Drutveni ivot starih Grka

Sadraj:

Mitologija Arhitektura Slikarstvo Vajarstvo Tragedija Filozofija Drevne Olimpijske igre

Mitologija

Korpus pria koji pripadaju starim Grcima i iji su predmet njihovi bogovi i heroji, priroda sveta i vremena u kojem su iveli i koji ih je okruivao, kao i poreklo i znaenje njihovih kultova i rituala Grki narod je bio jedan od prvih koji je stvarao mitove preko kojih je pokuavao da shvati, da interpretira, o svemu onome to prevazilazi dimenzije ljudskog razuma u to vreme, kao i o svemu onome, to je u njihovim oima bilo neobjanjivo i neukrotivo

Mitologija

U poetku, za vreme rodovskih odnosa, grka religija sastojala se u oboavanju prirodnih pojava (ivotinja, zemlje, drvea..) Nakon raspada, u homersko doba ova religija zamenjena je verovanjem u bogove Grci su stvorili mnogo bogova, koje su zamiljali u ljudskom obliku Ovi bogovi su takoe imali i ljudsku narav, bili besmrtni i svemoni

Mitologija Vrhovna boanstva Olimpa:

- Afrodita - Apolon - Ares - Artemida - Atina - Demetra

- Had - Hefest - Hera - Hermes - Posejdon - Zevs

Mitologija Najpoznatiji grki mitovi su:

- Dedal i Ikar - Argonauti - Adonis - Atalanta - Dionis - Sizif

- Prometej - Herakle - Tezej - Ilijada - Odiseja - Pandora

Mit o SizifuSizif je heroj iz grke mitologije poznat po personifikaciji uzaludnog posla. Naime, Sizif je bio osuen da veliku kamenu gromadu gura uz planinsku strminu kako bi je postavio na vrh. No, svaki put kada bi se primakao vrhu, kamena kugla bi mu izmakla i sunovratila u podnoje brda. Sizif je tako pokuavao, iznova i iznova, ali bez uspeha. Naime, Sizif je bio kanjen jer je bio veoma lukav i varao je ljude. Dok je Sizif bio u podzemnom svetu, na Korint je stigao njegov suparnik, jedini koji ga je bio dostojan, Autolik. On je bio sin Hermesa, boga vesnika, ali i boga lopova i prevaranata. Posle dugih prepirki, Autolik je Sizifu priznao da je lukaviji i ponudio mu svoju erku za enu. Njih dvojica su bili ubeeni da e iz te veze nastati najlukaviji ovek na svetu. Tako i bi. Rodio se Odisej koji je prevaziao i svoga oca.

Arhitektura

Arhitektura

U grkoj arhitekturi postojala su 3 osnovna stila: - dorski (nastao u VI veku p.n.e.) - jonski (nastao u VI veku p.n.e.) - korintski (nastao krajem V veka p.n.e.)

Dorski stil Preovlauje u kontinentalnoj Grkoj, Velikoj Grkoj i na

Siciliji Dorski stubovi se blago suavaju ka vrhu, i zavravaju se jednostavnim kapitelom Najuveniji hram dorskog stila je Partenon Poznati su i Posejdonov hram, Dimitrov hram, ruevine hrama u Agrigendu, Zevsov hram u Olimpiji, Tezejon u Ateni i Apolonov hram

PartenonHram posveen grkoj boginji Atini, zatitnici grada Atine, izgraen u 5. veku p. n. e. na Akropolju Najznaajnija je sauvana graevina klasinog stila, koja se smatra vrhuncem razvoja dorskog stila Kao i veina grkih hramova, Partenon je korien kao trezor, a jedno vreme je bio trezor Delskog saveza Nakon to su Turci osvojili Grku, korien je kao damija poetkom druge polovine petnaestog veka, oko 1460. godine

Partenon Spada u najvee svetske kulturne spomenike

Jonski stilPreovladava u Joniji u istonom delu Egejskog mora i donekle je redak na zapadu Grke Stubovi su vitkiji od dorskih i podseaju na stablo drveta Njihove kapitele krase spiralni ukrasi na uglovima uveni hramovi jonskog stila su Filipejon u Olimpiji, Hram Atene Nike, Erehtejon na atinskom akropolju i Artemezijon

