struktur tulang cranium dan skeleton trunci
TRANSCRIPT
-
7/22/2019 Struktur Tulang Cranium Dan Skeleton Trunci
1/13
TUGAS WORKSHOPANATOMI
STRUKTUR TULANG CRANIUM
DAN SKELETON TRUNCII
DISUSUN OLEH :
BAYU PRASETYO G0011050
Pembimbing : dr. Selfi Handayani, M.Kes
PROGAM STUDI PENDIDIKAN DOKTER
FAKULTAS KEDOKTERAN
UNIVERSITAS SEBELAS MARET
2013
-
7/22/2019 Struktur Tulang Cranium Dan Skeleton Trunci
2/13
STRUKTUR TULANG CRANIUM DAN SKELETON TRUNCI
Berdasarkan susunan anatomisnya dan fungsinya ossa crania dibedakan menjadi:
1. NeurocraniumMerupakan ossa cranium yang melindungi encephalon. Neurocranium ( calvaria cranii dan
basis cranii) pada orang dewasa tersusun oleh 4 macam tulang tunggal (frontale,
ethmoidale, sphenoidale, dan occipitale) dan 2 macam tulang berpasangan ( os
temporale dan parietale).
2. ViscerocraniumMerupakan ossa cranium yang membentuk bagian anterior dari cranium dan terdiri dari
tulang tulang yang mengelilingi wajah, cavitas nasalis, dan cavitas orbita. Viscerocranium
tersusun atas: 3 tulang tunggal yang terletak di linea mediana (os mandibulae, os
ethmoidale, dan os vomer) dan 6 pasang tulang (maxilla, os zygomaticum, os nasale, os
lacrimale, os palatinum, chonca nasalis inferior).
Norma Verticalis
Bagian luar cranium terlihat convex, oval memanjang dan melebar di daerah parietal. Bagian ini
sebagai atap (calvaria cranii) dan puncaknya disebut vertex. Di anterior os frontale dengan tonjolan di
kanan kiri linea mediana disebut tuber (eminentia) frontale sebagai pusat ossifikasi. Dalam
perkembangannya os frontale merupakan 2 buah tulang yang terpisah dan bersatu pada sutura
frontalis, dan sutura itu menghilang pada usia 8 tahun. Bangunan2 penting yang dapa dilihat dari
norma verticalis adalah:
Vertex, yaitu puncak dari calvaria cranii Sutura coronalis, yaitu pertemuan antara os frontalis dengan os parietalis Sutura sagitalis, yaitu pertemuan antara kedua os parietalis dexter et sinister Sutura lambdoidea, yaitu ppertemuan antara os parietalis dengan os occipitalis Obelion, adalah titik temu antara garis khayal yang menghubungkan kedua foramen parietale
dengan sutura sagitalis
Bregma/fontanela mayor, titik temu sutura coronalis dg sagitalis Lambda/fontanela minor, titik temu sutura sagitalis dg lambdoidea Foramen parietale, dilalui oleh V. Emissaria parietale santorini
-
7/22/2019 Struktur Tulang Cranium Dan Skeleton Trunci
3/13
Norma Frontalis
Os frontale di medial bersendi dengan processus frontalis ossis maxilaris dan os nasale, sedangkan di
lateran bersendi dengan os zygomatycum. Ke anterocaudal tuber frontale berlanjut sebagai arcus
supercilliaris. Cekungan diantaranya disebut glabella. Dibawah glabella terdapat sutura
frontonasalis untuk hubungan os frontale dan kedua ossa nasales. Sedangkan antara os frontale dan
os maxilare oleh sutura frontonasalis. Kedua ossa nasales saling berhubungan melalui sutura
internasales. Bangunan2 pentingnya adalah :
Glabella, yaitu cekungan antara arcus superciliaris Nasion, yaitu titik tengah sutura frontonasalis Gnation, batas inferior mandibulae Aditus orbitae, pintu masuk ke cavitas orbitae, dibentuk oleh os frontale, os zygomaticum,
dan os maxilare
Foramen supraorbitalis, jalan A/V/N supraorbitale Foramen infraorbitalis, jalan A/V/N infraorbitale Arpetura nasalis, pintu masuk ke cavitas nasi Foramen zygomaticofaciale, jalan N.zygomaticofacialis Septum nasi, membagi dua cavita nasi Fossa sacci lacrimalis, ditampati saccus lacrimalis Fossa lacrimalis, ditampati glandula lacrimalis Foramen mentale, jalan A/V/N mentalis
Ossa maxillies dexter et sinister bertemu di linea mediana pada sutura intermaxillaries. Pada tiap os
maxillaries terdapat rongga berbentuk piramid dilapisi membran mucosa, disebut sinus maxilaries.Os maxilaries bersatu dengan os zygomaticum melalui sutura zygomaticomaxillaries. Sedangkan os
frontale dengan os zygomaticum bersatu di sutura frontozygomatica.
