Ti nguyn t1. nh ngha:

Cho ti nay c nhiu nh ngha v t, nhng nh ngha ca ocutraep (1879) (L Vn Khoa v cng s, 2003), mt nh th nhng hc ngi Nga c tha nhn rng ri nht. Theo tc gi th t l vt th thin nhin c hnh thnh qua mt thi gian di do kt qu tc ng tng hp ca 5 yu t: m, ng thc vt, kh hu, a hnh v thi gian. y l nh ngha u tin v cng l nh ngha phn nh xc thc ngun gc hnh thnh t. Cc loi v khong cu to nn v Tri t di tc ng ca kh hu, sinh vt, a hnh tri qua mt thi gian nht nh dn dn b vn nt v cng vi xc hu c ri sinh ra t. Sau ny nhiu nh nghin cu cho rng cn b sung thm mt yu t khc c bit quan trng l con ngi. Chnh con ngi khi tc ng vo t lm thay i nhiu tnh cht t v nhiu khi to hn ra mt loi t mi cha tng c trong t nhin (v d nh t trng la nc,). Nu biu th nh ngha ny di dng mt cng thc ton hc th ta c th coi t l mt hm s theo thi gian ca nhiu bin s, m mi bin s l mt yu t hnh thnh t: = f(a, Sv, Kh, h, Nc, Ng)t Trong : : t a : m Sv : sinh vt Kh : kh hu h : a hnh Nc : nc trong t v nc ngm t : thi gian Ng : hot ng ca con ngi 2. Vai tr v ngha ca t i vi con ngi v sinh vt: Cc vai tr chnh ca t: t l mi trng ca con ngi, l thnh phn cu trc ca mi trng rt quan trng ca tt c cc h sinh thi. i vi sn sut nng- lm nghip, t l t liu sn xut c bit, l i tng lao ng c o. Gn y, trong chin lc s dng bn vng, ti nguyn t c xem l ti nguyn c tm quan trng c bit v trn cc tp ch Quc t xut hin 1 cm t mi, l chn nui t (land husbandry). Ngha l sn xut bn vng, duy tr v tng cao ph nhiu ca t th thi ca con ngi i vi t phi ging nh i vi ng vt, phi chn nui n. t canh tc cng l ngun ti nguyn ti to c. t l nn mng cho nhng cng trnh xy dng ca con ngi, trong c xy dng cc cng trnh giao thng, nh xng v nhiu cng trnh c s h tng khc.

Ngoi ra t cn c gi tr lch s, tinh thn i vi con ngi, l qu hng, l T quc, l ni chn nhau ct rn. 3. Hin trng mi trng t trn th gii v Vit Nam: 3.1 Th gii: Tng din tch t t nhin trn th gii c khong 148 triu km2 . T l % din tch cc loi t trn th gii (FAO, 1990)Loi t T l %

Tuyt, bng, h t hoang mc t ni t i nguyn t podzol t nu rng t (oxisols) t en t mu ht d t xm t ph sa Cc loi t khc

11,5 8,7 16,3 4,0 9,2 3,5 17,1 5,2 8,9 9,4 3,9 3,2

S liu ca bng cho thy, nhng loi t thun li cho sn xut nng nghip nh t ph sa, t en, t nu rng ch chim 12,6%. Nhng loi t qu xu (4 loi u) chim ti 40,5%.