Korintski stil

Korinski stubovi su bili slini jonskim, ali su se zavravali raskonim kapitelima Pored spiralnih ukrasa, krasili su ih i stilizovani listovi biljke akant uveni hramovi korintskog stila su Olimpejon u Ateni, hram Lambrandi u Maloj Aziji i hramovi krunog oblika u Delfima i Epidaurusu

Slikarstvo

Razvoj grkog slikarstva poznat je samo na osnovu predstava na vazama Najstarije oslikane vaze potiu iz VIII i VII veka p.n.e. Stil kojim su slikane naziva se geometrijski jer su predstave na njima svedene na jednostavne geometrijske oblike

Slikarstvo* Geometrijski stil *U 9. veku p.n.e. Grci su poeli da oslikavaju vaze geometriskim oblicima: spiralama, rozetama, prepletima, meandrima, trouglovima, krugovima, svastikama Kasnije se odustaje od same geometrije i javlja se ljudska figura, ali jo uvek geometrizirana, kao kod vaze iz Dipilona

Slikarstvo

U oslikavanju keramike geometrijska ornamentika se polako gubi, a osnovna tematika postaje mitologija, legende i prizori iz svakodnevnog ivota Javljaju se dva stila: - crne figure na crvenoj podlozi (7. vek p.n.e.) - crvene figure na tamnoj podlozi (6. vek p.n.e.) Likovi su obavezno crtani u profilu

Vajarstvo

Grki vajari su inspiraciju nalazili u mitovima U najstarije doba skulpture su predstavljale bogove i heroje kao uspravne mladie kurose, i devojke kore Izradjivani su u prirodnoj veliini, u poetku od drveta, zatim od kamena i bronze

Vajarstvo* Arhajsko doba *

U arhajsko doba egipatska umetnost vri direktan uticaj na skulpturu Grke: ruke priljubljene uz telo, stilizirane frizure, pripijena odea istaknuta plitkim reljefom Zbog straha skulptora da ne polome kamen, plitko klesane skulpture su izgledale izrazito ukoeno

Vajarstvo* Klasino doba *Skulpturi klasinog doba su uspeli postii savreno majstorstvo u obradi kamena Opta tenja grke skulpture bila je idealizacija koja je dostigla svoj vrhunac u klasino doba Ta potpuna idealizacija dovela je do toga da su sve grke skulpture visoke, vitke i savreno proporcionalne

Vajarstvo* Helenistiko doba *

Ukoene kurose i kore zamenili su statue i reljefi koji su doaravali svu lepotu ljudskog tela u pokretu Najlepa dela ovog doba nastala su u V i IV veku p.n.e uveni umetnici ovog perioda su Fidija, Miron, Poliklet Neka od njihovih dela sauvana su do danas ali ne u originalu, ve zahvaljujui rimskim kopijama

Tragedija

Termin tragedija (sloenica nastala od grkih rei tragos jarac i oide pesma) kao naziv knjievne vrste javio se u Atini krajem 6. veka p.n.e. Postoji nekoliko hipotetikih tumaenja ovog naziva Pretpostavlja se da je oznaavao pesmu prilikom rtvovanja jarca ili pesmu koja se peva da se osvoji jarac kao nagrada Tragedije su izvoene za vreme praznika u ast boga Dionisa Grka tragedija se razvila iz horskih priredbi ritualno-religijske prirode U njima je horska pesma bila praena svirkom i igrom koja je sadrala dramski element

TragedijaOd samih poetaka grka tragedija bila je u vezi sa kultom boga Dionisa, rasprostranjenim meu srednjim i niim slojevima grkog stanovnitva Kod starih Helena prikazivanje tragedije predstavljalo je slubu bogu, deo dravnog kulta Tvorcem tragedije smatra se pesnik Tespid (oko 535. p.n.e.) Njemu se pripisuje uvoenje prvog glumca i maski. Broj glumaca je u poetku bio ogranien, i svi su bili mukarci

TragedijaGrka tragedija je svoj puni, razvijeni umetniki oblik dostigla tokom 5. veka p.n.e. u doba obaranja tiranije i uspostavljanja atinske demokratije, odraavajui duh koji je vladao u Atini od vremena velikih grkih pobeda nad Persijancima do sloma atinske moi u sukobima sa Spartom Najznaajniji tragediografi tog perioda su Eshil, Sofokle i Euripid Najpoznatije tragedije ovih pesnika su: Sedmorica protiv Tebe, Okovani Prometej, Antigona, Kralj Edip, Elektra, Hekaba i Hiketide

TragedijaKompozicija razvijene grke tragedije odreena je strogo propisanom smenom pevanih, horskih odseka i govornih odseka glumaca Tragedija poinje monolokim ili dijalokim prologom glumca ili glumaca, zatim na scenu stupa hor Slede inovi (episodion) isprekidani lirskim pesmama hora (stasimon) Tematika antike tragedije, osim u retkim sluajevima preuzimana je iz mitologije. Svaki tragiar imao je punu slobodu u obradi mitske prie.

