sức mạnh của ngôn ngữ không lời

8/14/2019 Sc mnh ca ngn ng khng li

1/16


2/16

Ba 1: SC MNH NGN NGKHNG LI

B quyt Sdng Hiu qu Ngn ngHnh th trong Kinh doanh

Ba 4:

Tinh t, nhy bn l nhng yu t cn thit trong mi trng cng s. Cc nghin cu cho thy ngi ta

thng nh gi i phng ch trong by giy gp gu tin v 93% thng ip c chuyn ti n ngikhc li khng phi t li ni m t ngn ng hnh th. V vy, vic nm bt ngn ng khng li sa li chobn nhng li th quan trng trong cng vic.

Ngy nay khi khoa hc cng ngh pht trin, khong cch khng cn l vn na, kh nng c v hiungn nghnh thtrthnh mt li thgip nng cao tinh thn hp tc gia cc c nhn v cc tp on.

- JOHN CHAMBER, Ch tch kim Gimciu Hnh, Cisco

------------------------------------


3/16

LI GII THIU

C bao gibn thi...

n tng bn li trong lng cp trn ca bn nhthno?Bn c nn tin vo nhng iu cp trn ha hay khng?

Bn ang nui dng mi quan h vi mt khch hng tim nng, hay ang lng ph thi gian ca bnthn?Liu cc thnh vin trong nhm c hiu nhng g bn ni hay khng?Lm thno bit rng anh y tht sng h kin ca bn?Khn giang chn ngn, tht vng, hay thch th vi nhng g bn ang trnh by?

Li p cho nhng cu hi trn ang ngay trc mt bn. Bn bit y, chnh ngn ng l phng tinc dng chuyn ti thng ip trong cng vic cng nh trong giao tip thng ngy. Tuy nhin, c nhngiu khng phi lc no cng c ni ra bng ngn ng. Chng hn, cp trn ca bn ni rng c y s xemxt vic thng chc cho bn, nhng trong khi ni, c y li khoanh tay v mm ci gng go. R rng haithng ip m c y a ra hon ton tri ngc nhau. Tng t, nu mt khch hng ni vi bn rng ng y

khng quan tm ti chuyn mua xe mi, nhng nh mt ng y li khng ri bn hp ng trn bn th iu ngha l ng y thc smun c mt chic xe mi.

Du hiu ca giao tip khng li thng tit l nhng ng cv cm xc n cha bn trong nh s shi, lng trung thc, nim vui, s do d, ni tht vng v hn th na Nhng c ch nh nht nht, nh cchng nghip ca bn ng hoc bc vo phng cng cho thy s t tin, thn trng hoc tin cy ni h. Ricch bnngi, ng hoc cch bn nhn ngi khc cng h l phn no trng thi cm xc trong con ngibn.

Bn l mt chuyn gia ngn nghnh th!

Ngay t lc lt lng, ti l mt chuyn gia ngn ng hnh th! C th bn s ngc nhin viu nyNhng, ging nh ti bn cng l mt chuyn gia nh vy. Khi cn l tr ssinh, chng ta bit biu lnhiu nt mt khc nhau th hin tm trng v nhu cu ca bn thn. Chng ta bit chng nhng vt mnhthch, bit kt ni vi m qua nh mt yu thng. Ln hn mt cht, chng ta bit tip thu nhng c ch vbiu hin ph hp vi truyn thng vn ha trong gia nh. Ri khi trng thnh, chng ta hc cch chn lc(v che y) nhng du hiu mnh mun hoc khng mun.

Tt c nhng iu c thc hin mt cch v thc.

i vi ti, t khi ti theo hc chng trnh cao hc v chun b tr thnh nh tr liu th vic thc hinnhng du hiu khng li khng cn l v thc na. Ti bt u ti cc c ch m mnh th hin hoc

bt gp trong giao tip. Vic tham gia ging dy chng trnh Ngn ng Thn kinh hc v Phng phpErickson trong thi min v liu php tm l dy ti cch quan st nhng chuyn ng mt, nhng biu hintrn gng mt v nhng c ch c th nhm khm ph sng thun hay phn khng n cha bn trongchng. Khi ti bt u t vn cho nhiu t chc thng mi v din thuyt trc ng o khn gi trong vngoi nc, ti ch hn ti ngn ng c th mnh, sao cho mi c ch, t th, v biu hin ca ti u phnnh chnh xc thng ip m ti mun truyn ti. Sau ny, ti truyn li tng v k thut cho cc nhnvin v cc nh qun l m ti o to.

Trc khi cho ra i cun sch ny, ti tm hiu hu ht nhng tin b gn y trong nhiu lnh vcCc nh nghin cu thuc ngnh tm l hc, thn kinh hc, y hc, x hi hc, nhn chng hc v giao tip hc chia s vi ti phng php v suy nghca h trong lnh vc giao tip khng li. Nhnhng ng gp y


4/16

ti hiu hn v sao v lm thno ngn ng hnh th li c c sc mnh k diu n nh vy.

Ngn nghnh thni cng s

Hiu r vai tr ca ngn ng hnh th trong cc hot ng thng ngy l vic ht sc quan trng. Rtnhiu nhn vin, nh qun l ch v khng c c du hiu ngn ng c ch ca i phng, hoc khng nhnra s khc bit v vn ha khi a ra c ch, khin cho mi n lc trong mi quan h hai bn b v.

Vi cun sch ny, ti mong mun bn c qua y nh gi ng tm quan trng cng nh sc mnhca ngn ng c ch trong giao tip, c bit l trong mi trng cng s.

Hnh trang 3: Cchlm nn skhc bit!

Khi nm vng cc k nng c trnh by y, bn s khng chc chnh xc cc du hiu khng liti phng, m cn bit s dng ngn ng hnh th mt cch hiu qu, nh t c li th cnh tranhtrong m phn. V iu ny c th p dng vo bt c lnh vc no!

Thc t cho thy, thnh cng trong cng vic gn lin vi trnh v k nng s dng ngn ng hnh thNhng v d sau s minh chng minh rt r iu y.

