Spahija i knez Radovan Baki Takoe tri sela ima i Maluga, sin Nikole, zapovednik svih vlaha, koji je u to vreme, sa Miloem Belmueviem iz Jagodine, najvei feudalac u Srbiji. U ovom popisu na podruju Zapadne Srbije Maluga ima stotinak sela, ali u Rudnikoj nahiji samo tri (Pakora, Matenjevo i aak. Po dva sela imaju nevernik Vuk (Gornji Lipovac i Tulee), Jovan Rudevac (Komarice i mezra Komari), Radonja, sin Vicka ( iljerozi i mezra Motrona), Bajica (Klenovce i Gornje Grabovce), Jovan Sabani (Kamenica ilince i Stal Brod) i knez ura, sin Nikaina (Gornja i Donja Draa), a po jedno Oliver, sin Marka (Junkovac), Stepan, sin Vuka (Manojlovce), ura, sin Stepka (Sujavac), Vojin, sin Budimira (Mekobudi), ura Dul i (Plaskovac) i Radosav sin Radia (Donji Lipovac), primiur Dimitrije, sin Radovana ( utci), primiur Rahoj, sin Boguna (Kni), primiur Raja, sin Boidara (Kneevac), primiur Vladislav, sin Vladimira (Kamenica), knez Bo idar, sin Nikole (Podgrad - donji grad Bora), primiur Novak, sin Bogavca (Milakovac), primiur Jovani, sin ura (Leskovac), primiur Bean, sin Dabiiva (Vitkovac), primiur Vukosav, sin Radoa (Petropolje), primiur Vukosav, sin Berisala (Konjua), dok po selo dele Dimitrije i Radivoj, sinovi Dobrosava (Kojnevo), Ivani i Petak, sin Dobraina (Lepenac) i primiuri Ratko, sin Milie i Petar Bogi (Zakuta). U ovom popisu se javlja kao spahija i knez Radovan Baki, koji u ovom predelu ima samo jedno selo (Grivac), i to u podruju kae Brvenik, dok mu u nahiji Uice pripada deset sela. Tako su Bakii, jedna od uglednih vlastelinskih porodica u staroj srpskoj dravi, iz Starog Vlaha, gde im je matica, uzimanjem Grivca stupili na tle umadije. U popisu 1516. godine e Todor, sin Dimitrija Bakia imati u posedu Manojlovce, a 1527. godine knez Vukan Baki imae u umadiji 30 sela. Iz ove porodice je Pavle Baki, ijom je pogibijom u Slavoniji (1537. godine) prestala da postoji Srpska Despotovina u Sremu. Knezovi Bakii su pod Turcima odigrali vrlo znaajnu ulogu, ouvavi se u hrianstvu, do poslednjeg, kada je knez Jovan Baki u DVIII veku, poto je lukavstvom posekao mnoge Turke, prebegao sa velikom porodinom zadrugom preko Save iz sela Banje pod Venacem, gde su bili Bakia dvori, iji se ostaci i sada raspoznaju. Manastiri u Rudnikoj planini su bili veoma vano kulturno sredite jo u vremenu Nemanjia. U vreme despotovine, kada je ovaj deo srpskih zemalja bio prenaseljen, jer se tu, beei pred najezdom Osmanlija, sticalo stanovnitvo, kako nae, tako i inorodno pravoslavno, u ovom predelu je najvie manastira podignuto ili obnovljeno na starim temeljima. Sa narodom, koji se, usled kosovske pogibelji i neposredne opasnosti od inovernog osvajaa, jatomice sklanjao na sever, dobegavalo je i srpsko monatvo, naroito iz junih krajeva, gde su bili najbrojniji duhovni spomenici i vremena drave Nemanjia, to je, kako istie istoriar oko Slijepevi, jo vie doprinosilo da se na teritoriji drave despota Stevana povea i broj monaha i broj manastira. Kod nas, i naoj nauci uopte, nisu dovoljno istaknute, a izgleda ni uoene, najbitnije injenice o manastirima u Rudnikoj planini, kako u pogledu njihovog broja i znaaja, tako i viestrukog istorijskog doprinosa. Mnotvo manastira u Rudnikoj planini, koja je po svom poloaju sredokraa puteva koji vode u razne srpske oblasti, nije imalo samo ulogu pribeita, ve, jo vie, dobilo je znaaj spone sa drugim sreditima, a kasnije je uzelo i vidnog uea u pripremi narodnog osloboenja. Manastirsko sazvee Duhovni zenit u najteim vremenima robovanja pod Turcima Neprocenjivo dragocena uloga rudnikih manastira u ouvanju srpskog narodnog bia, pravoslavne vere i duhovne kulture u celini bila je u svom zenitu upravo u najteim vremenima, za robovanja pod Turcima. Naravno, to nije moglo proi nezapaeno i bez nemilih posledica, o emu svedoe mnoga ru enja, paljenja ili unitenja do temelja, emu su, tokom vie stolea, bili izloeni svi rudniki manastiri. Nasilja i esti razgromi, kad god su vojske ovuda prolazile, na nesreu dohodei esto, sukobljavajui se u

smerovima, uticali su na sudbine rudnikih manastira, od kojih se mnogi nikad nisu oporavili, utonuvi u korov i zaborav. Ruenju i paljenju kao da nije bilo kraja. Od Turaka poslednji put 1813. godine, posle sloma Prvog ustanka, a pre toga su stradavali rudniki manastiri 1409, 1413, 1425, 1427, 1438, 1439, 1459, 1594, 1683, 1788, 1791... A ipak, uprkos svemu, svejedno koliko puta i kakvim nainima kidana, nikada nije prekinuta nit prkosne ustrajnosti manastirskog ia u Rudniku. U najkraem, po vrleti, u gudurama i na obroncima Rudnike planine podignuto je vie od pedeset srpskih manastira, to je vie no igde u Srpstvu, na naim etnikim i duhovnim prostorima, a da se nahode na jednom mestu. Nekoliko manastirskih skupina posee za atributom da su oni srpske Svete gore (Fruka gora, Ovar-Kablar i sl.). U tom pogledu planina Rudnik nema premca. Navodimo manastire u njoj, po izvorima koliko su nam sada dostupni, stavljajui u zagrade godinu njihovog najranijeg znaajnog pomena u pisanim svedoanstvima, po starini: Sv. Stefan (1476) u Blaznavi, Blagovetenje (1476) kod Stragara, Sv. Arhanel (Voljava, 1516), Sv. Nikola (1516) u atornji, Sv. Stefan (1516) kod sela Vraenovo koje je tada postojalo u Rudniku, Sv. Arhaneli (drugo ime: Rani, 1516) kod atornje, Sv. Preista - Vavedenje (1516) u trpe polju kod Stragara, Sv. Nikola (1523) kod atornje, Bahai (1523) u Ostrovici, Sv. Preista - Vavedenje (1525) u potesu Srejovac (pogreno upisano, umesto: Srnjevac) u Donjoj atornji, Sv. Nikola (1525) kod Jarmenovaca, Sv. Arhaneli (1528) kod Jarmenovaca, Sv. Nikola (1528) u Skugriu u Blaznavi, Sv. Preista - Vavedenje (1528) u selu Turino koje je tada postojalo u Rudniku, Kumanica (1528) u Ramai, Sv. Preista - Vavedenje (1528) kod Brusnice, Sv. Preobraenje (1528) u Vrnanima, Sv. Stefan (1560) u Klatievu, Sv. ore (drugi naziv: Vraevnica, 1579), Sv. Arhanel Mihailo (drugo ime: Obrovin ili Vujan, 1597) u Vujetincima, Sv. Bogorodica (1662) u Vlaki, Leskovica (1735) u Blaznavi... U literaturi ima uverljivih zapisa o postojanju jo gdekojih manastira po Rudniku i njegovim obroncima: Crkvine u Loznju, urielije u Manojlovcima, Grgur i Vranjevo u Bosuti, zatim u dolini Manastirskog potoka u Kozelju, Medoevac u Poljanici, Moravci u istoimenom selu, Jovanje u Diima, etrdeset muenika (Mladenci) u Gornjoj atornji, Blaina crkva u Blaznavi, manastiri u Sigi u Vlaki i Boboviku u Vukasovcima, ruevine na Gradini u Kotrai, Kuline i Adina crkva u Ljubievcu, Vavedenje, Uspenje, Sv. Ilija i Petkovica u Stragarima, Boljkovci u istoimenom selu, Crkvina u Velikom enju, Savina, iji je, po predanju, osniva Sveti Sava, u aranima, Jovanje u Donjim Branetiima, urevci u Majdanu, Jeevac na tromei Bora, Jablanice i Vrbove, a u narodu se jo uva spomen na mesta u kojima su bili, po predanju, manastiri, kao Kaluerovac i Popov do u Vojkovcima, Ambarine u Gurievcima, Crkvine kod Markievia kua u Jarmenovcima, zatim tarine, gde je bila crkva-brvnara, Svetinja u Pantelia kraju u Blaznavi... U rudnikim manastirima su pisane, i zbirane, mnoge svete i boestvene knjige - psaltiri, prolozi, mineji, tipici, jevanelja, molitvari. 0 Milles_Broker 08. 2010. 23.26 Shomi_KG - 27. septembar 2006. Knjiga Petra popa zemunskog umadija je krajem 18. veka bila sredite pobuna U borakom kru (u mestu zvanom Bora), za vlade kralja Stefana (Duana) i sina mu kralja Uroa crnorizac Branko Mladenovi ispisuje psaltir 1346. godine, a dva veka kasnije, 1567. godine, u istom mestu

e knjigu pisati mnogogreni Petar pop zemunski, itd. Knjige, rukopisne, nastale u rudnikim manastirima, ili tampane, s mukom dobavljene za njih, vremenom su razvejavane, najee pri beaniji, ili drugim nasilnim preseljenjima, a ree kulturnom razmenom, po svoj Srbiji, dospevajui, udnim putevima, u frukogorske manastire Jazak i Veliku Remetu, manastir Sv. Trojice kod Pljevalja, Sarajevo, Viegrad, ili manastir Bistricu u Rumuniji. Uprkos ruenjima, paljevinama i pustoenjima, rudniki manastiri su se ispomagali, nastavljajui zajedniku tradiciju i misiju. Primer za to je stari manastir Vavedenje, koji je, po narodnom pamenju, bio u Gornjoj atornji, pod Glavicom, na mestu zvanom Drenjak. Manastir je izgoreo, kae predanje, i u njemu jedan kaluer sa etrdeset aka. Poto su preostale stvari prenete u oblinji manastir Blagovetenje, u selu je ostala izreka: Da nije bilo naeg Vavedenja, ne bi bilo ni Blagovetenja pod Rudnikom. Dananje stanovnitvo umadije, koja se praznila i punila prilikom svakog velikog rata, praenog seobama, preteno je novijeg postanja i ono je veran odraz istorijske sudbine srpskog naroda u poslednja tri veka. Starinako stanovnitvo, posebno dragoceno radi ouvanja kontinuiteta u naseljenosti, mnogih zemljinih naziva i duhovnog jedinstva, gledano iz predela u predeo, jedva da ini dvanaesti deo u ukupnom zbiru itelja. Mnogi, pogubni i dugi ratovi u DVII i poetkom DVIII veka, za kojima su ili glad i bolesti, desetkovali su umadiju. U ovoj opustoenoj oblasti je tada dolo do smene u stanovnitvu, u kojem su se starinci stapali sa doljacima. Preseljavanje, koje je bilo preteno nevoljno, ponekad i nasilno, uticalo je na deobu porodica, predvajanih i nastanjivanih usput, kako su se povoljne prilike ukazivale. No, uvana je svest o zajednikom poreklu, odravana ista slava i pamen stari zaviaj. Malo je naselja u kojima se jasnije razaznaje starinaki sloj stanovnitva, a kudikamo je vie sela u kojima se zna, i pamti, ko su prvi doseljenici, od kojih potiu dananji rodovi. Popis Beogradske mitropolije, obavljen u 1735. godini, pokazuje upravo kako je teklo naseljavanje tada malo nastanjene umadije, u kojoj su mnogi traili spas od turskog nasilja. U to vreme poinje u prilino zapustelu umadiju da pristie stanovnitvo koje nosi jaku slobodarsku i dravotvornu ideju. Zahvaljujui tome, umadija e krajem DVIII veka izrasti u sredite ustanikih poduhvata Veina umadijskih sela ima svoja selita, kao svedoanstvo naputenih stanita. Neka su sela nastala na trlima, a mnoga su obrazovana od zbegova. Sve je to slika ovog nemirnog tla, to je za posledicu imalo stalnu smenu, odlivanje i dopunu u stanovnitvu. Kao i sve srpske oblasti, i umadija je pranjena i punjena novim stanovnitvom. U optim crtama se moe rei da je njeno stanovnitvi relativno mlado, tj. novijeg sastava. To se najbolje vidi po malom udelu koje meu umadincima ima tzv. starinako stanovnitvo, pod kojim se podrazumeva ono koje je tu due od dvesta godina. U devedeset naselja u oblasti Lepenice, prema ispitivanju Todora Radivojevia, obavljenom izmeu 1898. i 1903. godine, bilo je 2304 porodice (roda ili familije). Od njih je samo 11 rodova koji tu ive pre Velike seobe 1690. godine. Ove porodice, koje oznauje kao starinake, Radivojevi je naao u Lapovu. To su Veselinovii (u okviru kojih su jo Jankovii, Marjanovii i orevii), Vrcii (drugo prezime Jovanovii), Vukovii, Gligorijevii, Grozdii (u okviru kojih su i Vasiljevii), Kojanii (u okviru kojih su i Novakovii), Kojii (u okviru kojih su Janii), Miloradovii, Ristii (u okviru kojih su Bogosavljevii i Bojiii), Simeunovii i Stevanevii (u okviru kojih su Maksimovii, Milojevii i Pavlovii ili Stanojevii). Ouvanje duhovnog jedinstva Veina lepenikih rodova stara je dva veka

