strategija razvoja opstine ostra luka -...
TRANSCRIPT
Strategija razvoja
opštine Oštra Luka
O Š T R A L U K A , 2 0 1 3 . G O D I N E
period:
2014. – 2018. godina
B O S N A I H E R C E G O V I N A
R E P U B L I K A S R P S K A
O P Š T I N A O Š T R A L U K A
2
Sadržaj: KRATAK ISTORIJSKI PREGLED ........................................................................................ 3
GEOGRAFSKI POLOŢAJ ....................................................................................................... 5
DEMOGRAFSKA STRUKTURA ........................................................................................... 7
INFRASTRUKTURA ............................................................................................................... 7
Putna infrastruktura ............................................................................................................... 7
Vodosnabdijevanje ................................................................................................................ 8
Elektromreţa .......................................................................................................................... 8
Telekomunikacije ................................................................................................................ 10
Stanje prostorno-planske dokumentacije ............................................................................. 11
ZAŠTITA OKOLINE.............................................................................................................. 11
Prikupljanje i odvoz otpada ................................................................................................. 11
Kanalizacija ......................................................................................................................... 12
STANJE ZAPOSLENOSTI I PRIVREDNIH SUBJEKATA ................................................. 12
Preduzetniĉke radnje ............................................................................................................ 12
Preduzeća (pravna lica)........................................................................................................ 13
Javne ustanove i drugi oblici svojine pravnih lica ............................................................... 14
Brojnost i diverzifikovanost zaposlenog i nezaposlenog kadra na podruĉju opštine Oštra
Luka ..................................................................................................................................... 14
Zaposleni u javnim ustanovama ....................................................................................... 15
Zaposleni u preduzetniĉkim radnjama ............................................................................. 15
Zaposleni u privatnim preduzećima ................................................................................. 15
Prosjek neto plata na podruĉju opštine ................................................................................ 16
Nezaposleno stanovništvo (radni potencijal) ....................................................................... 16
STANJE U OBLASTI POLJOPRIVREDE I ŠUMARSTVA ................................................ 18
Mineralni izvori i vrste tla ................................................................................................... 18
Stanje poljoprivrede ............................................................................................................. 18
Stanje stoĉnog fonda ........................................................................................................ 20
Stanje u ovĉarstvu i kozarstvu ......................................................................................... 22
Stanje voćarstva ............................................................................................................... 22
Stanje u povrtlarskoj proizvodnji ..................................................................................... 23
ŠUMARSTVO ........................................................................................................................ 23
LOKALNA SAMOUPRAVA I UPRAVLJANJE LJUDSKIM RESURSIMA ..................... 23
OBRAZOVANJE .................................................................................................................... 24
SOCIJALNA I ZDRAVSTVENA ZAŠTITA ......................................................................... 25
SPORT..................................................................................................................................... 26
KULTURA I VJERSKI ŢIVOT.............................................................................................. 27
TURIZAM ............................................................................................................................... 28
LOV I RIBOLOV .................................................................................................................... 29
SWOT ANALIZA ................................................................................................................... 30
VIZIJA RAZVOJA OPŠTINE OŠTRA LUKA ...................................................................... 31
M I S I J A ............................................................................................................................... 31
STRATEŠKI PRAVCI ............................................................................................................ 32
STATEŠKI PRAVAC 1. (Ruralni razvoj, preduzetništvo i turizam) ................................. 32
STATEŠKI PRAVAC 2. (UreĊena infrastruktura u funkciji podrške razvoja poljoprivrede,
turizma i uspostave poslovne zone) ..................................................................................... 34
STATEŠKI PRAVAC 3. (Poboljšanje kvaliteta ţivota kroz društveni razvoj) ................. 37
3
KRATAK ISTORIJSKI PREGLED
S obzirom na povoljan geografski poloţaj i klimu, podruĉje opštine Oštra Luka bilo je
naseljeno i u praistoriji. Na to upućuju brojna nalazišta gradine, kao što su Ovan – grad kod
Budimlić Japre, gradina u zaseoku Damjanovići u selu Usorci, gradina u Oštroj Luci zaseok
Ljuboje i mnoge druge. Gradinska naselja su naseobine na istaknutim uzvišenjima i brdima
ili na padinama brda i na visokim planinama. Ostaci gradinskog naselja posebno su vidljivi u
gradini u Oštroj Luci, na kojoj do danas, naţalost, nisu vršena nikakva arheološka
istraţivanja.
Antiĉki izvori ukazuju da su u dolini rijeke Sane ţivjeli Mezeji, ilirsko pleme. Mezeji
su bili snaţno i veliko pleme koje je sa 269 dekurija (odred od 10 konjanika u rimskoj vojsci)
pripadalo konventu u Saloni. Podruĉje ilirskog plemena Mezeja u srednjem i donjem toku
rijeke Sane pripadalo je rimskoj provinciji Dalmaciji. Nakon propasti Rimskog carstva 476.
godine ovaj kraj je najprije pao pod vlast Istoĉnih Gota i njihovog kralja Teodorihasve do
535. godine. Tada ih napada vizantijski car Justinijan (527-565 ) koji je uništio istoĉnogotsku
drţavu, ovlada Dalmacijom pa i ovim krajevima. Ali Justinijanovo carstvo u ovim krajevima
nije se dugo se dugo odrţalo zbog najezde Slovena. Prvi put 551. godine u dolinu rijeke Sane
pojavljuju se Sloveni.
Najstariji do sada pronaĊeni dokument iz srednjeg vijeka koji govori o ovim
krajevima je listina ugarskog kralja Bele IV od 20. jula 1244. godine, kao Donji Kraji u
sastavu banovine Bosne. U radovima istoriĉara ukazuje se na to da je ovo podruĉje, najprije
kratko vrijeme pripadalo Hrvatskoj, a potom srednjovjekovnoj Bosni.
Donji Kraji su poĉetkom XIII vijeka, za vrijeme vladavine bana Kulina imali ĉetiri ţupe
koje poĉinju juţno od planine Grmeĉa. Poĉetkom XIV vijeka ţupa Sana bila je posjed
moćnih hrvatskih knezova Babonjića ili Blagajskih knezova. Knez Radoslav po oĉevoj smrti
dobio je u naslijeĊe izmeĊu ostalog i ţupu Sanu na upravu sa sjedištem u Blagaju kod Novog
Grada. Grad Kamengrad bio je, takoĊe, vlasništvo kneza Radoslava. Krajem XIV i poĉetkom
XV vijeka na ovim prostorima pominje se više ţupa, a meĊu njima opet se pominje ţupa
Sana u kojoj se nalaze naseljena mjesta Blagaj, Sana, Kamengrad, Japra,Vodica, Oštra Luka,
Kozar i Hrvaćani. U vrijeme vladavine kralja Stefana Tvrtka I Kotromanića (1353-1391),
Donji Kraji su ulazili u sastav njegovog kraljevstva.
Dokument iz 1403. godine u doba vladavine bosanskog kralja Ostoje pominje se Oštra
Luka, gdje piše da tu ţivi katoliĉki ţivalj, a navode se i prezimena uglednih porodica. U
istom dokumentu se navodi da se u Oštroj Luci nalazi i crkva Djevice Marije. Danas nema
materijalnih ostataka koji bi ukazivali gdje se crkva nalazila, ali ima jedan lokalitet koji se
zove crkvište. U vrijeme najezde Turaka iz straha za svoju bezbjednost, stanovništvo napušta
dolinu rijeke Sane i seli se na sjever na prostor Gradišće u Austriji.
Donji Kraji se pominju i u povelji poslednjeg bosanskog kralja Stjepana Tomaševića,
ĉija je kraljevina bila u velikoj opasnosti od najezde Turaka. Turski sultan Mehmed II je
1463. godine, u Kljuĉu, zarobio kralja Stjepana Tomaševića i potom ga pogubio, ĉime je
bosanska drţava izgubila svoju samostalnost. Iste godine, ugarski kralj Matija Korvin, sa
velikom vojskom prodre u Bosnu i od Turaka oslobodi Donje Kraje i dolinu rijeke Sane. Naši
krajevi će tada ući u sastav Jajaĉke banovine. Donji Kraji će konaĉno pasti pod vlast Turaka
1499. godine. Od 1499. pa sve do 1878. godine srednjovjekovna oblast Donji Kraji u ĉijem
se sastavu ĉitavo vrijeme nalazila Oštra Luka vladali su Turci. U vrijeme turske okupacije
Oštra Luka nalazila se u sastavu nahije Sana.
U vrijeme turske okupacije ovi krajevi su opustjeli da bi njihovo naseljavanje poĉelo
krajem 18. vijeka, a intenzivnije naseljavanje uslijedilo je poslije Berlinskog kongresa 1878.
godine. U vrijeme turske okupacije hrišćanima nije bila dozvoljena izgradnja vjerskih
objekata, a ukoliko je iz Carigrada i stiglo kakvo odobrenje crkva se morala graditi negdje na
4
skrivenom mjestu, a bila je ograniĉena i jaĉina zvuka crkvenog zvona. Zvono se nije smjelo
ĉuti do najbliţe muslimanske kuće. Jedna od takvih crkava na ovom podruĉju podignuta je u
Oštroj Luci 1820. godine. Rijeĉ je o crkvi, koja je bila skrivena u šumi, izmeĊu dva potoka i
bila pokrivena s bujadi i lišćem. Na tom mjestu i danas crkva postoji.
Poslije Berlinskog kongresa 1878. godine, Bosna i Hercegovina ušla je u sastav Austro-
Ugarske monarhije. U vrijeme nove vlasti i novog gospodara bile su veće graĊanske slobode
od surovog turskog zuluma. Austro-Ugarska je vršila intenzivnu eksploataciju prirodnih
bogatstava, ali je zato izgraĊivala puteve,ţeljezniĉke pruge i gradila brojne objekte. Tako je
kroz Usorce prolazola uskutraĉna pruga koja je povezivala Prijedor preko Sanskog Mosta do
Drvara. Pruga je bila u vlasništvu austrijske firme Štajnbajs, koja je eksploatisala šumu iz
Grmeĉa. Prvu školu na teritoriji današnje opštine OštraLuka Austro-Ugarska je izgradila
1909. godine u Budimlić Japri.
Prvi popis stanovnika u BiH austrougarske vlasti su izvršile 1879. godine. Po tom popisu
Budimlić Japra imala je 572 stanovnika, Oštra Luka 604, Usorci 249, Kozica 928, Tramošnja
827 stanovnika itd.
Poĉetkom Prvog svjetskog rata došlo je do prisilne mobilizacije u austrougarsku vojsku i
stanovnika sa našeg podruĉja, ali je jedan broj dobrovoljno otišao u srpsku vojsku. Iz Kozice
je bilo 11 dobrovoljaca u srpskoj vojsci, Tramošnje 10, Koprivne 8, Oštre Luke 8, Usoraca 6,
Marina 4 i Japre 14 dobrovoljaca. Jedan broj dobrovoljaca je poginuo, a mnogi su se istakli
svojom hrabrošću u borbama pa su dobili najviša odlikovanja Kraljevine Srbije, kao što su:
Aćim (Đure) Savić iz Usoraca i Lazar (Pere) Todorović iz Koprivne, odlikovani su Ordenom
KaraĊorĊeve zvijezde s maĉevima. Poslije završetka Prvog svjetskog rata kralj Petar je
dobrovoljce nagradio i zemljom u Srbiji, ali nemamo podataka da je bilo ko iskoristio to
pravo. Svakako, ne smiju se zaboraviti i naše ljude koji su se na frontu u Galiciji masovno
predavali ruskoj vojsci pa je od njih formirana Jugoslovenska dobrovoljaĉka divizija.
Propašću Austro-Ugarske monarhije 1918. godine naši krajevi ulaze u sastav Kraljevine
Srba, Hrvata i Slovenaca, a Sanski Most je bio sjedište sreza. Od 1929. godine srez Sanski
Most ulazi u sastav Vrbaske banovine ĉije je sjedište bilo u Banjoj Luci. Od 1933. srez je
imao pet opština, a to su: Sanski Most, Stari Majdan, Budimlić Japra, Lušci Palanka i
Tomina. U Kraljevini Jugoslaviji podruĉje koje danas ĉini opštinu Oštra Luka bilo je izrazito
nerazvijeno, a karakterisalo ga je sledeće:
- nepostojanje industrijskih preduzeća
- neriješeni agrarni odnosi
- naturalna proizvodnja u poljoprivredi i odsustvo u njoj robno-novĉanih odnosa
-veoma primitivna i nerentabilna poljoprivredna proizvodnja
-velika nepismenost, preko 80 % stanovništva
Naĉelnik Poljoprivrednog odjeljenja Banske uprave, Vrbaske banovine, opisao je
stanje, ovog kraja, ovim rijeĉima:
„Opšte je poznata ĉinjenica, da je standard ţivota upravo ovdašnjeg poljoprivrednika na
najniţem stepenu u drţavi. Kod nas se seljak velikim dijelom hrani hljebom, a uglavnom
kukuruzom. Posti se pola godine. Kuće su niske, a stanovi su mraĉni, ĉesto nema ni prozora,
spava se na golom podu, slami, sijenu, ili lišću. Posteljnih stvari uopšte nema. Hrana je vrlo
slaba. Meso se jede dva tri puta godišnje. Vrlo ĉesto je i stoka u istom odjeljenju sa
ukućanima".
MeĊutim, i pored tog i mnogih drugih alarmantnih pokazatelja o veoma teškom
poloţaju seljaka, ništa radikalnije vlasti nisu preduzimale da se poboljša njihov ţivot. Za 22
godine postojanja Kraljevine/ SHS / Jugoslavije sagraĊen je samo jedan put izmeĊu Starog
Majdana i Budimlić Japre 1935. godine.
5
Pilana na vodeni pogon bila je u Budimlić Japri u vlasništvu Dušana Majstorovića. U
Vrbaskoj banovini velika paţnja poklanjala se otvaranju škola. Tako su kod nas u tom
periodu otvorene sledeće škole: u Kozici i Tramošnji otvorene su škole 1932. godine, u
Oštroj Luci i Hadrovcima 1934. godine. U Koprivni izbio je sukob oko mjesta gdje bi trebalo
školu podići, pa je škola sagraĊena tek 1946. godine, sliĉan sluĉaj desio se i u Usorcima.
Drugi svjetski rat na našem podruĉju imao je veoma teške posledice. Ova tema
zasluţuje svakako širu elaboraciju. Budući da je ovo, samo jedan kratak pregled istorijskih
dogaĊaja na teritoriji opštine Oštra Luka ovom prilikom ćemo se dotaći samo nekih. U
sanskom srezu u martu i aprilu mjesecu 1941. godine izvršena je djelimiĉna mobilizacija
ljudstva, konjskih i volovskih zaprega i tovarnih konja. Mobilisano je oko 2 000 vojnih
obveznika. Prvi vojnik sa sanskog sreza koji je poginuo u prvim danima rata bio je Drago
Kolundţija iz Mrkalja. Od ukupno mobilisanih bilo je zarobljeno i odvedeno u ropstvo u
Njemaĉku 255 Srba sa ovog podruĉja. Od tog broja samo je jedan umro u ropstvu u
Njemaĉkoj, dvanaest je ostalo u Njemaĉkoj ili su otišli za Ameriku, a ostali su se po
završetku rata vratili kući. Prvi organizovani otpor protiv NDH i ustaškog pokolja desio se
maja mjeseca 1941. godine kod Tramošnje i Kozice kada su Ostoja Kondić, Miloš
Slijepĉević i Mile Dardić sva troica iz sela Tramošnja pozvali i organizovali narod da pruţi
otpor ustašama. U Drugom svjetskom ratu stradalo je oko 6 206 stanovnika sa podruĉja
opštine Sanski Most.