Hin trng s dng t ca th gii theo FAO nh sau: - 20% din tch t vng qu lnh khng sn xut c. - 20% din tch t vng qu kh, hoang mc cng khng sn xut c. - 20% din tch t vng qu dc khng canh tc nng nghip c. - 10% din tch t vng c tng t mng (ni , t b xi mn mnh). - 10% din tch ang trng trt. - 20% ang lm ng c, gm nhng ng c chn th t nhin v ng c thm canh. Hin nay, din tch t ang trng trt chim 10% ngha l c khong 1.500 triu ha v c FAO nh gi l: - t c nng sut cao: 14% - t c nng sut trung bnh: 28% - t c nng sut thp: 58% Trong tng lai, c th khai ph v a vo s dng nng nghip khong 15 - 20%. Nhng r rng, trn phm vi ton th gii, t tt th t, t xu nhiu v qu t ngy cng b thoi ha. Hin trng suy gim cht lng ti nguyn t th gii Khong 2/3 din tch t nng nghip trn th gii b suy thoi nghim trng trong 50 nm qua do xi mn ra tri, sa mc ho, chua ho, mn ho, nhim mi trng, khng hong h sinh thi t. Khong 40% t nng nghip b suy thoi mnh hoc rt mnh, 10% b sa mc ho do bin ng kh hu bt li v khai thc s dng khng hp l. Sa mc Sahara mi nm m rng ln mt 100.000 ha t nng nghip v ng c. Thoi ho mi trng t c nguy c lm gim 10 - 20% sn lng lng thc th gii trong 25 nm ti. T trng ng gp gy thoi t trn th gii nh sau: Mt rng 30% Khai thc rng qu mc (cht cy ci lm ci,...) 7% Chn th gia sc qu mc 35% Canh tc nng nghip khng hp l 28% Cng nghip ho gy nhim 1%

Vai tr ca cc nguyn nhn gy thoi ho t cc chu lc khng ging nhau: Chu u, chu , Nam M mt rng l nguyn nhn hng u, chu i Dng v chu Phi chn th gia sc qu mc c vai tr chnh yu nht, Bc v Trung M ch yu do hot ng nng nghip. Xi mn ra tri : Mi nm ra tri xi mn chim 15% nguyn nhn thoi ho t, trong nc ng gp 55,7% vai tr, gi ng gp 28% vai tr, mt dinh dng ng gp 12% vai tr. Trung bnh t ai trn th gii b xi mn 1,8 - 3,4 tn/ha/nm. Tng lng dinh dng b ra tri xi mn hng nm l 5,4 - 8,4 triu tn, tng ng vi kh nng sn sinh 30 - 50 triu tn lng thc. Hoang mc ho: l qu trnh t nhin v x hi. Khong 30% din tch tri t nm trong vng kh hn v bn kh hn ang b hoang mc ho e do v hng nm c khong 6 triu ha t b hoang mc ho, mt kh nng canh tc do nhng hot ng ca con ngi.

3.2 Vit Nam: Din tch Vit Nam khong 33 triu ha, ng th 57 trong hn 200 nc trn th gii, thuc quy m din tch trung bnh. Nhng v dn s ng nn din tch t bnh qun u ngi li rt thp, xp th 159. Bng so snh 1 s ch tiu v t trn th gii v Vit Nam (n v tnh ha/ngi) Ch tiu so snh Din tch t t nhin Din tch t nng nghip Din tch t lm nghip Th gii 3.36 1.2 1.0 Vit Nam 0.6 0.1 0.18

Theo L Vn Khoa, t bng Vit Nam c khong >7 triu ha, t dc >25 triu ha. >50% din tch t ng bng v gn 70% din tch t i ni l t c vn , t xu v c ph nhiu thp, trong t bc mu gn 3 triu ha, t tr si 5,76 triu ha, t mn 0,91 triu ha, t dc trn 25o gn 12,4 triu ha. Bnh qun t t nhin theo u ngi l 0,4 ha. Theo mc ch s dng nm 2000, t nng nghip 9,35 triu ha, lm nghip 11,58 triu ha, t cha s dng 10 triu ha (30,45%), chuyn dng 1,5 triu ha. t tim nng nng nghip hin cn khong 4 triu ha. Bnh qun t t nhin Vit Nam l 0,6 ha/ngi. Bnh qun t nng nghip theo u ngi thp v gim rt nhanh theo thi gian, nm 1940 c 0,2 ha, nm 1995 l 0,095 ha. y l mt hn ch rt ln cho pht trin. u t v hiu qu khai thc ti nguyn t Vit Nam cha cao, th hin t l t thu li ho thp, hiu qu dng t thp, ch t 1,6v/nm, nng sut cy trng thp, ring nng sut la, c ph v ng t mc trung bnh th gii. .

