TP CH KHOA HC V CNG NGH, I HC NNG - S 5(40).2010 14 CC NHN T NH HNG N CU TRC TI CHNH V HIU QU TI CHNH: TIP CN THEO PHNG PHP PHN TCH NG DN DETERMINANTS OF CAPITAL STRUCTURE AND FINANCIAL PERFORMANCE: A PATH ANALYSIS APPROACH

on Ngc Phi Anh Trng i hc Kinh t, i hc Nng TM TT Xc nh cc nhn t nh hng n cu trc ti chnh cng nh hiu qu ti chnh c vai tr sng cn trong cng tc qun tr ti chnh trong doanh nghip. Tuy nhin, c rt t cc nghin cu thc nghim Vit Nam cp n vn ny. Nghin cu ny s dng s liu t bo co ti chnh ca 428 doanh nghip nim yt trn th trng chng khon Vit Nam. Vi cch tip cn theo phng php phn tch ng dn (path analysis), nghin cu ch ra cc nhn t nh hng n cu trc ti chnh, bao gm: hiu qu kinh doanh, ri ro kinh doanh,

cu trc ti sn v qui m ca doanh nghip. Nghin cu cng ch ra tc ng gia hiu qu kinh doanh v cu trc ti chnh n hiu qu ti chnh trong doanh nghip. ABSTRACT This study investigates into the determinants of the capital structure and financial performance using the data obtained from the financial statements of 428 listed enterprises in Vietnam during the years 2007- 2009. A path analysis approach using AMOS 18.0 was applied. Empirical results show that the debt ratio of listed enterprises in Vietnam has negative relationships with profitability, business risk and the asset structure, but positive relationships with the size of an enterprise. The study also deals with the relationships between the capital structure, operational performance and financial performance. 1. Gii thiu Xc nh c cc nhn t nh hng n cu trc ti chnh v hiu qu ti chnh c ngha sng cn i vi cng tc qun tr ti chnh trong doanh nghip. iu ny khng nhng gip cc doanh nghip xc nh cho mnh mt cu trc ti chnh hp l, m cn nng cao hiu qu ti chnh ca doanh nghip. Cc nghin cu trc y ch cp n n mi

quan h gia cc nhn t nh hng n cu trc ti chnh (cu trc n), hoc mi quan h gia cu trc ti chnh v hiu qu ti chnh ca doanh nghip. Cc nghin cu trc cho thy s khng thng nht trong xu hng tc ng ca cc nhn t n cu trc ti chnh. Mt khc, hu ht cc nghin cu ny s dng phng php phn tch hi qui bi, da trn nguyn tc bnh phng nh nht nhm tm ra mi quan h gia bin ph thuc v cc bin c lp. Tuy nhin, phng php hi qui bi li khng gii quyt c vn a cng tuyn, cng nh khng kim sot c sai s o lng (measurement errors) v ch thc hin c cho mt bin ph thuc vi mi ln phn tch. TP CH KHOA HC V CNG NGH, I HC NNG - S 5(40).2010 15 Vn dng phng php phn tch ng dn (path analysis), nghin cu ny khc phc c nhng hn ch ni trn, thng qua va xc nh c cc nhn t nh hng n cu trc ti chnh, va phn tch c s tc ng cu cu trc ti chnh v hiu qu hot ng kinh doanh n hiu qu ti chnh ca doanh nghip. 2. Cu trc ti chnh v hiu qu ti chnh 2.1 Cu trc ti chnh v cc nhn t nh hng

Cu trc ti chnh c hiu l c cu ngun vn m doanh nghip huy ng ti tr cho ti sn ca doanh nghip mnh. Cu trc ti chnh c o lng thng qua cc ch tiu nh t sut n (N phi tr trn tng ti sn), t sut t ti tr (Vn ch s hu trn tng ti sn) hay t sut n phi tr trn vn ch s hu. V l thuyt, cu trc ti chnh hin i da trn nhng gi nh ln u tin c a ra bi Modigliani v Miller (1958). T , mt s l thuyt v cu trc ti chnh gii thch cho s khc bit trong vic la chn cu trc ti chnh ca doanh nghip c pht trin. Trong , ng ch nht l 2 l thuyt l gii thch mi quan h gia cu trc ti chnh v gi tr doanh nghip, bao gm: l thuyt tnh v nh i (static trade-off theory (DeAngelo v Masulis, 1980)) v l thuyt v trt t phn hng (the pecking order theory (Myers v Majluf, 1984)). V thc nghim, nhiu nghin cu c tin hnh xc nh cc nhn t nh hng n cu trc ti chnh ca doanh nghip, bao gm: li nhun, tng trng ca doanh nghip, ri ro kinh doanh, qui m ca doanh nghip Tuy nhin, chiu hng tc ng ca cc nhn t ny n cu trc ti chnh l khng hon ton ging