Kh nng lnh oVo cui Thi i Cng nghip (Industrial Age), hiu qu ca li qun l mnh lnh v kim sot ang

suy gim mnh. Thay vo , cc nh lnh o (t cc thnh vin ban qun tr cp cao n cc t trng snxut) u phi tm cch lnh o cp di thng qua nh hng ca mnh hn l da vo quyn hnh t chcv.

nh hng c c nhvo hai kh nng sau:Hiu tm l nhn vin, bit lng nghe nhng g h ni v bit c nhng thng ip khng l

m h th hin.C ch v li ni phi ng b. iu ny c ngha l ngn ng hnh th phi ph hp vi li ni

t cng c ni dung mun truyn t thay v ph hng n.

Gio dcNgn ng c ch ca gio vin l nhn t quan trng thc y hc sinh hon thnh bi tp v nh. Nghin

cu cc nhm hc sinh tiu hc, trung hc v i hc cho thy, mi la tui khc nhau, hc sinh u cthin cm vi nhng gio vin hay s dng cchthn thin hn,nh giao tip bng mt, gt u, hng ngv trc, mm ci Vic pht huy nhng c ch ny gio vin s gip hc sinh c thm ng lc hc tpcc em s yu thch gihc hn v sn sng nghe theo li thy c gio.

Bn hngKhi mt nhn vin bn hng gp gkhch hng tim nng, khch hng snh gi nhn vin y da vo

v ngoi v cch c x ca h. Qu trnh ny ch din ra trong khong by giy nhng n tng li ko diVic bn hng c hay khng ty thuc vo nhng hnh vi khng li c th hin ngay trong ln gp utin. Trang im, t th, tc phong, nt mt v nh mt l nhng yu t m cc nhn vin bn hng thnh cngcn nm vng v bit cch vn dng.

m phnMt cuc m phn thnh cng c th nhvo kh nng nm bt nhng n sau li ni ca i phng

c c iu ny, bn cn hiu c ngn ng hnh th. Nh m phn ti ba l ngi nhn ra khi no nntr hon hoc thc y qu trnh m phn. H bit cch xoa du v bnh n nhng tnh hung cng thng. Tuynhin, thay v ch cn c vo li ni, cch ch yu h s dng nh gi din bin xung quanh l quan st


5/16

nhng c ch khng li vn bc l nhng ng cv thc v d b b qua.

Y tK nng giao tip khng li ca bc si vi bnh nhn c mt vai tr rt quan trng. Mc d khng nh

hng trc tip n cht lng iu tr bnh (nh cc thit b k thut, dng c y t), nhng vic nhy bn vinhng du hiu khng li v th hin "s thu cm lm sng" i vi ngi bnh sem li cm gic hi lngni ngi bnh, gip h bnh tm v lc quan hn.

Php lutKhi thm vn nghi phm, thay v ch lng nghe nhng cu tr li mu thun nhau, mt cnh st c o

to bi bn s tm kim nhng phn ng tm l thong qua trn khun mt nghi phm. Chng hn n cithong qua c th ngm hiu rng nghi phm t tin rng hn va nh la c thm vn vin.

Dch v khch hngNhiu ngi cho rng thi phc v tn tnh ca nhn vin chnh l cha kha em li thnh cng cho

dch v khch hng. Nghin cu cho thy kh nng nhn bit cc du hiu khng li ca nhn vin cng quantrng khng km. Vic nm bt ngn ng hnh th mt cch tinh t s gip nhn vin hiu r khch hng tht sang nghg hoc cm nhn c g.

Xy dng knng

Vn dng k nng giao tip khng li ngha l bn i vo tm hiu v p dng nhng c ch gn nh vthc trc . Thay v ch cm nhn v mt ai , bn c th nhn vo du hiu hnh thc suy nghca hThay v ch hy vng rng bn thn to c n tng tt th bn c th bit c ch no gip bn c c s ttin v ly c thin cm ti phng.

Nm c cc k nng ngh nghip cn thit ny khng ch gip bn hc hi nhng iu mi m m cngip bn nhn thc c sc mnh ca ngn ng c ch t pht huy hn na nng lc ca bn thn. Bns bit cch to n tng tt p ngay t ln gp u tin. Bn cng s bit cch gii m mt nh mt, mt nmt hay c ch no v nhanh chng xy dng nim tin vi khch hng cng nh cc thnh vin trong nhm.

Mt iu th v khc l bn c th rn luyn k nng ny bt cu: ngoi sn bay, trong cc cuc hpti ba n ti cng gia nh hoc trong mt ba tic bn b. Bn s ngc nhin khi nm bt c nhng thngip t ngn ng c ch ca ngi khc. V khi p dng nhng hiu bit mi m ny vo cc mi quan h trongcng vic, bn s thy ngn ng hnh th tr thnh mt trong nhng yu t quan trng khng th thiu trnbc ng thnh cng ca bn.

iu quan trong nht trong giao tip chnh lhiu c nhng g ngi khc khng ni ra.

- Peter Drucker


6/16

Chng 1NM CHC B MT CA NGN NGHNH TH

NGN NGCTH TA NHMT CHIC MY TNH. Hu ht chng ta u bit n l gnhng li khng bit chnh xc n vn hnh ra sao. l v qu trnh tip nhn v gii m cc thng tin khngli thng c thc hin mt cch v thc. Chng hn khi nhn thy c ch ca mt ai , chng ta s tng

phn on ngha ca c chy.

Nhng gii m chnh xc nhng du hiu , bn cn phi ngt i h thng phn on tng camnh, ng thi phn tch nhng n tng ca bn vi phng. khm ph v hiu ng ngha ngn ngcth cn phi t n trong ng cnh c th, ng thi xem xt n trong cc t hp, c nh gi ng b vili ni, c phn nh qua tnh nht qun v c chn lc ph hp vi cc nh hng vn ha. Chng nys ch cho bn bit phi lm th no.

Tinh lc n tng u tin: Nm chC b mt

Nhng du hiu khng li ng vai tr quan trng trong vic hnh thnh n tng u tin. cng l

mt trong nhng yu t thuc v bn nng ca mi ngi. Tuy nhin, khng phi n tng u tin no cngchnh xc. B no ca chng ta c lp trnh phn ng tc th vi mt s hnh vi no . H thng tinh viny vn c hnh thnh lu i, ngay t khi t tin ta phi i mt vi nhng nguy him trong cuc sng. Sa dng v thc x hi v s phong ph v quan nim sng khin cc mi tng tc trong giao tip ca chngta cng thm phc tp, c bit trong mi trng lm vic.

