,s a,d >$#a, Ri3?ts @A Hritia" A44raisa" edited %Q P?i"i4 A"sto,0 H"are,do, Pa4er%aks0O(ord0 .882)3)0 str) 8;-88)



ko!i i? %$d$ kri"i) No0 od"$B,o o4red!e"!e,!e da !e 5a%ra,!e,a diskri#i,ai!a $ ost&ari&a,!$ "!$dski?

4ra&a i os,o&,i? s"o%oda i da s&e B"a,ie U!edi,!e,i? ,ai!a i#a!$ o%a&e5$ da i? $,a4re6$!$0 $tia"o

!e da o&a! akt i#a tra!a, 4o5iti&,i 4otstia! ,a akti&,osti i 4o,aa,!e kako #e6$,arod,i? or3a,a i

or3a,i5ai!a0 tako i sa#i? dr*a&a i ,!i?o&i? or3a,a)18 Ost&ari&a,!e i 5atita "!$dski? 4ra&a s$

i,ter,aio,a"i5o&a,i) O,a s$ 4osta"a 4red#et #e6$,arod,e 5atite0 tako da da,as $ s"$Ba!$ kre,!ati? 4ra&a ,i!ed,a dr*a&a ,e #o*e t&rditi da !e to do#e, isk"!$Bi&e ,ad"e*,osti ,!e,i? or3a,a &"asti)

Na 4od"o5i 4ro3ra#ski? ,aBe"a Po&e"!e da,as !e #e6$,arod,o 4ra&o o "!$dski# 4ra&i#a ,aras"o do

5aista res4ekta%i",o3 ,i&oa0 o ko#e 4ra&,i siste#i s&ake dr*a&e #ora!$ &oditi raB$,a) 7 Po&e"!a

U!edi,!e,i? ,ai!a !e %i"a os,o& 5a os,i&a,!e &e"iko3 %ro!a or3a,a i or3a,i5ai!a $ ,!e,o# sasta&$ i

i5&a, ,!e0 ko!i se %a&e osi3$ra&a,!e# 4oto&a,!a i 4ro&o6e,!a #e6$,arod,i? dok$#e,ata o

"!$dski# 4ra&i#a i os,o&,i# s"o%oda#a)

Un#%e!)a(na de(a!a-#$a o ($uds#& +!a%#&a #) 6?>2"2 UDHR se ,a!&ie %a&i 3ra6a,ski# i

4o"itiBki# 4ra&i#a Bo&!eka0 4a o,da i ,!e3o&i# soi!a",i# 4ra&i#a0 s ti# to se od,osi i ,a ,!e3o&a

eko,o#ska i k$t$r,a 4ra&a) U,i&er5a",a dek"arai!a o "!$dski# 4ra&i#a 3ara,tira $*i&a,!e !ed,aki?

4ra&a %e5 o%5ira ,a ras$0 %o!$0 s4o"0 !e5ik0 &!er$ i"i dr$t&e,o 4ori!ek"o0 a &odi raB$,a i o 3e,der

os!et"!i&osti !e5ika tako da $#!esto 4o!#a #$kara-#e,0 $4otre%"!a&a 4o!a# "!$di-?$#a, %ei,3s0

ko!i o%$?&ata 4od!ed,ako i #$kara i *e,$) Dek"arai!a ,i!e 4ra&,o o%a&e5$!$'i dok$#e,t0 a"i

kako !$ !e ko,se,5$so# $s&o!i"a Ce,era",a sk$4ti,a U!edi,!e,i? ,ai!a0 4redsta&"!a a$toritati&,o

t$#aBe,!e 4ri,i4a sadr*a,i? $ Po&e"!i UN $ 4o3"ed$ "!$dski? 4ra&a0 te se s#atra $ &e"iko! #!eri iodra5o# #e6$,arod,o3 o%iBa!,o3 4ra&a ,a s,a5i) Dek"arai!a i5riBito 5a%ra,!$!e diskri#i,ai!$ ,a

os,o&$ rase0 %o!e0 s4o"a0 !e5ika0 &!erois4o&!esti0 4o"itiBko3 i"i dr$3o3 #i"!e,!a0 ,aio,a",o3 i"i

dr$t&e,o3 4ori!ek"a0 i#o&i,e0 ro6e,!a i"i dr$3i? oko",osti) S&i i#a!$ 4ra&o ,a !ed,ak$ 5atit$

4roti& %i"o kak&e diskri#i,ai!e ko!o# se kri o&a Dek"arai!a i 4roti& s&ako3 4odstia,!a ,a

29 Pr"!aBa0 I) @1.1) Ce,der Pers4ekti&e) K$"t$r,i e,tar0 Za3re%0 str) ..)

30 +e$s0 S) @.888) Pra&a *e,a) Visoki ko#esari!at U!edi,!e,i? ,aroda 5a i5%!e3"ie0 Sara!e&o0 str) 9.)



o&ak&$ diskri#i,ai!$) Me6$,arod,i# 4akto# o eko,o#ski#0 soi!a",i# i k$"t$r,i# 4ra&i#a i

Me6$,arod,i# 4akto# o 3ra6a,ski# i 4o"itiBki# 4ra&i#a @.80 ,a ko!e 'e#o se os&r,$ti $

,asta&k$0 ra5ra6e,a s$ 4ra&a i5 Dek"arai!e i 4roire, ,!e, kr$3)

Me,una!odn# +at o "!a,ans#& # +o(#t#/#& +!a%#&a #) 6?2"od#ne* sa O+-#on#&+!otoo(#&a #) 6?2 # 6?>?2"od#ne ICCPR $s&o!e, !e $ okri"!$ U!edi,!e,i? ,aroda od Ce,era",e

sk$4ti,e UN .80 a st$4io !e ,a s,a3$ .8;)3odi,e) U B"a,$ 1) Pakta se 5a%ra,!$!e diskri#i,ai!a

i ,a&odi da s$ s&e oso%e !ed,ake 4red 5ako,o# i i#a!$ 4ra&a ,a !ed,ak$ 5atit$ 4red 5ako,o# %e5

ikak&e diskri#i,ai!e) Dr*a&e0 tako6er0 tre%a da 3ara,tira!$ s&i# oso%a#a !ed,ak$ i e(ikas,$ 5atit$

4roti& diskri#i,ai!e 4o %i"o ko# os,o&$ @rase0 %o!e0 s4o"a0 &!ere0 !e5ika0 4o"itiBko3 i"i dr$3o3

#i"!e,!a0 4ori!ek"a i dr)) "a, 7) o&o3 Pakta !e 4os&e'e, 5a%ra,i diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a0 te

,or#ira i 4o5iti&,$ o%a&e5$ dr*a&a da osi3$ra!$ $*i&a,!e 4ra&a i5 ,a&ede,o3 Pakta %e5 o%5ira ,a

s4o") +I> !e ,a&ede,i Pakt 5a!ed,o sa 4rotoko"i#a i,kor4orira"a $ s&o! 4ra&,i siste# A,ekso# .)

O4'e3 ok&ir,o3 s4ora5$#a 5a #ir $ +I> @De!to,ski #iro&,i s4ora5$#a i5 .882)3odi,e)

Us4osta&"!e, !e i #e?a,i5a# ,ad5ora i 5atite 5a3ara,tira,i? 4ra&a 4$te# Ko#iteta 5a "!$dska

4ra&a0 ko!i ,e#a ,ad"e*,ost s$da0 a"i i#a &a*a, $tia!0 4oto 4ost$4a!$'i 4o *a"%a#a 4o!edi,aa0

$4o5ora&a dr*a&$ ra5"iBiti# &rsta#a 4ritisaka da e"i#i,ira diskri#i,ai!$)

Me,una!odn# +at o eono&s#&* so-#$a(n#& # u(tu!n#& +!a%#&a #) 6?2"2 ICESCR ,ako,

to !e 5a%ra,io diskri#i,ai!$ 4o os,o&$ rada $ 4rist$4$ 4ra&a i5 o%"asti eko,o#ski?0 soi!a",i? ik$"t$r,i? 4ra&a @B"a, 1) sta& 1) $ sta&$ 7) isto3 B"a,a 4red&idio !e i5$5etak od o&o3 4ra&i"a da

5e#"!e $ ra5&o!$0 $5 d$*,$ 4a*,!$ 4re#a "!$dski# 4ra&i#a i s&o!o! ,aio,a",o! 4ri&redi0 #o3$

odrediti $ ko#e 'e o%i#$ 3ara,to&ati eko,o#ska 4ra&a 4ri5,ata $ o&o# Pakt$ "ii#a ko!a ,is$

,!i?o&i dr*a&"!a,i) +I> !e ,a&ede,i Pakt 5a!ed,o sa 4rotoko"i#a i,kor4orira"a $ s&o! 4ra&,i siste#

A,ekso# .) O4'e3 ok&ir,o3 s4ora5$#a 5a #ir $ +I> @DeQto,ski #iro&,i s4ora5$# i5



.882)3odi,e) Po"a5,a !e ko,statai!a da s$ eko,o#ska0 soi!a",a i k$"t$r,a 4ra&a d$3o =Beka"a= da

$6$ $ kor4$ #e6$,arod,o 5ati'e,i? 4ra&a) Os,o&,i ra5"o3 !e $ to#e to ,i!e 4osto!a"a sa3"as,ost

oko 4ita,!a da "i 4ro4isi&a,!e o&e &rste 4ra&a #o*e i#ati isti 4ra&,i karakter i ist$ 4ra&,$

o%a&e5,ost kao kad s$ $ 4ita,!$ 3ra6a,ska i 4o"itiBka 4ra&a) U4ra&o !e ta ,e$sa3"ae,ost do&e"a do

to3a da se $s&o!e d&a od&o!e,a #e6$,arod,a 4akta o "!$dski# 4ra&i#a) S$ti,ska ra5"ika i5#e6$Pakta o 3ra6a,ski# i 4o"itiBki# 4ra&i#a i Pakta o eko,o#ski#0 soi!a",i# i k$"t$r,i# 4ra&i#a

!este $ ,!i?o&o! ra5"iBito! o%a&e5,osti 5a dr*a&e 4ot4is,ie o&i? akata) Ko,kret,o0 Pakt o

3ra6a,ski# i 4o"itiBki# 4ra&i#a 4red&i6a o%a&e5$ dr*a&a 4ot4is,ia da 4red$5#$ od3o&ara!$'e

5ako,ske #!ere ko!e s$ ,eo4?od,e 5a rea"i5ai!$ 4ra&a ko!a o, sadr*i) S dr$3e stra,e0 Pakt o

eko,o#ski#0 soi!a",i# i k$"t$r,i# 4ra&i#a ,e 4red&i6a tak&$ o%a&e5a,ost 5a dr*a&e 4ot4is,ie

@dr*a&e ko!e s$ 3a rati(iko&a"e0 ,e3o $t&r6$!e da 'e o,e =4o!edi,aB,o i 4$te# #e6$,arod,e 4o#o'i

i sarad,!e0 ,aroBito eko,o#ske i te?,iBke do ,a!&ie 3ra,ie s&o!i? ras4o"o*i&i? sredsta&a0 ,asto!ati

,a to#e da se 4oste4e,o 4osti3,e 4$,o ost&are,!e 4ra&a ko!a s$ 4ri5,ata $ o&o# 4akt$ %e5

diskri#i,ai!e0 s&i# 4o3od,i# sredst&i#a0 $k"!$B$!$'i 4ose%,o 5ako,oda&,e #!ere=)

Kon%en-#$a o +o(#t#/#& +!a%#&a <ena #) 6?742"od#ne A:RES:5 a(ir#ira 4ra&o *e,a da %ira!$

i %$d$ %ira,e ,a !a&,e d$*,osti) O&o# ko,&e,i!o# se osi3$ra&a!$ *e,a#a 4o"itiBka 4ra&a 4od

!ed,aki# $&!eti#a kao i #$kari#a) Pri5,a&a,!e 4o"itiBko3 s$%!ekti&iteta *e,a#a i#a"o !e

5,aBa!,e i#4"ikai!e ,a osi3$ra&a,!e ,!i?o&e ra&,o4ra&,osti $ 4orodii0 o%"asti rada0 o%ra5o&a,!a i

s&i# dr$3i# o%"asti#a dr$t&a) U to# 4o3"ed$ s$ 5,aBa!,e Ko,&e,i!a o %or%i 4roti&diskri#i,ai!e $ o%"asti 4ros&!ete i5 .8)3odi,e i Ko,&e,i!a o dr*a&"!a,st&$ $date *e,e i5

.82;)3odi,e0 ko!a 3ara,tira *e,a#a dr*a&"!a,st&o #$*a ko!e s$ kao i Ko,&e,i!a o 4o"itiBki#

4ra&i#a *e,a $s&o!e,e $ okri"!$ UN od stra,e Ce,era",e sk$4ti,e)

Kon%en-#$a o e(#&#na-#$# s%# o0(#a d#s!#&#na-#$e <ena UN CEDA #) 6?=?2"od#ne sa

O+-#on#& +!otoo(o& #) 6???2"od#ne R5=75 !e $s&o!e,a $ okri"!$ U!edi,!e,i? ,aroda od

Ce,era",e sk$4ti,e .8;8)3odi,e0 kao 4"od d$3o3odi,!e3 rada UN Ko#isi!e o stat$s$ *e,a @HS0

os,o&a,e .89)3odi,e) Ko,&e,i!a da,as o%a&e5$!e .<2 5e#a"!a s&i!eta0 a +I> !o! !e 4rist$4i"a od

.)8).887)3odi,e i5!a&o# o s$kesi!i) HEDA Ko,&e,i!a !e $&ede,a $ 4ra&,i 4oredak +I> i

Usta&o# +I> @A,eks I) O&a Ko,&e,i!a i#a i5$5eta, 5,aBa! $ o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 a

s#atra se #e6$,arod,o# 4o&e"!o# 4ra&a *e,a) Taka& stat$s HEDA Ko,&e,i!e ,e B$di0 !er !e o,a

,asta"a 4r&e,st&e,o kao re5$"tat s&i!esti da dotada,!i #e6$,arod,i dok$#e,ti o "!$dski# 4ra&i#a

,is$ ,a do&o"!,o 4rei5a, ,aBi, re3$"isa"i #ateri!$ 5a%ra,e diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a0 to se



4ose%,o ,e3ati&,o odra*a&a"o ,a *e,e) Sto3a HEDA da!e0 4r&i 4$t $ ?istori!i0 4o!a#

diskri#i,ai!e ,ad *e,a#a) Ko,&e,i!a !e ,asta"a i kako %i (ra3#e,tira,$ re3$"ati&$ 4o!edi,i?

ko,&e,i!a $ 4o3"ed$ 4ra&a *e,a siste#atski o%!edi,i"a) O&ak&a siste#ati5ai!a0 #e6$ti# ,e 5,aBi

da s$ ko,&e,i!e ko!e s$ 4ret?odi"e HEDA Ko,&e,i!i 4resta"e da &a*e) HEDA 4oBi&a ,a tri

os,o&,a #e6$so%,o 4o&e5a,a 4ri,i4a:

7.

.)Pri,i4 !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti @4ri,i4 4odra5$#!e&a !ed,akost #o3$',osti0 !ed,akost

4rist$4a ti# #o3$',osti#a i !ed,akost re5$"tata

1) Pri,i4 5a%ra,e diskri#i,ai!e i

7)Pri,i4 dr*a&,e o%a&e5,osti ko!i 4odra5$#!e&a da dr*a&e B"a,ie #ora!$ ide,ti(iirati0 5a%ra,iti0

s4ri!eBiti i otk"o,iti diskri#i,ai!$0 te osi3$rati ,adok,ad$ *rt&i diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a0

4ro4isati od3o&ara!$'e sa,ki!e 4roti& diskri#i,ira!$'e3 4o,aa,!a0 4ro#o&irati *e,ska 4ra&a i

!ed,akosti kro5 s4ei!a",e #!ere i $%r5ati 4osti5a,!e de (ato !ed,akosti)

Ko,&e,i!a ,a3"aa&a 4ri,i4e ko!e dr*a&a #ora 3ara,tirati $ $*i&a,!$ "!$dski? 4ra&a i os,o&,i?

s"o%oda0 te $ osi3$ra&a,!$ !ed,aki? #o3$',osti 5a *e,e $ ,a4redo&a,!$ ,a s&i# 4o"!i#a)

Ko,&e,i!a 4redsta&"!a 4o5i& dr*a&a#a 4ot4is,ia#a da 4od$5#$ od3o&ara!$'e #!ere 5a

e"i#i,ai!$ diskri#i,ai!e ,ad *e,a#a od 4o!edi,aa0 i,stit$i!a i"i 4red$5e'a0 kako ,a soi!a",o#0

k$"t$r,o#0 eko,o#sko#0 4o"itiBko# i 3ra6a,sko# tako i ,a %i"o ko!e# dr$3o# 4o"!$ *i&ota) Da %i

dr*a&a 4ot4is,ia osi3$ra"a 4ri,i4e !ed,akosti i $ki,$"a diskri#i,ai!$ ,ad *e,a#a0 4otre%,o !e da

4od$5#e #!ere ko!e $k"!$B$!$: i,kor4orai!$ 4ri,i4a !ed,akosti *e,a i #$karaa $ s&o!e dr*a&,e

$sta&e 4od$5i#a,!e adek&at,i? #!era $ 5ako,oda&st&$0 kao i dr$3i? #!era0 kako %i se osi3$ra"o i 4raktiB,o ost&are,!e o&i? 4ri,i4a $s4osta&$ ko#4ete,t,i? ti!e"a i dr$3i? i,stit$i!a 5a e(ekt,$

5atit$ od diskri#i,ai!e 4ro#!e,$ 5ako,a0 4ra&i"a i o%iBa!a i5 4rakse ko!i do&ode do diskri#i,ai!e

,ad *e,a#a)71 Ko,&e,i!a !e 4odi!e"!e,a $ . B"a,o&a a od,osi se ,a deset 3"a&,i? o%"asti0 ko!e

o%$?&a'a!$: !ed,aka 4ra&a *e,a $ s$d!e"o&a,!$ $ 4o"itiBko# i !a&,o# *i&ot$0 $k"!$B$!$'i 4ra&o

3"asa kao i ka,didira,!e ,a i5%ori#a0 s$d!e"o&a,!e $ (or#$"ira,!$ i do,oe,!$ &"adi,i? 4o"itika kao i

o%a&"!a,!$ !a&,i? ($,ki!a0 te !ed,ako 4ra&o *e,a $ 4redsta&"!a,!$ dr*a&a ,a #e6$,arod,o# ,i&o$0

o%ra5o&a,!$0 o%$ka#a i !ed,ake #o3$',osti ,a4redo&a,!a $ kari!eri0 !ed,aka 4ra&a $ 5adr*a&a,!$ i

#i!e,!a,!$ dr*a&"!a,st&a0 $ 5a4o"!a&a,!$0 $k"!$B$!$'i 4ra&o ,a rad0 4ra&o ,a !ed,ake #o3$',osti

4ri 5a4o"!a&a,!$0 ,a4redo&a,!$ i si3$r,osti 4os"a0 te korite,!$ %e,e(ii!a i dr$3e) O4io,i 4rotoko"

kao dok$#e,t ko!i ,ado4$,!$!$ HEDA Ko,&e,i!$ st$4io !e ,a s,a3$ ,ako, 4rik$4"!e,i? deset

31 Sto!a,o&i'0 J) @1.) Ko#e,tar ko,&e,i!e o e"i#i,ai!i s&i? o%"ika diskri#i,ai!e *e,a HEDA) +e#$s0Sara!e&o0 str) .1)

32 I%id0 str) .97



rati(ikai!a 11).1)1)3odi,e0 a +I> 3a !e rati(iira"a 9)8)11)3odi,e)77 O4io,i 4rotoko"

$sta,o&"!a&a d&i!e dodat,e 4roed$re ,a#i!e,!e,e ra5#atra,!$ kre,!a 4ra&a *e,a: a Po!edi,aB,e

4redsta&ke i % Istra*,i 4ost$4ak o teko# i siste#atsko# kre,!$ 4ra&a *e,a) Rati(i(kai!o#

O4io,o3 4rotko"a dr*a&e 4ri5,a!$ ,ad"e*,ost HEDA Ko#iteta 5a 4ri#a,!e 4redsta&ki od

4o!edi,aa/4o!edi,ki i 3r$4a 4o!edi,ki/4o!edi,aa o ,a&od,o# kre,!$ 4ra&a sadr*a,i? $Ko,&e,i!i od stra,e dr*a&e B"a,ie) Ko#itet #o*e tra*iti od dr*a&e 4red$5i#a,!e 4ri&re#e,i?

#!era 5a otk"a,!a,!e 4os"!edia 4o,aa,!a ko!e !e 4red#et 4redsta&ke) Dek"arai!a o e"i#i,ai!i

,asi"!a ,ad *e,a#a i5 .887)3odi,e $5 HEDA Ko,&e,i!$ @RES/9</.. 4redsta&"!a &a*a,

i,str$#e,t UN ko!i# se dr*a&e B"a,ie o%a&e5$!$ ,a 4red$5i#a,!e s&i? 4otre%,i? #!era $ i"!$

5atite *e,a od ,asi"!a $ 4orodii i $o4'e ,asi"!a ,ad *e,a#a0 to $k"!$B$!e do,oe,!e ,o&i? i

$sk"a6i&a,!e 4osto!e'i? 5ako,a0 te do,oe,!e i 4ro&o6e,!e dr*a&,i? 4"a,o&a 5a aki!$ $ %or%i 4roti&

,asi"!a ,ad *e,a#a i se,5i%i"ira,!e !a&,osti0 a 4ose%,o o,i? ko!i direkt,o rade sa *rt&a#a i

4oBi,ioi#a ,asi"!a)79

Pe#n1a de(a!a-#$a sa +(at'o!&o& )a a-#$u #) 6??72"od#ne A:CONF26==:45 #

A:CONF26==:45ADI ko!e !e +I> 4ot4isa"a $ se4te#%r$ .882)3odi,e s$ dok$#e,ti $s&o!e,i ,a IV

s&!etsko! ko,(ere,i!i o *e,a#a0 odr*a,o! .882)3odi,e $ Peki,3$ 4o&odo# o%i"!e*a&a,!a 2 3odi,a

os,i&a,!a UN) Peki,ka dek"arai!a 4o"a5i od 4ri,i4a da s$ *e,ska 4ra&a "!$dska 4ra&a0 da !e

,eo4?od,o 4red$5eti iroke i,stit$io,a",e 4ro#!e,e kako %i se s#a,!i"i &o!,i i5dai i o#o3$'i"a

3"o%a",a 4ro#oi!a "!$dski? 4ra&a i ,e,asi",o3 r!ea&a,!a ko,("ikata) U sk"ad$ sa Dek"arai!o#

,eo4?od,o !e osi3$rati s$d!e"o&a,!e *e,a $ 4roesi#a 5ak"!$Bi&a,!a #ira i r!ea&a,!a ko,("ikata0

33 I%id0 str) ..)34 I%id0 str) .<7)



kao i 5atiti *e,e $ rat,i# 4odr$B!i#a i i5%!e3"iBki# "o3ori#a) Z,aBa! Peki,ke dek"arai!e i

P"at(or#e 5a aki!$ @.882 5a $sa3"aa&a,!e 5ako,a o3"eda se $ Bi,!e,ii da s$ $ ,!o! ,a&ede,i:

ko,kret,i i"!e&i i aki!e ko!e se tre%a!$ 4od$5eti) Pose%,o se %a&i $k"a,!a,!e# 4re4reka

4artii4ai!i *e,a $ s&i# s(era#a *i&ota0 $&odi 3e,der #ai,strea#i,3 kao i,str$#e,t i 4o5i&a s&e

dr*a&e ,a aki!$ i#4"e#e,tai!e P"at(or#e $ s&o!i# 4ro3ra#i#a i 4o"itika#a) Dek"arai!a 4redsta&"!a os,o&e kreira,!a 4o"itika i strate3i!a radi ost&are,!a ko,aB,o3 i"!a t!) osi3$ra,!a 4$,e

ra&,o4ra&,osti i !ed,akosti *e,a i #$karaa0 a tako6er rea(ir#ira 4osto!e'i siste# o%a&e5$!$'i?

,or#i #e6$,arod,o3 4ra&a $ o&o! o%"asti i $t&r6$!e o%"asti $ ko!i#a !e 5a%ri,!a&a!$'i 4o"o*a! *e,a i

*e,ske d!ee 5%o3: 4osto!e'e ,e!ed,akosti $ od"$Bi&a,!$0 4od,oe,!a &e'e3 tereta siro#at&a0

i5"o*e,osti *e,a ,asi"!$ i 4os"!edia#a or$*a,i? s$ko%a0 ,edostatka 4oto&a,!a i ,edo&o"!,e

4ro#oi!e i 5atite "!$dski? 4ra&a *e,a) Za s&ak$ od o&i? o%"asti odre6e,i s$ strateki i"!e&i i

ko,kret,e akti&,osti ko!e tre%a da $,a4ri!ede 4o"o*a! *e,a i ost&are i"!e&e ra&,o4ra&,osti0 a 5a

4osti5a,!e ti? i"!e&a istak,$t !e 4ose%,o 5,aBa! #edi!a)

M#(en#$s# !a)%o$n# -#($e%# # M#(en#$sa de(a!a-#$a U$ed#n$en# Na-#$a A:RES:7:4 s$

dok$#e,ti ko!i de(i,i$ ra5&o!,e i"!e&e @.88-1.2 i 4redsta&"!a!$ 4ri!ed"o3e 5a i53rad,!$ %o"!e3

s&i!eta $ 1.) &i!ek$) Od $k$4,o < #i"e,i!ski? i"!e&a0 ko!i s$ s&i #e6$5a&is,i0 i"! %ro! 7

U,a4re6e,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i os,a*e,!e *e,a= !e 5a ,as ,a!re"e&a,t,i!i) Ce,era",a sk$4ti,a

UN-a !e 1)3odi,e $s&o!i"a Mi"e,i!sk$ dek"arai!$0 ko!a kao !ed,$ od ($,da#e,ta",i? &ri!ed,osti

%it,i? 5a #e6$,arod,e od,ose $ 1.) &i!ek$ ,a&odi osi3$ra,!e !ed,aki? 4ra&a i #o3$',osti 5a#$kare i *e,e)72 Kao !eda, od i"!e&a ,a&odi se %or%a 4roti& s&i? o%"ika ,asi"!a ,ad *e,a#a i

4ro&o6e,!e Ko,&e,i!e o $kida,!$ s&i? o%"ika diskri#i,ai!e *e,a) O,i s$ sredst&o 5a 4ro#!e,$

,aBi,a ra5#i"!a,!a s&ako3 Bo&!eka i ra5&o!a s&i!esti o 5,aBa!$ 4artii4ai!e s&ako3 Bo&!eka $

$k$4,i# dr$t&e,i#0 eko,o#ski# i 4o"itiBki# 4roesi#a) Dose5a,!e #i"e,i!ski? i"!e&a 4o&e'a&a

#o3$',osti i i5%ore s&ako3 4o!edi,a0 o#o3$'a&a ,a4redak $ %"a3osta,!$ sta,o&,it&a0 odr*a&a,!$

ra&,ote*e $ 4rirod,o! oko"i,i0 kao i 4roes soi!a",o-4o"itiBko3 i ?$#a,o3 ra5&o!a) O,i s$

i,str$#e,t i!e"o3 dr$t&a0 s&ako3 4o!edi,a0 a ,e sa#o &"ada te tre%a da i5ra*a&a!$ i $s#!era&a!$

dr$t&e,i0 i&i",i 4okret ko!i 'e o?ra%ri&ati do,osioe od"$ka ,a s&i# ,i&oi#a) Ko,e4t i 4ro3ra#

#i"e,i!$#ski? ra5&o!,i? i"!e&a $ 4$,o! !e #!eri ko#4"e#e,tara,0 ,as"a,!a se ,a UNDP ko,e4t

?$#a,o3 ra5&o!a)

35 Po&e"!a U!edi,!e,i? Nai!a0 Stat$t #e6$,arod,o3 s$da0 str) <8)



Re)o(u-#$a 6@47 V#$e.a s#"u!nost# U$ed#n$en# Na-#$a S:RES:6@47 45553 Vi!e'e si3$r,osti

U!edi,!e,i? ,ai!a0 kao ti!e"o od3o&or,o 5a #e6$,arod,i #ir i si3$r,ost0 $s&o!i"o !e

7.).)1)3odi,e Re5o"$i!$ .712 =e,e0 #ir i si3$r,ost=) Re5o"$i!a .712 !e 4r&a re5o"$i!a

Vi!e'a si3$r,osti ko!a se ko,kret,o %a&i $tia!e# rata ,a *e,e i d!e&o!Bie i *e,ski# do4ri,oso#

r!ea&a,!$ ko,("ikata i odr*i&o# #ir$) NaroBit 5,aBa! Re5o"$i!e .712 !e $ to#e to 4o5i&a ,a 4o&e'a,!e $Be'a *e,a $ 4roesi#a do,oe,!a od"$ka0 s4reBa&a,!$ ko,("ikata0 4ostko,("ikt,i#

4roesi#a0 #iro&,i# 4re3o&ori#a i #iro&,i# o4erai!a#a) Re5o"$i!a $ka5$!e i ,a 4ose%,e 4ote%e

*e,a i d!e&o!Bia $ tok$ rat,i? s$ko%a0 4otre%$ ,!i?o&e 5atite0 te s4reBa&a,!e i ka*,!a&a,!e

seks$a",o3 i s&ako3 dr$3o3 ,asi"!a ,ad *e,a#a) Re5o"$i!a .7120 ,aroBito istiBe da s$ *e,e i

d!e&o!Bie 4ose%,o ra,!i&a 3r$4a 5a &ri!e#e rat,i? s$ko%a0 to 5a?ti!e&a 4o&e'a,$ 5atit$ 5a *e,e i

d!e&o!Bie0 to !e tako6er istak,$to do,oe,!e# UN Re5o"$i!e .<1 @1< =Seks$a",o ,asi"!e $

ko,("ikt,i# i 4ostko,("ikt,i# sit$ai!a#a=0 UNSHR .<<<= Zatita *e,a i d!e&o!Bia od seks$a",o3

,asi"!a $ or$*a,i# s$ko%i#a= @18 i UNSHR .<<8 =Zatita *e,a i d!e&o!Bia $ 4ostko,("ikt,i#

sit$ai!a#a @18)7

(. 7nali"a ravno!ravnosti s!olova u me'unarodnim do%umentima 9e'unarodne organi"acije

rada

Me6$,arod,a or3a,i5ai!a rada @I,ter,atio,a" La%o$r Or3a,i5atio,0 od,os,o ILO0 !e s4ei!a"i5ira,a

a3e,i!a U!edi,!e,i? ,aroda ko!a 4ro#o&ira soi!a",$ 4ra&d$ i #e6$,arod,o 4ri5,ata "!$dska i

rad,iBka 4ra&a) Os,o&a,a !e .8.8)3odi,e Po&e"!o# i5 Versai""esa i 4osta"a !e 4r&a s4ei!a"i5ira,a

a3e,i!a UN-a .89)3odi,e) Me6$,arod,a or3a,i5ai!a rada $ o%"ik$ ko,&e,i!a i 4re4or$ka

36 Des?0 M)H) @.88<) H$"t$re H"as?: Assessi#3 t?e I#4orta,e o( Ideas i, Se$ritQ St$dies= @K$"t$r,i s$ko%:O!e,a &a*,osto ide!a $ %e5%!edo,os,i# st$di!i#a0 Me6$,arod,a %e5%!ed,ost0 170 str) 8<)



4osta&"!a #i,i#a",e sta,darde rad,o3 4ra&a) U,$tar siste#a U!edi,!e,i? ,aroda0 Me6$,arod,a

or3a,i5ai!a rada !e !edi,st&e,a 4o s&o!o! tri4artit,o! str$kt$ri $ ko!o! rad,ii i 4os"oda&i s$d!e"$!$

$ rad$ $4ra&,i? or3a,a or3a,i5ai!e kao ra&,o4ra&,i 4art,eri &"ada#a) Me6$,arod,a or3a,i5ai!a

rada 4os&e'e,a !e 4osti5a,!$ !ed,aki? #o3$',osti *e,a i #$karaa 5a 4ote, rad $ $&!eti#a

s"o%ode0 !ed,akosti0 si3$r,osti i "!$dsko3 dosto!a,st&a) O,a 4ro#iBe 4ra&a ,a rad$0 4ra&iB,e#o3$',osti 5a4o"!a&a,!a0 4o%o"!a,!e soi!a",e 5atite i !aBa,!e soi!a",o3 di!a"o3a)

Na&est 'e#o ,a!5,aBa!,i!e ko,&e,i!e #e6$,arod,e or3a,i5ai!e rada ko!e se od,ose ,a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a)

Kon%en-#$a 655 o $ednao& na"!a,#%an$u &u1e # <ense !adne sna"e )a !ad $ednae

%!#$ednost# #) 6?762"od#ne C 6553 I5ra5 =!ed,ako ,a3ra6i&a,!e #$ke i *e,ske rad,e s,a3e 5a rad

!ed,ake &ri!ed,osti= se od,osi ,a &isi,$ 4"ate $t&r6e,$ %e5 diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a) S&aka

dr*a&a B"a,ia tre%a ,a ,aBi, 4ri"a3o6e, #etoda#a 5a odre6i&a,!e sto4a ,a3ra6i&a,!a ko!e s$ ,a

s,a5i0 4ro#o&irati i o%e5%!editi 4ro#!e,$ 4ri,i4a !ed,ako3 ,a3ra6i&a,!a #$ke i *e,ske rad,e

s,a3e 5a rad !ed,ake &ri!ed,osti 5a s&e rad,ike) O&a! 4ri,i4 #o*e %iti 4ri#!e,!e, 4$te# do#a'e3

5ako,oda&st&a0 4$te# ko"ekti&,i? $3o&ora i ko#%i,ai!o# o&i? ,aBi,a) Ra5"iBite sto4e

,a3ra6i&a,!a rad,ika ko!e0 %e5 o%5ira ,a s4o"0 od3o&ara!$ ra5"ika#a ko!e 4roi5i"a5e i5 tak&i?

o%!ekti&,i? 4ro!e,a 4os"o&a ko!e tre%a i5&ra&ati0 ,is$ 4roti&,e 4ri,i4$ !ed,ako3 ,a3ra6i&a,!a

#$ke i *e,ske rad,e s,a3e 5a rad !ed,ake &ri!ed,osti)

Kon%en-#$a 666 o d#s!#&#na-#$# u +o"(edu )a+o1($a%an$a # )an#&an$a #) 6?7>2"od#ne C 6663

S&aka B"a,ia 5a ko!$ !e o&a Ko,&e,i!a ,a s,a5i o%a&e5$!e se0 4o#o'$ #etoda 4ri#!ere,i?,aio,a",i# $s"o&i#a i 4raksi0 $t&rditi i 4ro&oditi ,aio,a",$ 4o"itik$ $s#!ere,$ 4ro#oi!i

!ed,akosti #o3$',osti i tret#a,a $ od,os$ ,a 5a4os"e,!e i 5a,i#a,!e0 $ i"!$ $k"a,!a,!a s&ake

diskri#i,ai!e $ 4o3"ed$ 5a4o"!a&a,!a i i5%ora 5a,i#a,!a)

Kon%en-#$a 67 o $edna#& &o"u.nost#&a # t!et&anu )a !adn#e # !adn#-e !adn#-# sa

+o!od#/n#& o0a%e)a&a #) 6?>62"od#ne C67 ,a"a*e o%a&e5e s&i# dr*a&a#a B"a,ia#a0 radi



4osti5a,!a st&ar,e !ed,akosti #o3$',osti i tret#a,a rad,ika i rad,ia0 da #ora!$ 4osta&iti kao i"!

s&o!e ,aio,a",e 4o"itike o#o3$'a&a,!e oso%a#a sa 4orodiB,i# o%a&e5a#a ko!e s$ 5a4os"e,e i"i se

*e"e 5a4os"iti ost&are,!e ,!i?o&i? 4ra&a %e5 diskri#i,ai!e0 i $ o%i#$ $ ko!e# !e to #o3$'e0 %e5

s$ko%"!a&a,!a ,!i?o&i? rad,i? i 4orodiB,i? o%a&e5a)

*. 7nali"a ravno!ravnosti s!olova u me'unarodnim do%umentima 0ije#a vro!e

Vi!e'e E&ro4e ,i!e i,stit$i!a E&ro4ske U,i!e @Besto se 3reko# #i!ea sa E&ro4ski# &i!e'e# i"i

Vi!e'e# E&ro4ske U,i!e0 ,e3o !e #e6$,arod,a or3a,i5ai!a Bi!i s$ 3"a&,i 5adai !aBa,!e

de#okrai!e te 5atita "!$dski? 4ra&a i 4ra&,e dr*a&e ,a e&ro4sko# ko,ti,e,t$) S!edite #$ !e $

E&ro4sko! 4a"aBi $ Stras%o$r3$) S&e B"a,ie E&ro4ske U,i!e s$ i B"a,ie Vi!e'a E$ro4e) Na!&e'i

5,aBa! Vi!e'a E&ro4e o3"eda se $ E&ro4sko! ko,&e,i!i o "!$dski# 4ra&i#a0 4ot4isa,o! .82)3odi,e0

i ko!a s"$*i kao os,o&,i 4ra&,i dok$#e,t E&ro4sko# s$d$ 5a "!$dska 4ra&a)

E%!o+sa on%en-#$a o )a1t#t# ($uds# +!a%a # osno%n# s(o0oda #) 6?752"2 CETS No3 557 !e

do,ese,a 4od okri"!e# Vi!e'a E&ro4e .82)3odi,e i st$4i"a !e ,a s,a3$ .827)3odi,e) Re3$"ie o%"ast

3ra6a,ski? i 4o"itiBki? 4ra&a) E&ro4ska ko,&e,i!a o 5atiti "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda

o%$?&ata irok kr$3 4ra&a ko!a s$ do4$,!e,a sa &ie 4rotoko"a) O&a ko,&e,i!a0 sa i5$5et,o %o3ati#

kata"o3o# "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda0 %i"a !e kao i Po&e"!a U!edi,!e,i? ,ai!a ko!a !o! !e

4ret?odi"a re5$"tat &r"o 4o&o"!,e #e6$,arod,e de#okratske k"i#e) "a, .9) E&ro4ske ko,&e,i!e o

"!$dski# 4ra&i#a 4redsta&"!a e,tra",$ odred%$ E&ro4ske ko,&e,i!e ko!a 5a%ra,!$!ediskri#i,ai!$) Pod 5a%ra,o# diskri#i,ai!e 4ro4is$!e da =$*i&a,!e 4ra&a i s"o%oda 4red&i6e,i? $

o&o! Ko,&e,i!i o%e5%!e6$!e se %e5 diskri#i,ai!e 4o %i"o ko# os,o&$0 kao to s$ s4o"0 rasa0 %o!a

ko*e0 !e5ik0 &!erois4o&i!est0 4o"itiBko i"i dr$3o #i"!e,!e0 ,aio,a",o i"i soi!a",o 4ori!ek"o0 &e5a s

,eko# ,aio,a",o# #a,!i,o#0 i#o&,o sta,!e0 ro6e,!e i"i dr$3i stat$s) O&a! B"a, 4redsta&"!a !eda,

od ,a!iri? 4osta&"!e,i? i,str$#e,ata 5a 5atit$ od diskri#i,ai!e0 #e6$ti# ,e ,$di #o3$',ost

5atite s&i? 4ra&a i s"o%oda0 ,e3o sa#o o,i? 5a3ara,tira,i? $ dr$3i# B"a,o&i#a Ko,&e,i!e) Z%o3

to3a !e %it,o a,a"i5irati o&$ odred%$0 $5 4raks$ E&ro4sko3 s$da 5a "!$dska 4ra&a @ESLJP) O&a

odred%a $ s&o!o! os,o&i 5a%ra,!$!e diskri#i,ai!$ 4re#a ot&ore,o! "isti 5a%ra,!e,i? os,o&a %$d$'i

da s$ korite,e ri!eBi =,a %i"o ko!o! os,o&i kao to !e= od,os,o ri!eBi =dr$3i stat$s=) Na o&a! ,aBi,

de(i,ira,a odred%a $4$'$!e ,a #o3$',ost 4o5i&a,!a ,a %i"o ko!i os,o& ko!i !e #o3ao do&esti do

diskri#i,ai!e0 a"i E&ro4ski s$d 5a "!$dska 4ra&a !e $ s&o!o! 4raksi 4osta&io odre6e,a o3ra,iBe,!a) 7;

Od stra,e +I> Ko,&e,i!a !e 4ri?&a'e,a 1.)..).882)3odi,e A,ekso# IV De!to,sko3 #iro&,o3

37 Co#ei,0 D) @1) Kratki &odiB kro5 E&ro4sk$ ko,&e,i!$ o "!$dski# 4ra&i#a) Sa&!et E&ro4e0 Stras%o$r30 str) 91



s4ora5$#a 5a +I>0 to 4redsta&"!a $sta& dr*a&e) Pored o&ak&o3 $sta&,o3 odre6e,!a o o&o!

ko,&e,i!i0 +I> !e0 $"asko# $ sasta& Vi!e'a E&ro4e0 4ose%,i# Bi,o# rati(ikai!e Ko,&e,i!$

4ro3"asi"a sasta&,i# di!e"o# ,!e,o3 4ra&,o3 siste#a)7<

P!otoo( 0!2 64 u) E%!o+su on%en-#$u )a )a1t#tu ($uds# +!a%a # osno%n# s(o0oda3 U*i&a,!es&i? 4ra&a odre6e,i? 5ako,o# osi3$rat 'e se %e5 diskri#i,ai!e ,a %i"o ko!o! os,o&i kao to !e s4o"0

rasa0 %o!a ko*e0 !e5ik0 &!era0 4o"itiBko i"i dr$3o #i"!e,!e0 ,aio,a",o i"i soi!a",o 4ori!ek"o0

4ri4ad,ost ,aio,a",o! #a,!i,i0 i#o&i,a0 ro6e,!e i"i dr$3i stat$s0 de(i,isa,e s$ B"a,o# .)

Protoko" %r) .1 $5 Ko,&e,i!$ 5a 5atit$ "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda !e st$4io ,a s,a3$

.)a4ri"a 12)3odi,e0 ,ako, to 3a !e i deseta 5e#"!a 4ri?&ati"a $ sk"ad$ sa 4roed$ro# i5 B"a,a 2)

+I> !e %i"a #e6$ 4r&i# dr*a&a#a B"a,ia#a ko!a !e de4o,ira"a s&o! 4ot4is ,a Protoko" %r) .1)

Us&a!a,!e# Protoko"a ost&are, !e 5,aBa!a, ,a4redak $ "!$dski# 4ra&i#a $ E&ro4i s o%5iro# da se

o&i# os,a*$!e #e?a,i5a# 5a 4o!aBa,$ aki!$ ,a 4odr$B!$ ra&,o4ra&,osti i diskri#i,ai!e)

Pres$do# $ 4red#et$ Se!di' i Fi,i 4roti& +I>0 4r&i 4$t !e S$d $t&rdio 4o&red$ odreda%a B"a,a .)

Protoko"a %r) .1 i o,a $ o&o# tre,$tk$ 4redsta&"!a !edi,i 4ri#!er i5 ko!e3 'e %iti #o3$'e t$#aBiti

%$d$'$ 4ri#!e,$ o&o3 B"a,a od stra,e S$da) Jas,o !e i5 (or#$"ai!e B"a,a .) da se 5atita 4roti&

diskri#i,ai!e 4rote*e ,a s&a 4ra&a i s"o%ode $t&r6e,e $ Ko,&e,i!i0 a"i se sada 4roir$!e i ,a =s&a

4ra&a odre6e,a 5ako,o#=) Pri#!e,a ko,e4ta diskri#i,ai!e ko!i !e $t&r6e, 5a 4ri#!e,$ B"a,a .9) !e

4ot&r6e, i $ 4res$di Se!di' i Fi,i 4roti& +I>780 ko!a $!ed,o 4redsta&"!a i 4r&$ 4res$d$ 4o Protoko"$

%ro! .1) Tako !e S$d $ 4ara3ra($ 22) 5ak"!$Bio da: =+e5 o%5ira ,a ra5"ike $ iri,i o4se3a i5#e6$ o&i?odred%i0 5,aBe,!e o&o3 4o!#a $ B"a,$ .) Protoko"a %r) .1) tre%a"o !e %iti ide,tiB,o t$#aBe,!$ i5

B"a,a .9 taBka @.<) S$d0 4re#a to#e0 ,e &idi ra5"o3 da odst$4a od $t&r6e,o3 t$#aBe,!a

=diskri#i,ai!e=0 ,a&ede,o3 3ore $ tekst$0 $ 4ri#!e,i isto3 4o!#a 4re#a B"a,$ .) Protoko"a %r) .1)=

Kada !e $ 4ita,!$ o4se3 5atite ko!e ,$di Protoko" %r) .1) $ O%ra5"o*e,!$ $5 Protoko" !e ,a3"ae,o

da se B"a, .) od,osi ,a diskri#i,ai!$ $: a $ $*i&a,!$ 4ra&a i5riBito odre6e,o 4re#a do#a'e#

5ako,$ % $ $*i&a,!$ 4ra&a 4re#a ko!e# se #o*e i5&esti 5ak"!$Bak o !as,o! o%a&e5i i,stit$i!a

&"asti $ sk"ad$ s do#a'i# 5ako,o#0 t!) 3d!e 4osto!e o%a&e5e &"asti da se 4o,aa!$ ,a odre6e,i

,aBi, 4o,aa,!$ od stra,e i,stit$i!a &"asti $ &re,!$ diskrei!ski? o&"asti @,a 4ri#!er0 da&a,!e

odre6e,e s$%&e,i!e d s&aki dr$3i Bi, i"i 4ro4$st od stra,e !a&,e &"asti @,a 4ri#!er0 4o,aa,!e

s"$*%e,ika ko!i 4ro&odi 5ako,0 4ri ko,tro"ira,!$ ,erada)

38 +I> !e .1 !$"a 11)3odi,e rati(iko&a"a E&ro4sk$ ko,&e,i!$ o 5atiti "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda)39 Se!di' a,d Fi,i &) +os,ia a,d >er5e3o&i,a @,os) 1;88/ a,d 79<7/0 11/.1/18



Tako !e i S$d $ 4red#et$ Se!di' i Fi,i 4roti& +I> s#atrao da ,i!e 4otre%,o $"a5iti $ sadr*a! 4ra&a

ka,dido&a,!a ,a i5%ori#a 5a Preds!ed,it&o0 ,a ko!e se i,aBe0 5%o3 s&o!e sadr*i,e0 ,e %i

4ri#!e,!i&a"a odred%a B"a,a 7) Protoko"a .) kada !e 5ak"!$Bio: =S"i!edi da se $sta&,e odred%e ko!e

Bi,e a4"ika,te ,e4odo%,i# da se ka,did$!$ ,a i5%ori#a 5a Preds!ed,it&o tako6er #ora!$ s#atrati

diskri#i,ator,i# i kao tak&e 4redsta&"!a!$ 4o&red$ B"a,a .) Protoko"a %r) .1)0 a S$d ,e s#atra da $to# s#is"$ 4osto!i %i"o kak&a %it,a ra5"ika i5#e6$ Do#a ,aroda i Preds!ed,it&a +I>)= Na o&a!

,aBi,0 S$d !e $ o&o# 4red#et$ od"$Bio da ,e $"a5i $ d$%"!e ra5#atra,!e ta !e sadr*i,a 4ra&a

ka,didira,!a ,a i5%ore 5a Preds!ed,it&o0 iako !e sadr*i,ski ($,ki!a de"e3ata $ Do#$ ,aroda

Par"a#e,tar,e sk$4ti,e +I> i B"a,a Preds!ed,it&a +I> %it,o ra5"iBita) O&i# !e S$d sa#o 4ot&rdio

o4red!e"!e,!e i5 O%ra5"o*e,!a $5 Protoko" %r) .1)0 a ko!e se od,osi ,a ods$st&o diskri#i,ai!e $

$*i&a,!$ 4ra&a i5riBito odre6e,i? 4re#a do#a'e# 5ako,$0 da!$'i Protoko"$ %r) .1 4$,i 4ote,i!a" 5a

ost&ari&a,!e 5atite od diskri#i,ai!e %e5 o3ra,iBe,!a ko!a 4osto!e $ B"a,$ .9) I4ak0 %$d$'i da !e

4res$da $ 4red#et$ Se!di' i Fi,i 4roti& +I> &eo#a 5,aBa!,a 5a 4raks$ S$da0 !o $&i!ek !e teko

4red&id!eti s&e #o3$',osti Protoko"a .1) Za ost&ari&a,!e !ed,aki? 4ra&a 4red 5ako,o# i !ed,aki?

#o3$',osti0 !er 'e &!ero&at,o %$d$'e 4res$de dodat,o 4osta&iti ,o&e 4ra&,e sta,darde $ o&o!

o%"asti)

E%!o+sa so-#$a(na +o%e($a #) 6?62"od#ne #)&#$en$ena 6??2"od#ne ETS No3 5@7 do,ese,a

!e od Sa&!eta E&ro4e .88)3odi,e i st$4i"a !e ,a s,a3$ .888)3odi,e0 a re3$"ie o%"ast eko,o#ski? i

soi!a",i? 4ra&a) +I> !e 4ot4is,ia Po&e"!e od ..)2)19)3odi,e Par"a#e,tar,a sk$4ti,a +I> !erati(iko&a"a Po&e"!$ ;) okto%ra 1<)3odi,e i ,a ta! ,aBi, se o%a&e5a"a 4red s&o!i# 3ra6a,i#a i

3ra6a,ka#a da o#o3$'i $*i&a,!e i 5atit$ 4ra&a ko!a o&a! 4ra&,i dok$#e,t re3$"ie) Sadr*i 7.

4ra&o i5 soi!a",o-eko,o#ske o%"asti0 a do sada s$ !e rati(iko&a"e 19 od $k$4,o 9; dr*a&a B"a,ia

Sa&!eta E&ro4e) No&a 4ra&a ko!a Po&e"!a $&odi s$ 4ra&o ,a dosto!a,st&o ,a 4os"$0 4ra&o rad,ika/a

sa 4orodiB,i# o%a&e5a#a ,a !ed,ake #o3$',osti i !ed,ak tret#a,0 4ra&o *e,a i #$karaa ,a



!ed,ak$ 4"at$ 5a rad !ed,ake &ri!ed,osti0 4ra&o ,a 5atit$ od siro#at&a i soi!a",e isk"!$Be,osti0

4ra&o ,a do#/s#!eta! i dr) Tre%a 4ose%,o ,a3"asiti da E&ro4ska soi!a",a 4o&e"!a 4red&i6a &ie

s4ei(iB,i? 4ra&a *e,a0 kao to s$ 4ra&o ,a !ed,ak$ ,ak,ad$ 4ra&o ,a 5atit$ #a!ki i 5a4os"e,i?

*e,a 4ra&o ,a soi!a",$ i eko,o#sk$ 5atit$ *e,a i d!ee0 te 4ra&o ,a !ed,ake #o3$',osti i !ed,ak

tret#a, $ 5a4o"!a&a,!$ i kari!eri0 %e5 diskir#i,ai!e 5as,o&a,e ,a s4o"$) E&ro4ska soi!a",a 4o&e"!a 4ro3"aa&a kata"o3 eko,o#ski? i soi!a",i? 4ra&a %e5 od3o&ara!$'i? 3ara,i!a da 'e o,a %iti

ost&are,a i 5ati'e,a) Ra5"o3e 5a ,a&ede,o tre%a tra*iti 4ri!e s&e3a $ &e"iki# (i,a,si!ski#

sredst&i#a i or3a,i5aio,i# #!era#a i 4ro#!e,a#a 4otre%,i# 5a rea"i5ai!$ 4red&i6e,i?

eko,o#ski? i soi!a",i? 4ra&a0 $ Be#$ se o%!ekti&,e #o3$',osti dr*a&a #e6$so%,o ra5"ik$!$)

De(a!a-#$a o !a%no+!a%nost# #)&e,u <ena # &u1a!a-a ao 'unda&enta(n# !#te!#$

de&o!at#$e #) 6??=2"od#ne DECL 62662>>E !e do,i!eta od stra,e #i,istara dr*a&a $Bes,ia

,a Bet&rto! E&ro4sko! ko,(ere,i!i #i,istara o ra&,o4ra&,osti i5#e6$ #$karaa i *e,a @Ista,%$"0

.7-.9 ,o&e#%ar .88;)3odi,e) JaBa,!e de#okrati!e 5a?ti!e&a da ,!e,a ,aBe"a %$d$ 4rod$%"!e,a i

ra5!a,!e,a $ sta",o# di,a#iB,o# 4roes$ tra3a,!a i 4os&e'e,osti 4$,o# $,a4re6e,!$ i 5atiti

"!$dski? 4ra&a G 3ra6a,ski?0 4o"itiBki?0 eko,o#ski?0 soi!a",i? i k$"t$r,i?-5a s&e "!$de) Posti5a,!e

ra&,o4ra&,osti i5#e6$ *e,a i #$karaa !e i,te3ra",i dio 4roesa ko!i &odi st&ar,o! de#okrai!i)

Kao 4red$&!et0 s$d!e"o&a,!e s&i? B"a,o&a dr$t&a0 *e,a i #$karaa0 $ s&i# s(era#a *i&ota0 #ora

%iti $ 4ot4$,osti osi3$ra,o) De#okrai!a #ora 4ostati s&!es,a i os!et"!i&a ,a 4ita,!e s4o"a) O&o

$k"!$B$!e $ra&,ote*e,$ 5ast$4"!e,ost o%a s4o"a kao 5a?t!e&a 4ra&de i 4otre%e 5a dosti5a,!e#isti,ske de#okrai!e0 ko!a &ie se%i ,e #o*e 4ri$titi i3,orira,!e ko#4ete,i!e0 $#i!e'a i

kreati&,osti *e,a) Neke od %ari!era ,a ko!e *e,e ,ai"a5e $ &e5i sa ,!i?o&i# s$d!e"o&a,!e# i

$ra&,ote*e,o# 5ast$4"!e,o'$ $ 4o"itiBko# i !a&,o# *i&ot$ tiB$ se str$kt$re i ($,kio,ira,!a

i5%or,i? siste#a i 4o"itiBki? i,stit$i!a0 &e'i,o# 4o"itiBki? stra,aka) Pro#!e,e ,a o&o# 4o"!$ #o3$

se desiti !edi,o os4oso%"!a&a,!e# *e,a i ko,str$kti&,i# di!a"o3o# sa #$kari#a0 to 'e $Bi,iti da



#$kari s?&ate ?it,ost kor!e,ite re(or#e $ s#is"$ 5ast$4"!e,osti $ 4o"itiBko# *i&ot$ i do,oe,!$

od"$ka ta#o 3d!e se tre,$taB,o 4ri#!e'$!e #a,!a 5ast$4"!e,ost *e,a)

P!e+o!ue Ko&#teta &#n#sta!a V#$e.a E%!o+e3Ko#itet #i,istara0 ,a redo&,o! os,o&i0 do,osi

%ro!,e 4re4or$ke adresira,e dr*a&a#a B"a,ia#a0 ko!e sadr*e ,a"o3e i $4$tst&a 5a 4o%o"!a,!e5ako,oda&,i? r!ee,!a dr*a&a B"a,ia0 sit$ai!a0 4o"o*a!a i 4raksi $ ra5,i# o%"asti#a dr$t&e,o3

*i&ota) Pre4or$ke ,a"a*$ $s4osta&"!a,!e sta,!a ko!a 4o%o"!a&a!$ 4o"o*a! 3ra6a,a/ki dr*a&a B"a,ia i

ko!e ,ado3ra6$!$ de#okratske 4ri,i4e ($,kio,isa,!a e&ro4sko3 dr$t&a) O,o to !e &a*,o

,a3"asiti !e Bi,!e,ia da iako 4re4or$ke ,is$ 4ra&,o o%a&e5$!$'i dok$#e,ti0 dr*a&e B"a,ie Vi!e'a

E&ro4e s$ $ o%a&e5i 4reko s&o!i? ,ad"e*,i? resor,i? i,stit$i!a da redo&,o i5&!eta&a!$ o 4ost$4a,!$

4o isti#a) U ok&ir$ Vi!e'a E&ro4e0 d!e"$!e Ko#itet 5a !ed,akost *e,a i #$karaa @HDEC

Ko#itet9 ko!e# %osa,sko?ere3o&aBki i,stit$io,a",i 3e,der #e?a,i5#i @A3e,i!a 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a +I>0 Ce,der e,tri F+I> i RS0 kao B"a,o&i Ko#iteta0 4od,ose i5&!eta!e o

sta,!$ $ dr*a&i 4o 4o!edi,i# 4re4or$ka#a)9.

+. 7nali"a ravno!ravnosti s!olova u regionalnim do%umentima vro!s%e 8nije

D#!et#%a o $ednao$ +(at# 6?=7 =7:66=:EEC OJ L 7 o 4ri%"i*a&a,!$ 5ako,a dr*a&a B"a,ia

ko!e se od,ose ,a 4ri#!e,$ ,aBe"a !ed,aki? 5arada 5a #$kare i *e,e i ,aBe"o $s4osta&"!e,o $

40 HDEC Ko#itet !e #e6$dr*a&,o ti!e"o0 sasta&"!e,o od 4redsta&,ika/a dr*a&a B"a,ia Vi!e'a E&ro4e0 od3o&or,o 5asti#$"isa,!e i s4ro&o6e,!e aki!a Vi!e'a E&ro4e 5a 4ro#o&isa,!e !ed,akosti i5#e6$ *e,a i #$karaa)41 Na!5,aBa!,i!e 4re4or$ke Ko#iteta #i,istara Vi!e'a E&ro4e0 $ o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a s$: Pre4or$ka R@<2o ,asi"!$ $ 4orodii Pre4or$ka R@8 o e"i#i,ai!i seksi5#a $ !e5ik$ Pre4or$ka R@8. $ &e5i sa seks$a",i#iskori'a&a,!e#0 4or,o3ra(i!o#0 kao i 4rostit$i!o# i tr3o&i,o# d!eo# i o#"adi,o# Pre4or$ka R@8 o$sk"a6i&a,!$ 4os"o&,o3 i 4orodiB,o3 *i&ota Pre4or$ka R@8< o i,te3risa,!$ rod,o3 as4ekta $ !a&,$ 4o"itik$Pre4or$ka R@1 o #!era#a 5a s4reBa&a,!e tr3o&i,e "!$di#a $ s&r?$ seks$a",o3 eks4"oatisa,!a Pre4or$kaR@11 o 5atiti *e,a od ,asi"!a Pre4or$ka R@17 o %a"a,sira,o# $Be'$ *e,a i #$karaa $ 4o"itiBko# i !a&,o#od"$Bi&a,!$ Pre4or$ka R@1; o sta,dardi#a i #e?a,i5#i#a 5a 3e,der ra&,o4ra&,ost Pre4or$ka R@1; o3e,der #ai,strea#i,3$ $ o%ra5o&a,!$)



B"a,$ ..8 U3o&ora o os,i&a,!$ Za!ed,ie 5,aBi da se 5a isti rad i"i 5a rad !ed,ake &ri!ed,osti0

$k"a,!a s&aka diskri#i,ai!a ,a os,o&$ s4o"a $ 4o3"ed$ s&i? &ido&a i $s"o&a ,ak,ade) Siste#

k"asi(iko&a,!a rad,i? #esta0 ta#o 3d!e se koristi0 #ora %iti 5as,o&a, ,a isti# kriteri!$#i#a 5a

#$kare i *e,e i isk"!$Biti #o3$',ost diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a0 od,os,o $ki,$ti s&ak$

diskri#i,ai!$ ko!a 4otiBe od 5ako,a i 4ro4isa) M!ere 'e %iti 4red$5ete $ ko"ekti&,i# $3o&ori#a0 4"at,i# ra5redi#a0 4ra&i",ii#a o 4"ata#a i 4o!edi,aB,i# $3o&ori#a o rad$) Dr*a&a#a B"a,ia#a

!e 5a do,oe,!e 5ako,a i dr$3i? 4ro4isa dat rok od 3odi,$ da,a od ,!e,o3 4ro3"ae,!a)

D#!et#%a o $ednao& t!et&anu 6?= =:45=:EEC9OJ L @?3 Po5i&a!$'i se ,a B"a, 172

U3o&ora o os,i&a,!$ EEZ Direkti&a $s4osta&"!a ,aBe"o !ed,ako3 tret#a,a #$karaa i *e,a $

4o3"ed$ 4rist$4a 5a4o"!a&a,!$0 $,a4re6e,!$0 str$B,o! o%$i i $s"o&i#a rada0 to 5,aBi da ,e'e %iti

,ikak&e diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a0 %i"o ,e4osred,o i"i 4osred,o0 4ose%,o 4o#i,!a,!e#

%raB,o3 i"i 4orodiB,o3 stat$sa) Direkti&a ,e do&odi $ 4ita,!e 4ra&o dr*a&a da isk"!$Be o,a 5a,i#a,!a

i 4ri4ada!$'$ o%$k$0 5a ko!a 5%o3 ,!i?o&e 4rirode0 s4o" rad,ika 4redsta&"!a od"$B$!$'i Bi,i"a0 a

tako6e ,i odred%e o 5atiti *e,a0 ,aroBito o,e ko!e se od,ose ,a tr$d,o'$ i #ateri,st&o0 ,iti #!ere 5a

4ro#o&isa,!e !ed,aki? #o3$',osti 5a #$kare i *e,e) Ne'e %iti ,ikak&e diskri#i,ai!e ,a os,o&$

s4o"a $ $s"o&i#a0 kriteri!$#i#a 5a oda%ir i 4rist$4 s&i# 4os"o&i#a i"i 4o"o*a!i#a %e5 o%5ira ,a

sektor i"i 3ra,$ akti&,osti i s&e ,i&oe 4ro(esio,a",e ?i!erar?i!e) Osi# $kida,!a 5ako,a0 4ra&i",ika i

ad#i,istrati&,i? 4ro4isa0 s$4rot,i? odred%a#a direkti&e $ ko"ekti&,i# i"i 4o!edi,aB,i# $3o&ori#a

o rad$0 i,ter,a 4ra&i"a $ 4red$5e'i#a i"i o,a ko!a $re6$!$ ,e5a&is,a 5a,i#a,!a i 4ro(esi!e0 %i'e i"i %i#o3"a %iti 4ro3"ae,e ,ita&,i#0 ,e&a*e'i# i"i i5#!e,!e,e) To isto $Bi,i'e i $ 4o3"ed$ 4rist$4a s&i#

&rsta#a i ,i&oi#a 4ro(esio,a",e ori!e,tai!e0 str$B,e o%$ke i 4rek&a"i(ikai!e) Aki!a E&ro4ske

5a!ed,ie ,a 4osti5a,!$ 4ri,i4a !ed,ako3 tret#a,a #$karaa i *e,a Bi,i se ,eo4?od,o#0 %$d$'i

da !ed,ak tret#a, 5a4os"e,i? #$karaa i *e,a 4redsta&"!a !eda, od i"!e&a EU0 $to"iko to

?ar#o,i5ai!$ $s"o&a *i&ota i rada0 $5 5adr*a&a,!e 4osti3,$to3 ,a4retka0 tre%a0 i5#e6$ osta"o3



4rod$%iti i5 ra5"o3a to U3o&or o os,i&a,!$ E&ro4ske 5a!ed,ie ,e 4re,osi ,eo4?od,a odre6e,a

o&"ate,!a $ to# s#is"$)

D#!et#%a o so-#$a(no& os#"u!an$u 6?=? >:@=>:EEZ !e 4ro3resi&,a i#4"e#e,tai!a ,a 4o"!$

soi!a",o3 osi3$ra,!a i dr$3i? e"e#e,ata soi!a",e 5atite0 4red&i6e,i? B"a,o# 7)0 4ri,i4a !ed,ako3tret#a,a 5a #$kare i *e,e o 4ita,!i#a soi!a",o3 osi3$ra,!a0 a 4ri#!e,!$!e se ,a rad,o

sta,o&,it&oG$k"!$B$!$'i sa#o5a4os"e,e oso%e0 5a4os"e,e i sa#o5a4os"e,e oso%e Bi!a !e akti&,ost

4reki,$ta $s"!ed %o"esti0 ,esre'e i"i ,e*e"!e,e ,e5a4os"e,osti i oso%e ko!e tra*e 4osao G i ,a

4e,5io,ira,e i"i i,&a"id,e rad,ike i sa#o5a4os"e,e oso%e) Pri,i4 !ed,ako3 tret#a,a 5,aBi da ,e#a

,ikak&e diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a0 %i"o direkt,o i"i i,direkt,o0 4ose%,o $ &e5i sa %raB,i# i"i

4orodiB,i# stat$so#) Pri,i4 !ed,ako3 tret#a,a ,e'e do&oditi $ 4ita,!e odred%e ko!e se od,ose ,a

5atit$ *e,a 4o os,o&$ #ateri,st&a) Dr*a&e B"a,ie 4red$5et 'e #!ere ,eo4?od,e kako %i osi3$ra"e

da s&i 5ako,i0 $red%e i ad#i,istrati&,i 4ro4isi ko!i s$ $ s$4rot,osti sa 4ri,i4o# !ed,ako3 tret#a,a

%$d$ $ki,$ti i $&est 'e $ s&o!e ,aio,a",e 4ra&,e siste#e #!ere ,eo4?od,e da se o#o3$'i s&i#

oso%a#a ko!e s#atra!$ da s$ ote'e,e ,e4ri#!e,!i&a,!e# 4ri,i4a !ed,ako3 tret#a,a da tra*e

5ado&o"!e,!e s$dski# 4$te# ,ako, #o3$'e3 o%ra'a,!a dr$3i# ,ad"e*,i# or3a,i#a)

D#!et#%a o )a+os(en$u # so-#$a(no$ s#"u!nost# 6?> >:@=>:EEC OJ L 4473 S&r?a o&e

direkti&e !e da osi3$ra 4ri#!e,$ $ dr*a&a#a B"a,ia#a 4ri,i4a !ed,ako3 tret#a,a *e,a i

#$karaa0 a,3a*ira,i? $ ,eko! akti&,osti $ s&o!st&$ sa#o5a4os"e,i? oso%a0 i"i da do4ri,ese %a&"!e,!$ tak&o# akti&,o'$ kada s$ $ 4ita,!$ o,i as4ekti ko!i ,is$ 4okri&e,i Direkti&a#a

;/1;/EEH i ;8/;/EEH) O&a direkti&a 4okri&a: a sa#o5a4os"e,e rad,ike0 t!) s&e oso%e ko!e se 5a



so4st&e,i raB$, %a&e akti&,o'$ od ko!e i#a!$ 5arad$0 4od $s"o&i#a 4ro4isa,i# ,aio,a",i#

5ako,o#0 $k"!$B$!$'i 4o"!o4ri&red,ike i B"a,o&e "i%era",i? 4ro(esi!a % ,!i?o&e s$4r$*,ike0 ko!i

,is$ 5a4os"e,i ,iti 4art,eri0 kada o,i $o%iBa!e,o0 4od $s"o&i#a 4ro4isa,i# ,aio,a",i# 5ako,o#0

$Best&$!$ $ akti&,osti#a sa#o5a4os"e,o3 rad,ika i o%a&"!a!$ iste i"i 4o#o',e 5adatke) Ne do&ode'i

$ 4ita,!e s4ei(iB,e $s"o&e 5a 4rist$4 odre6e,i# akti&,osti#a ko!i se !ed,ako 4ri#!e,!$!$ ,a o%as4o"a0 dr*a&e B"a,ie 4red$5et 'e #!ere ,eo4?od,e kako %i %i"o osi3$ra,o da $s"o&i 5a os,i&a,!e

ko#4a,i!e i5#e6$ s$4r$*,ika ,is$ restrikti&,i!i ,e3o $s"o&i 5a os,i&a,!e ko#4a,i!e i5#e6$ oso%a

ko!e ,is$ $ %rak$)

D#!et#%a o sa&o)a+o1($a%an$u 6?> >:6@:EEZ OJ L @7? o 4ri#!e,i !ed,ako3 tret#a,a

#$karaa i *e,a a,3a*o&a,i? $ ,eko! akti&,osti0 $k"!$B$!$'i 4o"!o4ri&red$0 $ s&o!st&$

sa#o5a4os"e,o3 "ia i $ 5atiti sa#o5a4os"e,i? *e,a toko# tr$d,o'e i #ateri,st&a 4o5i&a se ,a

B"a,o&e . i 172 U3o&ora o os,i&a,!$ 5a!ed,ie0 a s&r?a !o! !e da o%e5%!edi 4ri#!e,$ 4ri,i4a

!ed,ako3 tret#a,a *e,a i #$karaa $ s&o!st&$ sa#o5a4os"e,i? kad !e ri!eB o as4ekti#a ko!i ,is$

4okri&e,i Direkti&a#a ;/1 i ;8/;) Direkti&a </.7 se od,osi ,a sa#o5a4os"e,e rad,ike 4od

$s"o&i#a 4ro4isa,i# ,aio,a",i# 5ako,o#0 $k"!$B$!$'i i 4o"!o4ri&red,ike i"i B"a,o&e s"o%od,i?

4ro(esi!a0 kao i ,!i?o&e ,e5a4os"e,e s$4r$*,ike i 4art,ere kada o,i $Best&$!$ $ akti&,osti#a

sa#o5a4os"e,o3 rad,ika i o%a&"!a!$ iste i"i 4o#o',e 5adatke) Pri,i4 !ed,ako3 tret#a,a

4odra5$#i!e&a ods$st&o %i"o kak&e ,e4osred,e i"i 4osred,e diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a0

4ose%,o 4o#i,!a,!e# %raB,o3 i"i 4orodiB,o3 stat$sa)



D#!et#%a o )a+os(en#& t!udn#-a&a 6??4 ?4:>7:EEC OJ L @> o $&o6e,!$ #!era 5a

4odstia,!e 4o%o"!a,!a si3$r,osti i 5dra&"!a ,a 4os"$ 5a4os"e,i? tr$d,ia0 4orodi"!a i do!i"!a @deseta

4o!edi,aB,a Direkti&a $ ok&ir$ 5,aBe,!a B"a,a . @.

direkti&e <8/78./EEZ 5as,i&a se ,a B"a,$ ..<a U3o&ora o os,i&a,!$ o #i,i#a",i# $s"o&i#a 5a

5atit$ si3$r,osti i 5dra&"!a ,a 4os"$ 5a4os"e,i? tr$d,ia0 4orodi"!a i do!i"!a0 ,e do&ode'i $ 4ita,!estro*e i/i"i s4ei(iB,e odred%e0 ,iti !e #o3$'e s#a,!e,!e 4osto!e'e3 ,i&oa 5atite 5a4os"e,i#

trd$,ia#a0 4orodi"!a#a i do!i"!a#a $ s&ako! dr*a&i B"a,ii) Pred&i6e,a !e o%a&e5a Ko#isi!e ,a

ko,s$"tai!e sa dr*a&a#a B"a,ia#a i Sa&!etoda&,i# od%oro# 5a si3$r,ost0 ?i3i!e,$ i 5dra&st&e,$

5atit$ ,a 4os"$ i5rade s#!er,ie o 4ro!e,i ?i3i!e,ski?0 %io"oki? i (i5iBki? a3e,asa i i,d$stri!ski?

4roesa ko!i se s#atra!$ o4as,i# 4o si3$r,ost i 5dra&"!e 5a4os"e,i? tr$d,ia0 4orodi"!a i do!i"!a)

Pos"oda&a 'e 4red$5eti #!ere 5a 4ri&re#e,o 4odea&a,!e $s"o&a rada i rad,o3 &re#e,a da %i

rad,ie i5%!e3"e i5"o*e,ost tak&i# ri5ii#a) Za4os"e,e tr$d,ie0 4orodi"!e i do!i"!e ,is$ o%a&e5,e da

o%a&"!a!$ ,o',i rad toko# to3 4erioda de(i,isa,o3 ,aio,a",i# 5ako,oda&st&o# $5 "!ekarsko

$&ere,!e) M!ere #ora!$ $k"!$Bi&ati #o3$',ost 4re"aska ,a d,e&,i rad i/i"i ako to ,i!e #o3$'e0

ods$st&o&a,!e sa 4os"a i"i 4rod$*etak 4orodi"!sko3 ods$st&a)

D#!et#%a o !od#te($so& odsust%u 6?? ?:@:EC OJ L 67 ko!i s$ 5ak"!$Bi"i UNIHE @U,i!e

e&ro4ski? ko,(ederai!a i,d$stri!e i 4os"oda&aa HEEP @E&ro4ski e,tar 5a 4red$5e'a sa !a&,i#

$Be'e# i ETUH @E&ro4ska ko,(ederai!a si,dikata i#a s&r?$ da da 4ra&,$ s,a3$ ok&ir,o#

s4ora5$#$ o rodite"!sko# ods$st&$ ko!i !e 5ak"!$Be, .9) dee#%ra .882) 3odi,e i5#e6$ ,a&ede,i?



or3a,i5ai!a $ rok$ od d&i!e 3odi,e0 od,os,o tri 3odi,e 5a do,oe,!e od3o&ara!$'i? 5ako,a) Dr*a&a

tre%a da o%e5%!edi da 4os"oda&i i rad,ii $&ed$ ,eo4?od,e #!ere 4$te# s4ora5$#a i 3ara,to&a,!e

re5$"tata o Be#$ 'e o%a&!estiti Ko#isi!$) Dodatak Direkti&i !e Ok&ir,i s4ora5$# o rodite"!sko#

ods$st&$ Bi!a !e s&r?a da o"aka 4o#ire,!e rodite"!ski? i 4ro(esio,a",i? od3o&or,osti 5a 5a4os"e,e

rodite"!e i &a*i 5a #$kare i *e,e0 ko!i i#a!$ $3o&or o rad$ 4o os,o&$ ro6e,!a i"i $s&a!a,!a d!eteta,a!#a,!e tri #esea do odre6e,o3 $5rasta0 a ,a!&ie < 3odi,a to 'e de(i,isati dr*a&e B"a,ie i/i"i

r$ko&odst&o i rad,ii)

D#!et#%a o te!etu doa)#%an$a u s(u/a$e%#&a d#s!#&#na-#$e +o osno%u s+o(a 6??= ?=:>5:EC

OJ L 6 tre%a da o%e5%!edi da #!ere ko!e dr*a&e B"a,ie 4red$5i#a!$ 5a 4ri#!e,$ 4ri,i4a

!ed,ako3 tret#a,a %$d$ d!e"ot&or,i!e0 da %i se s&i# oso%a#a ko!e s#atra!$ da s$ ote'e,e

o#o3$'i"e 5ado&o"!e,!e s$dski# 4$te#) De(i,isa, !e 4ri,i4 !ed,ako3 tret#a,a i 4osred,a

diskri#i,ai!a0 a Direkti&a se 4ri#!e,!$!e ,a sit$ai!e ko!e ,e 4okri&a B"a, ..8 U3o&ora i Direkti&e

;2/..; i ;/1;0 kao i 81/<2 i 8/790 5ati# ,a %i"o ko!i i&i",i i"i ad#i,istrati&,i 4ost$4ak ko!i se

od,osi ,a !a&,i i"i 4ri&at,i sektor ko!i 4r$*a 4ra&,o sredst&o 4re#a ,aio,a",o# 5ako,$0 osi# $

&a,s$dski# do%ro&o"!,i# 4ost$4i#a0 a ,e od,osi se ,i ,a kri&iB,e 4ost$4ke) Hi"! o&e direkti&e !e

da se o%e5%i!edi da #!ere ko!e dr*a&e B"a,ie 4red$5i#a!$ ,a i#4"e#e,tai!i 4ri,i4a !ed,ako3

tret#a,a %$d$ d!e"ot&or,i!e kako %i se o#o3$'i"o s&i# oso%a#a ko!e s#atra!$ da s$ ote'e,e



,e4ri#!e,!i&a,!e#0 $ ,!i?o&o# s"$Ba!$ 4ri,i4a !ed,ako3 tret#a,a0 da tra*e 5ado&o"!e,!e s$dski#

4$te# ,ako, #o3$'e3 o%ra'a,!a dr$3i# ,ad"e*,i# or3a,i#a)

D#!et#%a o $ednao& t!et&anu )a &u1a!-e # <ene u +!#stu+u )a+os(en$u 4554 4554:66@:EC

OJ L 4?3 Direkti&a 11/;7/EZ #i!e,!a i do4$,!$!e Direkti&$ ;/1;/ EEZ o 4ri#!e,i 4ri,i4a

!ed,ako3 tret#a,a 5a #$kare i *e,e $ 4rist$4$ 5a4os"e,!$0 str$B,o! o%$i i $,a4re6e,!$ i $s"o&arada) Pr&i 4$t ,a EU ,i&o$0 $&ede,o !e o%a&e5,o 5ako,oda&st&o ko!e de(i,ie seks$a",o

$5,e#ira&a,!e i ,!e3o&o 4re4o5,a&a,!e kao o%"ik diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a) V"ade dr*a&a

B"a,ia 'e $&esti 5ako,oda&st&o ko!e o#o3$'$!e 4os"oda&i#a da $&ode #!ere 5atite od

seks$a",o3 $5,e#ira&a,!a ,a rad,o# #!est$ i 4"a, !ed,akosti ,a redo&,o! os,o&i) Proire,a !e

si3$r,ost 4os"a 5a rodite"!e ko!i *e"e da %ri,$ o d!ei) Direkti&o# i5 11) 3odi,e 5,aBa!,o !e

i5#!e,!e,a o,a i5 .8;) t!) 4r&i 4$t !e data ira de(i,ii!a 4osred,e diskri#i,ai!e0 kao i 4r&a 4ra&,a

de(i,ii!a seks$a",o3 $5,e#ira&a,!a ,a ,i&o$ EU kao sit$ai!a $ ko!o! =do6e do %i"o ko!e (or#e

,e*e"!e,o3 &er%a",o30 ,e&er%a",o3 i"i (i5iBko3 4o,aa,!a seks$a",e 4rirode sa i"!e# i"i 4os"!edio#



,ar$a&a,!a dosto!a,st&a oso%e0 4o3oto&o kada do&odi do st&ara,!a 5astra$!$'e30 ,e4ri!ate"!sko30

4o,i*a&a!$'e3 i"i $&red"!i&o3 okr$*e,!a=) De(i,isa,o# ko,e4t$ $5,e#ira&a,!a i seks$a",o3

$5,e#ira&a,!a0 kao dr$t&e,e rea",osti0 4red&i6e,e s$ 4roakti&,e #!ere i $4$'e,i 5a?t!e&i dr*a&a#a

B"a,ia#a 5a $&o6e,!e #!era 5a s4reBa&a,!e seks$a",o3 $5,e#ira&a,!a ,a rad,o# #est$) M!ere s$

4os&e'e,e 4odstia,!$ 4os"oda&aa da 4"a,ski i siste#atiB,o 4ro#o&i$ !ed,ak tret#a, *e,a i#$karaa i5rado# 4"a,o&a $ o%"asti ra&,o4ra&,osti i 4ro#o&isa,!e# soi!a",o3 di!a"o3a)

Dodat,e i,o&ati&,e odred%e tiB$ se os,a*i&a,!a 5atite *e,a ,a 4orodi"!sko# ods$st&$ i 4roire,!a

5atite ,a rodite"!e ko!i $s&a!a!$ d!e$) De(i,isa,e s$ #!ere 5a 4o%o"!a&a,!e 5atite ,a rad$

tr$d,ia0 4orodi"!a i do!i"!a) Ut&r6e,i s$ os,o&,i sta,dardi 5ako,oda&st&a EU 5a 4orodi"!sko

ods$st&o0 ods$st&o&a,!e 5%o3 4re,ata",i? 4re3"eda0 5ati# 5a 5a%ra,$ ot4$ta,!a rad,ia od 4oBetka

tr$d,o'e do kra!a 4orodi"!sko3 ods$st&a0 od%ra,$ 4ra&a $ s"$Ba!$ ,e5ako,ito3 ot4$ta,!a)

Direkti&o# 11) dat !e 4ra&,i ok&ir 5a o%a&e5$ $s4osta&"!a,!a ,e5a&is,i? i,stit$io,a",i?



#e?a,i5a#a $ i"!$ 4ro#oi!e a,a"i5e0 #o,itori,3a i 4odrke $ o%"asti rod,e ra&,o4ra&,osti0

od,os,o $k"a,!a,!e diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a)

D#!et#%a o !o0a&a # us(u"a&a 9 455 455:66@:EC OJ L @=@ $t&r6$!e ok&ir 5a s$5%i!a,!e

s4o",e diskri#i,ai!e $ 4o3"ed$ #o3$',osti do%i!a,!a i ,a%a&ke ro%e0 od,os,o 4r$*a,!a $s"$3a radie(ekti&,e 4ri#!e,e ,aBe"a !ed,ako3 tret#a,a #$karaa i *e,a) Direkti&a ,e do&odi $ 4ita,!e

s"o%od$ 4o!edi,a da oda%ere $3o&or,o3 4art,era 5a odre6e,i 4osao0 $ko"iko se ta! oda%ir ,e

5as,i&a ,a s4o"$) Ra5"o3 do,oe,!a ,o&i? EU Direkti&a $ sektor$ !a&,i? ,a%a&ki !e $ to#e to s$

eko,o#ska dosti3,$'a i $ede ,a ,i&o$ E&ro4ske U,i!e !o $&i!ek is4red oBeki&a,i?) To !e $s"o&i"o

5,aBa!,$ 4ra&,$ e&o"$i!$ kro5 $s&a!a,!e d&i!e ,o&e Direkti&e o !a&,i# ,a%a&ka#a E&ro4ske U,i!e

$ k"asiB,i# sektori#a @rado&i0 ro%e i $s"$3e0 kao i $ s4ei!a",i# sektori#a @o%"asti &odo4ri&rede0

e,er3etike0 sao%ra'a!a i te"eko#$,ikai!a0 i5 #arta 19)3odi,e) Kra!,!i i"! !e e(ikas,a ras4od!e"a

!a&,i? (o,do&a kro5 i5%or ,a!%o"!e 4o,$de ,a te,der$ i o#o3$'a&a,!e s&ako# 4o,$6aB$ i5 dr*a&e



B"a,ie E&ro4ske U,i!e da $Best&$!e ,a ko,k$rs$ 4od !ed,aki# $s"o&i#a %e5 diskri#i,ai!e 4o

os,o&$ s4o"a) Hi"!e&i akt$e",i? i5#!e,a i do4$,a 4ra&,i? ok&ira !a&,i? ,a%a&ki E&ro4ske U,i!e s$

4o!ed,osta&"!e,!e 4ro4isa0 #oder,i5ai!a !a&,i? ,a%a&ki i ("eksi%i",ost 4roed$ra0 $5 isto&re#e,o

s4reBa&a,!e kor$4i!e i or3a,i5o&a,o3 kri#i,a"a) Na ta! ,aBi, i5&re,o !e 4ri"a3o6a&a,!e

sa&re#e,i# ad#i,istrati&,i# 4otre%a#a i eko,o#sko# okr$*e,!$ $ E&ro4sko! U,i!i0 4o"a5e'i od 4otre%a "i%era"i5ai!e sektora !a&,i? ,a%a&ki)

EU "ende! Road&a+ EU "ende! +utoa) 45594565 SEC:455:4=73 O&a! 4$toka5 4odr*a&a

i"!e&e d,e&,o3 reda ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i ,ado&e5$!e se ,a Ok&ir,$ strate3i!$ 5a ra&,o4ra&,ost

*e,a i #$karaa 1.-12)3odi,a) E&ro4ski *e,ski "o%i i E&ro4ska Ko#isi!a de(i,isa"i s$ est

4rioritet,i? 4odr$B!a i to: !ed,aka eko,o#ska ,eo&is,ost 5a *e,e i #$kare 4o#ire,!e 4ri&at,o3 i



4ro(esio,a",o3 *i&ota !ed,aka 5ast$4"!e,ost $ od"$Bi&a,!$ iskor!e,!i&a,!e s&i? o%"ika rod,o

$&!eto&a,o3 ,asi"!a $k"a,!a,!e rod,i? stereoti4a i 4ro#ia,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ tre'i#

5e#"!a#a) Za s&ako 4odr$B!e0 4$toka5 ide,ti(iira k"!$B,e i"!e&e i #!ere ko!e %i tre%a"e o"akati

,!i?o&$ 4ro&ed%$)

Jednaa eono&sa neo%#snost )a <ene # &u1a!-e3 Naki od "isa%o,ski? i"!e&a ko!i se od,ose ,arod,e di#e,5i!e 4ose%,o $ 4o3"ed$ 5a4o"!a&a,!a i ,e5a4os"e,osti 5a *e,e #ora!$ %iti o!aBa,i)

Pre#a 4osto!e'e# 5ako,oda&st&$ E&ro4ske U,i!e 4"a'e 5a *e,e s$ .2 ,i*e $ od,os$ ,a 4"a'e

#$karaa) Ta! !a5 4roi5i"a5i i5 str$kt$ra",i? ,e!ed,akosti ,a tr*it$ rada i i5ra&,e diskri#i,ai!e)

e,e Bi,e0 $ 4ros!ek$0 7 4od$5et,ia $ E&ro4sko! U,i!i) O,e s$ Besto s$oBe,e s &e'i# teko'a#a

,e3o #$kari $ 4rist$4$ (i,a,sira,!$ i o%$i) Ri5ik od siro#at&a !e &e'i 5a *e,e ,e3o 5a #$kare

!er *e,e 4rekida!$ kari!ere0 a ti#e stiB$ i #a,!e i,di&id$a",i? #iro&i,ski? 4ra&a) Siste#i soi!a",e

5atite tre%a!$ 4o,$diti adek&at,e 4red,osti 5a *e,e) e,e i #$kari s$ s$oBe,i s ra5,i#

5dra&st&e,i# ri5ii#a) Medii,ska istra*i&a,!a0 statistike i si3$r,ost 5dra&"!a sadr*e 4oka5ate"!e ko!i

se $ &e'i,i od,ose ,a #$kare i #$ko-do#i,ira!$'a 4odr$B!a rada) E&ro4ska U,i!a se 5a"a*e 5a

%or%$ 4roti& d&ostr$ke diskri#i,ai!e i#i3ra,tia)91

Po&#!en$e +!#%atno" # +!o'es#ona(no" <#%ota: F"eksi%i",o rad,o &ri!e#e ,$di 4red,osti i 5a

5a4os"e,ika i 4os"oda&a0 #e6$ti#0 *e,e 4odre6$!$ s&o! 4ro(esio,a",i 4o"o*a! i ,!i?o&$ eko,o#sk$

,eo&is,ost rad,o# &re#e,$0 a da 4ri to#e ,e o%ra'a!$ 4a*,!$ o ara,*#a,$ 4o#ire,!a 4o"itike i

do%ri? 4os"o&,i? re5$"tata to se ,a ,!i? ,e3ati&,o odra*a&a) E&ro4ska U,i!a se s$oBa&a sa

de#o3ra(ski# 4ado# i stare,!e# sta,o&,it&a0 to se direkt,o re("ekt$!e ,a tr*ite rada) +it,o !e dase 4o%o"!ao siste# %ri3e o d!ei kao i 4r$*a,!e $s"$3a stari!i# oso%a#a) E&ro4ska U,i!a 4od$5i#a

#!ere ko!i#a se 4odstiB$ #$kari i *e,e ,a korite,!e rodite"!sko3 do4$sta i"i rada s ,e4$,i#

rad,i# &re#e,o#)97

Jednaa )astu+($enost u od(u/#%an$u3 e,ska $4or,a 4od5ast$4"!e,ost $ i&i",o# dr$t&$0 4o"itii

i !a&,o! $4ra&i !e de#okratski de(iit) Zast$4"!e,ost *e,a $ do,oe,!$ eko,o#ski? od"$ka #o*e

do4ri,i!eti i,o&ati&,o# i 4rod$kti&,o# rad$ a 4ose%,o $ od,os$ ,a ("eksi%i",ost rada i

tra,s4are,t,ost $ 4ro#oi!i 4roesa) Dr*a&e B"a,ie E&ro4ske U,i!e s$ kao i"! 4osta&i"e da 12

*e,a %$de 5ast$4"!e,o ,a &ode'i# 4o5ii!a#a$ 4odr$B!$ !a&,o3 sektora)

Iso!$en$#%an$e s%# o0(#a !odno u%$eto%ano" nas#($a3 E&ro4ska U,i!a se %ori 4roti& kre,!a

te#e"!,i? 4ra&a ,a *i&ot0 si3$r,ost0 s"o%od$0 dosto!a,st&o i (i5iBki i e#oio,a",i i,te3ritet "iB,osti)

I,te,5i&,o se &ode 4ost$4i 4roti& tr3o&i,e *e,a#a i isto&re#e,o o%es?ra%r$!e 4otra*,!a 5a "!$di#a

42 Mi"!ko&i'0 M) @1.1) Rod,e ,e!ed,akosti ,a tr*it$ rada $ +I>) Udr$*e,!e *e,e *e,a#a0 Sara!e&o0 str) ;1)43 I%id0 str) 89)



radi seks$a",o3 iskorita&a,!a) No&a Direkti&a o %ora&i,i# do5&o"a#a 5a *rt&e tr3o&i,e "!$di#a

o#o3$'a&a ,!i?o&o 4o,o&,o $k"!$Bi&a,!e $ tr*ite rada)

U(an$an$e !odn# ste!eot#+a3 O%ra5o&a,!e0 os4oso%"!a&a,!e i k$"t$ra %i tre%a"i o#o3$'iti *e,a#a

da istra*e ,etradiio,a",e 4o$B,e sta5e i i!e,!e,e str$ke) e,e s$ $3"a&,o# 5a4os"e,e $ sektori#a

ko!i s$ #a,!e i!e,!e,i a o,i $3"a&,o# 5a$5i#a!$ ,i*$ ste4e,i$ or3a,i5ai!ske ?i!erar?i!e) Medi!ii3ra!$ &eo#a &a*,$ $"o3$ $ $k"a,!a,!$ rod,i? stereoti4a0 a redo&iti di!a"o3 ko!i se od&i!a i5#e6$

&"asti i s$dio,ika 4roesa #ora %iti redo&it)

P!o&#-an$e !a%no+!a%nost# s+o(o%a u t!e.#& )e&($a&a3 U ok&ir$ 4roesa 4roire,!a0 4rist$4a,!a0

ka,didat$re 4ote,i!a",i ka,didati se 5a"a*$ 5a tra,s4o,ira,!e 4ra&,e steBe&i,e E&ro4ske U,i!e $



s#is"$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ do#a'e 5ako,oda&st&o) Jed,akost i5#e6$ #$karaa i *e,a i#a

s&o! 5ase%a, i"! $ e&ro4sko! 4o"itii s$s!edst&a0 kao i ,a &a,!ski# i ra5&o!,i# 4o"itika#a) E&ro4ska

U,i!a 4ro#iBe #e6$,arod,o 4ri5,ate sta,darde o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

E&ro4ska Ko#isi!a !e 4ri?&ata,!e# Ma4e odredi"a ,o&e k"!$B,e aki!e $ i"!$ %r*e3 kreta,!a ka

st&ar,o! ra&,o4ra&,osti) Codi,a 1.2) !e 4red&i6e,a 5a e&a"$ai!$ 4oka5ate"!a ,a4redo&a,!a kara&,o4ra&,osti s4o"o&a $ o%"asti#a ko!e s$ o5,aBe,e $ Ma4i)



TREI DIO



DOMAI IZVORI KAO INSTRUMENATI RAVNOPRAVNOSTI SPOLOVA U

BOSNI I HERCEGOVINI

U do#a'e i5&ore kao i,str$#e,te 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ko!e s#o 4ro$Bi"i $ o&o#

4o3"a&"!$ s4ada!$ o4ti 4ra&,i akti $,$tra,!e3 4ra&a: $sta&i0 5ako,i @o4ti a,tidiskri#i,aio,i



5ako,i0 5ako, o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i s$%sidi!er,o 5ako,oda&st&o ko!i re3$"i$ o%"asti 5,aBa!,e

5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a)

-. 7nali"a 8stava na državnom i entitets%om nivou u 5osni 6ercegovini



Usta% Bosne I He!-e"o%#ne3

Usta& kao i,str$#e,t 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a sadr*i ,eko"iko 3r$4a rod,o se,5iti&,i?

odred%i ko!e se i,direkt,o od,ose ,a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a i 4osta&"!a!$ ok&ir $ ko#e se kre'$

3ara,i!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a990 odred%e ko!e se ,e4osred,o od,ose ,a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a92

i"i re3$"i$ ,eka 4ose%,a 4ra&a $ do#e,$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

9

Pose%,o 5,aBa!,e s$ eks4"iit,e$sta&,e odred%e o 3ara,to&a,!$ ra&,o4ra&,osti *e,a i #$karaa0 odred%e o o%a&e5i dr*a&e da &odi

4o"itik$ !ed,aki? #o3$',osti $ i"!$ e(ekti&,o3 ost&ari&a,!a 4ra&a ,a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a kao i

4red$5i#a,!e 4ose%,i? #!era ko!e s$ i,str$#e,t s4ro&o6e,!a 4o"itike !ed,aki? #o3$',osti i

,ediskri#i,ator,i karakter 4ose%,i? #!era) Iako s$ &id"!i&i i5&!es,i ,edostai $sta&,i? 3ara,i!a

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a9; #o3"o %i se re'i da o,e $4rkos to#e 4osta&"!a!$ ok&ir $ ko#e !e #o3$'e

rea"i5o&ati ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 4ose%,o ako se $sta&,e 3ara,i!e sa3"eda&a!$ $ ko,tekst$

#e6$,arod,i? i5&ora "!$dski? 4ra&a ko!i s$ 4od!ed,ako 5,aBa!a, i5&or sta,darda ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a) Re4$%"ika >r&atska0 Re4$%"ika +I> i Sa&e5,a Re4$%"ika J$3os"a&i!a 4ot4isa"e s$ O4ti

ok&ir,i s4ora5$# 5a #ir $ +I> @Ce,era" Fra#eork A3ree#e,t (or Peae i, +os,ia a,d

>er5e3o&i,a0 4o5,ati!i i kao De!to,ski #iro&,i s4ora5$# .9).1).882)3odi,e) Dr*a&a +I>0 kao

4ra&,a s"!ed%e,ia Re4$%"ike +I>0 do%i"a !e ,o&i Usta& +I>0 i to kao A,eks 9) De!to,sko3

#iro&,o3 s4ora5$#a) Usta& +I> ,i!e 5&a,iB,o 4re&ede, sa e,3"esko3 !e5ika ,a s"$*%e,i !e5ik +I>0

,iti !e o%!a&"!e, $ S"$*%e,o# 3"as,ik$ +I>0 osi# A#a,d#a,a I) Usta&,i s$d +I>0 kao ,!e3o&

B$&ar0 $ rad$ koristi ,es"$*%e,i 4re&od ko!i !e dosta&io Ured Visoko3 4redsta&,ika $ +I>) Usta&

+I> s4ada $ kate3ori!$ t5&)=kratki? $sta&a=0 !er i#a s&e3a .1 B"a,o&a) Ako se $sta&,e odred%e o"!$dski# 4ra&i#a i os,o&,i# s"o%oda#a 4os#atra!$ $ s&!et"$ o&e Bi,!e,ie0 o,da se s ra5"o3o#

#o*e t&rditi da $4ra&o o&i# 4ita,!i#a Usta& 4ok"a,!a 4ose%,$ 4a*,!$) Ve' !e $ Prea#%$"i o&o3

$sta&a $t&r6e,o &ie 4ri,i4a ko!i se direkt,o od,ose ,a "!$dska 4ra&a i os,o&,e s"o%ode) S4o5,a!a

da Prea#%$"a i#a ,or#ati&a, karakter ko!i o%i"!e*a&a $sta&,i tekst i 5a Usta& +I> 4ose%,o !e

5,aBa!,a) Prea#%$"a !e0 5a4ra&o0 ,a%ra!a,!e os,o&,i? &ri!ed,osti i i"!e&a #e6$,arod,o3 i $sta&,o3

4ra&a0 te os,o&,i? dr$t&e,i? &ri!ed,osti i i"!e&a) U 4r&o! a"i,e!i Prea#%$"e Usta& +I> $t&r6$!e tri

ka#e,a te#e"!a 5a +I> ,ako, De!to,a: $sta&ot&ora se os"a,!a ,a "!$dsko dosto!a,st&o0 s"o%od$ i

44 N4r) 4ri,i4 soi!a",e 4ra&de0 sek$"ar,a dr*a&a0 ,e4osred,a $sta&,os$dska 5atita "!$dski? 4ra&a0 4ra&o ,ao%ra'a,!e #e6$,arod,i# i,stit$i!a#a radi 5atite "!$dski? 4ra&a45 N4r) odred%e o 3ara,to&a,!$ ra&,o4ra&,osti *e,a i #$karaa 5a%ra,a %i"o ko3 o%"ika i,direkt,e i direkt,ediskri#i,ai!e 5as,o&a,e ,a s4o"$ i dr)46 N4r) 4ra&a tr$d,ia0 4ra&a 3ara,to&a,a #a!ka#a0 re4rod$kti&,a 4ra&a0 s"o%oda od"$Bi&a,!a o ra6a,!$0 rodite"!ska

4ra&a i dr)47 N4r) iako !e 4ri#!et,o ,asto!a,!e da se koristi rod,o ,e$tra",a (or#a $ $sta&,o! ,or#i @,4r) s&ako0 ,iko0 oso%a0"ie ,e koristi se dos"!ed,o rod,o os!et"!i&a ter#i,o"o3i!a $4rkos da&,o $s&o!e,i# 5ak"!$Bi#a Me6$4ar"a#e,tar,e$,i!e da !e $ 4ro4isi#a 4otre%,o koristiti rod,o se,5iti&a, !e5ik



!ed,akost kao ,a os,o&,e i e,tra",e $sta&,e &ri!ed,osti $o4te,o) Sa#i# ti# dr*a&a ,i!e sa#a se%i

s&r?a0 &e' do%i!a o4ra&da,!e s&o3a 4osto!a,!a $ 5atiti ,a&ede,i? ,a!&e'i? 4ra&,i? do%ara) O&e

odred%e s$ $ B"a,$ II Usta&a o4ir,o $o%"iBe,e $ ko,kret,a "!$dska 4ra&a i s"o%ode0 a $ B"a, /10

$3ra6e,a !e i 5atit,a k"a$5$"a0 ko!o# se 5a%ra,!$!e da se o&a 4ra&a i s"o%ode $ki,$ i"i red$k$!$ $

ok&ir$ %i"o kak&e 4ro#!e,e Usta&a) Dak"e0 Usta& +I> 4ro3"aa&a 4oti&a,!e "!$dsko3 dosto!a,st&aos,o&,o# 4ret4osta&ko# s"o%od,o3 i de#okratsko3 dr$t&a) Za odred%e o 5atiti "!$dski? 4ra&a i

os,o&,i? s"o%oda ori!e,tir s$ %i"i ,a!&ii #a6$,arod,i sta,dardi) Usta& +I> !e E&ro4sk$ ko,&e,i!$

o 5atiti "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda @$ da"!e# tekst$ i kao: EKLJP 4ro3"asio direkt,o

4ri#!e,!i&o#0 te !e ko#4"et,o ?$#a,itar,o #e6$,arod,o 4ra&o (or#a",o 4odi3ao ,a $sta&,i ,i&o)

Tekst Usta&a +I> sadr*i ,i5 $sta&,i? ,aBe"a i e"e#e,ata dr*a&,e or3a,i5ai!e kak&i se #o3$ ,a'i $

$sta&i#a 5a4ad,i? de#okrati!a) Pro4iso# o 4ri#!e,!i&osti E&ro4ske ko,&e,i!e o 5atiti "!$dski?

4ra&a i os,o&,i? s"o%oda i osta"i? .2 #e6$,arod,o4ra&,i? ko,&e,i!a Usta& +I> $ A,eks$ I

=4o$sta&"!$!e= i!e"i 4aket "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda ra5"iBite &rste i ra5"iBito3 do#eta)

Usta& +I>0 #e6$ti#0 4oka5$!e ,e$o%iBa!e,$ #!er$ i,ter,aio,a"i5ai!e0 to !e i5ra*e,o i $

#ateri!a",o4ra&,o# i $ i,stit$io,a",o# s#is"$) U ,or#ati&,o# di!e"$ Usta&a +I>0 $ 4o3"a&"!$ o

"!$dski# 4ra&i#a i os,o&,i# s"o%oda#a0 4rok"a#o&a,a !e o%a&e5a +I> i o%a e,titeta da

osi3$ra&a!$ ,a!&ii ,i&o #e6$,arod,o 4ri5,ati? "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda)9< Usta&ot&ora

4ri to#e 4ose%,o i5d&a!a E&ro4sk$ ko,&e,i!$ 5a 5atit$ "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda0

4ro4isa&i da 'e se "!$dska 4ra&a i os,o&,e s"o%ode sadr*a,e $ ,!o! i $ ,!e,i# 4rotoko"i#a

4ri#!e,!i&ati direkt,o0 $5 4oto&a,!e ,!i?o&o3 4rioriteta ,ad s&i# osta"i# 5ako,i#a)98

U to# s#is"$se i5riBito ,or#ira da s$ +I> i s&i s$do&i0 $sta,o&e0 or3a,i &"asti0 te or3a,i ko!i#a 4ose%,o

r$ko&ode e,titeti i"i ko!i d!e"$!$ $,$tar e,titeta 4od&r3,$ti0 od,os,o da 4ri#!e,!$!$ "!$dska 4ra&a i

os,o&,e s"o%ode ko!i s$ sadr*a,i $ o&o! ko,&e,i!i i ,!e,i# 4rotoko"i#a) 2 Kod t$#aBe,!a i

4ri#!e,e o&e odred%e tre%a i#ati $ &id$ i $sta&,$ odred%$ 4re#a ko!o! =s&i ,ad"e*,i or3a,i &"asti $

+I> 'e sara6i&ati sa0 i o%e5%i!editi ,eo3ra,iBe, 4rist$4: s&i# #e6$,arod,i# 4os#atraBki#

#e?a,i5#i#a "!$dski? 4ra&a ko!i se $s4osta&e 5a +I> ,ad5or,i# ti!e"i#a ko!a se $s4osta&e %i"o

ko!i# #e6$,arod,i# s4ora5$#o# ,a&ede,i# $ A,eks$ I o&o3 Usta&a) Karakter $sta&,o3 ,aBe"a

i#a i $sta&,a odred%a B"a,a II Usta&a +I>0 4re#a ko!o! !e $*i&a,!e 4ra&a i s"o%oda 4red&i6e,i? $

o&o# B"a,$ i"i $ #e6$,arod,i# s4ora5$#i#a ,a&ede,i# $ A,eks$ I o&o3 Usta&a0 osi3$ra,o s&i#

"ii#a $ +I> %e5 diskri#i,ai!e 4o %i"o ko# os,o&$0 kao to !e s4o"0 rasa0 %o!a0 !e5ik0 &!era0

4o"itiBko i dr$3o #i"!e,!e0 ,aio,a",o i"i soi!a",o 4ori!ek"o0 4o&e5a,ost sa ,aio,a",o# #a,!i,o#0

48 Usta& +I>) B"a, II).49 Isto) B"a, II)150 Isto) B"a, II)



i#o&i,a0 ro6e,!e i"i dr$3i stat$s)2. S,a3$ $sta&,o3 ,aBe"a s&akako i#a i odred%a 4re#a ko!o! !e

dr*a&a +I> stra,a $3o&or,ia #e6$,arod,i? s4ora5$#a 4o%ro!a,i? $ A,eks$ I o&o3 Usta&a021 t!)

s$%!ekt #e6$,arod,o3 4ra&a) U 4ita,!$ !e 4ri,i4 ko!i #ora!$ dos"!ed,o 4oto&ati s&i s$%!ekti ko!i

s$ d$*,i da t$#aBe0 4ri#!e,!$!$ i tite #e6$,arod,e 4ra&,e akte ko!i o%a&e5$!$ dr*a&$ +I>0 a ko!i

se od,ose ,a "!$dska 4ra&a i os,o&,e s"o%ode) A,eks I Usta&a +I> sadr*i .< ,a!5,aBa!,i!i?#e6$,arod,i? akata i5 o%"asti "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda) 27 Ve' $"asko# +I> $ Sa&!et

E&ro4e !o se &ie 4o!aBa&a i 5,aBa! i o%a&e5,ost s&i? o&i? dok$#e,ata0 s ti# to 'e o,i0 &a,

s$#,!e0 kro5 o%a&e5,$ 4redsto!e'$ re(or#$ ,ae3 4ra&,o3 siste#a0 %iti adek&at,i!e 4ra&,o

sit$ira,i0 %i"o $t&r6i&a,!e# da o,i Bi,e sasta&,i dio to3 siste#a0 %i"o dos"!ed,i# $,oe,!e# ,!i?o&i?

o4red!e"!e,!a $ od3o&ara!$'e do#a'e 4ro4ise)

Usta% Fede!a-#$e Bosne I He!-e"o%#ne3

O&a! $sta& ,or#ira da 'e se osi3$rati 4ri#!e,a ,a!&ie3 ,i&oa #e6$,arod,o 4ri5,ati? 4ra&a i

s"o%oda $t&r6e,i? $ dok$#e,ti#a ,a&ede,i# $ ,!e3o&o# a,eks$0 4ose%,o ,or#ira&i s"!ede'a

4ra&a i s"o%ode:29

@. S&a "ia ,a teritori!i Federai!e $*i&a!$ 4ra&a ,a: *i&ot s"o%od$0 s ti# da s$ ?a4e,!e i

4rit&ara,!e do4$te,i sa#o $ sk"ad$ sa 5ako,o# !ed,akost 4red 5ako,o# 5a%ra,$ s&ake

diskri#i,ai!e 5as,o&a,e ,a rasi0 %o!i ko*e0 s4o"$0 !e5ik$0 re"i3i!i i"i &!ero&a,!$0 4o"itiBki# i"i

dr$3i# $&!ere,!i#a0 ,aio,a",o# i"i soi!a",o# 4ori!ek"$ 4ra&iBa, kri&iB,i 4ost$4ak 5a%ra,$

#$Be,!a0 okr$t,o3 i"i ,e?$#a,o3 4ost$4a,!a i"i ka*,!a&a,!a 4ri&at,ost s"o%od$ kreta,!a a5i"5atit$ o%ite"!i i d!ee i#o&i,$ os,o&,e s"o%ode s"o%od$ 3o&ora i ta#4e s"o%od$ #i"!e,!a0

sa&!esti i $&!ere,!a s"o%od$ re"i3i!e0 $k"!$B$!$'i 4ri&at,o i !a&,o &!erois4o&!eda,!e s"o%od$

ok$4"!a,!a s"o%od$ $dr$*i&a,!a0 $k"!$B$!$'i s"o%od$ os,i&a,!a i 4ri4ada,!a si,dikati#a i s"o%od$

,e$dr$*i&a,!a s"o%od$ ,a rad o%ra5o&a,!e soi!a",$ 5atit$ 5dra&st&e,$ 5atit$ 4re?ra,$

$toBite i 5atit$ #a,!i,a i 4ote,i!a",o $3ro*e,i? 3r$4a)

@1 S&i 3ra6a,i $*i&a!$ s"i!ede'a 4ra&a: 4ra&o ,a os,i&a,!e i 4ri4ada,!e 4o"itiBki# 4arti!a#a i

4o"itiBka 4ra&a da $Best&$!$ $ !a&,i# 4os"o&i#a da i#a!$ !ed,ak 4rist$4 !a&,i# s"$*%a#a0 te da

%ira!$ i da %$d$ %ira,i)

L!$dska 4ra&a i s"o%ode ko!e sadr*e Usta& +I> i Usta& F+I> ,a&ede,i s$ $ ti# akti#a sa#o

,a%ra!a,!e#0 %e5 ,!i?o&e ra5rade i o4isa $ ,!i?o&i# ,or#ati&,i# di!e"o&i#a0 to 4redsta&"!a51 Isto) B"a, II)952 Isto) B"a, II);53 Pod isti# red,i# %ro!e# @red,i %ro! 1 ,a&ede,e s$ Betiri e,e&ske ko,&e,i!e o 5atiti *rta&a rata i ,!i?o&a d&a

4rotoko"a)54 Usta& F+I>) B"a, I)1



or3a,a &"asti0 to0 ,a*a"ost0 ,i!e s"$Ba!0 a ,aroBito $ rad$ 4ra&os$d,i? or3a,a) S&r?a !e i,iira,!e

i,te3rira,!a 4ri,i4a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ $sta&e $ +I>0 kako %i se osi3$ra"a 5atita 4ri,i4a

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 kao i 4ra&a s&i? os!et"!i&i? i soi!a",o isk"!$Be,i? 3r$4a)2

P!#$ed(o" &$e!a )a do"!adn$u Usta%a FBIH ,a 4o"!$ 5atite !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti s4o"o&aod,ose se ,a $3rad,!$ ,ediskri#i,ator,e ter#i,o"o3i!e !e5iBki# i sti"ski# $re6e,!e# teksta tako to

'e se koristiti d&o!,a ter#i,o"o3i!a 3ra6a,i,/3ra6a,ka0 dr*a&"!a,i,/dr*a&"!a,ka0 itd)0 i $&o6e,!e#

3e,era",e k"a$5$"e $ Prea#%$"i Usta&a da s&a 4ra&a i s"o%ode $t&r6e,e Usta&o# se 4ot4$,o

!eda,ko od,ose ,a o%a s4o"a) Kata"o3 4ra&a i5 B"a,a II)A)1) tre%a do4$,iti0 kako s"i!edi: M$kari i

*e,e s$ ra&,o4ra&,i $ s&i# o%"asti#a *i&ota Za%ra,!e,a !e s&aka diskri#i,ai!a ,a te#e"!$ *i&ot,e

do%i0 %raB,o3 i 4orodiB,o3 stat$sa i i,&a"id,osti F+I> 3ara,t$!e ra&,o4ra&,ost *e,a i #$karaa i

ra5&i!a 4o"itik$ !ed,aki? #o3$',osti M$kari#a i *e,a#a !e 4od !ed,aki# $s"o&i#a dost$4,o

s&ako rad,o #!esto0 *e,e i #$kari i#a!$ !ed,ako 4ra&o ,a st$4a,!e $ !a&,$ s"$*%$ F+I> !a#Bi

4ri#!e,$ ,aBe"a !ed,ako3 4"a'a,!a *e,a i #$karaa 5a !ed,ak rad i"i 5a rad !ed,ake &ri!ed,osti

F+I> osi3$rat 'e ra&,o4ra&,o s$d!e"o&a,!e *e,a i #$karaa $ !a&,o# *i&ot$0 5ako,oda&,o!0

s$dsko! i i5&r,o! &"asti P$,o"!et,i #$kari i *e,e i#a!$ 4ra&o ,a sk"a4a,!e %raka i os,i&a,!e

4orodie %e5 ikak&i? o3ra,iBe,!a $ 4o3"ed$ rase0 ,aio,a",osti i"i &!ere) M$kari i *e,e i#a!$ ista

4ra&a 4ri"iko# sk"a4a,!a %raka0 $ %rak$ i 4ri"iko# ra5&oda %raka e,a#a0 i,&a"idi#a i #"adi#a

o#o3$'a&a se 4ose%,a 5atita ,a rad$ i 4ose%,i $s"o&i rada #a!ka i di!ete $*i&a!$ 4ose%,$ 5atit$)

Pose%,e #!ere: Ne s#atra!$ se diskri#i,ai!o# 4ose%,e #!ere to i? F+I> #o*e $&esti radi 4osti5a,!a 4$,e ra&,o4ra&,osti #$karaa i *e,a) U B"a,$ II)A)1) 5a s&e ,i&oe &"asti $ F+I>

4otre%,o !e dodat,o o%a&e5ati ti!e"a &"asti ,a (edera",o#0 ka,to,a",o# i o4'i,sko# ,i&o$ da $

ok&ir$ s&o!i? ,ad"e*,osti de i$re i de (ato osi3$ra!$ 4$,o 4ro&o6e,!e ,aBe"a !ed,akosti i

ra&,o4ra&,osti #$karaa i *e,a0 kao !ed,ak 4rist$4 res$rsi#a i #o3$',osti#a ko!i #$kari#a i

*e,a#a osi3$ra&a!$ !ed,akost i ra&,o4ra&,ost)

P!#$ed(o" &$e!a )a do"!adn$u Usta%a Re+u0(#e S!+se ,a 4o"!$ 5atite !ed,akosti i

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a od,ose se ,a $3rad,!$ ,ediskri#i,ator,e ter#i,o"o3i!e !e5iBki# i sti"ski#

$re6e,!e# teksta tako to 'e se koristiti d&o!,a ter#i,o"o3i!a)

U B"a,$ 2) sta& .) 4os"i!e a"i,e!e 1) 4otre%,o !e dodati ,o&$ a"i,e!$ ko!a %i 3"asi"a: =-osi3$ra&a,!$

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i ra5&i!a,!$ 4o"itike !ed,aki? #o3$',osti i 4oti&a,!a ra5"iBitosti= Kratko

'e#o o%ra5"o*iti i 5ato)

56 A$rak0 M) @1..) Rod,a di#e,5i!a #iro&,o3 4roesa 5a +I>) I,(or#ator0 Za3re%)



"a,o# 2) Usta&a Re4$%"ike Sr4ske odre6e,e s$ ,a!&ie &ri!ed,osti $sta&,o3 4oretka Re4$%"ike

Sr4ske) O&ako do4$,!e,e odred%e o ,a!&ii# &ri!ed,osti#a $sta&,o3 4oretka Re4$%"ike Sr4ske

4ot&r6$!$ Re4$%"ik$ Sr4sk$ kao $sta&,i de#okratski e,titet) Odre6$!$'i da s$ te ,a!&ie &ri!ed,osti

i5 B"a,a 2) =te#e"!= $sta&,o3 $re6e,!a i s#!eta!$'i $ ,!i? i ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 !aBa se

ko,stit$io,a"i5a# $ ,a!%o"!e# de#okratsko# #a,ir$ i ,e da!e #!esta di"e#i $ t$#aBe,!$ Usta&a i,!e3o&i? te#e"!,i? &ri!ed,osti) i,!e,ia da !e #e6$ ,a!&ie &ri!ed,osti $sta&,o3a 4oretka

Re4$%"ike Sr4ske $&rte,a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,e#a sa#o 5,aBa! ,aBe",o3 $t&r6i&a,!a0 ,e3o !e

o,a 4o"a5ite 5a d!e"ot&or,$ $sta&,o-4ra&,$ ra5rad$ $ ,i5$ odreda%a) Tako se #e6$ te#e"!,e

s"o%ode i 4ra&a Bo&!eka $,osi ,aBe"o ,ediskri#i,ai!e0 i5#e6$ osta"o30 4o s4o"$ i 4ra&o ,a

ra&,o4ra&,ost 4red 5ako,o#0 4ra&o ,a ko"o&a,!e i i5%or 5a,i#a,!a i 5a4os"e,!a 4od !ed,aki#

$s"o&i#a itd)2;

Pos"i!e B"a,a .) 4otre%,o !e dodati ,o&i ko!i# %i se $t&rdi"o da !e 5a%ra,!e,a s&aka diskri#i,ai!a0

i5ra&,a i"i ,ei5ra&,a0 4o %i"o ko!o! os,o&i) Ne s#atra!$ se diskri#i,ai!o# 4ri&re#e,e s4ei!a",e

#!ere ko!e Re4$%"ika Sr4ska #o*e $&esti radi 4osti5a,!a 4$,e ra&,o4ra&,osti 4o!edi,aa i"i 3r$4a

oso%a ko!e s$ s$ti,ski $ ,e!ed,ako# 4o"o*a!$ s osta"i# 3ra6a,i#a i 3ra6a,ka#a)

Usta&o# se !a#Be i kao tak&a direkt,o 4ri#!e,!$!$ "!$dska 4ra&a i te#e"!,e s"o%ode) O4'e

4ri?&a'e,a 4ra&i"a #e6$,arod,o3 4ra&a i $sta&,e odred%e o "!$dski# 4ra&i#a i s"o%oda#a t$#aBe

se $ korist $,a4re6e,!a &ri!ed,osti de#okratsko3 dr$t&a) O,o to $3ro*a&a te#e"!e de#okratsko3

dr$t&a0 od,os,o "!$dsko3 4ra&a i s"o%ode0 #ora %iti 5a%ra,!e,o) Diskri#i,ai!a0 %i"o da !e i5ra&,a

i"i ,ei5ra&,a0 $3ro*a&a osi3$ra&a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i ra5&i!a,!e 4o"itike !ed,aki?#o3$',osti i 4oti&a,!a ra5"iBitosti0 kao te#e"!,i? $sta&,o-4ra&,i? &ri!ed,osti) Za%ra,a s&ake0

i5ra&,e i"i ,ei5ra&,e0 diskri#i,ai!e 4o %i"o ko!o! os,o&i0 tako6er 4redsta&"!a &id 3ara,to&a,!a

ra&,o4ra&,osti) Usta&,a 3ara,to&a,!a ra&,o4ra&,osti #o3$ %iti odre6e,a i/i"i 4o5iti&,o

@3ara,to&a,!e ra&,o4ra&,osti i/i"i ,e3ati&,o @5a%ra,a diskri#i,ai!e) S dr$3e stra,e0 kako %i

te#e"!,e $sta&,e &ri!ed,osti %i"e 5aista i dosti3,$te0 4ri!eko !e 4otre%a, akti&,i di,a#i5a# $

4red$5i#a,!$ s&i? ras4o"o*i&i? #!era0 kao to s$ i 4ri&re#e,e s4ei!a",e #!ere) O%a&e5o# dr*a&e

da akti&,o 4red$5i#a 4ri&re#e,e s4ei!a",e #!ere0 4ri!eko 4otre%,e 5a ost&ari&a,!e ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a0 4osti*e se 4$,o $*i&a,!e "!$dski? 4ra&a 4od !ed,aki# $s"o&i#a) K&a"iteta i 4riroda

57 Po"itika !ed,aki? #o3$',osti !e i,str$#e,t ko!i sto!i ,a ras4o"a3,!$ dr*a&i0 ko!a 4oBi&a ,a ,aBe"$ soi!a",e 4ra&de0 da 4red$5i#a #!ere $ 4ra&$ ost&ari&a,!a ra&,o4ra&,osti *e,a i #$karaa0 Be#$ $ 4ri"o3 3o&ori iko#4arati&,a $sta&,a 4raksa i #e6$,arod,i dok$#e,ti @OUN U,i&er5a",a dek"arai!a o "!$dski# 4ra&i#a0 B"a, .) i1) @.89< Po&e"!a OUN-a0 I/.).)7 HEDA/CA Res) 79/.<0 od .<).1).8;8)3)0 B"a, 1).) @a0B"a, 7HEDA/H/+I>/HO/70 Zak"!$B,i ko#e,tari Ko#iteta 5a e"i#i,ai!$ diskri#i,ai!e *e,a0 taBka .1 i 97 Dek"arai!ao !ed,akosti *e,a i #$karaa0 od!e"!i A i + @Ista,%$" .7-.9 I .88;)3)0 Vi!e'e E&ro4e/Re @1770 Za&r,idok$#e,ti IV0 Ko,(ere,i!a OUN-a o *e,a#a G Peki,ka dek"arai!a i P"at(or#a 5a aki!$0 IV/C/Peki,3 .882)



&o"!e da se 4ri5,a da !e ra&,o4ra&,ost s4o"o&a 4red$s"o& 5a 4artii4ati&,$ de#okrati!$0 "!$dski i

eko,o#ski ra5&itak0 #ir i sta%i",ost)

Usta& Re4$%"ike Sr4ske sto3a0 kao 4ra&,i 4o"itiBki akt0 ,a!&ii $ ra,3$0 #ora odr*a&ati

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ 4ra&i#a i d$*,osti#a0 a"i i 4aritet,$ de#okrai!$0 ko!a se te#e"!i ,a

4aritet$ 5ast$4"!e,osti *e,a i #$karaa $ ti!e"i#a 5a do,oe,!e od"$ka ko!e se tiB$ ,!i?o&i? *i&ota)Ost&ari&a,!e o&ako 4osta&"!e,i? $sta&,i? ,aBe"a kro5 5ako,e i dr$3e akte0 te 4raks$ rada

5ako,oda&,i?0 i5&r,i? i 4ra&os$d,i? ti!e"a0 $Bi,it 'e da Re4$%"ika Sr4ska %$de 4ri#!er 4oto&a,!a

,aBe"a !ed,aki? #o3$',osti 5a s&e0 to 'e !o! o#o3$'iti ra&,o4ra&,o 4ridr$*i&a,!e 5a!ed,ii

i&i"i5ira,i?0 de#okratski? dr$ta&a ko!a ost&ar$!$ ,a!%o"!e teko&i,e Bo&!eBa,st&a)

. 7nali"a antidis%riminacijs%i "a%ona u 5osni 6ercegovini

Zako, kao i,str$#e,t 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $k"!$B$!e tri 3r$4e 5ako,a Bi!i 5,aBa! 5a

ost&ari&a,!e 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,i!e isti)

U 4r&o! 3r$4i !e o4ti a,tidiskri#i,aio,i 5ako, Bi!i se sadr*a!0 kako sa# ,a5i& 5ako,a 3o&ori0

od,osi ,a s&e o%"ike diskri#i,ai!e0 ,a ,!i?o&$ 5a%ra,$ i sa,kio,isa,!e) A,tidiskri#i,aio,i 5ako,

4osta&"!a os,o&,i 5ako,ski ok&ir 5a 4re4o5,a&a,!e ra5"iBiti? &ido&a diskri#i,ai!e @direkt,a0

i,direkt,a re3$"ie os,o&,e i,stit$te &e5a,e 5a ra5"iBite &ido&e diskri#i,ai!e @4ose%,o kada !e $

4ita,!$ i,direkt,a diskri#i,ai!a ko!a se Besto teko 4re4o5,a!e0 $t&r6$!e siste# od3o&or,osti@4rekra!,e0 kri&iB,e i &rst$ sa,ki!a @,o&Ba,e0 5at&orske ko!i#a se sa,kio,ie 4o&reda 5a%ra,e

diskri#i,ai!e)

Dr$3$ 3r$4$ Bi,e 4ose%,i 5ako,i ko!i re3$"i$ diskri#i,ai!$ s o%5iro# ,a 4ose%,a "iB,a s&o!st&a

s$%!ekata ko!a #o3$ %iti os,o& 5a diskri#i,ai!$ @4ri4ad,ii ,aio,a",i? #a,!i,a0 d!ea0 stari0

i,&a"idi) Zako, o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 4ri4ada o&o! 3r$4i) U $,$tra,!e# 4ra&$ 5ako, o

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a !e ,es$#,!i&o ,a!&a*,i!i i,str$#e,t &o6e,!a 4o"itike ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a)

Tre'$ 3r$4$ Bi,i s$%sidi!er,o 5ako,oda&st&o) U o&o! 3r$4i s$ 5ako,i ko!i re3$"i$ dr$3e o%"asti

dr$t&e,o3 *i&ota0 a"i s$ 5,aBa!,i i 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 !er re3$"i$ o%"asti ko!e s$ od

,e4osred,o3 i,teresa 5a ost&ari&a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a @,4r) 4orodiB,o0 rad,o 5ako,oda&st&o0

5ako,i ko!i re3$"i$ i5%ore0 o%ra5o&a,!e0 5dra&st&o0 soi!a",$ 5atit$0 #edi!ski 5ako,i i dr))

U4ra&o Bi,!e,ia da !e $5 o4te i 4ose%,e a,tidiskri#i,aio,e 5ako,e0 5a o%"ast ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a &a*,o i s$%sidi!er,o 5ako,oda&st&o s&!edoBi o i,tersektorsko! 4rirodi ra&,o4ra&,osti



s4o"o&a i siste#ski o3ra,iBe,i# #o3$',osti#a da se ,a o&o# 4o"!$ 4osti3,$ re5$"tati os"a,!a,!e#

sa#o ,a ka4aitete a,tidiskri#i,aio,o3 5ako,oda&st&a)

.1. :a%on o ravno!ravnosti s!olova u 5osni 6ercegovini ;<Službeni glasni% 56<= br. 1*>/3?