Završetkom odbrambeno-otadţbinskog rata (1992- 1995) oko 30% teritorija opštine
Sanski Most ulazi u sastav opštine Srpski Sanski Most u Republici Srpskoj. Odlukom
Ustavnog suda BiH iz 2004. godine naziv je proglašen neustavnim, te je zamijenjen nazivom
Oštra Luka.
GEOGRAFSKI POLOŽAJ
Opština Oštra Luka je smještena u sjevero-zapadnom djelu Bosne i Hercegovine i
pripada entitetu Republika Srpska, na geografski povoljnom poloţaju juţno od Prijedora i
sjeverno od Sanskog Mosta.
Geografski poloţaj opštine u BiH i RS
6
Opština leţi izmeĊu 44°5'28'' sjeverne geografske širine i 16°39'38'' istoĉne
geografske duţine na površini od 232,4 km2. Opština je brdsko-planinska i reon sa
prosjeĉnom nadmorskom visinom 568 m. Opština se nalazi izmeĊu planina Grmeĉ, Kozara,
Behremaginica, te Majdanskih planina. Reljef karakterišu i kotline rijeke Sane, Kozice i
Japre.
Administrativna granica opštine Oštra Luka prostire se i graniĉi sa istoĉne strane
Gradom Banja Luka i opštinom Ribnik, sa juţne strane opštinom Sanski Most (Federacija
BiH), sa sjevero-zapadne strane opštinama Novi Grad i Krupa na Uni, te sa sjeverne strane
Gradom Prijedorom.
Centralni dio opštine ĉini kotlina rijeke Sane, odnosno Sansko polje. Prema sjeveru je
otvoreno u pravcu Prijedora i Kozare, a jugo-zapadnom pravcu prema Sanskom Mostu i
Grmeĉu.
Opština Oštra Luka se nalazi na povoljnom geografskom poloţaju. Jedna od osnovnih
saobraćajnica je magistralni put M-15 Prijedor – Sanski Most jer povezuje magistralne
pravce Novi Grad-Banja Luka (budući auto-put) te u Federaciji BiH Sanski Most-Kljuĉ-
Petrovac-Drvar, a sa druge strane Jajce- Sarajevo.
Regionalni putni pravac R-404 opštinu Oštra Luka povezuju sa opštinama Novi Grad i Krupa
na Uni sa jedne, te Sanski Most sa druge strane.
Administrativni centar opštine je naselje Oštra Luka, smješten u centralnom djelu opštine.
Opštinski centar je udaljen od Grada Prijedora 18 km, gdje se nalazi ţeljeznica i sva ostala
infrastruktura kojom je povezan ovaj dio sa ostalim regionima.
Izgradnjom mosta na rijeci Savi opština Oštra Luka će preko auto-puta za Gradišku biti
povezana savremenim saobraćajnicama sa Centralnom i Zapadnom Evropom.
Udaljenost opštinskog centra od aerodroma u Banja Luci je 73 km, o od aerodroma u
Zagrebu 190 km, te od Jadranskog mora (Šibenik) 280 km.
Opština Oštra luka je organizovana u osam (8) Mjesnih Zajednica sa dvadeset ĉetiri (24)
naseljena mjesta.
Skica opštine Oštra Luka
7
DEMOGRAFSKA STRUKTURA
Zbog velikih migracionih kretanja uslovljenih ekonomskim, politiĉkim, istorijskim i drugim
faktorima, veoma teško je odrediti pribliţnu demografsku sliku na teritoriji opštine Oštra
Luka. Jedan od glavnih razloga jeste i ĉinjenica što je posljednji popis stanovništva bio već
davne 1991. godine.
Prema popisu iz te godine na teritoriji današnje opštine Oštra Luka ţivjelo je ukupno 6.354
stanovnika. U periodu od 1991.-1995. godine zbog ratnih dejstava i iseljavanja stanovništva
dolazi do smanjenja broja stanovnika i negativnog prirodnog priraštaja. Do polaganog
povećanja broja stanovnika i pozitivnog prirodnog priraštaja dolazi od 1997. godine. Razlog
tome jeste formiranje opštine Oštra Luka i njenih institucija i ustanova, te nastanjivanje
stanovništva iz onih dijelova opštine Sanski Most koji su ostali u sastavu Federacije BiH.
Kada je u pitanju nacionalna struktura, treba naglasiti da preko 90 % stanovnika opštine ĉine
pripadnici srpske nacionalnosti.
Danas opština ima oko 3.000 stanovnika. RazuĊenost teritorije i nedovoljno razvijena
urbanizacija uslovljavaju i malu prosjeĉnu gustinu naseljenosti od oko 13 st/km2.
INFRASTRUKTURA
Putna infrastruktura
Opština Oštra Luka u svojoj nadleţnosti ima ukupno 187,167 km putne mreţe.
Od toga ukupno je asfaltirano 40,01 km puteva, a 136,857 km je makadamski te 10,3 km su
zemljani putevi.
Kroz opštinu Oštra Luka prolazi Magistralni put M-15 u duţini od cca 6 km i prekriven je
savremenim putnim zastorom. Magistralni put M-15 se nalazi na pravcu Prijedor – Sanski
Most što našu opštinu ĉini dobro povezanu sa susjednim opštinama , etitetima i drţavom.
Na ovom putnom pravcu su tri Mjesne zajednice (Oštra Luka, Usorci i Koprivna) koje ĉine i
centralni dio naše opštine.
Kroz našu opštinu prolazi i regionalni put R-404 (putni pravac Novi Grad-Sanski Most) u
duţini cca 13 km od ĉega je duţina cca 7 km prekriven savremeni putnim zastorom a duţina
cca 6 km ĉini makadamsku dionicu puta, te krak R-404a duţine cca 4 km prekriven
savremenim putnim zastorom (putni pravac Budimlić Japra-Dubovik).
Moţe se smatrati da je opština Oštra Luka veoma dobro povezana prema vani, t.j. centralni
dio opštine Magistralnim putem M-15 i sjevero-zapadni dio opštine Regionalnim putem
R-404 i njegovim krakom R-404a, što se ne moţe reći i za povezanost unutar opštine
(Mjesnih zajednica sa Administrativnim centrom) preko njene teritorije zbog neizgraĊeni
puteva, nepovoljne konfiguracije terena i velike udaljenosti krajnjih taĉaka opštine Oštra
Luka sa centralnim djelom opštine. Većina mjesnih zajednica je povezana sa
Administrativnim centrom preko putnih pravaca koje se nalaze na teritoriji susjedne opštine
Sanski Most (Federacija BiH). Stoga je potrebno razvijati lokalne putne komunikacije i
povezivati ova naseljena mjesta sa centralnim djelom opštine Oštra Luka.
8
Vodosnabdijevanje
Snabdjevanje vodom na teritoriji opštine Oštra Luka je riješeno izgradnjom lokalnih
vodovoda po mjesnim zajednicama. Najveći broj domaćinstava na kompletnoj opštini se
snabdjeva vodom iz bunara i izvorskim kaptaţama.
Na Mjesnoj zajednici Oštra Luka vodosnabdjevanje je riješeno izgradnjom bunara i pumpne
stanice „Utvinac“, gdje se voda pumpama transportuje u izgraĊeni bazen u Marjanovićima
kapaciteta 75 000 litara odakle se gravitacionim cjevovodom distribuira do potrošaĉa. Na
ovom vodovodu trenutno je prikljuĉeno 32 domaćinstva, dok je ostali dio stanovništva riješen
individualnim bunarskim i izvorskim zahvatima.
U Mjesnoj zajednici Koprivna postoji dobra distributivna mreţa na koju je prikljuĉeno 107
domaćinstava. Postoje izgraĊena dva bunara sa pumpnom stanicom „Rijeka“, i izgraĊena dva
rezervoara kapaciteta 40 000 litara, i 14 000 litara te dva transportna i gravitaciona
cjevovoda.
U Mjesnoj zajednici Budimlić Japra je uraĊena kaptaţa izvorišta na Brkića glavici i izgraĊen
rezervoar kapaciteta 40 000 litara. Gravitacioni cjevovod od rezervoara do osnovne škole
„Petar Škundrić“ Budimlić Japra. Planirana je i izgradnja cjevovoda O.Š.“Petar Škundrić“ –
Baje.
Na podruĉju Mjesne zajednice Kozica postoji izgraĊena kaptaţa izvorišta „Dundarište“,
cjevovod i rezervoar za vodu koji koriste 12 domaćinstava. U završnoj fazi je izgradnja
rezervoara kapaciteta 17 000 litara koji će biti povezan u sistem umjesto dotrajalog
rezervoara. Postoji potreba i za renoviranjem izvorišta kaptaţe.
Mora se napomenuti da je snabdjevanje vodom u kritiĉnim ljetnim danima veoma oteţano
zbog nedostatka dovoljnih koliĉina vode, te da je potrebno planirati radove na povećanju
većih koliĉina vode kako bih se izbjegle nestašice vode u ovim periodima.
Elektromreža
Na podruĉju opštine Oštra Luka imamo tri nadleţne Elektrodistribucije i to:
RJ „Elektrodistribucija“ Prijedor, koja pokriva Mjesne zajednice (Oštra Luka, Usorci,
Koprivna, Batkovci i Marini i Ovanjska).
RJ „Elektrodistribucija“ Novi Grad koja pokriva Mjesnu zajednicu Budimlić Japra.
RJ „Elektrodistribucija“ Bronzani Majdan koja pokriva Mjesne zajednice (Tramošnja
i Kozica).
Stanje na području koje pokriva RJ „Elektrodistribucija“ Prijedor
Srednjenaponska distributivna mreţa sadrţi:
- 20 kV (kilovoltni) naponski nivo, koji se napaja preko dva 20 kV dalekovoda iz
rasklopne trafostanice RTS Tukovi. To su dalekovodi:
o DV 20 kV Rasavci
o DV 20 kV Oštra Luka i
9
- 6 kV (kilovoltni) naponski nivo, koji se napaja preko dva 6 kV dalekovoda iz
rasklopnice RS Kozin. To su dalekovodi :
o DV 6 kV Litica
o DV 6 kV Stara Rijeka.
Srednjenaponska 20 kV distributivna mreţa se sastoji od oko 15.780 m nadzemnih vodova
(dalekovoda), oko 200 m podzemnih kablovskih srednjenaponskih 20 kV vodova.
Srednjenaponska 6 kV distributivna mreţa se sastoji od oko 14.620 m nadzemnih vodova
(dalekovoda). Pored toga moţe se reći da stanje srednjenaponske distributivne mreţe nije
potpuno zadovoljavajuća zbog toga što je za normalno funkcionisanje srednjonaponskih
vodova i postrojenja neophodna izgradnja 20 kV-ne rasklopnice na podruĉju opštine, kojom
će se omogućiti kvalitetnije napajanje distributivnih trafostanica 20/0,4 kV mreţi. Ovim bi se
i ukinuo 6 kV napona napajanja, ĉime bi sve trafostanice prešle na 20 kV napon.
Niskonaponska distributivna mreţa:
Kvalitet napajanja niskonaponske mreţe je zadovoljavajući ali ne u potpunosti. Dobar dio
taĉnije oko 12.000 m niskonaponske mreţe je rekonstruisano i tu je kvalitet napajanja visok
(mreţa na armirano-betonskim stubovima sa samonosivim kablovima) sa nominalnim
naponom 3x280/220V. Znaĉajan dio rekonstrukcije je planiran u 2013. godini.
Trafostanice:
RJ „Elektrodistribucija“ Prijedor, na podruĉju opštine Oštra Luka raspolaţe sa 16 trafostanica
napona 20/0,4 kV , ukupne angaţovane snage 2770 kVA (kilovoltampera). Od Ukupnog
broja od 22 trfostanice, 20 trafostanica su stubnog tipa (STS), jedna zidana (TS) i jedna
ugraĊena u objekat potrošaĉa.
Stanje na području koje pokriva RJ „Elektrodistribucija“ Novi Grad
Srednjenaponska distributivna mreţa:
Na podruĉju opštine Oštra Luka imamo ukupno 12 700 metara dalekovodne mreţe i to prema
sledećim pravcima:
SN Metara Br. Stubova drvo ABS
Halilovci 2400 34 34
Budimlić Japra 2000 28 28
Duge Njive 2000 34 34
Mrkalji 1100 17 17
Bundale 70 1
Ilidža 2178 32
Vojnovići Slatina 3533 47 11 36 Stanje dalekovoda je u dobrom stanju
Niskonaponska distributivna mreţa:
Što se tiĉe niskonaponske distributivne mreţe na podruĉju opštine Oštra Luka imamo negdje
oko 40 000 metara i to:
NNM Metara
Halilovci 5000
Budimlić Japra 3000
Duge Njive 7000
Mrkalji 2500
10
Hadrovci 8000
Bundale 6000
Ilidža 3000
Vojnovići Slatina 6000 Stanje niskonaponske mreţe je u zadovoljavajućem stanju, osim pojedinih linijskih pravaca
koje se rekonstruišu u skladu sa planom.
Trafostanice:
Na podruĉju opštine Oštra Luka imamo sedam trafostanica a to su:
Šifra Naziv Tip Pr.odnos Snaga (kVA) Broj
65030 Halilovci STS 20/0,4 100 1
65031 Budimlić Japra ZZG 20/0,4 100 1
65027 Duge Njive STS 20/0,4 50 1
65028 Mrkalji STS 20/0,4 50 1
65443 Bundale STS 20/0,4 50 1
65442 Ilidža STS 20/0,4 50 1
65441 Vojnovići Slatina STS 20/0,4 50 1 Stanje trafostanica na ovom podruĉju je u zadovoljavajućem stanju.
Stanje na području koje pokriva RJ „Elektrodistribucija“ Bronzani Majdan
Na podruĉju koje pokriva nadleţna RJ „Elektrodistribucija“ Bronzani Majdan, ima dvanaest
(12) trafo-podruĉja koja su veoma razuĊena sa duţinama NNM od 69.872 m te SNM od
24.876 m. Zbog razuĊenosti i same konfiguracije terena na ovom podruĉju oteţano je
odrţavanje linijskih vodova naroĉito u zimskom periodu, te snabdijevanje na ovom podruĉju
nije u zadovoljavajućem stanju.
U 2013. godini planirana je rekonstrukcija djela NNM Kozica Škola i NNM Nikolići u
Kozici, te rekonstrukcija dijela NNM Tukovi Bajići i NNM Bodiroţe.
U završnoj fazi je i izgradnja dvosistemskog 20 kV voda RTS Bronzani Majdan Kozica
Tramošnja-Obrovci, te rekonstrukcija dijela dalekovoda od STS Dejanovići do STS Krejići,
ĉijim završetkom će biti poboljšano snadbjevanja elektriĉnom energijom podruĉja za koje je
nadleţna RJ „Elektrodistribucija“ Bronzani Majdan.
