Taii nizrii gwakak t’ohch’uu

Zhehk’oo Kat

Nihkhah giik’atr’aanjii ts’at

diik’iitr’ijii

116

Jîî edîneht…’eh geenjît gînjîh datthak zrît Saskatchewan

Lîteracy Network gîtr’ahnyuu gwats’at gîîya…tsaîî.

Jîî edîneht…’eh zrît NWT Lîteracy Councîl kat k’îîghe’

ejuk gîîya…tsaîî ts’at dîîyeenjît gwîk’ît gîheelyaa geenjît

nîlîî.

Aîî t…’ee srîînanh Echee Zrîî 2002 daî’ NWT Lîteracy Councîl kat

k’îîghe’ gugwîdant…’oo zhîk Nan Nîînk’oo k’agwaadhat lazhaa

goots’an gugwa…tsaîî Early Chîldhood Development Framework for

Actîon gogahnyuu k’îîghe’ akoo t’ageedî’în’.

Jîî edîneht…’eh gugwahtsîî guuzhîk aîî adant…’oo kat chan, geetak

zrît, îzhîî edîneht…’eh tatr’agwahnjîk goo îzhîî edîneht…’eh

dagwînyuu nagoonjîk ts’at guuk’ît atr’adant…’oo. Datthak geenjît

gogootr’oodahkat ahaa’ gîînîîndhan jî’ geenjît. Gwîînzîî akoo

datr’eedî’în’ kwah jî’ jîî geenjît …oo hah dîîtthaî’ tat gwîînzîî

t’anîîdîch’uh kwaa.

Jîî edîneht…’eh gwîzhît srîî t’înaanch’uu ts’at vîk’ît tagwî…tsî’

yuughwan kat goots’an ohtsîî yînîîndhan jî’ akoo t’înîdî’îî geenjît

dîînjîtr’îdîjîî. Gwat jîdîî gwats’at t’ahîîndi’yaa geenjît gwîchîh NWT

Lîteracy Councîl kat ts’at gîniinkhîî.

Jîî edîneht…’eh nîts’oots’at vîgwîdeech’în jî’ duuyeh vah tseedhoh

adîdootsîî dagoonch’uu geenjît gînyuu.

Jîî edîneht…’eh gwîk’ît yînohthan jî’ jîî kat tthak ts’at gînohkhîî:

NWT Lîteracy Councîl

5122 – 48th Street, Box 761

Yellowknîfe, NT X1A 2N6

T…’yah zhît: (867) 873-9262

Fax: (867) 873-2176

Emaîl: înfo@nwtlîteracy.ca

Web gwakak dîîhanoh’yaa: www.nwt.lîteracy.ca

☺ jidii t’ineedi’in’ ts’at jidii ganinaandaii geenjit gwaandak

☺ edineht…’eh gwank’oo gwizhit gwaandak

☺ elik ejiinlii ts’at nursery rhymes geenjit gwaandak jidii

giik’adhaanjik

☺ tape kak edineht…’eh ah gwaandak ooniinjii

☺ library danh edineht…’eh kak giinkhii dai’ nitr’iinin vah

iinhaa

2 15

GGwwiicchhiihh DDaaggwwiinnuuuu

Jii t’at juudin kat tr’iinin kat hah gwitr’it t’agwah’ii goo

guuk’anahtii geenjit goo’aii. Aii ginjih “yuughwan" gwinuu

t’at dinjii datthak tr’iinin kat gwindoo giik’atr’aanjii ts’at

guugwindaii tthak geenjit giik’atr’ahaandal geenjit

t’agwahnuu.

Tr’iinin neekat chan nihk’it t’igidich’uu goonlih kwaa.

Yuughwan neekat chan nihk’it t’igidich’uu goonlih kwaa.

Tr’iinin kheenjit giik’aanjii ts’at diik’iinjii chan goonlii.

Yuughwan kat tr’iinin kat guuga’oonahtan iisrits’at giinlii.

Nitr’iinin guuga’oonahtan tr’oochit oh…ii geenjit, gwandak

guudhidhahch’eii ts’at edineht…’eh kak giinkhii at’iiniindhan

geenjit goots’an ohtsii gwik’it akoo gohthan. Drin gwitak

gwinaanch’uu nitr’iinin vah goondak goo edineht…’eh kak

ginohkhii. Nitr’iinin chan edineht…’eh kak ginohkhii geenjit

nekhwetanah’yaa geenjit akoo t’okhwe’ii.

Jii edineht…’eh gwizhit nits’oots’at edineht…’eh kak giinkhii

at’iiniindhan gwik’it

gwahtsii geenjit gwik’it

gwizhit gwiheelyaa. Aii

gehkhee ts’at guuyuughwan

oh…ii chan gahgiheedandaii

dagoonch’uu gwik’it

gwahtsii.

Gwiinlit chan diitr’iinin kat

gagoonahtan gwik’it akoo

dagwidi’ii; iisrits’at nihkhah

diik’iinjii ts’at giik’aanjii

gwik’it gwahtsii t’idi’ii.

NNiittrr’’ ii iinniinn VVaattss’’aatt GGwwaannddaakk::

VVaatt’’ ii iinniihhtthhaann::

☺ school nihshee nah gwildak geenjit

☺ adats’at kak ginihkhii ts’at nits’at

☺ k’eejit akoo gijiht’aih

☺ shige’tr’oonahtan ts’at shii yiinjit

gwichidhaµh’ee

NNiijjuukk ddaaii ’’ II iissrriittss’’aatt

tt ’’ iihhcchh’’uuuu::

☺ shige’tr’oonahtan danh

t’inich’uu na…’ii

☺ gwandak kak giniidikhii

tr’iinin shik’it t’iinch’uu kat

geenjit

☺ k’eejit geenjit giik’adhilnjii geenjit

shits’atr’iniinjii

☺ shigwitr’it t’agwa…’ii gwideek’it goo’aii ants’at geenjit

vaniinji’ iidhat gahshandaii

☺ gwiinzii t’ishi’ii goo sheenjit yiinjit gwichidhaµh’ee geenjit

shah gwaandak

☺ tsiit’ishi’ii ts’at diik’ihnjii geenjit nah gwiinzii

314

NNiittss’’oooottss’’aatt nniittrr’’ ii iinniinn ggiiiikk’’yyaaaannjjii ii

ggoohhttssii ii ::

