1. Operativna definicija soc. medicineSoc. Medicina je nauka iz oblasti javnog zdravstva, koja podrazumijeva prolongiranje života i promociju zdravlja, a i društvo.

2. Predmet i opći ciljevi Soc. Medicine Zajednički cilj svih nauka iz oblasti javnog zdravstva je :

1. promocija zdravlja2. unapređenje i očuvanje zdravlja3. prevencija bolesti i4. zaštita od bolesti

3. Šest ciljeva soc. medicine1. da ljudi sami doprinose svom zdravlju2. da se mobilišu sve raspoločite resursa za zdravlje3. da odnos doktora i pacijenta ne smije niti individualistički4. da je doktor član tima sa medisinskim i patronažnim sestrama, soc. radnikom, psihologom i dr.5. da je doktor profesionalac i za pacijenta i zdravog korisnika u okruženju,6. da zdravstveni sistem i drugi sistemi doprinose zdravlju

4. Područje djelovanja javnog zdravstvaAspekti zdravlja i bolesti1. preventivni, 2. socijalni, 3. ekonomski, 4. vaspitni i 5. organizacijskiOstali aspekti

1. okoline, 2. zajednice, 3. grupe i 4. individue

5. Odnos soc. medicine i drugih naukaSocijalna medicina je „most“ između kliničke medicine i drugih nauka koje proučavaju socijalne dimenzije.

6. Historijski značaj Hipokrata u razvoju soc. medicineHipokrat (460-377 pr.n.e)- pokušao je tražiti uzroke oboljenja uticajem spoljnih faktora. Prvi je ukazao na vezu epodemiologije bolesti sa faktorima kao što su: voda, klima, način života, ishrana, stanovanje i dr. Socio-ekonomski uslovi života.

7. Historijski značaj Ser George Newman u razvoju soc. medicineSer George Newman 1847- definiše da je „medicinska nauka esencijalno socijalna nauka“ i to treba što prije shvatiti, zatima definiše 3 osnovna principa:

1. zdravlje ljudi je stvar društvene zajednice, koja je obavezna da ga čuva i unapređuje;

2. Socijalno-ekonomski uslovi imaju značajnu pa i ključnu ulogu na zdravlje i bolesti, pa se moraju proučavati;

3. Unapređenje zdravlja je društveni i medicinski zadatak.

8. Historijski značaj Alfred Grojtjhana u razvoju soc. medicineAlfred Grojtjahan (1869-1931) je najznačajnije ime u socijalnoj medicini Evrope.

1. objasnio je socijalnu prirodu bolesti, 2. definisao “socijalne bolesti” i koncipirao socijalnu medicinu kao nauku.3. Multidisciplinarni karakter nauke: statistika, antropologija, demografija,

ekonomija i sl.4. Isticao je zdravstveno vaspitanje.

9. Historijski značaj Julies Rene Guerin u razvoju soc. medicineJulies Rene Guerin (1848) – duhovni začetnik socijalne medicine (hirurg-ortoped)

1. uveo je termin “socijalna medicina” u časopisu “Medicinske novine” Francuska,2. Zdravlje populacije i socijalno-ekonomski faktori,3. Očuvanje zdravlja.

Radove socijalne medicine klasifikuje u 4 podgrupe: socijalna patologija, socijalna psihologija, socijalna higijena i socijalna terapija.

Zalagao se da socijalna medicina služi svima ali da se ne identifikuje ni sa kim (npr. Medicinske, filozofske, političke teorije).

10. Historijski značaj Edwin Chadwick, Viliem Farr u razvoju so. medicineEdwin Chadwick, Viliem Farr (viktorijanska epoha u Engleskoj) prvi su dokumentovano ukazali na vezu između epidemija zaraznih bolesti i okoline u kojoj čovjek živi i radi.Edwin Chadwick (1832)

1. ističe vezu između ekonomsko-socijalnih faktora i zdravlja 2. naglašava potrebu investiranja u zdravlje.

Chadwick, Smith i statističar Fare 1. inicirali su reforme javnog zdravstva u Engleskoj: 2. uspostavljanje nove ljekarske prakse-ljekara javnog zdravstva3. prvi školovani stručnjaci za rad u zajednici sanitarna inspekcija, praćenje bolesti u populaciji, preventivne aktivnosti i izolaciju zdarvih od bolesnih.

11. Historijski značaj soc.medicine kao samostalne nauke SOCIJALNA MEDICINA KAO SAMOSTALNA NAUKA SE POJAVILA U XIXst

1. Prvo se bavila nekim grupama u zajednici2. Zatim se baila individualnim uticajem na zdravlje i bolest3. Sada se bavi determinantama zdravlja i bolesti.