Norma Basillaris
-
7/22/2019 Struktur Tulang Cranium Dan Skeleton Trunci
4/13
Dataran ini jelas terlihat jika mandibula dilepas. Terlihat palatum durum yang dibentuk oleh kedua
processus palatines ossis maxilaris, yang berhuubungan melalui sutura palatina mediana. Di
anterolateral, bangunan ini dibatasi oleh arcus alveolaris ossis maxillaris. Didorsal processus palatinus
ossis maxilaris terdapat lamina horizontalis ossis palatini yang berhubungan melalui sutura palatina
transversa. Bangunan2 pentingnya adalah:
Foramen incisivum, N. Nasopalatinus, A. Palatina major Sutura palatina mediana, menghubungkan kedua processus palatinus ossis maxilaris Sutura palatina transversa, hubungkan proc. Palatinus ossis maxilaris dg lammina horizontalis
ossis palatina
Foramen palatinum majus, A/V/N palatina majus Foramen palatina minora, A/V/N palatina minus Fissura orbitalis superior, N.III/IV/VI, N.V/1 Fussira orbitalis inferior, A/Vorbitalis, V. Opthalmica Foramen ovale, N. Mandibularis Canalis caroticus, A. Carotis interna Fossa jugularis, bulbus superius vena jugularis internus Foramen stylomastoideum, jalan N.facialis (A/V. Stylomastoidea) Incisura mastoidea,, dilekati M.digastricus Canalis nervi hypoglossi, dilalui N.hipoglosu atlanto-occipitalis Foramen mastoideum, dilalui oleh V.emmisaria mastoidea Canalis condilaris, dilalui V. Emissaria condilaris Condilus occipitalis, dg facies articulaaris superior ossis atlas membentuk articulatiom Spina nasalis posterior, dilekati M. Ovulae Fossa pterygoidea, cekungan diantara lamina medialis et ateralis Foramen lacerum, dilewati N. Petrosus mayor+petrosus profundus Foramen spinosum, A.meningea media Fossa mendibularis, bersendi dg caput mandibulae bentuk articulatio temporomandibularis FOM, MO,N.XI, A. Vertebralis, A. Spinalis anterior et posterior
-
7/22/2019 Struktur Tulang Cranium Dan Skeleton Trunci
5/13
Norma Occipitalis
Bagian posterior kedua os parietale bersama dengan sutura sagitalis dapat dilihat dari atas. Dibawah,
os parietale bersendi dengan pars squamosa ossis occipitalis pada sutura lambdoidea. Pada masing2
sisi, os occipital terdapat peninggian dengan permukaan kasar yang disebut protuberantia occipitalis
externa, yang merupakan perlekatan otot dan ligamentum nuchae. Pada ujung protuberantiaoccipitalis externa terdapat craniometric yaitu onion. Pada bagian superior dan inferior dari
protuberantia terdapat linea nuchalis superior et inferior yang terbentang ke lateral.