nhau trong cc nghin cu trc y. Trong phn tip theo, cc gi thit v xu hng tc ng ca cc nhn t ny s c xy dng trn c s l thuyt v phn tch cc iu kin thc t ca cc doanh nghip nim yt trn th trng chng khon Vit Nam. - Hiu qu kinh doanh Hiu qu kinh doanh o lng kh nng sinh li t hot ng kinh doanh ca doanh nghip thng qua cc ch tiu nh kh nng sinh li ti sn (Return on AssetsROA), kh nng sinh li trn doanh thu (t sut li nhun trn doanh thu). Theo l thuyt trt t phn hng, nh qun tr doanh nghip bao gi cng c thng tin v gi tr doanh nghip tt hn nh u t bn ngoi. S bt cn xng v thng tin ny dn n chi ph huy ng vn t bn ngoi s cao hn. V th, nh qun tr c xu hng u tin s dng cc ngun vn ni ti trc, ri mi n cc ngun vn vay mn bn ngoi. Cc nghin cu thc nghim ca Pendey (2001), Huang and Song (2002), Braduri (2002) cc nc c nn kinh t chuyn i cho thy hiu qu kinh doanh c mi quan h t l nghch vi t sut n. Vit Nam, nghin cu ca Nguyn (2006) trn cc

doanh nghip va v nh cng ch ra rng hiu qu kinh doanh c mi quan h t l nghch vi t sut n nhng khng c ngha thng k. cc nc ang pht trin, nht l cc nc c nn kinh t chuyn i nh Vit Nam, vn bt cn xng v thng TP CH KHOA HC V CNG NGH, I HC NNG - S 5(40).2010 16 tin cng trm trng, v th cc nh qun l c xu hng gi li li nhun ti tr cho ti sn ca mnh, v vy, gi thit t ra l: Gi thit 1: Cu trc ti chnh t l nghch vi hiu qu kinh doanh. - S tng trng ca doanh nghip S tng trng ca doanh nghip c o lng thng qua tc tng ti sn hay doanh thu. Khi doanh nghip trong giai on tng trng, nim tin ca cc nh u t vo doanh nghip s cao, v vy kh nng tip cn cc ngun vn t bn ngoi cng ln, trong khi doanh nghip cn ngun ti tr cho ti sn ca mnh. V vy, gi thit t ra l: Gi thit 2: Cu trc ti chnh t l thun vi s tng trng ca doanh nghip. - Qui m ca doanh nghip Qui m ca doanh nghip c th c o lng bng s lng nhn vin, tng

ti sn, hay tng doanh thu. Vit Nam, cc doanh nghip nim yt c qui m ln thng l nhng doanh nghip do nh nc nm c phn chi phi, v vy nhng doanh nghip ny c nhiu c hi huy ng cc ngun vn t bn ngoi hn, nht l cc t chc tn dng thuc s hu Nh nc. Do , gi thit c t ra l: Gi thit 3: Cu trc ti chnh t l thun vi qui m ca doanh nghip. - Ri ro kinh doanh Ri ro kinh doanh thng c o lng thng qua lch chun ca li nhun, li nhun trc thu v li vay. Khi ri ro kinh doanh cng ln, nim tin ca cc nh u t vo doanh nghip khng cao, v vy kh nng tip cn cc ngun vn t bn ngoi thp. V vy, gi thit t ra l: Gi thit 4: Cu trc ti chnh c quan h t l nghch vi ri ro kinh doanh - Cu trc ti sn Cu trc ti sn c o lng thng qua ch tiu t l TSC trn tng ti sn. V mt l thuyt, khi t l ti sn c nh chim t trng ln, doanh nghip c c hi th chp cc ti sn ny tip cn cc ngun vn bn ngoi. Tuy nhin, Berger v Urdell (1994) li cho rng doanh nghip c mi quan h thn thit vi cc nh ti tr vn th c

th vay mn m khng cn phi cung cp nhiu bng chng th chp. iu ny hon ton c th xy ra trong iu kin ca Vit Nam. V th c th gi thit l: Gi thit 5: Cu trc ti chnh c quan h t l nghch vi cu trc ti sn. 2.2 Hiu qu ti chnh v cc nhn t nh hng n hiu qu ti chnh Hiu qu ti chnh phn nh kt qu hot ng ti chnh ca doanh nghip, c o lng thng qua ch tiu t sut li nhun trn vn ch s hu (return on equityROE). Da vo phng trnh Dupont, phn tch ch tiu ROE c th thy rng hiu qu ti chnh b nh hng bi 3 nhn t: hiu qu kinh doanh, cu trc ti chnh v thuTP CH KHOA HC V CNG NGH, I HC NNG - S 5(40).2010 17 sut thu thu nhp doanh nghip. Trong c th thy hiu qu kinh doanh t l thun vi hiu qu ti chnh, cu trc ti chnh c th c quan h t l thun hay nghch vi hiu qu ti chnh. Tuy nhin, cc doanh nghip nim yt trn th trng Vit Nam phn ln u l nhng doanh nghip lm n hiu qu, v theo hng dn ca Qui nh s 168/Q_SGDHCM, nu doanh nghip lm n thua l trong 2 nm lin tip th phi tm

dng giao dch chng khon nim yt. Khi cc doanh nghip lm n c hiu qu, n by ti chnh s pht huy tc dng. V vy, gi thit t ra l: Gi thit 6: Hiu qu kinh doanh c mi quan h t l thun vi hiu qu ti chnh. Gi thit 7: Cu trc ti chnh c quan h t l thun vi hiu qu ti chnh. 3. Phng php nghin cu 3.1 D liu: Nghin cu ny s dng s liu thu thp t cc bo co ti chnh ca 428 cng ty nim yt trn 2 sn chng khon thnh ph H Ch Minh v H Ni. Cc doanh nghip ny c la chn da trn 2 tiu ch: (1) l cc doanh nghip nim yt khng thuc nhm c cu trc ti chnh c th nh ngn hng, bo him, cc cng ty chng khon. (2) Cc doanh nghip nim yt cung cp thng tin y trn bo co ti chnh trong 3 nm, t 2007 n 2009. 3.2 o lng cc bin nghin cu Cc bin trong nghin cu ny c la chn da trn cc nghin cu c thc hin trc y. C th: - Cu trc ti chnh c o lng thng qua ch tiu t sut n (bng n phi tr trn tng ti sn).

