spreken met god

Sprekenmet God

Het Onze Vadervoor jongeren van 16 jaar en ouder

Boekencentrum

DD RR .. MM .. VV AA NN CC AA MM PP EE NN

r e f l e c t o r

Hoort God ons wel? Je hoeft geen filosoof te zijn om met zo’n vraag te zitten. Je zult maar

jarenlang gebeden hebben voor een vriendin met kanker, die vervolgens

toch overlijdt. Heeft bidden wel zin?

In dit deel van Reflector gaan we onder andere in op het probleem van de

gebedsverhoring. Niet dat er pasklare antwoorden gegeven worden. Maar

wel willen we samen zoeken naar wat de Bijbel ons zegt over de

betekenis van het bidden. We gaan nadenken over het gebed dat Jezus

zijn discipelen heeft geleerd: het Onze Vader. Vaak dreunen we het op,

zonder er bij na te denken.

Wanneer we goed luisteren, blijkt het Onze Vader een machtig mooi

gebed te zijn, waar we veel van kunnen leren. God aanspreken als Vader!

Mag dat zomaar? Hoe kunnen we Gods Naam heiligen in de praktijk van

elke dag? Wat betekent het gebed om dagelijks brood als we overvloed

hebben? Kun je wel bidden om vergeving als je zelf niet vergeven wilt of

kunt? Met dit deel hopen we meer zicht te krijgen op deze vragen. En

vooral: te groeien in ons gebedsleven.

Bidden gaat echt niet vanzelf.

Bidden moet je leren.

Spreken met Godis een deel in de catechesereeks

‘Reflector’

www.reflector.nuwww.uitgeverijboekencentrum.nl

ISBN 978-90-239-3005-1 NUR 746

r e f l e c t o r

Spreken met God 2009 16-04-2009 17:12 Pagina 1

Spreken metGod

Het Onze Vader voor jongerenvan 16 jaar en ouder

dr. M. van Campen

Zesde, herziene druk

Zoetermeer

Spreken met God-nieuw:Spreken met God/binnenwerk 20-04-2009 14:08 Pagina 3

Meer informatie over Reflector en nieuwe werkvormen vindt u op www.reflector.nu

Zesde, herziene druk 2009

Ontwerp omslag:Mirella Dijkerman, Den Haag

Vormgeving: Anton Sinke, Nieuwerkerk a/d IJsselIllustraties: Roel Ottow, Apeldoorn

ISBN 978 90 239 3005 1NUR 746

© 2000 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in eengeautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzijelektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder vooraf-gaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16BAuteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974 St.b. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus1985, St.b. 471 artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen tevoldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 AW Amstelveen). Voor het overnemen vangedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.

www.uitgeverijboekencentrum.nl

www.reflector.nu


Inhoud

1. Bidden in meervoud 6

2. Gebedstijden, gebedshoudingen en gebedsvormen 13

3. Gebedsverhoring en gebedsverhindering 20

4. Bidden moet je leren 26

5. Er is een Vader 32

6. Een Naam om hoog te houden. De eerste bede 39

7. Het beste komt nog. De tweede bede 46

8. Leer mij naar Uw wil te handelen. De derde bede 53

9. Dagelijks brood of elke dag slagroomtaart? De vierde bede 58

10. Een gevaarlijk gebed. De vijfde bede 65

11. Leven in bezet gebied. De zesde bede 72

12. Op lofprijzing loopt het uit 78

5

INHOUD


VerkenningStelling 1: Joden bidden tot de God van Abraham, Izak en Jakob, christenen tot de Vadervan Jezus Christus, moslims tot Allah en boeddhisten tot de boeddha. Eigenlijk richten zijzich allemaal tot dezelfde God. Alleen de naam die zij gebruiken is verschillend.

Stelling 2: Bidden is het sterkste wapen dat er bestaat.

Stelling 3: Als het gaat om bidden, kunnen christenen nog iets leren van godsdienstigejoden en moslims.

Stelling 4: Bidden is niet meer het kijken door een telescoop naar een hoge, verre God.Dat is het oude bidden. Bidden vandaag is meer een praten met jezelf, om zo met jezelfin het reine te komen.

Stelling 5: Veel jongeren die zeggen dat ze niet geloven, bidden van tijd tot tijd heus wel.

Bij iedere stelling steken eerst de ‘voorstanders’ hun hand op. Eén of meer van henmogen hun mening toelichten. Daarna doen we hetzelfde met de ‘tegenstanders’.De groep mag reageren.(Variant: bij iedere stelling een groene kaart opsteken als je het er mee eens bent eneen rode kaart als je het er niet mee eens bent.)