Filozofija

Heleni su u najstarije doba nastanak sveta i prirodne pojave objanjavali delovanjem bogova i natprirodnih sila Ueni ljudi, koji su iveli u jonskim gradovima na zapadnoj obali Male Azije, u VI veku p.n.e. odbacili su mitove Ti prvi filozofi posvetili su se traganju za realnim uzrocima prirodnih pojava Prvi helenski mislioci pokuali su da odgonetnu od ega je nastao svet koji ih okruuje Sledbenici uvenog filozofa i matematiara Pitagore verovali su da u osnovi svih stvari, pa i samog kosmosa poivaju brojevi

Filozofija

Filozofi druge polovine V veka p.n.e. i VI veka posveivali su vise panje oveku i ljudskom drutvu nego prirodi i prirodnim pojavama Atinjanin Sokrat bavio se pitanjima morala, dobra i zla Platon, Sokratov uenik, u Atini je otvorio Akademiju kolu u kojoj su se izuavale filozofija i prirodne nauke Jedan od uenika Platonove Akademije bio je Aristotel, koji ce kasnije poduavati Aleksandra Makedonskog

Drevne Olimpijske igre

Serija atletskih takmienja izmeu razliitih gradova-drava Drevne Grke Poele su 776. pre n.e. u Olimpiji u Grkoj, sve do 393. n.e. Krue mnoge legende o njihovom nastanku Jedna legenda govori da je Igre osnovao sam Zevs kao proslavu svoje pobede u bici za vlau nad svojim ocem Kronom Druga kae da je Heraklo (Herkul) jednom pobedio u nekoj trci u Olimpiji pa je odluio da se na taj spomen svake 4 godine odravaju takve trke

Drevne Olimpijske igre

Grke dravice su prekidale meusobna ratovanja za vreme trajanja Igara Prvi verodostojni zapis o odravanju Igara u Olimpiji datira iz 776. godine pre Hrista, mada nije sigurno da su to bile prve Igre u Staroj Grkoj U poetku je odravana samo jedna disciplina trka na neto manje od 185 m Prva duga trka odrana je na 4420 m, 720. p.n.e. Ubrzo je poeo da se poveava broj sportova. 748. godine uveden je penkraton ( kombinacija rvanja i boksa ), 708. klasino rvanje i petoboj, 688. akanje ( kao dananji boks ), 680. godine trke koija Igre postaju sve vanije i svoj vrhunac dostiu tokom 6. i 5. veka p.n.e.

Drevne Olimpijske igre

Imale su i veliki verski znaaj, odravane su u slavu vrhovnog boga Zevsa kome je podignut velianstveni kip u Olimpiji Broj disciplina je ubrzo narastao do dvadesetak i Igre su odravane nekoliko dana Olimpijski pobednici su postali veoma potovani u drutvu, podizali su im se kipovi, bili bi osloboeni plaanja poreza Ustalio se ritam odravanja Igara svake etvrte godine, a vreme izmeu prolih i buduih Igara nazvan je Olimpijadom

Drevne Olimpijske igre

Gubile su na vanosti tokom Rimske vladavine nad Grkom iako su tada imale veliki ugled i znaaj. Pria se da je ak i sam Rimski car Tiberije matao o naslovu i asti Olimpijskog pobednika, a i da je car Neron rado poseivao olimpijska borilita. Jaanjem hrianstva, pogotovo kada je ono proglaeno dravnom religijom, Olimpijske Igre su sve vie smatrane slavljenjem paganskih boanstava i ostacima paganskih rituala, pa je konano 393. godine Rimski car Teodozije ukinuo Olimpijske Igre, time zakljuujui gotovo dvanestovekovno odravanje ovog velianstvenog sportskog dogaaja.

KRAJ Andrea Krelj Mirjana Jankovi Danica Ivkovi Stefan Todi

Hvala na panji