Vi thc trng s dng t nh hin nay, cho d n nm 2020 tim nng t nng nghip c khai thc ht (9.53 triu ha) th vi dn s ng, t nng nghip ch cn di 1.000 m2/ngi. Nh vy, nc ta l mt trong nhng nc him t nht trn th gii nn vic pht trin kinh t-vn ha-x hi ca t nc phi lun gn lin vi chin lc s dng mt cch tit kim, hiu qu ngun ti nguyn c hn ny. t vng ng bng thch hp cho cy hoa mu, lng thc ngn ngy, ch yu phc v cho an ninh lng thc, thc phm quc gia, trn thc t c khai thc ti hn. cc vng chu th ng dn, ni c bnh qun t canh tc ch cn 300m2/ngi, tc l nu sn xut thun nng th mi ngy 1 ngi phi sng da vo sn phm ca 1 m2 t mang li. Suy thoi ti nguyn t Vit Nam bao gm nhiu vn v do nhiu qu trnh t nhin x hi khc nhau ng thi tc ng. Nhng qu trnh thoi ho t nghim trng Vit Nam l: 1- Xi mn ra tri bc mu do mt rng, ma ln, canh tc khng hp l{, chn th qu mc. Theo Trn Vn { Nguyn Quang M (1999) >60% lnh th Vit Nam chu nh hng ca xi mn tim nng mc >50tn/ha/nm; 2- Chua ho, mn ho, phn ho, hoang mc ho, ct bay, l u, mt cn bng dinh dng,... T l bn phn N : P2O5 : K2O trung bnh trn th gii l 100 : 33 : 17, cn Vit Nam l 100 : 29 : 7, thiu ln v kali nghim trng. Vit Nam phn u n 2010 t nng nghip s t 10 triu ha, trong c 4,2 - 4,3 triu ha la, 2,8 - 3 triu ha cy lu nm, 0,7 triu ha mt nc nui trng thu sn, m bo cung ng 48 - 55 triu tn lng thc (c mu); t lm nghip t 18,6 triu ha (50% che ph), trong c 6 triu ha rng phng h, 3 triu ha rng c dng, 9,7 triu ha rng sn xut; Cnh quan t nhin (ch yu l sng, sui, ni ,...) cn 1,7 triu ha. 4. nhim v thoi ha mi trng t a. nhim mi trng t Ngun gc gy nhim mi trng t c th chia ra: - Ngun gc t nhin: Ni la, ngp ng, t b mn do xm nhp thy triu, t b vi lp do ct bay. - Ngun gc nhn to: nh hng cht thi sinh hot, cht thi cng nghip, giao thng v hot ng nng nghip... Di y ta xt mt s ngun gy nhim mi trng t. i. Cc hot ng nng nghip: Ch canh tc nguyn thy lc hu vi vic t ph rng, lm nng ry, du canh, trng cy lng thc v cy cng nghip ngn ngy theo phng thc lc hu trn vng t dc gy khng t tai hi cho vic tn ph t ai. Vi lng ma hng nm rt ln, tp trung vo mt s thng, l

