serbest mimar dergisi 03

7/31/2019 Serbest Mimar Dergisi 03

1/123

serbest

TEMMUZ 20

ISSN1

308-9498

9

771308

949803


2/123

KURGU ENDSTRYEL RNLER VE MOBLYA PAZARLAMA TC. ve LTD. T.Turan Gne Bulvar 4. Cad. No: 87 Yldz - ankaya / Ankara Tel: (312) 440 58 70 Faks: (312) 440 07 75

FABRKA: Kavakl Mahallesi, Aydnck yolu, Kavaklar Mevkii, Karaprek-Altnda / Ankara Tel: (0312) 399 12 13 Faks: (0312) 399 http://www.kurgu.com.tr * e-posta: [email protected]

Mekanlarbizim

muz...

Konferans Salonlar, Akustik Lambrive Akustik Tavan Uygulamalar

Ahap D Cephe ve D ZeminKaplamalar

Temiz Oda, Caml Blme vTavan Sistemleri

Ahap Blme Sistemler


3/123

MAYIS YAPI ve DI TCARET LMTED RKET

Adres: etin Eme Bulvar 4. Cad 72. Sk. No: 9/1 A.veler - ANKARA T: 0312 473 33 80 (Pbx) F: 0312 473 33 81

www.mayisyapi.com - [email protected]

Tasarmlarnzda zgrlk ve zgnl


4/123

02

serbestMMARki Ayda Bir Yaymlanr

Sahibikr nal

SMD Bakan

Sorumlu Yaz leri MdrMehmet Soylu

Yayn KoordinatrAsl zbay

Yayn Kurulu

Abdi Gzer . Asl zbay . Cneyt KurtayEvren Babu . Gl Gven . Gneri Irmak

Hasan zbay . Hayri Anamurluolu . Hilmi GHseyin Kahveciolu . lhan Kesmez . Kaan

Kadri Ataba . Kerem ErginoluMehmet Ktkolu . Mehmet Soylu

Mrit Gnday . Orun Ersan . lin HadiVedat okyay

Yrtme KuruluAsl zbay . Gl Gven . Hasan zbay

Hayri Anamurluolu . Kadri AtabaMehmet Soylu . Orun Ersan

Yayn SekreterliiBurcu erakye . Serap Dalm

KapakEvren Babu

Grafik Uygulama

Burhan Dramagil (Remark)

Katkda BulunanlarNoushin Rashedi . Marina Esenalieva

letiimobanyldz Sokak 5-A/3 ankaya 06680 An

+90 31 4686638 (tel)+90 31 47750 (aks)[email protected]

Abone, Reklam ve Datm

ANBA Anadolu Basn AjansBlten Sokak 1/3 Kavakldere 06550 Anka

+90 31 4675381 (tel)+90 31 4675383 (aks)

[email protected]

Reklam KoordinatrBlent emeciolu

[email protected]

Teknik Hazrlk ve BaskRemark letiim ve antm Hizmetleri

Kuleli Sokak 57/4 Gaziosmanpaa 06700 Ank+90 31 43678 (tel)

+90 31 436700 (aks)[email protected]

SMD yelerine cretsiz GnderilirFiyat 6 L . Abonelik 30 L

Miralay eik Bey Sokak 13/ Gmsuyu34015 stanbul

+90 1 94380 (tel)+90 1 9438 (aks)

www.ismd.org.tr

obanyldz Sokak 5-A/3 ankaya06680 Ankara

+90 31 4686638 (tel)+90 31 47750 (aks)

www.tsmd.org.tr

Cumhuriyet Bulvar . Kordon 09/4 Alsancak350 zmir

+90 3 4631630 (tel)+90 3 4631057 (aks)www.izmir-smd.org.tr

04 masa st

1 iyi eyler

18 telif haklar andoan renci Yurdu, Emlak Bankas Kzlay ubesi

Yurdanur Sepkin

erie Meri

4 gncel

8 YEND Mekann Kurgulad Bir Yap: Mersin Atatrk Park Kltr ve Kongre Merkezi

Kayseriye zenli Bir Dokunu: Kadir Has ehir Stadyumu

44 GNDEMrk Mimarlarn Da Dnme Servenleri: Mimarln Yurtd SeyriAbdi Gzer,Aytek tezEnis ncoluzzet FikirlierNesrin YatmanSinan ErbuMete zAdnan AksuMehmet SoyluKuzey ve Orta Asya lkelerinde Proje Sreci, Mete zngilterede Proje Sreleri, Ceyhun Ba sknEkincinin Libya almalarBozkurt Grsoytrakn Yurt D almalarBir Binann yks: Anadyr Kltr Merkezi , . Kerem Erginol u, Hasan C. allar

Kayseriliolunun Dubai almalarZaha Hadid Brosundan Deneyimler, Ceyhun Baskn

79 YARIMAOKde Deiimin Balangc m?: oplu Konut Nihayet asarma Konu OlduHasan zbaydl reninden NotlarKolokyumdan NotlarKolokyum NotlarHaluk Karabel ile Sylei

108 ORADAYDIKBir Kentsel Geliim Deneyiminden Notlar: Dubai 009lhan Kural, Nerkis Kural

118 zetler(ngilizce, Rusa ve Arapa) . Summary . .

Yazlarda iade edilen grler yazarlarna aittir.Kaynak gsterilerek alnt yaplabilir.