Danidi’ii ts’at geenjit GGoo µµhhkkhhiiii

Nitr’iinin ts’at GGwwiinnoo µµhh’’ ii ii

Nitr’iinin giinkhii danh

GGwwiiddiinniiiitttthh’’aakk

Drin gwitak gwinaanch’uu nitr’iinin

ts’at EEddiinneehhtt…… ’’eehh kkaakk

ggiinnoo µµhhkkhhiiii

Aii gwandak AAhhggoooonnddaakk

Nitr’iinin YYiiiinnjjiitt cchhiiddhhaa µµhh’’eeee

Drin gwitak gwinaanch’uu

ginjih ih…ak k’eejit, ilik, ejiich’ii gwidhaµhtsaii, goo danidi’ii

goovah akoo danidi’ii

Dinjii Zhuh Ginjik zhit goots’at giniinkhii

GGwwii iinntt …… ’’oohh eeddiinneehhtt …… ’’ eehh

gg iinn ii iinnkkhhii ii

☺ gwiinzii edineht…’eh kak giinkhii

gwik’it gohtsii

☺ drin gwitak gwinaanch’uu edineht…’e

kak giniinkhii nitr’iinin ts’at 15

minutes geenjit

☺ juudin aii edineht…’eh adant…’oo goo

gwank’oo gwa…tsaii geenjit goovah

goondak

☺ Neenjik goots’at edineht…’eh kak

giniinkhii ts’at goonijaµhsheii

☺ aii gwandak geenjit nitr’iinin

goojaµhkat jii gwik’it: “Danich’uu

juu gwik’it tagwidhat ji’..?" “Juu

gwik’it tagwidhat ji’ dahiindi’yaa..?"

NNiittss ’’oooottss ’’aatt eeddiinneehhtt…… ’’eehh

oooohhoohhnnddaall??

☺ library goots’at inohnii

☺ nilak ts’at inohnii

☺ ookazheh ts’at oohohkat

☺ edineht…’eh zhit catalogue gwats’at

oojaµhkat

☺ kaiik’it zhit inih…ik gwa’an gwats’at

ooviinkat

☺ oozhii k’it zhehk’oo goo nilak kat

eenjit goovah gwaandak

☺ kheenjit gwik’it gwaµhtsii

TTrr’’iiiinniinn SScchhooooll NNiijjaaaa KKaatt –– vvaagghhaaiiii

nniihhkk’’ii iittiikk ttss’’aatt vvaanncchhoohh nnaakk’’oohh

zzhhaakk ddhhiitt iinnhh

YYuuuugghhwwaann TT’’ iiddii ’’ ii ii ttss’’aatt GGaaggoooonnaahhttaann

Nitr’iinin juk school gwits’at nijaa. Goovah tth’aih akoo

t’inidi’ii. Nitr’iinin ts’at edineht…’eh kak giniinkhii. Nah kak

giinkhii ts’at izhuu kat ts’at laa geenjit.

School gwizhit t’agidi’ii geenjit gatiindandaii. Vaga’oonahtan

vatiindandaii. Goots’atr’iniinjii. Goojaµhkat. Gatr’oonahtan

geenjit neenjit iisrits’at nilii geenjit gwinajaµhsheii.

Tthak nihk’it t’idich’uu geenjit gwijiinchii goonlii. Tsiit’idi’ii

chan iisrits’at nilii ganinaandaii, chuu! TV aachin t’ah’ii

geenjit niizhit gwinah’ii kwaa geenjit k’anaantii.

Nijin gwa’an gootsinohdok goonlii gwiinzii vak’anaantii.

Shi¬h nizrii jaµhtsii ts’at gwiinzii a’aa geenjit

vak’anaantii. Vanh a’aa school gwits’at

nateehaa gwichih vak’anaantii.

4 13

BBeeeebbiiii kkaatt ggoooogghhaaiiii iihh……aakk ttss’’aa ¬¬tt

YYuuuugghhwwaann tt’’ iiddii’’ ii ii ttss’’aatt

ggaaggoooonnaahhttaann hhaahh

Gwideezhuu nizii hah nibeebii ts’at giniinkhii goo ooviintanh

ji’ gat’iiniizhin. Nits’oots’at nibeebii nah t’idi’ii. Vizhin ts’at

vinin’ hah gatiindandaii geenjit akoo daheenjaa. Iinchits’at

vah goondak, edineht…’eh kak giniinkhii ts’at edineht…’eh

vindah hah dhiin’aih ji’ gwiheezaa. Nideezhuu at’iiniindhan

geenjit, vah gwaandak ts’at vah ijiinlii chan gwiheezaa.

Gwiinzii ijiinlii kwaa guugaa zrit vits’at ijiinlii t’at veenjit

gwiheezaa.

Beebii kat tthak ts’at giik’aanjii: ninah’in, nijiitth’ak,

nijaandaii, nijiinlaii, ts’at naatsanh. Ootanh ts’at ya’aa zrit

vindii tthak gaheedandaii dagoonch’uu.

Ik’it’indi’ii, nihkhan akoo t’inidi’ii k’iighe’ tthak gaheedandaii

ginuu.

Nibeebii zrit inih…ik gwa’an goo nijuk dai’ akoo t’inidi’ii

yiniindhan ji’ veenjit

gwiheezaa: vik’e’ahtrah dai’,

vichil’ nihnjeh nanahchuh dai’,

va’a’ah dai’, goo too t…’at dai’

khacheeda’aii dai’. Vits’at

ijiinlii t’at veenjit gwiheezaa.

Shik beebii kat hah tsiit’inidi’ii

kwaa. Adats’at teelyah ji’ chan

gwiinzii. Nadhichih dai’

ooviintanh ji’ chan gwiinzii.