lt lm xi mn cun tri ph sa ca mt din tch ln vng i ni. Vit Nam trn nhng vng t trc, trong 1 nm trn 1 ha t b xi mn mt 200 tn trong trong c 6 tn mn. Vic xy dng h thng ti tiu khng hp l vng ng bng gy ra hin tng thoi ha t, to nn mt vng t phn. Hin tng ha phn ca t c th do mt s nguyn nhn nh khi tiu nc trit , lp t hu c che ph b gt b, t c phi ra nh sng, cc hp cht lu huznh c sn y b xy ha to thnh H2SO4. Axt ny kt hp vi st v nhm c sn trong keo t to thnh sunpht st hoc sunpht nhm. t phn c pH rt thp, kh canh tc. Vng ng bng sng Cu Long vi khong 1 triu ha t phn tr thnh vng t phn ni ting. S dng cc loi phn bn ha hc khng ng quy cch cng nh vic s dng thuc tr su, thuc dit c cng gp phn lm nhim bn t. Do s dng phn ha hc qu liu nn t chua phn pha di bc ln... t chua lm nh hng ti trng thi sinh l cy trng v hiu qu s dng phn bn. Cc hp cht bn vng ca thuc tr su, thuc dit c l cht c, lu li trong t thi gian lu di c th lm t b nhim c, cn tr cc hot ng sinh ha bnh thng trong t. ii. Cc hot ng cng nghip Cc hot ng cng nghip x vo mi trng t mt lng ln cc cht thi ca chng qua cc ng khi, bi tp trung rc, cng thot nc...Cc cht thi ny ri xung t lm thay i thnh phn ca t, pH, qu trnh nitrat ha... H sinh vt trong t s b nh hng bi cc loi cht thi ny. Qu trnh khai khong gy nhim v suy thoi mi trng t. Khai thc m, mt lng ln ph thi, qung... t lng t a ln b mt. Mt khc thm thc vt trong khu vc khai khong b hy dit, t c th b xi mn. Mt lng ln cht thi, x qung theo khi v bi bay vo khng kh ri lng ng xung c th lm nhim bn t quy m rng hn. Cc loi cht thi rn c to nn t hu ht cc khu cng ngh sn xut v trong qu trnh s dng sn phm. Theo c tnh l ha, cc cht thi rn cng nghip gy nhim bn t c chia thnh 4 nhm sau y: - Cht thi v c t cc nh my, x nghip m in, thy tinh, cng nghip giy, cn x cc trm x l{ nc... - Cht thi kh phn hy: nh si nhn to, cht thi cng nghip da... - Cht thi d chy t cc nh my lc du, sa cha xe my, sn xut my lnh, thc phm... - Cht thi c bit c hi: Cc cht thi tc ng ha mnh, cht thi ng v phng x... Ngoi tc ng trc tip cc hot ng cng nghip cn gy nhim gin tip n mi trng t.

Vic x cc kh c H2S, SO2 ... t cc ng khi nh my x nghip l nguyn nhn gy hin tng ma axit, lm chua t, km hm s pht trin ca thm thc vt... Cc hot ng xy dng cng nghip nh xy dng bn bi, ng s, nh my... s ph hy thm thc vt v cnh quan khu vc, lm thay i a hnh, cn tr dng chy, to iu kin xi mn t... iii. Sinh hot ca con ngi Hng ngy con ngi x mt lng ln cc cht thi sinh hot rn vo mi trng. Sau theo cc con ng khc nhau nh vn chuyn rc thi, h thng thot nc... cc cht thi ny s tp trung trong t. Lng cht thi rn x vo mi trng theo h thng thot nc tnh theo hm lng cht l lng l 65-100g/ngi/ngy m. Thnh phn rc v cht thi rn sinh hot thay i theo ma, c im xy dng thnh ph... Trong rc v cht rn sinh hot c cht thi thc phm, l cy, vt liu xy dng, cc loi bao b, phn ngi v sc vt... Theo con s thng k ca cc tnh, thnh ph, t nm 1996 n nm 1999, lng cht thi rn pht sinh bnh qun khong t 0,6-0,8 kg/ngi-ngy. mt s th nh, lng cht thi rn pht sinh dao ng t 0,3-0,5 kg/ngingy. T trng ca rc thi th l 0,4-0,5 tn/m3. Trong rc, phn v cht thi sinh hot th hm lng cht hu c ln, m cao. l mi trng cho cc loi vi khun, trong c nhiu loi vi khun gy bnh pht trin. Cht thi rn bnh vin l mt dng ca cht thi rn th nhng mc nguy hi cao hn rt nhiu. Trong cht thi rn bnh vin c cc loi rc thi sinh hot, bnh phm, cht thi rn y t (ng tim, kim tim, ti nilon...). Cc loi bnh phm, bng bng v cc loi cht thi y t khc l ngun cha cc loi vi khun gy bnh, d gy nhim lan truyn v kh x l. Khi lng cht thi rn bnh vin khong 1,0-1,2 kg/ging bnh/ngy m. b. Thoi ha mi trng t * Cc qu trnh lm thoi ha t trn th gii Nhng tn tht v suy thoi t gy ra bi s mt rng hoc khai thc rng n cn kit (gy xi mn, lm ong ha, lm mt nc, st l,); chn th qu mc (lm cht t, gim che ph ca cy c); hot ng cng nghip (s dng t lm bi thi gy nhim mi trng t,) v do c hot ng nng nghip (mn ha th sinh do ti tiu khng hp l; dng qu nhiu phn bn hoc hon ton khng dng phn bn lm xi mn t); nhim t do phn bn, ha cht bo v thc vt v nhim sinh hc. * Cc qu trnh lm thoi ha t Vit Nam Vi c im t i ni chim 3/4 lnh th ton quc li nm vng nhit i, ma nhiu v tp trung, nhit khng kh cao, cc qu trnh khong ha din ra mnh trong t nn d b ra tri, xi mn, ngho cht hu c v cht dinh dng dn n thoi ha. t b thoi ha rt kh c