Zako, o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> 4redsta&"!a s4ei!a"a, 5ako, do,ese, s i"!e# $,a4re6e,!a !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>) Zako, $re6$!e0 4ro#o&ira i titi ra&,o4ra&,ost s4o"o&a

te 3ara,tira !ed,ake #o3$',osti s&i# 3ra6a,i#a0 kako $ !a&,o!0 tako i $ 4ri&at,o! s(eri dr$t&a0 te

s4reBa&a direkt,$ i i,direkt,$ diskri#i,ai!$ 5as,o&a,$ ,a s4o"$) Kao &a*a, dr*a&,i i,str$#e,t0

Zako, o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a te*i $s4osta&"!a,!$ 4$,e ra&,o4ra&,osti $ s&i# o%"asti#a *i&ota0 $5

4ose%,o ,a3"aa&a,!e o,i? o%"asti $ ko!i#a *e,e tradiio,a",o 5aosta!$ 5a #$kari#a) Te o%"asti

s$: o%ra5o&a,!e0 eko,o#i!a0 rad0 5a4o"!a&a,!e0 soi!a",a i 5dra&st&e,a 5atita0 s4ort0 k$"t$ra0 !a&,i

*i&ot i #edi!i) U3"a&,o# se radi o o%"asti#a $ ko!i#a *e,e 5aosta!$ ,a 3"o%a",o! ra5i,i i ko!e s$

ide,ti(iira,e #e6$,arod,i# dok$#e,ti#a i"i $ dr$3i# ,aio,a",i# 5ako,oda&st&i#a $ ko!i#a s$

do,i!eti s"iB,i 5ako,i) O&a! 5ako, !e i5ra5 $sa3"ae,osti sta&o&a dr*a&e0 i&i",o3 dr$t&a i

4redsta&,ika #e6$,arod,i? or3a,i5ai!a ko!e d!e"$!$ $ +I>) O*i&ot&ore,!e ,ediskri#i,ai!e $

dr$t&e,o#0 eko,o#sko#0 k$"t$r,o# *i&ot$ i st&ara,!e 4ro4isa $sk"a6e,i? sa ,or#a#a i 4rakso#

e&ro4ski? dr*a&a0 B"a,ia E&ro4ske U,i!e radi $sk"a6i&a,!a ,ae 5ako,ske 4rakse sa sta,dardi#a

5e#a"!a E&ro4ske U,i!e0 os,o&,i !e i"! ko!i se is4$,!a&a do,oe,!e# o&o3 Zako,a) U 3oto&o s&i#

ra5&i!e,i# 5e#"!a#a i de#okratski# 5e#"!a#a E&ro4ske U,i!e &e' 4osto!e s"iB,i 5ako,i)

Do,oe,!e o&o3 Zako,a !e od i5$5et,o3 5,aBa!a 5a +I>0 !er se 4o 4r&i 4$t $ istori!i o&e 5e#"!ere3$"ie &r"o 5,aBa!,a0 a isto&re#e,o i &r"o os!et"!i&a o%"ast) NaBe"a ra&,o4ra&,osti i !ed,akosti s$

os,o&,a ,aBe"a ,a ko!i#a se 5as,i&a o&a! Zako,) Za%ra,a diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a !e os,o&,i

4ri,i4 ko!i se rea"i5ira kro5 4ri#!e,$ o&o3 Zako,a0 a ko!i !e direkt,o $t&r6e, $ Usta&$ +I> i

$sta&i#a e,titeta) Osi3$ra,!e !ed,ako3 ,i&oa 5atite 4ose%,o s$dske !e tako6e !eda, od 4ri,i4a ko!i

se is4$,!a&a o&i# Zako,o#) "a, .8) i 1) 4redsta&"!a 4ro&ed%$ B"a,a 1) U4$te Vi!e'a E&ro4ske

U,i!e %ro! ;2/../EEH0 $ sk"ad$ sa B"a,o# ) E&ro4ske ko,&e,i!e ko!i !a#Bi 4ra&o ,a 4ra&iB,o

s$6e,!e) Teret doka5i&a,!a ,e4osto!a,!a diskri#i,ai!e tako6er se 4re%a$!e ,a 4rekrioe to !e $

sk"ad$ sa $4$to# Vi!e'a E&ro4ske U,i!e %ro! 8;/</EEH od .2) dee#%ra .88;)3odi,e ko!$ dr*a&e

B"a,ie #ora!$ i,kor4orirati $ s&o!e 5ako,e $ 4ar,iB,o# i ka5,e,o# 4ost$4k$) U Usta&$ +I> kao

!eda, od ,a!&ii? &ri!ed,osti $sta&,o3 4oretka ,a&ede,a !e s4o",a ra&,o4ra&,ost) Os,o&,a odred%a

o&o3 5ako,a ko!o# se $s4osta&"!a 3ara,i!a ra&,o4ra&,osti $ s&i# s(era#a dr$t&a od,os,o ,aBe"o

ra&,o4ra&,osti @e&a" tret#e,t 4ro4isa,a !e U4$to# Vi!e'a E&ro4ske U,i!e ;/1;/EEH od 8)

(e%r$ara .8;) 3odi,e0 sta& 2)0 a o&i# 5ako,o# o,a se i,kor4orira $ ,a 4ra&,i siste#) Sa# 4o!a#



diskri#i,ai!e $k"!$Be, !e $ o&a! 5ako, s ,a#!ero# da se $ 4raksi "ake ra5"ik$!$ sit$ai!e $ ko!i#a

se 4o os,o&$ s4o"a odre6e,a oso%a do&odi $ ra5"iBit$ 4o5ii!$0 r!) ra5"iBito tretira 4o os,o&$ s4o"a)

De(i,ii!a !e i5&ede,a i5 4rakse E&ro4sko3 s$da 5a "!$dska 4ra&a i $te#e"!e,a !e ,a B"a,$ .9)

E&ro4ske ko,&e,i!e i di!e"o# 4re$5eta i5 $4$te Mi,istarsko3 &i!e'a E&ro4ske U,i!e 8;/</EEH od

.2)dee#%ra .88;)3odi,e)

28

Ra5"iko&a,!e direkt,e i i,direkt,e diskri#i,ai!e i do4$ta,!e 4o5iti&,ediskri#i,ai!e !e is4$,!e,!e ,a#!ere dr*a&e da se $ sk"ad$ sa 4o5iti&,i# isk$st&i#a dr$3i?

e&ro4ski? 5e#a"!a ,a isti# 4ri,i4i#a re3$"ie ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) Nad5or ,ad 4ri#!e,o#

5ako,a0 tako6er !e !eda, od &a*,i!i? e"e#e,ata ko!i ,aroBito $ (a5i 4ri#!e,e 5ako,a i#a 5,aBa!,$

$"o3$) Za &re,!e ,ad5ora 4otre%,o !e str$B,o oso%"!e ko!e 'e %iti $ sit$ai!i da 4ro&ede odre6e,e

akti&,osti kao i da adek&at,o 4rati !e"ok$4,o sta,!e) Na ,i&o$ +I> (or#ira,a !e A3e,i!a 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a kao ,o&o ti!e"o) A3e,i!a !e 5a!ed,iBko ti!e"o d&a resor,a #i,istarst&a ko!a se

$ &e' 4osto!e'o! or3a,i5ai!i Vi!e'a #i,istara +I> %a&e 4ita,!i#a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a od,os,o

4ra'e,!e# 4ri#!e,e #e6$,arod,i? ko,&e,i!a i 4rotoko"a) Pri!ed"o3 5a (or#ira,!e 5a!ed,iBko3 ti!e"a

!e &ie eko,o#ske 4rirode radi $tede $ (i,a,sira,!$ i radi 4o&e5i&a,!a $"o3e o&a d&a #i,istarst&a)

Ka5,e,e odred%e 4redsta&"!a!$ 4ro&ed%$ B"a,a 2) U4$te Vi!e'a E&ro4ske U,i!e %ro! ;2/../EEH)

Pro4isi&a,!e ka5,e,i? odred%i !e ,$*,o 4o3oto&o radi %o"!e 4ri#!e,e o&o3 5ako,a i dr$t&e,e

4re&e,i!e) P$,a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ dr$t&$ i !aBa,!e ,!i?o&e ra&,o4ra&,e $"o3e !e 4osti5a,!e

i"!a o&o3 Zako,a) Pored ,a&ede,o3 4ri?od od ka5,i #o*e se koris,o $s#!eriti ,a 4ro#o&ira,!e

ra&,o4ra&,osti0 rea"i5ai!$ odre6e,i? 4ro!ekata i 4ro3ra#a ko!i i#a!$ 5a i"! rea"i5ai!$ i"!e&a o&o3

Zako,a i $,a4re6e,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) U sk"ad$ s B"a,o# 1.) Zako,a o ra&,o4ra&,ostis4o"o&a $ +I> 4ro4isa,e s$ o%a&e5e &"asti $ &e5i s 4od$5i#a,!e# od3o&ara!$'i? #!era radi

4ro&ed%e odreda%a Zako,a0 $k"!$B$!$'i: do,oe,!e 4ro3ra#a #!era radi 4osti5a,!a !ed,akosti

s4o"o&a $ s&i# 4odr$B!i#a i ,a s&i# ra5i,a#a &"asti do,oe,!e ,o&i?0 i"i i5#!e,a 4osto!e'i?

5ako,a radi $sk"a6i&a,!a s odred%a#a Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> osi3$ra,!e s$dske

5atite0 kako 3ra6a,ske tako i ka5,e,e0 $ s&i# s"$Ba!e&i#a 4o&rede odreda%a Zako,a osi3$ra,!e i

&o6e,!e statistiBki? 4odataka ra5&rsta,i? 4re#a s4o"$ $ s&i# 4ri&red,i# s$%!ekti#a0 4ri&at,i# i

dr*a&,i# 4od$5e'i#a0 dr*a&,i# i !a&,i# or3a,i5ai!a#a i i,stit$i!a#a0 kao i 4rist$4 ti#

i,(or#ai!a#a) +I> !e dio 4roesa 4roire,!a E$ro4ske U,i!e i B"a,ia !e Vi!e'a E&ro4e) Us"o&i 5a

4ro#o&ira,!e !ed,akosti s4o"o&a0 to !e 5a?t!e& Vi!e'a E&ro4e0 te#e"!e se ,a Ok&ir,o! strate3i!i

E&ro4ske U,i!e 5a !ed,akost s4o"o&a i od,ose se ,a s&e as4ekte $ &e5i s !ed,akosti $ eko,o#sko#0

soi!a",o# i i&i",o# *i&ot$0 !ed,akosti $ od"$Bi&a,!$ i 3e,der $"o3a#a i stereoti4i#a0 s i"!e#59 Kotori'0 S) @1<) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ #e6$,arod,i# dok$#e,ti#a) Mi,istarst&o 5a "!$dska 4ra&a ii5%!e3"ie +I>0 Sara!e&o0 str) ;8)



4ro#ia,!a do%re 4rakse $ do#e,i 3e,der-!ed,akosti0 4o&e'a,!a ra5$#i!e&a,!a 3e,der-

diskri#i,ai!e i 4r$*a,!a 4o#o'i k"!$B,i# s$dio,ii#a $ %or%i 4roti& 3e,der-,e!ed,akosti) Dr*a&e

B"a,ie Vi!e'a E&ro4e o%a&e5,e s$ osi3$rati da ,!i?o&e i,stit$i!e 4ro&ode 5ako,oda&st&o ko!e se

od,osi ,a !ed,akost i ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 to !e 4ro4isa,o $ ,a!&e'e# %ro!$ i,str$#e,ata o

"!$dski# 4ra&i#a) Hi"! !e da se ide,ti(iira!$ 3"a&,e 4re4reke 5a ra&,o4ra&,o s$d!e"o&a,!e *e,a $od,os$ ,a #$kare $ 4odr$B!$ 4o"itike0 eko,o#i!e i k$"t$re)

.1.1. @cjena stanja o us%la'enosti !ro!isa na nivou "a%onodavne= i"vršne i suds%e vlasti u 5osni

6ercegovini= ederaciji 5osne 6ercegovine i &e!ublici Sr!s%oj sa :a%onom o ravno!ravnosti

s!olova u 5osni 6ercegovini

U 4ost$4k$ a,a"i5e re(erira"i s#o se ,a 4ra&,i ok&ir od 4reko . 4ro4isa sa s&i? ,i&oa

or3a,i5ira,!a &"asti $ +I> @od o4'i,e do dr*a&e) A,a"i5$ s#o &ri"i ,a os,o&$ s"i!ede'i?

k&a,titati&,i? i,dikatora o $sk"a6e,osti 4ro4isa sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> i

#e6$,arod,i# sta,dardi#a i5 o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i to: .) sadr*e "i 4ro4isi ,or#e ko!i#a

se 5a%ra,!$!e diskri#i,ai!a ,a os,o&i s4o"a G $ 4ita,!i#a ko!a re3$"ira!$ ti 4ro4isi 1) sadr*e "i

4ro4isi ,or#e ,a te#e"!$ ko!i? se0 ,a ,e4osreda, i"i 4osreda, ,aBi,0 diskri#i,ira !eda, s4o" $

4roes$ od"$Bi&a,!a 7) !e "i 4ro4isi#a $t&r6e, !ed,ak tret#a, #$karaa i *e,a $ 4ost$4k$

ka,didira,!a i i5%ora0 i#e,o&a,!a i 4osta&"!e,!a $ ti!e"i#a 5ako,oda&,e0 i5&r,e i s$dske &"asti0 kaoi $ ti!e"i#a $4ra&"!a,!a 9) sadr*e "i 4ro4isi ,or#e ko!e o#o3$'$!$ da se $ 4o&o"!,i!i 4o"o*a!

sta&"!a!$ #$kari i"i *e,e toko# o%a&"!a,!a !a&,e ($,ki!e ,a ko!$ s$ i5a%ra,i0 i#e,o&a,i i"i

4osta&"!e,i 2) sadr*e "i 4ro4isi o%a&e5$ ra&,o4ra&,e 5ast$4"!e,osti s4o"o&a $ ti!e"i#a &"asti0

60 Pos"o&,ik Predsta&,iBko3 do#a Par"a#e,tar,e sk$4ti,e +os,e I >ere3o&i,e @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro!1/ Pos"o&,ik Do#a ,aroda Par"a#e,tar,e sk$4ti,e +os,e I >ere3o&i,e @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro! 1;/Pos"o&,ik o rad$ Preds!ed,it&a +os,e I >ere3o&i,e @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro! 12/. Zako, o $4ra&i +os,e I>ere3o&i,e @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro! 71/1 Zako, o Vi!e'$ #i,istara +os,e I >ere3o&i,e @=S"$*%e,i3"as,ik +I>=0 %ro! 7/7 Zako, o #i,istarski# i#e,o&a,!i#a0 i#e,o&a,!i#a B"a,o&a Vi!e'a #i,istara i dr$3i#i#e,o&a,!i#a +os,e I >ere3o&i,e @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro! 7;/7 Pos"o&,ik o rad$ Vi!e'a #i,istara +os,e I>ere3o&i,e @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro! 11/7 Zako, o #i,istarst&i#a i dr$3i# ti!e"i#a $4ra&e +os,e I>ere3o&i,e @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro!: 2/70 91/70 1/90 91/9 Zako, o tre5or$ i,stit$i!a +os,e I>ere3o&i,e @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro! 79/1 Zako, o s$ko%$ i,teresa $ i,stit$i!a#a &"asti $ +os,e I>ere3o&i,e @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro! ./1 i .1/9 Zako, o 4o"itiBki# or3a,i5ai!a#a @=S"$*%e,i "ist R +I>=0 %ro! 1;/8. Zako, o (i,a,sira,!$ 4o"itiBki? 4arti!a @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro! 11/ Zako, o Visoko#s$dsko# i t$*i"aBko# &i!e'$ +os,e I >ere3o&i,e @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro! 12/9 Zako, o dr*a&,o! s"$*%i $i,stit$i!a#a +os,e I >ere3o&i,e @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro! .8/10 9/90 1/9 i 7;/9 Zako, o $dr$*e,!i#a i(o,dai!a#a +os,e I >ere3o&i,e @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro! 71/.0 i dr$3i 4ro4isi ko!i sadr*e odred%e o i5%or$0i#e,o&a,!$0 4osta&"!a,!$ oso%a ,a !a&,e ($,ki!e i $stro!st&$ s&i? ti!e"a ,a ko!e se od,osi Zako, o #i,istarski#i#e,o&a,!i#a0 i#e,o&a,!i#a Vi!e'a #i,istara i dr$3i# i#e,o&a,!i#a $ +os,i I >ere3o&i,i)



od,os,o $ ti!e"i#a $4ra&"!a,!a ) sadr*e "i 4ro4isi o%a&e5$ ra5&rsta&a,!a statistiBki? 4odataka

4re#a 4ri4ad,osti s4o"$0 ko!e &ode ti!e"a &"asti i $4ra&"!a,!a ;) !es$ "i 4ro4isi 4isa,i 3e,der-

se,5iti&,i# !e5iko#)

A,a"i5a 4ro4isa ,a dr*a&,o#0 e,titesko#0 ka,to,a",o# i o4ti,sko# ,i&o$ sa as4ekta ,!i?o&e

$sk"a6e,osti sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> 4oka5a"a !e da $ 88 s"$Ba!e&a 4ro4isi,is$ $sk"a6e,i sa ,a&ede,i# 5ako,o# iako !e o%a&e5a $sk"a6i&a,!a 4ro4isa sa Zako,o# o

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 $t&r6e,a $ B"a,$ 7) sta& 1) Zako,a) I5$5etak $ o&o# s#is"$ $ $sk"a6e,osti

sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 4redsta&"!a!$ s"i!ede'i 5ako,i.

Os,o&,i 4ro%"e#i da %i 4ro4isi %i"i $sa3"ae,i sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> se

o3"eda!$ $: ,edostatk$ odred%i i i,str$#e,ata ko!e re3$"i$ 4ri#!e,$ 5ako,a i odred%i o sa,ki!a#a

5a kre,!e 5ako,a sa,ki!a#a 5a 4o&red$ 5ako,a ko!e $k"!$B$!$ sa#o 4rekra!e ,aBe",o#

re3$"isa,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ odre6e,i# o%"asti#a to i,direkt,o $ka5$!e ,a oBeki&a,!e

5ako,oda&a da 'e 5ako,i ko!i re3$"i$ ko,kret,e o%"asti 1 deta"!,i!e re3$"isati i ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a $ o&i# o%"asti#a ,esk"ad$ i5#e6$ 5ako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i 5ako,a ko!i re3$"i$

odre6e,$ o%"ast to !e i5&or 4ro%"e#a $ 4ri#!e,i 5ako,a teko'a#a da se0 5%o3 s$ko%a ,ad"e*,osti0

#e6$ i,stit$i!a#a ,ad"e*,i# 5a 4ri#!e,$ 5ako,a !as,o "oira od3o&or,ost 5a 4ri#!e,$ 5ako,a o

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Stat$s 5ako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ 4ra&,o# siste#$ !e !ed,o od

4ita,!a $ &e5i sa ko!i# 4osto!e 4raktiB,i 4ro%"e#i i ,era5$#!e&a,!e) O&a! 5ako, !e sa !ed,e stra,e

sadr*i,ski 4o&e5a, sa o4ti# a,tidiskri#i,aio,i# 5ako,o#) Sa dr$3e stra,e0 %$d$'i da re3$"ie

&ie ra5"iBiti? o%"asti0 ,aroBito o,e ko!e se 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a s#atra!$ 4ose%,o 5,aBa!,i#0o, !e sadr*i,ski 4o&e5a, i sa ,i5o# 5ako,a od ko!i? s&aki re3$"ie ,ek$ 4ose%,$ o%"ast dr$t&e,o3

*i&ota) Teko'e ko!e ot$da ,asta!$ s$ ,a!Be'e &e5a,e 5a 4ro%"e# sadr*i,sko3 ra53ra,iBe,!a @o%i#a0

k&a"iteta i o%$?&at,osti #ateri!e ko!$ re3$"ie 5ako, o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a sa !ed,e stra,e0 i

a,tidiskri#i,aio,i 5ako, od,os,o 5ako,i ko!i re3$"i$ 4ose%,e o%"asti0 sa dr$3e stra,e) L$ta,!a $

4raksi kre'$ se i5#e6$ kra!,osti od ko!i? !e ,a !ed,o! stra,i o,a ko!a 5ako, o ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a @%e5 &a"!a,o3 (or#a",o 4ra&,o3 $te#e"!e,!a s#atra ,eko# &rsto# os,o&,o3 @ko"ok&i!a",o

siste#ski 5ako,0 kro&,i 5ako, 5ako,a0 do o,i? ,a dr$3o! stra,i ko!a o&a! 5ako, s#atra!$

61 Zako, o dr*a&,o! s"$*%i $ i,stit$i!a#a +I> @B") .2) Zako, o rad$ $ i,stit$i!a#a +I> @B") 7)0 <)a0 <)e i <)dZako, o rad$ F+I> @B") 2) Zako, o rad$ Re4$%"ike Sr4ske @B") 2)0 B") 2) sta& @70 9;)0 21)0 ;8)0 .;)0 ...) i ..1)Zako, o 4osredo&a,!$ $ 5a4o"!a&a,!$ i 4ra&i#a 5a &ri!e#e ,e5a4os"e,osti @B") 2) i B") 2) sta& @7 Zako, o rad$ $i,stit$i!a#a +I> @B") 27)a0 <)a0 <)%0 <)d0 <)e0 <)( i .1) Zako, o 4ro(esio,a",o! re?a%i"itai!i0 os4oso%"!a&a,!$i 5a4o"!a&a,!$ i,&a"ida Re4$%"ike Sr4ske @B") 9)0 2)0 79)0 7<)0 22) sta& @7 i 2<) Zako, o 4o"ii!ski# s"$*%e,ii#aRe4$%"ike Sr4ske @B") 8.) Zako, o !a&,o# radio-te"e&i5i!sko# ser&is$ +I> @B") ;) sta& @20 <) sta& @70 .2) sta& @70.) sta& @10 17) sta& @90 1) sta& @.0 7;)a0 99)a Zako, o ko#$,ikai!a#a +I> @B") 7) sta& @9 taBka @(0 7) sta& @9097) sta& @90 98)a)62 N4r) 5dra&st&o0 o%ra5o&a,!e0 4orodiB,o0 rad,o0 soi!a",o0 ka5,e,o 5ako,oda&st&o i s")



s&o!e&rs,o# kodi(ikai!o# o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a to se o3"eda $ sadr*a!$ 5ako,a ko!i

o%$?&ata &ie 4ose%,i? o%"asti i $ ok&ir$ ,!i? deta"!,o re3$"ie s&a @i"i ,a!&e'i %ro! 4ita,!a

5,aBa!,i? 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) PraktiB,e 4os"!edie 4r&o3 4rist$4a o3"eda!$ se $ 5a?t!e&$ da

se 5ako,i ko!i re3$"i$ 4ose%,e o%"asti sadr*i,ski $sk"ade sa 5ako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 !er

se o&a! 4os"!ed,!i s#atra ,eko# &rsto# os,o&,o3 5ako,a0 a 5ako,i ko!i re3$"i$ 4o!edi,e o%"asti 4ose%,i# 5ako,i#a Bi!i %i sadr*a!0 4re#a o&o# sta,o&it$0 #orao %iti $sk"a6e, sa os,o&,i#

5ako,o#) Za?t!e& da se 5ako,i ko!i re3$"i$ 4ose%,e o%"asti $sa3"ase sa 5ako,o# o ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a ,is$ 4ra&,o $te#e"!e,i0 ,iti 4osto!e 4ra&,i i,str$#e,ti ko!i %i to #o3"i da osi3$ra!$0 #a

ko"iko "o3iB,o i53"eda"o 5a?t!e&ati sadr*i,sk$ $sk"a6e,ost 4ro4isa) Zako,i o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a

,i 4o Be#$ se ,e ra5"ik$!$ od s&i? dr$3i? 5ako,a) O,i ,e#a!$ 4ose%a, stat$s $ 4ra&,o# siste#$

dr$3aBi!i od stat$sa %i"o ko3 dr$3o3 5ako,a) Zako, se ,e do,osi 4o 4ose%,o! 5ako,oda&,o!

4roed$ri7 ko!a %i se ra5"iko&a"a od 4ost$4ka 4o ko#e se $s&a!a!$ dr$3i 5ako,i0 i ko!a %i @4od

4ret4osta&ko# da !e 4ro4isa,a $sta&o# 5ako,$ o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a #o3"a osi3$rati 4ose%a,

stat$s $ 4ra&,o# siste#$) Sa#o $ to# s"$Ba!$ 5a?t!e& 5a $sk"a6i&a,!e# 5ako,a ko!i re3$"i$

4ose%,e o%"asti sa 5ako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i#ao %i $4orite $ 4ra&,o# 4oretk$)

PraktiB,a ko,sek&e,a dr$3o3 4rist$4a o3"eda"a %i se $ 4ro%"e#i#a ko!i %i ,asta"i $ 4ok$a!$ da se

sadr*i,ski o4ti#a"i5$!e od,os 5ako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i 5ako,a ko!i re3$"i$ 4ose%,e

o%"asti i 4osta&e !as,i kriteri!$#i sadr*i,sko3 ra53ra,iBe,!a #ateri!e ko!i ,e'e do&oditi $ 4ita,!e

re3$"ati&$ @sadr*a!0 o%i# i k&a"itet 5ako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 a"i ,i 5ako,a ko!i re3$"i$

4ose%,e o%"asti) Zako, o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,e $4$'$!e ,a i#4"e#e,taio,e i,str$#e,te9

) ak i 4od 4ret4osta&ko# da !e 5ako, ,aBe",o2 i"i ko,kret,i!e re3$"isao ko,tro"$ ,ad 4ri#!e,o#

5ako,a0 odredio s$%!ekte od3o&or,e 5a 4ri#!e,$ 5ako,a i ,!i?o&e ,ad"e*,osti0 o&e odred%e 5ako,a

s$ ,e4ri#!e,!i&e0 !er ,edosta!e o4eraio,a"i5ai!a i,st$#e,at ,eo4?od,i? 5a i#4"e#e,tai!$ 5ako,a)

Pod5ako,ski akti &"ade i #i,istarsta&a s$ i,str$#e,ti i#4"e#e,tai!e) Me6$ i,str$#e,ti#a &a*,i#

5a ost&ari&a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i &o6e,!e 4o"itike !ed,aki? #o3$',osti 4ose%,o #!esto

4ri4ada i,str$#e,ti#a oso%e,i# 4o to#e to ,a!,e4osred,i!e s"$*e 4ri#!e,i s&i? 4ro4isa ko!i

re3$"i$ ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) To s$ &"adi,e $red%e 5a s4ro&o6e,!e 5ako,a i 4ose%,i 4od5ako,ski

akti ko!e0 $ ok&ir$ s&o!e ,ad"e*,osti do,ose #i,istarst&a0 a ko!i#a se %"i*e re3$"i$ 4ita,!a &a*,a 5a

4ri#!e,$ 5ako,a) I #ada !e 4ro%"e# 4ri#!e,e 5ako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a!&a*,i!i 4ro%"e#0

i,str$#e,ti 4ri#!e,e 5ako,a ko!i ,edosta!$ ,is$ $ (ok$s$ 4a*,!e) O ,!i#a se o5%i"!,i!e ,e ras4ra&"!a)63 N4r) k&a"i(iko&a,a &e'i,a ko!o# se 5ako, $s&a!a0 e&e,t$a",i 5ako,oda&,i re(ere,d$# 5a $s&a!a,!e 5ako,ak&a"i(iko&a,i 4red"a3aBi 5ako,a i dr)64 N4r) $red%e &"ade 4ra&i",ii0 $4$tst&a i dr$3i akti od3o&ara!$'i? #i,istarsta&a i dr)65 N4r) B"a, 1.) Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a +I>66 N4r) B"a, 11 i 71 Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a Hr,e Core



Nis$ 4ri#!et,a ,asto!a,!a da se ,edosta!$'i i,str$#e,ti ,or#ati&,o $sta,o&e0 da se de(i,ie ,!i?o&a

4riroda;0 &rste @&"adi,i akti0 4ro4isi #i,istarst&a i s") i sadr*a!0 da se odrede s$%!ekti ko!i ,ose

4roes 4ri#!e,e 5ako,a0 da se ko,kreti5$!$ @i ra53ra,iBe ako ,a 4ri#!e,i 5ako,a radi &ie s$%!ekata

,!i?o&e ,ad"e*,osti i od3o&or,osti 5a 4ri#!e,$ 5ako,a0 !ed,o# r!eB!$ da se re3$"i$ i,str$#e,ti i

4roed$re %e5 ko!i? ,i!e #o3$'e osi3$rati e(ikas,$ 4ri#!e,$ 5ako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)R!ea&a,!e 4ret?od,o ,a&ede,i? 4ita,!a 5a $sk"a6i&a,!e 4ro4isa sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a &a*,o !e sa !o !ed,o3 sta,o&ita0 a to !e i5&!eta&a,!e 4o Ko,&e,i!i o e"i#i,isa,!$ s&i?

o%"ika diskri#i,ai!e *e,a i or3a,i5o&a,!e akti&,osti $ 4ri4re#i ,aio,a",i? i5&!eta!a)

.2. :a%on o "abrani dis%riminacije u 5osni 6ercegovini ;<Službeni glasni% 56<= broj (>/?

S"iB,o kao i 4ri"iko# i5rade direkti&a E&ro4ske U,i!e ko!e se od,ose ,a ra&,o4ra&,ost i 5a%ra,$

diskri#i,ai!e0 i $ +I> i,ii!ati&$ 5a i5rad$ !edi,st&e,o3 5ako,a ko!i %i ,$dio #e?a,i5#e 5a 5atit$

od diskri#i,ai!e 4okre,$"e s$ or3a,i5ai!e i&i",o3 dr$t&a) +or%a 4roti& s&i? o%"ika

diskri#i,ai!e i 4ro#o&ira,!e ra&,o4ra&,osti 5a?t!e&a 4ri#!e,$ &e'e3 %ro!a i,str$#e,ata ,a

ra5"iBiti# ,i&oi#a) Direkti&a Vi!e'a 1/97/EZ o 4ri#!e,i ,aBe"a ra&,o4ra&,osti oso%a0 %e5 o%5ira

,a ,!i?o&o ras,o i"i et,iBko 4ori!ek"o i Direkti&a Vi!e'a 1/;</EZ o $s4osta&i ok&ira 5a !ed,ak

tret#a, ,a 4odr$B!$ 5a4o"!a&a,!a i oda%ira 5&a,!a 4redsta&"!a!$ k"!$B,e dok$#e,te $ ra5&o!$

5ako,oda&st&a $ o%"asti diskri#i,ai!e ,a ,i&o$ E&ro4ske U,i!e i o&e direkti&e s$ i#a"e 5,aBa!a,$tia! ,a i5rad$ o&o3 Zako,a) Us&a!a,!e !edi,st&e,o3 Zako,a o 5a%ra,i diskri#i,ai!e

4odra5$#i!e&a $&o6e,!e ,o&i? ko,e4ata $ !eda, 4ra&,i siste#) Pri!e $s&a!a,!a o&o3 Zako,a kao

i,st$#e,ti 5a 5atit$ od diskri#i,ai!e s$ s#atra,i sa#o Do# 5a "!$dska 4ra&a 5a +I>0 od,os,o

Usta&,i s$d +I>0 a"i o&i# Zako,o# se iri %ro! ti!e"a ko!a ,$de 5atit$ od diskri#i,ai!e0 te se

s$dska 5atita 4o&!era&a i o4'i,sko# ,i&o$ s$dske &"asti) U4ra&o 5%o3 o&e Bi,!e,ie 'e 4o!#o&i

,e4osred,e i 4osred,e diskri#i,ai!e0 $5,e#ira&a,!a i seks$a",o3 $5,e#ira&a,!a 4redsta&"!ati

ko,e4te ko!i 'e %iti ,a!4ro%"e#atiB,i!i 5a ra5$#i!e&a,!e i 4ri#!e,!i&a,!e0 a 4ra&os$6$ 'e %iti

4otre%a, &e'i %ro! 4ri#!era i5 4rakse kako %i se $ 4ot4$,osti st&ori"a s"ika o 5,aBa!$ o&o3 Zako,a)

Hi"! !e sto3a 4r&e,st&e,o da se a,a"i5ira!$ odred%e o&o3 Zako,a kako %i se o#o3$'i"o e(ikas,i!e

5a3o&ara,!e i 4ro#o&ira,!e ra&,o4ra&,osti $ dr$t&$0 od,os,o da $ka*e ,a s&e 4red,osti o&o3

Zako,a $ s$dsko! 5atiti od diskri#i,ai!e) O&i# 5ako,o# $s4osta&"!a se ok&ir 5a ost&ari&a,!e

!ed,aki? 4ra&a i #o3$',osti s&i# "ii#a $ +I> i $re6$!e siste# 5atite od diskri#i,ai!e i $t&r6$!$

67 N4r) #o,itori,3 G 4ra'e,!e 4ri#!e,e 5ako,a0 ,ad5or0 ko,tro"a i5&re,!a i dr)



se od3o&or,osti i o%a&e5a 5ako,oda&,e0 s$dske i i5&r,e &"asti $ +I>0 kao i 4ra&,i? "ia i

4o!edi,aa ko!i &re !a&,a o&"ate,!a @$ da"!e# tekst$: ,ad"e*,e i,stit$i!e +I>0 da s&o!i#

d!e"o&a,!e# o#o3$'e 5atit$0 4ro#o&ira,!e i st&ara,!e $s"o&a 5a !ed,ako 4ost$4a,!e)

Zako, o 5a%ra,i diskri#i,ai!e !e od&o!io 4o!a# diskri#i,ai!e od 4o!#o&a ,e4osred,o30

4osred,o3 i osta"i? o%"ika diskri#i,ai!e $ ko!i#a !e de(i,ira, sadr*a! ra5"iBito3 4ost$4a,!a)Ra5d&a!a,!e# 4o!#a diskri#i,ai!e od o%"ika ra5"iBito3 4ost$4a,!a0 4rire6i&aB Zako,a !e &!ero&at,o

,asto!ao da 4o#iri 5a?t!e&e ko!e 4red +I> 4osta&"!a a$is o##$,a$taire i de(i,ira,!e 4o!#a ,a

,aBi, kako !e to e"a%orira,o $ 4raksi E&ro4sko3 s$da 5a "!$dska 4ra&a $ 4o3"ed$ t$#aBe,!a B"a,a

.9) E&ro4ske Ko,&e,i!e 5a 5atit$ "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda) Do,oe,!e# 5ako,a ko!i

$s4osta&"!a!$ 5a%ra,$ diskri#i,ai!e $ do#a'e# 5ako,oda&st&$ st&ore, !e ok&ir 5a 5a%ra,$

diskri#i,ator,o3 4o,aa,!a od stra,e (i5iBki? oso%a0 Bi#e !e o&a 5a%ra,a i5 !a&,e 4re"a $ 4ri&at,$

s(er$0 %$d$'i da sada oso%a ko!a s#atra da !e *rt&a diskri#i,ai!e #o*e da 4okre,e 4ost$4ak 5a

5atit$ s&o3 4ra&a i %e5 $Be'a i,stit$i!a &"asti) Zako, 4red&i6a tri o%"ika ra5"iBito3 4ost$4a,!a ko!e

se o3"eda $ isk"!$Bi&a,!$0 o3ra,iBa&a,!$ i"i da&a,!$ 4red,osti) +it,o !e ,a3"asiti da !e $ B"a,$ 1)

korite,a ot&ore,a "ista ,aBi,a &re,!a ra5"iBito3 4ost$4a,!a) I4ak ako 4o3"eda#o odred%$ B"a,a )

@o%"ast 4ri#!e,e 4ri#!etit 'e#o da !e i o&d!e 5ako,oda&a 4ok$ao da $ to &e'o! #!eri $do&o"!i i

odred%a#a a$is o##$,a$taire a 4ose%,o direkti&a ko!e se od,ose ,a 5a%ra,$ diskri#i,ai!e)

Nai#e0 $ direkti&a#a $ 4ore6e,!$ sa ,ai# 5ako,o#0 a 5%o3 o3ra,iBe,osti ,ad"e*,osti ko!e s$ ,a

,i&o$ EU0 o%"asti ko!e s$ 4okri&e,e 5a%ra,o# diskri#i,ai!e s$ #,o3o $*e od o,i? ko!e s$

5a3ara,tira,e o&i# 5ako,o#)

1/. 7nali"a subsidijernog "a%onodavstva u !rioritetnim oblastima "načajnim "a ravno!ravnost

s!olova u 5osni 6ercegovini

1/.1. "borni "a%on 5osne 6ercegovine ;<Službeni glasni% 56<= broj 23>/1= /+>/2= />/2=

2/>/2= 2(>/2= /4>/4= 2/>/4= 2(>/(= (2>/(= *(>/(= ++>/(= 11>/*= 24>/*= 32>/+= 33>/- i 3+>/-?



I5%or,i# 5ako,o# +I>< $re6e, !e i5%or B"a,o&a i de"e3ata Par"a#e,tar,e Sk$4ti,e +I>0 B"a,o&a

Preds!ed,it&a +I>0 te 4ri,i4i 5a i5%or ,a s&i# ,i&oi#a &"asti) Pre#a o&o# Zako,$0 4ra&o 3"asa ,a

i5%ori#a 5a s&a 5ako,oda&,a ti!e"a &"asti @$k"!$B$!$'i i "oka",i ,i&o i#a s&aki

dr*a&"!a,i,/dr*a&"!a,ka +I> $4isa,/a $ +iraBki s4isak) A,a"i5o# odred%i o&o3 5ako,a &id"!i&o !e da

Zako, ,e sadr*i odred%e direkt,e diskri#i,ai!e *e,a/#$karaa $ 4ost$4k$ ka,didira,!a i i5%ora $ti!e"a &"asti) Zako, sadr*i odred%$ @B"a, 9).8 ko!a o%a&e5$!e 4o"itiBke s$%!ekte da 4ri"iko#

sasta&"!a,!a ka,didatski? "isti osi3$ra!$ ,a!#a,!e ./7 4ri4ad,ika/a #a,!e 5ast$4"!e,o3 s4o"a

@4ro4isa,a k&ota ,a 4ro4isa,i# #!esti#a0 a"i ,e o3ra,iBa&a &re#e,sk$ 4ri#!e,$ o&e odred%e)

Zako, sadr*i i o%a&e5$ He,tra",e i5%or,e ko#isi!e da s&e statistiBke 4odatke $ 4o!edi,i# i5%or,i#

(a5a#a ra5&rsta&a 4o s4o"$0 kao i o%a&e5$ da se $ sasta&$ o4'i,ski? i5%or,i? ko#isi!a i %iraBki?

od%ora osi3$ra ,a!#a,!e ./7 #a,!e 5ast$4"!e,o3 s4o"a) Me6$ti#0 o&ak&a odred%a ,i!e 4ro4isa,a

kada !e $ 4ita,!$ sasta& He,tra",e i5%or,e ko#isi!e0 ko!a !e ,a!od3o&or,i!a 5a 5ako,ito 4ro&o6e,!e

s&i? i5%or,i? rad,!i) Iako s$ 3e,der i,stit$io,a",i #e?a,i5#i0 $ sarad,!i sa i&i",i# dr$t&o#0

4ri"iko# i5#!e,a i do4$,a I5%or,o3 5ako,a +I> sta",o $4o5ora&a"i i 4red"a3a"i r!ee,!a Bi!a %i

i#4"e#e,tai!a osi3$ra"a &e'e $Be'e *e,a $ rad$ 5ako,oda&,i? ti!e"a0 ti 4ri!ed"o5i $ ko,aB,ii ,is$

$s&a!a,i) To se $ 4r&o# red$ od,osi"o ,a: isti tret#a, #$karaa i *e,a $ 4ost$4k$ sasta&"!a,!a

ka,didatski? "isti @2 #$karaa / 2 *e,a !ed,ake a,se #$kari#a/ka,didati#a i

*e,a#a/ka,didatki,!a#a $ 4redsta&"!a,!$ $ =$dar,i#= te"e&i5i!ski# ter#i,i#a i"i ,a =$dar,i#=

4redi5%or,i# sk$4o&i#a !ed,ake a,se i *e,a#a/ka,didatki,!a#a i #$kari#a/ka,didati#a $

4ost$4k$ $t&r6i&a,!a ,osioa ka,didatski? "isti ra&,o#!er,$ 5ast$4"!e,ost s4o"o&a $ sasta&$He,tra",e i5%or,e ko#isi!e #o3$',ost osi3$ra&a,!a &e'e3 %ro!a *e,a $ 5ako,oda&,i# ti!e"i#a

&"asti 4$te# 5at&ore,i? "isti i"i ko#4e,5ai!ski? #a,data) Ut&r6e,o !e da $ sada,!e# siste#$

ot&ore,i? "ista 4osto!i #o3$',ost koreki!e sta,!a sa#o $ ok&ir$ i5#!e,e odred%i o dod!e"i

ko#4e,5ai!ski? #a,data) Me6$ti#0 s o%5iro# da se ko#4e,5ai!ski #a,dati ,e dod!e"!$!$ ,a s&i#

,i&oi#a &"asti i da !e %ro! ko#4e,5ai!ski? #a,data &r"o o3ra,iBe,0 a,a"i5a !e 4oka5a"a da taka&

4rist$4 ,e %i %io do&o"!a, da se 4osti3,e kritiB,a #asa 5ast$4"!e,osti *e,a $ 4ar"a#e,ti#a0 ko!a $

sk"ad$ s #e6$,arod,i# sta,dardi#a Vi!e'a E&ro4e i5,osi ,a!#a,!e 9) Pred"o*e,o !e da se

B"a,o&i 7) do .< I5%or,o3 5ako,a do4$,e0 s ko,aB,i# $Bi,ko# 5at&ara,!a i5%or,i? "ista) To $!ed,o

5,aBi da 'e 3"asaBi ,a i5%or,i# #!esti#a s&o! 3"as #o'i 4o&!eriti !ed,o! 4o"itiBko! stra,i0 koa"ii!i0

"isti ,e5a&is,i? ka,didata i"i !ed,o# ,e5a&is,o# ka,didat$) O&ak&o r!ee,!e !e 4ri?&a'e,o $ 2 od

.2 5e#a"!a E&ro4ske U,i!e0 ko!e koriste 5at&ore,i siste# 3"asa,!a0 i $ ti# 5e#"!a#a 5ast$4"!e,ost

68 Par"a#e,tar,a sk$4ti,a +I> $s&o!i"a !e $ a$3$st$ 1.)3odi,e I5%or,i 5ako, +I>0 s ti# da s$ ,ako, to3a $ &ie,a&rata &re,e i5#!e,e i do4$,e o&o3 5ako,a



*e,a i5,osi: Ni5o5e#ska 70; Port$3a" 1.07 Nor&eka 7;08 4a,i!a 707 i Po"!ska 1090

to $ka5$!e ,a ra&,o4ra&,i!$ 5ast$4"!e,ost s4o"o&a ,e3o $ 5e#"!a#a ko!e koriste siste# ot&ore,i?

ka,didatski? "ista)8 I5$5etak od o&o3 4ra&i"a s$ ska,di,a&ske 5e#"!e0 a"i se i kod ,!i? 4ri#!e'$!e da

sa#o #a"i %ro! 3"asaBa koristi #o3$',ost da&a,!a 3"asa 4o!edi,aB,o# ka,didat$ @is4od 7);

I5%or,i 5ako, +I> $sa3"ae, !e sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> $ s#is"$ Pre4or$keRe @17 7 Od%ora #i,istara Vi!e'a E&ro4e ko!i# !e $t&r6e,o da $ra&,ote*e,a 4artii4ai!a *e,a i

#$karaa 5,aBi da 5ast$4"!e,ost %i"o *e,a %i"o #$karaa $ %i"o ko!e# ti!e"$ ko!e od"$B$!e $

4o"itiBko# i"i !a&,o# *i&ot$ ,e %i s#!e"a 4asti is4od 9) Mi,i#$# od 9 !e $sta,o&"!e, i

Re5o"$i!o# E&ro4sko3 Par"a#e,ta o ra&,o#!er,o# $Be'$ *e,a i #$karaa $ od"$Bi&a,!$ od

.<).)1.)3odi,e)

I5%or,i 5ako, $ +I> ,i!e $sa3"ae, sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a to !e &id"!i&o $

B"a,o&i#a ;). do ;)90 ko!i# se $t&r6$!$ 4ra&i"a 4o,aa,!a 5a 4o"itiBke stra,ke0 koa"ii!e0 "iste

,e5a&is,i? ka,didata i ,e5a&is,e ka,didate !er ,e sadr*i odred%e $ sk"ad$ sa ko!i# s$%!ekti $

i5%or,o# 4roes$ ,e s#i!$ $4otre%"!a&ati !e5ik ko!i# se diskri#i,ira!$ ka,didati ,a os,o&$ s4o"a

5ako, !e 4isa, $ #$ko# rod$ to $ 4raksi i5a5i&a 4osred,$ diskri#i,ai!$ $ s#is"$ da se

4re(erira!$ #$kari $ 4ost$4k$ ka,didira,!a i i5%ora $ ti!e"i#a 5ako,oda&,e &"asti)

I5%or,i 5ako, +I> 4otre%,o !e $sk"aditi sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ di!e"$ ko!i se

od,osi ,a 5a%ra,$ diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a0 ,asi"!a ,a os,o&$ s4o"a0 $5,e#ira&a,!a0

seks$a",o3 $5,e#ira&a,!a $ 4ost$4k$ ka,dido&a,!a i i5%ora odred%i ko!e se od,ose ,a 4ost$4ak

ka,dido&a,!a $ Do# ,aroda Par"a#e,tar,e sk$4ti,e +I>0 Do# ,aroda Par"a#e,ta F+I> i Vi!e'a,aroda Narod,e sk$4ti,e Re4$%"ike Sr4ske0 $ s#is"$ da ,a ka,didatski# "ista#a %$d$ ra&,o4ra&,o

5ast$4"!e,i ka,didati o%a s4o"a odred%i o o%a&e5,o! $4otre%a 3e,der se,5iti&,o3 !e5ika0 a

4re&as?od,o $ 4isa,!$ ,a5i&a ($,ki!a $ ka,didaio,o# i i5%or,o# 4ost$4k$ @,4r)

ka,didat/ka,didatki,!a0 B"a,/B"a,ia i dr))

1/.2. :a%oni o radu i "a!ošljavanju na nivou 5osne 6ercegovine= ederacije 5osne

6ercegovine= &e!ubli%e Sr!s%e i 5rč%o Distri%ta 5osne 6ercegovine

+I> !e ad#i,istrati&,o s"o*e,a dr*a&a0 5%o3 Be3a s$ sta,dardi i 4ri#!e,a "!$dski? 4ra&a

,e$!ed,aBe,i) S o%5iro# da s$ Zako, o 5a%ra,i diskri#i,ai!e $ +I> i Zako, o ra&,o4ra&,osti69 Poti'0 J) @1) Rod,a ra&,o4ra&,ost) He,tar 5a ed$kai!$0 sa&!eto&a,!e i istra*i&a,!e0 Za3re%0 str) ;) 70 Pr"!aBa0 I) @1.1) Ce,der Pers4ekti&e) K$"t$r,i e,tar0 Za3re%0 str) 9)



s4o"o&a do,ese,i 1.)3odi,e ?ar#o,i5ai!a rad,o3 5ako,oda&st&a sa o&i# 5ako,i#a tek 4redsto!i

,a s&i# ,i&oi#a &"asti $,$tar !a&,o3 i 4ri&at,o3 sektora) O&d!e tre%a ,a4o#e,$ti da !e0 s o%5iro#

,a 4od!e"e ,ad"e*,osti ,a &ie ,i&oa0 kor4$s rad,o3 5ako,oda&st&a $ +I> 5aista &e"iki0 te 'e i o&a

Bi,!e,ia si3$r,o i3rati $"o3$ $ s4ori!o! i#4"e#e,tai!i ,a&ede,i? 5ako,a) Dak"e0 kada 3o&ori#o o

5ako,oda&st&$ i5 o%"asti rad,i? od,osa o,o !e 3oto&o isk"!$Bi&o $ ,ad"e*,osti e,titeta0 od,os,o+rBko Distrikta +I>) I5$5etak s$ 4ita,!a i#i3rai!e i i5%!e3"ia @B"a, III/.)( Usta&a +i>0 te

re3$"ira,!e rad,i? od,osa 5a $4os"e,ike $,$tar i,stit$i!e +I>) U 4o3"ed$ rad,i? od,osa

5ako,oda&st&o ,a dr*a&,o# ,i&o$ se tako s&odi ,a Zako, o rad$ $ i,stit$i!a#a +I> i Zako, o

dr*a&,o! s"$*%i $ i,stit$i!a#a +I>) U od,os$ ,a ra,!i&e i #ar3i,a"i5ira,e 3r$4e %it,o !e ,a3"asiti

da o%a 5ako,a sadr*e odred%e o 5a%ra,i diskri#i,ai!e 4ri"iko# 5a4o"!a&a,!a i to $ B"a,$ ) Zako,a

o rad$ $ i,stit$i!a#a +I> i B"a,$ 17) Zako,a o dr*a&,o! s"$*%i $ i,stit$i!a#a +I>) Za ra5"ik$ od

B"a,a II/9 Usta&a +I>0 t!e"es,e 4oteko'e0 od,os,o i,&a"id,ost0 s$ direkt,o ,a%ro!a,i kao os,o& 4o

ko!e# !e 5a%ra,!e,a diskri#i,ai!a $ o%a 5ako,a) Staros,a do%0 kao os,o& 4o ko!e# !e 5a%ra,!e,a

diskri#i,ai!a0 ,a&ede,a !e $ Zako,$ o dr*a&,o! s"$*%i $ i,stit$i!a#a +I>) Dok !e seks$a",a /

s4o",a or!e,tai!a kao os,o& 4o ko!e# !e 5a%ra,!e,a diskri#i,ai!a %i"a sa#o ,a&ede,a $ Zako,$ o

rad$ $ i,stit$i!a#a +I>0 o&o !e i5#i!e,!e,o 5ad,!i# I5#!e,a#a i do4$,a#a Zako,a o dr*a&,o!

s"$*%i i5 18)3odi,e) U B"a,$ <) sta& 8) Zako,a istak,$to !e da str$kt$ra ok&ir,o tre%a odr*a&ati

et,iBk$ str$kt$r$ sta,o&,it&a +I> 4re#a 4os"!ed,!e# 4o4is$) Oso%e #"a6e od .< 3odi,a se ,e

#o3$ 5a4os"iti $ i,stit$i!a#a +I> 4re#a B"a,$ . sta& .) a"i,e!a a Zako,a o rad$ $ i,stit$i!a#a

+I> $ B"a,$ .9) sta& 1) 4ose%,o 5a%ra,!$!e 4os"oda&$/ki,!i da tra*i od *e,e ko!a se 4ri!a&"!$!e ,aras4isa,i !a&,i o3"as 4os"oda&a/ki,!e i"i !e &e' 5a4os"e,a kod 4os"oda&a/ki,!e da $radi test 5a

$t&r6i&a,!e tr$d,o'e) Tako6er $ B"a,$ 79) isto3 Zako,a0 4os"oda&$/ki,!i !e 5a%ra,!e,o od%iti da

5a4os"i *e,$ 5%o3 ,!e,e tr$d,o'e i"i !o! 5%o3 to3 sta,!a otka5ati $3o&or o rad$) "a,o&i 79 do 97

o&o3 Zako,a tretira!$ 5atit$ *e,e i #ateri,st&a) Zako, re3$"ira 4ita,!e 5atite ,a rad$ i 4ra&o

$4os"e,ika/e da od%i!e rad ,a s&o# rad,o# #!est$ i"i o%a&"!a,!e s&o!i? $o%iBa!e,i? d$*,osti ako

#$/!o! ,e4osred,o 4ri!eti o4as,ost 4o *i&ot i 5dra&"!e 5%o3 to3a to ,is$ 4ro&ede,e #!ere 5atite ,a

rad$) Nada"!e0 to se tiBe Zako,a o rad$ $ i,stit$i!a#a +I> %it,o !e ,a4o#e,$ti da s$ 5ad,!e

i5#!e,e i do4$,e ko!e s$ $s&o!e,e $ !$"$ 1.)3odi,e $s&o!e,e sa ,a#!ero# ?ar#o,i5ira,!a o&o3

Zako,a sa Zako,o# o 5a%ra,i diskri#i,ai!e i Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Tako !e B"a,o#

7) Zako,a o i5#!e,a#a i do4$,a#a Zako,a o rad$ $ i,stit$i!a#a +I> i5 1.)3odi,e;. $&ede,

4ot4$,o ,o&i dio i est ,o&i? B"a,o&a @<)a-<)( ko!i se isk"!$Bi&o %a&e 5a%ra,o# diskri#i,ai!e)

O&e i5#!e,e s$ $&e"e de(i,ii!e o 4osred,o! i ,e4osred,o! diskri#i,ai!i0 ,a&e"e "ist$ o%"asti $

71 "a, 7) Zako, o i5#!e,a#a i do4$,a#a Zako,a o rad$ $ i,stit$i!a#a +I> @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 /.



ko!i#a se 5a%ra,!$!e diskri#i,ai!a @$s"o&i 5a 5a4o"!a&a,!e i i5%or ka,didata 5a o%a&"!a,!e

odre6e,o3 4os"a0 $s"o&i rada i s&a 4ra&a i5 rad,o3 od,osa0 o%ra5o&a,!e0 os4oso%"!a&a,!e i

$sa&ra&a,!e0 ,a4redo&a,!e $ 4os"$ i otka5 $3o&ora o rad$0 te s$ $&e"e 5a%ra,$ $5,e#ira&a,!a i

seks$a",o3 $5,e#ira&a,!a0 ,asi"!a ,a os,o&$ s4o"a te siste#atsko3 5"osta&"!a,!a 5a4os"e,ika /a od

4os"oda&a/ki,!e i dr$3i? 5a4os"e,i? @#o%i,3a) O&i# I5#!e,a#a i do4$,a#a s$ 4ro3"ae,i,e&a*e'i# s&i diskri#i,ator,i $3o&ori o rad$0 a 4os"oda&$/ki,!i !e ,a#et,$ta od3o&or,ost

4ro&o6e,!a e(ikas,i? #!era s i"!e# s4r!eBa&a,!a ,asi"!a ,a os,o&$ s4o"a0 diskri#i,ai!e0

$5,e#ira&a,!a0 seks$a",o3 $5,e#ira&a,!a $ rad$ i/i"i $ &e5i s rado# i #o%i,3a) Pose%,a 4a*,!a

4os&e'e,a !e ra&,o4ra&,osti ,a os,o&$ s4o"a $ ,o&o$&ede,o# B"a,$ <)d) ko!i 4ored !ed,ako3

tret#a,a do5&o"!a&a i 4ri&re#e,e #!ere a(ir#ati&,e aki!e radi $k"a,!a,!a 4osto!e'i? ,e!ed,akosti)

No&i B"a, <)() 4red&i6a #o3$',ost 4okreta,!a 4ost$4ka 5a ,ak,ad$ tete $ s"$Ba!e&i#a

diskri#i,ai!e 5a oso%e ko!e tra*e 5a4os"e,!e i"i 5a4os"e,ike/e0 te o#o3$'a&a &o6e,!e kri&iB,o3 i"i

3ra6a,sko3 4ost$4ka $ s"$Ba!e&i#a ,asi"!a ,a os,o&$ s4o"a0 $5,e#ira&a,!a i seks$a",o3

$5,e#ira&a,!a te #o%i,3a) I5#!e,a#a i do4$,a#a Zako,a o dr*a&,o! s"$*%i $ i,stit$i!a#a +I>

$s&o!e,i# $ a4ri"$ 18)3odi,e diskri#i,ai!a0 te ,asi"!e ,a os,o&$ s4o"a i"i s4o",e ori!e,tai!e0

$5,e#ira&a,!e ,a os,o&$ s4o"a i seks$a",o $5,e#ira&a,!e0 kao i s&aki dr$3i o%"ik diskri#i,ai!e s$

4ro3"ae,i 4o&reda#a s"$*%e,e d$*,osti);1

Zako, o dr*a&,o! s"$*%i $ F+I> @=S"$*%e,e ,o&i,e F+I>=0 %ro! 18/70 17/90 78/90 29/90 ;/2 i

</ 4rati os,o&,i tekst Zako,a o dr*a&,o! s"$*%i $ i,stit$i!a#a +I>0 te tako sadr*i odred%$ o

5a%ra,i diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a kako $ tret#a,$ dr*a&,o3/e s"$*%e,ika/e tako i $ 4o"itii5a4o"!a&a,!a $ dr*a&,$ s"$*%$)

Zako, o ad#i,istrati&,o! s"$*%i $ $4ra&i Re4$%"ike Sr4ske @=S"$*%e,i 3"as,ik RS=0 %ro! ./10

1/10 7</70 91/9 i 98/ sadr*i o4'$ odred%$ o ,ediskri#i,ai!i ,a os,o&$ s4o"a0 a"i sa#o $

od,os$ ,a tret#a, dr*a&,i? s"$*%e,ika/a) Kao ,i kores4ode,t,i Zako, $ F+I>0 ,i o&a! Zako, ,e

sadr*i 4ose%,e odred%e &e5a,e 5a 5atit$ *e,a i #a!Bi,st&a)

Zako, o dr*a&,o! s"$*%i $ or3a,i#a $4ra&e +rBko Distrikta +I> @=S"$*%e,i 3"as,ik +rBko Distrikta

+I>=0 %ro! 1</0 18/0 .8/;0 1/<0 8/<0 99/< i 12/8 4red&i6a ra&,o4ra&a, tret#a, kod

ost&ari&a,!a 4ra&a dr*a&,i? s"$*%e,ika) Pri"iko# 5a4o"!a&a,!a $ dr*a&,$ s"$*%$0 $ B"a,$ 1) sta& 1)

4red&i6e,a !e #o3$',ost i5&i!es,e a(ir#ati&,e aki!e: Sa#o $ s"$Ba!$ da &ie "ia i#a ist$ 5%ir,$

o!e,$ $ 4roes$ i5%ora ,a!$s4!e,i!e3 ka,didata0 o%a&e5,o se saBi,!a&a ra,3-"ista ko!a odra*a&a

72 "a, 19) Zako,a o i5#!e,a#a i do4$,a#a Zako,a o dr*a&,o! s"$*%i $ I,stit$i!a#a +I> @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro! 97/8



sasta& sta,o&,it&a @,aio,a",a0 s4o",a0 staros,a0 4ro(esio,a",a i dr$3a str$kt$ra a o&i s"$Ba!e&i se

,e s#i!$ 5"o$4otre%"!a&ati ako #o3$ do&esti do i5%ora #a,!e str$B,o3 ka,didata)

to se tiBe e,titetski? 5ako,a ko!i re3$"ira!$ rad,e od,ose i 4rist$4 4ra&$ ,a rad 4ored or3a,a

dr*a&,e s"$*%e tre,$t,o 4osto!e i dr$3i 4ro4isi ko!i re3$"i$ o&$ o%"ast;7) S&a tri 5ako,a o rad$

sadr*e odred%e 5a%ra,e diskri#i,ai!e oso%a ko!e tra*e 5a4os"e,!e i oso%a ko!e s$ $ rad,o# od,os$)Iako %i ,aBe"o ,ediskri#i,ai!e tre%a"o %iti $,i&er5a",o 5ako,i sadr*e ,eto dr$3aBi!e os,o&e 4o

ko!i#a !e diskri#i,ai!a 5a%ra,!e,a) Iako se 4ri"iko# t$#aBe,!a $o4'e,e k"a$5$"e =i"i kak&e dr$3e

oko",osti= ko!a se ,e#i,o&,o ,a"a5i ,a kra!$ s&ake odred%e o 5a%ra,i diskri#i,ai!e #o*e 4od&esti

dosta dr$3i? =,e4ri5,ati?= os,o&a o&a ,e$!ed,aBe,ost osta&"!a #!esto 5a ,era&,o4ra&a, tret#a,

$,$tar +I>) Tako0 ,a 4ri#!er0 seks$a",a or!e,tai!a !edi,o !e i5riBito ,a&ede,a kao os,o& 5a 5a%ra,$

diskri#i,ai!e $ Zako,$ o rad$ $ +rBko Distrikt$ +I>) S&a tri 5ako,a 4red&i6a!$ 5atit$ *e,a i

#ateri,st&a0 te 5a%ra,!$!$ 4os"oda&$/ki,!i da od%i!e 5a4os"iti *e,$ i"i da !o! otka*e $3o&or o rad$

5ato to !e $ dr$3o# sta,!$)

Kod 5ako,a o 5a4o"!a&a,!$ %it,o !e 4ri#i!etiti da0 4ored ra5"ika $ os,o&a#a 5a 5a%ra,$

diskri#i,ai!e0 $ sta,dard,o ,a4isa,o# tekst$ d&a 5ako,a osta&"!a!$ 4rostor i 5a i5&!es,$ &rst$

a(ir#ati&,e aki!e) Tako 4re#a B"a,$ 7) sta& 7) taBka % Zako,a o 5a4o"!a&a,!$ $ Re4$%"ii Sr4sko!

do5&o"!e,o !e $s4osta&"!a,!e s4ei!a",i? #!era $ i"!$ 4ro#o&ira,!a !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a i e"i#i,ai!e 4osto!e'e ,era&,o4ra&,osti0 od,os,o 5atite s4o"o&a 4o os,o&$ %io"oko3

odre6e,!a)

E,titetski 5ako,i o 5a4o"!a&a,!$ i Zako, o 5a4o"!a&a,!$ i 4ra&i#a 5a &ri!e#e ,e5a4os"e,osti+rBko distrikta +I>;9 s&o!i# odred%a#a 3ara,t$!$ da:

73 Zako, o rad$ Federai!e +os,e I >ere3o&i,e @=S"$*%e,e ,o&i,e F+I>=0 %ro! 97/880 71/0 18/70 Zako, o5a4o"!a&a,!$ stra,aa Federai!e +os,e I >ere3o&i,e @=S"$*%e,e ,o&i,e F+I>=0 %ro! </880 Zako, o 4osredo&a,!$$ 5a4o"!a&a,!$ i soi!a",o! si3$r,osti ,e5a4os"e,i? oso%a $ Federai!i +os,e I >ere3o&i,e @=S"$*%e,e ,o&i,eF+I>=0 %ro! 22/0 9./.0 11/2 i 8/<0 Zako, o 4ro(esio,a",o! re?a%i"itai!i0 os4oso%"!a&a,!$ i 5a4o"!a&a,!$ "ia sai,&a"iditeto# $ Federai!i +os,e I >ere3o&i,e @=S"$*%e,e ,o&i,e F+I>=0 %ro! 8/.0 Zako, o rad$ Re4$%"ikeSr4ske @=S"$*%e,i 3"as,ik RS=0 %ro! 7</0 9/0 9;/10 7</70 /7 G PreBi'e,i tekst S"$*%e,i 3"as,ik RS 22/;0Zako, o 5a4o"!a&a,!$ Re4$%"ike Sr4ske @=S"$*%e,i 3"as,ik RS=0 %ro! 29/20 9/ i 8/;0 Zako, o 5a4o"!a&a,!$stra,i? dr*a&"!a,a i "ia %e5 dr*a&"!a,st&a $ Re4$%"ii Sr4sko! @=S"$*%e,i 3"as,ik RS=0 %ro! 8;/90 8/20 .17/ i19/80 Zako, o 4ro(esio,a",o! re?a%i"itai!i0 os4oso%"!a&a,!$ i 5a4o"!a&a,!$ i,&a"ida $ Re4$%"ii Sr4sko!@=S"$*%e,i 3"as,ik RS %ro! 8</9 i 8./0 Zako, o 5atiti ,a rad$ Re4$%"ike Sr4ske @=S"$*%e,i 3"as,ik RS=0 %ro!./<0 Zako, o rad$ +rBko Distrikta +os,e I >ere3o&i,e @PreBi'e,i tekst-=S"$*%e,i 3"as,ik +rBko Distrikta +I>=0

%ro! .8/0 .8/; i 12/<0 Zako, o 5a4o"!a&a,!$ i 4ra&i#a 5a &ri!e#e ,e5a4os"e,osti +rBko Distrikta +os,e I>ere3o&i,e @=S"$*%e,i 3"as,ik +rBko Distrikta +I>=0 %ro! 77/90 .8/; i 12/<0 Zako, o 5a4o"!a&a,!$ stra,aa+rBko Distrikta +os,e I >ere3o&i,e @=S"$*%e,i 3"as,ik +rBko Distrikta +I>=0 %ro! .2/80 .8/8 i 1/. i Zako, o5atiti ,a rad$ @=S"$*%e,i 3"as,ik +rBko Distrikta +I>=0 %ro! 7./2 i 72/2) F+I> !o ,i!e $s&o!i"a Zako, o 5atiti ,arad$0 a ,a s,a5i !e !o $&i!ek Zako, o 5atiti ,a rad$ i5 .88)3odi,e @=S"$*%e,i "ist SR+I>=0 %ro! 11/8)

74 Na!&a*,i!i 5ako,i i5 o%"asti rada i 5a4o"!a&a,!a0 ,a e,titetski# ,i&oi#a s$: Zako, o 4osredo&a,!$ $ 5a4o"!a&a,!$i soi!a",o! si3$r,osti ,e5a4os"e,i? oso%a @=S"$*%e,e ,o&i,e F+I>=0 %ro! 9./.0 Zako, o 5a4o"!a&a,!$ i 4ra&i#a5a &ri!e#e ,e5a4os"e,osti @=S"$*%e,i 3"as,ik +rBko Distrikta +I>=0 %ro! 79/9 i Zako, o 5a4o"!a&a,!$ Re4$%"ikeSr4ske @=S"$*%e,i 3"as,ik Re4$%"ike Sr4ske=0 %ro! 29/2-4reBi'e, tekst)



-$ 4ri#!e,i o&i? 5ako,a0 dr$3i? 4ro4isa i akata Za&oda i dr$3i? or3a,i5ai!a ko!e o%a&"!a!$

odre6e,e 4os"o&e 5a4o"!a&a,!a0 ,i!ed,o "ie ,e #o*e %iti diskri#i,isa,o 5%o3 s4o"a i"i %i"o ko!e

dr$3e oko",osti ko!a ,i!e $ sk"ad$ sa 4ri,i4o# ra&,o4ra&,osti 3ra6a,a 4red 5ako,o#

-da s$ s&i ra&,o4ra&,i $ 4roes$ 5a4o"!a&a,!a 4o os,o&$ s4o"a i da !e $ s$4rot,osti sa o&i#

5ako,i#a s&aka diskri#i,ai!a 5as,o&a,a ,a s4o"$ $ 4roes$ 4o,$de 5a4o"!a&a,!a0 ot&ore,o3o3"asa0 4ost$4ka 4o4$,e s"o%od,i? #!esta0 rad,o3 od,osa i otka5a rad,o3 od,osa osi# $

s"$Ba!e&i#a:

a kada !e diskri#i,ai!a 4ro4isa,a ,or#a#a0 kriteri!$#i#a i"i 4rakso# ko!e !e #o3$'e o%!ekti&,o

o4ra&dati 4osti5a,!e# 5ako,ito3 i"!a0 4ro4orio,a",o3 4red$5eti# ,$*,i# i o4ra&da,i# #!era#a

% $s4osta&"!a,!a s4ei!a",i? #!era $ i"!$ 4ro#o&isa,!a !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i

e"i#i,ai!e 4osto!e'e ,era&,o4ra&,osti od,osa 5atite s4o"o&a 4o os,o&$ %io"oko3 odre6e,!a0 i"i

kako to de(i,ie Zako, o 5a4o"!a&a,!$ i 4ra&i#a 5a &ri!e#e ,e5a4os"e,osti da 4ose%,a 5atita

odre6e,i? kate3ori!a "ia @i,&a"idi0 #a"o"!et,a "ia0 stari!a "ia ,i!e $ s$4rot,osti s ,aBe"o# 5a%ra,e

diskri#i,ai!e i5 sta&a .) o&o3 B"a,a)

Dak"e0 5ako,i#a o rad$ ,a s&i# ,i&oi#a !e 5a%ra,!e,a diskri#i,ai!a 4o ra5"iBiti# os,o&a#a ko!a

se od,osi ,a 5a4o"!a&a,!e0 re3$"ira,!e rad,o3 od,osa0 4ri#!e,$ isto3 ,i&oa 4"a'a 5a ist$ &rst$

4os"a0 o#o3$'a&a,!a ,a4redo&a,!a $ 4os"$0 #o3$',ost 4rist$4a res$rsi#a i s") Me6$ti#0 *e,e s$ i

da"!e 4od5ast$4"!e,e iako s$ 5ako,ski# odred%a#a ko!e se od,ose ,a rad0 5a4o"!a&a,!e i 4rist$4

s&i# res$rsi#a $3ra6e,e 4re4or$ke Sa&!eta E&ro4e i5 Direkti&e %ro! ;/1;/EEH od 8) (e%r$ara

.8;)3odi,e o i#4"e#e,tai!i 4ri,i4a !ed,ako3 tret#a,a 5a #$kare i *e,e $ 4o3"ed$ 4rist$4a5a4os"e,!$0 str$B,o! o%$i i $,a4re6e,!$ i $s"o&a rada0 i Pre4or$ke Ko#isi!e %ro! 81/.7./EEH od

1;) ,o&e#%ra .88.)3odi,e) Zako,i o rad$ sadr*e diskri#i,ator,$ ter#i,o"o3i!$ i tre%a i? do3raditi

da sadr*e 3e,der se,5iti&,$ ter#i,o"o3i!$ ko!a 'e se 4osti'i !e5iBki# i sti"ski# $re6e,!e# teksta

tako to 'e se koristiti d&o!,a ter#i,o"o3i!a)

1/.3. :a%oni o budžetu na nivou 5osne 6ercegovine= ederacije 5osne 6ercegovine=

&e!ubli%e Sr!s%e i 5rč%o Distri%ta 5osne 6ercegovine



NaBi, ,a ko!i s$ ko,i4ira,i o&i 5ako,i;20 ta%e"ar,i 4rika5i i ,arati&,i dio0 ,i $ ko!e# s#is"$ ,e da!$

i,(or#ai!e da %i se $o4'e #o3"a raditi ,!i?o&a a,a"i5a sa as4ekta ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 od,os,o

o!e,a ,i&oa ,!e3o&e $sa3"ae,osti sa do#a'i# i #e6$,arod,i# 4ra&,i# ok&iro# 5a ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a) Osi# ,edostatka i,(or#ai!a ,a te#e"!$ ko!i? %i se radi"a 3e,der a,a"i5a0 sa si3$r,o'$ se

#o*e $t&rditi da o&i Zako,i i ,e 4ro4is$!$ o%a&e5$ ra5&o!a 3e,der i,dikatora s i"!e# da koristi 5a#$kare/d!eBake i *e,e/d!e&o!Bie %$d$ adek&at,e ,!i?o&i# ra5"iBiti# 4otre%a#a0 to 5,aBi da

,!i?o&e 4ro&ed%e ,e do&ode do s#a,!e,!a 3e,der ,era&,o4ra&,osti $ o%"asti#a ko!e se (i,a,sira!$

i5 %$d*eta i,stit$i!a +I>0 %$d*eta F+I>0 %$d*eta Re4$%"ike Sr4ske i %$d*eta +rBko Distrikta +I>)

ta !e rod,o se,5iti&,o %$d*etira,!e

Os,o&,i i"! rod,o se,5iti&,o3 %$d*etira,!a od,osi se ,a i,te3risa,!e 4ro#o&isa,!a ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a0 kao sasta&,o3 di!e"a "!$dski? 4ra&a0 $ 4roes i5rade %$d*eta i re"e&a,t,i? 4o"itika) Rod,o

%$d*etira,!e do&odi do 4re4o5,at"!i&osti e(ekata %$d*eta $ 4o3"ed$ 4ita,!a s4o"a i $tiBe ,a 4odi5a,!e

,i&oa s&i!esti o Besto 4ris$t,i# di#e,5i!a#a kod %$d*eta ko!e ,a3"aa&a!$ diskri#i,ai!$ *e,a)

Rod,o %$d*etira,!e0 tako0 ide,ti(ik$!e i#4"ikai!e ko!e !a&,e (i,a,si!e so%o# ,ose $ od,os$ ,a

4ita,!a s4o"a G ko!e se o%iB,o 4redsta&"!a!$ kao rod,o ,e$tra",e G kao i i#4"ikai!e 4ris$t,e $ sa#o!

eko,o#sko! 4o"itii) Rod,o %$d*etira,!e se0 sto3a0 s#atra os,o&,o# strate3i!o# $ 4odi5a,!$ ,i&oa

s&i!esti i ra5$#i!e&a,!$ 4ita,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i $tia!a ko!i %$d*eti i 4o"itike i#a!$ ,a

s4o"o&e)

1/.4. :a%oni o obra"ovanju u 5osni 6ercegovini

Pre#a 4odai#a U!edi,!e,i? ,ai!a0 oko !ed,e Bet&rti,e s&!etske odras"e 4o4$"ai!e !e ,e4is#e,o)

Od to3 %ro!a d&i!e tre'i,e s$ *e,e) Kao ,a!&a*,i!i $5rok o&ak&o3 sta,!a i dis%a"a,sa ,a&odi se

kre,!e 4ra&a ,a o%ra5o&a,!e od,os,o diskri#i,ai!a 4o os,o&$ s4o"a $ o%ra5o&a,!$) O&a! 4ro%"e#

!e i5ra*e, $ #,o3i# dr*a&a#a0 a ra5"o3 !e $3"a&,o# $ tradii!i i o%iBa!i#a ko!i s$ B&rsto

$kori!e,!e,i kad s$ $ 4ita,!$ ko"o&a,!e d!e&o!Bia i *e,ske d!ee $o4te) I 4ored to3a to s$ $

&e"iko# %ro!$ 5e#a"!a0 a i $ +I>0 d$%oko $kori!e,!e,a o&ak&a sta,o&ita0 4ri#!et,o !e da se $

&e'i,i0 4ose%,o e&ro4ski? 5e#a"!a i +I>0 s&e &e'i %ro! d!e&o!aka i *e,a o4red!e"!$!e 5a &ie i &isoko

o%ra5o&a,!e) Tako6e !e 4ri#!eta, $tia! k$"t$re ,a i5%or 5a,i#a,!a 4a !e $ &e"iko! #!eri 4ris$t,a

75 Zako, o %$d*et$ i,stit$i!a +I> i #e6$,arod,i? o%a&e5a +I> @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro! 91/.1 Zako, o %$d*eti#a F+I> @=S"$*%e,e ,o&i,e F+I>= %ro! .1/.70 8/.9 i .7/.9 Zako, o %$d*etsko# siste#$ Re4$%"ikeSr4ske @=S"$*%e,i 3"as,ik Re4$%"ike Sr4ske= %ro! .1./.1 Zako, o %$d*et$ +rBko Distrikta +I> @=S"$*%e,i 3"as,ik+rBko Distrikta +i>= %ro! 79/<)



se3re3ai!a t!) 4od!e"a ,a #$ka i *e,ska 5a,i#a,!a) U to# s#is"$ *e,a#a !e (or#a",o o#o3$'e,o

a"i de (ato ote*a,o o4red!e"!i&a,!e da se %a&e 5a,i#a,!i#a ko!a &a*e 5a tradiio,a",o #$ka) Kao

3"a&,i ra5"o3 $tia!a ,a i5%or 5a,i#a,!a $3"a&,o# se &idi $ eko,o#sko! #o'i !er s$ tradiio,a",o

#$ka 5a,i#a,!a0 $3"a&,o#0 %o"!e 4"a'e,a0 a ti#e do,ose &e'$ eko,o#sk$ #o' i %o"!i dr$t&e,i

stat$s) To 4ot&r6$!e isti,itost t&rd,!e da !e 5,a,!e #o' i %a i5 to3 ra5"o3a 4otre%,o !e 4os&etiti 4ose%,$ 4a*,!$ 4r$*a,!$ !ed,aki? #o3$',osti ,a o%ra5o&a,!e s&i#a %e5 o%5ira ,a s4o")

O%#!n# Zaon o osno%no& # s!edn$e& o0!a)o%an$u u Bosn# I He!-e"o%#n# S(u<0en# "(asn#

BIH* 0!o$ 6>:5@3 O&i# 5ako,o# $re6$!$ se 4ri,i4i 4redko"sko30 os,o&,o3 i sred,!e3

o%ra5o&a,!a i &as4ita,!a0 o%ra5o&a,!a odras"i? i os,i&a,!a i ($,kio,ira,!a i,stit$i!a 5a 4r$*a,!e

$s"$3a $ o%ra5o&a,!$ $ +I>0 kao i do4$,ska ,asta&a 5a d!e$ dr*a&"!a,a +I> $ i,o5e#st&$ @B"a, .)

Zako,o# s$ osi3$ra,e !ed,ake #o3$',osti 5a o%ra5o&a,!e i s"o%od$ i5%ora ,a s&i# ,i&oi#a

o%ra5o&a,!a0 %e5 o%5ira ,a s4o" @B"a, 7) sta& 1e) Istak,$t !e 4ri,i4 ,ediskri#i,ai!e 4o %i"o ko!o!

os,o&i $ ost&ari&a,!$ 4ra&a d!eteta ,a o%ra5o&a,!e @B"a, 9) ko"a i#a od3o&or,ost da do4ri,ese

$,a4ri!e6e,!$ 4oti&a,!a "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda s&i? 3ra6a,a @B"a, ) Rodite"!i s&o!e

4ra&o ,a i5%or o%ra5o&a,!a d!ee ,e #o3$ ost&ariti ,a ,aBi, ko!i#a se 4ro#o&ira!$ 4redras$de ,a

s4o",o! os,o&i0 kao ,i ,a ,aBi, 4roti&a, o&o# Zako,$ @B"a, 12) ko"a ,e s#i!e &riti

diskri#i,ai!$ $ 4rist$4$ d!ee o%ra5o&a,!$0 i"i ,!i?o&o# $Be'$ $ o%ra5o&,o# 4roes$0 4o os,o&$

s4o"a i"i 4o %i"o ko!o! dr$3o! os,o&i @B"a, 72) Pri!a&e 5a kre,!e 4ri,i4a de(i,ira,i? o&i# Zako,o#

#o3$ se 4od,i!eti #!eroda&,o! o%ra5o&,o! i,stit$i!i i"i i,s4eki!i ,ad"e*,o! 5a 4odr$B!e

o%ra5o&a,!a @B"a, 2;)O%#!n# )aon o +!ed1o(so& od"o$u # o0!a)o%an$u u Bosn# I He!-e"o%#n# S(u<0en# "(asn#

BIH* 0!o$ >>:5= $t&r6$!e 4ri,i4e0 i"!e&e0 sta,darde i ,or#ati&e 5a 4ri4re#$ 5a!ed,iBki?

,asta&,i? os,o&a 4ro3ra#a 5a o%a&"!a,!e ($,ki!e 4redko"sko3 od3o!a i o%ra5o&a,!a) U B"a,$ )

4ro4isa,o !e da s&ako di!ete i#a !ed,ako 4ra&o 4rist$4a i !ed,ake #o3$',osti $Be'a $

od3o&ara!$'e# od3o!$ i o%ra5o&a,!$0 %e5 diskri#i,ai!e 4o %i"o ko!o! os,o&i0 te !e de(i,ira,o ta se

4odra5$#i!e&a 4od !ed,aki# 4rist$4o# i !ed,aki# #o3$',osti#a G to !e osi3$ra&a,!e !ed,aki?

$s"o&a i 4ri"ika 5a s&e0 5a 4oBetak i ,asta&ak da"!,!e3 od3o!a i o%ra5o&a,!a)

O%#!n# )aon o s!edn$e& st!u/no& o0!a)o%an$u # o0u-# u Bosn# I He!-e"o%#n# S(u<0en#

"(asn# BIH* 0!o$ @:5> $t&r6$!e 4ri,i4e or3a,i5ai!e sred,!e3 str$B,o3 o%ra5o&a,!a i o%$ke0

re"e&a,t,e i,stit$i!e0 os,o&,a 4ita,!a ,asta&,i? 4"a,o&a i 4ro3ra#a0 sta,dardi o!e,!i&a,!a i is4iti0

4ita,!e a$to,o#i!e ko"a0 os,o&a $4ra&"!a,!a i (i,a,sira,!a te dr$3a 4ita,!a 5,aBa!,a 5a rad i ra5&o!

sred,!e3 str$B,o3 o%ra5o&a,!a i o%$ke $ +I>) U 5ako,$ ,i!e de(i,ira,a diskri#i,ai!a 4o os,o&i

s4o"a0 ,iti 4osto!e odred%e ,a te#e"!$ ko!i? se sa,kio,ira s4o",a diskri#i,ai!a)



O%#!n# )aon o %#soo& o0!a)o%an$u u Bosn# I He!-e"o%#n# S(u<0e!n# "(asn# BIH* 0!o$

7?:5= $t&r6$!e or3a,i5ai!$ &isoko3 o%ra5o&a,!a $ +I>0 od3o&or,ost ,ad"e*,i? &"asti $ o&o!

o%"asti0 $sta,o&"!a&a,!$ ti!e"a 5a 4ro&o6e,!e 5ako,a i #e6$,arod,i? o%a&e5a +I>0 te ,aBi,

osi3$ra&a,!a k&a"iteta $ o%"asti &isoko3 o%ra5o&a,!a) U B"a,$ 9) 4red&i6e,o !e da se &isoko

o%ra5o&a,!e0 i5#e6$ osta"o30 5as,i&a,a ,a 4oti&a,!$ "!$dski? 4ra&a i 3ra6a,ski? s"o%oda0$k"!$B$!$'i 5a%ra,$ s&i? o%"ika diskri#i,ai!e0 dok se $ B"a,$ ;) ,a&odi da 4rist$4 &isoko#

o%ra5o&a,!$ ,e'e %iti o3ra,iBe,0 direkt,o i"i i,direkt,o0 4re#a %i"o ko!o! st&ar,o! i"i

4ret4osta&"!e,o! os,o&i0 kao to !e s4o" i"i ,eki dr$3i stat$s) U di!e"$ ko!i se od,osi ,a Pra&a i

o%a&e5e akade#sko3 oso%"!a0 $ B"a,$ 12) sta& .) taBka %0 4red&i6e,o !e da Stat$t s&ake !a&,e

&isokoko"ske $sta,o&e i os,o&,i dok$#e,t s&ake 4ri&at,e &isokoko"ske $sta,o&e0 kao $s"o& 5a

akreditai!$0 sadr*i i odred%e ko!e tite oso%"!e od diskri#i,ai!e 4re#a %i"o ko!o! os,o&i0 kao to !e

s4o" i"i %i"o ko!i dr$3i stat$s) U di!e"$ Pra&a i o%a&e5a st$de,ata0 $ B"a,$ 7<) sta& .) taBka

4red&i6e,o !e da Stat$t i"i ek&i&a"e,t,i os,o&,i dok$#e,t s&ake &isokoko"ske $sta,o&e sadr*i

odred%e ko!e tite st$de,te od diskri#i,ai!e 4re#a %i"o ko!e# os,o&$0 kao to !e s4o" i"i %i"o ko!i

dr$3i stat$s)

Zaon o A"en-#$# )a +!ed1o(so* osno%no # s!edn$e o0!a)o%an$e S(u<0en# "(asn# BIH* 0!o$

>>:5=3 O&i# 5ako,o# os,i&a se A3e,i!a 5a 4redko"sko0 os,o&,o i sred,!e o%ra5o&a,!e0 $re6$!e

se ,!e, 4ra&,i stat$s0 or3a,i5ai!a0 ,ad"e*,ost0 ,aBi, $s4osta&"!a,!a i ,ad"e*,osti str$B,i? i

r$ko&od,i? ti!e"a0 (i,a,sira,!e i dr$3a 4ita,!a $ &e5i s rado# A3e,i!e)

Za!ed,iBka 4ri#!ed%a 5a s&e 5ako,e $ o%"asti o%ra5o&a,!a ko!e s#o 4ret?od,o a,a"i5ira"i !e da ,is$

$sk"a6e,i sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 5%o3 to3a to ,e sadr*e odred%e o ra&,o4ra&,o!

5ast$4"!e,osti s4o"o&a $ i5%or$ $ or3a,e 5a od"$Bi&a,!e i $4ra&"!a,!e o&i 5ako,i ,e osi3$ra&a!$ da

se 4$te# ,asta&,i? 4"a,o&a0 4ro3ra#a i #etodo"o3i!a 4ro#o&ira 3e,der-ra&,o4ra&,ost i ra5%i!a!$

3e,der stereoti4i $ 5ako,i#a ,i!e 4ri#i!e,!e, 3e,der se,5iti&,i !e5ik $ 4isa,!$ ($,ki!a0 5&a,!a0

stat$sa $ 5ako,i#a ,i!e 4ro4isa,a o%a&e5a ra5&rsta&a,!a 4re#a s4o"$ s&i? 4odataka ko!i se

e&ide,tira!$ G ,iti ,!i?o&a dost$4,ost !a&,osti)

1/.(. :a%oni %ojima se reguliraju vladina= ministars%a i druga imenovanja u 5osni 6ercegovini

A,a"i5ira!$'i 4ro4ise o sasta&$ or3a,a i5&r,e &"asti $ +I> #o*e se ko,statirati da ,e sadr*e

odred%e ko!i#a se 3ara,tira ra&,o4ra&,a 5ast$4"!e,ost s4o"o&a $ i5&r,i# or3a,i#a &"asti)



Dr*a&,i# i e,titetski# 4ro4isi#a o &"adi,i#0 #i,istarski# i dr$3i# i#e,o&a,!i#a $t&r6e,o !e da

se 4ri"iko# $t&r6i&a,!a sta,darda0 i"i 4ri#!e,o# ti? sta,darda $ 4ost$4k$ i5%ora ,a odre6e,$

($,ki!$0 ,e s#i!e &riti diskri#i,ai!a 4o os,o&$ s4o"a) U ,aBe"i#a ko!a se #ora!$ 4oto&ati

4ri"iko# ko,aB,o3 i#e,o&a,!a @5ako,itost0 k&a"itet0 ,eo&is,a 4ro&!era0 ot&ore,ost i tra,s4are,t,ost

,i!e ,a&ede,o i ,aBe"o ra&,o#!er,e 5ast$4"!e,osti s4o"o&a ,a !a&,i# ($,ki!a#a) U&ido# $i5&!eta! o rad$ i,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ +I>0 &id"!i&o !e da s$ te i,stit$i!e 4okreta"e

i,ii!ati&e 5a i5#!e,e i do4$,e 4ro4isa ko!i#a se re3$"ira sasta& i5&r,i? or3a,a &"asti0 kao i 4ro4isa

o &"adi,i#0 #i,istarski# i dr$3i# i#e,o&a,!i#a sa #e6$,arod,i# sta,dardi#a ko!i 5a?ti!e&a!$

ra&,o#!er,$ 5ast$4"!e,ost #$karaa i *e,a $ 4roes$ do,oe,!a od"$ka o s&i# s(era#a dr$t&a0 a"i

te i,ii!ati&e ,is$ 4ri?&a'e,e) Zako,e o V"adi,i# i dr$3i# i#e,o&a,!a ,a s&i# ,i&oi#a &"asti tre%a

$sk"aditi sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ s#is"$: 5a%ra,e diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a0

,asi"!a ,a os,o&$ s4o"a0 $5,e#ira&a,!a i seks$a",o3 $5,e#ira&a,!a G $ 4ost$4k$ i#e,o&a,!a

B"a,o&a/B"a,ia i5&r,i? or3a,a &"asti0 od,os,o i#e,o&a,!a i 4osta&"!e,!a r$ko&ode'i? dr*a&,i?

s"$*%e,ika i dr*a&,i? s"$*%e,ika i ,a#!ete,ika da se ,a5i&i ($,ki!a i5&r,i? or3a,a &"asti i or3a,i

dr*a&,e $4ra&e 4i$ 3e,der se,5iti&,i# !e5iko#0 t!) da se $4otre%"!a&a!$ ter#i,i ko!i o5,aBa&a!$

o%a roda 5a ist$ ($,ki!$ @,4r) #i,istar/#i,istria0 direktor/direktoria0 i,s4ektor/i,s4ektoria0 i dr)

o%a&e5e ra&,o4ra&,e 5ast$4"!e,osti s4o"o&a $ sasta&$ i5&r,i? or3a,a &"asti o%a&e5e &o6e,!a

statistiBki? 4odataka ra5&rsta,i? 4re#a s4o"$ o s&i# i#e,o&a,!i#a0 od,os,o 4osta&"!e,!i#a

4ro4isi&a,!a 4rekra!,i? sa,ki!a 5a 4ra&,a "ia0 od,os,o 5a od3o&or,e oso%e $ 4ra&,o# "i$ $

sk"ad$ sa B"a,o# 1<) Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> o%a&e5e ra&,o4ra&,e 5ast$4"!e,ostis4o"o&a $ sasta&$ ko#isi!a ko!e 4ro&ode ot&ore,i 4ost$4ak i5%ora $ 4roes$ i#e,o&a,!a0 od,os,o

4osta&"!e,!a ,a odre6e,e !a&,e ($,ki!e 4ro4isi&a,!a 4ri,i4a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $5 dr$3e

4ri,i4e de(i,isa,e 5ako,i#a @,4r) 5ako,itost0 k&a"itet0 ,e5a&is,e 4ro&!ere0 5ast$4"!e,ost 3ra6a,a

+I> i dr) G $ 4ost$4k$ i#e,o&a,!a0 od,os,o 4osta&"!e,!a ,a !a&,$ ($,ki!$)

Zako, o Visoko# s$dsko# i t$*i"aBko# &i!e'$ +I> tre%a do3raditi $ s#is"$: ,a5i&e ($,ki!a $

o&o# 5ako,$ tre%a 4isati 3e,der se,5iti&,i# !e5iko# ,a ($,ki!a#a 4reds!ed,ika i

4od4reds!ed,ika ,e #o3$ %iti "ia isto3 s4o"a sasta& ko#isi!a ko!e se os,i&a!$ $ sk"ad$ sa o&i#

5ako,o# tre%a da odra*a&a ra&,o4ra&,$ 5ast$4"!e,ost s4o"o&a0 a i statistiBki 4odai i e&ide,i!e

ko!e se &ode $ sk"ad$ sa o&i# 5ako,o# tre%a da %$d$ ra5&rsta,i 4re#a s4o"$)

Par"a#e,t F+I> !e $ a4ri"$ 19)3odi,e $s&o!io Zako, o direkt,o# i5%or$ o4'i,sko3 ,aBe",ika $

F+I>) Pret?od,o !e i5&re,a do4$,a Usta&a F+I> @A#a,d#a, HIV0 ko!o# !e 4ro#i!e,!e, B"a,

VI)7) $ s#is"$ da se o4'i,ski ,aBe",ik %ira ,e4osred,o i da o4'i,ski ,aBe",ik i 4reds!eda&a!$'i

o4'i,sko3 &i!e'a ,e #o3$ %iti i5 isto3a ko,stit$ti&,o3 ,aroda0 i5$5e& $ o,i# o4'i,a#a $ ko!i#a



!eda, ko,stit$ti&,i ,arod Bi,i &ie od < sta,o&,ika 4re#a 4os"!ed,!e# 4o4is$ sta,o&,ika $ +I>)

Iako !e Ce,der-e,tar F+I> %"a3o&re#e,o rea3irao0 ,i!e 4ri?&a'e,a i,ii!ati&a da se do4$,o#

Usta&a $t&rdi o%a&e5a da o4'i,ski ,aBe",ik i 4reds!eda&a!$'i o4'i,sko3 &i!e'a ,e #o3$ %iti isto3a

s4o"a) Zako, o direkt,o# i5%or$ ,aBe",ika F+I> 4isa, !e $ #$ko# rod$0 to !e $ s&ako# s"$Ba!$

$tia"o ,a to da !e $ F+I> 4red"o*e, &r"o #a"i %ro! ka,didata *e,sko3 s4o"a 5a ,aBe",ika) Od ;<o4'i,a sa#o !e $ o4'i,i Dr&ar i5a%ra,a *e,a da &ri o&$ ($,ki!$) Ce,der-e,tar F+I> !e 4$te#

Ko#isi!e 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a Do#a ,aroda Par"a#e,ta F+I> 5a?ti!e&ao da se ($,ki!a

,aBe",ika 4ie $ #$ko# i *e,sko# rod$0 a"i ta i,ii!ati&a ,i!e 4ri?&a'e,a od stra,e Do#a)

1/.*. Porodični "a%oni u 5osni 6ercegovini ;<Službene novine 56<= broj 3(>/( i 31>14?

U ok&ir$ o4se*,e 5ako,oda&,e re(or#e $ +I>0 a &e5a,o 5a tra,s(or#ai!$ 4ra&,o3 siste#a i

4otre%$ $sk"a6i&a,!a s #e6$,arod,i# dok$#e,ti#a ko!i s$ sasta&,i dio Usta&a0 ,a#et,$"a se

4otre%a i 5a re(or#o# !e"ok$4,o3 4orodiB,o3 5ako,oda&st&a) Jeda, od 3"a&,i? i"!e&a re(or#e

%i"a !e i rea"i5ai!a 4ri,i4a =,a!%o"!i i,teres d!eteta=0 a"i i $sk"a6i&a,!e 4orodiB,o4ra&,i? 4ro4isa s

4ra&o# ,a 4oti&a,!e 4ri&at,o3 i 4orodiB,o3 *i&ota i5 B"a,a <) E&ro4ske ko,&e,i!e o 5atiti

os,o&,i? "!$dski? 4ra&a i s"o%oda); PorodiB,i 5ako, F+I> %a5ira se ,a Bita&o# ,i5$ ,aBe"a

4red&i6e,i# #e6$,arod,i# ko,&e,i!a#a0 i,kor4orira,i? $ Usta& +I>0 $sta&e e,titeta i ka,to,a0

distrikta0 a"i tra*i $sk"a6i&a,!e sa sa&re#e,i# toko&i#a *i&ota i do4$,a#a i i5#!e,a#a ko!e se

od&i!a!$ ,a 4o"!$ #e6$,arod,o3 4ra&a) O&a! 5ako, $re6$!e 4orodi$0 %rak i 4ra&,e od,ose $ %rak$0

od,ose rodite"!a i d!ee0 $s&o!e,!e0 starate"!st&o0 4ra&,e $Bi,ke &a,%raB,e 5a!ed,ie *e,e i#$kara0 4ra&a i d$*,osti B"a,o&a 4orodie $ F+I>0 te 4ost$4ke ,ad"e*,i? or3a,a $ &e5i sa

%raB,i# i 4orodiB,i# od,osi#a i starate"!st&o#) No&i,e $ o&o# 5ako,$ $ od,os$ ,a stari PorodiB,i

5ako, SR +I> i5 .8;8)3odi,e0 s$: to $ se%i sadr*i #ateri!a",o 4ra&,e i 4roes,o 4ra&,e odred%e0

i,stit$t 4osredo&a,!a0 ,or#e o 5a%ra,i ,asi",iBko3 4o,aa,!a ko!e s$ ra5ra6e,e $ Zako,$ o 5atiti

od ,asi"!a $ 4orodii ,e#o3$',ost #$*a da 4od,ese t$*%$ 5a ra5&od %raka dok di!ete ,e ,a&ri 7

@tri 3odi,e *i&ota staros,a do% $s&o!ite"!a i d!eteta ire i 4ot4$,i!e ,or#ira,!e od,osa rodite"!a i

d!ee %raB,a steBe&i,a se s#atra s$&"as,iBko# i#o&i,o# %raB,i? 4art,era sa !ed,aki#

s$&"as,iBki# di!e"o&i#a 5ak"!$Bi&a,!e %raB,i? $3o&ora 4ra&i"a 4ar,iB,o30 &a,4ar,iB,o3 i i5&r,o3

4ost$4ka $ 4orodiB,o4ra&,i# st&ari#a de(i,ii!a &a,%raB,a 5a!ed,ia kao 5a!ed,ia 4art,era 7 @tri

3odi,e *i&"!e,!a i"i stat$s d!eteta ko!e !e ro6e,o $ to! 5a!ed,ii ,aBe"o #ateri!a",e isti,e0 tako da s$d

76 Nort?0 P)@.8<) De&e"o4#e,t o( R$"es o( Pri&ate I,ter,atio,a" La i, t?e Fie"d o( Fa#i"Q La&0 Ho""eted Ho$rseso( t?e >a3$e Aade#Q o( I,ter,atio,a" La0 str) 81)



#o*e $t&rditi i Bi,!e,ie ko!e stra,ke ,is$ i5,i!e"e0 a #o*e doka5i&ati i Bi,!e,ie ko!e s$ stra,ke

4ri5,a"e $ 4ost$4k$ osi# ako se 5a?ti!e&a s4ora5$#,i ra5&od %raka)

Pre#a odred%i B"a,a 1) PorodiB,o3 5ako,a0 4orodia se $ +I> de(i,ira kao *i&ot,a 5a!ed,ia

rodite"!a i d!ee i dr$3i? srod,ika) Usta& +I> $ s&o# B"a,$ II/7 ( eks4"iit,o 3ara,t$!e 4ra&o ,a

%rak: S&a "ia ,a teritori!i +I> $*i&a!$ "!$dska 4ra&a i s"o%ode i5 sta&a 1 o&o3 B"a,a0 to $k"!$B$!e: 4ra&o ,a %rak i 5as,i&a,!e 4orodie) Pose%,o 5,aBa!,e ,o&i,e PorodiB,i 5ako, F+I> do,osi ,a

4o"!$ #e6$so%,i? i#o&i,ski? od,osa %raB,i?0 kao i i5&a,%raB,i? 4art,era0 4ro4is$!$'i da s$ %raB,i0

od,os,o i5&a,%raB,i 4art,eri $ !ed,aki# di!e"o&i#a s$&"as,ii $ %raB,o! steBe&i,i0 ako ,is$ dr$kBi!e

$3o&ori"i) +$d$'i# %raB,i# 4art,eri#a @4ri!e %raka0 od,os,o %raB,i# 4art,eri#a @toko# tra!a,!a

%raka0 o#o3$'e,o !e da 4red%raB,i#0 od,os,o %raB,i# $3o&oro# dr$kBi!e $rede s&o!e od,ose

&e5a,e $5 %raB,$ steBe&i,$) Uko"iko !e $ 5e#"!i,e k,!i3e kao &"as,ik %raB,e steBe&i,e $4isa, !eda,

%raB,i 4art,er0 dr$3i #o*e 5a?ti!e&ati is4ra&k$ $4isa0 $ s#is"$ da se i o,/a $4ie $ 5e#"!i,e k,!i3e s

4ri4ada!$'i# di!e"o# ./1) Dak"e0 ,o&o $ 4orodiB,o# 5ako,oda&st&$ F+I> !e to da %raB,a steBe&i,a

#o*e %iti 4red#et $3o&ora %$d$'i? %raB,i?0 od,os,o %raB,i? 4art,era) Uko"iko ,i!e ,ita

$3o&ore,o0 ,a %raB,$ steBe&i,$ se 4o 4ita,!$ &"as,it&a 4ri#!e,!$!e 5ako,ska 4re5$#4i!a

@4ret4osta&ka0 4re#a ko!o! s$ %raB,i 4art,eri s$&"as,ii i#o&i,e ko!a $"a5i $ %raB,$ steBe&i,$0 sa

di!e"o# ./1) To 4raktiB,o 5,aBi da %e5 o%5ira ko!i !e od %raB,i? 4art,era $isti,$ stekao i#o&i,$ $

tok$ %raka i osta"$ i#o&i,$ ko!a 4o 5ako,$ $"a5i $ %raB,$ steBe&i,$0 %raB,a steBe&i,a se di!e"i

i5#e6$ %raB,i? 4art,era ,a !ed,ake di!e"o&e) Ako %i !eda, %raB,i 4art,er t$*%o# tra*io &ie od

!ed,e 4o"o&i,e $ %raB,o! steBe&i,i0 s$d %i t$*%$ od%aio kao ,edo4$te,$) O&o0 ,ara&,o0 &a*i sa#o$ s"$Ba!$ da ,i!e 5ak"!$Be, 4$,o&a*,i 4red%raB,i0 od,os,o %raB,i $3o&or) +raB,i 4art,er ko!e# !e

4o&!ere,o B$&a,!e i od3o! d!eteta do%it 'e 4ri 4od!e"i %raB,e steBe&i,e 4ored s&o3 di!e"a i st&ari

,a#i!e,!e,e i5ra&,o! $4otre%i d!eteta) Ako %i s$d od"$Bio da se 4od!e"a %raB,e steBe&i,e i5&ri

4roda!o# st&ari 5%o3 ,e#o3$',osti ,!i?o&e (i5iBke dio%e i"i #o3$B,osti (i5iBke 4od!e"e $5 5,at,o

s#a,!e,!e &ri!ed,osti st&ari0 dr$3i %raB,i 4art,er i#a 4ra&o 4reBe k$4,!e @4r&ok$4 ti? st&ari)

I,teresa,t,o !e da !e PorodiB,i 5ako, F+I> 4ro4isao da %raB,i 4art,eri ,e #o3$ $3o&oriti 4ri#!e,$

4ra&a dr$3e dr*a&e ,a #e6$so%,e i#o&i,sko4ra&,e od,ose) Ako !e i#o&i,a steBe,a rado#

i5&a,%raB,i? 4art,era $ i5&a,%raB,o! 5a!ed,ii0 ta se i#o&i,a s#atra t5&) i5&a,%raB,o# steBe&i,o#0

i ,a ,!$ se 4ri#!e,!$!$ odred%e PorodiB,o3 5ako,a F+I> ko!e 3o&ore o %raB,o! steBe&i,i0 a ko!e s$

i5"o*e,e $ 4ret?od,o# di!e"$) Dak"e0 $ 4o3"ed$ i#o&i,e ko!$ s$ i5&a,%raB,i 4art,eri stek"i toko#

tra!a,!a i5&a,%raB,e 5a!ed,ie0 %raB,a i i5&a,%raB,a 5a!ed,ia s$ i5!ed,aBe,e) Po 4ita,!$ i#o&i,ski?

od,osa rodite"!a i d!ee0 PorodiB,i 5ako, +I> !e 4red&idio !ed,ako4ra&a, tret#a, o%a %raB,a

4art,era0 a $ &e5i s tr$d,o'o# i 4oro6a!e# i5&a,%raB,o3 d!eteta0 4ro4isa,o !e da troko&e i5a5a&a,e



tr$d,o'o# i 4oro6a!e# i5&a,%raB,o3 d!eteta s,ose #a!ka i ota s$k"ad,o s&o!i# i#o&i,ski#

#o3$',osti#a0 a $ s"$Ba!$ s4ora0 s$d 'e ,a 5a?t!e& !ed,o3 od rodite"!a odrediti $dio s&ako3 od ,!i?

