sociaal economische schets nederlands-duitse grensstreek, 2008, presentatie
DESCRIPTION
Sociaal-economische schets van de Nederlands-Duitse grensstreek in opdracht van Rabobank Nederland en VNO-NCW Midden en Noord. Presentatie, volledig onderzoeksverslag ook beschikbaar.TRANSCRIPT
1R
ab
ob
an
k G
roe
pgroep2006.ppt
Socia
al-
econom
ische f
oto
Nederlands-D
uitse
gre
nsstr
eek
2R
ab
ob
an
k G
roe
pgroep2006.ppt
Duits-N
ederlandse
gre
nsstr
eek
Inhoudsopgave
•D
em
ogra
fie
–D
ynam
iek,
gro
en-g
rijs
, bero
epsbevolk
ing,
inkom
en,
mig
ratie
•W
erk
gele
genheid
–Banen,
str
uctu
ur,
dynam
iek,
•Regio
nale
econom
ie
•Ruim
tegebru
ik
•Voorz
ienin
gen
–Zorg
, w
onen,
•Verk
eers
inte
nsiteit
•G
lobale
conclu
sie
s
3R
ab
ob
an
k G
roe
pgroep2006.ppt
Duits-N
ederlandse
gre
nsstr
eek
4R
ab
ob
an
k G
roe
pgroep2006.ppt
Bevolk
ingsdic
hth
eid
•N
oord
en leeg
•Bevolk
ingsconcentr
aties in
•Ruhrg
ebie
d,
•KAN
-gebie
d,
5R
ab
ob
an
k G
roe
pgroep2006.ppt
Bevolk
ingsgro
ei
•Bevolk
ingsafn
am
e in
gro
te d
ele
n v
an h
et
Ruhrg
ebie
d
•M
atige g
roei en z
elfs
bevolk
ingsafn
am
e in
gro
te s
teden e
n
kustg
em
eente
n
(Ostf
riesla
nd)
•Bevolk
ingsgro
ei vin
dt
met
nam
e p
laats
buiten
de g
rote
ste
den.
6R
ab
ob
an
k G
roe
pgroep2006.ppt
Bevolk
ingsgro
ei
•Bevolk
ingsgro
ei in
Nederlandse g
rensstr
eek
is iets
lager
dan landelijk
.
•G
roei in
Duitsla
nd lig
t
echte
r nog v
eel la
ger.
•D
e D
uitse g
rensstr
eek
laat
een iets
ste
rkere
gro
ei zie
n d
an landelijk
0,0%
0,5%
1,0%
1,5%
2,0%
2,5%
3,0%
grensstreek
land
Duitsland
Nederland
7R
ab
ob
an
k G
roe
pgroep2006.ppt
Grijz
e e
n G
roene d
ruk
•Ste
rke v
erg
rijs
de b
evolk
ing in:
•N
oord
-Duitsla
nd
•Ruhrg
ebie
d
•G
root
aandeel kin
dere
n in b
evolk
ing in:
•N
oord
-Duitsla
nd (
Clo
ppenburg
)
•O
verijs
sel
8R
ab
ob
an
k G
roe
pgroep2006.ppt
Pote
ntiële
bero
epsbevolk
ing
Pote
ntiële
bero
epsbevolk
ing (
15-6
5
jaar)
gro
ot
in:
•M
unste
r en O
snabrü
ck
•KAN
-regio
•G
ronin
gen
9R
ab
ob
an
k G
roe
pgroep2006.ppt
Pote
ntiële
bero
epsbevolk
ing
•D
uitse b
evolk
ing s
terk
verg
rijs
d e
n o
ntg
roend.
Pote
ntiële
bero
epsbevolk
ing
rela
tief kle
iner
dan in
Nederland.