th khi phc li trng thi mu m ban u. Tt nhin, hot ng ca con ngi tc ng n t lun xy ra theo 2 kha cnh tiu cc (thoi ha) v tch cc (ci thin), nhng xu hng thoi ha vn l ch yu.

Hnh 1 v 2: t hn hn v thoi ha gy mt a dng sinh hc Nhn chung, Vit Nam xy ra cc qu trnh thoi ha t l: - Qu trnh ra tri v xi mn t: y l qu trnh ph bin v 3/4 din tch t nhin l i ni, c dc cao, lng ma ln li tp trung vo 4-5 thng ma ma, chim ti 80% tng lng ma nm. Tuy nhin, qu trnh ra tri, xi mn cng gia tng do hot ng ca con ngi m c trng l: + Mt rng. + t nng lm ry. + Canh tc khng hp l{ trn t dc.

Hnh 3 . xi mn ra tri

- Qu trnh hoang mc ha: theo nh ngha ca FAO th Hoang mc ha l qu trnh t nhin v x hi ph v cn bng sinh thi ca t, thm thc vt, khng kh v nc cc vng kh hn v bn m t Qu trnh ny xy ra lin tc, qua nhiu giai on, dn n gim st hoc hy hoi hon ton kh nng dinh dng ca t trng, gim thiu cc iu kin sinh sng v lm gia tng sinh cnh hoang tn. Ch tiu quan trng xc nh hoang mc ha l t l lng ma hng nm so vi lng bc thot hi tim nng trong gii hn t 0,05 - 0,65 (Cng c chng sa mc ha). Hin nay, hoang mc ha th hin r nht trn t trng i ni trc, khng cn lp ph thc vt, a hnh dc, chia ct, ni c lng ma thp (700 - 800 mm; 1.500 mm/nm), lng bc hi tim nng t 1.000 - 1.800 mm/nm (Ninh Thun, Bnh Thun, Cheo Reo, Sng M, Yn Chu).

Hnh 4. Hoang mc ha Vit Nam, do hu qu ca vic cht ph rng, t rng ba bi, s dng t khng bn vng qua nhiu th h (du canh, du c, c canh, qung canh) nn t b thoi ha nghim trng, nhiu ni mt kh nng sn xut v xu hng hoang mc ha ngy cng pht trin, nht l cc vng t trng i trc. Tc ng tng hp ca cc iu kin t nhin v hot ng kinh t-x hi ca con ngi l 2 qu trnh ng hnh v lm xut hin 6 qu trnh dn n hoang mc ha Vit Nam. + t b thoi ha nghim trng do xi mn, ra tri. + Nn ct bay vng ven bin (hoang mc ct). + t b mn ha, ch yu l mn ha th sinh do ti tiu khng ng quy trnh k thut (hoang mc mn).

Hnh 5. Xm nhp mn + t b phn ha do cht ph rng trm, rng ngp mn lm nng nghip, lm cc vung nui trng thy sn (hoang mc phn). + t thoi ha do canh tc nng nghip hoc chn th qu mc vng t dc lm xut hin kt von ong (hoang mc t cn).