$ s,oe,!$ troko&a) +rak !e PorodiB,i# 5ako,o# F+I> i PorodiB,i# 5ako,o# Re4$%"ike Sr4ske

de(i,ira, kao 5ako,o# $re6e,a 5a!ed,ia *i&ota *e,e i #$kara) Us"o&i 5a 4osto!a,!e %raka s$: da

%raB,i 4art,eri %$d$ ra5"iBito3 s4o"a da %raB,i 4art,eri i5!a&e 4rista,ak 5a sk"a4a,!e %raka da !e 4rista,ak 5a sk"a4a,!e %raka i5!a&"!e, 4red #atiBare#) PorodiB,i 5ako, F+I> o#o3$'io !e %raB,i#

4art,eri#a da ,ako, sk"o4"!e,o3 %raka 4red #atiBare# sk"o4e %rak i 4red &!erski# s"$*%e,iko#)

Me6$ ra5"o5i#a 5a 4o,ite,!e %raka @%raB,a s#et,!a PorodiB,i# 5ako,o# F+I> !e 4ro4isa,a

$t&r6e,a Bi,!e,ia tr$d,o'e *e,e-%raB,e 4art,erke s #$kare# s ko!i# ,i!e $ %rak$0 dok istodo%,o

ista tak&a Bi,!e,ia ,e 4redsta&"!a %raB,$ s#et,!$ $ s"$Ba!$ da !e dr$3o! *e,i $t&r6e,a tr$d,o'a s

#$kare# G %raB,i# 4art,ero#) PorodiB,i 5ako, F+I> 4ro4is$!e da s$ %raB,i 4art,eri ra&,o4ra&,i

$ %rak$) S4ora5$#,o 'e odrediti s&o!e 4re5i#e0 #!esto sta,o&a,!a i s4ora5$#,o0 ra&,o4ra&,o 'e

od"$Bi&ati o ra6a,!$ i 4odi5a,!$ d!ee0 o $re6e,!$ #e6$so%,i? od,osa i o%a&"!a,!$ 4os"o&a $

%raB,o!0 od,os,o 4orodiB,o! 5a!ed,ii) Mada !e #a"o"!etst&o 4o PorodiB,o# 5ako,$ F+I> s#et,!a

5a 5ak"!$Be,!e %raka0 i to $ s#is"$ da %ar !ed,a od oso%a ko!e *e"e 5ak"!$Biti %rak ,i!e ,a&ri"a .<

3odi,a0 o&a! 5ako, i5,i#,o o#o3$'a&a da %rak 5ak"!$Bi oso%a ko!a !e ,a&ri"a . 3odi,a0 i to ,a

te#e"!$ do5&o"e s$da $ &a,4ar,iB,o# 4ost$4k$) S$d $ o&o# s"$Ba!$ #ora $t&rditi da 4osto!e

o4ra&da,i ra5"o5i 5a 5ak"!$Be,!e %raka i da !e #a"o"!et,a oso%a ko!a tra*i do5&o"$ s$da t!e"es,o i

d$e&,o s4oso%,a 5a &re,!e 4ra&a i d$*,osti ko!e 4roi5"a5e i5 %raka i da !e %rak $ ,!e,o# i,teres$)

+raB,i 4art,er #o*e tra*iti ra5&od %raka ako s$ %raB,i od,osi teko i tra!,o 4ore#e'e,i) PorodiB,i5ako, F+I> !e 4ro4isao da #$* ,e#a 4ra&o ,a t$*%$ 5a ra5&od %raka 5a &ri!e#e tr$d,o'e *e,e i"i

dok ,!i?o&o di!ete ,e ,a&ri tri @7 3odi,e *i&ota) Ti#e !e i $re6e,!e ra5&oda %raka $ ,o&o#

PorodiB,o# 5ako,$ F+I> do*i&!e"o &e"ike 4ro#!e,e) Za ra5"ik$ od ra,i!e3 PorodiB,o3 5ako,a +I>0

$ o&o# s$ red$ko&a,i %rakora5&od,i $5roi0 tako da !e =teka i tra!,a 4ore#e'e,ost= %raB,i?

od,osa ,or#ira,a kao !edi,i $5rok 5a ra5&od %raka0 Bi#e !e 5ako,oda&st&o F+I> 4ri?&ati"o

ko,e4i!$ ra5&oda %raka kao "i!eka) Na ta! ,aBi, se 5ako,oda&st&o F+I> 4ri%"i*i"o e&ro4sko#0 a

do,ek"e i s&!etsko# tre,d$ s?&a'a,!a ra5&oda %raka kao 4ra&a ko!e $"a5i $ s(er$ 4ri&at,osti %e5

4otre%e doka5i&a,!a =,e4od,o"!i&osti= 5a!ed,iBko3 *i&ota) Me6$ti#0 5%o3 4odi!e"!e,e

5ako,oda&,e ,ad"e*,osti $ +I>0 5ako,ska r!ee,!a $ 4o3"ed$ %rakora5&od,i? $5roka $ Re4$%"ii

Sr4sko! i Distrikt$ +rBko +I> ra5"ik$!$ se $ od,os$ ,a F+I> %$d$'i da s$ o&a 5ako,oda&st&a

4re$5e"a r!ee,!a PorodiB,o3 5ako,a +I> i5 .8;8)3odi,e0 ko!i !e ,or#irao d&a %rakora5&od,a

$5roka: teka i tra!,a 4ore#e'e,ost %raB,i? od,osa $s"!ed Be3a !e 5a!ed,iBki *i&ot 4ostao



,e4od,o"!i&0 i ,esta"ost %raB,o3 dr$3a $ tra!a,!$ od d&i!e 3odi,e0 4ri Be#$ 5a to &ri!e#e o ,!e#$

,e#a ,ikak&e &i!esti)

I5#!e,e Zako,a o%$?&ati"e s$ i 4ro#!e,$ ra,i!e3 i,stit$ta #ire,!a ko!i se &e5i&ao 5a %rakora5&od,i

4ost$4ak) Pri#!e,a o&o3 i,stit$ta $ 4raksi !e i#a"a &ie (or#a"a, ,e3o s$ti,ski karakter0 ,aroBito

5%o3 4osto!a,!a 5ako,ske odred%e 4re#a ko!o! !e ,edo"a5ak !ed,o3 od %raB,i? dr$3o&a ,a 5aka5a,o#ire,!e $!ed,o 5,aBio i ,e$s4!e? to3 4ost$4ka) To !e !eda, od ra5"o3a 5ato $ 4rotek"i? ,eko"iko

dee,i!a 4ri#!e,e ra,i!e3 5ako,a ,is$ i#a"e *e"!e,e e(ekte0 to !e &id"!i&o i5 5a,e#ar"!i&o3 %ro!a

$s4!e,o oko,Ba,i? 4ost$4aka) Dok !e PorodiB,i 5ako, Re4$%"ike Sr4ske i5&rio #a,!e koreki!e

ra,i!e &a*e'i? odred%i0 $ PorodiB,o# 5ako,$ F+I> se 4roes$ 4ro#!e,a o&o3 i,stit$ta 4rist$4i"o ,a

dr$3aBi!i0 5a?t!e&,i!i ,aBi,)

Posredo&a,!e/#ire,!e G isto&!et,ost i"i ra5"iBitost

PorodiB,i 5ako, F+I> $&odi ,o&o 4o!#o&,o odre6e,!e o&o3 i,stit$ta G 4osredo&a,!e PorodiB,i

5ako, Re4$%"ike Sr4ske 5adr*a&a ra,i!i ter#i, #ire,!e0 dok se $ 5ako,oda&st&$ Distrikta +rBko

+I> de(i,isa,!$ o&o3 i,stit$ta 4ri"a5i i s as4ekta #ire,!a i 4osredo&a,!a $5 $&a*a&a,!e ,!i?o&i?

ra5"iBiti? sadr*a!a) Ako 4os#atra#o Bak i sa#o ter#i,o"oki0 &idi#o da se radi o s$ti,ski ra5"iBiti#

i,stit$ti#a) Mire,!e !e0 4ri!e s&e3a0 $s#!ere,o ,a i5#ire,!e %raB,i? 4art,era i 4o,o&,$ $s4osta&$

%raB,e 5a!ed,ie) Sta",o 4o&e'a,!e %ro!a ra5&ede,i? %rako&a i Besto katastro(a",e 4os"!edie ko!e

4resta,ak %raka ,osi sa so%o# $tia"e s$ ,a re(or#e 4orodiB,i? 5ako,oda&sta&a s&i? e&ro4ski?0 a"i i

s&!etski? 5e#a"!a ko!e 4a*,!$ 4o#!era!$ od s4aa&a,!a %raka ka =i&i"i5ira,o# ra5&od$=) U4ra&o !e

to s$ti,a 4orodiB,o3 4osredo&a,!a G to %e5%o",i!e oko,Ba,!e %raka) Hi"! =4osredo&a,!e= !e d&o!ak: 4ok$a! sa,ira,!a %raB,i? od,osa i ,asta&"!a,!e %raB,e 5a!ed,ie0 te r!ea&a,!a 4os"!edia "iB,e i

i#o&i,ske 4rirode $ko"iko ,e 4osto!i #o3$',ost oB$&a,!a %raka0 Bi#e !e ,a4ra&"!e,a si#%io5a d&a

ra5"iBita i,stit$ta) To !e oBito ra5"o3 5ato s$ 3oto&o s&e 5e#"!e ,ae3 okr$*e,!a0 4ri!e s&e3a

>r&atska0 Sr%i!a i Hr,a Cora0 %e5 o%5ira ,a i,o&ai!e 4orodiB,i? 5ako,oda&sta&a 4$te# $&o6e,!a

i,stit$ta 4osredo&a,!a0 5adr*a"e #ire,!e kao !ed,$ od (a5a 4osredo&a,!a) ;; Jed,aki s$ $s"o&i 5a

5as,i&a,!e 4ot4$,o3 i ,e4ot4$,o3 $s&o!e,!a 4re#a %raB,i# 4art,eri#a0 a tako6er i 4re#a

&a,%raB,i# 4art,eri#a0 %e5 o%5ira ,a s4o") Rodite"!i d!eteta i#a!$ !ed,aka 4ra&a i d$*,osti $

4o3"ed$ rodite"!sko3 stara,!a) O,i s4ora5$#,o odre6$!$ i#e i 4re5i#e d!eteta0 a $ s"$Ba!$ da ,e

4oti3,$ s4ora5$#0 o i#e,$ i 4re5i#e,$ 'e od"$Biti ti!e"o starate"!st&a) O%a rodite"!a i#a!$ d$*,osti i

4ra&o i5dr*a&ati di!ete i osi3$rati #$ *i&ot,e $s"o&e 4otre%,e 5a ,!e3o& ra5&o!) D$*,ost i 4ra&o

rodite"!a !e da $4ra&"!a!$ i#o&i,o# d!eteta do ,!e3o&o3 4$,o"!etst&a) Rodite"! s ko!i# di!ete ,e *i&i i77 Petro&i'0 M) @11) Ost&ari&a,!e a"i#e,taio,i? 5a?te&a $ s"$Ba!e&i#a sa stra,i# e"e#e,to,0 5%or,ik rado&a)U,i&er5itet $ Kra3$!e&$0 Pra&,i (ak$"tet0 Kra3$!e&a0 str) .91)



ko!i ,e o%a&"!a 4o#e,$te d$*,osti 4re#a d!etet$ i#a 4ra&o %iti i,(or#ira, od dr$3o3 rodite"!a o

&a*,i# st&ari#a ko!e se tiB$ *i&ota d!eteta) PorodiB,i 5ako, F+I> isto&!et,o tretira o%a rodite"!a

&e5a,o $5 4ita,!a 5atite oso%,i? 4ra&a i i,teresa d!eteta0 $ to s4ada!$ i od$5i#a,!e rodite"!$ 4ra&a

da *i&i s d!eteto#0 od$5i#a,!e rodite"!sko3 stara,!a kao i 5atita i#o&i,ski? 4ra&a i i,teresa d!eteta)

Kad !e ri!eB o starate"!st&$0 o,o !e PorodiB,i# 5ako,o# F+I> 4red&i6e,o kao 5a#!e,a 5arodite"!sko stara,!e @starate"!st&o ,ad #a"o"!et,i# oso%a#a0 od,os,o kao 5atita oso%,osti i i,teresa

4$,o"!et,i? ti'e,ika @starate"!st&o ,ad 4$,o"!et,i# oso%a#a) Zako, ,e 4ra&i ra5"ik$ #e6$

oso%a#a ra5"iBito3 s4o"a &e5a,o $5 i,stit$t starate"!st&a)

Kad !e ri!eB o i5dr*a&a,!$0 4re#a PorodiB,o3 5ako,$ F+I> 4red&i6a se kao 4ra&o i d$*,ost0

#e6$so%,o i5dr*a&a,!e %raB,i? i &a,%raB,i? 4art,era0 rodite"!a i d!ee i dr$3i? srod,ika) PorodiB,i

5ako, F+I> 4ro4isao !e i 4ra&o ,a i5dr*a&a,!e &a,%raB,o3 4art,era) Pose%,o !e 5,aBa!,a odred%a o

i5dr*a&a,!$ #a!ke &a,%raB,o3 d!eteta0 ko!a 4redsta&"!a !ed,$ 4ose%,$ #!er$ $ s#is"$ B"a,a 9) UN-

o&e Ko&e,i!e o e"i#i,ai!i s&i? o%"ika diskri#i,ai!e *e,a0 a $ ,!o! sto!i da !e ota &a,%raB,o3

d!eteta d$*a, sra5#!er,o s&o!i# #o3$',osti#a i5dr*a&ati #a!k$ s&o3a d!eteta 5a &ri!e#e od tri

#!esea 4ri!e 4oro6a!a i !ed,$ 3odi,$ ,ako, 4oro6a!a0 ako se #a!ka stara o d!etet$0 a ,e#a dostat,o

sredsta&a 5a *i&ot)

PorodiB,i 5ako, F+I> re3$"ira $ s&o# 4roes,o# di!e"$ i 4ost$4ak $ s4oro&i#a o i5dr*a&a,!$)

Podai o4'i,ski? s$do&a $ F+I> 4oka5$!$ kako !e $ Bet&ero3odi,!e# rado%"!$ @1-1. $

,a!&e'e# %ro!$ s"$Ba!e&a0 ,eo&is,o o s4o"$ d!eteta0 s$d d!e$ dod!e"!i&ao #a!i ,a rodite"!sko

stara,!e @;80;9) Na&ede,o# odred%o# o#o3$'e,o !e i *e,a#a-#a!ka#a ko!e s$ 4ra&,o ,e$ke0da $#!esto ,!i? ti!e"o starate"!st&a 5a?ti!e&a 4$te# s$da dos$6e,!e0 od,os,o 4o&e'a,!e i5dr*a&a,!a

5a #a"o"!et,o di!ete) A,a"i5o# statistiBki? 4odataka $t&r6e,o !e da se ,e &ode 4odai @4odai o

4ro#!e,i i"i 5adr*a&a,!$ 4re5i#e,a 4ri"iko# 5ak"!$Bi&a,!a %raka0 4odai o #a"o"!et,i# oso%a#a

ko!e s$ 5ak"!$Bi"e %rak i dr) ko!i %i da"i deta"!,i!$ s"ik$ o 4o"o*a!$ *e,a &e5a,i# $5 %rak i 4orodiB,e

od,ose)

1/.+. :a%oni o "aštiti od nasilja u !orodici u 5osni 6ercegovini

Ce,era",o0 ,asi"!e !e 4o&reda "!$dski? 4ra&a s&i? "!$di: ,a *i&ot ,a si3$r,ost ,a di3,itet i ,a (i5iBki

i #e,ta",i i,te3ritet) Po!a&"!$!e se $ kr$3$ 4orodie i $ dr$t&$ $o4'e @si"o&a,!e0 (i5iBki ,a4adi0

seks$a",o $5,e#ira&a,!e0 tr3o&i,a *e,a#a i 4risi",a 4rostit$i!a0 itd)) Nasi"!e $ 4orodii !e (e,o#e,



,astao i5 4osto!e'i? dr$t&e,i? $s"o&a i dr$t&e,i? od,osa ko!i re("ekt$!$ 3e,der ,e!ed,akost i

4ro#o&ira!$ #o' #$karaa0 kao =!aBe3 s4o"a=);<

Iako s$ $ o%a e,titeta $s&o!e,i 4ose%,i 5ako,i o 5atiti od ,asi"!a $ 4orodii0 odred%e o&i? 5ako,a

,is$ #e6$so%,o $sa3"ae,e0 to do&odi do 4ra&,e ,esi3$r,osti0 ,e!ed,ako3 tret#a,a 4red 5ako,o#

i ,e#o3$',osti ost&ari&a,!a 5atite *e,a i d!ee *rta&a ,asi"!a) U F+I>

;8

0 ,asi"!e $ 4orodii se5ako,ski tretira kao kri&iB,o d!e"o0 dok se $ Re4$%"ii Sr4sko! ,asi"!e $ 4orodii tretira kao kri&iB,o

d!e"o i kao 4rekra!)

O%a e,titetska 5ako,a o 5atiti od ,asi"!a $ 4orodii 4red&i6a!$ #o3$',ost i5ria,!a 5atit,i? #!era

$ 4rekra!,o# 4ost$4k$ G $da"!e,!e i5 sta,a0 k$'e i"i ,eko3 dr$3o3 sta#%e,o3 4rostora0 5a%ra,a

4ri%"i*a&a,!a *rt&i ,asi"!a0 5a%ra,a $5,e#ira&a,!a i"i $?o6e,!a *rt&e ,asi"!a0 o%a&e5a 4si?osoi!a",o3

tret#a,a0 o%a&e5,o "i!eBe,!e od 5a&is,osti0 osi3$ra,!e 5atite *rt&e ,asi"!a0 kao i #!er$ o%a&e5,o3

rada $ korist dr$t&e,e 5a!ed,ie0 ko!a 4osto!i $ 5ako,$ Re4$%"ike Sr4ske<) Dost$4,a istra*i&a,!a

$4$'$!$ ,a %ro!,e 4ro%"e#e $ 4ri#!e,i o&i? 5ako,a $ 4raksi $ o%a e,titeta +I>)

+I> ,i!e $s&o!i"a 4ose%a, 5ako, ko!i se %a&i 4ita,!e# 5atite 4ra&a *e,a *rta&a rata0 ,iti 4osto!e

adek&at,i e,titetski 5ako,i ko!i re3$"i$ o&$ #ateri!$) U F+I> $s&o!e, !e kro&,i e,titetski 5ako,<.0

kao i ka,to,a",i 5ako,i o soi!a",o! 5atiti0 5atiti i&i",i? *rta&a rata i 4orodia sa d!eo#0 $ ko!i#a

se ,e 4o#i,!$ *e,e *rt&e rata kao 4ose%,a kate3ori!a0 &e' ,a 4osreda, ,aBi,0 kro5 de(i,isa,!e

4o!#o&a i&i",e *rt&e rata0 $ka5$!e ,a 5"osta&"!a,!e "ia0 kao $5rok ,ast$4a,!a ote'e,!a 5dra&"!a0

$s"!ed Be3a ,eko "ie s4ada $ kate3ori!$ i&i",e *rt&e rata) <1 U Re4$%"ii Sr4sko! !e $s&o!e, Zako, o

5atiti i&i",i? *rta&a rata ko!i ,e 4re4o5,a!e *e,e *rt&e rata kao 4ose%,$ kate3ori!$ "ia ko!aost&ar$!$ 5atit$0 a"i ,a 4osreda, ,aBi,0 kro5 de(i,isa,!e 4o!#a i&i",e *rt&e rata $ka5$!e ,a

seks$a",o ,asi"!e0 kao !eda, od &ido&a 5"osta&"!a,!a 4o os,o&$ ko!e3 se ,eko "ie #o*e s#atrati

i&i",o# *rt&o# rata)

Sredi,o# 1.)3odi,e Mi,istarst&o 5a "!$dska 4ra&a i i5%!e3"ie +I> !e $5 4odrk$ UN-a 4okre,$"o

i5rad$ +I> Strate3i!e 5a 4o#o' *e,a#a *rt&a#a seks$a",o3 ,asi"!a toko# rata0 ko!a %i0 4ri!e s&e3a0

tre%a"a o%e5%!editi os,o& 5a soi!a",$0 eko,o#sk$ i 4si?o"ok$ 4odrk$ *e,a#a *rt&a#a rata0 kao i

e(ikas,i!e 3o,!e,!e 4oBi,i"aa ,asi"!a ,ad *e,a#a $ tok$ rat,i? s$ko%a $ +I>)78 Petri'0 N) @1<) Utia! 4ra&,e re3$"ati&e ,a 5atit$ *e,e od rod,o 5as,o&a,o3 ,asi"!a) He,tar 5a "!$dska 4ra&aU,i&er5iteta Sara!e&o0 Sara!e&o0 str) 97)79 Zako, o 5atiti od ,asi"!a $ 4orodii Federai!e +os,e I >ere3o&i,e @=S"$*%e,e ,o&i,e F+I>=0 %ro! 1/.780 Zako, o 5atiti od ,asi"!a $ 4orodii Re4$%"ike Sr4ske @=S"$*%e,i 3"as,ik RS=0 %ro! ../2 i .;/<81 Zako, o soi!a",o! 5atiti0 5atiti i&i",i? *rta&a rata i 5atiti 4orodia sa d!eo# @=S"$*%e,e ,o&i,e F+I>=0 %ro!7/880 29/90 78/ i .9/882 Pod i&i",o# *rt&o# rata0 Zako, o soi!a",o! 5atiti0 5atiti i&i",i? *rta&a rata i 4orodia sa d!eo# F+I>

4odra5$#i!e&a ="ie kod ko!e3 !e ,ast$4i"o t!e"es,o ote'e,!e od ,a!#a,!e 5%o3 ra,e0 4o&rede i o5"!ede5ado%i!e,e s"osta&"!a,!e#0 od,os,o "ia&a,!e# s"o%ode $ tok$ rat,o3 sta,!a i"i ,e4osred,e rat,e o4as,osti @B") 2)st) .



Nako, i5&re,e a,a"i5e o&o3 5ako,a0 $oBi"i s#o da ,!e3o&$ 4ro&ed%$ $s4ora&a: ,e4osto!a,!e

s$dske 4rakse $ o&o! o%"asti @kratak &re#e,ski 4eriod 4ri#!e,e o&o3 5ako,a ,edo&o"!,a ed$kai!a

s&i? aktera ko!i $Best&$!$ $ 4ro&ed%i 4ro4isa i5 o&e o%"asti ,edo&o"!,a i,(rastr$kt$ra 5a e(ikas,i!$

4ri#!e,$ 4ro4isa ko!i# se tretira o%"ast 5atite ,asi"!a $ 4orodii @,is$ $ s&i# ka,to,i#a

$s4osta&"!e,e si3$r,e k$'e 5a 4ri&re#e,i s#!eta! *rta&a ,asi"!a $ 4orodii0 ,e4osto!a,!e $sta,o&a5a i5#!eta,!e ,asi",i? oso%a0 ,e4osto!a,!e (o,do&a 5a 4ri&re#e,$ 4o#o' *rt&i ,asi"!a i dr)

,edo&o"!,a kadro&ska i #ateri!a",a o4re#"!e,ost He,tara 5a soi!a",i rad 5a 4ro&ed%$ o%a&e5a i5

Zako,a o 5atiti od ,asi"!a $ 4orodii ,eor3a,i5o&a,o 4re&e,ti&,o d!e"o&a,!e-o%ra5o&,i? i,stit$i!a

i dr) ko!e %i s4ri!eBi"o =st&ara,!e ,asi",e oso%e= ,edo&o"!,a #edi!ska 4ro#oi!a "e3is"ati&e ko!a

re3$"ira o%"ast ,asi"!a $ 4orodii ,ede(i,isa, !edi,st&e,i ,aBi, or3a,i5ira,!a i (i,a,sira,!a rada

si3$r,i? k$'a ,e$s4osta&"!e, siste# koordi,ai!e ,a o4'i,sko#0 od,os,o ka,to,a",o# ,i&o$

i5#e6$ s$do&a0 #i,istarsta&a $,$tra,!i? 4os"o&a i e,tara 5a soi!a",i rad ,e4osto!a,!e !edi,st&e,e

statistiBke %a5e 4odataka $ o%"asti ,asi"!a $ 4orodii) O&i Zako,i sadr*e diskri#i,ator,$

ter#i,o"o3i!$ i tre%a i? do3raditi da sadr*e 3e,der se,5iti&,$ ter#i,o"o3i!$ ko!a 'e se 4osti'i

!e5iBki# i sti"ski# $re6e,!e# teksto&a tako to 'e se koristiti d&o!,a ter#i,o"o3i!a)

ETVRTI DIO




HERCEGOVINI I EVROPSKOJ UNIJI

U o&o# di!e"$ ,a$B,o3 rada o%!as,it 'e#o ta s$ to 3e,era",o i,stit$io,a",i #e?a,i5#i 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 4o ko!i# 4ri,i4i#a i ,a ko!i ,aBi, ($,kio,i$ i ta s$ ,!i?o&e $"o3e $

siste#$)

Ter#i, i,stit$io,a",i #e?a,i5#i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a!Be'e se koristi kao o4ti @3e,eriBki

4o!a# ko!i o5,aBa&a s&e or3a,i5aio,e (or#e: . #nst#tu-#$e ko!e d!e"$!$ $ o%"asti ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a $ ok&ir$ dr*a&,e0 re3io,a",e i"i "oka",e str$kt$re &"asti 1 ,or#ati&,e i5&ore0 5ako,e i

dr$3e 4ra&,e akte @#nstu&ent# ko!i se koriste radi 4osti5a,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 7 4o"itiBke

akte @st!ate"#$e ko!i kreira!$ 4o"itike i de(i,i$ 4ra&e d!e"o&a,!a $ o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

iroko de(i,isa,!e sadr*a!a ko!i $k"!$B$!e 4o!a# i,stit$io,a",i #e?a,i5#i rod,e ra&,o4ra&,osti,i!e ,a!sre',i!e r!ee,!e) Po&e5i&a,!e ra5,orod,i? sadr*a!a i 4od&o6e,!e 4od o4ti i sadr*i,ski

,edo&o"!,o !as,o 4ro(i"isa, 4o!a# #o*e st&oriti teko'e) U o%"asti ko!a !e 4red#et a,a"i5e0 a 5a ko!$

s$ Wdr*a&,e i,stit$i!e0 4ra&,i 4ro4isi0 ra&,o4ra&,ost s4o"o&a = k"!$B,e ri!eBi ter#i,o"oka !as,o'a

!e &a*,a0 !er !e $ 4ita,!$ s4ei(iB,a str$B,a @4r&e,st&e,o 4ra&,a ter#i,o"o3i!a)

.) I,stit$i!e: Pod ter#i,o# i,stit$i!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 4odra5$#i!e&a!$ se ra5"iBite

,or#ati&,o $sta,o&"!e,e i i,stit$io,a"i5o&a,e or3a,i5aio,e !edi,ie @or3a,i0 or3a,i5ai!e0 ti!e"a i

s") ko!e se (or#ira!$ $,$tar str$kt$re or3a,a &"asti kao i $ ok&ir$ or3a,a re3io,a",e i "oka",e

sa#o$4ra&e)

1) I,str$#e,t: Ter#i, i,str$#e,ti ost&ari&a,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a o5,aBa&a ra5"iBita sredst&a

@a"ati ko!a sto!e ,a ras4o"a3a,!$ i,stit$i!a#a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a kako %i #o3"e da o%a&"!a!$

s&o!e ,ad"e*,osti) I,str$#e,ti ost&ari&a,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a #o3$ %iti ra5"iBiti) Tri ,a!&a*,i!e

3r$4e s$: i,st$#e,ti ko!i de(i,i$ ,or#ati&,i ok&ir @#ateri!a",o 4ra&o i 4roed$re i 4osta&"!a!$

4ara#etre 5a 4red$5ei#a,!e akti&,osti i#4"e#e,taio,i i,str$#e,ti ko!i re3$"i$ s4ro&o6e,!e

4ro4isa @$red%$ 5a s4ro&o6e,!e0 4ra&i",ii0 $4$tst&a i s") i,str$#e,ti 5atite 4ra&a kada !e ,eko

4ra&o 4o&ri!e6e,o)7) Strate3i!e: Ter#i, strate3i!e o5,aBa&a ra5"iBite dok$#e,te ko!i de(i,i$ 4o"itike i ko,kret,e

akti&,osti ko!e !e 4otre%,o 4red$5eti 5a rea"i5ai!$ 4o"itika0 odre6$!$ ,osioe 4os"o&a 4ri#!e,e

strate3i!a0 de(i,i$ roko&e 5a akti&,osti i dr) Strate3i!e se ra5"ik$!$ s o%5iro# ,a sadr*a! ,a ko!a s$

(ok$sira,e i s o%5iro# ,a to ko i? $s&a!a @&"ada i"i 4ar"a#e,t) Po sadr*a!$ se ra5"ik$!$ strate3i!e



ko!e se od,ose ,a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a<7 i strate3i!e $ dr$3i# o%"asti#a &a*,i# 5a ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a)<9 Strate3i!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i od,os 4re#a dr$3i# strate3i!a#a &"ade !e &a*,a 5a

ost&ari&a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a !er se 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a Besto 4ro(i"i$ ,e sa#o $

4ose%,o! strate3i!i 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a &e' i $ strate3i!a#a ko!e se od,ose ,a dr$3e o%"asti)

Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,i!e 4ose%a, sektor &e' o%"ast ko!a se 4rote*e ,a &ie 4odr$B!a)

<2

Zato !e $ 4rist$4 strate3i!a#a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,eo4?od,o $k"!$Biti i s$%sidi!er,e strate3i!e @o,e ko!e

se od,ose ,a ,eke 4ose%,e o%"asti &a*,e 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 a 4ri a,a"i5i strateki?

dok$#e,ata ko!i de(i,i$ 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a tre%a $k"!$Biti i od3o&ara!$'e s$%sidi!er,e

strate3i!e) Strate3i!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i s$%sidi!er,e strate3i!e s$ ko#4"e#e,tar,i dok$#e,ti)

Me6$ ,!i#a !e 4o*e"!,a sadr*i,ska $sk"a6e,ost0 !er to o#o3$'$!e i koordi,ira,o d!e"o&a,!e &ie

s$%!ekata $ ra5"iBiti# o%"asti#a ,a ,!i?o&o! 4ri#!e,i)< U strateki# dok$#e,ti#a i5osta!e

ko,kreti5ai!a i,str$#e,ata ko!i se #o3$ koristiti kao e(ikas,i #e?a,i5#i ,ad5ora ,ad rado# &"ade

$ 4roes$ 4ri#!e,e 4o"itika ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $t&r6e,e strateki# dok$#e,ti#a kao i

i,str$#e,ti ko,tro"e rada &"ade ko!i %i #o3"i $tiati ,a to da &"ada 4ri#!e,i @i"i da %$de 4ri,$6e,a

da 4ri#!e,i s&o!$ 4o"itik$ ,a 4odr$B!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)<;

11. 7nali"a strategija i institucija "a ravno!ravnost s!olova u 5osni 6ercegovini

11.1. Aender a%cioni !lan 5osne 6ercegovine "a !eriod 2/13 B2/1+ !etogodišnja strategija "a

gender mainstreaming u 5osni 6ercegovini

83 N4r) ,aio,a",a strate3i!a 5a ost&ari&a,!e rod,e ra&,o4ra&,osti84 N4r) strate3i!a 5a s#a,!e,!e siro#at&a strate3i!a 5a4o"!a&a,!a i dr)85 Kr$,i'0 S) @1) U&o6e,!e 4ri,i4a !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a "oka",o# ,i&o$ &"asti) Narod,aU,i&er5itetska %i%"ioteka Re4$%"ike Sr4ske0 +a,!a L$ka0 str) ;1)86 Kr$,i'0 S) @1) U&o6e,!e 4ri,i4a !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a "oka",o# ,i&o$ &"asti) >e"si,ki

4ar"a#e,t 3ra6a,a0 +a,!a L$ka0 str) 9)87 Đ$ri'0 D) @1) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) U,i&er5itetska %i%"ioteka Re4$%"ike Sr4ske0 +a,!a L$ka0 str) 7)



Os,o&,a odred%a Usta&a +I> ,a os,o&$ ko!e !e 4ri4re#"!e, tekst Ce,der akio,o3 4"a,a +I> !e

sadr*a,a $ B"a,$ II 9) Nediskri#i,ai!a ko!i !e s$ti,ska os,o&a 5a do,oe,!e Ce,der akio,o3

4"a,a +I>0 a ko!i# !e $t&r6e,o: $*i&a,!e 4ra&a i s"o%oda0 4red&i6e,i? $ o&o# B"a,$ i"i $

#e6$,arod,i# s4ora5$#i#a ,a&ede,i# $ A,eks$ I o&o3 Usta&a) Ce,der akio,i 4"a, +I> @$

da"!e# tekst$ CAP 5a 4eriod 1.7-1.;)3odi,e !e strateki dok$#e,at ko!i sadr*i strateke i"!e&e0 4ro3ra#e i #!ere 5a ost&ari&a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ s&i# o%"asti#a dr$t&e,o3 *i&ota i rada0

$ !a&,o! i 4ri&at,o! s(eri) O, da!e s#!er,ie 5a i5rad$ 3odi,!i? o4erati&,i? 4"a,o&a ,a e,titetsko#0

ka,to,a",o# i "oka",o# ,i&o$) CAP +I> 4rati 4rioritete s&i? ,i&oa or3a,i5ai!e &"asti $ +I>0

os"a,!a!$'i se ,a CAP +I> 1)-1..)3odi,e0 dr*a&,$ i e,titetske strate3i!e ra5&o!a0 Strate3i!$ 5a

ra&,o4ra&,ost #$karaa i *e,a E&ro4ske U,i!e i dr$3e re"e&a,t,e dok$#e,te Vi!e'a E&ro4e0

E&ro4ske U,i!e i U!edi,!e,i? ,ai!a) O&a! strateki dok$#e,t i da"!e sadr*i s&e o%"asti dr$t&e,o3

*i&ota0 a"i s$ $t&r6e,e 4rioritet,e i tra,s(er5a",e @=ross-$ti,3= o%"asti0 kao i o%"asti ko!e se od,ose

,a !aBa,!e siste#a0 #e?a,i5a#a i i,str$#e,ta 5a 4osti5a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 te !aBa,!e

sarad,!e i 4art,erst&a) Na ta! ,aBi, !as,i!e s$ de(i,isa,e o%a&e5e i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 te o%a&e5e i od3o&or,osti resor,i? #i,istarsta&a $ s&ako! 4rioritet,o!

o%"asti) CAP +I>0 5a 4eriod 1.7)-1.;)3odi,e0 sadr*i tri strateka i"!a $ ok&ir$ ko!i? s$ de(i,isa,e

4rioritet,e o%"asti d!e"at,osti0 od,os,o 4ro3ra#i i #!ere ko!e s$ 4otre%,e 5a ost&ari&a,!e to3 i"!a)

Strateki i"! .: I5rada0 s4ro&o6e,!e i 4ra'e,!e 4ro3ra#a #!era 5a $,a4ri!e6e,!e ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a $ i,stit$i!a#a &"asti0 4o 4rioritet,i# o%"asti#a) Prioritet,e o%"asti s$: s4r!eBa&a,!e i

s$5%i!a,!e ,asi"!a 4o os,o&$ s4o"a0 $k"!$B$!$'i ,asi"!e $ 4orodii kao i tr3o&i,e oso%a#a !a&,i *i&oti do,oe,!e od"$ka rad0 5a4o"!a&a,!e i 4rist$4 eko,o#ski# res$rsi#a o%ra5o&a,!e0 ,a$ka0 k$"t$ra

i s4ort 5dra&"!e0 4re&e,i!a i 5atita soi!a",a 5atita)<<

Strateki i"! 1: I53rad,!a i !aBa,!e siste#a0 #e?a,i5a#a i i,str$#e,ata 5a 4osti5a,!e ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a) Prioritet,e o%"asti s$: koordi,ai!a 4ro&ed%e i ,ad5or ,ad 4ro&o6e,!e# CAP +I> 4ra'e,!e

i $,a4ri!e6e,!e 4ri#!e,e #e6$,arod,i? i do#a'i? sta,darda 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !aBa,!e i

sarad,!a i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a 4odi5a,!e s&i!esti o ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a $ s&i# se3#e,ti#a dr$t&a 4odrka 4ro3ra#i#a i 4ro!ekti#a i,stit$io,a",i? i

&a,i,stit$io,a",i? 4art,era 4ra'e,!e i o!e,a ,a4retka $ 4osti5a,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) <8

Strateki i"! 7: Us4osta&"!a,!e i !aBa,!e sarad,!e i 4art,erst&a) Prioritet,e o%"asti s$: sarad,!a ,a

re3io,a",o# i #e6$,arod,o# ,i&o$ sarad,!a sa or3a,i5ai!a#a i&i",o3 dr$t&a0 soi!a",i#

4art,eri#a0 akade#sko# 5a!ed,io#)8

88 Dri,i'0 +) @1<) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) Ce,der e,tar V"ade RS-a0 +a,!a L$ka0 str) 7<)89 I%id0 str) 99)90 I%id0 str) 9<)



Za 4osti5a,!e s&a tri strateka i"!a od !ed,ako3 5,aBa!a s$ i tra,s(er5a",e o%"asti0 ko!e 4redsta&"!a!$

i,te3ra",i dio s&i? ,a&ede,i? 4rioritet,i? o%"asti) Tra,s(er5a",e o%"asti s$: #edi!i $,a4re6e,!e

4o"o*a!a &iestr$ko #ar3i,a"i5o&a,i? 3r$4a *e,a i #$karaa $"o3a #$karaa $sk"a6i&a,!e0

4ri&at,o3 i 4ro(esio,a",o3 *i&ota) Os,a*i&a,!e i koordi,ai!a rada i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !eda, !e od &a*,i? 4red$s"o&a 5a e(ikas,$ 4ro&ed%$ CAP-a +I> ,a s&i#,i&oi#a &"asti) A3e,i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a +I> $ sarad,!i sa e,titetski# 3e,der e,tri#a

$s4osta&i"a !e Fi,a,si!ski #e?a,i5a# 5a i#4"e#e,tai!$ Ce,der akio,o3 4"a,a +I> @FICAP

4ro3ra# 18-1.90 Bi#e s$ o%e5%i!e6e,a 5,aBa!,a sredst&a 5a 4ro&ed%$ Ce,der akio,o3 4"a,a

5a 4eriod od 2 3odi,a0 od,os,o 5a ,ared,e d&i!e 3odi,e i#4"e#e,tai!e Ce,der akio,o3 4"a,a +I>

@1.7) i 1.9) 3odi,a)

11.2. Strategija "a !revenciju i borbu !rotiv nasilja u !orodici 5osne 6ercegovine ;2/13B2/1+?

V"ada F+I> !e i5ra5i"a s&o!$ s,a*,$ o4red!e"!e,ost da titi 4orodi$ sa d!eo#0 od,os,o da

4od$5i#a akti&,osti ko!e 'e st&oriti $&!ete 5a 4o%o"!a,!e 4o"o*a!a 4orodie sa d!eo#) Jed,a od

akti&,osti !e i do,oe,!e Strate3i!e 5a 4re&e,i!$ i %or%$ 4roti& ,asi"!a $ 4orodii @1.7-1.;)

Po!a# ,asi"!a $ 4orodii !e rod,o ,e$tra"a, i o%$?&ata o%a s4o"a 4oBi,ite"!a i *rta&a0 iako se kao

4oBi,ite"!i ,a!Be'e0 #ada sa i5$5ei#a0 4o!a&"!$!$ #$kari0 a *rt&e s$ ,a!Be'e *e,e i"i d!e&o!ke0 te

d!ea0 kao direkt,e i"i i,direkt,e *rt&e ,asi"!a) I#a!$'i $ &id$ 4osti3,$te re5$"tate $ 4ro&ed%iStrateko3 4"a,a 5a 4re&e,i!$ ,asi"!a $ 4orodii 5a +I> G 18 - 1.0 $ka5a"a se 4otre%a 5a

s&eo%$?&at,o# a,a"i5o# sta,!a0 ,a os,o&$ ko!e3 'e se $t&rditi da"!,!i 4ra&i d!e"o&a,!a &"adi,o3 i

,e&"adi,o3 sektora $ o%"asti 5atite 4orodie od s&i? o%"ika ,asi"!a) e"!e,o sta,!e ko!e se

i#4"e#e,tai!o# o&e strate3i!e *e"i 4osti'i !e =i&ot %e5 ,asi"!a= kro5 4o%o"!a,!e 4o"o*a!a *rta&a

,asi"!a $ 4orodii i s#a,!e,!e ,asi"!a st&ara,!e# $&!eta 5a e(ikas,o d!e"o&a,!e &"adi,o3 i ,e&"adi,o3

sektora $ 4re&e,i!i i %or%i 4roti& ,asi"!a $ 4orodii) Misi!a Strate3i!e !e os,a*i&a,!e "oka",e

5a!ed,ie 5a %or%$ 4roti& ,asi"!a i 4re&e,i!$ ,asi"!a kro5 ra5&i!a,!e 4"a,o&a 4re&e,i!e0 e(ikas,o

($,kio,ira,!e ser&isa $s"$3a0 $s4osta&"!a,!e re(era",i? #e?a,i5a#a0 ra5&i!a,!e 4art,erst&a i5#e6$

&"adi,o3 i ,e&"adi,o3 sektora0 rea"i5ai!$ 4ro!ekata ,a ,i&o$ "oka",e 5a!ed,ie s i"!e# 4re&e,i!e

,asi"!a i !aBa,!e 4orodie sa ake,to# ,a eko,o#sk$ i od3o!,o-o%ra5o&,$ ($,ki!$) S"o3a, 4od

ko!i# se i#4"e#e,tira o&a strate3i!a 3"asi:=Sret,a 4orodia0 4ros4eritet,o dr$t&o=) I#a!$'i $ &id$

a,a"i5$ 4osto!e'e3 sta,!a $ s(eri ,asi"!a $ 4orodii $ +I>0 #o*e se o4ra&da,o oBeki&ati da 'e se kro5



4et strateki? i"!e&a i es,aest 4ro3ra#a 5a i#4"e#e,tai!$ Strate3i!e $ &e"iko! #!eri $,a4ri!editi

sta,!e "!$dski? 4ra&a $ +I>)

Pr&i strateki i"!: Usk"a6i&a,!e ,or#ati&,o-4ra&,o3 ok&ira $ o%"asti ,asi"!a $ 4orodii sa do#a'i# i

#e6$,arod,i# sta,dardi#a i5 o&e o%"asti

Os,o& 5a e(ikas,$ i k&a"itet,$ %or%$ 4roti& ,asi"!a $ 4orodii tre%a da %$de 5as,o&a, ,a ,aBe"$5ako,itosti0 to 5,aBi da 4ita,!a ko!a se od,ose ,a ,asi"!e $ 4orodii #ora!$ %iti 5ako,ski $re6e,a)

Potre%,$ os,o&$ 5a i53rad,!$ siste#a 5atite od ,asi"!a $ 4orodii 4redsta&"!a $s4osta&"!a,!e !as,o3

4ra&,o3 ok&ira $ s#is"$ de(i,ira,!a ,asi"!a $ 4orodii) Rati(iira,i #e6$,arod,i dok$#e,ti

o%a&e5$!$ dr*a&$ da i? i#4"e#e,tira ,a s&o# 4odr$B!$0 5%o3 Be3a !e 4otre%,o s&e akti&,osti $

4re&e,i!i i %or%i 4roti& ,asi"!a $ 4orodii %a5irati ,a 4ra&,o# ok&ir$ $sk"a6e,o# sa #e6$,arod,i#

to 4odra5$#i!e&a $sa3"ae,osti s&i? 5ako,a i5 o%"asti ko!e $re6$!$ 4ita,!e ,asi"!a $ 4orodii kao i

4od5ako,ski? akata do,ese,i? ,a os,o&$ ti? 5ako,a i ide,ti(iira,!e 4ita,!a sa ko!i#a se s$oBa&a"a

4raksa0 ko!a ,is$ de(i,ira,a $ ,a&ede,i# 5ako,i#a i ,!i?o&o ,or#ira,!e kro5 i5#!e,e i do4$,e

4osto!e'i? i"i do,oe,!e ,o&i? 5ako,a0 te ,!i?o&o $sa3"aa&a,!e sa #e6$,arod,i# akti#a ko!e !e

+I> rati(iira"a) Ko,&e,i!a Vi!e'a E&ro4e o s4reBa&a,!$ i %or%i 4roti& ,asi"!a ,ad *e,a#a i ,asi"!a

$ 4orodii ,a"a*e kreira,!e s&eo%$?&at,i? i #$"tidisi4"i,ar,i? 4o"itika 5a s4reBa&a,!e i %or%$ 4roti&

,asi"!a ,ad *e,a#a i ,asi"!a $ 4orodii) O&e 4o"itike 4odra5$#i!e&a!$ kako ?ar#o,i5ai!$ do#a'i?

4ro4isa sa Ko,&e,i!o#0 i dr$3i# #e6$,arod,i# 4ro4isi#a0 tako i #e6$so%,$ ?ar#o,i5ai!$

do#a'i? 4ro4isa)

Dr$3i strateki i"!: U,a4ri!editi 5,a,!e i &!eti,e oso%a ko!e se 4ro(esio,a",o %a&e 4ita,!i#a ,asi"!a$ 4orodii

Z,a,!e i &!eti,e s$ 4red$&!et $s4!e,e 4re&e,i!e i %or%e 4roti& ,asi"!a $ 4orodii0 ,!e3o&o3

4re4o5,a&a,!a i adek&at,o3 4ost$4a,!a) Radi se o se3#e,t$ ko!i 5a?ti!e&a ko,ti,$ira,i rad da %i se

4osti3ao to !e #o3$'e &e'i o%$?&at 4ro(esio,a"aa ko!i ras4o"a*$ ,o&i# 5,a,!i#a i &!eti,a#a)

Ko,&e,i!a Vi!e'a E&ro4e o s4reBa&a,!$ i %or%i 4roti& ,asi"!a ,ad *e,a#a i ,asi"!a $ 4orodii

i,sistira ,a ed$kai!i str$B,!aka kao &id$ 4re&e,i!e te osi3$ra,!a adek&at,o3 4ost$4a,!a sa *rt&a#a

,asi"!a0 4re4o5,a&a,!a i s4reBa&a,!a ,asi"!a0 osi3$ra,!a 4oti&a,!a 4ra&a i 4otre%a *rta&a i

s4reBa&a,!a sek$,dar,e &ikti#i5ai!e) O&o 'e se 4osti'i rea"i5ai!o# d&a 4ro3ra#a kro5 4ose%,e i

5a!ed,iBke o%$ke i to: ed$kai!a 4ro(esio,a"aa i ed$kai!a s$di!a i t$*i"aa)

Tre'i strateki i"!: U,a4ri!editi #etodo"o3i!$ 5a 4rik$4"!a,!e 4odataka o s"$Ba!e&i#a ,asi"!a $

4orodii

Ra5"o3 ko!i o4ra&da&a $s4osta&$ !edi,st&e,e #etodo"o3i!e 5a 4rik$4"!a,!e i o%rad$ 4odataka !e

o%a&e5a dr*a&e +I> da 4ri4re#a i5&!eta!e o 4ro&ed%i #e6$,arod,i? dok$#e,ata ko!e !e 4ri?&ati"a



+I>) Ko,&e,i!a Vi!e'a E&ro4e o s4reBa&a,!$ i %or%i 4roti& ,asi"!a ,ad *e,a#a i ,asi"!a $ 4orodii

,a"a*e 4rik$4"!a,!e 4odataka i istra*i&a,!a radi do,oe,!a adek&at,i? 4o"itika s4reBa&a,!a i

s$5%i!a,!a ,asi"!a ,ad *e,a#a i ,asi"!a $ 4orodii) O&o 4odra5$#i!e&a statistiBka istra*i&a,!a $

redo&,i# i,ter&a"i#a o ra5#!era#a s&i? &rsta ,asi"!a0 te istra*i&a,!a o $5roi#a i 4os"!edia#a

,asi"!a i e(ikas,osti #!era 5a s$5%i!a,!e ,asi"!a) StatistiBko istra*i&a,!e o%$?&ata ra5"iBitead#i,istrati&,e i5&ore0 od or3a,a $,$tra,!i? 4os"o&a0 5dra&st&e,i? i soi!a",i? $sta,o&a0

4ra&os$6a0 od3o!,o-o%ra5o&,i? $sta,o&a i ,e&"adi,i? or3a,i5ai!a) Prik$4"!a,!e o&i? 4odataka

5a?ti!e&a od s&i? sektora $k"!$Be,i? $ 4roes s4reBa&a,!a i s$5%i!a,!a ,asi"!a da $s4osta&i so4st&e,e

i,ter,e siste#e e&ide,tira,!a s"$Ba!e&a i rada ,a o&i# 4red#eti#a) Radi $&ida $ =ta#,e %ro!ke=

,a"a*e se tako6er i 4ro&o6e,!e istra*i&a,!a o 4re&a"e,i!i ,asi"!a i &ikti#i5ai!a) O&a! strateki i"! 'e

se rea"i5o&ati kro5 d&a 4ro3ra#a i to: $s4osta&"!a,!e e&ide,i!a o s"$Ba!e&i#a ,asi"!a $ 4orodii 4o

o%"asti#a i 4ro3ra# 4ro&o6e,!a statistiBki? istra*i&a,!a)

et&rti strateki i"!: Po&e'a,a dr$t&e,a s&i!est o ,asi"!$ $ 4orodii i o%"ii#a ,e,asi",iBko3

4o,aa,!a

Podi5a,!e s&i!esti !a&,osti kada !e $ 4ita,!$ ,asi"!e $ 4orodii0 tre%a da i#a 5a i"! i5#!e,$

4osto!e'i? dr$t&e,i? o%ra5aa 4o,aa,!a ko!i st&ara!$ oko",ost i $&!ete $ ko!i#a se ,asi"!e $s&a!a

kao #ode" 4o,aa,!a0 to osi3$ra&a 4o&o"!a, a#%i!e,t 5a ,!e3o&$ 4o!a&$ i =ti?$ 4at,!$= *rta&a)

Potre%,o !e osi3$rati =,$"t$ to"era,i!$= 4re#a s&i# o%"ii#a ,asi"!a ,a os,o&$ s4o"a) Pre#a

odred%a#a Ko,&e,i!e Vi!e'a E&ro4e o s4reBa&a,!$ i %or%i 4roti& ,asi"!a ,ad *e,a#a i ,asi"!a $

4orodii @HA>VIO 4otre%,a !e 4ot4$,a i,(or#ira,ost o4'e !a&,osti o ra5"iBiti# o%"ii#a ,asi"!ako!e *e,e redo&,o do*i&"!a&a!$ kao i o ra5"iBiti# #a,i(estai!a#a ,asi"!a $ 4orodii) To %i 4o#o3"o

s&i# B"a,o&i#a dr$t&a da 4re4o5,a!$ tak&o ,asi"!e0 i5!as,e se 4roti& ,!e3a i 4r$*e 4$,$ 4odrk$

*rt&a#a ,asi"!a) O&a o%a&e5a o%$?&ata redo&,o &o6e,!e !a&,i? ka#4a,!a0 od,os,o 4ro3ra#a 5a

4odi5a,!e s&i!esti ko!i se %a&e o&i# 4ita,!i#a i o%!a,!a&a!$ i? ,a rod,o os!et"!i& ,aBi,) Akti&,osti

4odi5a,!a s&i!esti tre%a"o %i da $k"!$Be ire,!e i,(or#ai!a o !ed,akosti i5#e6$ *e,a i #$karaa0 o

,estereoti4,i# *e,ski# $"o3a#a i ,e,asi",o# r!ea&a,!$ s$ko%a $ #e6$"!$dski# od,osi#a) Osi#

to3a0 5,aBa!,o !e da s&aka ka#4a,!a istak,e tet,e 4os"!edie ko!e ,asi"!e ,ad *e,a#a i ,asi"!e $

4orodii #o*e i#ati 4o d!e$ $ ,e4osred,o#0 od,os,o 4osred,o# o%"ik$)

Peti strateki i"!: Ra5&i!e, #$"tidisi4"i,ar,i 4rist$4 $ "oka",i# 5a!ed,ia#a $ 4r$*a,!$

od3o&ara!$'i? &ido&a 5atite i tret#a,a *rta&a ,asi"!a $ 4orodii i rada sa oso%a#a ko!e s$ 4oBi,ie

,asi"!e $ 4orodii)

Pro%"e# ,asi"!a $ 4orodii i5$5et,o !e s"o*e, 4ro%"e# ko!i 5a?ti!e&a #$"tidisi4"i,ar,i 4rist$4 i to

,e sa#o $,$tar !ed,e 4ro(esi!e / !ed,e i,stit$i!e &e' i #e6$4ro(esio,a",o i ,a ,i&o$ &ie i,stit$i!a)



Z%o3 s"o*e,osti i ko#4"eks,osti 4ro%"e#a i 4os"!edia ,asi"!a ,eo4?od,o !e ra5&iti i,te3rira,i

#$"tidisi4"i,ar,i 4rist$4 $ rad$ sa koris,ii#a i 4r$*iti i# k&a"itet,$ soi!a",$0 4si?osoi!a",$0

4si?o"ok$0 #edii,sk$0 4ra&,$ 4o#o' i 5atit$0 te si3$r,ost) M$"tidisi4"i,ar,i 4rist$4 4ro%"e#$

o#o3$'a&a ,!e3o&o sa3"eda&a,!e sa s&i? stra,a0 te tre%a da ras4odi!e"i $"o3e s$%!ekta &e5a,i? 5a

!eda, 4ro%"e#) I5o"o&a,a reaki!a !ed,o3 ti!e"a0 $ ok&ir$ ,!e3o&i? ,ad"e*,osti0 ,e #o*e 5ado&o"!iti 4otre%$ siste#sko3 d!e"o&a,!a i rea3ira,!a ,a 4ro%"e# ,asi"!a $ 4orodii) Z,aBa!a, ,a4redak

#o3$'e !e ost&ariti sa#o si,?ro,i5ira,i# d!e"o&a,!e# s&i? ,ad"e*,i? ti!e"a0 $ ok&ir$ ,!i?o&i?

,ad"e*,osti %a5ira,i# ,a !as,i# $4$ta#a i ra5&i!e,o# siste#$ ko#$,ikai!e i sarad,!e)

Us4osta&"!e,i# re(era",i# #e?a,i5#i#a @Protoko"i#a deta"!,o 'e se de(i,irati 4ra&,i os,o& 5a

4ost$4a,!e0 4ri,i4i 4ost$4a,!a0 akti&,osti ko!e 'e 4od$5i#ati i ,aBi, ,!i?o&o3 4od$5i#a,!a0 ,aBi,

ost&ari&a,!a #e6$so%,e sarad,!e0 kako i kada 'e 5a!ed,iBki d!e"o&ati 4re#a *rt&i i 4oBi,io$ ,asi"!a0

a kada i kako od&o!e,o0 ,a ko!i ,aBi, &oditi e&ide,i!$0 kako ko#$,iirati s #edi!i#a0 kako 4ratiti

e(ekte re(era",i? #e?a,i5a#a0 i kako o ,!i#a i5&!eta&ati) O&a! strateki i"! 'e se rea"i5o&ati kro5

4et 4ro3ra#a i to: Protoko"i o sarad,!i Eko,o#sko os,a*i&a,!e *rta&a ,asi"!a $ 4orodii Pro3ra#i

4odrke Pro3ra# rada sa oso%a#a ko!e s$ 4oBi,i"e ,asi"!e $ 4orodii i Pro3ra# ra5#!e,e do%ri?

4raksi) Us4!e,a i#4"e#e,tai!a Strate3i!e 5a?ti!e&a akti&,o $4ra&"!a,!e i koordi,ai!$ i5#e6$ s&i?

(edera",i? i,stit$i!a0 ,!i?o&e sarad,!e sa ,i*i# ,i&oi#a &"asti i do4ri,os ,e&"adi,o3 sektora $

rea"i5ai!i akti&,osti ko!e do4ri,ose is4$,!e,!$ strateki? i"!e&a) U sk"ad$ sa #od$"ar,i# siste#o#

strateko3 4"a,ira,!a0 i5rada i i#4"e#e,tai!a Strate3i!e 5a 4re&e,i!$ i %or%$ 4roti& ,asi"!a $

4orodii se 5as,i&a ,a 4oto&a,!$ ,ad"e*,osti ra5"iBiti? ,i&oa &"asti) Pri to#e se koristi 4ri"a3o6e,i#ode" EU =Ot&ore,o3 #etoda koordi,ai!e= i"i OMH0 kao ok&ir 5a i5rad$ i i#4"e#e,tai!$

strate3i!e) O&a! #etod koordi,ai!e 4r&i 4$t !e 4ro#o&ira, 1)3odi,e0 kao a"at 5a i#4"e#e,tai!$

Lisa%o,ske strate3i!e) O&a! 4rist$4 se0 kro5 dosada,!$ 4raks$0 4oka5ao ,a!d!e"ot&or,i!i# kada !e $

4ita,!$ 4re&e,i!a i %or%a 4roti& ,asi"!a $ 4orodii0 a strate3i!a kro5 4ro3ra#e i akti&,osti osta&"!a

do&o"!,o 4rostora "oka",i# or3a,i#a &"asti 5a do,oe,!e "oka",i? 4"a,o&a 4re&e,i!e) U ko,aB,ii0

s&e akti&,osti ko!e s$ 4red&i6e,e akio,i# 4"a,o&i#a tre%a!$ %iti i,te3rira,e $ 4"a,o&e rada &"ada0

#i,istarsta&a i a3e,i!a ,a s&i# ,i&oi#a $ +I>0 te 'e se ,a ta! ,aBi, osi3$rati d!e"ot&ora,

#e?a,i5a# i#4"e#e,tai!e 5arta,i? i"!e&a)

11.3. nstitucionalni o%vir "a ravno!ravnost s!olova u 5osni 6ercegovini



I,stit$io,a",i 3e,der #ai,strea#i,3 #e?a,i5#i @ICMM $s4osta&"!e,i s$ kao dio $k$4,o3

,asto!a,!a ost&are,!a 4o%o"!a,!a sta,!a ra&,o4ra&,osti *e,a i #$karaa $ +I>) Da,as se ICMM

sasto!i od 5ako,oda&,i? i i5&r,i?0 tra!,i? i ad ?o rad,i? ti!e"a)

Di!a3ra# %ro! .) I,stit$i!e 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ +I>

INSTITUCIJE ZA RAVNOPRAVNOST SPOLOVA NA DRŽAVNOM

PARLAMENTARNA SKUPŠTINA I!"K#$%&%'( )( *(+,#-*(+,#&. &-#/#+(

SAVJET MINISTARA I!

MINISTARSTVO ZA LJUDSKA PRAVA IIZJELICE I!

"AENCIJA ZA RAVNOPRAVNOST

INSTITUCIJE ZA RAVNOPRAVNOST SPOLOVA NA ENTITETSKOM

PREDSTAVNIKI DOM PARLAMENTA I!"K#$%&%'( )( *(+,#-*(+,#&. &-#/#+(DOM NARODA PARLAMENTA I!

"K#$%&%'( )( *(+,#-*(+,#&. &-#/#+(

VLADA EDERACIJE I!VLADA REPULIKE SRPSKE

"N#$%,#+(,( /%( )( ,*-%.(,'( &+(#$ $%,%&.(*&.+

NARODNA SKUPŠTINA RS"O#* )( ',( $#:,#&.%

ENDER CENTAR I!ENDER CENTAR RS

INSTITUCIJE ZA RAVNOPRAVNOST SPOLOVA NA KANTONALNOM

SKUPŠTINE KANTONA"K#$%&%' )( ,* -%.(,'( VLADE KANTONA U I! ; 10KOORDINACIONI KANTONALNIODORI ZA ENDER PITANJA

INSTITUCIJE ZA RAVNOPRAVNOST SPOLOVA NALOKALNOM NIVOU ;I!= RS< I DISTRIKT RKO

SKUPŠTINE OPŠTINA>OP?INSKA VIJE?A" O#*%>#$%&%' )( ,* -%.(,'(

KAINETI ;RADO< NAELNIKA>CE"K#$%&%'( )( ,* -%.(,'(



I5&or: A3e,i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a +I> @1.7

11.3.1. nstitucije "a ravno!ravnost s!olova !ri "a%onodavnoj vlasti 5osne 6ercegovine

i entiteta

I,stit$i!e 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a d!e"$!$ ,a s&i# ,i&oi#a or3a,i5o&a,!a 5ako,oda&,e i i5&r,e

&"asti $ +I>) A,a"i5irat 'e#o ,a!4ri!e ,or#ati&,o $sta,o&"!e,e i i,stit$io,a",o or3a,i5o&a,e

!edi,ie 4ri 5ako,oda&,o! &"asti G ko#isi!e ,a dr*a&,o#0 e,titetsko#0 ka,to,a",o# i "oka",o#

,i&o$)

-Ko#isi!e/od%ori 5a ost&ari&a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a dr*a&,o# i e,titetsko# ,i&o$:

O&e Ko#isi!e ra5#atra!$ ,arte0 od,os,o 4ri!ed"o3e 4ro4isa0 sa sta,o&ita ,!i?o&e $sk"a6e,osti sa

Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> i #e6$,arod,i# ko,&e,i!a#a ko!e tretira!$ 5a%ra,$

diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a ra5#atra!$ 4ita,!a $ &e5i s ost&ari&a,!e# !ed,akosti #e6$

s4o"o&i#a $ +I> G 4ose%,o $,a4re6i&a,!e 4o"o*a!a *e,a $ +I> ra5#atra!$ 4ri!ed"o3e i5&!eta!a i

dr$3i? dok$#e,ata i,stit$i!a o 4ro&ed%i HEDA-a0 Peki,ke dek"arai!e i P"at(or#e 5a aki!$

ost&ar$!$ sarad,!$ sa dr$3i# rad,i# ti!e"i#a0 ti!e"i#a i5&r,e &"asti ko!a se %a&e 4ita,!i#a



ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a s&i# ,i&oi#a or3a,i5ira,!a &"asti $ +I> 4red"a*$ akti&,osti i #!ere 5a

s4reBa&a,!e diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a)

-Ko#isi!e/od%ori 5a ost&ari&a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a ka,to,a",o# i "oka",o# ,i&o$:

O&e ko#isi!e ra5#atra!$ 4ita,!a $ &e5i sa ost&ari&a,!e# !ed,akosti #e6$ s4o"o&i#a0 4ose%,o $ &e5i

sa $,a4re6e,!e# 4o"o*a!a *e,a ra5#atra!$ 4red"o*e,e 5ako,e i dr$3e 4ro4ise ka,to,a sa sta,o&ita !ed,akosti s4o"o&a i s4reBa&a,!a diskri#i,ai!e *e,a ra5#atra!$ 4ri!ed"o3e dok$#e,ata i i5&!eta!e

i,stit$i!a ko!e se od,ose ,a ost&ari&a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i 4ro&o6e,!e 4"at(or#e 5a aki!$

Peki,ke dek"arai!e $ !e"i,i0 od,os,o 4o 4o!edi,i# o%"asti#a ra5#atra!$ 4ri4re#e 5a $Be'e

de"e3ai!e ka,to,a i o4'i,a ,a sk$4o&i#a $,$tar dr*a&e i #e6$,arod,i# sk$4o&i#a kada se

ra5#atra 4ro&o6e,!e Peki,ke dek"arai!e ost&ar$!$ sarad,!$ sa dr$3i# sk$4ti,ski# ti!e"i#a0

ti!e"i#a i5&r,e &"asti ko!e se %a&e 3e,der 4ita,!i#a i sa ,e&"adi,i# sektoro# ra5#atra!$ i dr$3a

4ita,!a $ &e5i sa ost&ari&a,!e# !ed,akosti s4o"o&a)

O!e,a sta,!a:

I5d&o!it 'e#o ,eka od 5a4a*a,!a ko!e s#o $oBi"i ,ako, a,a"i5e ,ad"e*,osti i akti&,osti I,stit$i!a 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a 4ri 5ako,oda&,o! &"asti +I>0 e,titeta i ,a "oka",o# ,i&o$:

-Ne4ot4$,o ,or#ati&,o de(i,isa,a 4o5ii!a ,a&ede,i? i,stit$i!a $ 5ako,oda&,o# 4roes$:

Nad"e*,ost !e de(i,isa,a ,aBe",o i $ ,!o! ,i!e #o3$'e 4re4o5,ati oso%e,ost ko!a se o3"eda $

i,terdisi4"i,ar,osti o%"asti ko!$ 4okri&a o&o rad,o ti!e"o) Par"a#e,tar,o! 4raksi 4re4$te,o !e da0 sa

&ie i"i #a,!e $s4!e?a0 o4eraio,a"i5$!e ,aBe",a 4ra&i"a) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,i!e sektor &e'

i,terdisi4"i,ar,a o%"ast) Zato !e sadr*i,a rada sk$4ti,sko3 ti!e"a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a oso%e,a$ 4ore6e,!$ sa dr$3i# rad,i# ti!e"i#a Bi!a !e ,ad"e*,ost &e5a,a 5a !ed,$ o%"ast i "ako !e odredi&a i

!as,o de(i,isa,a @,4r) o%ra5o&a,!e0 5dra&st&o0 (i,a,si!e) Akti&,ost sk$4ti,ski? ti!e"a 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a se $ 4raksi os"a,!a ,a restrikti&,o s?&a'e, sadr*a! ,ad"e*,osti o&i? ti!e"a)

N!i?o&a ,ad"e*,ost se ,a!Be'e $sko &e5$!e sa#o 5a 5ako,e i 4ro4ise ko!i se od,ose ,a!,e4osred,i!e

,a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 a Besto se 3$%i i5 &ida rod,i as4ekt s&ako3 5ako,a i 4ro4isa) Pos"!edie

s$ osk$da, sadr*a! akti&,osti sk$4ti,sko3 rad,o3 ti!e"a)

-S$*e, 4rostor 5a s$ti,sko d!e"o&a,!e i $tia! ,a 5ako,oda&,$ 4o"itik$:

I#a!$'i $ &id$ da se sk$4ti,ska rad,a ti!e"a $k"!$B$!$ $ 5ako,oda&,i 4roes $ tre,$tk$ kada 5ako,

$6e $ 4ar"a#e,tar,$ 4roed$r$ st&ar,e #o3$',osti da se $ to! (a5i 4ost$4ka $tiBe ,a sadr*a! 5ako,a

i"i dr$3o3 4ro4isa o%!ekti&,o s$ s&ede,e ,a #i,i#$#) Kada se 5ako, i"i dr$3i 4ro4is ka,did$!e 4red

rad,i# ti!e"o# sk$4ti,e ko,e4t 5ako,a !e de(i,isa, $ o%"ik$ 4ri!ed"o3a) Kada 5ako, 4red"a*e

&"ada0 to !e ,a!Be'i s"$Ba!0 teko !e oBeki&ati da 'e sk$4ti,ska &e'i,a ko!a 4odr*a&a 4ro3ra# rada

&"ade i#ati 4ri#!ed%e ,a 5ako, i od"$Biti da 4od,ese a#a,d#a,e ko!i %i 5,at,i!e #i!e,!a"i



4red"o*e,a r!ee,!a) Od 4ar"a#e,tar,e o4o5ii!e #o*e se oBeki&ati da 'e s&o!e ,e5ado&o"!st&o

5ako,ski# r!ee,!i#a 4retoBiti $ a#a,d#a,e ,a 4ri!ed"o3 5ako,a0 a"i %e5 &e'i? i53"eda da 5a s&o!e

4ri!ed"o3e do%i!e &e'i,sk$ 4odrk$ to !e 4ret4osta&ka da o,i %$d$ $s&o!e,i)

-Ne 4osto!e $,$tar4ar"a#e,tar,e 4roed$re ko,s$"to&a,!a ,iti ("eksi%i",i o%"ii d!e"o&a,!a

4ar"a#e,tarki $ do#e,$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 5a ko!a 4osto!i 5a!ed,iBki i,teres)

11.3.2. nstitucije "a ravno!ravnost s!olova !ri i"vršnoj vlasti u 5osni 6ercegovini

i na nivou entiteta

I o&e ,or#ati&,o $sta,o&"!e,e i i,stit$io,a",o or3a,i5o&a,e !edi,ie 4ri i5&r,o! &"asti a,a"i5irat

'e#o ,a: dr*a&,o#0 e,titetsko#0 ka,to,a",o# i "oka",o# ,i&o$)

-A3e,i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a +I>:

A3e,i!a ,a dr*a&,o# ,i&o$ 4eriodiB,o i5ra6$!e Dr*a&,i 4"a, aki!e 5a 4ro#o&isa,!e

ra&,o4ra&,osti #e6$ s4o"o&i#a0 5as,o&a, ,a 4ri!ed"o5i#a s&i? #i,istarsta&a ,a dr*a&,o# ,i&o$0

4"a,$ Ce,der e,tra F+I> i 4"a,$ Ce,der e,tra Re4$%"ike Sr4ske0 a ko!i Mi,istarst&o 5a "!$dska

4ra&a i i5%!e3"ie +I> 4redsta&"!a s&ake 3odi,e Vi!e'$ #i,istara +I> radi $s&a!a,!a 4rati 4ri#!e,$ i

&ri koordi,ai!$ akti&,osti sa s&i# re"e&a,t,i# s$%!ekti#a $ 4roes$ i#4"e#e,tai!e Dr*a&,o3

4"a,a 4ri4re#a 3odi,!e i5&!eta!e Vi!e'$ #i,istara +I> o stat$s$ s4o"o&a $ +I> ,a os,o&$

i5&!eta!a Ce,der e,tra F+I> i Ce,der e,tra Re4$%"ike Sr4ske &ri o!e,!i&a,!e 5ako,a0 akata i 4od5ako,ski? akata ko!e $s&a!a Vi!e'e #i,istara +I>0 kako %i 4rati"a d!e"o&a,!e ,a ra&,o4ra&,ost i

ra&,o4ra&,$ 5ast$4"!e,ost s4o"o&a i5ra6$!e #etodo"o3i!$ 5a o!e,$ e(ekata dr*a&,e 4o"itike i

4ro3ra#a $ &e5i sa ra&,o4ra&,o'$ s4o"o&a o%a&"!a osta"e 4os"o&e &e5a,e 5a 4ro#oi!$

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i 4ro&o6e,!e Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a +I>)

-Ce,der e,tri Re4$%"ike Sr4ske i F+I>:

U sk"ad$ sa od"$ka#a o os,i&a,!$ i Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>0 3e,der e,tri

e,titeta: 4rate 4o"o*a! *e,a i i#4"e#e,tai!$ ,!i?o&i? 5a3ara,to&a,i? 4ra&a 4rate i koordi,ira!$

akti&,osti ,a s4ro&o6e,!$ Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> ost&ar$!$ sarad,!$ sa ti!e"i#a

5ako,oda&,e i i5&r,e &"asti 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,a e,titetsko# i dr$3i# ,i&oi#a

or3a,i5ira,!a &"asti $Best&$!$ $ 4ri4re#i 5ako,a0 dr$3i? 4ro4isa i o4ti? akata0 radi ost&are,!a

!ed,aki? 4ra&a i o%a&e5a $ ra5&o!,o# 4roes$ 5a"a*$ se i 4ro#o&i$ !ed,aka 4ra&a i #o3$',osti 5a

#$kare i *e,e0 te or3a,i5$!$ str$B,e de%ate i s"iB,e ras4ra&e ,a o&$ te#$ sak$4"!a!$ i,ii!ati&e

&e5a,e 5a 4ro#!e,$ "e3is"ati&e sa as4ekta 3e,dera 4r$*a!$ str$B,$ 4o#o' $ %i"etera",i# i



#$"ti"atera",i# od,osi#a &e5a,i# 5a 4o"itik$ s4o"o&a ost&ar$!$ sarad,!$ sa do#a'i# i

#e6$,arod,i# ,e&"adi,i# or3a,i5ai!a#a te koordi,ira!$ s4ro&o6e,!e do#a'i? i #e6$,arod,i?

4ro3ra#a $Best&$!$ $ i5radi i5&!eta!a o&"ate,i? ti!e"a 4re#a #e6$,arod,i# i,stit$i!a#a

@U!edi,!e,e ,ai!e0 E&ro4ska U,i!a0 Sa&!et E&ro4e o sta,!$ 4o 4re$5eti# ko,&e,i!a#a i dr$3i#

dok$#e,ti#a i5 3e,der o%"asti i,(or#i$ !a&,ost o %it,i# 4ita,!i#a *e,ski? G "!$dski? 4ra&asara6$!$ sa e,titetski# &"ada#a i 4redsta&"!a!$ sa&!etoda&,o ti!e"o $ o%"asti od,osa #e6$

s4o"o&i#a o%a&"!a!$ i dr$3e 4os"o&e $ sk"ad$ sa s&o!i# od"$ka#a o os,i&a,!$ i Zako,o# o

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>)

-Ka,to,a",i koordi,aio,i od%ori 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a:

O&i od%ori &re: koordi,ai!$ rada $ #i,istarst&i#a ,a otk"a,!a,!$ diskri#i,ai!e %a5ira,e ,a s4o"$

i ost&ari&a,!$ !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti *e,a i #$karaa $ s&i# o%"asti#a 4ra'e,!e i5rade i

4ro&o6e,!e 4ro4isa ost&ari&a,!e sarad,!e sa rad,i# ti!e"i#a sk$4ti,e i ,e&"adi,i# or3a,i5ai!a#a

ko!e se %a&e 4ita,!i#a 3e,dera sta",$ koordi,ai!$ rada sa Ce,der e,tro# F+I> ost&ari&a,!e

sarad,!e sa o4ti,ski# ko#isi!a#a 5a 3e,der 4ita,!a)

-Ko#isi!e/od%ori 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ +rBko Distrikt$ +I>8. i o4ti,ske i5&r,e &"asti :

O&i od%ori: 4rate 4o"o*a! *e,a $ o4ti,i i i#4"e#e,tai!$ ,!i?o&i? 5ako,o# 4ri5,ati? 4ra&a 5a"a*$

se i 4ro#o&i$ !ed,aka 4ra&a i #o3$',osti 5a #$kare i *e,e sara6$!$ sa "oka",i# ,e&"adi,i#

or3a,i5ai!a#a ko!e se %a&e 4ita,!i#a !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a sara6$!$ sa Ce,der

e,tro# ,a e,titetsko# ,i&o$ $Best&$!$ $ rea"i5ai!i 4ro!ekata 3e,der e,tara e,titeta ko!i se

od,ose ,a 4odr$B!e o4ti,e sara6$!$ sa o4ti,sko# sk$4ti,o# i 4rate do,oe,!e %it,i? od"$ka $o4ti,i radi e&ide,i!e ost&are,!a !ed,ako3 $tia!a *e,a i #$karaa $ ra5&o!,o# 4roes$ s4ro&ode

akti&,osti ko!e do4ri,ose 4odri strateki? 4otre%a 4ro#o&isa,!a 3e,der !ed,akosti i

ra&,o4ra&,osti)

O!e,a sta,!a:

I,stit$i!e 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ ok&ir$ e35ek$ti&e $ +I> o%ra5o&a,e s$ ,a s&i# ,i&oi#a i

i#a!$ ra5"iBite ,ad"e*,osti i sit$ai!a !e s"o*e,i!a) O4te karakteristike o&i? i,stit$i!a o3"eda!$ se $:

-Ra5"iBito# k&a"itet$ i o%i#$ ko#4ete,i!a0 kao &"adi,i? ti!e"a0 ko!e se kre'$ od sa&!etoda&,e $"o3e

do 4ra&a da kreira!$ 4o"itike i da!$ s#!er,ie 5a ost&are,!e i"!e&a 5a 4osti5a,!e ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a

-Ra5"iBito# sasta&$ i ,aBi,$ ,a ko!i se %ira!$ @i#e,$!$ B"a,o&i i,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a

$ ok&ir$ e35ek$ti&e) Pri#!et,o !e ,asto!a,!e da se osi3$ra #e6$sektorska sarad,!a a"i r!ee,!a #o3$

91 Ko#isi!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a +rBko Distrikta +I> d!e"$!e 4ri ka%i,et$ 3rado,aBe",ika/e +rBko Distrikta+I>)



%iti ra5"iBita) U sasta&$ &"adi,i? ti!e"a ,asto!i se o%e5%!editi 5ast$4"!e,ost ra5"iBiti? sektora @,a!Be'e

sa#o odre6e,i? #i,istarsta&a $&a*a&a!$'i i,terdisi4"i,ar,$ 4rirod$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) O&o

i,stit$io,a",o r!ee,!e 4red,ost da!e sasta&$ ti!e"a ko!i tre%a da o%e5%!edi #e6$sektorsk$

koordi,ai!$) Me6$sektorsk$ koordi,ai!$ #o3$'e !e0 #e6$ti# o%e5%!editi i #etoda#a rada i

4roed$ra#a ko!e o%e5%!e6$!$ i,teraki!$ &"adi,o3 ti!e"a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a i oso%a5ad$*e,i? 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ ok&ir$ s&ako3 od #i,istarsta&a) aro"ikost stat$sa0 sasta&a0

sadr*a!a rada i k&a"iteta ko#4ete,i!a kao i %ro!a i,stit$i!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ ok&ir$

e35ek$ti&e odra*a&a 4ri"ike @#o3$',osti i 4otre%e ko,kret,e sredi,e i ko,kret,o3 &re#e,a) To se

sa#o 4o se%i ,e %i #o3"o okarakterisati kao 4ro%"e# i"i 4re4reka ost&ari&a,!$ ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a) Pro%"e#i i,stit$i!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ ok&ir$ e35ek$ti&e ko,e,tri$ se ,a d&a

4ita,!a:

Pr&o: 4o5ii!a i,stit$i!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ ok&ir$ e35ek$ti&e0 od,os 4re#a dr$3i#

i,stit$i!a#a ko!e d!e"$!$ $ ok&ir$ e35ek$ti&e i od,os 4re#a sk$4ti,i) U o&o# ko,tekst$ d&a

4ita,!a 4ri&"aBe 4a*,!$: 4r&o0 da "i o&e i,stit$i!e ,e4osred,o kreira!$ 4ro4ise0 de(i,i$ 4o"itike i

4od,ose &"adi 4ri!ed"o3e 5ako,a i 4ro4isa @,e4osred,a ko#$,ikai!a sa &"ado# i"i to #o3$ $Bi,iti

sa#o 4reko 4osred,ika0 dak"e i,direkt,o @,a!Be'e 4reko #i,istarst&a $ ok&ir$ ko3a d!e"$!$ dr$3o0

da "i o&e i,stit$i!e i#a!$ i,stit$io,a",e i 4roed$ra",e #o3$',osti da ,e4osred,o ko#$,iira!$ sa

#i,istarst&i#a $ 4ri4re#i i 4red"a3a,!$ 4ro4isa0 4o"itika i #!era @ s o%5iro# ,a i,terdisi4"i,ar,i

karakter rod,e ra&,o4ra&,osti to !e 4ose%,o &a*,o i"i tak&e #o3$',osti ,e 4osto!e0 &e'

ko#$,ikai!$ sa dr$3i# #i,istarst&i#a i"i &"adi,i# ti!e"i#a 4re$5i#a ,eko dr$3iDr$3o: ,ad"e*,ost i,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ ok&ir$ e35ek$ti&e) Nad"e*,ost ,i!e

do&o"!,o 4rei5,o 4ro(i"isa,a) To se od,osi ,e sa#o ,a sadr*a! ,ad"e*,osti &e' $ 4r&o# red$ ,a

o%i# i k&a"itet ,ad"e*,osti) Pro%"e# se ko,e,trie ,a 4ita,!e da "i i,stit$i!e ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a ras4o"a*$ 4$,i# ka4aiteto# 4ra&a da kreira!$ 4o"itike0 4ro4ise i #!ere i 4ra&o# da i?

4red"a*$ i"i s$ o&a ,!i?o&a o&"a'e,!a 4od&r3,$ta o3ra,iBe,!i#a Pri#!et,o !e da #e6$

,ad"e*,osti#a o&i? i,stit$i!a i5osta!e eks4"iit,o ,a&o6e,!e o&"a'e,!a ko!a se od,ose ,a 4ri4re#$0

4red"a3a,!e 4ro4isa @,4r) $red%e 5a s4ro&o6e,!e 5ako,a i do,oe,!e 4ro4isa 5a i5&re,!e 5ako,a

@,4r) 4ra&i",ii i"i $4$tst&a ko!a %"i*e re3$"i$ ,aBi, s4ro&o6e,!a 5ako,a i"i 4ri#!e,e #!era i"i

s4ro&o6e,!e 4o"itika0 ko!i s$ i,str$#e,t ,eo4?oda, 5a 4ri#!e,$ 5ako,a i #!era kao i s4ro&o6e,!e

4o"itika) I5osta!e i5riBito ,a&o6e,!e i,st$#e,ta ko,tro"e i5&re,!a kao i i,st$#e,ata ,ad5ora ,ad

i5&re,!e# 5ako,a0 4ro4isa0 #!era i 4o"itika) Nis$ o4eraio,a"i5o&a,e ,eke &a*,e ,ad"e*,osti

4ose%,o o,e ko!e se ,e4osred,o od,ose ,a i5&ra&a,!e 5ako,a0 4ri#!e,$ #!era i"i s4ro&o6e,!e

4o"itika) U oko",osti#a kada $ ok&ir$ e35ek$ti&e d!e"$!e &ie i,stit$i!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a



,e4rei5,ost $ de(i,isa,!$ ,!i?o&i? ko#4ete,i!a #o*e %iti i5&or 4o5iti&,o3 i"i ,e3ati&,o3 s$ko%a

,ad"e*,osti to se ,e3ati&,o odra*a&a ,a e(ikas,ost ,!i?o&o3 rada)

- Loka",e i,stit$i!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a @o%"ik0 stat$s $ "oka",o! 5a!ed,ii0 i5%or0 ko#4ete,i!e i

dr) ,is$ re3$"isa,e 5ako,o# &e' se $sta,o&"!a&a!$ 4ro4isi#a "oka",i? 5a!ed,ia81 $5 4odstia!e ko!i

Besto do"a5e sa stra,e) To se odra*a&a ,a ,!i?o& 4o"o*a! $ str$kt$ri or3a,a "oka",e sa#o$4ra&e)Praksa 4oka5$!e da s$d%i,a "oka",i? i,stit$i!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,e r!etko 5a&isi i od to3a ko

s$ ,osioi &"asti ,a "oka",o# ,i&o$0 4a 4ro#!e,$ "oka",i? &"asti 4rati i $kida,!e @i"i (or#ira,!e

"oka",i? i,stit$i!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Nad"e*,osti o&i? ti!e"a ,is$ !as,o i ko,kret,o de(i,isa,e0

&e' se Besto odre6$!$ %"a,ket,i# ,or#a#a) U 4raksi se teko 4re4o5,a!e ko,kreta, sadr*a!

,ad"e*,osti) To se od,osi kako ,a ,ad"e*,osti ko!e %i "oka",e i,stit$i!e ra&,o4ra&,ost s4o"o&a

#o3"e da ost&ar$!$ $ i#4"e#e,tai!i 5ako,a0 #!era i strate3i!a ko!e de(i,i$ or3a,i e,tra",e &"asti0

tako i ,a ,ad"e*,osti ko!e %i "oka",e i,stit$i!e ra&,o4ra&,ost s4o"o&a #o3"e da rea"i5$!$ $ ok&ir$

ko#4ete,i!a "oka",e 5a!ed,ie ,a 4odr$B!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i 4ose%,o 4o"itike !ed,aki?

#o3$',osti ko!a se &odi0 ,e sa#o ,a ,i&oi#a e,tra",e &"asti &e' i $ "oka",o! 5a!ed,ii)

11.4. @mbudsmen "a ljuds%a !rava 5osne 6ercegovine

He,tra",a i,stit$i!a ,ad"e*,a 5a 5atit$ od diskri#i,ai!e !e O#%$ds#e, 5a "!$dska 4ra&a +I> @$

da"!e# tekst$: O#%$ds#e, +I>) O#%$ds#e, +I> 4ri i5radi redo&,i? i5&!eta!a0 #i"!e,!a i 4re4or$ka o 4o!a&a#a diskri#i,ai!e sara6$!e s or3a,i5ai!a#a i&i",o3 dr$t&a ko!e se %a&e

5atito# i 4ro#o&ira,!e# "!$dski? 4ra&a i or3a,i5ai!a#a ko!e se %a&e 5atito# 4ra&a 3r$4a

i5"o*e,i? &isoko# ri5ik$ diskri#i,ai!e) O#%$ds#e, +I> 4r$*a 4o#o' "ii#a i"i 3r$4a#a "ia ko!a

se o%ra'a!$ #e6$,arod,i# ti!e"i#a 5a 5atit$ od diskri#i,ai!e $ da&a,!$ $4$tsta&a0 sa&!eta0

ko,s$"tai!a $ tok$ 4ost$4aka0 4ri!ed"o3a i 4re4or$ka) I,stit$i!a o#%$ds#e,a +I> !e $ s&r?$

ost&ari&a,!a s&o!e ,ad"e*,osti $s4osta&i"a 4ose%a, od!e" ko!i isk"!$Bi&o ra5#atra 4red#ete

diskri#i,ai!e $ 4o3"ed$ 4ost$4a,!a !a&,i? ti!e"a ,a ,i&o$ dr*a&e0 e,titeta0 ka,to,a i +rBko Distrikta

+I>0 o4'i,ski? i,stit$i!a i ti!e"a0 te 4ra&,i? "ia s !a&,i# o&"ate,!i#a0 kao i 4ost$4a,!e s&i?

4ra&,i? i (i5iBki? "ia0 $ s&i# o%"asti#a *i&ota) Us4osta&"!a,!e ti!e"a 5a %or%$ 4roti& diskri#i,ai!e

!e 4re4or$ka E&ro4ske Ko#isi!e i ,eki? s4ei!a"i5ira,i? a3e,i!a i5 B"a,a .7) Ras,e87 i B"a,a 1)92 To s$ ,a!Be'e 4o!edi,aB,i 4ra&,i akti "oka",e 5a!ed,ie @od"$ka ko!o# se o%ra5$!e i,stit$i!a rod,era&,o4ra&,osti0 odre6$!e ,!e, sasta&i de(i,ie kr$3 ko#4ete,i!a0 a 5,at,o r!e6e 4ro4isi "oka",i? 5a!ed,ia @,4r)stat$t93 =Dr*a&e B"a,ie 'e odrediti ti!e"o i"i ti!e"a 5a 4ro#o&isa,!e ra&,o4ra&,o3 tret#a,a s&i? "ia %e5 diskri#i,ai!e ,aos,o&$ ras,o3 i"i et,iBko3 4ori!ek"a) O&a ti!e"a #o3$ Bi,iti di!e"o&i a3e,i!a odre6e,i? ,a ,aio,a",o# ,i&o$ 5a



Direkti&e o 4ro&ed%i ,aBe"a !ed,aki? #o3$',osti i !ed,ako3 tretira,!a #$karaa i *e,a $ 4ita,!i#a

5a4o"!a&a,!a i o%a&"!a,!a 5a,i#a,!a @4re$re6e,a &er5i!a89) +it,o !e ,a3"asiti da !e 4osto!a,!e

O#%$ds#e,a +I> $&e"iko o"aka"o 4osao 4ri i5radi teksta Zako,a o 5a%ra,i diskri#i,ai!e +I> !er

!e 4rate'i do%re 4rakse $ 5e#"!a#a E&ro4ske U,i!e 4rire6i&aB Zako,a $"o3$ e,tra",o3 ti!e"a #o3ao

da 4o&!eri $4ra&o o&o! i,stit$i!i) O&$ ($,ki!$ !e .9 od 1< 5e#a"!a E&ro4ske U,i!e 4o&!eri"oi,stit$i!i O#%$ds#e,a0 dok !e 2/1< &e'i,$ ($,ki!a 4o&!eri"o 4ar"a#e,tar,i# ko#isi!a#a) Irska i

+$3arska i#a!$ 4ose%,a ti!e"a 5a %or%$ 4roti& diskri#i,ai!e ko!e i#a!$ k&a5i-s$dske o&"asti %$d$'i

da #o3$ i5riati 4rekra!,e ka5,e $ k&a5i-s$dsko# 4ost$4k$) +$d$'i da !e Zako, do,ese, ,ako,

&iedee,i!sko3 ra5&o!a re"e&a,t,i? #e6$,arod,i? sta,darda0 te ,ako, !ed,ako d$3o3 4erioda

d!e"o&a,!a o&e i,stit$i!e $ #,o3i# dr*a&a#a s&i!eta0 ,a!&e'i dio Zako,a o o#%$ds#e,$ 5a "!$dska

4ra&a +I> 4redsta&"!a ,a!&ii i5ra5 dosti3,$'a i sta,darda &e5a,i? 5a rad o&e i,stit$i!e82) Sto3a !e i

!as,o da !e 4red"a3aB Zako,a #o3ao da 4re4o5,a ,ad"e*,osti ko!e direkti&e 5a?ti!e&a!$ od o&o3

ti!e"a $ odred%a#a Zako,a o o#%$ds#e,$ 5a "!$dska 4ra&a +I>) F$,ki!e ko!e s$ ,a%ro!a,e $

o&o# Zako,$ s$ $ra6e,e 4re#a 4re4or$ka#a E&ro4ske Ko#isi!e0 te se 4ok"a4a!$ sa ,ad"e*,osti

O#%$ds#e,a +I>) Nad"e*,osti O#%$ds#e,a +I> s$ #,o3o ire od 5a?t!e&a 4osta&"!e,i? $

direkti&a#a !er s$ de(i,isa,e 4re#a odred%a#a Ce,era",e 4re4or$ke %ro! 1) i Pariki? 4ri,i4a o

dr*a&,i# i,stit$i!a#a 5a "!$dska 4ra&a8) Po5iti&,e o%a&e5e o&o3 ti!e"a $k"!$B$!$ o%a&e5$ da

4rik$4"!a i,(or#ai!e o o%"ii#a i 4o!a&a#a diskri#i,ai!e0 $4o5ora&a !a&,ost o $Besta"osti i

o%"ii#a diskri#i,ai!e i ,a os,o&$ 4rik$4"!e,i? i,(or#ai!a i#a 4o5iti&,$ o%a&e5$ da 4red"a*e

5ako,oda&,i# i/i"i i5&r,i# ti!e"i#a i5#!e,e i"i do4$,e 4osto!e'e "e3is"ati&e kako %i seo,e#o3$'i"e %$d$'e diskri#i,ator,e 4rakse) "a, ;) sta& @2 4red&i6a $s4osta&"!a,!e 4ose%,o3

od!e"a ko!i %i isk"!$Bi&o ra5#atrao 4red#ete ,a&od,e diskri#i,ai!e) U ok&ir$ i,stit$i!e

O#%$ds#e,a +I> &e' !e $s4osta&"!e, Od!e" 5a e"i#i,ai!$ s&i? o%"ika diskri#i,ai!e ko!i#

r$ko&odi e( Od!e"a ko!i !e $!ed,o i 4o#o',ik O#%$ds#e,a +I>0 i ko!i i#a ,ad"e*,osti $ sk"ad$ sa

odred%a#a B"a,a ;) O&a! od!e" 4ri#a *a"%e i e o((iio 4okre'e istra3e $ s"$Ba!e&i#a kada $t&rdi

kre,!e i 4ro%"e#e $ ost&ari&a,!$ 4ra&a 4roistek"i? i5 E&ro4ske ko,&e,i!e 5a 5atit$ "!$dski? 4ra&a

i os,o&,i? s"o%oda0 Me6$,arod,e ko,&e,i!e o $k"a,!a,!$ s&i? o%"ika ras,e diskri#i,ai!e0

Ko,&e,i!e o $k"a,!a,!$ s&i? o%"ika diskri#i,ai!e $ od,os$ ,a *e,e0 Ok&ir,e Ko,&e,i!e 5a 5atit$

od%ra,$ "!$dski? 4ra&a i"i 5a 5atit$ 4ra&a 4o!edi,aa)=94 Dr*a&e B"a,ie 'e i#e,o&ati ti!e"o i"i ti!e"a 5a 4ro#ia,!e0 a,a"i5ira,!e0 4ra'e,!e i 4r$*a,!e 4ot4ore !ed,ako#tretira,!$ s&i? oso%a0 %e5 diskri#i,ai!e ,a te#e"!$ s4o"a0 i 4ro&esti 4otre%,a r!ee,!a) Ta ti!e"a #o3$ %iti dio,ad"e*,e a3e,i!e 5a 5atit$ "!$dski? 4ra&a i 4ra&a 4o!edi,aa ,a ,aio,a",o! ra5i,i)95 =L!$dska 4ra&a $ +I> 1< G Pra&o0 4raksa i #e6$,arod,i sta,dardi "!$dski? 4ra&a sa is4iti&a,!e# !a&,o3#,e,!a=0 3"a&,i $red,ik M) i&a,o&i'0 stra,a 780 He,tar 5a "!$dska 4ra&a U,i&er5iteta $ Sara!e&$0 Sara!e&o 1896 Us&o!e,i od stra,e Ce,era",e sk$4ti,e U!edi,!e,i? ,aroda @<2) P"e,ar,a s!ed,ia0 od 1).1).881)3odi,e



,aio,a",i? #a,!i,a0 a 4ose%,o $ s"$Ba!e&i#a kada $t&rdi %i"o kaka& o%"ik diskri#i,ai!e 5as,o&a,

,a s4o"$) U 1.7) 3odi,i $ Od!e"$ 5a e"i#i,ai!$ s&i? o%"ika diskri#i,ai!e re3istrira,o !e $k$4,o

98< *a"%i ko!e s$ se od,osi"e ,a diskri#i,ai!$ 4o os,o&$ s4o"a) O&o 4redsta&"!a s#a,!e,!e %ro!a

*a"%i 5a 1 $ od,os$ ,a 4ret?od,$ @1.1) 3odi,$) Pre#a 4ro!e,a#a O#%$ds#e,a +I>0 o&a!

4odatak ,e 5,aBi da !e do"o do s#a,!e,!a diskri#i,ai!e0 ,e3o da i da"!e 4osto!e ,e4ri!a&"!e,is"$Ba!e&i 5%o3 3e,era",o3 ,e4o&!ere,!a $ i,stit$i!e0 kao i 5%o3 stra?a od e&e,t$a",i? ,e3ati&,i?

4os"!edia 4o "iB,i stat$s *rta&a)

12. ,om!arativna anali"a ravno!ravnosti s!olova u nacionalnim !oliti%ama "emalja u regiji

12.1. Nacionalna !oliti%a "a ravno!ravnost s!olova &e!ubli%e 6rvats%e

Naio,a",a 4o"itika 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a os,o&,i !e strateki dok$#e,t Re4$%"ike >r&atske

ko!i se do,osi s i"!e# $k"a,!a,!a diskri#i,ai!e *e,a i $s4osta&"!a,!a st&ar,e ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a 4ro&ed%o# 4o"itike !ed,aki? #o3$',osti 5a ra5do%"!e od 1..) do 1.2)3odi,e) Po"itika

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i os,a*i&a,!a *e,a0 kao !ed,o od te#e"!,i? ,aBe"a de#okratsko3 $stro!a i

dr$t&e,o3 4oretka $ Re4$%"ii >r&atsko!0 4ri?&a'e,a !e ,a ,a!&io! dr*a&,o! ra5i,i od"$ka#a V"ade

Re4$%"ike >r&atske i >r&atsko3a sa%ora do,oe,!e# ,aio,a",i? strateki? 4"a,o&a 5a d!e"o&a,!e.88;)0 1.) i 1)3odi,e0 Bi#e s$ 4ot&r6e,e o%a&e5e 4re$5ete 4ri?&a'a,!e# Peki,ke dek"arai!e

i P"at(or#e 5a d!e"o&a,!e ,a et&rto! s&!etsko! ko,(ere,i!i U!edi,!e,i? ,aroda @$ da"!e# tekst$ UN

o *e,a#a odr*a,o! $ Peki,3$ .882)3odi,e) Naio,a",a 4o"itika 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a @$ da"!e#

tekst$: Naio,a",a 4o"itika 5a ra5do%"!e 1..-1.2)3odi,e0 ,ado3ra6$!e se ,a 4ret?od,$

Naio,a",$ 4o"itik$ 1-1.)3odi,e0 rede(i,ira!$'i ,aio,a",e 4rioritete0 ,aBi,e 4ro&ed%e i

4od$5i#a,!e 4ose%,i? #!era s$k"ad,o i5#!e,!e,i# dr$t&e,i# i 4o"itiBki# oko",osti#a0

ost&are,o# ,a4retk$ i da"!,!i# i5a5o&i#a $ $s4osta&"!a,!$ st&ar,e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)8; O,a

sadr*i seda# k"!$B,i? 4odr$B!a d!e"o&a,!a i o%a&e5$!e Re4$%"ik$ >r&atsk$ ,a $k"!$Bi&a,!e rod,e

di#e,5i!e $ s&a 4odr$B!a 4o"itike 4ro&o6e,!e# 4ose%,i? #!era &e5a,i? $5: . U,a4re6e,!e "!$dski?

4ra&a *e,a i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 1 St&ara,!e !ed,aki? #o3$',osti ,a tr*it$ rada0 7

U,a4re6e,!e 4ri#!e,e rod,o os!et"!i&o3 od3o!a i o%ra5o&a,!a0 9 Ura&,ote*e,!e s$d!e"o&a,!a *e,a i

97 V"adisa&"!e&i'0 I) @1<) Nasi"!e ,ad *e,a#a $ 4art,erski# od,osi#a) I,(or#ator0 Za3re%0 str) 81)



#$karaa $ 4roesi#a 4o"itiBko3 i !a&,o3 od"$Bi&a,!a0 2 Uk"a,!a,!e s&i? o%"ika ,asi"!a ,ad

*e,a#a0 Pro#ia,!e #e6$,arod,e sarad,!e i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i5&a, >r&atske i ; Da"!,!e

os,a*i&a,!e i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a i #etoda 4ro&ed%e) No&i,a !e $&rta&a,!e ,o&o3 4o3"a&"!a

&e5a,o3 $5 #e6$,arod,a 4ita,!a ,e sa#o i5 ra5"o3a is4$,!a&a,!a 4re$5eti? o%a&e5a ,e3o i 5%o3

4ro&ed%e %ro!,i? akti&,osti $s#!ere,i? ka $s4osta&"!a,!$ i ra5&o!$ sarad,!e s ,a!&a*,i!i##e6$,arod,i# i re3io,a",i# i,stit$io,a",i# #e?a,i5#i#a i or3a,i5ai!a#a0 $k"!$B$!$'i ,o&o

ti!e"o UN-a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a G E,titet 5a ra&,o4ra&,ost i os,a*i&a,!e *e,a UN OMEN0

E$ro4ski i,stit$t 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a sa s!edite# $ Lit&i kao i 4ro#ia,!a 5,a,!a o 4o"itika#a

E$ro4ske U,i!e @ $ da"!e# tekst$ EU i Vi!e'a E$ro4e @ $ da"!e# tekst$ VE $ o&o# 4odr$B!$) 8<

Sasta&,i dio strateko3 ok&ira 5a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a Bi,e: Naio,a",a strate3i!a 5atite od

,asi"!a $ o%ite"!i0 5a ra5do%"!e od 1..) do 1.)3odi,e Strate3i!a ra5&o!a *e,sko3 4od$5et,it&a $

Re4$%"ii >r&atsko! od 1.) do 1.7)3odi,e Naio,a",i 4ro3ra# 5atite i 4ro#ia,!a "!$dski?

4ra&a od 1<) do 1..)3odi,e Aki!ski 4"a, Deset"!e'a 5a $k"!$Bi&a,!e Ro#a 12-1.2)3odi,e

Naio,a",i 4ro3ra# 5a Ro#e Naio,a",i 4"a, 5a s$5%i!a,!e tr3o&a,!a "!$di#a 5a ra5do%"!e od 18)

do 1..)3odi,e Naio,a",i 4"a, 5a 4otia,!e 5a4o"!a&a,!a 5a 1.. i 1.1)3odi,$ Strate3i!a

ra5&itka s"$*%e,e statistike Re4$%"ike >r&atske 19-1.1 Pro3ra# statistiBki? akti&,osti

Re4$%"ike >r&atske 1<)-1.1)0 te Naio,a",a strate3i!a ra5&itka 5dra&st&a 1) G 1..) Za

4ro!e,$ $k$4,o3 ,a4retka $ 4odr$B!$ ra&,o4ra&,osti #$karaa i *e,a &a*a, !e si,er3i!ski $Bi,ak

4ro&ed%e ,a&ede,i? strateki? dok$#e,ata te s$ ,!i?o&i ,a!&a*,i!i i"!e&i $k"!$Be,i $ Naio,a",$

4o"itik$ 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) Strateki 4rist$4 te#e"!i se i ,a o%a&e5a#a ko!e s$ 4re$5ete 4ot4isi&a,!e# ra5"iBiti? #e6$,arod,i? $3o&ora0 $k"!$B$!$'i UN Ko,&e,i!$ 5a $k"a,!a,!e s&i?

o%"ika diskri#i,ai!e *e,a i Mi"e,i!sk$ dek"arai!$ UN-a0 o%a&e5a#a ko!e 4roi5i"a5e i5 B"a,st&a $

Vi!e'$ E$ro4e)88 Po"a5e'i od Bi,!e,ie da !e ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !ed,o od te#"!e,i? ,aBe"a 4ra&,e

steBe&i,e E&ro4ske U,i!e0 a osi3$ra,!e !ed,aki? #o3$',osti i s$5%i!a,!e s4o",e diskri#i,ai!e o4'i

i"! i sasta&,i dio s&i? ,!e5i,i? 4ro3ra#a i 4o"itika0 >r&atska !e kao dr*a&a B"a,ia EU d$*,a

4ro&oditi i i"!e&e de(i,ira,e ,e sa#o $ 5ako,oda&,i# ,e3o i strateki# dok$#e,ti#a ko!e

E&ro4ska Ko#isi!a @ $ da"!e# tekst$: EK do,osi s i"!e# s$5%i!a,!a rod,e diskri#i,ai!e $

5e#"!a#a B"a,ia#a). U Strate3i!i se ,a3"aa&a da 5e#"!e B"a,ie #ora!$ $ 4ot4$,osti 4ri?&atiti

te#e"!,o ,aBe"o ra&,o4ra&,osti i5#e6$ #$karaa i *e,a te da 4ra'e,!e $s&a!a,!a i 4ri#!e,e

98 V$kadi,o&i'0 R) @19) Me6$,arod,i 4o"itiBki od,osi) Po"itiBka k$"t$ra0 Za3re%0 str) 8)99 S4a?i'0 E) @1;) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !ed,ake #o3$',osti kao dio "!$dski? 4ra&a) Mi,istarst&o 5a "!$dska

4ra&a i i5%!e3"ie0 Sara!e&o0 str) 8)100 T$rko&i'0 S) @1) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ #e6$,arod,i# dok$#e,ti#a) Udr$*e,!e 5a 4ro#oi!$ i 5atit$k$"t$re0 ide,titeta i "!$dski? 4ra&a0 Sara!e&o0 str) 1)



5ako,oda&st&a EU $ o&o# 4odr$B!$ osta!e !eda, od 4rioriteta $ 4roes$ 4roire,!a) EK !e redo&ito $

s&i# i5&!eta!i#a o ,a4retk$ >r&atske o!e,!i&a"a ,e sa#o o4'e,it ,a4redak "!$dski? 4ra&a *e,a

,e3o i ,a4redak $ i#4"e#e,tai!i Naio,a",e 4o"itike0 to 5asi3$r,o rea(ir#ira ,!e,o 5,aBe,!e kao

,a!&a*,i!e3 strateko3 dok$#e,ta 5a $k"a,!a,!e s4o",e diskri#i,ai!e)

12.2. Nacionalna !oliti%a "a ravno!ravnost s!olova &e!ubli%e Slovenije

Naio,a",a 4o"itika 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a Re4$%"ike S"o&e,i!e 1..) G 1.2) $k"!$B$!e kao s&o!

sasta&,i dio strateka o4red!e"!e,!a i i"!e&e Strate3i!e 5a ra&,o4ra&,ost #$karaa i *e,a 5a

ra5do%"!e 1.)-1.2)3odi,e) Prioritet,a 4odr$B!a o&e Strate3i!e0 $ ko!o! se ,era&,o4ra&,ost i5#e6$

#$karaa i *e,a de(i,ira kao kre,!e os,o&,i? "!$dski? 4ra&a0 !es$: . Jed,aka eko,o#ska

,e5a&is,ost 1 Jed,aka 4"a'a 5a !ed,ak rad i rad !ed,ake &ri!ed,osti 7 Ra&,o4ra&,ost $ 4roes$

do,oe,!a od"$ka 9 Dosto!a,st&o0 i,te3ritet i $kida,!e rod,o 5as,o&a,o3 ,asi"!a 2 Ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a $ &a,!sko# d!e"o&a,!$ i >ori5o,ta",a 4ita,!a @t!) ,ediskri#i,ai!ske rod,e $"o3e0

5ako,oda&st&o i ,aBi,i 4ro&ed%e) Re4$%"ika S"o&e,i!a0 kao B"a,ia E&ro4ske U,i!e0 U!edi,!e,i?

,ai!a0 Sa&!eta E&ro4e i dr$3i? #e6$,arod,i? or3a,i5ai!a0 i 4ot4is,ia ,i5a #e6$,arod,i?

dok$#e,ata ko!i se od,ose ,a 4ra&a *e,a i ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 i#a o%a&e5$ da ko,sta,t,o radi

,a i5!ed,aBa&a,!$ 4ra&a i 4o"o*a!a *e,a i #$karaa0 kako %i i# o#o3$'i"a !ed,ake #o3$',osti $

s&i# o%"asti#a *i&ota i rada) Ra5&i!a,!e 4o"itike !ed,aki? #o3$',osti 5a o%a s4o"a0 !este os,o&a %it,a 5a $,a4re6e,!e de#okrati!e0 5a 4o"itiBk$ i eko,o#sk$ sta%i",ost i 5a st&ar,o 4art,erst&o

i5#e6$ *e,a i #$karaa $ &o6e,!$ 4os"o&a dr$t&a $ ko#e o,i rade $ $s"o&i#a !ed,akosti i

ko#4"e#e,tar,osti0 $5a!a#,o se o%o3aB$!$'i s&o!i# ra5"ika#a).. Do,oe,!e# i s4ro&o6e,!e#

strate3i!e 5a 4o%o"!a,!e 4o"o*a!a *e,a i $,a4re6e,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a is4$,i"i s$ o%a&e5$

ko!$ !e Re4$%"ika S"o&e,i!a i#a"a 4o Ko,&e,i!i U!edi,!e,i? ,ai!a o e"i#i,ai!i s&i? o%"ika

diskri#i,ai!e *e,a @HEDA0 a ko!$ !e rati(iko&a"a .8<.)3odi,e0 kao i 4re4or$ka#a ko!e s$

4roi5a"e i5 Zak"!$B,i? ko#e,tara Ko#iteta U!edi,!e,i? ,ai!a 5a e"i#i,ai!$ s&i? o%"ika

diskri#i,ai!e *e,a @HEDA 4os"i!e 4od,oe,!a I,ii!a",o3 i5&!eta!a Re4$%"ike S"o&e,i!e 4o o&o!

Ko,&e,i!i) S4ro&o6e,!e o&e strate3i!e !e tako6e $,a4ri!edi"o stat$s S"o&e,i!e $ E&ro4sko! U,i!i0

ko!a i#a !as,e sta,darde i 4rioritete &e5a,e 5a 4ro#o&isa,!e !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0

sadr*a,e $ 4ra&,i# teko&i,a#a E&ro4ske U,i!e @a$is o##$,a$taire) Strate3i!a !e

101 S4a?i'0 E) @1;) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !ed,ake #o3$',osti kao dio "!$dski? 4ra&a) Mi,istarst&o 5a "!$dska 4ra&a i i5%!e3"ie0 Sara!e&o0 str) ;1)



i#4"e#e,tira,a $ de#okratsko#0 si#$"ta,o# i 4artii4ati&,o# 4roes$0 $5 iroko $Be'e i&i",o3

sektora0 i 5a to &ri!e#e odr*a, !e ,i5 4a,e"a i tri%i,a0 kao i ,eko"iko ko,(ere,i!a) .1 O&a! 4roes

4redsta&"!ao !e do4ri,os sarad,!i dr*a&,i? i,stit$i!a i *e,sko3 4okreta0 kao i do4ri,os 4odi5a,!$

!a&,e s&i!esti0 4o&e'a,!$ &id"!i&osti i os,a*i&a,!$ *e,a $ dr$t&$) Po"a5,i os,o& 5a o&$ strate3i!$

%i"a !e Peki,ka 4"at(or#a 5a aki!$0 ko!a 4redsta&"!a 4ro3ra# U!edi,!e,i? ,ai!a 5a os4oso%"!a&a,!ei da&a,!e &e'i? o&"a'e,!a *e,a#a) O&a 4"at(or#a i#a 5a i"! $k"a,!a,!e s&i? 4re4reka ko!e sto!e ,a

4$t$ akti&,o# $Be'$ *e,a $ s&i# s(era#a !a&,o3 i 4ri&at,o3 *i&ota i $%r5a,o o%e5%!e6i&a,!e

4$,o3 i ra&,o4ra&,o3 $Be'a *e,a $ eko,o#sko#0 dr$t&e,o#0 k$"t$r,o# i 4o"itiBko# 4roes$

do,oe,!a od"$ka) Pita,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a !este 4ita,!e "!$dski? 4ra&a i $s"o& 5a soi!a",$

4ra&d$0 kao i ,eo4?oda, i os,o&,i 4red$s"o& 5a ra&,o4ra&,ost0 ra5&o! i #ir).7

12.3. Nacionalna !oliti%a "a ravno!ravnost s!olova &e!ubli%e Srbije

Naio,a",o# strate3i!o# 5a 4o%o"!a,!e 4o"o*a!a i $,a4re6i&a,!e rod,e ra&,o4ra&,osti @$ da"!e#

tekst$: Strate3i!a o%$?&a'e,e s$ o%"asti ko!e se tiB$ $Be'a *e,a $ kreira,!$ 4o"itika i $ do,oe,!$

od"$ka $ o%"asti eko,o#i!e0 o%ra5o&a,!a0 5dra&"!a0 ,asi"!a ,ad *e,a#a0 kao i 4ita,!a sredsta&a

!a&,o3 i,(or#isa,!a i !a&,o3 #,!e,!a0 4oto !e kro5 irok$ i de#okratsk$ disk$si!$ 4ro!e,!e,o da

s$ o&e o%"asti k"!$B,e 5a 4o%o"!a,!e 4o"o*a!a *e,a i $,a4re6i&a,!e rod,e ra&,o4ra&,osti) P"a,ira,e

akti&,osti $t&r6e,e s$ ,a os,o&$ 4ret?od,o sa3"eda,i? 4otre%a i od,ose se ,a 4eriod od 18) do1.2)3odi,e) N!i?o&o s4ro&o6e,!e tre%a da o#o3$'i da d$3oroB,a ak$#$"ai!a do sada 4o5iti&,i?

4ro#!e,a do&ede do d$%i,ske i tra!,e tra,s(or#ai!e rod,i? od,osa $ Re4$%"ii Sr%i!i) Akti&,osti s$

$3ra6e,e i $ Naio,a",i 4ro3ra# i,te3rai!e Re4$%"ike Sr%i!e $ E&ro4sk$ $,i!$ i Bi,e sasta&,i dio

$k$4,i? ,a4ora Re4$%"ike Sr%i!e ,a 4$t$ ka B"a,st&$ $ E&ro4sk$ $,i!$) U 4eriod$ od 1)3odi,e

do da,as0 4o!edi,aB,i# 4o#ai#a kao to s$ os,i&a,!e Sa&!eta 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a V"ade

Re4$%"ike Sr%i!e0 (or#ira,!e 4ose%,i? $,$tra,!i? or3a,i5aio,i? !edi,ia $ Mi,istarst&$ rada i

soi!a",e 4o"itike0 U4ra&e 5a rod,$ ra&,o4ra&,ost i (or#ira,!e# Od%ora 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a

Narod,e Sk$4ti,e Re4$%"ike Sr%i!e0 $t&r6e,i s$ 4rioriteti d!e"o&a,!a i #!era $ i"!$ 4o%o"!a,!a

4o"o*a!a *e,a i $,a4re6i&a,!a rod,e ra&,o4ra&,osti) Tako6e0 i5&re,e s$ i5#!e,e kri&iB,o30 rad,o3

i 4orodiB,o3 5ako,oda&st&a) Pri,i4 rod,e ra&,o4ra&,osti $k"!$Be, !e $ Zako, o 5a%ra,i

102 Mado,a"d0 R)0 Mats?er0 F) a,d Pet5o"d0 >) @.887) T?e E$ro4ea, Siste# (or t?e Protetio, o( >$#a, Ri3?ts0Lo,do,0 str) 97-92)103 Ma?o,eQ0 K) - Ma?o,eQ0 P) @.887) >$#a, Ri3?ts i, t?e T$&e,tQ-(irst He,t$r$0 Lo,do,0 str) ;-;;)



diskri#i,ai!e i Zako, o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 kao i $ ,eke od dr*a&,i? strate3i!a) .9 U #a!$

1..)3odi,e Ko#itet$ 5a e"i#i,ai!$ diskri#i,ai!e *e,a U!edi,!e,i? ,ai!a ,a 7<) s!ed,ii

4re5e,to&a, !e I,ii!a",i i5&!eta! Re4$%"ike Sr%i!e o s4ro&o6e,!$ UN o e"i#i,ai!i s&i? o%"ika

diskri#i,ai!e 4re#a *e,a#a @HEDA) Do%i!e,i s$ Zak"!$B,i ko#e,tari sa 4re4or$ka#a 5a

4ost$4a,!e od Ko#iteta U!edi,!e,i? ,ai!a) O&a strate3i!a tre%a da o#o3$'i ,e sa#o 4roire,!e i 4rod$%"!e,!e 4osto!e'i? ka4aiteta i 4ro3ra#a0 &e' i da o%e5%!edi siste#atski rad ,a $s4osta&"!a,!$0

ra5&i!a,!$0 s4ro&o6e,!$ i 4ro#o&isa,!$ 4o"itika !ed,aki? #o3$',osti).2 Strate3i!a 4redsta&"!a

4rekret,i$ $ !a&,o! 4o"itii 4re#a *e,a#a %$d$'i da se kro5 ,!e,o s4ro&o6e,!e 4r&i 4$t 4"a,ira

4ri#!e,a siste#ski? #!era) N!e,i# $s&a!a,!e# is4$,!a&a!$ se #e6$,arod,e o%a&e5e i5 o&e o%"asti)

O&a strate3i!a !e dio $k$4,i? 4ro#!e,a $ dr$t&$0 $sk"a6e,a sa dr$3i# strateki# dok$#e,ti#a0

4ose%,o sa Strate3i!o# 5a s#a,!e,!e siro#at&a $ Sr%i!i i Mi"e,i!$#ski# i"!e&i#a ra5&o!a

U!edi,!e,i? ,ai!a) Tako6e0 o,a 4rati toko&e dr$t&e,i? 4ro#!e,a i rea",a !e $ 4o3"ed$ #ateri!a",i?

#o3$',osti dr*a&e) O,a 4oka5$!e !as,o o4red!e"!e,!e 5e#"!e 5a $,a4re6e,!e "!$dski? 4ra&a0 4o"itike

!ed,aki? #o3$',osti $ sk"ad$ sa Usta&o# Re4$%"ike Sr%i!e i5 1)3odi,e0 st&ara,!e# $s"o&a 5a

,!i?o&o adek&at,o s4ro&o6e,!e).