Na univerzitetima se 40-tih godina XXst 1. javlja ideja da se javno zdravstvo nazove socijalna medicina:2. John Ryle – profesor socijalne medicine navodi da je to

novi izazov u medicinskoj edukaciji koji integriše socijalne i medicinske nauke.

12. Historijski značaj soc. Medicine u SAD-uU SAD-u javno zdravstvo je dominantna disciplina: 1872. – Američka asocijacija javnog zdravstva,1879. – nacionalno zdravstveno tijelo za brigu oko sprečavanja zaraznih bolesti.Reforma shvatanja javnog zdravstva sa edukacijom stručnjaka iz:

javnog zdravstva, sociologije, ekonomije, statistike i političkih nauka

13. Historijski značaj Charles Edward Winslow u razvoju soc. medicineCharles Edward Winslow sa univerziteta u Yalu:

1. Definiše javno zdravstvo 2. Promoviše zdravstveni odgoj kao “ključ novog javnog zdravlja“ i 3. smatra da je njegovo uvođenje u preventivnu medicinu isto značajno kao i

bakteriološka teorije bolesti. 1947. u SAD-u se otvara prvi Insitut za socijalnu medicinu koji integriše

preventivne i kurativne discipline u sveobuhvatne programe zaštite zdravlja u zajednici.Sa medicinskom sociologijom se razvija nova nauka “sociologija zdravlja”.

14. Historijski značaj Andrija Štampara u razvoju soc. MedicineDr Andrija Štampar (1888-1958)

1. stvorio je naš koncept socijalne medicine 2. i primjenjivao ga u organizaciji zdravstvene službe,3. unio koncept zdravlja i zaštite zdravlja u praksu kod nas,4. radio je na suzbijanju zaraznih bolesti, 5. osnivao higijenske ustanove i zavode, 6. osmislio i organizovao u praksi ideje o domovima zdravlja,7. jedan je od osnivača WHO8. za njega se vezuje prva definicija zdravlja (07.04.1948)9. njegove ideje su još uvijek aktuelne i polazište su mnogih reformi u zdravstvu 1923. osnovao je prvi Institut za socijalnu medicinu na čijem čelu je bio dr

Bogoljub Konstantinović

15. Historijski značaj Franka, Grojtjahana i Guerina u razvoju soc. medicineFrank, Grojtjahan i Guerin – pioniri socijalne medicine

1. XIXst borba za zdravlje,2. zalaganje za sveobuhvatnu strategiju zdravlja baziranu na reformi društva i podizanju zdravstvene kulture2. XXst Univerziteti i katedre za socijalnu medicinu

Klasično javno zdravstvo ima cilj “da učini za ljude ono što oni sami za sebe ne čine”

16. Šta je prema Susseu odredio pojma Socijalne medicineSusser smatra da su 3 paralelne struje odredile nastanak socijalne medicine i to:

1. porast društvene odgovornosti za medicinu,2. proučavanje bolesti na nivou koji nije samo individualan, nego i grupni i

masovni,3. porast saznanja o čovjeku, pacijentu, korisniku kao socijalnom biću.

danas se dodaje nemogućnost medicinske nauke da nađe odgovore na rastuće zdravstvene potrebe i izazove.

17. Navedite tri korijena Soc. Medicine prema JakšićuJakšić navodi 3 korijena socijalne medicine:

1. prirodnoznanstvena oblast koja podrazumjeva: ekološka, demografska i epidemiološka posmatranja čovjekove i ljudske zajednice I iznalaženje odgovarajuće tehnologije i metoda za rješavanje odgovarajućih zdravstvenih problema,2. sociološka oblast koja obuhvata analiziranje: društvenih odnosa, uzroka i posljedica društvenih nejednakosti u području zdravlja i bolesti i traženje adekvatnih mijera socijalne politike i zaštite,3. znanstveno područje analize: zdravstvenog sistema i organizacije zdravstvene zaštite.

18. Navedite četri sinonima soc. medicineSocijalna medicina je

1. “socijalna patologija” , 2. “nauka koja proučava socijalne relacije”, 3. “jedinstvo terapijske i preventivne medicine”, 4. “jedinstvo socijalnih nauka i medicine”.

19. Definicije autora soc. Medicine iz domena soc. Odnosa i soc. Faktora1.Andrija Štampar (1923) “socijalna medicina je nauka koja se bavi ispitivanjem međusobnog utjecaja socijalnih odnosa i patoloških pojava u narodu pronalaženjem mijera socijalnog karaktera za unapređenje narodnog zdravlja”2.Konstantinović (1928) “socijalna medicina je nauka o zdravstvenom stanju naroda u vezi sa društvenim odnosima”. 3.Sasser “socijalna medicina je nauka koja se bavi proučavanjem socijalnih relacija u medicini”4.Roemer “socijalna medicina je akademska disciplina koja proučava socijalne faktore u bolesti i zdravlju kao i način funkcionisanja socijalnih (zdravstvenih) institucija”.

