sigurimi i një burimi të ri uji për prishtinën dhe...

Studim i fizibilitetit Dhjetor 2011

Kocks Consult GmbH Stegemannstraße 32-38 D-56068 Koblenz Tel.: +49 261 1302-0 Fax: +49 261 1302-413 E-Mail: [email protected] Internet: www.kocks-ing.de

Kompania e Ujësjellësit KfW Rajonal Prishtina Entwicklungsbank (KURP)

Vëllimi III – Vlerësim i shkurtër mbi efektet në ambient

Sigurimi i një burimi të ri uji për

Prishtinën dhe Ndërtimi i impiantit për përpunimin e

ujit në Shkabaj

Burim i ri i ujit për Prishtinë dhe Ndërtimi i impiantit përpunues në Shkabaj

Studim i fizibilitetit Vëllimi III –Vlerësim i shkurtër mbi efektet në ambient

II

Përmbajtja

1. Përmbledhje ekzektuive 1

2. Hyrje 3

3. Parimi, korniza ligjore dhe administrative 6

3.1 Ligji i Kosovës 6

3.1.1 Ligji për mbrojtjen e ambientit 6

3.1.2 Ligji mbi vlerësimin e efektit në ambient 7

3.1.3 Plani strategjik i Kosovës për ambientin 8

3.1.4 Kriteret e udhëzimeve administrative për përcaktimin e zonave mbrojtëse

ujore 8

3.1.5 Ligji për mbrojtjen e ajrit 9

3.2 Udhëzimet e KfW-së 9

3.2.1 Udhëzimet e KfW-së për bashkëpunim financiar me vendet në zhvillim

(tetor) 9

3.2.2 Udhëzimi i qëndrueshmërisë 10

4. Përshkrimi i projektit të propozuar 11

4.1 Traseja e tubacionit të ri të ujit të papërpunuar- komponentët e projektit 11

4.2 Teknologjia e procesit për trajtimin e ujit 12

5. Efektet në ambient edhe masat zbutëse 14

5.1 Hyrje 14

5.1.1 Topografia, dheu, gjeologjia dhe Hydrogjeologjia 14

5.1.1.1 Kushtet bazike 14

5.1.1.2 Efekti i masave zbutëse gjatë fazës ndërtimore 15

5.1.1.3 Efekti gjatë fazës operuese 19

5.1.2 Ujërat sipërfaqësor dhe nëntokësor 20


5.1.2.2 Efekti dhe masat zbutëse gjatë fazës ndërtimore 22

5.1.2.3 Efektet dhe masat zbutëse gjatë fazës operuese 22

5.1.3 Cilësia e ujit 23


5.1.3.2 Efekti dhe masat zbutëse gjatë fazës operuese 24

5.1.4 Cilësia e ujit dhe ajri 25


5.1.4.2 Efekti dhe masat zbutëse gjatë fazës ndërtimore 26



III

5.1.4.3 Efektet gjatë periudhës operuese 28

5.1.5 Flora dhe fauna 28

5.1.5.1 Kushtet themelore 28

5.1.5.2 Efektet gjatë fazës ndërtimore 29

5.1.5.3 Efekti gjatë fazës operuese 30

5.1.6 Zhurma & dridhjet 31

5.1.6.1 Profili themelor 31

5.1.6.2 Efekti gjatë fazës ndërtimore 31

5.1.6.3 Efektet gjatë fazës operuese 32

5.1.7 Monumentet historike 33

6. Plani për menaxhimin e ambientit 33

6.1 Arranzhimet institucionale 33

6.2 Efekti në ambient & masat zbutëse 34

7. Plani për monitorimin e ambientit 42

8. Kontroll I klimës 44

8.1 Kontroll I përafërt I klimës 44

8.2 Analysis of the Impact of Project Measures 44

8.3 Ulja e emetimit të efektit serrë- adaptimi i ujësjellësit të Prishtinës me

ndryshimet klimatike 45

8.4 Konsumi i energjisë gjatë operimit dhe lirimi i dyoksid karbonit 46

9. Rekomandimet dhe konkluzat 48

10. Referencat 50

Tabelat

Tabela 1 Zhurma dhe vibrimi si dhe receptor të ndjeshëm në vendpunishte 31

Tabela 2 Efekti në ambient dhe masat zbutëse 35

Tabela 3 Plani monitorues i ambientit 43

Tabela 4 Konsumi i energjisë dhe lirimi i dyoksid karbonit nga WTP-ja ekzistuese

dhe ajo e planifikuar 47



IV

Figurat

Figura 1 Pasqyrë e konfiguracionit të liqenit të gazivodës dhe sistemit të kanalit të

Ibrit 5

Figura 2 Gypi kryesor përçues – nën ndarje 17

Figura 3 Kalimi i lumit i gypit përçues – prerje (Hydroproject 2004) 19

Figura 4 Distribuimi i burimeve nëntokësore ( Komisioni i pavarur i minierave 2006) 21

Figura 5 Të reshurat vjetore në Prishtinë për periudhën 1981 - 1993 (Instituti

Meteorologjik I Kosovës ) 26

Figura 6 Zonat e mbrojtura në Kosovë (burimi: MAPH) 29

Anekset

Anneksi 1 Traseja e tubacionit të propozuar

Anneksi 2 Efektet në ambient natyrore

Anneksi 3 Guroret e propozuara

Anneksi 4 Fotodokumentim



V

Lista e shkurtesave

a Viti

Al Alumini

°C Shkallë celsius

Ca Kalcium

cap capita

COD Kërkesa për oksigjen kimik

dB Decibël

DMF Dual Media Filtration

DN Diametër nominal

DVGW Deutscher Verein des Gas- und Wasserfaches e.V. (German Gas- and Waterworks Association)

EC Komisioni Evropian

E. coli Escherichia Coli

e.g. Për shembull

EIA Vlerësimi i efekteve në ambient

EMP Plani për menaxhimin e ambientit

EMPl Plani për monitorimin e ambientit

EU Bashkimi Evropian

Fe(III)salt Kripa e hekurt trivalente

FS Studim i fizibilitetit

GAC Karbon aktiv i granuluar

FC Bashkëpunimi financiar

g Gra

ha Hektarë

HDPE Polietilenë me dendësi të madhe

Iber-Lepenc Company FPE Iber- Shoqëria aksionare Ibër Lepenc

i.e. Id est

KEK Korporata Energjetike e Kosovës

KfW Kreditanstalt für Wiederaufbau

km Kilometër

KMnO4 Permanganat potasiumi



VI

kW Kilovat

kWh Kilovat në orë

l Litër

lpdc Litra për kapita në ditë

m Metër

mm Milimetër

M3 Metra kub

Mag Madhësia

masl Metra mbi nivelin e detit

MESP Ministria e ambientit dhe planifikimit hapësinor

Μg Mikrogram

NTU Njësia për turbiditet nefelometrik

O&M Operim dhe mirëmbajtje

pH logaritmi decimal negativ i aktivitetit të hidrogjenit në tretësirë

PAH Hidrokarbonet aromatike policiklike

PS Stacion pompimi

pm Piko metër

PVC Klor polivinili

PSR Raporti i fazës përgatitore

RWCP Prishtina Kompania e Ujësjellësit Rajonal Prishtina

TOC Totali i karbonit organik

ToR Termet e referencave

TZW Technologiezentrum Wasser (qendra për teknologjinë e ujit )

UF Ultrafiltrimi

UNMIK Misioni i Kombeve të Bashkuara në Kosovë

UV Ultraviolet

VOC Përbërja e cenueshme organike

WHO Organizata Botërore e Shëndetësisë

WSS Sistemi i furnizimit me ujë

WTP Impiant për përpunimin e ujit


Studim i fizibilitetit Vëllimi III – Vlerësim i shkurtër mbi efektet në ambient

1

1. Përmbledhje ekzektuive

Sipas propozimit të bankës gjermane për zhvillim, qëllimi është përmirësimi i

furnizimit me ujë të Prishtinës. Programi i investimeve do të zhvilloj shërbimet e

ujësjellësit të cilat do të përmirësonin cilësinë e jetës dhe do të nxisnin zhvillim

social dhe ekonomik. Kompania e ujësjellësit rajonal të Prishtinës (KURP) është

organizata implementuese e projektit. Dokumenti në fjalë është një raport i

shkurtër në lidhje me ndikimet në ambient që mund të ketë implementimi i

projektit “Sigurimi i një burimi të ri uji për Prishtinën dhe ndërtimi i impiantit për

përpunimin e ujit në Shkabaj”. Ky projekt përbëhet prej studimit të fizibilitetit dhe

projektimi preliminar. Pasi që implementimi i këtij projekti nuk ka të ngjarë të ketë

ndonjë ndikim të pafavorshëm në ambient atëherë është bërë edhe një vlerësim i

shkurtër i ndikimit në ambient (EIA). Në raporti në fjalë është një përmbledhje e e

këtij vlerësimi

Prishtina është kryeqyteti i Kosovës. Niveli i shërbimeve të ujësjellësit është i

dobët me mbulim të pjesërishëm, humbjet nga sistemi dhe cilësi jo e mirë e ujit.

Në regjionin e Prishtinës pritet një rritje e vazhdueshme e popullsisë dhe

ekonomive. Edhe kërkesa për ujë ka shumë të ngjarë të rritet në vitet në

vazhdim. Ky projekti është i dizajnuar që të përmbush kërkesat për ujë në vitin

2034 me një sasi prej (120 lpcd). Projekti do të përmirësonte sistemin dhe do të

ofronte shërbime të standardeve më të larta (furnizim 24 orësh dhe cilësi më të

mirë të ujit në përputhje me standarde evropiane). Një gjë e tillë do të arrije

përmes : (i) krijimi i kushteve për marrjen e ujit nga kanali ekzistues i Ibrit : (ii)

shtrirjen e gypave për përcjelljen e ujit : (iii) ndërtimin e stacioneve pompuese :

(iv) ndërtimin e impiantit për përpunimin e ujit (WTP) : (v) shfrytëzimin e

rezervuarëve ekzistues.

E ndodhur në qendër të Kosovës, Prishtina shtrihet në lartësinë mbidetare prej

530-700 masl. Zona e projektit varion prej 550 m (kaptazha e ujit te Ibër Lepenci),

590m (WTP) dhe 657 m (rezervuari i Arbërisë). Gypi përçues kryesisht kalon

përmes tokave bujqësore dhe përgjatë rrugëve ekzistuese. Kaptazha e ujit

gjendet në kanalin e Ibrit në Mihaliq. Segmenti i parë i gypave përçues do të

shtrihet prej kaptazhës deri te stacioni i planifikuar pompues në Milloshevë

(13.24 m). Tre kalime lumenjsh (sifone) janë të nevojshme për pjesën e parë me

qëllim të kalimit të lumenjve Sitnica dhe Lab. Segmenti i dytë kalon përmes

luadheve dhe fushave për të arritur te WPT që gjendet rreth 4 km në



2

veriperëndim të qendrës së Prishtinës. Dy stacione pompimi brenda WTP-së

përcjellin ujin në rezervuarët e Arbërisë dhe të Shkabajt. Gjatësia e gypave do të

jetë 2.45 km (Shkabaj) dhe 2.4 km (Arbëria). Uji për shpërlarje nga filtrat do të

derdhet në lagunat e llucës rreth 500 m në jug të WTP-së. Uji pluskues nga

lagunat përmes gypave do të derdhet në një lum aty pranë.

Projekti i dizajnuar për furnizim me ujë është relativisht i vogël duke përfshirë

ndërtim të drejtpërdrejt dhe mirëmbajtje dhe operim të vogël. Sipërfaqet pyjore

gjenden vetëm në pjesën veriperëndimore të rezervuarit të Arbërisë (90 m).

Ndikimet e identifikuara janë kryesisht afatshkurtëra, të lokalizhueshme të cilat

mund të shmangen apo zbuten. Pas fazës ndërtimore, projekti do të ketë një

përfitim të përgjithshëm në ndikimin në shëndetin e njerëzve dhe cilësinë e jetës

duke u siguruar banorëve të Prishtinës ujë të pijshëm sipas standardeve

evropiane.

Pjesa më e madhe e ndikimeve të parapara janë të ndërlidhura me aspektin

ndërtimor. Ndikimet në ambient kryesisht kanë të bëjnë me ngritjen e pluhurit

gjatë gërmimit të dheut dhe mbulim, shqetësim i banorëve, aktivitet dhe

komunikacioni, humbje e dheut në kullosa, prerja e drunjtëve si dhe shqetësim i

kafshëve të egra për shkak të kanaleve posaçërisht në sipërfaqe të pashkelura

afër lumenjve. Këto janë ndikime të zakonshme si rrjedhojë e ndërtimeve dhe

zbutja e tyre parashihet përmes metodave vijuese: (i) shfrytëzimi i dheut të tepërt

për qëllime përfituese; (ii) masat për uljen/kontrollin e sasisë së pluhurit,

(përforcimin e pjesës së sipërme të dheut, mbulimin gjatë transportimit,

spërkatjen me ujë të rrugëve afër vendbanimeve); shmangje e gërmimeve në

shtrat të lumenjve, dhe gjatë zezonës së çiftëzimit të peshkut si dhe ndikimin

minimale në cilësinë e ujit; (v) rregullimin e pjesës së sipërme të dheut pas

ndërtimit, (vi) shmangie e prerjes së drunjëve gjatë ndryshimit të traseve.

Balta nga lumi Sitnica dhe Lab formohet gjatë punëve ndërtimore tek kalimet e

lumenjve. Asnjë punim nuk duhet të kryhet gjatë periudhës së çiftimit të peshkut

në pranverë. Cilësia e ujit të lumenjve nuk do të dëmtohet pasi që ata veç janë të

ndotur nga kanalizimet familjare.

Për ujin e papërpunuar nga Mihaliqi janë vlerësuar dy teknologji të ndryshme

procesimi. Opsioni 1 me dual media filtrim (DMF) si proces kryesor dhe opsioni 2

me ultrafitlrim (UF) në kombimin me ozonizim dhe filtrim me karbon aktiv. Opsioni

2 ka një performancë trajtimi shumë më të lartë duke e bërë të detyrueshme në

rast se defektet ndërtimore në kanalin e Ibrit nuk rregullohen siç duhet. Për shkak

se kostoja investuese dhe O&M për opsionin 2 është shumë më e lartë atëherë

do të ishte shumë më e rekomandueshme rregullimi i të metave në kanal dhe të

realizohet opsioni 1.



3

Stabilimentet përpunues janë të kufizuara në dezinfektim, filtrim dhe flokulim.

Nëse për uljen e turbiditetit (opsioni 1) përdoren kripërat e aluminit atëherë për

shmangien e rritjes së aluminit në përbërjen e ujit të pijshëm duhet të bëhet

shpërlarje e rregullt e fitrave të rëre dhe kontrolli i pH-së përmes përdorimit të

acid sulfurik. Lluca prej WTP-së në fillim do të hidhet në laguna dhe pastaj

rregullisht do të dërgohet në një deponi mbeturinash. Ka shumë të ngjarë që

gjatë fazës operacionela projekti do të ketë një mori përfitimesh. Qytetarët do të

furnizohen rregullisht me ujë të kualitetit më të lartë me që rast do të

përmirësonte edhe cilësinë e jetës. Nuk ka ndonjë kërcënim ndaj shëndetit apo

sigurisë i ndërlidhur me operimin e stabilimenteve teknike (WTP, stacionet

pompuese, rezervuarët, kaptazha e ujit). Të gjitha stabilimentet do të rrethohen

me rrethoja. Personat e paautorizuar nuk do të kenë qasje në këto objekte.

Qysh prej fillimit të projektit është bërë edhe marrja e mostrave dhe analizave të

ujit më baza mujore në përputhje me direktivën e KE-së 98/83 mbi cilësinë e ujit

për konsumim njerëzor. KURP- çdo javë bënë analizimin e parametrave

mikrobiologjik si: turbiditeti, totali i ngurtësirave të mënjanuara, magnezi, CODMN

dhe UV254. Rezultatet tregojnë një cilësi të mirë të ujit të papërpunuar sa i përket

aspektit kimik dhe fizik dhe në të njëjtën kohë nuk vërehen ndotës antropogjenik (

pesticide, fosfor mbejtje farmaceutike,etj). Numri i baktereve treguese është rritur

por që ënjtë normale për ujëra të tillë sipërfaqësor.