Telekomunikacije
Centralni dio opštine, odnosno, mjesne zajednice: Oštra Luka, Koprivna i Usorci su u
visokom procentu pokriveni „tvrdom“ telekomunikacionom vezom. Telekomunikaciona
infrastruktura je provedena kroz najveći dio ovih mjesnih zajednica i gotovo da ne postoji
graĊevinski objekat koji nema tehniĉku mogućnost prikljuĉenja na telekomunikacioni
saobraćaj, a s obzirom da su telekomunikacione centrale novijeg tipa, svim korisnicima je
omogućen i pristup brzom Internetu (ADSL).
U ostalim mjesnim zajednicama pokrivenost „tvrdom“ (ţiĉanom)
telekomunikacionom vezom je na dosta lošijem nivou. Pokrivenost signalom mobilne
telefonije je dobra u svim dijelovima naše opštine.
11
Stanje prostorno-planske dokumentacije
Opština Oštra Luka ne raspolaţe Prostornim planom opštine. Skupština opštine Oštra Luka je
2011. godine donijela odluku o pristupanju izrade Prostornog plana opštine Oštra Luka. Ovaj
postupak je u toku izrade nacrta Plana kako bi se o istom provela javna rasprava i Plan dao na
usvajanje. U narednom periodu potrebno je:
Usvojiti dostavljeni nacrt Plana od strane ugovorene kuće Instituta za graĊevinarstvo
„IG“ Banja Luka.
Provesti što širu javnu raspravu kako bi prijedlog Plana u konaĉnoj verziji bio što
kvalitetniji i u meĊuvremenu pribaviti potrebne saglasnosti i mišljenja.
Planski period za koji se radi Prostorni plan utvrdiće se u postupku izrade istog i
uskladiti planske akte sa već usvojenim planskim aktima na nivou Republike Srpske.
ZAŠTITA OKOLINE
Na podruĉju opštine Oštra Luka nisu vršena nikakva mjerenja kvaliteta vazduha i ne postoji
monitorig kvaliteta vazduha. Nisu vršena znaĉajna istraţivanja stanja ţivotne sredine i
procjena uticaja ţivotne sredine na zdravlje stanovnika opštine Oštra Luka. S obzirom da
Opština Oštra Luka spada u kategoriju izrazito nerazvijenih opština, te nemamo znaĉajnih
privrednih zagaĊivaĉa ţivotne sredine. Kada se tome doda i to da teritoriju opštine Oštra
Luka zauzimaju šumske površine pribliţno 48% od ukupne teritorije opštine, moţe se reći da
je opština Oštra Luka ĉista i ekološki zdrava sredina. MeĊutim treba obratiti paţnju na
unapreĊivanju i oĉuvanju ĉiste i zdrave sredine (regulisanje zbrinjavanja divljih deponija,
selektivno zbrinjavanje otpada, regulisanje oborinskih i otpadnih voda i sl.), za izgraĊivanje
ekološke svijesti graĊana i uspostavljanju sistema monitoringa ţivotne sredine. Kada se
ovome doda unapreĊenje poljoprivrede, proizvodnja zdrave hrane i razvoj turizma, jasno je
da unapreĊenja u oblasti zaštite ţivotne sredine predstavljaju veoma vaţan strateški pravac
opštini Oštra Luka. U toku je izrada Prostornog plana opštine Oštra Luka, gdje je projektnim
zadatkom predviĊeno da se Prostornim planom uredi oblast zaštite prirode i ţivotne sredine
(zone prirodnog rizika i zone ugroţenosti sa mjerama zaštite ţivotne sredine i drugih
zaštićenih prostora).
Prikupljanje i odvoz otpada
Prikupljanje i odvoz otpada na teritoriji opštine Oštra Luka je organizovan samo u
centralnom djelu opštine u tri mjesne zajednice (Oštra Luka, Usorci i Koprivna). Prikupljanje
se obavlja jednom sedmiĉno, odnosno svake srijede namjenskim kamionom i odvozi na
regionalnu deponiju Kurevo- opština Prijedor koja je od centra opštine Oštra Luka udaljena
cca 25 kilometara. Prikupljanjem i zbrinjavanjem ĉvrstog otpada obuhvaćeno je oko 310
domaćinstava i 25 poslovnih subjekata. Usluge prikupljanja i transporta ĉvrstog otpada
obavlja privredno društvo „KOMUNALNE USLUGE“ a.d. Prijedor. Opština nema ugovora
sa drugim subjektima (pravnim ili fiziĉkim licima) niti sa javnim institucijama. Otpad se
prikuplja i odvozi na klasiĉan naĉin bez odvajanja korisnog otpada tako da je skupljanje
sekundarnih sirovina svedeno na prikupljanje starog ţeljeza i ostalih metala. Na podruĉju
12
opštine je evidentirano nekoliko divljih deponija. Usvojen je Plan upravljanja otpadom
opštine Oštra Luka, kojom je predviĊeno sprjeĉavanje nastanka divljih deponija i saniranje
postojećih, proširenje pokrivenosti teritorije prikupljanja otpada, selektivno prikupljanje
otpada (uspostavljanje zelenih otoka), kao i svih ostalih regulativa. Kroz kampanju podizanja
javne sjesti graĊana, obezbjeditće se uslovi za oĉuvanje i unapreĊenje zaštite ekološki zdrave
ţivotne sredine.
Kanalizacija
Na opštini Oštra Luka ne postoji izgraĊen sistem kanalizacija. Ovaj problem zbrinjavanja
fekalnih i površinskih voda je riješen individualno, izgradnjom individualnih odgovarajućih
septika. Postoji ĉitav niz izgraĊenih što pojedinih, što zajedniĉkih kanalizacionih sistema
koje se najĉešće odvode u slivove rijeka i manjih rijeĉica na teritoriji naše opštine.
Zbrinjavanje i odvoĊenje površinskih voda se odvodi nizom kanalnih sistema individualnog
tipa. Ovo prestavlja veliki problem sa staništa oĉuvanja i zaštite ţivotne sredine. S obzirom
na ovakvo stanje, jasno se vidi potreba i strateški pravac opštine Oštra Luka u kvalitetnom
rješavanju ovih problema kroz projekte izgradnje kanalizacionog sistema opštine.
STANJE ZAPOSLENOSTI I PRIVREDNIH SUBJEKATA
Opština Oštra Luka je novoosnovana opština poslije poslednjeg rata, i spada u
kategoriju izrazito nerazvijenih opština. U našoj opštini privreda nije razvijena, tako da je
radno sposobno stanovništvo zbog potrebe da se obezbjedi egzistencija porodice, većinom
zaposleno u većim gradskim centrima u okviru naše regije, a takoĊe, i po zemljama
inostranstva. Poslednjih godina, trend odlaska radno sposobnog stanovništva „na privremeni
rad“ u inostrane zemlje je u mnogome povećan, tako da je kriva brojnosti ljudi koji borave
na teritoriji naše opštine u konstantnom padu… U glavnom, ljudi koji nemaju stalno
zaposlenje, orjentisani su bavljenju poljoprivredom. Raspolaţemo sa znaĉajnim privrednim
resursima (plodno poljoprivredno zemljište, šume, voda, ţeljezna ruda, šumski plodovi,
ljekovito bilje i dr.). Prepoznatljivi proizvodi ovog kraja su zdrava hrana i to: ţitarice, voće,
povrće, meso, mlijeko i mlijeĉne preraĊevine. Posebno trebamo naglasiti znaĉaj uzgoja
kupine i gljive kao mogućeg brenda naše opštine.
Preduzetničke radnje
Posmatrajući zadnjih nekoliko godina, u kategoriji preduzetniĉkih radnji (fiziĉka lica)
biljeţimo lagani pad u apsolutnom broju registrovanih radnji. Krajem 2012. godine imamo 56
aktivnih preduzetniĉkih radnji, dok je krajem 2011. godine bilo 57, a krajem 2010. godine 60
preduzetniĉkih radnji, ili kada taj broj diverzifikujemo po njihovim preteţnim djelatnostima,
odnosno, u kojim oblastima privrede posluju imamo:
- Podaci za 2011. godinu:
Javni prevoz 12
Trgovinska djelatnost 13
Ugostiteljstvo 6
13
Poljoprivreda 6
Zanatstvo (vodoinstalateri, bravari, elektro-instalateri i sl.) 20
UKUPNO: 57
- U toku 2012.-e godine prijavljeno je 6, a odjavljeno 7 preduzetnika, pa imamo:
Javni prevoz 12
Trgovinska djelatnost 13
Ugostiteljstvo 6
Poljoprivreda 4
Zanatstvo (vodoinstalateri, bravari, elektro-instalateri i sl.) 21
UKUPNO: 56
- Za 2013. godinu – prezentovaćemo stanje, zakljuĉno sa 30.09.2013. godine. Od
poĉetka 2013. godine do pomenutog datuma, 22 preduzetnika su registrovala
preduzetniĉku radnju. Najviše registrovanih se odnosi na djelatnost poljoprivrede -
njih 15, a preostalih 7 su preduzetnici koji obavljaju djelatnosti trgovine,
ugostiteljstva, te zanatske djelatnosti. U istom periodu, 4 preduzetnika su prestala
obavljati djelatnost, tako da je stanje sa pomenutim datumom sledeće:
Javni prevoz 13
Trgovinska djelatnost 13
Ugostiteljstvo 6
Poljoprivreda 19
Zanatstvo (vodoinstalateri, bravari, elektro-instalateri i sl.) 23
UKUPNO: 74
Zbog realne prezentacije trenutnog stanja, bitno je napomenuti da je u toku 2013.
godine zapoĉet projekat Zavoda za zapošljavanje Republike Srpske kojim su dodjeljivana
nepovratna finansijska sredstva nezaposlenim licima koja se nalaze u evidencijama
Zavoda, a koja registruju preduzetniĉku radnju – smisao projekta je samozapošljavanje
ovih lica.
Lice koje registruje djelatnost na osnovu ovih dodijeljenih sredstava dužno je da istu
održava „aktivnom“ (posluje) najmanje 1 godinu dana.
Po pomenutom projektu, do kraja septembra 2013. godine je na taj naĉin već
osnovano 16 preduzetniĉkih radnji, i kao što se moţe pretpostaviti u tome prednjaĉe
preduzetnici koji se bave djelatnostima poljoprivrede – njih 14.
Preduzeća (pravna lica)
Kada je rijeĉ o registrovanim pravnim licima, broj aktivnih privatnih pravnih lica se
kreće oko 20 (kraj mjeseca septembra 2013. godine), dok drţavnih preduzeća koji se bave
privreĊivanjem nemamo.
MeĊu preduzećima koja posluju na podruĉju naše opštine imamo: „DASDIO“ d.o.o.
– proizvodnja uglja i drugih proizvoda od drveta, „AGROFARM“ d.o.o. – proizvodnja mesa,
„NESTRO PETROL“ AD Banja Luka – Podruĉna jedinica u Oštroj Luci, „NOVI DOM
ŠKRBIĆ“ d.o.o. – prodaja drveta, proizvodnja graĊevinske stolarije i ambalaţe od drveta,
„FAST TRADE“ d.o.o. PJ Oštra Luka – trgovinska djelatnost, „KANI-KOMERC“ d.o.o. –
14
usluţne djelatnosti u šumarstvu i trgovina drvetom, D.O.O. „OBILIĆ“ – djelatnost
osiguranja i tehniĉkog pregleda motornih vozila i dr.
Djelatnosti registrovanih preduzeća preteţno se odnose na šumarstvo, trgovinu, i
saobraćaj.
Postoji još 11 pravnih lica (javne ustanove, zadruge i sl.) koja su registrovana na
podruĉju naše opštine.
Po podacima iz Registra Agencije za posredniĉke, informatiĉke i finansijske usluge
(APIF) broj zaposlenih za 2012. godinu u ovim pravnim licima govori da preovlaĊuju mikro
preduzeća (od 0-9 zaposlenih), dok malih preduzeća (10-49 zaposlenih) imamo veoma mali
broj, veliko preduzeće (50 i više zaposlenih) imali smo samo jedno.
Javne ustanove i drugi oblici svojine pravnih lica Pravna lica sa drugim oblicima svojine (javne ustanove, zadruge i sl.):
1. Osnovna škola „Desanka Maksimović“ Oštra Luka;
2. Osnovna škola „Josif Panĉić“ Kozica;
3. Osnovna škola „Petar Škundrić“ Budimlić Japra;
4. J.Z.U. Dom zdravlja "Sveti Sava" Oštra Luka;
5. "POŠTE SRPSKE" a.d. Banja Luka - R.J. Prijedor, Pošta Oštra Luka;
6. Stanica javne bezbjednosti Oštra Luka;
7. Fond zdravstvenog osiguranja RS – kancelarija Prijedor, ekspozitura Oštra Luka;
8. Zavod za zapošljavanje RS – filijala Prijedor, kancelarija Oštra Luka;
9. J.P. "Srpske šume" – Šumska uprava Oštra Luka;
10. Opšta poljoprivredna zadruga Oštra Luka sa p.o. Oštra Luka;
11. Poljoprivredna zadruga „NOVO ZMIJANJE“ sa p.o. Hazići.
Brojnost i diverzifikovanost zaposlenog i nezaposlenog kadra na području opštine Oštra Luka
Na teritoriji naše opštine po poslednjoj procjeni ţivi oko 3000 stanovnika. Izvještajem
Poreske uprave Republike Srpske, i informacijama iz Fonda PIO i Zavoda za zapošljavanje
Republike Srpske došli smo do podataka:
Za 2012. i 2013. godinu Izvještajem Poreske uprave Republike Srpske, došli smo do
podataka:
Za 2012. godinu:
broj zaposlenih radnika krajem mjeseca septembra je 453 ili 15,10% od ukupnog,
procijenjenog broja stanovnika (ovaj procentualni podatak je relativan, jer su na
odreĊenom broju radnih mjesta zaposleni radnici koji dolaze sa drugih opština, ali isto
tako, naše stanovništvo zauzima radna mjesta u drugim opštinama);
broj korisnika penzije krajem mjeseca septembra je 550 ili 18,33% od ukupnog,
procijenjenog broja stanovnika;
dok je broj nezaposlenih radno sposobnih lica krajem 2012. godine koja aktivno traţe
posao, po evidenciji Zavoda za zapošljavanje 875 ili 29,17% od ukupnog,
procijenjenog broja stanovnika.
15
Za 2013. godinu (kraj mjeseca septembra 2013. godine):
broj zaposlenih radnika – 420 ili 14,00% od ukupnog, procijenjenog broja stanovnika;
broj korisnika penzije – 545 ili 18,17% od ukupnog, procijenjenog broja stanovnika;
dok je broj nezaposlenih (na evidenciji Zavoda za zapošljavanje RS) – oko 910 ili
30% od ukupnog, procijenjenog broja stanovnika.
Zaposleni u javnim ustanovama
Broj lica koja su zaposlena u gore pomenutim javnim ustanovama :
2012. godina 2013. godina
o Školstvo 105 90
o Javna uprava 32 31
o Šumska uprava 20 22
o Zdravstvo 28 28
o Policija 30 do 40 (podatak nije javno dostupan) – za obe
posmatrane godine
Ili, kada sumiramo ove podatke i uporedimo ih sa ukupnim brojem zaposlenih na
podruĉju naše opštine, dobijemo da se na njih odnosi oko 50 % radnih mjesta – za isti period
u obe posmatrane godine.
