tarihimizle yüzleşmek mi?

8/8/2019 Tarihimizle Yzlemek mi?

1/21

Tarihimizle Yzlemek mi?

http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Yzlemek%20mi?Ahmet Al

(26.03.2009)

I.GR:

Bylece tarih ilmi aslsz ve uydurma haberlerle kark bir ilimhaline dnm, bu ilimle ilgilenenler bu tr yanllara denkiiler haline gelmi ve sonuta tarih, (uzmanl olmayan)insanlarn genelinin geliigzel biimde konutuu tartmal birsaha olmutur.[1]Bu alma, Trkiyedeki tarihyazmnn zellikle 1980lerden sonratekrar gndeme gelen baz sorunsallar erevesinde genel olarakEmre Kongarn Tarihimizle Yzlemek[2]isimli kitabn ve zelolarak Trkiyedeki tarihyazmn eletirmeyi amalamaktadr.Kongar tarihi olmadn sylemesine ramen, kitapta oldukauzun bir zaman aralnda, birok mesele etrafnda gezinmekte vetarihin nasl olmas gerektiine dair (ok olmasa bile) zihinseluralarda bulunmakta ve sadece gereklere ve bilimsellikevurgu yaparak bir nevi tarih zerine hegemonya kurmakabasndadr. Bu yazda, zaman aral olarak Cumhuriyet vesonraki dnem zerine odaklanp, daha ok tarihten ve tarihyazmndan (historiography) Kongarn ne anladn, tekiyi naslgrdne ve mevcut sylemle nasl bir iliki kurduuna dair,

kitab temel baz kaidelere dikkat ekerek analiz etmeye,eletirmeye, alacaz.stanbul Bilgi niversitesinde, birok nemli akademisyenin dekonumac olarak katld nsan Haklar ve Ders Kitaplar

Aratrmalar Uluslararas Sempozyumu-II, 2930 Kasmdagerekleti.[3] Orada, bir eylerin deitiini-deimesi gerektiini,Kongarn da oka kulland bir terimle verirsek; Tepeden inmeciolmayan bir yol izlenmesi gerektii vurgulanyor, sosyal bilimlerinnasl retildiine dair birok trajikomik rnek verildikten sonra;yine de demokratikleme ynnde atlacak en nemli admlarn, o
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mihttp://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mihttp://www.birikimdergisi.com/birikim/kisi.aspx?kid=23596&isim=Ahmet%20Al%C4%B1%C5%9Fhttp://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn3%23_ftn3http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn4%23_ftn4http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn5%23_ftn5http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mihttp://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mihttp://www.birikimdergisi.com/birikim/kisi.aspx?kid=23596&isim=Ahmet%20Al%C4%B1%C5%9Fhttp://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn3%23_ftn3http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn4%23_ftn4http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn5%23_ftn5


2/21

her zaman bo bir kse, tabula rasa, olarak grlen kkocuklarn byk beyinlerine olan acl bir yaklamla: onlararetilen tarihin, sosyal bilimin; btn olarak okul kitaplarnndeimesiyle, gerekleebilecei belirtiliyordu. Aslnda yaplan

ar ok ciddi yapsal deiikliklerin yannda: okul surecinin btnynlerini, retmenlerinden, onlarn yetitii fakltelere, ofakltelerdekiAkademisyenlere, zihinsel ve metodolojik birokdeiiklikleri iermekteydi.Kongarla ve genel olarak Trk tarihyazmyla ilikisi u: Tarih veSosyal bilimleralmalar bata olmak zere, neredeyse tm derskitaplarnda nsan Haklar ciddi bir ekilde ihlal ediliyordu ve bir annce deitirilmesi neriliyordu. Ders kitaplarnnhazrlanmasndaki kriterlerin deimesi gerektii savunuluyordu.

Kongarn bu almas taranan kaynaklar arasnda yoktu amaakas, olmasn da isterdik. Aada detaylandracamzalmas, orada eletirilen, nsan Haklar ihlalleriyle dolukaynaklardan yaklam olarak ok da farkllk gstermiyor: bukitabi baka trl kriterler gz nnde bulundurularak yazlmdiyebiliriz. Burada, kitab bunun dnda bir nedenle ele alyoruz.

II. TARH YAZIMI; METODOLOJ VE SORUNSALLAR:

Tarihyazm (zellikle hukuk ile birlikte), tarih boyunca birhegemonya alan olarak, imparatorluklarn, devletlerin ve kiilerinkulland aralarn banda gelmektedir. Genellikle o dnemyaplan eylemlerin meruiyetini salamak, bunlar yarnlarda dageerli klmak iin bavurulan yegne kaynaklardr. Bu hususzellikle Ulus-devletler anda zirveye ulamtr. Bu durum ne

Trkiyeye ne de zellikle bu tarzda bir yaklam srdrmek iincan atan Emre Kongar gibiAydnlara has bir eydir. Ulusalclkideolojisinin temellendirilmesinde ve yaylnda, tarihten vetarihsel olaylardan, ulus-devletlerinin varln ve btnln, bu

gc temsil edenlerin meruluunu her durumda savunanyorumlarn karlmasnda tarih biricik aralardan birisi durumunageldi.[4] Bu gereklik, deien konjonktre gre mutasyonaurama kabiliyetine de sahiptir.Bugn ska eletirilen; dn, bugn ve yarn zaman izgisi zerineoturtulmu ve tarihi bir bakma liderlerin, znelerin tarihi olarakgren modernist tarih yazmdr. Kar klan tarihyazm, genelolarak Trk tarihyazmnn zel olarak da Kongarn: gemii,

bugn ve gelecei dondurup, olgular bir nokta etrafnda,zbekin aada ksaca zetledii bir tarihiliktir:
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn6%23_ftn6http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn6%23_ftn6


3/21

Gemi, bugn ve gelecek hattnda ekillenen izgisel bir zamankavray ve bu erevede oluturulan anlatnn n plana kardtarihsel zneler Bylesi bir zaman ve tarihsel zne anlay, sz

konusu tarihsel znelerin, gemii kurmu, bugn kurmakta vegelecein de kurucusu olarak tasavvur edilmesini mmknklacaktr. Byle bir anlat araclyla gelenee sahip kanlar biryandan bugnk iktidarlarn pekitirmekte dier yandan dagelecei ipotekleri altna almaya abalamaktadrlar.[5]

Tarihin ne olduu, nasl yazlmas gerektii, tarihin bilimsellikiddiasn tamaya balad 19. yzyldan beri sregelentartmalarn banda gelmektedir. Yukarda ana hatlarylaverdiimiz, olduka politiklemi bir modernist-ulusalc tarih

anlay artk yerini, ok daha sofistike olmu, disiplinler arasalan ve bir olay nakletmekten, ou zaman onu arptmaktan,gizlemekten: analiz etmeye, bugn ve konusu olanlaranlamlandrmaya dair yaplan bilimsel bir kurgu olaraktanmlanabilecek bir paradigmaya, sadece ulus-devleti merkezinealmayan, daha geni bir kontekste [6] doru kaymtr.Balangta ulusu ve ulus-devleti yceletirmeye olduka nemveren milliyeti tarihyazm zellikle1970lerden sonra her eyisosyo-ekonomik faktrlerle aklama takntsndan da kurtulup,

bunun yerine kltr, gndelik yaam vb kavramlar da koymutur.Bu, nispeten Trkiyedeki tarih almalarna da yansmtr.Nitekim resmi tarih dayatmasnn ok dna kan bir tarihilikanlay ile: modernist ve ulusalc paradigmay am:sosyoekonomik dinamiklerden baka etkenleri de vurgulayanbirok alma yaplmaktadr. Bunlar, zellikle Mete Tunay, CemilKoak, Halil Berktay, gibi tarihilerin, Taha Parla gibi siyasetbilimcilerin ve ismini burada sayamayacamz birokakademisyenin mevcut tahayylleri olduka sarsan almalarndagzlemlenebilir bir yeniliktir.[7]