Alternatieve introBij een bedrijf met een christelijke directie komen enkele zeer religieuze moslims werken.Ze vragen of ze tijdens de vaste gebedsmomenten die de islam voorschrijft, mogen pau-zeren om te bidden. Ook zouden ze daarvoor graag een eigen ruimte hebben binnen hetbedrijf. Praat met je rechterbuurman of -buurvrouw enkele minuten over deze vraag.Daarna volgt een bespreking in de hele groep.

Bijbelstudie: 1 Koningen 18:22-30, 36-39

1

LES

6

Bidden in meervoudZo gebruikt geen ijdel verhaal van woorden, gelijk de

heidenen (Matth. 6:7a).

Statenvertaling (1977)22 Toen zeide Elia tot het volk: Ik ben alleen als eenprofeet des HEEREN overgebleven, en de profetenvan Baäl zijn vierhonderd vijftig mannen.

23 Dat men ons dan twee varren geve, en dat zij voorzich de ene var kiezen, en die in stukken delen, en

Nieuwe Bijbelvertaling22 Toen zei Elia:‘Ik ben de enige profeet van de HEERdie nog over is.De profeten van Baäl zijn met vier-honderdvijftig man.

23 Breng ons twee stieren.Zij mogen als eersten eenstier uitkiezen.Laten ze die in stukken snijden en


1

LES

7

op het hout leggen,maar geen vuur daaraan leg-gen; en ik zal de andere var bereiden, en op hethout leggen, en geen vuur daaraan leggen.

24 Roept gij daarna de naam van uw god aan, en ikzal de Naam des HEEREN aanroepen; en de God,Die door vuur antwoorden zal, Die zal God zijn.En het ganse volk antwoordde en zeide: Dat woordis goed.

25 En Elia zeide tot de profeten van Baäl: Kiest gijvoor u de ene var, en bereidt gij hem eerst, wantgij zijt velen; en roept de naam van uw god aan, enlegt geen vuur daaraan.

26 En zij namen de var, die hij hun gegeven had, enbereidden hem, en riepen de naam van Baäl aan,van de morgen tot op de middag, zeggende: OBaäl, antwoord ons! Maar er was geen stem engeen antwoorder. En zij sprongen tegen het altaar,dat men gemaakt had.

27 En het geschiedde op de middag, dat Elia met henspotte, en zeide: Roept met luider stem,want hij iseen god; omdat hij in gepeins is, of omdat hij watte doen heeft, of omdat hij op reis is; misschienslaapt hij en zal wakker worden.

28 En zij riepen met luider stem, en zij sneden zich-zelf met messen en met priemen, naar hungewoonte, totdat zij bloed over zich uitstortten.

29 Het geschiedde nu, toen de middag voorbij was,dat zij profeteerden totdat men het spijsoffer zouofferen; maar er was geen stem, en geen antwoor-der, en geen opmerking.

30 Toen zeide Elia tot het ganse volk: Nadert tot mij.En al het volk naderde tot hem; en hij heelde hetaltaar des HEEREN, dat verbroken was.

36 Het geschiedde nu, toen men het spijsoffer offer-de, dat de profeet Elia naderde, en zeide: HEERE,God van Abraham, Izak en Israël, dat het hedenbekend worde, dat Gij God in Israël zijt, en ik Uwknecht; en dat ik al deze dingen naar Uw woordgedaan heb.

37 Antwoord mij, HEERE, antwoord mij; opdat ditvolk erkenne, dat Gij, o HEERE, die God zijt, endat Gij hun hart achterwaarts omgewend hebt.

38 Toen viel het vuur des HEEREN, en verteerde datbrandoffer, en dat hout, en die stenen, en dat stof,ja, lekte dat water op, dat in de groeve was.

39 Toen nu het ganse volk dat zag, zo vielen zij ophun aangezichten, en zeiden: De HEERE is God, deHEERE is God!

op een brandstapel leggen,maar ze mogen het houtniet aansteken. Ik zal de andere stier gereedmaken enop een brandstapel leggen,maar ik zal het hout nietaansteken.

24 Umoet de naam van uw god aanroepen, en ik zal denaam van de HEER aanroepen.De god die antwoordtmet vuur, is de ware God.’Heel het volk stemdemetdit voorstel in.

25‘Begint umaar,u bent met velen,’ zei Elia tegen deprofeten van Baäl.‘Kies maar een dier enmaak hetgereed voor het offer.Roep dan de naam van uw godaan,maar steek het hout niet in brand.’