- Hiu qu hot ng ti chnh: c o lng da thng qua ch tiu t sut li nhun sau thu trn vn ch s hu (ROE). Tuy nhin, do s liu ca ch tiu ROE khng theo phn phi chun nn c chuyn i s dng hm logarit. - Hiu qu hot ng kinh doanh: c o lng thng qua ch tiu t sut li nhun trn ti sn (ROA). S liu ca ch tiu ny cng khng theo phn phi chun nn c chuyn i s dng hm logarit. - Ri ro kinh doanh c o lng thng qua lch chun ca li nhun. S liu ca ch tiu ny khng theo phn phi chun nn c chuyn i s dng hm logarit. - Cu trc ti sn c o lng bng t l gia ti sn di hn trn tng ti sn. - S tng trng ca doanh nghip c o lng thng qua tc tng ca doanh thu. - Qui m ca doanh nghip c o lng thng qua doanh thu. S liu ca ch tiu ny khng phn phi chun nn c chuyn i s dng hm logarit. TP CH KHOA HC V CNG NGH, I HC NNG - S 5(40).2010 18 3.2 Phng php phn tch Phn tch thng k m t c thc hin xem xt c im, cng nh mi quan

h tng quan gia cc bin nghin cu. Trn c s phng php phn tch ng dn (path analysis) vi phn mm AMOS s c ng dng xc nh m hnh phn nh mi quan h gia cc nhn t tc ng n cu trc ti chnh v hiu qu ti chnh. 4. Kt qu nghin cu 4.1 c im cc bin nghin cu S liu t Bng 1 cho thy 428 doanh nghip chn c t sut n bnh qun trong 3 nm 2007-2009 l 51,74%, tuy nhin t sut ny tng i khc bit gia cc doanh nghip, bin ng t 3,26% n 92,98%. Cc doanh nghip ny c kh nng sinh li trn vn s hu trung bnh trn 18%/nm, vi mc khc bit gia cc doanh nghip l kh ln (t 0% n 115%) Bng 1: Thng k m t cu trc ti chnh, hiu qu ti chnh v cc nhn t lin quan Trung bnh lch chun Nh nht Ln nht T sut n (%) 51,74 21 3,26 92,98 T sut n ngn hn (%) 40,08 19,45 0,29 89,96 ROE (%) 17,63 11,40 0 115 ROA (%) 9,56 7,29 0 58 Tng trng doanh thu bnh qun hng nm 1,40 1,57 0,53 31,61

Tng trng ti sn bnh qun hng nm 1,64 7,48 0,81 155,79 T sut li nhun/doanh thu 0,13 0,13 0,00 0,78 S lng nhn vin 774,06 1112,34 24 7388 Doanh thu bnh qun (t ng) 677,49 1352,20 5,37 16248,56 Ti sn bnh qun (t ng) 860,29 1815,50 13,11 23046,91 T l ti sn di hn/tng ti sn 0,38 0,21 0,02 0,97 lch chun ca li nhun 38,61 93,88 0,05 978,33 Bng 2: Mi quan h tng quan gia cc bin nghin cu Ch tiu (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) T sut n (1) 1 Hiu qu ti chnh (2) .096 * 1 Hiu qu kinh doanh (3) -.491 ** 775. ** 1 Ri ro kinh doanh (4) -.08 ** 064 .087 1.

Cu trc ti sn (5) -.095 * -.156 ** -.085 .132 ** 1 Qui m doanh nghip (6) .239 ** 131. ** -.012 .688 ** -.014 1 S tng trng ca DN (7) .035 -.136 ** -.130 ** 037 -.018 -.061 1. *. C ngha thng k vi P 0.95 0,985 0.991 CFI >0.95 0,993 0.996 - Cc nhn t tc ng n cu trc ti chnh Kt qu phn tch cho thy, cc nhn t Hiu qu kinh doanh, Ri ro kinh doanh, Cu trc ti sn c tc ng t l nghch vi Cu trc ti chnh. Trong khi Qui m ca doanh nghip c t l thun vi Cu trc ti chnh v tt c cc mi quan h ny u c ngha thng k vi mc ngha 1%. S tc ng ca 4 nhn t ny gii thch c 35% s thay i ca Cu trc ti chnh. iu ny cho thy cc gi thit 1, 3, 4, 5 c chp nhn. Cn lu l Cu trc ti sn c quan h t l nghch vi Cu trc ti chnh, mc d s tc ng ca Cu trc ti sn n Cu trc ti chnh c ngha thng k nhng