Reklamlar, reklam veren irmann sorumluluundadr ve serbestMMAR reklamlarda verilen bilgilerden sorumlu tutulamaz.

serbest

TEMMUZ 2009 03 DMekannKurguladBirYap-KayseriyezenliBirDokunuTrkMimarlarnDaDnmeServenleriTOKdeDeiiminBalangcm?BirKentselGeliimDeneyimindenNotlar:Dubai2009

6L

serbest

NSAN 2009 03


5/123

stanbul SMD, 007 ylndan buyana uramakta olduu AB projesi FOLIAy sonulandr-mak zere. Bileenleri, 13 blmlk bir mimarlk belgeseli, ayn konulu bir web sitesi ve kar-lkl koneranslar olarak zetlenebilecek projenin temel hedei, mekan kalitesinin insan (vetoplum) hayatnda yaratabilecei olumlu etkilerin ne olacana dair bir akndalk yaratmak.Mimar olmayanlar hede kitle olarak belirleyen ve NVde 15 austostan sonra yaynlanma-

ya balanacak olan FOLIA-mimarlk belgeseli hakknda zet bir bilgiyi sayalarmz arasndave web sitesinden bulabilirsiniz. www.olia.org.tr

Bu proje iin katklarna bavurulan birok kii ve kurum arasnda, Barcelonann BelediyeBakanl da dahil, lkesinde nemli grevler stlenmi, bugnn yeni spanya BykelisiSayn Juan Clos da var. Barcelonadaki baarl kamusal alanlarn ykleri ve ekimleri konu-sunda deerli tavsiyelerini aldmz Sayn Closla yaptmz grmede, bilen bir gz olaraksyledii ilk ey uydu: ... Bence sizin (rkiyenin) mimarla dair bir sorununuz yok. Amakentlemeye dair ciddi problemleriniz var. Kamusal alan kavram konusunda yaplmas gere-ken ok iiniz olduu grnyor. Clos ve ekibinin aktard deneyimler, biz rk mimarlarn

yllardr zlemini ektii salkl bir meslek pratii sisteminin, hele bir de kaliteli yneticilertarandan ugulanrsa, ne denli kkl ve baarl sonular dourabileceini Barcelona ile kant-lyor. asarlanm kentlerde ve doru kurgulanm denetim mekanizmalar sayesinde niteliklimekanlar oluturmak mmkn hale geliyor. Yurtdnda uygulama deneyimi olan birok mes-lekdamz, altklar lkelerde -rkiyedekinin aksine- mimarlarn yapl evrede ne denlinemli barol oyuncular olduklarn aktaryorlar. Mimar olmann keyine oralardaki al-

malarla vardklarn vurguluyorlar. Bu saymzn geni bir blm, rk mimarlarn yurtddeneyimlerine odaklanyor.

asarlanm nitelikli yaam evreleri oluturma konusunda kt bir karneye sahip olanOKnin bu izgisini deitireceine ilikin mit veren konut yarmas ise dier arlklkonumuz. Meslek odamzn tavrndan arkl olarak SMDnin destekledii ve srecine katkkoyduu bu nemli yarmann uygulamaya da yansmas dileimiz.

Sayglarmzla,

Asl zbay

DzeltmeDergimizin, Nisan 009/0 saysnda, (s: 64-79) "Kayseri -Kalesinin Kltr ve SanatOrtamna Dntrlmesi" Mimari Proje yarmas ile ilg ili yaplan "Yuvarlak Masa oplants"katlmclarndan Jri Bakan Sevgi Lke'ye ait konuma metinleri, teknik bir hata sonucu,kendisinin dzeltmi olduu metinler yerine denetim ve son kontrolleri yaplmam konumametinleri yer almtr. Bu yanllktan dolay zr dileriz.Dzeltilmi metinlerin yer ald Yuvarlak Masa oplants'nn tam metni,

www.tsmd.org.tr adresinde yaynlanacaktr.


6/123

04 masast

01

04

03

0

masast


7/123

mas

MERKEZ SS ANKARAAhmet Yertutan / Sleyman Albayrak

Ankarann Kazan ilesinde, 45 nakliye irma-snn biraraya gelerek yatrmn stlendii birois+depolama ss yaplacak. Projenin temelsorunu, kentin her yerine dalm olan ve ouapartman kat oislerde, yetersiz mekan koulla-rnda hizmet vermeye alan sektrn ihtiyala-

rna yant vermek. Yatrmclarn amac, ulusal veuluslararas alanda alan ve lojistik, g mrk m-avirlii, ithalat, ihracat, ambalajlama, datm vbhizmetler veren kamu ve zel sektr kurulularnats altnda toplayan; ilevlerin gereine modernmekan koullar ve kaliteleriyle cevap verebilecekbir merkez ss oluturmak. Bu niyeti projelen-dirmek zere, yarma baarlar ve en son Esen-boa Havaalan projeleri ile tandmz ESSAekibinin yesi, Ahmet Yertutan ve SleymanBayrak grev almlar. oplam 700.000 m alanzerine ina edilecek yapnn projeleri 008detamamlanm.

01Ankara Lojistik ss Kazan, AnkaraProje Mellii: ESSA Projeasarm Ekibi: Sleyman Bayrak,Ahmet Yertutan, Nazan Cengiz avu,Evren Bar zbek, Meral Kar, Gzdenur Demir,Neslihan DadevirenStatik: M. Selim tez, Mesut DemirelMekanik: Melih znerElektrik: Kemal AykaAltyap: Koray GneriPeyzaj: Habibe Adu YlmazZemin ett: Mehmet Saygveren: Roder Lojistikin Bykl: 105.000 m depolama yaplar(7 yap halinde)10.400 m servis bakm yaplar ( yap halinde)40.000 m ois yaplar (3 yap halinde)9.500 m sosyal tesis yaplar (8 yap halinde)440.000 m park, yol, peyzaj vb evre dzenleme-si ile 540.000 m alannaltyap projeleri.Yatrm Maliyeti: 109.000.000,00 L (1. Etap)

DLL BR KAMUYAPISI DAHAOrhan Ersan / Deniz Dokgz

Ferhat Hacalibeyolu

008 Baharnda sonulanan Dileri BakanlKongre Merkezi Yarmasn kazanan kiart-bir ekibinin projesi yatrm programna alnd.Ankarann Or-An semtinde, yeni bykelilik-ler sitesine hakim bir tepeye ina edilecek olandll proje sayesinde bakent, SGK Genel M-drl (eski BAKUR), Noterler Birlii, Ana-

yasa Mahkemesi gibi, projeleri ulusal yarmalarlaelde edilmi ve baarl inaat kaliteleri sayesindernek kamu yaplar olarak takdir toplayan bina-lar listesinde yerini almaya hazrlanyor. Dev birgen saak altnda, zerinde bakanlk ehitleri-nin adlarn tayan antsal duvaryla ne kantasarm uygulandnda, kentin bu blgesindekinemli toplantlara ev sahiplii yapacak bir prestij

yaps olma potansiyeli tayor.