Kongar, kitab boyunca resmi tarih ve gayri resmi tarih ayrmnska vurgulamaktadr. Fakat ok net bir ekilde grlecei gibi,Kongar resmi tarihten; 1980 mdahalesiyle Trklne slamn daeklendii: Trk-slam tarihiliini, gayri resmi tarihten de; slamckanatn Trkiye tarihine getirmi olduu; dinci-Osmanlc tarihikastetmektedir. Yani Kongar, kastl bir ekilde Trkiyede uzunuralar ve her trl baskya ramen yrtlmeye allanyukarda bahsedilen tarih almalarn da gayri resmi tarih

ierisinde eritmeye alarak, bunlardan hibir ekilde nebahsetmekte ne de referans vermektedir.
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn7%23_ftn7http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn9%23_ftn9http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn7%23_ftn7http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn8%23_ftn8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn9%23_ftn9


4/21

zellikle tarihyazm ve kitaptaki tarihilik anlayyla okuyucuya,hibir metodolojik bilgi vermemesinin yannda, aslnda bize,bilimsellik ve olaylar deerlendirme gayesiyle ncelikle romantik

bir tarih okumas yaparak ve zaten vard dorular anlatmakiin tekrar edilmi olan tarih anlatmnn tekrarn yapmaktanbaka bir ey sunmamaktadr. Bu almasnda Kongar, Timurun,yorumlar tekrar tekrar yorumlayarak dnceyi daha dabasitletirmi ve kalplar haline sokmutu[8] dedii Osmanlulemasn veya Gellnerin deyimiyle Kemalist ulemay[9] vebunlarn tarihle kurduu ilikiyi ok gzel rneklendirmektedir.zbekin de yukarda belirttii gibi, tarihi, kiilerin, liderlerin tarihigibi okumakta, bunu byle yaparak, tarihi bir ekilde gemiinesiri haline getirmeye almaktadr. Kongar bunu bilinli

yapmaktadr. nk Kongar, Ulus-devlet tarihiliinin tarihi, ulus-devlet birliini ycelttii konumlamalarn, onu, hep vard vebundan sonra da hep var olacak eklinde arasallatran; ortakmitler ve kahramanlar yaratan, tarihi bir meruiyet alan olarakgren paradigmay savunan, bunu bir de bilimsel, gerek gibisfatlarla sslemeye alan bir arptmann, icat etme srecininsosyal mhendisi konumundadr adeta. Tarihi ann insandrve ana insan varoluunun koullar ile baldr[10]diyen Carrnaksine, Kongar, bu almasyla hala erken dnem Cumhuriyetin

insan olduunu ve bu aa da yle bal kalnabileceini iddiaetmektedir.III. TRKYE SYAS TARH VEIKMAZLARI

a) Kemalist Muhafazakr Sylem, zgllk, Hegemonya:Yenilenlerin can, mal, rz yenenlerindir[11] veya Havarileriniyaratamayan sann yeri tmarhanedir, tarih deil[12]

Mardinin hakl bir ekilde belirttii gibi, Trk aydn, gerekniversitenin zerklik alannn olmamasndan gerekse maddiskntlar gibi birok baka nedenlerden dolay devletle organikbalar kurmu; aydnlarn devletle yakn ilikilerinin bir sonucu

Trkiyede aydnlarn ele alamadklar birok konularn hala tabukalmas olmutur.[13] Baka bir ifadeyle, aydnlarn bilimsellikiddialar devlet memurluu ve devleti incitmeme, gerekirse onunlaayn dili ve ereveyi kullanma eilimleri, gnll kullua gidecek

derecede ypranmtr. Bu durum, Osmanlnn son zamanlarndanCumhuriyet Trkiyesine miras olarak gemitir. Nitekim Kaplann
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn10%23_ftn10http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn11%23_ftn11http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn12%23_ftn12http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn13%23_ftn13http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn14%23_ftn14http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn15%23_ftn15http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn10%23_ftn10http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn11%23_ftn11http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn12%23_ftn12http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn13%23_ftn13http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn14%23_ftn14http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn15%23_ftn15


5/21

da vurgulad gibi, Trk inklbnn ideolojisini yapacak, inklpile ak ve iman krss olacak milliyeti niversitenin yannda,milliyeti devletin kltr cephesinde grevli askerler olarakgrlen retmenler[14] resmi sylemin hegemonyasndan bir

trl kurtulamayacaklard. Ayrca Timur her ne kadar, Batlaydnla farkmz dnce tarzmzdan domuyor: Eitimkurumlarmzn, ktphanelerimizin, yayn hayatimizin, aratrmamerkezlerimizin, tek kelime ile kltrel altyapmznyetersizliinden douyor[15] olduunu iddia etse de, Trkiyedesosyal bilimlerin egemen sylemle kurduu ba ve bunun, hereye ramen, aydnn dnce tarzna yansmas ok daha baatolacaktr.Birok kii tarafndan, Trkiye Cumhuriyeti tarih almalarnn

yegne dayana olarak gsterilen Nutukve tarihsel bir referansolarak nemini yitirmi olmasna ramen 1930larn Trk TarihTezi, tarihin okunmasnda, siyasal analizlerde hem resmisylemde hem de aydnlarn tuttuu yolda olduka baat bir yerigal etmilerdi. Tarihi yanl yazmak bir millet olmannparasdr[16] diyen Renan hakl karmaktadr tm bugelimeler. Grkemli bir tarih yaratma abas btnmilliyetiliklerin ortak zelliidir; nk bir gemii olmak, birgelecee sahip olma hakkn da dorular.[17] Bu tarihi yazanlar

ise, ite bu noktada istedikleri zaman bu gemie ve gelecee, omillet adna sahip olabiliyor, onu ipotekleri altna almayaalyorlar. Baka bir ifadeyle, tarihin ve tarihle birlikte o tarihiyazanlarn; onlarn istedikleri biimde vlmesi, yceltilmesizorunluluunu dikte ederek, bunu ulusal tarih anlaynn temelilkesi olarak grp; geriye kalan her eyin, gemii ktlyorolarak pheyle karlanp reddedildii bir zihniyet[18].Her ne kadar, ideolojik nedenlerle genelde gemiin zelde iseOsmanlnn topyekn reddedildii erken dnem Cumhuriyette,

gemi kendisinden kurtulmas gerekilen bir kara sayfa olarakgrlmse de bu mazi, Tarih Tezi ile bakalatrlp bylelikle buykten de kurtulmaya allmtr. Tarih bir yerde, tpk Nutukunilk satrlarnda olduu gibi, 19 Mays 1919da balam olmasnaramen, ironik de olsa ezelden gelip ebede gidecek birdevamllnda ayrlmaz bir parasyd. rnein, Tarih Tezinden(baka bir ifadeyle, Trk tarihinin Ana Hatlarndan)oldukaetkilenmi bir ekilde hazrlanan Tarih IV Trkiye Cumhuriyeti[19]isimli lise tarih kitabnn genel metodolojisi ve anlats sonradan

hep karmza kacaktr. 1980den sonraki Ulusalc/milliyetitarihyazmnn ve Kongarn tm abas ite yukarda bahsi geen
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn16%23_ftn16http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn17%23_ftn17http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn18%23_ftn18http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn19%23_ftn19http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn20%23_ftn20http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn21%23_ftn21http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn16%23_ftn16http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn17%23_ftn17http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn18%23_ftn18http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn19%23_ftn19http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn20%23_ftn20http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn21%23_ftn21


6/21

dzleme tarihi tekrar oturtmaktr. Ulus-devlet ina surecininiinde, Batllama ve laikleme serveni olarak da okunabilecekbu erken abalara Kongar kukusuz nemli katklardabulunmaktadr. rnein, Kongar seklerleme veya slamn