26 De profeten namen een van de twee beschikbare stie-ren enmaakten die voor het offer gereed.De helemorgen lang riepen ze Baäl aan:‘Baäl, geef ons ant-woord!’ Maar het bleef stil en niemand gaf antwoord,hoe ze ook dansten en sprongen rond het altaar datdaar was opgericht.

27 Toen hetmiddaguur aanbrak,begon Elia hen tehonen:‘Roep zo hard u kunt! Hij is toch een god? Hijheeft zeker iets anders te doen.Ik denk dat hij zichevenmoest afzonderen. Is hij soms op reis gegaan?Misschien slaapt hij, enmoet u hemwekken!’

28 De profeten riepen uit alle macht en brachten zich-zelf, zoals hun gewoonte was,met zwaarden en lan-sen verwondingen toe tot het bloed over hun lijfstroomde.

29 In vervoering bleven ze schreeuwen,maar ook toenhet middaguur allang voorbij was en het uur voor hetgraanoffer aanbrak,was er nog steeds geen enkelereactie gekomen: het bleef stil, niemand gaf ant-woord.

30 Elia zei tegen de Israëlieten dat ze naar hem toemoesten komen.Toen ze bij hemwaren komen staan,bouwde hij het verwoeste altaar van de HEER weerop.

36 Toen het uur voor het graanoffer was aangebroken,trad de profeet Elia op het altaar toe en zei:‘HEER,God vanAbraham, Isaak en Israël, vandaag zal blij-ken dat u in Israël God bent, en dat ik u dien en ditalles in uw opdracht gedaan heb.

37 Geef mij antwoord,HEER,geef antwoord.Dan zal ditvolk beseffen dat u,HEER,God bent en dat u hetbent die hen tot inkeer brengt.’

38 Het vuur van de HEER sloeg in en verteerde hetbrandoffer met brandhout, stenen, as en al; zelfs hetwater in de geul likte het op.

39Alle Israëlieten zagen het, en allen vielen op hunknieën en riepen:‘De HEER is God,de HEER is God!’


1 Het lijkt wel een weddenschap tussenElia en de profeten van Baäl. Waargaat het om?

2 Wat is het verschil in de manier vanbidden tussen de Baälpriesters en Elia?

3 Waarop doet Elia een beroep (vs. 36)en wat heeft je dat te zeggen?

4 Wat vind je van de reactie van het volkna de verhoring van Elia’s gebed (vs.39)?

5 Wat heb je van deze geschiedenisgeleerd wat betreft het gebed?

Informatie1 In de meeste wereldgodsdiensten is het gebed belangrijk. In ons land, met al dieverschillende religies, hebben we er regelmatig mee te maken. We komen biddendemoslims tegen op de hoeken van de straten. In de grote steden staan gebedshui-zen, waar aanhangers van allerlei godsdiensten bijeenkomen. Er komen steeds meermoskeeën en in Amsterdam werd de eerste hindoetempel van ons land geopend.Bij grote rampen, zoals vliegtuigongelukken, worden soms gebedsdiensten gehou-den van christenen, moslims en joden samen.

2 Hierdoor is het nodig om na te denken over het gebed in andere godsdiensten.Juist voor de ontmoeting met anders-gelovigen moeten we weten waarom en hoezij bidden. Hoe kunnen we anders met hen een gesprek aangaan? Ook worden wezo gedwongen ons af te vragen wat het gebed voor onszelf betekent. Wat is het ver-schil tussen het bidden van christenen en niet-christenen? Weten we als christeneneigenlijk wel goed wat we doen als we bidden? Is ons bidden meer dan een vorm,een dode gewoonte, een lege huls zonder inhoud? In deze eerste les gaan we nawat het gebed in de belangrijkste religies betekent.

a JodendomHet bidden is voor een jood één van de vele godsdienstige plichten. In het gebedstelt hij zich voor Gods aangezicht en spreekt Hem persoonlijk aan. Daar is hij metzijn hele hart bij betrokken. Het voorschrift om drie keer per dag te bidden, maggeen sleur of vervelende verplichting worden. De joden bedenken hun gebedenmeestal niet zelf. De vaste gebeden worden gelezen uit de Siddoer, het joodsegebedenboek. Tijdens het bidden draagt men de gebedsmantel (talliet) en wordende gebedsriemen (tefillien) aangelegd. Het belangrijkste joodse gebed is het zoge-