02 Dileri Bakanl Kongre MerkeziAnkara

Proje Mellii: kiartbir Mimarlkasarm: Orhan Ersan, Deniz Dokgz,Ferhat HacalibeyoluProje Ekibi: Orhan Ersan, Deniz Dokgz,Ferhat Hacalibeyolu, urgut akirolu,Emrah Akpnar, Gkhan KaracaStatik Proje: Fuat aMekanik Proje: Blent GrmenElektrik Proje: Kemal GravarProje Dnemi: 008Yap Alan:15.700 m

MLKYELLERE YAKIAN...Semra Uygur / zcan Uygur

Ankarann merkezi Kzlayn en popler lokan-talarndan biri, Mlkiyeliler Birlii Lokalidir.Yksel Caddesinin yaya aks zerindeki genibahesiyle geleneksel buluma mekanlarndanbiri olan Mlkiyeliler, artk ihtiyaca cevap verme-

yen mekanlarna ada bir yeni yz kazandrmakiin 007 ylnda davetli bir yarma yapmt.Ziya anal, Yakup Hazan ve Abdi Gzerin jrili-ini yapt yarmay kazanan Semra-zcan Uy-

gur projesi, mevcut iki yapnn arasndaki avlu/baheyi ve ndeki yaya yolunu tematik olarakkoruyan karma kullanml projeleriyle, Kzlaydaada bir yeni yapnn mjdecisiydi. Ancak de-ien Birlik ynetiminin, bu projeyi beenmeyip

yeni neriler yaptrd duyumlaryla birlikte, yeniprojenin grntleri de web ortamna dmeyebalaynca byk bir hayal krkl yaand: Yeni

ynetimin tercih ettii proje, bu kkl kurumutemsil edenlerin kltrel yetkinliini sorgulatrniteliiyle znt vericiydi.

Dileriz Mlkiyeliler Birlii, kendilerine yakanmisyonu gereince yerine getirir ve Ankarannbu sosyal ve siyasal adan ok nemli parselinde,

aydnlk rkiyeye yakan ada bir yarmaprojesini uygulama becerisini gsterir.

Bu vesileyle Uygur ekibini, 10 yl nce projelen-dirdikleri ve CDD Cer Atlyelerinin restoras-

yonu ile kente kazandrlan yeni ada SanatlarMzesi yapsnn al dolaysyla kutluyor; da-rs (17 yldr ylan hikayesine dnen) CSO Kon-ser Salonunun bana diyoruz.

03Ankara ada Sanatlar Mzesi ve Sanatlar GalerisiProje Melli: Uygur Mimarlkasarm Ekibi: Semra Uygur, zcan UyguYardmc Mimarlar: Necati Seren,Ayhan Abanozcu, Gliz Kln, Selen PoyrIl Dzgn, nsal SusamDanman: Fuat GkeMekanik: Bahri rkmenElektrik: Mehmet S. YurdakulStatik: Danyel Kubinveren: .C. Kltr Bakanl

04 Mlkiyeliler Birlii - Kzlay, AnkaraProje Mellii: Uygur Mimarlkasarm Ekibi: Semra Uygur, zcan Uyguveren: Mlkiyeliler Birlii VakProje arihi: 007

ANRILARA KORUMAH. Sinan Omacan

Atlye Mimarlk, bir arkeolojik alandaki

tular d hava etkilerinden korumak ve yalana yakan zgn bir yap tasarlamak gilu bir problemle urayor. Zeugmada DaDionysos villalarnn zerine yaplacak yapzamanda mekanlarda aa karlan mozreskleri de koruyacak. Zeugmada kazlar bdan devam ederken dier yandan alana ziyakabul ediliyor. Dolaysyla hem alma gvni hem ziyaretilerin gvenliini salamade yazn youn scann yaratt sorunlarindirmek zere, iki cidarl bir yap tasarlamcidar hava koullar ve silet etkileri ile bnirken, i cidar arkeolojinin gerekleri uybiimlenmi.

05 Zeugma Danae ve Dionysos VillalarKoruma Yaps Zeugma, GaziantepProje Mellii: Atlye Mimarlkasarm Ekibi: H. Sinan Omacan, Rdvan Aya zmen, Ceren B. vn, Didem ekStatik Proje: Bro Statik (lkay Ergne)Projelendirme: Mays-Ekim 007Yapm: Mart 009-veren: Kltr Bakanl Gaziantep l Mdrl Z eugma Arkeoloji ProjesiBakanl Do. Dr. Kutalm GrkayYap Alan: 1850 m

Yatrm Maliyeti: 1.400.000 L


8/123

06 masast

11

06

07

08

1


9/123

mas

HASANE DENEYMBAARI GERDSelda Gmdorayan

Antalya Akdeniz niversitesi, p Fakltesineyaplacak 00 yatakl yeni onkoloji hastanesi iin,10 mimarlk ekibinin davetli olduu bir organi-zasyon dzenledi. Kurumun bnyesindeki mimar

ve doktorlarn seici kurulunu oluturduu bu

yntemle Selda Gmdorayan ekibinin neri-si uygulanmaya hak kazand. Blgenin ikliminigzeterek zemin katta boluklar brakan ve gl-gelikli i avlular yaratan tasarmn, 009 sonundauygulanmaya balamas bekleniyor.