Prapëseprapë, cilësia e ujit kërcënohet nga ndotjet potenciale meqë kanali i Ibrit

me gjatësi prej 40 km prej liqenit të Gazivdos deri te pika e marrjes së ujit në

Mihaliq është i pambrojtur

Për të garantuar që të gjitha masat e sugjeruara zbutëse janë implementuar

është përgatitur edhe një program për monitorimin e ambientit. Nëse masat

përmirësuese dhe zbutëse implementohen plotësisht, atëherë nuk do të ketë

ndonjë ndikim negativ në ambient si rezultat i këtij nën-projekti. Faktikisht me

futjen e skemës në operacion do të ketë përfitime pozitive në aspektin e

përmirësimit të cilësisë së jetës, në shëndetin individual dhe publik, etj.

2. Hyrje

Programi investues i propozuar për përmirësimin e shërbimeve urbane ka për

qëllim zhvillimin optimal socio-ekonomik në regjionin e Prishtinës. Ky programi

investues i financuar nga KfW-ja është mbështetje e vizionit të qeverisë në lidhje

me sektorin e furnizimit me ujë. Niveli i shërbimeve të sistemit të ujësjellësit



4

urban të Prishtinës aktualisht është në gjendje jo të kënaqshme. Ende nuk ka

furnizim me ujë përmes gypave për tërë popullsinë urbane. Pjesa më e madhe e

popullsisë së furnizohet ballafaqohet me një furnizim jo efikas – furnizim jo

adekuat, me ndërprerje të kohëpaskohshme dhe me shtypje të ulët. Si pasojë e

sistemit të vjetëruar, shumë nga tubacionet rrjedhin pa masë duke bërë që

humbjet e ujit në sistem të jenë më shumë se 40%. Dokumenti në fjalë është një

vlerësim i shkurtër mbi ndikimin në ambient të projektit “Sigurimi i një burimi të ri

të ujit për Prishtinë dhe ndërtimit i impiantit për përpunimin e ujit në Shkabaj. Me

datë 12.08.2010, kompania e ujësjellësit rajonal të Prishtinës (KURP) ka

kontraktuar Kocks Consult GmbH për elaborimin e studimit të fizibilitetit për këtë

projekt. Objekti i përgjithshëm i projektit të financuar nga qeveria gjermane

përmes KfW-së është përmirësimi i disponueshmërisë së ujit për qytetin e

Prishtinës dhe për komunat fqinje: Fushë Kosovën, Kastriot/Obiliqi, Shtime,

Lipiani, Besiane/ Podujeva dhe Drenas /Gllogovc.Kjo dotë realizohej përmes

abstragimit të ujit nga liqeni i Gazivodës përmes kanalit të Ibrit, pastaj përpunimin

e tij në impiantin përpunues që do të ndërtohet në Shkabaj dhe lidhja me tij me

sistemin furnizues të Prishtinës.

Lokacioni i kanalit të Ibrit dhe lokacioni i mbrojtur i stacionit pompues dhe WTP-

së Shkabaj janë prezantuar në figurën vijuese.



5

Figura 1 Pasqyrë e konfiguracionit të liqenit të gazivodës dhe sistemit të ka-

nalit të Ibrit

Konsulenti ka filluar detyrën me datë 27 shtator 2010 me fazën përgatitore të

projektit (faza 1). Kontributi i tij me raporti i fazës përgatitore është aprovuar nga

KfW-ja me datë 24.02.2011.

Në fund të fazës së konceptuale të projektit (faza e 2), konsulenti ka dorëzuar

raportin konceptual të projektit i cili ishte nën-ndarë në Vëllimin I (raporti) dhe

Vëllimi II (vizatimet).

Në fazën finale të projektit, faza 3, konsulenit ka elaboruar edhe studimin e

fizibilitetit për WTP-në në Shkabaj. Ky dokument është një vlerësim i shkurtër mbi

ndikimin në ambient të studimit të fizibilitetit. Në të janë paraqitur efektet në

ambient si dhe masat zbutëse të tyre sa i përket lokacionit, projektit preliminar,

ndërtimin dhe operimin e të gjitha punëve fizike të propozuar në këtë projekt. Ky

studim është bërë në bazë të studimit të fizibilitetit, informacioneve të dorës së

dytë si dhe vëzhgimeve tjera të terren. Ky EIA i shkurtër është përgatitur me

qëllim të përmirësimit të sistemit të furnizimit me ujë duke përfshi punët kryesore,

linjat përçuese, impiantin për përpunimin e ujit, stacionet pompuese dhe



6

rezervuarët. Ky vlerësim është brenda afatit të fazës së studimit të fizibilitetit.

Gjatë kësaj fazë nuk është i nevojshëm ndonjë dëgjim publik pasi që dizajni

preliminar mund të ndryshoj gjatë fazës finale të projektimit. Nuk parashihet as

ndonjë efekt i pakthyeshëm në ambient. Të gjitha efekte janë të thjeshta, lehtë

për tu identifikuar ndërsa masat zbutëse janë që tani në dispozicion. Raporti

aktual (Vëllimi III) përbëhet prej :

Parimi, Korniza ligjore dhe administrative

Të dhëna mbi ambientin

Efektet në ambient dhe masat zbutëse

Plani për menaxhim të mjedisit

Plani për monitorimin e ambientin

Rekomandime dhe konkluza

3. Parimi, korniza ligjore dhe administrative

3.1 Ligji i Kosovës

3.1.1 Ligji për mbrojtjen e ambientit

Dokumenti më i lartë ligjor për ambientin është ligji për mbrojtjen e ambientit

(03/L-025-2009). Ky ligj adreson parandalimin dhe uljen e ndotjeve, monitorimin e

ambientit dhe thekson parimet mbi shfrytëzimit racional të burimeve natyrore.

Çdo ndotje e ambientit është e dënueshme sipas këtij ligji. Leje ambientale (

faza para futjes në funksion) duhetë kërkuar nga MAPH-së për shfrytëzimin e

burimeve natyrore. Në këtë aspekt janë paraparë parimet vijuese:

Ulje e përgjithshme e nivelit të ndotjes

Balancimi nevojës për mbrojtje të ambientit dhe zhvillimit ekonomik

Ruajtja e biodiverzitetit

Shfrytëzim i qëndrueshëm i burimeve natyrore

Ruajta e natyrës dhe bukurive natyrore



7

3.1.2 Ligji mbi vlerësimin e efektit në ambient

Procedura për implementimin e një vlerësimi gjithëpërfshirës është përshkruar në

këtë ligj. Sipërmarrësi duhet ti prezantoj ministrisë së ambientit kërkesë për

fillimin e vlerësimit mbi efektet në ambient. Pjesë e këtij aplikimi duhet të jenë :

Përshkrimi i alternativave të projektit

Përshkrimin e efekteve në ambient

Masat zbutëse për uljen ose minimizimin e efekteve të mundshme

Ministria pastaj brenda 10 ditësh informon aplikuesin nëse një vlerësim i tillë

është i nevojshëm apo jo. Ministria jep direktiva për përgatitjen dhe shqyrtimin e

një raporti vlerësues. Aplikuesi i dorëzon ministrisë gjashtë kopje të forta dhe dy

kopje digjitale. Raporti vlerësues duhet të përmbaj informacionin vijues:

Përshkrimi i projektit (kërkesat e nevojshme për shfrytëzim të tokës gjatë

fazës ndërtimore dhe operuese)

Përshkrimi i karakteristikave kryesore të procesit të prodhimit

vlerësimin e lirimit të ndotësve gjatë në ambient gjatë fazës

ndërtimore/operuese (dheut, ajrit, florës, ujit, natyrës, klimës, objekteve

arkeologjike dhe kulturore).

përshkrimin e efekteve në ambient (afatshkurtër, afatgjatë, direkt dhe

indirekt)

efekte pozitive dhe negative si rezultat i projektit

shfrytëzimi i burimeve natyrore

gjenerimi i plehrave

propozim për masa zbutëse për eliminim/ulje të efektit në ambient nëse

kjo është e mundur.

Përmbledhje jo-teknike

tregues i informacioneve që mungojnë

Konkluzat dhe rekomandimet kryesore duhet ti nënshtrohen një konsultimi publik.

10 dit pas pranimit të raportit vlerësues, ministria informon publikun në lidhje me

dëgjimin e planifikuar publik. Ky dëgjim publik duhet të mbahet pas 20 apo 30

ditësh. Dëgjimi publik duhet të organizohet dhe të drejtohet nga ministria. Së

paku një që ka marrë pjesë në përgatitjen e raportit si dhe aplikuesi duhet të jenë

prezent gjatë dëgjimit. 10 ditë pas debatit publik, ministria shqyrton vërejtjet dhe

opsionet. Raporti vlerësues duhet të rishikohet në mënyrë përkatëse nga ana e

aplikuesit. Pëlqimi duhet të përgatitet nga ana e ministrisë 60 ditë pas marrjes së

raportit vlerësues mbi efektin në ambient.



8

Ligji për vlerësimin e ndikimeve në ambient (03/L-024) është shumë i

rëndësishëm për projektin aktual. Ai vë dispozita strikte në lidhje me vlerësimin e

ndikimit në ambient, rregullon procedura për identifikim, vlerësimin, raportimin

dhe administrimin e efekteve në ambient dhe shërben si bazë për pëlqimin

mjedisor (faza planifikuese) dhe lejen mjedisore (faza para futjes së funksion) që

duhet të merren nga Ministria e mjedisit dhe planifikimit hapësinor për

shfrytëzimin e burimeve natyrore. Për grumbullimin e ujit, projekte në lidhje me

furnizim me ujë (tubacionet janë përfshirë por trajtimi i ujit nuk është njëri ndër

kriteret) e në rëndësie të caktuar, atëherë në vlerësim mbi efektet në ambient

është i detyrueshëm bazuar në Aneksin I, neni 34 i ligjit në fjalë. Ky vlerësim i

shkurtër mbi efektet në ambient është përpiluar në pajtim me ToR. Një vlerësim i

përgjithshëm përfshi edhe dëgjimin publik duhet të bëhet pas dorëzimit të dizajn it

përfundimtar.

3.1.3 Plani strategjik i Kosovës për ambientin

Ky plan është miratuar nga qeveria (por jo edhe nga kuvendi) në vitin 2004. Një

ndër strategjitë e këtij dokumenti që ka të bëjë me projektin në fjalë është rritja

graduale e qasjes së popullsisë në ujë të pastër për pije. Megjithatë, kjo është një

politikë madhore dhe nuk ka të bëjë me projekte individuale.

3.1.4 Kriteret e udhëzimeve administrative për përcaktimin e zonave mbrojtëse

ujore

Ky udhëzim administrativ është protokolluar sipas numrit rendor Nr. 40, protokolli

Nr. 13/07 të ministrisë së mjedisit dhe planifikimit hapësinor. Përcaktimi i zonave

mbrojtëse ujore si dhe masat mbrojtëse të ujërave nëntokësore dhe atyre

sipërfaqësore është përshkruar në këtë udhëzim. Tre zona janë definuar si:

kaptazha uji, burime uji si dhe stabilimente për furnizim me ujë.

Zona I - Zonë mbrojtëse e një regjimi të ashpër

Zona II - zonë mbrojtëse e regjimit të kufizuar

Zona III –zonë mbrojtëse e regjimi të butë

Brenda territorit të zonës i lejohen vetëm ato aktivitete të cilat janë drejtpërdrejt

të ndërlidhura me furnizimin me ujë. Grumbullimi dhe magazinimi i të gjitha

llojeve të mbeturinave është i ndaluar në zonën mbrojtëse numër II. Shkarkimi i

ujërave të zeza dhe shfrytëzimi i ujërave me substanca të rrezikshme është e



9

ndaluar në zonën III. Në projekti aktual, kanali i Ibër lepencit, duhet të klasifikohet

si burim sipërfaqësor i ujit. Zonat mbrojtëse duhet të rregullohen nga ana e

ministrisë sa i përket kanalit dhe stabilimenteve tjera të furnizimit me ujë.

3.1.5 Ligji për mbrojtjen e ajrit

Ligji 2004/30 definon burimet e ndotjes së ajrit sipas standardeve Evropiane dhe

të OBSH-së. Neni 4 përshkruan një kompletim të parametrave bazë që duhet të

mbahen në monitorim. Substancat e ngurta, artikujt, (aerosola, mjegulla, tymi,

pluhuri, bloza) SO2, CO, ozoni, plumbi, merkuri, arseni, kadiumi, nikeli si dhe

përbërësit e tyre, hidrokarbonet (benzeni) rrezatimi jonizues dhe jo jonizues,

hekuri PM1 PM10, PM 2.5, SO2, NOx. Të tjerat si: Ozoni, VOC, acid aerosol.

Udhëzimi administrativ mbi rregullat dhe standardet në lidhje me ndotjen e

ambientit nga ana e burimeve statike ndotëse është nënshkruar nga ana e

kryeministrit në muajin shtator 2007. Neni 38 i ligjit për mbrojtjen e ambientit

parasheh themelimin e kadastrin e ndotësve në Kosovë e cila përshkruan

karakteristikat dhe ndikimet në ndotjen e ajrit, të ujit, dheut dhe zonave të

mbrojtura dhe i cili po ashtu ofron një analizë të ndikimit në to, e bënë të qartë se

kush janë përgjegjës për ndotjen e ambientit dhe ofron një regjistër për

substancat e rrezikshme dhe të dëmshme. Udhëzimi administrative mbi kadastrin

e lirimit të ndotësve të ambientit (gusht 2005) parashikon kadastrimin e ajrit, ujit

emetimin e plehrave për të gjitha komunat me popullsi më të madhe se 20,000

banorë.

3.2 Udhëzimet e KfW-së

3.2.1 Udhëzimet e KfW-së për bashkëpunim financiar me vendet në zhvillim (tetor)

Mbrojtja e ambientit dhe burimeve natyrore është një ndër synimet zhvillimore të

qeverisë gjermane dhe bashkëpunimit financiar. Detyrë esenciale është vlerësimi

dhe mbikëqyrja e përputhshmërisë së ambientit me rregullat për mbrojtjen e tij

gjatë implementimit të projekteve si pjesë e bashkëpunimit financiar. Studimi për

vlerësimin e efektit në ambient është një mjet shumë i rëndësishëm për

kontrollimin e qëndrueshmërisë së projekteve sa i përket mjedisit. Hapat vijues

janë thelbësor për implementim e një vlerësimi për mjedisin.

Vlerësimin e lidhjeve midis projektit dhe ambientit



10

Identifikimin e efekteve të projektit në ambient

identifikim e masave zbutëse dhe kompenzuese dhe planifikimin e

alternativave nëse kjo është e mundur

monitorimi i aspekteve mjedisore gjatë fazës ndërtimore dhe operuese

Shëndeti njerëzor është njëri ndër vlerat më të mbrojtura që duhet të vlerësohet.

Cilësia e ujit të pijshëm është pjesë e këtij dokumenti vlerësues. Vlera të tjera

janë ekosistemi i rrezikuar, specie të rrezikuara si dhe pasuri tjera kulturor.

Aneksi 1 i udhëzimeve tregon një list të projekteve të cilat kanë ndikim të

konsiderueshëm në mjedis, duke përfshiu këtu edhe projektet infrastrukturore siç

janë gypat përçues, tubacionet si dhe shfrytëzimi i burimeve të ujit (furnizuesit me

ujë).

3.2.2 Udhëzimi i qëndrueshmërisë

Ky udhëzim (janar 2001) përshkruan parimet dhe procedurat për vlerësimin e

ambientit, efektet sociale dhe klimatike gjatë fazës përgatitore dhe

implementuese të masave të financuara nga ana e KfW-së. Të gjitha projektet do

të klasifikohen në njërën nga tre kategoritë vijuese, kategori, A, B ose C në bazë

të rëndësisë së ndikimit negativ në mjedis.

Projektet e kategorisë A – do të klasifikohen si projekte të kategorisë A, në rast

se ato kanë ndonjë efekt të madh në mjedis. Projektet e kategorisë A qojnë drejt

një shfrytëzimi të lartë të burimeve, sipërfaqeve të mëdha të tokës si dhe sasi të

mëdha të ujit në veçanti.