12.4. Nacionalna !oliti%a "a ravno!ravnost s!olova &e!ubli%e Crne Aore

P"a, akti&,osti 5a 4osti5a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a @1.7-1.;)3odi,a $ Hr,o! Cori 4redsta&"!a

ra5&o!,i dok$#e,t 5a i#4"e#e,tai!$ 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Zas,o&a, !e ,a

#e6$,arod,i# i do#a'i# 4ra&,i# i5&ori#a ko!i tretira!$ 4ro%"e#atik$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

S4o",$ 4o"itik$ ,e#o3$'e !e od&o!iti od !ed,ako3 4ri5,a&a,!a0 $*i&a,!a i 5atite "!$dski? 4ra&a0

rea"i5ai!e soi!a",e 4ra&de0 soi!a",e i,k"$5i!e i 4osti5a,!a odr*i&o3 ra5&o!a) Tako6e0 ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a0 kako ,a 5ako,sko#0 4o"itiBko# tako i ,a ,i&o$ st&ar,osti !e ,$*,a 4ret4osta&ka ko!a Hr,$

Cor$ 4ri%"i*a&a e&ro4ski# i,te3rai!a#a i kr$3$ 5e#a"!a E&ro4ske U,i!e0 a"i i is4$,!a&a,!$

4osto!e'i? o%a&e5a kao dr*a&e B"a,ie U!edi,!e,i? ,ai!a i Sa&!eta E&ro4e) P"a, akti&,osti 5a

4osti5a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ Hr,o! Cori @$ da"!e# tekst$ PAPRR0 4ro(i"isa, !e tako da seide!,o0 4o"itiBki i 4ra&,o $k"a4a $ siste# Hr,e Core) Os,o&,a ide!a ko!o# !e PAPRR 4rotka, !e

104 Da?"0 R)A) @.887) U&od $ eko,o#sk$ de#okrati!$) Sa&re#e,a ad#i,istrai!a0 +eo3rad0 str) 8.-81)105 Sto!a,o&i'0 J) @1.) Ko#e,tar ko,&e,i!e o e"i#i,ai!i s&i? o%"ika diskri#i,ai!e *e,a HEDA) +e#$s0Sara!e&o0 str) .)106 Dai'0 D) @1<) Sa&re#e,a di4"o#ati!a) M$"tidisi4"i,ar,i e,tar 5a 4odstia,!e i,te3raio,i? 4roesa i?or#o,i5ai!$ 4ra&a0 +eo3rad0 str) ...)



ide!a $ra&,ote*e,o3 i sta%i",o3 ra5&o!a Hr,e Core sa i"!e# 4rik"!$Bi&a,!a e&ro4ski#

i,te3rai!a#a).; PAPRR se do,osi 5a o%"ast de(i,isa,e $ sk"ad$ sa Peki,ko# dek"arai!o# i

P"a,o# 5a aki!$) Od .1 kritiB,i? o%"asti $ ko!i#a !e ,a!i5ra*e,i!a ,era&,o4ra&,ost s4o"o&a $

Peki,ko! dek"arai!i0 Hr,a Cora se o4red!e"i"a 5a de&et o%"asti $ ko!i#a ,a#!era&a $ ,ared,o#

&re#e,sko# 4eriod$ da d!e"$!e $ i"!$ 4osti5a,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) U i5radi PAPRR-a s$korite,a ,aio,a",a0 re3io,a",a i 3"o%a",a isk$st&a $ kreira,!$ i i#4"e#e,tai!i s"iB,i?

dok$#e,ata) I5rada o&o3 dok$#e,ta se 5as,i&a"a ,a ko,tekst$ 4ridr$*i&a,!a Hr,e Core E&ro4sko!

U,i!i0 4re4or$ka#a Ko#iteta 5a e"i#i,ai!$ diskri#i,ai!e *e,a @HEDA i ,aio,a",i#

4rioriteti#a $ do#e,$ 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) PAPRR se 5as,i&a ,a ,aio,a",o#

5ako,oda&st&$ i #e6$,arod,i# i,str$#e,ti#a 5a "!$dska 4ra&a0 ,a 4ra&,i# dok$#e,ti#a

U!edi,!e,i? ,ai!a0 Sa&!eta E&ro4e0 E&ro4ske U,i!e i s4ei!a"i5o&a,i? #e6$,arod,i? or3a,i5ai!a $

o,o# di!e"$ $ ko!e# se od,ose ,a ra&,o4ra&,ost *e,a i #$karaa) .< Va*,o !e ,a3"asiti da !e

PAPRR o%$?&atio o%a&e5e i 4re4or$ke Re3io,a",e dek"arai!e o sarad,!i i,stit$io,a",i?

#e?a,i5a#a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a +os,e i >ere3o&i,e0 Hr,e Core i Makedo,i!e) PAPRR se

os"a,!a i $ &e5i !e sa &e' $s&o!e,i# ra5&o!,i# dok$#e,ti#a0 strate3i!a#a0 4o"itika#a0 kao i sa

o,i#a $ i5radi0 a 4ri!e s&i? sa: Naio,a",i# 4ro3ra#o# 5a i,te3rai!$ Hr,e Core $ E$ro4sk$ U,i!$

1<-1.1 Naio,a",o# strate3i!o# odr*i&o3 ra5&o!a0 sa Akio,i# 4"a,o# 5a 4eriod 1..-1.1

Naio,a",o# strate3i!o# 5a4o"!a&a,!a i ra5&o!a "!$dski? res$rsa 1.1-1.2 Strate3i!o# 5atite od

,asi"!a $ 4orodii 1..-1.2 Strate3i!o# %or%e 4roti& tr3o&i,e "!$di#a 1.1-1.< Strate3i!o# 5a

4o%o"!a,!e 4o"o*a!a Ro#a i E3i4'a,a $ Hr,o! Cori sa Akio,i# 4"a,o# 1.1-1. Strate3i!o# 5ai,te3rai!$ oso%a sa i,&a"iditeto# $ Hr,o! Cori i Strate3i!o# oB$&a,!a i $,a4re6e,!a re4rod$kti&,o3

5dra&"!a) U Hr,o! Cori s$0 do sada0 os,o&a,a d&a i,stit$io,a",a #e?a,i5#a 5a 4osti5a,!e rod,e

ra&,o4ra&,osti)Od%or 5a rod,$ ra&,o4ra&,ost Sk$4ti,e Re4$%"ike Hr,e Core !e os,o&a, ..) !$"a

1.)3odi,e0 i $ sk"ad$ sa s&o!i# ,ad"e*,osti#a ra5#atra 4ri!ed"o3e 5ako,a0 dr$3i? 4ro4isa i o4ti?

akata ko!i se od,ose ,a ost&ari&a,!e ,aBe"a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 4rati 4ri#!e,$ o&i? 4ra&a kro5

s4ro&o6e,!e 5ako,a i $,a4r!e6i&a,!e 4ri,i4a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 4ose%,o $ o%"asti 4ra&a

d!eteta0 4orodiB,i? od,osa0 5a4o"!a&a,!a0 4red$5et,it&a0 4roesa od"$Bi&a,!a0 o%ra5o&a,!a0

5dra&st&a0 soi!a",e 4o"itike i i,(or#isa,!a $Best&$!e $ 4ri4re#i0 i5radi i $sa3"aa&a,!$ 5ako,a i

dr$3i? akata sa sta,dardi#a e&ro4sko3 5ako,oda&st&a i 4ro3ra#i#a E&ro4ske $,i!e ko!i se od,ose

,a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a a(ir#ie 4ot4isi&a,!e #e6$,arod,i? dok$#e,ata ko!i tretira!$ o&o 4ita,!e

107 Fira0 A) @.8;) Usta&,o 4ra&o) I,stit$t 5a 4o"itiBke st$di!e FPN0 Pri&red,i 4re3"ed0 +eo3rad0 str) 91-97)108 Sto!a,o&i'0 J) @1.) Ko#e,tar ko,&e,i!e o e"i#i,ai!i s&i? o%"ika diskri#i,ai!e *e,a HEDA) +e#$s0Sara!e&o0 str) <<-<8)



i 4rati ,!i?o&$ 4ri#!e,$ sara6$!e sa od3o&ara!$'i# rad,i# ti!e"i#a dr$3i? 4ar"a#e,ata i

,e&"adi,i# or3a,i5ai!a#a i5 o&e o%"asti) Tako6e0 Od%or 4rati i o!e,!$!e $sk"a6e,ost 5ako,a Hr,e

Core sa 4ra&,o# teko&i,o# E&ro4ske $,i!e i0 ,a os,o&$ i5&!eta!a V"ade0 4rati i o!e,!$!e 4ri#!e,$

5ako,a0 4ose%,o 5ako,a i5 ko!i? 4roi5i"a5e o%a&e5e $sa3"ae,e sa 4ra&,o# teko&i,o# E&ro4ske

$,i!e) V"ada Hr,e Core !e os,o&a"a Ka,e"ari!$ 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a 17)3odi,e)

.8

13. 7nali"a strategija i institucija "a ravno!ravnost s!olova u o%viru vro!s%e 8nije

E&ro4ska U,i!a @kratia EU !edi,st&e,a !e #e6$&"adi,a i ,ad,aio,a",a 5a!ed,ia e&ro4ski?

dr*a&a0 ,asta"a kao re5$"tat 4roesa sarad,!e i i,te3rai!e ko!i !e 5a4oBeo .82.)3odi,e i5#e6$ est

dr*a&a @+e"3i!e0 Fra,$ske0 N!e#aBke0 Ita"i!e0 L$kse#%$r3a i Ni5o5e#ske) E&ro4ska U,i!a

(or#a",o !e $s4osta&"!e,a .) st$de,o3a .887)3odi,e st$4a,!e# ,a s,a3$ U3o&ora o E&ro4sko! U,i!i

@4o5,ati!i kao U3o&or i5 Maastri?ta) E&ro4ska U,i!a da,as %ro!i 18 dr*a&a B"a,ia) Prostire se ,a

9)7<.)719 k#10 a %ro!i oko 2< #i"io,a sta,o&,ika).. Sta,dardi E&ro4ske U,i!e ko!i se od,ose ,a

ra&,o4ra&a, 4o"o*a! #$karaa i *e,a ,a"a5e se kako $ 4ri#ar,o# tako i $ sek$,dar,o# EU

5ako,oda&st&$) O&i s$ sta,dardi deX,ira,i 4osredst&o# ,eko"iko B"a,o&a A#sterda#sko3

s4ora5$#a i5 .88;) 3odi,e0 a sadr*a,i $ direkti&a#a o%$?&a'e,i# 4re3"edo#0 od ko!i? !e s&aka

tra,s4o5iio,ira,a $ 5ako,oda&st&o dr*a&a B"a,ia) Na os,o&$ A#sterda#sko3 s4ora5$#a

E&ro4ske U,i!e dr*a&e B"a,ie d$*,e s$ 4ro#iati ra&,o4ra&,ost i5#e6$ #$karaa i *e,a teosi3$rati rad,ii#a i rad,ia#a ra&,o4ra&a, rad,i 4o"o*a! i ,!e3o&o &red,o&a,!e) A#sterda#ski

s4ora5$# dodat,o sadr*i ,o&i B"a, @"a, .70... ko!i# se Sa&!et #i,istara o&"a'$!e da ,a os,o&i

od"$ke do,ese,e !ed,o3"as,o 4od$5#e od3o&ara!$'e aki!e $ %or%i 4roti& diskri#i,ai!e ,a

os,o&i s4o"a) Pored 4ri#ar,o3 i sek$,dar,o3 5ako,oda&st&a0 4osto!i tako6er i s$dska 4raksa

E&ro4ske U,i!e0 ko!a0 5a!ed,o s 4et 4ro3ra#a i ra5"iBiti# %"a3i# 5ako,i#a0 $ka5$!e ,a to da !e

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a 4rioritet E&ro4ske U,i!e) Na ko!i ,aBi, 'e dr*a&a 4oti&ati #e6$,arod,e

dok$#e,te i ko"iko 'e i,stit$io,a",o raditi ,a $,a4ri!e6i&a,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 od,os,o

"!$dski? 4ra&a0 4redsta&"!a 4ita,!e &a*,o 5a s&e0 kako #$kare tako i *e,e) S&e do 1)3odi,e

5ako,oda&,e akti&,osti ,a ,i&o$ E&ro4ske U,i!e ,is$ %i"e 4ose%,o 5a,i#"!i&e) Osi# ,a 4o"!$

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ 5a4o"!a&a,!$ i 5a%ra,e diskri#i,ai!e dr*a&"!a,a dr$3i? B"a,ia U,i!e0

,i!e 4osto!a"a 4ra&,o re3$"ira,a 5atita od diskri#i,ai!e ,a dr$3i# os,o&a#a) O&ak&a sit$ai!a !e109 Da?"0 R)A) @.887) U&od $ eko,o#sk$ de#okrati!$) Sa&re#e,a ad#i,istrai!a0 +eo3rad0 str) 81-88)110 Eti,ski0 R) @19) Me6$,arod,o 4ra&o0 +eo3rad0 str) <)111 I%id0 str) 81



,a!&ie %i"a $s"o&"!e,a i"!e# Za!ed,ie ko!i se o3"edao $ kreira,!$ 5a!ed,iBko3 tr*ita) Pro#!e,e

4osta!$ &id"!i&e tek $s&a!a,!e# Po&e"!e o os,o&,i# 4ra&i#a i $s&a!a,!e# B"a,a .7) A#sterda#sko3

$3o&ora0 ko!i !e st&orio os,o& 5a %$d$'e direkti&e 5a !ed,ak tret#a, i %or%$ 4roti& diskri#i,ai!e

5as,o&a,e ,a ra5"ika#a ,a os,o&$ s4o"a) Jed,a od ,a!&a*,i!i? karakteristika siste#a E&ro4ske

U,i!e !e da 4ra&o Za!ed,ie0 $ o%"asti#a $ ko!i# Za!ed,ia i#a ,ad"e*,ost0 i#a 4red,ost ,addo#a'i# 5ako,oda&st&o#) O&a =s$4re#ai!a= 4ra&a E&ro4ske U,i!e ,a"a*e da do#a'i s$do&i

#ora!$ 4ri#i!e,iti 4ra&o E&ro4ske U,i!e $ko"iko s$ do#a'i 5ako,i ,e$sk"a6e,i sa od3o&ara!$'i#

4ra&o# Za!ed,ie)..1 Pot4isi&a,!e# Lisa%o,sko3 s4ora5$#a ,a s,a3$ !e st$4i"a Po&e"!a o os,o&,i#

4ra&i#a E&ro4ske U,i!e0 ko!a i#a s,a3$ dr$3i? s4ora5$#a U,i!e) Na o&a! ,aBi, os,o&,a 4ra&a i

s"o%ode ko!e s$ sadr*a,e $ o&o! Po&e"!i 4re"a5e $ ,ad"e*,ost Za!ed,ie) Pra&a i s"o%ode ko!e s$

5a3ara,tira,e $ o&o! Po&e"!i s$ #,o3o ira i !aBa od 4ra&a i5 E&ro4ske ko,&e,i!e o "!$dski#

4ra&i#a) O&a Po&e"!a sadr*i 4ose%,o 4o3"a&"!e %ro! IV ko!e se od,osi ,a ra&,o4ra&,ost0 i ko!e

sadr*i 5a%ra,$ diskri#i,ai!e) Cara,t$!e se !ed,akost s&i? 4red 5ako,o# @II-10 te o4'a 5a%ra,a

diskri#i,ai!e @II-1.) "a, II-11 Po&e"!e 4red&i6a da 'e U,i!a =4oti&ati k$"t$r,$0 &!ersk$ i !e5iBk$

ra5"iBitost=0 dok B"a, II-17 da 'e =!ed,akost #$karaa i *e,a %iti o%e5%!e6e,a $ s&i# o%"asti#a0

$k"!$B$!$'i rad0 5a4os"e,!e i 5arad$=)..7 Iako !e !o $&i!ek ra,o ras4ra&"!ati o $tia!$ o&e Po&e"!e ,a

4ra&o Za!ed,ie ko!e de(i,ira 5a%ra,$ diskri#i,ai!e0 i4ak se #o*e oBeki&ati da 'e do'i do

4roiri&a,!a do#eta direkti&a ,a s&a 4ra&a 5a3ara,tira,a $ o&o# dok$#e,t$) Ra&,o4ra&,ost #e6$

s4o"o&i#a !e os,o&,o 4ra&o0 5a!ed,iBka &ri!ed,ost i!e"e E&ro4ske U,i!e0 i 4redsta&"!a ,eo4?oda,

$s"o& 5a 4osti5a,!e i"!e&a E&ro4ske U,i!e ko!i se tiB$ ra5&o!a0 5a4o"!a&a,!a i soi!a",e ko?e5i!e)E&ro4ska U,i!a od sa#o3 os,i&a,!a 5a3o&ara ra&,o4ra&,ost #$karaa i *e,a0 a ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a s#atra !ed,i# od s&o!i? os,o&,i? ,aBe"a ko!e !e $3ra6e,o $ s&e $3o&ore o os,i&a,!$)

Toko# dee,i!a 4osto!a,!a U,i!e0 4ri,i4 rod,e ra&,o4ra&,osti !e $,a4re6i&a, $ 4o3"ed$ !as,o'e i

e(ekata0 a"i i o!aBa&a, 4ra&,i# akti#a0 #e6$ ko!i#a !e ,a!raire,i!e $4$tst&o i"i direkti&a) Po"itika

ra&,o4ra&,osti $ EU 4odra5$#i!e&a s&estra, 4rist$4 ko!i $k"!$B$!e 5ako,oda&st&o0 strate3i!e0

=3e,der #ai,strea#i,3= i 4ret4osta&"!a $&o6e,!e o&o3 4ri,i4a $ s&e 4o"itike EU0 a tako6e i

4o5iti&,$ aki!$0 kao i (i,a,si!sk$ 4odrk$ ko!a !e dost$4,a 4reko akio,i? 4ro3ra#a) U dr*a&a#a

B"a,ia#a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !e 5ako,ski ra5"iBito $re6e,a i $s&a!a,!e# ra5"iBiti? akata ,a ,i&o$

E&ro4ske U,i!e sta",o se ,asto!i da se o&a o%"ast $redi ,a ,a!e(ekt,i!i ,aBi,0 tako da !e 4roi5&ede,

re"ati&,o &e"ik %ro! 4ra&,i? akata0 4ri!e s&e3a direkti&a0 ,a!&ie $ o%"asti rada i soi!a",e 5atite)

112 D$rako&i'0 N)@18) Me6$,arod,i od,osi) DES0 Sara!e&o0 str) <-<8)113 Do,,e"Q0 J) @.888) Me6$,arod,a "!$dska 4ra&a) >e"si,ki ko#itet 5a "!$dska 4ra&a $ +I>0 Sara!e&o0 str) ..9-..8)



UBesta"ost i dos"!ed,ost $ $s4osta&"!a,!$ 4o&e5a,o3 siste#a ko!e 4rate direkti&e 3o&ori o

4os&e'e,osti EU ost&ari&a,!$ 4ri,i4a ra&,o4ra&,osti 4o"o&a) Direkti&e $&i!ek 4osta&"!a!$ i"!e&e

ko!i #ora!$ %iti dosti3,$ti0 Be#$ do4ri,osi i 4raksa E&ro4sko3 s$da 4ra&de)

13.1. Strategije o ravno!ravnosti s!olova u vro!s%oj 8niji

Po"itika ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ E&ro4sko! U,i!i kre'e se $ tri strateka 4ra&a: .) Tr*ite rada i

dost$4,ost 5a4o"!a&a,!a 1) Akio,i 4ro3ra#i 7) Ce,der #ai,strea#i,3) U o&o# rad$ a,a"i5ira"i

s#o s&a tri strateka 4ra&a)

St!ate"#$a )a+o1($a%an$a u E%!o+so$ Un#$# # n$ena !odna d#&en)#$a3

Pri#ar,a $"o3a E&ro4ske U,i!e od,osi se ,a tr*ite rada i dost$4,ost 5a4o"!a&a,!a) Pri,i4 !ed,ake

5arade 5a rad !ed,ake &ri!ed,osti 4redsta&"!a s$ti,ski 4ri,i4 E&ro4ske U,i!e) O, !e $&ede,

Ri#ski# $3o&oro# .82;)3odi,e kao 4r&a 4ra&,a odred%a E&ro4ske 5a!ed,ie o rod,o!

ra&,o4ra&,osti) U #e6$&re#e,$0 $s&o!e,e s$ ra5"iBite direkti&e Sa&!eta E&ro4ske U,i!e ko!e

datira!$ od ;-ti? 3odi,a 1)&i!eka0 a 4r&a $ o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a !e i5 .8;2)3odi,e o

$!ed,aBa&a,!$ 4ro4isa dr*a&a B"a,ia ko!i se od,ose ,a 4ri#!e,$ 4ri,i4a !ed,aki? 5arada 5a *e,e i

#$kare) Pri,i4 !ed,ake 5arade 5a rad !ed,ake &ri!ed,osti0 kao k"!$B,i sta,dard E&ro4ske U,i!e $

o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 4redsta&"!a !eda, od 4r&i? 5a?t!e&a ko!i 5e#"!e ka,didati #ora!$

5ado&o"!iti $ 4roes$ $sa3"aa&a,!a s&o3 ,aio,a",o3 5ako,oda&st&a sa sta,dardi#a 4osta&"!e,i#5ak,oda&st&o# E&ro4ske U,i!e) Jas,o s$ de(i,isa,i e"e#e,ti ko!i #ora!$ %iti $k"!$Be,i $ ,aio,a",o

5ako,oda&st&o: ko,kret,a (or#$"ai!a 4ri,i4a !ed,aki? &ri!ed,osti $ ,aio,a",o# 4ra&,o# ok&ir$

k"asi(ikai!a 5arada 4re#a 4"at,i# ra5redi#a 5as,o&a,a ,a isti# kriteri!$#i#a i 5a *e,e i 5a

#$kare $5 o%a&e5$ isk"!$Bi&a,!a s&ake diskri#i,ai!e ,a os,o&$ s4o"a 5atit,e #!ere 4roti&

kre,!a 4ri,i4a !ed,aki? 5arada i dost$4,ost 4ra&,o3 "i!eka 4$te# s$dsko3 4ost$4ka ,ako, to se

isr4e &a,s$dske o4i!e d!e"ot&or,e 3ara,i!e 5a 4ri#!e,$ 4ri,i4a !ed,aki? 5arada 4ra&,i

#e?a,i5#i ko!i o%a&e5$!$ 4os"oda&e da i,(or#i$ 5a4os"e,e o ,!i?o&i# 4ra&i#a ,a !ed,ake

5arade 5a rad !ed,ake &ri!ed,osti i o #o3$',osti#a 4od,oe,!a t$*%e) E&ro4ska soi!a",a 4o&e"!a..9

tako6e 3ara,t$!e 4ra&o ,a !ed,ake #o3$',osti i tret#a, $ 4o3"ed$ 5a4o"!a&a,!a0 4ra&o ,a !ed,ak$

5arad$ 5a rad !ed,ake &ri!ed,osti0 kao i 4ra&o 5a4os"e,i? *e,a ,a 5atit$ #ateri,st&a)

A#sterda#ski# $3o&oro# i5 .88;) 3odi,e ko!i !e re5$"tat rada ko,(ere,i!e $ Tori,$ .88)3odi,e

114 E&ro4ska soi!a",a 4o&e"!a0 Stra5%$r0 7)#a! .880 E&ro4ski $3o&or 4ot4isa, $ Tori,$ .8.)3odi,e ko!i$,a4re6$!e 5atit$ os,o&,i? soi!a",i? i eko,o#ski? 4ra&a 3ra6a,a dr*a&a 4ot4is,ia0 do4$,!e,a Dodat,i#

4rotoko"o# i5 .8<<) I5#!e,!e,a Po&e"!a st$4i"a !e ,a s,a3$ .)!$"a .888)3odi,e)



i5#!e,!e, !e os,i&aBki $3o&or o E&ro4sko! eko,o#sko! 5a!ed,ii tako da !e Za!ed,ia kre,$"a $

4ra&$ &e'e i,te3rai!e0 od,os,o i5 Bisto eko,o#ske0 4rerasta $ B&r'$ 4o"itiBk$ 5a!ed,i$)

A#sterda#ski $3o&or i5riBito $k"!$B$!e ra&,o4ra&,ost i5#e6$ *e,a i #$karaa #e6$ i"!e&e

E&ro4ske U,i!e) I#a!$'i $ &id$ ,o&e odred%e A#sterda#sko3 s4ora5$#a0 5,aBa!,$ s$dsk$ 4raks$

ko!$ !e ra5&io E&ro4ski s$d 4ra&de0 kao i direkti&e ko!e s$ odi3ra"e k"!$B,$ $"o3$ $ $s4osta&"!a,!$ 4ra&,i? ok&ira i 4ri,i4a $ o%"asti ra&,o4ra&,osti 4o"o&a0 4o"!e d!e"o&a,!a E&ro4ske $,i!e iri se i ,a

o%"ast 4ri#!e,e #!era 5a s$5%i!a,!e seks$a",o3 $5,e#ira&a,!a ,a rad,o# #!est$0 od,os,o

os,a*i&a,!e 5atite *e,a ,a 4orodi"!sko# ods$st&$ i $ 4o3"ed$ 4roire,!a 5atite ,a rodite"!e ko!i

$s&a!a!$ d!e$) Direkti&o# Sa&!eta 11/;7/EH dat !e 4ra&,i ok&ir o%a&e5e $s4osta&"!a,!a

,e5a&is,i? i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a $ i"!$ 4ro#oi!e0 a,a"i5e0 #o,itori,3a i 4odrke $ o%"asti

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 od,os,o e"i#i,ai!e diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a) Prekret,ia $ ra5&o!$

$sk"a6e,o3 e&ro4sko3 4rist$4a 5a4o"!a&a,!$ i soi!a",i# 4ita,!i#a %i"a !e Strate3i!a 5a4o"!a&a,!a

$ EU ,a Sa#it$ $ L$kse#%$r3$ .88<)3odi,e0 $ ok&ir$ ko!e se $,osi 4o3"a&"!e o 5a4o"!a&a,!$ i

ko!a !e i,stit$i!a#a Za!ed,ie 4o&!eri"a ,o&e 5adatke i e(ikas,i!a sredst&a) Hi"! Strate3i!e od,osio

se ,a $s#!era&a,!e i $sk"a6i&a,!e 4rioriteta 4o"itike 5a4o"!a&a,!a ,a ,i&o$ U,i!e) P"a,ira,i

#e?a,i5#i 4osti5a,!a i"!a o%$?&ata"i s$ S#!er,ie 5a 5a4o"!a&a,!e0 Naio,a",e akio,e 4"a,o&e0

Za!ed,iBke i5&!eta!e o 5a4o"!a&a,!$ i Pre4or$ke &e5a,e 5a 5a4o"!a&a,!e) O&a strate3i!a i#a"a !e

Betiri k"!$B,a e"e#e,ta - Betiri st$%a:

-Pred$5et,it&o - ,asto!a,!e da se ra5&i!e akti&,i!e 4os"o&,o okr$*e,!e i da se st&ore ,o&a i %o"!a

rad,a #esta-Osi3$ra,!e #o3$',osti 5a4o"!a&a,!a - to se 4osti*e %or%o# 4roti& d$3oroB,e ,e5a4os"e,osti i

,e5a4os"e,osti #"adi? "!$di0 o"aka&a,!e# 4re"a5a i5 ko"e ,a 4osao0 kao i ra5&i!a,!e# sarad,!e

i5#e6$ 4red$5e'a i soi!a",i? 4art,era

-O#o3$'a&a,!e 4ri"a3o6a&a,!a - o"aka&a,!e 4red$5e'i#a i rad,o! s,a5i da 4ri?&ate ,o&e

te?,o"o3i!e i ,o&e tr*i,e $s"o&e0 #oder,i5o&a,!e# or3a,i5ai!e rada i 4odstia,!e# 4ri"a3od"!i&osti

$ 4red$5e'i#a

-Osa&re#e,!i&a,!e dr$ta&a - ra5&o! dr$ta&a $ ko!i#a %i #$kari i *e,e radi"i 4od !ed,aki#

$s"o&i#a i sa !ed,aki# od3o&or,osti#a) O&a! i"! %i tre%a"o da se 4osti3,e otk"a,!a,!e#

diskri#i,ai!e #e6$ s4o"o&i#a i 4o#ire,!e# 4orodiB,o3 i 4os"o&,o3 *i&ota)

Sa#it $ Laeke,$ dao !e ,a!&e'i do4ri,os 4osta&"!a,!e# deset 4oka5ate"!a ko!i#a se 4ro!e,!$!e

k&a"itet 5a4o"!a&a,!a: &!eti,e0 !e"o*i&ot,o $Be,!e i ra5&o! kari!ere ra&,o4ra&,ost s4o"o&a

5dra&st&e,a 5atita i %e5%!ed,ost ,a 4os"$ ("eksi%i",ost i si3$r,ost i,k"$5i!a i 4rist$4,ost tr*it$

rada %a"a,s i5#e6$ 4os"o&,o3 i 4ri&at,o3 *i&ota 5a4os"e,i? soi!a",i di!a"o3 i $k"!$Bi&a,!e



rad,ika/a ra5"iBitost i ods$st&o diskri#i,ai!e i stre#"!e,!e ka s&eo4to! eko,o#sko!

4rod$kti&,osti) Ni kas,i!i U3o&or i5 Nie @1.) 3odi,e0 ,i!e 4ro#!e,io te#e"!,o ,aBe"o isk"!$Bi&e

,ad"e*,osti dr*a&a B"a,ia E&ro4ske U,i!e 5a s4ro&o6e,!e i k&a"itet 4o"itike 5a4o"!a&a,!a) Z,aBa!,o

!e 4o#e,$ti da !e E&ro4ska Ko#isi!a toko# 17) 3odi,e !as,o (or#$"isa"a S#!er,ie 5a4o"!a&a,!a

5a 5e#"!e B"a,ie E&ro4ske U,i!e ko!e s$ o%$?&ati"e i o%e5%!e6i&a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)Ko,e4t ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $o%"iBe, $ 4o"itika#a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 4oBeo !e toko#

4os"ed,!e tri dee,i!e da i3ra &a*,$ $"o3$ $ rad$ E&ro4ske U,i!e) Ra&,o4ra&,ost #ed$ *e,a#a i

#$kari#a os,a*e,a !e i 4ot&r6e,a $ s&i# 4o"itika#a U,i!e i 3ara,to&a,a !e 4ra&,i# akti#a ko!e

do,ose or3a,i U,i!e) Co&ore'i o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 ,es4or,o !e da !e o,a os,o&,i 4ri,i4 i

!ed,a od %a5iB,i? &ri!ed,osti ,a ko!o! se 5as,i&a E&ro4ska U,i!a) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !e i

,eo4?oda, $s"o& 5a 4osti5a,!e i"!e&a E&ro4ske U,i!e ko!i se od,ose ,a rast0 5a4o"!a&a,!e i

soi!a",$ ko?e5i!$) U to# 4ra&$0 !eda, od ,a!&e'i? i5a5o&a E&ro4ske U,i!e !este $4ra&o 4o&e'a,!e

5a4o"!i&osti *e,a0 $,a4re6e,!e 4o5ii!e *e,a ,a tr*it$ rada i otk"a,!a,!e rod,o3 !a5a /3e,der 3a4/ $

o%"asti 5a4o"!a&a,!a) Na3"aa&a,!e 4o"itike !ed,aki? #o3$',osti oBito&a"o se kas,i!e i $ i"!e&i#a G

4rei5,o k&a,titati&,o (or#$"isa,i? toko# sasta,ka $ Lisa%o,$ i +arse"o,i @E&ro4ski Sa&!et

4osta&io !e $ Lisa%o,$ i"! da se do 1.) 3odi,e ost&ari odre6e,a sto4a 5a4o"!a&a,!a *e,a @0 a

kas,i!e $ +arse"o,i 4osta&"!e, !e i i"! ko!i se od,osi ,a 4odi5a,!e k&a"iteta dr$t&e,e %ri3e o d!ei

@k&a"itet,i!a soi!a",a %ri3a i &e'i o%$?&at d!ee G do 8 kako %i se #a!ka#a o"akao o&a! as4ekt

rodite"!st&a) E&ro4ska Ko#isi!a 4osta&"!a tri k"!$B,a i"!a $,$tar strate3i!e 5a4o"!a&a,!a @4$,o

5a4o"!a&a,!e0 k&a"itet i 4rod$kti&,ost ,a rad$ i ko?e5i!a i i,k"$5i&,o tr*ite rada i da!e S#!er,ie5a4o"!a&a,!a) Rod,a ra&,o4ra&,ost kao 4ri,i4 &ie3 reda0 %i&a ti#e 5a#!e,!e,a $ !eda, od deset

4rioriteta $,$tar S#!er,ia 5a4o"!a&a,!a) O&a! tre,d $#a,!i&a,!a eks4"iit,e &a*,osti i &id"!i&osti

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,asta&"!a se sa i5&!eta!e# Koka @17/19 Bi!e i,sistira,!e ,a

("eksi%i",osti strate3i!e 5a4o"!a&a,!a do4ri,osi da"!e# o3ra,iBe,!$ rod,e di#e,5i!e) No0

,a!5,aBa!,i!a ,e3ati&,a i,ter&e,i!a 4re#a rod,o! di#e,5i!i i 4ot4$,o %risa,!e eks4"iit,i?

s#!er,ia 5a ost&ari&a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ost&ar$!e se i,te3risa,!e# E&ro4ske strate3i!e

5a4o"!a&a,!a $ ir$ Strate3i!$ 5a ra5&o! i 4os"o&e @Lisa%o,0 12) C$%e'i stat$s o%a&e5$!$'e3

e"e#e,ta $,$tar s&i? as4ekata 4o"itike 5a4o"!a&a,!a0 ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !e 4odre6e,a dr$3i#

ko,e4ti#a i ,a!&ie !e i53$%i"a ,a s&o!o! &id"!i&osti)..2 E&ro4sko# strate3i!o# 5a4o"!a&a,!a

dr*a&a#a B"a,ia#a E&ro4ske U,i!e s$3erie se 4ro#o&isa,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i 3e,der

#ai,strea#i,3-a0 kao i 4red$5i#a,!e ko,kret,i? aki!a ko!e %i 4o&e'a"e $Be'e *e,a ,a tr*it$ rada i115 Vie $ T?o#as Pister Mai,strea#ed AaQ T?e E$ro4ea, E#4"oQ#e,t Strate3Q a,d its Ce,der E$a"itQDi#e,sio,0 Pa4er 4re4ared (or t?e 1; +ie,,ia" EUSA Ho,(ere,e0 Mo,trea"0 Ha,ada0 .;-.8 MaQ 1; iistra*i&a,!$ ko!e !e 4odr*a"a +rita,ska Akade#i!a @3ra,t %ro! LRC 7;2;<)



s#a,!i"e rod,e ra5"ike 4ri 5a4o"!a&a,!$ i 4"a'a,!$) Me6$ti#0 i5osta!e da"!e 4o!a,!a&a,!e

oBeki&a,i? aki!a0 kao i sa#o ra5!a,!a&a,!e 4o!#a 3e,der #ai,strea#i,3-a $ soi!a",o# ko,tekst$)

Tako6e0 4ri#!e,!$!$'i isk"!$Bi&o 4roes soi!a",o3 di!a"o3a @%e5 #e?a,i5a#a 4risi"e ko!i %i

o%a&e5i&a"i dr*a&e B"a,ie E&ro4ske U,i!e0 Strate3i!a 3$%i s4oso%,ost da otkri&a i 4odi*e s&i!est o

4ita,!i#a i 4ro%"e#i#a s$ti,ske ,e!ed,akosti) U#!esto to3a0 ra&,o4ra&,ost s4o"o&a 4osta!esi,o,i# 5a k&a,titati&,$ !ed,akost *e,a i #$karaa ,a tr*it$ rada (or#$"isa,$ kro5 4ro!eki!$

oBeki&a,e sto4e 5a4o"!a&a,!a)

M,o3i a,a"itiBari sa3"as,i s$ da !e 4ri#!er Ma6arske !eda, od r!etki?0 s&!et"i? 4ri#!era ost&are,o3

&e"iko3 $tia!a E&ro4ske strate3i!e ,a 4o"itik$ 5a4o"!a&a,!a i 4o"itik$ !ed,aki? #o3$',osti ,a

,aio,a",o# ,i&o$ @$ Ma6arsko! !e E&ro4ska strate3i!a 5a4o"!a&a,!a ost&ari"a $tia! ,a

i,stit$io,a",o# ,i&o$0 4osti3,$to !e i 4ose%,o strateko o4red!e"!e,!e dr*a&e ka $sa3"aa&a,!$ sa

E&ro4sko# strate3i!o# 5a4o"!a&a,!a i 4o"itiko# !ed,aki? #o3$',osti0 $s4osta&"!e,a !e rod,a

di#e,5i!a Naio,a",o3 akio,o3 4"a,a 5a4o"!a&a,!a) Da %i *e,e E&ro4ske U,i!e ost&ari"e #!esto i

$"o3$ ,a tr*it$ rada ko!e i# 4ri4ada!$0 4otre%,o !e !o #,o3o ,a4ora) U to# 4ra&$ $Bi,!e,o !e &e'

dosta0 iako !o $&i!ek ,e do&o"!,o)

E&ro4ska U,i!a os,o&a"a !e Ce,era",$ direki!$ 5a 5a4o"!a&a,!e0 rad,e od,ose i soi!a",e 4os"o&e

ko!a $sko sara6$!e sa E&ro4ski# Par"a#e,to# i 4rati sit$ai!$ ,a tr*it$ rada)

A-#on# +!o"!a&#3

Dr$3i strateki os"o,a 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a !es$ ra5"iBiti akio,i 4ro3ra#i $ EU) Sa&!etE&ro4ske U,i!e $s&o!io !e 4r&$ Pre4or$k$ o 4ro#oi!i 4o5iti&,e aki!e .8<9)3odi,e) Fok$sira,a

sa#o ,a tr*ite rada0 4re4or$B$!e dr*a&a#a B"a,ia#a da $s&o!e 4o"itik$ 4o5iti&,e aki!e os#i"!e,$

da e"i#i,ie 4osto!e'e ,era&,o4ra&,osti ko!e $tiB$ ,a *e,e $ 4ro(esio,a",o# *i&ot$0 i da 4ro#o&i$

ra&,o4ra&,ost #e6$ s4o"o&i#a $ 4o3"ed$ 5a4o"!a&a,!a0 $k"!$B$!$'i od3o&ara!$'e o4te i ko,kret,e

#!ere $ ok&ir$ ,aio,a",i? 4o"itika i 4rakse0 $5 4ot4$,o 4oto&a,!e s(era ,ad"e*,osti 4ri&at,o3 i

!a&,o3 sektora) Na 4o5i& Sa&!eta Mi,istara i 4o5iti&,o3 #i"!e,!a E&ro4ske Ko#isi!e0 Sa&!et

E&ro4ske U,i!e $s&o!io !e .88)3odi,e Pre4or$k$ o ra&,o#!er,o# $Be'$ *e,a i #$karaa $

4roes$ od"$Bi&a,!a $ i,stit$i!a#a E&ro4ske U,i!e i dr*a&a#a B"a,ia#a) Tako !e ko,aB,o sti3"o

4ri5,a,!e da os,o&,i 4red$s"o& 5a ost&ari&a,!e de#okratsko30 ?$#a,o3 dr$t&a !este ra&,o4ra&,a

5ast$4"!e,ost *e,a i #$karaa $ 4roesi#a od"$Bi&a,!a) Ze#"!a#a B"a,ia#a data !e 4re4or$ka da

$s&o!e strate3i!e 5a 4ro#oi!$ ra&,o4ra&,o3 $Be'a *e,a i #$karaa $ 4roesi#a od"$Bi&a,!a i

$&ed$ 5ako,ske0 re3$"ati&,e i sti#$"ati&,e #!ere 5a is4$,!a&a,!e o&i? i"!e&a) Da"!e0 od dr*a&a

B"a,ia se oBek$!e da ko,ti,$ira,o rade ,a 4odi5a,!$ ,i&oa s&i!esti #e6$ 3ra6a,i#a i 3ra6a,ka#a o



4oto&a,!$ ko,e4ta ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 od,os,o da ,a s&i# ,i&oi#a $ &"adi,i# ti!e"i#a

ra5&i!a!$ i 4ri#!e,!$!$ #!ere 5a 4odstia,!e !ed,aki? #o3$',osti 5a $Be'e *e,a i #$karaa $

4roesi#a od"$Bi&a,!a) U ok&ir$ Tre'e3 akio,o3 4ro3ra#a os,o&a,a !e E&ro4ska #re*a str$B,!aka

i str$B,!aki,!a 4od ,a5i&o# =e,e $ 4roesi#a od"$Bi&a,!a=) Mre*a !e0 kao to se i oBeki&a"o0

5,aBa!,o $,a4ri!edi"a e&ro4ski 4roes 4rik$4"!a,!a 4odataka i i,(or#ai!a o *e,a#a $ 4roes$od"$Bi&a,!a) E&ro4ska Ko#isi!a !e i,iira"a %ro!,e akti&,osti $k"!$B$!$'i 4ro!ekte istra*i&a,!a0

ka#4a,!e 5a 4odi5a,!e s&i!esti i &id"!i&osti *e,a $ 4roesi#a do,oe,!a od"$ka) Or3a,i5o&a,e s$

E&ro4ske ko,(ere,i!e $ Ati,i.. i Ri#$..; 3d!e s$ do,i!eta &a*,a 4o"itiBka dok$#e,ta kao to s$

Ati,ska dek"arai!a..< i Ri#ska 4o&e"!a..80 ko!e s$ 4ot4isa"e *e,e &isoko 4o"itiBki 4o5iio,ira,e) Pr&a

E&ro4ska ko,(ere,i!a o *e,a#a ,a #!esti#a od"$Bi&a,!a0 odr*a,a $ Ati,i .881) 3odi,e0 4ose%,o !e

,a3"asi"a Bi,!e,i$ da ,edo&o"!,a 5ast$4"!e,ost *e,a ,a 4o5ii!a#a od"$Bi&a,!a s4r!eBa&a da se $

4ot4$,osti $5#$ $ o%5ir i,teresi i 4otre%e !e"ok$4,o3 sta,o&,it&a) Me6$ %ro!,i# 4ro3ra#i#a

or3a,i5o&a,a !e i e&ro4ska ka#4a,!a =C"asa!te 5a rod,$ ra&,ote*$ $ E&ro4sko# Par"a#e,t$=0 ko!a

!e do4ri,i!e"a 4o&e'a,!$ %ro!a *e,a $ Par"a#e,t$ 1.) 3odi,e) I 4ored Bi,!e,ie da i da"!e 4osto!e

&e"ike ra5"ike #e6$ dr*a&a#a B"a,ia#a $ 4o3"ed$ 5ast$4"!e,osti *e,a $ 4roes$ od"$Bi&a,!a0

oBi3"eda, !e &e"iki ,a4redak) U 4ri"o3 to#e 3o&ore 4odai da se od 1) do 1.1) 3odi,e 4roe,at

*e,a 4o&e'ao sa .8 ,a 7 $ E&ro4sko# Par"a#e,t$0 sa . ,a 12 $ E&ro4sko! Ko#isi!i0 a $

&"ada#a dr*a&a B"a,ia sa .. ,a 17) Codi,e .88;) do,i!eta !e Re5o"$i!a Sa&!eta EU ko!a se

od,osi ,a i5&!eta! o sta,!$ 5dra&"!a *e,a $ E&ro4sko! U,i!i0 ko!a 4o5i&a dr*a&e B"a,ie E&ro4ske

U,i!e i E&ro4sk$ Ko#isi!$ da 4rik$4"!a!$ &ie 4odataka o 5dra&st&e,i# 4ro%"e#i#a s4ei(iB,i# 5a*e,e0 da ,asta&e sa ra5d&a!a,!e# 5dra&st&e,i? 4odataka 4o s4o"$ $5i#a!$'i $ o%5ir soio-

eko,o#ske (aktore i da 4os&e'$!$ 4ose%,$ 4a*,!$ 4o%o"!a,!$ k&a"iteta *i&ota *e,a0 i#a!$'i $ &id$ i

4rod$*e,!e *i&ot,o3 &i!eka *e,a) Na i,ii!ati&$ ?o"a,dsko3 4reds!ed,it&a E&ro4ske U,i!e0 $ >a3$

!e .88;) 3odi,e odr*a,a Mi,istarska ko,(ere,i!a o %or%i 4roti& tr3o&i,e *e,a#a $ s&r?$ seks$a",o3

iskori'a&a,!a) Dr*a&e B"a,ie E&ro4ske U,i!e 4ot&rdi"e s$ da tr3o&i,a *e,a#a 4redsta&"!a

oBi3"ed,o kre,!e "!$dski? 4ra&a ko!e se #o*e r!ea&ati sa#o kro5 #$"tidisi4"i,ar,i i koordi,isa,

4rist$4 s&i? re"e&a,t,i? (aktora0 ,e&"adi,i? or3a,i5ai!a0 soi!a",i?0 s$dski?0 i5&r,i? i i#i3raio,i?

or3a,a) Dr*a&e B"a,ie E&ro4ske U,i!e 4o,o&o s$ 4ot&rdi"e s&o!$ o4red!e"!e,ost da #aksi#i5ira!$

sarad,!$ $ %or%i 4roti& tr3o&i,e "!$di#a0 a ,aroBito *e,a#a) Te#a 5a?t!e&a ,aio,a",e0 e&ro4ske i

#e6$,arod,e aki!e i sarad,!$) Na e&ro4sko# ,i&o$ 4red$5et !e ,i5 i,ii!ati&a $ o%"asti %or%e 4roti&

116 E$ro4ea, s$##it =o#e, i, Poer=0 ,o&e#%er .881)117 E$ro4ea, s$##it =o#e, (or t?e re,a" o( 4o"itis a,d soietQ=0 #aQ .88)118 At?e,s De"aratio,0 )ise)it/e$rit/E$r4"ae/dia,a/ate,ee,)?t#" - 4rist$4"!e,o .9)9)1.7)3odi,e)119 De"aratio, o( Ro#e0 )ise)it/e$rit/E$ro4"ae/dia,a/ro#e)?t#" - 4rist$4"!e,o .)8)1.7)3odi,e)



tr3o&i,e *e,a#a0 4ri!e s&e3a i,ii!ati&a Ko#isi!e $ sarad,!i sa Me6$,arod,o# or3a,i5ai!o# 5a

#i3rai!$) Or3a,i5o&a,a !e E&ro4ska ko,(ere,i!a o %or%i 4roti& tr3o&i,e *e,a#a $ +eB$ @1<0 a

re5$"tat !e Sao4te,!e o %or%i 4roti& tr3o&i,e *e,a#a $ s&r?$ seks$a",o3 iskori'a&a,!a0 ko!e !e

$4$'e,o Sa&!et$ E&ro4e i E&ro4sko# Par"a#e,t$0 $k"!$B$!$'i 4re4or$ke +eBke ko,(ere,i!e)

Us"i!edi"a !e Dek"arai!a ko!a 4re4or$B$!e ko,kret,e #!ere ko!e tre%a 4red$5eti ,a ,aio,a",o# ie&ro4sko# ,i&o$ da %i se s4r!eBi"a tr3o&i,a0 da %i se *e,e 4odstak"e i o?ra%ri"e da 4ri!a&"!$!$

tr3o&i,$ 4o"ii!i0 da %i se da"!e s4ro&e"a istra3a 4roti& "ia ko!a or3a,i5$!$ tr3o&i,$0 da %i se *rt&a#a

o%e5%!edi"a od3o&ara!$'a 5atita0 4o#o' i 4odrka i da %i se o%e5%!edio 4ost$4ak od stra,e kri&iB,i?

4ra&os$d,i? or3a,a) I4ak0 ,a3"aa&a se da !e 3"a&,a od3o&or,ost 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,a

dr*a&a#a B"a,ia#a)

Gende! &a#nst!ea&#n" +!ednost# # +!o0(e&#3

Tre'i st$% 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a E&ro4ske U,i!e !e 3e,der #ai,strea#i,3) E&ro4ska

Ko#isi!a 4rok"a#o&a"a !e .88) 4o"itik$ 3e,der #ai,strea#i,3 kao e(ikas,$ strate3i!$ 5a

4ro#o&isa,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Ter#i, i#a ,eko"iko de(i,ii!a) I#a!$'i $ &id$ s"o*e,ost

4o!#a i o%"asti ko!$ deter#i,ie0 Bi,i se ,a!4rei5,i!o# de(i,ii!a ko!a !e data $ Za&r,o# i5&!eta!$

Sa&!eta E&ro4e0 .88<)3odi,e o akti&,osti#a Cr$4e s4ei!a"ista 5a #ai,strea#i,3 i ko!a 3"asi:

=3e,der #ai,strea#i,3 !e @reor3a,i5ai!a0 $,a4re6e,!e0 ra5&o! i e&a"$ai!a 4roesa 4o"itika0 tako da

4ers4ekti&a rod,e ra&,o4ra&,osti %$de i,kor4orira,a $ s&e 4o"itike ,a s&i# ,i&oi#a i $ s&i#

(a5a#a0 od stra,e aktera ko!i s$ $o%iBa!e,o $k"!$Be,i $ do,oe,!e od"$ka=) A#sterda#ski $3o&or !e 4o,o&o odi3rao k"!$B,$ $"o3$) Osi# to !e $t&r6e,a o%a&e5a 4ro#o&isa,!a ra&,o4ra&,osti *e,a i

#$karaa $ s&i# 4o"itika#a E&ro4ske U,i!e0 akti&ira,e s$ *e,ske or3a,i5ai!e i 4okre,$te ,o&e

akti&,osti ,a ,aio,a",o# ,i&o$) U +e"3i!i i Ita"i!i0 ,a 4ri#!er0 $s"i!edi"a !e 4ro#!e,a i5%or,i?

5ako,a0 od,os,o 4ro#!e,a Usta&a $ Port$3a"$ i Fra,$sko!) Pariska #i,istarska ko,(ere,i!a 4od

,a5i&o# =e,e i #$kari ,a &"asti: dr$t&o 4a*,!e0 di,a#iB,a eko,o#i!a0 &i5i!a 5a E&ro4$=

odr*a,a !e .88;) 3odi,e i ,!$ s$ 4ot4isa"e s&e tada,!e 5e#"!e B"a,ie E&ro4ske U,i!e) Dek"arai!a !e

o%a&e5a"a &"ade dr*a&a B"a,ia E&ro4ske U,i!e da $%r5a!$ ,a4ore 5a (or#ira,!e #e?a,i5a#a 5a

$,a4re6e,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ 4roes$ do,oe,!a od"$ka) Dek"arai!a 4re4or$B$!e

i,stit$i!a#a E&ro4ske U,i!e0 &"ada#a i 4o"itiBki# 4arti!a#a da 4red$5#$ od3o&ara!$'e #!ere kako

%i o%e5%!edi"e ra&,o#!er,o $Be'e *e,a i #$karaa $ 4roesi#a od"$Bi&a,!a).1 Na 4ro"!e',o#

5as!eda,!$ E&ro4sko3 Sa&!eta 1.1)3odi,e 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 4re4o5,ate s$ kao

120 Mar3e,da$d0 J)P) @.8;<) La Ho$r e$ro4ee,,e des droits de "?o##e0 Ja$es Mo$r3eo,) Les droits de "?o##e0PUF0 str) .1-.1;)



i,str$#e,ti soi!a",o3 4o&e5i&a,!a i eko,o#sko3 rasta) Kao od3o&or ,a i5a5o& stare,!a 4o4$"ai!e

de(i,isa,e s$ 4o"itike ko!e E&ro4ski Sa&!et 4re4or$B$!e kao 4odstia! dr*a&a#a B"a,ia#a da

,asta&e sa ,a4ori#a ,a $k"!$Bi&a,!$ rod,e di#e,5i!e $ s&e 4o"itike sa i"!e# 4osti5a,!a

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a:.1.

-Os,a*i&a,!e 4o"o*a!a *e,a ,a tr*it$ rada0 $5 3ara,to&a,!e odr*i&o3 siste#a soi!a",e 5atite0 ist&ara,!e i,k"$5i&,o3 dr$t&a osta!e od s$ti,ske &a*,osti da %i se dosti3"i i"!e&i Lisa%o,ske

strate3i!e)

-Po!a&a dr$t&a ko!e stari tra*i 4ri"a3o6a&a,!e soi!a",i? 4o"itika ko!e s$ (i,a,si!ski i soi!a",o

odr*i&e) O%e5%e6i&a,!e od3o&ara!$'i? ka4aiteta 5a %ri3$ osta!e os,o&,i 5a?t!e& da se *e,a#a o#o-

3$'i da $6$ i osta,$ ,a tr*it$ rada toko# Bita&o3 *i&ota)

-Od s$ti,ske &a*,osti !e akti&,o $Be'e i *e,a i #$karaa $ kreira,!$ ,o&i? strate3i!a 5a 4osti5a,!e

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a @,o&e e#e 4orodi"!sko3 ods$st&a0 4ro#!e,a k$"t$re rad,o3 #!esta sa

ake,to# ,a $"o5i #$karaa $ 4osti5a,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

-Jeda, od k"!$B,i? (aktora $s4!e?a Lisa%o,ske strate3i!e !e d!e"ot&or,a i od3o&or,a i,te3rai!a

i#i3ra,ata/ki,!a ,a tr*ite rada i $ dr$t&o $o4te) Za 4ro#o&isa,!e rod,e 4ers4ekti&e $ 4o"itike

i#i3rai!e i i,te3rai!e &a*,o !e koristiti 4ote,i!a" (o,do&a E&ro4ske U,i!e0 4o3oto&o 4$te#

akio,i? 4ro3ra#a ,a 4"a,$ 5a4o"!a&a,!a0 o%ra5o&a,!a0 s$5%i!a,!a soi!a",e isk"!$Be,osti i

diskri#i,ai!e)

I#a!$'i $ &id$ da !e 3e,der #ai,strea#i,3 !o $&i!ek $ s&o!i# #"adi# da,i#a0 #ora#o %iti o4re5,i

kada !e r!eB o 4ro!e,a#a $s4!e,osti i os"o,iti se ,a dosada,!e ko,kret,e 4roed$ra",e 4ro#!e,e0s4re#,osti i #o3$',osti 5a da"!i ra5&o!) U s&o!i# #o3$',osti#a0 3e,der #ai,stre#ai,3 !e s&akako

re&o"$io,ar,a0 i,o&ati&,a i tra,s(or#ati&,a strate3i!a ko!a ,$di oBi3"ed,e 4red,osti $ od,os$ ,a

strate3i!e !ed,aki? #o3$',osti i a(ir#ati&,i? aki!a) I4ak0 o,a !e isto&re#e,o &eo#a 5a?t!e&,a i

ko#4"eks,a0 $ teori!i0 a !o &ie $ 4raksi) TeoretiBari 3e,der #ai,strea#i,3a s$ 4odi!e"!e,i kada !e $

4ita,!$ s4re#,ost da se o&a strate3i!a ?&a"i i da se istiB$ ,!e,e 4red,osti)

Jed,i s$ kra!,!e o4ti#istiB,i $ 4o3"ed$ 4ers4ekti&,osti o&e strate3i!e0 istiB$'i da 'e o,a $ os,o&i

i5#i!e,iti i,stit$i!e i 4roese do,oe,!a od"$ka0 kao i sa#$ %or%$ 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) Dr$3i

s$ $#!ere,i $ s&o!i# 4ro3,o5a#a i 4ro!e,a#a0 &ie se os"a,!a!$'i ,a a,a"i5$ 4ote,i!a",i?

4ro%"e#a i o4as,osti ko!e o&a strate3i!a #o*e da i5,!edri) Sa dr$3e stra,e0 kada !e r!eB o

4raktiBari#a od,os,o 5&a,iB,i# 4redsta&,ii#a i,stit$i!a0 3e,der #ai,strea#i,3 do*i&"!a&a

3oto&o !ed,o3"as,e ,ekritiBke 4o?&a"e0 ,ara&,o $ s&r?$ #arketi,3a i strateko3 $ok&ira&a,!a) U121 Me!ers0 L) @.879) >istoire des 4ri,i4es ($,da#e,ta$ d$ droit i,ter,atio,a" 4ri&e0 Ho""eted Hor$ses o( t?e>a3$e Aade#Q o( I,ter,atio,a" La0 str)89-82)



o&$ s&r?$ i5d&o!i'e#o ,eko"iko 4ro%"e#a ko!i se 4o!a&"!$!$ i"i se #o3$ 4o!a&iti) Kao to s#o #o3"i

da 4ri#!eti#o ra,i!e0 3e,der #ai,strea#i,3 !e 4ostao i5$5et,o 4o4$"ara, i 3oto&o #odera, 4rist$4)

Koristi o ko!i#a s#o 3o&ori"i se rek"a#ira!$ ,a s&ako# korak$0 ,a #,o3i# ko,(ere,i!a#a

#e6$,arod,i? or3a,i5ai!a0 $ %ro!,i# %ro$ra#a0 $4$tst&i#a i dr$3o) U o&ak&o! sit$ai!i0 4osto!i

o4as,ost od to3a da se o&a 4o?&a",a retorika 4ret&ori $ s&o!e&rs,$ =di#,$ 5a&!es$ ko!a %i5ak"o,i"a Bi,!e,i$ da 5a4ra&o s$ti,ski #,o3o to3a ,i!e $ra6e,o i da ,eri!etko ,e 4osto!e 4rei5,i i

,ed&os#is"e,i 4oka5ate"!i $s4!e,osti o&e strate3i!e $ 4o!edi,i# o%"asti#a) Da"!e0 strate3i!e 3e,der

#ai,strea#i,3 se Besto tak#iBe sa dr$3i# &rsta#a strate3i!a 5a 4osti5a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

Nai#e0 o&a o4as,ost se od,osi ,a to da se 4od i53o&oro# #ai,strea#i,3 $kida!$ i"i #ar3i,a"i5$!$

dr$3i &ido&i a,3a*o&a,!a 4o&odo# *e,sko3 4ita,!a0 ko!i s$ or3a,i5o&a,i ,a s4ei!a"i5o&a,o#0

&ertika",o# ,i&o$) I#a!$'i $ &id$ da strate3i!a 3e,der #ai,strea#i,3a $k"!$B$!e 4ita,!a s4o"a

s&$da0 #o*e se do'i do 5ak"!$Bka da ,e 4osto!i 4otre%a 5a dr$3i# &rsta#a &ertika",o3 a,3a*o&a,!a0

$ &id$ 4ose%,i? a3e,i!a0 ti!e"a0 direki!a0 4a i ,e&"adi,i? or3a,i5ai!a i 3r$4a) Uko"iko se rod,a

4ers4ekti&a &idi s&$da0 4osto!i o4as,ost da o,a $ st&ari ,e 4osto!i ,i3d!e) Od,os,o0 o,o to 4osta!e

s&aBi!a od3o&or,ost0 $ os,o&i !e ,iBi!a od3o&or,ost) Tako #,o3i 4ro!ekti *e,ski? or3a,i5ai!a osta!$

%e5 4odrke i (i,a,si!a) Ce,der #ai,strea#i,3 se #o*e 4os#atrati i kao i5ra5ito reakti&a, 4roes0

%e5 st&ar,e #o3$',osti tra,s(or#ai!e st&ar,osti0 i %e5 #a,data 5a 4osta&"!a,!e i de(i,isa,!e

odre6e,i? te#a0 ko!e %i %i"e 4roakti&,e i $ sk"ad$ sa re&o"$io,ar,i# &i5i!a#a *e,sko3 4okreta)

Tako6e0 4osta&"!a se i 4ita,!e da "i se i,stit$i!a#a #o*e &!ero&ati kada se 5,a da s$ istori!ski0 a"i i

s$ti,ski0 %i"e 5at&ore,e i kr$te 4o 4ita,!$ od,osa 4re#a s4o",i# as4ekati#a O&a sit$ai!a !e 4aradoksa",a i 4redsta&"!a 4red#et *estoke ras4ra&e $ kr$3o&i#a (e#i,istiBko3 4okreta i

(e#i,istiBke teori!e0 $ Bi!e# !e (ok$s$ di"e#a kako isto&re#e,o #is"iti i ,a e,tar i ,a r$%) Da "i

4ra&iti ko#4ro#ise $"asko# $ str$kt$re !a&,e0 i,stit$io,a",e 4o"itike U s&ako# s"$Ba!$0 4ita,!e

3e,der #ai,strea#i,3 !e 4oka5ate"! to3a kako 4ita,!a s4o"a #o3$ 4odsta'i kreati&,ost0 4ote,i!a",o

4reo%ra*a&ati i #i!e,!ati or3a,i5ai!e i 4okre,$ti (e#i,istiBk$ teori!$ i 4raks$) O&a strate3i!a i#a

4ote,i!a" da tra!,o 4ro#i!e,i !e5ik i i53"ed ra5"iBiti? 4o"itika0 ko!e #o3$ 4ostati $k"!$B$!$'e i

os!et"!i&i!e ,a ra5"iBitosti0 a"i sa#o 4od $s"o&o# da se 3ore 4o#e,$ti 4ro%"e#i i#a!$ $ &id$0 i

%"a3o&re#e,o s4ri!e'e).11

122 L!$dska 4ra&a0 Oda%ra,i #e6$,arod,i dok$#e,ti0 Z&a,iB,i teksto&i0 dr$3o i5da,!e0 @.888) Mi,istarst&o&a,!ski? 4os"o&a +I>0 Ne5a&is,i %iro 5a ?$#a,itar,a 4ita,!a0 Sara!e&o0 str) ;1-;8)



13.2. nstitucionalni o%vir "a ravno!ravnost s!olova u vro!s%oj 8niji

Ta%e"a %r) .) I,stit$i!e 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ E&ro4sko! U,i!i $ ok&ir$ E&ro4sko3 Par"a#e,tai E&ro4ske Ko#isi!e

EVROPSKA UNIJAEVROPSKI PARLAMENT EVROPSKA KOMISIJA ;VLADA<O#* )( @,&( -*(+( % *(+,#-*(+,#&.

&-#/#+(

,*(/,% %*.#*(. )( *(= *.+,(

-%.(,'( % ',( $#:,#&.%M*@( -(*/($,.(*,%B ##*( )( ',(

$#:,#&.% @,( % $(*(( E*#-&#'

,%'%

S.*(.%'( % -*#*($&( '%,%( )( ',(

$#:,#&.% @,( % $(*((

*-( +%&## ,%+#( E+*#-&# -(*/($,.(

)( *(+,#-*(+,#&. &-#/#+(

J%,%( )( -*(+,( -%.(,'( *(+,#-*(+,#&.

.*.$(,( @,( % $(*((E+*#-&% %,&.%.. )( *(+,#-*(+,#&.% &-#/#+(

I5&or: =O%rada a$torie 1.9) 3odi,a

13.2.1. nstitucije "a ravno!ravnost s!olova u o%viru vro!s%og Parlamenta

Od0o! )a <ensa +!a%a # !a%no+!a%nost s+o(o%a3 E&ro4ski Par"a#e,t i#a &a*,$ $"o3$ $ 4r$*a,!$

4odrke 4o"itii !ed,aki? #o3$',osti0 4ose%,o d!e"o&a,!e# Od%ora 5a 4ra&a *e,a i ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a @FEMM) Po&e'a,!e# %ro!a resor,i? 4o"itika ,a ko!e se 4ri#!e,!$!e 4ost$4ak s$od"$Bi&a,!aPar"a#e,t !e do%io 4ri"ik$ da $Bi,i &ie ,a 4o"!$ !ed,akosti s4o"o&a0 4ose%,o ,a s"!ede'i#

4odr$B!i#a: 5ako,oda&st&o ko!i# se 4ro#iBe !ed,akost #$karaa i *e,a $ 4o3"ed$ #o3$',osti ,a

tr*it$ rada i 4ost$4a,!a 4re#a ,!i#a ,a rad,o# #!est$ @B"a, .27) UFEU-a 5ako,oda&st&o ko!i#

se ,asto!i osi3$rati !ed,ako 4ost$4a,!e 4re#a #$kari#a i *e,a#a $ 4ita,!i#a 5a4o"!a&a,!a i rada

@B"a, .2;) UFEU-a) Par"a#e,t !e $ okto%r$ 1.)3odi,e $s&o!io re5o"$i!$ ko!o# se 5a"a*e 5a d$*i

4orodi"!ski do4$st $5 4$,$ 4"a'$ $ tra!a,!$ od 1 sed#ia0 a"i re&i5i!$ Direkti&e 81/<2/EEZ

tre,$taB,o !e 5a$sta&i"o Vi!e'e #!ere 5a %or%$ 4roti& tr3o&a,!a *e,a#a i d!eo# @$ sk"ad$ sa

B"a,o# <7) sta& .) i B"a,o# <1) sta& 1) UFEU-a 4o4$t Direkti&e 1../7/EU) Od%or 5a *e,ska

4ra&a tako6er do4ri,osi o4'e# ra5&o!$ 4o"itika ,a 4odr$B!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a @ $ da"!e#

tekst$: Od%or 5a *e,ska 4ra&a s&o!i# i5&!eta!i#a o &"astito! i,ii!ati&i i skreta,!e# 4o5or,osti

dr$3i? i,stit$i!a ,a ko,kret,a 4ita,!a0 #e6$ ko!i#a s$: 4o&e'a,!e %ro!a *e,a ,a &ode'i#

4o"o*a!i#a $ 4o"itii i $ $4ra&,i# od%ori#a) Od%or 5a *e,ska 4ra&a !e 4ri4re#io i5&!eta!e o

&"astito! i,ii!ati&i 5a 1.7)3odi,$ o to# 4ita,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ &re#e,$ kri5e0 to !e



istak,$to #e6$4ar"a#e,tar,o# ko,(ere,i!o# odr*a,o# ,a Ma6$,arod,i da, *e,a 1.7)3odi,e i s

ti#e 4o&e5a,o# re5o"$i!o# o re5$"tati#a eko,o#ske kri5e ,a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i 4ra&a *e,a)

E&ro4ski Par"a#e,t tako6er ra5&i!a di!a"o3 i sarad,!$ s ,aio,a",i# 4ar"a#e,ti#a 4$te# Od%ora

FEMM-a i Sk$4i,e ,a &isoko# ,i&o$ o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ ok&ir$ ,!e3a) Da,a tre'e3 @7)

okto%ra 1.1)3odi,e odr*a,a !e #e6$4ar"a#e,tar,a ko,(ere,i!a kako %i se ras4ra&"!a"o o to#e to 4ar"a#e,ti $ E&ro4sko! U,i!i Bi,e 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) Ra&,o4ra&,ost *e,a i #$karaa

te#e"!,o !e 4ra&o i 5a!ed,iBko ,aBe"o $ E&ro4sko! U,i!i0 $s4osta&"!e,o U3o&oro# o E&ro4sko!

U,i!i i Po&e"!o# te#e"!,i? 4ra&a) E&ro4ska U,i!a !e do,oe,!e# 4ra&,i? 4ro4isa o !ed,ako#

4ost$4a,!$ 4re#a *e,a#a i #$kari#a i i,te3rai!o# s4o",e di#e,5i!e $ e&ro4ske 4o"itike i

i,str$#e,te 5a ,!i?o&o ost&ari&a,!e0 4rido,i!e"a $,a4ri!e6e,!$ 4o"o*a!a te 4o%o"!a,!$ $s"o&a *i&ota

4od!ed,ako i 5a *e,e i 5a #$kare) No0 Bi,i se kako %i 4o5iti&,e #!ere 5a 4osti5a,!e

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a #o3"e $3ro5iti tre,$taB,a eko,o#ska kri5a i ,e4o&o"!,i tre,do&i ko!e

do,osi) Te se s$#,!e 4ot&r6$!$ i a,a"i5o# ,aio,a",i? od3o&ora ,a kri5$) I4ak0 kri5a #o*e %iti i

kata"i5ator ko!i 'e ,as 4otak,$ti da 4o,o&o ra5#otri#o $"o3e #$karaa i *e,a $ ,ai# dr$t&i#a0

4roes ko!i 'e 5a 4os"!edi$ i#ati $k"!iBi&a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ ,ae 4o"itike) 1.2)3odi,a

!e i E&ro4ska 3odi,a 4os&e'e,a s$5%i!a,!$ siro#at&a i soi!a",e isk"!$Be,osti0 4a !e 4ose%,a 4a*,!a

$s#!ere,a 4o,o&,o# soi!a",o# $k"!$Bi&a,!$ ra,!i&i? sk$4i,a dr$t&a0 4ose%,o *e,a G *e,a s

i,&a"iditeto#0 stat$so# i#i3ra,tia i"i et,iBki? #a,!i,a)

M!e<a +a!(a&enta!n# od0o!a )a $ednae &o"u.nost# <ena # &u1a!a-a u E%!o+so$ Un#$# @$

da"!e# tekst$: E&ro4ska #re*aE&ro4ska #re*a i,stit$i!a 5a 5atit$ ra&,o4ra&,osti @EYUINET ok$4"!a 7< i,stit$i!a i5 7. 5e#"!e

B"a,ie EU) Sekretari!at o&e e&ro4ske #re*e !e $ +rise"$ i s&e akti&,osti (i,a,sira!$ se si#%o"iB,i#

di!e"o# od B"a,st&a $ or3a,i5ai!i0 a &e"iki# di!e"o# (o,do&i#a E&ro4ske Ko#isi!e) +I> ,i!e B"a,

EYUINET-a0 a"i A,,e Cas4ard0 i5&r,a direktoria0 i Jo5e( De itte0 4reds!ed,ik I5&r,o3 od%ora0

4ot&rdi"i s$ s4re#,ost da se ,ao! 5e#"!i da stat$s 4os#atraBa dok se ,e $ka*e 4ri"ika 5a

4$,o4ra&,o B"a,st&o).17 Hi"! EYUINET-a !e da o!aBa ka4aitete ,aio,a",i? i,stit$i!a 5a %or%$

4roti& diskri#i,ai!e te da ra5&i!a s4oso%,osti ,!i?o&i? 5a4os"e,ika or3a,i5ira,!e# tre,i,3a0 rad,i?

3r$4a0 $4$'i&a,!e# i5&!eta!a ,ad"e*,i# e&ro4ski# i,stit$i!a#a0 ra5&i!a,!e# i ra5#!e,o# 4rakse i

4o%o"!a&a,!e# i5&!eta!a ,ad"e*,i# e&ro4ski# i,stit$i!a#a0 ra5&i!a,!e# i ra5#!e,o# 4rakse i

4o%o"!a&a,!e# ka,a"a ko#$,ikai!e0 a s&e akti&,osti 5a i,stit$i!e-B"a,ie 4okri&e,e s$ i5 %$d*eta

#re*e)

123 +arrQ0 J) @18) +ra,ite"!ie "!$dski? 4ra&a) Fo,dai!a $re0 Sara!e&o0 str) ;-<)



E&ro4ska #re*a 4odstiBe ra5#!e,$ i,(or#ai!a #e6$ istra*i&aBi#a i 4ro#o&ie $k"!$Bi&a,!e rod,e

4ers4ekti&e $ ,!i?o& rad $ i"!$ 4odi5a,!a s&i!esti o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a #e6$ 3ra6a,i#a/ ka#a

E&ro4ske U,i!e0 sa re"e&a,t,i# do,osioi#a od"$ka or3a,i5$!e ko,(ere,i!e0 ka#4a,!e0 okr$3"e

sto"o&e0 se#i,are ,a e&ro4sko# ,i&o$ i 4re5e,t$!e otkri'a i 5ak"!$Bke Ko#isi!e 4ro#o&ie

i,(or#ai!e ko!e se tiB$ 4ri#!era do%ri? 4raksi ,estereoti4,i? $"o3a *e,a i #$karaa $ s&ako#as4ekt$ *i&ota0 4redsta&"!a s&o!a otkri'a i i,ii!ati&a $s#!ere,i? ka 4$%"iko&a,!$ i st&ara,!$ tak&i?

$s4!e,i? 4riBa ra5&i!a di!a"o3 i sarad,!$ sa ,e&"adi,i# or3a,i5ai!a#a i or3a,i5ai!a#a ko!e se

%a&e !ed,aki# #o3$',osti#a0 $,i&er5iteti#a i eks4erti#a0 istra*i&aBki# e,tri#a0 soi!a",i#

4art,eri#a i 4o&e5a,i# ti!e"i#a akti&,o stre#e'i ka ost&ari&a,!$ ra&,o4ra&,osti ,a ,aio,a",o# i

e&ro4sko# ,i&o$ 3radi %a5$ 4odataka dost$4,$ !a&,osti o%e5%!e6$!e i,(or#ai!e o 3e,der

#ai,strea#i,3$ dost$4,e !a&,i# i 4ri&at,i# or3a,i5ai!a#a o%e5%!e6$!e i,(or#ai!e 5a i,stit$i!e

Za!ed,ie o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i 3e,der #ai,strea#i,3$ $ 5e#"!a#a $ 4ost$4k$ 4ridr$*i&a,!a i

5e#"!a#a ka,didatki,!a#a) O&i# 5adai#a !e ra5ra6e, B"a, 1) Ured%e ko!i o%ra6$!e i"!e&e i ko!i#

se $ !ed,o# sta&$ ,a&odi da !e to 4r$*a,!e 4o#o'i i,stit$i!a#a Za!ed,ie0 iako se kro5 ,a%ro!a,e

5adatke &idi da !e to i4ak #,o3o &ie od 4$ke 4o#o'i) Pri!ed"o3 Ured%e $4$'e, od stra,e Ko#isi!e

EU ,i!e i#ao ide,tiB,a r!ee,!a kao $ (i,a",o! &er5i!i) Pro#!e,e s$ i"e $ s#!er$ 4roiri&a,!a o%"asti

d!e"o&a,!a i 5adataka I,stit$ta 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a E&ro4ske U,i!e ko!e 4rati i &e'a

,ad"e*,ost) Tako !e sta&"!e,o $ ,ad"e*,ost I,stit$ta koordi,isa,!e E&ro4ske #re*e kro5 ko!$ 'e se

4r$*ati sta",a 4odrka i ko,tro"isati istra*i&aBki rad0 5ati# ra5&i!a,!e sarad,!e sa ,e&"adi,i#

or3a,i5ai!a#a Bi#e 'e se 5a4oBeti sa $k"a,!a,!e# !a5a i5#e6$ o&i? str$kt$ra)G!u+a %#soo" n#%oa E%!o+so" Pa!(a&enta )a !a%no+!a%nost s+o(o%a3 +"iska sarad,!a s

&"ada#a 5e#a"!a B"a,ia od&i!a se 4reko Cr$4e &isoko3 ,i&oa E&ro4sko3 Par"a#e,ta 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a Bi!a !e s&r?a $&o6e,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ !a&,e 4o"itike dr*a&a

B"a,ia) Sa&!etoda&,i od%or0 sasta&"!e, !e od 4redsta&,ika 5e#a"!a B"a,ia0 e&ro4ske or3a,i5ai!e G

dr$t&e,i 4art,eri i 3ra6a,sko $dr$*e,!e0 4r$*a!$ sa&!ete Cr$4i &isoko3 ,i&oa E&ro4sko3

Par"a#e,ta 5a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a o 4o"itii i 5ako,oda&,i# i,ii!ati&a#a ko!a i,te,5i&ira

ra5#!e,$ do%re 4rakse 5e#a"!a B"a,ia $ s&i# o%"asti#a ko!e 4okri&a o&o ti!e"o) Cr$4a &isoko3

,i&oa E&ro4sko3 Par"a#e,ta 5a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a %"isko sara6$!e sa e&ro4ski# dr$t&e,i#

4art,eri#a i or3a,i5ai!a#a ko!e 4redsta&"!a!$ 3ra6a,sko dr$t&o)

U&o6e,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ !a&,$ 4o"itik$ Cr$4a &isoko3 ,i&oa E&ro4sko3 Par"a#e,ta 5a

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a rea"i5$!e se kro5 4roes o%"iko&a,!a 4o"itike0 kao i 4$te# o!e,!i&a,!a

$tia!a i 4roesa &red,o&a,!a) Cr$4a &isoko3 ,i&oa E&ro4sko3 Par"a#e,ta 5a ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a ko,ti,$ira,o 4o&e'a&a %a5$ 5,a,!a $ o&o! o%"asti $5 str$B,i ,ad5or E&ro4sko3 I,stit$ta 5a



ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i 5e#a"!a B"a,ia ko!e i5&!eta&a!$ o i,dikatori#a ,a ,i&o$ E&ro4ske U,i!e0

$sta,o&"!e,i# Peki,ko# 4"at(or#o# 5a aki!$0 $ 4ose%,o &a*,i# o%"asti#a $5 ra5&i!a,!e

i,dikatora ta#o 3d!e !e to 4otre%,o) Cr$4a &isoko3 ,i&oa E&ro4sko3 Par"a#e,ta 5a ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a 'e ,asta&iti da radi ,a 4odi5a,!$ s&i!esti i o%!a&"!i&a'e i,(or#ai!e o do%iti#a ost&are,i#

4$te# 4o"itika ra&,o4ra&,osti s4o"o&a kro5 $,a4re6i&a,!e &e%-4orta"a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a s"i,ko&i#a i ,a!,o&i!i# 4odai#a o ,a4retk$ $5 4od,oe,!e i5&!eta!a E&ro4sko# Par"a#e,t$).19

13.2.2. nstitucije "a ravno!ravnost s!olova u o%viru vro!s%e ,omisije

Gene!a(n# d#!eto!at )a !ad* d!u1t%ena +#tan$a # $ednae &o"u.nost#3 U 5,ak o%i"!e*a&a,!a .2-

3odi,!ie dek"arai!e i 4"at(or#e 5a aki!$0 $s&o!e,e ,a S&!etsko! ko,(ere,i!i U!edi,!e,i? ,ai!a

@UN o *e,a#a $ Peki,3$0 i 7-3odi,!ie Ko,&e,i!e UN o e"i#i,ai!i s&i? o%"ika diskri#i,ai!e

,ad *e,a#a0 E&ro4ska Ko#isi!a !e $ #art$ 1.)3odi,e $s&o!i"a Po&e"!$ o *e,a#a .120 ko!o#

4ot&r6$!e s&o!$ 4os&e'e,ost ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i !aBa,!$ s4o",e 4ers4ekti&e $ s&i# s&o!i#

4o"itika#a) Nado3ra6$!$'i se ,a P"a, 5a ra&,o4ra&,ost *e,a i #$karaa 5a 4eriod od 1) do

1.)3odi,e i E&ro4ski 4akt 5a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a.10 o&a strate3i!a 4ro4is$!e akti&,osti

Ce,era",o3 direktorata 5a rad0 dr$t&e,a 4ita,!a i !ed,ake #o3$',osti ,a os,o&$ 4et 4rioritet,i?

o%"asti de(i,isa,i? $ Po&e"!i o *e,a#a0 te !ed,e o%"asti ko!a se %a&i 4ita,!i#a ko!a 4ro*i#a!$ s&e

osta"e o%"asti) K"!$B,e akti&,osti 5a 4odstia,!e 4ro#!e,e i 4osti5a,!e ,a4retka o4isa,e s$ 5a s&ak$ 4rioritet,$ o%"ast) Pred"o*e,e akti&,osti 4rate d&o!,i 4rist$4 i,te3rai!i ,aBe"a ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a @to o5,aBa&a i,te3rai!$ s4o",e di#e,5i!e $ s&e o%"asti 4o"itike i s4ei(iB,e #!ere)

Strate3i!a 4redsta&"!a rad,i 4ro3ra# E&ro4ske Ko#isi!e 5a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 4ri Be#$ !e ,!e,

i"! da dodat,o sti#$"ie ra5&o! ,a ,aio,a",o# ,i&o$ i o%e5%!edi os,o&$ 5a sarad,!$ s dr$3i#

e&ro4ski# i,stit$i!a#a i 5ai,tereso&a,i# stra,a#a to !e $ ,ad"e*,osti Ce,era",o3 direktorata 5a

rad0 dr$t&e,a 4ita,!a i !ed,ake #o3$',osti ko!i 4odr*a&a 4ro#oi!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $

rea"i5ai!i s&i? as4ekata i &ode'i? i,ii!ati&a strate3i!e E&ro4a 110 4ose%,o $ de(i,ii!i i

i#4"e#e,tai!i re"e&a,t,i? ,aio,a",i? #!era0 4$te# te?,iBke 4odrke0 kao i str$kt$r,i? (o,do&a i

dr$3i? 3"a&,i? 4ro3ra#a (i,a,sira,!a0 kao to !e Ok&ir,i 4ro3ra# 5a istra*i&a,!e i ra5&o!) U

ko,tekst$ S#!er,ia 5a 5a4os"e,!e i &red,o&a,!e ,aio,a",i? 4o"itika 5a 5a4o"!a&a,!e0 Ce,era",i

124 Ra#?ara,0 +)C) @.8<8) T?e o,e4t a,d Prese,t Stat$s o( t?e I,ter,atio,a" Protetio, o( >$#a, Ri3?ts0Lo,do,0 str) 9;-98)125 HOM@1. ;<126 Zak"!$Bi Sa&!eta0 #art 1)3odi,e ;;;2/./



direktorat 4a*"!i&o ,ad3"eda ,aio,a",e 4o"itike ko!e s$ $s&o!e,e kako %i se $,a4ri!edi"a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,a tr*it$ rada i 4o&e'a"a soi!a",a $k"!$Be,ost *e,a 4ro#o&ie *e,sko

4red$5et,it&o i sa#o5a4o"!a&a,!e 4ro!e,!$!e 3d!e !o 4osto!i !a5 $ 4ra&i#a ,a ods$st&o 5%o3

4orodiB,i? ra5"o3a0 4ose%,o $ ods$st&$ oBe&a @i"i starate"!a s rada radi %ri3e o d!ei0 te 4ro!e,!$!e

,a ko!i ,aBi, se to #o*e is4ra&iti) O da"!i# #!era#a ko,s$"t$!e se sa soi!a",i# 4art,eri#a0 ,aos,o&$ B"a,a .29) U3o&ora o ($,kio,isa,!$ E$ro4ske U,i!e @TFEU i5&!eta&a o akti&,osti#a

ko!e 4red$5i#a!$ 5e#"!e B"a,ie $ &e5i sa sadr*a!i#a 5a %ri3$ o d!ei 4ro#o&ie ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a $ s&i# i,ii!ati&a#a $ 4o3"ed$ i#i3rai!e i i,te3rai!e #i3ra,ata) Pri,i4 !ed,ake 5arade 5a

#$kare i *e,e 5a rad !ed,ake &ri!ed,osti %ri*"!i&o se ,!e3$!e $ $3o&ori#a E&ro4ske U,i!e) U4rkos

to#e0 ra5"ika $ 5arada#a *e,a i #$karaa @4ros!eB,a ra5"ika i5#e6$ %r$to 5arada ,a sat #$karaa

i *e,a $ !e"ok$4,o! 4ri&redi $ E&ro4sko! U,i!i i da"!e !e .;0<0 4ri Be#$ !e $ Esto,i!i 7080

Re4$%"ii eko! 1010 A$stri!i 1202 i N!e#aBko! 17010 ,as$4rot Ita"i!i sa 9080 S"o&e,i!i sa

<020 te +e"3i!i i R$#$,i!i sa 8) Jas,o !e da se o&a sit$ai!a0 $ sk"ad$ sa $3o&ori#a E&ro4ske

U,i!e0 #ora s &re#e,o# 4ro#i!e,iti).1; U5roi ra5"ike $ 5arada#a *e,a i #$karaa 5adir$ #,o3o

od sa#o3 4ri,i4a !ed,ake 5arade 5a !ed,aki rad) Posto!i ra5"ika i5#e6$ ,i&oa ko!i s$ *e,e dosti3"e

$ o%ra5o&a,!$ i str$B,o# $sa&ra&a,!$0 sto3a %i tre%a"o 4ose%,$ 4a*,!$ 4rida&ati 4re"ask$ i5

o%ra5o&a,!a ,a tr*ite rada) U5roi $ ,e!ed,aki# 5arada#a tako6e 4otiB$ od se3re3ai!e ,a tr*it$

rada0 %$d$'i da #$kari i *e,e Besto rade $ ra5"iBiti# sektori#a0 ,a ra5"iBiti# 4os"o&i#a)

Ce,era",i direktorat 5a rad0 dr$t&e,a 4ita,!a i !ed,ake #o3$',osti 5a!ed,o sa e&ro4ski# soi!a",i#

4art,eri#a i $5 4oto&a,!e a$to,o#i!e soi!a",o3 di!a"o3a0 istra*$!e #o3$'e ,aBi,e 5a$,a4re6i&a,!e tra,s4are,t,osti &isi,e 5arada i $tia! ,a ost&are,!e !ed,ake 5arade 5a a,3a*o&a,!e0

kao to s$ ,e4ot4$,o rad,o &ri!e#e i $3o&ori ,a odre6e,o &ri!e#e 4odr*a&a i,ii!ati&e ,a te#$

!ed,aki? 5arada ,a rad,o# #!est$0 4o4$t etiketa ra&,o4ra&,osti0 4o&e"!a i ,a3rada0 kao i

$,a4re6i&a,!e sredsta&a 4o#o'$ ko!i? 4os"oda&i #o3$ da is4ra&e ,eo4ra&da,e ra5"ike $ 5arada#a

4ri4ad,ika ra5"iBito3 s4o"a $sta,o&"!a&a e&ro4ski da, !ed,aki? 5arada ko!i 'e se o%i"!e*a&ati s&ake

3odi,e0 kako %i se ra5&i"a s&i!est o to#e ko"iko !e 4otre%,o da *e,e d$*e rade da %i 5aradi"e isto

ko"iko #$kari ,asto!i da o?ra%r$!e *e,e da 4oB,$ da se %a&e ,etradiio,a",i# 5a,i#a,!i#a0 ,a

4ri#!er $ =5e"e,i#= i i,o&ati&,i# sektori#a) Ce,era",i direktorat 5a rad0 dr$t&e,a 4ita,!a i !ed,ake

#o3$',osti ra5#atra i,ii!ati&e0 kako %i 4o%o"!a"a s4o",$ ra&,ote*$ 4ri"iko# do,oe,!a od"$ka

,ad5ire da "i !e 4osti3,$t i"! da 12 *e,a %$de ,a ,a!&ii# 4o5ii!a#a ,a ko!i#a se do,ose od"$ke

o istra*i&aBko# rad$ ,ad5ire ,a4redak $ 4o3"ed$ 4osti5a,!a i"!a da 9 B"a,o&a od%ora i str$B,i?127 Friedre?0 E) @1) E&ro4ska U,i!a i oso%e sa i,&a"iditeto#) Narod,a ka,e"ari!a Preds!ed,ika re4$%"ike0+eo3rad0 str) 9-98)



3r$4a ko!e os,i&a Ko#isi!a %$de !ed,o3 s4o"a 4odr*a&a ,a4ore 5a 4ro#o&isa,!e &e'e3 $Be'a *e,a

$ i5%ori#a 5a E&ro4ski Par"a#e,t0 $k"!$B$!$'i i ,!i?o&o ka,dido&a,!e) Ce,era",i direktorat 5a rad0

dr$t&e,a 4ita,!a i !ed,ake #o3$',osti ,ad5ire i 4odr*a&a 4ridr*a&a,!e kriteri!$#i#a 5a 4rist$4

E&ro4sko! U,i!i i5 Ko4e,?a3e,a $ o%"asti !ed,ako3 tret#a,a *e,a i #$karaa i 4o#a*e 5e#"!a#a

5a4ad,o3 +a"ka,a i T$rsko! $ 4roes$ $&o6e,!a i s4ro&o6e,!a 5ako,oda&st&a s4ro&odi P"a,E$ro4ske $,i!e 5a 4osti5a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i os,a*i&a,!e *e,a $ ra5&o!$ @1.-1.2

ko,ti,$ira,o 4o#a*e 5e#"!a#a 4art,erka#a E&ro4ske 4o"itike s$s!edst&a $ 4ro#oi!i

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 4$te# 4o"itiBko3 di!a"o3a0 ra5#!e,e isk$sta&a0 te is4iti&a,!a #o3$',osti 5a

4o#o'0 kori'e,!e# i,str$#e,ta E&ro4sko3 s$s!edst&a i 4art,erst&a ,asta&"!a da i,te3rie

4ro%"e#atik$ $&a*a&a,!a roda $ ?$#a,itar,$ 4o#o' E&ro4ske U,i!e).1<

St!ate"#$a # +!o"!a&sa $ed#n#-a )a $ednae &o"u.nost# <ena # &u1a!a-a3 U ok&ir$ r!ea&a,!a

4rioritet,i? o%"asti $ E&ro4sko! U,i!i os,o&a,a !e 4ro3ra#ska !edi,ia 5a !ed,ake #o3$',osti *e,a i

#$karaa Bi!i !e 5adatak da: $Best&$!e $ ra5&i!a,!$ akio,i? 4"a,o&a i #akroeko,o#ske 4o"itike

E&ro4ske U,i!e 5a 4o&e'a,!e i,&estira,!a $ !a&,e s"$*%e odre6$!e 4ose%,e i"!,e 3r$4e $ o%"asti

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 5a e"i#i,ai!$ ra5"ika $ 5arada#a $t&r6$!e strateke i"!e&e 5a %or%$ 4roti&

soi!a",e isk"!$Be,osti 4o os,o&$ siro#at&a 4reis4it$!e Direkti&$ o 4orodi"!sko# ods$st&$ $

s#is"$ osi3$ra,!a d$*e3 i 4"a'e,o3 ods$st&a 5a o%a rodite"!a 4od!ed,ako $t&r6$!e i"!e&e E&ro4ske

U,i!e i5 o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ko!i se 4ose%,o od,ose ,a 5dra&st&o) Jedi,ia 5a !ed,ake

#o3$',osti *e,a i #$karaa tako6e !e de(i,isa"a 4ri!ed"o3e ko!i tretira!$ stat$s *e,a $ od"$Bi&a,!$

ko!i 'e dati 5,aBa!a, do4ri,os i osi3$rati !ed,ak$ 5ast$4"!e,ost $ s&i# i,stit$i!a#a to 'e is4$,itii"! o $Be'$ 2 *e,a $ Ko#iteti#a i Eks4ertski# 3r$4a#a ra5&i!a 4ro3ra#e ed$kai!a i tre,i,3a

$ s#is"$ dost$4,osti ,a$B,i? kari!era *e,a#a0 i osi3$ra&a 4red,ost *e,a#a $ e&ro4ski# i&i",i#

sektori#a o%e5%!e6$!e (o,do&e 5a *e,e ka,didatki,!e i 4odr*a&a ka#4a,!e $ korist *e,a ,a

4redsto!e'i# e&ro4ski# i5%ori#a) U4rkos 5,aBa!,o# ,a4retk$ kro5 !ed,ak tret#a, 5ako,oda&st&a i

soi!a",o3 di!a"o3a0 E&ro4ska U,i!a se !o $&i!ek s$oBa&a s &e"iki# i5a5o&i#a)

Jed#n#-a )a +!a%na +#tan$a3 !a%no+!a%nost t!et&ana <ena # &u1a!a-a !e 4okre,$"a

s&eo%$?&at,$ st$di!$ o ($,kio,isa,!$ ti!e"a 5a 4ro#o&isa,!e !ed,akosti $ 1; 5e#a"!a B"a,ia0 kao i

!ed,$ o4ti!$ st$di!$ o dost$4,osti 4ra&os$6a $ o&o! o%"asti) Pored to3a ko,ti,$ira,o ra5#atra

diskri#i,ai!$ ,a os,o&$ s4o"a $ 4rist$4$ osi3$ra,!a i dr$3i# (i,a,si!ski# s"$*%a#a0 $t&r6e,i# $

Direkti&i 19/..7/EZ0 5a!ed,o s re5$"tati#a d&i!e te#e"!,e st$di!e o 4raksi $ osi3$ra,!$ i

4ote,i!a",o! diskri#i,ai!i ,a os,o&$ s4o"a $ o%ra5o&a,!$) Jedi,ia 4ose%,o o%ra'a 4a*,!$ ,a

128 V$kadi,o&i'0 R) @1) Pra&o E&ro4ske U,i!e @Bet&rto i5da,!e) Pra&,i (ak$"tet $ +a,!a L$i i He,tar 5a 4ra&oE&ro4ske U,i!e0 Pra&,o3 (ak$"teta $ Kra3$!e&$0 str) 81-8;)



4o&e'a,e 4os"!edie diskri#i,ai!e ko!a se te#e"!i ,a d&a i"i &ie os,o&a0 ,a 4ri#!er0 ,a os,o&$

starosti i s4o"a0 $ s"$Ba!$ da stari!e *e,e tra*e 4rist$4 5a4os"e,!$0 4ri 4ri#!e,i re"e&a,t,o3

5ako,oda&st&a0 kao i 5ako,ski? akata ko!i# se o%e5%!e6$!e 5atita diskri#i,ai!e ,a te#e"!$ dr$3i?

os,o&a ,a&ede,i? $ B"a,$ .8) U3o&ora o ($,kio,isa,!$ E&ro4ske U,i!e) Jedi,ia 5a 4ra&,a 4ita,!a:

ra&,o4ra&,ost tret#a,a *e,a i #$karaa tako6e ra5#atra 4ose%,a 4ita,!a $ &e5i s diskri#i,ai!o#,a os,o&$ rod,o3 ide,titeta) Da %i se osi3$rao ,a4redak0 ,eo4?od,o !e !aBati sarad,!$ s ra5"iBiti#

i,stit$i!a#a i 5ai,tereso&a,i# stra,a#a ko!e s$ akti&,o $k"!$Be,e ,a 4o"!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a:

&"ada#a 5e#a"!a B"a,ia0 E&ro4ski# Par"a#e,to#0 or3a,i5ai!a#a G dr$t&e,i# 4art,eri#a0

3ra6a,ski# dr$t&o#0 t!e"i#a 5a 4ro#oi!$ ra&,o4ra&,osti0 #e6$,arod,i# or3a,i5ai!a#a i

a3e,i!a#a E&ro4ske U,i!e) Na os,o&$ 3odi,!e3 i5&!eta!a o ra&,o4ra&,osti *e,a i #$karaa0

(ok$sira!$'i se s&ake 3odi,e ,a odre6e,$ te#$ i $t&r6$!$'i do%re 4rakse 5e#a"!a B"a,ia0 Jedi,ia

5a 4ra&,a 4ita,!a: ra&,o4ra&,ost tret#a,a *e,a i #$karaa 'e 4okre,$ti 3odi,!i di!a"o3 o

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a ,a!&ie# ,i&o$0 ko!i 'e $k"!$Bi&ati E&ro4ski Par"a#e,t0 Sa&!et

4reds!ed,it&a i k"!$B,e 5ai,tereso&a,e stra,e0 kao to s$ e&ro4ski soi!a",i 4art,eri i 3ra6a,sko

dr$t&o0 kako %i 4ro!e,i"a ,a4redak $ rea"i5ai!i o&e strate3i!e) Jedi,ia 5a 4ra&,a 4ita,!a

koordi,ira akti&,osti ko!e i#a!$ 5a i"! $s4osta&"!a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i $Best&$!e $ 4ri4re#i

i do,oe,!$ akio,i? 4"a,o&a 5a $s4osta&"!a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a s&i# ,i&oi#a 4rati

4ri#!e,$ #e6$,arod,i? dok$#e,ata i ko,&e,i!a0 kao i $s&o!e,i? #e6$,arod,i? sta,darda i5

o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 4red$5i#a #!ere 5a ,!i?o&$ i#4"e#e,tai!$ $ 4ra&,i siste#

E&ro4ske U,i!e i kreira k&a"iteta, #o,itori,3 4oto&a,!a ti? dok$#e,ata).18

E%!o+s# #nst#tut )a !a%no+!a%nost# s+o(o%a3 I,stit$t !e os,o&a, 1<)3odi,e0 %$d*et I,stit$ta

i5,osi 2102 #i"io,a e$ra 5a 4eriod 1;) do 1.9)3odi,e0 a s!edite !e $ Vi",i!$s$ $ Lit&a,i!i) C"a&,i

i"!e&i I,stit$ta s$ 4r$*a,!e 4odrke i,stit$i!a#a E&ro4ske U,i!e $ 4ro#o&isa,!$ i !aBa,!$

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 $k"!$B$!$'i i 3e,der #ai,strea#i,3 $ s&i# 4o"itika#a Za!ed,ie i

,aio,a",i# 4o"itika#a 5as,o&a,i# ,a 4o"itika#a E&ro4ske U,i!e0 %or%i 4roti& diskri#i,ai!e

5as,o&a,e ,a s4o"$0 4odi5a,!$ ,i&oa s&i!esti s&i? 3ra6a,a/ki Za!ed,ie o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 i

to $3"a&,o# 4$te# te?,iBke 4odrke e&ro4ski# i,stit$i!a#a o%e5%!e6$!$'i i# i,(or#ai!e i

4odatke) Kako %i se deta"!,i!e sa3"eda"a $"o3a I,stit$ta 4otre%,o !e i5"o*iti 5adatke) I,stit$t sak$4"!a0

a,a"i5ira i 4ro#o&ie re"e&a,t,e o%!ekti&,e0 4o$5da,e i $4oredi&e i,(or#ai!e0 $k"!$B$!$'i re5$"tate

istra*i&a,!a i 4ri#!ere do%re 4rakse od dr*a&a B"a,ia0 i,stit$i!a Za!ed,ie0 istra*i&aBki? e,tara0

,aio,a",i? ti!e"a 5a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 ,e&"adi,i? or3a,i5ai!a0 soi!a",i? 4art,era i

129 E$ro4ea, H?arter o( Loa" Se"()Co&e##e,t) Ho$,ti" o( E$ro4e) Prist$4"!e,o .;).)1.1)?tt4://o,&e,tio,s)oe)i,t)/TreatQ/EN/Treaties/>t#"/.11)?t#



re"e&a,t,i? tre'i? 5e#a"!a i i,ter,aio,a",i? or3a,a0 i 4red"a*e o%"asti 5a da"!e istra*i&a,!e ra5&i!a

#etode da 4o%o"!a $4oredi&ost0 o%!ekti&,ost i 4o$5da,ost 4odataka ,a ,i&o$ E&ro4ske U,i!e i

$5i#a $ o%5ir rod,i as4ekt 4ri 4rik$4"!a,!$ 4odataka ra5&i!a0 a,a"i5ira i e&a"$ira #!ere $ i"!$

i#4"e#e,tai!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ s&e 4o"itike Za!ed,ie i ,aio,a",e 4o"itike i 4odr*a&a

3e,der #ai,strea#i,3 $ s&i# i,stit$i!a#a i ti!e"i#a Za!ed,ie s4ro&odi istra*i&a,!a o sta,!$ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ E&ro4i $sta,o&"!a&a i koordi,ira E&ro4sko# #re*o# 5a ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a0 $k"!$B$!$'i e,tre0 ti!e"a0 or3a,i5ai!e i eks4erte ko!i se %a&e ra&,o4ra&,o'$ s4o"o&a i

3e,der #ai,strea#i,3o# $ i"!$ 4odr*a&a,!a i 4odstia,!a istra*i&a,!a0 o4ti#a",e $4otre%e

ras4o"o*i&i? i5&ora i 4odstia,!a ra5#!e,e i 4ro#o&isa,!a i,(or#ai!a or3a,i5$!e ad ?o sasta,ke

eks4erata kako %i 4odr*ao i,stit$io,a"i5o&a, istra*i&aBki rad).7

Di!a3ra# %r) 1) Prika5 4o"itika ko!e se od&i!a!$ $ ok&ir$ i,stit$ta 5a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ EU

I5&or: E&ro4ska ka,e"ari!a 5a statistik$ EU @1.7

Ta%e"a %r) 1) UBe'e *e,a $ rad$ i,stit$ta 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ EU/(,#+%>% Z($',

/%'( PASTEEL M%B/ ASTRE REDERIE(R-/%(

PRI!ODOVA K(.(*%, Z/,#+( D($(*

D(,&( AEL V% RASK JESPER

130 Ce,der E$a"itQ)E#4"oQ#e,t0 Soia" A((airs E$a" O44ort$,ities0 E$ro4ea, Ho##issio,) Prist$4"!e,o.8).)1.1) [?tt4:// e) e$ro4a) e$/e#4"oQ#e, t\soia"/ 3e,der\e$a"itQ/i,de\e,)?t#"]

I,stit$t

D*@(+/(,%

I#e,$!$ B"a,o&e/ieOd%ora eks erata

Pod,osii5&!eta!

Posta&"!a 1 B"a,a/ieOd%ora eks4erata

I#e,$!e . B"a,a/i$U4ra&,o3 od%ora i7 B"a,a/ie Od%oraeks4erata

E&ro4skiPar"a#e,t

E&ro4skaKo#isi!a

Pose%,ii5&!eta!

Pose%,i5&!eta!

E&ro4skiSa&!et

I#e,$!e .<B"a,o&a/ia$4ra&,o3od%ora



ISC!ERN'$(( FELSKOP"

DEAAE+( AUSTEIN R,.

I*&( MOREAU P(/%, CAS!EN (*(*(*(

SARRIS.($(.%,(A$(/%'(

NANI K#,&.(,.%,(

Š-(,%'( C!ICANO

JAVEA

E,*%G.(PAHNO DE

ORIVA

C%/%(

*(,&( RESH *%%.. T!IERRH D#$%,%GI.(/%'( ECCALLI %(,( RINALDI A/#,&%,(K%-(* KOUTOUROUSSI E/-%,%% NEOCLUS N/&#, KL.#,%'( RUPEN!EITE ,( PETERMANIS K*%&.(-&L%.+(,%'( JURSENIENE V(,( NAZAROVAS A/*(&L&$

*

MUL!EIMS"

!INKELM( ALLEREZZA S*

M((*&( CSORA J%. !ADAS M%/#&P#/'&( KSIENIEFICZ M#,%( AFLAS C)(*P#*.(/%'(

D# CEU CUN!AREO

M(*%(DELADOALVES

P*#

S/#+,%'( ORTNAR M(*( DEELAK M(.'(@Š+&( LAEN M(*%(,, FITTENMARK L(*&

I5&or: E&ro4ska ka,e"ari!a 5a statistik$ EU @1.7E&ro4ski *e,ski "o%i @E$ro4ea, o#e,s Lo%%Q - EL ko!i 4redsta&"!a 5a!ed,i$ 4reko 9

*e,ski? or3a,i5ai!a iro# E&ro4e !e0 i5#e6$ osta"i?0 dao s&o!e ko#e,tare) O,e istiB$ da !e ,a!&e'i

4ro%"e# i#4"e#e,tai!e 3e,der #ai,strea#i,3a i5#!eta,!e "!$dski? i (i,a,si!ski? res$rsa i

s#atra!$ da os,i&a,!e I,stit$ta 4redsta&"!a 4ri"ik$ da se 4o!aBa e(ekt,ost 4ro3ra#a i 4o"itika EU i5

o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 a"i da to ,ikako ,e $3ro5i osta"e e&ro4ske rod,e #e?a,i5#e ,i $

(i,a,si!sko# s#is"$ ,i s#a,!e,!e# "!$dst&a $ korist I,stit$ta) Neki od ,!i?o&i? 4red"o3a 5a sasta&ti!e"a I,stit$ta s$ d!e"i#iB,o $s&o!e,i0 a"i &e'e i 5,aBa!,i!e 4ris$st&o 4redsta&,ika/a i&i",o3

dr$t&a ,i!e ost&are,o) EL ,a3"aa&a da I,stit$t #ora d!e"o&ati $ s&ako! o%"asti *i&ota i da se ,e

s#i!e $s#!eriti sa#o ,a o%"ast rada i 5a4o"!a&a,!a0 !er !e ,era&,o4ra&,ost s4o"o&a 5ast$4"!e,a $

s&i# s(era#a *i&ota i ,!e3o& 5adatak tre%a da %$de str$kt$r,o r!ea&a,!e 4ro%"e#a0 ,a&ode'i kao

4ri#!ere o%ra5o&a,!e0 #edi!e0 do,oe,!e od"$ka itd).7.

13.2.3. ,om!arativna anali"a institucija "a ravno!ravnost s!olova u "emljama vro!s%e 8nije

U ,asta&k$ ,ae3 istra*i&a,!a 4os&eti"i s#o se a,a"i5i I,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ko!e

d!e"$!$ $ ok&ir$ 5ako,oda&,e i i5&r,e &"asti ,eki? od 5e#a"!a E&ro4ske U,i!e i to# 4ri"iko#

131 Ce,der: E$a"itQ %etee, #e, a,d o#e,)I,ter,atio,a" La%o$r Or3a,i5atio,) Prist$4"!e,o 1;).)1.1)?tt4://)i"o)or3/4$%"i/e,3"is?/3e,der)?t#



$t&rdi"i da 5e#"!e B"a,ie E&ro4ske U,i!e ,e#a!$ i,stit$i!e 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,a

5ako,oda&,o# i i5&r,o# ,i&o$ isto&re#e,o ,e3o da ,eke od ,!i? s$ o&e i,stit$i!e (or#ira"e ,a

,i&o$ 5ako,oda&,i?0 a ,eke ,a ,i&o$ i5&r,i? or3a,a &"asti) U A"%a,i!i Par"a#e,tar,a ko#isi!a 5a

#a,!i,e i !ed,ake #o3$',osti0 kao ti!e"o ,ad"e*,o 5a i,te3rira,!e i ,ad5or $ i#4"e#e,tai!i

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a d!e"$!e $ ok&ir$ Par"a#e,ta0 a ,a ,i&o$ i5&r,e &"asti tak&o ti!e"o ,i!e(or#ira,o) U A$stri!i Sa&e5,i sa&!etoda&,i od%or 5a *e,ska 4ita,!a !e (or#ira, 4ri 5ako,oda&,o!

&"asti0 a $ ok&ir$ i5&r,e &"asti d!e"$!e kao 4ose%a, or3a, $4ra&e ,ad"e*a, 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a

Mi,istarst&o 5a *e,e0 #edi!e i dr*a&,$ $4ra&$) U +e"3i!i $ ok&ir$ 5ako,oda&,o3 or3a,a d!e"$!e

Sa&!etoda&,i od%or 5a !ed,ake #o3$',osti *e,a i #$karaa kao i,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a0 a $ ok&ir$ V"ade kao or3a, $4ra&e d!e"$!$ Sa&e5,o #i,istarst&o 5a ra&,o4ra&,ost

#$karaa i *e,a i Sa&!et 5a !ed,ake #o3$',osti *e,a i #$karaa kao sa&!etoda&,o ti!e"o

Mi,istarst&a 5a 5a4o"!a&a,!e i rad) Da,ska se o4red!e"i"a da i,stit$i!$ 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a

(or#ira 4ri i5&r,o! &"asti kao Ti!e"o 5a rod,$ ra&,o4ra&,ost) U Fra,$sko! $ ok&ir$ 5ako,oda&,e

&"asti d!e"$!e De"e3ai!a Narod,e sk$4ti,e 5a *e,ska 4ra&a i !ed,ake #o3$',osti #$karaa i *e,a0

a $ ok&ir$ i5&r,e &"asti d!e"$!e Mi,istarst&o 5a dr$t&e,$ ko?e5i!$ i ra&,o4ra&,ost) U Fi,sko! $

ok&ir$ 5ako,oda&,o3 or3a,a d!e"$!e Od%or 5a rad i ra&,o4ra&,ost0 a $ ok&ir$ i5&r,e &"asti kao

or3a, $4ra&e d!e"$!e Mi,istarst&o 5a dr$t&e,a 4ita,!a i 5dra&st&o).71 U N!e#aBko! $ ok&ir$

5ako,oda&,e &"asti d!e"$!e Od%or 5a 4orodiB,a 4ita,!a0 stari!e 3ra6a,e0 *e,e i o#"adi,$0 a $ ok&ir$

i5&r,e &"asti kao or3a, $4ra&e d!e"$!e Mi,istarst&o 5a 4orodiB,a 4ita,!a0 stari!e 3ra6a,e0 *e,e i

o#"adi,$) U Ma6arsko! $ ok&ir$ 5ako,oda&,e &"asti d!e"$!e Od%or 5a "!$dska 4ra&a0 #a,!i,e0dr$t&e,a i re"i3io5,a 4ita,!a0 dok ,a ,i&o$ i5&r,e &"asti ,i!e (or#ira,) U Irsko! !e i,stit$i!a 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a (or#ira,a i ,a ,i&o$ 5ako,oda&,e i ,a ,i&o$ i5&r,e &"asti) U ok&ir$

5ako,oda&,e &"asti d!e"$!e Zdr$*e,i od%or 5a 4ra&d$0 ra&,o4ra&,ost0 od%ra,$ i *e,ska 4ra&a0 a $

ok&ir$ i5&r,e &"asti !e os,o&a,o kao or3a, $4ra&e 4od ,a5i&o# Mi,istarst&o 5a 4ra&d$0

ra&,o4ra&,ost i 4ra&,e re(or#e) Ita"i!a ko!a 'e %iti 4red#et ,ae 4ose%,e a,a"i5e i#a i,stit$i!$ 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a os,o&a,$ kao or3a, $4ra&e ,a ,i&o$ i5&r,e &"asti ko!a d!e"$!e kao

Mi,istarst&o 5a 4ra&a i !ed,ake #o3$',osti0 dok ,a ,i&o$ 5ako,oda&,e &"asti tak&o ti!e"o ,e 4osto!i)

L$kse#%$r3 !e 4ri#!er #a"e0 a"i $red,o or3a,i5o&a,e 5e#"!e $ o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

N!e,e i,stit$i!e d!e"$!$ $ ok&ir$ 5ako,oda&,e i i5&r,e &"asti) Od%or 5a 4orodiB,a 4ita,!a0 !ed,ake

#o3$',osti i o#"adi,$ d!e"$!e 4ri 5ako,oda&,o! &"asti0 a Mi,istarst&o 5a !ed,ake #o3$',osti

d!e"$!e kao or3a, $4ra&e 4ri i5&r,o! &"asti) >o"a,di!a i,stit$i!$ 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !e

132 Fa&re0 J)M) @19) Os,o&i E&ro4ske U,i!e i ko#$,itar,o3 4ra&a @4re&od: Mr) Đoki'0 A) I,stit$t C.; 4"$s0+eo3rad0 str) .1;-.1<)



(or#ira"a ,a ,i&o$ i5&r,e &"asti kao Ko#isi!$ 5a ra&,o4ra&a, tret#a,0 a ,a ,i&o$ 5ako,oda&,e

&"asti !e ,e#a) U Po"!sko! i,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !e os,o&a,a i d!e"$!e $ ok&ir$ i5&r,e

&"asti i d!e"$!e 4od ,a5i&o# Od!e"!e,!e 5a *e,e0 4orodi$ i os$!e'i&a,!e diskri#i,ai!e0 4ri

Mi,istarst&$ 5a rad i soi!a",$ 4o"itik$).77 Na ,i&o$ 5ako,oda&,e &"asti o&aka& or3a, ,i!e (or#ira,)

U Port$3a"$ i,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a tako6e d!e"$!e $ ok&ir$ i5&r,e &"asti kao Pra&,o

sa&!etoda&,o ti!e"o 4ri Mi,istarst&$ 5a rad i so"idar,ost0 a ,a ,i&o$ 5ako,oda&,e &"asti ,i!e

(or#ira,a tak&a i,stit$i!a) Za ra5"ik$ od >o"a,di!e0 Po"!ske0 Port$3a"a $ kotsko!0 S"o&aBko!

Re4$%"ii i S"o&e,i!i i,stit$i!e 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a s$ (or#ira,e 4ri 5ako,oda&,o! &"asti i

d!e"$!$ $ kotsko! 4od ,a5i&o# Od%or 5a !ed,ake #o3$',osti0 $ S"o&aBko! Re4$%"ii kao Od%or 5a

"!$dska 4ra&a0 #a,!i,e i 4o"o*a! *e,a0 a $ S"o&e,i!i kao Ko#isi!a 5a "!$dska 4ra&a i !ed,ake

#o3$',osti0 Od%or 5a rad0 4orodi$0 dr$t&e,$ 4o"itik$ i i,&a"id,a "ia) O&e tri ,a&ede,e 5e#"!e

,e#a!$ (or#ira,a ti!e"a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a 4ri i5&r,o! &"asti) 4a,i!a 5a ra5"ik$ od ,!i? i#a

os,o&a,e i,stit$i!e 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a ,a ,i&o$ 5ako,oda&,e &"asti kao Zdr$*e,i od%or 5a

*e,ska 4ra&a i !ed,ake #o3$',osti0 a ,a ,i&o$ i5&r,e &"asti kao or3a, $4ra&e i to Mi,istarst&o 5a

rad i dr$t&e,a 4ita,!a) Tak&a !e sit$ai!a i $ +rita,i!i 3d!e 4ri 5ako,oda&,o! &"asti d!e"$!e Zdr$*e,i

od%or 5a "!$dska 4ra&a kao i,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 a Jedi,ia 5a *e,e i ra&,o4ra&,ost

!e or3a,i5o&a,a i d!e"$!e 4ri i5&r,o! &"asti).79 U &edsko! 4osto!i sa#o !ed,a i,stit$i!a 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a i os,o&a,a !e kao or3a, $4ra&e 4od ,a5i&o# Mi,istarst&o 5a i,te3rai!e i

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a 4ri i5&r,o! &"asti0 a O#%$ds#e, 5a !ed,ake #o3$',osti d!e"$!e tako6e 4ri

i5&r,o! &"asti0 a"i kao ti!e"o ,ad"e*,o 5a 5atit$ "!$dski? 4ra&a od diskri#i,ai!e) I5 ,a4ri!ed,a&ede,o3 ,ed&o!%e,o se #o*e ko,stato&ati da kro5 a,a"i5$ i,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $

,eki# od 5e#a"!a B"a,ia E&ro4ske U,i!e o&e i,stit$i!e ,is$ isto&re#e,o i,te3rira,e $ ok&ir$

5ako,oda&,e i i5&r,e &"asti0 a"i !e ,!i?o& d!e"okr$3 rada !ako s"o*e,0 4os!ed$!$ i,str$#e,te 5a

4re&e,ti&,o i re4resi&,o d!e"o&a,!e $ s"$Ba!$ kre,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a kao !ed,o3 od "!$dski?