Trkletirilmesi srecini yle zetlemektedir: Bylece Turul Beyve Alparslanla balayan, Fatih Sultan Mehmetle gelien laiklemesreci, Atatrkle noktalanyor ve Trklerin slama evrensel katksolarak, dnya tarihindeki yerini alyordu(s.22). Benzer ekildeBatllama da; Gle balayp, Alparslanla srer Fatih SultanMehmetle Kurumlar (s.45 Balk) ve Atatrkle nihai amacnaular.Kongarn yapt, Nutuka dayandrlarak merulatrlmayaallan siyasal temizlik hareketi ve dnm: lider klt

oluturulmasnda ve Makyevelistbir dnya gryle, amacagiden her yolun mubah grld: devlet ne yapmsa iyiyapmtr eklindeki bir kabule yerini brakan bir kabullenitir. Buaamada yaplan eyler, yaratlan millet mitine mal edilmeyeallm; Halka ramen, halk iin dsturuyla somut bir paradoksyaratmtr. Bu izginin dnda kalan her trl siyasal, kltrel veekonomik ynelim yasaklanm: Tunayn[20] siyaset dnemininbittii, idare dneminin balad diye tanmlad,1925 takririskn ile beraber stanbuldaki son muhalif gazetelerin de

kapatlmasyla bambaka bir srece girilmitir. Zrcherin[21]Kemalist Tek-Parti devleti dedii, en iyimser okuyanlarn bileotoriterliini hatta totaliterliini kabul ettii Tek Parti dnemidir.Anlat bakmndan bir bakma Parlann, Kemalizmden baka izm

yoktur; teki btn izmler yabanc ve zararldr[22]diye zetlediibir srecin birok adan halen devam eden, 1937de anayasayada dahil edilen ilkelerin; sadece erbaplarnca okunulaca,yorumlanaca dogmatik bir dnce dnyasnn ve siyasal alannyaratld bir dnemdir. Ayrca, Kongarn da vurgulad gibi

Atatrk ve Atatrk devrimlerini(Kongara gre AydnlanmaDevrimleri) blmek (erbaplar dndayorumlanmas da) imknszve ayrca buna teebbs etmek ancak dinci-geleneki feodaldzeni istemek(s.174 parantez eklenmitir.) demektiKongar bu almasyla, hem dnemin aydnnn hem deyukardaki gelimeleri merulatrmak iin ne srlen savlarntekrarn yapmaktadr. yle ki, bunlarn en nemlisi, Kongarn dabelirttii gibi, Cumhuriyetin, tpk slamn Trkler tarafndan kabul

edilmesinde ne srld gibi, mevcut koullar dhilinde biricikbir fikir olarak Mustafa Kemal tarafndan, kendisinin ama sadece
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn22%23_ftn22http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn23%23_ftn23http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn24%23_ftn24http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn22%23_ftn22http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn23%23_ftn23http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn24%23_ftn24


7/21

kendisinin, toplumun ileri aamalara gitmesindeki, bu lkdekidaha genliinden beri gelenyalnzl, icabnca tek ve en nemlibir karar olarak gsterilmesi bunun iin yaplan her eyin makulgrlmesidir. Kongar; bata hilafet seenei olmak zere,

komnizm, faizm seeneklerinin zaten detayl incelendii, bunlararasnda en zor seenek olan Cumhuriyetin en yakk olduu iinseildiini (s. 166789) savunmaktadr. Byle yaparak daKongar, Liberalizm, Komnizm, irtica ve Krtlk/ayrlklk,Cumhuriyet ve Tek Parti dnemlerinin drt temeldmanlarn[23] harfi harfine bilimsel ve tarihsel bir gereklik,bir gereklilik olarak gstermeye almaktadr. Son olarak, gen

Trkiye Cumhuriyeti ada snflardan, yani sermaye veii snflarndan yoksundur. (s.173 vurgu mevcut) diyenKongar, korporatist Gkalp Kemalist Poplizmi hibir arka plan

sunmadan tarihsel bir ekilde anlatm oluyor.Siyaseti, Trkiye Cumhuriyeti ve resmi sylemin analizi dndakimefhumlarda, bir iktidar sava olarak gren Kongar, (s. 1633)Cumhuriyete geiteki, siyasal etkileri, iktidar kavgasn hibirekilde vurgulamamaktadr. Cumhuriyetin ilannn, MustafaKemalin de belirttii gibi ani bir ey olduu[24], Kurtulu Savannkazanlmas, Lozan Bar Antlamasnn imzalanmasyla,uluslararas bir meruiyet kazanan milli mcadele hareketinin,

Kemalistler veya milliyetiler tarafndan birok siyasi manevrayla,siyasal iktidarn nasl ele geirildiini gz ard etmektedir. Kongarbunlarn tmn gz ard ederek, gelimeleri bir sreklilik,planlanan ve nihayetinde ulalan planlanm bir proje olarakgstermektedir.Cumhuriyet tarihi ve Atatrk dnemi irdelenirken (belki debilinli olarak) yaplan en nemli hatalardan biri de o gnnkoullarn dnmemek, bugnn deer yarglar ve koullaryla ognleri eletirmektir derken de Kongar, ak bir ekilde kendi

yapt eyi: dnemi, dnemin dier aktrleri ve dinamikleridhilince ele almadan, olduundan ziyade, olmas gerektiiekliyle ele aldn beyan etmektedir. Tunayn iaret ettiigibiTBMM Tutanaklar, Dsturlar, gndelik gazeteler gibikaynaklar zahmet edip incelemedikleri iin[25] bu srecinbiricikliini savunan kiilerin tezleri, sunulan resmi sylemin dnakesinlikle kmamaktadr.b) Teleolojik Yorumlar, Yeniden retim ve Dogmatizm:

Demokrasi kart Demokrat
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn25%23_ftn25http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn26%23_ftn26http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn27%23_ftn27http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn25%23_ftn25http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn26%23_ftn26http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn27%23_ftn27


8/21

Alt yzyldr kulolarak yaam insanlara vatandabilincininalanmas, stelik de bu dnmn Endstrilemeyi veAydnlanmay yaayamam bir toplumda gerekletirilmesi, 20.yzylda ei olmayan bir deneyimin yaanmasna yol aar(s.168,

vurgu mevcut) diyerek ska tekrarlanan bir zgllk paradigmasiinde, toplumun geirdii dnmleri; ona bahedilen bir eymigibi gsteren elitist tutum ska grlyor Kongarda. Bu gayetgzel bir ekilde uymaktadr: vatandan(veya tebaann) devletinene kadar borlu olduu, baka bir ifadeyle, devlet iin var olduuanlayna. Bunun en gzel ve ilk rnei, belirtmeye bile gerek yokki, vatandan devlerinden oka bahseden Vatanda iin medenibilgiler[26] kitabdr. Kongar, bu yolu takip ederek ayrca uzun birsreden beri devam eden bir Batllama srecini, en ok da II.Merutiyet mirasn[27] grmezden gelmektedir. Benzer ekilde, bu

bak as Kongarn, Trkiyenin alm olduu dieristikametlerde de grlmektedir.Kongar tpk erken dnemle ilgili yapt analizlerde olduu gibi,ok partili hayata geii, bir kiiye balamakta, bunu da nihaiolarak Trkiye tarihinin bir nevi, kal-u belas olarak grdMustafa Kemale gtrmektedir. Atatrk dneminde Cumhuriyetterimiyle kastedilen rejim, demokrasidir; egemenlik hakknhalktan alan, Cumhuriyetnitelii tayan bir demokrasi (s.226,

vurgular mevcut) olarak gsterip: demokrasinin meruiyetini(gereksizliini) de burada bulmaktadr. Nihayetinde, smet nn,Atatrkn devam idi. ok partili dzene geerek, AtatrkDevrimlerini tamamlyordu(s.226) yukardaki analizlerintmnde ciddi bir teleolojik hata yaplmakta: aslnda teleolojiyleaklanamayacak gelimeleri btnyle gz ard etmektedir.Ayrca, ksmen katlsa bile, Souk Savan arifesinde ekillenendnya siyasetinde Trkiyenin alm olduu ynelimi, bununlabirlikte, sava dnemi otoriter devletilikten olduka rahatsz olani dinamiklerin etkisini, toplumda CHPye kar olumu

rahatszl, nnnn reelpolitikkarar vb birok faktr hivurgulamamaktadr.[28]ok partili srece geii: Atatrkdevrimlerinin doal bir sonucu olarak sunmaktadr. Ayrca,Baerin[29] 1960da yazdna benzer bir ekilde, Kongara gre;toplumsal yap demokrasiye hazr deildir kim bilir belki degerekten smet nn, ou kiinin gerek demokrasisandok partili rejimegerekten de biraz erken gemiti(s.1923vurgular mevcut)