Mc d n tng u tin khng phi lc no cng chnh xc, nhng bn c th ci thin kh nng nmbt ngn ng c ch ngi khc nhvic tinh lc n tng ca mnh thng qua nm ni dung sau: ngcnh(Context), thp (Clusters), ng b (Congruence), nht qun (Consistence) v vn ha (Culture).

Ngcnh (Context)

Hy th tng tng khung cnh ny: l mt bui ti ma ng gi lnh, tuyt ri nh v nhng cngi bc khng ngng thi. Trc mt bn lc ny l mt ngi ph n. Bn nhn ra l ng nghip camnh. C y ang ngi trn bng gh di trm xe but. u c ci xung, mt nhm nghin, ngi co li, tonthn run nh v vng tay t m ly vai mnh.

mt khung cnh khc: Cng ngi ph ny, nhng thay v ngi ngoi tri chxe but, c y li ngsau chic bn giy trong vn phng cnh bn. Ngn ng hnh th ca c y c xc nh nh sau: u cixung, mt nhm cht, co ngi, run run v t m ly mnh.

C ch khng li c hai trng hp trn nh nhau, nhng t trong tng hon cnh c th, li cha ng

nhng thng ip ring. T vic mun ni rng "Ti lnh lm!", trong nhy mt, c y chuyn sang "Ti angrtau kh".

Khi ng cnh thay i, ngha ca giao tip khng li cng thay i. Tht vy, chng ta s chng th nohiu c hnh vi ca mt ngi no nu khng xt n bi cnh c th ni hnh vi xy ra.

Khi giao tip, mi quan h gia hai bn chi phi rt nhiu n ng cnh. Cng mt ngi nhng nichuyn vi khch hng, vi cp trn hoc cp di ca mnh, li a ra nhng c ch khc nhau. V cho d qutrnh giao tip din ra trong hon cnh no (ring t hay cng khai), th tt c nhng thay i ny cu thnh nnng cnh v cn phi a vo xem xt khi bn suy on ngha ca ngn ng hnh th. iu quan trng chnhl vic bn xt on xem cch hnh x khng li ph hp vi ng cnh no.


7/16

V d: Dave v Diane l bn v ng nghip t nhiu nm nay. H thng ng cnh nhau, nhn nhau

m ui, chm tay nhau v ci a vi nhau mi khi ni chuyn. Khng ai bn tn g v h cho n mt ngyDiane tuyn bnh hn vi mt nhn vin khc cng cng ty. Khi thy thy Dave v Diane ci a vi nhaumt ng nghip ni vi Dave rng: "Hy cn thn nh, Diane nh hn ri y!"

Ng cnh mi quan ht nhin thay i. Cch hnh x khng li vn bnh thng khi Diane cn "cthn", gili b xem l c vn .

Hy thChn ra mt hnh vi khng li (chng hn nhchm tay ng nghip) v lit k tt c cc iu kin

m cng ty hoc t chc ca bn s chp nhn vi hnh vi . Sau hy lit k tt c nhng thay i vmt ngcnh khin cho cch trnn khng ph hp.

Hy hi bn thn bn rng vic thay i ni chn (trong vn phng ring, trong phng hp vnhiu ng nghip, trn sn khu khi c trao gii thng hoc khi tnh cgp hnh lang) c th lmbin i ngha cch nhth no.

Tnh trng ca cc c nhn c lin h vi nhau hoc cht lng mi quan h ca h lm thay thng ip khng li c truyn i ra sao?

Thp (Clusters)

Nhng c ch khng li xy ra trong mt thp cc ng tc - mt nhm t th v hnh vi s cng c choli ni. Mt c chn l c th mang nhiu ngha hoc chng c ngha g c, nhng khi bn t c chbn cnh mt du hiu khng li khc th thng ip mun chuyn ti s trnn r rng hn. Mt ngi c thkhoanh tay vi nhiu l do nhng khi c ch ny c t cnh ci cau my, lc u v bi, bn s c mt bctranh ghp v thng ip l c y khng chp nhn bt ciu g bn va xut.

Hy lun nhtm kim t hp cc c ch. Vic xem xt ton b c ch ca mt ngi s h l cho ta nhiuiu hn l xem xt tng c chn l.

Ti tng bit mt ngi qun l gii, trc mi cuc hp nhn vin ng thng ci o khoc v chn mtv tr ngi gia bn (khng phi u bn). Thm vo ng cn c rt nhiu c ch thn thin khc nhm tonn mt bu khng kh thn mt. Chng hn, bt c khi no ai trong bui hp ni, ngi qun l s nghingv pha h, th hin s quan tm trn khun mt, gt u tn ng v nhn ngi . T hp cc c ch ny chothy ng y mun bui hp din ra tht t do. Mi ngi c th mnh dn trao i kin vi nhau.

Hy thm ti ba. Gi d rng bt ccchn l no cng mang mt ngha ring bit no , cho n

khi bn thy hai cch khc na cng c thm ngha .

ng b (Congruence)

Mt nghin cu ca Tin sAlber Mehrabian ca i hc California Los Angeles cho thy tng nhhng ca mt thng ip gm 7% ngn t s dng, 38% ging ni, 55% nt mt, ng tc tay, t th v nhnghnh thc giao tip khng li khc.

Khi li ni v suy nghha hp vi nhau (tc l khi ngi ta tin vo nhng g bn thn ni ra), bn s thyn c cng c hn bng ngn ng c th ca h. C ch v biu hin ca hu ng b vi nhng g hni.

Ngc li, s l sbt nht nu c ch mu thun vi li ni. Chng hn: lc u nguy nguy trong


8/16

khi ni ng hoc khi ai chau my v nhn xung t m li ni vi bn rng c y ang vui. iu nykhng hn xut pht t s gi di c chch, m n ch l du hiu cho thy mu thun bn trong gia suynghv li ni ca mt ngi.

Ti mu thun ny Sheila - mt qun l m ti ang o to. Sheila xut hin bnh tnh v a ranhng l do hp l v sao c giao nhiu trch nhim hn cho nhn vin ca mnh. Nhng mi khi ni viuny, c y li rng mnh ci rng mnh hu nh v thc. iu h l rng, trong khi li ni ca Sheila rtdt khot th ci rng mnh v tnh thong qua li n cha mt thng ip ngc li "ti thc skhng mun

th!".