Od stanovnitva koje se u Lepenici nastanilo prilikom dve seobe (od Velike seobe 1690. i zakljuno sa seobom 1736. godine) Radivojevi je naao 70 rodova (familija). A od onih koji su se doselili do Koine krajine (1788) jo 150 rodova. Dakle, ukupno 231 rod, to znai da je 90 odsto lepenikih rodova nastanjeno kasnije, ili da su ovde tek sedam do osam kolena, odnosno oko dva veka. Slino je i u Grui, gde su starinci jo malobrojniji. Po Dragievom ispitivanju (1921), jedva da je svaka sedma familija (rod) na tom podruju obitavala pre Koine krajine. Takvih rodova je 58 (ili 6,4 odsto), to znai da je 93,6 odsto Gruana ovde nastanjeno ili uoi Prvog srpskog ustanka ili za Karaorevog vremena. U predelu Jasenice, koja obuhvata 58 naselja, po ispitivanju Borivoja Drobnjakovia (1923), od 2110 rodova svega 131 rod (ili 6,21 odsto) su starinci, u koje je Drobnjakovi uvrstio i one rodove ije je poreklo nepoznato, tj. zaboravljeno kad i odakle su doli. To su Erii, Remii i Pavlovii u LJubievcu, Niketii (Gajii) i Adii (u okviru kojih su Taii, Milanovii, Ilii, Filipovii, ivanovii, Jovanovii, Pantii i Mikii) u Vlaki, urii (Radojevii) u Masloevu, Jokovii (Milanovii, Mitrovii) u Kotrai, Savkovii, ivkovii i Bandii u Bournji, Lazii (Vidii), ivanovii (Stevanovii, Arsenijevii) i Vujii u Vini, Ignjatijevii, Vajovii (Nikolii) i Riznii u Banji, Markovii u Brezovcu, Markovii (zvani Tatomirci, Obradovii i Vasiljevii), Vojinovii i Kondulovii u Garaima, Negovanovii i Nikolii u Gornjoj atornji, Isakovii (Prokii, Dedii, Tomii, Gavrilovii, Jeremii, Jevtii, Jokovii, Vasii, Milovanovii i Triii) i Rakii u Donjoj atornji, Vojinovii (Kuzmanovii) u Kopljaru, ukai (Milojevii, ivanovii, Milutinovii, Pantii, Stankovii, Markovii i Nikii) i Velimirovii u Goroviu, Nedeljkovii (Jankovii, olii, Markovii, Joviii, Vesii, Uroevii, Milovanovii, Brkii, Radojevii, Simii, Stepanovii, urevii, Miloevii, Vujiii, Radojkovii, Vulovii i Stanii) i Radoevii (Radiii, Prokii, Panii, Jovanovii, Vientijevii, Sremevii, Aleksii, Pavlovii, Jakovljevii i orevii) u abarima, Pantii u Zagorici, Milisavljevii (Todorovii, Jovanovii i Tanasijevii) u Jelencu, Aleksandrii (Mijailovii) u Jagnjilu, Milovanovii u Rabrovcu, Vukovii (Dobrovojevii, urii) i Markovii (Radojevii, Miulii) u Ratarima, ilasovii u Cerovcu, Kabadajii, Ardii, Kalejii i ikovii u Palanci, Bogdanovii, Obrenski, Dugii i Ivoevii u Saranovu... Premda je udeo starinakog stanovnitva u ukupnoj masi umadinaca relativno mali, uloga ovog stanovnitva je posebno znaajna radi toga to je omoguen kontinuitet u naseljenosti i predavanju mnogih naziva tla, kao i ouvanju duhovnog jedinstva u stapanju sa kasnijim doseljenicima. Starinako stanovnitvo, pod kojim se uglavnom podrazumeva onaj sloj koji je tu bio i pre Velike seobe pod arnojeviem (1690. godine), u umadiji je malobrojno. Po selima je naje e svedeno na porodicu-dve, i, nemajui nikakve prevage u drutvenom ivotu, ono je zasluno samo kao prenosnik i spona izmeu preanjeg i sadanjeg stanovnitva. No, u gruanskom selu Grivcu, starinako stanovnitvo nije marginalizovano. Stopljeno, i oroeno, sa pridolicama, koje su tu preteno hrupile za vreme Karaora, ono ima ugled i potovanje. To se zakljuuje na osnovu dobrog glasa kakav u ovom selu i okolini imaju rodovi Gordijanii, Belobrkovii, Mauii i Sovijanii 0 Milles_Broker 08. 2010. 23.28 Shomi_KG - 27. septembar 2006. Pria o tri brata Sovijanii vode poreklo od brae Miloa i Jovana, koji su, po svemu sudei, sinovi Sovije i Mijata, po kojem im je staro prezime Mijatovii. Od Miloa su Karovii, a od Jovana Todorovii i Jevtovii. Jovanov sin Todor (r. 1787) imao je sinove Vasilija (r. 1807), Radosava (r. 1813), Milana (r. 1815), Miloja (r. 1817) i Jevtu (r. 1843), a njegovi unuci, izuzev Jevtinih potomaka (Jevtovia), zadrae prezime po njemu (Todorovii). Pada u oi da na elu Grivca u prolom veku stoje ljudi iz roda Sovijania, i to ogranka Karovia. Tako je Mili (r. 1787), upravo ovek za koga je knez Milo rekao da je valjan (karo), kmet u selu 1831.

godine. Mili je upisan tada sa sinovima Jovanom (r. 1821), Kuzmanom (r. 1825) i Stevanom (r. 1830). Tri decenije kasnije, u popisu 1863. godine, Milievi sinovi se vode kao Karovii i ive nepodeljeni, u bratskoj zadruzi koja ima 19 lanova. Sva trojica su enjena, i imaju porod. Kuni stareina je najstariji brat Jovan, koji je istovremeno i kmet u selu. U mnogim umadijskim naseljima je sauvano seanje pojedinih porodica o vremenu i nainu doseljavanja na dananje prebivalita. Etnolog Borivoje M. Drobnjakovi je zapisao da se vrlo esto moe uti pria o tri brata i tri petla, tj. kako su iz zemlje matice pola po tri brata, nosei po petla, pa se svaki od brae naseljavao u onom mestu u umadiji gde mu je petao zakukurikao. Najee su ovi doseljenici bivali prvi itelji ovih naselja, pa ih potomci i kasniji doseljenici smatraju osnivaima naselja. U potvrdu ovome slui i injenica da su potomci tzv. osnivaa najbrojnije i najrazgranatije familije u selu i da su poloaji koje imaju njihova imanja i mesta na kojima su im kue odista najpovoljniji. Prirodno, onaj ko se prvi nastanjuje ima tu prednost da bira najbolje tle, sunanu stranu, plodno zemljite, poloaj uz izvor i reku, jer je voda bitan preduslov ivljenja, itd. Meutim, naziv osnivai sela se mora uzeti sa izvesnom ogradom. Nesumnjivo je da su u najpretenijem broju umadijska naselja vrlo starog postanja, to svedoe stara groblja u njima i starinaki rodovi koji su se odrali do danas, te, prema to ivot u ovom predelu nikada nije utihnuo, a kamoli zamro. Ovo potvruje i to to se u srednjovekovnim spisima i turskim okupacionim popisima bezmalo sva umadijska sela pominju pod dananjim nazivima. Stoga je ispravnije rei da su tzv. osnivai naselja zapravo obnavljai ivota u naseljima koja su zatekli kao pusta ili poruena. U jasenikim selima se pouzdano pamti ko su prvi naseljenici, tanije obnavljai ivota u njima. Za ove doseljenike se kae da su zakopali, tj. osnovali selo, a ponekad, to je pogreno, i da su mu dali ime. Prvi doseljenik u Blaznavu je bio Lazar, predak dananjeg roda ilasovia. Vinu je zakopala baba Vida, iji su danas potomci Lazii, po njoj nazvani Vidii, a abare je zasnovala baba Jagoda. Po predanju, baba Jagoda je dola iz susednog Gorovia, a iz abara je potom prela u Junkovac. Popunjavanje sela Naseljavanje umadije nastavljeno je i u 18. veku U Saranovu se prvi nastanio Obren, predak skupine familija koje se po njemu nazivaju Obrenski (Ignjatovii, Ilii, Miloevii, Pantii, Milivojevii, Savii, Gavrilovii, Todorovii, Andrii). Ljubievac (stari naziv: Buinci) je zasnovao Petar, predak Eria, a Donju Trenjevicu Paja uma, predak umia (iz ove je porodice znameniti srpski naunik i politiar Aim umi). Kloku su nastanili braa Negovan i Vasilije, Trnavu Stojan (predak Stojanovia), a Donju atornju Isak, meu ijim brojnim znamenitim potomcima je i savremeni pisac Antonije Isakovi. Maskar su zasnovala braa Dulesi (Jevrem i ore - od kojih su Petrov ii ili Perii i Jevtii), Rajkovac braa Sima i Radenko (staro prezime Nedeljkovii), iji su potomci Simovii i Radenkovii, a ume obor knez Mirko, koji se tu nastanio sa est sinova, od kojih je nastala razgranata loza porodica (Stanojevii, Popovii, Gliii, Martii, Maksimovii, Stankii, Prokii, Uroevii, Mirkovii, ivanovii, ivojinovii, Nikolii, Bogievii, Milovanovii, Jakovljevii, Ristii, Markovii, Batii, Rankovii, Lazii, Petkovii i Antonijevii). Ista injenica se zapaa i u oblasti Lepenice. Tako, poetkom XVIII veka Brzan zasnivaju Ljutii, a Vinjita Miliani, Sekulii, Miloradovii, Andrejii i Lazovii. Izuzev Lazovia (Lazarevia), koji su se zatrli, glavninu sela ine potomci ovih rodova, meu kojima se, po ugledu i starini, izdvaja stari srpski vlasteoski rod Miloradovia, doseljen iz Hercegovine, gde su podigli uveni manastir itomisl i (zadubina Hrabrena Miloradovia, ivopisana 1609. godine, koju su muslimani i Hrvati unitili 1992. godine). Osnivai Gronice su Jankovii, Bokovii i Aleksii...

U Drugoj seobi (1737. godine) Baljkovac su naselili Bankovii i Bojanii, Botunje akovii i Milovanovii (od kojih je vojvoda Mladen Milovanovi u Prvome ustanku), Vievac Stojakovii, Goloela Minii, Urakovii i Ristovii, irovnicu Ristii, Mitrovii, Ivankovii, Milivojevii i Kolarci... Naseljavanje je nastavljeno i sredinom XVIII veka. U Badnjevcu se za osnivake rodove smatraju Babii, Boii, Baltii, Marijii, Petrovii (iji su ogranak orevci) i Savii, u Donjim Grbicama Gvozdenovii, Raletii i Bataveljii, u Erdeu Dajovii i Miliani, u draljici Veljkovii i Vuksanovii, u Jabuju ore Piperac, u Gornjim Jaruicama Domanovii, okovii, Margetii i Perovii (Toovii), a u Donjim Jaruicama Jevtii, Kostii, Petronijevii i Stepanovii... U vreme oko Koine krajine (1788. godine) Bonjane zasnivaju Tatovii, Reonii, Domanovii, Milivojevii i Milii, Gradac Zimonje i Valjari, a potom Donii, Desimirovac Gavrilovii, Mirkovii i Srekovii, Dobrau Markeljii, Jovanevii Radievii, Dobrovodicu Mitrovii i Petrovii (izumrli), Drenovac piljovii, Sokovii i orbii, a uriselo zasniva uro od Sjenice (od koga je rod zvani Sjeniani). Zasnivanje i obnavljanje naselja se nastavlja i u vreme Prvoga ustanka. U Adrovcu su prvi naseljenici Milojevii i Ilii, u Barama Stepkovii, u Maloj Vrbici Vukovii, Vukojiii, Galonii, Kopiljaci, Karadii, Prodanovii i Ratkovii, u Gornjim Grbicama Maliii, Radojiii, Mijailovii, Milanovii i Paii, u Divostinu Radetii, ukovii, Vujadinovii, Nektarijevii i Todorovii, u Dragobrai Varjaii... Tako se slagalo stanovnitvo umadije. 0 Milles_Broker 08. 2010. 23.30 Shomi_KG - 27. septembar 2006 Zapustelost naselja Ratovi Turske i Austrije ostavili su pusto u Srbiji U umadiji je, kako su etnolozi ve ustanovili, sve sam doseljenik. I nae savremeno drutvo, po sklopu svog stanovnitva, vrlo je nalik istorijskoj kompoziciji stanovnitva umadije. Savremene demografske i statistike injenice to najbolje potvruju. Po popisu stanovnitva nae zemlje 1981. godine, dve treine ljudi ne ive u mestima svog roenja. To je najuoljivija posledica migracije stanovnitva posle Drugog svetskog rata. U ovom trenutku, pak, imajui u vidu posledice rata 1991-1995, broj stanovnika koji ive van mesta svog roenja je kudikamo vei. Da bi se bolje razumele istorijske prilike i naseljavanje umadije, treba poi od geopolitikog i vojnog preloma koji se zbio u XVII veku. Posle opsade Bea (1583), kada je turska mo u zenitu, nastaje niz ratova izmeu Turske i Austrije, koji u naim zemljama ostavljaju pusto i dotad nevieni pomor u naem stanovnitvu. Stanje ne ublauju ni mirovi sklopljeni izmeu ove dve imperije (itvatoroki mir 1606, Vavarski mir 1665, Karlovaki mir 1699. godine), pogotovu to se u meuvremenu odigrala i Velika seoba pod arnojeviem 1690. godine. Ni poetak XVIII veka nije bio nita bolji. Posle novog rata, sklopljen je 1718. godine Poarevaki mir. Po ovom miru, mnogi delovi umadije pruaju sliku prave pustoi, a ponajvie Kragujevaki distrikt. Oajan i prestraen, narod se selio, potucajui se od nemila do nedraga, bez cilja i nade, a podruku s tim su ile glad i boletine. Nekada prenaseljena, kao u vreme Despotovine, o emu svedoe stara groblja, crkvita i manastirine, umadija je poluprazna. Po austrijskom popisu 1718. godine, koji su obavili pukovnik Najperg i ininjerijski kapetan Epelvic, vidi se da su mnoga mesta zapustela. Da bi se stekla slika o tadanjoj umadiji, dovoljna su dva podatka: u Valjevskom distriktu, koji ima 126 naselja, nijedno mesto nije pusto, a u abakom distriktu, koji ima 78 naselja, samo su etiri mesta pusta. U Kragujevakom distriktu, meutim, koji ima 202 naselja, samo je 37