Projektet e kategorisë B – do të klasifikohen do të klasifikohen si projekte të

kësaj kategorie në raste se ato kanë ndonjë efekt negativ në mjedis i cili

megjithatë mund të jetë më i butë se sa në projekte e kategorisë A dhe mund të

zbuten përmes kundërmasave me mjete të sofistikuara ose përmes zgjidhjeve

standarde.

Projektet e kategorisë C- do të klasifikohen si projekte të kategorisë C nëse nuk

pritet të kenë asnjë efekt apo efekte të vogla negative në ambient. Një element

tjetër i rëndësishëm sa i përket planifikimit dhe vendimmarrjes në lidhje me këtë

vlerësim duhet patjetër të përfshi edhe komunitete në fjalë dhe të informoj

publikun në vendet partnere me qëllim të garantimit të një monitorimi efektiv të

çfarëdo efekti negativ në ambient, agjencia ekzekutues duhet të pajtohet me disa

detyra raportuese dhe informuese dhe të aplikoj mjete të përshtatshme

monitoruese. Për të gjurmuar pasojat dhe rreziqe kundër ambientit dhe klimës

gjatë implementimit të një projekti, është shumë e rëndësishme mbikëqyrja e

aplikimit të masave të dakorduara mbrojtëse dhe procedurave monitoruese.



11

Infrastruktura si p.sh (rrugët, urat, aeroportet, portet detare, linjat përçuese,

tubacionet, rrjeti i hekurudhave, turizmi) duhet të caktohen si pjesë e kategorive

A dhe B. Projekti i prezantuar sugjerohet të jetë pjesë e kategorisë B. Efektet në

ambient mund lehtë të zbuten ose të kompensohen. Shumë nga efektet në

ambientin paraqitet vetëm gjatë fazës ndërtimore

4. Përshkrimi i projektit të propozuar

4.1 Traseja e tubacionit të ri të ujit të papërpunuar- komponentët e projektit

Ky projekt është furnizim urban me ujë. Përmirësimi i propozuar infrastrukturor do

të implementohet në pjesën veriperëndimore të Prishtinës. Ky projekt përbëhet

prej shtatë komponentëve : (i) kaptazha e ujit në Mihaliq; (ii) linja përçuese prej

kaptazhës së ujit deri te stacioni i propozuar pompues në Milloshevë; (iii) ndërtimi

i stacionit pompues në Milloshevë; (iv) linja përçuese prej stacionit pompues deri

te WTP-ja e re përfshi stacionin pompues në Shkabaj; (v) ndërtimi i një WTP- të

re; (vi) projektimi i lagunave të ardhshme përfshi linjat përçuese; (vii) linjat

përçuese prej WTP-së deri te rezervuarët e Shkabaj dhe Arbëria.

Kaptazha e ujit të papërpunuar do të ngritet në Mihaliq te kanali i Ibrit (kanali

kryesor) në një lartësi prej rreth 550 masl. Prej Mihaliqi, traseja e gypave

drejtohet ka pjesa jug-lindore përreth 2 km, duke kaluar lumenjtë Sitnica dhe Bal,

duke arritur në fshatin Velika Reka. Atje, bënë një kthesë në drejtim të pjesës jug-

perëndimore të Prishtinës si dhe drejt lokacionit të Shkabajt në komunën e

Obiliqit. Gjatësia e tij e përgjithshme është rreth 13.24 km. Diametri i gypit është

DN 1200.

Stacioni pompues gjendet në pikën më të thellë të trasesë së re në Milloshevë.

(539.7 masl).

Lokacioni i WTP-së së re gjendet në një largësi prej rreth 4 km prej qytetit të

Prishtinës, rreth 4 km prej qendrës së Obiliqit, drejtpërdrejt në rrugën kryesore që

lidh Prishtinën me Mitrovicën. Parcela e caktuar për ndërtimin e WTP-së ka një

madhësi prej 5.4 hektar. Uji për shpëlarjen e filtrave do të derdhet në lagunat e

llucës që gjenden 500 metra në veri të WTP-së. Prej vendit të caktuar për laguna

të llucës ujë pluskues derdhet në një lumë që gjendet rreth 300 metra largë.

Një linjë e re përçuese do të ndërtohet prej WTP-së Shkabaj deri në rezervuarin

ekzistues në Arbëria. Linja me presion do të përçoj ujin e pijshëm prej një lartësie



12

589 masl te WTP-ja deri te një lartësi prej 650 masl tek rezervuari i Arbërisë.

Traseje a gypit do të drejtohet ka pjesa veripërendimore përreth 1.5 km para se

të kthehet në pjesën jug-lindore me një gjatësi prej 2.4 km deri te rezervuari

Arbëria

Linja e dytë përçuese përçon ujin e pijshëm prej WTP-së në Shkabaj deri te

rezervuari ekzistues në një gjatësi prej 2.45 km. Pasi që rezervuari Shkabaj

gjendet në një lartësi prej 600 masl, atëherë uji do të pompohet. Të dy

rezervuarët e futur në funksion në vitin 1983 janë rehabilituar gjatë vitit 2003.

Prandaj që të dy janë në kushte të mira fizike.

4.2 Teknologjia e procesit për trajtimin e ujit

Si rezultat i cilësisë dhe përbërjes së ujit tek pika e marrjes së ujit në Mihalliq,

konsulenti nxjerr opsionet vijuese që duhen merren parasysh sa i përket

teknologjitë e procesit për WTP-në Shkabaj :

• Opsioni 1: Trajtimi i ujit përmes Dual Media Filtration

• Opsioni 2: Trajtimi i ujit përmes Ultrafiltrimit në kombinim me ozonizim dhe me

karbon aktiv

Teknologjia për trajtimin e ujit përmes Dual Media Filtration (Opsioni 1) mund të

realizohet vetën nëse:

Eliminimin e burimeve ndotëse përgjatë kanalit ,si p.sh gypat prurës për

ujëra që rrjedhin nëpër rrugë si dhe ujëra të zeza e largimi i mbeturinave.

Mbrojtja e fizike e brixhëve të kanalit duke ndaluar aktivitete ndërtimore e

bujqësore ( p.sh duke i rrethuar ato), posaçërisht për zonat e banuara si

Drvar, Vernic, Olshan, Koshtov, Zepce dhe Varag.

Në rast se masat mbrojtëse përgjatë kanalit nuk implementohen dhe uji i

papërpunuar mund të ndotet nga ujërat e zeza, ujërat atmosferik, mbeturinat, etj,

atëherë Konsulenti do të propozoj një proces për pastrimin e ujit përmes aplikimit

të ultrafiltrimit (opsioni2) që është teknologjia më e komplikuar. Kjo teknologji

procesi mund të përballoj një masë të madhe ndotje që mund të shkaktohet herë

pas here, në rastet kur masat mbrojtëse nuk vihen në funksion.

Në projekt është përfshirë dezinfektimi përmes para klorinimit dhe klorinimit final.

Klori shtesë, mbyt/deaktivizon mikroorganizmat siç janë bakteret patologjike dhe

viruse e. Në teknologjinë aktuale të procesit parashihet edhe para-klorinimi si dhe

dezinfektimi përfundimtar përmes tretjes së klorit të gazuar.



13

Gjatë procesit të pastrimit të ujit, flokulimi është një hap i rëndësishëm për

eliminim e materieve të ngurtë pluskues, baktereve ose viruseve të cilat janë

pjesë e pandarë e materieve të ngurta pluskues. Agjentët kryesor flokulues të

përshtatshëm për procesin e trajtimit të ujërave janë alumin sulfati dhe kripa e

hekurt trivalente (kripë Fe(III). Dozimi i agjentëve flokulues shkakton

destabilizimin e substancave të caktuara dhe të thërmijave të copëzave duke

bërë edhe formimin e flokave të dukshme. Duke përdorur një flokulent me bazë

alumini në ujë vlere pH-së së cilit është më e lartë se 7.0 ( këtu : ≈ 8.2),do të

formohet alumin i tretshëm i cili rrit përmbajtjen e aluminit në ujë të pijshëm. Me

qëllim të ruajtjes së vlerave të lejuara prej 0.2 mg/l, atëherë vlera e pH-së e ujit

duhet të ulet përmes një dozimi shtesë të acidit sulfurik. Siç u tha më lartë,

përdorimi i flokulimi me bazë hekuri do të ishte e dobishme ngase një acidim i tillë

dhe si rezultat rregullimi i vlerës së pH-së përmes dozimit të gëlqeres nuk do të

jetë i domosdoshëm gjatë kohës më të madhe të vitit. Me qëllim të përmirësimit

të flokulimit dhe përgatitjes së tij për kushte specifike të ujit të papërpunuar duhet

të parashihet dozimi i agjentëve shtesë flokulues ( si polielektrolit). Polimeret e

patretshëm në ujë do të përqendrohen përmes filtrimit me rërë dhe do të

shkarkohen përkohësisht nëpër laguna. Ndërsa monomeret e tretshme në ujë do

të shpërbëhen në ujë të pijshëm. Testimi i ujit duhet të bëhet gjatë fazës së futjes

në funksion të WTP-së për të siguruar që koncentrimi i monomereve do të jetë

më i ulët se vlera kritike e direktivës së BE-së për ujë të pijshëm ( p.sh akrilamid

0.1 µg/l). Nëse jo, atëherë duhet të testohet ndonjë agjent tjetër ndihmës për

flokulim.

Për eliminim e elementeve organike të tretura, posaçërisht substancat që

shkaktojnë erë dhe aromë por edhe mikro ndotës organik (p.sh pesticidet) gjatë

procesit të trajtimit të ujit aplikohet karboni aktiv. Karboni aktiv përbëhet prej

thërrmijave të grafitit me porozitete të lartë i cili është në gjendje të shtoj molekula

organike në sipërfaqen e tij të brendshme. Filtrimi me rërë si njësia kryesore e

trajtimit në tërë WTP-në proces ky i kombinuar me llojet e pastruesve si filtrimi,

absorbimin dhe aktivitetet mikrobiologjike.

Në rast se masat mbrojtëse përgjatë kanalit nuk do të implementoheshin ndërsa

uji i papërpunuar do të ndotej nga ujërat e zeza, ujërat atmosferik, plehrat, etj,

atëherë Konsulenti propozon një proces të pastrimit të ujit përmes ultrafiltrimit

(opsioni 2) që është një teknologji më e komplikuar. Kjo teknologji e procesit

mund të përballoj një shkallë më të lartë ndotjes që do të ndodh herë pas here,

nëse nuk implementohen këto masa mbrojtëse



14

5. Efektet në ambient edhe masat zbutëse

5.1 Hyrje

Seksionet e mëposhtme vlerësojnë efektet në ambientin fizik dhe biologjik si

rezultat i projektit të propozuar. Secili seksion fillimisht përshkruan profilet

fillestare pasuar nga ndikimet në ambientin biologjik dhe fizik gjatë fazës

ndërtimore dhe operacionale si rezultat i projektit të propozuar. Masat zbutëse

janë paraparë në varësi të efekteve në ambient. Shumë nga efektet kanë të

bëjnë me fazën ndërtimore.

5.1.1 Topografia, dheu, gjeologjia dhe Hydrogjeologjia

5.1.1.1 Kushtet bazike

Republika e Kosovës gjendet Evropën Jug-lindore. Kufizohet me Serbinë dhe

Malin e Zi në veri dhe me Shqipërinë e Maqedoninë në jug. Kryeqyteti i saj është

Prishtina që gjendet në veri 42°39’30.12”, gjerësia 21°09’11.26” te lumi

Prishtevka. Lartësia varion prej 500 – 600 mbi nivelin e detit. Pjesë më e madhe

e terrenit të Kosovës është malor. Pika më e lartë është Gjeravica (2,656 masl).

Kosova ka edhe dy regjione të rrafshta, rrafshi i Metohisë që gjendet në pjesën

perëndimore të Kosovës dhe rrafshi i Kosovës që gjendet në pjesën lindore. Dy

lumenjtë kryesore janë : Drini i bardhë, që rrjedh drejt detit Adriatik, Sitnica dhe

Ibri që gjenden në pjesën veriore. Përmes kodrash, Kosova ndahet në dy rrafshe

(pellgje lumenjsh) të rrethuara nga malet, rrafshi i Dukagjinit dhe rrafshi i Kosovës

në pjesën lindore në të cilën gjendet edhe Prishtina. Zona e projektit gjendet në

ujëmbledhësin e Ibrit dhe Lepencit. Përbëhet prej kodrave dhe rrafsheve. Pjesa

më e madhe e trasesë së tubacioneve shtrihet në luginën e Stinicës. Kaptazha e

ujit, WTP-ja dhe rezervuarët gjenden në pjesë kodrinore.

Përbërja gjeologjike e Kosovës varion dukshëm. Fundërrirat e tokës pranë

lumenjve kanë kryesisht origjinë hologjenike ndërsa kodrat dhe malet përbëhen

prej shkëmbinjve magmatik dhe sedimentar që datojnë nga era e hershme

gjeologjike. Zona e projektit gjendet në pellgun e thëngjillit në Kosovë dhe

shtrihet deri në zonën e ujëmbledhësit të Ibrit. Bazamenti i pellgut si dhe

sipërfaqja përreth përbëhen prej gurëve kristalor, kryesisht gurë gëlqeror prej



15

paleoliti deri në mesozoike. Mbushja e pellgut përbëhet prej një shtrese gëlqereje

(gurë gëlqeror) që gjenden nën një pjesë të argjilës tretësore me përbërje linjiti në

pjesën e poshtme. Tektonikisht, linjiti është i lidhur me një seri te pjesëve

jostabile tektonike që kryesisht shtrihen në drejtim të pjesës veriperëndimore dhe

jug-lindore. Formacionet paleolite përbëhen kryesisht prej mermeri dhe rreshpa.

Rreshpa përbëhet prej argjile të hirtë dhe filitit, kuarc argjile –filit dhe argjilë të

rrallë amfibolite. Këto formacione gjenden në pjesën perëndimore të pellgut që

shtrihen prej lumit Brusnik deri te vendbanimet Grabovc dhe Shipitull në drejtim

të pjesës lindore si dhe në drejtim të vendbanimeve në Ferizaj dhe Nerodime në

pjesën jugore. Në pjesën veriperëndimore të pellgut, në afërsi të lumit Llap

shihen derdhje vullkanike. Shkëmbinjtë vullkanik nga mioceni dhe sedimentet e

pakonsoliduara katërsore janë kryesisht rërë dhe zhavorr në formë cezonoike.

Daljet e terpentinës gjenden në pjesën perëndimore të pellgut të Kosovës duke

formuar gallikun Lubovecit dhe Madhësinë e Goleshit. Ujëmledhësi i pjesës së

sipërme të lumit Ibër përbëhet prej karstit paleolit dhe gurë gëlqeror triazik me një

numër të burimeve të karstit që gjenden kryesisht në pjesë e ujëmbledhësit në

drejtim të lumit Sitnica. Sdimentete e lumit kryesisht janë në formë të depozitave

të sjelllura të guralecëve, rërës, zhavorrit, lymit dhe sisteme neogjenike të

zhavorrit rërës dhe argjilës rërore. Në Kosovë ekzistojnë tri zona sizmike ( UN

Habitati)

Zona sizmike e Prizrenit ( shkalla më e lartë prej 6.6. ballë të shkallës së

Rihterit)

Zona seizimike e Ferizaj / Urosevac, Viti ( shkalla më e lartë prej 6.1. ballë të

shkallës së Rihterit)

Zona sizmike e Kopaonikut (shkalla më e lartë prej 6.0. ballë të shkallës së

Rihterit)

Pjesa më e madhe e territorit të Kosovës shtrihet në shkëmbi të fortë të dendur.

Sidoqoftë, zona e projektit shtrihet në brenda zonës aluviale e cila në përgjithësi

është e depërtueshme

5.1.1.2 Efekti i masave zbutëse gjatë fazës ndërtimore

Efektet topografike dhe gjeologjike gjatë fazës ndërtimore janë kryesisht të

natyrës invazive të aktiviteteve gërmuese. Kanali për gypa përçues do të jetë

rreth 19.4 km i gjatë. Kanali do të mbulohet dhe ngjeshet pas shtrimit të gypave.