1

LES

8


noemde Achttiengebed (Sjemoné Esré). Daarnaast zijn er ook nog kleinere gebedenzoals bijvoorbeeld de Beracha (dankzegging, lofprijzing), die voor en na het etenwordt uitgesproken of bij bijzondere gelegenheden waarbij men God wil danken.Behalve het persoonlijke, dagelijkse gebed is ook het samen bidden in de synagogevoor de jood van groot belang. De synagoge wordt behalve ‘leerhuis’ ook wel ‘huisvan gebed’ genoemd.

b IslamVoor de moslim is het bidden een van de vijf zuilen van zijn religie. Samen wordendie de ‘leer der plichten’ genoemd:1 belijden dat er maar één god is, namelijk Allah2 bidden3 aalmoezen geven4 pelgrimsreis naar Mekka maken5 vastenmaand houden (ramadan)Het gebed is dus een van de verplichtingen. Vijf keer per dag moet de islamitischegelovige de zogenaamde ‘salaat’ bidden. Dit is het rituele gebed, dat wordt gebedenmet het gezicht in de richting van Mekka. Daarbij ligt de bidder geknield en raaktmet het voorhoofd de grond aan (deze houding heet ‘soedjoed’). De ‘moe’ezzin’roept de gelovigen tot het gebed vanaf de minaret van de moskee. Bidden kanthuis, op het werk of in de moskee. Alleen de ‘salaat’ op vrijdag moet in de moskeeworden verricht. Een rituele reiniging van handen, voeten en gezicht gaat aan hetgebed vooraf. Het rituele gebed is voor de moslim geen vorm van gesprek met

1

LES

9


Allah, maar teken van onderwerping aan hem. Naast de ‘salaat’ kent de islam ookwel het vrije gebed (‘doe’a’).

c HindoeïsmeEen hindoe heeft de plicht om iedere dag bij zonsopgang te bidden. Hij gaat zijntempeltje binnen of hij heeft een altaartje in huis en hij steekt licht aan voor degodenbeelden die daar staan. Belangrijk in zijn bidden is het uitspreken van bepaal-de spreuken, oude formules, de zogeheten ‘mantra’s’. Deze formules zijn geladenmet magische kracht, zo geloven de hindoes. Daarnaast zijn ook de godenbeeldenbij het gebed erg belangrijk. Het gebed richt zich namelijk op hen. De godenbeel-den worden heel zorgvuldig verzorgd tijdens de dagelijks terugkerende gebedstij-den. Sommige hindoes geloven dat er wel 330 miljoen goden zijn. De meeste bid-ders richten zich echter slechts tot de voornaamste daarvan. Iedere godheid heefteen eigen functie en daarom richt men zijn vragen ook heel concreet tot die god: bijziekte, bij gevaren, bij moeilijke omstandigheden enzovoort. Naast het gebed isvoor een hindoe ook de meditatie (yoga) heel belangrijk. Gebed en meditatie vloei-en als het ware in elkaar over.

d BoeddhismeEen boeddhist bedoelt met bidden vooral het toevlucht nemen tot de boeddha. Inde regel gebeurt dat twee keer per dag. Als je dat heel bewust doet, kun je contactmet de boeddha ervaren. Hoe? Door meditatie, maar ook wel door het uitsprekenvan een bepaalde formule. Drie keer wordt deze formule herhaald. Veel boeddhis-ten hebben een soort huisaltaartje. Voordat je toevlucht neemt, doe je eerst eenneerbuiging. Je staat voor de afbeelding van de boeddha en met je handpalmensamen raak je je voorhoofd, keel en borst aan. Daarna kniel je op de grond en raakje de grond met je voorhoofd aan. Op speciale dagen worden er in de samenkom-sten van boeddhisten bepaalde gebeden uit een soort gebedenboek opgezegd engezongen.

3 Wat is bidden voor een christen? Kort gezegd: bidden is de vertrouwelijke omgangmet God. Je kunt het vergelijken met een gesprek tussen twee mensen. Het gaat uitvan een persoonlijke relatie. In de Bijbel wordt die bijzondere verhouding tussenGod en zijn volk ‘verbond’ genoemd. Omdat God een verbond aangegaan is metIsraël en met de gemeente die bij Israël is ingeënt, mogen wij tot Hem naderen.Psalm 81 zegt dat op een prachtige manier: ‘Ik ben de Heere, uw God, Die u hebopgevoerd uit het land van Egypte; doe uw mond wijd open, en Ik zal hem vervul-len.’ In het gebed mogen we de Heere, de God van het verbond, vertellen wat er inons hart leeft, Hem onze schuld belijden, Hem vragen wat wij nodig hebben, Hemdanken en prijzen om zijn grootheid en goedheid. Onvoorstelbaar, dat kleine, zondi-ge mensen mogen spreken met de hoge, heilige God. Dat is pure genade. Datspreekt niet vanzelf. Daarom zeggen we ook steeds in ons gebed: om Jezus wil!