•G
rensstr
eek a
an b
eid
e
kante
n r
ela
tief ie
ts m
inder
mensen in d
e p
ote
ntiële
bero
epsbevolk
ing
14
%
16
%
18
%
19
%
67
%
65
%68
%
67
%
19
%
19
%14
%
14
%
0%
20
%4
0%
60
%8
0%
10
0%
Duitsla
nd
D g
rensstr
ee
k
Ne
de
rla
nd
NL
gre
nsstr
ee
k
0-1
5
15
-65
65
+
10
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Ontw
ikkeling g
roene e
n g
rijz
e
dru
k
•Zeer
ste
rke o
ntg
roenin
g e
n v
erg
rijz
ing v
an d
e b
evolk
ing
in D
uitse g
rensstr
eek
11
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Ontw
ikkeling p
ote
ntiële
bero
epsbevolk
ing
•Afn
am
e p
ote
ntiële
bero
epsbevolk
ing m
et
nam
e in R
uhrg
ebie
den
kustg
em
eente
n in N
oord
-
Duitsla
nd (
Ostf
riesla
nd)
12
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Inkom
en
•G
em
iddeld
pers
oonsin
kom
en lig
t in
het
noord
en v
an d
e
gre
nsstr
eek (
zow
el
Nederland a
ls D
uitsla
nd)
lager.
13
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Mig
ratie
•M
igra
tie v
anuit s
tedelijk
gebie
d (
Ruhrg
ebie
d)
naar
om
liggend landelijk
gebie
d
•Positie
f m
igra
tiesald
o in
het
overg
rote
deel van
Noord
-Duitsla
nd
•G
rote
dele
n O
ost-
Nederland k
am
pen m
et
vert
rekovers
chott
en
14
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Buitenla
ndse m
igra
tie
•G
rensgebie
den t
egen
Tw
ente
en A
chte
rhoek
trekken v
eel buitenla
ndse
mig
rante
n (
Nederlanders
)
15
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Geboort
esald
o
•G
eboort
esald
o laag in
Ruhrg
ebie
den N
oord
-
Duitsla
nd (
Ostf
riesla
nd)
•D
e N
ederlandse
gre
nsstr
eek k
ent
een
hoog g
eboort
esald
o
16
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Nationalite
it
•Aandeel in
woners
met
de b
uitenla
ndse
nationalite
it h
oger
in
Duitse g
rensstr
eek
•M
et
nam
e in R
uhrg
ebie
d
17
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Nationalite
it (
ontw
ikkeling)
•Aandeel in
woners
met
de
buitenla
ndse n
ationalite
it
neem
t ste
rk t
oe in n
oord
en
en d
irect
aanliggend D
uits
gebie
d langs d
e g
ehele
gre
ns
•Afn
am
e a
andeel in
woners
met
buitenla
ndse
nationalite
it in
gro
te d
ele
n
van h
et
Ruhrg
ebie
d,
KAN
-
regio
, Tw
ente
, Achte
rhoek
18
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Werk
gele
genheid
(o
ple
idin
gsniv
eau)
Du
its
e g
ren
ss
tre
ek
15
%
59
%
26
%
Pri
ma
ir n
ive
au
Se
cu
nd
air
niv
ea
u
Te
rtia
ir n
ive
au
Ne
de
rla
nd
se
gre
ns
str
ee
k
23
%
46
%
31
%
Du
its
lan
d
12
%
59
%
29
%
Ne
de
rla
nd 2
2%
44
%
34
%
19
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Ople
idin
gsniv
eau w
erk
ende
bero
epsbevolk
ing (
25tm
65)
Duitse g
rensstr
eek:
Gro
ot
aandeel in
secundaire o
ple
idin
gen
NL g
rensstr
eek
Gro
ot
aandeel prim
air o
pgele
iden e
n
tert
iair o
pgele
iden
20
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Werk
loosheid
2005
•H
oge w
erk
loosheid
in
het
noord
en,
Ruhrg
ebie
d
en O
stf
riesla
nd
21
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Banengro
ei to
taal
•Banengro
ei in
Duitse
gre
nsstr
eek b
lijft
achte
r
bij d
ie in N
ederlandse
gre
nsstr
eek.