Norma Lateralis
Os frontale membentuk bagian depan sisi tengkorak dan bersendi dengan os parietale pada sutura
coronalis. Os parietale membentuk sisi dan atap cranium dan bersendi saatu dengan yang lain di linea
mediana pada sutura sagitalis. Dibelakang keduanya bersendi dengan os occipital. Bangunan2
pentingnya antara lain:
Pterion, pertemuan antara sutura sphenoparietale dengan sutura squamosa Gonion, titik sudut mandibulae Stephanon, pertemuan linea temporalis superior dg sutura coronalis Asterion, pertemuan sutura lambdoidea dg parietomastoidea Arcus zygomaticus, proc.zygomaticus ossis temporalis dg proc. Temporalis ossis
zygomaticus
Fossa pterygopalatina, dilalui N. Maxillaris Fossa infratemporalis, A/V maxillaris, N.mandibularis
-
7/22/2019 Struktur Tulang Cranium Dan Skeleton Trunci
6/13
Facies interna calvaria cranii
Facies ini cekung, ditandai banguna akibat desakan gyri et sulci cortex cerebri. Terdapat sulcus sinus
sagitalis superior di linea mediana, crista frontalis di depan. Kanan-kiri ada cekungan2 kecil
akibat desakan granulatio arachnoidea, yaitu FGA.
Facies interna basis cranii
Dibagi jadi 3 fossa:
1. Fossa cranii anteriorFossa ini menampung lobis frontalis cerebri, dasar fossa ini dibentuk oleh:
Pars orbitalis ossis frontalis Lamina et foramina cribosa ossis ethmoidalis Ala minor sphenoidalais dan pars anterior corpus ossis sphenoidalis
Bangunan penting:
Crista frontalis, dilekati falx cerebri Crista galii, dilekati falx cerebri Lamina et foramina cribosa, dilalui filla olfactoria Foramen caecum, lubang buntu di frontal crista galii tempat berakhirnya crista
frontalis
Sulcus sinus saggitalis superior, tempat sinus sagitalis superior+falx cerebri Proc. Clinoideus ant et post,dilekati tentorium occipital Impresiones digitatae, akibat desakan gyrus orbitalis cerebri
2. Fossa cranii mediaBagian ini menampung lobus temporalis cerabri karena bagian lateral yang luas dan
membentuk cekungan di kanan-kirinya.
Banguna penting:
Canalis opticus, dilewati N.opticus, A.opthalmica Fisurra orbitalis superior, dilewati N.III/IV/VI/Vcab.1/nasocilliaris Foramen rotundum, dilewati N.maxillaris Foramen ovale, dilewati N.mandibularis Foramen spinosum, dilewati dilewati A.meningea media Sulcus chiasmaticus, dilewati chiasma nervi optici Sella tursica, ditempati glandula hypophyse Proc. Clinoideus ant et post, dilekati tentorium cerebelli Sulcus sinus petrosi superioris+inferioris, ditempati sinus petrosus sup+inf Sulcus nervi petrosi majoris+minoris, ditempati N.petrosus superficialis major+minor Foramen caroticum internum, dilewati A. Carotis internus
3. Fossa cranii posteriorBagian ini menamoung bagian2 otak belakang, yaitu cerebellum, pons, dan medulla
oblongata.
Bangunan penting: Crista occipitalis interna, ditempati sinus occipitalis dan dilekati falx cerebri
-
7/22/2019 Struktur Tulang Cranium Dan Skeleton Trunci
7/13
Protuberantia occipitalis interna, dilalui confluens sinuum Sulcus sinus transversus, ditempati sinus transversus dan dilekati tentorium cerebelli Sulcus sinus sugmoideus, ditempati sinus sigmoideus Sulcus sinus petrosus superior+inferior, ditempati sinus petrosus superior+inferior
MANDIBULA
Mandibula terdiri dari corpus berbentuk tapal kuda dan sepasang ramus. Banguan2 pentingnya antara
lain:
Proc. Coronoideus, dilekati M.temporalis Proc. Condilaris ossis mandibulae, fossa mandibularis ossis temporalis Tuberositas masseterica, dilekati M.masseter Angulus mandibulae, dilekati lig. stylomandibulare Foramen mandibulae, A/V/N alveolaris inferior Alveolus dentes, dentesfossa digastrica, M.digastricus venter anterior Fovea sublingualis, glandula sublingualis Linea obliqua, dilekati buccinators Lingula mandibulare, dilekati lig. Sphenomandibulare Tuberositas pterygoidea, dilekati M. Pterygoideus medialis Fovea submandibularis, ditempati glandula submandibularis Fovea sublingualis, ditempati glandula sublingualis
-
7/22/2019 Struktur Tulang Cranium Dan Skeleton Trunci
8/13
SKELETON TRUNCI
Dibentuk oleh tiga jenis tulang:
Ruas-ruas tulang belakang disebut vertebrae Tulang dada atau sternum Tulang-tulang rusuk atau iga-iga yang disebut costae
Vertebrae
Vertebrae merupakan tulang-tulang pendek yang berderet- deret yang membentuk suatu tiang yang
disebut Columna( tulang punggung).