Hnh 6. Hoang mc t cn do chn th qu mc + t thoi ha do khai thc m, i vng ba bi, c bit l nhng ni khai thc t pht ca t nhn khng c k hoch lm tri tng t mt, l d gc (hoang mc ).

5. Hng s dng bn vng 5.1 Kho st t ai:

Vic thm nh (Assessment) hay nh gi (Evaluation) ngun ti nguyn t s c thc hin ch khi cc d liu gc v ti nguyn t c thu thp mt cch y v c h thng. Vic nghin cu, nh gi v t ai hin nay da trn cc phng php nh vin thm, GIS. Ngoi ra cn mt k thut na l m hnh ha ti nguyn t. Phn loi (classification) ti nguyn mi trng t l vic u tin trong vic kho st ti nguyn mi trng t. Trong phn loi ti nguyn t th cc cu hi cn ch { l: sc cha, sc sn xut, s nhy cm vi mi trng v tc ng mi trng ca mi trng t. Cc thng k v ti nguyn t: Mc tiu: cung cp thng tin v s xi mn, a ra tiu chun v kh nng s dng TN mi trng t v cung cp c s TN t cho vic quy hoch s dng TN t cp Quc gia v cp vng. Ngoi ra n cn c { ngha trong vic thit lp chin lc khai thc s dng t. Khi thng k TN t th cn phi xy dng bn cc n v qun l{ t ai, trong bao gm cc thuc tnh t nhin v ti nguyn t nhin v nh gi kh nng s dng TN t. Mt cch khi qut th k hoch v kh nng s dng t cn phi c 4 loi thng tin sau: D liu v kiu , a mo, xi mn, s thot thy, t l che ph/ t l s dng t. Phn chia th cp cc quan cnh t vo cc n v bn m th hin cc c tnh tng t. Gii thch cc kiu v mc ca cc hn ch c ra cho vic pht trin cc m hnh s dng t trong mi n v bn . nh gi tng th kh nng xp vo lp t thp n cao. C rt nhiu kh khn trong vic kt hp cc d liu TN t vo trong quy hoch: Thuyt phc cc nh quy hoch Quc gia chp nhn k hoch phn loi TN t. Hu ht cc nh quy hoch khng quan tm nhiu n cc chi tit v cc kiu t. 5.2 Kho st nng- kh hu hc ti nguyn mi trng t: Cc yu t kh hu chi phi n tim nng s dng Ti nguyn t. Cng nh cc d liu v t ai, d liu kh hu c thu thp t cc im ly mu, cc trm kh tng Sau dng phng php ni suy xy dng bn vi cc thng s ring nh lng ma trung bnh nm, s ngy c nhit trung bnh > toC no , phn lp kh hu hc c quan h vi thm thc vt. 5.3 t ai- sinh thi v nng nghip:

Cc yu t cn thit phc v cho kho st t ai v sinh thi nng nghip: m vi cc kiu phong ha: phong ha ha hc, l hc, sinh- ha ha hc, v vn, mu cht. Nhit , p sut khng kh. Ti nguyn t. Kh hu Cc hot ng ca ng vt, thc vt, vi sinh vt v con ngi.

Mc tiu ca vic xem xt t v sinh thi nng nghip l nhm loi b cc nguyn nhn gy ra nhng sai khc theo thi v. 5.4 t v sinh thi nng nghip t l Quc gia: Nhiu Quc gia khai thc h thng phn loi kh nng t ai nhm s dng cho cng tc quy hoch v s dng trong cng tc qun l{ t ai. Cch ph bin l a ra mt phng php phn loi da vo mc cc yu t gii hn nh kh hu, a hnh, cc c im th nhng. Cch nh gi v nng kh hu nh vy cng c th y s dng cho phn loi t. Mt phn lp ca Bibly v Mackney (1969) thc hin da trn s cn bng v nc v nhit trong giai on t thng 4 n thng 9 gm cc yu t sau: R: lng ma trung bnh PT: tim nng thot hi nc trung bnh (mm T(x): trung bnh di hn ca nhit trung bnh hng ngy ln nht. Nh vy, 3 nhm kh hu c th xc nh: Nhm 1: R PT < 100 mm v T(x) > 15oC. Cc yu t kh hu c hoc khng c nh hng n sinh trng v pht trin ca cy trng. Nhm 2: R PT < 300 mm v T(x) > 14oC (tr i cc gi tr ca nhm 1). Cc yu t kh hu trung bnh hoc kh khn cho sinh trng v pht trin ca cy trng. Nhm 3: R PT > 300 mm v T(x) < 14oC. Cc yu t kh hu c nh hng hi kh khn hoc rt kh khn ln sinh trng v pht trin ca thc vt.