Salk yaplar konusunda deneyim sahibi olanproje ekibinin masastnde, Elazda yaplacakRuh Sal Hastanesi ve Krehirde yaplacak300 Yatakl Devlet Hastanesi projeleri de yer al-

yor.

06 Akdeniz niversitesi Tp Fakltesi 200Yatakl Onkoloji Hastanesi - AntalyaProje Mellii: Selda Gmdorayan Mimarlk

asarm: Selda GmdorayanProje Ekibi: Damla Mercan, zlem Aydodu,Duygu Bakiveren: Akdeniz niversitesi p FakltesiYap Alan: 3.000 m

07 Elaz Ruh Sal HastanesiProje Mellii: Selda Gmdorayan Mimarlkasarm: Selda GmdorayanProje Ekibi: Damla Mercan, zlem Aydodu,Duygu Bakiveren: Elaz Ruh Sal HastanesiYap Alan: 3.000 m

08 300 Yatakl Krehir Devlet HastanesiProje Mellii: Selda Gmdorayan Mimarlkasarm: Selda GmdorayanProje Ekibi: Damla Mercan, zlem Aydodu,Duygu Bakiveren: oplu Konut daresi BakanlYap Alan: 4.000 m

KUNDUNUN SON OELevket Altndal

Antalyann icaret ve Sanayi Odas ile Su-Atk sudaresi binalarnn da mellii olan evket Altn-dal ekibinin masastnde bu kez Kosova iin ta-

sarlanm bir yerleim projesi ile Antalyann Kun-du blgesi iin bir otel var. Pritinada 80 dnmarazi zerinde yer alacak yerleim projesi, arkltrde konutlarn yansra otel, alveri merkezi

ve elence merkezi gibi onksiyonlar barndrantesisler de ieriyor.

Son 5-6 ylda byk bir hzla otellerle dolanKunduda son kalan parsellerden biri iin proje-

lendirilen otel projesi ise, mimarlarnn iadesiyle,sahilde yer almasna karn bir kent oteli kon-septiyle tasarlanm.

09 Lake View City Piritina, KosovaProje Mellifi: evket Altndal Mimarlk OfisiTasarm Ekibi: evket Altndal Ahmet BaklStatik: Akn Akay AkncMekanik: Taner TazeglElektrik: Muhittin rkmez, Elsan Mhendislikveren: KVG GrupYap Alan: 102.000 m2

10 Stone Otel Kundu, AntalyaProje Mellii: evket Altndal Mimarlk Oisiasarm Ekibi: evket Altndal Ahmet BaklStatik: Akn Akay AkncPeyzaj: lay osunveren: Ramazan aYap Alan: 0.000 m

Yap alan: 7706 m2

SEYHAN NEHR AILIMIHayri Anamurluolu / Eyp Kendirci

zerine oturduu yeri ve evresini dikkate alma-yan, d mekana dev konteynerlar olarak yansyan,ie dnk bir ticari yaam kurgulamakla yetinenAVMlerin yerine, duyarl davranan yeni nesil r-nekler tasarlanmaya balad. Adanadaki YreirAVM de bunlardan biri olmaya aday: anart eki-binin uygulama projelerini srdrmekte olduu

yap, 31 dnm arsa zerinde 19.500 m tabanalana oturacak. Yapnn cephe verdii SeyhanNehri kysndaki AVMde kae, lokanta vb mekanmterilerinin nehri seyredebildii bir mimarikurguyla tasarlanan proje, yol cephesindeki efa

erisel hareketleriyle kentin ikonik yaplarndanbiri olmaya aday grnyor.

11Adana Yreir Alveri MerkeziUygulama Projesi: 5 asarm Mimarlkasarm Ekibi: Hayri Anamurluolu,Eyp KendirciConcept Proje: 5plus DesignStatik: Kemal rkaslan MhendislikMekanik: Gmd MhendislikElektrik: Emp Mhendislikveren: Rnesans Gayrimenkul Yatrm A..Yap Alan: 140.000m

URLANIN DOAL EVRESNEDUYARLI KAKILARznur uran / Seil avkl

1980lerin sonunda evre Yolunun yapmylaUrla, zmirin sayiyesi olmaktan kp, zmirlile-rin daimi konut alanna dnt. Kent evresininesiz doal dokusu yer yer imar delen youn

kooperati sitelerine kurban edilse de, pblgesinde yaplan dk younluklu ve vikonutlar, evrenin nitelikli geliimine kater salyorlar.

Eke Mimarlk ekibinin masastndeki Bkonutlar da, gerek konut kullanclarnabaheli bir yaam evresi sunmak, gerek

porayann olanaklarn deerlendirereksaygl bir yerleim kurgusu oluturmak amtasarlanm.

12Bryela Villalar Urla, zmirProje Mellii: znur uran - Eke Mmarlasarm Ekibi: znur uran, Seil avkl,Mustaa anltrkStatik Proje Mellii: Mustaa AkMekanik Proje Melii: Kamil OlgaElektrik Proje Mellii: Namk OnmuYap Denetim: Rehber Yap DenetimPeyzaj: Kardelen Peyzaj PlanlamaYatrmc Firma: Gyb Inaat San. ic. Ltd SYap Alan: 8.000 m


10/123

08 masast

13

18

17

16

15

14


11/123

ma

VARAN ERMNALNDENMVENPCK OELEBozkurt Grsoytrak

Uzun yllardr yurtdna yapmakta olduu bykprograml projelerle tandmz Boyut Mimar-lk ekibi, Ankarann ana arterlerinden birindebir otel projesinin uygulamasn izliyor: VaranStz terminalinin kent dna tanmas son-rasnda bu parsele yaplmakta olan MvenpickOtelini projelendiren ekip, Eskiehir Yolununkamu kurulularyla dolu bu blgesinin kent d-ndan gelen kullanclarna ynelik bir otel kon-septi kurgulam.

stanbulda elekomun mraniyede yapaca vepersonelinin daha nitelikli hizmet vermesine y-nelik eitim tesisleri olarak projelendirilen bir oistasarm da Boyutun masast konular arasnda.Akademi Binalar adyla anlan tesiste ois, ei-tim, yayn ve konerans birimleri yer alacak.