Menurut daerah dari badan dibedakan:
1.Vertebrae Cervicales di daerah leher jumlahnya 7 buah
2. VertebraeThoracales di daerah dada jumlahnya 12 buah
3. Vertebrae Lumbales di daerah pinggang jumlahnya 5 buah
4. Vertebrae Sacrales di daerah kelangkang jumlahnya pada embrio ada 5, tetapi sesudah dewasa
akan menulang menjadi satu tulang yang disebut os sacrum.
5. Vertebrae Coccygea di darah ekor jumlahnya 3-6 buah. Ini merupakan ruas-ruas ekor.
Vertebrae Cervicales
Didaerah leher ada beberapa vertebrae yang mempunyai bentuk & sifat2 istimewa.
a. Vertebra cervicalis I (atlas) Tidak mempunyai corpus Mempunyai arcus anterior ddg tubberculum anterius atlantis Mempunyai arcus posterior dengan tuberculum posterior Punya lateralis dg proc. tranversus dan foramen transversarium yg dilalui A/V
vertebralis
Di dataran cranial massa lateralis masing2 ada cekungan sendi yang dsb foveaarticularis superior untuk bersendi dengan condylus occipitalis.Di belakang fovea
articularis superior terdapat sulcus arteriae vertebralis yang dilalui oleh arteria dan
vena vertebralis
Di dataran caudal massa lateralis mempunyai dataran sendi yang rata disebut faciesarticularis inferioruntuk bersendi dengan vertebra cervicalis ke 2
Pada Atlasforamen vertebrale besar. Arcus anterior dataran belakangnya mempunyai dataran sendi yang disebut fovea
dentis yang bersendi denganfacies articularis anterior vertebra cervicalis ke 2
-
7/22/2019 Struktur Tulang Cranium Dan Skeleton Trunci
9/13
b. Vertebra cervicales II Corpus V.C.2 bentuknya seperti gigi dsbDens Epistrophei Arcus kanan kiri betrtemu di sebelah dorsal sebagai Processus spinosus yang tebal
dan kuat,pendek bercabang dua
Foramen vertebrale berbentuk bundar
c. Vertebra cervicales IV Corpus kecil Processus spinosus bercabang dua Processus transversus mempunyai terbagi menjadi dua tonjolan yaitu tuberculum
anterius dan tuberculum posterius
Antara kedua tonjolan terdapat suatu sulcus yg disebut sulcus nervi spinalis yangdilalui Nervus spinalis
d. Vertebra cervicales VI ciri-ciri sama dengan vertebra cervicalis 3-5, tetapi tuberculum anterius membesar
dan disebut tuberculum caroticum
-
7/22/2019 Struktur Tulang Cranium Dan Skeleton Trunci
10/13
e. Vertebra Cervicales VII Processus spinosus meruncing dan menonjol sehingga disebut vertebrae prominens Tuberculum anterius menghilang / mengecil Foramen transversarium sangat kecil
Vertebra Thoracalis
Jumlah ada 12 dengan sifat-sifat umumnya:
Corpus berbentuk kubus, makin kecaudal makin besar makin tinggi dan makin kuat Pada tepi samping corpus ada lekukan yang dsb fovea costalis corporis superior dan inferior,
hanya pada V.Th 1 &10 fovea costalis superior berbentuk lingkaran penuh, pada V.Th 11
&12 fovea costalis corporis inferior menghilang/ tak berfungsi
Processus transversus 1-8 memanjang kemudian memendek lagi, bahkan V.Th 11 & 12 tidakada