naselja nastanjeno, dok ih je 165 pusto. A u onih 37 naseljenih ukupno je 149 kua (porodica). Najvee mesto u 1718. godini je atornja (pri emu su zajedno upisane Gornja i Donja atornja), u kojoj je 10 kua. Iza atornje su dva sela sa po osam kua - Saranovo i Vojkovci (emu je naruku iao i poloaj ovog sela, sklonjenog u pobru Rudnika). Po est kua je u Topoli, Goroviu, Gronici i Stublu, a po pet kua u Boru, abaru, Kniu, Ljuljacima, Masloevu, Resniku i Grabovcu. Po etiri kue imaju Beevica, Vlaka, Goloelo, Grbice, Klenovac, Donja i Gornja Lunica (upisane ujedno) i estin; po tri kue imaju Bokinovii (dananje selo Petropolje), Desimirovac, Draa, Lozna, Petrovac i Runjani; po dve kue imaju Belo Polje, Vraevnica, Divostin, Dubrava, Lipovac, Ravanica, Ratari i Trinac (danas kraj u selu umiu), dok je po jedna kua u Lipnici i Sibnici. U ovoj godini su bez itelja Kragujevac, u Parainu su samo jedna kua i dve vodenice, a najvee je naselje Lanite kod Jagodine koje ima 18 kua. Slina su prilike i u tadanjem Rudnikom distriktu, u kojem je najvee naselje Blaznava, koja tada ima 18 kua, zatim Jarmenovci (17 kua) i Ba (10 kua), dok je u ostalim naseljenim mestima manje od po deset kua. No, poput Kragujevakog distrikta, i u Rudnikom distriktu je mnogo pustih naselja. Od 94 naselja - 56 je pusto. Neke od porodica koje su to vreme ivele u ovom delu umadije se mogu pouzdano odrediti. Tako su, poetkom DVIII veka, u Lunicama preci dananjih urevia, ivanovia, Karia, Madarevia, Mikia i Stevanovia, u Petrovcu Antonijevia, Brajkovia, Mijailovia i olovia. U Resniku su preci Vilipovia, Nestorovia (Komnenovia) i Pavlovia (Manasia), a u umiu (upisanom 1718. kao Trinac) preci Boia, Milivojevia, Milovanevia, Predojevia i Filipovia. Stanje crkve i svetenstva umadija se raseljavala i popunjavala U tom vremenu u Gornju Sabantu se naseljavaju Ravnitani, Trebinjci, Simii i Tarani, a u Donju Sabantu Begovii, Radenkovii, Simuili i Cvetojevii. Nedugo zatim, oko 1737. godine ili Druge seobe, oivee i druga naselja: U Kijevo se doseljavaju Tolii, Stoii i Stankovii, a u Poskurice Aleksii, Gavrilovii, Ivankovii, Jevtovii, Jerosimovii, Petrievii, Stevanovii (orevci) i Stepanovii. U stalnom mlazu useljavanja u umadiju tih godina (do sredine XVIII veka) dolaze u Koriane Milosavljevii, u Veliko Krmare Cukii (Srekovii) i Pervizi. Ogranak Perviza se tad naseljava i u Malo Krmare, u koje istovremeno dolaze i Tomii (zvani orevci), u Svetli Vukievii, u Sipi Prodanovii, u Trmbas erii i Matii... umadija se raseljavala, ali i stalno popunjavala novim stanovnitvom. U njoj je u ovom vremenu dolo do smene stanovnitva. Netanu sliku o slaboj naseljenosti ovog dela umadije najbolje opovrgavaju dve istorijske injenice - Koina krajina i Prvi srpski ustanak. Jer pusta ili slabo nastanjena zemlja ne bi mogla da die bune i ratuje protiv mone Otomanske carevine. Izmeu dva zla, izmeu dve carevine i izmeu dva rata (1717-1739), srpski narod se selio u potrazi za boljim ivotom, a najee samo u nadi da preivi. Tu sudbinu je delila i umadija, nalazei se tada pod austrijskom okupacijom, koja je mnogim vidovima bila surovija od turske. Od dobra se ne bei, kae narodna poslovica, kojom se jedino i mogu objasniti mnoga tadanja bekstva i preseljenja. Jer, ni sa jedne strane granice Srbima nisu cvetale rue. U irokom pojasu koji je obuhvatio Leva, Temni, Belicu, Gruu, vee delove Lepenice i Jasenice bilo je u 1735. godini samo 68 naseljenih mesta, a u njima ukupno 1051 kua. Ovi predeli su pripadali valjevskoj eparhiji, i po popisu koji je sainjen za potrebe Mitropolije beogradske, u njima je tada bilo sedam manastira (Nikolje u atornji, Voljava i Blagovetenje kod Stragara, Vraevnica, Kaleni, Ljubostinja i Kamenac). U celoj ovako popisanoj oblasti je bilo tri varoi - Kragujevac, Blaznava i Jagodina, dva anca - Vrbica (danas Aranelovac) i Vitanovac i jo 63 naseljena mesta. Najvee mesto je bilo anac i varo Kragujevac (110 kua), zatim anac Vrbica i selo Stragari (po 50 kua), varo Blaznava (40), varo Jagodina (36), selo abari (30), Rekovac (28), Kni (26), anac Vitanovac i selo

Stubao (po 24), Zabojnica (23)Baina (21), umi, Gronica, Kamenica (po 20), Godaica, estin, Raevica (po 18), ivkovci, Crnua (po 16), Trenjevica, Jarmenovci, uci, Medvea, Guberevac (po 15), Han (14), Drenova, Guncati, Kukljin (po 13), Saranovo, Draa, Minojevac, Resnik, Bagrdan (Gordan), Oakovci, Goloelo (po 12), Batoina (11), Bokinovii, Beevica (po 10), Lunica, Opari, Sibnica, Volujak, Lipnica (po 9), Trudelj, atornja, Ramaa, Karanovac, Lepojevi, Riljac, Bela Crkva, Maskare, Jasika, Pade(po 8), upanjevac, Bora, Ljuljaci, Rakjani (po 7), Rudnik, Vlaka (po 6), Grabovica, Brestovac, Pretoke, Brajkovac (upisan kao Smrdljikovac), Katun (po 5), Prevet, Sekuri (po 4) i Grivac (dve kue). Po ovom crkevnom popisu, u ovoj oblasti je samo est crkava - u Kragujevcu, Vitanovcu, Gronici, abaru i Stragarima, dok se za crkvu u Vrbici kae da je udaljena sat i po hoda. U njima je sedam, a nurije bez crkava imaju jo tri svetenika (u Jagodini, Drenovi i Baini). 0 Milles_Broker 08. 2010. 23.31 Shomi_KG - 27. septembar 2006. Poreklo doljaka Od deset svetenika samo onaj u Vrbici zna sedam svetih tajni Crkve su, blago reeno, u skromnom stanju. Najbolja je crkva u abarima (stara crkva u Goroviu), kojoj pripadaju umi i Saranovo, zidana na manastirsko podobije - sva od kamena, sa svodom i pokrivena eramidom. Od kamena je, pokrivena crepom, i crkva u Kragujevcu, ali je ona, u stvari, prepravljena turska damija. U Stragarima je kamena crkva pokrivena indrom, a u Vitanovcu je brvnara pokrivena inrdom. U Gronici je 1734. godine oborknez Stania Markovi Mlatiuma ozidao crkvu kamenom, na svod, patosao ciglom i pokrio indrom, a preko nje crepom. Stanje i znanje svetenstva - nimalo uzorno. Od deset svetenika je samo onaj u Vrbici dobro upuen u sedam svetih tajni. Od ostalih, pop u Vitanovcu zna neke od sedam tajni, a pop u Drenovi je uo za sedam tajni, ali im ne zna forme, dok sedmorica ne znaju ni tajne ni forme. Dobro da itaju i pevaju znali su samo pop u Vrbici i abarima, pop u Baini je dobro itao, ali ne zna pojanje. Od ostalih, pop u Drenovi je pojao pomalo, a onaj u Gronici dosta loe, dok estorica nisu znala pojanje. Po starinski i polako su znali da itaju popovi u Kragujevcu i Stragarima, a ostali, kako je ocenjeno - slabo, pomalo ili dosta loe. Meutim, iz ovog crkvenog izvetaja se moe, posrednim nainom, zakljuiti o seobama stanovnitva. Jer, od deset popova - devetorica su doljaci, od kojih su etvorica iz Stare Rake i Starog Vlaha - Vasilije Stanimirovi u Drenovi je iz Vranea, Filip Obradovi u abaru je iz Bedine Varoi, Veselin Borisavljevi u Stragarima je iz Trudova, Sava Nedeljkovi u Vitanovcu je iz Koznika; dvojica su iz Hercegovine - Mijat Stankovi u Jagodini i Jovan Vukosavljevi u Vrbici; jedan iz Crne Gore - Damjan Jankovi u Baini je iz Morakova kod Nikia; jedan iz Metohije - Radosav Jovanovi u Kragujevcu je iz Tihnia; jedan od Skadra protopop Vule orevi u Kragujevcu je iz sela Vlasojevia. Jedino je Ostoja Atanasijevi u Gronici rodom iz Kragujevca, a knjizi se uio u Voljavi. Upravo iz oblasti iz kojih potiu svetenici (Stara Raka i Stari Vlah, Hercegovina, Crna Gora, Metohija, Skadar) najvie je i stanovnitva doseljenog u umadiju. U Vrbici (dananji Aranelovac i selo Vrbica) oko 1735. godine je svetenik Jovan Vukosavljevi, poreklom iz Hercegovine. Po svemu sudei je ovaj Jovan predak dananjih Popovia u Bukoviku, za koje Drobnjakovi kae da im se, mnogo pre Prvog srpskog ustanka doselio predak kaluer Pahomije iz Hercegovine. Sve do sredine DDveka iz ove porodice su bili svetenici, dvanaest zaredom, od kojih je najpoznatiji prota Atanasije, koji je zakleo ustanike na Oraakom zboru 1804. godine. Iz ove porodice su uesnik i istoriar

Prvog srpskog ustanka Lazar Arsenijevi Batalaka (sinovac prote Atanasija) i savremeni knjievnik Danko Popovi (r. 1928. godine u Aranelovcu). Iz Hercegovine je i Mijat Stankovi, svetenik oko 1735. godine u Jagodini. No, u celoj Belici je udeo tzv. dinarske struje zanemarljiv. Sredinom ovog veka je bilo samo 2,5 odsto kua doseljenika iz Crne Gore, Sjenice i Hercegovine. Kao oaza stoga deluju Tomii, Miljkovii i Bojovii doseljeni od Vasojevia u Crnu poetkom XVIII veka (20 kua 1948). Po pravilu, za stanovnitvom su ili i popovi. Tako je bainski pop Damjan Jankovi imao nuriju u selima oko Roaja, ali, posle devet godina, kada se zbog turskih zuluma srpsko stanovnitvo poelo raseljavati, krene i on za njim 1729. godine, te doe u Bainu. etiri godine ranije, ostavi bez nurije kod manastira Crne Reke, doao je i pop Mijat, prvo u Bainu, a odatle u Jagodinu. Zbog turske globe je i pop Radosav ostavio nuriju u Dreni i doao u Kragujevac 1721. godine. Za popa Veselina u izvetaju stoji da je imao nuriju u svom rodnom selu Trudovu (uz selo Boetie kod Nove Varoi, koje je po popisu 1991. srpsko selo sa 122 itelja), i da je popovao osam godina, ali po tom, kako su drugi ljudi poeli odonud seliti se nude radi turske u cesarsku stranu, tako i pop, ne mogavi ostati, preselio se u dravu cesarsku, u selo Stragari, leta 1721. Dolazak predaka iz stare Rake Iz ovih predela se najee dolazilo Popis Beogradske mitropolije, sainjen oko 1735. godine odslikava ne samo tadanje stanje u crkvi i narodu, ve i poreklo stanovnitva koje se u to vreme naseljavalo u prilino zapustelu umadiji. Od deset svetenika, koliko ih je ukupno bilo na podruju koje je pripadalo Kragujevcu (predeli Grue, Jasenice i Lepenice i Leva), etvorica su poticala iz Stare Rake i Starog Vlaha. A upravo iz ovih predela potie i najvei deo doseljenog stanovnitva. Najznaajnija uloga ovoga stanovnitva je, prema oceni akademika Petra Vlahovia, jednog od najuglednijih savremenih etnologa, u tome to je ono, potiui iz predela u kojima je bio zametak i duhovno sredite stare srpske drave, nosilo dravotvornu ideju i imalo misiju, koju e, napokon, u umadiji, sa vie srpskih ustanaka, uspeti i da ostvari. Tako je 1735. godine svetenik Vasilije Stanimirovi, u ijoj su nuriji Drenova, Kukljin, Jasika i Pade, poreklom iz Vranea u Staroj Rakoj. U selima njegove nurije su doseljeni iz Stare Rake u Jasiku Popovii, orii, Savkovii i Bulurdii (Tinii), koji su svi doli pre Prvog ustanka. U abaru, to jest Goroviu, ijoj nuriji pripadaju umi i Saranovo, svetenik je Filip Obradovi, poreklom iz Bedine Varoi. Bedina Varo je kod sela ume u okolini Ivanjice, a uz abare, odnosno Gorovi, kod Topole, postoji takoe selo ume, to, svakako, nije sluajnost. Kod Gackoga u Hercegovini postoji i tree selo sa istim nazivom: ume, to, takoe, nije sluajnost. Jer, kao to punosi svoju kuicu, tako i stanovnitvo koje se seli nosi nazive svog zaviaja za sobom. Ako se spoje linijom tri sela ume, dobie se nepogreivo taan put kojim se kretalo stanovnitvo: Hercegovina Stari Vlah - umadija. Prema zapisu iz 1923. godine, u abaru je 260 kua, od kojih su 192 kue potomaka doseljenika pre Prvog ustanka iz okoline Sjenice i iz pravca Bijelo Polje-Sjenica. Iz Kladnice (po popisu 1991. godine selo sa 439 itelja, od kojih 432 muslimana), koja se nalazi sa jedne, a Ivanjica sa druge strane Javora, doao je kad i pop Filip u abare i izvesni Nedeljko, rodonaelnik grupe porodica ije je skupno prezime po njemu Nedeljkovii, i kojih je 1923. godine bilo u abaru 84 kue. U isto vreme je, takoe od Sjenice, doao u abare sa etiri brata i Rado, od koga je nastala skupina porodica, nazvanih po njemu Radoevii, kojih je 1923. godine bilo 79 kua. Od Sjenice-Studenice su neto kasnije (posle 1735. godine) u abare doli i Lakii (ivii), kojih je 1923. bilo 12 kua. Iz ove porodice je pop ivi, jedan od kolovoa topolske bune 1877. godine.