Bunun dnda, 27 Mays1960 asker darbesini, gerekletiikoullarda, sivillerin demokrasiyi rafa kaldrma teebbslerini
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn28%23_ftn28http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn29%23_ftn29http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn30%23_ftn30http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn31%23_ftn31http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn28%23_ftn28http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn29%23_ftn29http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn30%23_ftn30http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn31%23_ftn31


9/21

engellemek iin yaplmt (s.197 vurgu mevcut) diyerek,meselenin askerler tarafndaki sosyoekonomik rahatszlndan,ulusal ve uluslararas atmosferden vb birok faktrden hibahsetmeden, bunu zorunlu ve demokrasi iin yaplm bir

gelime olarak grmektedir[30]

. Parlann; devlet yapsn militarizeeden, askeri brokrasiyi yrtmenin iinde yrtme askeriyargy yarg iinde yarg yapan yanlaryla 1982nin prototipinioluturmas bakmndan 1961 anayasas bazlarnn iddia ettii,bazlarnn da sand gibi ok iyi bir anayasa deildir, demokratikkamuoyu hala 1982ye kar 1961 Ortodoksluuylayanltlmakta [31]diye tanmlad 1961 Anayasas, Kongara gre,bugn bile dnya anayasalar iinde en demokratik anayasa olmazelliini korumaktadr(s.197). Kongar, sonrasnda takip eden 12Mart 1971 muhtras ile 12 Eyll 1980 askeri darbesini de o

zamanki Atatrkle verdii zarar ve ondan ne kadar saptylailgili eletirmektedir (s.203). eriatlarn, etnik politikaclarn,Avrupa Birliinin ve bu lye destek verenlerin iddias,demokrasi adna ordunun siyasal rolnn btnyle ortadankaldrlmasdr (s.213 vurgu mevcut) diyerek, ordunun mdahalealannn, muhafzlk rolnn: demokrasi adna bile olsadaraltlmamas gerektiini savunarak; ordunun misyonunu,anlamn, nemini siyasal ve toplumsal arln hala devletinbekasna ynelik Souk Sava korkularna dayal bir gvenlik

anlayndan daha sivil ve daha barl bir gndemekaydramamaktadr[32] diyen Cizreyi hakl kararak, demokrasiyeve oulculua ne kadar kar olduunu bu rnekte, bir kez dahagstermektedir. Belki de Kongara gre burada da bir zamanlamasorunu vardr: ama bunun ne zaman olmas gerektiini kimbilebilirc) tekiler ve Xenofobia: Ermeniler, Krtler, Rumlar,Araplar

Bu yzyln uzmanca ilenen ve retilen zihniyeti, maaraadamnn yabancya kar dmanln srdrmektedir. Bu adan,modern insan ortaa insanndan sadece setii kurbanlarlaayrlr; cadlarn, byclerin ve kfirlerin yerini siyasal aznlklarve yasakllar ve benzeri izgi d akmlar almtr. [33]Genellikle,Bat dnda kalan memleketlerde birer birer ortayakan lke esasl (territorial) ulus-devletler, dayandklar etnikunsurun, bulunduklar topraklardaki en eski halk, dolaysyla bu

devletin egemen unsuru olmay hak eden halk olduunu ispatagirimilerdir.[34] nk olduka modern olan bu kavram zellikle
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn32%23_ftn32http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn33%23_ftn33http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn34%23_ftn34http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn35%23_ftn35http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn36%23_ftn36http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn32%23_ftn32http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn33%23_ftn33http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn34%23_ftn34http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn35%23_ftn35http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn36%23_ftn36


10/21

Trkiye gibi yerlerde yeri geldiinde 15.000 yl ncesine kadargeri gtrlmekte[35], etnisite veya milletolarak algladklar,mefhumu ezelden getirerek ebede tamaya almakta, btngemii sahiplenmektedir. Kongarn bu ispat kervanndaki yeri,

1980den sonraki kafatas Trklerden ksmen ayrmaktadr.Kongar, antropolojik tartmalara girmeden, 1930lardakimedeniyet, laiklik, ilerlemecilik, yegnelik, gibi pozitif argmanlarolan, kendi dnda gelien her trl sylemi dlayan, tahayylettii millet ve siyaset algs iinde yeri olmayan, her trl etnik,dini vb gruplar dlayan, yaratmaya alt milletin stnln,maduriyetini ve yalnzln: burann asl efendisi olmay nedenhak ettiini ileyen bir tezle, negatif bir retorikten oluan resmitezi bire bir tekrar etmektedir.

O zamanlarn tartma konusu bileyapl(a)mayan bir meselesini:Ermeni Sorununu; tekiyi tartmaya am gibi grnen Kongarburada da bu tezi tekrarlamaktan teye gitmemektedir. Kongaragre; Gerek resmi tarih anlaynn gerekse, ona kar ktsav tayan gayri resmi tarih tezinin bir trl doru drsttartmay baaramad konularn banda Ermeni Sorunu gelir(s.86 vurgular mevcut). Aslnda, bu konuda da kesin ve deimezeyleri sylemeyi, kitap boyunca devam eden, onlar bilmiyorlar,anlamyorlar, yanl yapyorlar eklinde bir yaklamla, konuya

kesin bir nokta koymaya altn taahht ediyor.Kitabn en ok eletirilmesi gereken konularnn bandagelmektedir bu blm. Kongar burada ak bir ekilde anakronizmyapmakta, tarihi, analiz ediyormu gibi grnp ok ciddi yanllaryapmakta. Kongar zetle unlar demektedir;Daha 681 ylnda Ermenilerin, anlatklar Araplar ile Hazar

Trklerine kar savat (s.91), Mslmanlara kar oluturulanHal Seferlerine doal olarak tam destek verdiklerini, daha

1669da Ermeni-Rus ibirliinin temellerinin atld (s.92) Hemmilliyetilik akmlarnn hem de Avrupann Osmanly paylamaabalarnn etkisiyle Ermeniler, Ruslarla ibirlii halinde Osmanltopraklarnda eyleme getiler, Trkleri ve Krtleri ldrmeyebaladlar (s.93) tabii bu ortamda her iki taraf da, yani hemErmeniler, hem de Trkler ve Krtler karlkl bir katliama(mukatele) girimilerdir. Nisan 1915te Ermeni Komitaclar Vanele geirir, binlerce Trk ve Krt ldrrler (s.89)Bugnsoykrm iddialar olarak karmza kan olay, iteAnadolunun

paylalmasna ilikin bu tarihsel hesaplamann, gnmzde desrdrlmek istenmesinden baka bir ey deildir(s.108 vurgu


11/21

mevcut).