NNiittrr’’ ii iinniinn VVaattss’’aatt GGwwaannddaakk::

VVaatt’’ ii iinniihhtthhaann::

☺ jidii vakak ginihkhii akoo t’ishi’ii

☺ shindii tthak geenjit gwahaldak

☺ jidii zhuu niinji’ ihthat akoo t’ishi’ii

☺ vaka’aµhch’uu dai’ nits’at

tr’inihnjii

☺ shi’dineht…’ee’ î…tsii akoo t’ishi’ii

NNii jjuukk ddaaii ’’

IIiissrriittss’’aatt

tt ’’ iihhcchh’’uuuu::

☺ shah gwaandak guuzhik gwank’oo shats’an naµhtsii ts’at

ejiich’ii hah dhiin’aii

☺ sheenjit edineht…’eh tagwinahnjii

☺ ginjih tthak shinajaµhsheii

☺ shagwandak ediniint…’oo

☺ library dineht…’eh tsal shats’an tr’ahtsii

☺ vaka’a…ch’uu ts’at recipe kak ginihkhii dai’

shats’atr’iniinjii

512

NNiittrr’’ ii iinniinn ttss’’aatt ggwwaannddaakk::

VVaatt’’ ii iinniihhtthhaann::

☺ edineht…’eh zhit gwank’oo ts’at gwidi’ee egwaµhdit

☺ ijiich’ii tthak naa’al

☺ ijiinlii ts’at giniinkhii jihtth’ak

JJuuuu ddaaggwwiiddii ’’ ii ii jjuuuu

iiiissrriittss’’aatt tt ’’ iihhcchh’’uuuu::

☺ nagwandak shah gwaandak

☺ ni’ilik ijiinlii ts’at ilik ik’it nilii

nihkhan shah gwaandak

☺ nileetth’ak, gwakaiits’at

ts’at diizhin ginjik shah tsii

t’inidi’ii

☺ ijiich’ii, ethit…’ii ts’at dachan chyah shats’an nyaµhtsii

gwinah’ii geenjit ts’at va’ih’aa

☺ dagwidi’ii shah gwaandak ts’at diindii datthak tthak jidii

gwina¬a’ii

GGoooogghhaaiiii iihh……ooggwwiinnllii’’ NNiilliiii KKaatt

YYuuuugghhwwaann tt’’ iiddii’’ ii ii ttss’’aatt

ggaaggoooonnaahhttaann

Tr’iinin vaghaii ih…ogwinli’ tr’iinin tsal zhak giinlii gwiyaa’an

gahdandaii ts’at edineht…’eh leii gwizhit gwinah’ii geenjit

gadhan nilii. Jidii gwinah’ii niindhan geenjit gadhan nilii.

Jidii at’iiniindhan aii tthak geenjit gahdandaii. Aii k’eejit nilii

school gwats’at teehah geenjit tr’iilee ahtsii goo gwizhit

t’iinch’uu. Drin tthak edineht…’eh kak giniinkhii ts’at

nyahgwan nits’at kak giheekhyah.

Ginjih t’inaanch’uu vats’at gohtsii.

Vagwandak vat’ajaµhch’uu gwandak

gwaµhtsii geenjit. Nitr’iinin nits’at

tr’iinjii niindhan ji’ akoo t’inidi’ii dai’

t’at veenjit gwiinzii. Nijin library

goo’aii gwits’at vah tiinhaa ts’at

tagwahnjii geenjit niindhan ji’ vah

akoo t’inidi’ii chan gwiinzii.

6 11

BBeeeebbiiii NNjjoooo KKaatt ––

GGoooogghhaaiiii iihh……aakk ttss’’aatt nneeeekkaaiiii

ggwwiittss’’aatt

YYuuuugghhwwaann tt ’’ iiddii ’’ ii ii ttss’’aatt GGaaggoooonnaahhttaann hhaahh

Beebii njoo kat ih…eh gwizraih dai’ leii giik’agaanjii. Gwindii

tthak gwatat gugwahnah’yaa geenjit gwiinzii!

Beebii njoo kat adeenjit gwandak gat’iiniizhin’, iisrits’at

dagidi’ii geenjit. Yeh’ok nahadik geenjit gwandak

gat’iiniindhan, ch’ik k’e’ahtrah, dakaiitrih t…’yaa nadhachoh

jaazhii, ookat nahee geenjit, goo gwandak gugoonlii dai’

geenjit gat’iiniindhan. Gwaandak dai’

gat’iiniizhin’, edineht…’eh goovah

goondak ji’ ginjih gwizhit juu ts’ants’at,

“BAM", “ROAR", ts’at “TTHAK TS’AT

NADINAANAII".

Tr’iinin kat edineht…’eh “lift the

flap" gat’iiniizhin’. Nah aii

edineht…’eh vak’anahtii geenjit giiniindhan.

Edineht…’eh gwiinzii vak’anahtii ts’at nik’it akoo t’aheedi’yaa.

NNiittrr’’ ii iinniinn VVaattss’’aatt GGwwaannddaakk::

VVaatt’’ ii iinniihhtthhaann::

☺ gwandak gwaandak ts’at edineht…’eh kak giinkhii

☺ …yaa gwitr’it t’agwah’ii

☺ park ts’at ookat zheh gwats’at teedaa

☺ shagwandak at’iinihthan

☺ edineht…’eh k’eejit ts’at jidii ahdandaii

tthak geenjit hidihtth’ak

☺ nihk’it ts’at tsii’in gi’gwidhan hah

tsiit’ishi’ii

☺ gwilii gwandak hidihtth’ak

☺ shuuzri’ hana…’yaa

NNii jjuukk ddaaii ’’ ii iissrriittss’’aatt tt ’’ iihhcchh’’uuuu::

☺ gwandak tatr’igwilnjii ts’at shah gwaandak

☺ edineht…’eh kak nah ginihkhii

☺ tr’oodahkat nihkhan nuudalkat shidii giniinkhii, zhuu

t’agoonch’uu guugaa akoo t’inidi’ii

☺ shuudhidhaµhch’eii

☺ shah tsii t’inidi’ii

☺ ejiich’ii shah gwaµhtsii

☺ gwidi’ee ts’at tr’igwidichii gihk’anilnjii shits’at tr’iniinjii

710

NNiittrr’’ ii iinniinn ttss’’aatt GGwwaannddaakk::