Sledea porodica koja je, priblino u isto vreme kad i pop Filip, dola iz pravca Sjenica-Bijelo Polje u okolinu abara su Blagojevii (staro prezime Velikovii), kojih je 1923. godine bilo 17 kua. Iz ove porodice je Desimir Blagojevi (roen 1905. u Topoli), jedan od najveih srpskih pesnika ovog veka. Rodonaelnik Blagojevia se, zapravo, prvo naselio u Gorovi i od njega je tamo familija Pitoljevia (1923. bilo 16 kua), od kojih jedni poetkom DIDveka preu u Junkovac (18 kua Pitoljevia 1923. godine), a drugi u abare (dananji Blagojevii). Rodonaelnik Blagojevia i Pitoljevia se doselio sa dva brata. Od jednog brata su Spasii u Topoli i Krevcu (1923. godine ukupno 29 kua), a od drugog Simii u Bournji (1923. godine 30 kua). Po porodinom predanju, koje je zapisao Drobnjakovi, kad su Simii doli u Bournju, kmet Savko (rodonaelnik dananjih Savkovia) nije im dao da se nastane, te se oni krenu natrag i dou do Lunica (Lepenica). Na navaljivanje ostalih seljaka Savko se predomisli, polje oveka te ih vrati, i da im zemljite da podignu kue i da se nastane. Dokaz srodstva i zajednikog porekla ovih rodova u Goroviu, Junkovcu, abaru, Bournji, Topoli i Krevcu je i ista slava (Sv. Stevan). 0 Milles_Broker 08. 2010. 23.33 Shomi_KG - 27. septembar 2006. Ko je doao u Stragare Doseljene porodice esto su se delile i razilazile Oito, kao to se sa vie strana steknu razliite porodice u jednom selu, tako se jedna porodica raslojava i drobi naseljavajui se u nekoliko mesta. Ponekad je tome razlog brojnost porodice i veliina stonog imetka, kad je teko smestiti se u neko naselje gde ve postoje stare porodice pa je nedovoljno slobodne zemlje za pridolice, ponekad i to to se selilo u mlazevima i postupno, ponekad to su u samom putu iskrsavale razliite prilike koje su uticale na podele i razilazak porodica u potrazi za novim stanitima. U ovako podeljenim porodicama su pameni poreklo i srodstvo i uvana ista krsna slava kao njihova zaloga i dokaz. Poput Spasia, Simia i Blagojevia, naseljavala se i grupa familija Karajovia. Karajovii su matino naseljeni u Gledi, gde su doli pre Prvog srpskog ustanka iz Ibarskog Kolaina, od njih su Karajovii u Bajetini (doli tu krajem prolog veka), a rod su sa Kosovcima, Ivanoviima, Bogdanoviima i Jovanoviima u Milakovcu i Miletiima i Booviima u Godaici. Ove familije imaju jo jedne zajednike srodnike - Karapandie u Eregama u Moravici (Dragaevo), to samo potvruje pravac njihovog doseljavanja u umadiju. Osim porodinog seanja, koje je poetkom ovog veka bilo jo svee, sve ove familije su ouvale i istu slavu - Mitrovdan. U Stragarima je 1735. godine svetenik Veselin Borisavljevi, poreklom iz Trudova, kod Nove Varoi. Od Nove Varoi, iz sela Kosatice, potie i stara stragarska porodica Rajia, doseljena poetkom DVIII veka. Po drugoj verziji su od Pipera, a bili su pre dolaska u Stragare naseljeni u Velenju (?) u okolini Novog Pazara. Rajii u Stragarima imaju srodnike u Glediu (1921. je devet kua Rajia u ovom selu), u Banjici kod aka i u Gui. Po ovom razmetaju se najbolje vidi pravac njihovog naseljavanja u umadiju. Od ove familije su Tanasko Raji, barjaktar Prvoga srpskog ustanka (poginuo u boju na Ljubiu 1815), i znaajni srpski pesnik Velimir Raji (1879-1915). U Stragare su, kad i Rajii, doli od Sjenice preci Cicia (17 kua) i Markovia (3 kue). Tad dolaze i Veresii, iji se predak Petar Veresija pominje u Karaorevom Delovodnom protokolu 1812. godine. U isto vreme (oko 1735) dolazi i Pavle Guva, rodonaelnik Guvia (od kojih je uveni topolski svetenik Stevan Guvi i aranelovaki lekar Milan Guvi). I znameniti stragarski Todorovii, iji su dananji

ogranci Bogojevii, Jevtii, Markovii i Milovanovii (1923. ukupno 11 kua), takoe su doli kad i Rajii, ali iz Vranea kod Prijepolja. Iz ove porodice je Marko Todorovi, buljukbaa u Prvom ustanku, a od njihovog srodnika, odseljenog u Palanku, potiu uveni novinar i knjievnik Pera Todorovi (1852-1907), saradnik Svetozara Markovia, uhapen zbog Crvenog barjaka u Kragujevcu (1876), a zbog Timoke bune (1883) osuen na smrt, pa pomilovan, i humorista Miodrag Todorovi (umro 1995). Stanje i sastav stanovnitva umadije pod austrijskom okupacijom (oko 1735. godine) su vrlo vani da bi se razumeo dananji njegov sastav. Jer ovo, preteno doseljeniko, stanovnitvo je, uz malobroj no starosedelako stanovnitvo, osnova na kojoj e nastati savremeni tip umadinca. Predeo Lepenice je poznat po vrlo raznolikom sastavu stanovnitva, koje potie iz mnogih oblasti. Najaktivnija oblast za naseljavanje Lepenice, prema istraivanju Toe Radivojevia (1911. godine), bila je Stara Srbija, koja je dala petinu stanovnitva Lepenice, dok od ostalih oblasti Timok ima 8,5 odsto, a druge manje od po pet odsto udela u stanovnitvu. Stigli iz okoline Skadra Dosta ljudi dolo je iz carskog grada Prizrena u Metohiji Ako se ima u vidu stanovnitvo poreklom od Prizrena (Metohija), onda je u Lepenici svaka etrdeset i peta porodica otuda doseljena, i njima pripada svaka dvadeset i sedma kua, to znai da su porodice iz Metohije ranije doseljene, kada su se tako namnoile po broju kua. Ovo potvruje Cvijievo zapaanje da kosovskometohijska struja spada u najstarije migracione struje. Badnjevac su, na primer, osnovali, posle Velike seobe 1690. godine doseljenici sa Kosova - Babii, doseljeni iz Ibarskog Kolaina, Boii (iji su ogranci u Botunju, Guberevcu, Donjim Jaruicama i umiu), Karii (od kojih su Baltii), Petrovii (od kojih su se razgranali Milovanovii, zvani Karapatii, Pantii, Milanovii i Milivojevii) - svi doli iz Studenice na Kosovu (verovatnije iz sela Studenice u okolini urakovca u Metohiji), kao i Savii i Marijii, koji su u isto vreme doli iz Kosovske Mitrovice. Zapravo, ovi rodovi su se po dolasku sa Kosova i iz Metohije prvo nastanili u Resniku, odakle su preli u Badnjevac. Zato nimalo nije sluajno to je u vreme njihovog doseljavanja pop u Kragujevcu Radosav Jovanovi, poreklom iz sela Tihnia u Metohiji. Oko 1735. godine je u Kragujevcu protopop Vule orevi, poreklom iz sela Vlasojevia kod Skadra. Srbi ni danas nisu iezli u okolini Skadra, koja je u srednjem veku bila naa, to potvruje i savremena toponimija u tom predelu, gde je ouvano mnogo srpskih naziva. Nesumnjivo, kragujevaki protopop Vule pripada tom soju doseljenika, pri emu treba imati u vidu da su u okolini Skadarskog jezera neko vreme prebivali i preci Karaorevi, a po jednoj verziji i preci Karaorevog buljukbae Petra Jokia Topolca. Staze kojima se srpsko stanovnitvo stoleima kretalo u svojim prinudnim ili voljnim preseljavanjima bile su uglavnom ustaljene. Kao i neka odredita na njima, odakle se, dalje, reka doseljenika slivala ka novom zaviaju. Jedno od najvanijih odredita pri naseljavanju u umadiju je bio Vitanovac. U njemu su se zbirali doseljenici iz vie srpskih predela. Dovde su, spojivi se u dolini Ibra, najvie dopirali begunci i nevoljnici takozvane kosovsko-metohijske selidbene struje, dolazei od Pei, s Kosova i iz Ibarskog Kolaina. Ova selidbena struja je, kako je Jovan Cviji ustanovio, jedna od najranijih - pokrenuta je krajem DIV veka, uzrokovana kosovskom pogibijom, i, evo, na alost bez prekida, nastavljena je do naih dana. U donjem toku Ibra je na ovaj putni pravac izlazila i najjaa selidbena struja, nazvana dinarskom, u kojoj se nalazilo stanovnitvo Stare Srbije i dinarskog pobra - Crne Gore, Hercegovine, Starog Vlaha, Sjenikopeterske visoravni i Dragaeva. Na ovom pravcu je Sjeniko-peterska visoravan bila etapna stanica, gde se pokrenuto stanovnitvo zadravalo krae ili due vreme, nastavljajui odatle seobu u potrazi za boljim uslovima ivota.

Mesto gde su ove struje prelazile na tle umadije je vekovima bilo selo Vitanovac, odakle su dolinom Grue i preko prevoja Rudnike planine ile ka niskoj umadiji. Talasi iz Crne Gore Srbi iz Crne Gore osnovali su sela Baljkovac i Beloevac Ako se danas gleda sastav stanovnitva Grue, vidi se da u ovom predelu ima itelja iji su preci doli iz vie od dvadeset srpskih oblasti. Meutim, ubedljivu prevagu u toj masi imaju doseljenici sa Kosova i od Sjenice. U Vitanovcu, koji je bio glavna stanica za skretanje i dalje razvoenje stanovnitva u umadiju, oko 1735. godine je svetenik Sava Nedeljkovi, poreklom iz Koznika. U Staroj Rakoj postoje, ne tako udaljena jedno od drugog, tri sela Koznik - jedno je zaselak Duge Poljane, drugo zaselak ebinca, a tree je selo kod Trnave u okolini Novog Pazara. Iz ove okoline je najstarija porodica u Vitanovcu - Milii, zvani Melajci (9 kua 1923), oito doseljeni iz Melaja, sela koje danas administrativno pripada optini Tutin, ali je blie Novom Pazaru, jer se nalazi na Peterskoj visoravni. Dananji itelji Melaja govore dvojezino (srpski i iptarski), i, prema popisu 1991. godine, od njih 666 je 657 muslimana. Put iz Melaja vodi izmeu dva Koznika, kuda su poetkom D VIII veka preci Milia, preseljujui se u Vitanovac, morali proi, a za njima i pop Sava. Istim putem, verovatno u isto vreme, doli su u Vitanovac Kolakovii (3 kue) iz Kolaina, koji su menjali slavu, da ih Turci ne pronau, Jovanovii (4 kue) i Jelii (5 kua), dobegli odnekud iz starog Novopazarskog Sandaka, Stojanovii (Stanii), Milovanovii (Viovci) i Jakovljevii iz Novog Pazara, kao i Radovanovii (staro prezime Lukovii) iz Starog Vlaha, dok su kasnije od Sjenice doli Babii (11 kua 1923). Iz Crne Gore je Damjan Jankovi, svetenik oko 1735. godine u Baini. Blie njegovo poreklo je iz Morakova kod Nikia, a nuriju je, pre dolaska u Bainu, imao u selima oko Roaja. U Baini su Kneevii (48 kua 1902), Rakii, Gmitrovii, Markovii (Savii, Kupinii), Kajdunci (irii), olakovii (ajkovii, orevii), Gavrilovii i Obradovii, svi kosovsko-metohijska selidbena struja. 0 Milles_Broker 08. 2010. 23.34 Shomi_KG - 27. septembar 2006 U to vreme su doseljenici iz Crne Gore osnovali sela Baljkovac i Beloevac Baljkovac su osnovali Bankovii (od kojih su nastali i dananji erasimovii) i Bojanii (od kojih su kasnije nastali rodovi Vukomanovii, Jakovljevii, Pavlovii, Antonijevii, Arsenijevii, Jankovii, Ljubisavljevii, Mijailovii, Radenkovii, Blagojevii, Vukosavljevii, Gavrilovii, Gmitrovii, urevii i Maksimovii). Bankovii su doli iz Bjelopavlia, to se vidi i po ouvanoj plemenskoj slavi (Sv. Petka), a Bojanii iz Drobnjaka, sauvavi takoe plemensku slavu (urevdan). Beloevac su zapravo osnovali Papii, doseljeni iz sela Beloevca na Kosovu, davi tako ime novom naselju. No Papii su se zatrli, a jedan njihov ogranak je otiao ka Valjevu, gde su zasnovali selo istoga imena Beloevac (tamo se prezivaju Pejiani). ivot u Beloevcu kod Kragujevca su obnovili i odrali Katanevii (od kojih su nastali Marjanovii, Gliii i Paunovii, zvani Pavlovii) i abovii, ije je staro prezime Kurudinovii (od kojih vode poreklo sadanji rodovi Sretenovii, zvani Zdravkovii, Damnjanovii, Jovanovii, Laketii, zvani Jakovljevii i Radovii, kao Kurudinovii - Vukovii, Mirkovii i ajovii, zvani Milenkovii u Baljkovcu). Katanevii su doli iz sela Lopate, kod Lijeve Rijeke u Crnoj Gori (u ovoj Lijevoj Rijeci, kod Podgorice,