22
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Werk
gele
genheid
in landbouw
, vis
serij en b
osbouw
•Ste
rke a
gra
rische s
ecto
r
in N
oord
-Duitsla
nd
•Ste
rke (
gla
s)t
uin
bouw
in
Noord
-Lim
burg
23
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Werk
gele
genheid
in
die
nste
nsecto
r•Veel die
nstv
erlenin
g in
Ruhrg
ebie
den N
oord
-
Duitsla
nd
24
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Banengro
ei in
de d
ienste
nsecto
r•Ste
rke g
roei aanta
l
banen in d
ienstv
erlenin
g,
met
nam
e in N
ederlandse
gre
nsstr
eek
25
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Werk
gele
genheid
in b
ouw
, in
dustr
ie e
n d
elfsto
ffen
•N
og s
teeds v
eel
industr
ie in m
et
nam
e
Clo
ppenburg
•In
de N
ederlandse
gre
nsstr
eek is d
e
industr
ie m
et
nam
e in
Noord
-Lim
burg
,
Achte
rhoek,
Tw
ente
,
Zuid
oost
Dre
nth
e e
n O
ost
Gro
nin
gen s
terk
vert
egenw
oord
igd
26
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Banengro
ei in
de s
ecundaire
secto
r•Ste
rke v
erd
ienste
lijk
ing
gaat
gepaard
met
deïn
dustr
ialisering
27
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Sta
rters
dynam
iek
•Achte
rblijv
end a
anta
l
sta
rtende o
ndern
em
ers
(verg
ele
ken m
et
landelijk
e g
em
iddeld
en)
aan b
eid
e k
ante
n v
an d
e
gre
ns
28
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Bru
to R
egio
naal Pro
duct
•H
oog B
RP in E
ssen
•W
ein
ig p
roductie in
noord
en
•O
pvallend h
oog B
RP
Overig G
ronin
gen d
oor
aanw
ezig
heid
aard
gas
Slo
chte
ren
29
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Bru
to R
egio
naal Pro
duct
•Ste
rke g
roei BRP in
Nederlandse g
rensstr
eek
•O
pvallend s
terk
e g
roei in
Overig G
ronin
gen
(Slo
chte
ren)
en D
elfzijl
•Lage g
roei en a
fnam
e
BRP in O
stf
riesla
nd
en
gebie
den r
ondom
het
Ruhrg
ebie
d
30
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Bru
to R
egio
naal Pro
duct
•Achte
rblijv
end B
RP in
gre
nsstr
eek in z
ow
el
Nederland a
ls D
uitsla
nd.
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
grensstreek
land
Nederland
Duitsland
31
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Ruim
tegebru
ik:
Aandeel bebouw
d
gebie
d•Ste
rk s
tedelijk
gro
ndgebru
ik in
Ruhrg
ebie
d
•Rest
van d
e g
rensstr
eek
is r
ela
tief dun b
ebouw
d
32
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Ruim
tegebru
ik:
landbouw
•G
rondgebru
ik:
gro
ot
aandeel la
ndbouw
in N
oord
en
33
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Ruim
tegebru
ik:
akkerb
ouw
•Landbouw
in D
uitse
gre
nsstr
eek s
terk
gericht
op a
kkerb
ouw
•N
ederlandse
gre
nsstr
eek:
meer
veete
elt e
n
(gla
s)t
uin
bouw
34
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Zorg
voorz
ienin
gen
•D
uitse g
rensstr
eek b
ete
r
voorz
ien v
an z
org
35
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Zorg
voorz
ienin
gen
•D
uitse g
rensstr
eek b
ete
r
voorz
ien v
an z
org
36
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Wonin
gvoorr
aad
•Zeer
veel kle
ine
gem
eente
n in N
oord
-
Duitsla
nd
37
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Gro
ei w
onin
gvoorr
aad
•Ste
rke g
roei
wonin
gvoorr
aad in k
lein
e
gem
eente
n in N
oord
-
Duitsla
nd
38
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Gro
ei w
onin
gvoorr
aad
•Ste
rke g
roei
wonin
gvoorr
aad in D
uitse
gre
nsstr
eek (
2000-2
005)
5,7%
3,0%
3,7%
4,1%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
Grensstreek
Land
Duitsland
Nederland
39
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Verk
eers
inte
nsiteit
•Bela
ngrijk
ste
gre
nsoverg
angen v
oor
wegverv
oer
liggen
richting h
et
Ruhrg
ebie
d
40
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Glo
bale
conclu
sie
s (
alg
em
een)
•G
ebie
d m
et
ruim
te,
vold
oende v
oorz
ienin
gen
en e
en a
antr
ekkelijk
arb
eid
spote
ntieel:
investe
ringsru
imte
tegen lage k
oste
n,
in d
e
nabijheid
van o
mvangri
jke e
conom
ische-
en
bevolk
ingsconcentr
aties e
n m
et
een b
ehoorl
ijke
bere
ikbaarh
eid
.