GGaatt ’’ ii iinniihhtthhaann::

☺ tadhahchik ts’at ginjih k’eejit giik’anilnjii

☺ etr’idlii ts’at nih…atr’ahtanh tsii’in hah tsiitr’idi’ii

☺ gwandak ts’at ilik gwahtsii hidihtth’ak

☺ gwank’oo edineht…’eh diizheh

danh hana…’yaa geenjit

NNii jjuukk ddaaii ’’ ii iissrriittss’’aatt

tt ’’ iihhcchh’’uuuu::

☺ nagwandak shah gwaandak

☺ shindii tthak dinjii goo

ejiich’ii goozri’ aµhtsii

☺ neenjik edineht…’eh gwizhit

gwitana…’yaa

☺ shah gwaandak ts’at edineht…’eh gwizhit gwinaa’ii

☺ edineht…’eh kak giniinkhii goozhik geetak shuujaµhkat

☺ itsii kha… zhit, chi… ghaa zhit, goo shidehk’it zhit

edineht…’eh nidi’ii

GGoooogghhaaiiii DDaaaannkkaatt NNiilliiii KKaatt

YYuuuugghhwwaann TT’’iiddii’’ iiii ttss’’aatt

GGaaggoooonnaahhttaann

Googhaii daankat goonagoo’ee tthak zrit gwiinchii goonlii.

Datthak gwiinchii gwahtsii ts’at nihkhan goodahkat.

Ezhik danh nijin gwizhit nitr’iinin videek’it gwiheelyaa vah

gwaandak. Jidii nidi’ii gwandak, gwank’oo akoo diinch’ii

k’iighe’ vah gwaandak chan gwiheezaa.

Goolat kat chan ejiich’ii geenjit ginaajat. Jidii najat vah

goonlii gwiizii vah gwitoh gwichuudhat geenjit vah gwaandak

geenjit shoh giinlii. Naajat dai’ vats’at giniinkhii t’at veenjit

gwiheezaa.

Nitr’iinin ginjih gi’gwadhan nihkhan vah

giniinkhii t…’ee Chan idint’eh gwik’it te’

dineht…’eh kak giteekhyah. Guugaa zrit

nitr’iinin vindii tthak gateedandaii

niindhan tth’aih gwandak tsal

vah gwaandak ji’ chan gwiinzii.

Izhuu kat gwik’it goonlii geenjit

vah gwaandak. Jidii zhuu nilii

goo gwik’it goonlii hanah’yaa ji’ chan gwiinzii.

Ejiich’ii chan vat’agwidahch’yaa geenjit ooniinjii ts’at nihkhah

ejiich’ii gohtsii gwik’it gwiheelyaa.

8 9

TTrr’’iiiinniinn TTssaall –– GGoooogghhaaiiii

TTiikk NNiilliiii KKaatt

YYuuuugghhwwaann TT’’iiddii’’ iiii ttss’’aatt

GGaaggoooonnaahhttaann

Nitr’iinin leii giik’aanjik ts’at gwiinlet ek’idhinjik ts’at geenjit

gadhan nilii. Kheenjit t’idi’ii geenjit t’iinch’uu. Yee’ok nan

kat gwa’an nahadik geenjit yiniindhan. Inih…ik gwa’an

nahadik chan gwiyaa’an giik’ahaanjaa

yiniindhan.

Vindii gwa’an tthak giik’aanjii guuzhik

diik’iidhat, aii geenjit niinzhuk

nijiitth’ak geenjit shoh nilii.

Edineht…’eh kak giniinkhiii

guuzhik gwizhit dagwinuu gwik’it

t’ajiinuu. Zhehk’oo gugwandak

gehdeetth’ak niindhan geenjit vah

gwaandak.

Tr’iinin kat chan ik’it te’ giniinkhii geenjit gat’iiniizhin’ ts’at

idint’eh edineht…’eh kak giinkhii, juu t’agoonch’uu, aii

edineht…’eh The Little Engine That Could gwats’at, “Akoo

t’ishi’ii vah…ii, Akoo t’ishi’ii vah…ii". Dineht…’eh tai’ gwidi’ee,

dineht…’eh tai’ vee, edineht…’eh, iitsii da’al, vah galt’an, ts’at

izhii hah dha’aii hah tr’iinin tsal kat t’agijaµhch’uu.

Edineht…’eh dril lai’ dachanchyah kak nanyaµhchuh aii tsaih

ts’at vah galt’an t’agijaµhch’uu, srehtat gugweheelyaa

kwaa geenjit.

NNiittrr’’ ii iinniinn ggwwaattss’’aatt

ggwwaannddaakk zzrriitt tt ’’ee µµee µµ ::

GGaatt ’’ ii iinniihhtthhaann::

☺ shinli’ hah gwilii t’ishi’ii vah

tsiit’ishi’ii

☺ ilik ijih…ii

☺ tsii’in zhuu t’ishi’ii

☺ zhuu gwandak hidihtth’ak

☺ shizhehk’oo zhit dagwidi’ii

gwik’it nin akoo t’idi’ii

☺ zhuu gwilii t’ishi’ii hiindlaa geenjit

☺ gwidi’ee dineht…’eh tai’, dineht…’eh tai’ vee, etc.

