sindrome meningeo en urgencias
TRANSCRIPT
SÍNDROME MENÍNGEO
Entendemos por síndrome meníngeo aquellos síntomas y signos que traducen
una irritación, generalmente inflamatoria, de las leptomeninges. En la
clínica habitual, se presenta con cefalea (intensa, constante, generalizada,
aguda/subaguda…), rigidez de nuca, vómitos y alteración en el nivel de
conciencia; puede haber, además, fiebre, crisis comiciales, alteraciones en los
pares craneales, focalidad neurológica, exantema petequial, fotofobia…
Hay que sospechar dos causas básicas: la hemorragia subaracnoidea (HSA)
y la infección (generalmente, vírica), aunque nos lo pueden dar también los
abscesos, las encefalitis, algunas neoplasias, etc.
Cuando nuestra sospecha para síndrome meníngeo sea elevada, sobre todo si
es de causa infecciosa, de entrada, ingresaremos al paciente en área de
observación o UCI, y lo trataremos con:
Dexametasona, 10mg/6h ev (previamente o a la vez que el antibiótico)
Suero glucosalino, 1500-2000cc / 24h
Antibiótico endovenoso, en función de nuestra sospecha clínica:
Edad o comorbilidad Organismo frecuente Tratamiento empírico
0-12 semanas Streptococo del grupo B
E.coli
L.monocytogenes
H.influenzae (1-3 meses)
N.meningitidis (1-3 meses)
S.pneumoniae (1-3 meses)
Cefotaxima, 50mg/kg/6h ev ó
Ceftriaxona 50-100mg/kg/12h
+ ampicilina 100mg/kg/8h
3 meses – 5 años N. meningitidis
H.influenzae
S.pneumoniae
Cefotaxima, 50mg/kg/6h ev ó
Ceftriaxona 50-100mg/kg/12h
+ vancomicina 15mg/kg/6h ev
5 – 16 años N.meningitidis
H.influenzae
S.pneumoniae
Cefotaxima, 2g/4-6h ev ó
Ceftriaxona, 2g/12h +
vancomicina 1g/12h ev
16 - 50 años N.meningitidis
S.pneumoniae
Cefotaxima, 2g/4-6h ev ó
Ceftriaxona, 2g/12h +
vancomicina 1g/12h ev
>50 años, etilismo o
enfermedad debilitante
S.pneumoniae
N.meningitidis
L.monocytogenes
BGN
Cefotaxima, 2g/4-6h ev ó
Ceftriaxona, 2g/12h +
vancomicina 1g/12h +
ampicilina, 2g/4h ev
Fractura de base de cráneo,
fístula de LCR
S.aureus
S.epidermidis
Streptococo del grupo A
BGN
S.pneumoniae
Cefotaxima, 2g/4-6h ev ó
Ceftriaxona, 2g/12h +/-
vancomicina 1g/12h
TCE, neurocirugía previa,
DPV
S.aureus
S.epidermidis
BGN / Enterobacterias
Pseudomonas
S.pneumoniae
Cefepime, 2g/8h +
vancomicina 1g/12h ev ó
Meropenem 2g/8h +
vancomicina 1g/12h ev
Inmunodepresión L.monocytogenes
BGN
S.pneumoniae
H.influenzae
Cefepime, 2g/8h + ampicilina
2g/4h +/- vancomicina 1g/12h
ev ó
Meropenem 2g/8h +
ampicilina 2g/4h +/-
vancomicina 1g/12h ev
En general,
- Meningitis neumocócica (1ª causa) cefotaxima, 2g/4h en
100ml S.F.
- Meningitis meningocócica ceftriaxona, 2g/12h. Será
necesario el aislamiento del paciente.
- Meningitis por Listeria ampicilina, 2g/4h
- Meningitis / Encefalitis vírica aciclovir ev (si pensamos en
VHS), o bien, tratamiento sintomático
- Meningitis / encefalitis tuberculosa tratamiento
tuberculostático con 3 fármacos
La exploración más importante para el diagnóstico de meningitis es la punción
lumbar (ver capítulo correspondiente), recordando las características del LCR
normal:
Presion 50-200mmH2O
Aspecto: claro y transparente (“cristal de roca”)
Células: < 5/mm3
Proteinas < 45 mg/dl (0,45g/l)
Glucosa < 50 mg/dl (60-75% de la glucemia)
Una vez confirmada la etiología del proceso, no debemos olvidar que existen
dos casos de profilaxis para contactos íntimos del paciente:
- Meningitis meningocócica ciprofloxacino, 500-750mg vo, en
dosis única
- Meningitis por Haemophilus rifampicina, 600mg/24h, 4 días
Referencias bibliográficas:
Medicina de Urgencias y Emergencias , Jiménez Murillo, 4ª edición
Manual de Consulta Rápida de Urgencias , Hospital de Bellvitge, 3ª edición
Manual de Urgencias , M.Rivas, 2ª edición
Manual AMIR en Enfermedades Infecciosas , Manuales AMIR, 3ª edición