Ekibin son yurtd almalarndan biri deKazakistanda byk bir konut yerlekesi: 44hektarlk alan zerine yaplacak Ahselkent konutalannn, arkl tiplerdeki konutlarn yansra al-

veri ve spor merkezlerini de ierecek bir yaammerkezi olmas ngrlyor.

13 Mvenpick Otel - AnkaraProje Mellii: Boyut Mimarlk Dekorasyonasarm : F.Bozkurt Grsoytrak,Statik: Ont MhendislikMekanik: Gmd MhendislikElektrik: Gmd Mhendislik Mimari: Designveren: Varan urizm Konaklama A..Yap Alan: .000 m

Yatrm Maliyeti: 30 Milyon $

14 Ahselkent Almaata, KazakistanProje Mellii: Boyut Mimarlk Dekorasyonasarm: F.Bozkurt Grsoytrak,Statik: eknodizayn ProjeMekanik: deal esisatElektrik: es Elektrikveren: Ahsel HoldingYap Alan: 930.000 m

15 mraniye IPTV ve TT Akademi Binalar

stanbulProje Mellii: Boyut Mimarlk Dekorasyonasarm: F.Bozkurt Grsoytrak,Statik: Konkan MhendislikMekanik: Ymt MhendislikElektrik: ktem Mhendislikveren: rk elekom A..Yap Alan: 40.000 mYatrm Maliyeti: 41 Milyon L

YELKYEMEGA APARMANOuz ztuzcu

stanbulun ok hzla gelimekte olan Basn Eks-pres yolunun en deerli blgelerinden birinde vehavalimanna 6 km mesaede 1 stanbul Rezi-dans adyla dev bir konut yaps uygulanyor.

Projelerini ztuzcu Mimarlk ekibinin hazrlad- bu 40 katl 540 konutluk yapnn yanbandabir de byk alveri merkezi ina ediliyor.

ynden ana yollarla evrili 56 dnmlk alannzerinde yer alan yapnn projesi ve uygulama-snda, stanbul iin ciddi nem tayan deprem

ve yangn gvenlii konusunda, uygulanabileceken yksek standartlar kullanlyor. Yapnn zeminkotunda 8000 mlik bir yeil plaza ve altndatoplam 0.000 mlik alana yayl otopark yer al-

yor.

Ekibin projeledirmekte olduu Atlantic Villageisimli turizm yatrm ise, Bodrumda 5 yldzl bir

otel ile konut nitelerini ieriyor. 500 Yatakl otelve tatil evleri tamamlandnda, kendi sahil ban-dna sahip olacak.

16 212 stanbul Rezidans - stanbulProje Mellii: ztuzcu Mimarlk Limitedasarm Ekibi: Baak Akkoyunlu, Ant ztuzcu,Hlya Karde, Selim AygnStatik Proje: ran Baliolu, Balkar MhendislikMekanik Proje: smail Can, Birikim MhendislikElektrik Proje: CedetaAlt-Yap: Sns MavirlikProjelendirme Dnemi 008-Yap Alan: 90.000 m (40 kat ve 539 daire)Yatrm Maliyeti: 135.000.000 USD

17Atlantic Village - BodrumProje Mellii: ztuzcu Mimarlk Limitedasarm Ekibi: Ouz ztuzcu, Baak Akkoyunlu,Hlya Karde, Ant ztuzcu, Selim AygnProjelendirme Dnemi 008-Yap Alan: 40 000 mYatrm Maliyeti: 75.000.000 USD

DEV DALGALARANALYADAHzr elikkanl

Ankara Mimarlk ekibinin Queen Elizabethtensonra yapt ikinci konsept otel olan suna-mi, adndan da anlalaca gibi, dev bir dalgaormu ile benzerlerinden ayrmaya alacak .

Dekorasyonu da denizin iinde olunduu hissiniveren projenin iletme konseptinde adrenalin vehareket n planda tutulmu.

18 Tsunami Hotel - AntalyaProje Mellii: Ankara Mimarlkasarm Ekibi: Hzr elikkanlStatik Proje: Orhan BudakMekanik Proje: Uuk OktayElektrik Proje: Ari KepenekYap Alan: 50.000 mYatrm Maliyeti: 55.000.000 L


12/123

yeni

kirler

yaratr

!


13/123


14/123

Trkiyede son yllarn en ok ina edilen yap tr olan alveri merkezleri, bu yl ealanlarda ok sayda dl kazanarak yatrmclarnn yzn gldrd: Dnyadaki alve

merkezlerinin sahibi, iletmecisi ve profesyonel yneticilerinden oluan 76 bin kiiyi a

altnda toplayan ICSCnin (International Council of Shopping Centers / Uluslararas AV

Konseyi), Barcelonada gerekleen Avrupa Kongresinde Trkiye, 4 dlle bu yln rek

runu krd. Ankara Cepa Alveri Merkezi de bir dier nemli uluslararas dl olan Ci

scape Ortadou Gayrimenkul dlleri 2009da en iyi AVM projesi dln kazand. AV

projelerinde uzmanlaan ncolu ekibinin tasarlad Moskovadaki Metropolis binas

Rusyada en iyi karma kullanm alannda verilen CRE 2009 dlne layk grld. B

dl 2008 ylnda Novosibirsk Royal Park AVM ile Yazgan Tasarm ekibi kazanmt.