20. Definicije autora Soc. Medicine iz domena odnosa čovjeka i okoline1.Hobson “socijalna medicina je studija onih faktora koji utječu na zdravlje i aplikacija tih studija u korist čovjeka. Socijalna medicina proučava čovjeka u njegovoj okolini da bi mu pružila bogatiji život”. 2.Ćatović „socijalna medicina je nauka koja proučava utjecaj svih faktora koji djeluju na zdravstveno stanje naroda, njihovom povezanošću i preduzimanjem mijera za rješavanje problema zdravlja i bolesti”.

21. Definicije autora Soc. Medicine iz domena organizacijske dimenzijeOrganizacijska dimenzija je primarna u definiciji socijalne medicine:1.Gerić “socijalna medicina podrazumjeva organizovanu brigu zajednice za zdravlje svojih članova”.2.Mićović, Cucić, Janjić “socijalna medicina je nauka o zaštiti zdravlja ljudi u zajednici i organizaciji te zaštite”.

22. Navedite autore i osnov definisanja soc. medicineOsnov definisanja predstavlja nabrajanje oblasti kojima se bavi socijalna medicinaSavić, Jakovljević “Socijalna medicina je organizovana briga zajednice za zdravlje svojih članova”.

23. Navedite sveobuhvatnu defi. soc. medicine, prema domenima djelovanja1. Istraživanje socijalnih faktora koji utjeću na zdravlje ili incidenciju bolesti

i to pomoću anketnih istraživanja, studija slučaja i statističkih istraživanja,2. Recipročnu vezu koja postoji između medicine i društva uključujući

i kolektivnu odgovornost medicine prema društvu, koja podrazumjeva ukazivanje na socijalne probleme koji mogu da oštete zdravlje.

3. Ustanove socijalne terapije: socijalno osiguranje, socijalne aspekte zdravlja, zdravstvene i socijalne službe.

24. Navedite skandinavsku definiciju soc. Medicine“socijalna medicina pokriva široku oblast zdravstvene zaštite i zajednice uopšte. To uključuje teorijske nauke i praktičnu primjenu kao što je:

organizacija zdravstvenih i socijalnih službi, ali i široki dijapazon medicinskih i socijalnih uslova i problema sa kojima se te službe sreću”.

25. Navedite def. Soc. Medicine prema svjetskoj zdrav. Org WHO“socijalna medicina predstavlja aspekt savremene društvene medicine s posebnim osvrtom na organizaciju zdravstvene zaštite”.

26. Predmet i sadržaj proučavanja soc.medicine1. Proučavanje i mjerenje zdravlja i zdravstvenog stanja na nivou kategorija

stanovništva i zajednice (djeca, omladina, žene, radnici, stari, prihički i fizički ometene osobe itd.).

2. Problemi narodne patologije (hronične nezarazne bolesti, socijalna patologija, traumatizam, profesionalne bolesti, i dr.)

3. Zdravstveni sistem i organizacioni oblici zdravstvene zaštite4. Zdravstvene potrebe, kao i determinante zahtjeva i korištenja zdravstvene službe5. Proučavanje utjecaja socijalno-ekonomskih aspekata i okoliša: Ekonomika u zdravstvu Menadžment u zdravstvu Kvalitet u zdravstvu Planiranje za zdravlje Obrazovanje za zdravlje, kadar za zdravlje Ponašanje i zdravlje Odgoj za zdravlje Zdravstveno informativni sistem Istraživanja u zdravstvu

27. Socijalna medicina i socijalno-ekonomskih aspekata i okolišaProučavanje utjecaja socijalno-ekonomskih aspekata i okoliša:

Ekonomika u zdravstvu Menadžment u zdravstvu Kvalitet u zdravstvu Planiranje za zdravlje Obrazovanje za zdravlje, kadar za zdravlje Ponašanje i zdravlje Odgoj za zdravlje Zdravstveno informativni sistem Istraživanja u zdravstvu.

28. Navedite i objasnite epidemiološke metode u soc. mediciniSociološki metod, epidemiološki metod, dispanzerski metod.1. Sociološki metod:

Socijalna medicina kao pragmatična nauka koristi one metode koje su joj na raspolaganju i mogu da odgovore njenim ciljevima,

Svaka od nauka koja je odredila multidisciplinarnost u socijalnoj medicini unijela je u nju ponešto od svoje metodologije, shodno postavljenim ciljevima.

Da bi se objasnio jedan fenomen u socijalnoj medicini često je potrebno koristiti više teorijskih koncepata.