5.5 Kho st ti nguyn t bng phng php cnh quan: Phng php cnh quan (landscape) bao gm c vic gii hn v m t cc c im ca cc n v bn da trn cc phc h sinh thi khc nhau c biu din trn cc kiu cnh khc nhau.

Phng php h thng phn loi t ai c xem l phng php cnh quan tt, cung cp s thng k nhanh v Ti nguyn t ai. Phng php kho st Ti nguyn Mi trng t bng cnh quan c th da trn vic gii on cc khng nh v da vo cc thng s mi trng. 5.6 Cc kha cnh KT-XH trong vic ngn chn s xi mn v thoi ha t: Hai yu t c tnh quyt nh trong khai thc t l cht lng ni ti ca t v cch thc s dng t. Hu ht ngi ta thc hin cc mi tng quan gia phn lp kh nng s dng t ai v nng sut nng nghip hoc rng cho im cc lp. y, c th s dng thm mt s thng s nh gi phm vi s dng khc nhau. Cn c mt s bc nh sau: Tnh ton trung bnh tng sn phm chnh, c ngha l nh gi cc phn khc nhau ca tng sn phm chnh xut hin trong mi khu vc sinh thi. Tnh ton li gi tr tim nng sn xut cc sn phm chnh da vo trung bnh tim nng sn xut bc trn v ch s hiu sut t trng. s iu chnh ny gm c vic phn nh nh hng khc nhau ca tim nng t trn nng sut sinh khi.

5.7 Phng php s dng cc thng s ton hc phn loi ti nguyn t: Vi phng php ton hc, cc lp thng tin c xy dng da trn cc thuc tnh v kh hu, th nhng, thc vt Phng php chung c tin hnh nh sau: Xem xt, tinh lc cc k hoch nh gi cng vi vic xc nh cc d liu c s v gi thit c s dng. La chn cc chu kz s dng t (cy trng, mc u t ). Xc nh cc yu t kh hu, th nhng c lin quan n chu kz s dng t c la chn. Chun b ti liu thng k t v cc n v bn (cc vng sinh thi nng nghip) theo cc thng s c xc nh. Kt hp cc yu cu cho trc vi s liu thng k c sau gii on tim nng sn xut cc vng sinh thi nng nghip khc nhau. c lng cc gi tr sn lng v xc nh cc lp ph hp v cc thng s khc nhau c khai thc. Phn chia t ai vo cc lp ph hp cho h thng s dng t c chn.

Kt lun

t ai c xem l ti sn ca mt Quc gia, l t liu sn xut ch yu, ng thi cng l i tng ca lao ng v l sn phm ca lao ng. Khoa hc v sinh thi Mi trng cng xem t nh l mt c th sng. Do , mi trng t cng nh Ti nguyn Mi trng t phi c qu trnh hnh thnh v c s tn li na. Chnh v vy, cn phi hiu r c tm quan trng ca Ti nguyn Mi trng t. T , a ra nhng k hoch qun l v bo v ngun ti nguyn ny mt cch hp l nhm ph v mc tiu pht trin bn vng cho nhu cu ca hin ti nhng khng lm nh hng n li ch ca th h tng lai.

Ti liu tham kho1. Gio trnh Ti nguyn MT v pht trin bn vng- TS. Ng Trung Sn 2. L Huy B, V Ch Hiu, V nh Long Ti nguyn mi trng v pht trin bn vng 3. Gio trnh Ti nguyn t MT - L Vn Khoa