mc nh hng ca n l kh thp (10%). iu ny ngc vi kt qu ca phn ln cc nghin cu cc nc pht trin, nhng li ging kt qu nghin cu ca Huang v Song (2002) Trung Quc, Nguyn (2006) i vi cc doanh nghip va v nh Vit Nam. Huang v Song (2002) gii thch rng phn ln phn n phi tr khng phi l n vay di hn v khng cn th chp. iu ny cng ng trong trng hp cc doanh nghip Vit Nam, v n phi tr ca cc doanh nghip trong nghin cu ny ch yu n ngn hn (gn 80% n phi tr l n ngn hn- xem Bng 1). Trong khi , s tc ng ca nhn t S tng trng i vi Cu trc ti chnh l khng ng k v khng c ngha thng k, nn gi thit 2 khng c chp nhn. - Cc nhn t nh hng n hiu qu ti chnh Kt qu phn tch cho thy hiu qu kinh doanh t l thun vi hiu qu ti chnh v c ngha thng k vi mc ngha 0,1%. Ngha l Gi thit 6 (Hiu qu kinh doanh c mi quan h t l thun vi Hiu qu ti chnh) c chp nhn. Kt qu cng cho thy Cu trc ti chnh cng c quan h t l thun vi Hiu qu ti chnh v c ngha thng k vi mc ngha 0,1%. Kt qu ny chp nhn Gi thit 7. C th thy

rng s bin ng ca 2 nhn t Cu trc ti chnh v Hiu qu kinh doanh gii thch c 90% s bin ng ca Hiu qu ti chnh. TP CH KHOA HC V CNG NGH, I HC NNG - S 5(40).2010 21 - M hnh tng qut iu chnh Kt qu t m hnh tng qut cho thy nhn t S tng trng khng c tc ng n Cu trc ti chnh, do nn loi b khi m hnh. Theo , m hnh iu chnh c xy dng nh Hnh 2. Hiu q u K D Ri ro KD Cu trc TS Qui m DN 35 . Cu trc TC -.47 -.21 -.10 Err 1 -.08 . 90 Hiu qu TC

err2 64 . 1.09 69 . 15 . 38 . Chi-square= 11.276; df=6; P =.080 GFI= .991; TLI = .991; CFI =.996; RMSEA= .045, PCLOSE =.515 Hnh 2: M hnh cc nhn t nh hng n cu trc v hiu qu ti chnh ( iu chnh) Qua s liu t Bng 3 c th thy rng, cc ch s nh gi v mc ph hp ca m hnh iu chnh hon ton tt hn so vi m hnh cha iu chnh v cc ch tiu nh gi mc ph hp ca m hnh tt hn so vi mc chp nhn c. V vy c th kt lun m hnh iu chnh hon ton ph hp vi d liu nghin cu v phn nh cc nhn t tc ng n cu trc v hiu qu ti chnh. 5. Kt lun Trn c s s liu t bo co ti chnh trong 3 nm (2007-2009) ca 428 doanh

nghip nim yt trn th trng chng khon, nghin cu ny xc nh cc nhn t nh hng n cu trc ti chnh v hiu qu ti chnh ca doanh nghip thng qua cch tip cn phn tch ng dn. T sut n bnh qun ca 428 doanh nghip l 51,74%, trong c s khc bit kh ln gia cc doanh nghip. Kt qu nghin cu cho thy cc nhn t Hiu qu kinh doanh , Ri ro kinh doanh v Cu trc ti sn tc ng t l nghch n cu trc ti chnh, trong khi Qui m ca doanh nghip li c tc ng t l thun n Cu trc ti chnh. i vi hiu qu ti chnh, t sut li nhun trn vn ch s hu (ROE) trung bnh ca cc doanh nghip l 17,63% v ch tiu ny cng c s bin ng kh ln gia cc doanh nghip. Kt qu nghin cu ch ra rng c Hiu qu hot ng kinh doanh v Cu trc ti chnh c tc ng cng chiu n ROE v hai nhn t ny gii thch c 90% s bin ng ca ROE. C th rt ra kt lun, cc doanh nghip nim yt trn th trng chng khon Vit Nam s dng tt cng c n by ti chnh nng cao hiu qu ti chnh. TP CH KHOA HC V CNG NGH, I HC NNG - S 5(40).2010

22 TI LIU THAM KHO [1] Berger, A.N., Udell, G.F. (1995), "Relationship lending and line of credit in small firm finance", Journal of Business, Vol. 68 No.3, pp.351-81. [2] Bhaduri, S.N. (2002). Determinants of corporate borrowings: Some evidence from the Indian corporate. Journal of Economics and Finance, 26, 200-215. [3] B ti chnh (2007).Quyt nh V vic ban hnh Quy ch nim yt chng khon ti S Giao dch Chng khon Thnh ph H Ch Minh. [4] DeAngelo, H. v R. Masulis. (1980). Optimal capital structure under corporate and personal taxation. Journal of Financial Economics, 8, 127-135. [5] Holmes-Smith (2010). Structural equation modeling: from the fundamentals to advanced topic. Sreams, Melbourne. [6] Huang, Samuel G.H v Song, Frank M. (2002). The determinants of capital structure: Evidence from China, School of Economics and Finance and Center for China Financial Research, The University of HongKong, Press for SSRN. [7] Myers, Stewart C. v Majluf, Nicholas S. (1984). "Corporate financing and investment decisions when firms have information that investors do not have".

Journal of Financial Economics 13 (2): 187221. [8] Modigliani, F. v Miller, M.H. (1958). The Cost of Capital, Corporate Finance, and the Theory of Investment. American Economic Review, 48, 261-275. [9] Pandey, I.M. (2001). Capital structure and the firm characteristics: Evidence from an Emerging Market. Indian Institute of Management Ahmedabad, IIMA Working Paper, Press for SSRN. [10] Trn nh Khi Nguyn (2006). Capital structure in small and mediumsized enteprises: the case of Vietnam. ASEAN Economic Bulletin, 23, 192-211.