takoe su, u seljakanju, boravili neko vreme i Karaorevi preci), a abovii su doli iz Rovina (u blizini Bata kod Cetinja). U eti Koe kapetana Koina krajina bila je najvee oslobodilako pregnue 18. veka Malo je naselja o kojima postoje onovremena svedoanstva o njihovom nastanku i naseljavanju. U red tih malobrojnih ide selo Zagorica kod Topole. Selo je vrlo staro i prvi put se u pisanim spomenicima pominje 1476. godine, u turskom popisu koji je obavljen sedamanest godina po propasti Srbije (1459), dakle u vremenu kada se okupaciona vlast ustalila a unutranje prilike bile sreene. Nikada, verovatno, nee biti razjanjeno koliko puta se od tada Zagorica praznila i punila novim stanovnitvom. Sreom, njeno poslednje naseljavanje za vreme Turaka je poznato, zahvaljujui njenom privremenom itelju u tom vremenu Gaji Panteliu Vodeniareviu, ija su kazivanja jedan od glavnih izvora za nau istoriju novijeg vremena. O tom naseljavanju, obavljenom pre Koine krajine (1788), Gaja Panteli Vodeniarevi, kasnije znamenita linost Prvog srpskog ustanka, priao je u vie navrata profesoru Isidoru Stojanoviu, koji je prikupljao grau za Srpsko ueno drutvo, te je tako sauvano dosta dragocenih podataka. Po tom kazivanju, kada je poturenjak iz Mostara Mula Husein, doseljen u Palanku (tada zvanu Hasan-painu), kupio od Mula Selejmana Kianovia selo Zagoricu, on je naseli dovodei raju iz vie naselja. Tako u Zagoricu, u kojoj su bili veliki pelinjak (kovanluk) i vodenica, prvo naseli iz abara Petra, Karaorevog oca, da uva pele, i Gajinog oca Panteliju Desimirovia, da bude vodeniar (otuda njegovi potomci nose prezime Vodeniarevii). Potom se dosele Jovan ivani iz abara, Panta sa ocem vrtarom iz Svetlia, Nedeljko, Dobrovoj i Stanoje iz Rae, ore ivani iz Rakinca, Mijailo Preko, Simeun osa i braa Stanko i Stanoje Marisavljevii iz Kusatka, Milovan i Stevan Markovii i Mijat Avramovi iz Ivane, braa Pantelija i Sima iz Saranova, Antonije i Aleksa sa ocem takoe iz Saranova, Petar oki iz Masloeva, a Mula Husein naseli jo i nekog Ciganina iz Ratara, da mu bude pintor. Malo je ovih doseljenika dolo dobrovoljno, no vie ih je, kako istie Gaja Panteli, pribeglo u Zagoricu to im je zulum turski dodijao. Od dobra se ne b ei, kae narodna poslovica i, poput Zagorice, koja je pravo kolonistiko selo, ovako je uglavnom popunjavana veina umadijskih naselja. Zanimljivo je da su se potomci ovih naseljenika do danas zadrali u Zagorici, inei glavninu njenog stanovnitva. Koina krajina, najvee srpsko oslobodilako pregnue XVIII veka, premda nesrenog kraja, istorijski je znaajna pre svega po tome to je osvedoila snagu ustanikog pokreta koji je doneo kratkotrajnu slobodu za kojom se, pokolenjima, udilo. Ali, vanije od toga, bilo je saznanje da Srbima niko drugi ne moe, i nee, doneti slobodu do oni sami. Jer, Koina krajina je bila, to se ve i ranije, nebrojeno puta, deavalo, zloupotrebljavanje srpske tenje za slobodom u korist stranih interesa. Izmeu Bea i Stambola, u rvnju dveju imperija, ije je i lice i nalije vladavine i okupacije dobro znao, srpski narod se, najzad, poeo pribirati oko vlastitog etn ikog stoera kao uporita i uzdanice. Osveeni, preiveli Koindobrovoljci e nesmireniki ekati Prvi srpski ustanak, a nee biti retki ni oni koji e i prednjaiti u njemu. Preci i rodonaelnici mnogih dananjih porodica u Grui, Jasenici i Lepenici su bili zapaeni uesnici Koine krajine. Mnogi od njih, stupivi u frajkor, zapisani su u sastavu ete kojom je neposredno komandovao kapetan Koa Anelkovi. Meutim, niti je ova eta cela Krajina, niti su popisani svi uesnici ovog znaajnog istorijskog pokreta. Pregnue iz beznaa Nismo obeleili 200 godina Koine krajine!? Spomen na neke saborce Koe Kapetana je ouvan u rodoslovnom pamenju, ali se sa mnogih jo moe,

uz dodatna istraivanja, skinuti veo zaborava u koji nepravedno padaju. Ovakvi preci su takav napor od nas i te kako zasluili. Istorija nije bezimena, jer je stvaraju vrlo konkretni ljudi. Ne pojedinci, jer oni ne mogu sami mnogo da uine, kako podsmeljivo kae Breht: ni da skuvaju sebi ruak. Istoriju, razume se, stvara narod. Ali ne bezoblina, bezimena, neidentifikovana narodna masa, nego ljudi odreenih svojstava, sa imenom i poreklom, tenjama, uverenjima i oseanjima. Da smo - kao to, na nau nesreu i sramotu, nismo - pre sedam godina obeleili, ili bolje rei proslavili, jer taj istorijski dogaaj to zavreuje, 200-godinjicu Koine krajine, videli bismo da su uesnici ovog slobodarskog poduhvata vrlo odreeni ljudi, pa i preci nekima od nas. U kazivanjima Gaje Pantelia, koje je izmeu 1846. i 1849. godine zapisivao ueni beogradski profesor Isidor Stojanovi, ovaj estiti ustanik i zemljodelac se sea da je uoi Koine krajine svet nagrnuo u beaniju, pa se tako, kradom po narodu, u da utee i Koa u Nemaku. Posle toga utekoe i Stevan vara iz Topole, Radi iz Beevice, pop ore Nikolajevi iz Pajsijevia, ore Petrovi iz Zagorice i mnogi drugi. U oru Petroviu je lako prepoznati potonjeg Karaora, iji je otac u to vreme uvao u Zagorici pele. Od Stevana vare, koji e uestvovati i u Prvom ustanku, potei e rod varkovia, koji danas ive u Topoli, Krevcu, Maskaru i Beogradu, a od kazivaa Gaje Pantelia e potei dananji rod Gajia, koji ivi u Topoli, Krevcu i Kaliforniji. Nije teko zakljuiti da su Koina krajina i Prvi srpski ustanak vreme kada je ivela veina rodonaelnika dananjih porodica. Mnogo toga, iz duga prema precima, ali i zarad sopstvenog pamenja i dostojanstva, treba istraiti. Meutim, o tom vremenu se podosta i zna, samo mnoge podatke treba uiniti vidljivim i ponegde nai dragocenu kariku koja nedostaje u rodoslovnom pamenju. Kada se Koa vratio iz beanije, poeo je da okuplja vojsku. U leto 1788. godine, prema spisima Ratnog arhiva u Beu, eta Koe kapetana je imala 562 borca, koji su poticali iz 109 na ih naselja. Iz dvanaest mesta je bilo vie od po deset boraca. Najvie je bilo iz Krnjeva (39), Plane (31) i Lanita (25), zatim Svilajnca (19), Glogovca (18), tiplja (17) i Luice (14), dok je iz pet mesta bilo po trinaest boraca Livaa, Grabovca, Kavadara, Ribara i Panjevca (Koinog rodnog mesta, koje se po njemu danas zove Koino Selo). Po devet boraca je iz Rakinca i Crljenca. Sedam naselja imaju po osam, tri po sedam, jedno est, sedam po pet, est po etiri, devet po tri, sedamnaest po dva i etrdeset pet po jednog borca, dok za ezdeset osmoricu nije upisano iz kog mesta potiu. Iz tadanje Kragujevake nahije su u Koinoj eti devetorica iz Rakinca, po petorica iz Brzana i irovnice, po etvorica iz Baina i Markovca, po trojica iz Gradca, Glibovca, Bonjana i Lapova, po dvojica iz Botunja, Zabojnice i Toponice, a po jedan iz Kijeva, Junkovca, Krmara, Topole, Batoine, Rae, Lipnice, Pelica, Drae, Sibnice, Cerovca i Adibegovca (danas Staro Selo kod Velike Plane). Markovani Koini Saborci Unuci ba esto nisu nita znali o svojim precima Iz Rakinca su, redom, kako su upisivani po pristizanju u Koinu etu, Jovica Radovanov (27 godina), Radojko Stojadinov (25), Jovan Ilin (25), Radivoje Buri (36), Pantelija Pavlovi (24), Mihailo Pavlovi (24), Marko urevi (24), Vidoje Savin (20) i Stojko Dmitrovi (36). Jovica, Mihailo, Marko i Vidoje su neoenjeni, Stojko je udovac, a ostali su oenjeni. U to vreme u Rakincu ive preci orevia, Martinovia, Radojkovia, Teofilovia, Brankovia, Pavlovia, Rakia i Timotijevia. Predak Radojkovia je zasigurno u Koinoj eti, glavom Radojko Stojadinov, upisan kao enjen. Radojkovii su se u Rakinac naselili iz Sjenice oko sredine XVIII veka. Teko je, zbog promena prezimena, ustanoviti ko je u Koinoj eti od Martinov ia, ali je nesumnjivo neko od njih tu. Pogotovu to se jedna grana Martinovia naziva Arbijai - dananji Ivanovii, kojih je 1911. bilo pet kua, a to odaje njihov vojniki poziv. Nazvanja, pa i nadimci, pojedinih rodova nikada nisu sluajnost. Naime, arbija (kod Vuka harbija) je drvena

ili gvozdena ipka kojom se mala puka nabija kad se puni. Prema tome je predak Martinovia, koji su doseljeni s Kosova, ili ue Ivanovia, zvanih Arbijaa, bio punja municije u ustanikom ratovanju. Iz roda Pavlovia, doseljenih od Sjenice posle 1736. godine u Rakinac, dvojica su u Koinoj eti - Pantelija, koji je stupio 20. jula, i Mihailo, koji je doao 1. avgusta 1788. godine u etu. Vrnjaci su, ali se iz spisa ne vidi da li su blizanci ili braa od strieva. Iz Brzana su u Koinoj eti Todor Gavrilov i (18), Dmitar Markovi (20), Radia Milievi (20), Jovan Gligorijevi (20) i Vasilj Savi (35 godina). U to vreme u Brzanu ive Andrejii, Koani (Milivojevii i Milovanovii), Ljutii, Marinkovii, Gordanii, Dragievii, Parezanovii i Kurjuevii. Ovi poslednji, doseljeni iz resavskog Grabovca, koji su se do danas razgranali u rodove orevia, Jovanovia, Petrovia zvanih Spasojevia, Neia i Panovia, duguju svoje prezime takoe vojnikom poreklu. Kurjuk znai: pletenica ili kika, odnosno perin, kakav su imali srpski vojnici do 1806. godine, kada je Karaore naredio da se poodsecaju, da ih ne bi Turci, hvatajai se perina, olako ubijali. Ali, kurjuk se naziva i deo puane cevi gde stoji naboj. Oito, Kurjuevii duguju prezime svom ratnikom duhu. Premda su samo dva veka protekla od tako znamenitog istorijskog pregnua kao to je Koina krajina, nedopustivo je mnogo toga zaboravljeno. Danas je u umadiji, i ne samo njoj, retkost da neko zna pretke u pravoj liniji do ukundede. No, to nije osobenost samo sadanjeg narataja. Jo je Milan . Milievi osamdesetih godina prolog veka, tragajui za tako znamenitim Srbima kao to su bili voi Prvog srpskog ustanka, jadikovao: Obraao sam se potomcima da mi jave to se zna u porodicama o zaslunim precima, pa sam od njih, nekad, primao odgovore: da unuci ,ba nita ne znaju o dedima svojim', ma da su dedi bili vojvode, a unuci pukovnici. 0 Milles_Broker 08. 2010. 23.36 Shomi_KG - 27. septembar 2006. Selo doseljenika Nema istorije bez rodoslovnog pamenja Malo je toga zapisano, a od tako malenog broja zapisa, kako kae Milievi, propalo je mnogo. Istorija seljakog drutva se ne moe pisati bez rodoslovnog pamenja. Podsetiemo, stoga, na slobodare koji su 1788. godine stali uz Kou Kapetana da brane zavetnu misao o srpskoj dravi i slobodi. Iza njihovih imena stoji skrivena predaka nit do dananjeg narataja, kao to se iza imena Koe Kapetana krije Korun Anelkovi, kako je glasilo pravo Koino ime i prezime. U Koinoj eti su etvorica Markovana - Jovan Ili (52 godine), Jeremija Stankovi (25), Stojmir Kosani (33) i Marko Ignjatovi (24). Uz predvodnika Krajine, Kou ili Koruna, svakao da je bio predak dananje grupe rodova sa zajednikim prezimenom Pavlovii. Preci Pavlovia (slava Nikoljdan) su doli iz resavske Kovanice u Markovac krajem XVII ili poetkom XVIII veka. Na poetku ovog veka ih je bilo trideset i tri kue, a delili su se na etrnaest ogranaka (Marjanovii, Pavlovii, Markovii, Filipovii, Ilii, Milanovii, Paunovii, Petrovii, Aksii, Marinkovii, Petkovii, Radisavljevii), od kojih su dva ogranka u prezimenima sauvala spomen na Kou (Koruna) i njegovu Krajinu, a to su Koii i Korunovii, kojih je bilo po dve kue. Potomke Jovana Ilia i Jeremije Stankovia treba potraiti u rodu Jeremia, iz dva razloga - prvo, jer su uoi Koine krajine doseljeni u Markovac iz Glogovca (sela koje je udaljeno svega etiri kilometra od Panjevca, Koinog rodnog mesta, koje se po njemu danas zove Koino Selo), a drugo jer u rodu Jerem ia, to jasno upuuje na Jeremiju kao rodonaelnika, postoji i ogranak Ilia.