Yukardaki tarihselaklamalar yaparak, meselenin arka plannverdiini iddia ediyor Kongar. Ayrca, srekli Trkleri ve Krtleri

katlettiler, onlarca kez isyan ettiler deyip: hem meseleninnedenlerini ve dinamiklerini gz ard etmekte hem de neden diyebir soruyu srekli cevapsz brakmaktadr. Ayrca olayn srekliama srekli d glere, Ruslara, Batllara: Franszlara (s.108)ABDye (s.145) balanmas; hakikaten u ok basit soruyusordurmaktadr: bunlarn (Ermenilerin) hi mi akl, hi mi hesab,sorunu, bir rahatszl yoktu? Eklenmesi gereken baka bir soruvar ki Kongar bununla hi ilgilenmemektedir. Eer mesele iddiaettii nedenlerden kaynaklanyorsa: Yerlerinden edilen, tehciretabii tutulan Ermenilerin (1milyondan fazla) bunlarla nasl bir

ilikisi vard?

Yaplanlarn (zellikle 1915) zaten hibir surette soykrmolamayacan, bir katliamsa bunun da Ermenilerce yapldn;yok mukatele ise de o zaman Trkler ve Krtler kendilerinikorumak iin yaptlar demektedir. Fakat daha olaylarn arifesindekatliamn yaplmadndan ziyade niin yapldnn zerinde duranittihat birok kiinin bile byle bir eyin nasl yaplabileceini[36],bunun esefle karlandn belirten beyanlarn, Tekilat

Mahsusay, 1919 ylnda ttihat paalar iin verilen askerimahkeme kararn[37] ve bunun gibi birok eyi hi dikkatealmayan Kongar, ok ciddi bir yanlgy bilerek tarihselletirmeyeynelmektedir.1970lerden sonra baz Ermeni gruplarnca Trk diplomatlarnakar yaplan cinayetlerin listesini verdikten sonra Kongar,yaanlanlar: sanyorum bu cinayet listesi, gerek soykrmiddialarn ne srenlerin, gerekse onlara destek veren Batdevletlerinin dayandklar insani ya da hukuki gerekelere yeterli

kant oluturmaktadr!(s.111 vurgu mevcut) diyerek bunlarbtn Ermenilere ykleyip, okuyuculara; Ermenilerin zaten nekadar cani olduklar ortada: bugn bile mazlum Trke karyaplanlar ortadadr, dercesine Katliam ve yaplanlarhakllatrmaktadr. Avrupa Parlamentosu, ABDde pek okeyalette, Birlemi Milletler nsan Haklar Alt Komisyonu ve onlarcabati lkesi (s.111) vs. Ermeni Soykrm ynnde kararlaralmlardr: ben bu devletlerin byle bir karar neden aldklarnanlamakta glk ekiyorum demekten ziyade; ne ne srd

Ermeni Diasporasnn byle byk bir etkisi (btn bu lkeleri vekurulular etkileyecek gce ve hacme sahip olmasnn mantksal
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn38%23_ftn38http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn39%23_ftn39http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn38%23_ftn38http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn39%23_ftn39


12/21

ve psikolojik tutarszl), ne de btn tm bu lkelerin vekurulularn gafil veya dman olabilecekleri, bunu yapan kiilerinsatn alnm olmalar (s.147) gibi argmanlar olan bir tezdenbaka bir aklamaya ihtiya duyaca aikrdr.

ok zenli bir urala, Ermeni Katliamnn Trklere ve Krtlerekar yapldn, mukatelede bunlarn bir taraf, Ermenilerin dedier taraf olduunu belirten Kongar, Kitabn baka hibir yerindeKrtlerle ilgili bir ey sylememekte. Bir istisna olarak: (s. 27de)Yavuz Sultan Selimin Alevi katliamn Krt beyi dris-i Bitlisi ilebirlikte yaptna deinilmediini belirtir. Krtlerin dahaCumhuriyetin ilk gnlerinden gelen her trl talebine ilgisizgrnmektedir. Bunun yerine, eitli yerlerde etnik ayrlk terrdiye ok daha mphem bir dille, PKK terrnden, bunun da zaln

yznden glendiinden (s.211) tm bunlara kar yrtlenmcadelede yasad milliyeti uygulamalarn da ortayaktndan bahsetmekte. Kongarn yapm olduu tek bir yenilik,bilimsel olarak zaten Trklkleri ispatlanm olan Krtlerin,Krtlnden konumamak, fakat Trk kelimesinin yannda birkakez Krt de kullanmaktan baka hibir ey deildir. Yine deKongar, kitabn dizin ksmna Krt kelimesini almaya gerek bileduymamtr.

lgin olan tezi de, PKKnn zaln yznden glenmi olmasdr.Burada da sosyal meseleleri sadece baz kiilere mal etmeeilimini tekrar gsteren Kongar, Bozarslann: Krd Meselesi ise,kuvvet ve hkimiyet ilikilerinin Trklk dnda her trl kimlik veaidiyeti dlayan, tarih, kltr ve eitimde yalnzca Trkle yerveren ve dier gruplarn sembolik kaynaklarn yasaklayanCumhuriyet Trkiyesinin milli ve itimai bir meselesi olaraktanmlanabilir dedii Krt Sorununu[38]kesinlikle tartmayaamamaktadr. Bu kitapta Kongar, ortak bir acy daimi klp,

Trklerle aynlatrd talihiyle Krtleri de ortak dmanlara,

Ermenilere, Batya vs. kar kazanma gayesindedir.Kongarda benzeri teki dmanl ve yer yer aalayc tutumRumlar ve Araplar iinde geerlidir. Mesela, I.DnyaSavanda,fakat Arap dindalarmz bu arya sadece ilgisizkalmakla yetinmez, ngilizlerle bir olup Osmanlya kar savarlarda (s.30) diyerek Kongar, sanki elindeki her kalba, herkese aynekilde uygulanan, metodu benzer bir hyanetve gaflet[39]izgisizerinden okumaktadr. nk bu konuda, din kisvesi altnda

toplumumuzu ve tarihimizi etkileyen Arap Emperyalizmi, Trkbilincini bile bastrmaktadr (s.20) diyerek, kendi tanmlad,
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn40%23_ftn40http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn41%23_ftn41http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn40%23_ftn40http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn41%23_ftn41


13/21

iine geleni alp, gelmeyeni kt olarak yaftalayan bir tutumlazcl savunmaktadr. Ayn eyi Batya kar da yapmaktadr.

Yani, bir yandan Batllamaya, yani modern olmaya allrkendier yandan da ulusun kirlenmemi, z kimlii ortaya koymaya

almaktadr.[40]

Mesela, Amerikan kltr emperyalizmini ve Arapemperyalizmini en byk iki tehlike olarak grmekte ve yledevam etmektedir; daha da tehlikeli olan, bu iki emperyalizminittifak halinde geleneksel ulusal kltrmze saldrmasdr(s.230).Kitabn baka birok yerinde iledii: Trklerin slama ancaklaiklie yapt katkyla ve Trk slamnn baka bir ey olduunuvurgulayan laikbir tarih okumasyla, maalesef, tarihi terstenokumaktadr. Bunun yan sra, tek bir inanca zg demokrasi

olamaz, btn farkl inan sahiplerini ve inanszlar devletkarsnda vatanda olarak eit grmeyen rejime demokrasidenemez(s.225) diyerek Kongar, Krtlerle birlikte Yavuz Selimintarihte katlettii Alevilere gnderme yapmaktadr. Bir taraftan,ykselen slami siyasetinin bir tampon-grubu olarak Aleviler bataolmak zere, tm inanlarn demokraside temsil edilmesigerektiini belirten Kongarn derdi kesinlikle ne Aleviler ne dedemokrasidir. nk burada Kongar, Trk-slam sentezinde arbasan taraf olan slama kar nlem alma abasnda, Kongar iin,

zaten Trk olan baka bir slam olarak da Alevilerin hakkn veriyorgibi grnmektedir.IV. SONU YERNE: GNMZ ALGI DNYASI NDEN