Zaposleni u preduzetničkim radnjama
U 2012. godini, krajem mjeseca septembra u preduzetniĉkim radnjama (fiziĉka lica)
zaposlen je 91 radnik ili 20,09 % od ukupnog broja zaposlenih na podruĉju naše opštine. Za
pomenute radnje, broj radnika se kreće preteţno u broju od 1 do 3, ili po prosjeku 1,6 radnika
po preduzetniĉkoj radnji.
U 2013. godini, takoĊe krajem mjeseca septembra, u preduzetniĉkim radnjama zaposleno
je 105 radnika ili 25,00 % od ukupnog broja zaposlenih na podruĉju opštine. Vidimo da je
prosjek zaposlenih po preduzetniĉkoj radnji 1,4.
Zaposleni u privatnim preduzećima
2012. godina - presjek stanja na dan, 30.09.2012. godine - Preostalih, oko 30 % ili oko
135 zaposlenih se odnosi većinom na zaposlene u privatnim preduzećima. Od toga, najveći
broj radnika (po izvještaju Poreske uprave RS za mjesec septembar, 2012. godine) zapošljava
preduzeće ELEX d.o.o. sa sjedištem u Batkovcima, 74 zaposlena radnika. Pomenuto
preduzeće se bavi postavljanjem elektriĉnih instalacija i opreme i nalazi se na spisku
preduzeća kojima je dodijeljen detašman za rad u SR Njemaĉkoj (izvor, Privredna komora
Republike Srpske).
U 2013. godini, sa presjekom stanja na dan, 30.09.2013. godine – u privatnim
preduzećima radi oko 103 radnika ili oko 25 %. Veliki dio njih, i sa presjekom stanja za ovu
godinu radi u privrednom društvu ELEX d.o.o. – 62 radnika.
16
Ostali zaposleni koji rade u privatnim preduzećima rade u istim koja se bave trgovinom,
proizvodnjom rezane graĊe, proizvodnjom drvenog uglja, proizvodnjom mesa, javnim
prevozom, apoteke, te ostale nepomenute djelatnosti.
Prosjek neto plata na području opštine
Prema podacima Zavoda za statistiku Republike Srpske pregled prosjeĉnih neto plata
isplaćenih na podruĉju opštine Oštra Luka za proteklih nekoliko godina je slijedeći:
za 2008.-u godinu 797 KM;
za 2009.-u godinu 749 KM;
za 2010.-u godinu 758 KM;
za 2011.-u godinu 817 KM;
Po prethodnim podacima vidimo da su prosjeĉne neto plate na dosta velikom nivou,
meĊutim, moramo pomenuti da su plate u privatnom sektoru dosta manje u odnosu na javni
sektor i zaposlene koji rade u inostranstvu posredstvom detašmana. U smislu toga, vratićemo
se na prethodno prezentovane podatke, gdje imamo da u javnom sektoru radi oko 50%
zaposlenih radnika na podruĉju naše opštine, te u preduzeću „ELEX“ d.o.o. rade 74 u 2012.-
oj, odnosno u 2013.-oj 62 radnika (16,34% odnosno, 14,76% od ukupnog broja zaposlenih na
podruĉju opštine) za koje smatramo da imaju veći prosjek neto plata u odnosu na ostale
radnike – iz privatnog sektora. Iz tog razloga smatramo da ostali zaposleni imaju znatno niţi
prosjek u odnosu na prezentovane iznose po prestavljenim godinama.
Nezaposleno stanovništvo (radni potencijal)
Kao što smo već pomenuli, prema evidenciji sluţbe Zavoda za zapošljavanje, na podruĉju
naše opštine ima 875 nezaposlenih lica koja aktivno traţe posao, ili 29,17% od ukupnog,
procijenjenog broja stanovništva. Od toga, imamo:
o 307, ili 35,09% ţena, i
o 568, ili 64,91% muškaraca.
Polna struktura nezaposlenih
65%
35%
Muškarci
Žene
Dalja diverzifikovanost je vidljiva u tabelama (prva tabela govori o strukturi gdje
smo se bazirali na stepenu struĉnosti, dok druga tabela govori o starosnoj strukturi):
17
Tabela1.- razvrstavanje po struĉnoj spremi
Ţene Muškarci Ukupno po
evidenciji Stručna sprema Ukupno Ukupno
u %
Ukupno Ukupno
u %
Bez škole 0 /// 0 /// 0
Nekvalifikovani radnici 130 32,58 269 67,42 399
PK-NSS radnici 10 47,62 11 52,38 21
Kvalifikovani radnici 104 27,88 269 72,12 373
Tehniĉari SSS 51 45,13 62 54,87 113
VKV specijalisti 0 0,00 8 100,00 8
Viša struĉna sprema 2 40,00 3 60,00 5
Viša struĉna sprema –
specijalisti 1 100,00 0 0,00 1
VSS 180 ECTS 6 66,67 3 33,33 9
VSS 240 ECTS 3 50,00 3 50,00 6
Master 300 ECTS 0 /// 0 /// 0
Magistar (stari program) 0 /// 0 /// 0
Doktor nauka 0 /// 0 /// 0
UKUPNO 307 35,09 568 64,91 875
Tabela 2. – starosna struktura
Ţene Muškarci Ukupno po
evidenciji Starosni dijapazon Ukupno Ukupno
u % Ukupno
Ukupno
u %
od 15 do 18 2 66,67 1 33,33 3
od 18 do 20 5 45,45 6 54,55 11
od 20 do 24 24 46,15 28 53,85 52
od 24 do 27 18 37,50 30 62,50 48
od 27 do 30 22 48,89 23 51,11 45
od 30 do 35 48 49,48 49 50,52 97
od 35 do 40 59 43,07 78 56,93 137
od 40 do 45 52 35,86 93 64,14 145
od 45 do 50 39 27,66 102 72,34 141
od 50 do 55 28 25,00 84 75,00 112
od 55 do 60 10 12,99 67 87,01 77
od 60 do 65 0 0,00 7 100,00 7
preko 65 0 /// 0 /// 0
UKUPNO 307 35,09 568 64,91 875
Strukturа zаnimаnjа је rаznоlikа јеr rаdnici kојi trаţе pоsао imајu vеоmа rаzliĉitе
kvаlifikаciје (kao prilog ovoj Strategiji pripremljen je detaljan pregled strukture zanimanja
nezaposlenog kadra).
18
STANJE U OBLASTI POLJOPRIVREDE I ŠUMARSTVA
Mineralni izvori i vrste tla
Naša opština po pitanju mineralnih izvorišta nije bogata kao pojedine opštine, ĉak
nemamo zvaniĉno ispitane izvore mineralnih voda kako bi mogli reći o kojem se sastavu
vode radi, ali ipak, postoje izvorišta za koje smatramo da su vrijedna pomena, i da bi bilo
veoma korisno da se ona labaratorijski ispitaju, kako bi postali naš potencijal za privlaĉenje
investitora. Na podruĉju naše opštine postoji jak izvor „Ilidţa“ u Donjoj Kozici, izvor hladne
vode u Budimlić Japri, koji prema priĉama koje su se prenosile „sa koljena na koljeno“ u
ovom selu, lijeĉi neke unutrašnje bolesti, reumatizam i sl., izvor slane vode u Majkić Japri
kojim su se tamošnji mještani koristili umjesto soli, izvor kisele vode u Koprivni, te manji
izvori koji se smatraju ljekovitim u selima Sasina, Škrljevita, Stari Majdan i dr.
U zavisnosti od geološkog supstrata, klimatskih, orografskih, bioloških i antropogenih
i drugih faktora na podruĉju opštine Oštra Luka postoje razliĉiti tipovi zemljišta:
Distrični kambisol – obuhvata brdsko-planinsko podruĉje na sjevernim padinama od 400-
1000 m nadmorske visine, prirodnu vegetaciju distriĉnog kambisola u glavnom ĉine šume
bukve i hrasta, kalkokambisol - smeĊe zemljište na kreĉnjaku i dolomitu, mozaici
kalkomelanosol ili planinska crnica koja preovladava na višem planinskom podruĉju, luvisol
– isprana glina (pojavljuje se u pojasu od 200 do 1000m nadmorske visine), kompleks litosol
(kamenjar) – pogodan za uzgoj voća, litosol (kamenjar) – pogodan za uzgoj ţbunastog voća,
euterični kambisol – na ovakvom zemljištu se nalazi velika površina poljoprivrednih kultura,
fluvisol ili aluvijalno zemljište koje je najviše rasprostranjeno na kompletnom slivu rijeĉice
Japre i desnoj obali rijeke Sane, karakteristiĉna nadmorska visina za ovakvo zemljište je od
120 do 300m nadmorske visine, zatim eulegej ili moĉvarno zemljište na kojem rastu vrste
koje podnose trajno vlaţno tlo i nedostatak kiseonika u njemu (jasen, hrast luţnjak, breza...),
semuglej (livade) koje je ujedno i veoma plodno tlo i zauzima velik dio obradivih površina na
našoj opštini.
Stanje poljoprivrede
Poljoprivreda bez sumnje prestavlja, jednu od kljuĉnih grana privrede u svakoj
zemlji.Poljoprivreda je od izuzetnog znaĉaja jer obezbjeĊuje hranu ali nije visokoproduktivna
grana privrede, jer se stanovništvo još uvijek više bavi ekstenzivnim naĉinom proizvodnje
nego intenzivnim. Poljoprivrednici zbog specifiĉnosti poljoprivredne proizvodnje nisu u
stanju da izbore ekonomsku trţišnu ravnopravnost, te su izloţeni neprekidnim materijalnim
gubitcima. Od njene razvijenosti u mnogome zavisi razvoj velikog broja drugih privrednih
grana, a njen nezamjenljiv znaĉaj treba posmatrati kroz doprinos kvalitetu ţivota stanovništva
u ruralnim predjelima.
Na podruĉju naše opštine registrovano je udruţenje Krug mašina „PRSTEN“, koje se
bavi obradom zemlje za potrebe naših graĊana. Pomenuto udruţenje je profitabilnog
karaktera i svoje prihode ostvaruje kroz naplatu izvršenih usluga. „PRSTEN“ ima 2 stalno
zaposlena radnika, i još 2 zaposlena tokom sezone poljoprivrednih radova. Ovo udruţenje s
obzirom na potrebe savremene proizvodnje usjeva nema problema sa zastarjelošću sredstava
za rad, odnosno mašinama za obradu zemlje, što nije sluĉaj u većini ostalih poljoprivrednih
proizvoĊaĉa.
19
Pored „Prstena“ na podruĉju naše opštine postoji registrovana i poljoprivredna
zadruga, odnosno Opšta poljoprivredna zadruga „OŠTRA LUKA“ koju ĉine 32 zadrugara.
Pomenuta zadruga se trenutno ne bavi djelatnošću iz ĉlana 12. Zakona o poljoprivrednim
zadrugama, ali smo mišljenja da bi ona pravilnim restruktuiranjem iste, bila veliki oslonac za
poljoprivrednike ovog kraja.
Prema podacima u APIF-u registrovano je 392 poljoprivredna gazdinstva. Procjenjen
broj seoskih domaćinstava po nezvaniĉnom popisu iz 2001. godine je 1.200. Ako se ovaj
podatak stavi u odnos sa trenutno registrovanim brojem gazdinstava, onda je do sada 32,67 %
domaćinstava sa teritorije naše opštine prijavilo svoja porodiĉna gazdinstva.
U smislu da ih daljim radom na ovoj Strategiji svrstamo u neke od ciljnih grupa za
bavljenje poljoprivredom, svrstali smo ih grupe po površini obradivog zemljišta koje su
prijavili prilikom upisivanja poljoprivrednog gazdinstva u Registar kod pomenute Agencije,
pa tako imamo:
od 0 do 0,5 ha 16
od 0,5 do 2 ha 123
od 2 do 5 ha 183
od 5 do 10 ha 63
preko 10 ha 7
Prema podacima iz Katastra, ukupna površina opštine Oštra Luka iznosi 35.197 ha, a
kategorizacija zemljišta je izvršena po pripadajućim kategorijama:
Oranica 10.642 ha
Livada 1.535 ha
Pašnjaka 3.135 ha
Šuma 18.551 ha
Voćnjaci 372 ha
Trstici 1 ha
Neplodno 961 ha
Ovakvi zemljišni resursi uz povoljne agroekološke i klimatske uslove pruţaju
mogućnosti organizovanja biljne proizvodnje a posebno unapreĊenju i povećanju površina
pod jagodiĉastim voćem, prvenstveno kupinom za koju postoji interes kupaca, i obnavljanju i
proširenju proizvodnje šljive i jabuke, koje se tradicionalno gaje na ovom podruĉju i koje
imaju mogućnost dalje prerade.
Velike površine pod livadama i pašnjacima predstavljaju znaĉajan resurs za razvoj
stoĉarstva a samim tim i za proizvodnju mesa i mlijeka pa se u toj grani poljopirvrede u
našoj opštini ostvaruju i najveći prihodi.
Raspoloţivost neiskorišćenog i nedovoljno iskorišćenog zemljišta kao i nezaposlenost
u ruralnim podruĉjima dovode do zakljuĉka da poljoprivreda u principu otvara mogućnost za
zapošljavanje i ostvarivanje zarade. Struĉnjaci smatraju da selo ipak ima perspektivu i da će
se najveći broj novih radnih mjesta u budućnosti otvoriti baš u ruralnim podruĉjima naroĉito
u oblasti organske proizvodnje hrane i proizvodnje energije iz obnovljivih izvora.
Na podruĉju opštine ţivi oko 3000 stanovnika koji većinom ţive od poljoprivrede, jer u
opštini nema znaĉajnih industrijskih pogona.
U opštini Oštra Luka prosjeĉno se godišnje sije od 2.000 do 2.500 ha pod proljetnim i
jesenjim kulturama.
20
Stanje stočnog fonda
Kad je rijeĉ o trenutnom stanju razvijenosti stoĉarstva u opštini Oštra Luka, moţemo
da kaţemo da je ono ekstenzivne prirode, s tim da postoji samo nekoliko porodiĉnih
gazdinstava za koje moţemo da kaţemo da se bave poluintenzivnim oblikom stoĉarskog
uzgoja.
Ovakvom stanju uveliko pridonosi rasparĉanost zemljišnih parcela, malim posjedima
obradivih površina kojim raspolaţu domaćinstva, i nedovoljnoj edukovanosti istih.