Bu yl 33. kez verilen ICSC 2009 yarmasnda, stanbuldaki stinye Park ile Mersindeki Frum Mersin en byk AVM kategorisinde byk dlleri alrken, stanbul mraniyede

Meydan Alveri Merkezi evreye sayg dlne layk grld. Ankaradaki Panora Al

veri Merkezi de mansiyon alarak 4ly tamamlad. Yarmaya bu yl, 19 lkeden 41 pr

katlm ve 11 lkeden 18 proje finale kalmt. 8 kiilik jri, finale kalan alveri merkez

rini tek tek gezerek, projelere, sektre nclk yapmaktan, iletme baarsna kadar eit

nen 50 dolaynda kritere gre not verdi. ICSCnin dllerine, alveri merkezleri faaliy

getikten sonra ilk 24 ay iinde sadece bir kez bavurulabiliyor. Bu dl Trkiyeye

kez Akmerkez kazandrmt. Daha sonra Ankaradaki Armada da dl kazand. 2007d

yarmaya aday olan Kanyon da ICSC jrisinin beendii AVMlerden biri olmasna kar

rzgarl orta mekannn azizliine uram ve dl bu nedenle karmt.

Tasarm ve proje kalitesinin deerlendirmelerde byk rol oynad dllerin ulusal bas

yansmas, genellikle sadece yatrmclarnn adyla gerekleiyor. te bu nedenle, baarn

gerisindeki byk payn gerekte nerede olduunu bilen serbest.MMAR, onur veren

dllleri belgelemek ve mimarlarn kutlamak zere bu saysna zel bir blm ayryor.

iyi eyler

14 yaka resimleri

Meydan Alveri Merkezi, stanbulKonsept Proje: Foreign Office Architects (FOA),MAM Almanya

Yerel Mellif:Turgut Alton Mimarlk,Uygulama Projesi: Etd Mimarlk

Yatrmc: Metro GroupArsa Alan: 128.000 m

Forum Mersin Alveri ve Yaam MerkeziKonsept tasarm:T+T Design MimarlkMimari izim: T+T Design, Chapman Taylor

ve Trk MM ProjeYatrmc: Multi TurkmallArsa Alan: 66.000 m

stinye Park Alveri Merkezi, stanbulTasarm Ekibi: mer Faruk Kurdak, mer SomerMimarlk Ofisleri: merler Mimarlk, DDG Groupveren: Orjin Grup

Arsa Alan: 180.000 m2

12 iyi eyler


15/123

Cepa Alveri Merkezi,Ankara

Proje Mellii: ncolu MimarlkehircilikTasarm Ekibi: Enis ncolu,

nder Kaya, Cem Altnz,Cumhur Keskinok, Mimari: ncolu MimarlkStatik: Ural MhendislikMekanik: Okutan MhendislikElektrik: Yurdakul MhendislikPeyzaj: AK Peyzajveren: stnelik A..Proje tarihi: 005-006naat tarihi: 006-007Toplam inaat alan: 17.000 m2

Cityscape Abu Dabi, Cityscape Gayrimen-kul Etkinlik zincirinin Abu Dabi ayan

oluturan gayrimenkul geliimi zerine sergive konferanslar ieren, her yl tekrarlananbir uluslararas gayrimenkul yatrm ve ge-litirme etkinliidir. Cityscape Ortadoudlleri, 19-22 Nisan 2009 tarihlerinde ger-ekleen Cityscape Abu Dabi, UluslararasGayrimenkul Yatrm ve Gelitirme Etkinli-i kapsamnda mimarlk ve yatrm kategori-lerinde verilen dleri kapsamaktadr. dlkategorileri ina edilmi ve edilecek projelerolarak ayrlmakla beraber, dl adaylnaOrtadou ve Kuzey Afrikadan projeler ba-

vurabilmektedir. Blgeden ve Trkiyeden

bir ok projenin katld Cityscape Orta-dou Gayrimenkul dlleri 2009da, Cepa

Alveri Merkezi En yi Ticari / AlveriMerkezi Projesi dlne layk grlm-tr.Commercial Real Estate (CRE) dlleriMoskova CRE, Federal CRE ve St. Peters-burg CRE olmak zere ayr blmde2003 ylndan beri dzenlenen dl prog-ramlardr. Rusyada gayrimenkul alannda

verilen en nemli dller olan CRE dl-leri, gayrimenkul alannda kaliteyi arttrmakamacyla verilmektedir. Metropolis projesi

2009 ylnda Moskova CRE dlleri kapsa-mnda Karma Kullanm dalnda dle laykgrlmtr.Cepa Alveri Merkezinin dl ald City-scape Abu Dabide btn kategorilerde 120proje bavuruda bulunmu, Trkiyedenise 3 proje finalist olmutur. CRE dlleriRusyadaki projeler arasndan seilmektedir.

Metropolis Ois ve Alveri MerkeziMoskova, Rusya

Proje Mellii: ncolu Mimarlkehircilik & RKL International, ABDTasarm Ekibi: Enis ncolu, nderKaya, Cem Altnz, Cumhur KeskinokYardmc Mimarlar: una Kran,Umut Flal Kran, Ycel Sezen,angl Ka le, Kemal Kocaili,Sava akmakkaya, Esra Malakl,Statik: Ural Mhendislik,Emir MhendislikMekanik: Okutan MhendislikElektrik: EM MhendislikPeyzaj: Promim / Can Kubin, Love JoyYatrmc: Capital PartnersYatrmc Ortak: Rodamco EuropeYklenici: ENKA naatProje tarihi: 005-008naat tarihi: 007-009Yatrm Maliyeti: 39 milyon $Toplam inaat alan: 311.950 m2