U socijalnoj medicini se najčešće nekoliko uzroka proizvede mnogo opserviranih efekata.

Od istraživačkih tehnika koriste se one preuzete iz socijalnih nauka, kao što su metode anketnog istraživanja, mjerenje stavova i sl.2. Epidemiološki metod u socijalnoj medicini podrazunjeva:

uočavanje i definisanje problema, opis karakteristika problema, postavljanje hipoteze o mogućim uzročno-posljedičnim vezama koje

određuju problem, provjera-testiranje i dokazivanje uzročno-posljedičnih veza, zaključak i praktična primjena.

3. Dispanzerski metod rada podrazumjeva aktivni nadzor nad bolesnim i zdravim.

29. Navedite i objasnite epidemiološke metode u soc. mediciniEpidemiološki metod u socijalnoj medicini podrazunjeva:

uočavanje i definisanje problema, opis karakteristika problema, postavljanje hipoteze o mogućim uzročno-posljedičnim vezama koje

određuju problem, provjera-testiranje i dokazivanje uzročno-posljedičnih veza, zaključak i praktična primjena.

30. Objasnite dispanzerski metod u soc. mediciniDispanzerski metod rada podrazumjeva aktivni nadzor nad bolesnim i zdravim.

31. Navedite izazove za budućnost u oblasti soc. medicine“ZDRAVSTVENU KRIZU STOLJEĆA” čine:

1. promjene u strukturi obolijevanja i uzroka smrti,2. nemogućnost medicine da na sve to odgovori,3. nagli razvoj visoke tehnologije,4. enormni porast troškova zdravstvene zaštite,

Raste pritisak korisnika za zauzimanje aktivnije uloge u donošenju odluka u zdravstvenom sistemu i za regulisanje prava pacijenata;Zdravstvena politika iz usko medicinskog model ide ka boljem razumjevanju zdravlja i njegovih determinanti;Socijalno-medicinski argumenti zdravlja i bolesti koriste se sve više i u drugim medicinskim disciplinama

32. Definište zdravnstvene indikatoreZdravstveni indikatori su osnovni instrumenti za procjenu stanja zdravlja stanovništva, prikazani relativnim brojevima, a izračunati prema podacima dobijenih iz slijedećih izvora: 1. matične knjige, 2. popis stanovništva, 3. rutinska zdravstvena statistika, 4. registri bolesti, 5. epidemiološki nadzor, 6. intrevju, 7. drugi izvori podataka.

33. Navedite izvore podataka za zdravstvene indikatore1. matične knjige –sadrže podatke vitalne statistike:rađanje, umiranje, sklapanje i razvodi braka, usvojena; 2.popis stanovništva sadrži podatke: ukupan broj stanovnika, distribucija stanovnika po spolu i dobu; 3. rutinska zdravstvena statistika sadrži podatke: rad zdravstvenih službi, utrošena sredstva za rad; 4. registri bolesti sadrže podatke o masovnim nezaraznim oboljenjima; 5. epidemioločki nadzor sadrži podatke o kontroli zaraznih bolesti i bolesti koje podliježu obaveznoj imunizaciji; 6. intervju- ispitivanje zdravlja u populaciji prema potrebama stanovnika; 7. drugi izvori podataka (statistika)

34. Navedite indikatore zdravstvene politike koju zemlja vodiUstav, Zakon o zdravstvenoj zaštiti, Zakon o zdravstvenom osiguranju, Strandardi i normativi;Raspodjela sredstava za zdravstvenu zaštitu- % izdvajanja za zdravstvenu zaštitu iz ND;Stepen jednakosti u raspodjeli sredstava-troškovi za zdravstvenu zaštitu po stanovniku, broj stanovnika na jednog doktora ili broj doktora na 10.000 stanovnika, br. Postelja na 1000 stanovnika;Stepen uključenosti zajednice u zadovoljavanju zahtjeva i potreba stanovnika;Postojanje uspješne komunikacije u zdravstvenom sistemu (komiteti,ekspertne grupe i sl).

35. Navedite socijalno-ekonomske indikatore koji su povezani sa zdravljemPrirodni naraštaj i unutrašnja migracija stanovnikaND ili društveni proizvod po glavi stanovnikaProsječni prihodi po radno- aktivnom stanovnikuStopa nezaposlenosti, prosječna zaposlenost žena, pokazatelj zavisnosti stanovništva (zbir mađih od 15 i starijih od 65 godina na 100 osoba u straosti od 15-64 godina)Pokazatelj pimenostiUslovi stanovanjaDostupnost adekvatnoj ishrani stanovništva

36. Definišite obuhvat stanovništva zdravstvenom zaštitomObuhvat stanovništva određenim nivom zdravstvene zaštite, imunizacijom, preventivnim aktivnostima, vodosnadbjevanjem, obrazovanjem i zdravljem, itd.Obuhvat zdravstvene zaštite majke i djeteta, zdravstvene zaštite starih ili hendikepiranih osoba,.