Po podacima Sluţbe za poljoprivredu opštine Oštra Luka, struktura stoĉnog fonda na
podruĉju naše opštine ako poredimo 2011. i 2012. godinu je u znatnom padu, pa tako imamo:
Podaci stoĉnog fonda za 2011. godinu:
Goveda 980 grla od toga 530 krava i steonih junica
Svinje 4.130 grla od toga 550 krmaĉa i suprasnih nazimica
Ovce 6.200 grla od toga 4.000 ovaca za priplod
Konji 85 grla od toga 5 kobila i ţdrjebnih omica
Perad 11.450 komada od toga 8.100 nosilica
Koze 210 grla od toga 100 sjarnih
Podaci stoĉnog fonda za 2012. godinu:
Goveda 760 grla, od toga 440 krava (160 muznih) i 80 junica za rasplod;
Svinje 2.170 grla, od toga 250 krmaĉa i 100 suprasnih nazimica;
Ovce 5.900 grla, od toga 3.800 ovaca za priplod;
Konji 78 grla, od toga 4 kobile i ţdrijebne omice;
Perad 11.100 komada, od toga 7.900 nosilica;
Koze 210 grla, od toga 100 sjarnih, a broj muţenih koza u 2012. godini je 60;
U 2012. godini kada je rijeĉ o proizvodnji meda, na teritoriji naše opštine postoji oko 700
košnica, sa proizvedenih oko 3.500 kg meda. S obzirom na površine koje se nalaze pod
livadama,pašnjacima,šumama i voćnjacima te uz povoljne agrometeorološke uslove naša
opština ima potencijal za veću proizvodnju meda i pĉelinjih proizvoda te povećanje broja
pĉelinjih društava.
Kada uporedimo ove podatke, vidimo da je stanje stoĉnog fonda znatno smanjeno i to po
svim stavkama pojedinaĉno. To je poraţavajući podatak – smatramo da bi se stanje moglo
popraviti odreĊenim mjerama koje bi se trebale provoditi kroz operativne ciljeve.
Ovom Strategijom trebao bi se takoĊe, animirati što veći broj nezaposlenih lica sa
podruĉja naše opštine da se bavi poljoprivrednom proizvodnjom. Taj cilj bi se mogao u nekoj
mjeri ostvariti raznim subvencijama na polju uzgoja, odreĊivanjem recimo donje granice
broja grla (kvantitetom) u bavljenju ovim poslom, u smislu da bi se mogla ostvariti neka od
ovih subvencija.
Prema podacima iz APIF-a oko 70 proizvoĊaĉa bi imalo uslove (imaju oko 7,5 ha
obradivog zemljišta) da se koliko toliko profesionalno bave proizvodnjom mlijeka jer se
farma od 10 krava u našim uslovima smatra znaĉajnijom proizvodnjom. S obzirom da
koliĉina proizvedenog mlijeka osim genetike zavisi i od koliĉine i vrste hrane koju ţivotinje
jedu navedene koliĉine hrane po kravi odgovaraju srednjoj visini proizvodnje. Za veću
proizvodnju je potrebno više hrane a time i sjetvenih površina. Osim toga veliki broj
proizvoĊaĉa kod nas ne postiţu navedene prinose gajnih biljaka te je potrebno da proizvoĊaĉi
primjene sve mjere da dobiju odgovarajuće prinose a koji se mogu ĉak i premašiti.
21
Na prvi pogled ovo djeluje ohrabrujuće, imati na našoj opštini 70 ovakvih farmi nije
malo, zato je potrebno još utvrditi strukturu tih sjetvenih površina kroz anketiranje ovih
poljoprivrednih proizvoĊaĉa. Po tom je potrebno izvršiti selekciju ovih gazdinstava, odnosno,
utvrditi koliko njih stvarno zadovoljavaju uslove iz gornje tabele, koliko ih je raspoloţeno za
pomenute poslove, koliko njih je prijavljeno samo zbog evidencije - pašnjaci ili zapuštene
njive (takoĊe, treba izvršiti selekciju koje od ovih parcela se mogu kultivisati i sl.).
Na osnovu analize moţe se zakljuĉiti da bi prvo trebalo raditi na povećanju prinosa po
jedinici površine i kvalitetneog planiranja strukture sjetvenih površina kako bi domaćinstvo
moglo da ostavi podmladak ili da kupi novo grlo. Za to je potrebno da se permanentno radi sa
proizvoĊaĉima kako bi oni usvojili takav naĉin razmišljanja. Posebno je potrebno raditi sa
onima (animirati ih) koji imaju potencijala da postanu ozbiljniji proizvoĊaĉi (oni kod kojih je
trenutno stanje 3-4 krave, dovoljno obradivih površina i sl.).
ProizvoĊaĉi koji su već dostigli viši stepen proizvodnje (10 krava i više), odnosno
imaju veći broj grla trebaju da se stimulišu kako bi tu proizvodnju odrţali, a takoĊe, i
postojeću proizvodnju proširili, jer bi oni na taj naĉin postali naša „referentna gazdinstva“,
odnosno, sluţili bi kao pozitivan primjer drugim gazdinstvima koja bi na neki naĉin mogla da
se ugledaju na njih i slijede taj pozitivan primjer.
Toj svrsi svakako ide u prilog i podsticaj za ostavljeni podmladak ili nabavka novog
grla, ostvareni prinos po jedinici površine, nagrada za najbolje grlo ili najbolju njivu na
lokalnoj manifestaciji i sl.
Otkup mlijeka na podruĉju opštine Oštra Luka su u 2011. godini pokrivale dvije
mljekare:
,,Mlijekoprodukt“ Kozarska Dubica i
,,Natura Vita“ Teslić.
U 2011. godini na našoj opštini mljekara ,,Mlijekoprodukt“ Kozarska Dubica
otkupila je 326.741 litru mlijeka, a „Natura Vita“ Teslić 132.000 litara mlijeka, što ukupno
iznosi 458.741 litru mlijeka. Kada smo proizvodnju mlijeka iz 2011. stavili u odnos sa
proizvodnjom iz 2010. godine, imamo negativan pokazatelj da je proizvodnja mlijeka manja
za 80.331 litru, razlog tome je smanjen broj muznih grla.
Premija za jednu litru mlijeka u 2011. godini iznosila je od 0,10-0,22 KM/l, zavisno
od klase mlijeka koja je postignuta. Premija za oktobar, novembar i decembar iznosila je 0,35
KM po litru dok je premija za ĉetvrtu klasu mlijeka ukinuta. Moramo napomenuti da
proizvoĊaĉi zbog neuslovnog smještaja preko ishrane samih ţivotinja te uopšte higijene
neostvaruju visoke premije (ne ostvaruju ekstra klasu).
Veliki uticaj na smanjenje broja grla ima trenutna ekonomska kriza, ali i veliki
troškovi proizvodnje.
Kada posmatramo otkup mlijeka u 2012, godini stanje je još lošije. Imamo 28
proizvoĊaĉa mlijeka koji se bave prodajom istog. Otkup sada pokriva samo mljekara
„Mlijekoprodukt“ iz Kozarske Dubice. Na godišnjem nivou otkupljeno je ukupno 313.023
litre mlijeka, što na dnevnom nivou iznosi oko 858 litara mlijeka, ili prosjeĉno, na dnevnom
nivou oko 31 litar mlijeka po proizvoĊaĉu. Vidimo da se nivo proizvodnje mlijeka i u ovoj
godini smanjio – u odnosu na 2011. godinu smanjen je za 145.718 litara mlijeka. Da bi se
stanje popravilo, neophodno je primjeniti raspoloţive podsticaje kako bi se proizvoĊaĉi
podstakli na ozbiljniji nivo proizvodnje. Novi Pravilnik koji je u pripremi, ne ide nam na
ruku, jer će poznavati samo samo dvije kategorije mlijeka (extra i besklasno, odnosno,
mlijeko koje zadovoljava evropske standarde i ono koje ne zadovoljava te standarde), za koje
će cijene biti 0,28 KM/l i 0,21KM/l.
22
U 2011. i 2012. godini, Vlada i resorno Ministarstvo odluĉili su se za dodjelu junica
za drţanje u robnim rezervama registrovanim gazdinstvima- proizvoĊaĉima mlijeka.
Kriterijum izbora korisnika ovog programa je bio: posjedovanje štalskog objekta, minimalno
0,5 hektara obradivih površina po preuzetoj junici, da je u prethodnom periodu obuhvaćen
kontrolom proizvodnosti mlijeka, posjedovanje sistema za muţu, zatvoreni i linijski sistemi,
dokaz o posjedovanju minimalno 15 muznih grla, te minimalan broj gradivnih junica po
korisniku je 15, a maksimalan 100 grla.
Ove podatke smo uvrstili u analizu, kako bi bilo jasnije šta treba uraditi u narednom
periodu u smislu omogućavanja pristupanja ovakvim i sliĉnim projektima i podsticajima u
oblasti poljoprivrede.
Stanje u ovčarstvu i kozarstvu
Na podruĉju naše opštine postoji više od 10 stada koja broje preko 100 ovaca. Rasni sastav
ovaca je: Pramenka, Vitemberg, Romanovska ovca i druge.Poljoprivredni proizvoĊaĉi
uglavnom orjentisani na proizvodnju mesa, dok proizvodnja mlijeka i mlijeĉnih proizvoda
nije zastupljena kao ni organizovana proizvodnja vune (godišnja koliĉina ostriţene vune je
9.000 kg ).
Broj koza na podruĉju naše opštine je 210,a proizvodi se 24.000 litara mlijeka uglavnom za
svoje potrebe.
Stanje voćarstva
Na podruĉju opštine postoji i voćarska proizvodnja koja je u razvoju. Prema sistemu
gajenja (razmak sadnje i uzgojna forma stabla) i sortimenta pripada intnezivnoj proizvodnji.
U ovoj grani poljoprivredne priozvodnje postignut je najveći stepen intenzivnosti što
omougćuje najveći finansijski efekat po jedinici površine.
Kako podaci iz APIFA pokazuju, ima dosta proizvoĊaĉa sa registrovanom ukupnom
obradivom površinom od 0,5 – 5 ha, a to svakako odgovara za proizvodnju voća i povrća i
proizvoĊaĉi sa takvim površinama mogu da budu ozbiljni proizvoĊaĉi. Većina krošnjastih
voćnih vrsta postiţe prinose oko 50 t/ha što u pomenutoj strukturi površina odgovara
prinosima 25 - 250 t po proizvoĊaĉu. Ako se uzme i minimalna cijena od 0.5 KM/kg vidimo
da proizvoĊaĉ sa 5 dunuma moţe ostvariti proizvodnju vrijednu 10.000 - 12.000 KM.
Posebno, kod malih površina interesantna je proizvodnja jagodiĉastog voća gdje se
prinosi ostvaruju od 1,5 – 2,5 t/dunumu i više. O tome kako se kod nas moţe proizvesti
kupina i malina nije potrebno posebno ni govoriti - ovako uspješna proizvodnja kupine je
rijetka pojava u SJEVERNOM I ZAPADNOM DJELU BIH, ILI JE UOPŠTE I NEMA - ovo
govorimo u smislu prilike da naši proizvoĊaĉi mogu da dobiju trţišnu utakmicu na ovom
polju. Ono što nedostaje je takoĊe broj takvih proizvoĊaĉa zbog odgovarajuće
standardizovane ponude, takoĊe, velika teţina je i zavisnost od natkupaca i nemogućnost
dorade i kofekcioniranja. Rješenje dijela ovog problema leţi u izgradnji hladnjaĉe.
Od posebnog znaĉaja u proizvodnji voća u BiH predstavlja šljiva. To je jedna od
rjetkih vrsta robe koja se plasira na zapadnoevropsko trţište. Samo Njemaĉka godišnje kupi
oko 2000 t šljive iz BiH - poznati trgovaĉki lanci: "Aldi", "Edka", "Rewe" i "Penny" zbog
specifiĉne kvalitete i vremena dospijevanja obavezno u ponudi imaju BiH šljivu.
23
I kod nas se zapoĉelo sa razvojem proizvodnje šljive i rezultati su izvanredni ali opet
dolazimo do problema - mali broj proizvoĊaĉa.
Pod voćnim kulturama koje spadaju u plantaţni uzgoj, imamo 12,3 hektara zemljišta,
a od tih kultura zastupljene su:
Jabuka 4,6 ha
Kruška 1,6 ha
Šljiva 0,8 ha
Kupina 5,2 ha
Malina 0,1 ha.
Na podruĉju opštine postoji registrovan rasadnik voćnih sadnica („Rasadnik Zorić“) u
kojem se godišnje proizvede 15.000 sadnica.
Stanje u povrtlarskoj proizvodnji
Kad je u pitanju povrtlarska priozvodnja moramo napomenuti da se ona odvija na
otvorenom (bašta) i zaštićenom prostoru (plastenici), meĊutim prozvodnja se odvija u
glavnom za vlastite potrebe.
Na podruĉju naše opštine postoji 60 plastenika površine od 60 – 100m2. U 5 plastenika
organizovana je organska proizvodnja.
ŠUMARSTVO
Pod šumom na podruĉju opštine Oštra Luka se nalazi u drţavnom vlasništvu 6744,92 ha i
3939,04 ha u privatnom vlasništvu.
Šumama gazduje javno preduzeće Šumarstva – Šume Republike Srpske, Šumsko Gazdinstvo
„Prijedor“ Prijedor, Šumska uprava „Oštra Luka“. U Šumskoj upravi „Oštra Luka“ je
zaposleno 20 (dvadeset) radnika od ĉega je 7 (sedam) radnika se Visokom struĉnom
spremom.
Koliĉina drvne mase na podruĉju opštine Oštra Luka iznosi 2.280.385 m3
, od kojih je
isjeĉeno u 2011. godini – 28058 m3
, u 2012. godini – 19387 m3
i planom za 2013. godinu –
18563 m3.
U strukturi šuma dominiraju Lišćari 95% i Ĉetinari 5% . Šumama dominira prirodna obnova,
a takoĊe je u 2012. godini pošumljena površina od 6,3 ha, sa ukupnim brojem sadnica od
15 000 komada.
Veliki problem koji oteţava gazdovanje šumama je postojanje minskih polja sa ukupnom
površinom od 529,13 ha, te postojanje divljih deponija mješovitog otpada na pojedinim
lokacijama.
LOKALNA SAMOUPRAVA I UPRAVLJANJE LJUDSKIM RESURSIMA
Opština Srpski Sanski Most, koja danas nosi naziv Oštra Luka, formirana je 01.11.1997.
godine odlukom Narodne skupštine Republike Srpske od 31.10.1997. godine. Sjedište
24
opštine smješteno je u naselju Oštra Luka koje pretstavlja administrativno, ekonomsko i
geograsko središte opštine.
Lokalna samouprava organizovana je u jedinstvenu administrativnu cjelinu koja zapošljava
ukupno 32 radnika (17 muškaraca i 15 ţena; 1 – magistar, 10 - visoka struĉna sprema, 17 –
srednja struĉna sprema). Prednost i efikasnost rada lokalne administracije ogleda se u brzoj i
olakšanoj proceduri ostvarivanja prava graĊana iz razliĉitih oblasti. U daljem periodu
potrebno je edukacijsko i infrastrukturno jaĉanje rada opštinske uprave sa posebnim
akcentom na jaĉanje organizacijskih kapaciteta u privlaĉenju kapitala i investicija na
teritoriju opštine.
Sastav Skupštine opštine Oštra Luka ĉini 15 odbornika. U izbornom procesu za
Lokalne izbore 2012. godine uĉestvovalo je 8 politiĉkih stranaka, a koje sve sada
participiraju u lokalnom parlamentu.
Nedovoljna ukljuĉenost graĊana u proces donošenja odluka na lokalnom nivou ogleda
se u slabo razvijenim organizacijama civilnog društva. U opštini Oštra Luka za sada postoje
samo Udruţenje ţena „Vreteno“ i Udruţenje ţena „Matica“, koja su uglavnom orijentisana
na poboljšanje poloţaja ţena na selu kroz poljoprivrednu proizvodnju.