Alveri merkezleri konusundanemli deneyime sahip olanncolu ekibi, Ankarada CepaMoskovada Metropolisle009 ylnda iki ayr dle imza att

Enis ncolu

dl kategorileri ofis, alveri merkedstri, otel ve karma kullanm kategor

de verilmektedir. Karma kullanm katsinde 4 finalist, dier kategorilerde 3 fiyarmtr. Metropolis projesi hem EKarma Kullanm projesi seilmi, hyatrmcs Capital Partners En yi Yac dln almtr.ki yarmada da dl komiteleri gayrkul sektrnde deneyimi ve bilgisiuzmanlardan olumaktadr. dllerilirlenmesi, kategorilerine gre projelernumundan sonra kapal oy verme sisteyaplmaktadr.Uluslararas dller projeye ve projey

ekletiren ekibe uluslarararas tansalamann yan sra projenin ulusladlle akredite edilmesine yardmc otadr. Ayrca uluslararas mimarlk grarasnda yaanan rekabette Trk mimnn ald dller, rekabet gcn arttadr.Baka projelerde normalde mteriren, bir ya da snrl sayda bir gruptaurken, alveri merkezi gibi komplikjelerde ortalama 200 ayr kirac ile 20mterinin isteklerine cevap vermek mektedir. Alveri merkezi tasarm kcdan bamsz dnlebilecek, tek bfonksiyon ya da tasarm ile zlebilecprogram deildir. Alveri merkezini karan iveren, mimar, mhendislik kiralama danman ve dier danmdan oluan byk bir ekiptir. Bu nalveri merkezi dinamik bir tasarmakta, inaat srecinde de tasarm dedebilmektedir.

iyi

Sergey Kaptilkin


16/123

14 iyi eyler

Uluslararas Alveri Merkezi Konseyinin1972 ylndan beri verdii dller, ticarigayrimenkul sektrnn kendi iinde geli-tirdii saygnlkta yrtlyor. Bu tr prog-

ramlarn ortam yaratc boyutlar var. Genibir izleyici grubuyla sektrel bir kutlamayadnyor. Uluslararas platformda zellik-le Avrupada yaran yaplar zerinde al-mann motive edici boyutlar da nemli.

Alveri merkezi yatrmlar ok byk ya-trmlar. Yaplar tm dnya kentlerinde ensk kullanlan yap tr olarak ne kyor.dllerle, mimari yap ve iletme asndankaliteyi deerlendirme platformu oluturu-luyor. Seilen yaplarn yayn yoluyla genibir evreye duyurulmas da amalanyor.Bu yl verilen dllere 19 lkeden 41 projeaday oldu. Finale 18 proje kald. Trkiyeden

yatrmc ve tasarmc grubun Trk olduutek finalist aday Panora idi.

Yarmada kategoriler nceden belirleniyor.Yeni yaplar, yenilenen yaplar, ek yaplar gibikategoriler var. Bu yl srdrlebilirlik kate-gorisi ald.Trkiyeden Meydan AlveriMerkezi ald. Gelecekte baka kategorilerde ekleyebilirler. Byklk snflarna greayrmlar var. Yaplarn mimari niteliini ne

karan ltler szkonusu. dl programsadece ticari gayrimenkul zerine kuruludeerleri iermiyor. Mimari yaklamlarnncelikli olarak deerlendirildii bir seimortam var. dle bavuru srelerinde bellisnrlamalar var. Alveri merkezleri faali-yete getikten sonra iki yl iinde sadece birkez bavurabiliyorlar.Proje deerlendirme kriterleri arasnda mi-mari adan yer seimi, yenilik getirme,planlama, etkileim alan, maaza karmalar,dzenlenmeleri gibi ltler; iletme asn-dan ise kiraclarn seimi, sat sonular,kullanclar tarafndan kabul, yatrmn geridn gibi deerlendirme balklar szko-nusu.

Uluslararas platformda projesini yapt-mz bir yapnn dllendirilmesi gelecektekiproje almalarmz iin de bir motivasyonkayna. Dnyada bu konuda retilen yap-lara yeni yaklamlar tayan neri sunmannmimarlk ortammz iin nemli bir kazanmolduunu syleyebilirim. Mekan kurgular-nn, yap programn yorumlamaya ynelikyaklamlarn uluslararas bir ortamda deer-lendirilmesi de nemli. Gndelik hayatm-zn bir paras olan kullanmlar tasarlarkenyaam kltrmze eklenen programlaryorumlamak, uygulamak gerekiyor. Kent-teki oluumlara, kullanmlara sosyal boyu-tu olan mekanlar ekleniyor. Yap kltrne

eklenen deneyimler oktur. Birbirimizdenok ey reniyoruz. Yaplarn iinde geenyaama ait kurgularn gereklemesi uzunsrelerin emei. Yapnn kendini bulmasalveri merkezlerinde be yl alyor.

Yapnn nasl iletilecei ve kullanlacanadair dnceler, mimari tasarm projeleri ilebirlikte yryor. Kukusuz tm yap trle-rinde benzer sreler var.

A asarmn projelendirdii ve

Or-Ann yeni ekim merkezi halinegelen Panora, baarl ekibeArmadadan sonraki ikinci ICSCdln kazandrd.

Ali Osman ztrk

Burada mimar tasarm yaparken tek badeil. lk dnceyi gelitirdii andan baren projeye dahil olan yangn, gvenlakustik gibi baka disiplinler var. Yatrgrubu ile birlikte hareket ediliyor. Tarmdaki ilk imgeler srecin sonuna kadyani yap tamamlanncaya kadar gl iz oluturuyor. Her aamada farkl gruptarafndan olumlu, olumsuz neriler sredahil olabiliyor. naat kontrol edebildimiz srece baarya daha yakn duruyor

Yaptmz yaplarn tarif edemeyeceimboyutta sorumluluklar var. Yapm srecde ok ciddi zaman tablolar var. Kiralamgruplaryla n anlamalar mimari proje zrinden yaplyor. Yapy zamannda tesl

etmek gerekiyor. Yatrmlarn geri dnmleri bu zamanlamalarla yryor. Kurgladmz baz eyleri yapamadmz olaliyor. Sadece tasarlayp bir kenarda durmdeil, yaplarmz gelecek iinde uzun ylyaayaca varsaymyla tasarlamak zere srecin iine giriyoruz. Yap bittikten soniimiz bitmiyor. Kullanc olarak da ilerinyayoruz.