Bng 1: Thng k m t cu trc ti chnh, hiu qu ti chnh v cc nhn t lin quan Trung bnh lch chun Nh nht Ln nht T sut n (%) 51,74 21 3,26 92,98 T sut n ngn hn (%) 40,08 19,45 0,29 89,96 ROE (%) 17,63 11,40 0 115 ROA (%) 9,56 7,29 0 58 Tng trng doanh thu bnh qun hng nm 1,40 1,57 0,53 31,61 Tng trng ti sn bnh qun hng nm 1,64 7,48 0,81 155,79 T sut li nhun/doanh thu 0,13 0,13 0,00 0,78 S lng nhn vin 774,06 1112,34 24 7388

Doanh thu bnh qun (t ng) 677,49 1352,20 5,37 16248,56 Ti sn bnh qun (t ng) 860,29 1815,50 13,11 23046,91 T l ti sn di hn/tng ti sn 0,38 0,21 0,02 0,97 lch chun ca li nhun 38,61 93,88 0,05 978,33 o

Trang Ch Sn phmPM K ton doanh nghip

oPM Qun tr bn hng 1. PMKT ty chnh UNESCO FRM.Net XII 2. PMKT doanh nghip va v nh UNESCO XI 3. PM QLBH-In ha n Unesco INV

oPM qun tr ngnh gio dc 1. PM Qun tr bn hng Unesco SCM .Net XII 2. Phn mm qun tr Quan h khch hng Unesco CRM .Net XII

oPM qun tr ngnh y t PM Qun l trng hc UNESCO School

oPM Qun tr doanh nghip 1. PM Qun l bnh vin UNESCO-Hospital 2. PM Qun l Phng Khm UNESCO Clinic 3. PM Qun l chuyn ngnh dc phm Unesco-Pharmacy.Net XII.

oPM qun l nh hng, khch sn 1. Phn mm qun tr tng th ERP.Net 2.PM Qun tr nhn s Unesco HRM .Net XII

1. PM Qun l khch sn Unesco Hotel & Resort PM Qun l nh hngUnesco Restaurant

o o o o o o o o o o o o o

Dch vDch v kho st - thit k h thng qun l Thit k h thng nhn din thng hiu Thit lp Portal - Website Dch v Cho thu my ch Dch v Ch k s

Thng tin Download Kin thcNGHIP V K TON CHUN MC K TON S K TON BO CO TI CHNH S SCH K TON

Lin H ng k i l

QD 48 - Hng dn lp thuyt minh bo co ti chnhMu s B09-DNN (H thng k ton Vit Nam Ch k ton doanh nghip va v nh Ban hnh theo Q 48/2006/ QBTC ngy 14/9/2006 ca B trng B Ti Chnh) Ni dung 1 Mc ch ca bn thuyt minh bo co ti chnh 2 2 Nguyn tc lp v trnh by Bn thuyt minh bo co ti chnh 2 3 C s lp Bn thuyt minh bo co ti chnh 2 4 Ni dung v phng php lp cc ch tiu 2 4.1 c im hat ng ca doanh nghip. 2 4.2 K k ton n v tin t s dng trong k k ton. 3 4.3 Chun mc v Ch k ton p dng. 3 5 Cc chnh sch k ton p dng 3 6 Thng tin b sung cho cc khon mc trnh bay trong Bng cn i k ton 6 7 Thng tin b sung cho cc khon mc trnh by trong bo co kt qa hot ng kinh doanh 6 8 Thng tin b sung cho cc khon mc trnh by trong bo co lu chuyn tin t 7 9 Nhng thng tin khc 7 1. 1. Mc ch ca bn thuyt minh bo co ti chnh Bn thuyt minh bo co ti chnh l mt b phn hp thnh khng th tch ri ca bo co ti chnh doanh nghip dng m t mang tnh tng thut hoc phn tch