Od budţetskih korisnika na lokalnom nivou potrebno je izdvojiti Opštinsku organizaciju
Crvenog krsta Oštra Luka i Vatrogasno društvo.
MeĊuopštinska saradnja sa susjednim opštinama ili onih iz regiona je veoma slabo
razvijena. Veliki potencijal za uspostavljanje saradnje na tom nivou leţi u aktivnostima
izmeĊu Crvenog Krsta Oštre Luke i Crvenog krsta Kragujevca. Ova aktivnost uzajamnog
posjećivanja i akcija dobrovoljnog davanja krvi traje još od 1982. godine, a od 1996. godine
iz Sanskog Mosta nastavljena je u okviru rada Crvenog krsta Oštre Luke. Kao dokaz veoma
ĉvrste saradnje, Opštinska organizacija Crvenog krsta Oštre Luke je dobitnik „Zlatnog
znaka“ Crvenog krsta Srbije 2008. godine (jedino visoko priznanje koje je dodijeljeno van
teritorije Srbije). TakoĊe, Crveni krst grada Kragujevca je dobitnik „Jubilarnog priznanja“
povodom 20 godina postojanja i rada Crvenog krsta Republike Srpske. Drugi vid saradnje
koji je potrebno unaprijediti jeste posjeta ĉlanova Kulturno – umjetniĉkog društva „Brdo“
Kranj iz Slovenije za vrijeme odrţavanja „Ilindanskih sveĉanosti“ u Oštroj Luci. TakoĊe, u
proces kreiranja lokalnog razvoja potrebno je ukljuĉiti brojnu populaciju sa teritorije naše
opštine i opštine Sanski Most, a koja ţivi i radi u inostranstvu.
OBRAZOVANJE
Na podruĉju opštine Oštra Luka ne postoji ustanova predškolskog obrazovanja i vaspitanja.
Sistem osnovnog obrazovanja na teritoriji opštine Oštra Luka organizovan je u tri centralne
osnovne škole: O.Š. „Desanka Maksimović“ Oštra Luka, O.Š. „Josif Panĉić“ Donja Kozica“ i
O.Š. „Petar Škundrić“ Budimlić Japra.
O.Š. „Desanka Maksimović“ Oštra Luka osnovana je 01.10.2001. godine. IzvoĊenje
nastave je organizovano u matiĉnoj školi i u 3 podruĉna odjeljenja. U školskoj
2012./2013. godini u školi je zaposleno ukupno 50 radnika, od kojih 34 radnika u
nastavi i 16 radnika u vannastavnim aktivnostima. Nastava je organizovana u 20
odjeljenja. Škola posjeduje ukupno 5489 primjeraka knjiţne i neknjiţne graĊe u
školskoj biblioteci. U školskoj 2010./2011. godini nastavu je pohaĊalo 252 uĉenika, u
školskoj 2011./2012. godini 243 uĉenika, a u školskoj 2012./2013. godini 241 uĉenik.
O.Š. „Josif Panĉić“ Donja Kozica osnovana je 28.03.2001. godine i prema vaţećoj
mreţi škola u Republici Srpskoj, registrovana je kao škola sa posebnim statusom.
IzvoĊenje nastave organizovano je u matiĉnoj školi i u 1 podruĉnom odjeljenju. U
školskoj 2012./2013. godini škola ima zaposlenih ukupno 31 radnika, od kojih 20
25
nastavnih radnika i 11 vannastavnih radnika. Nastava je organizovana u 8 odjeljenja.
Škola posjeduje ukupno 2750 primjeraka knjiţne i neknjiţne graĊe u školskoj
biblioteci. U školskoj 2010./2011. godini nastavu je pohaĊalo 56 uĉenika, u školskoj
2011./2012. godini 54 uĉenika, a u školskoj 2012./2013. godini 53 uĉenika.
O.Š. „Petar Škundrić“ Budimlić Japra osnovana je 1962. godine i takoĊe je škola sa
posebnim statusom. IzvoĊenje nastave organizovano je u matiĉnoj školi i u 1
podruĉnom odjeljenju. U školskoj 2012./2013. godini škola ima zaposlenih ukupno
24 radnika, od kojih 17 nastavnih radnika i 7 vannastavnih radnika. Nastava je
organizovana u 7 odjeljenja. Škola posjeduje ukupno 3036 primjeraka knjiţne i
neknjiţne graĊe u školskoj biblioteci. U školskoj 2010./2011. godini nastavu je
pohaĊalo 45 uĉenika, u školskoj 2011./2012. godini 41 uĉenika, a u školskoj
2012./2013. godini takoĊe 41 uĉenik.
Kada se izvrši zbirna analiza broja djece koji su pohaĊali osnovno obrazovanje na teritoriji
opštine Oštra Luka, dolazimo do podataka da je u školskoj 2010./2011. godini taj broj iznosio
353 osnovca, u školskoj 2011./2012. godini 339 osnovaca, a u školskoj 2012./2013. godini
nastavu je pohaĊalo 335 osnovaca. Time se pokazuje lagana tendencija smanjenja broja djece
osnovnoškolskog uzrasta.
Sistem srednjeg obrazovanja - na teritoriji opštine Oštra Luka ne postoje školske
institucije srednjih škola. Uĉenici nastavu ovog nivoa obrazovanja pohaĊaju u susjednim
gradovima Prijedoru i Banjoj Luci, i opštini Novi Grad. U školskoj 2012./2013. godini u
Prijedoru nastavu u srednjim školama pohaĊa 119 uĉenika, u Banjoj Luci 11 uĉenika, a u
Novom Gradu 13 uĉenika.
Dakle, ukupan broj uĉenika srednjoškolskog uzrasta u školskoj 2012./2013. godini iznosi
143.
Na visokoškolskim ustanovama u posljednje tri akademske godine školuje se u
prosjeku oko 50 studenata sa podruĉja naše opštine, što nije nimalo zanemariv broj ako se
uzmu ekonomske, socijalne i druge karakteristike naše lokalne zajednice. Dominantan broj
njih studira na Univerzitetu u Banjoj Luci, dok se veoma mali broj školuje na univerzitetima
u Republici Srbiji.
SOCIJALNA I ZDRAVSTVENA ZAŠTITA
Analiza stanja i primjena zakonske regulative u oblasti socijalne zaštite odvija se u okviru
Administrativne sluţbe opštine Oštra Luka, jer ne postoji Centar za socijalni rad. Broj lica
koja koriste razliĉita prava iz ove oblasti mijenjaju se svakog mjeseca. Zakljuĉno sa stanjem
31.12.2012. socijalna struktura korisnika je bila sljedeća: 28 korisnika tuĊe njege i pomoći;
11 korisnika novĉane pomoći; 4 djece bez roditeljskog staranja; 134 porodica korisnika
dodatka na djecu i materinskog dodatka i 13 korisnika dodatka na zdravstvenu zaštitu.
Zdravstvena zaštita na podruĉju opštine odvija se u okviru Doma zdravlja „Sveti Sava“ Oštra
Luka. Ova zdravstvena ustanova osnovana je 1997. godine. Usluge zdravstvene zaštite
svakodnevno se odvijaju u centralnoj zgradi koja je odliĉno opremljena i u 6 terenskih
ambulanti u kojima se rad odvija oteţano zbog ne postojanja medicinske opreme u njima i
neadekvatnosti prostora. Rad primarne zdravstvene zaštite organizovan je u 4 tima porodiĉne
medicine. Pored primarne zdravstvene zaštite, Dom zdravlja „Sveti Sava“ nudi i usluge
konsultativno specijalistiĉke zaštite. Broj korisnika zdravstvene zaštite na kraju 2012. godine
iznosio je 3747 registrovanih lica. U Domu zdravlja zaposleno je 28 radnika (2 doktora opšte
medicine, 1 stomatolog, 3 doktora na specijalizaciji, 2 dipl. med. tehniĉara, 2 viša med.
26
tehniĉara, 10 zdravstvenih tehniĉara, 3 vozaĉa, 1 spremaĉica, 1 dipl. pravnik, 1 dipl.
ekonomista i 2 ekonomska tehniĉara).
R.
br. Starosna grupa
Broj pacijenata
Muškarci Ţene Ukupno
1. 0-1 6 2 8
2. 2-6 60 43 103
3. 7-15 191 175 366
4. 16-30 444 347 791
5. 31-64 1770 1179 2949
6. 65 i više 765 868 1633
Ukupno 3236 2614 5850 Broj pacijenata po starosnim grupama u 2012. godini
Na teritoriji opštine nema registrovanih privatnih zdravstvenih ustanova. Uslugu
distribucije i prodaje lijekova pruţa 1 apoteka u privatnom vlasništvu.
SPORT
Na podruĉju opštine Oštra Luka pored Sportsko – ribolovnog društva „Mladica“, egzistiraju
još 2 sportska kolektiva: FK „Podgrmeĉ“ FK „Kiseljak“, Sportsko – ribolovno društvo
„Mladica“ i karate sekcija KK „Shodan“ iz Prijedora.
FK „Podgrmeč“ Oštra Luka od samog svog osnivanja takmiĉi se u 3. Ligi
Republike Srpske (Podruĉni fudbalski savez Prijedor). Trenaţni i takmiĉarski rad je
organizovan u pionirskoj i seniorskoj kategoriji, pri ĉemu je u svakoj registrovano po
oko 25 igraĉa. Treninzi i takmiĉenja se odvijaju na fudbalskom terenu u Oštroj Luci,
koji za ovaj i viši rang takmiĉenja ispunjava dobre uslove.
FK „Kiseljak“ Koprivna se takmiĉi u 4. ligi Republike Srpske (Podruĉni fudbalski
savez Prijedor). Trenaţni i takmiĉarski rad za sada organizovan je samo u seniorskoj
kategoriji na fudbalskom terenu u Koprivni sa registrovanih 20 igraĉa.
Karate sekcija KK „Shodan“ Prijedor već 8 godina organizuje treninge na
podruĉju opštine. U posljednje vrijeme treninzi se odrţavaju u prostoriji Društvenog
doma u Koprivni. Sekcija broji zajedno 30 ĉlanova svih uzrasnih kategorija. U
takmiĉarskoj sezoni nastupaju na oko 20 zvaniĉnih i nezvaniĉnih takmiĉenja.
Blizina Prijedora, uslovila je da se odreĊeni broj mladih ljudi bavi sportskim aktivnostima
u sportskim kolektivima iz ovog grada, postiţući znaĉajne rezultate.
Što se tiĉe broja i stanja sportskih objekata i terena, treba naglasiti da je u Oštroj Luci u
izgradnji sportska dvorana koja će stvoriti uslove za organizovanje većeg broja sportskih
klubova, takmiĉenja i sportskih disciplina. Dvorana će imati oko 600 sjedećih mjesta i
svojom veliĉinom i opremljenošću će ispunjavati uslove za organizovanje sportskih, kulturno
– umjetniĉkih i ostalih sadrţaja. Od sportskih terena zastupljeni su jedino dva namjenska
travnata fudbalska igrališta u Oštroj Luci i Koprivni sa izgraĊenim svlaĉionicama, te
nekoliko manjih betonskih terena koji se nalaze u sklopu školskih dvorišta.
27
Zbog ne postojanja većeg i razliĉitog broja sportskih kolektiva na podruĉju opštine, sportska
takmiĉenja su ograniĉena na odrţavanje utakmica dva fudbalska kluba. Od drugih
takmiĉenja, organizuju se dva turnira u malom fudbalu u Usorcima (na terenu kod škole za
Vidovdan i u „Bukovici“ za Vaskrs). Posebno je turnir na lokalitetu „Bukovice“ potrebno
dalje unaprijediti s obzirom da se radi o jedinstvenom prirodnom ambijentu okruţen šumom.,
Gotovo cjelokupno finansiranje sportskih klubova i takmiĉenja vrši se iz budţeta opštine
Oštra Luka. U 2011. godini stavka u budţetu za ove namjene iznosila je 18.000 KM, u 2012.
godini 22.000 KM, a u 2013. godini 14.000 KM.
KULTURA I VJERSKI ŽIVOT
Nedostatak i loše stanje infrastrukture iz oblasti kulture, uslovili su relativno lošu ponudu
sadrţaja iz ove oblasti. Na podruĉju opštine ne postoji javna ustanova kulture. TakoĊe,
postojeći objekti društvenih domova u pojedinim mjesnim zajednicama su u lošem
infrastrukturnom stanju i gotovo neuslovni za bilo kakav kvalitetniji vid odrţavanja kulturnih
manifestacija. Ranije je kulturna ponuda za ovaj ruralni kraj bila na zavidnom nivou. Tako je
na primjer, u Oštroj Luci postojala izgraĊena kino sala u kojoj su se redovno prikazivali
filmovi i odrţavale priredbe. To dovoljno govori da ovo podruĉje ima zavidnu kulturnu
tradiciju koju je u današnjem vremenu potrebno ponovo reafirmisati.
Promociju kulturno – umjetniĉkog stvaralaštva realizuje se u okviru aktivnosti Kulturno –
umjetniĉkog društva „Sana“ Oštra Luka. Društvo broji 20 ĉlanova. Do sada je imalo 32
nastupa, od kojih treba izdvojiti 2 humanitarna koncerta u Banjoj Luci i 2 nastupa na
„Djeĉijem festivalu folklora“ u Zvorniku (u konkurenciji društava iz Republike Srpske i
Srbije zauzeto 3. mjesto).
Centralna kulturna manifestacija odrţava se u okviru „Ilindanskih sveĉanosti“ unutar kojih se
organizuju tri dogaĊaja: Knjiţevno veĉe „Šušnjar“, Krsna Slava opštine – Sveti Prorok Ilija i
Grmeĉka korida. Manifestacije se odrţavaju svake godine u prvoj polovini augusta.
Knjiţevno veĉe „Šušnjar“ se sastoji od dodjele knjiţevnih nagrada „Šušnjar“ i „Slovo
Podgrmeĉa“ te recitatorskog dijela nastupa poznatih knjiţevnika iz regiona.
Obiljeţavanje dana i Krsne Slave opštine podrazumijeva niz vjerskih sadrţaja: Svetu
Arhijerejsku Liturgiju u crkvi Svetog Petra i Pavla u Sanskom Mostu, parastos i polaganje
vijenaca na Šušnjaru ţrtvama genocida 1945. godine (gdje je ubijeno i pokopano oko 5 500
hiljada Srba i Jevreja – treće po veliĉini stratište u Bosni i Hercegovini u II Svjetskom ratu) i
Slavski ruĉak.
Grmeĉka korida je tradicionalna viševijekovna manifestacija po kojoj je Oštra Luka postala
prepoznatljiva. Odrţava se svake prve nedelje u augustu na Popovića brdu u Oštroj Luci.
Program ukljuĉuje nadmetanje u tradicionalnim vještinama i borbi bikova.
Od ostalih kulturnih dešavanja potrebno je naglasiti uĉešće u organizaciji i rasporedu
programa obiljeţavanja „Koĉićevog zbora“ koji traje sedam dana, a odrţava se u Beogradu,
Banjoj Luci, Oštroj Luci i na Striĉićima.
TakoĊe, kako stanovništvo opštine ţivi u ruralnim predjelima, zadrţana je tradicija ĉuvanja
narodnih obiĉaja. U tom smislu istiĉu se organizovanje nekoliko turnira u kapanju koji imaju
meĊuopštinski karakter.
