• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth levelỨng dụng kỹ thuật gen trong trị bệnh

thiếu máu hồng cầu liềm ở người

SVTH: Hoàng Văn ThuyênCao Xuân Bách

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

Nội dung

Bệnh hồng cầu liềm

Liệu pháp điều trị bệnh

Đánh giá liệu pháp gen

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

• Bệnh thường gặp ở những người gốc Phi hoặc dân sống ở đảo vùng Trung Mỹ, Ấn Độ,…

• Cứ 375 trẻ em người Mỹ gốc Phi thì có 1 trẻ mắc chứng bệnh này

• Người bị thiếu máu hồng cầu liềm có các biểu hiện mắt kém dần, mệt mỏi, vàng da…

Bệnh hồng cầu liềm

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

• Beta globin được tìm thấy trong tế bào máu. Nhiệm vụ của nó là mang theo 1 vài phân tử khác gọi là heme

• Hai phân tử beta và alpha globin kết hợp với nhau tạo nên 1 phân tử hemoglobin

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

• Nhóm heme có khả năng gắn với O2

• Beta globin được tổng hợp từ gen trên NST số 11, mỗi người có 2 NST 11. Vì vậy có 2 gen tổng hợp lên Beta globin

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

• 1 bộ 3 mã hóa G-A-G gần bộ 3 mở đầu bị đột biến thành G-T-G

• G-A-G mã hóa aa glutamate nhưng G-T-G mã hóa valine làm cho heme không có khả năng gắn phân tử O2

• Các phân tử hemoglobin kết hợp với nhau thành 1 phân tử dài hơn

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

• Hồng cầu bình thường có thời gian tồn tại trong máu khoảng 120 ngày, với hồng cầu liềm là 15-20 ngày

• Sau 1 thời gian thì số lượng hồng cầu bình thường giảm dần. Trong máu thiếu 1 lượng lớn hồng cầu

• Quá trình vận chuyển O2 trao đổi với mô và các tế bào giảm mạnh dẫn đến tình trạng bệnh lý: Người xanh xao, vàng da, mệt mỏi,…

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

• Ngoài việc gây ra tình trạng thiếu máu và những cơn đau cấp tính thì nó còn gây ra nguy cơ đột quỵ hoặc nhiễm trùng đặc biệt ở phổi. Ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan như gan, phổi, não

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

http://behealthy.baystatebanner.com/issues/2009/0903/stories/odds090309004.html

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

LIỆU PHÁP ĐIỀU TRỊ BỆNH

• Đặc điểm:Là đột biến điểm trên nhiễm sắc thể số 11 gây ra lỗi tổng hợp chuỗi beta globinBệnh do đột biến gen lặnKhó áp dụng cho hàng triệu người

• Hướng điều trị:Sử dụng thuốcCông nghệ tế bào gốcĐiều trị đột biến Hb S (Glu6Val)

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

• Chuẩn đoán trước khi sinh• Điều trị tức thời

Sử dụng thuốc: thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau và ngăn ngừa biến chứng:Penicilin, Hydroxyurea,...

Truyền máu: tăng số lượng máu đỏ

Bổ sung Oxy

Các thuốc có tác dụng ngăn ngừa sự tụ lại gây tắc mạch• Điều trị lâu dài

Ghép tủy

Liệu pháp gen

LIỆU PHÁP ĐIỀU TRỊ BỆNH

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

Nghiên cứu sửa chữa các sai lệch ở gen globin hạn chế sự biểu hiện của gen lỗi và bổ sung thêm gen vào tế bào tủy xương của người mắc bệnh.

Sửa chữa các sai lệch ở bộ ba mã hóa thứ 22 và bộ ba mã hóa thứ 87 trên trên gen globin tạo dạng HbF và HbA2 giảm mức thiếu máu

Cắt bỏ và thay thế gen trong tủy xương bằng gen bình thường

KỸ THUẬT GEN CHỮA BỆNH

ᵝs

ᵝ

ᵝs

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

Công nghệ tế bào gốc

• Các bước Sử dụng tế bào tủy xương Sử dụng kỹ thuật gen đưa gen bình thường vào tế bào Thử nghiệm Đưa tế bào trở lại người bệnh• Tác nhân tế bào gốc - Stem Cell Factor(SCFcó tác dụng

duy trì sự tồn tại, kích thích tăng sinh tế bào máu và tăng cường phản ứng tăng sinh hồng cầu, kích thích mạnh sinh HbF

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

Liệu pháp Vectơ lentivirus

• Sử dụng vectơ liệu pháp: AAV(Adeno-Associated- Virus), lentivirus chuyển gen globin vào tế bào tủy xương

• Ưu điểm: gen liệu pháp hòa nhập tốt nhất vào bộ gen người

• Nhược điểm: virus họ lentivirus là nguyên nhân gây bệnh AIDS, lao,...

• Adeno Associated Virus gây phản ứng miễn dịch rất nhẹ, có tiềm năng lớn cho liệu pháp gen

ᵝ

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

Perumbeti/Malik: Genetic Correction of Sickle Cell Anemia and β-Thalassemia TheScientificWorldJOURNAL (2010) 10, 644–654

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

ĐÁNH GIÁ LIỆU PHÁP GEN

Các vấn đề cần giải quyết:• Xác định các gen kiểm soát tổng hợp γ-

globin HBF• Tối ưu các hợp chất kích hoạt sản xuất

HBF, phát triển thuốc tái tổ hợp• Cấy ghép tế bào gốc - khả năng điều trị

cho nhiều bệnh nhân• Sử dụng liệu pháp gen thử nghiệm thực

tế lâm sàng, kiểm soát nguy hiểm và hạn chế của nó

Liệu pháp gen trong tương lai:• Công nghệ tế bào gốc và vectơ virus

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

TƯ LIỆU THAM KHẢO CHÍNH

1. PGS.TS Khuất Hữu Thanh(2005). Liệu Pháp gen nguyên lý và ứng dụng. NXB Khoa học và Kỹ thuật, HN.

2. Shalini Shenoy và cộng sự (2011). Hematopoietic Stem Cell Transplantation for Sickle Cell Disease: Current Practice and Emerging Trends. Hematology 2011-American Society of Hematology.

3. Tư liệu từ một số website:http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK1377/#sickle.Genetic_Counseling

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3278994/?tool=pubmed

TheScientificWorldJOURNAL

• Click to edit Master text styles– Second level

• Third level– Fourth level

» Fifth level

THANKS FOR YOUR ATTENTION