4ra&a i to !e ,a!5a,i#"!i&i!e 5e#"!e E&ro4ske U,i!e d!e"$!$ $ 4o3"ed$ sarad,!e i5#e6$ se%e kao

!ed,a i5ra5ito !aka #re*a ko!a !e s4re#,a da i#4"e#e,tira s&e 5a?t!e&e ko!e 4red ,!i? sta&"!a

E&ro4ska U,i!a $ i"!$ 5atite ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

U Ita"i!i !e E&ro4ska U,i!a i#a"a 4res$da, $tia! ,a (or#ira,!e 4r&i? i,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a os,o&a,o !e Mi,istarst&o 5a !ed,ake #o3$',osti kao od3o&or o%a&e5a#a i5 B"a,a ..8)

U3o&ora Maastri?t @.8870 a .88;)3odi,e s$ 5ako,ski de(i,isa,e ,ad"e*,osti o&o3 Mi,istarst&a

Bi#e !e to Mi,istarst&o 4osta"o ,a!5,aBa!,i!e ti!e"o ,a ,aio,a",o# ,i&o$ 5ad$*e,o 5a 4ita,!a rod,e

133 I%id0 str).2-2;134 I%id0 str) .;-.;;



ra&,o4ra&,osti) Ka,e"ari!a Mi,istarst&a 5a !ed,ake #o3$',osti 4od 4reds!ed,it&o# Sa&!eta

#i,istara $s4osta&"!e,a !e .88)3odi,e) To Mi,istarst&o Bi,e od!e"!e,!a: 5a dr$t&e,e i eko,o#ske

i,ter&e,i!e0 ka,e"ari!a 5a ra&,o4ra&,ost i i,ter&e,i!e $ o%"asti !ed,aki? #o3$',osti0 ka,e"ari!a

5a !ed,aki tret#a, i $kida,!e et,iBke i ras,e diskri#i,ai!e0 i#i3raio,i# 4ita,!i#a0 *e,ski#

4red$5et,it&o#0 4re&e,i!o# i %or%o# 4roti& 3e,ita",o3 saka'e,!a *e,a)

.72

S"!ede'i 4o &a*,osti ,a ,aio,a",o# ,i&o$ !e Naio,a",i ko#itet0 ti!e"o os,o&a,o od stra,e

Mi,istarst&a 5a rad i soi!a",a 4ita,!a) N!e3o& #a,dat !e 4ro#o&isa,!e otk"a,!a,!a diskri#i,ira!$'e3

4o,aa,!a ,a os,o&$ s4o"a i s&i? osta"i? 4re4reka ko!e "i#itira!$ &e'$ 5a4os"e,ost *e,a i

,a4redo&a,!e ,a 4os"$) N!i?o&i 5adai s$ da&a,!e 4ri!ed"o3a $ &e5i sa 4ariteto# i !ed,aki#

#o3$',osti#a #$karaa i *e,a0 i,(or#isa,!e i 4odi5a,!e s&i!esti o to# 4ro%"e#$0 4ro#o&isa,!e i

$s&a!a,!e 4o5iti&,i? #!era i da&a,!e #i"!e,!a o 4red"o*e,i# 4ro!ekti#a0 ra5&i!a,!e 4ra&i",ika o

4o,aa,!$ $ sk"ad$ sa 4ri,i4i#a ,ediskri#i,ai!e0 #o,itorisa,!e i#4"e#e,tai!e 5ako,oda&st&a

kao i 4rik$4"!a,!e i,(or#ai!a i 4odataka o sit$ai!i ,a tr*it$ rada 5a #$kare i *e,e) Rad,!e

otkri&a,!a 4ri#!era ,era&,ote*e ko!e s$ 5as,o&a,e ,a s4o"$0 $,a4ri!e6i&a,!e 4o5iti&,e aki!e0

4ro#o&isa,!e ko,5iste,t,osti "oka",e ra5&o!,e 4o"itike $ sk"ad$ sa e&ro4ski#0 ,aio,a",i# i

re3io,a",i# tre,do&i#a ,a 4odr$B!$ !ed,aki? #o3$',osti0 ire,!e 5,a,!a i 4ro#oi!a ,a!%o"!i?

4raksi i kro5 ,aio,a",$ #re*$ sa&!et,ika).7

Nedostai i!e"o3 o&o3 siste#a o3"eda!$ se 4ri!e s&e3a $ ,!e3o&o# (ra3#e,tar,o# karakter$ !er se

,ai#e radi o siste#$ i,stit$i!a ko!i ,e 4okri&a!$ i!e"$ 5e#"!$ i ,is$ !o $&i!ek do&o"!,o

i,stit$io,a",o i53ra6e,i) Tako6e0 ,e#a do&o"!,o #e6$so%,e koordi,ai!e 4a se ko#4ete,i!era5,i? i,stit$i!a 4rek"a4a!$) Da"!e0 ,e 4osto!i do&o"!,o e(ikas,i? #e?a,i5a#a 5a ,ad5or i s&e

$3"a&,o# 5a&isi od "iB,e 4os&e'e,osti i #oti&ai!e "ia ko!a o%a&"!a!$ ($,ki!e $ 4o#e,$ti#

i,stit$i!a#a) Kao !eda, od 3"a&,i? 4ro%"e#a !e 4ro%"e# ,edostatka do&o"!,i? res$rsa) TaB,i!e0

sredst&a do"a5e $3"a&,o# i5 e&ro4ski? (o,do&a 5a !ed,ake #o3$',osti dok s$ do#a'a %$d*etska

sredst&a &r"o si#%o"iB,a i"i 3oto&o ,e4osto!e'a) Me?a,i5#i/i,stit$i!e 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a

,aio,a",o3 i "oka",o3 ,i&oa0 dio s$ e&ro4sko3 i,stit$io,a",o3 a#%i!e,ta) N!i?o&a s&r?a !e da

od3o&ara!$ $,$tra,!i# 4otre%a#a 5a $,a4re6i&a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a a"i tako6e i da

5ado&o"!e #e6$,arod,o4ra&,e sta,darde sadr*a,e 4ri!e s&e3a $ dok$#e,ti#a U!edi,!e,i? ,ai!a i

E&ro4ske U,i!e) Na!Be'e se (or#ira!$ i ($,io,i$ $ o%"asti rad,o3 4ra&a i re3$"isa,!a tr*ita a"i se

135 >i""0 H) i Fi"i44o0 A)@1.) St$33"i,3 to H?a,de: T?e Ita"ia, State a,d t?e Ne Order U Ret?i,ki,3 t?eE$ro4ea, Order: est E$ro4ea, Res4o,ses0 8<8-8; @Ra5#i"!a,!e o E$ro4sko# 4oretk$: Za4ad,o-E$ro4skere"ai!e Ro%i,Ni%"ett i i""ia# a""ae0 Ne Jork: Pa"3ra&e0 str) .1.)

136 I%id0 str) .28



tako6e ,a"a5e i $ ko,tekst$ "!$dski? 4ra&a0 ,e3d!e s$ 4o&e5a,i sa #a,!i,ski# 4ita,!i#a a ,e3d!e sa

4ri#!e,o# 4ri,i4a !ed,aki? #o3$',osti) Ese,i!a ak$#$"ira,e e&ro4ske i,stit$io,a",e #$drosti

!e $ 4osto!a,!$ di&ersi(iko&a,i? ti!e"a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a a ,e ,!i?o&a $,i(or#,ost)

13.2.4. ,om!arativna anali"a ravno!ravnosti s!olova u ne%im državama članicama vro!s%e

8nije i !oložaja žena u %onte%stu rodno sen"itivni indi%atora

U a,a"i5i dosada,!e3 4ros!eka E&ro4ske U,i!e $ ,or#ati&,o# ,i&o$ 5atite ra&,o4ra&,osti s4o"o&a

#ora#o se 4os"$*iti i,di&id$a",i# 4rist$4o# $ 4ro$Ba&a,!$ 4osto!e'i? 5ako,oda&,i? r!ee,!a $

,eki# od dr*a&a B"a,ia) To !e o%i#a, 4osao 5%o3 ra5"iBitosti r!ee,!a $ 4o3"ed$ ,!i?o&a sadr*a!a0

o%i#a 5atite i ,aBi,a 4ri#!e,e) +or%a 4roti& s4o",o3 $5,e#ira&a,!a ,a ,i&o$ EU 4os"!ed,!i? !e

3odi,a re5$"tira"a $,oe,!e# odred%e o s4o",o# $5,e#ira&a,!$ $ 4osto!e'e 5ako,e o rad$ i

ka5,e,e 5ako,e0 te ko"ekti&,e $3o&ore i $3o&ore o rad$ $ dr*a&a#a 4o4$t +e"3i!e0 Fra,$ske0

N!e#aBke0 Ita"i!e0 Irske0 Ni5o5e#ske0 4a,!o"ske0 Ve"ike +rita,i!e i Da,ske) To !e d$*,ost dr*a&a i

4re#a Pre4or$i Ko#isi!e o 5atiti dosto!a,st&a *e,a i #$karaa ,a 4os"$ @81/.7./EEH) U ,eki#

s$ dr*a&a#a odred%e o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $&rte,e $ 4ose%,e 5ako,e 4o4$t 5ako,a o

!ed,ako# 4ost$4a,!$ i"i 5ako,a o !ed,aki# #o3$',osti#a) O,o to i# !e 5a!ed,iBko !est da s&edr*a&e tite s4o",ost ,a $sta&,o4ra&,o# ,i&o$) 4ri"iko# 4osto!e'i? 5ako,oda&,i? r!ee,!a) U

$s4osta&i (aktiBke ra&,o4ra&,osti.7;&edska !e #e6$ &ode'i# 5a#"!a#a) &edski0 od,os,o ,ordi!ski

#ode" istiBe se kao !eda, od ,a!,a4red,i!i? #ode"a $ $,a4re6e,!$ i 5atiti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

Nordi!ske 5e#"!e 4o5,a!$ i,stit$i!$ o#%$ds#a,a 5a 4ita,!a 4o&rede ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $re6$!e se 4ose%,i# 5ako,o# o !ed,aki# #o3$',osti#a ko!i 3ara,t$!e

!ed,ak 4o"o*a! *e,a#a i #$kari#a0 od,os,o titi i? od s&ako3 o%"ika diskri#i,ai!e &e5a,e 5a

$s"o&e rada0 !ed,ake 4"a'e 5a !ed,ak rad0 $s"o&a 5a 4e,5i!$0 rodite"!ski? od,osa0 s4o",o3

$5,e#ira&a,!a0 kao i ra&,o#!er,e 5ast$4"!e,osti s4o"o&a o,d!e 3d!e !e to #o3$'e ost&ariti) Zako, o

!ed,aki# #o3$',osti#a i5riBito 5a%ra,!$!e s4o",o $5,e#ira&a,!e ,a rad,o# #!est$0 s4o",o

$5,e#ira&a,!e ko!e 4oBi,i 4os"oda&a i"i ,eki dr$3i 5a4os"e,ik0 kao i s&ako $5,e#ira&a,!e ko!e !e

4os"!edia 4ri!a&e 5a4os"e,ika ko!i !e %io *rt&a s4o",o3 $5,e#ira&a,!a #!eroda&,o# ti!e"$)

137 Mado,a"d0 R)0 Mats?er0 F) a,d Pet5o"d0 >) @.887) T?e E$ro4ea, Siste# (or t?e Protetio, o( >$#a, Ri3?ts0Lo,do,0 str) <<)



Pos"oda&a ko!i 4reki odred%e to3 5ako,a o%a&e5a, !e ,a ,ak,ad$ tete) Hi"! 5ako,a !e 4osti'i da se

,a rad,o# #!est$ ,e os$6$!e oso%a ko!a se *a"i"a i"i 4rista"a s&!edoBiti $ s"$Ba!$ ,eke *a"%e @E"#a,0

.88) Va*,o !e s4o#e,$ti da $ &edsko! 4osto!i i Mi,istarst&o 5a 4ita,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a

@Ki,de,%er30 1.)

U Fra,$sko! i N!e#aBko! 4ri#!e,a ka5,e,o3 5ako,a !eda, !e od 3"a&,i? sredsta&a %or%e 4roti&s4o",o3 $5,e#ira&a,!a ,a 4os"$) U Fra,$sko! !e s4o",o $5,e#ira&a,!e 4re4o5,ato kao 4ro%"e# !o

.8<2)3odi,e i $ to#e !e &a*,$ $"o3$ odi3ra"a E&ro4ska 5a!ed,ia @E"#a,0 .88) To#e s$ ,a!&ie

4rido,i!e"e Pre4or$ka i Pra&i"a E&ro4ske Ko#isi!e) U (ra,$sko# 4ra&$ s4o",o !e $5,e#ira&a,!e

i,kor4orira,o $ ka5,e,i0 rad,i i 3ra6a,ski 5ako,) U4rkos to#e0 4osto!e'a s$ r!ee,!a i da"!e

4od"o*,a kritika#a !er se s#atra da &a*e'e odred%e ,e tite do&o"!,o *rt&e s4o",o3 $5,e#ira&a,!a)

To !e 4ose%,o &e"iki 4ro%"e# $ rad,o! oko"i,i 3d!e se s4o",o $5,e#ira&a,!e ,a!Be'e i do3a6a).7<

Dr*a&e B"a,ie E&ro4ske U,i!e do,oe,!e# odreda%a o s4o",o# $5,e#ira&a,!$ ,a!&e'i# di!e"o#

s"i!ede a#eriBki #ode") A$stri!ski Zako, o !ed,ako# 4ost$4a,!$ sadr*i odred%e o s4o",o#

$5,e#ira&a,!$ 4o $5or$ ,a a#eriBka 4ra&i"a) Zako, $!ed,o 4okri&a s&e o%"ike s4o",o3

$5,e#ira&a,!a @Ha?i""0 1.) Za 4rit$*%e o s4o",o# $5,e#ira&a,!$ 5ad$*e,a !e Ko#isi!a 5a

!ed,ako 4ost$4a,!e) S"iB,o !e i $ Ve"iko! +rita,i!i) S&e &e'i %ro! ra5"iBiti? o%"ika s4o",o3

5"osta&"!a,!a *e,a i #$karaa0 4risi"io !e &"ast da se $ E,3"esko!0 kotsko! i a"es$ os,$!e 4ose%,a

Ko#isi!a 5a !eda,ko 4ost$4a,!e ko!a 4o!edi,i#a osi3$ra&a $Bi,ko&it$ 4ra&,$ 5atit$ od ra5"iBiti?

o%"ika s4o",o3 $5,e#ira&a,!a) Pra&,a os,o&a 5a r!ea&a,!e 4rit$*%i !est Zako, o s4o",o!

diskri#i,ai!i $s&o!e, .8;2)3odi,e) Fra,$ska i +e"3i!a i#a!$ ,a!4ot4$,i!e 4ro4ise o 5atiti ods4o",o3 $5,e#ira&a,!a0 $ Be#$ %it,o ,e 5aosta!$ ,i Ni5o5e#ska i Ve"ika +rita,i!a0 dok CrBka i

Port$3a" $o4'e ,e#a!$ 4ose%,e 4ro4ise ko!i#a ,or#ira!$ 5a%ra,$ s4o",o3 $5,e#ira&a,!a) Ti#e se

do&odi $ 4ita,!e 5atita i 4oto&a,!e ,aBe"a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 5a3ara,to&a,e $sta&i#a

s4o#e,$ti? dr*a&a) Iako *rt&e s4o",o3 $5,e#ira&a,!a i dr$3i? o%"ika 4o&reda ,aBe"a !ed,aki?

#o3$',osti i !ed,ako3 4ost$4a,!a #o3$ tra*iti 5atit$ s&o!i? 4ra&a ,a $sta&,o# i ,a

#e6$,arod,o# ,i&o$0 i da"!e osta!e 4ro%"e# ,e4osto!a,!a 4ro4isa ko!i#a %i se re3$"isa"a 4ita,!a

,ak,ade tete i odre6i&a"e sa,ki!e $ ti# s"$Ba!e&i#a)

;ene # o0!a)o%an$e3 Pre#a 4odai#a E$rostata0 $ E&ro4sko! U,i!i !e 1.1) $dio *e,a ko!e s$ ra,o

4reki,$"e o%ra5o&a,!e #a,!i !e od $d!e"a #$karaa0 .08 4re#a .909) Iako se 4ri"ike $

B"a,ia#a %it,o ra5"ik$!$ kada !e ri!eB o ra,o# ,a4$ta,!$ ko"o&a,!a 4re#a s4o"$0 o&a! o%ra5a !e

s&$da isti osi# $ +$3arsko! 3d!e .7 *e,a ,a4$ta ko"o&a,!e a #$karaa .10.) Na!&e'e ra5"ike

$ sto4i *e,a i #$karaa ko!i ra,o ,a4$ta!$ ko"o&a,!e 5a%i"!e*e,e s$ $ Port$3a"i!i @.907 *e,a i

138 I%id0 str) 8<



1;0. #$karaa0 Ma"ti @.;0 *e,e i 1;02 #$karaa0 a ,a!#a,!e ra5"ike $ A$stri!i @;07 i

;080 +$3arsko!0 >r&atsko! @70 i 90 i eko! @908 *e,a i 0. #$karaa) U E&ro4sko!

U,i!i !e &ie #"adi? *e,a #e6$ di4"o#ira,i# st$de,ti#a ,e3o #$karaa) U 1.7) $ U,i!i !e 7808

*e,a $ do%i od 7 do 79 3odi,a 5a&ri"o &isoko o%ra5o&a,!e0 $ 4ore6e,!$ sa 7.02 #$karaa)

Na!&e'e ra5"ike 4osto!e $ Esto,i!i 3de !e 209 *e,a i 1<0. #$karaa #e6$ di4"o#ira,i#st$de,ti#a0 5ati# Leto,i!i @9<0. *e,a i 101 #$karaa0 S"o&e,i!i @980 i 1802 i Da,sko!

@210 i 770;) Na!#a,!e ra5"ike s$ 5a%i"!e*e,e $ A$stri!i @10 *e,a i 1 #$karaa0

L$kse#%$r3$ @9<08 i 2090 N!e#aBko! @7108 i 7. i R$#$,i!i @1701 i 102) Podai

$ka5$!$ da 4osto!e &e"ike ra5"ike 4ri i5%or$ st$di!a kada !e ri!eB o s4o"$) Coto&o < oso%a ko!e s$

di4"o#ira"e ,a st$di!a#a $ &e5i sa o%ra5o&a,!e# $ EU s$ %i"e *e,e0 dok i? !e $ o%"asti i,*e,!erst&a

1;) U 1< B"a,ia E&ro4ske U,i!e *e,e s$ $ 1..) Bi,i"e ;80. di4"o#aa $ o%"asti o%ra5o&a,!a i

o%$ke a ; $ o%"asti 5dra&st&a i soi!a",i? $s"$3a) S dr$3e stra,e0 sa#o 10 di4"o#ira,i?

i,*e,!era %i"e s$ *e,a0 a $ o%"asti ,a$ke i #ate#atike ,!i?o& $dio !e %io ,eto &e'i0 90<) "a,ie

se ra5"ik$!$ 4o o%"asti#a ko!e *e,e %ira!$ 5a st$di!e) Tako se $dio *e,a #e6$ di4"o#ira,i#

st$de,ti#a $ o%"asti o%ra5o&a,!a i o%$ke kre'e od ;909 $ Da,sko! do 820. $ R$#$,i!i0 $dio $

5dra&st&$ i soi!a",i# $s"$3a#a od 280; ,a Ki4r$ do 870; $ Leto,i!i)

U o%"asti ,a$ke i #ate#atike ,!i?o& $dio se kre'e od 1201 $ >o"a,di!i do 0; $ R$#$,i!i0 dok

se $dio *e,a #e6$ di4"o#ira,i#a i,*i,!eri#a kre'e od .08 $ Irsko! do 209 ,a Ki4r$)

;ene # )a+os(enost3 Pre#a 4odai#a E$rostata $ E&ro4sko! U,i!i0 i da"!e s$ *e,e 4od5ast$4"!e,e

kao 5a4os"e,ie0 a kada s$ 5a4os"e,e $ 4ros!ek$ 5ara6$!$ oko . #a,!e od #$karaa) Tako6e#a,!e !e *e,a $ do%i od .2 do 9 3odi,e 5a4os"e,o $ od,os$ ,a #$karae) Sto4a 5a4os"e,osti *e,a

$ 1.1) $ 1<) B"a,ia !e %i"a 2<020 a 5a4os"e,osti #$karaa 80) Ra5"ika $ 5a4os"e,osti

#$karaa i *e,a !e &id"!i&a $ s&i# B"a,ia#a E&ro4ske U,i!e) Na!&e'e ra5"ike s$ 5a%i"!e*e,e ,a

Ma"ti0 Ita"i!i0 CrBko! i eko!0 a ,a!#a,!e $ Lit&a,i!i0 Fi,sko!0 Leto,i!i i &edsko!) Na Ma"ti sto4a

5a4os"e,osti 5a *e,e !e $ 1.1) %i"a 9901 a 5a #$kare ;7070 dok !e $ Lit&a,i!i %i"a .0< 5a

*e,e i 101 5a #$kare) e,e Be'e rade sa skra'e,i# rad,i# &re#e,o# od #$karaa - ,!i?o&

$dio !e $ 1.7) $ 1<) B"a,ia i5,osio 7.08 a #$karaa <09) U >o"a,di!i ta ra5"ika 4ose%,o

i5ra*e,a 4oto ;08 *e,a radi sa skra'e,i# rad,i# &re#e,o# a #$karaa 19080 dok !e

,a!#a,!a ra5"ika $ +$3arsko! @102 i 1) e,e $ E&ro4sko! U,i!i i da"!e #a,!e 5ara6$!$ od

#$karaa i $ 1.9) s$ $ 4ros!ek$ 5ara6i&a"e .09 #a,!e od #$karaa) Na!&e'e ra5"ike $ 4"ata#a

#$karaa i *e,a 5a%i"!e*e,e s$ $ Esto,i!i0 3de *e,e 5ara6$!$ 7 #a,!e od #$karaa0 5ati# $

A$stri!i 3d!e ta ra5"ika i5,osi 17090 N!e#aBko! @1109 i eko! @110 a ,a!#a,!e ra5"ike s$ $

S"o&e,i!i @102 i Ma"ti @0.)



Ka,e"ari!a 5a statistik$ E&ro4ske $,i!e @E$rostat o%!a&"!$!e statistiBka istra*i&a,!a o 4o"o*a!$ *e,a

$ E&ro4sko! U,i!i) C"a&,i 5ak"!$Bi do ko!i? s$ do"i istra*i&aBi $ st$di!i $ 1.7)3odi,i E$rostat s$

s"i!ede'i: Sto4a 5a4os"e,osti !e %i"a ,i*a 5a *e,e ,e3o 5a #$kare $ s&i# dr*a&a#a E&ro4ske U,i!e

@2 5a *e,e i ;. 5a #$kare $ EU) U 4ros!ek$0 oko !ed,e tre'i,e 5a4os"e,i? *e,a !e radi"o sa

4o"o&i,o# rad,o3 &re#e,a0 5a ra5"ik$ od sa#o ; #$karaa) Pro4ori!a *e,a ko!e s$ radi"e 4art-ti#e !e &arirao od #a,!e od 2 $ S"o&aBko! do ;2 $ >o"a,di!i) Sa#o tre'i,a #e,ad*era $

E&ro4sko! U,i!i s$ *e,e @71) Na!&ii 4roe,at !e $ Leto,i!i @990 Lit&a,i!i @970 a ,a!,i*i ,a

Ki4r$ @.9 i Ma"ti @.22) Ra5"ika $ 4"ata#a i5#e6$ #$karaa i *e,a139 $ E&ro4sko! U,i!i $ 1.

!e i5,osi"a .2 to 5,aBi0 da s$ *e,e 4ros!eB,o 5ara6i&a"e .2 #a,!e od #$karaa) Raskorak !e

%io oko 2 ,a Ma"ti0 Port$3a"$ i +e"3i!i i oko 12 ,a Ki4r$0 Esto,i!i i $ S"o&aBko!) i,!e,i$ da s$

*e,e ,edo&o"!,o 5ast$4"!e,e ,a tr*it$ rada0 ,a #e,ad*erski# 4o5ii!a#a i da 4ros!eB,o 5ara6$!$

#a,!e od #$karaa #o*e#o da o%!a,!a&a#o str$kt$r,i# ra5"o5i#a0 k$"t$r,i# i ideo"oki#

4raksa#a0 ko!e &e5$!$ *e,$ 5a do#0 4orodi$0 4ri&at,$ s(er$) e,e !o $&i!ek 4re$5i#a!$ %ri3$ o

d!ei0 do#a'i,st&$ i %o"es,i# i"i stari!i# B"a,o&i#a 4orodie $ #,o3o &e'o! #!eri od #$karaa0

*e,e $ #,o3o &e'o! #!eri o%a&"!a!$ ,e4"a'e,i 4osao0 dok #$kari#a 4reosta!e &ie &re#e,a 5a

kari!er$0 4osao0 st$dira,!e) U s&i# dr*a&a#a B"a,ia#a E&ro4ske U,i!e !e $k$4,i %ro! sati

odre6e,i? 4reko da,aG,a 4os"$0 st$dira!$'i0 i $ k$',i# 4os"o&i#aG3e,era",o &e'i 5a *e,e: !eda, sat

&ie $ Ita"i!i0 S"o&e,i!i0 Esto,i!i0 Lit&a,i!i0 4a,i!i i Ma6arsko!) Sa#o $ Ve"iko! +rita,i!i i &edsko!

!e %ro! odre6e,i? sati *e,a i #$karaa skoro isti) e,e ,a!d$*e rade $ S"o&e,i!i i Lit&a,i!i @oko <

sati d,e&,o0 ,a!#a,!e $ N!e#aBko! i +e"3i!i @oko sati i 7 #i,$ta d,e&,o) e,e s$ 4ro&odi"e &ie&re#e,a od #$karaa $ k$',i# 4os"o&i#a0 a #$kari &ie ,a 4"a'e,o# 4os"$ i"i st$dira!$'i)140

Ta%e"a %r) 7) Podai 5a E&ro4sk$ U,i!$ o sto4i ,e5a4os"e,osti0 5a4os"e,osti0 4roe,t$ #e,ad*era ira5"ika#a $ 4"ata#a i5#e6$ #$karaa i *e,a

139 Ra5"ika i5#e6$ 4ros!eB,i? %r$to 5arada #$karaa i *e,a ko!i s$ ,a 4"a'e,o# rad,o# #!est$ $ i!e"o! eko,o#i!i)Po4$"ai!$ sasta&"!a!$ s&i 5a4os"e,i od .2 do 9 3odi,e ko!i rade .2 i"i &ie od .2 rad,i? sati ,ede"!,o) Tre%a da se,a4o#e,e0 da 4osto!e ra5"iBite karakteristike 5a4o"!a&a,!a *e,a i #$karaa) e,e i #$kari ,is$ ra&,o#!er,o5a4os"e,i $ s&i# sektori#a i"i d!e"at,osti#a) Pre#a E$rostat$ !e &ie 5a4os"e,i? *e,a ko!e s$ 5a4os"e,e ,a #a,!eod3o&or,i# #!esti#a i kao tak&e 4ri#a!$ #a,!e 4"ate) Ra5"ika $ 4"ata#a tako ,e 5,aBi ,eo4?od,o da 4osto!i ra5"ika#e6$ #$kari#a i *e,a#a ko!i rade isti 4osao i ,a isto# ?i!erar?i!sko# ,i&o$)140 Podai s$ $5eti i5 ,aio,a",i? istra*i&a,!a =Ti#e Use S$r&eQs= ko!e s$ %i"e $ra6e,e 1.1) 3odi,e od stra,e,aio,a",i? statistiBki? i,stit$i!a) Pros!eB,o &ri!e#e $troe,o ,a odre6e,$ akti&,ost !e i5raB$,ato 5a s&e oso%ei5#e6$ 1 i ;9 3odi,e0 4reko i!e"e 3odi,e0 $k"!$B$!$'i rad,e da,e i &ike,d0 kao i 4ra5,ike) Zato !e0 ,a 4ri#!er0&ri!e#e s&i? odre6e,i? rad,i? sati d,e&,o #a,!e od ,or#a",o3 rad,o3 da,a)



S.#-(,)(-#&/,#&.%= '(,(* 2011

S.#-()(-#&/,#&.%-#-/(%'%)$ 15 %64=2012

Z(-#&/,% &(-#/#+%,#$

*(,#+*$,( (#

-*#,(.-,

)(-#&/,#&.%=2012

P*#,(.@,($,(@*(# &+%B$,(@*(=2012

R()/%( -/(.($(%)$$(*(( %@,(=2012

@, $(

*%

@, $(

*%

Ž, M(*

%E 9=6 7=6 56=3 71=2 32=6 7=3 32=1 15A&.*%'( 5=6 4=9 61=7 75=1 38=7 5=9 27=0 18/%'( 9=7 7=6 54=1 67=7 40=7 7=1 32=9 6( 9=6 6=3 56=0 73=3 8=4 2=1 30=3 19D(,&( 5=0 3=8 70=8 80=1 32=7 12=8 23=0 17E&.#,%'( 6=2 6=2 63=5 66=5 10=4 4=9 37=5 24%,&( 8=8 7=7 67=4 71=0 18=5 9=1 29=7 20*(,&( 10=1 8=3 57=9 69=0 30=9 5=7 37=1 12*( 15=5 6=4 46=2 74=5 9=1 2=1 25=8 10

!#/(,%'( 5=0 4=3 66=4 79=9 75=3 22=6 25=6 19I*&( 3=8 4=7 58=0 76=2 24=4 5=0 30=2 11-I.(/%'( 9=7 6=0 45=4 70=2 25=7 4=5 31=9 7-K%-(* 6=4 4=5 58=5 79=5 13=8 5=1 13=6 25L.#,%'( 7=8 8=5 59=4 66=9 11=6 7=6 44=3 15L%.+(,%'( 7=3 6=6 59=2 66=3 8=5 4=6 42=7 16L&$* 7=8 3=8 50=6 72=4 40=2 2=4 26=3 14M((*&( 7=5 7=0 50=9 63=0 6=1 2=9 34=3 11M(/.( 9=8 6=9 33=6 73=5 19=3 4=7 14=5 4N'$(( 10=2 8=2 59=3 71=1 44=3 7=7 26=4 23P#/'&( 19=1 15=6 46=4 58=2 14=2 7=7 32=5 10P#*.(/ 8=7 6=9 61=9 73=4 16=6 7=1 34=2 5

S/#+,%'( 6=7 6=1 61=7 70=2 11=0 7=1 32=8 9S/#+(( 16=6 15=2 50=8= 64=1 3=9 1=2 31=2 24Š-(,%'( 11=0 6=6 51=2 75=0 24=9 4=7 32=3 15Š+&( 6=3 6=4 70=5 74=6 39=9 11=8 29=8 17V*%.(,%'( 4=5 5=4 65=8 77=3 43=1 10=6 34=5 22

I5&or: Ka,e"ari!a 5a statistik$ E&ro4ske U,i!e @EUROSTAT @1.7Ta%e"a %r) 9) Str$kt$ra troe,!a &re#e,a *e,a i #$karaa od 1 do ;9 3od) $ sati#a i #i,$ti#a ,ada,

R(,# $'&.#>&.%' K:,% -#&/#+% U-(, *( S/##,# +*%'$

@, $(*%

@, $(*%

@, $(*%

@, M(*%

/%'( 207 330 432 238 639 608 450 522E&.#,%'( 233 340 502 248 735 628 436 528%,&( 249 401 356 216 645 617 530 608*(,&( 231 403 430 222 701 625 408 446I.(/%'( 206 426 520 135 726 601 408 508L.#,%'( 341 509 356 150 737 659 409 448L%.+(,%'( 341 455 429 209 810 704 349 450M((*&( 232 346 458 240 730 626 438 529



N'$(( 205 335 411 221 616 556 524 552N#*+( 253 416 347 222 640 638 551 603P#/'&( 229 415 445 222 714 637 436 525S/#+,%'( 259 407 458 240 757 647 429 534Š+&( 312 425 342 229 654 654 504 524Š-(,%'( 226 439 455 137 721 616 429 517V/%(

*%.(,%'(

233 418 415 218 648 636 504 532

I5&or: Ka,e"ari!a 5a statistik$ E&ro4ske U,i!e @EUROSTAT @1.7

;ene # +o(#t#/a +a!t#-#+a-#$a: UBe'e *e,a0 taB,i!e &e'e $Be'e *e,a $ 4o"itii0 5,aBa!,o !e $tia"o

,a 4ro#!e,e $ !a&,i# 4o"itika#a) O&e 4ro#!e,e #o3$ se 4os#atrati kro5 ,eko"iko ra&,i: direkta,

$tia! ,a 5ako,e i 4o"itike ko!e s$ do,oe,e0 $&o6e,!e ,o&i? te#a $ !a&,e 4o"itike0 4ro#!e,$ !a&,o3

disk$rsa0 4ro#!e,e $ 4roed$ra#a i 4ra&i"i#a rada 5ako,oda&,i? ti!e"a0 $&o6e,!e $ 4o"itiBki *i&ot

,o&i? aktera @,4r) ,e&"adi,i? or3a,i5ai!a i s") i 4ro#!e,e k$rsa 4o"itiBki? stra,aka) Posto!e

e&ide,i!e.9. ko!e $ka5$!$ ,a $tia! *e,a $ 4ar"a#e,ti#a i"i "oka",i# 4redsta&,iBki# ti!e"i#a ko!e s$

do&e"e do direkt,i? 4ro#!e,a $ *i&oti#a *e,a i d!e&o!aka0 5,aBa!,o $tia"e ,a 4ro3ra#e i 4o"itike 5a

ost&ari&a,!e d!eBi!i? 4ra&a0 soi!a",$ 5atit$0 4o"itiBk$ 4artii4ai!$ i s") Pro#!e,a $ %ro!$ *e,a

o#o3$'i"a !e sto3a da se $Be'e *e,a $ 4o"itii ,e &e5$!e isk"!$Bi&o 5a ,a4or da se *e,e i5a%er$ $

4ar"a#e,t0 &e' i 5a &e"ik$ akti&,ost *e,a $,$tar 4ar"a#e,ta: ,!i?o&o or3a,i5o&a,!e0 #oti&ai!$0

s4re#,ost da rade ,a #o%i"i5ai!i dr$3i? *e,a0 4o&e5i&a,!$ sa *e,ski# NVO i dr$3i# i,ii!ati&a#a0

da 5ast$4a!$ *e,ske i,terese i i,terese #a,!i,ski? 3r$4a 3e,era",o) O&ak&a *e,ska akti&,ost $,$tar 5ako,oda&,i? i "oka",i? re4re5e,tati&,i? ti!e"a ,a4ra&i"a !e 5,aBa!,e 4ro#!e,e) Tako !e &e'i %ro!

*e,a $ 4ar"a#e,ti#a i ,!i?o&a sarad,!a sa i&i",i# *e,ski# sektoro#0 do&e"a do $&o6e,!a ,o&o3

disk$rsa i te#a $ !a&,e 4o"itike0 4ri!e s&e3a te#a ko!e se od,ose ,a ra&,o4ra&,ost0 s#a,!e,!e

diskri#i,ai!e i !ed,ake a,se) Tako6e0 &e'e 4ris$st&o *e,a $ 4ar"a#e,ti#a0 a"i i #e6$,arod,i# i

"oka",i# 4redsta&,iBki# ti!e"i#a $&e"o !e $ !a&,e de%ate i 4o"itike te#e s4ei(iB,o &e5a,e 5a

4o"o*a! *e,a: ,asi"!e ,ad *e,a#a0 re4rod$kti&,a 4ra&a0 ra5"ike $ 4"ata#a0 4o"itiBk$ 5ast$4"!e,ost i s")

No&a "e3is"ati&a &e5a,a ,4r) 5a s#a,!e,!e rod,o 5as,o&a,o3 ,asi"!a0 direkt,a !e 4os"!edia $Be'a

*e,a $ 4o"itii @=$osta"o#0 #,o3o !e te*e 4o"itiBari#a da 3"asa!$ 4roti& 4ri!ed"o3a &e5a,i? 5a 4ra&a

*e,a !ed,o# kada s$ &e' ,a a3e,di0 ,e3o da i? s4ri!eBe da $o4te sti3,$ ,a a3e,d$=) Ve'i %ro! *e,a

$ 5ast$4,iBki# ti!e"i#a 5,aBa!,o !e $tiao i ,a 4roed$re i ,aBi,e rada $,$tar ti? ti!e"a @od%ori 5a

rod,$ ra&,o4ra&,ost0 *e,ski (ok$si0 $4otre%a rod,o se,5iti&,o3 !e5ika0 rad,o &ri!e#e 4ri"a3o6e,o

141 O&i? !e e&ide,i!a !o $&i!ek ,edo&o"!,o0 4a Ko#isi!a 5a stat$s *e,a i da"!e 4o5i&a ,a i5&!eta&a,!e o to#e =kako*e,e $ 4o"itii 4ra&e ra5"ik$=0 IDEA0 1.1



ras4$st$ i s")) Jed,a od ,a!5,aBa!,i!i? 4ro#!e,a ko!e s$ do,i!e"e *e,e !e i #e6$4arti!sko

4o&e5i&a,!e *e,a $ 5ast$4a,!$ *e,ski? i,teresa.91) Z,aBa!,o !e ,a4o#e,$ti da %ro! *e,a $

4ar"a#e,t$ tako6e $tiBe ,a ,!e3o&$ e(ikas,ost0 i#a!$'i $ &id$ da ,4r) st$di!a Sta,(ord U,i&er5iteta

@U,i&er5itet ika3a 4oka5$!e da s$ *e,e e(ikas,i!i 5ako,oda&i ,e3o #$kari) O&a st$di!a 4rati"a

!e akti&,osti B"a,ia i B"a,o&a Ko,3resa od .889) do 1.1)3odi,e i 5ak"!$Bi"a da s$ *e,e 4redsta&i"e&ie 4ri!ed"o3a 5ako,a0 4ri&$k"e &ie s4o,5ora i do,i!e"e &ie ,o&a s&o!i# distrikti#a ,e3o

#$kari.97) S dr$3e stra,e0 kada !e $ Ve"iko! +rita,i!i0 4os"i!e i5%ora .88;)3odi,e0 $d&ostr$Be, %ro!

*e,a $ 4ar"a#e,t$0 sa 801 ,a .<010 to !e %io 4ra&i test 5a teori!$ kritiB,e #ase i 5a 4ro#!e,$

4o"itiBko3 k$rsa $ Vest#i,ster$) U"a5ak &e'e3 %ro!a *e,a $ 4ar"a#e,t !e 4ro#!e,io k"i#$ i do&eo do

ra&,o4ra&,i!i? rod,i? od,osa ,a tr*it$ rad,e s,a3e0 4o%o"!a,!a 4o"o*a!a *e,a $ $s"$*,o# sektor$0

4ro(esio,a",o# i #e,ad*ersko# rad$0 $ &isoko# o%ra5o&a,!$ i $ si,dika",o# 4okret$) O&a

4ro#!e,a $tia"a !e i ,a rad stra,ke) La%$ristiBka 4arti!a !e 4roiri"a s&o!$ %iraBk$ %a5$ *e,ski#

%iraBi#a) Moder,i5o&a"a se i $&e"a 4o5iti&,$ rod,$ diskri#i,ai!$ kro5 rod,e k&ote 5a i5%or

4ar"a#e,tar,i? ka,didata i i,ter,a 4ra&i"a) e,e s$ %i"e &isoko 4o5iio,ira,e ,a i5%or,i# "ista#a i

do4ri,i!e"e s$ 4rodor$ "i!e&o ori!e,tisa,i? i (e#i,istiBki? &ri!ed,osti $ 4o"itik$) Utia"e s$ ,a o4ti

s#!er 4arti!ske 4o"itike0 ,a 4o&ratak 4o&!ere,!a $ i5%or,i siste# i 4redsta&,iBk$ de#okrati!$0 ,a

4ro#!e,e $ 5ako,oda&st&$ i $ !a&,o# disk$rs$) S"iB,a sit$ai!a se do3odi"a i $ 4a,i!i0 4os"i!e

i5%ora 1<)3odi,e0 kada ,o&a ad#i,istrai!a 4osta!e %a"a,sira!$'a 4o"itiBka 3r$4a sa Bak de&et *e,a

,a Be"$ resora0 od $k$4,o .; #i,istarski? 4o5ii!a) Jeda, od ,a!5,aBa!,i!i? 4ri#!era do%re 4rakse

4redsta&"!a (ra,$ska &"ada $ ko!o! ,ako, 4o%!ede Fra,soa O"a,da0 *e,e Bi,e 4o"o&i,$ #i,istarki)U&o6e,!e *e,a ,a 4o"o&i,$ #i,istarski? 4o5ii!a0 s#atra se dr*a,!e# 4redi5%or,i? o%e'a,!a o

&e'i# a,sa#a i ra&,o4ra&,osti 5a s&e) Osi# to3a0 4r&a &e'i,ska &"ada !e i53"asa,a ,ako, i5%ora

1.1)3odi,e $ Fi,sko!) Od 1 #i,istara $ V"adi .1 s$ %i"e *e,e) U&o6e,!e rod,e 4ers4ekti&e $ !a&,e

4o"itike.990 rod,a a,a"i5a i rod,o %$d*etira,!e kao a"atke o&e 4o"itike0 tako6e s$ 4os"!edia &e'e3

142 +rita,ski 4ar"a#e,t !e i#ao #,ot&o 4ri#!era tak&e sarad,!e kada s$ $ 4ita,!$ te#e ,asi"!a ,ad *e,a#a0a%ort$sa0 si"o&a,!a0 ra5"ike $ 4"ata#a i s") Tako6e $ 4ar"a#e,t$ Re4$%"ike Sr%i!e !ed,a 3r$4a 4o"itiBara s,a*,o !esara6i&a"a $ 4roes$ $&o6e,!a k&ota 5a *e,e $ i5%or,i 5ako,0 a Zako, o rod,o! ra&,o4ra&,osti sadr*i B"a, o$&o6e,!$ #e?a,i5a#a 5a rod,$ ra&,o4ra&,ost 5a?&a"!$!$'i a#a,d#a,i#a i i,ii!ati&a#a 4ar"a#e,tarki ko!e s$ tri

4$ta resor,o# Mi,istr$ &rati"e isti 4ri!ed"o3 dok se ,i!e s"o*io)143 U st$di!e se da"!e kao !ed,o od o%!a,!e,!a ,$di i Bi,!e,ia da *e,e Bi,e #a,!i,$0 da i# !e te*e da se ka,didira!$ i$Best&$!$ $ 4o"itii ,e3o #$kari#a0 i da 5ato $"a*$ da"eko &ie ,a4ora)144 =to se tiBe 4rodora i 4ro#o&isa,!a strate3i!a 3e,der #ai,strea#i,3 $ 5&a,iB,$ 4o"itik$ E&ro4ske U,i!e0 #o*e sesa si3$r,o'$ oi!e,iti da !e $"a5ak ska,di,a&ski? 5e#a"!a @&edska i Fi,ska $ E&ro4sk$ U,i!$ .882)3odi,e

4res$d,o $tiao ,a 4o&o"!,e 4o"itiBke #o3$',osti0 kao i $s&a!a,!e $3o&ora $ Mastri?t$ d&i!e 3odi,e ra,i!e)I4ak 4o&o"!,e 4o"itiBke #o3$',osti ,is$ do&o"!,e0 $ko"iko dr$t&e,i 4okreti ,is$ s4oso%,i da i? iskoriste i $tiB$ ,a

4o"itike i,stit$i!a) Iskorist"!i&ost 4o"itiBki? #o3$',osti 5a&isi od dr$3o3 &a*,o3 (aktora0 a to s$ #o%i"i5ira!$'estr$kt$re) O,e s$ $ st&ari 3r$4e i"i #re*e 5a 4ritisak ko!e &e' 4osto!e0 a ko!e s$ 5ai,tereso&a,e 5a s4ro&o6e,!eodre6e,e 4ro#!e,e0 $ o&o# s"$Ba!$ rod,e ra&,o4ra&,osti) To s$ ,a!Be'e ra5"iBite 3r$4e 4okreta0 s4ei!a"i5o&a,ea3e,i!e i"i ka,e"ari!e ko!e se %a&e rod,o# ra&,o4ra&,o'$0 i ,ara&,o akade#ske str$kt$re) U s"$Ba!$ E&ro4ske



$Be'a *e,a $ 4o"itii0 4ri!e s&e3a ,a #e6$,arod,o# ,i&o$0 i ,!i?o&e ko,ti,$ira,e sarad,!e sa

i&i",i? sektoro# i eks4erti#a/ki,!a#a) U&o6e,!e rod,e 4ers4ekti&e !e tre'a 3"o%a",a strate3i!a 5a

4osti5a,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

Ta%e"a %r) 2) e,e $ ,aio,a",i# 4ar"a#e,ti#a 1.1

Z$/' J,##$,( S-.%,(

> D#,'% #$#*,'% #$>S,(. O( #$( #$%,#+(,#

O' A$*% 22=8 23=2 22=8EU &( ,#*%'&%$

)$/'($(23=0 21=1 22=6

EU ) ,#*%'&%B

)$(/'(21=2 21=1 21=1

A)%'( 18=4 14=0 17=9P#&(B(*&(

A*%(19=8 19=0 19=7

P(% )$/' 12=4 34=8 14=9A*(-& )$/' 14=7 6=4 13=0

I5&or: I,ter4ar"a#e,tarQ U,io,:?tt4://)i4$)or3/ 4rist$4"!e,o .7)7)1.7)3odi,e

C"o%a",o 4os#atra,o0 .882)3odi,e sa#o . *e,a !e $Best&o&a"o $ rad$ 4ar"a#e,ata iro# s&i!eta0

dok se 1.1) 3odi,e ta! 4roe,at $&e'ao ,a .;) U,$tar E&ro4ske U,i!e .88;)3odi,e !e %i"o .

*e,a 4ar"a#e,tarki0 dok !e 1.1)3odi,e 5a%i"!e*e,o 19) V"ade Nor&eke @270 &edske0 Fi,ske

@0 >o"a,di!e0 Da,ske0 4a,i!e @9.0 +e"3i!e0 N!e#aBke i A$stri!e s$ dosti3"e kritiB,$ #as$ od

70 dok S"o&aBka0 CrBka i T$rska i#a!$ sa#o !ed,$ *e,$ ,a #i,istarsko! ($,ki!i0 a R$#$,i!a Bak ,i!ed,$) eka0 Ki4ar0 Irska0 S"o&e,i!a0 Ma6arska i Ma"ta i#a!$ #a,!e od .2 *e,a $ 4ar"a#e,ti#a

@I5&or: E$a"itQ i, Po"itis: S$r&eQ o, o#e, a,d Me, i, Par"ia#e,ts0 1.7)

U,i!e0 ti!e"o 5a !ed,ake #o3$',osti 4ri E&ro4sko! Ko#isi!i0 kao s$4ra,aio,a",i akter0 i Ko#itet 5a *e,ska 4ra&a 4riE&ro4sko# Par"a#e,t$0 s$ 5a!ed,o Bi,i"i #re*$ eks4erata i akti&ista i5 o%"asti !ed,aki? #o3$',osti0 ko!i s$ $s4!e"ida sta&e ,a d,e&,i red o,a 4ita,!a ko!a s$ do tada %i"a &a, do#aa!a 4o"itika E&ro4ske U,i!e0 i ti#e $tiB$ ,a

4ri?&at"!i&ost 3e,der #ai,strea#i,3 kao 5a&,iB,e strate3i!e=0 Dra3a,a Todoro&i'0 =Ce,der Mai,strea#i,3 iE&ro4ska U,i!a=0 1.1



Da"i!a Cri%a$skaite do"a !e ,a Be"o Lit&a,i!e 4os"i!e $%!ed"!i&e 4o%!ede ,a 4reds!ed,iBki# i5%ori#a

$ #a!$ 18)3odi,e0 kada !e os&o!i"a 8 3"aso&a) Cri%a$skaite !e i 4r&a *e,a ,a Be"$ te %a"tiBke

dr*a&e od 4ro3"ae,!a ,e5a&is,osti od SSSR .88)3odi,e) N!e#aBka ka,e"arka A,3e"a Merke"

$*i&a 3"as o4re5,e0 4ra3#atiB,e i raio,a",e "iderke0 a 4rista"ie !e ,a5i&a!$ =#$ti= G #a!ka ,ai!e)

Ko,5er&ati&,a Merke"o&a 5a4oBe"a !e tre'i #a,dat ,a Be"$ ,!e#aBke &"ade) Preds!ed,ia &"ade Er,aSo"%er3 !e *e,a ,a to! ($,ki!i $ Nor&eko!) Po"o&i,$ #i,istara $ ,!e,o# ka%i,et$0 (or#ira,o#

4os"i!e i5%ora $ se4te#%r$ 1.7)3odi,e0 Bi,e *e,e) Preds!ed,ia +ra5i"a Di"#a R$se( 4r&a !e *e,a

,a Be"$ te 5e#"!e otkad !e 1..)3odi,e 4re$5e"a ($,ki!$ od L$isa L$"e de Si"&e) R$se( !e 4ret?od,o

%i"a e( L$"i,o3 ka%i,eta) S"o&e,aBka 4re#i!erka A"e,ka +rat$ek 4r&a !e *e,a ko!a !e %i"a ,a to!

($,ki!i $ S"o&e,i!i od stia,!a ,e5a&is,osti) Do"a !e ,a ta! 4o"o*a! $ #art$ 1.7)3odi,e 4oto se

koa"ii!a Ja,e5a Ja,e ras4a"a 5%o3 ,es"a3a,!a oko #!era ted,!e i o4t$*%i 5a kor$4i!$) Ko"i,da

Cra%ar-Kitaro&i' i5a%ra,a !e 5a 4reds!ed,i$ Re4$%"ike >r&atske ..).) 1.2)3odi,e kao 4r&a *e,a

4reds!ed,ia $ to! dr*a&i) U &"ada#a 5e#a"!a E&ro4ske U,i!e i#a tri 4$ta &ie #$karaa0 ;

#$karaa i 19 *e,a) He,tra",i# %a,ka#a s&i? 1< 5e#a"!a dr*a&a E&ro4ske U,i!e r$ko&ode

#$kari) U E&ro4sko! e,tra",o! %a,i0 E&ro4sko! i,&estiio,o! %a,i i E&ro4sko# i,&estiio,o#

(o,d$ s&e3a . *e,a !e ,a 5,aBa!,i# 4o"o*a!i#a) U &ode'i# ko#4a,i!a#a oko 8 B"a,o&a

$4ra&,i? od%ora s$ #$kari) Jedi,o $ Nor&eko!0 5a?&a"!$!$'i &"adi,o! 4o5iti&,o! aki!i0 $

od%ori#a 4ri&at,i? i !a&,i? ko#4a,i!a !e a,3a*o&a,o oko 9 *e,a) U ad#i,istrai!i EU 77 *e,a

!e 5a4os"e,o ,a &ode'i# 4o"o*a!i#a) S&e3a .< s$di!a s$ *e,e0 dok !e $ +$3arsko! i R$#$,i!i0

,o&o4ridr$*e,i# B"a,ia#a0 5%o3 4ot!e,!e,osti ($,ki!e0 ,eadek&at,o3 ,a3ra6i&a,!a i kor$4i!e0 4reko ; *e,a o%a&"!a ($,ki!$ s$di!a) Ra5"ika $ 4"ata#a i5#e6$ #$karaa i *e,a i5,osi oko

.2) I,deks ra5&i!e,osti dr$t&a i ,i&o de#okrati5ai!e i,stit$i!a !es$ $ direkt,o! &e5i sa %ro!e#

*e,a $ 4ar"a#e,tar,o# *i&ot$) Na*a"ost0 sit$ai!a ,i!e %a tako %a!,a0 kako %i se da"o 4o#is"iti ,a

4r&i 4o3"ed) Iako s$ 4o 4ra&i#a 4ot4$,o !ed,ake #$kari#a0 $ 4raksi0 4o3oto&o o,o! dr$t&e,o! i

4os"o&,o!0 sit$ai!a i53"eda 4o4ri"iB,o "oe: *e,e s$ e(ie $ s&e3a od . ,a!&e'i? t&rtki ,a

s&i!et$ 4re#a "isti #a3a5i,a Fort$,e @a ,a!&ie ra,3ira,a #e6$ ,!i#a !e tek ,a 78) #!est$ iako $

t&rtka#a ko!e se %a&e te?,o"o3i!o# 4redsta&"!a!$ 4o"o&i$ rad,e s,a3e0 s&e3a < ti? t&rtki i#a

*e,$ 5a 4reds!ed,i$ tek 8 s$rad,ika ,a iki4edi!i s$ *e,e *e,e se ,a"a5e ,a tek . 4o"itiBki? i

(i,a,si!ski? 4o5ii!a $ s&i!et$ ,a ko!i#a se od"$B$!e o ,a!&a*,i!i# s&!etski# 4ita,!i#a s&e3a .7

*e,a ,a"a5i se ,a "isti . ,a!%o3ati!i? #i"i!ardera ,a s&i!et$0 a tek !ed,a od ti? .7 akti&,o &odi s&o!e

4os"o&a,!e0 dok s$ osta"i? .1 $3"a&,o# &"as,ie dio,ia i"i ,as"!ed,ie 4orodiB,o3 arst&a $,$tar

osa# ,a!&e'i? s&!etski? re"i3i!a0 *e,e dr*e sa#o .2 r$ko&odst&e,i? #!esta #a,!e od .< #!esta

$ Ko,3res$ SAD-a dr*e *e,e) Po"o*a! *e,a $ s&i!et$ 4o"ako se 4o4ra&"!a) Od 1) do 1.7) 4re#a



4odai#a S&!etsko3 eko,o#sko3 (or$#a0 4o5ii!a *e,a !e %o"!a $ Bak 82 5e#a"!a0 dok se .9 dr*a&a

s$oBa&a sa ,!e,i# 4o3ora,!e#) To4 4et 5e#a"!a $ ko!i#a s$ *e,e $ ,a!%o"!e# 4o"o*a!$ s$ Is"a,d0

Fi,ska0 Nor&eka0 &edska i a5i!ska dr*a&a Fi"i4i,i0 3o&ore 4odai S&!etsko3 eko,o#sko3 (or$#a)

Pr&i ,a 3"o%a",o! "isti 4et$ $5asto4,$ 3odi,$ !e Is"a,d0 3d!e s$ ra5"ike i5#e6$ #$karaa i *e,a

,a!#a,!e)

PETI DIO

ANALIZA STVARNOG STANJA RAVNOPRAVNOSTI SPOLOVA U

KONTEKSTU RODNO SENZITIVNIH INDIKATORA U BOSNI I

HERCEGOVINI

UVOD

+os,a I >ere3o&i,a se ,a"a5i ,a 5a4ad,o# di!e"$ +a"ka,sko3 4o"$ostr&a i 4o3ra,iB,e 5e#"!e s$ !o!>r&atska ,a s!e&er$0 5a4ad$ i !$3$0 Sr%i!a ,a istok$0 Hr,a Cora ,a !$3oistok$) +os,a I >ere3o&i,a

!e 4odi!e"!e,a ad#i,istrati&,o ,a d&a e,titeta: Federai!$ +os,e I >ere3o&i,e @F+I> i Re4$%"ik$

Sr4sk$ @RS i Distrikt +rBko +I>) Federai!a +os,e I >ere3o&i,e !e ad#i,istrati&,o 4odi!e"!e,a ,a

. ka,to,a/*$4a,i!a) Ka,to,i/*$4a,i!e s$ 4odi!e"!e,i ,a o4ti,e) Na 4odr$B!$ Federai!e +os,e I

>ere3o&i,e s$ <9 o4ti,e) Re4$%"ika Sr4ska !e ad#i,istrati&,o 4odi!e"!e,a ,a 9 o4ti,e) Crad

+rBko !e 5ase%,a ad#i,istrati&,a !edi,ia G Distrikt) Po&ri,a +os,e I >ere3o&i,e @k#1 $k$4,o

i5,osi 2.)1801 k#1 od Be3a ,a ko4,o ot4ada 2. .8; k#10 a ,a #ore .101 k#1) U +os,i I

>ere3o&i,i *i&i 7);8<)77 @4ro!e,a sta,o&,ika0 a 3$sti,a ,ase"!e,osti !e ;901 sta,/k#1) C"a&,i

3rad !e Sara!e&o) Sta,o&,ike Bi,e: +o,!ai0 >r&ati i Sr%i i 4ri4ad,ii osta"i? ,aroda) S4o",a

str$kt$ra sta,o&,ika: 2.09 *e,e @.)8.)9. i 9<0 7 #$kari @.)<7)<;2) Do%,a i s4o",a

str$kt$ra sta,o&,ika: -.9 3odi,a .<09 @$,$tar staros,e 3r$4e 980; #$kari i 207 *e,e .2-

9 3odi,a < @$,$tar staros,e 3r$4e 9809 #$kari i 20 *e,e 4reko 2 3odi,a .70

@$,$tar staros,e 3r$4e 9.02 #$kari i 2<02 *e,e) Pros!eB,o oBeki&a,o tra!a,!e *i&ota



@3odi,e: Pros!ek ;7: ; *e,e i ;. #$kari) CDP/4: .)17 USD) Vita",a statistika @sto4e $

4ro#i"i#a: ,ata"itet 808 #orta"itet <0 4rirod,i 4rirata! .08)

U ok&ir$ a,a"i5e ko!a s"i!edi s#o istra*i&a"i st&ar,$ diskri#i,ai!$ $ 4rioritet,i# o%"asti#a $

ko,tekst$ rod,o se,5iti&,i? i,dikatora i to: 4o"itiBki *i&ot i do,oe,!e od"$ka0 5a4o"!a&a,!e i tr*ite

rada0 soi!a",a i,k"$5i!a0 o%ra5o&a,!e0 5dra&"!e0 ,asi"!e 4o os,o&$ s4o"a0 rod,o se,5iti&,i #edi!i0statistika0 !e5ik i %$d*eti)

14. @bra"ovanje

Pr&i k&a,titati&,i i,dikator 5a 4ra'e,!e $,a4re6e,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i os,a*i&a,!a *e,a #!eri

$Be'e #$karaa i *e,a $ o%ra5o&a,!$ od ,i&oa os,o&,o3 do &isoko3 o%ra5o&a,!a) U +I> o&a!

i,dikator 4oka5$!e da !e $ os,o&,o# o%ra5o&a,!$ $Be'e d!eBaka i d!e&o!Bia 3oto&o i5!ed,aBe,o0

da 4osto!e i5a5o&i 5a &e'e $Be'e d!e&o!Bia $ sred,!oko"sko# o%ra5o&a,!$0 dok st$de,tie

4red,!aBe $ $4is$ i di4"o#ira,!$ $ od,os$ ,a ko"e3e st$de,te) Jed,ako 4ra&o ,a o%ra5o&a,!e i

!ed,aka dost$4,ost o%ra5o&a,!a os,o&a s$ 5a 4osti5a,!e !ed,aki? #o3$',osti 5a 4ro(esio,a",$

kari!er$ i 5a ost&ari&a,!e "iB,i? 4ote,i!a"a kako #$karaa tako i *e,a) O&a 4ra&a 3ara,to&a,a s$

,a s&i# ,i&oi#a ko"o&a,!a)

Di!a3ra# %r) 7) Str$kt$ra sta,o&,it&a $ +I> od est i &ie 3odi,a 4re#a ste4e,$o%ra5o&a,!a $ 1.7) 3odi,i

Ž, M(*%

4 8% 20% 11% 14%4%

23%25% 10% 1

0 14% 25% 26 %20%

• +e5 o%ra5o&a,!a G 1 *e,a0 a .9 #$karaa

• Os,o&,a ko"a0 .-9 ra5reda G . *e,a0 9 #$karaa• Os,o&,a ko"a0 .-</8 ra5reda G 12 *e,a0 1 #$karaa• Sred,!a i"i dr$3a ko"a0 7 3odi,e G .9 *e,a0 1 #$karaa• Sred,!a ko"a0 9-2 3odi,a G 17 *e,a0 12 #$karaa• Via ko"a0 4r&i ste4e, (ak$"teta0 VKV rad,ik0 (ak$"tet i"i akada#i!a0 s4ei!a"i5ai!a0 5&a,!e

#a3istra i"i doktora G < *e,a0 .. #$karaa

I5&or: A,keta o 4otro,!i do#a'i,sta&a $ +I>0 1.1



Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ o%"asti o%ra5o&a,!a re3$"ira,a !e B"a,o&i#a 2) i ) Zako,a o

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>) Ce,der akio,i 4"a, 5a +I> sadr*i 4o3"a&"!e 8 - H!e"o*i&ot,o

o%ra5o&a,!e - ko!i# s$ 4red&i6e,i i"!e&i i akti&,osti 5a $,a4re6e,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>)

Pre4or$ko# %r) 19 i5 Zak"!$B,i? ko#e,tara 5a +I>0 UN HEDA Ko#itet 5a?ti!e&a da 5e#"!a-

B"a,ia distri%$ira i,(or#ai!e o Ko,&e,i!i $ 4ro3ra#i#a o%ra5o&,o3 siste#a0 $k"!$B$!$'ied$kai!$ o "!$dski# 4ra&i#a i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a sa 4ers4ekti&o# ko!a #i!e,!a 4osto!e'e

stereoti4,e sta&o&e $ &e5i sa $"o3a#a *e,a i #$karaa) Pre4or$ka Ko#iteta !e da se 4okre,$

ka#4a,!e 4odi5a,!a s&i!esti *e,a i #$karaa da se 4odstiB$ #edi!i ,a 4redsta&"!a,!e 4o5iti&,i?

4ri#!era $ s#is"$ ra&,o4ra&,o3 4o"o*a!a i od3o&or,osti *e,a i #$karaa $ 4ri&at,o! i !a&,o! s(eri)

Nada"!e0 4re4or$ka %r) 71 i5 Zak"!$B,i? ko#e,tara HEDA Ko#iteta !e ,asta&ak 4roesa re(or#e

,a ,aBi, da se osi3$ra dos"!ed,ost $ #o3$',osti#a o%ra5o&a,!a 5a o%a s4o"a $ o%a e,titeta +I>0

$k"!$B$!$'i r$ra",a 4odr$B!a0 kao i #ar3i,a"i5ira,e 3r$4e *e,a i d!e&o!Bia0 kao i da 5e#"!a-B"a,ia

4odstiBe ra5,o"ikost o%ra5o&,i? i 4ro(esio,a",i? i5%ora 5a *e,e i #$kare).92 Pre#a ko,statai!a#a

i5 Ce,der akio,o3 4"a,a 5a +I>0 4osto!i !a5 i 4roe,t$a",i ,esra5#!er i5#e6$ o%ra5o&a,osti *e,a i

#$karaa iste do%i0 4re#a ,i&o$ o%ra5o&a,!a0 o%"asti @rod,a se3re3ai!a o%ra5o&a,!a i 5a,i#a,!a i

*i&ota $ $r%a,o# i"i r$ra",o# 4odr$B!$) StatistiBki 4odai 4o s4o"$0 osi# &e' 4o#e,$te statistike

o%ra5o&a,!a0 #ora!$ se 4roiriti k&a,titati&,i# i k&a"itati&,i# i,dikatori#a0 $&o6e,!e# 4ra'e,!a

4odataka o sto4i 4is#e,osti 4o s4o"$0 o $k$4,o# %ro!$ d!ee 4risti3"e 5a $4is $ os,o&,o0 sred,!e i

&isoko o%ra5o&a,!e $ od,os$ ,a %ro! $4isa,e d!ee0 o sti4e,di!a#a0 #ar3i,a"i5ira,i# 3r$4a#a0 sto4i

i ra5"o5i#a ,a4$ta,!a ko"o&a,!a0 o%ra5o&a,!$ odras"i?0 4odri ,a$B,o-istra*i&aBko# rad$ idr$3i# 4odai#a ko!i se #o3$ ide,ti(iirati kao re"e&a,t,i $ 4roes$ re(or#e o%ra5o&a,!a

@ra5&rsta,o 4o s4o"$) M,o3i od o&i? 4odataka 5a&ise od 4o4isa sta,o&,it&a0 te se #o3$ oBeki&ati

tek kada se isti s"$*%e,o o%!a&e) Pre#a dosada,!i# sa5,a,!i#a0 osi# 4i"ot-istra*i&a,!a ko!a s$

4ro&ede,a od stra,e 3e,der i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a $ ra,i!i# 3odi,a#a i Ce,der A$dit $

ok&ir$ Ce,der 4ro3ra#a UNDP-a0 $s4osta&e 3e,der se,5iti&,i? %a5a 4odataka o 4o?a6a,!$

os,o&,o3 o%ra5o&a,!a $ ok&ir$ 4ro!ekata UNIHEF-a0 te o,i? ko!a s$ ,a o3ra,iBe,o# $5ork$

s4ro&ede,a od stra,e ,e&"adi,i? or3a,i5ai!a0 ,is$ se radi"a o%i#,i!a istra*i&a,!a o ra5"iBiti#

as4ekti#a 3e,der ra&,o4ra&,osti $ o%ra5o&a,!$0 ,aroBito ,e od stra,e ,ad"e*,i? i,stit$i!a) Ce,der

i,stit$io,a",i #e?a,i5#i s$0 $5 4odrk$ UNIHEF-a0 s4ro&e"i 3e,der a,a"i5$ ko"ski? $d*%e,ika

ko!i se koriste $ os,o&,o# o%ra5o&a,!$ $ +I>) Re5$"tati a,a"i5e s$ 4oka5a"i da o&i $d*%e,ii sadr*e

s4o",e stereoti4e o #$kari#a0 *e,a#a i ,!i?o&i# dr$t&e,i# $"o3a#a0 te s$ i5ra6e,e 4re4or$ke i

145 Sto!a,o&i'0 J) @1.) Ko#e,tar ko,&e,i!e o e"i#i,ai!i s&i? o%"ika diskri#i,ai!e *e,a HEDA) +e#$s0Sara!e&o0 str) .11-.17)



s#!er,ie 5a $k"!$Bi&a,!e 4ri,i4a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ %$d$'e $d*%e,ike) Posto!a,!e rod,i?

stereoti4a 4ris$t,o !e ,a s&i# ,i&oi#a o%ra5o&a,!a).9 Nad"e*,e i,stit$i!e ,is$ i5radi"e 4ro3ra#e

ko!i %i se %a&i"i 4o!a&a#a rod,o 5as,o&a,o3 ,asi"!a i diskri#i,ai!e $ o%ra5o&a,!$ ,a s&i# ,i&oi#a0

Bi#e se 4osto!a,!e o&o3 4ro%"e#a 5a#a3"!$!e i #ar3i,a"i5ira) Direkt,a 4os"!edia to3a !e

,e4osto!a,!e adek&at,e 4re&e,i!e i 5atite od o&i? o%"ika diskri#i,ai!e i ,asi"!a) Sektor 5ao%ra5o&a,!e $ Mi,istarst&$ i&i",i? 4os"o&a ,a ,i&o$ +I> !e 5ad$*e, 5a koordi,ai!$0 4ro&ed%$

#e6$,arod,i? o%a&e5a $ 4odr$B!$ o%ra5o&a,!a0 $sk"a6i&a,!e e,titetski? 4"a,o&a i ra5&o! strate3i!a $

4o3"ed$ ,a$ke i o%ra5o&a,!a).9; Ne 4osto!e &e"ike ra5"ike $ i5d&a!a,!i#a $ ra5"iBiti# di!e"o&i#a

5e#"!e @9 +DP-a 5a RS i +rBko Distrikt +I>0 a 2 5a F+I>0 a"i s"o*e,a ad#i,istrai!a i

(i,a,si!ski siste# 5a o%ra5o&a,!e do&odi do d$4"iira,!a troko&a i ,ee(ikas,osti: ;;0; %$d*eta 5a

o%ra5o&a,!e $ +I> troi se ,a 4"ate).9< O&a! 4ro%"e# !e 4ose%,o i5ra*e, kod ,eki? od siro#a,i!i?

ka,to,a $ F+I> 3d!e ,a troko&e 5a 4"ate od"a5i !o &e'i $dio i5d&a!a,!a 5a o%ra5o&a,!e) Vr"o

s"o*e,a ad#i,istrati&,a i $4ra&"!aBka str$kt$ra 4redsta&"!a i5a5o& $ s#is"$ $sk"a6i&a,!a

5ako,oda&st&a o o%ra5o&a,!$ $ +I>) Tako6er0 sta,dardi k&a"itete i 4rist$4 o%ra5o&a,!$ ko!i s$

,a&ede,i $ strate3i!i re(or#e o%ra5o&a,!a se ,e 4ri#!e,!$!$ siste#ski) E(ikas,o 4ro&o6e,!e

4osto!e'i? 4"a,o&a i 4ro4isa dodat,o !e o3ra,iBe,o 5%o3 ,edostatka 4o$5da,i? s"$*%e,i? statistika o

%ro!$ #ar3i,a"i5ira,e d!ee $ +I>) U 4os"!ed,!e &ri!e#e do"o !e do odre6e,i? 4o#aka $ i53rad,!i

"e3is"ati&e $ sektor$ o%ra5o&a,!a0 kao to !e Strateki 4"a, A3e,i!e 5a 4redko"sko0 os,o&,o i

sred,!e o%ra5o&a,!e 1.1-1.)

P!ed1o(s# od"o$ # o0!a)o%an$e u !ano& d$et#n$st%u3

Strate3i!a 5a 4redko"ski od3o! i o%ra5o&a,!e ,a ,i&o$ +I> $s&o!e,a !e 19)3odi,e) Jo !eda,

&a*a, korak ,a4ri!ed $ re(or#i 5ako,oda&st&a &e5a,o3 5a o%ra5o&a,!e $ ra,o# d!eti,!st&$ do3odio

se $ okto%r$ 1;) 3odi,e0 kada !e Par"a#e,tar,a sk$4ti,a +I> $s&o!i"a Ok&ir,i 5ako, o

4redko"sko# od3o!$ i o%ra5o&a,!$) O&a! 5ako, !e te#e"! 5a $sk"a6i&a,!e 5ako,oda&st&a o

146 Isa,o&i'0 N)@1;) Stereoti4i5ai!a) Medi!ae,tar0 Sara!e&o0 str) 91-9)

147 I,stit$i!e 5ad$*e,e 5a o%ra5o&a,!e $ F+I> o%$?&ata!$ . ka,to,a",i? #i,istarsta&a o%ra5o&a,!a0 dok Federa",o#i,istarst&o o%ra5o&a,!a i#a koordi,ira!$'$ $"o3$ ,a ,i&o$ F+I>) U RS i,stit$i!a 5ad$*e,a 5a o%ra5o&a,!e !eMi,istarst&o 4ros&!ete i k$"t$re) U +rBko Distrikt$ +I> ti!e"o ,ad"e*,o 5a o%ra5o&a,!e !e Sektor 5a o%ra5o&a,!eV"ade +rBko Distrikta +I>) Ko,(ere,i!a #i,istara o%ra5o&a,!a +I> o#o3$'a&a koordi,ai!$ rada s&i? .9#i,istarsta&a $ +I>) Fra3#e,tira,a ad#i,istrati&,a str$kt$ra se re("ekt$!e $ $ #e?a,i5#i#a (i,a,sira,!a) U +I>

4osto!i .7 %$d*eta 5a o%ra5o&a,!e @1 e,titetska0 . ka,to,a",i? i !eda, $ +rBko Distrikt$ +I> ko!i se (i,a,sira!$ i5 !a&,i? sredsta&a) Postotak +DP-a $troe,o3 ,a o%ra5o&a,!e $ +I> $ 1.. %io !e 90<< i !eda, !e od i,dikatoraide,ti(iira,i? 5a 4ra'e,!e 4osti5a,!a o%ra5o&,o3 MRH 5a +I>) Posti5a,!e ,erea",o &isoko 4osta&"!e,o3 4ostotka od;02 kao i"!,e &ri!ed,osti do 1.2) 3odi,e 4odra5$#i!e&a 5,aBa!,o 4o&e'a,!e i5d&a!a,!a 5a o%ra5o&a,!e i dodat,ota! 4ostotak ,i!e $ sk"ad$ s 4osta&"!e,i# i"!e&i#a e,titeta od 20 $ F+I> i 902 $ RS)148 S&!etska %a,ka0 I5&!eta! o o%ra5o&a,!$ 5a +I>0 1.1)



4redko"sko# o%ra5o&a,!$ $ +I>) To 5,aBi da .1 re"e&a,t,i? 5ako,a tre%a %iti re&idira,o i $s&o!e,o

$ sk"ad$ s Ok&ir,i# 5ako,o# @$ . ka,to,a0 Re4$%"ii Sr4sko! i +rBko Distrikt$ +I>)

Na!5,aBa!,i!a 4ro#!e,a $&ede,a o&i# 5ako,o# de(i,ira,a !e $ B"a,$ .) i od,osi se ,a o%a&e5,o

4redko"sko o%ra5o&a,!e $ 3odi,i 4ri!e os,o&,o3 o%ra5o&a,!a 5a 2-3odi,!$ d!e$) Po?a6a,!e

o%ra5o&,i? $sta,o&a $ ra,o# d!eti,!st&$ !e 4o&e'a,o sa 09 $ 1) 3odi,i ,a .70. $1../1.1) $ +I>0 to !e !o $&i!ek ,iska sto4a i 4redsta&"!a ,a!,i*$ sto4$ $ re3i!i) Sa#o 1 d!ee i5

,a!siro#a,i!e 4eti,e sta,o&,it&a !e 4o?a6a"o 4redko"ske o%ra5o&,e 4ro3ra#e) U ko"sko!

1.1/1.7) 3odi,i ,a teritori!$ +I> s$ 4osto!a"e 197 4redko"ske $sta,o&e ko!e !e 4o?a6a"o .<)<.;

d!ee) U od,os$ ,a 4ret?od,$ ko"sk$ 3odi,$ %ro! 4redko"ski? $sta,o&a !e 4o&e'a, 5a <080 %ro!

d!ee $ 4redko"ski# $sta,o&a#a 4o&e'a, !e 5a <0<0 a %ro! 5a4os"e,i? !e &e'i 5a 907).98

Ta%e"a %r) ) S4o",a str$kt$ra d!ee ko!a 4o?a6a!$ 4redko"ske i,stit$i!e $ +I> od 1<) do

1.7)3odi,e

P*#/&# #*()#+(,'D'+#'% D'(%

2008>2009 7763 84972009>2010 8083 87062010>2011 8066 89622011>2012 8211 90822012>2013 8958 9859

I5&or: +>AS G Statistika o%ra5o&a,!a @1.7

Ta%e"a %r);) S4o",a str$kt$ra 5a4os"e,i? $ 4redko"ski# $sta,o&a#a od 1<) do 1.1)3odi,e $+I>

2008> 2009> 2010> 2011>

2012>

2009 2010 2011 2012

2013V(&-%.(% -*#/&%$ &.(,#+($(

U-,# 1117 1196 1208 1238

1301

@, 1085 1172 1188 1216

1284

$(*% 32 24 20 22

17

I5&or: +>AS0 A,keta o rad,o! s,a5i od 1<) do 1.1)3odi,e

149 +>AS G Statistika o%ra5o&a,!a0 1.7



UNIHEF se 5a"a3ao 5a &e'i $4is $ 4redko"ske o%ra5o&,e i,stit$i!e te !e $ t$ s&r?$ 4re5e,tirao

#ode"e ,a!%o"!i? 4raksi i osi3$rao te?,iBk$ 4o#o' 5a ra5&o! sta,darda 5a o%ra5o&a,!e $ ra,o#

d!eti,!st&$ @EHE) Pre#a a,a"i5a#a ko!e s$ 4ro&e"i A3e,i!a 5a 4redko"sko0 os,o&,o i sred,!e

o%ra5o&a,!e +I> i UNIHEF0.2 3"a&,e 4re4reke 5a o%ra5o&a,!e $ ra,o# d!eti,!st&$ $ +I> $k"!$B$!$:

,edostatak !as,i? strate3i!a i ,edo&o"!,a 4ri4re#"!e,ost 5a 4ro&ed%$ Zako,a o 4redko"sko# od3o!$i o%ra5o&a,!$0 4ose%,o ,a "oka",o# ,i&o$ o3ra,iBe,a s&i!est do,osi"aa od"$ka i rodite"!a o

&a*,osti to3a ko"iko ra,o $Be,!e i 4otia,!e #a"e d!ee 4redsta&"!a ,a!%o"!$ #o3$'$ i,&estii!$ $

ra5&o! d!ee i dr$t&a o3ra,iBe,a sredst&a i (o,do&i i5d&o!e,i 5a $"a3a,!e $ ra,o $Be,!e se !o

$&i!ek 4os#atra kao dodat,o o4tere'e,!e 5a o3ra,iBe,e 4roraB$,e ,edostatak dost$4,i? $s"$3a

4redko"sko3 od3o!a !e ote*a,a ,e$!ed,aBe,i# eko,o#ski# ra5&o!e# $ ra5"iBiti# di!e"o&i#a +I> i

$ &e'i,i o4ti,a se o%ra5o&a,!e $ ra,o# d!eti,!st&$ ,a!Be'e (i,a,sira i5 o4ti,ski? %$d*eta0 to

do4ri,osi ,e!ed,ako# 4rist$4$ isti#a $ i!e"o! 5e#"!i0 !er s$ o4ti,e s #a,!i# eko,o#ski#

sredst&i#a $ #o3$',osti i5d&o!iti &r"o o3ra,iBe,a sredst&a 5a 4redko"sko o%ra5o&a,!e ,edostatak

sredsta&a 5a 4ri!e&o5 ,asta&,ika $ $da"!e,a 4odr$B!a ,edostatak 4rostora 5a 4redko"sko

o%ra5o&a,!e i o3ra,iBe, %ro! k&a"i(iira,i? i o%$Be,i? rad,ika @4r&e,st&e,o od3o!ite"!a $ &rti'i#a)

Kako %i se sto4e 4o?a6a,!a 4redko"ski? $sta,o&a 5,aBa!,o 4o&e'a"e0 ,ad"e*,e i,stit$i!e tre%a!$

raditi ,a $k"a,!a,!$ istak,$ti? 4re4reka)

Osno%no o0!a)o%an$e3

U +I> d!ea 4o"a5e $ os,o&,$ ko"$ sa 3odi,a i $ sred,!$ ko"$ sa .2 3odi,a) Posto!i < i"i 8ra5reda os,o&,e ko"e $ F+I> i 8 ra5reda $ RS i +D) Na 4oBetk$ ko"ske 1.1/1.7) 3odi,e ,a

teritori!i +I> $k$4,o 79)8;1 $Be,ika $4isa,o !e $ .)<<7 ko"e0 to 4redsta&"!a s#a,!e,!e $ od,os$

,a 4ret?od,$ 3odi,$ od ..)<2 $Be,ika i"i 70;) Na 4oBetk$ 1.1/1.7) ko"ske 3odi,e %i"o !e

19)9<9 ,asta&,ika $k"!$Be,i? $ o%ra5o&,i 4roes0 od Be3a s$ .;)<8 @80< *e,e) Od,os s4o"o&a $

os,o&,i# ko"a#a $ +I> %io !e 088 @088 $ F+I> i .0 $ RS-$0 to 4oka5$!e da ,e#a ra5"ike $

4o?a6a,!$ os,o&,e ko"e i5#e6$ d!e&o!Bia i d!eBaka).2. U4is $ os,o&,o o%ra5o&a,!e !e

5ado&o"!a&a!$'i 5a o4t$ 4o4$"ai!$ sa 8;0) U5 4o#o' UNIHEF-a0 $s4osta&"!e,e s$ %a5e

4odataka $4isa,i? os,o&,oko"aa $ 17 o4ti,e $ +I>)

Ta%e"a %r) <) S4o",a str$kt$ra $Be,ia i $Be,ika ko!i 4o?a6a!$ os,o&,o o%ra5o&a,!e od 1<) do

1.7)3odi,e $ +I>

150 U #a!$ 1.1)3odi,e UNIHEF !e 4ro&eo A,a"i5$ deter#i,a,ti ra,o3 od3o!a i o%ra5o&a,!a $ +I> kako %iide,ti(iirao ta !e to to o#o3$'$!e ($,kio,ira,!e i ta s$ to $ska 3r"a $ Betiri kate3ori!e: 4otia!,o okr$*e,!e0

4o,$da0 4otra*,!a i k&a"iteta151 +>AS - Statistika o%ra5o&a,!a 5a 1.7)



O&,#+,# #*()#+(,'U,% U,%%

2008>2009 175192 1847102009>2010 170897 1802212010>2011 163056 1723472011>2012 154061 162596

2012>2013 148585 156296

I5&or: +>AS - Statistika o%ra5o&a,!a 5a 1.7

Ta%e"a %r)8) S4o",a str$kt$ra 5a4os"e,i? $ os,o&,i# ko"a#a od 1<) do 1.1)3odi,e $ +I>

2008> 2009> 2010> 2011>

2012>

2009 2010 2011 2012

2013

N(&.(+,# #&#/' #&,#+,%B #/(U-,# 23783 24377 24536 24605

24227

Ž, 16431 16811 17131 17146

17050

M(*% 7352 7566 7405 7459

7177


S!edn$o1o(so o0!a)o%an$e3

Na 4oBetk$ ko"ske 1.1/1.7) 3odi,e ,a 4odr$B!$ +I> !e $4isa,o .).11 $Be,ika $ 7.7 ko"e0 to

!e 1)<7< $Be,ika i"i .0; &ie $ od,os$ ,a 4ret?od,$ 3odi,$) Na 4oBetk$ 1.1/1.7) ko"ske 3odi,e

$ o%ra5o&,i 4roes !e %i"o $k"!$Be,o .7)92 ,asta&,ika0 od Be3a s$ ;)97 i"i 2<0 *e,e).21 Sto4a

4o?a6a,!a sred,!e ko"e ,eto !e ,i*a $ od,os$ ,a os,o&,$ ko"$ @81) Ce,era",o0 to !e s"a%i!e

i#o&i,sko sta,!e do#a'i,st&a to !e #a,!i 4ostotak d!ee $ sred,!o! ko"i: ,a!#a,!i 4ostotak d!ee !e

$t&r6e, #e6$ o,i#a ko!i do"a5e i5 ,a!siro#a,i!i? sredi,a @<9) I,deks od,osa s4o"o&a $ sred,!i#

ko"a#a !e .01 @.0 $ F+I> i .0 $ RS-$) ak i kada #"adi #$kari i *e,e oda%er$

od3o&ara!$'e kari!ere Besto ,e#a!$ 4otre%,e =#eke &!eti,e @so(t ski""s 5a $s4!e?0 kao to s$

4red$5et,it&o i ko#$,ikai!ske &!eti,e) UNIHEF !e $ ra5do%"!$ 18-1.1) 4r$*ao 4odrk$

A3e,i!i 5a 4redko"sko0 os,o&,o i sred,!e o%ra5o&a,!e +I> $ de(i,ira,!$ . k"!$B,i? ko#4ete,i!a

152 +>AS - Statistika o%ra5o&a,!a 5a 1.7



ko!e s$ re"e&a,t,e 5a sred,!e o%ra5o&a,!e $ +I>0 a to !e re5$"tira"o i $k"!$Bi&a,!e# o%$ke 5a *i&ot,e

&!eti,e $ 4ro3ra# .; sred,!i? ko"a $ +I>) .27

Ta%e"a %r) .) S4o",a str$kt$ra $Be,ia i $Be,ika ko!i 4o?a6a!$ sred,!e o%ra5o&a,!e od 1<) do

1.7)3odi,e $ +I>

S*,' #*()#+(,'U,% U,%%

2008>2009 73387 747132009>2010 72842 740772010>2011 75076 766042011>2012 80539 827452012>2013 82242 84420


Ta%e"a %r)..) S4o",a str$kt$ra 5a4os"e,i? $ sred,!i# ko"a#a od 1<) do 1.1)3odi,e $ +I>

2008> 2009> 2010> 2011>

2012>

2009 2010 2011 2012

2013N(&.(+,%% % &.*,% &(*(,%% &*,'%$ #/($(

U-,# 11702 11657 12149 12773

13043

Ž, 6391 6559 6938 7360

7639

M(*% 5311 5098 5211 5413

5404I5&or: +>AS0 A,keta o rad,o! s,a5i od 1<) do 1.1)3odi,e

V#soo o0!a)o%an$e3

Sto4a $4isa $ &isokoko"ske $sta,o&e $ 1.) 3odi,i %i"a !e .80<) U ra5do%"!$ 1.-1.1) %ro!

st$de,ata $ &isokoko"ski# $sta,o&a#a 3oto&o se $d&ostr$Bio) Hi"! od 72 sto4e $4isa do 1.2)3odi,e !e ost&are, @7< $ 1..) 3odi,i)

Ta%e"a %r) .1) S4o",a str$kt$ra st$de,ata/ki,!a $ &isokoko"ski# $sta,o&a#a 4re#a ,aBi,$st$dira,!a od 1<) do 1.7)3odi,e $ +I>

153 Kro5 Pro3ra# k$"t$ra 5a ra5&o! . $Be,ika sred,!i? ko"a stek"i s$ &!eti,e i 4od$5et,iBko $Be,!e i 2 #"adi? 4o&rat,ika o%$k$ o &!eti,a#a i ko#4ete,i!e &e5a,e 5a tr*ite rada: 2 se 5a4os"i"o kao re5$"tat o&e aki!e



U-,# R#+,% &.,.% V(,*,% &.,.% @,&%

$%

@,&%

$%

@,&% $%

2008>2009 59028

46460

46376

35957

12652 10503

2009>2010 5881446323

4796237420

10852 8903

2010>2011 59886

47651

49737

38960

10149 8691

2011>2012 59411

47672

49417

38712

9994 8960

2012>2013 56325

46118

46157

36638

10168 9480


Ta%e"a %r) .7) Di4"o#ira,i st$de,ti od 1) do 1.1)3odi,e $ +I>

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

2010 2011 2012

# 4444 4319 6039 6848 8127 10003 12199 15013 16851

18177 17955 18279

U-,#Ž, 2419 2572 3536 4007 4747 5773 7168 8907

9988 11229 10911 11037 ;54=43< ;59=55< ;58=55< ;58=51< ;58=41< ;57=71< ;58=75< ;59=32<

;59=27< ;61=77< ;60=76< ;60=38< I5&or: +>AS - Statistika o%ra5o&a,!a 5a 1.1

Di!a3ra# %r)9) S4o",a str$kt$ra di4"o#ira,i? st$de,ata/ki,!a od 18) do 1.7)3odi,e $ +I>

Ž,MA(*%

11.229

10.911

11.097

9.087

10.117

6.864 6.948

7.044

7.268

6.159



2009 2010 2011 2012 2013


Ta%e"a %r) .9) S4o",a str$kt$ra #a3istara/ia ,a$ka0 s4ei!a"ista/ia i doktora/ia ,a$ka ,a&isokoko"ski# $sta,o&a#a od 18) do 1.7)3od) $ +I>

M(%&.*% ,(( %

&-%'(/%&.%D#.#*% ,((

@,&%

$%

@,&%

$%

2009 291

289

59

127

2010 440

434

56

101

2011 677

621

89

116

2012 1243

857

75

114

2013 1542

1088

88

122


Ta%e"a %r).2) S4o",a str$kt$ra 5a4os"e,i? $ &isokoko"ski# $sta,o&a#a od 1<) do 1.1)3odi,e $

+I>2008> 2009> 2010> 2011>

2012>

2009 2010 2011 2012

2013N(&.(+,%% % &(*(,%% +%&###/&%B &.(,#+(

U-,# 5193 8463 8643 9224

9144

Ž, 2091 3243 3440 3834

3828M(*% 3102 5220 5203 5390

5316




Pre#a 4odai#a A3e,i!e 5a statistik$ +I>0 ste4e, o%ra5o&a,!a s&e$k$4,o3 rad,o s4oso%,o3

sta,o&,it&a $ +I> !e ,i5ak $ $s4ored%i s EU sta,dardi#a) Podai 5a 1.1) 3odi,$ 4oka5$!$ da !e

910 @71 #$karaa i 2102 *e,a ,iskok&a"i(iko&a,i? @os,o&,o o%ra5o&a,!e i"i #a,!e0 9<0

@2<07 #$karaa i 7802 *e,a sred,!ek&a"i(iko&a,i? @sred,!a ko"a0 dok !e <0< @80;

#$karaa i < *e,a &isokok&a"i(iko&a,i? @(ak$"tet0 $,i&er5itetski ste4e,0 #aster/#a3isteri! i"idoktorat).29 O%ra5o&a,!e *e,a 3e,era",o $ +I> !e0 $ 4ore6e,!$ s EU sta,dardi#a0 i5$5et,o ,isko)

O&o s$0 i5 rod,e 4ers4ekti&e0 a"ar#a,t,i 4oka5ate"!i) Cr$4a#a sa "oi# o%ra5o&a,!e# ,edosta!$

,eke od os,o&,i? &!eti,a0 str$B,i? s4oso%,osti i os,o&a 5a !e"o*i&ot,o $Be,!e) Iako s$ e&ide,t,a

5,aBa!,a 4osti3,$'a $ &isoko# o%ra5o&a,!$0 Bi,i se da !e +I> !o $&i!ek da"eko od 4osti5a,!a EU

sta,darda i 4o#ai ko!i s$ ,a4ra&"!e,i 4os"!ed,!i? 3odi,a tek se tre%a!$ odra5iti ,a 4odr$B!$ rada i

5a4o"!a&a,!a0 4ose%,o #e6$ #"adi#a0 ko!i s$ s&e %o"!e o%ra5o&a,i $ $s4ored%i s 4ret?od,i#

3e,erai!a#a)

Pis#e,ost odras"i? !e &a*a, i,dikator MRH &e5a, 5a o%ra5o&a,!e - i 5a #$kare i *e,e) Pre#a

A,keti ko!$ !e 4ro&eo UNESHO i5&re,a !e 4ro!e,a sto4e 4is#e,osti 5a #$kare i *e,e $ do%i od

.2-19.22 3odi,e i ta! 4odatak 4oka5$!e da s$ &e'i,a *e,a @8807 i #$karaa @8808 $ do%i od .2-

19 3odi,e $ +I> 4is#e,i) Od *e,a ko!e s$ i5!a&i"e da i# !e ,a!&ii ,i&o o%ra5o&a,!a os,o&,a ko"a0

<< !e %i"o $ #o3$',osti $s4!e,o 4roBitati i5!a&$ ko!a i# !e 4oka5a,a0 dok !e #e6$ #$kari#a

ta! 4ostotak %io &e'i0 8<) Me6$ti#0 &isok !e 4ostotak ,e4is#e,i? *e,a $ r$ra",i# 4odr$B!i#a)

Kako 4oka5$!$ 4os"!ed,!e st$di!e i a,a"i5e ko!e !e 4ro&eo UN .20 o%ra5o&a,!e #o*e 4os"$*iti kao

odskoB,a daska 5a di!a"o3 i 4o#ire,!e $ +I>) D$3oroB,a sta%i",ost i 4ros4eritet +I> o&isit 'e oot&ore,osti #"adi? "!$di i ,!i?o&o! s4oso%,osti da 4re&"ada!$ ra5"ike i 4ro,a6$ 5a!ed,iBki !e5ik o

4ita,!i#a ko!a 'e $t!eati ,a s&e 3ra6a,e i 5a!ed,ie $ +I>)

Do%ro o%ra5o&a,!e !e 4red$s"o& do%ro# *i&ot$ is4$,!e,o# 4ri"ika#a i sto3a !e 4osti5a,!e o&o3 i"!a

&a*,o !er !e o,o odskoB,a daska 5a &e'i,$ osta"i? MRH) Va*,o !e da +I> ko,ti,$ira,o #!eri s&o!

,a4redak $ od,os$ ,a sta,darde EU !er 'e 4roiri&a,!e !a5a $ s#is"$ o4te3 o%ra5o&a,!a0 &!eti,a i

o%ra5o&a,!a rad,e s,a3e $t!eati ,a d$3oroB,i ,a4redak $ 5e#"!i0 s o%5iro# da to $ &e"iko! #!eri

o&isi o do%ri# re5$"tati#a ost&are,i# $ sektor$ o%ra5o&a,!a)

Dr*a&a tre%a:

154 +>AS0 A,keta o rad,o! s,a5i od 1<) do 1.1)3odi,e155 Pis#e,ost se 4ro!e,!$!e $ sk"ad$ sa s4oso%,o'$ is4ita,ika da 4roBita !ed,osta&,$ kratk$ reBe,i$ i"i ,a os,o&$

4o?a6a,!a ko"e156 MDCF 4ro3ra# JaBa,!e #e6$k$"t$ra",o3 ra5$#i!e&a,!a $ +I> 4ro&e"i s$ UNESKO0 UNDP i UNIHEF)S4ro&ede,e s$ d&i!e a,kete o 5,a,!$0 sta&o&i#a i isk$st&i#a i to $ 1.) i 1.7)3odi,i) Istra*i&a,!e !e 4oka5a"o dase $ deset i"!,i? o4ti,a sta& o #e6$k$"t$ra",o# di!a"o3$ i 4o#ire,!$ 4ro#i!e,io ,a%o"!e)



• Sti#$"isati0 4$te# 4ose%,i? #!era 4o5iti&,e aki!e 5a #a,!e 5ast$4"!e, s4o"0 4re&a5i"a*e,!e

rod,i? stereoti4a 4ri"iko# i5%ora 5a,i#a,!a i $4isa $ ko"e i ,a (ak$"tete0 o%e5%!editi

4ose%,e sti4e,di!e 5a #a,!e 5ast$4"!e, s4o" $ ko"a#a i ,a (ak$"teti#a0 4odstiati i ,a dr$3e

,aBi,e $k"!$Bi&a,!e *e,a $ ko"o&a,!e0 o%e5%!editi adek&at,$ 4o#o' 5a i5%or 4ro(esio,a",e

ori!e,tai!e) O&i# #!era#a 4o&e'at 'e se %ro! d!e&o!aka ,a ko"o&a,!$ i 4odsta'i 'e se da ,e,a4$ta!$ ko"o&a,!e 4o%o"!at 'e se #o3$',osti da"!e3 ,a4redo&a,!a $ *i&ot$ $ko"iko se

i5%or 5a,i#a,!a &ri $5 4ro(esio,a",$ 4ro!e,$ "iB,i? s4oso%,osti0 kao i 4ers4ekti&e

4o!edi,i? 4ro(esi!a s#a,!it 'e se !a5 i 4od!e"a ,a =#$ka= i =*e,ska= 5a,i#a,!a i s$5%iti

stereoti4i &e5a,i 5a =#$ke= i =*e,ske= 4os"o&e)

• Ra5&i!ati 4odstia!,e #!ere radi 4o&e'a,!a $Be'a *e,a $ kori'e,!$ IKT: 4o#o'i *e,a#a da

s?&ate 5,aBa! i ,eo4?od,ost 4os!edo&a,!a 5,a,!a i &!eti,a 5a kori'e,!e IKT0 kao i da se

os"o%ode stra?a od ,o&i? te?,o"o3i!a 4odsta'i ot&ara,!e i,ter,et 4$,kto&a "ake dost$4,i?

*e,a#a or3a,i5o&ati se#i,are i radio,ie i5 IKT 5a $Bite"!ie i ,asta&,ie $ os,o&,i# i

sred,!i# ko"a#a0 ko!e 'e #o'i da 4re,ose 5,a,!e i &!eti,e IKT ,a d!e&o!Bie i dr$3e *e,e

i5 "oka",i? sredi,a)

• Ra5&iti siste# !e"o*i&ot,o3 o%ra5o&a,!a) Nak,ad,o o%ra5o&a,!e i $Be,!e toko# i!e"o3

*i&ota0 ko!e tre%a da 4osta,$ dio ,or#a",i? o%ra5o&,i? 4roesa0 $Bi,iti 4rist$4aB,i# 5a

*e,e0 i o?ra%riti i? da $Best&$!$ $ ,!i#a) Pri"iko# or3a,i5o&a,!a #re*a kori'e,!a

e"ektro,ski? i,(oteka i %i%"ioteka0 kao i dr$3i? 4ro3ra#a0 $5eti $ o%5ir ,!i?o&$ dost$4,ost 5a

*e,e0 kako 4rostor,o0 tako i &re#e,ski) Podrka 4ro3ra#i#a !e"o*i&ot,o3 o%ra5o&a,!a 5a

4rioritet,e i"!,e 3r$4e kao to s$: odras"i %e5 5a&re,e os,o&,e i"i sred,!e ko"e0 odras"i sa

5a&re,o# sred,!o# ko"o# ko!a ,e od3o&ara 4otre%a#a tr*ita rada0 oso%e sa 4ose%,i#

4otre%a#a0 Ro#i0 4o&rat,ii0 stari!e oso%e kao i oso%e ko!e *e"e ,a4redo&ati $ rad$ i

5a,i#a,!$0 te $sa&ra&ati 4od$5et,iBke s4oso%,osti)

• Pro#o&irati ,a$B,ie i $k"!$Bi&a,!e rod,e 4ers4ekti&e $ ,a$k$: 4odsta'i *e,e da se %a&e

,a$ko# i ,a$B,i# rado# 4o#o'i i# da se o4red!e"e 5a ,a$B,$ i $,i&er5itetsk$ kari!er$0

$&o6e,!e# #!era 4o5iti&,e aki!e 5a ,a!%o"!e st$de,tki,!e kako %i ,asta&i"e sa 4os"i!edi4"o#ski# st$di!a#a0 ,a$B,i# i istra*i&aBki# rado# o?ra%riti $Be'e *e,a ,a

,a$B,i# sk$4o&i#a0 o#o3$'iti i# 4o3od,osti 5a st$di!ske %ora&ke i $sa&ra&a,!a

4re4or$Biti k&ote 5a #a,!e 5ast$4"!e, s4o" $ rad$ str$B,i? i ,a$B,i? dr$ta&a0 kao i

or3a,i5aio,i? i redaki!ski? od%ora 4ro#o&isati 4ro$Ba&a,!e 4ita,!a roda i 4o"o*a!a *e,a



kro5 4ose%,e ,a$B,e 4ro3ra#e0 4odstiati $k"!$Bi&a,!e sa5,a,!a o rod,i# od,osi#a $

ra5"iBite ,a$B,e disi4"i,e $k"!$B$!$'i s&e ko!i se %a&e 4ita,!i#a roda i !ed,aki? #o3$',osti)

• JaBati ka4aitete o%ra5o&,o3 siste#a $k"!$Bi&a,!e# s4o",e 4ers4ekti&e $ o%ra5o&a,!e) Da %i

se s4ro&e"e re(or#e $ o%ra5o&,o# siste#$ ko!e %i do&e"e do 4ro#!e,e od tradiio,a"istiBko-

4atri!ar?a",o3 #ode"a ka #oder,o# 4oi#a,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i s4o",i? $"o3a0 4otre%,o !e o!aBati ka4aitete $ sa#o# siste#$) Pro#!e,o# ,asta&,i? 4ro3ra#a i sadr*a!a0

o%$ko# ,asta&,o3 kadra ,a s&i# ,i&oi#a0 o%e5%!edit 'e se 4odrka 5a ,o&$ ko,e4i!$

$k"!$Bi&a,!a #a,!e 5ast$4"!e,o3 s4o"a $ &o6e,!e 4o"itike o%ra5o&a,!a) I5raditi 4ro3ra#e

ko,ti,$ira,e o%$ke ,asta&,o3 oso%"!a 5a $&o6e,!e s4o",e 4ers4ekti&e $ o%ra5o&a,!e)

O%e5%!editi se#i,are o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 5a ,asta&,o oso%"!e $ os,o&,i# i sred,!i#

ko"a#a0 kako %i i5%!e3"i tradiio,a",e stereoti4e i i#a"i 5,a,!a da 4re,es$ ,o&i ko,e4t

s&o!i# 6ai#a Ra5&i!ati s&i!est o &a*,osti ,eseksistiBko3 4redko"sko3 i ko"sko3

o%ra5o&a,!a i ,estereoti4,o3 4rist$4a rod,i# $"o3a#a Pro#o&isati #ode" ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a kao !eda, od k"!$B,i? 4red$s"o&a 5a ost&ari&a,!e "!$dski? 4ra&a i ra5&o!

de#okrati!e)

• Ra5&i!ati rod,o se,5iti&,e0 a,tidiskri#i,ator,e i sek$"ar,e 4ro3ra#ske sadr*a!e i rod,o

os!et"!i& !e5ik ,a s&i# ,i&oi#a o%ra5o&a,!a0 $k"!$B$!$'i i st$di!e roda) S4ro&esti rod,$

a,a"i5$ ko"ski? 4red#eta i ko"sko3 3radi&a0 kako %i se i5%!e3"i rod,i stereoti4i i a,a?ro,i

4rist$4i0 o%o3atiti ko"ski 4ro3ra# sadr*a!i#a ko!i se od,ose ,a *e,ski do4ri,os i&i"i5ai!i0

,aroBito kro5 ?istori!$ i k$"t$r$ 4ro#o&isati ko,e4t s4o",e ra&,o4ra&,osti i 5,aBa! *e,ski?

"!$dski? 4ra&a kro5 4red#et Cra6a,sko3 &as4ita,!a $&esti $4otre%$ rod,o os!et"!i&o3 !e5ika

$ ko"ske 4ro3ra#e0 4okre,$ti 4ita,!e sta,dardi5ai!e !e5ika $ i,stit$i!a#a0 4ro3ra# 5a

redo&,e st$di!e s4o"a ,a 5ai,tereso&a,i# (ak$"teti#a i 4o#o'i $k"!$Bi&a,!e st$di!a roda $

siste# &isoko3 ko"st&a)

• Po&e'ati %ro! *e,a ,a #!esti#a od"$Bi&a,!a $ o%ra5o&,o# siste#$ i ,a $4ra&"!aBki#

($,ki!a#a $ i,stit$i!a#a o%ra5o&a,!a) Podsta'i &e'e $Be'e *e,a i ,!i?o& i5%or $ ra5"iBita

ti!e"a ko!a do,ose od"$ke $ siste#$ o%ra5o&a,!a0 4ose%,o $ &isokoko"ski# isred,!oko"ski# $sta,o&a#a 4re4or$Biti #e?a,i5a# 5a o%e5%!e6i&a,!e adek&at,e

5ast$4"!e,osti $ ,a$B,o-,asta&,i# &i!e'i#a0 ,a i,stit$ti#a0 kao i $ Naio,a",o#

4ros&!et,o# sa&!et$ i Naio,a",o# sa&!et$ 5a &isoko o%ra5o&a,!e)

• Uk"a,!ati ,e!ed,akosti s4o"o&a $ o%ra5o&a,!$ &iestr$ko diskri#i,isa,i? 3r$4a) Ne!ed,akost

$ o%ra5o&a,!$ 4ose%,o 4o3a6a &iestr$ko diskri#i,isa,e 3r$4e0 $ ok&ir$ ko!i? s$ d!e&o!Bie



$3ro*e,i!e od d!eBaka) Ta ra5"ika $ o%ra5o&a,!$ i ,edostatak adek&at,o3 ko"o&a,!a kas,i!e

o,e#o3$'a&a !ed,ake a,se $ 5a4o"!a&a,!$0 i st&ara i 4rod$%"!$!e soi!a",e ra5"ike kako $

od,os$ ,a osta"o sta,o&,it&o0 tako i $ ok&ir$ 4o#e,$ti? 3r$4a0 te 5,at,o 4o&e'a&a ra5"ike

5a siro#at&o *e,a #e6$ ,!i#a) Nedostatak o%ra5o&a,!a kod o&i? *e,a do&odi i do

,e4o5,a&a,!a ,!i?o&i? os,o&,i? "!$dski? 4ra&a0 4a tako i ,e#o3$',osti da i? ost&ar$!$0 ido&odi i? $ &iestr$ko ,era&,o4ra&a, 4o"o*a! $ dr$t&$)

• S4ro&oditi istra*i&a,!a 4re#a s4o"$ o $5roi#a 4ri!e&re#e,o3 ,a4$ta,!a ko"o&a,!a)

Neo4?od,o !e s4ro&esti siste#atsko i ,a$B,o istra*i&a,!e o o&o# 4ro%"e#$0 !er ,e 4osto!e

4o$5da,i 4odai o osi4a,!$ d!ee i5 ko"a0 a ta! (e,o#e, i#a %ro!,e ,e3ati&,e 4os"!edie)

Tak&o istra*i&a,!e %i da"o taBa, $&id ko!a d!ea i5 ko!i? kate3ori!a s$ $3ro*e,a0 te %i se

#o3"e 4red$5eti #!ere da se 4re&e,ti&,o d!e"$!e ,a s#a,!e,!e o&e 4o!a&e0 to !e 5,aBa!,o 5a

o%ra5o&,i ,i&o i #o3$',ost 5a4o"!a&a,!a *e,ske d!ee) Pri"iko# 4rik$4"!a,!a 4odataka

ra5&rsta,i? 4o s4o"$ $ &e5i sa o%ra5o&a,!e#0 4ose%,$ 4a*,!$ o%ratiti ,a #o3$'e ra5"ike $

od,os$ ,a $r%a,e i r$ra",e sredi,e i et,iBk$ 4ri4ad,ost)

• Pred$5i#ati #!ere 4o5iti&,e aki!e 5a 4re&a5i"a*e,!e ,e!ed,akosti $ 4rist$4$ o%ra5o&a,!a i

4ri#!e,i 4ose%,i? 4ro3ra#a do4$,sko3 o%ra5o&a,!a: o%e5%!editi dodat,e 4ro3ra#e

sti4e,dira,!a i 4o#o'i 5a d!e&o!Bie i5 &iestr$ko diskri#i,isa,i? 3r$4a0 %es4"at,e

$d*%e,ike i dr$3a $Bi"a or3a,i5o&ati 4o 4otre%i do4$,sk$ ,asta&$ kao 4o#o' 4ri

sa&"a6i&a,!$ 3radi&a or3a,i5o&ati k$rse&e 5a o%ra5o&a,!e odras"i? *e,a kako %i ,adok,adi"e

4ro4$ste $ ko"o&a,!$ i stek"e k&a"i(ikai!e 4otre%,e 5a 5a4o"!a&a,!e 4"a,irati 4odstia!,e

#!ere 4ri"iko# $4isa $ sred,!e ko"e i ,a (ak$"tete 5a d!e&o!ke i5 &iestr$ko diskri#i,isa,i?

3r$4a)

1(. %onoms%a !artici!acija ;rad= "a!ošljavanje= !ristu! resursima?