☺ shizhehk’oo geenjit gwandak hidihtth’ak

IIiissrriittss’’aatt tt ’’ iihhcchh’’uuuu nnii jjuukk ddaaii ’’ ::

☺ kaiik’it gwa’an nachiida’oo

☺ diinagoo’ee nihkhah nachidhiida’oo dai’ ts’at tthak

gwik’andehtr’inahtii

☺ gwandak lat zhuu gwilii akoo t’agwidi’ii

☺ fridge kak jidii dhaltsaii gwina…’ii

☺ nihkhah ejiich’ii gwaatsii ts’at akoo t’agwidi’ii

8 9

TTrr’’iiiinniinn TTssaall –– GGoooogghhaaiiii

TTiikk NNiilliiii KKaatt

YYuuuugghhwwaann TT’’iiddii’’ iiii ttss’’aatt

GGaaggoooonnaahhttaann

Nitr’iinin leii giik’aanjik ts’at gwiinlet ek’idhinjik ts’at geenjit

gadhan nilii. Kheenjit t’idi’ii geenjit t’iinch’uu. Yee’ok nan

kat gwa’an nahadik geenjit yiniindhan. Inih…ik gwa’an

nahadik chan gwiyaa’an giik’ahaanjaa

yiniindhan.

Vindii gwa’an tthak giik’aanjii guuzhik

diik’iidhat, aii geenjit niinzhuk

nijiitth’ak geenjit shoh nilii.

Edineht…’eh kak giniinkhiii

guuzhik gwizhit dagwinuu gwik’it

t’ajiinuu. Zhehk’oo gugwandak

gehdeetth’ak niindhan geenjit vah

gwaandak.

Tr’iinin kat chan ik’it te’ giniinkhii geenjit gat’iiniizhin’ ts’at

idint’eh edineht…’eh kak giinkhii, juu t’agoonch’uu, aii

edineht…’eh The Little Engine That Could gwats’at, “Akoo

t’ishi’ii vah…ii, Akoo t’ishi’ii vah…ii". Dineht…’eh tai’ gwidi’ee,

dineht…’eh tai’ vee, edineht…’eh, iitsii da’al, vah galt’an, ts’at

izhii hah dha’aii hah tr’iinin tsal kat t’agijaµhch’uu.

Edineht…’eh dril lai’ dachanchyah kak nanyaµhchuh aii tsaih

ts’at vah galt’an t’agijaµhch’uu, srehtat gugweheelyaa

kwaa geenjit.

NNiittrr’’ ii iinniinn ggwwaattss’’aatt

ggwwaannddaakk zzrriitt tt ’’ee µµee µµ ::

GGaatt ’’ ii iinniihhtthhaann::

☺ shinli’ hah gwilii t’ishi’ii vah

tsiit’ishi’ii

☺ ilik ijih…ii

☺ tsii’in zhuu t’ishi’ii

☺ zhuu gwandak hidihtth’ak

☺ shizhehk’oo zhit dagwidi’ii

gwik’it nin akoo t’idi’ii

☺ zhuu gwilii t’ishi’ii hiindlaa geenjit

☺ gwidi’ee dineht…’eh tai’, dineht…’eh tai’ vee, etc.

☺ shizhehk’oo geenjit gwandak hidihtth’ak

IIiissrriittss’’aatt tt ’’ iihhcchh’’uuuu nnii jjuukk ddaaii ’’ ::

☺ kaiik’it gwa’an nachiida’oo

☺ diinagoo’ee nihkhah nachidhiida’oo dai’ ts’at tthak

gwik’andehtr’inahtii

☺ gwandak lat zhuu gwilii akoo t’agwidi’ii

☺ fridge kak jidii dhaltsaii gwina…’ii

☺ nihkhah ejiich’ii gwaatsii ts’at akoo t’agwidi’ii

710

NNiittrr’’ ii iinniinn ttss’’aatt GGwwaannddaakk::

GGaatt ’’ ii iinniihhtthhaann::

☺ tadhahchik ts’at ginjih k’eejit giik’anilnjii

☺ etr’idlii ts’at nih…atr’ahtanh tsii’in hah tsiitr’idi’ii

☺ gwandak ts’at ilik gwahtsii hidihtth’ak

☺ gwank’oo edineht…’eh diizheh

danh hana…’yaa geenjit

NNii jjuukk ddaaii ’’ ii iissrriittss’’aatt

tt ’’ iihhcchh’’uuuu::

☺ nagwandak shah gwaandak

☺ shindii tthak dinjii goo

ejiich’ii goozri’ aµhtsii

☺ neenjik edineht…’eh gwizhit

gwitana…’yaa

☺ shah gwaandak ts’at edineht…’eh gwizhit gwinaa’ii

☺ edineht…’eh kak giniinkhii goozhik geetak shuujaµhkat

☺ itsii kha… zhit, chi… ghaa zhit, goo shidehk’it zhit

edineht…’eh nidi’ii

GGoooogghhaaiiii DDaaaannkkaatt NNiilliiii KKaatt

YYuuuugghhwwaann TT’’iiddii’’ iiii ttss’’aatt

GGaaggoooonnaahhttaann

Googhaii daankat goonagoo’ee tthak zrit gwiinchii goonlii.

Datthak gwiinchii gwahtsii ts’at nihkhan goodahkat.

Ezhik danh nijin gwizhit nitr’iinin videek’it gwiheelyaa vah

gwaandak. Jidii nidi’ii gwandak, gwank’oo akoo diinch’ii

k’iighe’ vah gwaandak chan gwiheezaa.

Goolat kat chan ejiich’ii geenjit ginaajat. Jidii najat vah

goonlii gwiizii vah gwitoh gwichuudhat geenjit vah gwaandak

geenjit shoh giinlii. Naajat dai’ vats’at giniinkhii t’at veenjit

gwiheezaa.

Nitr’iinin ginjih gi’gwadhan nihkhan vah

giniinkhii t…’ee Chan idint’eh gwik’it te’

dineht…’eh kak giteekhyah. Guugaa zrit

nitr’iinin vindii tthak gateedandaii

niindhan tth’aih gwandak tsal

vah gwaandak ji’ chan gwiinzii.

Izhuu kat gwik’it goonlii geenjit

vah gwaandak. Jidii zhuu nilii

goo gwik’it goonlii hanah’yaa ji’ chan gwiinzii.

Ejiich’ii chan vat’agwidahch’yaa geenjit ooniinjii ts’at nihkhah

ejiich’ii gohtsii gwik’it gwiheelyaa.