chi tit cc thng tin s liu c trnh by trong bng cn i k ton, bo co kt qu hot ng kinh doanh, bo co lu chuyn tin t cng nh cc thng tin cn thit khc theo yu cu ca cc chun mc k ton c th. Bn thuyt minh bo co ti chnh cng c th trnh by nhng thng tin khc nu doanh nghip xt thy cn thit cho vic trnh by trung thc, hp l bo co ti chnh. 1. 2. Nguyn tc lp v trnh by Bn thuyt minh bo co ti chnh 1. Khi lp bo co ti chnh nm, doanh nghip phi lp Bn thuyt minh bo co ti chnh theo ng quy nh t on 60 n on 74 ca chun mc k ton s 21 trnh by theo bo co ti chnh v hng dn ti Ch bo co ti chnh ny. 1. Bn thuyt minh bo co ti chnh ca doanh nghip phi trnh by nhng ni dung di y: Cc thng tin v c s lp v trnh by bo co ti chnh v cc chnh sch k ton c th c chn v p dng i vi cc giao dch v cc s kin quan trng. Trnh by cc thng tin theo quy nh ca cc chun mc k ton cha c trnh by trong cc bo co ti chnh khc (cc thng tin trng yu), Cung cp thng tin b sung cha c trnh by trong cc bo co ti chnh khc, nhng li cn thit cho loi trnh by trung thc v hp l tnh hnh ti chnh ca doanh nghip 1. Bn thuyt minh bo co ti chnh phi c trnh by mt cch h thng. Mi khon mc trong Bng cn i k ton, Bo co hot ng kinh doanh v Bo co lu chuyn tin t cn c nh du ti cc thng tin lin quan trong Bn thuyt minh bo co ti chnh. 1. 3. C s lp Bn thuyt minh bo co ti chnh Cn c vo Bng cn i k ton, Bo co kt qa hot ng kinh doanh, Bo co lu chuyn tin t nm bo co. Cn c vo s sch k ton tng hp Cn c vo s, th k ton chi tit hoc bng tng hp chi tit c lin quan. Cn c vo Bn thuyt minh bo co ti chnh nm trc Cn c vo tnh hnh thc t ca doanh nghip v cc ti liu lin quan khc. 1. 4. Ni dung v phng php lp cc ch tiu 4.1 c im hat ng ca doanh nghip Trong phn ny doanh nghip nu r: Hnh thc s hu vn: L cng ty nh nc, cng ty c phn, cng ty trch nhim hu hn, cng ty hp danh hay doanh nghip t nhn. 1. Lnh vc kinh doanh: Nu r l sn xut cng nghip, kinh doanh thng mi, dch v, xy lp hoc tng hp nhiu lnh vc kinh doanh. 1. Lnh vc kinh doanh: Nu r l sn xut cng nghip, kinh doanh thng mi, dich v, xy lp hoc tng hp nhiu knh vc kinh doanh. 1. Tng s cng nhn vin v lao ng khc: Nu r s lng lao ng bnh qun trong nm ca doanh nghip k c lao ng ng k trong qu lng v lao ng thu ngai.

c im hat ng ca doanh nghip trong nm ti chnh c nh hng n bo co ti chnh: Nu r nhng s kin v mi trng php l, din bin th trng, c im hat ng kinh doanh, qun l, ti chnh cc s kin st nhp, chia, tch, thay i quy m c nh hng n bo co ti chnh ca doanh nghip. 4.2 Chnh sch k ton p dng ti doanh nghip 1. K k ton nm ghi r k k ton theo nm dng lch bt u t ngy 01/01 n 31/12 Nu doanh nghip c nm ti chnh khc vi nm dng lch th ghi r ngy bt u v ngy kt thc k k ton nm. 1. n v tin t s dng trong k ton: Ghi r l ng Vit Nam hoc n v tin t khc c la chn theo quy nh ca Lut K ton. 1. Ch k ton p dng: Nu r doanh nghip p dng ch k ton nh v va 1. Hnh thc k ton p dng: Nu r hnh thc k ton doanh nghip p dng l Nht k chung, Chng t ghi s hoc hnh thc k ton trn my vi tnh 1. Phng php ghi nhn hng tn kho Nguyn tc ghi nhn hng tn kho: Nu r hng tn kho c ghi nhn theo gi gc hoc gi tr thun c th thc hin c. Phng php tnh gi tr hng tn kho cui nm: Nu r doanh nghip p dng phng php no trong 4 phng php tnh gi tr hng tn kho (Bnh qun gia quyn, nhp trc, xut trc, nhp sau, xut trc hay tnh gi ch danh). Phng php hch ton k ton hng tn kho: Nu r doanh nghip p dng phng php k khai thng xuyn hay phng php kim k nh k 1. Phng php khu hao TSC ang c p dng: Nu r l p dng phng php khu hao ng thng, phng php khu hao theo s d gim dn hoc phng php khu hao theo s lng sn phm. 1. Nguyn tc ghi nhn chi ph i vay: Nu r chi ph i vay ghi nhn vo chi ph ti chnh trong nm khi pht sinh hay c vn ha v phn b chi ph i vay theo phng php no. 1. Nguyn tc ghi nhn chi ph i vay: Nu or cc khon chi ph cha chi nhng c c tnh ghi nhn vo chi ph sn xut, kinh doanh trong nm l nhng khon chi ph no? C s xc nh gi tr ca nhng khon chi ph . 1. Nguyn tc v phng php ghi nhn cc khon d phng phi tr: Nguyn tc ghi nhn d phng phi tr: Nu r cc khon d phng phi tr ghi nhn l tha mn hay khng tha mn cc iu kin quy nh trong Chun mc k ton s 18 cc khon d phng, ti sn v n tim tng. Phng php ghi nhn d phng phi tr: Nu r cc khon d phng phi tr c lp thm (hoc hon nhp) theo s chnh lch ln hn (hoc nh hn) gia s d phng phi tr phi lp nm nay so vi s d phng phi tr lp nm trc cha s dng ang ghi trn s k ton. 1. Nguyn tc ghi nhn chnh lch t gi hi oi: Nu r ghi nhn theo t gi no? Nguyn tc ghi nhn vo doanh thu hoc chi ph ti chnh hay ghi nhn vo vn ch s hu1.