Pas përfundimit çdo gjë do të kthehet në gjendjen fillestare. Gërmimet për



16

impiantin përpunues, për stacionin e pompave dhe për kaptazhën e ujit do të

jenë të pakta dhe kryesisht do të kryhen brenda punishtes. Gërmimi te

rezervuarët ekzistues (Arbëria dhe Shkabaj) dhe te kaptazha ekzistuese (Mihaliq)

do të jetë po ashtu i pakët. Nuk pritet që kotë aktivitete gërmimi të kenë ndonjë

efekt në aspektin topografik, tokë dhe gjeologji.

Pasi që ky projekt do të implementohet në një sipërfaqe me intensitet sizmik,

atëherë edhe masat parandaluese duhet përfshihen në projektimin strukturor të

stabilimenteve. Projekti preliminar dhe si dhe normat ndërtimore janë adaptuar

sipas nevojës. Një gjë e tillë është përfshirë edhe në parallogaritë. Gërmimi për

gypa përçues përfshinë materialin e gërmuar, shtrirjen e gypave mbulimin dhe

ngjeshjen. Materiali përkohësisht do të mbahet afër kanaleve dha pas përfundimit

të shtrirjes së gypave do të mbulohet kanali. Prandaj, efektet e ndërlidhura me

punët e dheut gjatë shtrirjes së gypave do të jenë të përkohshme. Dheu i

gërmuar do të vendoset përgjatë kanalit ndërsa shtrimi i gypave do të bëhet në

kanal mbi shtresën me rërë. Një shtresë rëre do të vendoset mbi dhe në të dy

anët e gypave pas së cilës gypat do të mbulohen me materialin e gërmuar dhe

në fund të bëhet ngjeshja. Madhësia e kanaleve varijon në bazë të topografisë

(0). Gërmimi i kanaleve për tubacione, WTP dhe stacione pompimi do të gjeneroj

rreth 213,800 m3 dhe. Pas ndërtimit, një pjesë e kanaleve do të zihet me gypa

dhe shtresa të rërës, ndërsa kanali do të mbulohet me dheun e gërmuar. Rreth

213,800 m3 e materialit të gërmuar do të përdoret për mbulim. 41,900 m³ e dheut

të tepërt do të hedhet në një depo linjiti aty pranë. Kjo sipërfaqe aktualisht

shfrytëzohet për largimin e hirit qe mbetet nga termoelektranat e KEK-ut. Nuk

është paraparë ndonjë efekt në natyrë ose në topografi. Nuk parashihet që ky

material të përmbaj ndonjë ndotës. Materiali kryesisht ka prejardhje nga toka

bujqësore.



17

Figura 2 Gypi kryesor përçues – nën ndarje

Nuk pritet që gjatë ekzekutimit të punimeve ndërtimore në stacionin pompues

dhe në impiantin përpunues të gjenerohet sasi e madhe e materialit të tepërt.

Dheu i tepërt nga gërmimi i themeleve do të shfrytëzohet në vend për ngritjen e

nivelit të terrenit dhe argjinatura ndërtimi

Punët për gërmim dhe mbulim do të çrregullojnë karakteristikat e dheut në

punishte. Gërmimi do të qoj në çrregullimin e dhe humbjen e pjesës së sipërme

pjellore të dheut. Prandaj, kontraktuesi duhet të largoj shtresën e sipërme të

dheut në thellësi prej 0.3 m dhe ta ruajë diku veç gjatë gërmimit. Pas shtrirjes së

gypave ai dhe prapë duhet vendosur aty ku është hequr. Një aktivitet i tillë është

paraparë edhe në parallogari. Rëra do të merret nga një gurëthyes i licencuar

aty afër që gjendet rreth 2.5 km në veri të Vushtrrisë dhe 4.29 km në veri të

Prishtinës (Aneksi 3). Nuk parashihet ndonjë rrezik i rrëshqitjes së dheut meqë

ndërtimet për gypat përçues dhe stacion të pompimit do të kryhen në një terren të

rrafshët.

Ngritja e kantierit ndërtimor të kontraktuesit mund të ketë ndikim të disfavorshëm

nëse disa aspekte si menaxhimi i mbeturinave të lëngëta dhe të ngurta,

mirëmbajta e pajisjeve, magazinimi i materialeve si dhe sigurimi i ujit të pijshëm

nuk merren adresohen në mënyrë të duhur. Lokacioni për depo do të përzgjidhet

nga vetë kontraktuesi.



18

Me qëllim të garantimit që efektet e mundshme të kenë ndikim minimal

kontraktuesi do të obligohet që të përgatis planet dhe metodologjitë vijuese:

Planin e planifikimit të kantierit ndërtimor përfshi përshkrimin e të gjitha

masave parandaluese për të shmangur efekteve të padëshirueshme në

ambientet e punës (uji sipërfaqësor dhe tokësor, dheu, ambienti, ajri,

banimi):

Plani menaxhues i kanalizimit për nyjave sanitare si dhe grumbullim i

duhur i kanalizimit dhe largimi i tij me qëllim të mënjanimit të ndotjes së

burimeve të ujit.

Plani për menaxhimin e mbeturinave përfshirë sigurimin e kontejnerëve

për mbeturina, grumbullim dhe largim i rregullt i tyre në mënyrë higjienike

si dhe deponit e propozuara për lloje të ndryshme të mbeturinave ( p.sh

mbeturina shtëpiake, goma të përdorura, etj) në përputhje me rregullativat

në fuqi;

Përshkrimi dhe modeli i sipërfaqeve për mirëmbajtjen e pajisjeve,

magazinimi i lubrikantëve dhe karburantit përfshi edhe distanca e

nevojshme prej burimeve të ujit (Lumi Lab dhe Sitnica). Depot për

magazinimin e karburantit dhe kemikateve duhet të larg burimeve të

hapura të ujit. Këto stabilimente do të rrethohen dhe izolohen për të

shmangur rrjedhje dhe kontaminim të dheut dhe burimeve të ujit.

Këto plane do të aprovohen nga ana e Inxhinierit para fillimit të punëve

ndërtimore.

Para ngritjes së kantierit ndërtimor, kontraktuesi duhet të konsultoj autoritete

lokale me qëllim të identifikimit të burimeve të ujit të pijshëm për fuqinë punëtore

e cila nuk do të ketë ndonjë ndikim në kërkesa për ujë nga popullsia lokale. Uji i

pijshëm për stafin punues duhet jetë në përputhje me standardet vendore mbi

cilësinë.

Gjatë shtrirjes së gypave prej kaptazhës së Mihaliqit deri te SP Milloshevë duhet

implementohen tre kalime lumenjsh (dy në lumin Lab dhe një në lumin Sitnica:

shih Aneksin 2). Gypi do të implementohet në formë të sifonit të dyanshëm.

Gjatësia e sifonit do të jetë përafërsisht 20 m (Lab) dhe 27 m (Sitnica) Sifoni do të

ngulitet në rërë dhe do të mbulohet me gurë të gurëthyesit ( pesha 50-70 kg) në

gjeotekstil. Gjatësia e mbulesës së gurëve do të jetë rreth 16 m.



19

Figura 3 Kalimi i lumit i gypit përçues – prerje (Hydroproject 2004)

Mbulesa me gurë do të shtrihet në shtratin e lumit. Pjesa e zbrazët përkohësisht

do të mbushet me sedimente natyrore (rërë, lym, zhavor dhe mbeturina

ndërtimore). hapësira në shtratin e lumit nën kalimin e lumit do të mbushet me

baltë dhe materiale të imëta gjatë fazës ndërtimore. Pusetat për inspektim do të

vendosen jashtë shtratit të lumit. Nuk parashihet ndonjë efekt negativ në

topografi ose në ndotjen e dheut.

Mbeturinat prej kalimit të rrugëve ne pjesën veriperëndimore dhe në veri të WTP-

së duhet të hedhen në deponin e Obiliqit. Mbetjet e materialit rrugor përmbajnë

PAH i cili shpesh është i dëmshëm për shëndetin e njeriut nëse ai konsumohet.

5.1.1.3 Efekti gjatë fazës operuese

Operimi i rregullt i SP dhe WTP-së do të bëhet brenda objekteve të ndërtuara

dhe si rezultat nuk parashihet ndonjë ndikim negativ.

Nevoja kryesore për mirëmbajtjen e gypave përçues do të jetë detektimi dhe

riparimi i rrjedhjeve, pastrimi dhe inspektimi i tyre. Riparimet e gypave do të

bëhen kryesisht në të njëjtën mënyrë si shtrirja e tyre. Kanalet do të hapen për të

detektuar pjesën ku ka rrjedhje ndërsa kyçja me defektet do të rregullohet ose

gypi hiqet dhe të zëvendësohet nëse një gjë e tillë është e nevojshme.

Megjithatë, një aktivitet i tillë nuk do të gjeneroj dhe të tepërt as nuk do të ketë

ndonjë efekt negativ.

Lluca nga WTP-ja fillimisht do të magazinohet dhe të teret në laguna. Lluca e

terur do të transportohet rregullisht në deponin ekzistuese afër Obiliqit rreth 3 km

prej lagunave. Ajo ka një kapacitet të mjaftueshëm në aspketin afatgjatë. Kjo

deponi menaxhohet nga Kompania Regjionale e Mbeturinave të Prishtinës e futur

sand



20

në funksion në vitin 2004. Mirëpo, kjo deponi nuk është në gjendje të mire. Ajo ka

nevojë për rehabilitim (Aneksi 3). Nëse si agjent flokulimi përdoret alumin sulfati

atëherë edhe lluca do të përmbaj alumin. Alumini është i njohur si materie toksike

për shëndetin njerëzor nëse konsumohet me sasi të mëdha (Shoqëria e

buletineve të narkotikëve 2011).

5.1.2 Ujërat sipërfaqësor dhe nëntokësor


Pellgu i lumit Ibër përbëhet prej dy pjesëve: Lumi i Ibrit me rezervuarin e

Gazivodës në thellësi të pjesës veriore dhe lumi Sitnica si kontribuues në

drenazhimin e pjesës më të madhe të ujëmbledhësit të pellgut në Kosovë.

Rezervuari i Gazivodës është ndërtuar në vitin 1984 si rezervuar

shumëdimensional që përmes një përçuesi prej 54 km furnizon me ujë industrial,

furnizim me ujë të pijshëm dhe ujë për ujitje për zonën e Prishtinës Me një vëllim

të shfrytëzueshëm prej 370 Million m³, rezervuari mund të ofroj sasi ujë prej

100 Milion m³ në vit, mirëpo me uljen e shkaktuar kohëve të fundit si në kërkesën

për ujë industrial dhe ujë për ujitje, prodhueshmëria e tij vjetore ka rënë në më

pak se 50 milion m³. Penda dhe stacioni i afërt hidroelektrik janë në kushte të

mira mirëpo në kanalin transferues ka shumë rrjedhje të cilat janë llogaritur deri

në 50%. Nëse rezervuari i nënshtrohet një përmirësimi ndërsa në kanal riparohen

dëmtimet me qëllim të uljes së rrjedhjeve, atëherë rezervuari ka kapacitet që të

përmbush kërkesën në rritje për të gjithë sektorët, e posaçërisht kërkesën në

rritje për ujë nga ana e termoelektranës së planifikuar Kosova C si dhe kërkesën

për furnizim me ujë të Prishtinës. Rezervuar tjetër në këtë pellg është Batllava

me kapacitet grumbullues prej 30 Million m³. Ky rezervuarë është ndërtuar në

fillim të vitit 1960 me qëllim të furnizimit të Prishtinës me ujë të pijshëm.

Totali i ujit i distribuar për konsumator me një numër prej 1,232,683 (60% e

popullsisë së përgjithshme) Përmes kompanive të ujësjellësve regjional të

Kosovës ka qenë 127.3 milion m3 gjatë vitit 2008. Bazuar në këtë të dhënë,

është vlerësuar që konsumi i ujit për tërë Kosovën është 103 l/cap*d (MAPH

2010). Sipas llogaritjeve hidrologjike të gjitha burimet e ujit në tërë vendin janë ll

1,700 m3/cap*në vit.

Në fakt, ndotja e lumenjve kryesor që kalojnë përmes qyteteve të mëdha dhe

objekteve industriale paraqet një problem madhor. Uji është shumë i ndotur. Nuk

mund të shfrytëzohet për ujitje, ose për furnizim me ujë (lumi Sitnica dhe lumi Lab



21

në zonën e projektit Aneksi 2). Cilësia e ujit nëntokësor po ashtu ndotet nga

depërtimi i ujërave të zeza të papërpunuara (MAPH).

Burimet nëntokësore janë të rralla në krahasim me burimet e ujërave

sipërfaqësore por që janë të shpërndarë gjithandej në Kosovën perëndimore dhe

atë qendrore. Ka dy akuifera : (i) porositet i lartë intergranular i depove të

pakonsoliduara të rërës dhe argjilës që gjenden në dy pellgjet kryesore të Drinit

dhe Sitnica. Zona e projektit i përket kësaj akuifere. (ii) Ujërat nëntokësor të

shoqëruar me gurë gëlqeror ose gurë ranor të qarë. Një fenomen i tillë kryesisht

ndodh në pjesën jugperëndimore mirëpo edhe në pjesën juglindore të Kosovës

ku uji nëntokësor përmban shumë minerale Jashtë këtyre zonave, shkëmbinjtë

vullkanik kanë depërtueshmëri të ulët duke formuar një akuiklud (Figura 4).

Figura 4 Distribuimi i burimeve nëntokësore ( Komisioni i pavarur i mi-

nierave 2006)



22

5.1.2.2 Efekti dhe masat zbutëse gjatë fazës ndërtimore

Struktura e kaptazhës ekzistuese për abstragim të ujit prej Mihaliqi do të

shfrytëzohet në të ardhmen. Gypi përçues i planifikuar do të lidhet me atë

stabiliment. Nuk mund të përjashtohet mundësia e ndotjes së ujit të kanalit të Ibrit

me lym. Nuk do të ketë ndërprerje të ujit për në kanalin e Ibrit. Punimet do të

kryhen në pjesën lindore të kanalit të Ibrit, ndërsa ujit do të rrjedh në anën tjetër.

Çdo ndotje e kanalit nga makineritë ndërtimore do të shmanget me çdo kusht.

Niveli i ujit nëntokësor është më i thellë se sa thellësia e gërmimit kështu që nuk

pritet ndonjë pengesë gjatë vendosjes së gypit përçues. Ndërtimi i WTP-së së re

dhe të SP do të përfshi sipërfaqe tokësore prej 10 hektarësh. Një gjë e tillë do të

rezulton në reduktimin e shkallës së depërtueshmërisë së ujit si dhe ulje të

rigjenerimit të ujërave nëntokësore. Zona e përgjithshme që do të mbyllet është

përafërsisht 3 hekta.

Efekti potencial lind edhe nga implementimit dhe mirëmbajtja e depos së

kontraktuesit, transportit, mirëmbajtja e automjeteve si dhe prej punës dhe

magazinimit të lubrikantëve dhe karburantit. Nevojat që duhet ti plotësoj

kontraktuesi sa i përket depos dhe magazinimit janë përshkruar në kapitullin

efektet dhe masat lehtësuese sa i përket topografisë, gjeologjisë dhe dheut.

Kanali i mbuluar mund të dëmtoj drenazhimin e ujërave sipërfaqësore në rast se

nuk ngjishet siç duhet. Për të shmangur një gjë të tillë nevojitet një mbikëqyrje

cilore.

Ndotja e lumit me lym nuk mund të shmanget plotësisht. Nuk pritet ndonjë efekt

në cilësinë e ujit sipërfaqësor.

5.1.2.3 Efektet dhe masat zbutëse gjatë fazës operuese

Uji për shpërlarje dhe uji shkapërderdhës përmban trupa të ngurta pluskues të

cilat nuk mund të derdhen në burime të ujërave natyrale. Trupat e ngurta duhet të

ndahen nga uji me qëllim të zvogëlimit të sasisë së llucës që duhet të largohet Uji

për shpërlarje të filtrave do të derdhet në lagunat e llucës që gjendet 500 m në

jug të WTP-së për tharje me gravitet. Koha e ndalesës është dy muaj Nga vendi i

caktuar për lagunat e llucës, uji pluskues do të derdhet në një lumë në largësi

prej 300 m. Uji nga ky përrua derdhet në lumin Sitnica. Derdhja në këtë burim të



23

ujit është në përputhje me rregullat vendore. Cilësia e ujit të përroit është shumë

e keqe si rezultat i derdhjes së ujërave të zeza (ujëra të zeza nga amvisnit).