Markovac je za prilike toga vremena bio veliko selo, a njegovi itelji su tu doli sa dve strane - iz sela sa desne obale Velike Morave i sa Kosova i Metohije. Uz Pavlovie i Jeremie, iz Glogovca su doli Stanimirovii (u okviru kojih su ogranci Anelkovii i Velimirovii), Obradovii (sa ogrankom Stevanovii), a iz Sedlara Rakii (sa ograncima Radivojevii, Milovanovii i Nenadovii) i iz Gloana Avramovii (sa ograncima Milisavljevii i Stojanovii). Sa Kosova su izmeu dve velike seobe (1690-1736) u Markovac doli preci dananjih Jagorovia (iji su ogranci Milanovii, Milojkovii, Milosavljevii, Miloevii, Milojevii, Petrievii, Pantii i Petrovii), Mikovii (iji su ogranci Spasojevii i Miii), a posle njih oko sredine XVIII veka dolaze Brkii (iji su ogranci Vukovii, Jovanovii i Mariii) i Pavliii (iji su ogranci Vasii i Blagojevii), dok su Konii (drugo ime Stanojevii i Stevanievii) doli od Pei, a veliki rod erkenovia (iji su ogranci Bogosavljevii, Vukovii, Kojadinovii, Docii, Veljkovii, urii, Stojanovii, Ivanovii i Miljkovii) od Prizrena, takoe izmeu dve velike seobe (1690-1736). U ovim porodicama je svakako i predak koji je u spisku Koine ete. Za razliku od Markovca, koji ima heterogeno stanovnitvo, Veliko Krmare je u vreme Koine krajine kompaktnije selo, jer ga sainjavaju samo dva roda - Pervizi, doseljeni iz Prizrena, i Cukii, doseljeni iz Stare Srbije. Oba roda su doseljena 1737-1787. godine. Upisnik Koine ete iz Krmara je Radosav ivanov i (23 godine) i nesumnjivo potie iz roda Perviza, u kojem danas postoje dva ogranka - Radosavljev ii i ivanovii - koja se mogu dovesti u vezu sa ovim Koinim saborcem. Preci slobodari Istorijske premetaine izgubile nae pretke Veliki rod Perviza, koji se poetkom ovog veka, ne raunajui srodnike u Malom Krmaru, razgranao na vie od dvadeset familija (Obradovii, Gavrilovii, Milojevii, Velikovii, Blagojevii, Jovanovii, Markovii, Radosavljevii, Antonijevii, Pavlovii, Aronovii, ivanovii, Jaimovii, Mijajlovii, Pantelii, Radojevii, Rankovii, Tanasijevii, Lipovanovii, Milii, Paunovii, Petronijevii, Ravailovii), moe biti ponosan na svog pretka Radosava ivanovia, dok e Cukii u sledeem pregnuu, Prvom srpskom ustanku, dati jednog od najuglednijih vojvoda, Pavla Cukia. Mereno ljudskim vekom, od Koine krajine (1788. godine) nas deli svega osam do devet kolena ili narataja. Kada su preci u pitanju, u naem narodu postoje posebni nazivi za devet (ponegde i petnaest) predakih generacija. Po narodnom verovanju, do devetog kolena je greh ako se uzima u rodu, to znai da se i po mukoj i po enskoj liniji pazilo na svojtu do devetog kolena (negde i do dvanaest), posle ega se smatralo da je rod razroen, te ne postoje smetnje za sklapanje braka. Ove roake spone i nizovi su, na alost, usled poznatih istorijskih premetaina u ova dva veka, delimino iskidani i zaboravljeni, pa zato nije udo to i imena mnogih zaslunih predaka tamne ili se sasvim izgube. Zato, kao deo duga, treba nainiti napor da se sauva spomen na pretke koji, ire istorijski gledano, to zavreuju. U nekim naseljima je posle Koine krajine dolo do smene stanovnitva, pa se zato u njima ne moe ustanoviti rodbinska veza izmeu uesnika Krajine i dananjih rodova. U takva naselja spadaju Gradac, a delimino i irovnica. Iz Gradca su tri ustanika u Koinoj eti - Ivan Pavlovi (20 godina), Nikola Sretenovi (37) i Stevan Sretenovi (20). U to vreme su u Gradcu ivela dva roda - Zimonje i Valjari, pa su, oigledno, Nikola i Stevan Sretenovii pripadali jednom, a Ivan Pavlovi drugom rodu. O ova dva roda, Zimonjama i Valjarima, koja su se utrla, izuavalac Lepenice Todor Radivojevi je poetkom ovog veka zapisao: O njihovu poreklu niko mi nije umeo nita rei. Zna se samo toliko, da su ih ovde zatekli Donii, koji su ovde doseljeni pre 115 godina i koji su najstariji rod seoski. Iz irovnice su etvorica u eti Koe Kapetana - Berisav Prei (20 godina), Vukain Petrojevi (28), Ivan Andri (29) i Marinko imonovi (20). U nastanku, tanije pri obnovi ivota u ovom selu, posle seobe

pod Arsenijem IV Jovanoviem (1736. godine), irovnicu je zasnovalo 7 rodova sa 7 kua . Od osnivakih rodova su se dva zatrla (Ikii i Panii), a pet se odrali i do danas prilino razgranali. Dva od njih su dola iz istone Srbije - Ivankovii (iji su dananji ogranci Markovii/Krstii, Stevanovii i Radisavljevii) iz Zajeara, a Kolarci (iji su ogranci Uroevii, Radojkovii, Vukovii i Ivanovii) iz Mirova (kod Boljevca, pod Rtnjem). Dva roda su dola iz Resave - Milivojevii iz Jasenova, a Mitrovii (drugo prezime Stevanovii) iz Medvee, dok je peti rod, Ristii (iji su ogranci ivkovii, Savii i Stamenkovii) doao iz itorae u Toplici. Trojaki su razlozi zbog ega je oteano tano uvrivanje veze izmeu Koinih ustanika i dananjih rodova, prvo - to se ne zna da li su etvorica ustanika imala potomstvo, drugo - to se ne zna ko je od njih pripadao utrvenim porodicama Ikia i Pania, a tree - to je od tada svaka od dananjih porodica u irovnici upisivana pod vie razliitih prezimena, pa se tako gubi nastavljaka nit. Iz bune u bunu Iz Junkovca je u Koinoj eti Marko Jagovi (25 godina). Oigledno je u prezimenu greka, to je i razumljivo, jer su austrijski pisari, ne znajui srpski, mnoga imena i prezimena, a pogotovu nazive naselja, vrlo nakaradno upisivali, pa je tako i ovde upisano iskrivljeno Jagovi, umesto Jagodi. Jer, u Junkovcu su u vreme Koine krajine samo etiri porodice - Blagojevii, Rankovii, Stankovii i Jagodii, tako nazvani po babi Jagodi, koja je, selei se iz Gorovia, bila prvi naseljenik u abarima, a potom i ovde. Jagodii (slava Sv. Alimpije) su danas razgranata familija (ogranci Novakovii, Arsii, Kuzmii, Radojevii, Lazarevii, Zarkii, Topalovii, Damnjanovii, Stevanovii), u kojoj postoji rod Markovia, iji je rodonaelnik Marko Jagodi, saborac Koe Kapetana. Iz Topole je u spisku Koine ete Manojlo Mihailovi (35 godina). Manojlo je rodonaelnik velike familije Manojlovia, nastanjene u Topoli, Krevcu i Belosavcima, a njegovi potomci Milo, Dimitrije i Mihailo Manojlovii imae vidnu ulogu u Karaorevom ustanku. Iz Botunja su uz Kou pristali ore Mijatovi (35 godina) i Nikola Jovanovi (25). Nikola Jovanovi je nesumnjivo predak velikog roda Damnjanovia (iji su ogranci ikii, Radovanovii, Radojevii, ivadinovii, Petrovii i Zlatanovii, od kojih su nastali Milovanovii i Miloevii), jer u ovom rodu postoje ogranci Nikolii i Nikolii (od kojih su Jovanovii i Stevanovii), to samo posvedouje tradiciju uvanja dedovskog imena u porodici. Drugog Koinog saborca iz ovog sela, ora Mijatovia, treba potraiti ili u rodu tzv. Pljakovia ili tzv. Skorupaa, jer oba imaju ogranke svojih orevia, a bila su u Botunju u vreme Koine krajine. Osim ovih rodova u to vreme su u selu i preci dananjih ivanovia, Jeremia i Jojia. U eti Koe Kapetana su jo iz Batoine ore Markovi (25 godina), iz Rae Stojan Ivanovi (30), iz Baina Dmitar Jovanovi (30), Pavle Jovanovi (28) i dva ora Simia (prvome je 40, a drugome 50 godina), iz Zabojnice su Milutin (26) i Toma Barani (45), iz Drae Blagoje Jakovljevi (46), iz Kijeva Mihailo Petkovi (32), iz Lapova Marko Savin (26) i iz Pelica Marko Lageta (20). Naseljavanje u umadiju je teklo kao stalan mlaz, iz vie pravaca, a najvie iz jugozapadnih predela, pojaavajui se u zavisnosti od istorijskih prilika. Ipak, glavnina doljaka pritie uoi Prvog srpskog ustanka i neposredno za vreme Karaora. U umadijska naselja, dolazei iz vie oblasti, smetaju se rodovi razliitog porekla, to doprinosi meanju i ujednaavanju stanovnitva. Ovi, takozvani osnivaki, rodovi su zapravo obnavljai ivota u mnogim dananjim naseljima. Svi veliki istorijski dogaaji su propraeni premetanjem stanovnitva. Tako su u Karaorevo vreme nikla mnoga naselja, koja su ustanici, izbeglice i nevoljnici zasnivali irom umadije, u koju su se zbijali kao u prirodnu tvravu svoje slobode. Tragovi seoba i dokazi o poreklu sauvani su u nazivima mnogih mesta, kao i u imenima ili nadimcima mnogih porodica. O tome danas svedoe nazivi nekih sela u Grui, Jasenici i Lepenici, koja imaju svoje dvojnike u okolini Sjenice, na Kosovu, u Poniavlju ili Aleksinakom Pomoravlju, kao i pojedinih rodova koji su oznaeni prezimenom dobijenim po starom zaviaju.

U Karaorevoj Srbiji bezmalo da nije bilo sela u koje nisu doli novi doseljenici, poglavito iz neosloboenih krajeva, a neka naselja su upravo tad oivela ili nastala. Zato se mnogi rodovi kazuju po ovom vremenu - da su im preci ratovali uz Karaora, da su doli sa Karaorem, ili da ih je Karaore doveo kad je sagonio narod u umadiju . 0 Milles_Broker 08. 2010. 23.37 Shomi_KG - 27. septembar 2006. Doseljavanje uoi Prvog ustanka irovnica, Poskurice i Lunice najstarija naselja Naselja u umadiji su vrlo stara, a sadanje stanovnitvo u njima je relativno novijeg sastava, jer je premalo porodica koje zasigurno obitavaju u njima due od tri veka. Stoga je pogreno rei da je dolaskom odreenih porodica osnovano neko umadijsko naselje, jer time je samo obnovljen, a ne i zaet, ivot u njemu. U najstarija naselja u sredinoj umadiji idu irovnica, Poskurice i Lunice, sela koja se pominju u XIV veku u povelji kneza Lazara. Ne moe se tano ustanoviti koliko puta su se ova sela praznila i punila novim iteljima do dolaska predaka dananjih stanovnika u njih. Tek, dananje stanovnitvo je obnovilo ivot Lunica posle Velike seobe 1690. godine, a irovnice i Poskurica sredinom XVIII veka. U Lepenici je Toa Radivojevi naao starinako stanovnitvo, podrazumevajui pod tim ono koje je na ovu tlu bilo i pre Velike seobe, samo u Lapovu, dok je Mihailo Dragi starinake rodove naao u vie mesta u Grui. Po Dragiu, pojedini starinaki rodovi su se odrali u Vitanovcu, Godaici, Gornjoj Crnui, Guberevcu, Donjoj Crnui, Zabojnici, Kamenici, Konjui, Lipovcu, Milaviu, Pretokama i Ravanici, to znai tek u svakom etvrtom gruanskom selu. Poetkom DVIII veka pojedini dananji rodovi, koji se smatraju osnivakim, obnavljaju ivot i u drugim gruanskim selima - Zakuti, Lipnici, Ljuljacima, Milakovcu, Pajsijeviu, Petropolju, Sibnici, Sumurovcu i Toponici, a do Koine krajine, to jest u vremenu 1737-1787, jo u Beevici, Boru, Donjoj Vrbavi, Vrbetima, Vukovici, Glediu, Grabovcu, Grivcu, Leskovcu, Leevu, Oplaniu, estinu i ukojevcu. Izmeu Koine krajine (1788) i Karaorevog ustanka (1804) doseljavanjem se obnavlja ivot u jo sedamnaest lepenikih naselja - Batoini, Bonjanu, Gornjoj Batoini, Drenovcu, uriselu, Jabuju, Jovanovcu, Kormanu, Miraevcu, Novom Milanovcu, Opornici, Radovanju, Rai, Teferiu, Cvetojevcu, Crnom Kalu i ljivovcu, kao i dvanaest gruanskih sela - Bajetini, Balosavi, Belom Polju, Brestovcu, Brnjici, Vitkovcu, Gornjoj Vrbavi, Kneevcu, Kniu, Peenogu, Radmiloviu i Stublu. U Bonjane, gde su zatekli Domanovie, naselili su se preci Milivojevia, Milia, Reonia i Tatovia. Milivojevii, iji su ogranak Vulovii, doli su od Sjenice, kao i Milii, iji su ogranci Jeremii, Jovanovii i Milutinovii. Reonii su, kao i Domanovii, Hercegovci, a njihovi su ogranci Miletii, Milosavljevii, Ivanovii, Srekovii i Milanovii, dok su Tatovii, koji su se najvie razgranali (Obradovii, Nenadii, Vuetii, Mikovii, Vaskovii, Maliii, Miloevii, Noviii, Todorovii, Vuletii, Novievii, Gliovii, Gosii/Todorovii, Lazarevii, Milii, Milosavljevii, Petrovii, Srekovii ), iz Osata (Bosna). U Desimirovcu se nastanjuju iz Prizrena Gavrilovii (obii/Mijailovii, Jovanovii) i Markovii (Andrejii), a iz okoline Kragujevca Srekovii. U Dobrovodicu dolaze od Zajeara Gliii, drugo prezime Radosavljevii, iji su srodnici Gliii u Gornjoj Batoini. Sa Kosova dolaze Dobriii, iji su rod Dobriii (olii) u irovnici. Istovremeno se iz Gladne u Resavi naseljavaju Markovii (Radivojevii, Kostii, Stoii) i Stojanovii, a iz predela Crne Reke dolaze Sinelii (Ivanovii, Pantii) iz Malog Izvora, Spasojevii (Miljkovii, ivkovii) iz Lukova i arevii (Matejii, Milojevii) iz Krivog Vira. U Drenovcu se smetaju Sjeniani Sokovii (okovii) i Hercegovci orbii, dok piljovii (Sretenovii, Vulovii, Lazarevii, Todorovii), iji su ogranak piljovii u Lunicama, dolaze iz Zablaa (aak).