Nguyn tc v phng php ghi nhn doanh thu: Doanh thu bn hng: Nu r vic ghi nhn doanh thu bn hng ca doanh nghip c tun th y nm iu kin ghi nhn doanh thu quy nh ti Chun mc k ton s 14 Doanh thu v thu nhp khc hay khng? Doanh thu bn hng c xc nh theo gi tr hp l ca cc khon tin thu hoc thu c theo nguyn tc k ton dn tch. Cc khon nhn trc ca khch hng nu r l khng ghi nhn l doanh thu trong k. Trng hp bn hng tr chm c hon li khon mc. Doanh thu cha thc hin v s ghi nhn vo doanh thu hot ng ti chnh khi n hn thu c khon tin li ny. Doanh thu cung cp dch v: Nu r vic ghi nhn doanh thu cung cp dch v c tun th y 4 iu kin ghi nhn doanh thu cung cp dch v quy nh ti Chun mc k ton s 14 Doanh thu v thu nhp khc hay khng? Phn cng vic hon thnh ca dch v cung cp c xc nh theo phng php no (trong 3 phng php c quy nh ti Chun mc k ton s 14 ni trn). Doanh thu hat ng ti chnh: Nu r vic ghi nhn doanh thu hot ng ti chnh c tun th 2 iu kin ghi nhn doanh thu hot ng ti chnh quy nh ti Chun mc ti khon s 14 Doanh thu v thu nhp khc hay khng? 1. 5. Thng tin b sung cho cc khon mc trnh by trong Bng cn i k ton Trong phn ny, doanh nghip phi trnh by v phn tch cc chi tit cc s liu c trnh by trong bng cn i k ton gip ngi s dng bo co ti liu hiu r hn khon mc ti sn, n phi tr v vn ch s hu. n v tnh gi tr trnh by trong phn III l n v tnh c s dng trong Bng Cn i k ton. S liu ghi vo ct u nm c ly t ct cui nm trong bn thuyt minh bo co ti chnh nm trc. S liu ghi vo ct cui nm c lp trn c s s liu ly t Bng Cn i k ton nm nay S k ton tng hp S v th k ton chi tit hoc bng tng hp chi tit c lin quan S th t ca thng tin chi tit c trnh by tng phn ny c nh s dn t Bng Cn i k ton ti ngy kt thc nin k ton nm trc (ct s u nm) v Bng Cn i k ton ti ngy kt thc nin k ton nm nay (ct s cui nm). Vic nh gi s th t cn c duy tr nht qun t k ny qua k khc nhm thun tin cho vic i chiu, so snh. Trng hp doanh nghip c p dng hi t chnh sch k ton hoc hi t sai st trng yu ca cc nm trc th phi iu chnh s liu so snh (s liu ct u nm) m bo nguyn tc c th so snh v gii trnh r iu ny. Trng hp v l do no dn n s liu ct u nm khng c kh nng so snh c vi s liu cui nm th iu ny phi c nu r trong Bng thuyt minh bo co ti chnh. 1. tin v tng ng tin: Phn nh chi tit tng lai tin v tng ng tin ca doanh nghip theo s u nm v s cui nm.1.

S liu ln ch tiu ny cn c vo s chi tit TK111, 112, 121 (chi tit tng ng tin) 1. Hng tn kho: Ch tiu ny phn nh tng loi hng tn kho cui nm ca doanh nghip S liu ln ch tiu ny cn c vo s d n ca TK 152, 153, 154, 155, 156 v TK157 trn s ci hoc nht k s ci. 1. Tnh hnh tng gim ti sn c nh hu hnh: Ch tiu ny phn nh tnh hnh tng gim TSC hu hnh theo nhm, TSC theo nguyn gi, gi tr hao mn ly k v gi tr cn li. S liu ghi vo ch tiu ny cn c trn s chi tit TSC. 1. Tnh hnh tng gim ti sn c nh v hnh: Ch tiu ny phn nh tnh hnh tng gim TSC v hnh theo nhm, TSC v hnh theo nguyn gi, gi tr hao mn ly k v gi tr cn li. S liu ghi vo ch tiu ny cn c trn s chi tit TSC 1. Tnh hnh tng gim cc khon u t vo n v khc: Phn nh chi tit tnh hnh tng gim cc khon u t ti chnh ngn hn, di hn theo tng ni dung u t. S liu ln ch tiu cn c trn s chi tit TK121 v 221. 1. Thu v cc phi np Nh nc: Phn nh chi tit theo tng loi thu m doanh nghip phi thc hin trong nm. S liu ghi vo ch tiu ny cn c trn s chi tit TK333 1. Tnh hnh tng, gim ngun vn ch s hu: Ch tiu ny phn nh tnh hnh tng, gim ngun vn ch s hu theo tng ni dung vn. C s s liu lp ch tiu ny cn c trn s chi tit cc TK 411, 413, 418, 419 v 421. 1. 6. Thng tin b sung cho cc khon mc trnh by trong bo co kt qu hat ng kinh doanh

- Trong phn ny, doanh nghip phi trnh by v phn tch chi tit cc s liu c trnh by trong bo co kt qu hot ng kinh doanh gip ngi s dng bo co ti chnh hiu r hn ni dung c cc khon mc doanh thu, chi ph. - n v tnh gi tr trnh by trong phn IV l n v tnh c s dng trong bo co kt qu hat ng kinh doanh. S liu ghi vo ct Nm trc c ly t bn thuyt minh bo co ti chnh nm trc, s liu ghi vo ct nm nay c lp trn c s s liu ly t: i. Bo co kt qu hot ng kinh doanh nm nay i. S k ton tng hp i. S v th k ton chi tit hoc bng tng hp chi tit c lin quan.