37. Definišite dostupnost zdravstvene zaštite stanovništvaDostupnost zdravstvene zaštite stanovnicima (općina, kanton/županija, entitet, država);dustupnost doktora ili zdravstvene ustanove

38. Definišite pristupačnost zdravstvene zaštite stanovništvaPristupačnost zdravstvene zaštite (% očekivanih korisnika zdravstvene zaštite prema fizičkim, ekonomskim i kulturnim barijerama)

39. Definišite korištenje zdravstvene zaštite stanovništvaKorištenje zdravstvene zaštite (broj pregleda i usluga po stanovniku, stopa hospitalizacije, prosječna zauzetost postelja)

40. Definišite kvalitet zdravstvene zaštite stanovništvaKvalitet zdravstvene zaštite (procjena ishoda liječenja pacijenta ili zadovoljstva korisnika radom zdravstvene službe).

41. Navedite kombinaciju indikatora fizičkog kvaliteta životaIndikator fizičkog kavliteta života je kombinacija:

Stopa mortaliteta dojenčadiOčekivanog trajanja života za dojenčad,Stope pismenosti u populaciji.

42. Navedite kombinaciju indikatora ljudskog razvojaIndikator ljudskog razvoja je kombinacija:

Očekivanog trajanja života na rođenju,Osnovne kupovne moći stanovništva iStepena obrazovanja stanovništva.

43. Navedite 10 mežunarodnih indikatora ljudske patnjeMežunarodni indikator ljudske patnje je kombinacija 10 mjera ljudskog blagostanja:

1. očekivanog trajanja života na rođenju,2. dnevne kalorijske potrošnje namirnica3. dostupnosti pijeće vode4. obuhvata novorođenčadi imunizacijom,5. obuhvata srednjočkolskim obrazovanjem,6. društvenog proizvoda po stanovniku,7. stope infalacije8. razvoja komunikacijskih tehnologija,9. stepena političkih sloboda i10. poštovanja građanskih prava.

44. Masovne nezarazne bolesti, problemi i rješenja problemaProblemi nezaraznih bolesti u FBiH:

kardiovaskularne, maligne bolesti, akcidenti, šećerna i hroične plućne bolesti,porast oboljenja, invalidnosti i umiranjazahvataju 56% populacijepovećani zahtjevi za zdravstvenom zaštitompovećani troškovi liječenja.

Rješenje problema – kontrola rizika:kontrolisanje intrevencije: hipertenzija, pušenje duhana, holesterol.Koronarni tip ličnosti, samozaštita, skrinig, pojas, zakonske kaznene odredbeFaktori stila života: body-mass index. Kafa, alkohol i druge ovisnosti, fizička neaktivnostFaktori ekološkog kompleksa: rizična zanimanja, makro i mikro klimatski uvjeti, tvrdoća vode za piće.Ostali faktori: naslijeđe. Spol. Starosti i sl.

45. Masovne zarazne bolesti, problemi i rješenjaProblemi zaraznih bolesti u FBiH:

Tuberkuloza, HIV/AIDS, grip, osipne groznice...Rješenje problema:

Prijavljivanje i kontrola kontakataPravilna dijagnostika i liječenjeImunizacijaMasovna preventivna edukacijaHigijensko sanitarni nadzorSvi nosioci i izvršioci PZ

46. Nepravilna ishrana, problemi i rješenja problema 34% djece je anemično 9% predčkolske djece je gojazno Podhranjeno 0,85% školske djece (ruralno) i 11 % (urbano)

Rješenje problema: Promocija pravilne ishrane Jačanje glasa potrošača Hemjska kontrola namirnica Bakteriološka kontrola Radioaktivna kontrola

47. Snadbjevanje vodom za piće, problemi i rješenja problemaProblemi u FBiH:

Globalno je sve manje vode za piće na Zemlji Snadbjevanje neispravnom – nekontrolisanom vodom za piće 78% stanovništva se snadbjeva vodom za piće iz centralnih vodovoda Laboratorijski se kontroliše voda za piće kod oko 55 % populacije

Rješene problema: Donošenje državnih zakona o kontroli vode za piće Poštivanje postojećih zakona o vodama Preuzimanje odgovornosti

48. Upravljanje otpadom, problemi i rješenja problemaProblemi u FBiH:

50% otpada se prikuplja i odlaže na nepostojećim deponijama Uzrokuje zagađenje voda, tla, zraka i narušava zdravlje