6 11

BBeeeebbiiii NNjjoooo KKaatt ––

GGoooogghhaaiiii iihh……aakk ttss’’aatt nneeeekkaaiiii

ggwwiittss’’aatt

YYuuuugghhwwaann tt ’’ iiddii ’’ ii ii ttss’’aatt GGaaggoooonnaahhttaann hhaahh

Beebii njoo kat ih…eh gwizraih dai’ leii giik’agaanjii. Gwindii

tthak gwatat gugwahnah’yaa geenjit gwiinzii!

Beebii njoo kat adeenjit gwandak gat’iiniizhin’, iisrits’at

dagidi’ii geenjit. Yeh’ok nahadik geenjit gwandak

gat’iiniindhan, ch’ik k’e’ahtrah, dakaiitrih t…’yaa nadhachoh

jaazhii, ookat nahee geenjit, goo gwandak gugoonlii dai’

geenjit gat’iiniindhan. Gwaandak dai’

gat’iiniizhin’, edineht…’eh goovah

goondak ji’ ginjih gwizhit juu ts’ants’at,

“BAM", “ROAR", ts’at “TTHAK TS’AT

NADINAANAII".

Tr’iinin kat edineht…’eh “lift the

flap" gat’iiniizhin’. Nah aii

edineht…’eh vak’anahtii geenjit giiniindhan.

Edineht…’eh gwiinzii vak’anahtii ts’at nik’it akoo t’aheedi’yaa.

NNiittrr’’ ii iinniinn VVaattss’’aatt GGwwaannddaakk::

VVaatt’’ ii iinniihhtthhaann::

☺ gwandak gwaandak ts’at edineht…’eh kak giinkhii

☺ …yaa gwitr’it t’agwah’ii

☺ park ts’at ookat zheh gwats’at teedaa

☺ shagwandak at’iinihthan

☺ edineht…’eh k’eejit ts’at jidii ahdandaii

tthak geenjit hidihtth’ak

☺ nihk’it ts’at tsii’in gi’gwidhan hah

tsiit’ishi’ii

☺ gwilii gwandak hidihtth’ak

☺ shuuzri’ hana…’yaa

NNii jjuukk ddaaii ’’ ii iissrriittss’’aatt tt ’’ iihhcchh’’uuuu::

☺ gwandak tatr’igwilnjii ts’at shah gwaandak

☺ edineht…’eh kak nah ginihkhii

☺ tr’oodahkat nihkhan nuudalkat shidii giniinkhii, zhuu

t’agoonch’uu guugaa akoo t’inidi’ii

☺ shuudhidhaµhch’eii

☺ shah tsii t’inidi’ii

☺ ejiich’ii shah gwaµhtsii

☺ gwidi’ee ts’at tr’igwidichii gihk’anilnjii shits’at tr’iniinjii

512

NNiittrr’’ ii iinniinn ttss’’aatt ggwwaannddaakk::

VVaatt’’ ii iinniihhtthhaann::

☺ edineht…’eh zhit gwank’oo ts’at gwidi’ee egwaµhdit

☺ ijiich’ii tthak naa’al

☺ ijiinlii ts’at giniinkhii jihtth’ak

JJuuuu ddaaggwwiiddii ’’ ii ii jjuuuu

iiiissrriittss’’aatt tt ’’ iihhcchh’’uuuu::

☺ nagwandak shah gwaandak

☺ ni’ilik ijiinlii ts’at ilik ik’it nilii

nihkhan shah gwaandak

☺ nileetth’ak, gwakaiits’at

ts’at diizhin ginjik shah tsii

t’inidi’ii

☺ ijiich’ii, ethit…’ii ts’at dachan chyah shats’an nyaµhtsii

gwinah’ii geenjit ts’at va’ih’aa

☺ dagwidi’ii shah gwaandak ts’at diindii datthak tthak jidii

gwina¬a’ii

GGoooogghhaaiiii iihh……ooggwwiinnllii’’ NNiilliiii KKaatt

YYuuuugghhwwaann tt’’ iiddii’’ ii ii ttss’’aatt

ggaaggoooonnaahhttaann

Tr’iinin vaghaii ih…ogwinli’ tr’iinin tsal zhak giinlii gwiyaa’an

gahdandaii ts’at edineht…’eh leii gwizhit gwinah’ii geenjit

gadhan nilii. Jidii gwinah’ii niindhan geenjit gadhan nilii.

Jidii at’iiniindhan aii tthak geenjit gahdandaii. Aii k’eejit nilii

school gwats’at teehah geenjit tr’iilee ahtsii goo gwizhit

t’iinch’uu. Drin tthak edineht…’eh kak giniinkhii ts’at

nyahgwan nits’at kak giheekhyah.

Ginjih t’inaanch’uu vats’at gohtsii.

Vagwandak vat’ajaµhch’uu gwandak

gwaµhtsii geenjit. Nitr’iinin nits’at

tr’iinjii niindhan ji’ akoo t’inidi’ii dai’

t’at veenjit gwiinzii. Nijin library

goo’aii gwits’at vah tiinhaa ts’at

tagwahnjii geenjit niindhan ji’ vah

akoo t’inidi’ii chan gwiinzii.

4 13

BBeeeebbiiii kkaatt ggoooogghhaaiiii iihh……aakk ttss’’aa ¬¬tt

YYuuuugghhwwaann tt’’ iiddii’’ ii ii ttss’’aatt

ggaaggoooonnaahhttaann hhaahh

Gwideezhuu nizii hah nibeebii ts’at giniinkhii goo ooviintanh

ji’ gat’iiniizhin. Nits’oots’at nibeebii nah t’idi’ii. Vizhin ts’at

vinin’ hah gatiindandaii geenjit akoo daheenjaa. Iinchits’at

vah goondak, edineht…’eh kak giniinkhii ts’at edineht…’eh

vindah hah dhiin’aih ji’ gwiheezaa. Nideezhuu at’iiniindhan

geenjit, vah gwaandak ts’at vah ijiinlii chan gwiheezaa.

Gwiinzii ijiinlii kwaa guugaa zrit vits’at ijiinlii t’at veenjit

gwiheezaa.