Hy thBi tp ny bn nn luyn bn ngoi ni lm vic ca mnh: bt ckhi no, c ai hi bn cu h

dng c hoc khng, bn hy tr li c trong khi kh lc u, sau xem phn ng ca iphng nhth no trc cch tr li khng ng b vi cch ca bn.

Nht qun (Consistency)

Bn nn bit ranh gii hnh vi ca mt ngi trong iu kin bnh thng nh th no t so snhvi nhng biu hin bt thng ca h lc cng thng. Chng hn, khi thoi mi, cch ng y nhn xung quanhcch ngi, cch ng nh th no? ng y phn ng ra sao khi tho lun nhng chn gin? Vic nhnbit ranh gii hnh vi ca mt ngi s gip bn nng cao kh nng pht hin nhng suy on sai lm.

Mt trong nhng mo nh m mt cnh st iu tra c kinh nghim s dng pht hin s gi di lhi mt lot nhng cu hi n gin trong lc quan st i tng hnh x th no khi khng c l do g nidi. Sau , nhng cu hi kh c a ra, cnh st s quan st nhng thay i trong hnh vi v ch ra nhngim khng trung thc i tng.

Hy thCch tt nht hiu ranh gii hnh vi ca mt ai l quan st h trong mt khong thi gian

Chng hn, khi giao tip vi ng nghip, bn hy xem khi thth h thng c nhng biu hing? H c hay giao tip bng mt khng? Nhng cch no c h thng xuyn th hin? Tth cah ni ln iu g?

Mt khi bn bit hnh vi no l bnh thng i vi ng nghip ca mnh th bn c th phthin nhanh chng v chnh xc nhng thay i nh nht khi ngn ngcch khc vi tnh cch thngngy ca h.

Chng ta thng cnh gi tnh nht qun trong ngn ng, c ch ca mt ngi no khi va gpSau y l v d tng xy ra vi ti vi nm trc.

Hm y, ti c nhim v trnh by trc gim c iu hnh mt cng ty chuyn v dch v ti chnh mbi din thuyt quan trng. Theo dnh th bi din thuyt ny sc thuyt trnh trc i ng lnh o cang y vo ngy hm sau. Tuy nhin, mi vic c v din ra khng c sun s. Cuc hp ca chng ti kodi gn mt giv trong sut khong thi gian , v gim c ch khoanh tay, ngi im bn hi ngh. Khngh c mt n ci hay ci gt u tn thnh ca ng y. Khi ti trnh by xong, ng y ni "Cm n" (khng hnhn ti) v ri khi phng.

V l mt chuyn gia v ngn ng hnh th, ti chc rng hnh vi ca ng y cho thy bi din thuyt cati chc chn s b loi b trong bui ti. Nhng khi ti bc vo thang my th trl ca ng y n bn ti vni cp trn ca c y rt hi lng v bi thuyt trnh ca ti. Ti khng khi ngc nhin v hi ti sao ng yli phn ng nh kiu ng y khng h thch n. C y ci, n ci nh ni rng c y tng thy cch hnh xnh th nhiu ln. "Nu ng y khng thch th ng y ng ln ngay gia bi thuyt trnh ca c v bc ra


9/16

ngoi ri!"C ch ca v gim c y khin ti ny sinh nhng suy on tiu cc. Ti khng nhn ra y chnh l

hnh vi bnh thng ca con ngi ny.

Vn ha (Culture)

Vn ha c nh hng kh su m n vic giao tip khng li. Chng ta s trli vn ny Chng9. Cn by gi, iu quan trng bn cn bit khi tm hiu v ngn ng hnh th l xem xt mc cng thngm i phng ang chu. Khi mc cm xc cng cao th nhng c ch mang m nt c trng vn ha scng c th hin r.

Ngoi ra, ngn ng hnh th cn b tc ng bi nhiu nhm vn ha khc nhau. V d cc v cng ba-lc luyn tp gi phn ngc hng v trc, v vy h thng ng kiu ny khi mang giy, chu lc trn michn (t th cn bn). Nhiu nhn vin vn phng hay khm lng, r vai do phi ngi trc bn phm nhiu giBinh sthng mang vc trn vai v lng nn h quen gi dng ng thng kh lu sau khi hon tt nhim vca mnh.

Ngi dn nhng vng khc nhau trong cng mt nc cng c th s dng ngn ng hnh th theonhng cch khc nhau. Hy ly si chn ca ngi New York in hnh lm v d v so n vi dng i th thhn ca mt ngi min Nam. Hoc nghn nhng khc bit ngm v ngn ng hnh th gia nhng ngiNew England u tin v chnh thng vi nhng ngi anh em California.

Cng bit nhiu v ngun gc xut thn, sthch v mi quan tm ca mt ngi, bn s cng hiu r hnti sao h li c nhng c chc trng, v ti sao vic mt i bn sc li ng lo ngi n vy. i khi, conngi thay i thi khi i tng tip xc thay i. Trong lc tr liu, ti thng gp nhng bnh nhn thanhn rng h ni chuyn vi m bng thi ny, nhng vi cha li l mt thi hon ton khc.

Hy thChn mt ng nghip v ln danh sch mi thbn bit v c y, bao gm: dn tc, ni sinh ra v

ln ln, s thch, gia nh, nhng hot ng th thao m c y yu thch. Mt khi bn c danh sch

y , hy bt u quan st ng nghip ny xem bn c th pht hin c nhng du hiu khngli no tnhng thng tin y khng.

Hy nhtrong u nm ch: ngcnh, thp, ng b, nht qun v vn ha - khi bn tip tc khm phnhng phn tip theo ca cun sch. R rng, chng ta u s dng ngn ng khng li giao tip hoc thhin trng thi ca mnh. Vic c c ngn ng hnh th khng ch l hc v cc du hiu m cn phi hiuc ngha thc s ca chng nh th no.