Prurjet e ujit pluskues nga lagunat do të dobësojnë ndotësitë dhe do të

përmirësojnë cilësinë e ujit në përrua. Ndërtimi i lagunave do të realizohet gjatë

një afati të shkurtër sipas marrëveshjes për implementimin e projektit datuar 17

qershor 2011.

Nuk parashihet ndonjë efekt në cilësinë e ujit gjatë punës së sifoneve.

5.1.3 Cilësia e ujit


Një program për marrjen e mostrave dhe analizimin e cilësisë së ujit është

ndërmarrur në bazë të ToR. Ky program përbëhet prej tre komponentëve,

Programi i analizave të ujit A, B dhe C. Për më tej, klienti ka iniciuar edhe matjen

javore të parametrave vijues gjatë fazës së dytë të projektit.

Totali i coliforms, fecal coliforms (E.coli), aerobic mesophilic bacteria, baterie

me reduktim përmes sulfit dhe streptococcus me origjinë fekale (Enterococci)

Turbiditeti, numri i përgjithshëm i trupave të ngurta pluskues, COD

Magnezi dhe UV254 në një mostër të filtruar me membranë (0.45 nm)

Bazuar në vlerat e udhëzimit Evropian, cilësia e ujit të kanalit të Ibrit është mjaft e

mirë. Nuk vërehet as erë as aromë ndërsa turbiditeti është mjaft i ulët. Për më tej,

uji nuk përmban mikro-ndotës antropogjenik të cilët janë paraqitur në direktivën e

BE-së 98/83 siç janë: benzeni, hidrokarbure të halogjenizuara, hidrokarbure me

aromë policiklike si dhe pesticidet. Nuk vërehet koncentrik i lartë i substancat

inorganike toksike si nitrati, metalet e rënda, fluori,arseni dhe bori. Gjatë vitit 2010

nuk janë vërejtur agjentë kompleks, mbetje farmaceutike, ndërsa është vërejtur

vetëm sasi shumë e ulët e ëmbëltuesve artificial. Këto rezultate tregojnë se

vetëm një sasi e vogël e ujërave të zeza depërton në liqenin e Gazivodës ndërsa

nuk ka pasur depërtim të ujërave të zeza në kanalin e Ibrit gjatë kohës së marrjes

së mostrave. Rezultatet e analizave gjithëpërfshirëse bakteriologjike të bëra në

ujin nga Mihaliqi në Nëntor 2010 deri në korrik 2011 tregojnë kontaminim të

ngjashëm me baktere të ndryshme siç është Clostridium perfringens në Mihaliq (

rreth 40 km të kanalit janë të pambrojtur) ku është vërejtur një numër në rritje. Kjo

është rrjedhojë e ndotjes së kanalit të hapur.



24

5.1.3.2 Efekti dhe masat zbutëse gjatë fazës operuese

Sipërfaqja tejet e madhe e liqenit të Gazivodës ((370 Mio. m³) dhe dendësia e

ulët e popullsisë afër ujëmbledhësve janë një aspekt pozitiv për të garantuar një

cilësi të mirë të ujit të papërpunuar. Megjithatë, nuk mund të anashkalohet rreziku

i paparashikuar ndaj cilësisë s ujit si rezultat i transportimit të ujit prej liqenit të

Gazivodës deri te WTP-ja nëpër kanalin me gjatësi prej 40 km , ku 50% e ujit

rrjedh në mënyrë të pambrojtur dhe të hapur. Përvoja afatgjate operuese me

impiante që shfrytëzojnë ujin e papërpunuar nga kanali i Ibrit (Shipol, Drenas)

tregon që cilësia e ujit mund të zbehet në mënyrë drastike gjatë periudhave 1-2

ditore pas reshjeve të mëdha, kryesisht si rezultat i futjes së pakontrolluar të

mbetjeve të ujërave atmosferik në kanal. Rënia e cilësisë së ujit shkaktohet nga

ndërtimet e egra përgjatë kanalit të Ibrit. Si rezultat i kullimit të ujit dhe, ujëra të

zeza të papërpunuara si dhe kullimi nga tokat bujqësore që derdhet rregullisht në

kanalin e Ibrit. Pasojat janë tejet të mëdha, turbiditeti i ujit të papërpunuar si dhe

kontaminimi potencial me benzinë, vaj makinash dhe me pesticide. Si burime

potenciale të ndotjes së ujërave të pambrojtur sipërfaqësor siç është kanali Ibrit

janë kryesisht industritë, vendbanimet dhe tokat bujqësore. Me qëllim që të kihet

një pasqyrë e përgjithshme sa i përket aspektit ndotës, Konsulenti ka realizuar

një investigim në terren përgjatë kanalit të Ibrit prej Zupcit deri te pika e marrjes

së ujit në Mihaliq. Në këtë pjesë të kanalit të Ibrit, nuk ka fare industri. Në të dy

anët e kanalit ka vendbanime dhe si rezultat edhe ndotje. Shtëpi të reja janë

ndërtuar në kanal duke e shfrytëzuar kanalin si vend për hedhjen e mbeturinave

si dhe për shkarkim të ujërave të zeza. Edhe vendet për hedhjen e mbeturinave

janë shumë afër kanalit. Niveli më i lartë i ndotjes është në afër fshatit Drvar,

Vernic, Oshlan, Koshtov, Zupce, Varag, meqë këto fshatra janë ndër më të

ndoturat. Si rezultat i kullimi të ujit nga rruga drejtpërdrejt në kanal siç është

realizuar edhe në rrugën e re afër fshatit Bukosh, mund të gjenden edhe burime

tjera ndotëse të kanalit të Ibrit. Në disa sipërfaqe të hulumtuara, sipërfaqet

bujqësore janë shumë afër kanalit pa ndonjë largësi nga uji. Nuk ka të dhëna

statistikore sa i përket informacioneve bazike në lidhje me shfrytëzimin e tokës

bujqësore në zonën e kanalit. Siç duket fermerët janë përqendruar në kultivonim

e drithërave dhe perimeve. Plehrat dhe pesticidet përdoren rrallë. Kanali i Ibrit jo

vetëm që është i pambrojtur ndaj ndotësve të ambientit por gjithashtu edhe ndaj

dëmtimeve fizike. Aktet vandale mund të ndodhin lehtë duke dëmtuat edhe

cilësinë e ujit. Aksidentet automobilistike në rrugët ekzistuese afër kanalit mund

seriozisht të rrezikojnë cilësinë e ujit. Vendosja e një zone mbrojtëse të ujit do i

zbuste këto probleme. Stafi i kompanisë së Ibër Lepencit bënë mbikëqyrjen e

kanalit në baza ditore, megjithatë, një gjë e tillë nuk mund plotësisht të mbroj



25

kanalin ndaj ndotjeve të mundshme. Si zgjidhje afatgjate, kanali ose duhet të

mbulohet ose duhet të vendosen gypa. Një sistem për paralajmërim të hershëm

te kaptazha në Mihaliq do të ulte rrezikun e kontaminimit të ujit të pijshëm. Një

sistem i tillë do të maste rregullisht cilësinë e ujit ( si: pH, përçueshmërinë,

temperaturën, klorin, oksigjenin dhe nitratet) dhe do të lidhej edhe me WTP-në.

Në rast të ndotjes, sistemi me karbon aktiv do të aktivizohej me qëllim të pastrimit

të ujit. Kosova është vlerësuar si një zonë me mungesë potenciale të ujit si

rezultat i konfliktit ndërkufitar me vendet fqinje (Pllana dhe të tjerët 2010). Ndotje

e papritur si dhe ndryshimi i regjimit rrjedhës nuk mund të mos merret parasysh.

5.1.4 Cilësia e ujit dhe ajri


5.1.4.1.1 Klima

Harta klasifikuese e Strahler-it vendos Kosovën në mesin e vendeve me klimë

kontinentale dhe me lagështi (verë dhe vjeshtë të ngrohtë ndërsa dimri i ftohtë

dhe me borë). Në territorin e Kosovës temperaturat janë të llojllojshme- gjatë

verës temperatura kalon +30°C, ndërsa temperatura gjatë dimrit mund të zbres

në −10°C. Temperatura në Prishtinë varion -3.5 to 31.1°C. Muajt më të nxehtë

janë muaji korrik dhe gusht me temperaturë mesatare që arrin në 26.3°C dhe

26.8°C. Ndërsa muajt më të ftohët janë: janari ku temperatura mesatare është

1.3°C. Temperatura mesatare vjetore e ajrit është 13.7°C (Instituti

hidrometeorologjik i Kosovës). Në fakt, ka pasur në rritje të temperaturës në

aspektin e temperaturës vjetore gjatë shekullit XX për Kroacinë (Zagreb 0.11°C;

të dhënat e Bankës Botërore 2011)

Reshjet më të mëdha atmosferike në Prishtinë ndodhin gjatë muajit maj.

Precipitimi mesatar mujor në Prishtinë është më lartë gjatë muajit nëntor dhe

dhjetor. Gjatë vitit 2008 precipitimi maksimal kanë qenë gjatë muajit të dimrit

duke arritur në 203 mm ndërsa gjatë vitit 2007 precipitimi mesatar ka qenë gjatë

muajit nëntor me 159 mm. Figura vijuese numër 5 tregon precipitimin vjetor për

Prishtinë prej vitit 1981 deri më 1993. Të reshurat mesatare për këtë periudhë

kohore kanë qenë 564. Të reshurat më të mëdha vjetore janë raportuar gjatë vitit

1989 (698.9 mm). Nuk ka të dhëna për periudhën kohore 1994-2000.



26

0

100

200

300

400

500

600

700

800

1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993

mm

Figura 5 Të reshurat vjetore në Prishtinë për periudhën 1981 - 1993

(Instituti Meteorologjik I Kosovës )

5.1.4.1.2 Cilësia e ajrit

Në Kosovë nuk ekziston ndonjë sistem i integruar për monitorimin e cilësisë së

ajrit. Shtimi i ndotjes së ajrit gjatë viteve të fundit ka ardhur si pasojë e rritjes së

numrit të automjeteve. Prandaj, lirimi i oksid nitrogjenit, dyoksid sulfurik dhe

hekurit është rritur me të njëjtën sasi. Shumica e makinave në vend nuk janë të

pajisura me sistem katalitike. Cilësia e ajrit në vende urbane nuk mund të

analizohet si pasojë e mungesës së të dhënave përkatëse. Ndotja e ajrit bëhet

edhe nga deponit e pambuluara. Shpesh njerëzit ndezin zjarre duke i djegur

mbeturinat. Ata edhe për ngrohje të shtëpive të tyre shfrytëzojnë këto mbeturina.

Dioksina e liruar nga plastika dhe kauçuku i djegur rrezikojnë shëndetin e

njerëzve. Dioksina është klasifikuar si karcinogjen.

Një burim tjetër i rëndësishëm i ndotjes së ambientit është edhe djegia e linjitit

për nxehje dhe për prodhim të rrymës elektrike.

5.1.4.2 Efekti dhe masat zbutëse gjatë fazës ndërtimore

Aktivitetet të cilat mund të shkaktonin ndotje të ajrit janë (i) pluhuri i shkaktuar

nga aktivitete ndërtimore dhe (ii) lirimi i gazrave nga makineritë ndërtimore (si

buldozerët, vinçat) si dhe materialet dhe automjetet për bartjen e mbeturinave.



27

Ekziston një mundësi e madhe e shkaktimit të pluhurit gjatë gërmimit të dheut të

terur si dhe gjatë grumbullimit dhe gjatë rrafshimit të tij. Siç është thënë më parë

gjatë aktiviteteve ndërtimore nuk do të ketë shumë punë dheu. Sidoqoftë, një

sasi e punimeve do të kryhen nëpër lagje të Prishtinës (gypi përçues i ujit të

pastër ndërmjet WTP-së dhe dy rezervuarëve). Për këtë arsye duhen veprime

përkatëse për të ulur efektin ndotës si në vendpunishte ashtu edhe në deponi

duke mbajtur nën kontroll pluhurin dhe duke ulur sasinë e materialeve që hidhen.

Prandaj nga kontraktuesi kërkohet që:

Spërkatja me ujë e vendit të gërmuar me qëllim të uljes së sasisë së

pluhurit

Hedhje e ujit para nivelimit ose para kryerjes së ndonjë aktiviteti në lidhje

me heqjen e dheut me qëllim të ruajtjes së lagështisë gjatë tërë kohës

Sjellje e materialit (materialet përbërëse dhe rërë) kur një gjë e tillë

kërkohet

Kryerje e shpejt e punimeve si dhe pastrimi i duhur i punishtes pas

përfundimit të punimeve

Spërkatja e rrugëve në gjendje të keqe gjatë shfrytëzimit të tyre me qëllim

të mbajtjes nën kontroll të pluhurit

Mbulimi i ngarkesave të kamionëve gjatë transportimit prej dhe deri në

punishte

Kontrollimi i lirimit të pluhurit gjatë shkarkimit të materialeve ( pjesëve dhe

rërës) në punishte duke hedhur ujë nën pjesën e rrethuar

Pastrimin e gomave dhe pjesës së poshtme të kamionit para se të

largohet nga vend punishtja

Për qëllime ndërtimit do të përdoren lloje të ndryshme të pajisjeve dhe

makinerive. Lirimet nga gypi shkarkues nga këto automjete mund të degradoj

cilësinë e ajrit në ambient. Duke marrë parasysh sasinë e punëve dhe

shfrytëzimin e pajisjeve, efekti në ambient do të jetë i vogël. Megjithatë, për të

shtuar beneficionin nga ky projekt, kontraktuesi duhet të implementoj edhe:

Të siguroj që të gjitha pajisjet dhe automjete e shfrytëzuara në projekt të

jenë në gjendje të mirë dhe të mirëmbajtura

Të siguroj që të gjitha pajisjet dhe automjete janë konform normave të

emetimit dhe zhurmës



28

5.1.4.3 Efektet gjatë periudhës operuese

Riparimi i rrjedhjeve nga gypat do të bëhet në vende të izoluara ndërsa ngritja e

pluhurit do të jetë e kufizuar. Gjatë fazës operacionale nuk është paraparë

ndonjë efekt në cilësinë e ajrit.

5.1.5 Flora dhe fauna

5.1.5.1 Kushtet themelore

Duke ju falënderuar pozitës së saj gjeografike, faktorëve gjeologjik, hidrologjisë

dhe klimës, Kosova karakterizohet si vend me biodiverzitet të pasur me florë dhe

faunë. Kosova nuk ka një inventar të plotë të biodiversitetit, megjithatë materiali i

kërkimeve ekzistuese ka përcaktuar rreth 1800 specie të florës. Pretendohet që

ky numër është shumë më i lartë duke arritur në 2500 specie. Deri më tani janë

regjistruar rreth 200 specie tipike, nën-endemike dhe të vetme. Pjesët më të

pasur me flora dhe fauna janë malet e Sharrit dhe bjeshkët e Nemuna. (Figura 6).

5.1.5.1.1 Zonat e mbrojtura dhe monumentet natyrore

Monumentet natyrore si dhe zonat e mbrojtura në Kosovë përcaktohen nga

asambletë komunale dhe menaxhohen nga administrata komunale. Aktualisht ka

38 monumente natyrale me një sipërfaqe prej 4,867 hektar dhe dy zona të

mbrojtura me sipërfaqe prej 1,681 hektarësh. Pjesa më e madhe e këtyre

monumenteve janë shpella, fontana uji dhe disa drunjë që kanë rëndësi për

shkak të madhësisë së tyre, formës unike apo historisë. Dy zonat e mbrojtura

janë malet e Gërmisë 4 km në veri të Prishtinës si dhe gryka e lumit Mirusha që

gjendet rreth 65 km larg Prishtinës.



29

Figura 6 Zonat e mbrojtura në Kosovë (burimi: MAPH)

5.1.5.2 Efektet gjatë fazës ndërtimore

Pjesa më e madhe e trasesë së tubacioneve do të kalojë përmes tokave

bujqësore dhe pritet të haset me specie të zakonshme. Lagunat e planifikuara

janë të përshtatshme për tokë të butë dhe tokë bujqësore. Toka e butë kryesisht

përmban kultura barishtore dhe në disa vende me vegjetacion drunjësh.