O&a! k&a,titati&,i i,dikator 4rati $,a4re6e,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i os,a*i&a,!e *e,a i #!eri$Be'e #$karaa i *e,a $ o%"asti rada0 5a4o"!a&a,!a i 4rist$4a res$rsi#a) Jed,ake #o3$',osti ,a

tr*it$ rada i $ eko,o#sko# *i&ot$0 eko,o#ska ,e5a&is,ost i #o3$',ost do,oe,!a od"$ka $,$tar

eko,o#ski? str$kt$ra od &ita",o3 s$ 5,aBa!a 5a ost&are,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Kada 3o&ori#o

o eko,o#ski#0 soi!a",i# i k$"t$r,i# 4ra&i#a $ +I> ,eo4?od,o !e re'i da !e +I> 5e#"!a ko!a se

&e' d$*e &ri!e#e ,a"a5i $ (a5i =tra,5ii!e= Bak do te #!ere da %i se to sta,!e #o3"o ,a5&ati i



=4er#a,e,t,o# tra,5ii!o#=0 od,os,o da se ,a"a5i $ =trostr$ko! tra,5ii!i=) Od kra!a .8<-ti? i

4oBetka .88-ti? +I> !e $"a $ =tra,5i!$= i5 !ed,o3 dr$t&e,o3 siste#a $ dr$3i0 kao i $ eko,o#sk$

=tra,5ii!$= i5 4"a,ske soi!a"istiBke $ tr*i,$ eko,o#i!$) Jo !ed,a =tra,5ii!a= ,ast$4a ,ako,

Bet&oro3odi,!e3 rata @.881-.882 ko!i !e $s"!ed s&o3 i5,i#,o destr$kti&,o3 karaktera o%i"!e*e,

#aso&,i# 4ro#!e,a#a $ dr$t&e,o! i eko,o#sko! ar?itekt$ri 5e#"!e) U +I> tra,5ii!$ o%i"!e*a&a!$ekstre#,o teka eko,o#ska sit$ai!a0 5,aBa!,a 4ris$t,ost si&e eko,o#i!e0 siro#at&o i #aso&,a

,e5a4os"e,ost0 s4or 4roes 4ri&ati5ai!e i !ako ras4rostra,!e,a kor$4i!a i or3a,i5ira,i kri#i,a"0 ko!i

s$ !o i5ra*e,i!i 5%o3 ,edo&o"!,o ra5&i!e,i? i,stit$i!a i ,edostataka &"ada&i,e 4ra&a) I,aBe $

4o3"ed$ osi3$ra&a,!a eko,o#ski?0 soi!a",i? i k$"t$r,i? 4ra&a =tra,5ii!a= ,e %i tre%a"a %iti i53o&or

s o%5iro# da !e ,ako, rata $ +I> $"o*e,o 4reko .9 #i"i!ardi a#eriBki? do"ara radi de#okrati5ai!e i

o%,o&e 5e#"!e 4$te# ra5,i? #e6$,arod,i? do,ai!a) Po5ii!a *e,a !e 5a%ri,!a&a!$'a !er $s"!ed s&i?

tra,5ii!a0 #e6$ ko!i#a !e i eko,o#ska tra,s(or#ai!a ko!a $k"!$B$!e tra,5ii!$ ,a tr*i,$

eko,o#i!$0 4o5ii!a *e,a $ %osa,sko?ere3o&aBko# dr$t&$ se !o &ie 4o3ora&a i sa#o &odi ka

da"!,!i# diskri#i,ai!a#a ,ad *e,aa $ s&i# s(era#a dr$t&a0 a ,aroBito o,i# ko!e $tiB$ ,a

eko,o#ska0 soi!a",a i k$"t$r,a 4ra&a *e,a) ak !e i Ko#itet o eko,o#ski#0 soi!a",i# i k$"t$r,i#

4ra&i#a0 $ s&o!i# Zak"!$B,i# ,a4o#e,a#a i5dati# ,ako, ra5#atra,!a i5&!eta!a ko!i #$ !e

dosta&i"a +I> $ sk"ad$ sa B"a,o&i#a . i .; Me6$,arod,o3 4akta o ESK 4ra&i#a ,a4o#e,$o da !e

i,stit$io,a",i ok&ir $ +I> !eda, od (aktora i 4oteko'a ko!i o#eta!$ i#4"e#e,tai!$ Pakta0

od,os,o da $sta&,i ok&ir 5a +I> ko!i !e ,a#et,$o De!to,ski #iro&,i s4ora5$#0 ko!i di!e"i dr*a&$

B"a,i$ ,a d&a e,titeta @dee,tra"i5ira,$ F+I> ko!$ Bi,i . ka,to,a i e,tra"i5ira,$ Re4$%"ik$Sr4sk$0 te !eda, distrikt @+rBko Distrikt +I>0 da!e o3ra,iBe,$ od3o&or,ost i o&"asti V"adi ,a

dr*a&,o# ,i&o$0 4ose%,o $ 4odr$B!$ eko,o#ski?0 soi!a",i? i k$"t$r,i? 4ra&a0 te st&ara s"o*e,$

ad#i,istrati&,$ str$kt$r$0 ko!a Besto re5$"tira ,e4osto!a,!e# $sk"a6e,osti i i#4"e#e,tai!e 5ako,a i

4o"itika ko!i se od,ose ,a !ed,ako $*i&a,!e eko,o#ski?0 soi!a",i? i k$"t$r,i? 4ra&a 5a sta,o&,ike

+I>) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ o&o! o%"asti0 kao 4ose%,o 4o3"a&"!e G Rad0 5a4o"!a&a,!e i 4rist$4

res$rsi#a - re3$"ira!$ B"a,o&i ;-. Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>) U odred%a#a

,a&ede,i? B"a,o&a $3ra6e,i s$ os,o&,i sta,dardi i 4ri,i4i i5 HEDA ko,&e,i!e i Peki,ke

4"at(or#e 5a aki!$0 kao i sta,dardi Me6$,arod,e or3a,i5ai!e rada) Ce,der akio,i 4"a, 5a +I>

sadr*i tri 4o3"a&"!a re"e&a,t,a 5a o&$ o%"ast: 7) Makroeko,o#ske i ra5&o!,e strate3i!e0 )

Za4o"!a&a,!e0 4ri?odi0 %e,e(ii!e0 ,e4"ade,i rad i tr*ite rada i .7) Usk"a6i&a,!e 4ro(esio,a",o3 i

4orodiB,o3 *i&ota).2; Pre4or$ko# %r) 79 i5 Zak"!$B,i? ko#e,tara 5a +I>0 HEDA Ko#itet

157 +osa,sko?ere3o&aBki Ce,der Akio,i P"a,) A3e,i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a +I>) Prist$4"!e,o.;).)1.1)[?tt4:)ars%i?)3o&)%a/i,de)as4PID^18]



(e,o#e,0 %e5 ikak&e e&ide,i!e i 5atite to3 rada) Nai#e0 *e,e &r"o Besto o%a&"!a!$ rad kod k$'e $

do#a'i,st&$0 ko!i se ,e 4"a'a0 a o%a&"!a,!e to3 dr$t&e,o-koris,o3 rada i# o,e#o3$'a&a rad ,a

dr$3i# 4os"o&i#a0 ko!i se 4"a'a!$) Ko,aB,o0 4ri#!eta, !e ,edostatak ed$kai!e $ o%"asti

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 4ose%,o *e,a $ r$ra",i# o%"asti#a) Na os,o&$ i5"o*e,o3 sa si3$r,o'$ se

#o*e ko,stato&ati da $ +I> 4osto!i &eo#a !aka &e5a i5#e6$ dr$t&e,e $"o3e *e,e0 ,!e,o3o%ra5o&a,!a0 5a,i#a,!a i 4o"o*a!a ,a tr*it$ rada)

"a,o&i#a .10 .70 .9) i .2) Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> de(i,isa,i s$ sta,dardi 5a

odre6i&a,!e o%"ika diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a $ rad$ i rad,i# od,osi#a) Pre#a &a*e'i#

5ako,i#a i5 o%"asti rada0 $ +I> 5a%ra,!e,a !e s&aka &rsta diskri#i,ai!e 4o os,o&$ 4ra&a ,a rad i

5a4o"!a&a,!e)

Pre#a 4odai#a A3e,i!e 5a statistik$ +I> $ 1.7)3odi,i0 sto4a ,e5a4os"e,osti $ +I> i5,osi 1709

@1.09 5a #$kare i 10< 5a *e,e0 dok !e $ isto# 4eriod$ 1.1) 3odi,e i5,osi"a 180 @10;

5a #$kare i 7108 5a *e,e) Sto4a ,e5a4os"e,osti !e ,a!&ia #e6$ #"adi# oso%a#a starosti od .2

do 19 3odi,e0 i i5,osi 9;02 @990< 5a #$kare i 2107 5a *e,e) Sto4e akti&,osti i 5a4os"e,osti

4re#a 4odai#a A,kete o rad,o! s,a5i @ARS 1.7) s$ i5,osi"e 9708 i 7700 dok s$ $ 1.1)

3odi,i %i"e 9708 i 7.01 sto4e s$ %i"e 5,aBa!,o &ie 5a #$kare ,e3o 5a *e,e) Sto4e akti&,osti i

5a4os"e,osti s$ %i"e ,a!&ie $ staros,o! 3r$4i od 12 do 98 3odi,a @<0 i 2709) Str$kt$ra

5a4os"e,i? oso%a 4re#a stat$s$ $ 5a4os"e,!$ 4oka5$!e da oso%e $ 4"a'e,o! 5a4os"e,osti

@5a4os"e,ii i#a!$ ,a!&e'e $Be'e @;1020 od to3a 720 *e,e) UBe'e sa#o5a4os"e,i? oso%a !e

%i"o 110. @od to3a 1;09 *e,e0 a ,e4"a'e,i? 4o#a*$'i? B"a,o&a !e %i"o 209 @od to3a <08*e,e) U,$tar rad,o s4oso%,e 4o4$"ai!e0 2.0; Bi,e *e,e0 od $k$4,o 5a4os"e,i? oso%a 720 Bi,e

*e,e0 od,os,o od $k$4,o3 %ro!a ,e$4os"e,i? 910 Bi,e *e,e) I5 ,a&ede,o3 !e0 i5#e6$ osta"o30

&id"!i&o da *e,e $ do%i i5#e6$ .-9 3odi,e Bi,e sa#o 72 akti&,e rad,e s,a3e $ +I>0 to Bi,i

,a!#a,!i ,i&o 5ast$4"!e,osti *e,a ,a tr*it$ rada $ J$3oistoB,o! E&ro4i) Toko# 1.) 3odi,e0

i5&re,a !e 4ro#oi!a 4$%"ikai!e =Ce,der !a5 $ %osa,sko?ere3o&aBki# 4ri?odi#a=0 ko!a

4redsta&"!a 4r&o istra*i&a,!e $ ra5"ika#a 4"ata *e,a i #$karaa $ +I>) Ce,der !a5 $ 4ri?odi#a !e

ra5"ika i5#e6$ 4ros!eB,o3 #!eseB,o3 4ri?oda $4os"e,ika i $4os"e,ia @5a4os"e,i? #$karaa i

*e,a0 ko!i se iska5$!e kao 4roe,at #!eseB,i? 4ri?oda $4os"e,ika @#$karaa) A,a"i5a 3e,der !a5a

$ 4ri?odi#a $ +I> !e 4ri4re#"!e,a ,a os,o&$ a,a"i5a re5$"tata A,kete o rad,o! s,a5i @ARS 1.)0

A,kete =i&!eti $ +I> 1.)-1.)= i dost$4,i? 4odataka i5 StatistiBko3 siste#a +I>) A,a"i5a

,a4ra&"!e,a ,a dost$4,i# 4odai#a o ,eto 4"ata#a 4oka5$!e da ,a s&ak$ 5a4os"e,$ *e,$ do"a5e

skoro d&a 5a4os"e,a #$kara) Za o&ak&$ sit$ai!$ od3o&or,o !e &ie Bi,i"aa0 od ko!i? s$ ,a!Be'i

,a4$ta,!e 4os"a 5%o3 %ri3e o d!ei0 &e'a 4otra*,!a 5a #"a6o# rad,o# s,a3o#0 ra,i!a do%



4e,5io,isa,!a *e,a itd) A,a"i5a 3e,der !a5a 4o 4"at,i# ra5redi#a !e 4oka5a"a da s$ ,a tr*it$ rada $

+I> 4ris$t,i!i #$kari0 to !est0 da !e tr*ite rada ori!e,tira,o ka #$kari#a) UN a3e,i!e s$

4r$*a"e 4odrk$ 3e,der i,stit$io,a",i# #e?a,i5#i#a $ a,a"i5a#a o sta,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a

$ o%"asti rada0 5a4o"!a&a,!a i 4rist$4a eko,o#ski# res$rsi#a) A3e,i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $

ok&ir$ 4ro!ekta i#4"e#e,tai!e Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 rea"i5ira,o3 $5 4odrk$ UNDP-a0s4ro&e"a !e a,a"i5$ i i5radi"a 4re4or$ke 5a $sk"a6i&a,!e 5ako,ski? 4ro4isa i 4o"itika d!e"o&a,!a $

o%"asti rada i 5a4o"!a&a,!a sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a)

Pre#a #e6$,arod,i# sta,dardi#a0 *e,e s$ #ora"e ,a'i &"astito #!esto $,$tar si,dika",i? str$kt$ra)

esto s$ te str$kt$re kr$te0 4ri"iB,o %irokrati5ira,e0 $ ,!i#a do#i,ira!$ #$kari) Pro&ode'i

stat$tar,e re(or#e s&o!e str$kt$re0 si,dikati ,asto!e $Bi,iti os!et"!i&i# 4o rod,i# 4ita,!i#a i kako %i

%i"e 4ri!ate"!ski ori!e,tisa,e 4re#a *e,a#a) Sa&e5i si,dikata $ +I> @SSS+I> i SSSRS os,i&a!$

Seki!$ @da,as For$# *e,a i Akti& *e,a i ti#e (or#a",o 5ado&o"!a&a!$ #e6$,arod,e sta,darde)

Pre#a statistiBki# 4odai#a0 SSS+I> i#a ..) B"a,o&a0 od to3a 1<) Bi,e *e,e) Na

4os"!ed,!e# ko,3res$ SSS+i> od 1. de"e3ata 91 s$ %i"e *e,e @s&aka 3ra,a de"e3ira"a !e isti %ro!

de"e3ata) Preds!ed,it&o Bi,i 8 B"a,o&a0 ; #$karaa i 1 *e,e) C"a&,i od%or Bi,e 77 #$kara0 9

*e,e i 4redsta&,ia For$#a *e,a SSS+I>0 ko!a ,e#a 4ra&o 3"asa) Ko,tro",i od%or Bi,i 2 #$karaa

i 7 *e,e) Stat$s,$ ko#isi!$ Bi,i 2 #$karaa i . *e,a) e,e s$ s"a%o i"i ,edo&o"!,o 4redsta&"!e,e $

ti!e"i#a od"$Bi&a,!a0 te s$ $ &r?$ si,dikata ,e&id"!i&e iako Bi,e oko 92 $k$4,o3 si,dika",o3

B"a,st&a) Lie si,dikata !e "ie sredo&!eB,o3 #$kara) Posta&"!a se 4ita,!e ko"iko d$3o 'e *e,e

4"a'ati si,dika",$ B"a,ari,$ sa&e5i#a0 ko!i ,e 4re4o5,a!$ ,!i?o&e i,terese) U Si,dikat$ se ,e &odistatistika 4re#a s4o"$) I5 $k$4,e akti&,osti Sa&e5a ,e #o*e se $oBiti 4odstia,!e *e,a ,a si,dika",$

akti&,ost) e,ska si,dika",a akti&,ost se ,e (i,a,sira i5 redo&,i? sredsta&a Si,dikata) e,ske

akti&,osti *i&e 5a?&a"!$!$'i &o"o,tersko# rad$ i e,t$5i!a5#$ r$ko&odst&a For$#a i Akti&a *e,a)

O%!e or3a,i5ai!e dio s$ Re3io,a",e si,dika",e *e,ske #re*e 5a J$*,$ i J$3oistoB,$ E&ro4$)

Uk"!$Be,e s$ $ s&e aki!e ko!e o&e #re*e 4odra5$#i!e&a!$ $ s&i!et$ i E&ro4i) Ost&ari"e s$ sarad,!$

sa NVO $ 5e#"!i i re3i!i) I5,a"a*e,!e# do,ai!a $s4!e"e s$ 4ro'i do%ar dio ed$kai!e 4os&e'e,e

os,a*i&a,!$0 si,dika",o# or3a,i5ira,!$ i d!e"o&a,!$) Z,aBa!,a !e i #e6$e,titetska sarad,!a *e,ski?

si,dika",i? or3a,i5ai!a $ o%"asti ed$kai!e i stra*i&a,!$ 4o"o*a!a *e,a ,a tr*it$ rada0 $ si,dikat$ i $

!a&,o# *i&ot$)

Ta%e"a %r) .) Os,o&,e karakteristike sta,o&,it&a 4re#a akti&,osti i s4o"$ $ +I>



U-,# Ž,&% M% 2012 2013 2012 2013 2012

2013S.#-( (.%+,#&.% 44=0 44=0 32=8 32=6 55=9

56=4S.#-( )(-#&/,#&.% 31=9 31=7 23=0 22=6 41=3

41=5S.#-( ,)(-#&/,#&.% 27=6 28=0 29=9 30=7 26=1

26=4U: &.(,#+,%.+(

%&-# 15 #%,( 16=2 15=5 15=5 14=5

17=0

16=6U: &.(,#+,%.+(

&.(*# 15"64 #%, 67=5 67=4

66=1

66=4

68=9

68=6

I5&or: A,keta o rad,o! s,a5i +I> @1.7

A,keta o rad,o! s,a5i !e redo&,o istra*i&a,!e ko!e 4ro&odi A3e,i!a 5a statistik$ +I>) A,keta se

4ro&odi !ed,o# 3odi,!e0 s i"!e# 4rik$4"!a,!a 4odataka o os,o&,i# karakteristika#a rad,o

s4oso%,o3 sta,o&,it&a0 ,a os,o&$ ko!i? se &ri 4ro!e,a $k$4,e rad,e s,a3e $ 5e#"!i) A,keto# 5a

1.7) 3odi,$ !e o%$?&a'e,o .)212 do#a'i,sta&a) Sto4a akti&,osti 4redsta&"!a od,os rad,e s,a3e

@eko,o#ski akti&,o sta,o&,it&o i rad,o s4oso%,o3 sta,o&,it&a @s&e oso%e stara .2 i &ie 3odi,a)

Sto4a 5a4os"e,osti 4redsta&"!a od,os 5a4os"e,i? i rad,o s4oso%,o3 sta,o&,it&a) Sto4a

,e5a4os"e,osti 4redsta&"!a od,os ,e5a4os"e,i? i rad,e s,a3e @eko,o#ski akti&,o sta,o&,it&o)

Di!a3ra# %r) 2) Str$kt$ra 5a4os"e,i? i ,e5a4os"e,i? oso%a 4re#a ,a!&io! 5a&re,o! ko"sko!



s4re#i i s4o"$ $ 1.7) 3odi,i $ +I>

Ž, M(*%

68,0

6

8,073,6

53,9

24,421,7

18,419,9

18,9 13,2 13,6

6,4

O&,#+,(#/( %

S*,'(#/(

V%&###*()#+(,'

O&,#+,(A#/( %

S*,'(#/(

V%&###*()#+(,'

$(,' $(,'

_ )(-#&/,% _ ,)(-#&/,%

I5&or: A,keta o rad,o! s,a5i @1.7

Di!a3ra# %r) ) Sto4e akti&,osti sta,o&,it&a 4re#a staros,i# 3r$4a#a i s4o"$ $ 1.7) 3od) $ +I>

S.#-( )(-#&/,#&.% S.#-( ,)(-#&/,#&.%

41,5

22,630,7

26,4

Ž,&% M% Ž,&% MA%


Ta%e"a %r) .;) Str$kt$ra 5a4os"e,i? oso%a 4re#a stat$s$ i s4o"$ $ 5a4os"e,osti@

U-,# Ž,&% M% 2012 2012 2013 2012



2013 2013Z(-#&/,%%

74=7 72=6 74=4 72=4 74=9

72=7S($#)(-#&/,%%

20=0 22=7 15=3 18=6 22=8

25=1N-/(:,% -#$(@:%

/(,#+%

5=2 4=7 10=3 9 2=3

2=2

I5&or:A,keta o rad,o! s,a5i @1.7

Di!a3ra# %r) ;) S4o",a str$kt$ra 5a4os"e,i? 4re#a 3r$4a#a 4odr$B!a d!e"at,osti $ 1.7)3) $ +I>

Ž, M(*%

23

% 19%

23% 43%

60% %

17% 38%

_ P#/'#-*%+*, _ N-#/'#-*%+*, _ U&/@, '/(.,#&.%


U i"!$ 4o&e'a,!a 5a4os"e,osti i 4o&e'a,!a ko,k$re,t,osti %?) rad,e s,a3e0 Vi!e'e #i,istara +I> !e

$s&o!i"o Strate3i!$ 5a4o"!a&a,!a $ +I> 5a 4eriod 1.-1.9) 3odi,$0 ko!a !e $ 4ot4$,osti $sk"a6e,a

sa sta,dardi#a i5 o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Strate3i!o# !e 4red&i6e,o 4o&e'a,!e sto4e

5a4os"e,osti *e,a0 &o6e,!e statistiBki? 4odataka ,a os,o&$ s4o"a0 $s4osta&"!a,!e i,dikatora ko!i 'e

4ratiti e(ekat i#4"e#e,tai!e Strate3i!e ,a o%a s4o"a0 s4reBa&a,!e rada =,a r,o= i s") Strate3i!a#a

5a4o"!a&a,!a $ Re4$%"ii Sr4sko! i F+I> 4rika5a, !e str$kt$risa, i strate3i!ski 4rist$4 e,titetski?

&"ada 4ro%"e#$ ,e5a4os"e,osti) Dio Strate3i!e 5a4o"!a&a,!a $ F+I> ko!i se od,osi ,a *e,ski diorad,os4oso%,o3 sta,o&,it&a i#a 5a i"! 4o&e'a,!e sto4e 5a4os"e,osti0 a ,aroBito0 ,eakti&,i? *e,a)

Strate3i!o# !e 4"a,ira,o $k"!$Bi&a,!e ,eakti&,i? *e,a $ 4ro3ra#e akti&,i? #!era0 e"i#i,ai!$

diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a ,a tr*it$ rada0 4o&e5i&a,!e o%ra5o&a,!a i tr*ita rada0 te

$sk"a6i&a,!e 4ro(esio,a",o3 i 4orodiB,o3 *i&ota) Strate3i!a 5a4o"!a&a,!a 5a Re4$%"ik$ Sr4sk$ 5a

1.-1.9) 3odi,$ da!e0 i5#e6$ osta"o30 4ose%a, ,a3"asak ,a 4o&e'a,!$ sto4e 5a4os"e,osti 5a *e,e0



4$te# $sredsre6i&a,!a ,a $,a4re6e,!e 4rist$4a tr*it$ rada i 4o&e'a,i? #o3$',osti 5a4o"!a&a,!a 5a

,e5a4os"e,e i ,eakti&,e *e,e) Za&odi 5a 5a4o"!a&a,!e 4reko Pro3ra#a teko 5a4o"!i&i? kate3ori!a

4redsta&"!a!$ 4ri#!ere se,5iti&,o3 4rist$4a r!ea&a,!$ 4ro%"e#a ,e5a4os"e,osti i 4odi5a,!a

sta,darda *i&ota $3ro*e,i? 3r$4a sta,o&,it&a0 a i5#e6$ osta"o3 *e,a i *e,a *rta&a ,asi"!a) Kada s$

$ 4ita,!$ akti&,osti i #!ere ad#i,istrati&,o3 karaktera $ Re4$%"ii Sr4sko! !e $ 1.1)3odi,i 4ro&ede,a a,a"i5a $tia!a Zako,a o rad$ ko!$ !e i5radi"a I,terresor,a rad,a 3r$4a $ 4ro!ekt$ RIA)

Ce,der e,tar Re4$%"ike Sr4ske !e $Best&o&ao $ rad$ o&e rad,e 3r$4e a 4re4or$ke Ce,der e,tra

Re4$%"ike Sr4ske 5a $sa3"aa&a,!e o&o3 5ako,a sa sta,dardi#a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a s$

4ot4$,o 4ri?&a'e,e i istak,$te kao 4ri#!er do%re 4rakse rada i,stit$i!a) S o%5iro# ,a tre,$t,$

eko,o#sk$ kri5$0 te*ite &e"iko3 %ro!a 4ro3ra#a i 4ro!ekata 5a $,a4re6e,!e 4o"o*a!a *e,a $

Re4$%"ii Sr4sko! !e %io ,a o%"asti rada0 5a4o"!a&a,!a i 4rist$4a res$rsi#a) Tako !e i5 FICAP

4ro3ra#a sa#o $ Re4$%"ii Sr4sko! 4odr*a,o de&et @8 i,stit$io,a",i? i &a,i,stit$io,a",i?

4ro3ra#a i 4ro!ekata 4odrke i ed$kai!e 5a 5a4o"!a&a,!e0 sa#o5a4o"!a&a,!e i 4red$5et,it&o)

Di!a3ra# %r) <) Koris,ii 4ra&a ,a staros,$ 4e,5i!$ 4re#a s4o"$

Ž, M(*%

12)\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

1)

.2)

.)

2)

2009 2010 2011 2012 2013

I5&or: Federa",i 5a&od 5a 4e,5i!sko i i,&a"idsko osi3$ra,!e i Fo,d 5a 4e,5i!sko i i,&a"idsko osi3$ra,!e Re4$%"ike

Sr4ske)Di!a3ra# %r) 8) Koris,ii 4ra&a ,a i,&a"idsk$ 4e,5i!$ 4re#a s4o"$

Ž, M(*%

90000

80000

70000

60000



50000

40000

30000

20000

10000

0 2009 2010 2011 2011

2013

I5&or: Federa",i 5a&od 5a 4e,5i!sko i i,&a"idsko osi3$ra,!e i Fo,d 5a 4e,5i!sko i i,&a"idsko osi3$ra,!e Re4$%"ike Sr4ske

Fo,d 5a 4e,5i!sko i i,&a"idsko osi3$ra,!e Re4$%"ike Sr4ske ,e &ri 4od!e"$ koris,ika 4orodiB,e

4e,5i!e 4re#a s4o"$0 !er !e koris,ik o&e &rste 4ra&a s$4r$*,ik i5a $#r"o3 koris,ika) Uk$4,o !e $

RS-$ 1.7) 3odi,e 4odi!e"!e,o ;).89 4orodiB,e 4e,5i!e0 a $ F+I> 187)<7)

Dr*a&a #ora 4os&etiti 4ose%,$ 4a*,!$ ,a:

•

S#a,!i&a,!e eko,o#ski? ,e!ed,akosti ko!e s$ 4os"!edia &iestr$ke diskri#i,ai!e)Dr$t&e,a #ar3i,a"i5ai!a i ,edostatak res$rsa 4o&e'a&a!$ ri5ik siro#at&a kod &iestr$ko

diskri#i,isa,i? i #ar3i,a"i5o&a,i? 3r$4a *e,a) U od,os$ ,a *e,sk$ 4o4$"ai!$0 4osto!i

5,aBa!a, 4roe,at ra5"ike $ ,e5a4os"e,osti *e,a i5 o&i? 3r$4a @,4r) $ od,os$ ,a 4ros!ek

,e5a4os"e,osti *e,a0 *e,e i5%!e3"ie s$ 5a .2 &ie ,e5a4os"e,e0 rase"!e,a "ia 5a 710 a

Ro#ki,!e 78) Sto3a !e 4otre%,o 4ri4re#iti i 4ose%,e 4ro3ra#e ,a#!e,!e,e o&i#

kate3ori!a#a *e,a0 kao i o!aBati 4ro3ra#e ,a#!e,!e,e *e,a#a $ dr$3i# dr*a&,i#

strate3i!a#a i 4"a,o&i#a ko!e se od,ose ,a o&e 3r$4e0 a 4ose%,o $ "oka",i# sredi,a#a0 !er

4osto!e ra5"ike i $ od,os$ ,a 3eo3ra(ska 4odr$B!a0 kao i $ $r%a,i#0 od,os,o r$ra",i#

sredi,a#a)

• Uk"!$Bi&a,!e 5,a,!a o 4red$5et,it&$ $ o%ra5o&,e 4ro3ra#e ,a s&i# ,i&oi#a i 4ro#o&isa,!e

4red$5et,iBko3 d$?a) e,e Bi,e s&e3a 1707 #e6$ sa#o5a4os"e,i#)Ve'i,a *e,a0 o%5iro#

,a ,i5 o3ra,iBa&a!$'i? (aktora0 ,i!e #oti&isa,a da se %a&i 4red$5et,it&o#) Potre%,o !e

or3a,i5o&ati !a&,e ras4ra&e o teko'a#a sa ko!i#a se s$sre'$ *e,e 4red$5et,ie0 5ati#

or3a,i5o&ati o%$ke 5a 4red$5et,it&o i 5a 4odstia,!e 4red$5et,iBko3 d$?a0 kao i 4ro#oi!$

$s4!e,i? 4red$5et,ia kao $5or 5a dr$3e *e,e0 i o?ra%ri&ati i? da se $5a!a#,o 4o&e5$!$)

• Nasta&iti akti&,osti ,a $s4osta&"!a,!$ Eko,o#sko-soi!a",o3 sa&!eta ,a ,i&o$ +I> $ko!e#

'e %iti ra&,o4ra&,o 5ast$4"!e,a o%a s4o"a)

• Nasta&iti 4roes ?ar#o,i5ai!e 4ro4isa i5 o%"asti rada0 5a4o"!a&a,!a i !ed,ako3 4rist$4a

res$rsi#a)



• U,a4ri!editi 5ako,e ko!i re3$"i$ 4ri&red,i a#%i!e,t $ i"!$ rastereBe,!a 4os"oda&aa0 kako %i

se o#o3$'io ra5&o! ,o&o3 5a4o"!a&a,!a i i,&estii!a)

• U,a4ri!editi siste# statistiBki? i,dikatora ra5&rsta,i? 4re#a s4o"$ tako to 'e se koristiti

#e6$,arod,a k"asi(ikai!a i #etode)

• Pro#o&isati 4ro3ra#e ko!i#a se 4os4!e$!e #o%i",ost rad,e s,a3e ,a i!e"o! teritori!i +I>)• JaBati $"o3$ i $tia! re"e&a,t,i? 4art,era ,a tr*it$ rada @si,dikat-4os"oda&i-&"ada $

r!ea&a,!$ 4ro%"e#a $ o%"asti 5a4o"!a&a,!a)

1*. Partici!acija u "a%onodavnoj= i"vršnoj i suds%oj vlasti

O&a! k&a,titati&,i i,dikator ,a# 4ot&r6$!e ko"iko dr*a&,a ti!e"a ,a s&i# ,i&oi#a or3a,i5ai!e &"asti0i ti!e"a "oka",e sa#o$4ra&e0 $k"!$B$!$'i 5ako,oda&,$0 i5&r,$ i s$dsk$ &"ast0 4o"itiBke stra,ke0

4ra&,a "ia s !a&,i# o&"ate,!i#a0 4ra&,a "ia ko!a s$ $ &"as,it&$ i"i 4od ko,tro"o# dr*a&e0

e,titeta0 ka,to,a0 3rada i"i o4'i,e osi3$ra&a!$ i 4ro#o&ira!$ ra&,o4ra&,$ 5ast$4"!e,ost s4o"o&a $

$4ra&"!a,!$0 4roes$ od"$Bi&a,!a i 4redsta&"!a,!$0 to $ !e"osti da!e s"ik$ o ste4e,$ ost&are,e

de#okrati!e $ !ed,o! dr*a&i) U +I> o&a! i,dikator doka5$!e da !e 4od5ast$4"!e,ost *e,a $ do#e,$

$Be'a $ 5ako,oda&,o!0 i5&r,o! i s$dsko! &"asti re5$"tat &ertika",e i ?ori5o,ta",e 4od!e"e rada $

4o"itii +I>) >i!erar?i!ska #ar3i,a"i5ai!a *e,a se o3"eda $ ,ad4ros!eB,o# 4ris$st&$ o%ra5o&a,i?

#$karaa $ &isoki# s(era#a 4o"itiBko# siste#a $ +I>) Ar3$#e,ti 5a &e'$ 5ast$4"!e,ost *e,a

da,as se #o3$ 4od&esti 4od ,eko"iko k"!$B,i?: 4ra&da i"i 4ra&iB,ost0 re4re5e,tai!a *e,ski? i,teresa0

4oto&a,!e *e,ski? "!$dski? 4ra&a i re&ita"i5ai!a de#okrati!e) Jedi,o &id"!i&e str$kt$ra",e 4ro#!e,e

rod,i? od,osa $ siste#$ ko,stit$isa,!a 4o"itiBke &"asti #o3$ %iti 4oka5ate"! de#okrati5ai!e

4o"itiBki? 4roesa i od,osa) Ra5&o! rod,i? od,osa0 od (or#a",o/dek"arati&,o3 4o"itiBko3

o4red!e"!e,!a ka s&eo%$?&at,o! i ,e4osred,o! 4ri#!e,i te#e"!,i? 4ri,i4a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $

4o"itii 4redsta&"!a rea",$ os,o&$ 5a de#okrati5ai!$ dr$t&a $ !e"i,i) UN Ko,&e,i!a o e"i#i,ai!i

s&i? o%"ika diskri#i,ai!e *e,a HEDO0 Peki,ka dek"arai!a i 4"at(or#a 5a aki!$0 Pre4or$ka Re@17 7 Vi!e'a #i,istara 5e#"!a#a B"a,ia#a o ra&,o4ra&,o# $Be'$ *e,a i #$karaa $

4o"itiBko# i !a&,o# do,oe,!$ od"$ka0 da!$ s#!er,ie 5e#"!a#a B"a,ia#a 5a $k"!$Bi&a,!e

ra&,o#!er,o3 %ro!a *e,a i #$karaa $ do,oe,!$ od"$ka ,a s&i# ,i&oi#a &"asti) I53rad,!a

sa&re#e,o3 dr$t&a 5a&isi0 i5#e6$ osta"o30 i od *e,ski? rad,i? s4oso%,osti0 ,!i?o&i? isk$sta&a i

sta&o&a) Nedostatak ra&,ote*e i5#e6$ dr$t&e,o3 $tia!a *e,a i #$karaa 5,aBi red$ki!$ $



#,o3i# #o3$',osti#a %osa,sko?ere3o&aBko3 dr$t&a) Kao to se ,a&odi $ i5&!eta!$ S&!etske

%a,ke i5 1.1)3odi,e0 de#okrati!a i ra&,o#!er,a 5ast$4"!e,ost s4o"o&a 3ara,tira %o"!i eko,o#ski

ra5&o!). Z%o3 to3a0 s 4ra&o# #o*e#o re'i da !e od s$ti,sko3 5,aBa!a 5a %osa,sko?ere3o&aBko

dr$t&o $ !e"i,i0 ra&,o#!er,o $Be'e i 4od!e"a od3o&or,osti *e,a i #$karaa $ !a&,o# *i&ot$ i

4ri"iko# do,oe,!a od"$ka0 kao to !e de(i,ira,o B"a,o# 1) Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $+I>) Pita,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> #ora 4ostati dio s&ake 4ro3resi&,e 4o"itike0 ,a s&i#

,i&oi#a i $ s&i# s(era#a) Radi %r*e3 4osti5a,!a ra&,o4ra&,e 5ast$4"!e,osti s4o"o&a $ kreira,!$

4o"itika i do,oe,!$ od"$ka ,a s&i# ,i&oi#a or3a,i5ira,!a &"asti $ +I>0 B"a, 1) !e $sk"a6e, sa

Pre4or$ko# @17 7 Od%ora #i,istara Vi!e'a E&ro4e0 ko!a 4ro4is$!e da: =Ra&,o4ra&,a

5ast$4"!e,ost s4o"o&a 4osto!i $ s"$Ba!$ kada !e !eda, od s4o"o&a 5ast$4"!e, ,a!#a,!e $ 4roe,t$ od

9 $ dr*a&,i# ti!e"i#a ,a s&i# ,i&oi#a or3a,i5ai!e &"asti i ti!e"i#a "oka",e sa#o$4ra&e0

$k"!$B$!$'i 5ako,oda&,$0 i5&r,$ i s$dsk$ &"ast0 4o"itiBke stra,ke)))= Potre%,o !e $"o*iti dodat,e

,a4ore kako %i se B"a, 1) Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 4ri#!e,!i&ao $ 4raksi)

U o&o# di!e"$ ,a!4ri!e 'e#o o%ra5"o*iti 5ato !e $ #e6$,arod,i# i do#a'i# ,or#ati&,o-4ra&,i#

sta,dardi#a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a 4osta&"!e, #i,i#$# $Be'a od 9 #a,!e 5ast$4"!e,o3

s4o"a0 od,os,o $ o&o# s"$Ba!$ *e,a0 $ !a&,o# i 4o"itiBko# *i&ot$) Da!e#o 4re3"ed sta,!a i5ra*e,

kro5 k&a,titati&,e i,dikatore $Be'a *e,a i #$karaa $ or3a,i#a &"asti +I>0 ,a os,o&$ re"e&a,t,i?

i s"$*%e,i? statistiBki? i ad#i,istrati&,i? e&ide,i!a) Prika5a,i 4odai s$ deskri4ti&,i i $ka5$!$ ,a

%ro!Ba,e Bi,!e,ie ko!e s$ sa#e 4o se%i do&o"!a, ar3$#e,t 5a 5ak"!$Bke i 4re4or$ke) Ra5"iBite

k&a"itati&,e a,a"i5e i istra*i&a,!a0 kao i a,a"i5e $5roka i 4os"!edia i5ra*e,e 4od5ast$4"!e,osti *e,a $ 4o"itiBko# i !a&,o# *i&ot$0 dio s$ ,a$B,o-istra*i&aBki? rado&a i st$di!a $ Sa&!et$ E&ro4e i

#e6$,arod,i# or3a,i5ai!a#a0 a ko!i s$ sa ra5"iBiti? as4ekata ko,stato&a"i da s$ 4o#e,$te

$kori!e,!e,e 4redras$de o $"o3a#a s4o"o&a $ dr$t&$ ,a!&e'e 4re4reke ra&,o4ra&,o# $Be'$ *e,a

$ 4o"itii i od"$Bi&a,!$) U o&o! a,a"i5i ,e'e#o e"a%orirati o&e %ro!,e i5&ore0 o,i s$ 4os"$*i"i kao

os,o& 5a ,a$ o4ser&ai!$ de (akto sta,!a i (or#$"isa,!e 5ak"!$B,i? 5a4a*a,!a $ i"!$ 4o%o"!a,!a

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 sa sta,o&ita #a,data i 5ako,ski? ,ad"e*,osti) Pre#a B"a,$ .2) Zako,a o

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>0 5,aBa!,$ $"o3$ 5a st&ara,!e $s"o&a 5a ra&,o4ra&,o $Be'e o%a s4o"a

$ 4roes$ od"$Bi&a,!a i#a!$ 4o"itiBke stra,ke) Po"itiBke 4arti!e i#a!$ o3ro#,$ dr$t&e,$ #o' i

od3o&or,ost $ kreira,!$ !a&,i? 4o"itika0 sto3a s$ 4ose%,o od3o&or,e 5a $&o6e,!e ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a i ost&are,!e *e,ski? "!$dski? 4ra&a) Od to3a da "i i ,a ko!i ,aBi, odre6e,e 4o"itiBke stra,ke

$s&a!a!$ ko,e4t ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 5a&isit 'e $ &e"iko! #!eri i dr$t&e,a re4re5e,tati&,ost

160 Ta"!a,o&i'0 F) @1.) e,a $ 4o"itii +I>) Udr$*e,!e "otos0 Ze,ia0 str) 99-92)



*e,a i stat$s ko,e4ta ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) De#okrati5ai!a dr*a&e ,i!e #o3$'a %e5

de#okrati5ai!e 4o"itiBki? stra,aka0 $ s#is"$ 4o&e'a,!a ka4aiteta $,$tar 4o"itiBki? stra,aka 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 a to 5,aBi 4ri%"i*iti se EU sta,dardi#a) Pr&i i ,a!&a*,i!i korak !e

4ro#o&ira,!e 5,aBa!a 4ri,i4a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ s&i# (a5a#a od"$Bi&a,!a0 to $k"!$B$!e i

o%a&e5$ osi3$ra&a,!a ra&,o4ra&,e 5ast$4"!e,osti o%a s4o"a $ to# 4roes$) U i"!$ a,a"i5e 4artii4ai!e *e,a $ 4o"itiBki# stra,ka#a 5atra*e,i s$ 4odai od .2 4ar"a#e,tar,i? stra,aka ,a

,i&o$ Par"a#e,ta F+I>0 ko!e s$ re3istrira,e ,a 4odr$B!$ F+I>) Do%i!e,i s$ s"!ede'i re5$"tati:

Soi!a"de#okratska 4arti!a - SDP +I>: S$d!e"o&a,!e *e,a $ $k$4,o# B"a,st&$ !e 7802 C"a&,i

Od%or i#a .9 B"a,a0 od Be3a !e 7; *e,a @7202 Preds!ed,it&o stra,ke i#a .. B"a,o&a0 a d&i!e s$

*e,e @.; Od . o4'i,ski? od%ora0 $ Betiri s$ 4reds!ed,ie *e,e @9) @Stat$t

Soi!a"de#okratske 4arti!e +I> eks4"iit,o 4red&i6a da s$ s&e ($,ki!e $ stra,i !ed,ako dost$4,e

#$kari#a i *e,a#a0 4ro4is$!e da $ 3"a&,o# od%or$ stra,ke #ora %iti ,a!#a,!e 7 *e,a kao i da

se ,a ka,didatski# "ista#a o&e stra,ke #ora!$ ,a"a5iti #$kari i *e,e ra&,o#!er,o ras4ore6e,i)

Stra,ka 5a +I>: Proe,at *e,a $ $k$4,o# B"a,st&$ !e 9.01 S$d!e"o&a,!e *e,a $ I5&r,o! ko#isi!i

!e 7.09 S$d!e"o&a,!e *e,a $ Preds!ed,it&$ stra,ke !e .907)

Stra,ka de#okratske aki!e G SDA: C"a&,i od%or i#a .8 B"a,o&a0 a .9 !e *e,a @.10<9

Preds!ed,it&o i#a .; B"a,o&a0 !ed,a !e *e,a @20<< )

>r&atska se"!aBka stra,ka +I> - >SS +I>: Ve"iki !e 4roe,at *e,a $ B"a,st&$ stra,ke C"a&,i od%or

i#a <1 B"a,a0 < !e *e,a @. Preds!ed,it&o i#a .. B"a,o&a0 d&i!e s$ *e,e @.<0.< e,e s$

4reds!ed,ie d&a o4'i,ska od%ora)+osa,sko?ere3o&aBka 4atriotska stra,ka G +PS: UBe'e *e,a $ B"a,st&$ i $ or3a,i#a stra,ke !e

4reko 7)

Li%era",o de#okratska stra,ka G LDS: S$d!e"o&a,!e *e,a $ $k$4,o# B"a,st&$ stra,ke !e 7

Preds!ed,it&o i#a 12 B"a,o&a0 Betiri s$ *e,e @. C"a&,i od%or i#a ;9 B"a,a0 est !e *e,a

@<0.. LDS i#a ; 4ot4reds!ed,ika0 !ed,a !e *e,a @.9018 Od $k$4,o 8 4reds!ed,ika i

4ot4reds!ed,ika 3radski? i o4'i,ski? od%ora0 Betiri s$ *e,e @90.;)

+OSS - +osa,ska stra,ka: S$d!e"o&a,!e *e,a $ B"a,st&$ i $ or3a,i#a stra,ke !e i5#e6$ 7 i 9)

Re4$%"ika,ska stra,ka: S$d!e"o&a,!e *e,a $ B"a,st&$ stra,ke oko 9 Se,at stra,ke i#a .2

B"a,o&a0 od to3a !e ; *e,a @90; Od 2 ka,to,a",i? od%ora0 *e,e s$ 4reds!ed,ie $ tri ka,to,a",a

od%ora @ D&i!e *e,e s$ 4ot4reds!ed,ie stra,ke)

Cra6a,ska de#okratska stra,ka G CDS: U C"a&,o# od%or$ stra,ke !e 79 *e,a0 a $ osta"i# rad,i#

ti!e"i#a stra,ke !e do 2 *e,a)



No&a ?r&atska i,ii!ati&a G N>I: S$d!e"o&a,!e *e,a $ B"a,st&$ Stra,ke !e od 7 do 9

Preds!ed,it&o stra,ke i#a 1 B"a,o&a0 d&i!e s$ *e,e @. Stra,ka i#a For$# *e,a)

Stra,ka 4e,5io,era-$#iro&"!e,ika +I>: I5&r,i od%or Stra,ke i#a 8 B"a,o&a0 !ed,a !e *e,a0 a $

osta"i# ti!e"i#a i#a 7. B"a,0 tri s$ *e,e)

I5 dosta&"!e,i? 4odataka 4ar"a#e,tar,i? stra,aka &id"!i&o !e da se $Be'e *e,a $ B"a,st&$ stra,akakre'e od 70 4a 4reko 90 dok se $Be'e *e,a $ or3a,i#a stra,aka kre'e od 1 do 9) Na 4r&i

4o3"ed #o3"o %i se re'i da !e &isok 4roe,at $Be'a *e,a $ stra,ka#a i $ or3a,i#a stra,ke)

Me6$ti#0 o&o !e $3"a&,o# 4os"!edia =4ritiska= #e6$,arod,e 5a!ed,ie i odre6e,o3 %ro!a do#a'i?

str$B,!aka i5 o%"asti i5%ora da se $ I5%or,o# 5ako,$ $t&rdi o%a&e5a stra,aka da odre6e,i %ro! *e,a

%$de 5ast$4"!e, ,a ka,didatski# "ista#a) O&i# s$ i stra,ke =4risi"!e,e= da to &e'i %ro! *e,a $k"!$Be

$ s&o!e B"a,st&o) Os,o&,a 4ra&a i 4ret4osta&ka 4o"itiBke 4artii4ai!e 5a $Be'e *e,a $ od"$Bi&a,!$

s$ akti&,o i 4asi&,o %iraBko 4ra&o) Usta& i 5ako,i 3ara,t$!$ ,aBe",o !ed,ake $s"o&e 5a stia,!e i

ost&ari&a,!e o&i? 4ra&a) Akti&,o %iraBko 4ra&o 4od !ed,aki# $s"o&i#a stiB$ i *e,e i #$kari)

Nor#ati&,i ok&ir ,i!e 4re4reka ost&ari&a,!$ o&o3 4ra&a) Re5$"tati o oda5i&$ ,a i5%ore i istra*i&a,!a

3o&ore da !e #e6$ i5%or,i#a a4sti,e,ti#a &ie *e,a ,e3o #$karaa i da *e,e #a,!e koriste

akti&,o %iraBko 4ra&o) Ra5"o5i a4sti,e,i!e *e,a ,a i5%ori#a ,e 4rate se i ,e istra*$!$ siste#atski) U

istra*i&a,!i#a.. ko!a s$ 4rati"a o&a! (e,o#e, kao !eda, od ra5"o3a a4sti,e,i!e *e,a ,a&ode se

4re(ere,i!e ko!e *e,e ,a&ode kao s&o!e 4rioritete0 a ko!e ,a!Be'e ,is$ i 4re(ere,i!e i5%or,i?

4"at(or#i) Prioriteti i5%or,i? 4"at(or#i ,is$ o,i ko!i %i 4odstak"i &e'i oda5i& *e,a ,a i5%ore) Praksa

4oka5$!e da s$ or3a,i5o&a,e ka#4a,!e.1

5a i5"a5ak *e,a ,a i5%ore da"e re5$"tate) Pasi&,o %iraBko 4ra&o tako6e 4od !ed,aki# $s"o&i#a stiB$ i *e,e i #$kari) U4rkos to#e0 $ 4raksi se *e,e 5,at,o

r!e6e ,a"a5e ,a ka,didatski# "ista#a0 a !o r!e6e s$ #e6$ 4os"a,ii#a) Pose%,e #!ere ko!e

$sta,o&"!a&a i5%or,o 5ako,oda&st&o s$ ,e4ot4$,e i ,e 4osti*$ 5ast$4"!e,ost od ,a!#a,!e 9

4os"a,iBki? #!esta 5a #a,!e 5ast$4"!e,i s4o") NaBi, ,a ko!i !e 5ako,i#a i dr$3i# 4ro4isi#a ko!i

re3$"i$ i5%ore re3$"isa,o o&o 4ita,!e o#o3$'$!e da se0 $ sk"ad$ sa 5ako,o# i kre'i 5ako,ska

4ra&i"a0 i5%!e3,e dod!e"a ,a!#a,!e 9 4os"a,iBki? #a,data #a,!e 5ast$4"!e,o# s4o"$)

Jeda, od ,aBi,a 4re&a5i"a*e,!a iska5a,e dis4ro4ori!e $ ra&,o4ra&,o! 5ast$4"!e,osti o%a s4o"a $

4o"itiBko# 4roes$ 4redsta&"!a 4ri#!e,a ,a!#a,!e d&i!e &rste rod,i? k&ota: da %i se o!aBa"a $"o3a

*e,a $ 4o"itii $o4'e0 ,e#i,o&,o !e ,or#ati&,o $rediti i $3raditi *e,ske k&ote $ !e"ok$4,i i5%or,i

4roes i siste# 4redsta&,iBke de#okrai!e0 a 4red$s"o& 5a to !e da s$ $ 4o"itiBko! 4raksi $,$tar

de#okratski? 4arti!a 5a*i&!e"e tako5&a,e i,ter,e k&ote0 to %i do4ri,i!e"o &e'o! i,te3rira,osti *e,a

161 N4r) istra*i&a,!a ko!a radi a3e,i!a SHAN)162 To se 4ose%,o od,osi ,a i5%ore 1)3odi,e kada !e i5"a5,ost %i"a ;9090 kao i ,a i5%ore 1;)3odi,e kada !ei5"a5,ost ,a i5%ori#a %i"a ,a ,i&o$ od 02)



$,$tar 4o"itiBki? 4arti!a @i5%oro# ,a r$ko&od,e ($,ki!e0 $Be'e# i d!e"o&a,!e# $ s&i# or3a,i#a i

akti&,osti#a) S o%5iro# ,a to da !e o&a! o%"ik rod,i? k&ota $3ra6e, $ stat$tar,a ,aBe"a sa#o !ed,e

4o"itiBke 4arti!e $ +I>) Jas,o !e da s$ ,o&a i5%or,a 4ra&i"a s o%a&e5,i# k&ota#a do%ar a"i ,e i

do&o"!a, 4$toka5 5a #i!e,!a,!e 4osto!e'e ,e4o&o"!,e rod,e $sa3"ae,osti) K&ot,i i5%or,i siste# se

,e s#atra #!ero# diskri#i,ai!e #$karaa &e' 4redsta&"!a ko#4e,5ai!$ 5a istori!ski ,as"i!e6e,edr$t&e,e 4re4reke ko!e s4r!eBa&a!$ *e,e da 5a$5#$ #!esta ko!a 5as"$*$!$)

Mora#o da ,a3"asi#o da i $ E&ro4i sa#o desetak 5e#a"!a i#a 4roe,at $Be'a *e,a $ &"asti 4reko

7 @&edska0 Da,ska0 Fi,ska0 Nor&eka0 N!e#aBka i 4a,i!a) K&ote s$ o4ro%a,i ,aBi, da se

osi3$ra a,3a*#a, *e,a $ 4o"itiBko# ,ad#eta,!$ @tre,$t,o se koristi $ 82 5e#a"!a0 a $ 4o"itii s$

4ris$t,e od ;-ti? i <-ti? 3odi,a) I#a!$ i? ,4r) Ska,di,a&ske 5e#"!e0 $ ko!i#a !e od,os *e,a i

#$karaa skoro i5!ed,aBe,0 a"i i ,eke 5e#"!e J$*,e A#erike @+ra5i"0 Ar3e,ti,a0 te s$s!ed,e Ita"i!a i

S"o&e,i!a) e,e $ 4ros!ek$ dr*e .807 #!esta $ 4ar"a#e,ti#a $ 5e#"!a#a ko!e s$ 4ri#i!e,i"e ,eke

od i5%or,i? k&ota0 ,as$4rot .90;.7 $ 5e#"!a#a ko!e k&ote ,is$ $&e"e) Ko,e4t =d$4"i? k&ota= se

re(erira ,a siste# ko!i ,e o%e5%!e6$!e sa#o #i,i#$# 5ast$4"!e,osti *e,a ,a i5%or,i# "ista#a0 &e'

$!ed,o i s4reBa&a!$ *e,e-ka,didatki,!e da %$d$ 4"asira,e ,a d,o "iste0 s #a"o a,si da %$d$

i5a%ra,e) I5 4o!edi,aB,i? isk$sta&a 5e#a"!a0 4o5,ato !e da $&o6e,!e #i,i#$#a od0 rei#o0 7

s&ako3 s4o"a ,a i5%or,i# "ista#a0 ,e 4odra5$#i!e&a a$to#atski i os&a!a,!e 7 $Be'a $ &"asti) Na

k&ota#a se #!eri 4o"itiBka ra&,o4ra&,ost *e,a) No0 k&ote s$ $&i!ek ko,tra&er5,o 4ita,!e) Po!edi,i

&ide k&ote kao diskri#i,ai!$0 a dr$3i kao $3ro*a&a,!e 4ri,i4a 4ra&iB,osti0 ko#4etii!e i

i,di&id$a"i5#a) I4ak0 k&ote se s#atra!$ e(ekt,o# #!ero# odr*a&a,!a =st&ar,e= ra&,o4ra&,ostis4o"o&a=.9)

Preds!ed,ia He,tra",e i5%or,e ko#isi!e +I>0 Ire,a >ad*ia%di' !e ,ako, 5ad,!i? i5%ora $4o5ori"a da

se =+I> 4o 4roe,t$ $Be'a *e,a $ ti!e"i#a &"asti s&rsta&a #e6$ 5e#"!e $ ko!i#a se k&ote ,e

4ri#!e,!$!$) Nai#e0 siste# k&ota $ +I> osi3$ra&a 5ast$4"!e,ost *e,a ,a ka,didatski# "ista#a0 a"i

,e i kod dod!e"e #a,data)=.2 O&o 4oka5$!e i #o3$'$ =4ri&id,$= $Bi,ko&itost siste#a k&ota i

4roesa od"$Bi&a,!a ,a ,a!&ii# ,i&oi#a: s&aka stra,ka o%a&e5,a !e 4re#a I5%or,o# 5ako,$ ,a

s&o!$ "ist$ $&rstiti 9 *e,a ka,didatki,!a #e6$ti#0 kas,i!e ras4od!e"a ($,ki!a &ri se $,$tar

@#e6$ stra,aBki? do3o&ora to 'e re'i da stra,ke s?od,o s&o!i# 4o"itiBki# i,teresi#a i i"!e&i#a

oda%ira!$ ka,didate/ki,!e Bi!i 4ro(i" od3o&ara i"i !e 4odre6e, $,a4ri!ed 5adati# 4o"itiBki#

i,teresi#a) O&d!e i4ak tre%a ,a4o#e,$ti da se k&ota 4re#a B"a,$ 9).8) I5%or,o3 5ako,a od,osi

sa#o ,a i5%or B"a,o&a 5ako,oda&,i? &"asti i #ora se dos"!ed,o 4ri#!e,!i&ati G oso%e ko!e s$ do%i"e

163 Ho4#arati&e St$dies o( E"ektro"ar Ce,der Y$otas IDEA 1.7164 e,e i i5%or,i 4roes $ +I> Ire,a >ad*ia%di'0 HIK +I> UNDP0 .. ,o&e#%ar 1<165 e,e i i5%or,i 4roes $ +I> Ire,a >ad*ia%di'0 HIK +I> UNDP0 .. ,o&e#%ar 1<



,a!&e'i %ro! 3"aso&a os&a!a!$ ta! #a,dat) Ras4od!e"a ($,ki!a $ i5&r,o! &"asti se &ri 4re#a

4ro4isi#a ko!i se od,ose ,a i#e,o&a,!a)

I5%or,i 5ako, +I> $ d&a B"a,a sadr*i i,kor4orira,$ 3e,der ko#4o,e,t$) To s$ B"a, 9).8 i B"a, 1)1)

"a, 9).8 @9 3"asi:=S&aka ka,didatska "ista $k"!$B$!e ka,didate #$ko3 i *e,sko3 s4o"a) Ka,didati

s4o"a ko!i !e #a,!e 5ast$4"!e, ras4ore6$!$ se ,a ka,didatsko! "isti ,a s"i!ede'i ,aBi,: ,a!#a,!e .@!eda, ka,didat #a,!e 5ast$4"!e,o3 4o"a #e6$ 4r&a 1 @d&a ka,didata0 1 @d&a ka,didata #a,!e

5ast$4"!e,o3 s4o"a #e6$ 4r&i? 2 @4et ka,didata i 7 @tri ka,didata #a,!e 5ast$4"!e,o3 s4o"a #e6$

4r&i? < @osa# ka,didata0 itd) +ro! ka,didata #a,!e 5ast$4"!e,o3 s4o"a #ora %iti !ed,ak $k$4,o#

%ro!$ ka,didata ,a "isti 4odi!e"!e,o# sa tri0 5aokr$*e,i# ,a 4r&i &ii i!e"i %ro!)

Na "oka",i# i5%ori#a 1.1)3odi,e od $k$4,o3 %ro!a o&!ere,i? ka,didatski? "isti0 ko!i? !e %i"o

$k$4,o .8.0 $ 4r&o# kr$3$ 4ro&!ere $ sk"ad$ sa odred%o# B"a,a 9).8 sta& @9 I5%or,o3 5ako,a

+I> ,is$ o&!ere,e 177 "iste) Nako, dr$3o3 kr$3a 4ro&!ere0 od,os,o ,ako, 4o,o&,o3 dosta&"!a,!a

ka,didatski? "isti od stra,e 4o"itiBki? s$%!ekata 4o 4ri!e#$ o%a&!ete,!a o ,e4ra&i",osti#a0 ,a .2.-

o! ka,didatsko! "isti 4o!edi,i ka,didati ,is$ o&!ere,i sa#o 5%o3 to3a to "ista ,i!e saBi,!e,a $ sk"ad$

sa B"a,o# 9).8 sta& @9 Zako,a) O&o $ka5$!e ,a 4otre%$ &e'e3 rada sa 4o"itiBki# 4arti!a#a) "a,

1)1) sta& @9 3"asi:=U sasta&$ o4'i,ske i5%or,e ko#isi!e i %iraBko3 od%ora ,asto!at 'e se osi3$rati da

%ro! B"a,o&a #a,!e 5ast$4"!e,o3 s4o"a %$de ,a!#a,!e ./7 od $k$4,o3 %ro!a B"a,o&a)= Na "oka",i#

i5%ori#a 1.1)3odi,e %i"o !e a,3a*o&a,o 4reko 4etsto oso%a $ i5%or,o! ad#i,istrai!i) Od $k$4,o

2. oso%e $ o4'i,ski# i5%ori#a ko#isi!a#a .8. i"i 7<0.1 s$ %i"e *e,e0 dok !e #$karaa %i"o 7.

i"i 70;) O&a! %ro! 4oka5$!e da kad !e $ 4ita,!$ rad,i a,3a*#a, kod or3a,i5ai!e i5%ora0 $Be'e*e,a se 4ri%"i*a&a %ro!$ od 9) Kad %i *e,e %iraBi0 ko!e Bi,e 2. $k$4,o3 %iraBko3 ti!e"a0 da"e

4o&!ere,!e *e,a#a ka,didati#a0 re5$"tati %i %i"i #,o3o %o"!i) Odred%e $ I5%or,o# 5ako,$ +I> ,is$

do&o"!,e 5a s$ti,sk$ 4ro#!e,$ stat$sa *e,e $ 4o"itiBko# *i&ot$) S&i i5%ori od 11)3odi,e do

da,as 4oka5$!$ da %ro! *e,a $ ti!e"i#a &"asti o4ada) Pos"!ed,!i "oka",i i5%ori s$ 4oka5a"i da se $

o4'i,ski# &i!e'i#a0 od,os,o sk$4ti,a#a o4ti,a %ro! *e,a s#a,!io 5a ; $ od,os$ ,a "oka",e

i5%ore 19)3odi,e) Mo*da se !edi,i# 4ra&i# $s4!e?o# #o*e s#atrati i5%or *e,a ,a 4ose%,i#

"ista#a 5a ,aio,a",e #a,!i,e) Na o&i# i5%ori#a s#o 4r&i 4$t i#a"i 3ara,tira,a #!esta 5a

,aio,a",e #a,!i,e i < #a,data s$ os&o!i"e *e,e to i5,osi @110<2) Ne s#i!e#o 5a,e#ariti ,i

Bi,!e,i$ da s$ d&i!e ,aBe",ie ko!e s$ 4o%i!edi"e ,a "oka",i# i5%ori#a 19)3odi,e0 ,a o&i#

i5%ori#a 4ot&rdi"e #a,dat) Sto3a s$ o&e ,aBe",ie 4oka5a"e da s$ s4oso%,ost0 rad i re5$"tat !edi,i

kriteri! $s4!e?a0 te da ,!i?o& %ri"!a,ta, 4ri#!er i ,!i?o&e ,a$Be,e "eki!e tre%a#o s"i!editi)

Neka od ra5#i"!a,!a s$ i da %i se tre,$t,a sit$ai!a $ korist &e'e 5ast$4"!e,osti *e,a #o3"a osi3$rati

kro5 i5#!e,e I5%or,o3 5ako,a +I> i to $ s#is"$ da se ,a i5%or,i# @stra,aBki# "ista#a osi3$ra



5ast$4"!e,ost *e,a od 9 ,a s&i# ,i&oi#a &"asti i to ,a 5at&ore,i# "ista#a) Me6$ti#0 4re#a

ras4o"o*i&i# 4odai#a o re5$"tati#a i5%ora i %$d$'o! rod,o! str$kt$rira,osti 5ako,oda&,e &"asti0

i5&!es,o !e da ,i!e ost&are, 5,aBa!,i!i ,a4redak ko!i %i $4$'i&ao ,a 4ro#i!e,!e,$ 4ere4i!$ rea",e

$"o3e *e,a $ 4o"itii0 a ko!$ !e +I> &e' iska5a"a $ 4os"!ed,!e d&i!e dee,i!e) I5&!es,i 4o#ak od

@.9 do < @.8 *e,a $ dr*a&,o# 4ar"a#e,t$ ,i!e 5a,e#ari&0 a"i !e !o $&i!ek ,a ,i&o$#ate#atiBke ko#%i,atorike0 !er isto&re#e,o ,a ,i&o$ e,titeta @F+I> *e,a !e 5,at,o #a,!e @.8

,e3o $ 4ret?od,o# sa5i&$ @1;0 to ,a"a*e !e"o&ite a,a"itiBke od3o&ore ,a %ro!,a ot&ore,a 4ita,!a)

1*.1. 7nali"a učeš#a žena na o!#im i"borima 2/1/.godine u 5osni 6ercegovini

Na ka,didai!ski# "ista#a 4o"itiBki? s$%!ekata ,a o4'i# i5%ori#a 1.)3odi,e0 $ od,os$ ,a d&a

ra,i!a i5%or,a ik"$sa 1 i 11)3odi,e0 4o!a&io se rekorda, %ro! *e,a G ka,didatki,!a)

Tako s$ 4re#a 4odai#a He,tra",e i5%or,e ko#isi!e @HIK +I> od $k$4,o <)191 ka,didata i5 7

4o"itiBka s$%!ekta re3istrira,a 5a o4'e i5%ore 1.)3odi,e ,!i? 1)72 i"i 70<1 Bi,i"e ka,didatki,!e

@*e,e) Na 4ret?od,i# o4'i# i5%ori#a 1)3odi,e 4re#a 4odai#a He,tra",e i5%or,e ko#isi!e

+I> ,a "ista#a 2 4o"itiBki? s$%!ekata ko!i s$ ,a ,!i#a $Best&o&a"i od $k$4,o ;)192 o&!ere,i?

ka,didata ,!i? 1)19 i"i 701 %i"e s$ *e,e) Ta! 4roe,at ,a o4'i# i5%ori#a 4ri!e osa# 3odi,a G

11)3odi,e %io !e !o i #a,!i) Na ka,didai!ski# "ista#a 8 4o"itiBki? s$%!ekata #e6$ ;)72.

ka,didato# %i"o !e s&e3a 1)2; *e,a ka,didatki,!a i"i 72) Sit$ai!a kada !e $ 4ita,!$ 5ast$4"!e,ost*e,a $ ka,didai!ski# "ista#a ,i!e ,ita %o"!a ,i kada s$ $ 4ita,!$ "oka",i i5%ori G 5a ,aBe",ike/e

o4'i,a/o4ti,a i &i!e',ike/e0 od,os,o od%or,ike/e $ o4'i,ski# &i!e'i#a i sk$4ti,a#a o4ti,a)

Tako !e ,a "oka",i# i5%ori#a 1<)3odi,e ,a "ista#a 9.9 4o"itiBki? s$%!ekata %i"o e&ide,tira,o

$k$4,o 18)97 ka,didata) U $tri 5a ,aBe",ike/e %i"o !e 7 ka,didatki,!a *e,sko3 s4o"a i"i ,!i? 07

0 a 5a &i!e',ike/e i od%or,ike/e $k$4,o .).<8 ka,didatki,!a i"i 7208.0 dok !e #e6$

4redsta&,ia#a $ i5%or$ 5a "oka",a 5ako,oda&,a ti!e"a @o4'i,ska &i!e'a i sk$4ti,e o4ti,a i5 reda

,aio,a",i? #a,!i,a %i"o s&e3a 1 *e,a ka,didatki,!a i"i .<0<;) Sta,!e ko!e !e %i"o ,a "oka",i#

i5%ori#a 1<)3odi,e %i"o !e da"eko %o"!e $ od,os$ ,a o,e odr*a,e 19)3odi,e kada !e He,tra",a

i5%or,a ko#isi!a +I> #e6$ ka,didai!ski# "ista#a 1;9 4o"itiBka s$%!ekta o&!eri"a $k$4,o 1;)9.2

ka,didata) Na ti# "oka",i# i5%ori#a %i"o !e ka,didira,o 71 4ri4ad,ie *e,sko3 s4o"a 5a

,aBe",ika/$ i"i 7080 a ,!i? $k$4,o 8)22. i"i 7208 5a &i!e',ike/e i od%or,ike/e $ o4'i,ski#

&i!e'i#a0 od,os,o sk$4ti,a#a o4ti,a) No0 %ro! ka,didatki,!a ,a o4'i# i5%ori#a 1.)3odi,e od

,!i? $k$4,o 7)72 ra5"ik$!e se $ 5a&is,osti od ,i&oa &"asti) U $tri 5a Preds!ed,it&o +I> ,a o4'i#



i5%ori#a #e6$ $k$4,o .8 ka,didata %i"e s$ s&e3a 1 @d&i!e *e,e i"i .021) O%!e ka,didatki,!e

@!ed,a stra,aBka i !ed,a ,e5a&is,a ka,didatki,!a $Best&o&a"e s$ ,a i5%ori#a 5a Preds!ed,it&o +I>

i5 F+I> @.1020 dok i5 Re4$%"ike Sr4ske #e6$ tri ka,didata ,i!e %i"o ,i!ed,e *e,e @) Na

i5%ori#a 5a Preds!ed,it&o +I> i5 reda +o,!aBko3 ,aroda0 ,e5a&is,a ka,didatki,!a os&o!i"a !e

02 3"aso&a0 dok !e i5 reda >r&atsko3 ,aroda0 stra,aBka ka,didatki,!a os&o!i"a .80;9 3"aso&a i$ ko,k$re,i!i od seda# ka,didata 4"asira"a se kao dr$3ora,3ira,a) Nita %o"!e ,i!e ,i $ $tri 5a

4reds!ed,ika i 4ot4reds!ed,ika Re4$%"ike Sr4ske 3d!e !e #e6$ $k$4,o .8 ka,didata %i"a s&e3a .

*e,a i"i 201) Na ka,didai!ski# "ista#a 4o"itiBki? s$%!ekata ,a o4'i# i5%ori#a 1.)3odi,e 5a

Par"a#e,tar,$ sk$4ti,$ +I> od $k$4,o <<. ka,didata %i"o !e 79; *e,a i"i 780 78) C"eda,o 4o

e,titeti#a0 $ F+I> $ $tri 5a Par"a#e,tar,$ sk$4ti,$ +I> od $k$4,o 2.< ka,didata ,!i? 19 s$

%i"e *e,e i"i 7807<0 dok s$ i5 Re4$%"ike Sr4ske 5a dr*a&,i Par"a#e,t ,a "ista#a 4o"itiBki?

s$%!ekata od $k$4,o 77 4o,$6e,a ka,didata ,!i? .97 i"i 78078 %i"e *e,e) Kada s$ $ 4ita,!$

e,titetski 4ar"a#e,ti sta,!e 5ast$4"!e,osti ka,didatki,!a %i"o !e %o"!e $ F+I> $ od,os$ ,a Re4$%"ik$

Sr4sk$) Nai#e0 $ $tri 5a Predsta&,iBki/Zast$4,iBki do# Par"a#e,ta F+I> od $k$4,o .)991

ka,didata ,!i? 2 i"i 7<0<7 s$ %i"e *e,e) Isti %ro! *e,a0 ,!i? 2 %i"o !e ,a ka,didai!ski# "ista#a

4o"itiBki? s$%!ekata i 5a Narod,$ sk$4ti,$ Re4$%"ike Sr4ske0 a"i #e6$ $k$4,o .278 ka,didata to

i5,osi 7078) Kada s$ $ 4ita,!$ ka,to,i $ F+I> ,a!&e'i %ro! *e,a ka,didatki,!a %io !e ,a "ista#a

4o"itiBki? s$%!ekata $ +osa,sko4odri,!sko#) U to# ka,to,$ od $k$4,o 187 ka,didata Bak ..1 s$

%i"e *e,e i"i 7<017) S"i!edi Ka,to, Sara!e&o 3d!e !e #e6$ $k$4,o ;1 ka,didata *e,a %i"o 129 i"i

7;0<) Na "ista#a 4o"itiBki? s$%!ekata $ $tri 5a Sk$4ti,$ Ze,iBko-do%o!sko3 ka,to,a od ..ka,didata 11 s$ %i"e *e,e i"i 7088) Me6$ 19 ka,didata $ Za4ad,o?ere3o&aBko# ka,to,$ ,a

ka,didai!ski# "ista#a 4o"itiBki? s$%!ekata %i"e s$ ;9 *e,e i"i 70 1;0 a $ Ka,to,$ .

@Li&a,!sko# od $k$4,o 72. ka,diata 4ri4ad,ia *e,sko3 s4o"a %i"o !e .1; i"i ,!i? 70.<) U

Posa&sko# ka,to,$ $ $tri 5a sk$4ti,$ ,a o4'i# i5%ori#a %i"o !e $k$4,o 122 ka,didata #e6$

ko!i#a s$ ,!i? 8. %i"e *e,e i"i 72080 dok !e 5a Sk$4ti,$ Sred,!o%osa,sko3 ka,to,a od $k$4,o

9; ka,didata ko!e s$ 4o,$di"i 4o"itiBki s$%!ekti .< %i"o *e,a i"i 72018) I5,ad 720 od,os,o

7201 5ast$4"!e,ost *e,a %i"a !e i ,a "ista#a 4o"itiBki? s$%!ekata $ $tri 5a Sk$4ti,$ U,sko-

sa,sko3 ka,to,a) Me6$ $k$4,o 979 4o,$6e,a ka,didata ,a "ista#a 4o"itiBki? s$%!ekata .21 s$

5a$5e"e *e,e) Na!,i*i 4roe,at 5ast$4"!e,osti *e,a ,a o4'i# i5%ori#a %io !e ,a "ista#a 4o"itiBki?

s$%!ekata 5a Sk$4ti,$ >ere3o&aBko-,eret&a,sko3 i T$5"a,sko3 ka,to,a) Tako s$ $

>ere3o&aBko-,eret&a,sko# ka,to,$ od $k$4,o 78< ka,didata ,!i? .7< %i"e 4ri4ad,ie *e,sko3

s4o"a i"i 790;0 a $ T$5"a,sko# ka,to,$ od $k$4,o 9< ka,didata s&e3a ,!i? 117 i"i 1909. ,a

ka,didai!ski# "ista#a 4o"itiBki? s$%!ekata s$ %i"e *e,e)



1*.1.1. 7nali"a broja žena %ao nositeljica listi na @!#im i"borima 2/1/.godine u 5osni

6ercegovini

Iako !e ,a o4'i# i5%ori#a 1.)3odi,e e&ide,tira, do sada ,a!&e'i %ro! *e,a #e6$ ka,didatki,!a#a

i da"!e !e ,e5ado&o"!a&a!$'i ,i&o ,!i?o&e 4artii4ai!e kao ,osi"aa "isti 4o"itiBki? s$%!ekata)

Tako !e od $k$4,o ;92 4o,$6e,i? "isti 4o"itiBki? s$%!ekata 5a 5ako,oda&,e or3a,e ,a ra5i,i dr*a&e0

e,titeta @F+I> i Re4$%"ike Sr4ske i ka,to,a . $ F+I> ,a Be",i# 4o5ii!a#a G kao ,osi"aa

ka,didai!ski? "isti %i"o ,!i? s&e3a <8 i"i sa#o ..082) Na ra5i,i Par"a#e,tar,e sk$4ti,e +I> @o%a

e,titeta od .2< 4o,$6e,i? "isti 4o"itiBki? s$%!ekata *e,e ka,didatki,!e %i"e s$ ,osioi ,!i? 1. i"i

.7018) Kao ,osioi "isti *e,e ka,didatki,!e sa .9018 4red,!aBi"e s$ $ $tri 5a Par"a#e,tar,$

sk$4ti,$ +I> i5 Re4$%"ike Sr4ske) Ta#o !e ,ai#e0 #e6$ $k$4,o ; "isti 4o"itiBki? s$%!ekata *e,a

,a ,!i?o&i# Be",i# 4o5ii!a#a %i"o .) I5 F+I> $ $tri 5a Par"a#e,tar,$ sk$4ti,$ +I> #e6$ <<

4o,$6e,i? stra,aBki? "isti .. s$ %i"e ,osioi 4ri4ad,ii *e,sko3 s4o"a i"i ,!i? .102) Kao ,osioi

stra,aBki? "isti $ $tri 5a Predsta&,iBki/Zast$4,iBki do# Par"a#e,ta F+I> ,a o4'i# i5%ori#a *e,a-

ka,didatki,!a %i"o !e 7. i"i .70.7 od $k$4,o 17 "isti ko!e s$ 5a o&a! ,i&o &"asti 4o,$di"i 4o"itiBki

s$%!ekti) Za Narod,$ sk$4ti,$ Re4$%"ike Sr4ske %i"o !e $k$4,o .9 ka,didai!ski? "isti 4o"itiBki?

s$%!ekata0 a ,a s&e3a ,!i? .7 s$ ,osioi %i"e *e,e i"i 8018) Na!&e'i 4roe,t$a",i %ro! *e,a ,osi"aa

stra,aBki? "isti %i"o !e 5a Sk$4ti,$ +osa,sko4odri,!sko3 ka,to,a ,!i? 7 i"i 10 #e6$ $k$4,o .2"isti 4o"itiBki? s$%!ekata0 a $ Ka,to,$ Sara!e&o G 2 i"i .<021 od $k$4,o 1; ka,didai!ski? "isti ko!e

s$ %i"e 4ri!a&"!e,e 5a ta! ,i&o &"asti) U U,sko-sa,sko# ka,to,$ od $k$4,o 12 stra,aBki? "isti

,osioi ka,didai!ski? "isti ,a ,!i? 9 i"i .0 s$ %i"e *e,e0 a $ Sred,!o%osa,sko# ka,to,$ od 1.

4o,$6e,e "iste *e,e ka,didatki,!e %i"e s$ ,osioi ,!i? 7 i"i .9018) Isti %ro! ,osi"aa ka,didai!ski?

"isti0 4o 70 *e,e s$ i#a"e i $ >ere3o&aBko-,eret&a,sko# i T$5"a,sko# ka,to,$ i"i 4o .1020 od

$k$4,o3 %ro!a 4ri!a&"!e,i? G 19 stra,aBke "iste) Me6$ 19 4o,$6e,e stra,aBke "iste 5a Sk$4ti,$

Ze,iBko-do%o!sko3 ka,to,a ,!i?o&i ,osioi *e,e s$ %i"e ,a 1 i"i <0770 a $ Za4ad,o?ere3o&aBko#

od $k$4,o . "isti 4o"itiBki? s$%!ekata ko!i s$ $Best&o&a"i ,a i5%ori#a $ sa#o . ,osi"a !e %i"a *e,a

G 012) U Ka,to,$ . @Li&a,!sko# od $k$4,o 1 ka,didai!ski? "isti 4o"itiBki? s$%!ekata0 te $

Posa&sko# ka,to,$ 3d!e !e ,a i5%ori#a %i"o 4o,$6e,o .2 stra,aBki? "isti #e6$ ,!i?o&i# ,osioi#a

,i!e %i"o ,iti !ed,e *e,e ka,didatki,!e)



1*.1.2. 7nali"a učeš#a žena u "a%onodavnoj vlasti u &e!ublici Sr!s%oj na%on @!#i i"bora

2/1/.godine

U ,a!&ie# 5ako,oda&,o# or3a,$ &"asti Re4$%"ike Sr4ske *e,a ,arod,i? 4os"a,ika i#a 120 1.

*e,a i 1 #$kara) O&a str$kt$ra 4o s4o"$ !e %o"!a ,e3o $ Vi!e'$ ,aroda0 3d!e !e $Be'e *e,a sa#o.9 #e6$ de"e3ati#a0 a ,e#a i? $ r$ko&ode'i# str$kt$ra#a) S4o",a str$kt$ra 4os"a,iBki? k"$%o&a

odra*a&a ko,kret,e i5%or,e re5$"tate 4ar"a#e,tar,i? stra,aka ko!e i#a!$ 4redsta&,ike $ Narod,o!

sk$4ti,i Re4$%"ike Sr4ske0 a kada se $4orede 4o!edi,aB,i 4odai0 4o"o&i,a stra,aka ,e#a ,i!ed,$

*e,$ #e6$ s&o!i# 4redsta&,ii#a @#ada i#a!$ #a,!i %ro! 4os"a,ika) De#okratski ,arod,i sa&e5

@DNS !e !edi,a stra,ka ko!a i#a s4o",$ str$kt$r$ 2:2) +ro!Ba,o ,a!&ie *e,a 4os"a,ika i#a

Sa&e5 ,e5a&is,i? soi!a"de#okrata @SNSD0 to !e $ sk"ad$ sa Bi,!e,io# da o&a stra,ka i#a ,a!&ie

4os"a,iBki? #a,data0 a $ 4roe,t$ $Be'a *e,a i5 SNSD-a !e 79) Stra,ka de#okratske aki!e

@SDA i#a !ed,$ *e,$ od $k$4,o tri 4os"a,ika) Sr4ska de#okratska stra,ka @SDS i Parti!a

de#okratsko3 4ro3resa @PDP i#a!$ 4roe,t$a",o ist$ s4o",$ str$kt$r$0 od,os,o $Be'e *e,a

4os"a,ika !e .7) U str$B,i# s"$*%a#a Narod,e sk$4ti,e Re4$%"ike Sr4ske %ro!Ba,o $Be'e !e

ra&,o4ra&,o 4o s4o"$0 dok str$kt$ra od%ora i ko#isi!a 4o s4o"$ odra*a&a ,era&,o4ra&,$

5ast$4"!e,ost i $ 4o3"ed$ 4reds!eda&a,!a i $ B"a,st&$0 a s&e s o%5iro# ,a o%"asti ko!i#a se ti od%ori i

ko#isi!e kao sk$4ti,ska ti!e"a %a&e) Kada se $4orede o&i 4odai sa 4odai#a o s4o",o! str$kt$ri

Par"a#e,tar,e sk$4ti,e +I> @Predsta&,iBki do# i Do# ,aroda G $k$4,o i#a . *e,a i 9;

#$karaa0 to $ 4roe,t$ 5,aBi .< *e,a0 #o*e#o ko,stato&ati da ,i ,a !ed,o# ,i&o$ &"asti ,i!e 4osti3,$t #i,i#a"a, sta,dard od 9 *e,a i5a%ra,i? 4redsta&,ika).

Ta%e"a %r) .<) S4o",a str$kt$ra $ Narod,o! sk$4ti,i Re4$%"ike Sr4ske $ 1.7)3odi,i

Ž, M(*%P*&',% " 1

P#.-*&',%>( 1 1,*(/,% &*.(* " 1

P#&/(,%%> 20 63

I5&or: Narod,a sk$4ti,a Re4$%"ike Sr4ske

Ta%e"a %r) .8) S4o",a str$kt$ra $ str$B,o! s"$*%i Narod,e sk$4ti,e Re4$%"ike Sr4ske $ 1.7)3odi,i

Ž, M(*%K(%,. -*&',%( 2 3

K(%,. -#.-*&',%(> 1 1K(%,. ,*(/,# &*.(*( 1 1

166 Ta"!a,o&i'0 F) @1.) e,a $ 4o"itii +I>) Udr$*e,!e "otos0 Ze,ia0 str) 9-2)



S.*,( &/@( 31 32


Ta%e"a %r) 1) S4o",a str$kt$ra $ od%ori#a i ko#isi!a#a Narod,e sk$4ti,e Re4$%"ike Sr4ske $1.7)3odi,i

Ž, M(*%P*&',%%> 4 19/(,&.+# 50 142


Ta%e"a %r) 1.) S4o",a str$kt$ra $ Vi!e'$ ,aroda Narod,e sk$4ti,e Re4$%"ike Sr4ske $ 1.7) 3odi,i

Ž, M(*%P*&'(+(':% " 1

P#.-*&'(+(':% " 3

D/(.% 4 24


Ta%e"a %r) 11) S4o",a str$kt$ra $ 4os"a,iBki# k"$%o&i#a $ Narod,o! sk$4ti,i Re4$%"ike Sr4ske G

B"a,st&o $ 1.7)3odi,i

P#&/(,%% /#+% %*-

Ž, M(*%S.*.*(

Ž,S.*.*(

M(*%S(+) ,)(+%&,%B

&#%'(/$#*(.&(14 27 34 66

S*-&( $#*(.&(&.*(,(

2 13 13 87

P(*.%'( $#*(.&#-*#*&(

1 7 13 88

D$#*(.&% ,(*#,%&(+)

2 2 50 50

S#%'(/%&.%( -(*.%'( " 3 " 100S.*(,( $#*(.&

(%'1 2 33 67

S.*(,( )( #&, %!*#+%,

" 4 " 100

S*-&( *(%(/,(

&.*(,(

" 2 " 100

S#%'(/$#*(.&(-(*.%'( %!

" 1 " 100

N)(+%&,% -#&/(,%% " 2 " 100


1*.1.3. 7nali"a s!olne stru%ture i"abrani "vanični%a na%on !otvr'eni re"ultata Centralne

i"brne %omisije na o!#im i"borima 2/1/.godine.



-S4o",a str$kt$ra i5a%ra,i? 5&a,iB,ika $ Preds!ed,it&o +I>:

Od $k$4,o 7 @tri #a,data0 tri #a,data s$ 4ri4a"a #$kari#a i to stari!i# od 7 3odi,a)

-S4o",a str$kt$ra i5a%ra,i? 5&a,iB,ika $ Predsta&,iBko# do#$ Par"a#e,tar,e sk$4ti,e +I>:

Od $k$4,o 91 #a,data0 8 #a,data 4ri4a"o !e *e,a#a i"i 1.090 a 77 #a,data i"i ;<02; 4ri4a"a s$#$kari#a)

-S4o",a str$kt$ra i5a%ra,i? 5&a,iB,ika $ Predsta&,iBko# do#$ F+I>:

Od $k$4,o 8< #a,data0 .; #a,data 4ri4a"o !e *e,a#a i"i .;0720 a <. #a,dat #$kari#a i"i

<102)

-S4o",a str$kt$ra i5a%ra,i? 5&a,iB,ika 5a Preds!ed,ika i Pot4reds!ed,ike Re4$%"ike Sr4ske:

Od $k$4,o 7 @tri #a,data0 tri #a,data s$ 4ri4a"a #$kari#a i to stari!i# od 7 3odi,a)

- S4o",a str$kt$ra i5a%ra,i? 5&a,iB,ika $ Narod,o! sk$4ti,i Re4$%"ike Sr4ske:

Od $k$4,o <7 #a,data0 .< #a,data 4ri4a"o !e *e,a#a i"i 1.0<0 a 2 i"i ;<071 #a,data

#$kari#a)

- S4o",a str$kt$ra i5a%ra,i? 5&a,iB,ika $ Sk$4ti,a#a ka,to,a $ F+I>:

Od $k$4,o 1<8 #a,data0 98 #a,data 4ri4a"o !e *e,a#a i"i .080 a 19 i"i <709 #a,data

4ri4a"o !e #$kari#a)

I Misi!a 5a si3$r,ost i sarad,!$ @OSHE0 $ka5a"a !e da %i =sa ot4ri"ike0 $!ed,aBe,i# 4roe,to#

$Be'a #$karaa i *e,a0 tak&o sta,!e tre%a"i odra*a&ati i5%or,i re5$"tati)= N!e, e( $ +I>

a#%asador CarQ D) Ro%%i,s ,a&odi da to0 ,a *a"ost0 ,i!e s"$Ba! te da iako s$ U!edi,!e,i ,arodi 4osta&i"i #i,i#a"a, i"! od 7 5ast$4"!e,osti *e,a $ i5a%ra,i# ti!e"i#a0 #,o3e dr*a&e to ,e

ost&ar$!$0 te da +I> =,i!e i5$5etak=) e( Misi!e OSHE-a $ +I> ,a&eo !e da se I5%or,i# 5ako,o#

+I> o#o3$'a&a da ,a!#a,!e !eda, od tri ka,didata ,a "ista#a ,a i5%ori#a %$de *e,a0 a"i da !e

4roe,at %ro!a #!esta $ 4ar"a#e,ti#a $ +I> $ ko!i#a s$ *e,e i5a%ra,e ,i5ak te da o4ada) Tako

a#%asador Ro%%i,s ,a&odi 4odatak da !e 11)3odi,e 4roe,at $Be'a *e,a sa 10 o4ao ,a s&e3a

.< ,a "oka",i# i5%ori#a 1<)3odi,e) Pre#a 4odai#a @4ri!e i5%ora 1.)3odi,e ko!e !e i5,io0

+I> se tako ,a"a5i"a tek ,a 92) #!est$ od $k$4,o 2 dr*a&a B"a,ia OSHE-a kada !e $ 4ita,!$

B"a,st&o *e,a $ Par"a#e,t$ sk$4ti,e +I>)=Da %$de# !asa,: o&ak&o o4ada,!e %ro!ki ,i!e re5$"tat

,e4a*,!e &"asti +I>) Dr*a&a 5as"$*$!e 4o?&a"e 5a $"o*e,i tr$d0 ,a Be"$ sa A3e,i!o# 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a +I>0 ,a $s&a!a,!$ 5ako,a ko!i i#a 5a i"! 4o&e'a,!e $Be'a *e,a $

4o"itiBko# *i&ot$) A"i0 de !$re0 ra&,o4ra&,ost se 4oka5a"a kra!,!e dr$3aBi!o# od0 de (ato0

ra&,o4ra&,osti) Sasta& $,$tar i,stit$i!a0 i5a%ra, ,a te#e"!$ s4o",e 4ri4ad,osti0 ,i!e se 4o%o"!ao0 a



*e,e %iraBi ri!etko 4redsta&"!a!$ #et$ 4or$ka ko!e 4re,ose i5%or,e ka#4a,!e0 ,a&eo !e i5#e6$

osta"o30 a#%asador Ro%%i,s)=.;

1*.2. 7nali"a s!olne stru%ture i"abrani "vanični%a na%on !otvr'eni re"ultata Centralnei"borne %omisije na lo%alnim i"borima 2/12.godin u 5osni 6ercegovini

A,a"i5a !e $ra6e,a ,a os,o&$ $t&r6e,i? re5$"tata Loka",i? i5%ora 1.1) 3odi,e ko!e !e o%!a&i"a

He,tra",a i5%or,a ko#isi!a +I>) Re5$"tati Loka",i? i5%ora 1.1) 3odi,e $ka5$!$ ,a Bi,!e,i$ da s$

*e,e i da"!e #a,!e 5ast$4"!e, s4o" $ &e'i,i "oka",i? 5ako,oda&,i? ti!e"a) A,a"i5a $ka5$!e da !e $

od,os$ ,a Loka",e i5%ore 1<) 3odi,e kada !e %i"o i5a%ra,o 4ros!eB,o .2 *e,a $ o4'i,ski#

&i!e'i#a/ sk$4ti,a#a o4ti,a0 ,a Loka",i# i5%ori#a 1.1) 3odi,e i5a%ra,o !e $ 4ros!ek$ .;0.

*e,a) Iako !e do"o do 4o&e'a,!a $Be'a *e,a 5a 1 to !e !o $&i!ek ,edo&o"!,o 5a ost&ari&a,!e %i"o

kak&o3 $tia!a ,a "oka",o# ,i&o$ 3d!e se r!ea&a!$ !ako %it,a 4ita,!a 5a #$kare i *e,e i !o $&i!ek

da"eko od ra&,o4ra&,e 5ast$4"!e,osti s4o"o&a $ sk"ad$ sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ko!a

i5,osi 9) Pos#atra!$'i 4odatke 4o o4'i,a#a/o4ti,a#a #o*e se 4ri#!etiti da 4osto!e osi"ai!e $

od,os$ ,a 5ast$4"!e,ost *e,a $ od,os$ ,a i5%ore 1<) 3odi,e $ 4o!edi,i# "oka",i# 5a!ed,ia#a)

Pre#a a,a"i5i $ odre6e,o# %ro!$ o4'i,ski? &i!e'a od,os,o $ sk$4ti,a#a o4'i,a %ro! 5ast$4,ia

od,os,o &i!e',ia se !e 4o&e'ao: +i"e'a .0210 Cako ..0; 0 Ne&esi,!e .901<0 Do%o! J$3

.207< 0 +osa,sko Cra?o&o 10 te Pa"e @F+I> 707 ) I,teresa,t,o !e s4o#e,$ti da !e $o4'i,i Do%o! J$3 4ored 4o&e'a,!a %ro!a *e,a $ o4'i,sko# &i!e'$ i5a%ra,a !ed,a od 2 ,aBe",ia i to

+e3i' Jas#i,ka) Isto&re#e,o $ o4'i,a#a ko!e s$ ,a 4ret?od,i# i5%ori#a i#a"i i5a%ra,i? &i!e',ia

od,os 5ast$4,ia $ sk$4ti,a#a o4'i,a Ri%,ik @1809. 0 R$do @.;020 K"ada,! @..0; Kaka,!

@.0 Do,!i a%ar @0; i No&i Tra&,ik @9072 ,a i5%ori#a 1.1) 3odi,e ,i!e i5a%ra,a ,i

!ed,a *e,a) U o4'i,a#a/o4ti,a#a $ ko!i#a s$ *e,e i5a%ra,e kao ,aBe",ie &e'i !e %ro! &i!e',ia

od,os,o 5ast$4,ia ko!e s$ i5a%ra,e i to $ Do%o! J$3$ @.207< 0 Mrko,!i' Crad @.0 No&i Crad

@11011 0 Visoko @19 i Ka"i,o&ik @707) U seda# o4ti,a ,e#a ,i!ed,a i5a%ra,a *e,a0 $

seda# o4ti,a %ro! i5a%ra,i? *e,a se kre'e od 72 do 920 dok !e $ d&i!e o4ti,e 4roe,at

i5a%ra,i? *e,a od 92 G 22) Na os,o&$ i5&re,e a,a"i5e re5$"tata "oka",i? i5%ora $ 1.1)3odi,i

#o*e se 5ak"!$Biti da !e 4roe,at i5"a5,osti *e,a i5,osio 9807 to $ka5$!e da s$ ost&are,i re5$"tati

4"od a4sti,e,i!e *e,sko3 %iraBko3 ti!e"a) Jeda, od i"!e&a Akio,o3 4"a,a 5a i#4"e#e,tai!$

UNSHR .712 !e 4o&e'a,o $Be'e *e,a ,a #!esti#a do,oe,!a od"$ka ,a s&i# ,i&oi#a &"asti $ +I>)

167 @Os"o%o6e,!e0 19 a$3$st 1.)3odi,e)



Ta%e"a %r) 17) S4o",a str$kt$ra re3istro&a,i? %iraBa ko!i s$ i5a"i ,a "oka",e i5%ore 1.1)3odi,e

Ž, M(*%

S-#/,( &.*.*(

Ž, M(*%R%&.*#+(,%

%*(%1577894 1571386 50=1 49=9

%*(% #'% &

/(&(/%877088 902630 49=3 50=7

I5&or: He,tra",a i5%or,a ko#isi!a +I> @1.1

Di!a3ra# %r) .) Proe,at %iraBa ko!i s$ i5a"i ,a "oka",e i5%ore 1.1)3odi,e od $k$4,ore3istro&a,i?

U-,#

56,5 43,4

I)(/% ,( %)#*

Ž, 55,5 44=4

N%& %)(/% ,(%)#*M(*% 56,4 42,5

42,5


Ta%e"a %r) 19) S4o",a str$kt$ra ka,didata ,a "oka",i# i5%ori#a 1.1)3odi,e0 4re#a ,i&o$ &"asti

U-,# Ž,&% M%S-#/,( &.*.*(

@,&% $%Z( ,(/,%( 550 40 510 7=3 92=7

Z( #-:%,&# +%':>

&-.%, #-:%,29652 10694 18958 36=1 63=9

Z( ,(%#,(/, 149 25 124 16=8 83=2



$(,'%,


Di!a3ra# %r) ..) S4o",a str$kt$ra i5a%ra,i? &i!e',ika/od%or,ika i ,aBe",ika ,a "oka",i#

i5%ori#a 1.1)3odi,e

V':,%%>##*,%% N(/,%% Ž,&%

Ženski

3,6%

16,2%

Muški 83,8% Muški96,4%

I5&or: He,tra",a i5%or,a ko#isi!a +i> @1.1

1*.3. 7nali"a s!olne i starosne stru%ture i"abrani "vanični%a na%on !otvr'eni re"ultata od

strane Centralne i"borne %omisije na o!#im i"borima 2/14.godine.

Ne4osred,o 4red odr*a&a,!e o4'i? i5%ora 5aka5a,i? 5a ..) okto%ar 1.9)3odi,e He,tra",a i5%or,a

ko#isi!a !e o&!eri"a $k$4,o ;71 ka,didatske "iste 5a 8< 4o"itiBki? s$%!ekata sa $k$4,o ; ;9<

ka,didata $k"!$B$!$'i i ,e5a&is,e ka,didate od Be3a s$ *e,e 4artii4ira"e sa 7 ; ka,didatki,!a

$k"!$B$!$'i i ,e5a&is,e ka,didate od Be3a s$ *e,e 4artii4ira"e sa 7 ; ka,didatki,!a i"i 9;090 a

#$kari sa 9 9;1 ka,didata i"i 2;0;)

Nako, odr*a,i? i5%ora He,tra",a i5%or,a ko#isi!a !e .) ,o&e#%ra 1.9)3odi,e 4ot&rdi"a i o%!a&i"ako,aB,e re5$"tate o4'i? i5%ora 5a 1.9)3odi,$ ko!i sadr*e 5&a,iB,e 4odatke o i5a%ra,i#

ka,didati#a ko!i s$ os&o!i"i #a,date 5a 4redsta&,iBke do#o&e Par"a#e,tar,e sk$4ti,e +I>0

Par"a#e,at F+I>0 Narod,$ sk$4ti,$ Re4$%"ike Sr4ske0 te s&i? . ka,to,a",i? sk$4ti,a $ F+I>)

+i"o !e re3istrira,o $k$4,o 7)1;<)8< %iraBa $k$4,o !e 3"asa"o 290.9 3ra6a,a s 4ra&o# 3"asa) Na

e,titetsko# ,i&o$ $ F+I> 3"asa"o !e 210;70 a $ Re4$%"ii Sr4sko! 2089 3ra6a,a)



-S4o",a i staros,a str$kt$ra i5a%ra,i? 5&a,iB,ika $ Preds!ed,it&o +I>: Od $k$4,o 7 #a,data0 7 i"i

. od $k$4,o3 %ro!a #a,data s$ 4ri4a"a #$kari#a i to stari!i# od 7 3odi,a)

-S4o",a i staros,a str$kt$ra i5a%ra,i? 5&a,iB,ika $ Zast$4,iBki do# Par"a#e,tar,e sk$4ti,e +I>:

a Od 91 #a,data0 . #a,data i"i 170< #a,data 4ri4a"o !e *e,a#a od Be3a !e *e,a#a #"a6i# od

7 3odi,a 4ri4ao . #a,dat i"i 107< od $k$4,i? #a,data0 a *e,a#a stari!i# od 7 3odi,a 4ri4a"o !e8 #a,data i"i 1.091 od $k$4,o3 %ro!a #a,data % Od 91 #a,data0 71 #a,data s$ 4ri4a"a

#$kari#a i"i ;0.8 od $k$4,o3 %ro!a #a,data od Be3a !e #$kari#a stari!i# od 7 3odi,a

4ri4a"o 71 #a,data i"i ;0.8)

-S4o",a i staros,a str$kt$ra i5a%ra,i? 5&a,iB,ika $ Zast$4,iBki do# Par"a#e,ta F+I>: a Od 8<

#a,data0 11 #a,data i"i 11099 s$ 4ri4a"a *e,a#a0 od Be3a !e *e,a#a #"a6i# od 7 3odi,a 4ri4a"o

#a,data i"i 0.1 od $k$4,o3 %ro!a #a,data0 a *e,a#a stari!i# od 7 3odi,a 4ri4a"o !e .

#a,data i"i .071 od $k$4,o3 %ro!a #a,data % Od 8< #a,data0 ; #a,data i"i ;;022 !e 4ri4a"o

#$kari#a0 od Be3a !e #$kari#a #"a6i# od 7 3odi,a 4ri4ao . #a,dat i"i .01 od $k$4,o3

%ro!a #a,data0 a #$kari#a stari!i# od 7 3odi,a 4ri4a"o !e ;2 #a,data i"i ;027 od $k$4,o3

%ro!a #a,data)

-S4o",a i staros,a str$kt$ra i5a%ra,i? 5&a,iB,ika 5a Preds!ed,ika i Pot4reds!ed,ike Re4$%"ike

Sr4ske: Od 7 #a,data0 7 i"i . od $k$4,o3 %ro!a #a,data s$ 4ri4a"a #$kari#a i to stari!i# od

7 3odi,a)

-S4o",a i staros,a str$kt$ra i5a%ra,i? 5&a,iB,ika 5a Narod,$ sk$4ti,$ Re4$%"ike Sr4ske: a od

$k$4,o <7 #a,data0 *e,a#a !e 4ri4a"o .7 #a,data i"i .20 od Be3a !e *e,a#a #"a6i# od 73odi,a 4ri4a"o 7 #a,data i"i 70. od $k$4,o3 %ro!a #a,data0 a *e,a#a stari!i# od 7 3odi,a !e

4ri4a"o . #a,data i"i .109 od $k$4,o3 %ro!a #a,data % Od $k$4,o <7 #a,data #$kari#a !e

4ri4a"o $k$4,o ; #a,data i"i <9077 od Be3a !e #$kari#a #"a6i# od 7 3odi,a 4ri4a"o 7

#a,data i"i 70. od $k$4,o3 %ro!a #a,data0 a #$kari#a stari!i# od 7 3odi,a 4ri4a"o !e ;

#a,data i"i 820;. od $k$4,o3 %ro!a #a,data)

-S4o",a i staros,a str$kt$ra i5a%ra,i? 5&a,iB,ika $ sk$4ti,e ka,to,a $ F+I>: a Od $k$4,o 1<8

#a,data0 *e,a#a s$ 4ri4a"a $k$4,o 27 #a,data i"i .<077 od Be3a !e *e,a#a #"a6i# od 7 3odi,a

4ri4a"o .7 #a,data i"i 9098 od $k$4,o3 %ro!a #a,data0 a *e,a#a stari!i# od 7 3odi,a 4ri4a"o !e

9 #a,data i"i .70<9 od $k$4,o3 %ro!a #a,data % Od $k$4,o 1<8 #a,data #$kari#a !e

4ri4a"o 17 #a,data i"i <.0 #a,data od Be3a !e #$kari#a #"a6i# od 7 3odi,a 4ri4a"o 12

#a,data i"i <02 od $k$4,o3 %ro!a #a,data0 a #$kari#a stari!i# od 7 3odi,a 4ri4a"o !e 1..

#a,data i"i ;70. od $k$4,o3 %ro!a #a,data)



Na os,o&$ o&e a,a"i5e $t&rdi"i s#o da !e od $k$4,o 2.< #a,data 4ot&r6e,i? od stra,e He,tra",e

i5%or,e ko#isi!e ,a o4'i# i5%ori#a 1.9)3odi,e ,a s&i# ,i&oi#a &"asti $ +I>0 sa#o 8< #a,data i"i

.<08. 4ri4a"o *e,a#a0 a #$kari#a !e 4ri4a"o 91 #a,data i"i <.0< od $k$4,o3 %ro!a

#a,data) O&o ,as do&odi do 5ak"!$Bka da *e,e ,a o4'i# i5%ori#a 1.9)3odi,e ,is$ dosti3"e k&ot$

od 9 i ,!i?o&o $Be'e $ 5ako,oda&,o! &"asti $ +I> ,e'e i? Bi,iti &id"!i&i# i $tia!,i# koddo,oe,!a ,a!&a*,i!i? od"$ka $ s&i# o%"asti#a dr$t&e,o3 *i&ota $ ko!i# 5a!ed,o 4artii4ira!$ sa

#$kari#a i tre%a"e %i ost&ari&ati !ed,ake koristi od ,!i?)

Od os&o!e,i? .. #a,data SDA !e .; da"a *e,a#a0 od < #a,data >DZ+I> $ ok&ir$ koa"ii!e dao

!e tako6er .; *e,a#a0 od 2 S++ dao !e .7 *e,a#a0 od 9 De#okratska (ro,ta da"a !e .; *e,a#a0

od 97 SDP dao !e Betiri *e,a#a0 od 7< SNSD dao !e osa# *e,a#a0 od 12 >DZ .88 dao !e seda#

*e,a#a)

Ta%e"a %r) 12) S4o",a i staros,a str$kt$ra i5a%ra,i? 5&a,iB,ika ,a o4'i# i5%ori#a 1.9)3odi,e

NIVO M30 MQ30 M UKUPNO Ž30 ŽQ30 Ž UKUPNO TOTALP*&',%.+# I! 0 3 3 0 0 0 3Z(&.-,%% #$P(*/($,.(*,&-.%, I!

0 32 32 1 9 10 42

Z(&.-,%% #$P(*/($,.( I!

1 75 76 6 16 2298

P*&',% %-#.-*&',%%

R-/% S*-&

0 3 3 0 0 0 3

N(*#,( &-.%,(R-/% S*-&

3 67 70 3 10 13 83

S-.%, (,.#,( I!

25 211 236 13 40 53 289

TOTAL 29 391 420 23 75 98 518


Na ka,didaio,i# "ista#a 5a dr*a&,i0e,titetski i ka,to,a",i ,i&o 91 %i"o !e 5ast$4"!e,o *e,a0 s

o%5iro# ,a to da I5%or,i 5ako, +I> ,a"a*e 9)U 4ros!ek$ !e.8 i5a%ra,o *e,a) Od os&o!e,i? ..

#a,data SDA !e .; da"a *e,a#a0 od < #a,data >DZ +I> $ ok&ir$ koa"ii!e dao !e tako6e .;*e,a#a0 od 9 De#okratska (ro,ta da"a !e .; *e,a#a0 od 97 SDP dao !e Betiri *e,a#a0 od 7< SNSD

dao !e osa# *e,a#a0 od 12 >DZ .88 dao !e seda# *e,a#a)

1*.4. 7nali"a s!olne stru%tura u i"vršnoj vlasti u 5osni 6ercegovini u 2/13.godini



Pret?od,a a,a"i5a 4oka5a"a !e e(ekte sta&o&a 4o"itiBki? 4arti!a i $tia!a ko!i i5%or,a 4ra&i"a i#a!$ ,a

4o"itiBk$ 4artii4ai!$ *e,a $ 5ako,oda&,i# or3a,i#a $ +I>) Me6$ti#0 st&ar,o $*i&a,!e 4o"itiBki?

4ra&a 5a?ti!e&a da *e,a#a0 4od!ed,aki# $s"o&i#a0 %$d$ dost$4,e i s&e dr$3e ($,ki!e $ s&i#

3ra,a#a &"asti) Poto !e ,a!&e'a 4o"itiBka #o' $ 5e#"!i ko,e,trisa,a $ !aki# or3a,i#a i5&r,e

&"asti0 !ed,ako !e 4otre%,a i 3e,der a,a"i5a i5&r,i? str$kt$ra) Na *a"ost0 tak&a a,a"i5a otkri&a skoro 4ot4$,$ do#i,ai!$ #$karaa i $ o&o! 3ra,i &"asti) +I> ,ikada ,i!e i#a"a ,iti !ed,$ B"a,i$

troB"a,o3 4reds!ed,it&a ko!a !e ,a 4o"o*a!$ e(a dr*a&e) Tako6e *e,a ,ikada ,i!e %i"a

4reds!ed,io# Vi!e'a #i,istara) U sada,!e# sasta&$ Vi!e'a #i,istara ,e#a #i,istria0 a"i !e

i#e,o&a,o 4et 5a#!e,ia #i,istara) Ve"iki ,a4redak 4redsta&"!a Bi,!e,ia da s$ $ Re4$%"ii Sr4sko!

od . #i,istarski? #!esta ,a 4et i5a%ra,e *e,e #i,istrie i"i 7.0 a 5a Pre#i!erk$ V"ade Re4$%"ike

Sr4ske i5a%ra,a !e e"!ka H&i!a,o&i' $5 ,a4o#e,$ da !e +i"!a,a P"a&i' dosada %i"a !edi,a

Preds!ed,ia e,titeta Re4$%"ike Sr4ske) M$kari do#i,ira!$ kao 4reds!ed,ii $ s&i? deset ka,to,a

$ F+I>0 a #e6$ sto ka,to,a",i? #i,istara %i"o !e sa#o osa# *e,a i to $ t5&) k"asiB,i# =*e,ski#=

#i,istarst&i#a ko!a se %a&e sta#%e,i# 4ita,!i#a0 soi!a",o# i 5dra&st&e,o# 5atito#0 rado# i

o%ra5o&a,!e#) Dak"e 4o"o*a! *e,a $ i5&r,o! &"asti !e o3ra,iBe, 5%o3 e&ide,t,e diskri#i,ai!e

4ri"iko# 4o"itiBki? i#e,o&a,!a ,a ra5"iBite ($,ki!e) Diskri#i,ai!a se ,asta&"!a0 4rod$%"!$!e i

odr*a&a i#e,o&a,!e #$karaa ,a r$ko&ode'a #!esta $ dr*a&,i# 4red$5e'i#a i $4ra&,i#

od%ori#a0 kao i5&r,i# ti!e"i#a $ eko,o#sko# sektor$)

Ta%e"a %r) 1) S4o",a str$kt$ra $ i5&r,o! &"asti $ +I>

U-(,

*#' Ž, M(*%

*#' *#' PREDSJEDNIŠTVOI! 3 0 0 3 100

VIJE?E MINISTARAI! 6 1 16=7 5 83=3

PREDSJEDNIK I! 2 0 0 2 100

PREDSJEDNIK RS 2 1 0 1 100

VLADA I! 15 2 13=3 13 86=7

VLADA RS 19 1 5=3 18 94=7PREDSJEDNIK KANTONA 10 0 0 10 100




1*.(. 7nali"a s!olne "astu!ljenosti u sudovima i tužiteljstvima u 5osni 6ercegovini

Sud#$e u BIH3 Pre#a $sta&i#a $ +I>0 s$dska &"ast !e sa#osta",a i ,eo&is,a od i5&r,e i

5ako,oda&,e &"asti) U +I> i#a $k$4,o . s$do&a @4o d&a s$da ,a dr*a&,o# i e,titetski#

,i&oi#a0 s$d $ Distrikt$ +rBko +I>0 te 87 s$da ,a "oka",o# ,i&o$) U o&i# s$do&i#a od 879

s$di!a/s$tki,!a0 921 *e,e i"i 9<09) Ve'i 4ostotak *e,a !e $ s$do&i#a ,a "oka",o# ,i&o$: 91< i"i

980<0 a ,a!&e'i $ Os,o&,o# s$d$ Distrikta +rBko +I> .02 i $ Vr?o&,o# s$d$ F+I> 3d!e s$

*e,e 5ast$4"!e,e sa 207) U s$do&i#a ,a dr*a&,o#0 ,a e,titetski# ,i&oi#a i $ Distrikt$ +rBko

+I> ,e#a *e,a 4reds!ed,ia s$do&a) Na "oka",o# ,i&o$0 od 87 s$da0 $ . s$do&a *e,e s$

4reds!ed,ie0 i"i .;01)

Udio *e,a/s$tki,!a $ s$do&i#a $ +I>: $ S$d$ +I> $dio !e 99 $ s$do&i#a F+I> $dio !e $s$do&i#a Re4$%"ike Sr4ske $dio !e . $ s$do&i#a +rBko Distrikta +I> $dio s$tki,!a !e 2)

Posto!i ,esra5#!er i5#e6$ %ro!a *e,a ko!e rade $ s$dst&$ i %ro!a *e,a ko!e se ,a"a5e ,a &isoki#

($,ki!a#a $ or3a,i#a s$dst&a i"i s$do&i#a &ie ,ad"e*,osti0 od,os,o ,a #!esti#a #o'i

od"$Bi&a,!a) Na #!esti#a ko!a 4odra5$#!e&a!$ 5,aBa!,$ #o' *e,e se ,asta&"!a!$ s$oBa&ati sa

(e,o#e,o# =stak"e,o3 4"a(o,a=) Veo#a !e 5a,i#"!i&a Bi,!e,ia da ,a Vr?o&,o# s$d$ F+I> ko!i !e

kra!e# 1.1)3odi,e i#ao oko 8) ,eri!ee,i? 4red#eta0 od Be3a !e %i"o <) $4ra&,i? s4oro&a

ko!i s$ se $3"a&,o# tia"i i#o&i,ski? 4ra&a ti 4red#eti s$ dod!e"!e,i s$tki,!a#a0 to 5,aBi da s$

*e,e Bak i kada s$ ,a &ii# ,i&oi#a $ s$dst&$0 do%i"e sa#o 4$,o 4os"a0 a #a"o st&ar,e #o'i) U +I>

4osto!i i d!e"$!e Visoko s$dsko i t$*i"aBko &i!e'e ko!e !e od i5$5et,e &a*,osti $ od,os$ ,a s$dsk$

&"ast) O&o ti!e"o !e 5ad$*e,o 5a i5%or i i#e,o&a,!e s$di!a) U s&o!i# dosada,!i# i5&!eta!i#a o&o

Vi!e'e !e ,aroBito istia"o =(er 5ast$4"!e,ost= ko,stit$ti&,i? ,aroda i5#e6$ i#e,o&a,i? s$di!a) Na

*a"ost0 Vi!e'e ,e 4rida!e ist$ &a*,ost i =(er 5ast$4"!e,ost= s4o"o&a iako se 5,a da *e,e Bi,e &ie od

2 sta,o&,it&a $ +I>) Za%ri,!a&a!$'a !e s4o",a str$kt$ra o&o3 Vi!e'a $ ko!e# !e od 12 B"a,o&a

sa#o < *e,a)

Ta%e"a %r) 1;) S4o",a 5ast$4"!e,ost s$di!a 4re#a ,i&o$ &"asti i &rsti i,stit$i!e $ 1.7) i 1.9) 3odi,i

2013 2014S.%,' S%' S.%,' S%'

S I! 22 28 21 28A-/(%#,% & *#

D%&.*%.(4 4 4 4

E,.%..&% & I! 16 11 17 10E,.%..&% & RS 14 12 14 12



K(,.#,(/,% &#+% 85 42 84 39O*@,% &#+% 57 37 59 37O-:%,&% &#+% 276 130 279 134O&,#+,% &#+% 126 75 127 76

O&,#+,% & *#D%&.*%.(

10 8 10 7

I5&or: Visoko s$dsko i t$*i"aBko &i!e'e +I> @1.70 1.9

Kod i#e,o&a,!a 4reds!ed,ika/4reds!ed,ia s$do&a &e"ika 4red,ost da!e se #$kari#a $ od,os$ ,a

*e,e) To 5,aBi da %e5 o%5ira ,a k&a"i(ikai!$0 str$B,ost i 5,a,!e $ 4ra&os$6$ &a*,i!e ($,ki!e0 3d!e

se do,ose ,a!&a*,i!e od"$ke i ko!e s$ %o"!e 4"a'e,e0 4ri4ada!$ #$kari#a0 Bi#e se *e,a#a ,e

4r$*a!$ !ed,ake #o3$',osti) Podai o s4o",o! 5ast$4"!e,osti ,a &ii# 4o5ii!a#a 4reds!ed,ika

s$do&a 4oka5$!$ #a,!$ 5ast$4"!e,ost *e,a @72) Preds!ed,ia S$da +I> !e *e,a) e,e kao

4reds!ed,ie do#i,a,t,e s$ $ ka,to,a",i# s$do&i#a @<) O&o !e sa#o ,eko"iko 4oka5ate"!a

o4se3a diskri#i,ai!e ko!a 4osto!i $ s$dst&$0 a ko!a !e 4oka5ate"! diskri#i,ai!e *e,a $ %osa,sko?ere3o&aBko# dr$t&$ o4'e,ito) Dr*a&a ,i!e 4red$5e"a e(ikas,e #!ere ko!e %i o%e5%!edi"e

*e,a#a st&ar,$ !ed,akost $ #o3$',osti#a 4rist$4a i &re,!$ &isoki? ($,ki!a $ s$dst&$0 te

ra&,o4ra&,ost ,a s&i# ,i&oi#a s$dske &"asti)

Tu<#te($#3 Na 4odr$B!$ +I> 4osto!i $k$4,o <2 t$*ite"!sta&a @d&a e,titetska0 !ed,o $ Distrikt$ +rBko

+I> i <1 ,a "oka",o# ,i&o$) Od $k$4,o3 %ro!a t$*ite"!a ,!i? 7; s$ *e,e) Sa#o s$ d&i!e *e,e

i#e,o&a,e ,a #!esto 3"a&,o3 t$*ite"!a ,a e,titetsko# ,i&o$0 !ed,a $ Ka,to,a",o# t$*i"at&$ @od 8

i#e,o&a,i? $ F+I> i !ed,a $ Okr$*,o i S4ei!a",o t$*i"at&o +a,!a L$ka @od i#e,o&a,i? $Re4$%"ii Sr4sko!) Udio *e,a t$*i"aa $ t$*i"at&i#a $ +I>: $ T$*i"at&$ +I> $dio *e,a t$*ite"!ia

!e 21 $ t$*i"at&i#a F+I> $dio *e,a t$*ite"!ia !e 9; $ t$*i"at&i#a Re4$%"ike Sr4ske $dio

*e,a t$*ite"!ia !e 92 $ T$*i"at&$ +rBko Distrikta +I> $dio *e,a t$*ite"!ia !e 2

Ta%e"a %r) 1<) S4o",a str$kt$ra o $Be'$ $ t$*ite"!st&i#a ,a s&i# ,i&oi#a $ +I> $ 1.9)3odi,i

U-(,

*#' ŽENE MUŠKARCIROJ ROJ

TUŽITELJI I! 53 18 34 35 66

TUŽITELJI RS 73 29 38 44 62 TUŽITELJ DISTRIKTA

RKO 1 0 0 1 100

I5&or: Visoko s$dsko i t$*i"aBko &i!e'e +I> @1.9



Ta%e"a %r) 18) S4o",a str$kt$ra $ t$*i"at&i#a $ 1.7) i 1.9) 3odi,i $ +I>

2013 2014 T@%./'% T@%./'% T@%./'% .@%./'%

D*@(+,% .@%./'% I! 18 16 17 16 T@%./'% *# D%&.*%.( 5 5 5 5E,.%..&% .@%./'% I! 4 4 6 5E,.%..&% .@%./'% RS 2 4 2 3K(,.#,(/,% .@%./'% 83 89 84 85

O*@,% .@%./'% 40 43 41 41

I5&or: Visoko s$dsko i t$*i"aBko &i!e'e +I> @1.70 1.9

1*.*. 7nali"a s!olne "astu!ljenost u di!lomats%oB%on"ularnim !redstavništvima u 5osni

6ercegovini od 2//. do 2/13.godine

Podai ko!i se od,ose ,a $Be'e *e,a $ or3a,i#a ko!i ,a #e6$,arod,o# ,i&o$ 4redsta&"!a!$ +I>

odr*a&a!$ !ed,ak$ 4od5ast$4"!e,ost *e,a kao i $ dr$3i# o%"asti#a !a&,o3 i 4o"itiBko3 *i&ota) Pre#a

dost$4,i# 4odai#a od $k$4,o 78 a#%asada0 i#e,o&a,o !e 7 #$karaa0 a sa#o 8 *e,a) Na

#!esto Ce,era",o3 ko,5$"a od $k$4,o ; ($,ki!a i#e,o&a,e s$ sa#o 1 *e,e) ak i ,a osta"i#0

,i*i# di4"o#atski# i ko,5$"ar,i# #!esti#a0 kao i ad#i,istrati&,o-te?,iBki# 4o5ii!a#a od $k$4,o

1. 5a4os"e,i0 ras4ore6e,e s$ <1 *e,e i"i 7. *e,a) O&ak&a 4od5ast$4"!e,ost *e,a $ di4"o#ati!i !e

!o !eda, doka5 o4te diskri#i,ai!e *e,a $ +I>)

Tako6e !e *e,a is4red +I>0 o%a&"!a"a d$*,ost 4od4reds!ed,ie 4ri4re#,o3 od%ora 5a 4ose%,o 1)

5as!eda,!e Ce,era",e sk$4ti,e OUN 4os&e'e,o d!ei) U Betiri i5as"a,st&a Par"a#e,tar,e sk$4ti,e

+I> od 12 B"a,o&a ,a"a5e se 9 *e,e i"i .<) Od ,!i? 90 1 s$ 4reds!eda&a!$'e de"e3ai!a i"i 2)

Ta%e"a %ro! 7) S4o",a str$kt$ra $ di4"o#atsko-ko,5$"ar,i# 4redsta&,it&i#a $ +I> od 18) do

1.7)3odi,e

Ž,&% M% &-#/,(&.*.*(

""""""""""""""""""""""""""

Ž,&%$%

2009 8 41 16=383=7



2010

2011

2012

2013

10 45 18=281=8

8 48 14=385=7

9 47 16=183=9

12 42 22=277=8

I5&or: Mi,istrast&o &a,!ski? 4os"o&a +I> @18) do 1.7

I5 ,a4ri!ed ,a&ede,e a,a"i5e 4roi5i"a5i da dr*a&a #ora s,a*,o da se i,&o"&ira $:

• Pro&o6e,!e o%$ka sa i"!e# !aBa,!a ka4aiteta i,stit$i!a i 4o"itiBki? 4arti!a ,a 4odi5a,!$

s&i!esti i 5,a,!a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ 4o"itiBko# i !a&,o# *i&ot$ *e,a) Ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a 4ri"iko# do,oe,!a od"$ka k"!$B,a !e 5a 4o%o"!a,!e 4o"o*a!a *e,a $ dr$t&$) M!ere

5a kreira,!e i s4ro&o6e,!e 4o"itike !ed,aki? #o3$',osti #$karaa i *e,a i ,!i?o&$

ra&,o#!er,$ 5ast$4"!e,ost $ 4redsta&,iBki# i i5&r,i# ti!e"i#a0 ,i!e #o3$'e s4ro&esti %e5

od3o&ara!$'i? ka4aiteta i 4odrke)

• A,a"i5$ 4ri#!e,e 4ro4isa 5a 5atit$ "!$dski? 4ra&a *e,a i ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 s4ro&esti

kro5 a,a"i5$ $sk"a6e,osti i 4ri#!e,e ,aio,a",o3 5ako,oda&st&a0 4o"itika i 4ro3ra#a $

od,os$ ,a #e6$,arod,e dok$#e,te i5 o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a UBi,iti dost$4,i#

#e6$,arod,e i ,aio,a",e dok$#e,te i5 o%"asti "!$dski? 4ra&a *e,a i ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a0 $k"!$B$!$'i %ro$re 5a i,(or#isa,!e o akti&,osti#a dr*a&e $ &e5i $,a4re6e,!a

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i s4ro&o6e,!a 4o"itike !ed,aki? #o3$',osti0 kao i ,aBi,a da *e,e

ost&are s&o!a 4ra&a)

• Ra5&i!a,!e siste#a 4ra'e,!a0 4rik$4"!a,!a i o%rade 4odataka o 5ast$4"!e,osti *e,a ,a

#!esti#a od"$Bi&a,!a)

• Uk"!$Bi&a,!e 5a4os"e,i? $ dr*a&,o! $4ra&i i !a&,i# s"$*%a#a $ ed$kati&,e 4ro3ra#e o

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Ed$kai!o# 5a4os"e,i? $ dr*a&,o! $4ra&i i !a&,i# s"$*%a#a0$k"!$Biti 4reda&a,!a o ra5"o5i#a 4o"itike !ed,aki? #o3$',osti i 5,aBa!a ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a0 kako %i se e(ikas,o s4ro&e"e #!ere 5a ,!i?o&o $,a4re6i&a,!e $5 Pre4or$ke Ko#iteta

U!edi,!e,i? ,ai!a0 i o#o3$'i"o k&a"itet,o i5&!eta&a,!e 4re#a HEDA ko,&e,i!i) Tako6e

!e 4otre%,o 4ri4re#iti 4isa,a $4$tst&a i 4rir$B,ike sa te#a#a &e5a,i# 5a rod,$

ra&,o4ra&,ost0 4o"itik$ !ed,aki? #o3$',osti0 #etode i5&!eta&a,!a0 4ro3ra#e $&o6e,!a



rod,e 4ers4ekti&e $ s&e o%"asti0 kao i rod,o3 %$d*etira,!a) I,(or#isati 3ra6a,e o 4ro%"e#i#a

sa ko!i#a se s$sre'$ *e,e s i,&a"iditeto#0 kao i *e,e i5 osta"i? os!et"!i&i? 3r$4a)

• Istra*i&a,!e $5roka ,era&,o#!er,e 5ast$4"!e,osti *e,a $ do,oe,!$ od"$ka) Da %i se $%"a*i"a

i otk"o,i"a ,as"i!e6e,a ,era&,o4ra&,ost *e,a i #$karaa $ 4roesi#a do,oe,!a od"$ka0

4otre%,o !e istra*iti i dok$#e,to&ati $5roke) O&ak&a istra*i&a,!a 4r$*it 'e od3o&ara!$'i#ateri!a" 5a a,a"i5$ i o%e5%!editi da"!e s4ro&o6e,!e #!era 5a ra&,o#!er,$ i ra&,o4ra&,$

5ast$4"!e,ost o%a s4o"a ,a #!esti#a od"$Bi&a,!a0 Bi#e 'e se osi3$rati adek&at,i!e 5ast$4a,!e

s4ei(iB,i? 4otre%a *e,a $ dr$t&$)

1+. :dravstvena "aštita

K&a,titati&,i i,dikator 5a 4ra'e,!e $,a4re6e,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i os,a*i&a,!a *e,a !e o%"ast

5dra&"!a i 5dra&st&e,e 5atite kao k"!$B,i res$rs 5a k&a"itet *i&ota s&ake oso%e) I,&estira,!e $

5dra&"!e 3ra6a,a !e !eda, od ,a!5,aBa!,i!i? 4od$?&ata $ 4roes$ !aBa,!a soi!a",e i eko,o#ske

sta%i",osti s&ake 5e#"!e) Zdra&"!e $k"!$B$!e (i5iBk$0 e#oio,a",$0 soi!a",$0 k$"t$r,$ i d$?o&,$

do%ro%it i odre6e,o !e kako %io"oki# Bi#%e,ii#a0 tako i soi!a",i#0 eko,o#ski# i 4o"itiBki#

ko,teksto# $ ko!e# *e,e i #$kari *i&e) Zdra&st&e,a 5atita !e Besto ,edo&o"!,a i oso%ito !e

$&!eto&a,a eko,o#sko# sit$ai!o#0 kao i Bi,!e,io# da *e,e i #$kari Besto ,is$ do&o"!,o

i,(or#ira,i o #o3$',osti#a i $s"$3a#a ko!e i# sto!e ,a ras4o"a3a,!$) Jed,ako 4ra&o *e,a i#$karaa ,a 5dra&"!e 4odra5$#i!e&a i #,o3a dr$3a "!$dska 4ra&a) O,a s$ de(i,ira,a $

#e6$,arod,i# $3o&ori#a i dok$#e,ti#a ko!i se od,ose ,a "!$dska 4ra&a) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a

,a"a*e !ed,ake #o3$',osti 5a *e,e i #$kare $ ost&ari&a,!$ 4ra&a ,a 5dra&"!e0 a to 4odra5$#i!e&a

!ed,ak 4rist$4 $s"$3a#a i k&a"itet,$ 5atit$) Zdra&"!e *e,a i #$karaa #ora se 4ro#atrati kao

!ed,ako &ri!ed,o0 a 4ot&rda te &ri!ed,osti odra*a&a se $ ra5&o!$0 4ro&ed%i0 4rist$4$0 ,ad5or$ i

e&a"$ai!i 5dra&st&e,i? $s"$3a0 te $ istra*i&aBki# 4rioriteti#a) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ o%"asti

5dra&"!a re3$"ira,a !e $ B"a,$ .7) Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>) Ce,der akio,i 4"a, 5a

+I> $ 4o3"a&"!$ . - Zdra&"!e0 4re&e,i!a i 5atita - 4red&i6a i"!e&e i akti&,osti 5a $,a4re6e,!e

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ o&o! s4ei(iB,o! o%"asti) Pre4or$ko# %r) 7 i5 Zak"!$B,i? ko#e,tara 5a

+I>0 HEDA ko#itet 5a?ti!e&a da 5e#"!a-B"a,ia ,asta&i sa s&o!i# ,a4ori#a ko!i se od,ose ,a

$sk"a6i&a,!e 5ako,a i5 o%"asti 5dra&st&a i 5dra&st&e,i? $s"$3a $ 5e#"!i i ,a i,te3rira,!e 3e,der

4ers4ekti&e $ s&i# sektori#a re(or#e 5dra&st&a0 kako %i *e,e ,a i!e"o! teritori!i #o3"e i#ati !ed,ak

4rist$4 od3o&ara!$'i# i adek&at,i# 5dra&st&e,i# $s"$3a#a0 a 4ose%,o kako %i se s#a,!io ste4e,



s#rt,osti 4orodi"!a) Pre4or$ka Ko#iteta !e da se 4red$5#$ #!ere ko!i#a 'e se 3ara,tirati $s4!ea,

4rist$4 *e,a i d!e&o!Bia i,(or#ai!a#a i $s"$3a#a ko!e se od,ose ,a seks$a",o i re4rod$kti&,o

5dra&"!e0 kako %i se s4ri!eBi"o 4ri%!e3a&a,!e a%ort$s$ i 5atiti"e *e,e od ,e3ati&,i? 4os"!edia tak&i?

i,ter&e,i!a 4o 5dra&"!e) Nada"!e0 4re4or$ka Ko#iteta !e da se $s&o!e 4ro3ra#i i 4o"itike 5a

4o%o"!a,!e 5,a,!a i 4rist$4a ko,trae4ti&,i# #etoda#a0 ,a ,aBi, da se ra5&i!a ra5$#i!e&a,!e da !e 4"a,ira,!e 4orodie od3o&or,ost o%a 4art,era)

Za or3a,i5ai!$0 (i,a,sira,!e i 4r$*a,!e 5dra&st&e,e i soi!a",e 5atite $ +I> ,ad"e*,i s$: e,titeti

F+I> i Re4$%"ika Sr4ska0 deset ka,to,a $ F+I> i +rBko Distrikt +I>) Na ,i&o$ dr*a&e +I>0

Mi,istarst&o i&i",i? 4os"o&a !e ,ad"e*,o ti!e"o !a&,e dr*a&,e ad#i,istrai!e0 ko!e i#a odre6e,e

od3o&or,osti kada !e $ 4ita,!$ 5dra&st&e,a i soi!a",a 5atita) E,titetski 5ako,i re3$"ira!$

ost&ari&a,!e 4ra&a ,a 5dra&st&e,$ 5atit$ i 5dra&st&e,o osi3$ra,!e) Na te#e"!$ 4re3"eda 5ako,sko3

ok&ira 5dra&st&e,e 5atite $ e,titeti#a i +rBko Distrikt$ +I>0 4ra&a osi3$ra,a 5ako,ski#

teksto&i#a o#o3$'a&a!$ s"o%oda, 4rist$4 i ost&ari&a,!e 5ako,o# 5a!a#Be,i? 4ra&a ,a 5dra&st&e,$

5atit$ %e5 o%5ira ,a s4o") A,a"i5a $sta&,i? i 5ako,ski? r!ee,!a $ o&o! do#e,i 4oka5$!e kako

4osto!i ra5"ika i5#e6$ $t&r6e,i? 4ra&a i #o3$',osti ,!i?o&o3 ost&are,!a $ 4raksi) U k"!$B,i#

strateki# dok$#e,ti#a $ ko!i#a s$ $t&r6e,e odre6e,e s#!er,ie 5dra&st&e,e 4o"itike ,i!e 4ris$t,a

direkt,a diskri#i,ai!a 4o os,o&$ s4o"a0 a"i ,e#a ,i 4ose%,i? se3#e,ata ko!i#a !e ,a adek&ata,

,aBi, i,stit$io,a"i5ira,a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ 5dra&st&e,o! 4o"itii) Pose%,e #!ere 5atite s$

4red&i6e,e 5a 4ose%,e 3r$4e sta,o&,it&a: tr$d,e *e,e/#a!ke/%e%e0 d!e$/ado"ese,te0 stari!e oso%e0

$3ro*e,e 3r$4e kao0 ,a 4ri#!er0 %esk$',ike0 o&is,ike0 ,e5a4os"e,e0 do,ek"e 4osto!e0 a"i &ie $ok&ir$ da&a,!a i5 soi!a",e 5atite) O&ak&e #!ere s$ $3"a&,o# ,edo&o"!,e i 5a%ri,!a&a!$'e !e da 5a

&e"iki %ro! sta,o&,it&a $ soi!a",o! 4otre%i0 ko!i ,i!e 4okri&e, $,i&er5a",o# 5dra&st&e,o#

5atito#0 ,e 4osto!e 4ose%,e #!ere 5dra&st&e,e 5atite) Zdra&st&e,$ 5atit$ oso%a sa i,&a"iditeto#

karakteri5ira diskri#i,ai!a 4o $5rok$ ,asta,ka i,&a"iditeta i ra5"iBit o%i# 4ra&a i5 5dra&st&e,e

5atite/osi3$ra,!a 5a oso%e sa i,&a"iditeto# steBe,i# $ rat$ i"i ,e&e5a,o 5a rat,a 5%i&a,!a) Za oso%e

sa i,&a"iditeto# ,i!e $,i&er5a",o r!ee,a dost$4,ost 5dra&st&e,i# $sta,o&a#a0 ,aroBito

a#%$"a,ta#a0 do#o&i#a 5dra&"!a i s") @4r&e,st&e,o 5%o3 (i5iBke ,edost$4,osti) Oso%e sa te*i#

i,&a"iditeto#0 ko!e ,is$ $ rad,o# od,os$0 i da"!e ,e ost&ar$!$ 4ra&a i5 o%"asti 5dra&st&e,e 5atite

kao direkt,i osi3$ra,ii0 ,e3o i,direkt,o0 4reko B"a,a 4orodie0 ko!i ,i sa#i ,is$ $&i!ek 5dra&st&e,o

osi3$ra,i) StatistiBki 4odai ra5&rsta,i 4o s4o"$ &ode se o: *i&oro6e,i#a0 $#r"i#a0 4oro6a!i#a0

s#rt,osti 4ri 4oro6a!$0 4rekidi#a tr$d,o'e0 *i&ot,o# &i!ek$0 &ode'i# $5roi#a s#rt,osti0 ,asi",i#

s#rti#a0 ?os4ita"i5ira,i# %o"es,ii#a0 s"$Ba!e&i#a >IV/AIDS0 te 5a4os"e,i#a $ o%"asti

5dra&st&e,e 5atite) e,e Bi,e &e'i,$ $ 5dra&st&e,i# siste#i#a $ +I> @$4os"e,ie $ 5dra&st&$0



koris,ie 5dra&st&e,e 5atite itd)0 a"i !e ,!i?o&a 4ris$t,ost ,a 4o5ii!a#a 3d!e se kreira 5dra&st&e,a

4o"itika i do,ose od"$ke i5ra5ito red$ira,a0 kao i $,$tar $4ra&"!aBki? str$kt$ra $ 5dra&st&e,i#

$sta,o&a#a) Na to &e"iki# di!e"o# $tiBe k$"t$ra i tradiio,a",a $"o3a *e,e $ 4orodii i dr$t&$

$o4'e0 te i5ra5ita do#i,ai!a #$karaa $ str$kt$ra#a #o'i 4o"itiBki? stra,aka0 ko!e i#a!$ 5,aBa!a,

$4"i& ,a kreira,!e 4o"itike i do,oe,!e od"$ka $ 5dra&st&$) O&a Bi,!e,ia !e0 kako !e istak,$to $ra53o&or$ sa 4redsta&,ii#a/a#a e,titetski? 3e,der e,tara0 k"asiBa, 4ri#!er diskri#i,ai!e *e,a $

s$d!e"o&a,!$ i kreira,!$ #!era 5dra&st&e,e 4o"itike kao i ,!i?o&o! 4ri#!e,i ,a s&i# ,i&oi#a

od"$Bi&a,!a) Za odre6e,i %ro! *e,a 4rist$4 i,(or#ai!a#a $ o%"asti 5dra&st&e,e 5atite !e s&e

ot&ore,i!i 5a?&a"!$!$'i 4ro4isi#a ko!i ta 4ita,!a re3$"ira!$0 &e"iko# %ro!$ ,e&"adi,i? or3a,i5ai!a

kao i iroko! "e4e5i ko#$,ikai!ske te?,o"o3i!e i #edi!a0 4$te# ko!i? se #o3$ i,(or#irati o s&o!i#

4ra&i#a i ,!i?o&o! 5atiti0 kao i ste'i ,o&a 5,a,!a o 5dra&"!$ i ,!e3o&o# $,a4re6e,!$) Me6$ti#0 i

4ored o&i? 4o5iti&,i? 4o#aka0 I5&!eta! 3e,der i,stit$i!a o sta,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 5a 1.1)

3odi,$0 4oka5$!e da !e $ 4raksi sta,!e ,e5ado&o"!a&a!$'e) Ni5ak ,i&o i,(or#ira,osti o 4ro4isi#a $

&e5i sa 5dra&st&o#0 ,e sa#o *e,a ,e3o i #$karaa0 4roi5"a5i i5 to3a da se radi o i5$5et,o s"o*e,o! i

di,a#iB,o! d!e"at,osti0 ko!a !e re3$"ira,a #,o3o%ro!,i# 4ro4isi#a ko!i 5a?ti!e&a!$ s4ei!a",a

5,a,!a) Tako6er0 ,e 4osto!e s"$*%e 5a i,(or#ira,!e i 5atit$ 4ra&a osi3$ra,ika0 od,os,o 4ai!e,ata0

ko!e %i o"aka"e i $%"a*i"e ,e5ado&o"!a&a!$'e sta,!e $ o&o# 4odr$B!$) S&!etska 5dra&st&e,a

or3a,i5ai!a0 Bi!a !e B"a,ia i +I>0 4r$*a 5,aBa!,$ 4o#o' dr*a&a#a 5a to 4ot4$,i!$ 4ro&ed%$ 4ra&a

,a 5dra&"!e kao ($,da#e,ta",o3 "!$dsko3 4ra&a i k"!$B,e os,o&e 4o"itike Zdra&"!e 5a s&e $ 1.)

sto"!e'$) Na!&e'i %ro! 5dra&st&e,i? $sta,o&a0 $k"!$B$!$'i i s"$*%e 5a 5atit$ 5dra&"!a *e,a0sko,e,trira, !e $ 3rado&i#a0 4a !e $ i!e"o! +I> 4ris$t,a &e"ika ra5"ika $ %ro!$ 5dra&st&e,i?