•Pote
nties v
an h
et
gebie
d z
ijn lang o
nderb
elicht
geble
ven d
oor
de g
rensliggin
g
41
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Glo
bale
conclu
sie
s (
overe
enkom
ste
n)
•W
at
lagere
dynam
iek (
econom
isch,
socia
al)
, dan d
e
centr
um
gebie
den v
an b
eid
e landen.
•H
et
is e
en e
chte
maakre
gio
, m
et
in h
et
noord
elijk
deel aan
beid
e z
ijden d
om
inantie v
an d
e a
gra
rische s
ecto
r. D
e
die
nstv
erl
enin
g is –
uitgezonderd
in d
e g
rote
ste
den –
onderv
ert
egenw
oord
igd.
•Verg
rijz
ing e
n o
ntg
roenin
g z
ien w
e a
an b
eid
e z
ijden v
an d
e
gre
ns,
hie
r en d
aar
zelfs m
et
een lic
hte
kri
mp v
an d
e
bevolk
ingsom
vang,
met
nam
e in h
et
Duitse d
eel van h
et
gebie
d.
•G
oed o
pgele
ide b
ero
epsbevolk
ing e
n n
og e
en b
ehoorlijke
arb
eid
sre
serv
e b
ij d
e p
ote
ntiële
bero
epsbevolk
ing.
•Kustg
ebie
den in h
et
noord
elijk
deel score
n a
an b
eid
e z
ijden
van d
e g
rens w
at
lager.
•In
het
alg
em
een g
oede b
ere
ikbaarh
eid
, via
een a
anta
l in
tern
ationale
tra
nsport
assen.
42
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Glo
bale
conclu
sie
s (
vers
chille
n)
•Schaalv
ers
chille
n in b
estu
urlijke indeling (
veel re
latief
kle
ine g
em
eente
n in d
e D
uitse g
rensstr
eek).
•H
et
Nederlands d
eel is
in h
et
alg
em
een iets
welv
are
nder
dan h
et
Duitse d
eel. D
it k
om
t ook t
ot
uitin
g in e
en lager
werk
loosheid
scijfe
r. D
e b
anengro
ei in
de D
uitse
gre
nsstr
eek is in d
e a
fgelo
pen jare
n a
chte
rgeble
ven b
ij
die
in d
e N
ederlandse g
rensstr
eek.
Overigens z
ien w
e
deze v
ers
chille
n o
ok o
p n
ationaal niv
eau.
•H
et
Nederlandse d
eel van h
et
onderz
ochte
gebie
d h
eeft
in
het
alg
em
een iets
meer
ste
delijk
e k
enm
erk
en.
•Ste
rke g
roei van d
e w
onin
gvoorr
aad in d
e D
uitse
gre
nsstr
eek.
Het
Duitse d
eel van h
et
gebie
d h
eeft
rela
tief
veel zorg
voorz
ienin
gen.
Daarm
ee o
ntw
ikkelt h
et
Duitse
deel van h
et
gebie
d z
ich s
teeds m
eer
tot
een
aantr
ekkelijk
e w
oonre
gio
.
43
Ra
bo
ba
nk
Gro
ep
groep2006.ppt
Colo
fon
•D
eze r
egio
schets
van d
e D
uits-N
ederlandse
gre
nsstr
eek is e
en
uitgave v
an h
et
Directo
raat
Kennis
en E
conom
isch O
nderz
oek
van R
abobank N
ederland,
in o
pdra
cht
VN
O-N
CW
Mid
den e
n
Noord
en h
et
Directo
raat
MKB v
an R
abobank N
ederland.
•D
e in d
eze p
ublicatie g
epre
sente
erd
e v
isie
is g
ebaseerd
op
gegevens u
it d
oor
ons b
etr
ouw
baar
geachte
bro
nnen.
Deze
bro
nnen z
ijn o
p z
org
vuld
ige w
ijze in o
nze a
naly
ses v
erw
erk
t.
•O
vern
am
e v
an d
e inhoud m
et
bro
nverm
eld
ing –
Rabobank
Nederland (
2007)
-is
toegesta
an.
Het
dir
ecto
raat
aanvaard
t echte
r geen e
nkele
aanspra
kelijk
heid
voor
het
geval, d
at
de in
deze p
ublicatie n
eerg
ele
gde g
egevens o
f pro
gnoses
onju
isth
eden b
evatt
en.
•©
Directo
raat
Kennis
en E
conom
isch O
nderz
oek,
april 2007
ww
w.r
abobankgro
ep.n
l/kennis
bank