Tubacioni për furnizim me ujë përfshi edhe stabilimentet si WTP-ja, stacioni i

Bjeshket e Nemuna

Sharr Mountains



30

pompimit, rezervuari dhe lagunat nuk prekin aspak as zonat e mbrojtura e as

monumentet natyrale (Figura 6). Dëmtimi i pemëve do të jetë i pashmangshëm

gjatë kalimit të lumenjve. Brenda disa vitesh brigjet e lumenjve do të mbulohen

nga pemët dhe barishtet. Nuk parashihet ndonjë efekt afatgjatë në natyrë. WTP-

ja dhe SP ndodhen në tokë bujqësore. Nuk parashihet ndonjë efekt në flora dhe

faunën. Pastrimi i terrenit nga pemët, kaçubat, shkurrat dhe bari do të jetë

minimal vetëm në pjesën ku do të zhvillohen punime me qëllim që kthimi në

gjendjen fillestare të jetë më i lehtë. Nuk do të lejohet pastrimi i terrenit për

aktivitete si vendosja e materialit/mbeturinave, magazinim përzierje betoni, etj.

Nëpër pjesë të pjerrëta do të mbillet barë mbi kanalet e mbuluara (rezervuarë

dhe WTP).

Traseja e gypave përçues prej WTP-së deri te rezervuari Arbëria do të kaloj

përmes një zone pyjore gjetherënëse në gjatësi prej 90m ( mosha : më të rejat 50

vite , aneksi 2). Prerja e pemve duhet të shmanget aq sa mundet. Nëse bëhet

largimi i pemëve atëherë një dru duhet të zëvendësohet me dy të tjerë si masë

kompensimi.

Lumenjtë Sitnica dhe Lab janë të ndotur me ujëra të zeza. Gërmimi dhe ndërtimi

në shtretër të lumenjve në kalimin e tyre do të përqendrohet në tre lokacione.

Nuk ka gjasa që një gjë e tillë të rrezikoj shumimin e peshqve dhe habitatin dhe

organizmat nënujor. Pakurrizorët që emigrojnë poshtë e lartë do të rregullojnë

shtratin e lumit brenda një kohe të shkurtër (një vit). Megjithatë aktivitete

ndërtimore nuk mund të kryhen gjatë sezonës së çiftimit të peshqve në pranverë.

5.1.5.3 Efekti gjatë fazës operuese

Nuk parashihet ndonjë efekt në florën dhe faunën gjatë fazës operuese.

Riparimet kryesisht do të bëhen në të njëjtë mënyrë si vendosja e gypave. Kanali

do të gërmohet për gjetjen e rrjedhjeve ndërsa kyçja me defekt do të rregullohet

ose gypi do të hiqet dhe të zëvendësohet me një tjetër nëse është e nevojshme.

Toka bujqësore e dëmtuar do të rehabilitohet pas kryerjes së punimeve.



31

5.1.6 Zhurma & dridhjet

5.1.6.1 Profili themelor

Zhurma në natyrë nuk i nënshtrohet asnjë kontrolli në territorin e Kosovës,

prandaj nuk ka të dhëna mbi zhurmën apo dridhjet në ambient. Burimet kryesore

të zhurmës në rrethinën e Prishtinës janë mjetet transportuese si dhe aktivitetet

ndërtimore; nuk ka shkaktues të mëdha të zhurmës siç janë industritë. Në

tabelën vijuese (Tabela 1) janë paraqitur lokacionet e projektit si dhe niveli i

zhurmës (bazuar në vëzhgimet në terren) si dhe receptorët e ndjeshëm nëse ka

të tillë.

Tabela 1 Zhurma dhe vibrimi si dhe receptor të ndjeshëm në vendpu-

nishte

Punishtja Të dhëna për zhurmën/vibrimin Receptor të ndjeshëm Punimet në Mihaliq

Punishtja gjendet në kanalin e Ibrit larg nga aktivitetet zhvillimore, është e rrethuar me tokë bujqësore dhe tokë të butë. Nuk ka zhurmë.

Nuk ka receptorë të ndjeshëm në rrethin.

Traseja e gypit prej – from headworks to PS

Tubacioni kalon përmes tokës bujqësore- Ka disa lëvizje të automjeteve bujqësore dhe mjeteve tjera nëpër rrugën kryesore Prishtin-Mitrovicë.

Receptor sensitivë janë disa ndërtesa banimi (velika reka) në një largësi prej 50-100m nga traseja

Stacioni i pompimit Stacioni i pompimit gjendet në një tokë bujqësore në rrafshin e lumit Sitnica. Zhurma shkaktohet nga komunikacioni automjeteve


WTP site WTP-ja gjendet në një kodër 3 km në veriperëndim të Prishtinës. Zhurma vjen nga rruga magjistrale Mitrovicë-Prishtinë


Traseja – prej WTP-së deri te rezervuarët

Pjesa kryesore e trasesë kalon përmes qytetit, përgjatë rrugës kryesore si dhe nëpër fusha. Të dy rezervuarët gjenden në periferitë veriperëndimore të Prishtinës. Përgjatë rrugës ka ndërtesa banimi dhe industriale Zhurma kryesisht shkaktohet nga komunikacioni

Receptorë të ndjeshëm janë ndërtesat e banimit përgjatë rrugës dhe afër rezervuarëve.

5.1.6.2 Efekti gjatë fazës ndërtimore

Zhurma pritet të shkaktohet nga përdorimi i pajisjeve dhe transportimi i

materialeve ndërtimore/mbeturinave. Megjithatë ky projekt nuk pritet të shkaktoj

zhurmë të madhe. Makineritë e përdorura do të jenë kryesisht kamionët dhe

ekskavatorët. Përzierësit e betonit (80 dB) si dhe ngjeshësit e betonit (76 Db) do

të shfrytëzohen gjatë ndërtimit të WTP-së, stacioneve të pompimit dhe



32

rezervuarëve. Meqë punishtet gjenden larg qytetit atëherë nuk pritet ndonjë efekt

i zhurmës në natyrë. Megjithatë pajisjet e nevojshme për punëtorë duhet të

sigurohen gjatë kryerjes së punimeve. Transportimi i materialeve/mbeturinave si

dhe puna e ekskavatorëve (nëse përdoren për gërmimin e gypave) do të

shkaktojnë një sasi të zhurmës por një gjë e tillë do të ndodh vetëm gjatë një

kohe të shkurtër dhe nuk kërkohet ndonjë mase e veçantë. Ndjeshmëria në rritjen

e zhurmës në pjesë rezidenciale: kjo aplikohet gjatë punimeve në tubacionin

përçues ndërmjet WTP-së dhe rezervuarëve. Për këtë arsye duhet aplikohen

masat vijuese:

Të informoj paraprakisht popullsinë lokale për fillimin e punimeve

Nuk do të lejohen aktivitete ndërtimore gjatë orëve të natës

Të siguroj pajisje mbrojtëse për punëtorë gjatë punëve të zhurmshme

Një aktivitet tjetër tejet i rëndësishëm është edhe transportimi materialit ndërtimor

dhe mbeturinave deri dhe prej vendpunishtes. Rrugët e qytetit janë të ngushta

dhe në gjendje jo të mire. Masat vijuese duhet për ndërmerren me qëllim të

shmangies së telasheve gjatë transportimit të materialit dhe mbeturinave

Planifikimin e transportimit të materialeve dhe mbeturinave në konsultim

me autoritete lokale

Transportimi do të bëhet vetëm gjatë ditës dhe jo në orët e pikut

Këshilla vozitësve : shpejtësia e lejuar 20-25 km/h dhe mos përdorimi i

borisë nëpër qytet.

Rezervimi i vend parkimit për automjete ndërtimore kur nuk janë në punë,

nuk lejohet parkim në rrugë publike.

Sa i përket vibrimit gjatë ndërtimit, ngjeshësi shkakton goxha zhurmë dhe për

këtë arsye shtëpitë afër rezervuarëve do të ndikohen nga gërmim dhe ngjeshja.

5.1.6.3 Efektet gjatë fazës operuese

Gjatë aktiviteteve operuese nuk parashihet ndonjë shkaktim i zhurmës ose

vibrimit.



33

5.1.7 Monumentet historike

Monumentet historike nga periudha otomane gjenden rreth 1 km larg trasesë së

tubacionit kryesor (Gazimestan, Aneksi 1). Nuk parashihet ndonjë ndikim në këtë

monument.

6. Plani për menaxhimin e ambientit

6.1 Arranzhimet institucionale

Për implementimin e këtij projekti të financuar nga KfW-ja do të përfshihen

agjencitë vijuese:

Ministria e ambientit dhe planifikimit hapësinor është autoriteti ekzekutues

përgjegjës për menaxhim, koordinim dhe ekzekutimin e të gjitha aktiviteteve të

financuara nga kredia MAPH do të mbaj përgjegjësinë e përgjithshme sa i përket

zbatueshmërisë së marrëveshjes së kredisë

Kompani e ujësjellësit rajonal Prishtina (KURP) është autoriteti implementues i

cili do të jetë përgjegjës për administrim, implementim (projektim, ndërtim dhe

operim) si dhe aktiviteteve tjera ditore sipas kredisë në fjalë.

KfW-ja është donatori që financon programin investues.

Për zbatimin e planit për menaxhimin e ambientit gjatë implementimit të këtij

projekti kërkohen specialist për menaxhim të ambientit gjatë fazës së projektimit

dhe ndërtimit, kryerja e vëzhgimeve dhe matjeve rutinore si dhe përgatitja e

raporteve monitoruese. Specialisti për menaxhimin e ambientit do të jetë

përgjegjës edhe për inkorporimin e masave zbutëse në dizajnë dhe ndërtim si

dhe monitorim thelbësor cilësor gjatë fazës ndërtimore. Mbështetja e këtij

specialisti do jetë e nevojshme edhe për mbikëqyrjen e dorëzimit në KfW të

raporteve trejumore mbi monitorimin e ambientit. Pasi që mbështeta e këtij

specialisti nuk kërkohet në vazhdimësi, atëherë do të ishte e mundshme dhe e

përshtatshme angazhimi i një konsulenti për kryerje e këtyre detyrave.



34

6.2 Efekti në ambient & masat zbutëse

Në tabelën vijuese Tabela 2 janë përmbledhur efektet në ambient si dhe masat e

sugjeruara për zbutjen e këtyre efekteve. Në këtë tabelë parashihet edhe

delegimi i përgjegjësive agjenci të ndryshme për implementimin e masave

zbutëse.



35

Tabela 2 Efekti në ambient dhe masat zbutëse

Efektet negative Mag Sig Masat zbutëse Përgjegjës

ia Lokacioni Kostoja

Para-ndërtimit Efektetet e Risistemimit për shkak të shtrirjes së gypave nëpër prona private

L M Tu ofroj asistencë dhe kompensim personave të prekur siç është sugjeruar në planin e risistemimit.

KURP Gypi përçues , WTP, SP, lagunat, rezervuarëve , kaptazha e ujit

Kostoja për risistemim

Ndërtimi Efektet në burimet të ujit nëntokësor dhe sipërfaqësor dhe dheut në kantierin e kontraktuesit

Plani i kantierit ndërtimor të kontraktuesit përfshi masat parandaluese

Plani për menaxhimin e kanalizimit

Plani për menaxhimin e mbeturinave

Përshkrimi dhe plani për impiantin e mirëmbajtjes së pajisjeve

Përshkrimi i objektit për magazinimin e karburantit dhe lubrikantëve

Kontraktuesi Depoja e kontraktuesit

Pjesë e kostos për ndërtim

Efekti në dhe Largimi i mbetjeve rrugore dhe hedhja e tyre në deponi (Obiliq)

Kontraktuesi Kalimi i rrugëve Pjesë e kostos për ndërtim

Zone e rrezikshme si pasojë e zonave me intensitet të lartë seizmik

M M Aplikimi i normave projektuese dhe ndërtimore për zonën -7

Zgjedhje e materialit dhe projektim i duhur për tubacione bazuar në intensitetit sizmik të zonës së projektit

RWCP - Kostoja e dizajnit

Ngjeshje për shkak të gërmimit dhe shkaktimit të dheut të tepërt

L L shfrytëzimi i dheut të tepërt për qëllime tjera dobishme si për ndërtim për ngritjen e nivelit nëpër terrene të ulëta, hedhja e ti nëpër vende të hapura

Kontraktues civil

Të gjitha punishtet Pjesë e kostos ndërtimore

Humbja e dheut të sipërm M L Pjesa e sipërme e dheut me thellësi 0.3 m duhet hiqet dhe të ruhet në vend të veçantë gjatë gërmimit dhe pas shtrimit

Kontraktues civil

Shtrimi i gypave në tokë bujqësore

Pjesë e kostos ndërtimore



36



të gypave i njëjti dhe duhet të vendoset mbi kanal Erozion për shkak të gërmimit/mbulimit

M L Nëpër pjesë të pjerrëta nuk lejohet prerja e drujve; pastrimi i shkurrave, kaçubave dhe barit duhet të bëhet vetëm në pjesën ku do kryhen punimet, nuk lejohet pastrimi dhe përdorimi i terrenit për ruajtjen materialit/mbeturinave, përzierjen e betonit,etj

Ngjeshje e duhur e dheut mbi gërmim, materiali duhet të vendoset në shtresa dhe ngjeshja duhet të bëhet shtresë pas shtrese

Kontraktues civil


Works Efekti për shkak të punëve te penda

M L punimet duhet të kryhen vetëm në njërën anë të kanalit ndërsa uji duhet të derdhet në pjesën tjetër të tij

Shmangie e futjes së baltës në kanalin e Ibrit

Kontraktues civil

Kaptazha e ujit në Mihaliq


Efekti në cilësinë e ajrit për shkak të shkaktimit të pluhurit

M L Mbulim ose spërkatje me ujë e grumbujve të dheut të gërmuar për të kontrolluar ngritjen e pluhurit në zona të banueshme

hudhje e ujit para punëve nivelizuese ose heqje të dheut me qëllim që dheu të jetë i lagësht gjatë tërë procesit

Sjellje e materialit kur dhe ku është e nevojshme;

përfundim i shpejtë i punimeve dhe pastrimi i duhur i punishtes pak përfundimit

spërkatje e rrugëve në gjendje të keqe për të shmangur ngritjen e pluhurit gjatë shfrytëzimit për transport të materialit/mbeturinave

mbulimi i materialit gjatë transportit me kamion prej dhe deri në punishte

mbajtje nën kontroll e pluhurit gjatë shkarkimit të materialit ( në veçanti material për beton dhe rërë) nëpër vend punishte duke spërkatur pjesën ku do të bëhet shkarkimi

Pastrimi i gomave dhe pjesës së poshtme të automjeteve

Kontraktues civil




37



para largimit nga punishtet

Nuk lejohet futja në kantier përpos punëtorëve për të mos lejuar pengesa, qasja duhet penguar me anë të rrethojave

Efekti në cilësinë e ajrit për shkak të emetimit nga pajisjet dhe makineritë ndërtimore

I L Të sigurohet që të gjitha makineritë dhe pajisjet e përdorura për ndërtim të jenë në gjendje të mirë dhe të mirëmbajtura

Të sigurohet që të gjitha pajisjet dhe makinat janë konform normave të ndotjes dhe zhurmës

Kontraktues civil

- Pjesë e kostos ndërtimore

Heqja e gjelbërimit/pemëve për ndërtim dhe efekti për shkak të kanaleve të hapura

L L Shmangie e prerjes së druve për shkak të ndryshimeve të trasesë

Kur është e pashmangshme prera e drujve atëherë në vend të një duhet të mbillen dy pemë

Kaçubat dhe bari duhet të hiqen vetëm në pjesën ku do të zhvillohen punimet ndërsa punimet e tjera përgatitore (mbajtja e materialit ) duhet bëhen nëpër toka jopjellore pa gjelbërim

Dheu i gërmuar të përdoret për mbulimin e trasesë së gypave

Asnjë kanal nuk duhet lihet i hapur gjatë orëve të natës pas orarit të punës/ kjo do të shmang rrezikun e sigurisë.