10/16

Chng 2

HIU TON B CTH

NGHIN CU NGHA CCH L nghin cu ton b cc ng tc c th v ngha ca chngtrong giao tip. Bng cch tp trung vo sa dng ca cc ng tc cth, nhiu b, cch nghing nginhp th, s thay i t tht ngt ca i phng, bn c th bit c trng thi cm xc hoc s bin ithi ca h. Trong chng ny, bn s c dp tm hiu r hn cch thc truyn ti thng ip ca cc ngtc cth. ng thi bn cng s hiu c ti sao sphn chiu - mt k thut bt chc dng iu v c chca ngi khc li c sc mnh to lp mi quan hn vy.

Ngn nghnh thcm xcTrc y, cc nh khoa hc cho rng cm xc ca con ngi ch yu c th hin thng qua nt mt

Nhng kt qu nghin cu mi trong ngnh thn kinh thc v cm xc li cho thy tt c cc du hiu ca cth cng gp phn th hin xc cm. iu ny c th thy r khi ngi ta shi. Biu hin ca i tng s chobn bit rng hang sv ngn ng cth s cho bn bit cch h phn ng nh th no.

Nghin cu cng cho thy phn ng tc thi trc ni sca con ngi c th xy ra trc c thc, tc

n thuc v phn v thc trong mi con ngi.Chng hn cng ty bn sp xy ra nhng bin ng ln, nh ct gim nhn s, ti cu trc hoc b sp

nhp vi mt cng ty khc. iu ny khin bn d bnh hng bi ni lo lng t cc nhn vin xung quanhNhng phn ng cm xc y c tha ti cc quyt nh v hnh ng m l tr khng th gii thch cCng nhn thc c mi lin h trc tip v tc thi ny, bn cng c iu kin hiu r hnh vi ca bn thncng nh ca ng nghip hn.

Mi lin hGiao tip khng li c nghin cu rng ri t nhiu nm trc, th nhng nhng pht hin th v li

n mt cch tnh c. Mt trong nhng pht hin nh thc khi ngun t mt phng th nghim Italia -

ni nhiu nh khoa hc ang nghin cu v t bo no ca loi kh.Cc nh nghin cu khng nh rng khi loi kh thc hin mt ng tc tay c th no , cc n-ron

thn kinh trn v no ca n s rt linh hot. V d, mi khi chng vi tay ly ht u phng, mt s t bo hai bn cu no s "b kch thch", to ra m thanh ri ri c th nghe c bng cc thit b kim tra cc k tinhvi.

Trong mt th nghim khc, ngi ta gn thit b theo di ln mt con kh v cho n nhn ng tc chpht u phng ca ngi. V cc nh nghin cu khng khi ngc nhin khi thy cc n-ron thn kinh tngt ca kh cng b kch thch nh th nghim trn. iu ny cho thy i vi hot ng ca cc t bo thnkinh vn ng, b no ca khkhng thnhn bitc skhc bit gia vic thc hin v vic nhn thy mhnh ng no tng t. Cc t bo ny c cc nh thn kinh hc gi l "n-ron bt chc".

Cc th nghim tip theo khng nh s tn ti ca n-ron bt chc con ngi. H thng n-ron nycho php b no thc hin nhng nhim v kh khn nht, k c hc hi v bt chc. Ngoi ra, nghin cuny cn tit l mt s ngc nhin khc na, l, con ngi, ngoi vic bt chc, cc t bo ny cn phnnh cm gic v cm xc.

bao gibn thc mc ti sao khi mt ngi no ngi gn bn ngp th bn cng ngp theo? Hoc tisao bn li hi co ngi khi thy ngi khc chch nga? Thc ra, l do hot ng ca cc n-ron bt chcKhi bn nhn thy cm xc biu hin trn khun mt ca ngi khc, hoc c c qua c ch, iu b cangi , bn s tt mnh vo "trng thi tinh thn" ca ngi y mt cch v thc v bt u c nhng cm


11/16

nhn ging i phng. V vy cc n-ron bt chc ny i khi cn c xem l cssinh hc ca lng trcn.

Lun bn v con timChuyn ng ln xung ca lng ngc th hin rt r cm xc ca con ngi. D l chuyn ng kh

khng hay mnh m th chng cng lun bc liu g . Tri tim, khi c v h thn kinh phi hp vi nhaunhp nhng n mc bn c th bit c mt ngi ang vui hay ang bun ch bng cch quan st s lnxung ca lng ngc. Mt ngi va c thng chc s n ngc i vng quanh mt cch t ho; trong khi

mt ngi ang chn nn s c dng i r, ngc hp vo nh th ai va thoi vo bng h. Khi mngi cm thy thoi mi vi mi trng xung quanh, h thng ci nt o khoc (mt c ch v thc nh thph b ro cn bc l tri tim chng?).

Thc ra, nhng cch ni v von th hin cm xc ca tri tim ni ln tt c. "Con tim tan nt", "Trtim nhb bp nght" khng ch l nhng cu so snh m cn l cch ni da trn cstm l thc t. (VinNghin Cu Quc Gia V Sc Khe Th Cht Hoa K tha nhn rng c mt mi lin h trc tip gia trngthi tht vng, chn nn vi cc vn v tim mch).

th hin trng thi tch cc, chng ta hay dng nhng cu nh"tim ti nhmun ntung" nhm m ts kt hp gia nhp tim, cht adrenaline v endorphin. Nhng cht ny em li cho ta cm gic ngt ngy khi

h thng thn kinh giao cm c np nng lng v sn sng hnh ng. Khi phn khch v hnh phc, phntrn ca cth mi ngi st ngt thay i - thng l rn cao hn v pha trc v ht ththt su.

Hnh trang 24:Biu hin ca mt trng thi y phn khch.

Hi thcuc sngHt thchnh l cch nui sng cth. C th c tun bn khng cn thc n, c th vi ngy bn khng

cn nc ung m vn sng, nhng ch cn ngng th trong vi pht th s sng ca bn chm dt. Dnhinbn bit r iu ny. Nhng bn c bit rng cch thca bn cng tit l kh nhiu iu v trng thi cm xcca bn thn hay khng?

V d: Nn thl mt cch sinh hc t bo v thuc v bn nng. Chng hn, trc y khi trn trnh dth, hoc trong chin u, trc nhng tnh hung nguy him, an ton, ngi ta nn th. Ngy nay, tuynhng bt trc trn khng cn, nhng trc bt c ni lo lng no , ngi ta cng c th nn thhoc thgp. (Trong cc th nghim in tm , nhng ngi ni di thng c khuynh hng nn th, v iu thhin rt r trn my o).