$sta,o&a0 kadr$ i o4re#i i5#e6$ r$ra",i? i $r%a,i? 4odr$B!a0 to !e 5,aBa!,a %ari!era $ dost$4,osti

5dra&st&e,e 5atite 5a sta,o&,it&o r$ra",i? 4odr$B!a) Kada !e ri!eB o 4"a,ira,!$ 4orodie0 4rist$4 !e

tradiio,a",o (ok$sira, ,a *e,e i 5a?ti!e&a da"eko &e'i a,3a*#a, i 4ro#!e,$ ko,e4t$a",o3 ok&ira

$ &e5i sa o&i# 4ita,!e#0 kao i d$3oroB,$ 4ro#!e,$ 3e,der od,osa0 %$d$'i da #$kari i *e,e

#ora!$ di!e"iti od3o&or,ost 5a 4"a,ira,!e o%ite"!i) Tre,$taBa, ok&ir 5a #edii,sk$ dok$#e,tai!$0

e&ide,i!e i i5&!eta!e 4odra5$#i!e&a!$ i 4rika5i&a,!e odre6e,i? 4odataka ra5d&o!e,i? 4re#a s4o"$0

a"i se &r"o o3ra,iBe,o koriste 4ri"iko# $t&r6i&a,!a 4o"itike i 4od$5i#a,!a #!era i akti&,osti $

5dra&st&$) Podai ko!i se !o $&i!ek ,e &ode i ,e 4rika5$!$ 4o s4o"$0 a ko!i s$ re"e&a,t,i sa 3e,der

as4ekta $ o%"asti 5dra&"!a0 5dra&st&e,e 5atite i re4rod$kti&,i? 4ra&a s$: 4odai o dost$4,osti i

4ri#!e,i ko,trae4i!e 4odai o 5ast$4"!e,osti *e,a ,a r$ko&ode'i# ($,ki!a#a i #!esti#a

od"$Bi&a,!a $ o%"asti 5dra&"!a 4odai o 5ast$4"!e,osti *e,a i #$karaa $ 3ra,a#a #edii,e0

s4ei!a"i5ai!a#a i dr$3i# &rsta#a $sa&ra&a,!a 4odai o osi3$ra,ii#a 4re#a kate3ori!a#a i5



5dra&st&e,o3 osi3$ra,!a 4odai o korite,!$ 4ra&a i5 5dra&st&e,o3 osi3$ra,!a) i,!e,ia !e da

4o!edi,e #e6$,arod,e or3a,i5ai!e i UN a3e,i!e0 $ sk"ad$ sa s&o!i# #a,dati#a0 4r$*a!$ 4odrk$

$ odre6e,i# se3#e,ti#a $s"$3a 5dra&st&e,e 5atite i dio s&o!i? akti&,osti $s#!era&a!$ ,a

4o%o"!a,!e seks$a",o3 i re4rod$kti&,o3 5dra&"!a #"adi? *e,a i #$karaa kro5 sa&!etoda&,$

4odrk$ o ra&,o4ra&,o# 4rist$4$ $s"$3a#a 5dra&st&e,e 5atite i re4rod$kti&,i? 4ra&a0 dost$4,osti i 4ri#!e,i ko,trae4ti&,i? sredsta&a te do,oe,!$ od"$ka 4o 4ita,!$ 4ra&a ,a re4rod$kti&,o 5dra&"!e)

Me6$ti# 4otre%,o !e siste#atsko 4rik$4"!a,!e ,a&ede,i? 4odataka i ,!i?o&o ra5&rsta&a,!e 4o s4o"$0

ko!e %i st&ori"o os,o& 5a da"!,!e 3e,der a,a"i5e i kreira,!e adek&at,i? 4o"itika0 #!era i akti&,osti 5a

4osti5a,!e i 4ra'e,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ o%"asti 5dra&st&a i 5dra&st&e,e 5atite) I,&estira,!e $

5dra&"!e *e,a i #$karaa0 kao i ,!i?o&$ i,(or#ira,ost o o&i# 4ita,!i#a0 5,aBe k&a"itet,i!i *i&ot 5a

*e,e i #$kare0 k&a"itet,i!i *i&ot o%ite"!i0 k&a"itet,i!e re4rod$kti&,o 5dra&"!e i 5dra&o 4"a,ira,!e

o%ite"!i) Ve"iki %ro! #e6$,arod,i? dok$#e,ata0 od ko!i? !e ,a!&a*,i!e ista'i: Ko,&e,i!$ o 4ra&i#a

d!eteta i5 .8<8)3odi,e0 Pre4or$ke S&!etske 5dra&st&e,e or3a,i5ai!e o =Zdra&"!$ 5a s&e $ 1.)

sto"!e'$=0 Dek"arai!a o 4ra&i#a 4ai!e,ata $ E&ro4i i5 .889)3odi,e0 Re5o"$i!$ o 4o"itii 5dra&"!a

5a s&e 3ra6a,e +I> @=S"$*%e,i 3"as,ik +I>=0 %ro! .1/110 ,a"a*$ #!ere i 4r$*a!$ s#!er,ie 5a

or3a,i5ira,!e 5dra&st&e,o3 siste#a ko!i 'e s&i# 3ra6a,i#a/ka#a o#o3$'iti adek&at,$ 4o#o' i

5atit$0 $ i"!$ 4osti5a,!a 5dra&i!e3 i k&a"itet,i!e3 *i&ota) Za o&$ o%"ast 5,aBa!,a !e i Pre4or$ka %ro!

@1<. Od%ora #i,istara Vi!e'a E&ro4e 5e#"!a#a B"a,ia#a o $k"!$Bi&a,!$ rod,i? ra5"ika $

5dra&st&e,$ 4o"itik$ @7) !a,$ar 1<)3odi,e0 kao i Sta,dard,a 4ra&i"a 5a i5!ed,aBa&a,!e

#o3$',osti oso%a sa i,&a"iditeto#0 $ di!e"$ ko!i se od,osi ,a 5dra&st&e,$ 5atit$0 $s&o!e,a od stra,eCe,era",e sk$4ti,e U!edi,!e,i? ,aroda .887)3odi,e) Da %i se 4re&a5i"i ,a&ede,i 4ro%"e#i dr*a&a

#ora s,a*,o raditi ,a:

• Zako,sko# $re6i&a,!$ #e?a,i5a#a 5a ost&ari&a,!e0 4oto&a,!e i 5atit$ "!$dski? 4ra&a i

4ra&a 4ai!e,tki,!a) O%e5%!editi $ !e"ok$4,o# siste#$ 5dra&st&e,e 5atite 4oto&a,!e 4ra&a

*e,a ,a 4ri&at,ost i 4o&!er"!i&ost i,(or#ai!a0 i 4ra&o ,a s"o%od,o od"$Bi&a,!e o

#edii,ski# 4roed$ra#a i i,ter&e,i!a#a ko!e se od,ose ,a ,!e,o 5dra&"!e)

•

U,a4re6i&a,!$ re4rod$kti&,o3 5dra&"!a *e,a) O%o"!e,!a re4rod$kti&,i? or3a,a i seks$a",o 4re,osi&i? %o"esti Bi,e 1 %o"esti kod *e,a) Re4rod$kti&,o i seks$a",o 5dra&"!e !e &a*,o 5a

s&ak$ oso%$ $ s&ako# 4eriod$ *i&ota) Or3a,i5o&a,!e ra,o3 otkri&a,!a kari,o#a 3r"i'a

#aterie i do!ke)

• O%e5%!e6i&a,!$ k&a"itet,e $s"$3e 5a 4"a,ira,!e 4orodie i "i!eBe,!e ,e4"od,osti0 s#a,!i&a,!e

$Besta"osti a%ort$sa i 4ro#oi!a %e5%!ed,i!i? #etoda 5a 4"a,ira,!e 4orodie0 s#a,!i&a,!e



#a"o"!et,iBki? tr$d,o'a) O%e5%!editi dost$4,a i si3$r,a ko,trae4ti&,a sredst&a i 4o&e'ati

4roe,at *e,a ko!e i? koriste 4ri#!e,!i&ati ,a!sa&re#e,i!e #etode 5a "i!eBe,!e ,e4"od,osti0

$k"!$B$!$'i i &!etaBk$ o4"od,!$ ra5&i!ati sa&!eto&a"ita 5a re4rod$kti&,o 5dra&"!e0 4ose%,o

#"adi? i ado"ese,ata)

•

Pro#o&isa,!$ ?$#a,i!e3 4rist$4a 4oro6a!$ i o%e5%!e6i&a,!e si3$r,o3 #ateri,st&a) U&oditi,o&e sa&re#e,e #etode i te?,ike $ 4ost$4k$ 4oro6a!a0 sa i"!e# e"i#i,isa,!a 5astar!e"i?

%o",iBki? 4rotoko"a i ra5&o!e# 5dra&st&e,i? $sta,o&a 4ri!ate"!ski ori!e,tisa,i? 4re#a #a!i i

%e%a#a0 s#!eta!e# ,o&oro6e,Beta 4ored #a!ke toko# %ora&ka $ %o",ii dati #o3$',ost 5a

4ris$st&o 4art,era ,a 4oro6a!$0 ra5&i!ati a"ter,ati&,e 4rist$4e 4oro6a!$ kao to s$ a#%$"a,t,i

4oro6a! i 4oro6a! kod k$'e0 or3a,i5o&ati &!e*%e 5a %e5%o",i 4oro6a! (or#$"isati 4ro3ra#e

5a ed$kai!$ #a!ki i oBe&a i starate"!a o adek&at,i# ,aBi,i#a %ri3e i stara,!a o d!ei)

• Po%o"!a,!$ k&a"iteta *i&ota *e,a $ #e,o4a$5i) O%e5%!editi *e,a#a $ #e,o4a$5i kori'e,!e

od3o&ara!$'i? 4ro3ra#a i $s"$3a sa tera4i!o# ko!a o"aka&a ,!i?o&e te3o%e i sa,ira

4os"!edie 4o 5dra&"!e0 kao to s$ osteo4oro5a0 4si?iBke te3o%e0 kardio&ask$"ar,e te3o%e i

dr$3o)

• Ra5&i!a,!$ istra*i&a,!a0 dok$#e,tai!e i statistike o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ o%"asti

5dra&"!a i $k"!$Bi&a,!e rod,o se,5iti&,o3 5,a,!a i ,o&i? sa5,a,!a i5 o%"asti *e,sko3 5dra&"!a)

S4ro&esti &o6e,!e rod,o ra5&rsta,i? e&ide,i!a i 4rik$4"!a,!e 4odataka i5 5dra&st&e,i?

i,stit$i!a 4odsta'i istra*i&a,!a0 4ro!e,e i e&a"$ai!e ko!e 4re4o5,a!$ ra5"iBita isk$st&a i

s4ei(iB,e 4otre%e *e,a0 kako %i se o%e5%!edi"e ,a ,!i#a 5as,o&a,e d!e"ot&or,e 5dra&st&e,e

$s"$3e 5a *e,e)

• Ko,ti,$ira,o! o%$i 5dra&st&e,i? rad,ika 5a $&o6e,!e rod,e di#e,5i!e $ 5dra&st&e,$ 4raks$

i 4ro#o&isa,!e E&ro4ske 4o&e"!e o 4ra&i#a 4ai!e,ata) Us4osta&iti ed$kai!$ 5dra&st&e,i?

rad,ika o rod,o! ra&,o4ra&,osti i o adek&at,o# 4ost$4a,!$ ko!e o%e5%!e6$!e 4oto&a,!e

rod,e ra&,o4ra&,osti $3ra6i&ati #oder,a sa5,a,!a i5 ,a$ke o rod$ $ ,asta&,e 4ro3ra#e 5a

5dra&st&e,e rad,ike)

• Uk"!$Bi&ati rod,$ di#e,5i!$ $ 4ro(esio,a",e i etiBke kodekse i $&o6e,!e rod,o se,5iti&,i?5dra&st&e,i? 4roed$ra) U&a*a&ati ,a$B,o 5as,o&a,e a,a"i5e $ o%"asti #edii,ski? i srod,i?

,a$ka0 ,a$B,i? 5,a,!a o ra5"iBiti# 4otre%a#a koris,ia i 4oto&a,!e ra5"ika i5#e6$ i $,$tar

rodo&a $3raditi o%a&e5,o 4oto&a,!e rod,e di#e,5i!e $ s&e 5dra&st&e,e 4roed$re i

4ri4re#iti rod,o se,5iti&,e e"e#e,te 5a s&e kodekse i5 o%"asti 5dra&st&a)



• Uk"!$Bi&ati rod,i as4ekt $ (or#ira,!e !edi,st&e,o3 i,(or#aio,o3 siste#a $ o%"asti 5dra&"!a)

Usta,o&iti %a5$ 4odataka o s&i# 5dra&st&e,i# $sta,o&a#a ko!e 4r$*a!$ $s"$3e ,a#!e,!e,e

*e,a#a0 kao i %a5$ 4odataka o $dr$*e,!i#a ko!a rea"i5$!$ 4ro!ekte i 4ro3ra#e $ o%"asti

5dra&st&e,e 5atite *e,a ,a os,o&$ ko!e %i se stekao $&id $ akti&,osti !a&,o3 i i&i",o3

sektora i ost&ari"a %o"!a koordi,ai!a $ rea"i5ai!i i (i,a,sira,!$ ,!i?o&i? akti&,osti)• Po&e'a,!$ $Be'a *e,a $ od"$Bi&a,!$ o 5dra&st&e,o! 4o"itii) Po&e'a,!e $Be'a *e,a $

kreira,!$ 5dra&st&e,i? 4ro3ra#a i od"$Bi&a,!$ o 5dra&st&e,o! 4o"itii0 4redsta&"!a 4$t ka

$3rad,!i s4ei(iB,i? *e,ski? 4otre%a i i,teresa $ siste# 5dra&st&e,i? $s"$3a) Us4osta&"!a,!e

#e?a,i5a#a 5a $k"!$Bi&a,!e i 4odrk$ $dr$*e,!a0 4ose%,o *e,ski?0 4ro(esio,a",i? 3r$4a i

dr$3i? ti!e"a ko!i rade ,a 4o%o"!a,!$ 5dra&"!a *e,a $ 4roese do,oe,!a od"$ka i kreira,!e

4ro3ra#a i akti&,osti ,a#!e,!e,i? $,a4re6i&a,!$ 5dra&"!a *e,a0 o%e5%!e6$!e adek&at,o

$&a*a&a,!e rod,i? as4ekata $ o%"asti 5dra&st&a)

• Po&e'a,!$ $Be'a *e,a ,a r$ko&ode'i# #!esti#a i $ $4ra&"!aBki# ti!e"i#a 5dra&st&e,i?

$sta,o&a i $&o6e,!e 4roed$ra ko!e o%e5%!e6$!$ $Be'e $ od"$Bi&a,!$ o 5dra&st&e,o! 5atiti

,a s&i# ,i&oi#a)

• Podstia,!$ &e'e3 $Be'e *e,a i ,!i?o&o3 i5%ora $ ra5"iBita ti!e"a ko!a do,ose od"$ke $

5dra&st&e,o# siste#$ 4odr*ati *e,e da ,a4red$!$ i ost&are kari!er$ $ #edii,ski# ,a$ka#a

i #edii,ski# $sta,o&a#a 4o&e'ati 4roe,at *e,a s4ei!a"i5a,ata i *e,a ,a r$ko&ode'i#

4o"o*a!i#a $ dr*a&,i# i 4ri&at,i# 5dra&st&e,i# i,stit$i!a#a)

• Podstia,!$ #$"tisektorsko3 4rist$4a i $k"!$Bi&a,!e $dr$*e,!a0 4ro(esio,a",i? or3a,i5ai!a i

5dra&st&e,i? $sta,o&a $ kreira,!$ 5dra&st&e,e 4o"itike ra5&i!ati #$"tisektorski 4rist$4 i

4odstiati sarad,!$ sa s&i# re"e&a,t,i# Bi,ioi#a ko!i od"$B$!$ o *e,sko# 5dra&"!$ ra5&iti

#re*$ $dr$*e,!a Bi!i %i 5adatak %io 4o%o"!a,!e koordi,ai!e i sarad,!e $ do#e,$ *e,sko3

5dra&"!a i 4ra&a *e,a)

1-. Nasilje na osnovu s!ola

Nasi"!e ,a os,o&$ s4o"a !e !eda, od ,a!5,aBa!,i!i? i,dikatora Mi"e,i!ski? ra5&o!,i? i"!e&a 5a

4ra'e,!e $,a4re6e,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i os,a*i&a,!a *e,a) Nasi"!e $ 4orodii 4ris$t,o !e $

s&i# dr$t&e,i# siste#i#a0 %e5 o%5ira ,a 4o"itiBki i"i eko,o#ski 4oredak0 %o3atst&o dr$t&a0 ras$

i"i k$"t$r$) Od ro6e,!a do s#rti0 *e,e se s$oBa&a!$ sa diskri#i,ai!o# i ,asi"!e#) U +I> &e"iki %ro!

*e,a s$oBa&a se sa 4ro%"e#o# 4orodiB,o3 ,asi"!a) Nae dr$t&o i53ra6e,o !e ,a d$%oki#



4atri!ar?a",i# te#e"!i#a0 tako da *e,e-*rt&e ,asi"!a ,e $*i&a!$ 4odrk$ dr$t&a i s$oBe,e s$ sa

%ro!,i# 4redras$da#a) Od .88) 3odi,e $ +I> se o5%i"!,i!e 4rist$4i"o istra*i&a,!$ 4ro%"e#a ,asi"!a

$ 4orodii) Pri?&ata,!e Bi,!e,ie da 4orodia #o*e 4redsta&"!ati i5$5et,o ,asi",o okr$*e,!e $ ko!e#

se kre os,o&,a "!$dska 4ra&a ,!e,i? B"a,o&a !e &eo#a s4or i %o"a, 4roes0 ko!i !e dodat,o $s4ore,

tradiio,a",i# sta&o# da se 4ro%"e#i ,asta"i i5#e6$ 4o!edi,i? B"a,o&a 4orodie #ora!$ r!ea&atiisk"!$Bi&o $,$tar ,!e sa#e).< Vie 5ako,a $ +I> tretira 4ro%"e#atik$ ,asi"!a $ 4orodii) U Zako,$ o

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> o%"ast Nasi"!e 4o os,o&$ s4o"a re3$"ira,a !e B"a,o# .;)0 dok Ce,der

akio,i 4"a, 5a +I> sadr*i 4ose%,o 4o3"a&"!e .. - Nasi"!e $ 4orodii0 ,asi"!e ,a os,o&$ s4o"a0

$5,e#ira&a,!e0 seks$a",o $5,e#ira&a,!e i tr3o&i,a oso%a#a @tra((iki,3) Kada !e $ 4ita,!$ ,asi"!e

$ 4orodii0 4re4or$ko# %r) 1 i5 Zak"!$B,i? ko#e,tara 5a +I>0 HEDA ko#itet 5a?ti!e&a da

5e#"!a-B"a,ia $sk"adi 5ako,e i5 o%a e,titeta i da $%r5a (or#$"ira,!e i $s&a!a,!e 4od5ako,ski?

4ro4isa0 kao i $s4osta&"!a,!e re"e&a,t,i? str$kt$ra i i,stit$i!a 4otre%,i? 5a 4ri#!e,$) Osi# to3a0

4re4or$ka UN Ko#iteta !e da se 4red$5#$ ko,kret,e #!ere 5a o?ra%ri&a,!e *e,a da 4ri!a&e

s"$Ba!e&e ,asi"!a $ 4orodii i da se osi3$ra0 kro5 4ro3ra#e o%$ka0 da 5&a,iB,ii/e !a&,i? i,stit$i!a0

,aroBito o,i ko!i 4ro&ode 5ako,0 s$dst&o0 4r$*ate"!i 5dra&st&e,i? $s"$3a0 soi!a",i rad,ii/e i

,asta&,o oso%"!e0 %$d$ isti,ski $4o5,ati sa 4ri#!e,o# 4ra&,i? odred%i0 kao i s&i# o%"ii#a ,asi"!a

,ad *e,a#a0 te da s$ o%$Be,i da rea3ira!$ ,a adek&ata, ,aBi,) Ko#itet0 tako6er0 4odstiBe 5e#"!$-

B"a,i$ da 4rik$4"!a 4odatke o s"$Ba!e&i#a 4orodiB,o3 ,asi"!a ,ad *e,a#a i da0 ,a te#e"!$ tak&i?

4odataka0 ,asta&i sa i5rado# odr*i&i? strate3i!a 5a %or%$ 4roti& o&ak&i? kre,!a "!$dski? 4ra&a)

HEDA ko#itet 4ose%,$ 4a*,!$ 4os&ed$!e 4ita,!$ tr3o&i,e "!$di#a) Pre4or$ko# %r) 1< i5Zak"!$B,i? ko#e,tara0 HEDA ko#itet 5a?ti!e&a da 5e#"!a-B"a,ia i,te,5i&ira s&o!e ,a4ore 5a

%or%$ 4roti& tr3o&i,e *e,a#a i d!e&o!Bia#a).8 Pre#a kri&iB,i# 5ako,i#a e,titeta0 o,a! ko

,asi"!e#0 drski# i"i %e5o%5ir,i# 4o,aa,!e# $3ro*a&a #ir0 t!e"es,$ !e"o&itost i"i 4si?iBko 5dra&"!e

B"a,a s&o!e 4orodie - #o*e %iti ka*,!e, ,o&Ba,o# ka5,o# i"i ka5,o# 5at&ora) Uko"iko se tak&o

d!e"o $Bi,i 4re#a B"a,$ 4orodie ko!i *i&i $ 5a!ed,iBko# do#a'i,st&$0 i"i $ko"iko se $4otri!e%i

or$*!e0 or$6e i"i dr$3o sredst&o 4rik"ad,o 5a o5"!ed$ ti!e"a0 4oBi,i"a 'e %iti ka*,!e, ka5,o# 5at&ora)

Uko"iko !e kao 4os"!edia ,asi"!a ,ast$4i"o teko t!e"es,o ote'e,!e0 i"i !e ,asi"!e 4od$5eto 4re#a

d!etet$ i"i #a"o"!et,o# "i$0 i $ko"iko !e $s"!ed tak&o3 d!e"o&a,!a ,ast$4i"a s#rt0 4red&i6e,e s$

d$3otra!,e 5at&orske ka5,e) U o%a e,titeta do,ese,i s$ 5ako,i o 5atiti od ,asi"!a $ 4orodii0 ko!i0

4ored osta"o30 4ro4is$!$ i &rste 5atit,i? #!era ko!e se i5riB$ 4re#a 4oBi,ite"!$ ,asi"!a0 a os,o&,i i"!

!e 5atita *rt&e ,asi"!a) Pose%,a 5atit,a #!era 5a *rt&e ,asi"!a 4redsta&"!a s#!eta! $ si3$r,$ k$'$)168 V"adisa&"!e&i'0 I) @1<) Nasi"!e ,ad *e,a#a $ 4art,erski# od,osi#a) I,(or#ator0 Za3re%0 str) ;1-;7)169 Ko&aBe&i'0 + @1.) Nasi"!e i d!ea) He,tar 5a 4$%"ikai!e0 +a,!a L$ka0 str) 99-9;)



Tre,$t,o i#a de&et si3$r,i? k$'a ,a teritori!i +I>) Me6$,arod,e or3a,i5ai!e i UN a3e,i!e

4odr*a&a"e s$ i 4odr*a&a!$ rad si3$r,i? k$'a0 a"i i (i,a,sira,!e si3$r,i? k$'a od stra,e i,stit$i!a

&"asti ,a4red$!e i5 3odi,e $ 3odi,$) Pri#!er ko!i to 4ot&r6$!e !e $&o6e,!e 5ako,ske o%a&e5e $

Re4$%"ii Sr4sko! 5a (i,a,sira,!e si3$r,i? k$'a $ od,os$ ; %$d*et Re4$%"ike Sr4ske - 7

%$d*eti "oka",i? 5a!ed,ia0 a V"ada Re4$%"ike Sr4ske &e' i#a sred,!oroB,o 4"a,ira,a sredst&a 5ao&$ ,a#!e,$0 i to $ i5,os$ od 9) KM 3odi,!e) OBek$!e se ,a4redak kada !e o o&o#e ri!eB)

to se tiBe F+I>0 $ 4roed$ri s$ i5#!e,e i do4$,e Zako,a o 5atiti od 4orodiB,o3 ,asi"!a0 ko!e

4red&i6a!$ s"iB,a r!ee,!a) Pri#!e,a o&i? 5ako,a !e $ 4oBetk$ %i"a &eo#a ote*a,a0 a"i se

akti&,osti#a i,stit$i!a i ,e&"adi,i? or3a,i5ai!a0 ko!e s$ $ ,a!&e'o! #!eri %i"e $s#!ere,e ,a

st&ara,!e #$"tisektorski? #ode"a sarad,!e0 ed$kai!$ i 4odi5a,!e s&i!esti !a&,osti i 5a4os"e,i? $

s$%!ekti#a 5atite0 ta 4ri#!e,a $,a4ri!edi"a) Da"!,!e $,a4re6e,!e !e 4otre%,o ,aroBito $ do#e,$

#$"tisektorski? #ode"a i 4rist$4a sarad,!i ,a "oka",o# ,i&o$) Pre#a 4odai#a ,ad"e*,i? i,stit$i!a0

$ o%a e,titeta0 $k"!$B$!$'i i 4odatke do%i&e,e 4$te# SOS te"e(o,a0 4o&e'a&a se %ro! 4ri!a&"!e,i?

s"$Ba!e&a ,asi"!a $ 4orodii0 to !e0 4ret4osta&"!a#o0 re5$"tat 4o&eda,e akti&,osti ,a 4odi5a,!$

s&i!esti !a&,osti i !aBa,!$ ka4aiteta ,ad"e*,i? i,stit$i!a i ,e&"adi,i? or3a,i5ai!a 5a od3o&or ,a

,asi"!e) StatistiBki 4odai o ,asi"!$ $ 4orodii s$ (ra3#e,tira,i0 4rik$4"!a!$ se i5 ra5"iBiti? i5&ora i od

ra5"iBiti? i,stit$i!a i s$%!ekata 5atite od ,asi"!a $ 4orodii) S ti# $ &e5i0 tre%a ,a3"asiti da !e (ok$s

o&i? i,stit$i!a i s$%!ekata ,a ,asi"!e ra5"iBit0 4a se 5a s&eo%$?&at,$ a,a"i5$ sta,!a #ora koristiti

?o"istiBki 4rist$4) Ne 4osto!i !edi,st&e,a #etodo"o3i!a 4rik$4"!a,!a 4odataka ko!a %i o#o3$'a&a"a

4ra'e,!e tre,do&a $ o&o! o%"asti i $t!ea!a ra5,i? #!era i akti&,osti ko!e se 4ro&ode ,a s$5%i!a,!$ is4reBa&a,!$ ,asi"!a $ +I>) Pre#a #i"!e,!$ k"!$B,i? aktera0 o&o# 4ra'e,!$ se #ora siste#atski

4rist$4iti o,o #ora %iti ko,ti,$ira,o i $ d$*e# &re#e,sko# 4eriod$0 da %i se #o3"e &riti 4ro!e,e

$t!ea!a i &riti a,a"i5e tre,do&a i 4odataka ,a ,i&o$ dr*a&e) Ce,der i,stit$io,a",i #e?a,i5#i s$ $

1..) i 1.1) 3odi,i0 $ sarad,!i sa ,ad"e*,i# i,stit$i!a#a i ,e&"adi,i# or3a,i5ai!a#a0 4red$5e"i

&e"iki %ro! akti&,osti Bi!i !e re5$"tat $s&a!a,!e strate3i!a i re5o"$i!a ,a dr*a&,o! ra5i,i0 te

strateki?/akio,i? 4"a,o&a0 od,os,o i#4"e#e,tai!a ti? 4"a,o&a $ e,titeti#a 5%o3 4re&e,ti&,o3

d!e"o&a,!e $ i"!$ s4reBa&a,!a s&i? o%"ika ,asi"!a $,$tar 4orodie) S&e o&e akti&,osti istak"e s$

4orodi$ $ 4r&i 4"a, $ ok&ir$ 4o!aBa,e ka#4a,!e $ %or%i 4roti& ,asi"!a ,ad *e,a#a).;

Ta%e"a %r) 7.) S4o",a str$kt$ra ote'e,i? $ tok$ ,asi"!a $ +I> 1.1/1.7

Godina Ukupan bro Žene Muškar!i2012 324 90 102013 443 86 14

170 I%id0 str) 81-8;



I5&or: St$di!a o ras4rostra,!e,osti ,asi"!a ,ad *e,a#a $ +I> @1.1/1.7

Ta%e"a %r) 71) S4o",a str$kt$ra ote'e,e d!ee $ tok$ ,asi"!a $ +I> 1.1/1.7

Godina Ukupan bro "e#o$i!e "e$a!i2012 63 51 492013 53 55 45

I5&or: St$di!a o ras4rostra,!e,osti ,asi"!a ,ad *e,a#a $ +I> @1.1/1.7

Ta%e"a %r) 77) S4o",a str$kt$ra i5&ri"aa kri&iB,o3 d!e"a ,asi"!a $ 4orodii 1.1/1.7

Godina Ukupan bro Žene Muškar!i2012 325 3 972013 424 4 96

I5&or: Ka,to,a",a #i,istarst&a $,$tra,!i? 4os"o&a $ F+I> @1.1/1.7

A3e,i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a +I> i e,titetski 3e,der e,tri s$ $ sarad,!i sa statistiBki#

i,stit$i!a#a0 a $5 4odrk$ UNFPA i UN OMEN 1.7)3odi,e 4ro&e"i St$di!$ o ras4rostra,!e,osti

,asi"!a ,ad *e,a#a $ +I>) Os,o&,i i"! st$di!e !e %io istra*iti ras4rostra,!e,ost i $Besta"ost ra5"iBiti?

o%"ika ,asi"!a @4si?o"oko0 (i5iBko0 seks$a",o i eko,o#sko ,asi"!e ,ad *e,a#a $ 4orodii0 a"i i iro!

5a!ed,ii) Istra*i&a,!e !e 4ro&ede,o ,a re4re5e,tati&,o# $5ork$ od 7)7 *e,a stari!i? od .< 3odi,a0

,a teritori!i F+I> i Re4$%"ike Sr4ske) +rBko Distrikt +I> ,i!e $k"!$Be,).;.

Di!a3ra# %r) .1) Ras4rostra,!e,ost ,asi"!a ,ad *e,a#a $ 1.7)3odi,i

Žene koe su od s#oe 15. odineiskusi&e bi&o koi ob&ik nasi&a

52,85 47,2% Žene koe nisu pria#i&e nikak#o iskus'#o nasi&a

I5&or: St$di!a o ras4rostra,!e,osti ,asi"!a ,ad *e,a#a $ +I>

Sto4a 4re&a"e,i!e $k$4,o3 ,asi"!a toko# 4os"!ed,!i? .1 #!esei ko!i s$ 4ret?odi"i istra*i&a,!$ !e

171 A3e,i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a +I>) Prist$4"!e,o .;).)1.1) ?tt4://)ars%i?)3o&)%a/



5,at,o #a,!a $ od,os$ ,a 4re&a"e,i!$ $k$4,o3 ,asi"!a ,ad *e,a#a i i5,osi ..08)

Nako, a,a"i5e ,a os,o&$ k&a,titati&,i? i,dikatora $t&rdi"i s#o da dr*a&a #ora raditi ,a:

• Po&e'a,!$ dost$4,osti siste#a 5atite *e,a#a *rt&a#a ,asi"!a0 4ose%,o i5 &iestr$ko

diskri#i,isa,i? 3r$4a) For#irati s4ei!a"i5o&a,e ti#o&e 5a 4o!edi,e &ido&e ,asi"!a0 4o&e'ati

%ro! sk"o,ita i s"$*%i 5a 4si?o-soi!a",$ i 4ra&,$ 4odrk$ o%e5%!editi ,!i?o&$ dost$4,osts&i# *e,a#a %e5 diskri#i,ai!e s4ro&oditi siste#atsko i,(or#isa,!e !a&,osti o siste#$

5atite *e,a od ,asi"!a0 kako %i *e,e #o3"e da koriste s&o!a 4ra&a0 kako %i se $s4osta&i"o

4o&!ere,!e $ i,stit$i!e 5atite i kako %i *e,e 5,a"e 3d!e i od ko3a da 5atra*e 4o#o' 4ratiti

#o3$',ost 5a dost$4,ost sk"o,ita0 a tako6e i kriteri!$#e 5a 4ri?&ata,!e *rta&a ,asi"!a ko!i se

koriste $ si3$r,i# k$'a#a kako ,e %i do"o do diskri#i,ai!e Ro#ki,!a i 4ri4ad,ia dr$3i?

os!et"!i&i? 3r$4a)

• O%e5%!e6i&a,!$ %$d*etski? sredsta&a 5a ($,kio,isa,!e siste#a 5atite *e,a od ,asi"!a)

S4ro&esti istra*i&a,!e o %$d*etski# i#4"ikai!a#a ,asi"!a ,ad *e,a#a0 $k"!$B$!$'i s&e

eko,o#ske (aktore odrediti ti4 i o%i# 5atite ko!a %i %i"a o%a&e5,o 4okri&e,a %$d*etski#

sredst&i#a 5ako,ski re3$"isati ,a#!e,$ 4ose%,i? sredsta&a @od i3ara ,a sre'$0 4roda!e

aki5e ro%e0 ,a(t,i? deri&ata i s"iB,o 5a 5atit$ i o4ora&ak *rta&a ,asi"!a)

• Us4osta&"!a,!$ i !aBa,!$ sarad,!e i5#e6$ re"e&a,t,i? dr*a&,i? or3a,a i $dr$*e,!a)

Us4osta&iti i de(i,isati sarad,!$ i5#e6$ s"$*%i 5ad$*e,i? 5a 5atit$ *e,a od ,asi"!a i

$dr$*e,!a0 ,aroBito *e,ski?0 ko!a se %a&e 4odrko# *rt&a#a ,asi"!a odr*a&ati 5a!ed,iBke

sasta,ke i sa&!eto&a,!a o 4ita,!i#a ,asi"!a ,ad *e,a#a0 ,a ko!i#a %i se disk$to&a"o o

#!era#a i re5$"tati#a i do3o&ara"e %$d$'e akti&,osti)

• S4ro&o6e,!$ istra*i&a,!a i $,a4re6e,!e dok$#e,tai!e i statistike) S4ro&o6e,!e

s&eo%$?&at,i? i siste#atski? istra*i&a,!a i 4rik$4"!a,!e 4odataka o ras4orastra,!e,osti ,asi"!a

$ 4orodii !este ,eo4?oda, $s"o& 5a 4ri4re#a,!e i s4ro&o6e,!e d!e"ot&or,i? 5ako,ski? i

4o"itiBki? #!era 5a ,!e3o&$ 4re&e,i!$ i 5a 5atit$ *rta&a) Potre%,o !e i#ati sa5,a,!a o

o%i#$0 $5roi#a i 4os"!edia#a ra5,i? &ido&a ,asi"!a0 kao i o $Bi,k$ 5atit,i? i 4re&e,ti&,i?

#!era) Potre%,o !e0 tako6e0 de(i,isati #etodo"o3i!$ i istra*i&aBk$ i,(rastr$kt$r$0 ko!a 'eo#o3$'iti sarad,!$ i $4ored,e a,a"i5e $ o&o! o%"asti)

• Or3a,i5o&a,!$ i s4ro&o6e,!$ ,a$B,i? istra*i&a,!a o ,asi"!$ ,ad *e,a#a i siste#$ 5atite *e,a

od ,asi"!a) O%e5%!editi 4odrk$ k&a,titati&,i# i k&a"itati&,i# istra*i&a,!i#a i to ,a

,aio,a",o# re4re5e,tati&,o# $5ork$ s4ro&esti a,ket$ o &ikti#i5ai!i0 o 4reo&"a6$!$'i#

o%"ii#a ,asi"!a ,ad *e,a#a i o (aktori#a ko!i s$ 4o&e5a,i sa ,asi"!e# s4ro&esti istra*i&a,!e



o s&i# 4os"!edia#a ,asi"!a o%ratiti 4ose%,$ 4a*,!$ ,a istra*i&a,!a $ o&o! o%"asti &e5a,a 5a

&iestr$ko diskri#i,isa,e 3r$4e)

• U,a4re6e,!$ siste#a ad#i,istrati&,i? e&ide,i!a i i,ter,o3 4rik$4"!a,!a 4odataka $

i,stit$i!a#a 5atite kro5 $&o6e,!e !ed,oo%ra5,o3 sta,dardi5o&a,o3 #ode"a o%e5%!editi da

se $ e&ide,i!e $,ose s&i re"e&a,t,i 4odai &a*,i 5a i5&o6e,!e a,a"i5a ,a3"asiti 4ro%"e#e 4ri"iko# 4rik$4"!a,!a 4odataka ,a tere,$ $k"!$Biti 4ro3ra#e 5a 4rik$4"!a,!e i o%rad$

4odataka o ,asi"!$ ,ad *e,a#a $ 4ro3ra# statistiBki? istra*i&a,!a)

• Podi5a,!$ ,i&oa s&i!esti o ,asi"!$ ,ad *e,a#a kao dr$t&e,o# 4ro%"e#$ i s$5%i!a,!e

,eod3o&ara!$'e3 4rika5i&a,!a *e,a *rt&i ,asi"!a $ sredst&i#a !a&,o3 i,(or#isa,!a) Nasi"!e

,ad *e,a#a i $ 4orodii Besto osta!e ,a #ar3i,a#a !a&,osti i ,e tretira se kao o4tedr$t&e,i

4ro%"e#) Veo#a !e &a*,o o%e5%!editi 4ro#!e,$ !a&,e s&i!esti i do%iti 4odrk$ iroke !a&,osti

$ %or%i 4roti& s&i? &ido&a ,asi"!a) Za to !e 4otre%,o &oditi !a&,e ka#4a,!e0 a"i i $k"!$Biti

sa5,a,!a o tet,osti ,asi"!a $ o%ra5o&,e 4ro3ra#e) Potre%,o !e $s#!eriti akti&,osti ,a

4odi5a,!$ !a&,e s&i!esti kako ka do,osioi#a od"$ka0 tako i ka sredst&i#a !a&,o3

i,(or#isa,!a ko!a $Best&$!$ $ o%"iko&a,!$ !a&,o3 #,!e,!a0 a 4ose%,o ,a #"ade0 da %i se

(or#ira"i $ d$?$ to"era,i!e i ,e,asi",e ko#$,ikai!e)

• I,(or#isa,!$ i se,5i%i"isa,!$ !a&,osti o $5roi#a i 4os"!edia#a ,asi"!a ,ad *e,a#a)

Or3a,i5o&ati !a&,e tri%i,e i 4reda&a,!a o 4ro%"e#i#a ,asi"!a ,ad *e,a#a $ "oka",i#

sredi,a#a ed$ko&ati ,o&i,are i $red,ike sredsta&a !a&,o3 i,(or#isa,!a o 4ro%"e#i#a

,asi"!a ,ad *e,a#a 4odstiati iste da se $ ko,ti,$itet$ i dos"!ed,o0 od3o&or,o i istra*i&aBki

%a&e 4ro%"e#i#a ,asi"!a ,ad *e,a#a $o4te i ,asi"!a $ 4orodii0 4reis4it$!$'i od3o&or,ost

dr*a&e i 4ost$4a,!e s"$*%i i 4ro(esio,a"aa 4ro#o&isati #ode"e ,e,asi",o3 4o,aa,!a i

a(ira#ti&,$ 4o"itik$ 4re#a &iestr$ko diskri#i,isa,i# 3r$4a#a)

• U&o6e,!$ 5,a,!a o 4ro%"e#$ ,asi"!a ,ad *e,a#a $ o%ra5o&,e 4ro3ra#e ,a s&i# ,i&oi#a)

U&esti o%a&e5,$ ed$kai!$ o ,edo4$sti&osti ,asi"!a i k$rse&e 5a ,e,asi",$ ko#$,ikai!$ $

(or#a",i o%ra5o&,i siste#0 i to od 4oBetka o%a&e5,o3 ko"o&a,!a 4a do 4ro3ra#a ,a

$,i&er5itet$0 radi 4ra&i",o3 (or#ira,!a sta&o&a kod d!ee i #"adi? $&esti 4ro3ra#e o"!$dski# 4ra&i#a0 4ra&i#a d!ee i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ s&e ,i&oe &as4it,o-o%ra5o&,o3

rada0 kao i s4ei(iB,e i,(or#ai!e o os%a#a $ i,stit$i!a#a ko!e 4r$*a!$ 4o#o' $

s"$Ba!e&i#a ,asi"!a)

• U4o5,a&a,!$ !a&,osti o ,asi"!$ ,ad 4ri4ad,ia#a &iestr$ko diskri#i,isa,i? 3r$4a) U4o5,ati

!a&,ost sa s4ei(iB,i# 4o"o*a!e# *e,a $ &iestr$ko diskri#i,isa,i# 3r$4a#a0 ko!e s$



dodat,o i5"o*e,e ,asi"!$ raditi ,a s$5%i!a,!$ 4rakse #a"o"!et,iBki? i $3o&ore,i? %rako&a $

ro#sko! 5a!ed,ii o%e5%!editi 4ose%,e 4ro3ra#e os,a*i&a,!a 5a *e,e *rt&e ,asi"!a i5

&iestr$ko diskri#i,isa,i? 3r$4a)

• S$5%i!a,!$ se,5aio,a"istiBko3 i5&!eta&a,!a sredsta&a !a&,o3 i,(or#isa,!a o ,asi"!$ ,ad

*e,a#a0 4ro#o&isa,!a ,asi"!a 4re#a *e,a#a0 ,e3ati&,o3 4rika5i&a,!a *e,a0 4ro#o&isa,!a 4or,o3ra(i!e i rek"a#ira,!a 4rostit$i!e) Podstiati sredst&a !a&,o3 i,(or#isa,!a da

4ro#o&i$ ,estereoti4,o 4rika5i&a,!e *e,a i #$karaa0 da $s&o!e a,tidiskri#i,aio,$

$re6i&aBk$ 4o"itik$ 5a?t!e&ati da 4ri"iko# i5&!eta&a,!a o ,asi"!$ 4ot$!$ dosto!a,st&o i

i,te3ritet *rt&e ,a3"asiti o%a&e5$ sredsta&a !a&,o3 i,(or#isa,!a 4ose%,o !a&,o3 ser&isa i"i

i#a!$ ,aio,a",e (re,k(e,i!e da o%a&e5,o $Best&$!$ $ ka#4a,!a#a 5a 4odi5a,!e !a&,e

s&i!esti i 4roti& ,asi"!a sa,kio,isati 4ro#o&isa,!e 4or,o3ra(i!e i rek"a#ira,!e 4rostit$i!e

&isoko o4ore5o&ati sredst&a !a&,o3 i,(or#isa,!a ko!i e#it$!$ i"i o%!a&"!$!$ seksistiBke

sadr*a!e)

1. &odno osjetljivi budžeti

Rod,o os!et"!i&i# %$d*etira,!e# se a,a"i5ira!$ $t!ea!i st&ar,i? &"adi,i? 4ri?oda i 4otro,!e ,a *e,e

i d!e&o!Bie $ od,os$ ,a #$kare i d!eBake) O,o ,e 5a?ti!e&a od&o!e,e %$d*ete 5a *e,e0 ,iti i#a 5a

isk"!$Bi&i i"! 4o&e'a,!e 4otro,!e 5a s4ei(iB,e 4ro3ra#e 5a *e,e) U#!esto to3a0 o,o 4o#a*e&"ada#a da od"$Be ko!e se 4o"itike tre%a!$ 4ri"a3oditi i 3d!e se sredst&a tre%a!$ a"oirati0 kako %i

tretira"i *e,e i #$kare ra&,o4ra&,o0 s#a,!$!$'i ,e!ed,akost i5#e6$ s4o"o&a) Neko"iko i,ii!ati&a

!e %i"o 4od$5eto da %i se 4ro#o&ira"i 3e,der os!et"!i&i %$d*eti $ ok&ir$ E&ro4ske Ko#isi!e) U

okto%r$ 1.)3odi,e Ko#isi!a $ sarad,!i sa +e"3i!ski# 4reds!ed,it&o#0 or3a,i5o&a"a !e te?,iBki

se#i,ar o 3e,der %$d*etira,!$) Sa&!etoda&,i ko#itet o !ed,aki# #o3$',osti#a 5a #$kare i *e,e

$s&o!io !e Sta& o 3e,der %$d*etira,!$ $ #a!$ 17)3odi,e i 4re4or$Bio da %i E&ro4ska Ko#isi!a

tre%a"a 4re5e,tirati st$di!$ &id"!i&osti %a5ira,o! ,a 3e,der a,a"i5i e$ro4ski? str$kt$ra",i? (o,do&a0

o%e5%!e6$!$'i a,a"i5$ 3e,der $tia!a s&i? di!e"o&a E&ro4ske Ko#isi!e i %$d*etski? 4roesa) U

!a,$ar$ 17)3odi,e Ko#itet *e,ski# 4ra&i#a i !ed,aki# #o3$',osti#a E&ro4sko3 Par"a#e,ta0

&odio !e !a&,$ ras4ra&$ o 3e,der %$d*etira,!$) Hi"! o&e !a&,e ras4ra&e !e %io da se ra5#!e,e

i,(or#ai!e i ,a6$ 4ra&i ,aBi,i ra5&o!a e(ekt,i? i,str$#e,ata i #e?a,i5a#a ko!i 'e osi3$rati da se

EU %$d*etski i5&ori troe ,a 3e,der-ra&,o#!era, ,aBi,) Na os,o&$ o&e !a&,e ras4ra&e0 E&ro4ski

Par"a#e,t !e $s&o!io Re5o"$i!$ =3e,der %$d*etira,!e: kreira,!e !a&,i? %$d*eta sa 3e,der



4ers4ekti&a= @A2-1.9/17 4o5i&a!$'i E&ro4sk$ Ko#isi!$ da o%e5%!edi 3e,der %$d*etira,!e $

4raksi0 da isko#$,iira #i"!e,!e Sa&!etoda&,e ko#isi!e &eo#a iroko0 da $s4osta&i ko#$,ikai!$ o

3e,der %$d*etira,!$ $ ok&ir$ d&i!e 3odi,e0 i da $k"!$Bi 4o"itike 3e,der %$d*etira,!a $ i"!e&e0

i,str$#e,te i #e?a,i5#e $ Strate3i!ski ok&ir $ 3e,der ra&,o4ra&,ost) S&e 5e#"!e B"a,ie E&ro4ske

U,i!e i 5e#"!e ko!e s$ $ 4ri4re#i 5a $"a5ak $ E&ro4sk$ U,i!$ tre%a!$ i#ati i,(or#ai!e o o&i#akti&,osti#a i $k"!$Biti se $ 4roese ,a &ri!e#e).;1 Po3"a&"!e 9 Ce,der akio,o3 4"a,a 5a +I> od,osi

se ,a o%a&e5e $&o6e,!a rod,e 4ers4ekti&e $ %$d*etske 4roese ,a s&i# ,i&oi#a $ +I>) O&o

4o3"a&"!e $te#e"!e,o !e ,a o%a&e5a#a i5 Peki,ke dek"arai!e sa 4"at(or#o# 5a aki!$ $ ko!o! se

,a&odi da: =Us4!e? 4o"itike i #!era ko!i#a !e s&r?a 4odrka i"i !aBa,!e $,a4re6e,!a ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a i $,a4re6e,!e stat$sa *e,a0 tre%ao %i %iti $te#e"!e, ,a i,te3rai!i 4ers4ekti&e ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a $ o4'$ 4o"itik$0 ko!a !e $ &e5i sa s&i# o%"asti#a dr$t&a0 kao i sa 4ro&o6e,!e# 4o5iti&,i?

#!era $5 od3o&ara!$d$ i,stit$io,a",$ i (i,a,si!sk$ 4odrk$ ,a s&i# ,i&oi#a=) U 4o3"a&"!$ VI G

Fi,a,si!ski ara,*#a,i0 $ taBka#a 792/79 sto!i: =Za 4ot4$,o i $s4!e,o 4ro&o6e,!e P"at(or#e 5a

aki!$ tre%at 'e 4o"itiBka od"$B,ost kako %i se osi3$ra"i "!$dski i (i,a,si!ski res$rsi 5a !aBa,!e

4o"o*a!a *e,a) U &e5i s ti# %it 'e 4otre%,a i,te3rai!a 4ers4ekti&e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $

%$d*etske od"$ke o 4o"itika#a i 4ro3ra#i#a0 kao i adek&at,o (i,a,sira,!e ko,kret,i? 4ro3ra#a 5a

osi3$ra,!e !ed,akosti i5#e6$ #$karaa i *e,a) Pri#ar,$ od3o&or,ost 5a 4ro&o6e,!e strateki?

i"!e&a P"at(or#e 5a aki!$ i#a!$ &"ade)=Da %i se i"!e&i 4osti3"i0 &"ade %i tre%a"e raditi ,a

siste#atsko# ra5#atra,!$ kako *e,e i#a!$ koristi od i5dataka 5a !a&,i sektor0 4ri"a3oditi %$d*ete

tako da se osi3$ra !ed,akost 4rist$4a i5dai#a 5a !a&,i sektor i sa s&r?o# $,a4re6e,!a 4rod$kti&,i?ka4aiteta i sa s&r?o# is4$,!a&a,!a dr$t&e,i? 4otre%a0 te da ost&are o,o to !e o%e'a,o $ &e5i sa

$&o6e,!e# 4ri,i4a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a dr$3i# sa#iti#a i ko,(ere,i!a#a U!edi,!e,i?

,ai!a) Da %i $s4!e,o ra5radi"e strate3i!e 4ro&o6e,!a P"at(or#e 5a aki!$ ,a dr*a&,i# ,i&oi#a0

&"ade %i tre%a"e i5d&a!ati do&o"!,o res$rsa0 $k"!$B$!$'i i res$rse 5a 4ro&o6e,!e 3e,der a,a"i5e) V"ade

%i0 tako6er0 tre%a"e 4odstiati ,e&"adi,e or3a,i5ai!e0 te i,stit$i!e i5 4ri&at,o3 sektora i dr$3e

i,stit$i!e da #o%i"i5ira!$ dodat,e res$rse)= Na&ede,e odred%e P"at(or#e 5a aki!$0 da!$ o%a&e5$

&"ada#a ,a s&i# ,i&oi#a $ +I> da $ 4roed$re 4ri4re#a,!a0 4red"a3a,!a0 $s&a!a,!a i i5&ra&a,!a

%$d*eta $k"!$Be i ,!i?o&o a,a"i5ira,!e sa 3e,der as4ekta) U +I> %$d*eti ,is$ kreira,i 4re#a 4ri,i4$

ko!i $&a*a&a 4otre%e o%a s4o"a) +I> !e tek ,a 4oBetk$ kreira,!a s&o!e 4rakse0 #ode"a i s4ei(iB,o3

4$ta ka 3e,der os!et"!i&i# %$d*eti#a0 4ri"a3o6e,o3 tre,$t,o! 4o"itiBko!0 k$"t$r,o! i soi!a",o!

sit$ai!i) U to! o%"asti0 3e,der #e?a,i5#i s$ $ sarad,!i sa #i,istarst&i#a ,a ,i&o$ +I> i e,titeta0

172 +$d"e,der0 D) @1<) Ce,der se,5iti&,o %$d*etira,!e) Re3io,a",i e,tar +ratis"a&a0 +ratis"a&a0 str) .19-.1;)



4rik$4"!a!$'i #e6$,arod,a i isk$st&a i5 re3io,a0 te dok$#e,te Vi!e'a E&ro4e i E&ro4ske U,i!e ,a

te#$ kreira,!a !a&,i? %$d*eta sa 3e,der 4ers4ekti&o#0 4okre,$"i ,i5 akti&,osti ,a $&o6e,!$ rod,e

ko#4o,e,te $ s&e 4roese %$d*etira,!a) S o%5iro# ,a to da !e o&a! 4roes tek 5a4oBeo0 4r&i re5$"tati

o&i? i,ii!ati&a od,ose se ,a 4ro&ede,e i,ii!a",e o%$ke0 i5ra6e,e 4oBet,e #ateri!a"e/4rir$B,ike 5a

o%$ke i 4ro&ede,e 3e,der a,a"i5e %$d*eta $ sektori#a rada i 5a4o"!a&a,!a0 4o"!o4ri&rede i r$ra",o3ra5&o!a) Ne&"adi,e or3a,i5ai!e s$0 tako6er0 radi"e 4ara"e",o 3e,der a,a"i5e %$d*eta $ o%"asti 5atite

i %or%e 4roti& ,asi"!a $ 4orodii) Predsta&,ii/e 3e,der #e?a,i5a#a s#atra!$ da !e $ ,ared,o#

4eriod$ ,eo4?od,o i5&riti a,a"i5$ 5ako,a o %$d*eti#a0 5ako,a o %$d*etsko# siste#$ i 5ako,a o

i5&re,!$ %$d*eta ,a s&i# ,i&oi#a sa 3e,der as4ekta0 te i,iirati i5#!e,e i do4$,e o&i? 5ako,a0

kako %i se 4rei5,o 4ro4isa"e 4roed$re 4ri4re#e %$d*eta ,a s&i# ,i&oi#a &"asti0 $&ode'i o%a&e5$

3e,der 4"a,ira,!a i a,a"i5e0 a to !e $ sk"ad$ sa 4re4or$ka#a UN Ko#iteta 5a HEDA0 te !e

4otre%,o $s4osta&iti e&ide,i!$ kra!,!i? koris,ika/a %$d*eta0 4o s4o",o! str$kt$ri0 sredsta&a

dodi!e"!e,i? #i,istarst&i#a i s"$*%a#a ,a s&i# ,i&oi#a or3a,i5ai!e dr*a&,e &"asti) .;7 Rod,o

%$d*etira,!e 4redsta&"!a k"!$B,o sredst&o 5a 4ra'e,!e akti&,osti ,a 3e,der #ai,strea#i,3-$ 5ato to

!a&,i %$d*eti o%$?&ata!$ s&e o%"asti 4o"itike) Rod,o os!et"!i&i %$d*et sto3a0 4redsta&"!a =#e?a,i5a#

ko!i# se odre6$!e da "i se o%a&e5e ko!e !e &"ada 4re$5e"a $ od,os$ ,a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a #o3$

4re&esti $ o%a&e5e 4re$5ete ,a 4ita,!$ %$d*eta=) Kao 4os"!edia to3a0 rod,o %$d*etira,!e #o*e se

4os#atrati kao os,o&,i i,str$#e,t 5a $s4osta&"!a,!e 3e,der #ai,strea#i,3-a $,$tar 4o"itike &"ade i

de"e3ira,!e !as,i? od3o&or,osti0 Bi#e &"ada 4osta!e od3o&or,a 5a o%a&e5e ko!e !e 4re$5e"a ,a

4ita,!$ 4o"itike ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Rod,o %$d*etira,!e 4o&e'a&a !a&,osti rada i $Be'e $ %$d*etsko# 4roes$) Za i"! i#a de#okrati5ai!$ %$d*etsko3 4roesa0 kao i 4o"itike %$d*eta $

!e"i,i) I,ii!ati&e $ &e5i sa rod,o od3o&or,i# %$d*eti#a #o3$ do4ri,i!eti s&e $Besta"i!o! 4raksi

!a&,i? ras4ra&a i $Be'a !a&,osti $ i5radi %$d*eta0 kao i $ 4ra'e,!$ re5$"tata i e(ekata %$d*eta0

,aroBito i#a!$'i $ &id$ to da *e,e ,e %$d$ isk"!$Be,e i5 o&o3 4roesa Bi#e se !aBa eko,o#sko i

(i,a,si!sko $4ra&"!a,!e kro5 4ro#o&isa,!e !a&,osti rada) Rod,o %$d*etira,!e do4ri,osi %o"!e#

ost&are,!$ i"!e&a 4o"itiBki? strate3i!a0 4a sa#i# ti# i ost&are,!$ e(ekti&,osti i e(ikas,osti).;9 Za

4osti5a,!e 4o"itiBki? i"!e&a i e(ekti&,o i e(ikas,o troe,!e o3ra,iBe,i? sredsta&a0 &"ada tre%a da i#a

,a $#$ da *e,e i #$kari $s"!ed ,e!ed,aki? dr$t&e,i? 4o5ii!a i 4ri4isa,i? dr$t&e,i? $"o3a0 #o3$

i#ati ra5"iBite *e"!e i 4otre%e i da #o3$ ra5"iBito rea3o&ati ,a #!ere ko!e s$ ,a&od,o rod,o

,e$tra",e) Rod,o %$d*etira,!e o%e5%!e6$!e 4ris$st&o s4ei(iB,e s&i!esti o rod,i# 4ita,!i#a i sto3a

4redsta&"!a &a*a, korak ka do%ro# eko,o#sko# $4ra&"!a,!$) Poto ,era&,o4ra&,ost s4o"o&a173 Mar!a,o&i'0 L) @1) Ce,der os!et"!i&i %$d*eti) Mi,istarst&o 5a "!$dska 4ra&a i i5%!e3"ie +I>=0 Sara!e&o0 str)..-..9)174 I%id0 str) .;1-.;9



do&odi do &e"iki? 3$%itaka $ s#is"$ dr$t&e,e ko?e5i!e0 eko,o#ske e(ikas,osti i ra5&o!a

Bo&!eBa,st&a0 rod,o %$d*etira,!e #o*e se s#atrati &a*,o# strate3i!o# $ stre#"!e,!$ ka

ra&,o4ra&,o# 3ra6a,st&$ $ 4ra&iB,o! ras4od!e"i res$rsa0 to 4o#a*e da se kori3$!e ,era&,o4ra&,ost

i s#a,!i siro#at&o) Rod,o os!et"!i&i %$d*eti0 4re#a to#e0 4redsta&"!a!$ sredst&o 5a !aBa,!e ,e sa#o

do%ro3 eko,o#sko3 i (i,a,si!sko3 $4ra&"!a,!a0 &e' i do%ro3 $4ra&"!a,!a $o4te) Po"itiBka &o"!a0od3o&or,ost0 ras4od!e"a s4ei(iB,i? "!$dski? i (i,a,si!ski? res$rsa0 koordi,ai!a i,(or#ai!a0 o%$ka i

ras4o"o*i&ost 4odataka ra5&rsta,i? 4re#a s4o"$ #o3$ se s#atrati 4red$s"o&i#a 5a rod,o

%$d*etira,!e) Ja&,ost rada0 4art,erst&o i sarad,!a kro5 Bita& %$d*etski 4roes 4redsta&"!a!$ k"!$B,e

4ri,i4e rod,o3 %$d*etira,!a) Po"itiBka &o"!a 4redsta&"!a k"!$B,i 4red$s"o& 5a $s4!e? i,ii!ati&e

rod,o3 %$d*etira,!a) Akti&,a 4o"itiBka o4red!e"!e,ost 5a 4ro#o&isa,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i

4ri5,a&a,!e rod,o3 %$d*etira,!a kao &a*,e strate3i!e ko!a do4ri,osi i"!e&i#a ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a0 a4so"$t,o s$ ,eo4?od,i 5a e(ekti&,o rod,o %$d*etira,!e) Po"itiBka &o"!a 4ri!e s&e3a0

$k"!$B$!e i a3itai!$ i 4odi5a,!e s&i!esti $,$tar od3o&ara!$'i? 4o"itiBki? str$kt$ra0 kao to s$ dr*a&,i

4ar"a#e,ti0 re3io,a",e i "oka",e sk$4ti,e0 ,!i?o&a sa&!etoda&,a ti!e"a i 4o"itiBke stra,ke)

O4red!e"!e,ost &"ade !e k"!$B,a i 5a?ti!e&a akti&,$ 4odrk$ s&i? ,!e,i? B"a,o&a kako %i se o&o

4ita,!e r$ti,ski o%ra6i&a"o ,a s!ed,ia#a 4os&e'e,i# 4ita,!$ %$d*eta) Da"!e0 od k"!$B,e &a*,osti s$

i !as,a $4$tst&a i od3o&ara!$'e 4ra'e,!e sit$ai!e od stra,e !a&,e $4ra&e) Rod,o %$d*etira,!e #o*e

ost&ariti s&o!e i"!e&e !edi,o ako !e o4ora'e,o 4o"itiBko# o4red!e"!e,o'$ i 4redsta&"!a 4o"itiBki

4rioritet) Po"itiBka &o"!a tre%a"a %i se 4ro&esti $ od3o&or,ost) V"ade tre%a da s,ose od3o&or,ost 5a

4re$5ete o%a&e5e0 kako dr*a&,e tako i #e6$,arod,e $ &e5i sa 3e,der #ai,strea#i,3-o# $o4te,o3"eda,o0 a ,aroBito rod,i# %$d*etira,!e#) Par"a#e,ti se ,a"a5e $ k"!$B,o! 4o5ii!i sa ko!e #o3$ da

4osta&"!a!$ 4ita,!a i Bak i,str$i$ &"ad$ kada se radi o 4ita,!i#a %$d*eta) NVO-e i osta"e

or3a,i5ai!e i&i",o3 dr$t&a0 kao i #edi!i0 #o3$ 4o&e'ati ,i&o s&i!esti i #o%i"isati 3ra6a,e tako da

5a?ti!e&a!$ od3o&or,ost i 4ra&iB,o $%ira,!e i ras4od!e"$ !a&,i? res$rsa) Da"!e0 4rei5,e de(i,ii!e

i"!e&a i 4roed$ra rod,o3 %$d*etira,!a !aBa!$ od3o&or,ost0 to tako6e 4odra5$#i!e&a !as,a

5ad$*e,!a $ s#is"$ rod,o3 %$d*etira,!a $,$tar sa#e dr*a&,e ad#i,istrai!e i ,!e,i? re"e&a,t,i?

$4ra&a i ti!e"a) Po"itiBka &o"!a tako6e se tre%a 4ro&esti $ "!$dske i (i,a,si!ske res$rse 5a 4ro&o6e,!e

,eo4?od,i? a,a"i5a 5a koordi,ai!$ i !aBa,!e s4oso%,osti) O%e5%!e6i&a,!e o&i? res$rsa 5a?ti!e&a

akti&a, a,3a*#a, ,a &isoko# 4o"itiBko# ,i&o$) Us4!e,o rod,o %$d*etira,!e 5a?ti!e&a a,a"i5e i

istra*i&a,!e ko!i se ,e #o3$ 4ro&oditi 4ara"e",o sa redo&,i# rad,i# 5adai#a) Sto3a k&a"i(iko&a,o

oso%"!e i (i,a,si!ski res$rsi 5a istra*i&a,!e0 ,eo4?od,o os4oso%"!a&a,!e str$B,osti0 o%$k$

s"$*%e,ika/a i koordi,ai!$ 4roesa rod,o3 %$d*etira,!a 4redsta&"!a!$ 4red$s"o& 5a $s4!e,o rod,o

%$d*etira,!e) Kako %i se 4rik$4i"i i ra5#!e,!i&a"i 4odai i odr*a&ao ko,sta,ta, 4rotok i,(or#ai!a



i5#e6$ s&i? a,3a*o&a,i? stra,a0 od k"!$B,e !e &a*,osti koordi,ai!a kro5 Bita& %$d*etski 4roes

kako %i se ost&ari"o $s4!e,o rod,o %$d*etira,!e) Koordi,ai!a tre%a o%$?&atiti o%$k$0 !as,a

$4$tst&a i s#!er,ie 5a 4ri#!e,$ 4ra'e,!a i ko,s$"tai!e toko# Bita&o3 ik"$sa i5rade %$d*eta)

Koordi,ai!a da"!e0 4odra5$#i!e&a 4rik$4"!a,!e i or3a,i5o&a,!e 4odataka0 #etoda0 sredsta&a i do%ri?

4ri#!era i ra5#!e,$ isk$sta&a) Kako %i se o#o3$'i"o e(ekti&,a koordi,ai!a0 #o*da 'e %iti,eo4?od,o da se i,stit$io,a"i5$!e 4ose%,a !edi,ia 5a koordi,ai!$ $,$tar dr*a&,e ad#i,istrai!e)

Idea",o %i %i"o da o&ak&a !edi,ia %$de "oira,a $,$tar #i,istarst&a (i,a,si!a i/i"i %$d*eta $5 $sk$

sarad,!$ sa od3o&ara!$'i# #e?a,i5#o# ,a dr*a&,o# ,i&o$ 5a 4ita,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) S

o%5iro# ,a to da !e #o3$'e da ,eo4?od,a str$B,ost i5 o%"asti rod,o3 %$d*etira,!a ,e 4osto!i $

4osto!e'o! $4ra&i0 $ska sarad,!a sa s4o"!,i# eks4erti#a #o*e %iti koris,a) Podai ra5&rsta,i 4re#a

s4o"$ 4redsta&"!a!$ k"!$B,i 4red$s"o& 5a rod,o %$d*etira,!e i ,eo4?od,$ os,o&$ 5a o!e,$ $tia!a

4o"itike ,a 4ita,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 3e,era",o) Dr*a&,a statistika0 siste#i 5a i,(or#atiBki

#e,ad*#e,t $ re"e&a,t,i# #i,istarst&i#a i !a&,i# a3e,i!a#a0 kao i i,stit$t 5a istra*i&a,!e0 i#a!$

k"!$B,$ $"o3$ $ o%e5%!e6i&a,!$ o&e os,o&e) Podai ra5&rsta,i 4re#a s4o"$ ,e od,ose se sa#o ,a

#o,etar,i dis4aritet #e6$ s4o"o&i#a i ,era&,o4ra&,ost ko!a 4roistiBe i5 tr*i,e eko,o#i!e &e'

i5#e6$ osta"o30 #ora!$ da $k"!$B$!$ i ras4od!e"$ ,e4"a'e,o3 rada i5#e6$ *e,a i #$karaa0 o Be#$

%i se 4odai #o3"i do%iti i5 st$di!a o $trok$ &re#e,a) Da"!e0 4odai ra5&rsta,i 4re#a s4o"$ ,e

tre%a!$ da se (ok$sira!$ is"!$Bi&o ,a k&a,titati&,$ di#e,5i!$ ,e3o da $5#$ $ o%5ir i k&a"itati&,e

as4ekte) K&a"itati&,i i,dikatori 'e &!ero&at,o 5a?ti!e&ati da"!$ ra5rad$ i s4ei(ikai!$) Mi,istarst&a i

!a&,e i,stit$i!e tre%a da o%e5%i!ede s4ei(ikai!$ s&o!i? 4otre%a $ s#is"$ k&a,titati&,i? ik&a"itati&,i? 4odataka ra5&rsta,i? 4re#a s4o"$) U #,o3i# s"$Ba!e&i#a o&o 'e %iti i,ii!a",a #!era

5a 4okreta,!e rod,o3 %$d*etira,!a) Ja&,ost rada0 kada !e $ 4ita,!$ %$d*etski 4roes i do,oe,!e

4o"itiBki? od"$ka $o4te tre%a da %$de &ode'i 4ri,i4 5a $s4!e,o rod,o %$d*etira,!e) Proes i5rade

o&ak&o3 %$d*eta 5a?ti!e&a 4art,erst&o i5#e6$ str$B,!aka/ki,!a 5a %$d*et i str$B,!aka/ki,!a 5a

4ita,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 kao i od3o&ara!$'$ 5ast$4"!e,ost 4redsta&,ika *e,a i #$karaa $

s&i# (a5a#a 4roesa) V"ada F+I> !e $s&o!i"a Akio,i 4"a, 5a $&o6e,!e 3e,der od3o&or,i? %$d*eta

$ F+I> 1.-1.1)3odi,e $ 4i"ot o%"asti =Rad i 5a4o"!a&a,!e @AP CO+ F+I> 1.-1.1)

Do,oe,!e# o&o3 akio,o3 4"a,a V"ada F+I> iska5$!e s&o!$ s4re#,ost da $ o%"ast re(or#e !a&,i?

(i,a,si!a $&ede i 4otre%,e 4ro#!e,e $ sk"ad$ sa 5a?t!e&i#a 3e,der od3o&or,i? %$d*eta) U

1..)3odi,i i5ra6e,e %ro!,e a,a"i5e i 4re4or$ke %$d*etski# koris,ii#a 5a $&o6e,!e 3e,der

od3o&or,o3 %$d*etira,!a) Ce,der e,tar F+I> &e' d$*i 4eriod radi ,a 4roiri&a,!$ o&e i,ii!ati&e ,a

"oka",$ ra5i,$0 koriste'i s&e dost$4,e #etode i "i,i!e ko#$,ikai!e) O&e 4re4or$ke i a,a"i5e s$ $

(or#i ,arta i 4ri!ed"o3a ra5#atra,e ,a 2) s!ed,ii Koordi,aio,e 3r$4e AP CO+ F+I>0 3d!e s$ $



4red"o*e,i 5ak"!$Bi 5a V"ad$ F+I>) I5ra6e, !e tekst i osta&"!e, Federa",o# #i,istarst&$ (i,a,si!a0

kao 4ri!ed"o3 5a ,o&o 4o3"a&"!e $ DO+ F+I> 1.1-1.20 ko!i# 'e se $&esti do tada ,edosta!$'e

i,(or#ai!e o $&o6e,!$ 3e,der od3o&or,o3 %$d*etira,!a $ +$d*et F+I>) I#4"e#e,tai!o# o&o3

tro3odi,!e3 Akio,o3 4"a,a0 st&orit 'e se te#e"! 5a i,stit$io,a"i5ira,!e 3e,der #ai,strea#i,3-a $

%$d*etsko# 4roes$ F+I>0 ,a ,aBi, da s&e sektorske 4o"itike i %$d*etske (a5e %$d$ od3o&or,i!e ie(ikas,i!e $ s#is"$ 4osti5a,!a odr*i&o3 ra5&o!a 4a#et,i# $"a3a,!e# !a&,i? sredsta&a0 &ode'i raB$,a

o ra5"iBiti# 5ateBe,i# 4o5ii!a#a0 $"o3a#a i 4otre%a#a *e,a i #$karaa $ +I>) U Re4$%"ii

Sr4sko! !e 4ro&ede,a rod,o od3o&or,a a,a"i5a %$d*eta 5a sektor 4o"!o4ri&rede i r$ra",o3 ra5&o!a0 a

,asta&"!e,e s$ akti&,osti ,a ed$kai!i s&i? #i,istarsta&a 5a 4ri#!e,$ ko,e4ta rod,o od3o&or,o3

%$d*etira,!a) Pre&ede,i s$0 i5ra6e,i i 4$%"iko&a,i 4rir$B,ii i &odiBi 5a 4ri#!e,$ 3e,der se,5iti&,o3

%$d*etira,!a0 kao to !e 4rir$B,ik Vi!e'a E&ro4e =Rod,o od3o&or,o %$d*etira,!e G PraktiB,a

4ri#!e,a=)

Ce,der @rod,o os!et"!i&i %$d*eti o#o3$'a&a!$ s"i!ede'e koristi:

- Ce,der os!et"!i& %$d*et o#o3$'a&a i#4"e#e,tai!$ do#a'i? i #e6$,arod,i? sta,darda 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 o%a&e5$!$'i? 5a +I> i ,!e,e e,titete i ti#e is4$,!e,!e di!e"a o%a&e5a +I> i

e,titeta 5a $"a5ak $ e&ro4ske i,te3rai!e)

- U&o6e,!e# 3e,der ko#4o,e,te $ %$d*ete direkt,o se $tiBe ,a ,!i?o& k&a"itet) K&a"itet,i#

sektorski# 4o"itika#a do4ri,osi se s#a,!e,!$ siro#at&a $ ,a!kritiB,i!i# o%"asti#a dr$t&e,o3

*i&ota0 a ti#e i 4o&e'a,!$ sta,darda !e"ok$4,o3 sta,o&,it&a)

- Ve'a e(ikas,ost %$d*eta i s#a,!e,!e kor$4i!e)- Po&e'a,!e $Be'a !a&,osti0 tra,s4are,t,osti i od3o&or,osti)

- U&o6e,!e# 3e,der ko#4o,e,te $ %$d*et direkt,o i ,a ,a!%o"!i ,aBi, se 4ro#o&ie 4ri,i4

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 Bi#e se 5,aBa!,o $tiBe ,a 4odi5a,!e ,i&oa s&i!esti o o&o# 4ita,!$ i

o4erati&,o0 a ,e sa#o dek"arati&,o0 4r$*a 4odrka i#4"e#e,tai!i o&o3 4ri,i4a $ 4ra&,i siste# i

s&e se3#e,te dr$t&e,o3 *i&ota)

- Ce,der se,5iti&,i %$d*eti direkt,o $tiB$ ,a 4o"itike i %$d*ete s&i? i,stit$i!a Bi#e se kao 4rioritet

4osta&"!a !ed,ak ste4e, 4ri5,a&a,!a i 5atite "!$dski? 4ra&a)

- Na i5rad$ %$d*eta #o3$ $tiati s&i 5ai,tereso&a,i 3ra6a,i i 3ra6a,ke Bi#e 'e se ,a!%o"!e

ide,ti(iko&ati 4otre%e i i,teresi 4o!edi,i? 3r$4a 3ra6a,a/3ra6a,ki0 a ti#e i 4r$*ati 4otre%,a

(i,a,si!ska 4o#o' ,a!$3ro*e,i!i# i #ar3i,a"i5o&a,i# 3r$4a#a sta,o&,it&a)

2/. &odno osjetljivi mediji



Rod,o se,5iti&,i #edi!i s$ !ako &a*,i kao i,dikatori 5a 4ra'e,!e i $,a4re6e,!e ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a i os,a*i&a,!a *e,a i5 ra5"o3a to s$ $ sa&re#e,o# dr$t&$ #edi!i0 4ored 4orodie i

o%ra5o&,i? $sta,o&a0 ,a!5,aBa!,i!i i5&or i,(or#ai!a) Ra5&o! te?,o"o3i!e0 $ 4os"!ed,!i? ,eko"iko

deset"!e'a0 o"akao !e ra5&o! ko#$,ikaio,i? #re*a0 ko!e i#a!$ &e"iki $tia! ,a (or#ira,!e "iB,o3 i !a&,o3 #i"!e,!a o odre6e,i# 4o!a&a#a i akti&,osti#a $ dr$t&$) U,i&er5a",a dek"arai!a o

"!$dski# 4ra&i#a0 Me6$,arod,i 4akt o eko,o#ski#0 soi!a",i# i k$"t$r,i# 4ra&i#a0 Ko,&e,i!a o

e"i#i,ira,!$ s&i? o%"ika diskri#i,ira,!a ,ad *e,a#a @HEDA0 Peki,ka dek"arai!a i 4"at(or#a 5a

aki!$0 Dek"arai!a o ra&,o4ra&,osti *e,a i #$karaa Vi!e'a E&ro4e0 A,eks . De!to,sko3 #iro&,o3

s4ora5$#a0 EU Ce,der Ma4a 4$ta i Ce,der akio,i 4"a, +I>0 $ s&o!o! os,o&,o! ko,e4i!i

5a?ti!e&a!$ 4rika5i&a,!e *e,a i #$karaa ,a ra&,o4ra&a, i ,estereoti4a, ,aBi,0 s 4$,i#

4oto&a,!e# ,!i?o&o3 "!$dsko3 dosto!a,st&a) U sk"ad$ sa #e6$,arod,i# i do#a'i# 4ra&,i#

sta,dardi#a0 ta#4a,i i e"ektro,ski #edi!i $ +I>0 kro5 $re6i&aBk$ 4o"itik$0 tre%a da osi3$ra!$

4oti&a,!e ra&,o4ra&,osti ,a os,o&$ s4o"a0 roda0 s4o",o3 ide,titeta0 rod,o3 ide,titeta0 rod,o3

istra*i&a,!a i seks$a",o3 ori!e,tira,!a0 kro5: 4rika5i&a,!e 4o5iti&,i? 4ri#!era ,ediskri#i,ira,!a i

4oti&a,!a "!$dski? 4ra&a ,a 3ore 4o#e,$ti# os,o&a#a0 $ !a&,o! i 4ri&at,o! s(eri *i&ota) E&ide,t,o

!e da $ ,ae# dr$t&$ 4reo&"ada&a!$ k"asiB,i stereoti4i $ ,aBi,$ 4rika5i&a,!a *e,a i #$karaa $

#edi!i#a0 to s$ 4oka5a"a #,o3a istra*i&a,!a #edi!ski? sadr*a!a0 od ko!i? i5d&a!a#o =Ce,der

Media at? +I> 11= i =Pro!iira,!e 3e,dera $ +> Medi!i#a=0 A3e,i!a 5a ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a +I> i Ce,der e,tara Re4$%"ike Sr4ske i F+I>) O&a istra*i&a,!a s$ 4oka5a"a da s$ *e,e#,o3o #a,!e 4ris$t,e $ #edi!ski# sadr*a!i#a od #$karaa) I#id* *e,a i #$karaa $ #edi!i#a

ko!i kreira!$ !a&,o #,!e,!e0 $3"a&,o# se ra5"ik$!e) U &e5i sa &ode'i# 4o5ii!a#a i str$B,i#

5,a,!e#0 #edi!i se Be'e (ok$sira!$ ,a #$kare G to !e d!e"i#iB,o re("eksi!a =dr$t&e,e

st&ar,osti=0 a d!e"i#iB,o =oBi3"ed,o seksistiBko3 4rist$4a i ,aroBito re5$"tat ,e4osto!a,!a 4"a,ira,e

4o"itike 5a ,e!ed,ake #o3$',osti $ o%"asti !a&,i? #edi!a=) S dr$3e stra,e0 *e,e0 ko!i#a !e dato

#a,!e 4rostora $ dr$t&e,o 5,aBa!,i# 4ita,!i#a0 do#i,ira!$ $ 4re5e,tira,!$ 4ri&at,e s(ere) U to!

s(eri o,e se !a&"!a!$ $ $"o5i #a!ki0 do#a'ia0 4otroaBa0 4asi&,e 4rat,!e s&o!i? #$*e&a0 itd) Peki,ka

4"at(or#a 5a aki!$ ,a&odi o%"ast =e,e i #edi!i= kao !ed,$ od d&a,aest o%"asti $ ko!i#a !e

4otre%,o o%e5%i!editi od3o&ara!$'$ 5ast$4"!e,ost *e,a) O&a! dok$#e,t de(i,ira korake0 ko!i i#a!$

5a i"! 4osti5a,!e ra&,o4ra&,e 5ast$4"!e,osti s4o"o&a $ #edi!i#a) Istra*i&a,!a i dost$4,i re5$"tati

@Media at? 11 4ot&r6$!$ da !e +I> $ !e"i,i dr$t&e,a 5a!ed,ia $ ko!o! se ,edo&o"!,a

5ast$4"!e,ost *e,a $ 4o"itiBko#0 4ri&red,o# i osta"i# o%"asti#a !a&,o3 *i&ota0 re("ektira i ,a

,edo&o"!,$ 5ast$4"!e,ost $ #edi!i#a i kro5 #edi!e) Ni ,o&i,ari ,i ,o&i,arke ,is$ do&o"!,o



se,5i%i"isa,i/e 5a 4ita,!a rod,e ra&,o4ra&,osti i sk"o,i s$ se,5aio,a"i5#$ ko!i i#a ,e4o&o"!a,

$tia! ,a !a&,o #,!e,!e kada !e ri!eB o rod,o! ra&,o4ra&,osti) Pro%"e#i ,asi"!a i seks$a",e

5"o$4otre%e *e,a s$ ,aroBito 4od"o*,i o&ak&i# &ido&i#a 5"o$4otre%e0 ko!a se kao %$#era,3 okre'e

4roti& *rta&a) Medi!ski sadr*a!i s$ ,eri!etko #i5o3i,i0 4re4$,i 4redras$da i stereoti4a o *e,a#a)

C"o%a"i5ai!a #edi!a0 ,a*a"ost0 ,e do4ri,osi 4o&e'a,!$ ,!i?o&o3 k&a"iteta0 &e' ,eri!etko ,!i?o&o#$r$a&a,!$) Ne sa#o da se *e,e s&ode ,a seks$a",e o%!ekte0 &e' #edi!i 4osta!$ e,tar ire,!a

e!d*i5#a @diskri#i,ai!a 4o os,o&$ starosti 4roti& *e,a) e,e ko!e se 4o!a&"!$!$ $ #edi!i#a0 %e5

o%5ira ,a ($,ki!$ i $"o3$ $ ko!o! se 4o!a&"!$!$0 #ora!$ da od3o&ara!$ sta,dardi#a "!e4ote i

#"adosti ko!e ,a#e'e i,d$stri!a 5a%a&e) +$d$'i da #edi!i i#a!$ $"o3$ $ kreira,!$ dr$t&e,e s&i!esti0

o,i #o3$ $s4oriti i"i $%r5ati str$kt$ra",e 4ro#!e,e ka ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Rad ,a e"i#i,isa,!$

$kori!e,!e,i? $5roka diskri#i,ai!e *e,a i 4ro#!e,e s&i!esti !a&,osti o $"o3a#a s4o"o&a 5a?ti!e&a

i,te,5i&,i!e akti&,osti ,a s&i# ,i&oi#a &"asti $ +I>) I,stit$io,a",i #e?a,i5#i 5a ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a 4ro&e"i s$ ,i5 #!era kako %i se ra&,o4ra&,ost s4o"o&a 4oto&a"a $ s&i# se3#e,ti#a

#edi!sko3 d!e"o&a,!a) Zako, o RTV ser&is$0 Zako, o RTV siste#$ i Zako, o ko#$,ikai!a#a +I>

$sk"a6e,i s$ sa Zako,o# o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>) Sta,dardi ra&,o4ra&,osti s4o"o&a

$3ra6e,i s$ $ Kodeks 5a ta#4$ i Kodeks o e#ito&a,!$ radio i TV 4ro3ra#a $ +I>) Pro&ede,e s$

%ro!,e #edi!ske ka#4a,!e0 okr$3"i sto"o&i0 kao i o%$ke $ i"!$ ed$kai!e #edi!a o 4ri,i4i#a

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 3e,der stereoti4i#a0 3e,der se,5iti&,o# i5&!eta&a,!$ i 4ri#!e,i 3e,der

se,5iti&,o3 !e5ika) Za4a*a se 4o5iti&a, 4o#ak $ 4oti&a,!$ sta,darda ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $

#edi!i#a0 $4otre%i 3e,der os!et"!i&o3 !e5ika i da&a,!$ ,a 5,aBa!$ te#a#a ko!e se od,ose ,a 4ita,!ara&,o4ra&,osti s4o"o&a) A3e,i!a i 3e,der e,tri redo&,o 4ro#o&ira!$ s&o!e akti&,osti 4$te#

#edi!a0 e#ito&a,i s$ s4oto&i $ i"!$ 4re&e,i!e i %or%e 4roti& ,asi"!a $ 4orodii0 4ro#o&isa,!a *e,a

5a 4o5ii!e do,oe,!a od"$ka i dr) Potre%,o !e ,asta&iti sarad,!$ sa #edi!i#a i 4odstiati #edi!ske

sadr*a!e ko!i 4ro#o&ira!$ ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ s&i# o%"asti#a dr$t&e,o3 d!e"o&a,!a kro5:

• Pri#!e,$ kodeksa rod,e ra&,o4ra&,osti $ #edi!i#a) Pro#o&isati 4rist$4a,!e ,o&i,ara i

,o&i,ski? $dr$*e,!a0 kao i #edi!ski? redaki!a0 Kodeks$ rod,o os!et"!i&o3 #edi!sko3

i5&!eta&a,!a 4odstiati ,o&i,are da ,a korekta, i o%!ekti&a, ,aBi, 3o&ore i 4i$ i o *e,a#a

i o #$kari#a0 i5%!e3a&a!$'i stereoti4e i 4redras$de)

• NeseksistiBk$ $4otre%$ !e5ika) Podstiati $4otre%$ ,eseksistiBko3 i rod,o se,5iti&,o3 !e5ika

$ #edi!i#a 4oto&ati 4ra&i"a !e5ika o s"a3a,!$ $ rod$0 %ro!$ i 4ade*$ kada 3od 5a to 4osto!i

#o3$',ost $4otre%"!a&ati *e,ski rod $ &e5i sa 5&a,!i#a i 5a,i#a,!i#a ko!e o%a&"!a!$ *e,e



i5%!e3a&ati i5ra5e i ter#i,e ko!i s$ 4os"!edia stereoti4a i 4redras$da o s4o"o&i#a e"i#i,isati

$&red"!i&e i5ra5e 4re#a *e,a#a0 a 4ose%,o 4re#a &iestr$ko diskri#i,isa,i# 3r$4a#a)

• Uk"a,!a,!e rod,o 5as,o&a,i? stereoti4a i e"i#i,ai!a #i5o3i,i!e $ #edi!ski# sadr*a!i#a0

4ose%,o $ s"$Ba!$ &iestr$ko diskri#i,isa,i? 3r$4a) Ko#eri!a"i5ai!a #edi!a i 4otroaBko

dr$t&o ,a#e'$ ,eod3o&ara!$'$ s"ik$ *e,e0 ro%$!$'i stereoti4i#a 4re#a rod,i# $"o3a#a i $#edi!ski# sadr*a!i#a0 i $ rek"a#a#a i o3"aa&a,!$) O&a! tret#a, 4o&re#e,o 4rerasta $

#i5o3i,i!$0 to se tet,o odra*a&a ,a 4o"o*a! *e,a i ra5$#!e&a,!e *e,ski? 4ote,i!a"a kao i

*e,ski? 4otre%a) Pose%,o s$ i5ra*e,i stereoti4i 4re#a &iestr$ko diskri#i,isa,i# 3r$4a#a)

O&e te,de,i!e !e ,eo4?od,o 4ro#!e,iti i sa,kio,isati0 do #!ere do ko!e !e to $ sk"ad$ sa

s"o%odo# i5ra*a&a,!a)

• A(ir#ai!$ *e,a0 *e,sko3 st&ara"at&a0 *e,sko3 do4ri,osa $ k$"t$ri0 o%ra5o&a,!$0 ,a$i0

eko,o#i!i0 s4ort$ i dr$3i# o%"asti#a) Podstiati #edi!e da do4ri,ose a(ir#ai!i *e,a0

4os&e'$!$'i adek&at,$ 4a*,!$ *e,a#a $ !a&,o# i 4o"itiBko# *i&ot$0 4rate'i ra5"iBite o%"asti

*e,sko3 st&ara"at&a0 i 4ro#o&i$'i *e,e ko!e da!$ 4$, do4ri,os $ k$"t$ri0 $#!et,osti i

,a$i0 s4ort$0 %i5,is$ i 4red$5et,it&$ Podsta'i #edi!e da 4ose%,$ 4a*,!$ 4os&ete do4ri,os$

*e,a i5 &iestr$ko diskri#i,isa,i? 3r$4a)

• Ko,ti,$ira,$ o%$k$ #edi!ski? $4os"e,ika 5a %or%$ 4roti& seksi5#a i #i5o3i,i!e i stereoti4a

5as,o&a,i? ,a 4ri4ad,osti odre6e,o# s4o"$0 seks$a",o! ori!e,tai!i i %i"o ko# dr$3o#

"iB,o# s&o!st&$) Or3a,i5o&ati ed$kai!$ o rod,o! ra&,o4ra&,osti 5a to &e'i %ro! ,o&i,ara i

$red,ika 4odstiati s4ei!a",e #edi!ske sadr*a!e 4os&e'e,e 4ro%"e#i#a $ o&o! o%"asti

4odsta'i ra5#!e,$ 4ro3ra#a i sadr*a!a i5 o&e o%"asti 4odsta'i sarad,!$ ,o&i,ara ko!i se %a&e

o&o# te#o# 4odsta'i #edi!e da 4ri3od,o o%i"!e*a&a!$ dat$#e 5,aBa!,e 5a *e,e i ,!i?o&a

4ra&a 4o5i&ati #edi!e da $Best&$!$ $ ka#4a,!a#a $ &e5i rod,e ra&,o4ra&,osti i &re

4ro#o&isa,!e "iB,osti ko!e #o3$ da 4os"$*e kao #ode" 5a $3"ed $ s&o!i# sredi,a#a)

• Podstia,!e akti&,e $"o3e #edi!a i #edi!ski? a3e,i!a $ 4ro#o&isa,!$ rod,e di#e,5i!e)

O?ra%riti #edi!e da 4ro#o&i$ &ri!ed,osti i 4ri,i4e to"era,i!e0 ,ediskri#i,ai!e i

#e6$so%,o3 $&a*a&a,!a #e6$ *e,a#a i #$kari#a $tiati ,a #edi!e da 4ita,!i#a 4orodiB,o3 ,asi"!a0 5"osta&"!a,!a *e,a0 tr3o&i,e "!$di#a i seks tra(iki,3a0 Bi!e s$ *rt&e

,a!Be'e *e,e0 4ri"a5e sa d$*,i# 4oto&a,!e#0 %e5 se,5aio,a"i5#a 4o&e'ati %ro! 4ro3ra#a

5a i od stra,e *e,a $ i"!$ da se *e,ske 4otre%e i 4ita,!a r!ea&a!$ ,a od3o&ara!$'i ,aBi,

4red"o*iti $sta,o&"!a&a,!e ,a3rade 5a do4ri,os ire,!$ rod,e ra&,o4ra&,osti $ #edi!i#a)



• Pra'e,!e i a,a"i5a #edi!ski? 4ro3ra#a i i5&!eta&a,!a0 kao i !a&,o3 o3"aa&a,!a0 i

4redsta&"!a,!e re5$"tata !a&,osti) U sarad,!i sa $dr$*e,!i#a0 4ratiti i a,a"i5irati #edi!ske

sadr*a!e or3a,i5o&ati !a&,e i str$B,e tri%i,e 4os&e'e,e #edi!ski# 4ro3ra#i#a i

i5&!eta&a,!i#a kad !e $ 4ita,!$ 4o"o*a! *e,a i"i rod,a ra&,o4ra&,ost sa,kio,isati

seksistiBki 4rist$4 $ !a&,o# o3"aa&a,!$ ra5ra6i&ati0 $ sk"ad$ sa s"o%odo# i5ra*a&a,!a0,ad5or,e #e?a,i5#e0 $k"!$B$!$'i i do%ro&o"!,e0 ko!i#a 'e se 4ro#o&isati $ra&,ote*e,o i

ra5"iBito 4rika5i&a,!e *e,a $ #edi!i#a)

• Po&e'a,!e $Be'a *e,a $ od"$Bi&a,!$ $ #edi!i#a) Iako !e %ro! ,o&i,arki0 od,os,o *e,a ko!e

rade $ #edi!i#a i 5a #edi!e 4o&e'a,0 do #!ere $ ko!o! se #o*e 3o&oriti i o (e#i,i5o&a,!$

,o&i,arske 4ro(esi!e0 #a"i !e %ro! o,i? ko!e s$ os&o!i"e $re6i&aBke 4o5ii!e) Pri to#e0 i o,e

*e,e ko!e !es$ ,a #!esti#a od"$Bi&a,!a $ #edi!i#a0 ri!etko re4re5e,t$!$ s4ei(iB,e *e,ske

i,terese i 5ast$4a!$ ,estereoti4,o 4redsta&"!a,!e rod,i? $"o3a $ $re6i&aBko! 4o"itii)

• Pred$5i#a,!e #!era 4o5iti&,e aki!e 5a 4o&e'a,!e $Be'a *e,a $ or3a,i#a od"$Bi&a,!a $

#edi!i#a)

• Podstia,!e #edi!a da rade ,a st&ara,!$ !ed,aki? $s"o&a i #o3$',osti 5a ,a4redak i

$sa&ra&a,!e *e,a i #$karaa 5a4os"e,i? $ #edi!i#a 4odstiati #edi!e da rade ,a st&ara,!$

$s"o&a 5a !ed,ak$ dost$4,ost &ode'i? 4o5ii!a i *e,a#a i #$kari#a 5a4os"e,i# $

#edi!i#a 4odstiati #edi!e da kreira!$ at#os(er$ #e6$so%,o3 4o&!ere,!a0 sarad,!e i

korekt,o3 od,osa #e6$ 5a4os"e,i# *e,a#a i #$kari#a) Pra'e,!e $Be'a *e,a $

od"$Bi&a,!$ $ #edi!i#a) Pratiti i a,a"i5irati %ro! i ,aBi, $Be'a *e,a $ od"$Bi&a,!$ i $

$re6i&aBko! 4o"itii 4o!edi,i? #edi!a0 kao $ ti!e"i#a ko!a i#a!$ $tia!a ,a o%i# i sadr*a!

#edi!a0 i o to#e redo&,o i,(or#isati !a&,ost)

21. &odno osjetljiva statisti%a

Rod,o se,5iti&,a statistika !e &eo#a &a*,a 5a ide,ti(iko&a,!e i otk"a,!a,!e ,era&,o4ra&,osti a"i i 5a,a4redak dr$t&a kao !e"i,e i kao tak&a 4redsta&"!a k&a,titati&,i i,dikator Mi"e,i!$#ski? ra5&o!,i?

i"!e&a) Jeda, od doka5a0 da se =*e,sko= tek 4oste4e,o 4ro%i!a i de(i,ie !e !as,o 4ris$t,o i ,a 4o"!$

statistike) Pos"i!e &ie od dee,i!sko3 ,asto!a,!a akti&istki,!a i str$B,!aki,!a0 a od skoro i A3e,i!e

5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ +I> $ 5a?t!e&i#a da se re(or#ie statistika ,a rod,o se,5iti&a, ,aBi,0

$5 4o#o' UNDP-a o%!a&i"a !e 4$%"ikai!$ e,e i #$kari $ +I> ko!a 4o 4r&i 4$t i,stit$io,a",o



$ka5$!e ,a ,era&,o4ra&a, 4o"o*a! *e,a $ +I> da s$ %o"!e o%ra5o&a,e od #$ke 4o4$"ai!e0 da se

,a"a5e ,a ,i*i# r$ko&ode'i# #!esti#a0 da 4ros!eB,o 5ara6$!$ #a,!e od s&o!i? #$ki? ko"e3a0 i da

$Best&$!$ $ od"$Bi&a,!$ o dr$t&$ $ ko!e# *i&e $ #,o3o #a,!o! #!eri od #$karaa) NaBi, ,a ko!i

!e ,eki dr$t&e,i 4ro%"e# 4redsta&"!e, i"i s?&a'e, de(i,ie i o3ra,iBa&a #o3$'e od3o&ore i"i

r!ee,!a) Ako se dr$t&o 4redsta&"!a kro5 statistik$ kao $,i(or#,a !e"i,a i ,e 4redsta&"!a 4o"itiBke0eko,o#ske i dr$t&e,e s4ei(iB,osti 4o"o&i,e sta,o&,it&a0 tak&a statistika ,e sa#o da 4rikri&a da

4ro%"e# *e,ske ,era&,o4ra&,osti $o4te 4osto!i0 ,e3o o3ra,iBa&a #o3$',ost 4re4o5,a&a,!a

4ro%"e#a $ dr$t&$0 da&a,!a od3o&ora i r!ee,!a)

A,a"i5a rod,i? as4ekata statistike !e %it,a0 !er do4ri,osi s4o5,a!i da $ dr$t&$ 4osto!i ,e&id"!i&a0 a"i

&eo#a 4ris$t,a diskri#i,ai!a0 4odi*e se s&i!est i *e,a i #$karaa o &ri!ed,osti#a0 k&a"iteti#a0

5,aBa!$ i ko,aB,o o %ro!Ba,o! s,a5i *e,a) Sa#os&i!est *e,a !e !eda, od (aktora ko!i sa s&o!e stra,e

si3$r,o do4ri,osi #o%i"i5ai!i da se ,e4o&o"!,a dr$t&e,a sit$ai!a 4ro#!e,i) Ko,aB,o i !ed,i i

dr$3i do4ri,ose artik$"ai!i i !as,o! de(i,ii!i 4ro%"e#a ko!i o,da #o3$ da %$d$ 4o"itiBki 4ri5,ati

kao 4ro%"e#i i da se 5a ,!i? tra*e r!ee,!a) Sa dr$3e stra,e &e'a 5ast$4"!e,ost *e,a ,a 4o5ii!a#a

#o'i0 ,!i?o&o $Be'e $ od"$Bi&a,!$ $ dr$t&$ !e !ed,a od ,a!os,o&,i!i? 4otre%a de#okrati!e)

De(i,ii!a de#okrati!e0 ko!$ !e $s&o!i"a I,ter4ar"a#e,tar,a $,i!a .88;)3odi,e $ U,i&er5a",o!

dek"arai!i o de#okrati!i 4ret4osta&"!a st&ar,o 4art,erst&o #e6$ *e,a#a i #$kari#a $ $4ra&"!a,!$

dr$t&a $ ko#e rade *e,e i #$kari 5a!ed,o0 ra&,o4ra&,o i ko#4"e#e,tar,o0 i $ ko!e# se

do4$,!$!$ i o%o3a'$!$ s&o!i# ra5"ika#a) Statistika !e k"!$B,i e"e#e,t ,a os,o&$ ko!e3 se ra5&i!a!$

4o"itike E&ro4ske U,i!e) Na &a,red,o! s!ed,ii Sa&!eta E&ro4ske U,i!e !e $ L$kse#%$r3$.88;)3odi,e $s&o!e,a a#%iio5,a strate3i!a 5a4o"!a&a,!a $ E&ro4sko! U,i!i s ,a#!ero# da se

s#a,!i ,e5a4os"e,ost0 ,a odr*i&i ,aBi, 4o&e'a 5a4os"e,ost0 kao i otk"a,!a,!e tako5&a,o3 !a5a #e6$

s4o"o&i#a) U to# ko,tekst$ !e $ E&ro4sko! U,i!i ra5&i!e,o istra*i&a,!e rad,e s,a3e ko!e ,$di rod,o

se,5iti&,e $4ored,e 4odatke o rad,o! s,a5i $ s&i# dr*a&a#a B"a,ia#a0 !er s$ #etodo"o3i!e i

de(i,ii!e ?ar#o,i5o&a,e) St&ar,a ,e!ed,akost se detektira kro5 statistike i 4oka5ate"!e $ s&i#

s(era#a dr$t&e,o3 *i&ota ko!i $ka5$!$ ,a st&ar,$ ,e!ed,akost i 4otre%$ $%r5a,!a st&ar,e

!ed,akosti) U&o6e,!e o&i? #!era $ s#is"$ 4rika5i&a,!a $Be'a *e,a i #$karaa kro5 statistiBke

4oka5ate"!e sta&"!a *e,e $ taka& 4o"o*a! da da!e 5,aBa!a, do4ri,os $ 4red$5i#a,!$ #!era 5a

4osti5a,!e isto3 ,i&oa st&ar,e !ed,akosti #$kara i *e,e) Prik$4"!a,!e i ra5&rsta&a,!e statistiBki? i

dr$3i? ad#i,istrati&,i? 4odataka 4o s4o"$ !e od k"!$B,e &a*,osti 5a a,a"i5e sta,!a0 4"a,ira,!e i

4ro!ekto&a,!e #!era 5a $,a4re6e,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 kao os,o& 5a 4ri#!e,$ s&i?

,or#ati&,o-4ra&,i? sta,darda 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) Odred%o# B"a,a .<) Zako,a o

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> $t&r6e,a !e o%a&e5a 4o ko!o! s&i statistiBki 4odai i i,(or#ai!e ko!e



se 4rik$4"!a!$0 e&ide,tira!$ i o%ra6$!$ $ dr*a&,i# or3a,i#a ,a s&i# ,i&oi#a0 $ !a&,i# s"$*%a#a i

$sta,o&a#a0 dr*a&,i# i 4ri&at,i# 4od$5e'i#a i osta"i# s$%!ekti#a0 #ora!$ %iti 4rika5a,i 4re#a

s4o"$) Pre4or$ko# %r) .< i5 Zak"!$B,i? ko#e,tara 5a +I>0 HEDA ko#itet 5a?ti!e&a da 5e#"!a-

B"a,ia $s4osta&i 4rioritete $ 4rik$4"!a,!$ 4odataka i $k"!$Bi o4se*,e statistiBke 4odatke ra5&rsta,e

4o s4o"$ $ ,ared,i i5&!eta!0 kako %i se #o3"a 4rika5ati 4ra&a s"ika $*i&a,!a "!$dski? 4ra&a od stra,e*e,a) Pre4or$ka Ko#iteta !e0 tako6er0 da ka5,e,e #!ere 5a ,e4oti&a,!e0 4red&i6e,e $ B"a,$ .<)

Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 %$d$ 4ri#i!e,!e,e) Prik$4"!a,!e0 o%rada i 4$%"iko&a,!e 3e,der

ra5&rsta,i? statistiBki? 4odataka !e od k"!$B,e &a*,osti 5a s&e i,stit$io,a",e #e?a,i5#e 5a 3e,der

4ita,!a0 $ 5ako,oda&,o! i i5&r,o! &"asti s&i? ,i&oa or3a,i5ira,!a0 kao i 5a $dr$*e,!a i&i",o3

dr$t&a ko!a se %a&e o&o# 4ro%"e#atiko#) Is4$,!a&a,!e 4re$5eti? o%a&e5a 4o #e6$,arod,i#

dok$#e,ti#a i5 o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 ko!i? !e 4ot4is,ia i +I>0 4odra5$#i!e&a i redo&,o

o%!a&"!i&a,!e 3e,der ra5&rsta,i? 4oka5ate"!a) Prik$4"!a,!e 3e,der ra5&rsta,i? 4odataka i ,!i?o&a

$4otre%a $ i5&!eta!i#a 4re#a UN HEDA Ko#itet$0 o%a&e5a !e s&i? or3a,a &"asti i dr$3i?