28
Na podruĉju opštine Oštra Luka djeluju tri vjerske zajednice: Srpska pravoslavna crkva,
Islamska vjerska zajednica i Katoliĉka crkva.
Vjerski ţivot pravoslavaca organizovan je u okviru Bihaćko – petrovaĉke i Banjaluĉke
eparhije. Pravoslavne crkve rasprostranjene su po ĉitavoj teritoriji opštine od kojih neke
datiraju iz XIX vijeka i pretstavljaju potencijal za razvoj vjerskog turizma:
- Crkva Svete Trojice u Oštroj Luci (datira iz 1871. godine; dva puta je paljen; zadnja
obnova je trajala od 1969. do 1983. godine);
- Hram Hrista Spasitelja u Oštroj Luci, srpsko – vizantijskog stila, po svom izgledu
jedinstven u sjevero-zapadnom dijelu Republike Srpske (u izgradnji od 2006. godine);
- Spomen Hram Svetog Velikomuĉenika Kneza Lazara Kosovskog i Novomuĉenika
Usoraĉkih otadţbinskog rata 1992.-1995. u Usorcima (graĊen od 2000. do 2005.
godine);
- Hram Svetog Stefana Lazarevića i Prepodobne majke Evgenije kneginje Milice u
Koprivni (osvećen 2009. godine);
- Crkva Svete Trojice u Podvidaĉi (datira iz 1905. godine);
- Hram Presvete Bogorodice Trojeruĉice u Batkovcima (sagraĊen 2010. godine)
- Hram Svetog Velikomuĉenika Kneza Lazara u Donjoj Kozici (sagraĊen 1993.
godine);
- Hram Vaznesenja Gospodnjeg u Budimlić Japri;
- Hram RoĊenja Presvete Bogorodice u Marinima (sagraĊen 2005. godine) i hram
Svetog Ilije u Ovanjskoj (datira iz 1888. godine);
- Crkva Svetog Proroka Ilije u Gornjoj Tramošnji (datira iz 1939. godine)
Na teritoriji opštine nalaze se još dţamija u Budimlić Japri i katoliĉka Crkva/Ţupa Svetog
Ante u Staroj Rijeci.
Postoje podaci da je podruĉje opštine bilo naseljeno i u praistorijskom periodu, a posebno u
dolinama rijeka, oko rudnih leţišta i u pećinama. Od 1946. do 1971. godine vršena su
istraţivanja na osnovu kojih je utvrĊeno postojanje nekadašnjih brojnih gradskih naselja, tzv.
„Gradina“ u Oštroj Luci, Koprivni, Usorcima, Staroj Rijeci itd. To su svakako resursi koji,
ako se dovoljno istraţe i promovišu, mogu da obogate kulturnu i turistiĉku ponudu naše
opštine.
Od ostalih starih objekata, potrebno je istaći staru osnovnu školu u Oštroj Luci iz 1934.
godine.
TURIZAM I pored ĉinjenice da opština ima odreĊene potencijale za razvoj turizma, oni nisu u znaĉajnoj
mjeri iskorišteni. Opštini nedostaju smještajni kapaciteti i strateški orijentisana turistiĉka
ponuda. Dolina rijeke Sane, potencijalna arheolaoška nalazišta, te stari crkveni objekti u
29
narednom periodu mogli bi da postanu osnova razvoja razliĉitih turistiĉkih sadrţaja. Poseban
akcenat na unapreĊenje turistiĉke ponude potrebno je staviti na Grmeĉku koridu.
Grmeĉka korida je tradicionalna viševijekovna manifestacija po kojoj je Oštra Luka postala
prepoznatljiva. Odrţava se svake prve nedelje u augustu na Popovića brdu u Oštroj Luci.
Program ukljuĉuje nadmetanje u tradicionalnim vještinama i borbi bikova.
TakoĊe, znaĉajan turistiĉki potencijal jeste i manifestacija „Dani rijeke Sane – Eko štafeta“
koju zajedno organizuju 7 opština koji se nalaze u slivu rijeke Sane, a ĉiji je zadatak
promocija i šatita rijeke od izvora do ušća, te samih opština.
LOV I RIBOLOV
Aktivnosti iz oblasti lova i ribolova na podruĉju opštine Oštra Luka odvijaju se u okviru rada
Lovaĉkog udruţenja „Sana“ i Sportsko - ribolovnog društva „Mladica“.
Lovačko udruţenje „Sana“ Oštra Luka osnovano je 1997. godine. Rad udruţenja
organizovan je u 5 sekcija. Udruţenje ima 241 ĉlana i 25 pionira. Ukupna površina nad
kojom gazduje iznosi 13 476 ha i na njoj su zastupljene sljedeće vrste divljaĉi:
- osnovna vrsta divljaĉi: srna, zec, poljska jerebica, fazan i patka;
- nezaštićena vrsta divljaĉi: divlja svinja, lisica, divlja maĉka, kuna, vuk, jazavac,
jastreb;
- trajno zaštićena vrsta divljaĉi: orao, sova, vjeverica, vidra, dabar.
Od infrastrukturnih objekata udruţenje posjeduje: 20 hranilišta za srne, 12 hranilišta za zeca,
15 hranilišta za jerebicu, 50 solila, 10 osmatraĉnica, 8 visokih zatvorenih i natkrivenih ĉeka,
25 zasjeda i stolova, 10 nastrešnica i 5 lovaĉkih kuća (koje su djelimiĉno devastirane i koje je
potrebno opremiti smještajnim kapacitetima).
Sportsko – ribolovno društvo „Mladica“ Oštra Luka osnovano je 21.06.2005. godine.
Organizovano je u 4 sekcije. Broji 62 ĉlana. Društvo godišnje uĉestvuje na 4 takmiĉenja. U
ekipnom takmiĉenju u kategoriji do 18 godina ovo društvo je prvak Republike Srpske, a u
pojedinĉnoj konkurenciji u istoj starosnoj kategoriji viceprvak Republike Srpske. U periodu
od osnivanja ĉlanovi društva vršili su poribljavanje rijeke Sane sa 5 000 komada potoĉne
pastrmke i rijeke Kozice sa 14 000 komada potoĉne pastrmke. U administrativno –
teritorijalnim granicama opštine, društvo gazduje sa sljedećim duţinama vodotoka:
- rijeke Sane u duţini 8 750 m (zastupljena ciprinidna i salmonidna vrsta ribe);
- rijeke Kozice u duţini 3 000 m (zastupljena salmonidna vrsta ribe);
- rijeke Japre u duţini 11 000 m (zastupljena ciprinidna i salmonidna vrsta ribe);
- rijeke Tramošnjice u duţini 6 000 m (zastupljena iskljuĉivo salmonidna vrsta ribe);
- rijeke Slatine u duţini 2 850 m (zastupljena iskljuĉivo salmonidna vrsta ribe).
30
SWOT ANALIZA Strengths, Weaknesses, Opportunities, and Threats
SNAGE:
1. Vodotoci rijeka (Sana, Japra, Kozica);
2. NezagaĊeno zemljište i povoljan mikro-klimat za
proizvodnju hrane;
3. Tradicija bavljenja poljoprivrednom proizvodnjom
4. Turizam (Grmeĉka korida, blizina manastira
Klisina, lov, ribolov, i stari crkveni objekti);
5. Dobar potencijal radno-sposobnog stanovništva;
6. Šumski potencijal, gljive i šumsko bilje;
7. Nalazišta ţeljezne rude;
8. Relativno dobra putna komunikacija (Magistralni
put M-15 /Prijedor- Sanski Most, blizina budućeg
Auto puta Novi Grad-Banja Luka, Regionalni put
R-404 /Novi Grad-Budimlić Japra, takoĊe blizina
budućeg Auto puta Novi Grad-Banja Luka)
9. Kvalitetno napajanje elektriĉnom energijom u
djelu opštine Oštra Luka;
10. Pokrivenost teritorije mreţom mobilne telefonije;
11. Povoljan geografski poloţaj najnaseljenijeg dijela
opštine (Koprivna, Oštra Luka, Usorci);
12. Komunikacijska povezanost najnaseljenijeg dijela
opštine;
13. Dobra infrastruktura u oblasti zdravstva i školstva;
14. Knjiţevna manifestacija „Šušnjar“;
15. „Grmeĉka korida“; Postojanje sportsko –
ribolovnog i lovaĉkog udruţenja.
SLABOSTI:
1. Neadekvatna obrazovna struktura za bavljenje
odreĊenim granama djelatnosti;
2. RazuĊenost terena cjelokupne teritorije opštine;
3. Neravnomjerna infrastrukturna razvijenost opštine;
4. Nedostatak motivacije za preduzetništvo;
5. Nepostojanje otkupno-preraĊivaĉkih i skladišnih
kapciteta;
6. Nedovoljne subvencije;
7. Nepostojanje standardizacije;
8. Nepostojanje prepoznatljive marke (brenda);
9. Loše stanje kategorisanih i nekategorisanih puteva
u M.Z.-ma (Kozica, Tramošnja, B.Japra, Marini i
Ovanjska);
10. Loše snadbjevanje pitkom vodom na cijeloj
teritoriji opštine;
11. Loše stanje niskonaponske mreţe u dijelu opštine;
12. Nepostojanje planske dokumentacije (Prostorni i
Urbanistiĉki planovi);
13. Neriješeno pitanje sistema prikupljanja oborinskih
i otpadnih voda
14. Loša demografska slika (migracije, povećanje
starosne dobi stanovništva);
15. Ne postojanje vrtića za djecu;
16. Loša infrastruktura za kulturne sadrţaje;
17. Loša medijska pokrivenost opštine;
18. Ne postojanje institucije za širu edukaciju
(biblioteka, ĉitaonica, internet centar);
19. Nepostojanje medicinske opreme u terenskim
ambulantama;
MOGUĆNOSTI:
1. Raspoloţivi fondovi (IPA fondovi, fondovi IRB-a,
projekti razvoja malih i srednjih preduzeća);
2. Mogućnost plasteniĉke proizvodnje;
3. Veliki grad u blizini – trţište za proizvode;
4. Znaĉaj porijekla poljoprivredne proizvodnje u
ponudi (domaća ponuda);
5. Pĉelarstvo;
6. Animiranje dijaspore (privlaĉenje stranog
kapitala);
7. Povezanost preko Regionalnih i Magistralnih
saobraćajnica sa budućim Auto putevima
(5C/Banja Luka-Doboj, autocestama u Srbiji i
Hrvatskoj);
8. Blizina ţeljeznice;
9. Blizina budućem kraku gasovoda „Juţni tok“;
10. Mogućnost unapreĊenja kulturnih sadrţaja;
PRIJETNJE:
3.1 Promjena podsticajne politike;
3.2 Nekonkurentne cijene;
3.3 Opšte nepovoljno ekonomsko stanje i
nemogućnosti investiranja;
3.4 Nepostojanje planskih dokumenata na nivou
Republike Srpske i Bosne i Hercegovine;
3.5 Nestabilna društveno politiĉka situacija;
3.6 Svjetska ekonomska kriza;
3.7 Sporo usvajanje zakona koji omogućuju primjenu
standarda EU-je;
3.8 Smanjenje broja stanovnika;
3.9 Reorganizacija pojedinih institucija koje će se
nepovoljno odraziti na kvalitet usluga u tim
oblastima (Dom zdravlja, škole......);
31
11. Ekološko-turistiĉka manifestacija „Eko štafeta –
Dani rijeke Sane“;
12. Mogućnost razvoja vjerskog turizma i
obiljeţavanja dešavanja u minulim ratovima;
13. Mogućnost razvoja i promocije arheoloških
nalazišta;
14. Mogućnost afirmacije slikarstva – likovne
kolonije;
15. Mogućnost formiranja sportskih kolektiva;
16. Stipendiranje potrebnih kadrova (studenata);
VIZIJA RAZVOJA OPŠTINE OŠTRA LUKA - OPŠTINA OŠTRA LUKA SREDINA ZADOVOLJNIH I SREDNIH LJUDI
M I S I J A U 2013.-oj OTPOČEO JE DRUŠTVENI, EKONOMSKI I KULTURNI PREPOROD OPŠTINE OŠTRA LUKA. STVARA SE POVOLJNA POSLOVNA SREDINA ZA ULAGANJA, UGODNA ZA ŽIVOT I ODMOR, SREDINA KOJA PRUŽA ŠANSU MLADIMA ZNANJU I IDEJAMA. REALIZACIJOM SVIH POTENCIJALA PRIRODNOG I LJUDSKOG STVARALAŠTVA TRADICIJOM I PRIRODNIM LJEPOTAMA, NAŠA ZAJEDNICA POSTAJE MJESTO POTPUNOG ISPUNJENJA I OSTVARENJA ZA SVE KOJI U NJOJ ŽIVE SVE KOJI SU ZA NJU VEZANI, SVE KOJI OVDJE ULAŽU I POSLUJU, BORAVE, DOLAZE ILI PROLAZE. U PARTNERSTVU SA SUSJEDNIM OPŠTINAMA I VLADOM REPUBLIKE SRPSKE, OTPOČINJEMO NOVI RAZVOJNI CIKLUS KOJI OMOGODUJE SAOBRADAJNU I EKONOMSKU INTEGRACIJU OVOG PROSTORA U EVROPSKE TOKOVE, DOPRINOSEDI STVARANJU NOVOG KVALITETA ŽIVOTA NA OVIM PROSTORIMA.
32
STRATEŠKI PRAVCI
STATEŠKI PRAVAC 1. (Ruralni razvoj, preduzetništvo i turizam)
Red
ni
broj Naziv projekta
Vrijeme izrade projekta i implementacije
Nosioci projekta Procijenjena
vrijednost projekta
(KM) Indikatori uspjeha
2014. 2015. 2016. 2017. 2018.
1.1.
Edukacija
poljoprivrednih
proizvoĊaĉa
X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
Administrativna sluţba
opštine i angaţovana
struĉna lica
----
Povećanje broja
poljoprivrednih
proizvoĊaĉa
1.2.
Stvaranje preduslova
za organizovanje
otkupa poljoprivrednih
proizvoda i šumskih
plodova i bilja,
X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
Administrativna sluţba
opštine i
zainteresovana lica
(proizvoĊaĉi)
350.000
Veća površina zasijana
ovim kulturama i dizanje
proizvodnje na viši nivo
1.3. Izgradnja skladišnih
kapaciteta X X X X X X X X X X X X X X X X
Administrativna sluţba
opštine 5.500.000
Postojanje izgraĊenog
kapaciteta za skladištenje
voća, te povećanje broja
proizvoĊaĉa voĉa
1.4. Podizanje zasada voća X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Administrativna sluţba
opštine i struĉna lica 262.500
Veća površina pod voćnim
zasadima i više
proizvedenog voća
1.5.
Organizovanje
plasteniĉke proizvodnje
i proizvodnje povrća
X X X X X X X X X X X X X X X X X X Administrativna sluţba
opštine
400.000
(cijena 1
plastenika: 5.000)
Povećana brojnost
prizvoĊaĉa koji se bave
plasteniĉkom
proizvodnjom
33
1.6. Razvoj pĉelarstva X X X X X X X X X X X X X X X X
Administrativna sluţba
opštine i zainteresovani
pĉelari
20.000 Povećanje broja pĉelinjih
društava
1.7.