Beebii kat tthak ts’at giik’aanjii: ninah’in, nijiitth’ak,

nijaandaii, nijiinlaii, ts’at naatsanh. Ootanh ts’at ya’aa zrit

vindii tthak gaheedandaii dagoonch’uu.

Ik’it’indi’ii, nihkhan akoo t’inidi’ii k’iighe’ tthak gaheedandaii

ginuu.

Nibeebii zrit inih…ik gwa’an goo nijuk dai’ akoo t’inidi’ii

yiniindhan ji’ veenjit

gwiheezaa: vik’e’ahtrah dai’,

vichil’ nihnjeh nanahchuh dai’,

va’a’ah dai’, goo too t…’at dai’

khacheeda’aii dai’. Vits’at

ijiinlii t’at veenjit gwiheezaa.

Shik beebii kat hah tsiit’inidi’ii

kwaa. Adats’at teelyah ji’ chan

gwiinzii. Nadhichih dai’

ooviintanh ji’ chan gwiinzii.

NNiittrr’’ ii iinniinn VVaattss’’aatt GGwwaannddaakk::

VVaatt’’ ii iinniihhtthhaann::

☺ jidii vakak ginihkhii akoo t’ishi’ii

☺ shindii tthak geenjit gwahaldak

☺ jidii zhuu niinji’ ihthat akoo t’ishi’ii

☺ vaka’aµhch’uu dai’ nits’at

tr’inihnjii

☺ shi’dineht…’ee’ î…tsii akoo t’ishi’ii

NNii jjuukk ddaaii ’’

IIiissrriittss’’aatt

tt ’’ iihhcchh’’uuuu::

☺ shah gwaandak guuzhik gwank’oo shats’an naµhtsii ts’at

ejiich’ii hah dhiin’aii

☺ sheenjit edineht…’eh tagwinahnjii

☺ ginjih tthak shinajaµhsheii

☺ shagwandak ediniint…’oo

☺ library dineht…’eh tsal shats’an tr’ahtsii

☺ vaka’a…ch’uu ts’at recipe kak ginihkhii dai’

shats’atr’iniinjii

314

NNiittss’’oooottss’’aatt nniittrr’’ ii iinniinn ggiiiikk’’yyaaaannjjii ii

ggoohhttssii ii ::

Danidi’ii ts’at geenjit GGoo µµhhkkhhiiii

Nitr’iinin ts’at GGwwiinnoo µµhh’’ ii ii

Nitr’iinin giinkhii danh

GGwwiiddiinniiiitttthh’’aakk

Drin gwitak gwinaanch’uu nitr’iinin

ts’at EEddiinneehhtt…… ’’eehh kkaakk

ggiinnoo µµhhkkhhiiii

Aii gwandak AAhhggoooonnddaakk

Nitr’iinin YYiiiinnjjiitt cchhiiddhhaa µµhh’’eeee

Drin gwitak gwinaanch’uu

ginjih ih…ak k’eejit, ilik, ejiich’ii gwidhaµhtsaii, goo danidi’ii

goovah akoo danidi’ii

Dinjii Zhuh Ginjik zhit goots’at giniinkhii

GGwwii iinntt …… ’’oohh eeddiinneehhtt …… ’’ eehh

gg iinn ii iinnkkhhii ii

☺ gwiinzii edineht…’eh kak giinkhii

gwik’it gohtsii

☺ drin gwitak gwinaanch’uu edineht…’e

kak giniinkhii nitr’iinin ts’at 15

minutes geenjit

☺ juudin aii edineht…’eh adant…’oo goo

gwank’oo gwa…tsaii geenjit goovah

goondak

☺ Neenjik goots’at edineht…’eh kak

giniinkhii ts’at goonijaµhsheii

☺ aii gwandak geenjit nitr’iinin

goojaµhkat jii gwik’it: “Danich’uu

juu gwik’it tagwidhat ji’..?" “Juu

gwik’it tagwidhat ji’ dahiindi’yaa..?"

NNiittss ’’oooottss ’’aatt eeddiinneehhtt…… ’’eehh

oooohhoohhnnddaall??

☺ library goots’at inohnii

☺ nilak ts’at inohnii

☺ ookazheh ts’at oohohkat

☺ edineht…’eh zhit catalogue gwats’at

oojaµhkat

☺ kaiik’it zhit inih…ik gwa’an gwats’at

ooviinkat

☺ oozhii k’it zhehk’oo goo nilak kat

eenjit goovah gwaandak

☺ kheenjit gwik’it gwaµhtsii

TTrr’’iiiinniinn SScchhooooll NNiijjaaaa KKaatt –– vvaagghhaaiiii

nniihhkk’’ii iittiikk ttss’’aatt vvaanncchhoohh nnaakk’’oohh

zzhhaakk ddhhiitt iinnhh

YYuuuugghhwwaann TT’’ iiddii ’’ ii ii ttss’’aatt GGaaggoooonnaahhttaann

Nitr’iinin juk school gwits’at nijaa. Goovah tth’aih akoo

t’inidi’ii. Nitr’iinin ts’at edineht…’eh kak giniinkhii. Nah kak

giinkhii ts’at izhuu kat ts’at laa geenjit.

School gwizhit t’agidi’ii geenjit gatiindandaii. Vaga’oonahtan

vatiindandaii. Goots’atr’iniinjii. Goojaµhkat. Gatr’oonahtan

geenjit neenjit iisrits’at nilii geenjit gwinajaµhsheii.

Tthak nihk’it t’idich’uu geenjit gwijiinchii goonlii. Tsiit’idi’ii

chan iisrits’at nilii ganinaandaii, chuu! TV aachin t’ah’ii

geenjit niizhit gwinah’ii kwaa geenjit k’anaantii.

Nijin gwa’an gootsinohdok goonlii gwiinzii vak’anaantii.

Shi¬h nizrii jaµhtsii ts’at gwiinzii a’aa geenjit

vak’anaantii. Vanh a’aa school gwits’at

nateehaa gwichih vak’anaantii.