Rješenje problema: Donošenje državnih zakona o kontroli otpada Poštivanje postojećih zakona o kontroli otpada Preuzimanje odgovornosti

49. Poremećaji mentalnog zdravlja, problemi i rješenja problemaUdio populacije sa ozbiljnim problemima mentalnog zdravlja je 1-3%Problemi u FBiH- FAKTORA RIZIKA

Nezaposlenost, siromaštvo Migracije, ratovi i poslijeratne krize Porast zloupotrebe lijekova, droga i dr. Usamljenost i kidanje socijalnih veza Gubici

Rješenje problema u okviru zdravstvenog sistema: Otkrivanje, ispitivanje i liječenje pacijenata sa problemim u mentalnom zdravlju Nadzor nad pacijentima smještenim u kući za zbinjavanje SOS telefon Posebni programi prevencije ovisnosti

50. Zdravlje mladih, problemi i rješenja problemaProblemi u FBiH :

46% mladih puši redovno više mladići Poznato je da se proizvodi 22l alkohola po stanovniku

Rješenje problema: Razvijati humane odnose među spolovima Sprečavati spolno prenosive bolesti Razvijati stalne fizičke aktivnosti

51. Zdravlje starih, problemi i rješenja problemaProblemi u FBiH:

10.9 % ljudi – 65 godina i dalje rasteStarost je normalna pojava.Rješenje problema- u zdrvastvenom sistemu:

Razvijati poželjne stilove života u poznim godinama Aktivna i pasivna rekreacija Imunizacija Pravilna ishrana Fizička i mentalna rehabilitacija

52. Zdravlje žena, problemi i rješenja problemaProblemi u FBiH :

MN dojke i genitalijaRješenje problema – u zdravstvenom sistemu:

Samozaštita i samopogled Skrining Rano otkrivanje Liječenje Terapija bola

53. Palijativna njega, problemi i rješenja problema Maligne bolesti, neurološka oboljenja, Alchaimerova bolest, AIDS 70 – 80% teških bolesti treba palijativnu njegu

Rješenje problema- učenje zdravstvenih radnika za palijativnu njegu : Fizičke potrebe bolesnika Psihološke potrebe Psihosocijalne potrebe Socijalne potrebe Duhovne potrebe

54. Definišite zdravstvenu zasštitu55. Definišite zdravstvene usluge56. Navedite 4 nivoa zdravstvene zaštite57. Šta je nivo samozaštite58. Šta je nivo sekundarne zdravstvene zaštite59. Šta je nivo primarne zdravstvene zaštite60. Šta je nivo tercijalne zdravstvene zaštite

61. Navedite 7 aktivnosti međunarodne saradnje1. kontrola epidemija i zaraznih bolesti2. međunarodna razmjena medicinskih i zdravstvenih informacija3. međunarodna standardizacija4. kombinovana istraživanja5. pomoć zemljama u razvoju6. savjeti vladama i ministrima zdravlja7. međunarodni aspekti međunarodne kontrole zloupotrebe droga

62. Navedite osnovne funkcije Svjetske zdravstvene organizacije (WHO)Četri su osnovne funkcije WHO:

1. usmjerava i koordinira međunarodne zdravstvene aktivnosti,2. postavlja globalne standarde za zdravlje3. pruža tehničku saradnju i pomoć zemljama članicama,4. razvija i prenosi tehnologije, informacije i standarde.

63. Navedite lokalitete kancelarija Regionalnih komiteta Svjetske zdravstvene organizacije6 Regionalnih komitete – kancelarija :

1. afrički – kancelarija Beldevar, Harare – Zimbabve2. američki – kancelarija u Vašinktonu3. južno – istočna azijski – kancelarija Nju Delhi – Indija4. evropski – kancelarija Kopenhagen – Danska5. istočno – mediteranski – kancelarija Aleksandrija- Egipat6. zapadno – pacifički- kancelarija Manila – Filipini

64. Navedite osnovne strateške ciljve Regionalnih ureda Svjetske zdravstvene organizacije za Evropu

1. Samnjiti nejednakost u zdravlju2. Dodati život godinama3. Bolje mogućnosti za hendikepirane4. Smanjenje bolesti i nesposobnosti5. Eliminisanje sedam specifičnih bolesti6. Očekivano trajanje života na rođenju7. Smanjenje mortaliteta dojenčadi8. Smanjenje maternalnog mortaliteta9. Borba protiv bolesti cirkulatornog sistema10. Borba protiv malignih neoplazmi11. Smanjenje broja nesrećnih slučajeva12. Zaustavljanje porasta samoubistva

65. Navedite osnovne strateške ciljve zdravog stila života, Regionalnih ureda Svjetske zdravstvene organizacije za Evropu