Thgp cng l mt du hiu cho thy s km t tin ca i tng. Nu mt din gi thgp trong khiang c gng h ho, ku gi mi ngi th cho d c y ni hay th no chng na, ngi nghe vn kh c thnghe theo nhng iu c y ni. Cch thgp ca mt ngi cng c thnh hng n trng thi cm xc cangi khc. Khuynh hng t nhin bt chc v b ly cm xc nhng ngi xung quanh cng lm tngnhp th. Mt ngi thnhanh c th khin c phng cm thy lo u m khng nhn thy iu .

Hy thKhi ni chuyn vi mt ng nghip, bn hy quan st nhp thca h. Hy ch cch h th, th

su hay thnhanh, v phn ng ca bn trc tng cch th. Nu ch , bn s nhn ra rng khmt ngi no trong nhm chun b pht biu, h s ht th tht su, nhng ngi trong nhm snhn ra du hiu ny mt cch v thc v hng stp trung v ngi .

Tth: ng v MGn y ti c dp din thuyt trc mt nhm cc nh qun l ca mt cng ty quc t ln v tm quan

trng ca cc k nng tng tc c nhn trong cng vic. Tt c cc nh qun l u nhit tnh tham gia buihc, a ra nhiu cu hi v xung phong tr li. Ch duy nht mt ngi ph n ngi im sut bui, vai r


12/16

xung, u ng v trc v hi vn ngi hng v pha ca. Khi chng trnh kt thc, c y ni vi ti rng"Ti tht skhng phi l ngi giao tip gii. Squ thn mt v ci mkhin ti cm thy khng thoi mi"Dnhin ti nhn ra iu ny trc , v mi ngi trong phng cng vy. Ngn ng hnh th ca c y ni ln tm trng lo lng ca c y trong sut bui hc.

T thng thng thy lkhoanh tay, bt cho chn v thn ngi quay qua ch khc. Trng thi thphn l ci u (mt c ch phc tng) v thu ngi li nh mun nh b hn (v t be da hn). Phn trn cth r v che giu bn tay l nhng du hiu ng, thng biu l cm gic bt an. Nhng r rng chng c

cn c no cho nhng kt lun nh vy. V d, mt ngi giu bn tay th c th ngi cm thy xu h vhnh dng mng tay ca mnh.

t thmv sn sng n nhn kin ca ngi khc, bn s khng thy i chn bt cho, cnh taydang rng l r lng bn tay. Hai tay th lng t nhin cng c coi l du hiu ca s ci m, d gn v snsng giao tip.

Hnh trang 26: C y sn sng n nhn bn v kin ca bn

Don hn n ng, ph n khi ngi thng th lng tay vi nhng ngi m h thch, v thngkhoanh tay trc ngc khi h cm thy khng thoi mi hoc khng c cm tnh vi ai .

Hai iu chc chn v t thng v t thml:Nhng ngi c t th mthng c suy nghtch cc hn nhng ngi c t thng.Nhng ngi c t th m thng c kh nng thuyt phc cao hn nhng ngi c t th

ng.

Hy thSo snh ngn ngc th gia cc ng nghip vi nhau. Hy quan st nhng ngi c kh nng

thuyt phc v thnh cng. Ti c rng bn s thy h lun t th mkhi tip xc vi ng nghipcng nhtrnh by kin ca mnh.

Ngn ng hnh th cng cho thy a v ca mt ngi trong nhm. Ti tng tham gia nhiu cuc hp vnhn thy rng cc nhn vin thng ngi thp xung trong khi ngi lnh o c ngi thng ngi nhm t ruy th ca mnh. Cng c ln ti chng kin cnh hai nhn vin c chiu cao ngang nhau, ln u gp nhau, hc rn thng ngi ch lm ni bt chiu cao ca mnh. Nhng ngi c t th nh vy, thng khng nhnra dng v ca mnh. Tuy nhin, cng c mt s ngoi l. iu ny l v, nhng ngi c a v ngang nhauthng c khuynh hng bt chc nhau, trong khi nhng ngi c chc v cao hn li thn trng to iub khc nhm to nn s khc bit ca bn thn.

Thi t Charles x Wales thng ngng cao u, cm hi ngc, v tay n nm tay kia sau lng - t thth hin s t tin cao . y l nhng c ch v thc, biu l s ngoan cng v uy th ca ngi thch phby thn trc.

Nghing ngiNhng ngi c thi tch cc hay hng ngi v trc - nht l khi ngi.

Khi hai ngi thch nhau, bn s thy c hai thng nghing ngi v nhau. Hoc khi sinh hot nhmnhng ngi ngoi nhm thng ng t th ngh, trong khi nhng ngi trong nhm hay hng ngi vnghing u v trc. Nghin cu cho thy nhng ngi hay ci ngi v trc khin i phng thoi mi khini chuyn v th l vi h hn.

Mt nhn vin ca Cc nghin cu Ru bia, Thuc l v Sng nLin bang k rng ng s dngchin thut ny khi thm vn i tng nghi vn. "Khi nghi phm c v sp khai nhn, ti ci ngi vpha


13/16

anh ta. Thm ch ti cn ctnh chm vo tay anh ta. Vic ny to ra sthn mt cho php nghi phm th thmtha nhn vi ti thay v phi ni ln.ng tc cng khin ti h ging thp hn, t ra cm thng hn.

Hnh trang 28:Nghing ngi vpha trc biu l sthn thin.

Hy thNu mun p dng cch nghing ngi nhmt k thut m phn, bn cn chn thi im thch

hp. Vic nghing ngi v pha i phng trong lc ni chuyn qu sm s khin ngi c cm gicbn ang xm phm lnh th ca h, khin h khng thoi mi v gim hng th khi tr chuyn. Ttnht, hy i n khi bn pht trin c mi quan hn mt mc no v to c sthoi mivi i phng th hy tin hnh.

Ng ngi ra sau thng l du hiu ca thi khng thch hoc phn i. l mt phn ng clp trnh trong no. V mt tim thc, chng ta thng c gi khong cch vi bt k ai hoc iu g m ta thykhng thoi mi, bt ng hoc nguy him. Trng hp ngoi l, trong bui ta m, vic mt ngi no ngi ng ngi ra sau c th cho thy uy th hn hn ca h.