Kontraktues civil

Linja përçuese prej pendës deri të WTP-ja dhe deri te rezervuarët;kalimi i lumenjve me gypa përçues


Shkaktimi i pengesave ndaj bizneseve, njerëzve, aktiviteteve dhe burimeve social kulturore për shkak të punëve ndërtimore

L M Informimi i të gjithë banorëve, mirëmbajtësve të rrugëve dhe bizneset në lidhje me natyrën dhe kohëzgjatjen e të gjitha punimeve para se ato të fillojnë kështu që ata do të mund të bëjnë përgatitje të nevojshme

Kufizimi i ngritjes së pluhurit duke larguar shpejt mbeturinat, me mbulimin ose spërkatjen e grumbujve të dheut ose mbulimin e dheut gjatë transportit me kamion

Të sigurohet kalim/dërrasa për kalimin e kanaleve për kalimtar si dhe pjesë metali për kalim të automjeteve nëse

Kontraktuesi Linja prej WTP-së deri te rezervuarët




38



kjo është e domosdoshme

Shtimi i forcës punëtore me qëllim të përfundimit sa më të shpejtë të punimeve nëpër qytet

Pengesat, ngatërresat/ zhurma për shkak të aktiviteteve ndërtimore përfshi transportimin e materialit/mbeturinave

L L Plani i rrugëve transportuese në konsultim me kuvendet komunale, policinë dhe autoritete tjera

Orari i transportimit me qëllim të shmangies së orëve të pikut në trafik

Përdorimi i mbulojave për mbulimin e materialit gjatë transportit prej dhe nga punishtja

Kontrolli i pluhurit gjatë shkarkimit të materialeve nëpër punishte duke spërkatur me ujë

Pastrimi i gomave dhe pjesës së poshtme të automjetit transportues para largimit nga punishtet

Këshillimi shoferëve rreth kufizimit të shpejtësisë 20-25 km/h në qytet dhe mos përdorim i borisë

Shënimi i vendparkimit në qytet për pajisje ndërtimore dhe makineri kur nuk janë në punë, nuk do të lejohet parkim nëpër rrugë të cilat mund të pengojnë komunikacionin

Informimi paraprak i popullsisë për punimet në fjalë

Nuk lejohet ndërtim apo transporti i materialeve gjatë natës

Kontraktues civil

Të gjitha vendpunishtet




39



Siguria e publike dhe në punë

L M Ndjekje e standardeve dhe procedurave të sigurisë për të gjitha aktivitetet si mbështetje në kanale të thella (>2 m)

Mos lejim i publikut afër kantierit-mbyll sipërfaqen ndërtimore, vendosjen e tabelave dhe sinjalistikës si dhe sigurimin fizik

Sigurim i ndriçimit me qëllim të shmangies së incidenteve

Të gjithë punëtorëve duhet siguruar pajisje mbrojtëse personale-helmeta, dorëza, çizme, maska, rripa të sigurisë ( gjatë punëve në lartësi, etj)

Mbajtje e shënimeve dhe raporteve të incidenteve rregullisht

Kontraktues civil


Gjetje historike, arkeologjike gjatë gërmiti

L M Kontraktuesi do të vendos një protokoll gjatë punëve të gërmimit me qëllim që matjes dhe ruajtjes së mbrojtjes së gjërave. Një gjë e tillë përfshin o Gërmimi të monitorohet nga një person që ka njohuri

mbi arkeologjinë o ndërprerje e menjëhershme e punimeve me qëllim të

hulumtimit nëse ka diçka të dyshimtë o Të thirren menjëherë autoritete arkeologjike nëse diçka

është e dyshimtë dhe marrja e masave me qëllim të largimit dhe ruajtjes së tyre.

KURP/Konsulenti projektues


Efekt grumbullues pengesa të përsëritura në rrugë dhe ndaj popullsisë

L M Planifikimi i aktiviteteve ndërtimore në harmoni me aktivitete tjera në vazhdim

Planifikimi i punëve para fillimit të punëve në rrugë

KURP Punime në qytet Pjesë e kostos ndërtimore

Kontaminimi i dheut për shkak të rrjedhjeve të vajit mineral

L M Sigurimi i cisternave të trasha gjatë furnizimit me karburantë të makinave ndërtimore

sigurim i pajisjeve moderne që nuk rrjedhin

Sigurim i agjentëve adeziv nga vaji mineral

Kontraktues civil




40



Ndotja e ujit sipërfaqësor L M Cisternat e karburantit duhet të mbahen larg burimeve të ujit sipërfaqësor dhe në një vend të sigurt 50 m larg ujit sipërfaqësor

Sigurimi i pajisjeve moderne që nuk rrjedhin

Furnizim me karburant në largësi prej 50 m nga ujërat sipërfaqësore

Sigurim i agjentëve adeziv nga vaji mineral

Kontraktues civil

e ujit, kalimi i lumenjve, lagunat


Operimi ndotja e burimeve të ujit H H Vendosja e zonave të mbrojtura sipas udhëzimit

administrativ numër 40, Numri i protokollit 13/07 të MAPH-së

Eliminimi i burimeve të ndotjes së burimeve përgjatë kanalit si p.sh gypat prurës për kullimin e ujit nga rrugët, ujëra të zeza dhe largimin e mbeturinave

Mbrojtje fizike e bregjeve të kanalit duke ndaluar aktivitete ndërtimore ( p.sh me rrethim), veqanarisht për vendbanimet si Drvar,Vernic, Oshlan, Koshtov, Zupce dhe Varag.

I tërë kanali në drejtim të kaptazhës së ujit duhet të mbulohet ose të futet në gypa.

KURP Kanali i ibrit rrjedha nga kaptazha e ujit në Mihaliq

---

Rreziku i furnizimit të konsumatorëve me ujë të pasigurt

L M Të bëhet monitorim i rregult i cilësisë së ujit, rezultatet e monitorimit të kryera gjatë kësaj faze të fizibilitetit mund të përdoren si vlera bazë për të studiuar ndryshimet në cilësinë e ujit në të ardhmen

Përgaditje dhe implementim i porgamit për monitorimin e cilësisë së ujit për sistemin e distribuimit

Ngritjen e një laboratori për cilësinë e ujit si pjesë e projektit, me ndërtesë adekuate pajisje dhe personel të trajnuar

RWCP Katpazha e ujit KURP

Pjesë e projektit



41



Sistemi i paralajmërimit te kaptazha e ujit

Testimi i agjentëve flokulues / agjentët ndihmës flokulues gjatë fazës së futjes në funksion të WTP-së

Testimi i cilësisë së ujit gjatë fazës së futjes në funksion Rreziku nga ndotja e dheut për shkak të largimit të gabuar të sedimenteve të lagunës

L L Gërmim i rregullt i sedimenteve të lagunave, hedhja e sedimenteve në deponin e mbeturinave në Obiliq

RWCP Lagunat Pjesë e kostos operacionale

H-lartë; M- Mesme dhe L-ulët; Mag-madhësia ; Sig-rëndësia



42

7. Plani për monitorimin e ambientit

Një program për monitorimin e ambientit do të jetë i domosdoshëm me qëllim që

të gjitha agjencitë në fjalë të marrin veprime specifike për të siguruar masa

zbutëse, për të vlerësuar nëse veprimet e ndërmarrura kanë mbrojtur ambientin

në mënyrë adekuate dhe për të p[caktuar nëse masa shtesë janë të nevojshme.

Monitorimi i rregullt i masave të implementuara nga ana e kontraktuesit civil do të

bëhen rregullisht dhe do të mbikëqyren në emër të agjensionit implementues.

Monitorimi gjatë fazës operuese do të bëhet nga agjencia operuese

Pjesa më e madhe e masave zbutëse janë kryesisht metoda standarde për

minimizimin e pengesave nga ndërtimit në zona urbane ( qasje për mirëmbajtje,

punë planifikuese për të minimizuar pengesat publike dhe në komunikacion,

gjetjen e shfrytëzuesve të materialeve të mbetura, etj) . Monitorimi i masave të

tilla përfshinë observimin gjatë vizitave në punishte edhe pse disa kërkojnë

kontroll formal të shënimeve dhe aspekteve.

Tabela vijuese Tabela 3 Paraqet planin e propozuar për monitorim të ambientit

(EMPI) për këtë projekt i cili specifikon aktivitete të ndryshme monitoruese. Ai

përshkruan : (i) masat zbutëse, (ii) lokacionin, (iii) metodën e matjeve, (iv)

shpeshtësia e monitorimit dhe (v) përgjegjësinë ( për zbutje dhe monitorim ).



43

Tabela 3 Plani monitorues i ambientit

Masat lehtësuese Parametrat që do të monitorohen

Lokacioni Matjet Shpeshtësia Përgjegjësia

Faza ndërtimore Të gjitha masat lehtësuese të

ndërlidhura me ndërtim Implementim në

terren Të gjitha punishtet Observimi në dhe jashtë terrenit,

intervista me njerëz dhe punëtorë Çdo javë Konsulenti

projektues Të gjitha masat lehtësuese të

ndërlidhura me projektim përfshira në dizajnin e

projektit - Shqyrtimi i dizajnit Sipas nevojës Konsulenti

projektues Matja e cilësisë së ujit në kanalin e Ibrit

gjatë ndërtimit të pendës Turbiditeti, Coliform,

E-Coli Penda –në drejtim të

rrjedhës (50 m) Krahasimi me vlera bazë para, gjatë dhe pas

nderimit (3x2 mostra ) Konsulenti projektues

Operimi Hulumtime afatgjata Monitorim i cilësisë së ujit të kanalit të

Ibrit (uji i papërpunuar) sipas direktivës së KE mbi ujin e pijshëm

Parametrat sipas direktivës së KE mbi

ujin e pijshëm

1 mostër nga katpazha e ujit në mihaliq

Krahasim me vlerat minimale të KE-së direktiva e ujit të pijshëm

Tremujor 4 mostra/në vit

KURP

Monitorim i cilësisë së ujit (uji i përpunuar) për konsum njerëzor

– kontrollim i monitorimit 1)

Parametrat dhe shpeshtësia sipas

direktivës së KE mbi ujin e pijshëm

pas WTP Krahasim me vlerat minimale të KE-së direktiva e ujit të pijshëm

>100 mostra në viti KURP

monitorim i cilësisë së ujit (uji i përpunuar për konsum njerëzor

për monitorim të kontrolluesit 1)

Parametrat dhe shpeshtësia sipas

direktivës së KE mbi ujin e pijshëm

pas WTP Krahasim me vlerat minimale të KE-së direktiva e ujit të pijshëm

>10 mostra në vit KURP

Mbjellje e pemëve si masë kompensimi Numërimi i pemëve të mbjellura

Në terren Mbikëqyrje e ndërtimeve

1 monitoring according to Annex II of EU Drinking Water Directive 98/83/EC



44

8. Kontroll I klimës

Fokus kryesor në këtë kapitull ka qenë imitimi gazrave serë brenda zonës së

projektit. Emetimi përfshinë të gjithë sistemin e furnizimit me ujë. Edhe emetimi i

gazrave serë që del nga përpunimi i ujit do të kontrollohet

Gjatë fazës së ekzaminimit të kontrollimit të klimës do të vlerësohet edhe efekti

potencial i masave të ndryshme të projektit sa i përket rëndësisë.

Emetimi mund të reduktohet duke optimizuar potencialin për kursim të energjisë

meqë rryma elektrike në Kosovë prodhohet kryesisht prej fosileve të karburantit.

8.1 Kontroll I përafërt I klimës

Një kontroll i përafërt i klimës është bërë duke përfshi aspektet kursimit të

emetimeve dhe dëshmimit të klimës gjatë ndërtimit dhe operimit. Gazra të

rëndësishëm të serës janë dyoksid karboni (CO2),metani, (CH4), dhe oksid nitrik

(gaz gazmor , N2O) që do të merren parasysh në këtë projekt Secili gaz ka

potencialin e serës për tu shprehur në barasvlerë me dyoksid karboni. Barasvlera

e serës për dyoksid karboni përputhet me 1. Gazi i metanit ka 21, oksidi nitrit ka

310. Dyoksid karboni ndodh gjatë djegies së karburantit të fosileve ( vaj mineral,

gaz natyror, thëngjill, linit). Gazi i metanit lirohet gjatë degradimit të substancave

organike në kushte anaerobike (tretje anaerobike). Lirohet nga vendet për

hedhjen e mbeturinave si dhe lluca organik. Gazi i metanit ndodh gjatë

magazinimit të plehrave bujqësor. Gazi gazmor (N2O) lirohet gjatë degradimit

biologjik të plehrave nitrogjene dhe lluca e organike nën kushte anaerobike

8.2 Analysis of the Impact of Project Measures

Efekti i masave të projektit do të analizohet në këtë kapitull. Do të matet dhe

sasia e lirimit të karbonit të liruar gjatë implementimit të projektit. “Carbon

footprint” është matje e efektit të aktiviteteve në ambient. Ndryshimi klimatik do të

pjesë e analizës së këtij projekti. Kjo ka të bëjë me sasinë e gazrave serë të

prodhuar nga djegia e fosileve për prodhim të rrymës elektrike, ngrohje dhe

transport. “Carbon footprint” është matje e të gjitha gazrave të efektit serë që do

të lirohen. Llogaritja e gazit nga efekti serë në g/kWh për këtë projekti është



45

matur gjithashtu. Gazrat e mëposhtme do të lirohen nga makineritë e pajisur me

motor djegës ( makineritë ndërtimore, kamionë dhe automjete).

Dyoksid karboni

Gaz i azotit (N2O)

Blozë (materie të karbonit ) nga motorët diezel

Materiali do të përdoret për rehabilitimin dhe zgjerimin e sistemit ekzistues të

furnizimit me ujë (betoni, gypa të metalit, gypa PVC, gypa HDPE, çelik, etj). Sipas

të gjitha gjasave, njëri ndër materiet më të “shtrenjta” ndërtimore sa i përket

karbonit janë çeliku dhe betoni me përdorim të energjisë si burim predominant i

karbonit gjatë operimit. Sidoqoftë, emetimi gazrave serë gjatë fazës ndërtimore

dhe sigurimi i materialit bazë është shume i kufizuar.

8.3 Ulja e emetimit të efektit serrë- adaptimi i ujësjellësit të Prishtinës me

ndryshimet klimatike

Emetimi mund të reduktohet duke kursyer rryme elektrike pasi q[ prodhimi i

rrymës elektrike bëhet përmes djegies së linjitit në Kosovë. Detajet vijuese janë

përfshirë në fazën para projektimit të sistemit të ujësjellësit me qëllim të kursimit

të rrymës elektrike gjatë operimit:

Filtrimi me rërë do të bëhet me gravitet

Shkarkimi i llucës dhe uji i drenazhuar nga WTP-ja deri në laguna do të

bëhet me gravitet

Shpërlarja e filtrave nuk do të bëhet në vazhdimësi për në intervale të

rregulla kohore

. Me qëllim të kursimit të rrymës gjatë pompimit të ujit, lartësia vertikale në

mes SP dhe WTP-së do të zvogëlohet në krahasim me situatën

ekzistuese (Shkabaj 50 m, Albanik 100 m – kapitulli 8.4)

Rehabilitimi i termoelektranave ekzistuese me linjit do të reduktonte emetimin e

dyoksid karbonit. Të dy impiantet janë futur në funksion gjatë vitit 1975 dhe 1984.

Shkalla e efikasitetit është vetëm 32%. (Umweltbundesamt, personal

communication).



46

Është paraparë që në regjionin e Ballkanit të ketë rritje të temperaturës dhe të

reshjeve ( Portali i bankës botërore për ndryshim të temperaturës 2011). Kjo

tendencës nuk ka të bëjë me këtë studim të fizibilitetit meqë llogaritjet kanë të

bëjnë deri në vitin 2038. Sasitë e ujit në dispozicion mund të përballojnë

kërkesën për ujë. Kapaciteti i liqenit të Gazivodës duhet të jetë i mjaftueshëm për

të furnizuar kaptazhën e ujit të Mihaliqit me ujë të papërpunuar edhe gjatë

periudhave të thata. Ujitja duhet të reduktohet gjatë sezonave të thata. Në fakt,

ka rënie të ujitjes meqë edhe bujqësia po tkurret. Dezinfektimi i ujit do të bëhet

edhe nëse temperatura e ujit rritet gradualisht.