Zaman olur, toplum denizlerinde sular alkalanr. Toplumunderinliklerinde uyuyan nice insanlar ve nice davalar su yznekarlar. Bu denizlerin yznde yzen nice hretler, nice davalarda sularn dibine kerler[41]

Yukarda incelemeye altmz kitap bir tr Kemalizm imanntazeletmek[42] gayesiyle yazlm olmasnn yannda, herhangi birmceddidlik yapmamakta (ki yapsa da sadece dogmalar yenidenokuyacandan), tarihi sadece 30larin sylem, imge ve analizdnyasna sktrmakta; toplumu ve Trkiyeyi incelerken deulusalclk ideolojisini[43] orada merulatrmaya, bunun zerindenoku(t)maya gayret etmektedir. Yaplanlar yeni bir ey deildir.Adeta eyann tabiatnda vardr dercesine; bir zamanlarn enazndan birilerinin iddia ettii, ilerici, devrimci, aydnlanmac

hareketi, oluumu, ideolojisi ve nasl isimlendirilirse, yine o birileritarafndan muhafazakr bir tutumla korunmaya, srekli klnmaya:
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn42%23_ftn42http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn43%23_ftn43http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn44%23_ftn44http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn45%23_ftn45http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn42%23_ftn42http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn43%23_ftn43http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn44%23_ftn44http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftn45%23_ftn45


14/21

her eyi aklayacak: her derde derman birpanaceaolarakkarmza karlmaktadr.Kitap birok provokatif balktan ve konudan olumasna ramen,

Kongarn tarihyazm, egemen ideoloji ve sylem karsndakipozisyonunu, tekiye nasl baktn ve teki algsn nereyeoturttuunu incelemeye altk. Kongarn daha giri ksmnda;Trkiyenin Amerika ve Avrupa Birlii ile olan ilikilerinde,zellikle de kar karya olduu blc terr tehlikesi ve Kbrssorunu gibi konularda urad hakszlklar, bir baka akm daha,milliyetilii de glendirdi (s.8) iddias aslnda kitapta izlenilenyolun zeti gibidir. Ayrca, daha yaln bir anlatmla, baz Batlyazarlar ve politikaclar, Trkiyeye tarih ya da gncel politikaasndan bakarken, Hristiyangzl kullanmakta ve

Trkiyeyi dman bir Mslman toplumolarak grmektedir(s.16 vurgular mevcut) eklinde rneklendirdii tutumu, Aydnntarihi komplo diye nitelendirdii zihniyetin, tarih okumasnngzel bir rneidir.Kongar, zaten varaca sonucu bilmekte, syleyecei eyleri, iddiaedecei savlar hakllatrmak iin srekli vurgulad; sadecegereklere ve doru bilgilere dayal grleri, bilimsel birerevede aktarma retorii ise demagojiden teye gitmemektedir.

nk bunlara da karar veren yine kendisidir. Nitekim Kongar:bylece sadece genlerimiz deil kamuoyumuz da, hem tarihimizhem de dolaysyla toplumumuz hakknda yalan yanl ve ouzaman da kastl olarak saptrlm bilgilerle biimlendiriliyor(s.12vurgu mevcut) diyerek znel deerlendirmelerini srekli birnesnellik ve bilimsellik klf iinde sunmakta ve bu cmleyle adetakendisini ihbar etmektedir.Kemalizmi biricik ve yegne meruiyet zemini ve bilimsellik ltolarak gren Kongar; srekli olarak, biz bize benzeriztarznda bir

tutumla: zgllk, yalnzlk, dman ve korku kavramlarn: SevrSendromunu zihinlerde canl tutmaya almaktadr. Bunundnda, Trkiyede bilindii gibi, bilimin ve eitimin yapaca, ozaman her kim ve ne olarak gsterilmise dmann kim olursaolsun- karsna korkusuzca kmasn salamaya dnk milliyetideerler[44] alamakt. Tarihin yapacaklarise, bilimsel bir ekildeyazlan Kemalist Tarih Tezi ve Trk Tarih Tezi ve bunlarn yenidenretimini salayacak olanlar, onlara gerekleri, bilimsel bir dilleyeniden aktaracaklarla Tarih(imiz)le Yzlemekolacakt

Egemenin dndaki tekiyi deerlendirirken taknd tutum


15/21

kitabn en vahim ksmlarn oluturmaktadr. Onlar neredeyseistisnasz, dman, kt, satlm, hain vb pejoratif sfatlarlagsteren Kongar, Ermeni meselesi bata olmak zere, Krtler vedier birok konuda tarihi ve gerekleri ok byk bir cesaretle

aka arptmakta, ou yerde onlara (mesela Sola) ilgisizkalmakta: yapt birok analizde anakronizm yapmakta, teleolojikokumalarla mantk hatalarna dmektedir. Bu haliyle Kongar,okuyucuyu ikna etmekten ok, dndrtmekte, yer yer hayretleriinde brakmaktadr. Yine de nasl olur bizi tarihle yzletirmeyealtklarn anlamak iin de; tarihten, gereklerden ve bilimdenziyade, Kongarn ve bu kervanda yryenlerin yklendiimisyona, tarihi ipotek altna alma gayesine bir daha bakmakgerekmektedir. Tarihe kar bir yarglkla, Kongarn bualmasnda ve genel olarak da 80lerden sonra srekli retilen

tarih almalarnda nasl bir tarih duygusuna sahip olunduunuokuyucuya brakmak en dorusudur.

KAYNAKA:Ahmad, Feroz, Demokrasi Srecinde Trkiye, 19451980, stanbul:Hil, 2. Bask, Mart 1996Akam, Taner, nsan Haklar ve Ermeni Sorunu, Ankara: mgeyaynlar, 1999Aktar, Ayhan, Son Osmanl Meclisi ve Ermeni Meselesi: Kasm-Aralk 1918, Toplum ve Bilim 91, K 2001/2002 s.142165Alkan, Mehmet . (editr.) Modern Trkiyede Siyasi Dnce,

Cilt: 1, Cumhuriyete Devreden Dnce Miras; Tanzimat veMerutiyetin Birikimi, stanbul: letiim, 6.Bask, 2004Atatrk, Gazi Mustafa Kemal, Nutuk, 2. Bask Ankara, 1934, Cilt, II,Aydn, Savi, 30larn Tezlerine Geri Dn: Anadoluda Proto-

Trklerin Yeniden Kefi Toplum ve Bilim 96, Bahar 2003, s.834Baer, Ahmet Hamdi, Yaadmz Devrin yz. Ankara, 1960Belge, Murat, Mustafa Kemal ve Kemalizm Modern Trkiyede


16/21

Siyasi Dnce, Cilt:2 Kemalizm, Ahmet nsel (ed.) stanbul:letiim, 4. Bask, 2004 iinde s.2943Benlisoy, Foti ve Stefo Benlisoy, Milliyeti tarihyazm ve

azgelimilik sreci: Yunan tarihyazmnda gemi alglar,Toplum ve Bilim 91, K 20012002, s. 242279Bleda, Mithat kr, mparatorluun k, stanbul, 1979,Bozarslan, Hamit, Krd Milliyetilii ve Krd Hareketi (18982000) Modern Trkiyede Siyasal Dnce. Cilt. 4 Milliyetilik,