,ad"e*,i? i,stit$i!a od ko!i? UN HEDA Ko#itet 4otra*$!e tak&e 4odatke) A3e,i!a 5a statistik$

+I> !e Bet&rti 4$t $ ko,ti,$itet$ o%!a&i"a 4$%"ikai!$ =e,e i #$kari $ +I>=0 ko!a sadr*i 4odatke

i5 ra5"iBiti? statistiBki? i dr$3i? o%"asti ko!e s$ ra5&rsta,e 4o s4o"$) Za&od 5a statistik$ Re4$%"ike

Sr4ske od 17) 3odi,e i5da!e 4$%"ikai!$ =M$kari i *e,e $ Re4$%"ii Sr4sko!=0 $ ko!o! s$

o%$?&a'e,i ras4o"o*i&i 4odai od .88) do 1) 3odi,e0 ra5&rsta,i 4o s4o"$) Federa",i 5a&od 5a

statistik$0 tako6er0 redo&,o i5da!e 4$%"ikai!$ =M$kari i *e,e $ F+I>=0 ko!a sadr*i 4odatke i5

ra5"iBiti? o%"asti ra5&rsta,e 4o s4o"$) Me6$ ,a!&a*,i!i# i,str$#e,ti#a 5a e(ikas,o 4"a,ira,!e0 tes4ro&o6e,!e i o!e,$ $Bi,aka #!era 5a $,a4ri!e6e,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a s$ rod,o od3o&or,a

statistika0 a,a"i5e i istra*i&a,!a i5 4ers4ekti&e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ s&i# dr$t&e,i# o%"asti#a)

S ti# i"!e# 4otre%,o !e 4odstiati da"!e $,a4ri!e6e,!e 4rik$4"!a,!a 4odataka ra5&rsta,i? 4o s4o"$ $

sk"ad$ sa B"a,o# 11) Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>0 te 4ro&o6e,!e a,a"i5e i istra*i&a,!a $

s&i# dr$t&e,i# o%"asti#a) K&a,titati&,e i k&a"itati&,e a,a"i5e i istra*i&a,!a 4redsta&"!a!$ os,o&$

5a 4eriodiB,$ 4ro!e,$ i o!e,$ sta,!a sa as4ekta 4o"o*a!a *e,a i #$karaa0 te e(ikas,o 4"a,ira,!e i

kreira,!e 4o"itika 5as,o&a,o ,a st&ar,i# 4otre%a#a) U sk"ad$ sa Zako,o#0 A3e,i!a i 3e,der e,tri

d$*,i da a,a"i5ira!$ i 4rate 4ri#!e,$ Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 4ro&ed%$ Ce,der akio,o3

4"a,a +I>0 te s&e$k$4,o sta,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>) Na os,o&$ 4rik$4"!e,i? 4odataka i

a,a"i5a redo&,o se i5ra6$!$ i5&!eta!i0 #i"!e,!a0 s$3esti!e i 4re4or$ke radi $4$'i&a,!a ,ad"e*,i#

ti!e"i#a) A3e,i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ +I> i 3e,der e,tri redo&,o 4rik$4"!a!$ i a,a"i5ira!$

4odatke dosta&"!e,e od stra,e i,stit$i!a0 ,e&"adi,i? i #e6$,arod,i? or3a,i5ai!a0 $ s&r?$ i5rade

redo&,i? i5&!eta!a o sta,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I>0 te 4ri#!e,i $s&o!e,i? strate3i!a i



akio,i? 4"a,o&a) O&i i5&!eta!i $4$'$!$ se ,a ra5#atra,!e i $s&a!a,!e Vi!e'a #i,istara i e,titetski#

&"ada#a @i5&!eta!i o sta,!$ s4o"o&a $ +I>0 i5&!eta!i o 4ri#!e,i Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $

+I>0 i5&!eta!i o 4ri#!e,i dr*a&,e i e,titetski? strate3i!a 4re&e,i!e i %or%e 4roti& ,asi"!a $ 4orodii0

i5&!eta!i o 4ro&ed%i Akio,o3 4"a,a 5a i#4"e#e,tai!$ UN Re5o"$i!e .712 5a +I>) Pored o&i?

i5&!eta!a i5ra6$!$ se i dosta&"!a!$ ,ad"e*,i# ti!e"i#a 4ose%,e a,a"i5e i i5&!eta!i o 4ri#!e,iakt$e",i? sektorski? strate3i!a i akio,i? 4"a,o&a kao to s$ Akio,i 4"a, 5a $,a4ri!e6e,!e 4o"o*a!a

*e,a ,a se"$ $ Re4$%"ii Sr4sko!0 Akio,i 4"a, 5a $&o6e,!e 3e,der od3o&or,o3 %$d*etira,!a $

F+I>0 Strateki 4"a, 5a 4re&e,i!$ ,asi"!a $ 4orodii 5a F+I> 18-1. te dr$3e 4o&re#e,e

a,a"i5e i i5&!eta!i ,a 5a?t!e& ,ad"e*,i? or3a,a &"asti $ +I>)

22. &odno osjetljiv je"i%

Zato !e &a*a, rod,i 4rist$4 !e5ik$ Ce,der se,5iti&a, !e5ik G $4otre%a 3e,der se,5iti&,o30 od,os,o

rod,o !ed,ako4ra&,o3 !e5ika $ 4isa,!$ d$*,osti0 5&a,!a0 5a,i#a,!a i"i stat$sa0 4ri!eko !e 4otre%a,

radi 4$,o3 ost&are,!a ,aBe"a !ed,ako4ra&,osti s4o"o&a) Na !e5ik 4r$*a do&o"!,o #o3$',osti 5a

$&o6e,!e ter#i,o"oki? o%"ika ,a5i&a d$*,osti0 5&a,!a0 5a,i#a,!a i"i stat$sa $ *e,sko# rod$0 te se

s#atra sas&i# o4ra&da,i# i 4otre%,i# $&o6e,!e rod,o ra&,o4ra&,o3 !e5ika $ $sta&,e0 5ako,ske i

dr$3e o4'e akte i 4ro4ise) Prioritet %i tre%a"o %iti 3e,der se,5iti&,o i5ra*a&a,!e $ $sta&$) S"o&e,ski

!e5ii $ s&o!o! 3ra#atii 4o5,a!$ $4otre%$ roda G o%"ii roda 4osto!e 5a i#e,ie i ,!i?o&e 4ro#!e,e0 4rid!e&e i 3"a3o"e) Jed,o od ,a!os,o&,i!i? 4ra&i"a $ ,ae# !e5ik$ !e da se s$%!ekat i 4redikat #ora!$

s"a3ati $ rod$ i %ro!$ G dak"e0 4ot4$,o !e 3ra#atiBki 4o3re,o koristiti #$ki rod 5a s$%!ekat

@5a,i#a,!e0 d$*,ost0 5&a,!e i"i stat$s0 a *e,ski rod $ 4redikat$ @,4r) ,e4ra&i",o: =3ra6a,i s$

3"asa"e=0 4ra&i",o: =3ra6a,ke s$ 3"asa"e=) Sta,dardi5ai!a ,eko3 !e5ika ,ikada ,i!e sa#o !e5iB,o

4ita,!e0 &e' !e $ &e"iko! #!eri i 4o"itiBko i dr$t&e,o 4ita,!e) Isto to &a*i i 5a 4ra&i"a to se od,ose ,a

4isa,!e d$*,osti0 5&a,!a0 5a,i#a,!a i"i stat$sa to se od,ose ,a *e,e) Podatak da !e $ 3o&or$0 ko!i !e

$ s&akod,e&,o! $4otre%i0 &e'a $4otre%a o%"ika *e,sko3 roda 5a 5a,i#a,!a0 d$*,osti0 5&a,!a i"i

stat$se to se od,ose ,a *e,e od o,i? ko!e s$ sta,dardi5ira,e sa#o 4oka5$!e da !e to ,eto to !e

4rirod,o ,ae# !e5ik$) U &a*e'e# Pra&o4is$ ,e 4osto!i 5a%ra,a 5a $4otre%$ i#e,ia 5a 5a,i#a,!a i

5&a,!a $ *e,sko# rod$) Na&o6e,!e 5a,i#a,!a0 d$*,osti i 5&a,!a *e,a $ #$ko# rod$ !e ,ei5ra&,a

diskri#i,ai!a i 4redsta&"!a sit$ai!$ kada 4ri&id,o ,e$tra",a 4ra&,a ,or#a0 kriteri! i"i 4raksa

!ed,aka 5a s&e do&ede $ ,e4o&o"!a, 4o"o*a! oso%$ !ed,o3 s4o"a $ 4ore6e,!$ s oso%a#a dr$3o3

s4o"a) Ako se o%"ik *e,sko3 roda 5a 5&a,!a i 4ro(esi!e $&ede dos"!ed,o $ $4otre%$0 ,e'e %iti



#o3$',osti 5a #a,i4$"ira,!e o%"ii#a ko!i#a %i se ods"ika&a"a dr$t&e,a0 s4o",a diskri#i,ai!a

*e,a ,a o,o# 4o"o*a!$ $ ?i!erar?i!i ko!i !e do sada %io re5er&isa, 5a #$kare) Praksa 'e tada

i53$%iti $4orite i diskri#i,ator,o# !e5iB,o# o%"ik$) I5%!e3a&a,!e diskri#i,ai!e 4re#a s4o"$

te#e"!,o !e ,aBe"o kodi(ikai!e !e5iB,o3 i5ra5a) D&i!e s$ os,o&,e strate3i!e $ ost&ari&a,!$ o&o3

i"!a: .) si#etri!a G $Bi,iti i #$k$ i *e,sk$ oso%$ !ed,ako &id"!i&o# $ !e5iB,o# #ateri!a"$ @,4r)=3ra6a,i/ke i"i =3ra6a,i/3ra6a,ke= 1) ,e$tra"i5ai!a ra5"ika G %irati !e5iB,e i5ra5e ko!i#a se ,e

(a&ori5ira sa#o !eda, s4o" @,4r) =s&ako/,iko=) I,sistira,!e ,a !ed,ako4ra&,osti $ !e5ik$ i#a s&o!

te#e"! i $ #e6$,arod,i# ko,&e,i!a#a i 4re4or$ka#a0 o%a&e5$!$'i# 5a +I>)

Pre4or$ka Ko#iteta #i,istara Vi!e'a E&ro4e R @8 9 o e"i#i,ai!i seksi5#a i5 !e5ika G

=Pre4or$B$!e se da &"ade 5e#a"!a B"a,ia 4ro#o&ira!$ $4otre%$ !e5ika ko!a 'e odra*a&ati ,aBe"o

!ed,ako4ra&,osti *e,a i #$karaa i 4red$5#$ s&e #!ere ko!e s#atra!$ od3o&ara!$'i#0 kako %i se:

o?ra%ri"a $4otre%a0 ko"iko 3od !e #o3$'e0 ,eseksistiBko3 !e5ika kako %i se $5e"i $ o%5ir ,a5oB,ost0

stat$s i $"o3a *e,e $ dr$t&$0 kao to tre,$taB,a "i,3&istiBka 4raksa Bi,i kad s$ $ 4ita,!$ #$kari

$sk"adi"a ter#i,o"o3i!a $ 5ako,oda&st&$0 !a&,o! ad#i,istrai!i i o%ra5o&a,!$ s ,aBe"i#a

!ed,ako4ra&,osti s4o"o&a o?ra%ri"a $4otre%a ,eseksistiBko3 !e5ika $ #edi!i#a)=

Dok$#e,t Me6$4ar"a#e,tar,e $,i!e G =P"a, aki!e 5a kori3ira,!e sada,!e ,era&,ote*e $

s$d!e"o&a,!$ #$karaa i *e,a $ 4o"itiBko# *i&ot$= G dio + IV @.29) s!ed,ia Me6$4ar"a#e,tar,o3

&i!e'a0 Pari50 .889)0 $ ko!e# se ,a"a*e $4otre%a !e5ika $ 5ako,oda&st&$ ko!i ,i!e diskri#i,atora,

4o os,o&$ s4o"a i 4re4or$B$!e dr*a&a#a B"a,ia#a da re&idira!$ s&o!e $sta&e i e"i#i,ira!$ ter#i,e

ko!i te*e 5a3o&ara,!$ s4o",i? stereoti4a)+$d$'i da !e5ik re("ektira sta&o&e dr$t&a0 a o,da se ti sta&o&i 4re,ose !e5iko#0 Besto se Bi,i kao da

!e rod @*e,ski0 dakako isk"!$Be, ,e sa#o i5 4o"itike i !a&,o3 *i&ota0 &e' i *i&ota $o4'e) Kako !e

4o"itika ,a*a"ost $3"a&,o# #$ki 4osao0 diskri#i,ira,ost !e5ika s4ra# rod$ $ !e5ik$ 5ako,a i"i

dok$#e,ata ko!e 4roi5&odi ,i!e $4it,a) Ne!ed,akost $ !e5ik$ G o3"eda"o !e rod,e ,e!ed,akosti) Sa#a

4ro#!e,a ri!eBi i"i 4ak ter#i,o"o3i!e ,e'e 4o se%i 4ro#i!e,iti ,aBi, ,a ko!i dr$t&o/5a!ed,ia 3"eda

,a st&ari) A"i =i,ter&e,i!o# $ !e5ik= @4ita,!e i#e,o&a,!a0 rek"e %i (e#i,istie 4o#a*e se to!

4ro#!e,i)

Kako 4re&oditi dok$#e,te E&ro4ske U,i!e ko!i se od,ose ,a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 !ed,akost

s4o"o&a i rod,$ !ed,akost S&!es,e/i s#o Bi,!e,ie da 4osto!e %ro!,i 4ro%"e#i0 4oteko'e i

,es4ora5$#i 4ri s&akod,e&,o# $s&a!a,!$ ,o&e ter#i,o"o3i!e s 4odr$B!a 4ra&a0 ,a$ke i k$"t$re

&e5a,o $5 4roese i,te3rai!e $ E&ro4sk$ U,i!$) Pose%,o se to od,osi ,a $s4osta&"!a,!e

sta,dardi5ai!e ter#i,o"o3i!e s 4odr$B!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 te !e sto3a ,$*,o os#i"!a&ati i

4ri#!e,!i&ati rod,$ ter#i,o"o3i!$ ko!a %i %i"a $ sk"ad$ sa sta,dardi#a E&ro4ske U,i!e0 od,os,o ,a



,a!%o"!i ,aBi, =4re&e"a= k"!$B,e 4o!#o&e oko ko!i? ,asta!$ ,e$sa3"ae,osti) Dio 4o"itike/strate3i!e

4ri#!e,!i&a,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 sa sta!a"ita (e#i,istiBke teori!e/4rakse0 a &e5a,o i $5 $"a5ak

+I> $ E&ro4sk$ U,i!$0 od,osi se i ,a ?ar#o,i5ira,!e rod,e ter#i,o"o3i!e ko!a 'e o#o3$'iti

e(ikas,o $s4osta&"!a,!e disk$r5i&,o3 =a"ata= s&i? $sta,o&a te str$B,i? ti!e"a ko!i se %a&e rod,o

os&i!ete,o# 4o"itiko#0 a $ i"!$ st&ara,!a i $&o6e,!a rod,o os&i!ete,e ter#i,o"o3i!e $ 4o"itiBki0o%ra5o&,i i k$"t$r,i 4rostor +I>) Pri#!e,a rod,e ter#i,o"o3i!e o#o3$'a&a &a*,osti rod,e

4ers4ekti&e $ !a&,o# disk$rs$) To !e $!ed,o i 4ret4osta&ka 5a o%ra5o&a,!e e&ro4sko3 3ra6a,i,a /

3ra6a,ke)

23. :7,E8FC P&P@&8,

>istori!a e&ro4sko3 i,te3raio,o3 4roesa 4oka5$!e da 4o!a&a i 4ro#oi!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a

kao i,di&id$a",o3 "!$dsko3 4ra&a i ra5&o! de#okrati!e 5a&ise od o#o3$'a&a,!a #$kar$ i *e,i da

5atite ,e sa#o s&o!a 3ra6a,ska i 4o"itiBka0 &e' i eko,o#ska i soi!a",a 4ra&a)

S4ora5$# o sta%i"i5ai!i i 4ridr$*i&a,!$ @SSP !e ,o&a0 tre'a 3e,erai!a s4ora5$#a o 4ridr$*i&a,!$

4o,$6e,a isk"!$Bi&o dr*a&a#a 5a4ad,o3 +a"ka#a $ sk"o4$ 4roesa sta%i"i5ai!e i 4ridr$*i&a,!a)

S4ora5$# se 4ot4is$!e ,a ,eodre6e,o &ri!e#e s i"!e# do4ri,osa eko,o#sko! i 4o"itiBko! sta%i",osti

+I>) Dr*a&e ko!e s$ 4osta"e B"a,ie 4roire,!e# E&ro4ske U,i!e s$ 4ot4isa"e s4ora5$#e o

4ridr$*i&a,!$ @t5&) E&ro4ske s4ora5$#e) Os,o&,a ra5"ika i5#e6$ d&a s4o#e,$ta s4ora5$#a !e $sadr*a!$ =e&o"$ti&,e k"a$5$"e= $ SSP-$ i ,a3"aa&a,!$ re3io,a",e sarad,!e ,a 5a4ad,o# +a"ka,$)

Pot4isi&a,!e# s4ora5$#a SSP-a .) !$,a 1<)3odi,e0 +I> !e 5a?&a"!$!$'i sadr*a!$ =e&o"$ti&,e

k"a$5$"e= 4ot&r6e, stat$s dr*a&e 4ote,i!a",e ka,didatki,!e) To !e #,o3o &ie ,e3o to s$ dr*a&e

4ot4is,ie E&ro4sko3 s4ora5$#a do%i"e $ 4o3"ed$ da"!,!e3 4rist$4a,!a E&ro4sko! U,i!i) Dr$3a

ra5"ika se o3"eda $ re3io,a",o! sarad,!i0 3d!e se dr*a&a 4ot4is,ia o%a&e5$!e da 'e 4ot4isati

%i"atera",e $3o&ore/s4ora5$#e sa 5e#"!a#a 4roesa sta%i"i5ai!e i 4ridr$*i&a,!a i dr*a&a#a

ka,didatki,!a#a) Pot4isi&a,!e# SSP-a +I> !e st$4i"a $ 4r&i $3o&or,i od,os sa E&ro4sko# U,i!o#)S o%5iro# da !e $ 4ita,!$ s4ora5$# #!eo&ito3 karaketera0 da %i st$4io ,a s,a3$ #ora %iti 4ot&r6e,

od,os,o rati(iira, $ 4ar"a#e,ti#a s&i? dr*a&a B"a,ia i E&ro4sko# Par"a#e,t$) Preds!ed,it&o

+I> !e $ ,o&e#%r$ 1<)3odi,e rati(iko&a"o SSP) Do 5a&retka 4roesa rati(ikai!e $ E&ro4sko!

U,i!i ,a s,a5i !e Pri&re#e,i s4ora5$# @I,teri# A3ree#e,t ko!i !e dio SSP-a) Zadatak +I> !e da

s4ro&ede odred%e Pri&re#e,o3 s4ora5$#a i da ,asta&i sa s&o!i# akti&,osti#a i is4$,!a&a,!e#



kriteri!$#a 5a 4$,o4ra&,o B"a,st&o) Kriteri! i5 Madrida @ Madridski kriteri! !e $s"o& 5a B"a,st&o $

E&ro4sk$ U,i!$0 ko!i !e 4osta&"!e, ,a sasta,k$ E&ro4sko3 Vi!e'a $ Madrid$ .882)3odi,e) Ri!eB !e o

dodat,o# kriteri!$ 5a B"a,st&o $ E&ro4sk$ U,i!$0 kriteri!i#a i5 Ko4e,?a3e,a @.887)3odi,e) O&a!

kriteri! od,osi se ,a 4ri"a3o6a&a,!e ad#i,istrati&,e str$kt$re s i"!e# st&ara,!a $s"o&a 5a 4ost$4,$ i

sk"ad,$ i,te3rai!$) Podra5$#!e&a !aBa,!e ad#i,istrati&,e s4oso%,osti i st&ara,!e e(ikas,o3dr*a&,o3 siste#a $4ra&e 5a 4ro&o6e,!e a$is o##$,a$taire-a i dr$3i? o%a&e5a ko!i 4roi5"a5e i5

B"a,st&a $ E&ro4sk$ U,i!$) Kriteri! i5 Madrida ,a5i&a se !o i ad#i,istrati&,i kriteri!) Kriteri!i i5

Ko4e,?a3e,a s$ $s"o&i 5a B"a,st&o $ E&ro4sk$ U,i!$ ko!i s$ 4osta&"!e,i ,a sasta,k$ E&ro4sko3

Vi!e'a $ Ko4e,?a3e,$ .887)3odi,e) Ri!eB !e o tri kriteri!a: 4o"itiBko#0 eko,o#sko# i 4ra&,o#)

Kriteri!i i5 Ko4e,?a3e,a ,a5i&a!$ se !o i 4rist$4,i kriteri!i)

• Po"itiBki G sta%i",ost i,stit$i!a ko!e osi3$ra&a!$ de#okrati!$0 &"ada&i,$ 4ra&a0 4oti&a,!e

"!$dski? 4ra&a i 5atit$ #a,!i,a

• Eko,o#ski G 4osto!a,!e ($,kio,a",e tr*i,e 4ri&rede0 s4oso%,e da se ,osi s 4ritisko#

ko,k$re,i!e i tr*i,i# s,a3a#a $,$tar U,i!e

• Pra&,i G s4oso%,ost 4re$5i#a,!a o%a&e5a B"a,st&a0 $k"!$B$!$'i 4ri&r*e,ost i"!e&i#a

4o"itiBke0 eko,o#ske i #o,etar,e $,i!e)

Sto3a se do st$4a,!a $ B"a,st&o #ora!$ osi3$rati &isoki sta,dardi 5atite "!$dski? 4ra&a)

Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !e sasta&,i dio S4ora5$#a o 4ridr$*i&a,!$ i sta%i"i5ai!i) N!i?o&o ost&are,!e

5a?t!e&a 4ri?&ata,!e i i#4"e#e,tai!$ %ro!,i? #e6$,arod,i? 4ra&,i? i,str$#e,ata 5atite "!$dski?

4ra&a do,ese,i? $ ko,tekst$ sarad,!e $ #e6$,arod,i# or3a,i5ai!a#a) O&i i,str$#e,ti0 Bi,e dio

o,o3a to !e E&ro4ska U,i!a stek"a0 4osti3"a toko# s&o!e e&o"$i!e $ &e5i sa 4ro#oi!o# i 5atito#

"!$dski? 4ra&a)

Kao do4ri,os 4roes$ e&ro4ski? i,te3rai!a0 +I> !e $5 4odrk$ #e6$,arod,e 5a!ed,ie $ 4ret?od,i?

,eko"iko 3odi,a0 4okre,$"a ,i5 re(or#ski? 4roesa $s#!ere,i? ,a re(or#$ or$*a,i? i 4o"ii!ski?

s,a3a0 te re(or#$ $sta&a i dr$3e 5,aBa!,e o%"asti i5 eko,o#sko3 i 4o"itiBko3 *i&ota) I 4ored

4re4or$ke HEDA Ko#iteta da se *e,e $k"!$Be $ o&e 4roese0 te ko,ti,$ira,o3 !a&,o3 4ritiska

*e,ski? ,e&"adi,i? or3a,i5ai!a $s#!ere,i? 4re#a 4o"itiBki# "ideri#a i 4redsta&,ii#a#e6$,arod,e 5a!ed,ie0 *e,e s$ isk"!$Be,e i5 o&i? 4roesa i ,!i?o&i sta&o&i osta!$ ,e&id"!i&i) e,e0

tako6e0 i#a!$ &eo#a o3ra,iBe, 4rist$4 i $tia! $ kreira,!$ i 4ro&o6e,!$ rod,o os!et"!i&i? 4o"itika i

re(or#ski? 4roesa ,a ,i*i# ,i&oi#a or3a,i5ai!e &"asti $ +I>0 !er !e ,asta&"!e, tre,d &eo#a #a"o3

%ro!a $Be'a *e,a $ ti!e"i#a od"$Bi&a,!a i $4ra&"!a,!a)



U 4os"!ed,!i? desetak 3odi,a0 +I> !e $s4osta&i"a ok&ir &"adi,i? i,stit$i!a0 $s&o!i"a

a,tidiskri#i,aio,e 5ako,e) U o4te# (or#a",o 4ra&,o# s#is"$0 o&o 4redsta&"!a 5,aBa!a, ,a4redak

$ od,os$ ,a 4ret?od,i 4eriod0 #e6$ti#0 ,eo4?od,o !e ista'i da &"adi,e i,stit$i!e $ +I> !o $&i!ek

4ro4$ta!$0 od,os,o i5%!e3a&a!$ da ?ar#o,i5$!$ Bita& ,i5 5ako,a ,a dr*a&,o#0 e,titetsko# i

ka,to,a",i# ,i&oi#a0 ko!i#a %i se osi3$ra"a !ed,aka 4ra&a i !ed,ak tret#a, *e,a 4red 5ako,o#)+I> !o $&i!ek i#a 5ako,e ko!i ra5"iBito re3$"i$ ,asi"!e $ 4orodii0 (i,a,sira,!e si3$r,i? k$'a 5a

*e,e *rt&e ,asi"!a i5 !a&,i? %$d*eta0 ,e 4re4o5,a!$ 4ra&a ,a soi!a",$ 5atit$ *e,a *rta&a ,asi"!a i

*rta&a rata0 ,edo&o"!,o tite *e,e *rt&e tr3o&i,e "!$di#a0 o,e#o3$'a&a!$ ra&,o4ra&,o $Be'e *e,a $

4o"itii0 do,oe,!$ od"$ka i !a&,o# *i&ot$0 o3ra,iBa&a!$ 4rist$4 #edi!sko# 4rostor$ toko#

4redi5%or,i? ka#4a,!a0 i dr)0 to do&odi do 4ra&,e ,esi3$r,osti i ,e!ed,ako3 tret#a,a 4red

5ako,o#) U F+I> ,asi"!e $ 4orodii se 5ako,ski tretira kao kri&iB,o d!e"o0 dok se $ Re4$%"ii

Sr4sko! tretira kao kri&iB,o d!e"o i kao 4rekra!)

+I> !e tako6e ,a4ra&i"a 5,aBa!,e 4o#ake sa $s&a!a,!e# Ce,der akio,o3 4"a,a0 te $s&a!a,!e#

strate3i!a i akio,i? 4"a,o&a ,a dr*a&,o# i e,titetski# ,i&oi#a $s#!ere,i? ,a 4ro#o&isa,!e i

ost&ari&a,!e ra&,o4ra&,osti *e,a i #$karaa i %or%$ 4roti& ,asi"!a 4re#a *e,a#a) O&e #!ere s$

tre%a"e da &ode do st&ar,i? 4ro#!e,a $ 4o"o*a!$ *e,a i ost&ari&a,!$ ,!i?o&i? os,o&,i? "!$dski?

4ra&a $ +I>) Me6$ti#0 $ s&i# o%"asti#a ko!e s$ $ (ok$s$ o&o3 rada !as,o !e &id"!i&o da #!ere ko!e

!e +I> 4red$5e"a $ s#is"$ $s4osta&"!a,!a i,stit$io,a",o3 ok&ira i $s&a!a,!a !a&,i? 4o"itika0 te

s4ro&o6e,!a akio,i? 4"a,o&a ,is$ 4ra'e,e i s$ti,ski# 4ro#!e,a#a sta&o&a i ra5$#i!e&a,!a rod,i?

$"o3a *e,a i #$karaa $ +I> $ dr$t&$) Rod,e $"o3e i sta&o&i $ +I> s$ !o $&i!ek s,a*,oo%"iko&a,i 4atri!ar?a",i# ,as"i!e6e#0 ko#$,istiBko# 4ro"o'$0 te 4os"i!erat,i# tra,5ii!ski#

4roesi#a0 ko!i s"$*e kao o4ra&da,!e da se a(ir#ai!a *e,ski? "!$dski? 4ra&a sta&"!a ,a #ar3i,e

!a&,o3 disk$rsa)

U4rkos !as,o i5ra*e,o! 4otre%i 5a $s4osta&$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> !e 4ro&ede, &e"iki %ro!

s&eo%$?&at,i? istra*i&a,!a o kre,!$ "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%oda 4o os,o&$ s4o"a) O&o

4ose%,o istiBe#o $&a*a&a!$'i sektore 3d!e !e diskri#i,ai!a 4o os,o&$ s4o"a ,aroBito i5ra*e,a i to:

$ o%"asti 4o"itiBki *i&ot i do,oe,!e od"$ka0 5a4o"!a&a,!e i tr*ite rada0 soi!a",a i,k"$5i!a0

o%ra5o&a,!e0 5dra&"!e0 4re&e,i!a i 5atita0 ,asi"!e $ 4orodii0 ,asi"!e ,a os,o&$ s4o"a) U s&ako#

s"$Ba!$ dr*a&a kro5 s&o!e 5ako,oda&st&o #ora de(i,isati adek&at,$ strate3i!$ ,a#i!e,!e,$

s$5%i!a,!e diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a $ i"!$ ost&ari&a,!a i 5atite os,o&,i? s"o%oda i 4ra&a

3ra6a,a/ki kao 4roakti&,o 4re&e,ti&,o i re4resi&,o d!e"o&a,!e $ ok&ir$ seta #e6$,arod,i? i

do#a'i? i 4ra&,i? sta,darda i i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a ,a 4$t$ ka e&ro4ski# i,te3rai!a#a)

Os,a*i&a,!e $"o3e *e,a i $,a4re6e,!e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,e 4redsta&"!a tra*e,!e 4ose%,i?



4ri&i"e3i!a0 &e' do4ri,osi $s4osta&"!a,!$ ra&,ote*e #e6$ s4o"o&i#a i i53rad,!i ?ar#o,iB,i? od,osa

,a do%ro%it !e"ok$4,o3 dr$t&a)

Me6$ti#0 re5$"tati dosada,!i? istra*i&a,!a 4oka5$!$ da0 $4rkos !ed,ako! &ri!ed,osti o%a s4o"a0

!ed,aki# 4ra&i#a0 o%a&e5a#a i #o3$',osti#a0 Besto 4ri4ad,ii !ed,o3 s4o"a i4ak i#a!$ #a,!e

st&ar,i? #o3$',osti0 ,i*i dr$t&e,i stat$s i #a,!e #o'i i $tia!a ,e3o 4ri4ad,ii dr$3o3 s4o"a0 todo&odi do dr$t&e,o 3"eda,o ?i!erar?i!ski 4odre6e,o3 4o"o*a!a 4ri4ad,ika !ed,o3 s4o"a $ od,os$ ,a

dr$3i) Posto!i0 dak"e diskre4a,a0 4rok"a#o&a,o3/,or#ati&,o3 i st&ar,o3) Dok s$ ,eor#ati&,o

3"eda,o dr$t&e,i od,osi 4osta&"!e,i0 #a,!e &ie0 is4ra&,o0 o,i $ st&ar,osti to ,e #ora!$ %iti) Tako i

4ra&,e ,or#e0 #a ko"iko o,e do%re %i"e0 ,e #ora!$ %iti odra5 dr$t&e,e st&ar,osti) Nai#e0 #o*e se

4rok"a#o&ati/,or#irati da s$ #$kari i *e,e !ed,aki0 #o3$ se Bak i ,or#irati !ed,ake #o3$',osti

5a #$kare i *e,e0 a"i da rea",ost 4oka*e da !ed,ako korite,!e #o3$',osti0 $*i&a,!e

4rok"a#o&a,i? !ed,aki? 4ra&a0 $&a*a&a,!e st&ar,i? 4otre%a #$kara i *e,a i s") $ st&ar,osti ti#e

,i!e 5a3ara,to&a,o) Sto3a 4o!a# ra&,o4ra&,osti s4o"o&a se*e #,o3o d$%"!e od ,or#ati&,e

!ed,akosti i $k"!$B$!e $ se%i i ost&are,!e !ed,akosti ,a ,i&o$ rea",i? dr$t&e,i? od,osa)

Sada,!i tre,do&i 4ro#oi!e i 4odrke ost&ari&a,!$ *e,ski? "!$dski? 4ra&a da!$ sa#o kratkoroB,e

re5$"tate0 !er se ,e &ide st&ar,e 4ro#!e,e $ sta&o&i#a i ra5$#i!e&a,!$ rod,i? $"o3a $ +I> dr$t&$)

Stereoti4,a i tradiio,a",a s?&ata,!a0 o%iBa!i i k$"t$r,e 4rakse s$ d$%oko $kori!e,!e,i $ ko"ekti&,$

s&i!est o $"o5i *e,a $ dr$t&$0 ko!e se 4ri#ar,o 4os#atra!$ kao #a!ke0 s$4r$3e i do#a'ie0 te i# !e

&e"ikod$,o =dodi!e"!e,a= $"o3a =B$&aria= 4orodie) O&ak&o s?&ata,!e s,a*,o $tiBe i ,a sta&o&e i

akti&,osti *e,a i #$karaa $,$tar &"adi,i? i,stit$i!a ,a s&i# ,i&oi#a $ +I>0 ko!i i 4oreda(ir#ati&,i? aki!a $s#!ere,i? ka s4reBa&a,!$ diskri#i,ai!e *e,a ko!e 4ro&ode k"!$B,i

i,stit$io,a",i #a?a,i5#i 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a G A3e,i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a +I> i

Ce,der e,tri V"ade F+I> i V"ade Re4$%"ike Sr4ske G ,e 4oka5$!$ st&ar,$ o4red!e"!e,ost da 4odr*e

kor!e,ite i siste#ske 4ro#!e,e $s#!ere,e ka ost&ari&a,!$ *e,ski? "!$dski? 4ra&a $ 4raksi).;2

Za ,era&,o4ra&,ost s4o"o&a se ,e #o*e i5d&o!iti sa#o !eda, ra5"o3) Nera&,o4ra&,ost s4o"o&a

d!e"$!e 4o4$t s4ira"e $ ko!o! ,era&,o4ra&,ost ,a !ed,o# #!est$ da!e 4otia! ,era&,o4ra&,osti#a ,a

dr$3i# #!esti#a) Te ,era&,o4ra&,osti se 4rek"a4a!$ i 4od$4ir$ !ed,a dr$3$0 st&ara!$'i is4re4"ete,$

#re*$ ko!$ !e teko ra5#rsiti) Posto!e'e ,era&,o4ra&,osti0 $ko"iko se ,e dr*e 4od ko,tro"o#0 &ode

do ,o&i? ,era&,o4ra&,osti) Z%o3 o&o3a !e r!ea&a,!e ,era&,o4ra&,osti s4o"o&a &e"iki i5a5o& i 5%o3

to3a 5a?ti!e&a ra53ra,at 4rist$4).;

175 T$rko&i'0 S) @1) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ #e6$,arod,i# dok$#e,ti#a) Udr$*e,!e 5a 4ro#oi!$ i 5atit$k$"t$re0 ide,titeta i "!$dski? 4ra&a0 Sara!e&o0 str) ;9)176 i&a,o&i'0 A) @1) Jed,akost s4o"o&a) U,i&er5itetska %i%"ioteka Re4$%"ike Sr4ske0 +a,!a L$ka0 str) <)



I2 Bosna I He!-e"o%#na &o!a sna<n#$e os#"u!at# #nte"!#!an$e "ende! o&+onente u s%#&

se"&ent#&a d!u1t%a # $a/an$e autono&#$e # od"o%o!nost# #nst#tu-#ona(n# &ean#)a&a u -#($u

+!a%ne )a1t#te !odn# ate!a #nst!u&ent#&a o$e "a!antu$u &e,una!odn# # do&a.# +!a%n#

standa!d# )a +ost#)an$e %e.e !a%no+!a%nost# s+o(o%a2

Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !e ko,t$,ira, 4roes ko!i tre%a sta",o $,a4re6i&ati 5%o3 to3a to se $"o3e

#$karaa i *e,a #!e,!a!$ $ dr$t&$ i kao re5$"tat i#a 4o!a&$ ,o&i? o%"ika diskri#i,ai!e) Da %i

dr*a&a is4$,i"a s&o!$ o%a&e5$ $kida,!a diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a0 te ost&ari&a,!a

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 4otre%,o !e da"!e $s4osta&"!a,!e i !aBa,!e siste#a0 #e?a,i5a#a i

i,str$#e,ata 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) Za 4osti5a,!e to3 i"!a ,eo4?od,o !e da i,stit$io,a",i

#e?a,i5#i ,a s&i# ,i&oi#a 5ako,oda&,e i i5&r,e &"asti i#a!$ ,eo4?oda, a$toritet0 &id"!i&ost0

4o"itiBko 5,a,!e0 sta%i",e i5&ore (i,a,sira,!a0 "!$dske res$rse i da do%i!$ &e'a o&"ate,!a 5a 4ro!e,e

5ako,a0 akata i 4od5ako,ski? 4ro4isa sa as4ekta 3e,dera0 te da ,!i?o&o d!e"o&a,!e %$de 4odr*a,o od

stra,e 4o"itiBke &"asti ,a s&i# ,i&oi#a)

C"a&,i 4ri,i4i ($,kio,isa,!a I,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ ok&ir$ 5ako,oda&,e i i5&r,e

&"asti #ora!$ %iti od3o&or,ost i a$to,o#i!a)

Pri,i4 od3o&or,osti 5,aBi da i,stit$i!e 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a tre%a da od3o&ara!$ ra5"iBiti#

4otre%a#a i i,teresi#a *e,a i #$karaa i dr$t&e,i# od,osi#a #e6$ s4o"o&i#a) O,i #ora!$ %iti

ot&ore,i 5a ra5"iBita #i"!e,!a0 isk$st&a0 strate3i!e i 4rakse i da ost&are sarad,!$ i di!a"o3 sa

or3a,i5ai!a#a i&i",o3 dr$t&a ko!e se %a&e 4ita,!i#a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a i 5atito# *e,ski? i"!$dski? 4ra&a $ !e"i,i)

Pri,i4 a$to,o#i!e 4odra5$#i!e&a da #e?a,i5#i 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 4o s&o!o! 4rirodi kao

kata"i5atori 4ro#!e,a0 #ora!$ i#ati s"o%od$ da i,ter&e,i$ kako %i do"o do 4ro#!e,a $ dr$t&e,i#

?i!erar?i!a#a i tradiio,a",i# od,osi#a i5#e6$ s4o"o&a0 a da ,e tr4e sa,ki!e 5%o3 to3a to i5"a5e

i5 4osto!e'i? ok&ira 4o"itiBko3 disk$rsa) Pri,i4 a$to,o#i!e 4odra5$#i!e&a i ("eksi%i",ost

i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 ko!i #ora!$ %iti s4re#,i i'i korak ,a4ri!ed $

dr$t&e,i# 4ro#!e,a#a) To s$ ti!e"a ko!a se o%ra5$!$ $ 4ar"a#e,t$0 $ &"adi i #i,istarst&i#a0 $

ok&ir$ i,stit$i!e o#%$ds#a,a0 i,stit$i!e ko!e $ ok&ir$ s&o!e ,ad"e*,osti od"$B$!$ o 5atiti "!$dski?

4ra&a @,4r) s$d0 $sta&,i s$d i s")) Ko#4arati&,a 4raksa 3o&ori da o%"ii $ ko!i#a se o%ra5$!$ o&a

ti!e"a #o3$ %iti ra5"iBiti ,e sa#o s o%5iro# ,a to $ ok&ir$ ko!e3 ,i&oa &"asti se (or#ira!$0 &e' i s

o%5iro# ,a to kako s$ 4o5iio,ira,i $ ok&ir$ isto3 ,i&oa &"asti).;8

179 N4r) da "i !e $ 4ar"a#e,t$ (or#ira,o rad,o ti!e"o 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a i"i ,e(or#a",o d!e"$!e 3r$4a 4ar"a#e,tarki da "i se $ 4ar"a#e,t$ (or#ira sta",o i"i ad ?o rad,o ti!e"o 5a rod,$ ra&,o4ra&,osti i s")



Rad 3e,der i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a ,a s&i# ,i&oi#a &"asti $ +I> #ora!$ %iti $s#!ere,i ,a:

P!e+o!ue3

-Ko,ti,$ira,o 4ra'e,!e i $,a4re6e,!e 4ri#!e,e #e6$,arod,i? i do#a'i? sta,darda 5a ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a) To $k"!$B$!e 4ro&ed%$ i koordi,ai!$ o%a&e5a +I> 4re#a dok$#e,ti#a UN-a0 Vi!e'aE&ro4e i E&ro4ske U,i!e) +I> !e 4ri?&ati"a &isoke &ri!ed,osti ko!e 4ro#o&ira Vi!e'e E&ro4e $

o%"asti 4ar"a#e,tar,e de#okrati!e0 &"ada&i,e 4ra&a i i53rad,!e s&i!esti $ e&ro4sko# ide,titet$

"!$dski? 4ra&a) 11)3odi,e kada !e 4osta"a 99 4$,o4ra&,a B"a,ia Vi!e'a E&ro4e +I> !e tada

$r$Be,a "ista ko!a sadr*i 8 4ost4rist$4,i? $s"o&a0 a #e6$ ,!i#a k"!$B,o #!esto 4ri4ada

$sk"a6i&a,!$ 5ako,oda&st&a +I> sa a$is o##$,a$taire0 t!) 4ot4isi&a,!e i rati(ikai!a ko,&e,i!a

Vi!e'a E&ro4e0 4ose%,o $ o%"asti#a de#okrati!e i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a kao "!$dsko3 4ra&a0 kao i

is4$,!e,!e o%a&e5a 4re#a Peki,ko! dek"arai!i0 UN Heda ko,&e,i!i0 UN Re5o"$i!i .7120

HA>VIO ko,&e,i!i i Strate3i!i i#4"e#e,tai!e HA>VIO 5a +I>)

-Ko,ti,$ira,o 4redsta&"!a,!e +I> ,a #e6$,arod,o# ,i&o$ kro5 s$d!e"o&a,!e $ akti&,osti#a ti!e"a

5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a i "!$dski? 4ra&a *e,a0 rad,i? sk$4i,a i #e?a,i5a#a UN-a i Vi!e'a E&ro4e)

-Redo&,o i5&!eta&a,!e UN-a0 Vi!e'a E&ro4e i E&ro4ske U,i!e o is4$,!a&a,!$ o%a&e5a +I> $ o%"asti

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a kako to ,a"a*$ #e6$,arod,i sta,dardi0 ad#i,istrati&,i kriteri!i i 4rist$4,i

kriteri!i)

-Pod,ositi i,ii!ati&e 5a &o6e,!e 4re3o&ora0 5ak"!$Bi&a,!e i rati(ikai!e #e6$,arod,i? dok$#e,ata

5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a i "!$dski? 4ra&a *e,a)-U,a4re6e,!e sarad,!e ,a re3io,a",o# i #e6$,arod,o# ,i&o$ s i"!e# da se $s4osta&i ko,ti,$ira,

4rotok i,(or#ai!a0 ra5#!e,a isk$sta&a i do%ri? 4raksi0 str$B,i? i (i,a,si!ski? res$rsa) To

4odra5$#i!e&a i,iira,!e %i"etera",i? i #$"ti"atera",i? s4ora5$#a i 5a!ed,iBki? 4ro!ekata $ &e5i sa

ra&,o4ra&,o'$ s4o"o&a) I da"!e 4osto!i 4otre%a i 5a!ed,iBki i,teres 5a (or#a",o $s4osta&"!a,!e

re3io,a",o3 koordi,aio,o3 ti!e"a ko!e 'e %iti ,ad"e*,o 5a 4"a,ira,!e0 rea"i5ai!$0 i5&!eta&a,!e i

e&a$"ai!$ s&i? 5a!ed,iBki? 4ro!akata i akti&,osti)

-U,a4re6e,!e sarad,!e i ra5#!e,a i,(or#ai!a i5#e6$ ,e&"adi,i? i dr$3i? or3a,i5ai!a i&i",o3

dr$t&a i i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $k"!$B$!$'i 4ro&o6e,!e 5a!ed,iBki?

4ro!ekata)

II Bosna I He!-e"o%#na &o!a os#"u!at# us%a$an$e &$e!a o$#& .e una+!#$ed#t# !a%no+!a%nost

s+o(o%a u +!#o!#tetn#& o0(ast#&a3 o0!a)o%an$e* eono&sa +a!t#-#+a-#$a !ad* )a+o1($a%an$e*

+!#stu+ !esu!s#&a* u/e1.e <ena # &u1a!a-a u )aonoda%no$* #)%!1no$ # sudso$ %(ast#*



)d!a%st%ena )a1t#ta* nas#($e na osno%u s+o(a* !odno os$et($#%# 0ud<et#* !odno os$et($#%# &ed#$#*

!odno os$et($#%a stat#s#a* !odno os$et($#% $e)#2

Posto!e'e $sta&,e odred%e ,e sadr*e eks4"iit,e odred%e ko!i#a %i se 3ara,tira"a ra&,o4ra&,ost

s4o"o&a $ 4rioritet,i# o%"asti#a) Me6$,arod,i dok$#e,ti ko!i s$ sasta&,i dio $sta&a sadr*eo%a&e5$ s&i? ,i&oa &"asti dr*a&e +I> da osi3$ra!$ ra&,o4ra&a, 4o"o*a! *e,a i #$karaa $ s&i#

o%"asti#a dr$t&e,o3 *i&ota) O,i %i se tre%a"i direkt,o i 4ri#!e,!i&ati $ 4raksi rada or3a,a &"asti0

to0 ,a *a"ost ,i!e s"$Ba!0 a ,aroBito $ rad$ 4ra&os$d,i? or3a,a) I,te3rira,!e 4ri,i4a ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a $ $sta&e $ +I>0 osi3$ra"a %i se 5atita 4ri,i4a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a0 kao i 4ra&a s&i?

os!et"!i&i? i soi!a",o isk"!$Be,i? 3r$4a)

Ce,der #ai,strea#i,3 !e tre'i st$% ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ E&ro4sko! U,i!i) I,te3rai!a sta,darda

ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ s&e o%"asti dr$t&e,o3 *i&ota ,i!e sa#o o%a&e5a i,stit$i!a 5a

ra&,o4ra&,ost s4o"o&a0 &e' s&i? ,ad"e*,i? i,stit$i!a ko!e s$ d$*,e $&oditi i 4ri#!e,!i&ati o&e

sta,darde $ s&o# d!e"okr$3$ rada) I 4ored %ro!,i? 4re4reka $ dosti5a,!$ ra&,o4ra&,osti *e,a i

#$karaa $ +I>0 te !o $&i!ek 4ris$t,e diskri#i,ai!e *e,a $ ,ae# dr$t&$ #o*e se ko,stato&ati

da ,is$ do,ese,i adek&at,i 4ro3ra#i #!era radi 4osti5a,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ s&i# o%"asti#a

i ,a s&i# ,i&oi#a &"asti) Pred"o*e,i set 4re4or$ka od,osi se ,a o%a&e5e ,ad"e*,i? or3a,a

5ako,oda&,e i i5&r,e &"asti ,a s&i# ,i&oi#a)

P!e+o!ue3

O0!a)o%an$e

• UBi,iti sred,!e o%ra5o&a,!e o%a&e5,i# $ i!e"o! 5e#"!i i 4otak,$ti !o &e'i $4is ,a &ie ,i&oe

o%ra5o&a,!a)

•

Ra5&iti statistiBki siste# o%ra5o&a,!a $ sk"ad$ sa EUROSTAT-o# i !aBati statistiBkei,stit$i!e $ +I>0 F+I> i RS0 kako %i 4roi5&odi"e statistiBke 4odatke ko!i s$ $4oredi&i i $

sk"ad$ sa EU sta,dardi#a)

• Re(or#irati (i,a,sira,!e siste#a o%ra5o&a,!a kako %i se osi3$ra"o e(ikas,i!e o%ra5o&a,!e:

4odai 4oka5$!$ da !e +I> #e6$ 5e#"!a#a ko!e i#a!$ ,a!&e'i 4roe,at +DP-a ko!i se



i5d&a!a 5a o%ra5o&a,!e $ re3i!i0 ,o &e'i,a ti? sredsta&a troi se ,a 4"ate0 a ,e ,a ra5&o!

siste#a i"i #ateri!a",e res$rse)

• Usk"aditi o%ra5o&,i siste# 4re#a s4o"$ sa 4otre%a#a tr*ita rada i 4otre%a#a eko,o#sko3 i

dr$t&e,o3 ra5&o!a i ra5&iti $Bi,ko&it siste# erti(ikai!e i 4rek&a"i(ikai!e)

•

S&eo%$?&at,i i"! 5a o%ra5o&a,!e $ +I> %i tre%ao %iti 4ot4$,o $sk"a6i&a,!e o%ra5o&,o3siste#a sa e&ro4ski# siste#o# o%ra5o&a,!a i 4r$*a,!a #o%i",osti 5,a,!a0 i kreira,!e

#oder,e i do%ro o%$Be,e rad,e s,a3e)

• I5rada i 4ro&o6e,!e 4ro3ra#a #!era i akti&,osti 5a ost&ari&a,!e !ed,aki? 4ra&a i !ed,ako3

4rist$4a o%ra5o&a,!$0 ,a$i0 k$"t$ri i s4ort$0 $k"!$B$!$'i !aBa,!e 4ro(esio,a",i? ka4aiteta 5a

4ri#!e,$ do#a'i? i #e6$,arod,i? sta,darda $ ,a&ede,i# o%"asti#a0 $&o6e,!e rod,o

od3o&or,i? %$d*eta0 te $s4osta&"!a,!e od3o&ara!$'i? i,stit$io,a",i? #e?a,i5a#a 5a

koordi,ai!$ 4ro&ed%e o&i? #!era)

Eono&sa +a!t#-#+a-#$a !ad* )a+o1($a%an$e* +!#stu+ !esu!s#&a

• "a, 71) sta& .) Zako,a o rad$ F+I> i B"a, 97) Zako,a o rad$ Re4$%"ike Sr4ske $sa3"asiti sa

ko,&e,i!a#a Me6$,arod,e or3a,i5ai!e rada i to Ko,&e,i!o# 18 o 4ri,$d,o# rad$ i

Ko,&e,i!o# .2 o $kida,!$ 4ri,$d,o3 rada0 ko!i# se 5a%ra,!$!$ s&i o%"ii 4ri,$d,o3 i"i

o%a&e5,o3 rada $ s&i# ,!e3o&i# o%"ii#a)

• U,a4re6e,!e kredit,i? 4ro3ra#a 5a 4odstia,!e *e,sko3 4red$5et,it&a i s&i? o%"ika

sa#o5a4o"!a&a,!a) Jed,a od ,a!o5%i"!,i!i? 4re4reka 5a ra5&o! *e,sko3 4red$5et,it&a !e

,e#o3$',ost 4rist$4a ka4ita"$0 od,os,o teko'a $ o%e5%!e6i&a,!$ kredit,i? sredsta&a)

For#irati 4ose%,e 4ro3ra#e ,a#!e,!e,e 5a kreditira,!e 4red$5et,ia $ ok&ir$ s&i?

4osto!e'i? i,stit$i!a ko!e se %a&e kreditira,!e# 4red$5et,it&a0 kako %i se *e,a#a o"aka"o

do%i!a,!e 4os"o&,i? kredita 5a 5a4oBi,!a,!e 4os"a kao 4odrka $ 4r&o! (a5i 4os"o&a,!a)

• Podstia,!e 5adr$3arst&a $ s&i# o%"asti#a i ra5&i!a,!e ,o&i? o%"ika eko,o#sko3

$dr$*i&a,!a) Moder,o 5adr$3arst&o 4o3od$!e *e,sko# 4red$5et,it&$0 !er $dr$*i&a,!e

o?ra%r$!e *e,e 5a 4os"o&a,!e i $&e'a&a ,!i?o&e 4ote,i!a"e0 ,aroBito $ #a,!i# #!esti#a ir$ra",i# 4odr$B!i#a I,iirati od3o&ara!$'e i5#!e,e Zako,a o %a,ka#a i dr$3i# 4ro4isi#a

ko!i $re6$!$ 4os"o&a,!e (i,a,si!ski? or3a,i5ai!a kako %i se st&ori"i 5ako,ski $s"o&i 5a

(or#ira,!e ted,o-kredit,i? 5adr$3a 4o $5or$ ,a 5e#"!e E&ro4ske U,i!e)

• I5rad$ 4ose%,i? 4ro3ra#a $ ok&ir$ (o,do&a 5a 4odstia,!e 4red$5et,it&a i

sa#o5a4o"!a&a,!a0 $ ok&ir$ 4ri&ati5aio,i? (o,do&a) +$d$'i da s$ $ 4roes$ 4ri&ati5ai!e i



4ri"iko# restr$kt$ira,!a 4red$5e'a i !a&,i? s"$*%i *e,e 4od,i!e"e &e"ike 3$%itke0 ra5#otriti

#o3$',osti do4$,e Zako,a o 4ri&ati5ai!i0 kako %i odre6e,i 4roe,at i5 sredsta&a do%i!e,i?

4ri&ati5ai!o# #o3ao da se $s#!eri 5a ,a#!e,ske 4ro3ra#e i5 ko!i? %i se 4o#a3a"o i

4odstia"o 4red$5et,it&o i sa#o5a4o"!a&a,!e *e,a)

•

I5rad$ 4ose%,i? 4ro3ra#a eko,o#sko3 os,a*i&a,!a seoski? *e,a) S4ro&esti !a&,$ ka#4a,!$ko!a 'e 4o#o'i $ 4ro#!e,i 4atri!ar?a",i? &ri!ed,osti ,a se"$ 4odsta'i *e,e ,a se"$ da se

$dr$*$!$ $ 5adr$3e s4ro&esti !a&,$ ka#4a,!$ 4roti& stereoti4a 4ri4re#iti #ode"e o%$ke 5a

o&e *e,e kako %i "ake $Best&o&a"e $ 4ro3ra#i#a 5a4o"!a&a,!a)

• JaBa,!e ka4aiteta s&i? akti&,osti $ 4ri&redi i dr$t&$ 5a otk"a,!a,!e rod,e diskri#i,ai!e i

%o"!e kori'e,!e *e,ski? res$rsa) Da %i se 4osti3"o 4$,o de!st&o s&i? #!era 5a eko,o#sko

os,a*i&a,!e *e,a0 4otre%,o !e da 4osto!e i adek&at,i ka4aiteti 5a ,!i?o&o s4ro&o6e,!e0

dr$t&e,a s&i!est o ,!i?o&o# 5,aBa!$ i 4ra&o ra5$#!e&a,!e ,!i?o&e s$ti,e i oBeki&a,i?

re5$"tata) O&o se od,osi kako ,a i,stit$i!e ko!e tre%a da s4ro&ode 4o"itik$ !ed,aki?

#o3$',osti0 tako i ,a 4ri&ata, sektor $ eko,o#i!i0 a i ,a ra5$#!e&a,!$ ire !a&,osti o

do4ri,os$ *e,a %o"!e# $k$4,o# ra5&o!$ dr$t&a)

• I5rad$ i 4ra'e,!e 4ro3ra#a 5a eko,o#sko os,a*i&a,!e *e,a) Neo4?od,o !e da s&a e&ide,i!a

$ o%"asti rada %$de rod,o ra5&rsta,a) Tako6e ,eo4?od,o !e $&rstiti a,ket$ o kori'e,!$

&re#e,a $ o%a&e5,e a,kete ko!e s4ro&ode Za&odi 5a statistik$) O&a a,keta !e &eo#a &a*,a

!er 4oka5$!e 5,aBa!,e ra5"ike $ o4tere'e,osti i5#e6$ *e,a i #$karaa0 4ose%,o $ &e5i sa

4"a'e,i# i ,e4"a'e,i# akti&,osti#a i $ do#a'i,st&$) Potre%,o !e $sta,o&iti da "i tre%a

4roiriti o%i# 4odataka0 i"i $&esti dodat,e i,dikatore ko!i 4oka5$!$ #o3$'e ra5"ike $

4o"o*a!$ *e,a i #$karaa) Ra5&rsta&a,!e 4odataka 4re#a s4o"$ #ora se dos"!ed,o

s4ro&oditi $ s&i# e&ide,i!a#a ko!e se &ode0 to se od,osi ,e sa#o ,a 4ri&red,e re3istre0

,e3o i ,a e&ide,i!e o &"as,it&$ i#o&i,e0 4ose%,o ,ekret,i,a i 4o"!o4ri&red,o3 5e#"!ita)

O&ak&e e&ide,i!e #ora!$ 4osto!ati i 5a 4oreske o%&e5,ike0 !er !e sa#o tako #o3$'e 4ratiti

ra5"ike $ i#o&i,sko# 4o"o*a!$ *e,a i #$karaa)

•

O%e5%!e6i&a,!e ,aBe"a rod,e ra&,o4ra&,osti $ 4roes$ kreira,!a i s4ro&o6e,!a eko,o#ske ira5&o!,e 4o"itike) Uk"!$Biti adek&ata, %ro! *e,a $ ti!e"a ko!a se %a&e s4ro&o6e,!e# i

,ad3"eda,!e# eko,o#ske i ra5&o!,e 4o"itike Po&e'ati %ro! *e,a $ B"a,st&$ $4ra&,i? od%ora

U&esti 4raks$ da se $ s&i# ra5&o!,i# 4o"itika o%a&e5,o ,a"a5i dio 4ose%,o 4os&e'e,

4o"o*a!$ *e,a Ko,s$"to&ati str$B,!ake i5 o&e o%"asti 4ri"iko# i5rada eko,o#ski? i ra5&o!,i?

strate3i!a Po&e'ati tra,s4are,t,ost $ rad$)



• Eko,o#sko o4is#e,!a&a,!e *e,a 5a #oder,o 4os"o&a,!e) Da %i se *e,a#a 4r$*i"a

#o3$',ost 5a $s4!ea, rad0 a 4ose%,o 5a 4red$5et,it&o0 4otre%,o !e os4oso%iti i? 5a

#oder,o 4os"o&a,!e) Potre%,o !e o?ra%riti d!e&o!ke i #"ade *e,e da se o4red!e"!$!$ 5a ,o&e

4ro(esi!e kro5 or3a,i5ai!$ IKT k$rse&a0 k$rse&a 5a i5rad$ %i5,is 4"a,o&a0 #arketi,3a0

#e,ad*#e,ta i %er5a,sko3 4os"o&a,!a) Pose%,$ 4a*,!$ 4os&etiti #oder,i# te?,o"o3i!a#a0o%$i 5a $4otre%$ i dost$4,ost IKT0 i s4ro&esti istra*i&a,!e o $tia!$ IKT ,a $Be'e *e,a ,a

tr*it$ rada)

• U,a4ri!editi sarad,!$ sa 5a&odi#a 5a 5a4o"!a&a,!e 5e#a"!a E&ro4ske U,i!e i !$3oistiB,e

E&ro4e0 sa Me6$,arod,o# or3a,i5ai!o# rada0 De"e3ai!o# E&ro4ske U,i!e $ +I> i

Sa&!eto# 5a re3io,a",$ sarad,!$)

U/e1.e <ena # &u1a!a-a u )aonoda%no$* #)%!1no$ # sudso$ %(ast#

U 4roes$ #oder,i5ai!e %osa,sko?ere3o&aBko3 dr$t&a0 a s&e $ ok&ir$ e&roat"a,ski? i,te3rai!a0

,eo4?od,o !e s&e &e'e =o%ara,!e= 4o"itiBke &ertika"e $ 4o"itiBk$ ?ori5o,ta"$ i o%$?&ata,!e s&e &e'e3

%ro!a ra5,orod,i? i,teresa) Me6$ ,!i#a s$ i i,teresi *e,ske 4o4$"ai!e0 od ko!i? !e !eda, i da &e'i

%ro! *e,a $Best&$!e $ ra&,o4ra&,o! i (er 4od!e"i 4o"itiBko3 $tia!a i dio%i 4o"!a 4o"itiBke #o'i)

• Ko,ti,$ira,o 4ratiti 4ri#!e,$ I5%or,o3 5ako,a $ o&o! o%"asti kro5 4ro4isi&a,!a ,aBi,

o%a&e5,o3 statistiBko3 e&ide,tira,!a 4o s4o"$ s&i? 4ri?&a'e,i? "ista ,a dr*a&,o#0

e,titetsko#0 ka,to,a",o# i "oka",o# ,i&o$ i s4ro&oditi redo&,o o%!a&"!i&a,!e statistiBki?

4odataka o $Be'$ #a,!e 5ast$4"!e,o3 s4o"a $ $k$4,o# %ro!$ ka,didata ,a i5%or,i# "ista#a

4o 4red"a3aBi#a0 to %i o%e5%!edi"o os,o&$ 5a a,a"i5$ i 4ra'e,!e sta,!a $ o&o! o%"asti)

• Po&e'a,!e $Be'a *e,a $ i5&r,i# or3a,i#a &"asti0 ,a r$ko&ode'i# #!esti#a0 $ dr*a&,o!

$4ra&i i !a&,i# s"$*%a#a da %i se o%e5%!edi"o da *e,e i#a!$ ra&,o4ra&a, i ra&,o#!era,

$tia! ,a od"$Bi&a,!e0 Bi#e %i se ,a %o"!i ,aBi, 5ast$4a"i 4ose%,i *e,ski i,teresi0 ,i!e

do&o"!,o i#ati od3o&ara!$'i %ro! *e,a $ 4redsta&,iBki# ti!e"i#a0 ,e3o !e 4otre%,o da

$Best&$!$ i $ i5&r,o! &"asti)

• I5#!e,e Zako,a o V"adi) I5%or,i# 5ako,i#a 4ro4isa,o !e da ,a!#a,!e 9 4ri4ad,ika#a,!e 5ast$4"!e,o3 s4o"a #ora %iti 5ast$4"!e,o ,a i5%or,i# "ista#a 5a 4redsta&,iBka ti!e"a0

dok 5a i5&r,a ti!e"a ,e#a ,ikak&i? #!era 5a ra&,o#!er,$ 5ast$4"!e,ost s4o"o&a) Zato %i %i"o

&a*,o da se re3$"ie 4ris$st&o #a,!e 5ast$4"!e,o3 s4o"a tako da #e6$ dr*a&,i# sektori#a

%$de %ar !ed,o "ie s$4rot,o3 s4o"a 4oBe& od #i,istra) Isti 4ri,i4 tre%a"o %i da &a*i i $

od,os$ ,a 4redsta&,ike i5&r,e &"asti ,a ,i&o$ e,titeta0 Distrikta +rBko +I> i ka,to,a)



• I5#!e,iti 4ro4ise ko!i# se $re6$!$ rad,i od,osi $ dr*a&,o! $4ra&i i !a&,i# s"$*%a#a0 $ i"!$

o%e5%!e6e,!a ra&,o#!er,o3 $Be'a #a,!e 5ast$4"!e,o3 s4o"a) Pro4isi#a i 4o"itiko#

i#e,o&a,!a ,a 4o"o*a!e0 tre%a osi3$rati da se #e6$ dr*a&,i# s"$*%e,ii#a i 5a4os"e,ii#a $

!a&,i# s"$*%a#a0 o%e5%!edi !ed,ako i ra&,o4ra&,o 4ra&o ,a kari!er$0 %e5 o%5ira ,a s4o"0

od,os,o da se 4odstiBe ,!i?o&o ra&,o#!er,o ,a4redo&a,!e $ s"$*%i to direkt,o do&odi dora&,o#!er,i!e 5ast$4"!e,osti *e,a i #$karaa ,a #!esti#a od"$Bi&a,!a $ ra5"iBiti#

sektori#a dr*a&,e $4ra&e i !a&,i? s"$*%i0 a 4reko to3a i do !ed,aki? #o3$',osti da $tiB$ ,a

kreira,!e dr*a&,i? 4o"itika i ,a do,oe,!e od3o&ara!$'i? od"$ka)

• I#4"e#e,tai!a Zako,a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a 5,aBa!,o do4ri,osi is4$,!e,!$ tk5)

4o"itiBko3 kriteri!$#a 5a B"a,st&o $ E&ro4sk$ U,i!$0 de(i,isa,i? 5ak"!$Bi#a E&ro4sko3

Sa&!eta i5 Ko4e,?a3e,a .887)3odi,e)

Rodno os$et($#%# &ed#$#

• Siste#ati5ai!a istra*i&a,!a0 dok$#e,tai!e i statistike o rod,o! ra&,o4ra&,osti $ #edi!i#a)

Medi!i 4redsta&"!a!$ dra3o!e,i i5&or 4odataka i ista*i&aBke 3ra6e) Zato !e 4otre%,o

o?ra%ri&ati kako istra*i&aBko ,o&i,arst&o $ o%"asti rod,e ra&,o4ra&,osti0 tako i 4rik$4"!a,!e

,at4isa0 B"a,aka0 Baso4isa0 to,ski? i &ideo 5a4isa ko!i #o3$ da 4os"$*e kao dok$#e,ta o

4roesi#a $ dr$t&$ i &re#e,$ $ ko#e s$ ,asta"i0 i kao 4odai i 3ra6a 5a ra5,e &rste

istra*i&a,!a ko!a se tiB$ stat$sa i 4o"o*a!a *e,a0 od,osa i5#e6$ *e,a i #$karaa0 i

4o!edi,aB,i? *e,ski? s$d%i,a)

• Istra*i&a,!e rod,e ra&,o4ra&,osti $ #edi!i#a) Sti#$"isati istra*i&aBko ,o&i,arst&o &e5a,o 5a

4ita,!a 4o"o*a!a *e,a i rod,$ ra&,o4ra&,ost $k"!$Biti 4ro3ra#e o rod,o! ra&,o4ra&,osti $

st$di!e *$r,a"istike 4ratiti ,aBi, ,a ko!i se te#a tretira $ ra5"iBiti# #edi!i#a)

• Os,i&a,!e i,(or#ati&,o-dok$#e,taio,i? e,tara 5a 4ra'e,!e #edi!ski? sadr*a!a o *e,a#a)

• O?ra%riti os,i&a,!e i rad i,(or#ati&,o-dok$#e,taio,i? e,tara ko!i %i 4rati"i i 4rik$4"!a"i

#edi!ske sadr*a!e ko!i se tiB$ 4rika5i&a,!a *e,a0 rod,e ra&,o4ra&,osti i 4o"o*a!a *e,a

4odsta'i rad o&ak&i? e,tara i $ 4o3"ed$ 4ra'e,!a rada i &o6e,!a dok$#e,tai!e o

,o&i,arka#a o#o3$'iti dost$4,ost o&i? i,(or#ai!a koris,ii#a 5a 4otre%e istra*i&a,!a i

a,a"i5ira,!a 4odr*ati 4eriodiB,o 4$%"iko&a,!e 4re3"eda k&a,titeta i k&a"iteta #edi!ski?

sadr*a!a &e5a,i? 5a 4ita,!a *e,a)



III BIH t!e0a os#"u!at# da se stat#st#/# +oda-# +!#u+($a$u* "!u+#!a$u* ana(#)#!a$u #

+!e)ent#!a$u +o s+o(u* sta!osno$ do0#* te da od!a<a%a$u +!o0(e&e* +!ed&ete # +#tan$a %e)ana

)a <ene # &u1a!-e u s%#& o0(ast#&a d!u1t%a dono1en$e& (e"#s(at#%e o$a .e do%est# do

oe!entno" +!a%no" s#ste&a u o0(ast# !a%no+!a%nost# s+o(o%a2

P!e+o!ue3

U i"!$ $,a4re6e,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ o&o! o%"asti dr*a&a #ora:

• Osi3$rati da se statistiBki 4odai &e5a,o 5a 4o!edi,a 4rik$4"!a!$0 3r$4ira!$0 a,a"i5ira!$ i

4re5e,tira!$ 4o s4o"$ i staros,o! do%i i da odra*a&a!$ 4ro%"e#e0 4red#ete i 4ita,!a &e5a,a 5a

*e,e i #$kare $ dr$t&$) O&e akti&,osti 4otre%,o !e 4ro&oditi 4reko dr*a&,i? i ,ad"e*,i?

&"adi,i? or3a,a $ sarad,!i sa istra*i&aBki# or3a,i5ai!a#a 5a dok$#e,tira,!e0 $ ,!i?o&i#

s(era#a od3o&or,osti)

• Na redo&,o! os,o&i 4rik$4"!ati0 3r$4irati0 a,a"i5irati i 4re5e,tirati 4odatke k"asi(iira,e 4o

staros,o! do%i0 s4o"$0 soio-eko,o#ski# i dr$3i# re"e&a,t,i# 4oka5ate"!i#a 5a korite,!e $

4"a,ira,!$ i i#4"e#e,tai!i 4o"itika i 4ro3ra#a)

• Uk"!$Bi&ati e,tre 5a *e,ske st$di!e i istra*i&aBke or3a,i5ai!e $ ra5rad$ i testira,!e

od3o&ara!$'i? 4oka5ate"!a i istra*i&aBki? #etodo"o3i!a s i"!e# !aBa,!a s4o",e a,a"i5e)

• Odrediti i"i i#e,o&ati oso%e ko!e 'e raditi ,a !aBa,!$ 4ro3ra#a s4o",e statistike i ,a

osi3$ra,!$ koordi,ai!e0 4ra'e,!a i 4o&e5i&a,!a sa s&i# o%"asti#a statistiBko3 rada0 te ,a

4ri4re#i 4roi5&oda ko!i 'e $k"!$Bi&ati statistiBke 4odatke i5 ra5"iBiti? te#atski? 4odr$B!a)

• Pro&oditi ko,ti,$ira,o a,a"i5e o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a os,o&$ k&a,titati&,i? i

k&a"itati&,i? i,dikatora $ s&i# o%"asti#a dr$t&e,o3 *i&ota ko!e 'e 4os"$*iti kao os,o&a 5a

e(ikas,o 4"a,ira,!e 5as,o&a,o ,a st&ar,i# 4otre%a#a 4re#a s4o"$)

• Pro&oditi ko,ti,$ira,o a,a"i5e o $sk"a6i&a,!$ s$%sidi!ar,o3 5ako,oda&st&a0 strate3i!a0

4o"itika i 4ro3ra#a sa sta,dardi#a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a os,o&$ statistiBki? 4odataka

ra5&rsta,i? 4re#a s4o"$)

• Pro&oditi i 4r$*ati 4odrk$ istra*i&a,!i#a o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a os,o&$ statistiBki? 4odataka ra5&rsta,i? 4re#a s4o"$)

• Redo&,o i5&!eta&ati o sta,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> ,a os,o&$ i5&!eta!a ,ad"e*,i?

i,stit$i!a)



• Redo&,o i5&!eta&ati o rea"i5ai!i sektorski? strate3i!a i akio,i? 4"a,o&a @AP 5a

i#4"e#e,tai!$ UNSHR .7120 strate3i!a %or%e i 4re&e,i!a ,asi"!a $ 4orodii0 AP CP+0 AP

5a $,a4ri!e6e,!e *e,a ,a se"$0 itd))) ,a os,o&$ i5&!eta!a ,ad"e*,i? i,stit$i!a)

Na os,o&$ 4ro&ede,o3 istra*i&a,!a sa si3$r,o'$ #o*e#o ko,stato&ati da s#o 4ot&rdi"i 3"a&,$ ira5ra6$!$'e ?i4ote5e da 4ra&,a 5atita rod,i? aktera $ &e5i sa ra&,o4ra&,o'$ s4o"o&a ,a dr*a&,o#

i e,titetsko# ,i&o$ $ +I> ,i!e 4ri#!ere,a ste4e,$ ost&are,e ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ko!e !e

3ara,to&a,o #e6$,arod,i# i do#a'i# 4ra&,i# sta,dardi#a i da 4ris$t,a diskri#i,ai!a rod,i?

aktera 4o os,o&$ s4o"a i,&o"&ira s,a*,i!$ $"o3$ dr*a&e $ ,!i?o&o! 4ra&,o! 5atiti) Ne$sa3"ae,ost

4ra&,i? ,or#i o ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a ra5"iBiti# i,stit$io,a",i# ,i&oi#a &"asti $ +I> i de(iit

4ra&,e 5atite rod,i? aktera do&ode do i,te,5i&ira,!a diskri#i,ai!e 4o os,o&$ s4o"a) Na o&a! ,aBi,

s#o da"i ,a$B,i do4ri,os $ istra*i&a,!$ ra&,o4ra&,osti s4o"o&a $ +I> $ ko,takst$ e&ro4ski?

i,te3rai!a kao i,di&id$a",o3 "!$dsko3 4ra&a i 5,aBa!,o! 3ra,i #e6$,arod,o3 4ra&a od 4r&ora5red,e

&a*,osti ,aio,a",e0 re3io,a",e i s&!etske di#e,5i!e)

42 LITERATURA

Kn$#"e # /(an-#

.) A,drass&0 J)0 +akoti'0 +)0 V$kas0 +) @.882) Me6$,arod,o 4ra&o I0 Za3re%)1) A,i' R) @18) e,e $ dr$t&$) S&!et"o ri!eBi0 Za3re%)7) Ar$"a0 >) @.888) Stat$s *e,e $ 4ra&,o# siste#$ +I>) He,tar 5a 4ra&,$ 4o#o' *e,a#a0

Ze,ia)9) A$rak0 M) @1..) Rod,a di#e,5i!a #iro&,o3 4roesa 5a +I>) I,(or#ator0 Za3re%)2) A&ra#o&0 S)0 Kre'a0 M) @.8<<) Me6$,arod,o !a&,o 4ra&o) Na$B,a k,!i3a0 +eo3rad)) +a%i'0 A) @1<) e,e i 4od$5et,it&o) I,(or#ator0 Za3re%);) +a3i'0 A) @1;) Rod,e $"o3e i stereoti4i) >e"si,ki 4ar"a#e,et 3ra6a,a0 +a,!a L$ka)<) +a,o&i'0 D) @1) Pra&a i s"o%ode oso%a $ +I>) Udr$*e,!e 5a 4ro#oi!$ i 5atit$

k$"t$re0 ide,titeta i "!$dski? 4ra&a oso%a0 Sara!e&o)8) +arrQ0 J) @18) +ra,ite"!ie "!$dski? 4ra&a) Fo,dai!a $re0 Sara!e&o).) +e$s0 S) @.888) Pra&a *e,a) Visoki ko#esari!at U!edi,!e,i? ,aroda 5a i5%!e3"ie0

Sara!e&o)..) +"a3o!e&i'0 M) @1.) Ce,der %aro#etar +i> 1.1) Ce,der e,tar V"ade RS0 +a,!a

L$ka)



.1) +$d"e,der0 D) @1<) Ce,der se,5iti&,o %$d*etira,!e) Re3io,a",i e,tar +ratis"a&a0+ratis"a&a)

.7) +$er3e,t?a"0 T) @.88<) Me6$,arod,a "!$dska 4ra&a $ sa*eto# o%"ik$) Ma3istrat0Sara!e&o)

.9) Hea$0 E)0 Pettiti0 I)0 I#%ert0 >) @.882) La Ho,&e,tio, E$ro4ee,,e des droits des"?o##e0 Paris)

.2) Ho%%ett0 Hases o, I,ter,atio,a" La0 ed) 1) 12)3).) or%i'0 E) @19) Ce,der 4ers4ekti&a $ ,asta&i) Fo,dai!a >ei,ri? ?e""0 Sara!e&o)

.;) Da?"0 R)A) @1<) U&od $ eko,o#sk$ de#okrati!$) Sa&re#e,a ad#i,istrai!a0+eo3rad)

.<) Dardi'0 D) @12) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) >e"si,ki 4ar"a#e,t 3ra6a,a0 +a,!a L$ka)

.8) Dai'0 D) @1.) Di4"o#ati!a i "!$dska 4ra&a) U,i&er5itet =+ra'a Kari'=0 +eo3rad)1) Dai'0 D) @17) Di4"o#ati!a @Eko,o#ska #$"ti"atera",a i %i"atera",a) U,i&er5itet

=+ra'a Kari'=0 +eo3rad)1.) Dai'0 D) @1<) Sa&re#e,a di4"o#ati!a) M$"tidisi4"i,ar,i e,tar 5a 4odstia,!e

i,te3raio,i? 4roesa i ?or#o,i5ai!$ 4ra&a0 +eo3rad)11) De3a,0 V)Đ) @1) Me6$,arod,o 4ra&o) Pra&,i (ak$"tet S&e$Bi"ita $ Ri!ei0 Ri!eka)17) Des?0 M)H) @1.) Assessi#3 t?e I#4orta,e o( Ideas i, Se$ritQ St$dies=19) Di#itri!e&i'0 V) i dr) @12) Os,o&i #e6$,arod,o3 !a&,o3 4ra&a0 +eo3rad)12) Di#itri!e&i'0 V) i Sto!a,o&i'0 R) @1<) Me6$,arod,i od,osi) S"$*%e,i "ist SRJ

No&i,sko i5da&aBka $sta,o&a0 +eo3rad)1) Do,,e"Q0 J) @.888) Me6$,arod,a "!$dska 4ra&a) >e"si,ki ko#itet 5a "!$dska 4ra&a $

+I>0 Sara!e&o)1;) Dri,i'0 +) @1<) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) Ce,der e,tar V"ade RS-a0 +a,!a L$ka)1<) D$rako&i'0 N)@18) Me6$,arod,i od,osi) DES0 Sara!e&o)18) D$&er3er0 @.8<) De#okrati!a %e5 ,aroda0 4re&od: Po4o&i'0 C) Rad0 +eo3rad)7) Đ$ri'0 D) @1) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) U,i&er5itetska %i%"ioteka Re4$%"ike Sr4ske0

+a,!a L$ka)7.) Eti,ski0 R) @19) Me6$,arod,o 4ra&o0 +eo3rad)71) Fa&re0 J)M) @19) Os,o&i E&ro4ske U,i!e i ko#$,itar,o3 4ra&a @4re&od: Mr) Đoki'0

A) I,stit$t C.; 4"$s0 +eo3rad)77) Fira0 A) @.88) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a) I,stit$t 5a 4o"itiBke st$di!e FPN0 Pri&red,i

4re3"ed0 +eo3rad)79) Frei,(e"s0 M) @.81) Le3a" E$a"itQ o( >$s%a,d a,d i(e a,d t?e H?i"ds e"(are i,

Pri&ate I,ter,atio,a" La0 EssaQs i, J$ris4r$de,e i, >o,o$r o( Rosoe Po$,d)I,dia,a4o"is0 Ne ork)

72) Friedre?0 E) @1.) E&ro4ska U,i!a) Narod,a ka,e"ari!a Preds!ed,ika re4$%"ike0+eo3rad)

7) Co#ei,0 D) @1) Kratki &odiB kro5 E&ro4sk$ ko,&e,i!$ o "!$dski# 4ra&i#a) Sa&!etE&ro4e0 Stras%o$r3)

7;) >i""0 H) i Fi"i44o0 A)@1.) St$33"i,3 to H?a,de: T?e Ita"ia, State a,d t?e Ne Order U Ret?i,ki,3 t?e E$ro4ea, Order: est E$ro4ea, Res4o,ses) Ro%i,Ni%"ett i i""ia#a""ae0 Ne Jork: Pa"3ra&e)

7<) >$re#o&i'0 M) @.888) De!to,ski #iro&,i s4ora5$#a) JP NIO S"$*%e,i "ist +I>0Sara!e&o)

78) I#a#o&i'0 M) @.8;) Pra&,i 4o"o*a! i $,$tra,!o-4o"itiBki ra5&itak +I> od .8.9-.8;8)S&!et"ost0 Sara!e&o)

9) Isa,o&i'0 N)@1;) Stereoti4i5ai!a) Medi!ae,tar0 Sara!e&o)9.) Ja,ko&i'0 M) @.88<) U&od $ #e6$,arod,o !a&,o 4ra&o)



91) Kari'0 E) @.88) L!$dska 4ra&a $ ko,tekst$ is"a#sko-5a4ad,e de%ate) Pra&,i e,tar0Sara!e&o)

97) Keo?a,e0 N) @.8<1) Fe#i,ist t?eorQ) T?e U,i&ersitQ o( Ka"i(or,ia 4ress0 H?ia3o)99) K,e*e&i'0 A) @19) e,ska "!$dska 4ra&a $ +I>) Pra&,a #isao Sara!e&o0 Sara!e&o)92) Ko$ti'0 +) @1.) Pra&o E&ro4ske U,i!e0 +a,!a L$ka)9) Kotori'0 S) @1<) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ #e6$,arod,i# dok$#e,ti#a) Mi,istarst&o

5a "!$dska 4ra&a i i5%!e3"ie +I>0 Sara!e&o)9;) Ko&aBe&i'0 + @1.) Nasi"!e i d!ea) He,tar 5a 4$%"ikai!e0 +a,!a L$ka)9<) Kr$,i'0 S) @1) U&o6e,!e 4ri,i4a !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a "oka",o#

,i&o$ &"asti) Narod,a U,i&er5itetska %i%"ioteka Re4$%"ike Sr4ske0 +a,!a L$ka)98) Kr$,i'0 S) @1) U&o6e,!e 4ri,i4a !ed,akosti i ra&,o4ra&,osti s4o"o&a ,a "oka",o#

,i&o$ &"asti) >e"si,ki 4ar"a#e,t 3ra6a,a0 +a,!a L$ka)2) K$"e,o&i'0 +) @1<) Rod,a !ed,akost i $sta&,e 4ro#!e,e) He,tar 5a "!$dska 4ra&a

U,i&er5iteta0 Sara!e&o)2.) L$ki'0 R) @.89)Teori!a dr*a&e i 4ra&a) Sa&re#e,a ad#i,istrai!a0 +eo3rad)21) L$ki'0 S) @.88) E&ro4ski (edera"i5a#) K$"t$r,o-4ros&!et,a 5a!ed,ia0 Pod3oria)27) L!$dska 4ra&a0 Oda%ra,i #e6$,arod,i dok$#e,ti0 Z&a,iB,i teksto&i0 dr$3o i5da,!e0

@.888) Mi,istarst&o &a,!ski? 4os"o&a +I>0 Ne5a&is,i %iro 5a ?$#a,itar,a 4ita,!a0Sara!e&o)

29) Mado,a"d0 R)0 Mats?er0 F) a,d Pet5o"d0 >) @18) T?e E$ro4ea, Siste# (or t?eProtetio, o( >$#a, Ri3?ts0 Lo,do,)

22) Ma?o,eQ0 K) - Ma?o,eQ0 P) @.887) >$#a, Ri3?ts i, t?e T$&e,tQ-(irst He,t$r$0 Lo,do,)2) Mar3e,da$d0 J)P) @.8;<) La Ho$r e$ro4ee,,e des droits de "?o##e0 Ja$es Mo$r3eo,)

Les droits de "?o##e0 PUF)2;) Mar!a,o&i'0 L) @1) Ce,der os!et"!i&i %$d*eti) Mi,istarst&o 5a "!$dska 4ra&a i

i5%!e3"ie +I>=0 Sara!e&o)2<) Me!ers0 L) @.879) >istoire des 4ri,i4es ($,da#e,ta$ d$ droit i,ter,atio,a" 4ri&e0

Ho""eted Hor$ses o( t?e >a3$e Aade#Q o( I,ter,atio,a" La)28) Mi"o!e&i'0 M) @1<) Pro#iira,!e 3e,dera $ %osa,sko?ere3o&aBki# #edi!i#a)

Ne5a&is,i %iro 5a ?$#a,itar,a 4ita,!a I+>I0 Sara!e&o)) Mi"o!e&i'0 M)@1.) Part,erst&o 5a 4ro#!e,$) >e"si,ki 4ar"a#e,t 3ra6a,a0 +a,!a

L$ka).) Mi"!ko&i'0 M) @1.1) Rod,e ,e!ed,akosti ,a tr*it$ rada $ +I>) Udr$*e,!e *e,e

*e,a#a0 Sara!e&o)1) Miti'0 S) @18) Ide,titeti *e,a %osa,sko?ere3o&aBke 3ra6a,ske k$"t$re) M$5e!

sa&re#e,e $#!et,osti Re4$%"ike Sr4ske0 +a,!a L$ka)7) Mo%raQ0 +) @1..) Loose o#e, or "ost o#e,) Mitik0 Sara!e&o)9) M$(ti'-+aki'0 J) @1.) e,ska 4ra&a) Pra&,i (ak$tet Sara!e&o0 Sara!e&o)2) Nort?0 P)@.8<) De&e"o4#e,t o( R$"es o( Pri&ate I,ter,atio,a" La i, t?e Fie"d o(

Fa#i"Q La&0 Ho""eted Ho$rses o( t?e >a3$e Aade#Q o( I,ter,atio,a" La)) Pa"#er0 >) A$stria, Ho,(i"its La0 T?e A#eria, Jo$r,a" o( Ho#4arati&e La0 .8<)3;) Pa&B,ik0 P) @.8<9) NaBe"o ,a!o*!e ko,eks,osi & #ed,arod,o# 5ase%,o# 4ra&$0

Pra&,ika0 L!$%"!a,a)<) Pa&"o&i'0 A) @.88) e,e 5a #ir) e,e $ r,o#0 +eo3rad)8) Pero&i'0 S) @1<) L!$dska 4ra&a ,a dr$t&e,o! #ar3i,i) >e"si,ki od%or 5a "!$dska

4ra&a $ Sr%i!i0 +eo3rad);) Petri'0 N) @1;) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a i s$dska 4raksa $ +I>) >e"si,ki 4ar"a#e,t

3ra6a,a0 +a,!a L$ka)



;.) Petri'0 N) @1<) Utia! 4ra&,e re3$"ati&e ,a 5atit$ *e,e od rod,o 5as,o&a,o3 ,asi"!a)He,tar 5a "!$dska 4ra&a U,i&er5iteta Sara!e&o0 Sara!e&o)

;1) Petro&i'0 M) @11) Ost&ari&a,!e a"i#e,taio,i? 5a?te&a $ s"$Ba!e&i#a sa stra,i#e"e#e,to,0 5%or,ik rado&a) U,i&er5itet $ Kra3$!e&$0 Pra&,i (ak$"tet0 Kra3$!e&a)

;7) Po4o&i'0 V)0 T$rBi,o&i'0 F) @1;) Me6$,arod,o !a&,o 4ra&o0 +a,!a L$ka);9) Poti'0 J) @1) Rod,a ra&,o4ra&,ost) He,tar 5a ed$kai!$0 sa&!eto&a,!e i istra*i&a,!e0

Za3re%);2) Praktik$# 5a #e6$,arod,o 4ra&o0 +eo3rad0 19)3);) Pr"!aBa0 I) @1.1) Ce,der Pers4ekti&e) K$"t$r,i e,tar0 Za3re%);;) RaBi'0 O) @.889) Os,o&i 4ra&a E&ro4ske 5a!ed,ie) Pra&,i e,tar0 Sara!e&o);<) Rae%$r,0 ) @.87) Dis4e,si,3 it? t?e Perso,a" La0 I,ter,atio,a" a,d Ho#4arati&e

La Y$ater"Q);8) Ra#?ara,0 +)C) @.8<8) T?e o,e4t a,d Prese,t Stat$s o( t?e I,ter,atio,a" Protetio,

o( >$#a, Ri3?ts0 Lo,do,)<) Reese @.8;) Ce,era" Ho$rse o, Pri&ate I,ter,atio,a" La0 Ho""eted Ho$rses o( t?e

>a3$e Aade#Q o( I,ter,atio,a" La)<.) Ri4?a3e,0 D) @.8.) T?e Re"atio,s?i4 +etee, P$%"i a,d Pri&ate La a,d t?e *$r$"es

o( Ho,("it o( Las0 Ho""eted Ho$rses o( t?e >a3$e Aade#Q o( I,ter,atio,a" La)<1) Rosas0 A)->e"3ese,0 J) @.881)T?e Stre,3?t o( Di&ersiti0 Lo,do,)<7) Sa#$e"0 A) @.8<<) T?e Ne Siss Pri&ate I,ter,atio,a" La At) I,ter,atio,a" a,d

Ho#4arati&e La Y$ater"Q)<9) Sa&i'0 S) @17) De!to,ska +I>) Pra&,i (ak$"tet0 +a,!a L$ka)<2) Sase""ati0 S) CHa&a,i0 R) @.882) T?e Ne Ita"ia, I,ter,atio,a" Pri&ate La: A,

O&er&ie0 E$ro4ia, +$ssi,es La Re&ie)<) Si3e"0 R) @.88) >o o#e, &ie 3e,der re"atio,s) H?ia3o0 Lo,do,)<;) Soko"0 +) @.88<) Usta&,o 4ra&o) I,(or#ator0 Za3re%)<<) S4a?i'0 E) @1;) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a !ed,ake #o3$',osti kao dio "!$dski? 4ra&a)

Mi,istarst&o 5a "!$dska 4ra&a i i5%!e3"ie0 Sara!e&o)<8) St!e4a,o&i'0 S) @.8<<) I5&re,!e a"i#e,taio,i? 5a?t!e&a $ i,o5e#st&$)8) Sto!a,o&i'0 J) @1.) Ko#e,tar ko,&e,i!e o e"i#i,ai!i s&i? o%"ika diskri#i,ai!e *e,a

HEDA) +e#$s0 Sara!e&o)8.) S$dre0 F @.88;) Droit i,ter,atio,a" et e$ro4ee, des droits de "?o##e0 PUF)81) ai,0 M) @1.1) Prir$B,ik 5a o%$k$ i5 o%"asti ra&,o4ra&,osti s4o"o&a) Do%ra k,!i3a0

Sara!e&o0 Sara!e&o)87) Ta"!a,o&i'0 F) @1.) e,a $ 4o"itii +I>) Udr$*e,!e "otos0 Ze,ia)89) T?e U,ited Natio,s a,d >$#a, Ri3?ts @A Hritia" A44raisa" edited %Q P?i"i4 A"sto,0

H"are,do, Pa4er%aks0 O(ord0 .882)3)82) T$rko&i'0 S) @1) Ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ #e6$,arod,i# dok$#e,ti#a) Udr$*e,!e

5a 4ro#oi!$ i 5atit$ k$"t$re0 ide,titeta i "!$dski? 4ra&a0 Sara!e&o)8) V"adisa&"!e&i'0 I) @1..) Nasi"!e ,ad *e,a#a $ 4art,erski# od,osi#a) I,(or#ator0

Za3re%)8;) V$kadi,o&i'0 R) @1.) Me6$,arod,i 4o"itiBki od,osi) Po"itiBka k$"t$ra0 Za3re%)8<) V$kadi,o&i'0 R) @1) Pra&o E&ro4ske U,i!e @Bet&rto i5da,!e) Pra&,i (ak$"tet $ +a,!a

L$i i He,tar 5a 4ra&o E&ro4ske U,i!e0 Pra&,o3 (ak$"teta $ Kra3$!e&$)88) i&a,o&i'0 A) @1) Jed,akost s4o"o&a) U,i&er5itetska %i%"ioteka Re4$%"ike Sr4ske0

+a,!a L$ka)

R#$e/n#3



- K"ai'0 +) @.88<) Ri!eB,ik stra,i? ri!eBi) Nak"ad,i 5a&od M>0 Za3re% - I%"er0 V) @.8<;) Ri!eB,ik #e6$,arod,o3 !a&,o3 4ra&a0 Za3re%)

I)%o!# s #nte!neta3

- A3e,i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a +I>) Prist$4"!e,o .;).)1.1)?tt4://)ars%i?)3o&)%a/- +osa,sko?ere3o&aBki Ce,der Akio,i P"a,) A3e,i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a +I>)

Prist$4"!e,o .;).)1.1)[?tt4:)ars%i?)3o&)%a/i,de)as4PID^18]- HEDA-Ko,&e,i!a o $kida,!$ s&i? o%"ika diskri#i,ai! *e,a) Ce,der Pro3ra#)

Ra5&o!,i Pro3ra# UN-a $ +I>) Prist$4"!e,o .;).)1.1)?tt4://3e,der)$,d4)%a/U4"oad/SH/HEDA\5a1e%)4d(

- E$ro4ea, H?arter o( Loa" Se"()Co&e##e,t) Ho$,di" o( E$ro4e) Prist$4"!e,o.;).)1.1) ?tt4://o,&e,tio,s)oe)i,t)/TreatQ/EN/Treaties/>t#"/.11)?t#

- E$ro4ea, Ho$rt o( >$#a, Ri3?ts) Prist$4"!e,o .;).)1.1) [?tt4:// ) e?r) oe) i,t/EH>R/[

- Ce,der e,tar Re4$%"ike Sr4ske) Prist$4"!e,o .8).)1.1) ?tt4://)3)&"adars),et/- Ce,der He,tar F+I>) Prist$4"!e,o .8).)1.1) ?tt4://)(3e,der)o#)%a/- Ce,der E$a"itQ)E#4"oQ#e,t0 Soia" A((airs E$a" O44ort$,ities0 E$ro4ea,

Ho##issio,) Prist$4"!e,o .8).)1.1) [?tt4:// e) e$ro4a) e$/e#4"oQ#e, t\soia"/3e,der\e$a"itQ/i,de\e,)?t#"]

- Ce,der Pro3ra#) Ra5&o!,i 4ro3ra# UN-a $ +I>) Prist$4"!e,o 12).)1.1)?tt4://3e,der)$,d4)%a/i,de)as4

- Ce,der)UNDP I E$ro4e a,d t?e Ho##o,ea"t? o( I,de4e,de,t States) Prist$4"!e,o12).)1.1) ?tt4://e$ro4ea,dis)$,d4)or3/#e,$^4\4ratieFo$sArea"d^.;

- Ce,der: E$a"itQ %etee, #e, a,d o#e,)I,ter,atio,a" La%o$r Or3a,i5atio,)Prist$4"!e,o 1;).)1.1) ?tt4://)i"o)or3/4$%"i/e,3"is?/3e,der)?t#

- >e"si,ki 4ar"a#e,t 3ra6a,a +a,!a L$ka) Prist$4"!e,o 1;)..)1.1 ?tt4://?a%")or3/- E$ro4ea, s$##it =o#e, i, Poer=0 ,o&e#%ar .881)- E$ro4ea, s$##it =o#e, (or t?e re,a" o( 4o"itis a,d soietQ=0 #a! .88)- At?e,s De"aratio,0 )ise)it/e$rit/E$r4"ae/dia,a/ate,ee,)?t#" - 4rist$4"!e,o

.9)9)1.7)3odi,e)- De"aratio, o( Ro#e0 )ise)it/e$rit/E$ro4"ae/dia,a/ro#e)?t#" - 4rist$4"!e,o

.)8)1.7)3odi,e)



472 SKRAENICE

A:CONF26== Peki,ka dek"arai!a sa 4"at(or#o# 5a aki!$

:45 ADIACS A3e,i!a 5a i&i",$ s"$*%$ACUIS 4ra&,a steBe&i,a EUAIDS Si,dro# i#$,ode(i,i!e,i!eALMP Akti&,i 4ro3ra#i tr*ita radaAP GOB Akio,i 4"a, 5a $&o6e,!e 3e,der od3o&or,i? %$d*eta $ F+I>A:RES:6= Ko,&e,i!a o 4rista,k$ ,a %rak0 #i,i#a",a do% 5a %rak i re3istrira,!$ %rako&aA:RES:@6=6 Ko,&e,i!a o 5a%ra,i tr3o&i,e "!$di#a i iskorita&a,!$ 4rostit$i!e i dr$3i?A:RES:5 Ko,&e,i!a o 4o"itiBki# 4ra&i#a *e,aA:RES:7:4 Mi"e,i!ski ra5&o!,i i"!e&i i #i"e,i!ska dek"arai!a UNA:RES:7:4 Mi"e,i!ski ra5&o!,i i"!e&i i #i"e,i!ska dek"arai!a UN

BD +rBko DistriktBDP +r$to do#a'i 4roi5&odBDV +r$to doda,a &ri!ed,ostBHAS A3e,i!a 5a statistik$ +I>BIH +os,a I >ere3o&i,aBND +r$to ,aio,a",i do?odak C 655 Ko,&e,i!a . o !ed,ako# ,a3ra6i&a,!$ #$ke i *e,ske rad,e s,a3e 5a rad

!ed,ake &ri!ed,ostiC 65@ Ko,&e,i!a .7 o 5atiti #ateri,st&aC 666 Ko,&e,i!a ... o diskri#i,ai!i $ 4o3"ed$ 5a4o"!a&a,!a i 5a,i#a,!aC67 Ko,&e,i!a .2 o !ed,aki# #o3$',osti#a i tret#a,$ 5a rad,ike i rad,ie G

rad,ii sa 4orodiB,i# o%a&e5a#aCAHVIO Ko,&e,i!a Vi!e'a E&ro4e o s4reBa&a,!$ i %or%i 4roti& ,asi"!a ,ad *e,a#a i,asi"!a $ 4orodii

CAP Za!ed,iBka 4o"!o4ri&red,a 4o"itikaCARDS Po#o' 5a!ed,ie 5a o%,o&$0 ra5&o! i sta%i"i5ai!$CBBH He,tra",a %a,ka +I>CCP Za!ed,iBka tr3o&i,ska 4o"itikaCCT Za!ed,iBka ari,ska tari(aCDEG Ko#itet 5a !ed,akost *e,a i #$karaa



CEDA Ko,&e,i!a o $kida,!$ diskri#i,ai!e *e,aCEEP E&ro4ski e,tar 5a 4red$5e'a sa !a&,i# $Be'e#CEFTA S4ora5$# o s"o%od,o! tr3o&i,i $ He,tra",o! E&ro4iCERD Od%or UN-a 5a $kida,!e ras,e diskri#i,ai!eCETS No3 557 E&ro4ska ko,&e,i!a o 5atiti "!$dski? 4ra&a i os,o&,i? s"o%odaCFI Pr&oste4e,i s$d

CFSP Za!ed,iBka &a,!ska i si3$r,os,a 4o"itikaCO >? Ko,&e,i!a <8 o ,o',o# rad$ *e,a $ i,d$stri!iCO7 Ko,&e,i!a 92 o 5a4o"!a&a,!$ *e,a ,a 4od5e#,i# rado&i#a $ r$d,ii#aCOCOBU Ko#itet E&ro4sko3 4ar"a#e,ta 5a ko,tro"$ %$d*etaCoE Vi!e'e E&ro4eCOM Vi!e'e #i,istaraCOR Ko#itet re3io,aCOREPER Ko#itet sta",i? 4redsta&,ikaCRC Ko,&e,i!a o 4ra&i#a d!etetaCRPD Ko,&e,i!a UN-a o 4ra&i#a oso%a s i,&a"iditeto#CS Ko#isi!a o 4o"o*a!$ *e,aCVT Tra!,o str$B,o o%ra5o&a,!eDECL Dek"arai!a o ra&,o4ra&,osti i5#e6$ *e,a i #$karaaEAFRD E&ro4ski 4o"!o4ri&red,i (o,d 5a r$ra",i ra5&o!ECE Sta,dard 5a o%ra5o&a,!e $ ra,o# d!eti,!st&$ECHR E&ro4ska ko,&e,i!a o "!$dski# 4ra&i#aECJ E&ro4ski s$d 4ra&deEES E&ro4ska strate3i!a 5a4o"!a&a,!aEEZ E&ro4ska eko,o#ska 5a!ed,iaEK E&ro4ska ko#isi!aEKLJP Ko,&e,i!a 5a 5atit$ "!$dski? 4ra&a i te#e"!,i? s"o%odaESDP E&ro4ska si3$r,os,a i od%ra#%e,a 4o"itikaESLJP E&ro4ski s$d 5a "!$dska 4ra&aESP E&ro4ski s$d 4ra&de @S$d 4ra&de E&ro4ske U,i!eETF E&ro4ska (o,dai!a 5a o%$k$ETS No3 5@7 E&ro4ska soi!a",a 4o&e"!aETUC E&ro4ska ko,(ederai!a si,dikataEU 65 +e"3i!a0 Da,ska0 CrBka0 Ve"ika +rita,i!a0 Fra,$ska0 N!e#aBka0 Ni5o5e#ska0

Irska0 L$kse#%$r3EU 67 EU .` A$stri!a0 Po"!ska0 Fi,ska0 Port$3a"0 4a,!o"ska0 &edskaEU 4= S&e 5e#"!e B"a,ie E&ro4ske U,i!eEU E&ro4ska U,i!aEURES E&ro4ske s"$*%e 5a 5a4o"!a&a,!eEUROSTAT StatistiBki $red E&ro4ske 5a!ed,ieEL E&ro4ski *e,ski "o%iFBIH Federai!a +os,e I >ere3o&i,eFEMM Od%or 5a 4ra&a *e,a i ra&,o4ra&,ost s4o"o&aFIGAP Fi,a,si!ski #e?a,i5a# 5a i#4"e#e,tai!$ CAP-a +I>FRA A3e,i!a E&ro4ske U,i!e 5a te#e"!,a 4ra&aGAP Ce,der akio,i 4"a,GBV Nasi"!e 4o os,o&$ s4o"aGTZ Cer#a, Te?,ia" Hoo4eratio,HIV Vir$s i#$,ode(i,i!e,i!e



HR L!$dski res$rsiHRC Od%or 5a "!$dska 4ra&aHRD Ra5&o! "!$dski? res$rsaHRM U4ra&"!a,!e "!$dski# res$rsi#aICERD Me6$,arod,a ko,&e,i!a o s$5%i!a,!$ s&i? o%"ika ras,e diskri#i,ai!eICESCR Me6$,arod,i 4akt o 3os4odarski#0 soi!a",i# i k$"t$r,i# 4ra&i#a

ICJ Me6$,arod,i s$d 4ra&deIKT I,(or#ai!ska i ko#$,ikai!ska te?,o"o3i!aIGMM I,stit$io,a",i 3e,der #ai,strea#i,3 #e?a,i5#iIPU I,ter4ar"a#e,ar,a $,i!aIT I,(or#ai!ska te?,o"o3i!aJSZ Ja&,e s"$*%e 5a4o"!a&a,!aLGBT Le5%e!ke0 ?o#oseks$a"i0 %iseks$a"i i tra,sseks$a"iLFS A,keta rad,e s,a3eLSMS St$di!a #!ere,!a sta,darda *i&otaMOR Me6$,arod,a or3a,i5ai!a radaMRC Mi"e,i!$#ski ra5&o!,i i"!e&iNHDR Naio,a",i i5&!eta! o ?$#a,o# ra5&o!$NVO Ne&"adi,e or3a,i5ai!eOMC Ot&ore,i #etod koordi,ai!eOSCE Or3a,i5ai!a 5a e&ro4sk$ si3$r,ost i sarad,!$PA Ja&,a $4ra&aPAPRR P"a, akti&,osti 4osti5a,!a ra&,o4ra&,osti s4o"o&aPRSP Sred,!oroB,a ra5&o!,a strate3i!a 5a +I>RES:>:656 Dek"arai!a o e"i#i,ai!i ,asi"!a ,ad *e,a#aRP Rase"!e,e oso%eRS Re4$%"ika Sr4skaS:RES:6@47 Re5o"$i!a .712 Vi!e'a si3$r,osti UNSAA S4ora5$# o sta%i"i5ai!i i 4ridr$*i&a,!$SB S&!etska %a,kaSEC:455:4=7 EU 3e,der 4$toka5TFEU U3o&or o ($,kio,isa,!$ E&ro4ske U,i!eUDHR U,i&er5a",a dek"arai!a o "!$dski# 4ra&i#a IHHPR UFEU U3o&or o ($,kio,is,!$ E&ro4ske U,i!eUN CEDA Ko,&e,i!a U!edi,!e,i? Nai!a o e"i#i,ai!i s&i? o%"ika diskri#i,ai!e *e,aUN OMEN E,titet 5a ra&,o4ra&,ost i os,a*i&a,!e *e,aUN U!edi,!e,i ,arodiUNDP Ra5&o!,i 4ro3ra# U!edi,!e,i? ,ai!aUNHCR Visoki ko#esar U!edi,!e,i? Nai!a 5a i5%!e3"ieUNICE U,i!e e&ro4ski? ko,(ederai!a i,d$stri!e i 4os"oda&aaUSAID A3e,i!a 5a #e6$,arod,i ra5&o! S!edi,!e,i? Dr*a&aVA Nasi"!e ,ad *e,a#aVE Vi!e'e E&ro4eVET Str$B,o o%ra5o&a,!e i o%$ka



42 SPISAK TABELA I DIJAGRAMA

ETVRTI DIO


HERCEGOVINI I EVROPSKOJ UNIJI

TABELE3

Ta%e"a %r) .: I,stit$i!e 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ E&ro4sko! U,i!i $ ok&ir$

E&ro4sko3 Par"a#e,ta i E&ro4ske Ko#isi!e )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))).2;

Ta%e"a %r) 1: UBe'e *e,a $ rad$ i,stit$ta 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ EU ))))))))))))))))))))))))))))))))))))).

Ta%e"a %r) 7: Podai 5a E&ro4sk$ U,i!$ o sto4i ,e5a4os"e,osti0 5a4os"e,osti0 4roe,t$

#e,ad*era i ra5"ika#a $ 4"ata#a i5#e6$ #$karaa i *e,a )))))))))))))))))))))))))))))))))))))).;9

Ta%e"a %r) 9: Str$kt$ra troe,!a &re#e,a *e,a i #$karaa od 1 do ;9 3odi,e

$ sati#a i #i,$ti#a ,a da, ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))).;2

Ta%e"a %r) 2: e,e $ ,aio,a",i# 4ar"a#e,ti#a 1.1 )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))).;<

DIJAGRAMI3

Di!a3ra# %r) .: I,stit$i!a 5a ra&,o4ra&,ost s4o"o&a $ +I> )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))).71

Di!a3ra# %r) 1) Prika5 4o"itika ko!e se od&i!a!$ $ ok&ir$ i,stit$ta 5a ra&,o4ra&,osti

s4o"o&a $ E&ro4sko! U,i!i )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))).2

PETI DIO

ANALIZA STVARNOG STANJA RAVNOPRAVNOSTI SPOLOVA U KONTEKSTU RODNO

SENZITIVNIH INDIKATORA U BOSNI I HERCEGOVINI

62 O0!a)o%an$e

TABELE3



Ta%e"a %r) : S4o",a str$kt$ra d!ee ko!a 4o?a6a!$ 4redko"ske i,stit$i!e

$ +I> od 1<) do 1.7)3odi,e ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))).<9

Ta%e"a %r) ;: S4o",a str$kt$ra 5a4os"e,i? $ 4redko"ski# $sta,o&a#a

od 1<) do 1.1)3odi,e $ +I> ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))).<2

Ta%e"a %r) <: S4o",a str$kt$ra $Be,ia i $Be,ika ko!i 4o?a6a!$ os,o&,oo%ra5o&a,!e od 1<) do 1.7)3odi,e $ +I> ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))).<

Ta%e"a %r) 8: S4o",a str$kt$ra 5a4os"e,i? $ os,o&,i# ko"a#a od 1<) do 1.1)3odi,e $ +I>))).<

Ta%e"a %r) .: S4o",a str$kt$ra $Be,ia i $Be,ika ko!i 4o?a6a!$ sred,!e

o%ra5o&a,!e od 1<) do 1.7)3odi,e $ +I> )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))).<;

Ta%e"a %r)..: S4o",a str$kt$ra 5a4os"e,i? $ sred,!i# ko"a#a od 1<) do 1.1)3odi,e $ +I>))).<<

Ta%e"a %r) .1: S4o",a str$kt$ra st$de,ata/ki,!a $ &isokoko"ski# $sta,o&a#a

4re#a ,aBi,$ st$dira,!a od 1<) do 1.7)3odi,e $ +I> )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))).<<Ta%e"a %r) .7: Di4"o#ira,i st$de,ti od 1) do 1.1)3odi,e $ +I> )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))).<8

Ta%e"a %r).9: S4o",a str$kt$ra #a3istara/ia ,a$ka0 s4ei!a"ista/ia i doktora/ia

,a$ka ,a &isokoko"ski# $sta,o&a#a od 18) do 1.7)3od) $ +I> )))))))))))))))))))))).8

Ta%e"a %r).2: S4o",a str$kt$ra 5a4os"e,i? $ &isokoko"ski# $sta,o&a#a

od 1<) do 1.1)3odi,e $ +I> )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))).8

DIJAGRAMI3

Di!a3ra# %r) 7: Str$kt$ra sta,o&,it&a $ +I> od est i &ie 3odi,a

4re#a ste4e,$ o%ra5o&a,!a $ 1.7) 3odi,i))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))).<.

Di!a3ra# %r) 9: S4o",a str$kt$ra di4"o#ira,i? st$de,ata/ki,!a od 18) do 1.7)3odi,e $ +I> ))).<8

672 Eono&sa +a!t#-#+a-#$a !ad* )a+o1($a%an$e* +!#stu+ !esu!s#&a

TABELE3

Ta%e"a %r) .: Os,o&,e karakteristike sta,o&,it&a 4re#a akti&,osti i s4o"$ $ +I> )))))))))))))))))))))).88

Ta%e"a %r) .;: Str$kt$ra 5a4os"e,i? oso%a 4re#a stat$s$ i s4o"$ $ 5a4os"e,osti ))))))))))))))))))))))))))))1.

DIJAGRAMI3

Di!a3ra# %r) 2: Str$kt$ra 5a4os"e,i? i ,e5a4os"e,i? oso%a 4re#a ,a!&io!

5a&re,o! ko"sko! s4re#i i s4o"$ $ 1.7) 3odi,i $ +I> )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))1



Di!a3ra# %r) : Sto4e akti&,osti sta,o&,it&a 4re#a staros,i# 3r$4a#a i s4o"$

$ 1.7) 3odi,i $ +I> ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))1

Di!a3ra# %r) ;: S4o",a str$kt$ra 5a4os"e,i? 4re#a 3r$4a#a 4odr$B!a

d!e"at,osti $ 1.7)3odi,i $ +I>))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))1.

Di!a3ra# %r) <: Koris,ii 4ra&a ,a staros,$ 4e,5i!$ 4re#a s4o"$ )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))11Di!a3ra# %r) 8: Koris,ii 4ra&a ,a i,&a"idsk$ 4e,5i!$ 4re#a s4o"$ )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))17

626242 Ana(#)a u/e1.a <ena u )aonoda%no$ %(ast# u Re+u0(#-# S!+so$ naon O+.# #)0o!a

45652"od#ne

TABELE3

Ta%e"a %r) .<: S4o",a str$kt$ra $ Narod,o! sk$4ti,i Re4$%"ike Sr4ske $ 1.7)3odi,i )))))))))))))))))1.

Ta%e"a %r) .8: S4o",a str$kt$ra $ str$B,o! s"$*%i Narod,e sk$4ti,e

Re4$%"ike Sr4ske $ 1.7)3odi,i ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))1.

Ta%e"a %r) 1: S4o",a str$kt$ra $ od%ori#a i ko#isi!a#a Narod,e sk$4ti,e

Re4$%"ike Sr4ske $ 1.7)3odi,i ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))1.

Ta%e"a %r) 1.: S4o",a str$kt$ra $ Vi!e'$ ,aroda Narod,e sk$4ti,e

Re4$%"ike Sr4ske $ 1.7) 3odi,i )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))1.

Ta%e"a %r) 11) S4o",a str$kt$ra $ 4os"a,iBki# k"$%o&i#a $ Narod,o! sk$4ti,i Re4$%"ike Sr4ske G B"a,st&o $ 1.7)3odi,i )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))1.;

6242 Ana(#)a s+o(ne st!utu!e #)a0!an# )%an#/n#a na (oa(n# #)0o!a 45642"od#ne

TABELE3

Ta%e"a %r) 17: S4o",a str$kt$ra re3istro&a,i? %iraBa ko!i s$ i5a"i

,a "oka",e i5%ore 1.1)3odi,e )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))1.8

Ta%e"a %r) 19) S4o",a str$kt$ra ka,didata ,a "oka",i# i5%ori#a 1.1)3odi,e0

4re#a ,i&o$ &"asti ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))11

DIJAGRAMI3

Di!a3ra# %r) .: Proe,at %iraBa ko!i s$ i5a"i ,a "oka",e i5%ore 1.1)3odi,e



od $k$4,o re3istro&a,i? )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))11

Di!a3ra# %r) ..: S4o",a str$kt$ra i5a%ra,i? &i!e',ika/od%or,ika i ,aBe",ika

,a "oka",i# i5%ori#a 1.1)3odi,e )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))11.

62@2 Ana(#)a s+o(ne # sta!osne st!utu!e #)a0!an# )%an#/n#a naon +ot%!,en# !e)u(tata odst!ane Cent!a(ne #)0o!ne o&#s#$e na o+.#& #)0o!#&a 4562"od#ne

TABELA3

Ta%e"a %r) 12: S4o",a i staros,a str$kt$ra i5a%ra,i? 5&a,iB,ika

,a o4'i# i5%ori#a 1.9)3odi,e )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))117

622 Ana(#)a s+o(ne st!utu!e u #)%!1no$ %(ast# u BIH

TABELA3

Ta%e"a %r) 1) S4o",a str$kt$ra $ i5&r,o! &"asti $ +I> )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))112

6272 Ana(#)a s+o(ne )astu+($enost# u sudo%#&a # tu<#te($st%#&a u BIH

TABELE3

Ta%e"a %r) 1;: S4o",a 5ast$4"!e,ost s$di!a 4re#a ,i&o$ &"asti i &rsti i,stit$i!e $ 1.7) i 1.9) 3odi,i )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))11

Ta%e"a %r) 1<: S4o",a str$kt$ra o $Be'$ $ t$*ite"!st&i#a ,a s&i#

,i&oi#a $ +I> $ 1.9)3odi,i )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))11;

Ta%e"a %r) 18: S4o",a str$kt$ra $ t$*i"at&i#a $ 1.7) i 1.9) 3odi,i $ +I> )))))))))))))))))))))))))))))))))11;

622 Ana(#)a s+o(ne )astu+($enost u d#+(o&atso9on)u(a!n#& +!edsta%n#1t%#&a u BIH od

455?2 do 456@2"od#ne

TABELA3



Ta%e"a %ro! 7: S4o",a str$kt$ra $ di4"o#atsko-ko,5$"ar,i# 4redsta&,it&i#a

$ +I> od 18) do 1.7)3odi,e ))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))11<

6>2 Nas#($e na osno%u s+o(a

TABELE3

Ta%e"a %r) 7.: S4o",a str$kt$ra ote'e,i? $ tok$ ,asi"!a $ +I> 1.1/1.7 )))))))))))))))))))))))))))))))))))))17<

Ta%e"a %r) 71: S4o",a str$kt$ra ote'e,e d!ee $ tok$ ,asi"!a $ +I> 1.1/1.7 )))))))))))))))))))))))))))))17<

Ta%e"a %r) 77: S4o",a str$kt$ra i5&ri"aa kri&iB,o3 d!e"a ,asi"!a $ 4orodii 1.1/1.7 ))))))))))))))))178

DIJAGRAM3

Di!a3ra# %r) .1: Ras4rostra,!e,ost ,asi"!a ,ad *e,a#a $ 1.7)3odi,i )))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))178

tarik - doktorat.doc

Documents