8.4 Konsumi i energjisë gjatë operimit dhe lirimi i dyoksid karbonit

Konsumi i rrymës elektrike për sistemin e furnizimit me ujë përfshi dhe WTP-në

në Shkabaj është llogaritur dhe krahasuar me sistemin ekzistues të furnizimit me

ujë (Albanik) me qëllim të gjetjes së konsumit specifik të energjisë (kWh/m3).

Nëse linjiti përdoret si karburant fosili atëherë një sasi prej 1,300 g/kWh e dyoksid

karboni lirohet në ambient (Agjencioni Gjerman i ambientit 2007). Ky faktor

përfshinë humbjet e energjisë brenda termocentraleve dhe humbjeve në sistemin

e furnizimit me rrymë elektrike ndërsa konsumi i rrymës elektrike gjatë fazës

ndërtimore të termoelektranave duhet patjetër të merret të konsideratë.

Pothuajse 100% e rrymës ekzistuese prodhohet nga djegia e linjitit në të dy

termoelektranat e Kosovës. Konsumi i energjisë dhe lirimi i dyoksid karbonit nga

WTP-ja ekzistuese në Albanik dhe WTP e planifikuar në Shkabaj janë paraqitur

në Tabela 4.



47

Tabela 4 Konsumi i energjisë dhe lirimi i dyoksid karbonit nga WTP-ja

ekzistuese dhe ajo e planifikuar

Albanik Shkabaj

Viti 2009 / 2010 2034

Prodhimi i ujit

(m3/y)

26,000,000 20,000,000

Konsumi i

energjisë (kWh/y)

22,000,000 11,000,000

Konsum specifik i

rrymës (kWh/m3)

0.85 0.55

Lirimi i CO2- (t/y) 28,600 14,300

Lartësia vertikale

(m) PS - WTP

100 50

Konsumi i energjisë nga WTP-ja e planifikuar do të jetë sa gjysma e konsumit të

WTP-së ekzistuese në Albanik. Arsyeja kryesore e këtij kursimi është lartësia

vertikale ku nevojitet pompimi i ujit nga SP deri të WTP-ja. Lartësia vertikale prej

SP të planifikuar për ndërtim në Milloshevë deri te WTP-ja në Shkabaj është

vetëm 50 m ndërsa lartësia vertikale prej 100 m duhet të tejkalohet prej stacionit

ekzistues pompues deri te WTP-ja.

Lirim i sasive më të vogla të dyoksid karbonit do të rezultonte nga tretja e

polielektrolitëve në lagunat e llucës. Rreth 0.1 g e polielektrolitëve do të përdoret

si agjentë shtesë flokulimi për m3 të ujit të përpunuar. Sasia e përgjithshme prej

rreth 2.0 t pritet të përdoret për periudha një vjeçare. 2.0 t i agjentëve shtesë

është e barabartë me 1.0 t e karbonit dhe 3.3 t e dyoksid karbonit. Nuk pritet

lirim i metanit dhe gazit gazmor pasi që agjentët e flokulimit do të treten sipas

kushteve aerobike në laguna.

Nuk parashihet ndonjë efekt tjetër në projekt sa i përket lirimit të gazrave të

efektit serë gjatë fazës operacionale.



48

9. Rekomandimet dhe konkluzat

Efektet në ambient të elementeve të infrastrukturës së propozuar në projektin e

furnizimit me ujë për Prishtinë janë vlerësuar dhe përshkruar në pjesët e

mëparshme të këtij dokumenti. Efektet negative të identifikuara janë të

ndërlidhura me dizajnin, lokacionin, ndërtimin dhe operimin e infrastrukturës së

përmirësuar. Masat lehtësuese janë paraparë me qëllim të uljes së efekteve

negative deri në një nivel të pranueshëm.

Masat lehtësuese janë vërë në pah gjatë studimit të fizibilitetit ndërsa disa nga

këto masa tanimë janë futur në fazën para projektuese:

përfshirja e laboratorit dhe objektit për dezinfektim për të shmangur

rreziqet ndaj shëndetit publik si pasojë e shpërndarjes së ujit të pasigurt

në sistemin distribues

Vendosja e sistemit paralajmërues për të shmangur futjen e ujit të ndotur

në WTP-në e propozuar

Nuk ka shkaktim të zhurmës gjatë fazës operacionale

Pjesa më e madhe e trasesë kalon përmes tokë bujqësore- rezervat

natyrore dhe malet nuk do të preken

Efekti në burime sipërfaqësore të ujit si dhe në flora dhe fauna të kalimi i

lumenjve mund të zbutet- punimet nuk mund tyë zhvillohen gjatë fazës së

çiftimit të peshqve në pranverë.

Efekti në pemë tek një kalim i pyllit (Arbëria) mund të kompensohet me

mbjelljen e dy pemëve në vend të një druri të prerë.

Lokacioni i SP në pjesën më të thellë në mes të katpazhës dhe WTP-së

me qëllim të kursimit të energjisë dhe të uljes së lirimit të dyoksid karbonit.

Trajtimi i ujit dhe shkarkimi i ujrave të zeza në laguna do të bëhet me

gravitet me qëllim të kursimit të energjisë dhe të uljes së lirimit të dyoksid

karbonit.

Pa marrë parasysh këto dhe veprimeve tjera të ndërmarrura gjatë procesit të

vlerësimit të efektit në ambient, prapëseprapë do të ketë efekte në ambient kur të

ndërtohet dhe futet në funksion infrastruktura. Masa të përshtatshme

shmangëse/lehtësuese dhe përmirësuese janë sugjeruar për efektet që mund të

paraqiten. Masat e përshtatshme monitorimi për të garantuar operim afatgjatë

dhe substancial të WTP-së janë paraqitur në planin monitorues. Gjëja më e

rëndësishme do të jetë monitorimi i rregullt i cilësisë së ujit te kaptazha dhe të

WTP-ja e planifikuar , pasi që cilësia e ujit mund të ndotet duke pasur parasysh



49

se kanali i Ibrit në gjatësi prej 40 km është i pambrojtur prej liqenit të Gazivodës

deri te pika e marrjes së ujit në Mihaliq. Zonat mbrojtëse duhet të definohen nga

ana e Ministrisë për kanalin dhe për stabilimentet për furnizim me ujë. Në planin

afatgjatë kanali duhet të mbulohet dhe të futet në gypa

Me operimin e burimit të ri të ujit dhe impiantin e ri të përpunimit të ujit, do të

sigurohet një efekt pozitiv ndaj shëndetit njerëzor pasi që uji i pijshëm do të jetë i

cilësisë më të lartë Gjatë fazës ndërtimore, efektet kryesisht do të ndihen nga

ndërtimi te kalimi i lumenjve, shkaktimi i pluhurit gjatë gërmimit dhe mbulimit si

dhe pengesave ndaj publikut, komunikacionit. Këto janë efekte të zakonshme të

ndërlidhura me procesin e ndërtimit dhe për këtë qëllim ka metoda shume të mira

për zbutjen e tyre. Janë propozuar masa të llojllojshme përfshi:

Shfrytëzimi i materialit të tepërt për qëllime tjera fitimprurëse

Masa për uljen/kontrollimin e pluhurit (mbulim/spërkatje me ujë,

konsolidimin e pjesës së epërme të dheut, mbulimin gjatë transportimit,

etj)

Informimin me kohë të popullsisë për punimet e planifikuara dhe kryerja e

tyre në konsultim

Shmangie e aktiviteteve ndërtimore gjatë natës

Edhe pse i kufizuar, ky proces për vlerësimin e efekteve në ambient ka vë në pah

mundësitë për shtimin e mbrojtjes së ambientit. Masat e caktuar në këtë aspekt

përfshinë:

Punësimin e punëtorëve lokal në punë ndërtimore sa më shumë që është

e mundur për tu ofruar atyre përfitime ekonomike afashkurtëra

Punësimi i punëtorëve lokal për operim dhe mirëmbajtje të sistemit të ri

Përfituesit kryesor të sistemit të ujësjellësit të përmirësuar do të jenë qytetarët e

Prishtinës të cilëve do tu ofrohet furnizim i rregullt me ujë të cilësisë së lartë dhe

do të furnizohet një numër më i madh i popullsisë me këtë ujë.

Kjo do të përmirësoj cilësinë e jetës dhe do të rris standardin e shëndet publik

dhe individual meqë përmirësimet në aspektin higjienik duhet të ulin numrin e

sëmundjeve të ndërlidhura me ujë të cilësisë së keqe.

Punimet kryesore në Mihaliq, stacion të pompimit në Milloshevë, WTP-Shkabaj

dhe në rezervuarë do të kryhen kryesisht në pronë publike. Traseja e tubacionit



50

të ri mund të kaloj edhe përmes pronës private. Efektet mund të lindin gjatë fazës

ndërtimore. Për këto parcela duhet të caktohet e drejta për shfrytëzim.

Shfrytëzimi i pronës private do të jetë i mundur gjatë fazës operuese meqë gypat

do të groposen nën dhe. Mund të kërkohet kompensim për efektet që mund të

lindin gjatë fazës ndërtimore. Duhet të përgatitet një plan për përvetësimin e

tokës që do të merr parasysh këtë çështje. Duhet të verifikohet edhe fakti nëse

do të ketë nevojë për risistemim.

10. Referencat

Hidroprojekt (2004) Furnizimi me ujë i Prishtinës, Fushë Kosovës, Kastriotit dhe

Podujeves prej kanalit për ujitje të Ibrit në Kosovë

Ministria e ambientit dhe planifikimit hapësinor, Kosovar për mbrojtjen e ambientit

(2010) Gjendja e ujërave në Kosovo – Raporti, Prishtina

Shoqëria e buletinit të medikamenteve (2001) Aluminium Toxizität

(http://www.infomed.ch)

Umweltbundesamt – Agjencia federale gjermane e ambientit (2007) Entwicklung

der spezifischen Kohlendioxid-Emissionen des deutschen Strommix Dessau

Kombet e Bahkuara UN Habitat - http://www.unhabitat-kosovo.org

Portali i bankës botërore për ndryshime klimatike GHCN temperaturat &

Precipitation Variability Tool

(http://iridl.ldeo.columbia.edu/maproom/.Global/.World_Bank/.Climate_Variability)

Portal Portali i njohurive të Bankës Botërore mbi ndryshimet klimatike

(http://sdwebx.worldbank.org/climateportal)

WYG International (2009) Infrastructure Projects Facility in the Western Balkans

Lehtësimi i projekteve infrastrukturore në Balkanin perëndimor TA-KOS-01

Kompani e ujësjellësit rajonal Prishtina Projekti : Studimi i fizibilitetit për ngritjen

e një burimi të ri uji.

Studimi i fizibilitetit Dhjetor 2011

Kocks Consult GmbH Stegemannstraße 32-38 D-56068 Koblenz Tel.: +49 261 1302-0Fax: +49 261 1302-413 E-Mail: [email protected] Internet: www.kocks-ing.de

Sigurimi i një burimi të ri uji për Prishtinë dhendërtimi i impiantit përpunues në Shkabaj

Vëllimi III – vlerësim i shkurtër mbi ndikimin në ambient

ANEKSET

Aneksi1 Traseja e propozuar për tubacione të ujitAneksi2 Ndikimi në ambientAneksi 3 Guroret e propozuaraAneksi 4 Dokumentin fotografik

Burim i ri i ujit për Prishtinë dheNdërtimi i impiantit përpunues në Shkabaj

Studim i fizibilitetitVëllimi III – vlerësim i shkurtër mbi ndikimet në ambient

Aneksi 1

Traseja e propozuarpër tubacione të ujit

Deponia ekzistuese përllum nga WTP

Deponimi i tokës së tepërtnga gërmimet

LEGJENDA:

Kalim Pyllor

2 monumente kulturorenga Koha Osmane

Kalim lumor

1.5 km

Projekt Nr.

Projekti

Titulli

Faza Projektuese

Shkalla

Projektuar

Vizatuar

Kontrolluar

Emri Data

Kompania e Ujësjellësit Rajonal Prishtina

Vizatim Nr.

Kocks Consult GmbH · Stegemannstr. 32- 38 · 56068 Koblenz · Tel.: +49 261 1302-0 Fax: +49 261 1302-400 · eMail:

[email protected]

08306

Dr. Balling

Valentina Roldugina

Thomas Buth

31.05.2011

Sigurimi i një burimi të ri uji për Prishtinën dhe

Vlerësim i shkurtë për Ndikimin e Mjedisit

Faza III

1/50 000

Përmbajtja

ndertimi i Impantit për Përpunimin e Ujit në Shkabaj

RWC Prishtina DEVELOPMENT BANK

31.05.2011

31.05.2011

01

Uji i Papërpunuar nëMihaliq

IPU i Ri nëShkabaj

Rezervari Shkabaj

Rezervari Arbëria

Propozimi i Ri përStacionin e Pompavenë Milloshevë

Energjia Elektrikepër Stacionin ePompave në Milloshevë

Gazimestan

Lab

Sitn

ica

Velika Reka

Trasa për Tubacionin e Ri

mailto:[email protected]



Aneksi 2

Traseja e propozuarpër tubacione të ujit

Deponia ekzistuese përllum nga WTP

Deponimi i tokës së tepërtnga gërmimet

LEGJENDA:

Kalim Pyllor

2 monumente kulturorenga Koha Osmane

Kalim lumor

1.5 km

Projekt No.

Projekti

Titulli

Faza Projektuese

Shkalla

ProjektuarVizatuar

Kontrolluar

Emri Data


Vizatim Nr.

Kocks Consult GmbH· Stegemannstr. 32- 38· 56068 Koblenz· Tel.: +49 261 1302-0 Fax: +49 261 1302-400· eMail: [email protected]

08306

Dr. BallingValentina Roldugina

Thomas Buth

31.05.2011



Faza III

1/50 000

Përmbajtja

ndërtimi i Impantit për Përpunimin e Ujit në Shkabaj


31.05.2011

31.05.2011

02

Rezervari Shkabaj

Rezervari Arbëria

Gazimestan

Lab

Sitn

ica

Velika Reka

Ndikimet ne Mjedisin Natyrorë

IPU i Ri nëShkabaj

Propozimi i Ri përStacionin e Pompavenë Milloshevë

Energjia Elektrikepër Stacionin ePompave në Milloshevë

Uji i Papërpunuar nëMihaliq



Aneksi 3

Guroret e propozuara

Guroret - gurë gëlqerorëtë grimcuar

LEGJENDA:

Projekti Nr.

Projekt

Titulli

Faza Projektuese

Shkalla

Projektuar

Vizatuar

Kontrolluar

Emri Data


Vizatim Nr.

Kocks Consult GmbH · Stegemannstr. 32- 38 · 56068 Koblenz · Tel.: +49 261 1302-0 Fax: +49 261 1302-400 · eMail:

[email protected]

08306

Dr. Balling

Valentina Roldugina

Thomas Buth

31.05.2011



Phase III

1:10 000

Përmbajtja

Construction of the Water Treatment Plant Shkabaj


31.05.2011

31.05.2011

03

Proposed Quarries

mailto:[email protected]



Aneksi 4

Foto dokumentim


Studim i fizibilitetitVëllimi III – vlerësim i shkurtër mbi ndikimin në ambient

II

Kanali i Ibrit – afër rrugës Kanali i Ibrit – afër tokës bujqësore

Kanali i Ibrit– afër deponisë Kanali i Ibrit – derdhje e ujërave të zeza ngashtëpitë

Kanali i Ibrit – marrje ilegale e ujit, kontaminimorganik

Kanali i Ibrit – hedhje mbeturinash



III

Kanali i Ibrit – drenazha e rrugës Kanali i Ibrit – kaptazha e ujit të papër Mihaliq

Lab – kalim lumi Sitnica – kalim lumi

Lokacioni i lagunave të planifikuara Marrësi i lagunave të planifikuara



IV

Lagunat e planifikuara – hedhje mbeturinashafër prrockës

Lokacioni i dalësit të lagunave

Stacioni i planifikuar pompues në Milloshevë Lokacioni i impiantit të planifikuar për trajtim

Rezervuari ekzistues Arberia – afër pyllit Rezervuari ekzistues Shkabaj



V

Rëra nga gurorja e Vushtrris Gurrorja e Vushtrrisë

sigurimi i një burimi të ri uji për prishtinën dhe...

Documents