Tanl Bora (editr), stanbul: letiim, 2002 iinde, s. 841870,Carr, Edward Hallet, Tarih Nedir? (eviren, Misket Gizem Grtrk)

stanbul: letiim, 5. Bask, 1996

Cizre,mit, Egemen deoloji ve Trk Silahl Kuvvetleri: Kavramsalve likisel Bir Analiz, Modern Trkiyede Siyasi Dnce, Cilt:2Kemalizm, Ahmet nsel (editr), stanbul: letiim, 4. Bask, 2004iinde s.156-179Ersanl, Bra, Bir Aidiyet Ferman: Trk Tarih Tezi, ModernTrkiyede Siyasi Dnce. Cilt. 4 Milliyetilik, Tanl Bora(editr),

stanbul: letiim, 2002 iinde, s.800-810Gellner,Ernest, The Turkish Option in Comparative Perspective,Rethinking Modernity and National Identity in Turkey, Kasaba,Reat ve Sibel Bozdoan (editrler), Seattle: University ofWashington Press, 1997 iinde,s.233-244Haldun, bn-i, Mukaddime, Cilt 1, eviren: Halil Kendir, YeniafakGazetesi, 2004,

Heater, Derek, What is Citizenship?, Polity Pres, 2005.Horkheimer, Max,Akl Tutulmas, (Orhan Koakn nszyle),stanbul: Metis, 6. Basm, 2005nan, Afet, Vatanda in Medeni Bilgiler, stanbul, 1930

Jwaideh, Wadie, Krt Milliyetiliinin Tarihi; Kkenleri ve Geliimi,stanbul: letiim, 4. Bask, 2007

Kaplan, smail, Milli Eitim deolojisi Modern Trkiyede Siyasi


17/21

Dnce, Cilt. 4 Milliyetilik, Tanl Bora (editr), stanbul: letiim,2002 iinde, s.788799Karamerliolu, Asm, Turkeys return to multi-party politics: a

social interpretation, East European Quarterly, March 22, 2006Kongar, Emre, Tarihimizle Yzlemek, stanbul: Remzi Kitabevi, 6.Basm, Nisan, 2006-------,21. Yzylda Trkiye; 2000li Yllarda Trkiyenin ToplumsalYaps, stanbul: Remzi Kitabevi, 33. Basm, Kasm, 2003Lorenz, Chirs Comparative Historiography; Problems andPerspectives, History and Theory, Vol. 38, no., 1, (ubat, 1999)

s.25-39Mardin, erif, deoloji, stanbul: letiim, 11. Bask, 2006--------, Trk Modernlemesi (btn eserleri 9), stanbul: letiim,11. Bask, 2002,Meri, Cemil, Bu lke, stanbul: letiim, 24. Bask, 2004,

zbek, Nadir, Alternatif tarih tahayylleri: Siyaset, ideoloji veOsmanl-Trkiye Tarihi, Toplum ve Bilim,82 Gz 1999 s.234253zel, Oktay ve Gkhan etinsaya,Trkiyede Osmanltarihiliinin son eyrek yzyl: bir bilano denemesi, Toplum veBilim, 91, K 2001/2002, s. 838Pamuk, evket, Osmanl-Trkiye ktisadi Tarihi, 15001914,stanbul: letiim, 3.Bask, 2007

Parla, Taha, Trkiyede Anayasalar, Istanbul: Iletisim, 2007-------, Kemalizm, Trk Aydnlanmas m? Modern TrkiyedeSiyasal Dnce, Cilt:2 Kemalizm, Ahmet nsel (editr), stanbul:letiim, 4.Bask, 2004 iinde, s. 313316Tarih IV, Kemalist Eitimin Tarih Dersleri (1934- 1941), stanbul:Kaynak Yaynlar, 2001 (ilk bask, 1932, ikinci bask, 1934: Kaynakyaynlarnn basks bunun tekrar basmdr )

Timur, Taner, Osmanl Kimlii, Ankara: mge Kitabevi, 4. Bask,


18/21

2000

Tunay, Mete, Trkiye Cumhuriyetinde Tek Parti YnetiminKurulmas; 19231931, stanbul, Tarih Vakf, 4. Basm, 2005

------,Tarihyazmnn Baz Sorunlar stne Dnceler, Toplumve Bilim, 91, K 2001/2002, s. 280284Vanderlippe, John M. The Politics of Turkish Democracy, Albany,2005Zrcher, Eric Jan, Modernleen Trkiyenin Tarihi, stanbul:letiim, 2005

Bu yaznn ilk halini okuyup, grlerini paylaan Dr. YcelDemirere, Dr. smail Kaplana, teekkr borluyum. Sylemeyebile gerek yok ki, buradaki fikirler, hatalar ve yanllar onlarkesinlikle balamamaktadr.() Boazii niversitesi, Atatrk Enstits, Yksek Lisans rencisi[1] bn-i Haldun, Mukaddime, Cilt 1, eviren: Halil Kendir, YeniafakGazetesi, 2004, s.58[2] Bu kitaba referanslar bundan sonra parantez iinde sayfanumaras eklinde yaplacaktr, Emre Kongar, TarihimizleYzlemek, stanbul: Remzi Kitabevi, 6. Basm, Nisan, 2006,www.kongar.org adresinden kendisi ve almalaryla ilgili detayl bilgi edinilebilir.[3] Sempozyumun ierii iin bkz. www.tarihvakfi.org.tr/dkih, Ayrcahem birinci hem de ikinci sempozyumun almalar Tarih Vakf tarafndan kitap olarakbasld.

[4] evket, Pamuk, Osmanl-Trkiye ktisadi Tarihi, 15001914,stanbul: letiim, 3.Bask, 2007, s.11.[5] Nadir zbek, Alternatif tarih tahayylleri: Siyaset, ideoloji ve

Osmanl-Trkiye Tarihi, Toplum ve Bilim,82 Gz 1999 s.234[6] Chirs Lorenz, Comparative Historiography; Problems andPerspectives,s.36 History and Theory, Vol. 38, no., 1, (ubat,1999) s.25-39[7] Genel olarak Osmanl almalarna odaklanm olmasnaramen bu dnmn faydal bir resmi iin bkz. Oktay zel veGkhan etinsaya,Trkiyede Osmanl tarihiliinin son eyrekyzyl: bir bilano denemesi, Toplum ve Bilim, 91, K 2001/2002,s. 838[8] Taner Timur, Osmanl Kimlii, Ankara: mge Kitabevi, 4. Bask,

2000, s.71[9] Ernest Gellner, The Turkish Option in Comparative
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref1%23_ftnref1http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref2%23_ftnref2http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref3%23_ftnref3http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref4%23_ftnref4http://www.kongar.org/http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref5%23_ftnref5http://www.tarihvakfi.org.tr/dkihhttp://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref6%23_ftnref6http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref7%23_ftnref7http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref8%23_ftnref8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref9%23_ftnref9http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref10%23_ftnref10http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref11%23_ftnref11http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref1%23_ftnref1http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref2%23_ftnref2http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref3%23_ftnref3http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref4%23_ftnref4http://www.kongar.org/http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref5%23_ftnref5http://www.tarihvakfi.org.tr/dkihhttp://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref6%23_ftnref6http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref7%23_ftnref7http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref8%23_ftnref8http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref9%23_ftnref9http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref10%23_ftnref10http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref11%23_ftnref11


19/21

Perspective, Rethinking Modernity and National Identity inTurkey, ReatKasaba, ve Sibel Bozdoan, Seattle: University ofWashington Press, 1997 iinde, s..233-244[10] Edward Hallet Carr, (eviren, Misket Gizem Grtrk) Tarih

Nedir? stanbul: letiim, 5. Bask, 1996 s. 31[11] Kongar, s.49[12] Cemil Meri, Bu lke, stanbul: letiim, 24. Bask, 2004, s.274[13] erif Mardin, deoloji, stanbul: letiim, 11. Bask, 2006, s. 162163[14] smail Kaplan, Milli Eitim deolojisi s.7912 ModernTrkiyede Siyasi Dnce, Cilt. 4 Milliyetilik, Tanl Bora (editr),stanbul: letiim, 2002 iinde, s.788799[15] Timur, age. s.16[16] Ernest Renan, Quest que cest une nation?, s. 7-8 aktaran,