Hnh tr. 29:Ng ngi ra sau gimt khong cch nhtnh.

Khi xem xt t hp cc c ch, dng iu, s kt hp khc nhau gia t th nghing ngi vi t th mhoc ng c th mang nhiu ngha:

Ng ngi ra sau, t thng cho thy s thhoc bt ng ca i phng.Ng ngi ra sau, t th mcho bit i phng ang trm ngm, suy tnh.Nghing ngi v trc, t thng biu l thi th nghch.Nghing ngi v trc, t th mbiu l s thch th hoc tn ng.Ng ngi sang mt bn (hi ra sau), chn tay t do, th lng l du hiu th th v thoi mi

Ngoi ra, rt nhiu ngi thng ng ngi sang mt bn khi ni chuyn vi nhng ngi c v tr, av thp hn mnh.

Hy thHy tng tng mt ngi bt k no bn gp nhmt n tn hiu giao thng.Nu ngi y

ang c t th v cch m, l tn hiu n xanh v bn c th d dng tip cn h. Nu cch cangi y th hin snghi nghoc n vng phn i, bn nn gim tc v tht cn trng khi giaotip vi h. Tth thch thc cng vi v mt cau c l tn hiu n - bn nn dng li hoc thcchtip cn khc.

Tthta bit tt cKhi mt ngi cm thy t tin hoc c u th hn, h hay ngi ng ngi ra sau, hai tay chp li sau u

cc ngn tay an xen nhau (c ch ny thng c nam gii).

V t th ny ngm biu hin rng "Ti bit mi iu" nn c th khin i phng kh chu. Tuy nhinvn c mt s cch i ph li. Chng hn, bn c th bt chc c ch, t vng thun ("Chng ta ccng ngh") v mong rng ngi s thoi mi. Hoc nu mt ngi tay sau u nh ce da bn thvic bn lp li c ch sc coi l mt du hiu thch thc trc thi ta bit tt c ca h. Bn cngc th buc i phng phi thay i t th bng cch a cho anh ta mt vt g khin anh ta phi ri taykhi u v nghing ngi v trc nhn n.

Hnh 31:Sttin hoc t ra hn ngi


14/16

Cth b cng thngV cbn, c hai loi du hiu khng li thng c mi ngi biu hin. l du hiu cho bit h

ang thoi mi v du hiu cho bit hang lo u. Tr mt s t bnh nhn tm thn, cn li sdi la thnggn lin vi trng thi cng thng v c th hin qua nhng c chng, c tnh cht phng th nh khoanhtay, giu lng bn tay, v quay i khi c hi.

Cng thng hoc phn khch, tch cc hay tiu cc, thng c biu hin qua mt ng tc thi qu no

. Khi mt ngi b kch ng, h kh m ng yn. Tay h s run ry, tot m hi (nht l vng nhn trung)hoc khi ng, h c thi ti i lui. Mt v d cho hnh vi ny l hnh nh hun luyn vin cc i bng strut i ti i lui trong khu vc cho dnh cho i. Hoc ngi chi bi l thi khin i phng bitanh y ang chim u th trong vn bi.

Rufus kim sotc nt mt nhng ci ui ngoe nguy bn ng cu ta...(hnh - trang 32)

Chng nnhMt c b ang ng, tay chng nnh gin di trc ca siu th. M c b ha rng s mua pizza ngay

sau khi m con mua sm xong, nhng c b mun c bnh pizza ngay by gi! C b bng bnh ng ti ch

tay chng nnh.

C l khng t ln bn bt gp dng iu ny. Cho d l c b bng bnh hay ngi ln c chp, thchng nnh vn l c ch ph bin c s dng vi thi cng kch, t tin thi qu, thm ch thch thc.

Hnh trang 33:Thng y thch thc

Hy nh rng, cng nh cc c ch khc, bn cn phi tm kim, xem xt t hp cc c ch v nh ginhng tnh hung (ng cnh) dn n c ch. T th chng nnh hay nhp nhp chn ca mt ngi ang ng nghip hon tt bn bo co c th l du hiu ca tht vng v s chm tr hn l tc gin. Nhng nubn nhn thy o khoc ca ngi y m(t th bt chp), tay chng nnh v th th trc mt ng nghip, nt

mt gin d, bn c thon c l anh y ang rt bc mnh.

Tth sn sngMt trong nhng du hiu ngi ta hay s dng th hin rng h sn sng kt thc cuc ni chuyn l

lm nh h chun bng ln. Chng hn, khy gh sang bn hoc nhm ngi vi hai tay chng ln thnhgh hoc ln u gi. Nu thy i phng c iu b nh vy khi ni chuyn vi bn, bn nn nhanh chngkt thc nhng g mnh ang ni.

Hy thNu bn l mt nhn vin bn hng th y l mo dnh cho bn. Mt nhm nghin cu ghi hnh

v cuc gp gca nhn vin bn bo him vi khch hng tim nng v tm ra nhng du hiu kh thv tnhng cch sau: Nu khch hng scm (du hiu ra quyt nh) v khoanh tay th vic bn hngcoi nhtht bi. Nhng nu khch hng scm v tth sn sng nhva ni trn th hu ht hus mua hng. V vy hy cch scm v tth mun kt thc cuc m thoi trong t hp cc cch. Khi bn thy chng th hy mau chng kt thc!

Hng v ngi niGc ng v vai ca mt ngi hng v pha ngi ni chuyn s cho bit mc quan tm hoc a v

x hi ca ngi . Khi mt ngi hng hn v pha bn, iu cho thy h c thin cm vi bn. Ngcli, khi h quay ngi trnh bn th c th h khng my hng th trong tip xc vi bn. Hnh ng n trnhmt ai chnh l biu hin ca s thhoc kh chu m khng cn phi ni ra thnh li.