1. formulisanje zdravstvene politike2. sistemi društvene podrške3. motivacija za zdravo ponašanje4. motivacija za zdravo ponašanje 5. unapređenje pozitivnih oblika zdravstvenog ponašanja6. izbjegavanje rizičnog ponašanja

66. Navedite osnovne strateške ciljve zdrave životne sredine, Regionalnih ureda Svjetske zdravstvene organizacije za Evropu

1. politika zdravog okoliša2. praćenje i kontrola rizika3. kontrola zagađenja vode4. kontrola zagađenja vazduha5. zdrava hrana6. zaštita od štetnog otpada7. zdravo stanovanje8. zdravi uslovi rada

67. Navedite osnovne strateške ciljve adekvatne zdravstvene zaštite, Regionalnih ureda Svjetske zdravstvene organizacije za Evropu

1. sistem zasnovan na PZZ2. resursi prema potrebama

3. sadržaj PZZ4. obezbjeđenje PZZ5. povezivanje resursa u PZZ6. obezbjeđenje kvaliteta zdrastvenih usluga

68. Navedite osnovne strateške ciljve podrške za razvoj zdravstva, Regionalnih ureda Svjetske zdravstvene organizacije za Evropu

1. strategije istraživanja2. politika „ zdravlje za sve“3. upravljanje planiranjem i resursima4. IS u zdravstvu5. zdravstveni radnici6. osoblje u drugim sektorima7. procjena zdravstvene tehnologije

69. Navedite druge međunarodne organizacije i sjedištaNAZIV SJEDIŠTE

UNICEF - međunarodni fond UN za pomoć djeci NjujorkILO – međunarodna organizacija rada ŽenevaFAO – organizacija za poljoprivredu i ishranu RimUNESCO – organizacija UN za odgoj, nauku i kulturu ParizUNHCR – visoki komesarijat UN za izbjeglice ŽenevaCIMOS- savjet za međunarodne organizacije medicinskih nauka ParizIAEA- međunarodna agencija za automasku energiju BečECOSOC – socijalno – ekonomski savjet NjujorkMKCK – međunarodna organizacija CKMeđunarodna organizacija za civilni vazduhoplovni saobraćaj

70. Definišite bolest71. Definišite morbiditetMORBIDITET, SAŽIMANJE- pojma kojim se opisuje skraćenje prosječne dužine života kada hronične bolesti ili nesposobnosti ugrožavaju fizičke, mentalne ili socijalne funkcije.MORBIDITET, ŠIRENJE- uporedo s produženjem očekivanog trajanja života, povećava se i prevalencijadugotrajnih bolesti, posebno među starijim osobama. To predstavlja suprotnost sažimanju morbiditeta.

72. Definišite incidencijuBroj započetih epizoda obolijevanja ili novooboljelih osoba tokom datog perioda u određenoj populaciji. To je broj novih događaja, npr. Novih slučajeva bolesti u definisanoj populaciji tokom određenog vremenskog perioda.

73. Definišite prevalencijuBroj slučajeva pojedinih bolesti kod određenog stanovništva u određenom razdoblju. To je apsolutni broj, mada se nekada koristi da označi STOPU PREVALENCIJE.

74. Definišite mortalitetnu statistiku Statističke tabele sastavljenje na osnovu informacija sadržanih u POTVRDAMA O SMRTI. Za najveći broj administrativnih područja u svim zemljama sastavljaju se tabele mortalitetne statistike.

75. Definišite stopu prirodnog priraštajaTo je mjera rasta populacije (bez migracije) koja se sastoji u dodavanju novorođenih broju stanovnika i oduzimanju umrlih. Rezultat je poznat kao prirodna stopa porasta, a računa se na sljedeći način :Stopa prirodnog priraštaja = živorođeni tokom godine- umrli tokom godine / populacija sedinom godine X 100

76. Definišite stopu nataliteta Sumarna stopa zasnovana na broju živorođene djece u populaciji tokom određenog perioda, obično u toku jedne godine. Broj živorođene djece u populaciji nekog područja u toku kalendarske godine.

77. Definišite stopu mortaliteta Učestalost umiranja u nekoj populaciji tokom određenog vremena. Brojilac je broj umrlih osoba tokom datog perioda, imenilac je odgovarajuća populacija, obično sredinom godine.

78. Definišite planiranje zdravstvene zaštite Planiranje zdravstvene zaštite je predviđanje šta će se dodgoditi u vitalnim

događanjima i zdravlju stanovništva u narednom periodu. Je stručno kontrolisanje događaja Kordinacija i usmjeravanje događaja ka željnom cilju.