Hobsbawn, Milletler ve Milliyetilik; Program, Mit ve Gereklik(eviren: Osman Aknhay)Istanbul: Ayrinti Yayinlari, 2006 s.27[17] Foti Benlisoy ve Stefo Benlisoy, Milliyeti tarihyazm veazgelimilik sreci: Yunan tarihyazmnda gemi alglar,s.246, Toplum ve Bilim (K 2001-2002) Say 91, s. 242-279[18] Bunun iin bkz. Timur, age. s.18[19]Tarih IV, Kemalist Eitimin Tarih Dersleri (1934- 1941),stanbul: Kaynak Yaynlar, 2001. kitap ilk haliyle 1932 ve 1934teDevlet matbaasnca baslmtr. Liseler iin hazrlanm Tarih kitabi

4.ciltten olumaktadr.[20] Mete Tunay, Tarihyazmnn Baz Sorunlar stneDnceler, s.282 Toplum ve Bilim, 91, K 2001/2002, s. 280284[21] Eric Jan Zrcher, Modernleen Trkiyenin Tarihi, stanbul:letiim, 2005[22] Taha Parla, Kemalizm, Trk Aydnlanmas m? s.313, ModernTrkiyede Siyasal Dnce,Cilt:2 Kemalizm, Ahmet nsel (editr),stanbul: letiim, 4.Bask, 2004 iinde, s. 313316[23] Murat Belge, Mustafa Kemal ve Kemalizm s.34, Modern

Trkiyede Siyasi Dnce, Cilt:2 Kemalizm, Ahmet nsel (editr)stanbul: letiim, 4. Bask, 2004 iinde s.2943[24] Gazi Mustafa Kemal, Nutuk, 2. Bask (Ankara, 1934), Cilt, II,s.268[25] Tunay, agm. s.284,[26] Afet nan, Vatanda in Medeni Bilgiler, stanbul, 1930[27] Bununla ilgili nemli bir derleme iin bkz. Modern TrkiyedeSiyasi Dnce, Cilt: 1, Cumhuriyete Devreden Dnce Miras;Tanzimat ve Merutiyetin Birikimi, ed. Mehmet . Alkan, stanbul:

letiim, 6.Bask, 2004[28] Bu dnm iin bkz. John M. Vanderlippe, The Politics of
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref12%23_ftnref12http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref13%23_ftnref13http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref14%23_ftnref14http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref15%23_ftnref15http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref16%23_ftnref16http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref17%23_ftnref17http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref18%23_ftnref18http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref19%23_ftnref19http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref20%23_ftnref20http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref21%23_ftnref21http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref22%23_ftnref22http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref23%23_ftnref23http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref24%23_ftnref24http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref25%23_ftnref25http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref26%23_ftnref26http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref27%23_ftnref27http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref28%23_ftnref28http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref29%23_ftnref29http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref30%23_ftnref30http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref12%23_ftnref12http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref13%23_ftnref13http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref14%23_ftnref14http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref15%23_ftnref15http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref16%23_ftnref16http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref17%23_ftnref17http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref18%23_ftnref18http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref19%23_ftnref19http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref20%23_ftnref20http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref21%23_ftnref21http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref22%23_ftnref22http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref23%23_ftnref23http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref24%23_ftnref24http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref25%23_ftnref25http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref26%23_ftnref26http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref27%23_ftnref27http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref28%23_ftnref28http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref29%23_ftnref29http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref30%23_ftnref30


20/21

Turkish Democracy, Albany, 2005; Asm Karamerliolu, Turkeysreturn to multi-party politics: a social interpretation,EastEuropean Quarterly, March 22, 2006[29] Ahmet Hamdi Baer, Yaadmz Devrin yz. Ankara, 1960,

p.31[30] Bunun iin bkz. Feroz Ahmad, Demokrasi Srecinde Trkiye,1945-1980, stanbul: Hil, 2. Bask, Mart 1996 Ayrca Zrcher, age.[31] Taha Parla, Trkiyede Anayasalar, stanbul: letiim, 2007,s.142-143a[32] mit Cizre, Egemen deoloji ve Trk Silahl Kuvvetleri:Kavramsal ve likisel Bir Analiz, s. 158, Modern Trkiyede SiyasiDnce, Cilt:2 Kemalizm, Ahmet nsel (editr), stanbul: letiim,4. Bask, 2004 iinde s.156-179[33] Max Horkheimer, Akl Tutulmas, Orhan Koakn nszyle,

stanbul: Metis, 6. Basm, 2005, s.114136[34] Suavi Aydn, 30larn tezlerine geri dn: Anadoluda proto-

Trklerin yeniden kefi s.11 Toplum ve Bilim 96, Bahar 2003,s.834[35] Agm.s.27[36] Bu grlerle ilgili mesela bkz. Ayhan Aktar, Son OsmanlMeclisi ve Ermeni Meselesi: Kasm-Aralk 1918, Toplum ve Bilim91, K 2001/2002 s.142165 ayrca, bkz. Mithat kr Bleda,mparatorluun k, stanbul, 1979, s. 57

[37] Takvim-i Vekayi, No. 3040, 3604 stanbul, 27 Nisan5 Temmuz1919[38] Hamit Bozarslan, Krd Milliyetilii ve Krd Hareketi (18982000),s.841, Modern Trkiyede Siyasal Dnce. Cilt. 4Milliyetilik,Tanl Bora (editr), stanbul: letiim, 2002 iinde, s..841870,[39] Bu hyanet ve gaflet syleminin nasl ina edildiini Tunay'aborluyuz. Bkz. Mete Tunay, Trkiye Cumhuriyetinde Tek PartiYnetimin Kurulmas; 19231931, stanbul, Tarih Vakf, 4. Basm,2005 s.133[40] Foti Benlisoy ve Stefo Benlisoy, Agm, s.245[41] evket Sreyya, Aydemir, kinci Adam, 19501964, Cilt III.stanbul: Remzi Kitabevi, 6.Basm, 2000, s.11[42] Bu benzetmeyi, kitabn neredeyse her trl alveri merkezivb mekanlarda insanlarn en ok urad yerlerde durduunu veokuyucu kitlesi olarak belli insanlarn seildiini belirten Burakahine borluyum.[43] Heaterin Cumhuriyeti vatandalk kavramn da aan otoriterdevletilik ve ulusalclktr. Bunun iin bkz. Derek Heater, What is

Citizenship?, Polity Pres, 2005.[44] erif Mardin, Trk Modernlemesi, stanbul: letiim, 11. Bask,
http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref31%23_ftnref31http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref32%23_ftnref32http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref33%23_ftnref33http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref34%23_ftnref34http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref35%23_ftnref35http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref36%23_ftnref36http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref37%23_ftnref37http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref38%23_ftnref38http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref39%23_ftnref39http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref40%23_ftnref40http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref41%23_ftnref41http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref42%23_ftnref42http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref43%23_ftnref43http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref44%23_ftnref44http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref45%23_ftnref45http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref46%23_ftnref46http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref31%23_ftnref31http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref32%23_ftnref32http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref33%23_ftnref33http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref34%23_ftnref34http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref35%23_ftnref35http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref36%23_ftnref36http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref37%23_ftnref37http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref38%23_ftnref38http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref39%23_ftnref39http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref40%23_ftnref40http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref41%23_ftnref41http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref42%23_ftnref42http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref43%23_ftnref43http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref44%23_ftnref44http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref45%23_ftnref45http://www.birikimdergisi.com/birikim/makale.aspx?mid=539&makale=Tarihimizle%20Y%C3%BCzle%C5%9Fmek%20mi?#_ftnref46%23_ftnref46


21/21

2002, s.282

tarihimizle yüzleşmek mi?

Documents