2 15

GGwwiicchhiihh DDaaggwwiinnuuuu

Jii t’at juudin kat tr’iinin kat hah gwitr’it t’agwah’ii goo

guuk’anahtii geenjit goo’aii. Aii ginjih “yuughwan" gwinuu

t’at dinjii datthak tr’iinin kat gwindoo giik’atr’aanjii ts’at

guugwindaii tthak geenjit giik’atr’ahaandal geenjit

t’agwahnuu.

Tr’iinin neekat chan nihk’it t’igidich’uu goonlih kwaa.

Yuughwan neekat chan nihk’it t’igidich’uu goonlih kwaa.

Tr’iinin kheenjit giik’aanjii ts’at diik’iinjii chan goonlii.

Yuughwan kat tr’iinin kat guuga’oonahtan iisrits’at giinlii.

Nitr’iinin guuga’oonahtan tr’oochit oh…ii geenjit, gwandak

guudhidhahch’eii ts’at edineht…’eh kak giinkhii at’iiniindhan

geenjit goots’an ohtsii gwik’it akoo gohthan. Drin gwitak

gwinaanch’uu nitr’iinin vah goondak goo edineht…’eh kak

ginohkhii. Nitr’iinin chan edineht…’eh kak ginohkhii geenjit

nekhwetanah’yaa geenjit akoo t’okhwe’ii.

Jii edineht…’eh gwizhit nits’oots’at edineht…’eh kak giinkhii

at’iiniindhan gwik’it

gwahtsii geenjit gwik’it

gwizhit gwiheelyaa. Aii

gehkhee ts’at guuyuughwan

oh…ii chan gahgiheedandaii

dagoonch’uu gwik’it

gwahtsii.

Gwiinlit chan diitr’iinin kat

gagoonahtan gwik’it akoo

dagwidi’ii; iisrits’at nihkhah

diik’iinjii ts’at giik’aanjii

gwik’it gwahtsii t’idi’ii.

NNiittrr’’ ii iinniinn VVaattss’’aatt GGwwaannddaakk::

VVaatt’’ ii iinniihhtthhaann::

☺ school nihshee nah gwildak geenjit

☺ adats’at kak ginihkhii ts’at nits’at

☺ k’eejit akoo gijiht’aih

☺ shige’tr’oonahtan ts’at shii yiinjit

gwichidhaµh’ee

NNiijjuukk ddaaii ’’ II iissrriittss’’aatt

tt ’’ iihhcchh’’uuuu::

☺ shige’tr’oonahtan danh

t’inich’uu na…’ii

☺ gwandak kak giniidikhii

tr’iinin shik’it t’iinch’uu kat

geenjit

☺ k’eejit geenjit giik’adhilnjii geenjit

shits’atr’iniinjii

☺ shigwitr’it t’agwa…’ii gwideek’it goo’aii ants’at geenjit

vaniinji’ iidhat gahshandaii

☺ gwiinzii t’ishi’ii goo sheenjit yiinjit gwichidhaµh’ee geenjit

shah gwaandak

☺ tsiit’ishi’ii ts’at diik’ihnjii geenjit nah gwiinzii

116

Jîî edîneht…’eh geenjît gînjîh datthak zrît Saskatchewan

Lîteracy Network gîtr’ahnyuu gwats’at gîîya…tsaîî.

Jîî edîneht…’eh zrît NWT Lîteracy Councîl kat k’îîghe’

ejuk gîîya…tsaîî ts’at dîîyeenjît gwîk’ît gîheelyaa geenjît

nîlîî.

Aîî t…’ee srîînanh Echee Zrîî 2002 daî’ NWT Lîteracy Councîl kat

k’îîghe’ gugwîdant…’oo zhîk Nan Nîînk’oo k’agwaadhat lazhaa

goots’an gugwa…tsaîî Early Chîldhood Development Framework for

Actîon gogahnyuu k’îîghe’ akoo t’ageedî’în’.

Jîî edîneht…’eh gugwahtsîî guuzhîk aîî adant…’oo kat chan, geetak

zrît, îzhîî edîneht…’eh tatr’agwahnjîk goo îzhîî edîneht…’eh

dagwînyuu nagoonjîk ts’at guuk’ît atr’adant…’oo. Datthak geenjît

gogootr’oodahkat ahaa’ gîînîîndhan jî’ geenjît. Gwîînzîî akoo

datr’eedî’în’ kwah jî’ jîî geenjît …oo hah dîîtthaî’ tat gwîînzîî

t’anîîdîch’uh kwaa.

Jîî edîneht…’eh gwîzhît srîî t’înaanch’uu ts’at vîk’ît tagwî…tsî’

yuughwan kat goots’an ohtsîî yînîîndhan jî’ akoo t’înîdî’îî geenjît

dîînjîtr’îdîjîî. Gwat jîdîî gwats’at t’ahîîndi’yaa geenjît gwîchîh NWT

Lîteracy Councîl kat ts’at gîniinkhîî.

Jîî edîneht…’eh nîts’oots’at vîgwîdeech’în jî’ duuyeh vah tseedhoh

adîdootsîî dagoonch’uu geenjît gînyuu.

Jîî edîneht…’eh gwîk’ît yînohthan jî’ jîî kat tthak ts’at gînohkhîî:

NWT Lîteracy Councîl

5122 – 48th Street, Box 761

Yellowknîfe, NT X1A 2N6

T…’yah zhît: (867) 873-9262

Fax: (867) 873-2176

Emaîl: înfo@nwtlîteracy.ca

Web gwakak dîîhanoh’yaa: www.nwt.lîteracy.ca

☺ jidii t’ineedi’in’ ts’at jidii ganinaandaii geenjit gwaandak

☺ edineht…’eh gwank’oo gwizhit gwaandak

☺ elik ejiinlii ts’at nursery rhymes geenjit gwaandak jidii

giik’adhaanjik

☺ tape kak edineht…’eh ah gwaandak ooniinjii

☺ library danh edineht…’eh kak giinkhii dai’ nitr’iinin vah

iinhaa

www.nwt.literacy.ca