Chi tit doanh thu v thu nhp khc Ch tiu ny phn nh chi tit doanh thu trong nm ca doanh nghip theo tng hat ng to ra doanh thu v thu nhp. 1. iu chnh cc khon tng gim thu nhp chu thu TNDN Cn c vo quy Lut thu TNDN cui nm k ton doanh nghip xc nh cc khon thu nhp khng phi chu thu, chi ph khng c tr vo thu nhp chou thu v s l ca nm trc c php tr vo li nhun xc nh khon thu nhp chu thu ca doanh nghip. 1. Chi ph sn xut kinh doanh theo yu t: - Ch tiu ny phn nh s chi ph sn xut, kinh doanh pht sinh trong nm chi tit theo 5 yu t sau: Chi ph nguyn liu, vt liu, chi ph nhn cng, chi ph khu hao TSC, chi ph dch v mua ngoi v chi ph khc bng tin. - Ch tiu Chi ph sn xut kinh doanh theo yu t: Cn c vo chi ph sn xut, kinh doanh theo tng yu t pht sinh trong nm ghi vo ct Nm nay tng ch tiu ph hp. S liu ghi vo ch tiu ny c cn c vo s k ton chi tit ca ti khon 154, 631, 642, 142, 242,. Cc ngnh sn xut c th th yu t chi ph c th khc nhau, hoc c c th ha yu t Chi ph dch v mua ngoi, Chi ph khc bng tin. - S th t ca thng tin chi tit c trnh by trong phn ny c nh s dn t Bo co kt qu hat ng kinh doanh nm nay (Ct nm trc ) v bo co kt qu hat ng kinh doanh nm nay (Ct nm nay). Vic nh gi th t ny cn c duy tr nht qun t nm ny sang nm khc nhm thun tin cho vic i chiu, so snh. - Trng hp v l do no dn n s liu ct u nm khng c kh nng so snh c vi s liu ct Cui nm th iu ny phi c nu r trong thuyt minh bo co ti chnh. 1. 7. Thng tin b sung cc khan mc trnh by trong bo co lu chuyn tin t - Trong phn ny, doanh nghip phi trnh by v phn tch cc s liu c th hin trong Bo co lu chuyn tin t gip ngi s dng hiu r hn cc yu t nh hng n lu chuyn tin trong nm ca doanh nghip. - n v tnh gi trnh by trong phn V l n v tnh c s dng trogn bo co lu chuyn tin t. S liu ghi vo ct nm trc c lyu t bn thuyt minh bo co ti chnh nm trc; s liu ghi vo ct nm nay c lp trn c s s liu ly t: i. Bo co lu chuyn tin t nm nay i. S k ton tng hp i. S v th k ton chi tit hoc Bng tng hp chi tit c lin quan. 1. 8. Nhng thng tin khc - Trong phn ny, doanh nghip phi trnh by nhng thng tin quan trng khc (nu c) ngoi nhng thng tin ang trnh by trong nhnng phn trn nhm cung cp thng tin m t bng li hoc s liu theo quy nh ca cc chun mc k ton c th nhm1.

gip cho ngi s dng hiu bo co ti chnh ca doanh nghip c trnh by trung thc hp l. - Khi trnh by thng tin thuyt minh phn ny, ty theo yu cu v c im thng tin theo quy nh t im 1 n im 7 ca phn ny, doanh nghip c th a ra biu mu chi tit, c th mt cch ph hp v nhng thng tin so snh cn thit. - Ngoi nhng thng tin cn trnh by theo quy nh t phn III n phn IV, doanh nghip c trnh by thm cc thng tin khc nu xt thy cn thit cho ngi s dng bo co ti chnh ca doanh nghip.Mt bo co ti chnh c tin cy cao khi t c cc nguyn tc sau: 1. Nguyn tc gi ph: Nguyn tc ny i hi vic nh gi ti sn, cng n, v, chi ph phi t trn c s gi ph thc t (gi vn). 2. Nguyn tc ghi nhn doanh thu: Doanh thu l s tin thu c khi bn cc sn phm, hng ha, dch v cho khch hng. Thng thng, thi im xc nh doanh thu l thi im hng ha, dch v c chuyn giao quyn s hu hay c thc hin i vi ngi mua ( thu tin, hoc chp nhn thanh tan). 3. Nguyn tc ph hp: i hi chi ph tnh li l, kt qu kinh doanh phi ph hp vi doanh thu k m doanh thu c ghi nhn. Hay ni cch khc, chi ph phi ph hp vi doanh thu m n to ra. 4. Nguyn tc khch quan: cc ti liu do k tan cung cp phi mang tnh khch quan, c th kim tra c. 5. Nguyn tc nht qun: cc phng php, nguyn tc, chun mc c s dng phi m bo nht qun, khng thay i gia k ny vi k khc. Nu c thay i, phi c phng php chuyn i ph hp. 6. Nguyn tc cng khai: i hi bo co phi r rng, d hiu v y thng tin v c trnh by cng khai cho nhng ai s dng thng tin ca bo co. 7. Nguyn tc trng yu: i hi phi ch trng cc vn , c yu t, cc khan mc, cc ch tiu,... mang tnh trng yu, quyt nh bn cht v ni dung ca s vic, hin tng. Khng i hi cp su n cc vn m nu b qua khng nh hng n kt qu. 8. Nguyn tc thn trng: cc gii php tin hnh phi m bo chc chn, thn trng, t nh hng n vn ch s hu nht.

V c bit, bo co ti chnh cn m bo tnh hot ng lin tc, ngha l c xt n s tn ti, tip tc hat ng ca doanh nghip.