‘Het gebed is een samenspreking van de mensen met God, waardoor zij, het hemelseheiligdom binnengegaan zijnde, Hem over zijn beloften in eigen persoon aanspreken’(Johannes Calvijn).

1

LES

10


Verwerking1 Uitspraak: ‘Als het gebed de ademha-

ling van het geloof is, dan zijn veelchristenen vandaag in ademnood.’Dat herken ik wel/niet in mijn eigenleven, want

2 Een aantal jaren geleden organiseerdede paus van Rome in het plaatsjeAssisi een gezamenlijke gebedsdienstvoor aanhangers van allerlei verschil-lende religies. Vind jij dat onze kerke-lijke leiders aan zo’n gebedsdienstmoeten meewerken?Ja/nee, want

3 a. Wat zegt Jezus in Mattheüs 6:7en 8 over het bidden van deheidenen?

b. Wanneer bidden wij alschristenen ook op een heidensemanier?

4 Wat is volgens jou het belangrijksteverschil in bidden tussen christenen enanders-gelovigen?

5 Lees met elkaar onderstaand belijde-nisfragment en reageer daarna op devolgende stelling: ‘Volgens dit belijde-nisfragment kun je niet bidden zonderin de Bijbel te lezen.’

BelijdenisfragmentVr.: Wat behoort tot een gebed dat God behaagt en door Hem wordt verhoord?Antw.: Dat wij alleen de enige, ware God, die Zich in zijn Woord aan ons geopen-baard heeft, van harte aanroepen om alles wat Hij ons bevolen heeft Hem te vra-gen.Heidelbergse Catechismus, zondag 45, vr. en antw. 117.

1

LES

11

a

b


Leesrooster

Behalve Elia komen we in het Oude Testament nog veel mensen tegen die sprekenmet God. Geef bij ieder gebed aan wat je aanspreekt en wat je er zelf van wilt leren.

1 Abraham (Gen. 18:23-33):

2 Mozes (Ex. 33:12-20):

3 Gideon (Richt. 6:15-24):

4 Nehemia (Neh. 9:32-37):

5 Salomo (1 Kon. 8:26-30):

6 Hizkia (Jes. 37:14-20):

7 Habakuk (Hab. 3:1,2 en 12-19):

12

1

LES


VerkenningHieronder staan zomaar wat uitspraken over bidden. Kruis er één aan waar je hetheel erg mee eens bent en één waar je het totaal niet mee eens bent. Leg daarnaaan de groep je keuze uit. De anderen mogen reageren.

�� Ik bid alleen voor en na het eten.�� Als ik de dag met gebed begin, beleef ik de dingen heel anders. �� Om te bidden hoef ik geen tijd vrij te maken; dat kan evengoed als ik m’n kamer

opruim of op de fiets zit.�� Ik bid alleen als ik er behoefte aan heb. �� Als ik met mijn vriendin in een restaurant ga eten, vind ik het niet nodig om te

bidden.�� Ik vind het belangrijk vaste tijden voor gebed te reserveren, anders komt het er

steeds minder van.�� Als ik ’s avonds niet kniel, maar gewoon in bed ga liggen bidden, voel ik mezelf

oneerbiedig.�� Het maakt voor mij niet uit in welke houding ik bid; het gaat erom dat ik met mijn

hart bid.�� Bidden is voor mij meer een levenshouding dan een zaak van vaste momenten.�� Een nonchalante houding onder het bidden zegt iets over je relatie met God,

vind ik.

Alternatieve introOp een christelijke scholengemeenschap werd een enquête gehouden over het gebed.Wij gaan met elkaar de vragen die gesteld werden, ook beantwoorden. We doen datanoniem, dus op een fotokopie van onderstaande vragen:

1 Hoe vaak bid jij persoonlijk?�� nooit�� elke dag een keer�� meerdere keren per dag, namelijk ... keer�� zo af en toe, gemiddeld ... keer per week

1

LES

13

Gebedstijden, gebedshoudingen en

gebedsvormenBuigt u neer voor de voetbank

Zijner voeten; Hij is heilig! (Ps. 99:5b).


spreken met god

Documents