Sela osnovana u Prvom ustanku U Karaorevo vreme sela su rado primala doseljenike Rod Seniana, (Mirkovii, urevii, Vujovii, Jovanovii, Simonovii, irkovii, Gavrilovii/Gajovii, Gvozdenovii, Radivojevii, Radomirovii, Stevanovii), iji su ogranak Vukovii u istom selu, (Miloevii, Srekovii), dolaze iz sela Brnjice (okolina Sjenice) i obnavlja uriselo. Prenosei ime svog naselja Mekovca u predelu Poljanice u Mekovac (danas Ilievo) su doli Krdalii (drugo prezime ivkovii), Pavlovii i Mijailovii (Milenkovii, Stevanovii, Babii/Stankovii, Gazdii/Stojanovii), iji su ogranci Matii (ivadinovii) i Stojkovii/Dimitrijevii u istom selu. U Jabuju se zaustavljaju Jotovii, dolazei iz Jasenice u Toplici, i Piperi (orevii, Pantii), koji uvaju zaviajno ime svog plemena u Crnoj Gori. Po pravilu u svako mesto dolaze rodovi iz vie oblasti. Tako u Jovanovac stiu od Prijepolja Blagojevii (Miloevii, Milenkovii, Vasiljevii, Novakovii) i Jovanovii (Aksentijevii, Stevanovii). Od Priboja Milutinovii, drugo prezime Dimitrijevii (iji su ogranci Nikolii/Milanovii u istom selu), Miljkovii (urevii, okovii, Ilii, Jankovii, Lazarevii, Mijajlovii) i Simii (Rakievii). Cakii (Nekovii), iji su rod Nikolii (Jovanovii, Ilii, ivkovii, Nikodijevii, Petrovii), dolaze od Vidina, a luintaci Neii iz Crne Gore. Malo je naselja u umadiji koja u Karaorevo vreme nisu primila doseljenike to su se iz srpskih krajeva pod tuinskom vlau zapuivali na ovo tle obnovljene i slobodne srpske drave. Za pravilno razumevanje prilika toga vremena treba imati u vidu injenicu da umadija, bez obzira na nedae, pustoenja i pogrome nad njenim stanovnitvom do Prvog srpskog ustanka, nikada nije bila prazna. Da je bila prazna, ili slabo naseljena, ne bi mogla ni dizati ustanke, niti voditi tako uspenu borbu protiv svetske imperije kakva je bila Turska. Ali upravo zbog potreba borbe za slobodu i njeno ouvanje, bio je dragocen svaki pojedinac. Zato je umadija irokogrudo primala u svoje okrilje sve ustanike, izbeglice i druge nevoljnike koji su u njoj traili spas, poglavito beei od turskih zuluma i krvne osvete. Tako su se u umadiju sticali prebezi iz Vidinskog paaluka, Poniavlja, Leskovake Morave, Kosova, Crne Gore, Bosne, pa i Banata i Srema, koji su bili pod austrijskom vlau. Ponajvie, pak, pridolica je bilo iz Stare Rake, a iz nje iz okoline Sjenice. U pamenju mnogih porodica je sauvano da su im preci ratovali uz Karaora, da su doli kad je Karaore sagonio narod u umadiju, naroito posle pohoda na Sjenicu i Suvodol 1809. godine, ili da ih je Karaore doveo, a nekima davao i od svojih imanja da bi se nastanili. Iz tog vremena su pojedini krajevi u mnogim umadijskim selima nastajali kao doseljeniki zaseoci, ali su, na pustoj, niijoj zemlji, nikla i nova naselja - tanije: doseljenici su obnovili ivot u njima. Tako su u Grui nastali Bare, Bumbarevo Brdo, Dubrava, Draguica, Kikojevac, Kusovac i Ljubi, u Jasenici Belosavci, Markovac, Rajkovac, Sepci i Stojaak, a u Lepenici Adrovac, Bare, Veliki enj, Vojinovac, Vui, Gornje Grbice, Divostin, Dragobraa, Lukanje (urevo), Majni, Mala Vrbica, Mala Pelica, Mali enj, Milatovac, Mironi, Niki, Pajazitovo, Prnjavor, Stanovo, Trenjevak i Cerovac. Sedam sela, dva zaseoka i tri mahale u Grui su nastali 1809. godine. Sela Ljubi, Dubrava, Bumbarevo Brdo, Draguica, Kikojevac, Kusovac i Bare su zasnovali doseljenici od Sjenice, odakle su, plaei se turske odmazde zbog pristajanja uz Karaorevu vojsku, morali da izbegnu zajedno sa Karaorevom vojskom, koja je prekinula oslobaanje jugozapadnog dela Srbije, jer se, zbog naeg poraza na egru kod Nia, morala povui da preprei turski upad sa te strane. U isto vreme su nastali i zaseoci Dub u Beevici i Vi njevac u unama. Osim zasebnih sela, u Grui su

tada nastali i posebni delovi sela (mahale) u kojima su se nastanili doseljenici od Sjenice - Koriani u Grivcu, Brani u Brnjici i Seniii u Peenogu. U svim ovim mestima postojali su tragovi preanjeg stanovnitva i naselja, nesumnjivo iz srpskog srednjeg veka, ponekad i znatno stariji, predslovenske kulture, ali u demografskom pogledu nastanjivanje doseljenika u Karaorevo vreme u njima je znailo osveenje narodne snage i ekonomsko jaanje umadije. 0 Milles_Broker 08. 2010. 23.38 Shomi_KG - 27. septembar 2006. Iz Adrovca u Adrovac U umadiji je bilo ovako: starinci, doljaci pre Prvog ustanka i oni posle Lepeniko selo Bare (stari naziv - u Srbiji je 17 sela sa tim nazivom), zasnivaju doljaci od Sjenice Stepkovii, razgranat rod, iji su ogranci Periii, Stepanovii, Milovanovii, Radilovii, Milivojevii, Rankovii, Brankovii, Ilii, Jovanovii, Milii i Miloevii. Sa njima su, takoe od Sjenice, doli urtovii, iji su ogranci Markovii/Maksimovii, Jevremovii, Stevanovii, Nikolii, Pantelii, orevii, Miloevii i Milutinovii. I trei osnivaki rod Bara je od Sjenice - Milojevii, sa ograncima (Petrovii. Dobrosavljevii, Nikolii, Rankovii, ivkovii i Milenovii). Meu ovim Sjeniacima su i Marinkovii, dok iz Bregova u Bugarskoj stiu ukii, iji su ogranci Marinkovii, Miloradovii, Stojanovii, Mitrovii, Dimitrijevii i Jovanovii. Adrovac naseljavaju doseljenici od Aleksinakog Pomoravlja, nemirne krajine koja je bedem odbrane od Nia, odakle je pretila turska sila. I kao to, po Cvijievim reima, punosi svoju kuicu sa sobom, tako su i doseljenici nazvali svoje novo stanite po mestu Adrovcu u Aleksinakom Pomoravlju, u kojem su iveli. Lepeniki Adrovac zasnivaju Ilii (stara prezimena: Jankovii, Nestorovii i Stojiljkovii), iji su ogranci Grozdii i Lovevii - po starom zaviaju, aleksinakoj Moravici, nazvani Moravii. Sa njima dolaze i Milojevii, iji su ogranak Blagojevii. Jedan deo Ilia se smeta u Rau, a njihovi roaci, okii i Boanii, u Donju Rau. Bumbarevo Brdo su zasnovali doseljenici od Sjenice, iz Bueva, od Korita i Bihora. Sjeniaci su uajii i Paunovii, iz Bueva kod Sjenice su Todorovii, sa Korita su Veskovii (staro prezime Hadii), a iz Bihora su Mirovii. I kao to su Bare Gruanske nastale u okviru sela Ljuljaka, tako je i Bumbarevo Brdo nastalo u okviru sela Pretoka. U isto vreme doseljenici obnavljaju i dva plodna i blagodatna jasenika sela - Belosavce i Markovac. Izmeu ta dva sela je bilo i tree - Beljevac, koje je posle odlaska Turaka zadugo bilo prazno (tzv. alija, tj. niija zemlja), sve dok ga knez Milo 1838. godine nije razdelio susednim selima. U Belosavce dolaze sa Peteri Kozoderi, Boljarci, Savii, od Sjenice ekii, Gajovii, Miii, Vukajlovii, Dragievii, Vukadinovii, Milovanovii, arovii, Novitovii, Aleksii, Milievii (Marii), Bokovii, Nikolii, Dimitrijevii, Milivojevii, Miljkovii, Rakii, okii, sa Korita Vuksanovii (Mitrovii), Vidakovii, Rajovii, a iz Graca (Stari Kolain) Lukovii. U umadiji je slaganje stanovnitva teklo sloj preko sloja - starinci, zatim oni koji su doli pre Koine krajine i Prvog srpskog ustanka, pa jak mlaz doseljenika 1809. godine (posle Karaorevog pohoda na Sjenicu), iza njih oni koji su doli posle Drugog srpskog ustanka, a na kraju, naje e kao seljakanje u oblasti, pojedinani useljenici u drugoj polovini prolog veka. Ovi slojevi se moda najjasnije raspoznaju u Grivcu.

U Grivcu su postojala etiri jaka roda pre Prvog srpskog ustanka - Gordijanii (iji su ogranci Lukii, ivkovii, Pavlovii i Ignjatovii), Belobrkovii (iji su ogranci Petrovii, Milanovii, Jovanovii i orevii), Mauii (iji su ogranci Nikolii i Rankovii) i Sovijanii (iji su ogranci Todorovii, Jevtovii i Karovii). Uz ova etiri razgranata roda, koji slove kao starinaki, pre Prvoga ustanka u selu su jo Zarii - poreklom od Ivanjice, po svoj prilici iz Bjedine Varoi, Miakovii - doseljeni od vode Tare (njihovi srodnici u Boru i Brestovcu se po tome zovu Tarani) i Simovii ili Simonovii - staro prezime Joviii, po pretku Jovici koji je doao iz Starog Vlaha (od ovog roda su Betulii u Korianima, kraju istog sela, kao i Lekii i Radosavljevii). Zarii e poneti to prezime tek u popisu 1863. godine, sa Gavrilom, sinom Zarije Cvetkovia (r. 1807). Miakovii e se prozvati po Mii Radosavljeviu (r. 1797), iji e se sinovi Radoje (r. 1817) i Ilija (r. 1828), tanije Ilijini sinovi Sofronije, Petar i Petronije, pisati 1863. godine kao Miii. I Simovii e poneti svoje prezime od 1863. godine. O njihovom pretku Jovici, koji se ovde naselio, nema pisanih podataka. Joviin sin Stevan je umro 1831. godine, kao najstariji ovek u selu - imao je tad 74 godine. Po Stevanovom sinu Simi (r. 1802) potomci e se prozvati Simovii. Svi Simovii su 1863. godine bili jedna kua, i to veoma jaka, zadruna, sa 17 dua. Navodimo ih kao tipian primer umadijske kune zajednice tog vremena: domain Jovan Simovi (r. 1822) sa enom Janom (35 godina), u kui je sa sinovima Veljkom (9) i Milenkom (1), kerima Draginjom (5) i Milevom (12), braom Ilijom (26) i Rankom (19), sinovcima Vladimirom (4), Dragutinom (2) i Jovicom (9), sinovicama Perunikom (14), Rosom (10) i Milevom (6), sestrom Milenijom (20) i snahama Novkom (38) i Smiljanom (30). Uz to, Jovan je imao i slugu, Iliju Vasilijevia (20). U Prvom ustanku, uglavnom za vreme Karaoreve vojne na Sjenicu 1809. godine, u Grivac se doseljavaju Veljovii, Rakitovii, Krsmanovii, Koriani, Ivankovii i Gvozdenovii. Rodonaelnik Veljovia - Veljo (puno ime Veliko) prezivao se Radovi (r. 1761). Po porodinom pamenju, u Grivac je doao od Stolova vie Kraljeva - po svoj prilici iz sela Dragosinjci u Podibru. Prezime po njemu e ustaliti njegovi sinovi Petronije (r. 1812) i ore (r. 1819). Rakitovii e se razmnoiti od Paje, sina Rakitovog, koji je doseljen od vode Vape (reice koja tee kroz Sjeniko polje), pa su tako ogranci Rakitovia sadanji rodovi orevii, Stevanovii, Radonjii, Gliovii, Filipovii, Perovii, Prodanovii, Vasiljevii i Jekii. Naseljavanje Divostina Krajem 19. veka ljudi stiu pojedinano Ovi poslednji e se prozvati po majci Jeki, a ne po ocu Obradu, jer je u popisu 1863. godine u kui udova Jeka sa maloletnim sinovima Miloem, Milovanom i Radovanom, koji e na ovaj nain sauvati spomen na majku. Od Sjenice sa Rakitoviima dolaze i Krsmanovii, koji e se kasnije podeliti na rodove Radomirovia, Vuievia, Lazovia, Dilovia i Mandia. Od Krsmanovih sinova Radomira (r. 1826) i Vuia (r. 1829) odvojie se grane Radomirovia i Vuievia. Poput Jekia, i Mandii e sauvati spomen na majku Mandu, po kojoj e se prozvati njeni sinovi Jovan (r. 1825) i Pavle (r. 1833). Koriani e se prozvati po predelu Korita, odakle je doao njihov predak Vuki. Po porodinom predanju, Vuki je doao sa sinovima Mirkom, Despotom, Stevanom, Miljkom i Ninkom, od kojih e nastati rodovi Mirkovii, Despotovii, Stevanovii, Miljkovii i Ninkovii. Meutim, u popisu 1831. godine Vuki je upisan kao Vuli (r. 1767), a prezime mu je Dimitrijevi, i u kui je sa sinom Anelkom, koji je enjen (r. 1809). Po Vuliu su ostali sinovi, koji ive u tri zasebna domainstva, upisani kao Vulievii - u jednoj je sam