79. Navedite predmete planiranja u zdravstvu Planiranje pojedinačnih djelatnosti Planiranje rada jedne radne jedinice Planiranje mjera za rješavanje nekog specifičnog zdravstvenog problema Planiranje zdravlja za neko područje Planiranje kadrova Planiranje investicija u objekte i opremu Planiranje naučnog istraživanja Planiranje mjera zaštite zdravlja, kao sektora društveno – ekonomskog razvoja Planiranje drugih sektora u vezi sa zdravljem

80. Navedite periode za koje se planira zdravstvena i socijalna zaštita Dugoročni, strateški planovi Srednjoročni planovi Kratkoročni planovi, programi Operativni, kvartalni planovi

81. Navedite faze u sistemu planiranja zdravstvene zaštiteFaze planiranjaPRVA FAZA- faza pripremeDonošenje odluke o pripremi plana, izrada stručnih i analitičko – dokumentacionih materijala i dodnošenje smjernica planaDRUGA FAZA – faza usaglašavanjaAnaliza potreba i zahtjeva za zdravstvenom zaštitom, pregled i analiza raspoloživih resursa, određivanje ciljeva prioriteta.TREĆA FAZA – donošenje planaIzrada nacrta plana, prijedloga i donošenja plana.ČETVRTA FAZA – ostvarivanje zdravstvene zaštiteOstvarivanje planskih aktivnosti.

82. Navedite listu pokazatelja za planiranje zdravstvene i socijalne zaštite1. podaci o području2. demografski podaci3. ekonomski potencijal područja 4. ekološki faktori5. zdravstveno stanje stanovništva6. kapaciteti zdravstvene djelatnosti7. sredstva zdravstvene zaštite i finansiranje plana 8. izvori podataka

83. Objasnite programiranje zdravstvene zaštitePredstavlja detaljnu kvantifikaciju i kavalifikaciju planaova razvoja zdravstvene djelatnosti.1. Program razvoja zdravstvene djelatnosti - mreža

Program izgradnje Investicioni program Program projektne dokumentacije Programiranje pojedinih faza izgradnje Program nabavke opreme Program osposobljavanja kadrova

2. Program rada zdravstvene djelatnosti Aktivnosti Radne operacije Broj pregleda, usluga, dg procedura ( po vrstama)

84. Objasnite evaluaciju planova zdravstvene zaštiteEvaluacija je proces ocjene ostvarivanja ciljeva plana, njegove aktivnosti, njegove prihvatljivosti i efikasnosti. Cilj evaluacije je utvrđivanje doprinosa zdravstva u zaštiti i unapređenju zdravlja ljudi. Evaluacija podrazumijeva slijedeće ocjene :

1. Efikasnost je ocjena stvarne realizacije i postavljenog cilja2. Efikasnost je ocjena koliko je sredstava utrošeno u odnosu na preduzete aktivnosti

u realizaciji ostvarenih ciljeva.3. Kvalitet usluga je ocjena u kojoj mjeri su planirane usluge u odnosu na usvojene

tehničke standarde.4. Adekvatnost je ocjena stepena do kojeg zdravstvena djelatnost zadovoljava

prioritete zdravstvene potrebe stanovništva5. . Ekspeditivnost je ocjena brzine donošenja odluka i ekonominiziranje u vremenu 6. Fleksbilnost je ocjena prilagođenosti zadravstvene zaštite u promjenjenim

potrebama za zdravstvenom zaštitom

85. Navedite i opišite zdravstveno socijalne sistemeBeveridge sistem: sistem centralnog oporezivanja, uz druge finansijske dodatke, sistem univerzalne koristi ( kod bolesti, nezaposlenosti, invaliditeta i penzionisanja). Porijeklo vodi iz Engleske i Velsa 1943. Sistem podrazumijeva prevenciju, dijagnostiku i tretman bolesti.

Bismarckim sistem : postavljen je od strane Austro – Ugarskog carstva pod kancelarom Bizmarkom u 19 stoljeću. Bolesnički fondovi se stvaraju iz finansijskih doprinosa plaćenih iz bruto palća. Sistem štiti bolesne, nezaposlene i siromašne, a obuhvata veći dio populacije.

86. Mehanizmi finansiranja sistema zdravstvene zaštitePOREZ je oblik javnih prihoda koje država naplaćuje od fizičkih i pravnih lica za opće i zajedničke drštvene potrebe (opći: lični i prihodi firmi; specifični : porez na luksuz)

DOPRINOS je prinudno davanje odnosno naknada za posebne koristi u uslugama zdravstvene zaštite.

PREMIJA je ugovorno dobrovoljno osiguranje

PARTICIPACIJA je lično učešće osiguranika u troškovima zdravstvene zaštite

PUNA CIJENA USLUGA

DOBROVOLJNI PRILOZI I POKLONI