15/16

ng i din cng c th gy kh chu cho i phng. ng th th, mi chn hng vo nhau c th

c xem nht thi u". Hy hnh dung t th ca hai ngi n ng trc khi nh nhau. Hoc thtng tng cnh mt hun luyn vin bng rang st rut i ti i lui trong khu vc ca i, gira ngoi sni mt ni chuyn vi ngi trng ti m ng y cho l phn x khng ng. Trong tim thc, ng chohoc xin c nam gii cho l ci mv thn thin hn. t th thch thc, bn c th cc rng v hunluyn vin bng r n khng my thin cm vi v trng ti.

Tththn thin i vi nam gii (hnh-trang 35)

Khc vi nam gii, ph n li thy thoi mi khi ng i din vi ngi khc.

Ph nthng hng vngi khc mt cch trc tip hn (hnh - trang 36)

Hy thKhi n gn mt nam ng nghip (d bn l nam hay n), hy ng bn hng anh ta. Khi n gn

mt ph n, hy ng thng trc mt c y.

Bt chc

Khi ti bc vo trong bp th chng v cha chng ti ang ngi ni chuyn vi nhau. Khung cnh ykhin ti khng bao giqun. H ngi bn bn, dng iu y ht nhau. C hai u ng ngi ra sau, tay sauu, khuu tay mrng v bt cho chn mt cch thoi mi. Hang mi m ni chuyn, hon ton khng ti t th ca mnh. Ti khng cn c nghe nhng g h ni cng nhn ra hai cha con ang rt tm u hpvi nhau.

gi l h thng xlng b ca no, c lp trnh sn trong no b con ngi.

Tt c chng ta u nh th. Khi cn trong bng m, nhp tim v cc chc nng c th ca thai nhi hong ng b vi ngi m. Ln ln, khi ni chuyn vi ngi m ta thch hoc c hng th, chng ta thngthay i t th cth ha hp vi c ch ca i phng. Vic lm theo hnh vi khng li ca i phng

chng t du hiu rng chng ta quan tm v cm thy thch th.

Khi mt ng nghip bt chc ngn ng c ch ca bn th l du hiu cho thy anh y thch hocng tnh vi bn. Nu bn v mt ngi no c chc v ngang nhau th trong bui tho lun bn s c iub kh ging ngi y nhm chng t mt v th tng ng.

Khi hnh ng bt chc c thc hin c chch th n c th gi vai tr quan trng trong vic phttrin mi quan h cng vic. Cho d bn l trng nhm, gio vin, hoc mt nh tr liu th vic tn dng kthut ny l cch hu hiu to dng quan h (hoc ph b s phng th, tng s thoi mi ca i phng)K thut bt chc bt u bng vic quan st iu b, c ch ca i phng ri kho lo lm theo. Nu tayi phng khoanh li, bn hy chm ri khoanh tay li. Nu i phng ng ngi ra sau, bn hy lm theoVi t cch mt chuyn gia, ti thm ch cn bt chc cch thca khch hng, ht vo thra cng lc vi h.

l phng php c kim chng. Mt quan st gn y i vi hai thy gio trong khi h gingdy, mt ngi s dng phng php bt chc, mt ngi th khng, cho thy: Hc sinh phn ng tch cchn vi gio vin s dng k thut bt chc. H tin rng ngi thy thnh cng, thn thin v thu ht hn.

Khi mt ngi khng ci mhoc t v chng i, cch n gin nht gia tng mc thoi mi cangi l s dng phng php bt chc. K thut ny rt hu ch khi p dng vi khch hng thn thitkhch hng tim nng v ng nghip. y l du hiu khng li cho bit bn ang to c thin cm vingi khc. Nhng trc khi th p dng k thut ny vi cp trn ca mnh, bn nn thc hnh vi nhngngi xa l.


16/16

Hy thLn ti, khi ngi trong phng chhoc trn my bay, bn hy thbt chc ng tc ca ngi

bn cnh. (Bn cng c th quan st v lm th vi ngi ngi bn khc trong nh hng). Kho lo btchc tth chn ri ti tth tay v cnh tay ca ngi . Cui cng, nu bn ngi gn, hy thht th theo nhp ht th ca ngi . C th bn s ngc nhin v chng my chc ngi s btchuyn vi bn.

Trong cng vic, nu i phng cng bt chc c ch ca bn th xem nh bn pht trin c mi

quan h song phng vi h. Hy th thay i th tay v xem liu ngi y c chuyn sang t th mi gingbn hay khng. Nu bn s dng phng php ny trong bui gii thiu sn phm v khch hng ca bn cngv thc lm theo cc ng tc th chnh l du hiu cho bit h tin tng v ng tnh vi bn. Nhng nut th, c ch ca khch hng khng tng ng vi bn, bn nn cn nhc n kh nng h cha hon ton bthuyt phc.

C nhiu c chng b do bt chc ln nhau m bn thn ngi bt chc khng nhn ra. Tng tcng b xy ra khi mi ngi chuyn ng ging nhau v ng thi, chng hn nh cng nhc ly c ph hoccng cp mt vn no . iu ny thng xy ra khi c s hp r gia hai bn. Thc ra, hnh vi ngb l kt qu ca vic quan st, nh gi v phn ng trc nhng c ch khng li ca ngi khc mt cch vthc.

Mt y vin ban qun tr ni vi ti rng trong cuc m phn, anh y hay bt chc c ch ca iphng. Anh y bit rng lm th sem li cho anh y cm gic tt hn v cm nhn v suy nghca iphng. Ti th ch n iu ny. Cth v cm xc ca chng ta c ni kt gn gi vi nhau n mcch cn lm theo dng iu ca ngi khc th khng nhng chng ta s to c quan h tt, m cn c thcm nhn c suy nghca ngi .

Tthca chng ti ging nhau bi v chng ti c quan h tt vi nhau.(hnh - trang 39)

Trong cun sch On becoming a Person: A Therapists View of Psychotherapy (Tm dch: Trn bcng thnh nhn: Tm l liu php di ci nhn ca nh tr liu) chuyn gia tm l Carl Roger cho rng

"Giao tip ch thc xy ra khi chng ta lng nghe v thu hiu - hiu c nghv quan im ca ngkhc, cm c cch h nhn nhn svic, v nm btc nhng g h ni".

t c mc tiu ca giao tip ch thc, tc l thu hiu v ng cm, chng ta s hiu c ti saogiao tip khng li li l iu ct yu cho thnh cng trong s nghip ca mi chng ta.

sức mạnh của ngôn ngữ không lời

Documents