Miljko (r. 1787) sa sinovima Lukom, Lazom i Veljkom, a u ostale dve su po dvojica brae: u prvoj Mina (r. 1797) i Ninko (r. 1806), a u drugoj Marko (r. 1809) i Despot (r. 1815). Sjenianima i Korianima su se, usput, 1809. godine prikljuili Ivankovii od Ivanjice i Gvozdenovii od Poege, doavi skupa u Grivac. Novi talas useljavanja u Grivac bio je posle Drugog srpskog ustanka, kad dolaze irovii, Botorii i ujovii. irovii, iji nadimak Starovlaani uva spomen na zaviaj, tano su zapamtili pretke, brau Aksentija i ora, koji su se doselili i 1831. godine bili jedna kua. Stariji Aksentije (r. 1797) je doma in, a mlai ore (r. 1809) je bio pismen i bio je ata u selu. Od ovih irovia, koji slave Sv. Jovana, potiu irovii u Oplaniu. Starovlaani su i Botorii, koji su doli iz sela Milande (zaselak Opaljenika kod Ivanjice). Doselili su se Botorini sinovi Stevan (r. 1802) i Stepan (r. 1803), a upisani su sa starim prezimenom Joksimovii. ujovii, ije je staro prezime Negovanovii, naseljeni su silom prilika, kada je knjaz Milo raselio ujovie sa Jeevca, od kojih neki odu na Kosmaj, a ovi dou ovde. Kasniji doseljenici, krajem prolog veka, dolaze pojedinano, kao trgovci i zanatlije - Marinkovii iz Nievaca kod Svrljiga, Mitrovii iz Baine, Markovii iz Dupca u Dragaevu, a Andrii su zapravo Biorci iz Bora, koje je usinio tetak od roda Miakovia, dok su Petrovii od Velemuga iz Belog Polja doli kao domazeti u Ivankovie. Dananje selo Divostin je nastalo od prnjavora manastira Divostina, gde je Karaore, vraajui se 1809. godine sa pohoda na Sjenicu i Suvodol, razmestio stanovnitvo koje je otuda, vojujui uz njega, polo sa njim, jer nije smelo da eka tursku odmazdu. Uzmiui uzvodno od Polimlja i Sjenike visoravni, dolinom Uvca i Vape, pobunjeno stanovnitvo od Priboja, Nove Varoi i Sjenice se preko Javora, emernice i Dragaeva zaputilo, sa Vodom, ka ravnoj umadiji. Ako se izuzmu pojedinana useljenja u drugoj polovini prolog veka, koja su bez veeg znaaja i uticaja, stanovnitvo Divostina je kompaktno doseljeniko, jer je, u zasnivanju, tanije obnavljanju ivota u njemu, ovo selo, u celini i odjednom, naseljeno doljacima u Prvom srpskom ustanku. No, Divostin nije nastao na ledini, niti je ovo selo niklo izmeu koia, kako nastaju kolonistika sela. Novopridolo stanovnitvo, koje je tu hrupilo za vreme Karaora, zateklo je starine, primilo predanja o selu i njegovim svetinjama iz vremena despota Stevana Lazarevia i - dalo svoj peat daljem ureenju ovog sela kao svoje drutvene, privredne i kultne zajednice. Na preanje stanovnitvo i ivot u selu podseaju toponimi Staro selo, Crkvina i Staro groblje, kao i, u ovom veku zaboravljeni, tako da se ne mogu locirati, Elbeske kue i Manastirite. Poetkom ovog veka Divostin se odlikovao sa devet izvora ive, krepke vode - vie no ijedno umadijsko selo, a meu njima je glasovit izvor Svetinja, za koji Toa Radivojevi kae da spada u najjae i najbolje vode u svoj Lepenici i da narod u okolini veruje u njegovu isceliteljsku mo od raznih bolesti. Na takvo, blagodatno, tle se za vreme Karaora doseljava pet osnivakih porodica sela, u iji su se gornji kraj smestili Radetii i ukovii (koji se piu i kao ulovii), a u donji Vujadinovii, Nektarijevii i Todorovii. Istorija naselja nije bezimena, nju stvaraju vrlo konkretni pojedinci. ukovii (ili ulovii) dolaze od Sjenice. ________________________________________ 0 Milles_Broker 08. 2010. 23.40

Shomi_KG - 27. septembar 2006 Nastanak ureva i Mironia U Srbiju stiu prebezi sa svih strana U arakom tefteru za 1831. godinu su upisana dva domainstva ulovia - Milovana (r. 1762), koji je najstariji ovek u selu, a u kui je sa sinovima Lukom (r. 1797), Jovanom (r. 1815) i Stevanom (r. 1817), a drugo domainstvo je Nedeljka ulovia (r. 1782), koji je u kui sa oenjenim bratom Jevremom (r. 1797), koji je seoski kmet, i dotle jo neenjenom braom Jakovom (r. 1815), Gvozdenom (r. 1817), Radovanom (r. 1821) i Simom (r. 1824). Radotii dolaze iz Krive Reke kod Priboja. Njihovi su rodonaelnici tri brata Radotia - Milivoje (r. 1782), koji je imao sina Ognjena (r. 1829), i braa Stevan (r. 1803) i Milosav Radoti (r. 1812). Njihov ogranak su Radotii u Mariu. Staro prezime Vujadinovia je Gliovii, jer s tim prezimenom dolazi od Sjenice njihov rodonaelnik Vujadin Gliovi (r. 1787), kome e se ovde roditi sinovi Gvozden (r. 1819) i Jovan (r. 1826). I Nektarijevii dolaze od Sjenice, iz sela Vape. Njihovi rodonaelnici su braa Sreten (r. 1767) i Nea (r. 1787). U arakom tefteru s njima su u 1831. godini upisani Sretenovi sinovi Bogdan (r. 1801), Dimitrije (r. 1807) i Todor (r. 1812). Todorovii, koji su doli od Nove Varoi, najvie se razgranavaju meu doseljenicima u Divostinu, tako da ine skupinu srodnih familija (Ivanovii, Todorovii, orevii, Prokopovii ili Prokii, Vukosavljevii, Jovanovii i Paunovii). Staro prezime Todorovia je Damjanovii. Njihov rodonaelnik u Divostinu je Milivoje Todorovi (r. 1787), sin Todora, koji se, po svemu sudei, prezivao Damjanovi, poto porodice sa ovim starim prezimenom pripadaju skupini Todorovia. Milivoje je imao brau Miloja (r. 1801), Milia (r. 1803), Proku (r. 1816) - od koga su Prokii ili Prokopovii, Jovana (r. 1820) i Peru (r. 1823). Ovi Todorovii (Milivojeva loza) i Prokopovii ili Prokii su meusobno za koleno blii nego sa ostalim Todoroviima. Rodonaelnik Vukosavljevia je Vukosav Damjanovi (r. 1797). Imao je brau Sredoja (1802-1831), koji je umro enjen, ora (r. 1811) - od koga su orevii, Dimitrija (r. 1817), Milana (r. 1819) i Blagoja (r. 1822). Rodonaelnik Paunovia je Paun Damjanovi (r. 1791), upisan u arakom tefteru 1831. godine u kui sa braom Jovanom (r. 1801) - od koga su Jovanovii, Ivanom (r. 1809) - od koga su Ivanovii, Miloem (r. 1813) i Milovanom (r. 1824). Petnaest godina po dolasku ovih porodica u Divostin se doseljavaju Bojovii od Sjenice (1824), deceniju kasnije Jakovljevii (drugo prezime Gajovii ili Gajiii) iz Odmenja, zaseoka Polumira kod Rake (1834), Jankovii od Pirota (1840), Prokovii od Sjenice (1856), Nikolii od Pirota (1859) i Zlatkovii (drugo prezime Ilii) iz Velesa u Makedoniji (1863), dok e iz gruanskog sela Dubrave doi Milenkovii (1851), a iz okolnih lepenikih sela Bataveljii iz Donjih Grbica, Maksimovii iz Donjih Jaruica (1845), Jevtovii iz Ramae (1854), Ilii iz Cerovca (1880) i Petrovii iz Dragobrae (1897). Po nalazu Toe Radivojevia, ovih dvanaest, kasnije doseljenih, porodica inile su 1903. godine dve sedmine stanovnitva Divostina. Prvi srpski ustanak, pogotovu posle dve godine uspenog vojevanja i sjajnih pobeda na Miaru i Deligradu i osvojenja Beograda (1806), privukao je Srbe, vekovima eljne slobode, sa svih strana. U Karaorevu Srbiju se, stoga, stiu prebezi, i rodoljupci, oajnici i prognanici, osvetnici i nevoljnici svih vrsta, vezujui se za ovaj deo slobodne grude kao jedini spas. No, za razliku od turskog vremena, drutveni uslovi su sada bitno drugaiji. Treba imati u vidu da je Karaorevim ustankom ne samo skinuta tuinska vlast, nego je izvren i korenit drutveno-ekonomski preokret, jer je ukinut feudalizam. Prema tome, Prvi srpski ustanak je, posle Velike francuske revolucije (1789), druga uspela revolucija u svetu koja je sruila feudalni poredak. Da podsetimo, feudalizam e u Evropi potrajati mono do 1848. godine, pa i kasnije, a u nekim delovima Balkana i do 1912. godine.

Zato u Karaorevu Srbiju hrle doseljenici iz neosloboenih delova Srpstva, gde bivaju ne samo slobodni graani ve i vlasnici zemlje. Iz Deeve u Lepenicu U nastanku umadijskih naselja granina crta je Prvi ustanak Prema tome, Prvi srpski ustanak je, posle Velike francuske revolucije (1789), druga uspela revolucija u svetu koja je sruila feudalni poredak. Da podsetimo, feudalizam e u Evropi potrajati mono do 1848. godine, pa i kasnije, a u nekim delovima Balkana i do 1912. godine. Zato u Karaorevu Srbiju hrle doseljenici iz neosloboenih delova Srpstva, gde bivaju ne samo slobodni graani ve i vlasnici zemlje. Bezmalo da nema umadijskog sela koje u ovom vremenu nije dobilo ponekog novog itelja, mnoga sela i po vie porodica, a neka su, napunjena sve samim doljacima, ili oivljena ili upravo tada nastala. Tako su, meu ostalima, nastali Lukanje (dananje urevo) i Mironi u Lepenici. U Lukanje dolaze doljaci iz znatno udaljenih predela. Svi su se ovde obreli izmeu 1806. i 1809. godine. Selo je osnovalo pet rodova - najpre su doli Ristii i Negovanovii, a ubrzo za njima Filipovii, Savkovii i Dugii. Doli su sa etiri strane. Ristii su doli sa istoka, iz Poniavlja (okolina Pirota, koji je osloboen od Turaka 1878. godine). Doao je predak Ilija, a oni se prezivaju po njegovom sinu Risti (roen 1801). Negovanovii - drugo prezime Stevanovii - dolaze sa zapada, iz sela Patria u Valjevskoj Kolubari (danas optina Mionica). Ovaj rod se brzo mnoi tako da se Stevanovii (Negovanovii), kojih je poetkom ovog veka bilo 36 kua, granaju na Markovie, Martinovie, Martie, Mijailovie, Nikolie, Gajie, Rankovie, Milovanovie i Srekovie, a od njih su i Stevanovii u Barama. Ubrzo sa juga, iz deevskog kraja u staroj Rakoj, dolaze Filipovii i Dugii. Nesumnjivo, ovo je posledica ustanikog ratovanja 1806. i 1809. godine, kada je na Deevi dran anac. Tamonje srpsko stanovnitvo, koje je pristalo uz Karaoreve ratnike, nije smelo da eka odmazdu Turaka i, s povl aenjem vojske u slobodnu Srbiju, krenulo je ka umadiji. U toj povorci su bili preci Filipovia i Dugia, kao i Savkovia. Rodonaelnik Filipovia, ije je prezime u starom kraju bilo Pavlovii, Filip Pavlovi (roen 1787), ili, kako su ga ee zvali Vilip, imao je pet sinova - Petra (r. 1815), Petronija (1817), Dimitrija (r. 1822), Milana (r. 1825) i Jovana, koji je umro kao dete (1832-1833). Rodonaelnici Dugia (koji se granaju na rodove Petrovia, Aleksia i Pavlovia) su braa Pantelija (r. 1799) i Petar Dugi (r. 1815), od koga su Petrovii. Doseljavanjem Savkovia sa jugozapada, od Nove Varoi, zavreno je osnivanje Lukanja odnosno ureva kao seoske zajednice. Rodonaelnik Savkovia je Savko Bogosavljevi (r. 1782), koji je imao pet sinova Stefana (r. 1809), Stepana (r. 1812), Radovana (r. 1814), Radoja (r. 1822) i Milovana (r. 1824). U njegovom domainstvu je 1833. godine upisan i unuk ivota (r. 1832), Stefanov sin. Ovih pet osnivakih rodova ureva (Ristii, Negovanovii Filipovii, Dugii, Savkovii) inili su poetkom ovog veka sedam osmina domova u selu. U toj seobi, pogotovu 1809. godine, koja je bila veoma masovna, pridolo stanovnitvo je osnovalo i selo Mironi. Za razliku od ureva, iji su osnivaki rodovi sa etiri strane, osnivaki rodovi Mironia su svi od Sjenice. Mironi su osnovala tri roda - Filipovii, Kusurii i Pantelii. Mironiki Filipovii, zvani Vilipovii, potomci su Nikolini, koji je ratovao uz Karaorevu vojsku. Imao je sina orija (r. 1795), iji je sin Filip (r. 1815), po kojem se prezivaju Filipovii. Kusurii su razgranat rod, a njegovi su ogranci Milanovii, Radosavljevii, Pavlovii, Stevanovii, Arunovii, Jovanovii i Spasojevii. Rodonaelnik Pavlovia je Pavle orevi (r. 1777), koji je imao sinove Milana (r. 1807) - od koga su Milanovii, Blagoja (r. 1809), Milutina (r. 1815), Sp