Processus spinosus berbentuk prismatis, bersisi tiga merucing, pada V.Th 12 lebar & gepeng Foramen vertebrale agak bundar,lebih kecil dari V.C ataupun V.L
Vertebrae Lumbalis
-
7/22/2019 Struktur Tulang Cranium Dan Skeleton Trunci
11/13
Jumlah ada 5 buah Corpus besar kuat dan berbentuk ginjal Foramen vertebrale berbentuk segitiga Processus spinosus kuat,pendek. Di sebelah lateral processus articularis superior terdapat
tonjolan dsbProcessus mamillaris
Pada pangkal processus tranversus terdapat tonjolan dsbprocessus acessorius
Vertebrae Sacralis
Terdiri dari 5 ruas vertebrae sacralis yg telah menjadi satu tulang dsb os sacrum Mempunyai bbrp dataran :
- Facies pelvina menghadap ke ruang pelvis- Facies dorsalis menghadap ke dorsal- Pars lateralis menghadap ke lateral- Basis ossis sacri merupakan dataran cranial- Apex ossis sapri yang menghadap ke caudal.
Vertebrae Coccygea
Pada orang dewasa terdiri dari 3-6 ruas, makin kecaudal ruas-ruas itu makin kecil Pada tepi cranial ruas ke 1 terdapat cornu coccygea
-
7/22/2019 Struktur Tulang Cranium Dan Skeleton Trunci
12/13
STERNUM
Jumlah ada satu terletak di linea mediana anterior dan berhubungan dengan cartilago costalis 1-7 dan
clavicula.
Sternum terdiri dari:1. Manubrium sterni
2. Corpus sterni
3. Processus xiphoideus.
Manubrium Sterni
Bentuk seperti trapezium pada tepi atas ada 3 lekukan, lekukan di tengah dsb incisurajugularis,sedangkan di sebelah lateral sebagai incisura clavicularis dengan dataran sendinya
yang akan bersendi dengan clavicula.Sebelah lateral terdapat lekukan-lekukan untuk bersendi
dengan cartilago costalis 1&2.
Corpus Sterni
Corpus sterni akan bersatu dengan manubrium sterni sbg synchondrosis sternalis,&membentuk sudut yg dsb angulus sterni.
Pada dataran luar terdapat bekas persatuan ruas yg dsb sternebrae,pada sisi lateral terdapatlekukan sendi untuk bersendi dengan cartilago costa 3-7
Processus Xiphoideus
Bentuknya runcing, letaknya menonjol kedepan/ kebelakang. Gb Sternum dr depan & lateral
COSTAE
Jumlah ada 12pasang, berdasar matrix terdiri dari:
Os costale yg tdd:a. capitulum costae
-
7/22/2019 Struktur Tulang Cranium Dan Skeleton Trunci
13/13
b. collum costaec. corpus costae
Cartilago costae :a. yang melekat pada sternum, cartilago costa 1-7,costa verab. yg melekat pd cartilago costalis di atasnya costa 8-10,costa spuriac. yg berachir bebas costa 11-12costa fluctuantus/ iga melayang
Ciri-ciri costae- Costa 1: mempunyai tonjolan yg dsb tuberculum scaleni Lisfranci tempat melekatnya
m. scalenus anterior.
Di sebelah medial terdptsulcus subclavius yg dilalui a. subclavia.
- Costa 2: mempunyai tonjolan yg dsb tuberositas costae secunda, untuk tempatmelekatnya m. serratus anterior. Angulus costae sdh nampak.
- Costa 11 dan costa 12: - sulcus costae tak ada -tuberculum costae tak ada - angulus costae tidak ada
THORAX Tulang-tulang yang membentuk dinding thorax adalah:
- 12 vertebrae thoracalis
- 12 pasang costae
- sternum