Sanacija i izgradnja
sistema za
navodnjavanje i
odvodnjavanje
X X X X X X X X
Naĉelnik i
Administrativna sluţba
opštine
20.000
Veći urod po jedinici
sjetvene površine na
obuhvaćenim zasijanim
površinama
1.8. Nabavka prognozno-
metereološke stanice X X X X X X X X
Administrativna sluţba
opštine 15.000
Manji broj uništenih
usjeva i zasada usled
mogućnosti predviĊanja
pojave štetoĉina i biljnih
bolesti
1.9.
Proizvodnja i
sakupljanje
industrijskog i
ljekovitog bilja
X X X X X X X X X X X X X X X X Administrativna sluţba
opštine i struĉna lica 20.000
Pojava i razvoj ovakve
proizvodnje
1.10.
Proširenje postojećih
farmi za proizvodnju
mlijeka i tov junadi
X X X X X X X X X X X X X X Administrativna sluţba
opštine i farmeri 1.000.000
Povećana brojnost tovljene
junadi i proširenje farmi za
njihov tov
1.11. Povećanje broja sitnih
grla stoke (ovce i koze) X X X X X X X X X X X X X X X X X
Administrativna sluţba
opštine i farmeri 500.000
Proširenje postojećih i
formiranje novih stada
1.12.
Proizvodnja i prerada
ovĉijeg i kozijeg
mlijeka
X X X X X X X X X X X X Administrativna sluţba
opštine i farmeri 150.000
Poĉetak proizvodnje sira i
izlazak na trţište sa novim
proizvodom
1.13.
Izgradnja bungalova u
dolini rijeke Sane i
Kozice
X X X X X X
Naĉelnik i
Administrativna sluţba
opštine
3.000.000 Razvijanje eko-turizma
1.14.
Razvoj i unapreĊenje
manifestacionog
turizma
X X X X X X X X X X X X X X X X X
Naĉelnik i
Administrativna sluţba
opštine
80.000
Postojeće manifestacije
podignute na viši nivo,
pojava novih
manifestacija, te veći broj
posjetilaca
1.15.
UreĊenje arheoloških i
kulturno-istorijskih
nalazišta i njihovo
stavljanje u turistiĉke
svrhe
X X X X X X X X X X X X X X Administrativna sluţba
opštine i struĉna lica 100.000
Locirana i ureĊena
arheološka nalazišta
34
STATEŠKI PRAVAC 2. (Uređennje infrastrukture u funkciji podrške razvoja poljoprivrede, turizma i uspostave poslovne zone)
1.16.
Animiranje dijaspore
za proces ulaganja u
opštinu Oštra Luka
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Naĉelnik opštine
8.000
Prezentovane olakšice za
ulaganje
Red
ni
broj Naziv projekta
Vrijeme izrade projekta i implementacije Nosioci projekta
Procijenjena
vrijednost
projekta (KM)
Indikatori uspjeha 2014. 2015. 2016. 2017. 2018.
2.1. Izrada prostornog plana
opštine Oštra Luka x x x x x x x x
-A.S. za prostorno
ureĊenje,
graĊevinarstvo i
ekologiju,
-Institut za
graĊevinarstvo „IG“
Banja Luka
-Predsjednik SO-e
55.000
IzraĊen i usvojen Prostorni
plan od Skupštine opštine
Oštra Luka u površini
od:223,4 km2
2.2.
Izgradnja gravitacionog
cjevovoda (Osnovna
škola „Petar Škundrić“
– Baje) u M.Z. B.Japra
x x x x x x x x
-Naĉelnik opštine,
-A.S. za prostorno
ureĊenje,
graĊevinarstvo i
ekologiju,
-Mjesna zajednica
50.000
-IzgraĊeno novih 1.033,50
m gravitacionog cjevovoda
i dva hidranta,
-ObezbjeĊenosnadbjevanje
pitkom vodom za oko 220
stanovnika
2.3.
Izgradnja gravitacionog
cjevovoda (razvodni
šaht Rijeka – Grujiĉić
Mane i razvodni šaht -
) u M.Z. Koprivna
x x x x x x
-Naĉelnik opštine,
-A.S. za prostorno
ureĊenje,
graĊevinarstvo i
ekologiju,
-Mjesna zajednica
57.000
-IzgraĊeno novih 1.050,00
m gravitacionog
cjevovoda,
-ObezbjeĊenosnadbjevanje
pitkom vodom za oko 95
stanovnika
2.4.
Produbljavanje i
sanacija rezervoara
pitke vode u M.Z:
Koprivna
x x x x x x x x
-Naĉelnik opštine,
-A.S. za prostorno
ureĊenje,
graĊevinarstvo i
ekologiju,
-Mjesna zajednica
25.000
Povećan kapacitet koliĉine
pitke vode u M.Z.
koprivna
35
2.5.
Završetak izgradnje
sportske dvorane u
Oštroj Luci
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
-Naĉelnik opštine,
-Administrativna
sluţba
290.000
-IzgraĊena sportska
dvorana kapaciteta 300
sjedećih mjesta
2.6.
Izgradnja rasklopne
trafo-stanice Oštra
Luka
x x x x x x x
-„Elektrokrajina“
Banja Luka, R.J.
ElektrodistribucijaPrije
dor
400.000
-Stvoreni bolji uslovi
elektro-snadbjevanja
-Ukidanje 6Kv napona i
prelazak na 20 Kv napon
-Smanjen broj ispada iz
pogona
(podrazumjevaugrdnju
selektivne zaštite)
-IzgraĊena savremena
rasklopnica sa digitalnom
zaštitom i mogućnošću
daljinskog upravljanja
2.7.
Deminiranje minskih
polja opštine Oštra
Luka
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
-MAK Banja Luka,
-Sluţba civilne zaštite
opštine Oštra Luka
-----
-Oĉišćeno 000,00 km2
zagaĊenih površina
minama
-Stvoreni bezdjedni uslovi
sa povratak i kretanje
stanovništva na
pograniĉnoj teritoriji sa
Federacijom BiH
2.8.
Izgradnja objekta
Šumske uprave Oštra
Luka
x x x x x x x x -Šumska uprava „Oštra
Luka“ 180.000
-IzgraĊen objekat Šumske
uprave Oštra Luka
-Stvoreni uslovi za bolji
rad Šumske uprave Oštra
Luka
2.9.
Rekonstrukcija nisko-
naponske mreţe
opštine Oštra Luka
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
-
ElektrodistribucijaPrije
dor,
-Elekteodistribucija
Novi Grad,
-Elektrodistribucija
Bronzani Majdan,
-Naĉelnik opštine,
-Administrativna
sluţba
100.000
-Poboljšani uslovi elektro-
snadbjevanja
-Rekonstruisano oko 15
000 m NN mreţe
36
2.10.
Asfaltiranje lokalnih
puteva opštine Oštra
Luka
x x x x x x x x x x x x x x x x
-Naĉelnik opština,
-Predsjednik SO-e,
-A.S. za prostorno
ureĊenje,
graĊevinarstvo i
ekologiju
500.000
-Pokriveno novih oko 10
km puteva savremenim
putnim zastorom
-Poboljšano kretanje
stanovnika savremenim
putnim komunikacijama
2.11.
Asfaltiranje dijela
Regionalnog puta R-
404 (B.Japra-
S.Mostcca 7 km)
x x x x x x x x x x x x x x x x
-Javno preduzeće
„Putevi Republike
Srpske“
3.600.000
-IzgraĊeno novih oko 7 km
Regionalnog puta
-Povezivanje oko 700
stanovnika M.Z.
BudimlićJapra sa
modernom saobraćajnicom
-ObezbjeĊeni bolji uslovi
za razvoj M.Z.
BudimlićJapra
2.12. Izgradnja uliĉne
rasvjete x x x x x x x x x x x x x x x x
-Naĉelnik opštine,
-Predsjednik SO-e,
-Administrativna
sluţba
50.000
-Poboljšani uslovi ureĊenja
naseljenog mjesta
-Pokriveno oko 2 km
duţna naseljenog mjesta
uliĉnom rasvjetom
2.13.
Sanacija i
modernizacija Lokalnih
kategorisanih i
nekategorisanih puteva
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
-Naĉelnik opštine,
-Predsjednik SO-e,
-A.S. za prostorno
ureĊenje,
graĊevinarstvo i
ekologiju
300.000
-Poboljšani uslovi
Lokalnih kategorisani i
nekategorisanih puteva za
oko 10 km
-Stvoreni bolji uslovi
putnih komunikacijama
lokalnog stanovništva
2.14.
Završetak sistema
vodosnadbjevanjaM.Z.
Oštra luka
x x x x x x x x x
-Naĉelnik opštine,
-A.S. za prostorno
ureĊenje,
graĊevinarstvo i
ekologiju,
-Mjesna zajednica
120.000
-Povećan broj za oko
novih 100 domaćinstava
snadbjevanjem vodom
2.15 UreĊenje obale rijeke
Sane x x x x x x x x x x x x x x x x x x
-Naĉelnik opštine
-Administrativna
sluţba
33.000
-UreĊeno oko 700 m obale
rijeke Sane (šetalište,
klupe za odmor, prilaz
rijeci, okrĉena i ureĊena
37
STATEŠKI PRAVAC 3. (Poboljšanje kvaliteta života kroz društveni razvoj)
obala,riješena rasvjeta)
2.16.
Izrada projekta
(studije)
kanalizacionog sistema
centralnog dijela
opštine O. L.
x x x x x x x x
-Naĉelnik opštine
-Administrativna
sluţba
10.000
-Dobijena studija
izvodljivosti riješavanja
otpadnih voda centralnog
dijela opštine
-Poboljšani uslovi za
razvoj i izgradnju ovog
dijela opštine
2.17. Uspostava poslovnih
zona x x x x x x x x x x x x x x x x x
-Skupština opštine,
-Naĉelnik,
-Administrativna
sluţba opštine
130.000 -Veći broj poslovnih
subjekata
2.18.
Pokretanje proizvodnje
ţeljezne rude na
podruĉju opštine Oštra
Luka (Centralna rudišta
rudnika “LJubija”)
x x x x x x x x x x x x x x x x x
-Skupština opštine,
-Naĉelnik,
-Administrativna
sluţba opštine,
-RŢR “LJubija”
-----------
-Pokretanje eksploatacije
ţeljezne rude,
-Stvaranje novih radnih
mjesta
2.19.
Izgradnja kapaciteta za
iskorištavanje
obnovljivih izvora
energije
x x x x x x x x x x x x x x x x x x
-Naĉelnik opštine,
-Administrativna
sluţba,
-Poslovni subjekti
100.000
-Ušteda energije kroz
iskorištavanje obnovljivih
izvora energije,
-Povećanje energetske
efikasnosti,
-Oĉuvanje ţivotne sredine
Redni
broj Naziv projekta
Vrijeme izrade projekta i implementacije
Nosioci projekta
Procijenjena
vrijednost
projekta (KM)
Indikatori uspjeha 2014. 2015. 2016. 2017. 2018.
3.1
Jaĉanje primarne
zdravstvene zaštite
kroz adaptaciju i
opremanje terenskih
ambulanti
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Naĉelnik opštine
Dom zdravlja „Sveti
Sava“ Oštra Luka
Ministarstvo zdravlja i
socijalne zaštite
104.000
Adaptirane i opremljene tri
terenske ambulante
38
3.2
Jaĉanje prevencije
zdravstvene zaštite
kroz kroz sistem
informisanja i
edukacije stanovništva
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Slušba socijalne zaštite
Dom zdravlja „Sveti
Sava“ Oštra Luka
Ministarstvo rada i
socijalne zaštite
5.000
Odrţano 10 predavanja
Podijeljeno 200 komada
promotivnog i
edukativnog materijala
3.3
Povećanje demografske
strukture opštine Oštra
Luka kroz
pronatalitetnu politiku
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Naĉelnik opštine i SO-
e
Sluţba za društvene
djelatnosti
Dom zdravlja „Sveti
Sava“ Oštra Luka
Ministarstvo porodice,
omladine i sporta
20.000
Povećan prirodni priraštaj
u periodu od 2013. do
2017. godine za 10 %
3.4 Izgradnja doma za stara
i iznemogla lica X X X X
Privatno/javno
partnerstvo 720.000
IzgraĊen dom za stara i
iznemogla lica
3.5
Izgradnja sportske
infrastrukture u
prirodnom ambijentu
(moto-kros staza,
biciklistiĉka staza,
staze za lov i ribolov
itd.)
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Naĉelnik opštine
Sluţba za društvene
djelatnosti
Slušba zastambeno
komunalne djelatnosti i
ekologiju
Sportski klubovi i
udruţenja
Ministarstvo porodice,
omladine i sporta
35.000
IzgraĊena moto kros staza
u duţini od 500 m
IzgraĊena biciklistiĉka
staza u duţini od 10 km
IzgraĊena robolovna staza
u duţini od 300 m
IzgraĊeno 5 lovaĉkih
objekata
3.6
Stvaranje preduslova za
razvoj sporta na
teritoriji opštine
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Sluţba za društvene
djelatnosti
10.000
Osnovano i registrovano
4 sportska kolektiva
3.7
Organizacija moto-kros
takmiĉenja na Popovića
brdu u Oštroja Luci
X
X
X
X
X
X
X
X
Naĉelnik opštine
Sluţba za društvene
djelatnosti
Moto – kros klub
„Prijedor“
Ministarstvo porodice,
omladine i sporta
12.500
Organizovano jednom
godišnje moto – kros
takmiĉenje
3.8
Stvaranje preduslova
razvoj organizacija
civilnog društva na
teritoriji opštine
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Sluţba za društvene
djelatnosti
23.000
Osnovano i registrovano 5
udruţenja civilnog društva
39
3.9
Povećanje
transparentnosti rada
lokalne uprave
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Naĉelnik opštine i SO-
e
10.000
Otvorena šalter sala
3.10
Program stipendiranja
potrebnih kadrova za
razvoj opštine
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Naĉelnik opštine
Sluţba za društvene
djelatnosti
40.000
U periodu od 2014-2017
stipendirano po 10
studenata godišnje
3.11
Formiranje
savjetodavnog/razvojno
g tima pri lokalnoj
administraciji
X
Naĉelnik opštine --------- Formiran
savjetodavno/razvojni tim
3.12
Izgradnja,
rekonstrukcija i
opremanje domova
kulture
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Naĉelnik opštine
Sluţba za društvene
djelatnosti
Ministarstvo prosvjete
i kulture
700.000
Rekonstruisana i
opremljena 3 doma kulture
3.13
Završetak i opremanje
društvenog doma –
Spomen sobe u Oštroj
Luci
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Naĉelnik opštine
Sluţba boraĉko-
invalidske zaštite
Sluţba za stambeno-
komunalne djelatnosti,
graĊevinarstvo i
ekologiju
Sluţba za društvene
djalatnosti
Ministarstvo rada i
boraĉko-invalidske
zaštite
150.000
Završen i opremljen
društveni dom-Spomen
soba
3.14
Izrada i donošenje
omladinske politike
opštine Oštra Luka
X
X
X
X
Naĉelnik opštine i SO-
e
Sluţba za društvene
djelatnosti
Omladinska
organizacija
------- IzraĊena i donešena
Omladinska politika
40