Panora Alveri ve Yaam Merkezi, Oran/Ankara

Proje Mellii: A asarmTasarm Ekibi: Ali Osman ztrk, Salih Bezci,Vecihi Yldz, Eser engel, Ebru Gzelz Aan,

Meltem ztrk, rem Aker Bykkalay, Niyazi AyvBlent KarakayaYatrmc: Merkez naatStatik Proje: Yksek ProjeMekanik Proje: GMDElektrik Proje: Yurdakul MhendislikMaket: Selahattin YazcProje Mdr: Vecihi YldzProje Tarihi: 004Alan: 180.000 m brt alan


17/123

iyi

1998 de Devlet Hava Meydanlar letmesi 3havaalan iin ard ardna yarma dzenledi.Ankara Esenboa ardndan zmir ve Milashavaalanlar. Kaa kaaya verdik ve yalnzcaolmas gerekenleri dnerek geirdik yar-ma srecini. Salt yarma zevkiyle izilmibir proje oldu. Bu nedenle de su gibi akt,

yarma sreci ok keyii geti, nk, okters denklemler vard programda. Her birinizmek delice keyi veriyordu: D hat ve ihat yolcusu kendi binasndan ve eit mesa-ede dalarak uana ulaabilmeliydi. Bu

denklemin zm an en keyii anlarmz-dand ve bu hem jri hem yarmaya katlandier deerli mimar arkadalarmz tara-ndan da grld. Bu aritmetiin zmzaten binaya genel ormunu da vermi oldu.En nemli ikir yolculuk ve yolcu idi. Bizlerbu mekan en ok kullanacak olan ve says

ylda 10 milyon olarak belirlenen yolcuyu,onun rahat ve huzurlu oluunu ok nem-sedik. Yap hem i hem d hatlar kapsyor.Bilhassa d hatlarda yolculuu dnncegiderken de gelirken de bir dizi elektronikmakineden geiyorsunuz. Biz bu arada

yolcuyu biraz rahatlatmak istedik. Olabil-diince gn kullandk. Olabildiincebu karmak ilemleri ok rahat alglanabilirklmaya altk. Kimsenin kaas karmadankapdan giriyor, karsnda check-in banko-lar sonra kprden geiyor ve kaplara ula-

yor. Olabildiince dingin ve basit. rnein,yine doal k gibi doann uzants olan su,aa ve ta kullandk.

m yolcularn hatta yolcularn dndkarlayanlar ve saylar 5500 bulacakhavaalan alanlarnn da ortak kullanalanlarn da bu alan ierisinde tasarladBu tpk bizim geleneksel mimarimizdehayat olarak adlandrdmz gerektentm hayatn burada getii alan gibi. B

vadi olarak adlandrdmz bu alan daolarak tasarland ve bugnlerde bu haycanland. Gerekten de gelen yolcu gid

yolcu bu alan kullanyor. Bunun evrealveriini yapyor kahvesini iiyor. Bu

ki havuzu rnein hareketli tasarlayabiyapmadk. Sakin olsun istedik. Huzur yolculuk stresini alsn. Sonsuzluk ikri,rm srecinde en etkili temalardan biriyBa sonu olmayan bir izgi olmak. Akzaman iinde yalnzca bir kk izgi oBu bizim geleneimizin en gl temalrndan biridir. Seluklu camileri rneibitmez, srecek gibidir. Bu yapnn da bsonu yoktur, yalnzca bir izgiden ibareHavaalanlar i hatlar iin ehre, d haiin lkeye giri kapsdr ve uurlanrkaklmzda kalacak son imgedir. Bu yzd

art bir sorumluluu daha var. Fakat buhibir zaman, bir kltrel tarih dersi vehedeemedik. Yurda bu ilk giri ve sonl kapsnda, tarihin eitli zamanlarnbir ksm motieri (son zamanlarda sk

yapld gibi) salt turizmin otantik yenyerler bulma ihtiyacna malzeme yapmuruna harcamak istemedik.

Avrupa Uluslararas Havalimanlar

Konseyi ACI-Europe5-10 milyon yolcu kategorisindeAnkara Esenboa HavalimannAvrupann En yi Havaliman setiYap, mimarisi ile aldbirok ulusal dlden sonrauluslararas alanda dagurur kayna oldu

Ercan oban

Esenboa Hava Liman, AnkaraProje Mellii: Essa Proje DanmanlkTasarm Ekibi: Ercan oban, Suzan Esirgen,Sleyman Bayrak, Ahmet YertutanStatik Proje: Selim tez Mhendislik,uncel Mhendislikelik Proje: esem eknikTesisat Proje: Razgat Mhendislik, Ekin ProjeElektrik Projesi: Nve Aydnlatma, Anel ElektrikBilgi lem: MH asarmAlt yap Projesi: Sigal MhendislikPeyzaj Projesi: Gardenia DanmanlkYangn Danman: Abdurrahman Kl,Kazm Beceren

Cephe Danman: Yenal OktuHai Rayl Sistem Danman: Rza YandmGne Kontrol Danman: Uur YalnerSanatlar: Eber Karayaln, Gltekin izgenveren: DHM AV naatYapmc: AV naatProje tarihi: 1998- tasarm projesiUygulama projesi: 004/005Mesleki kontrollk: 004/006naat tarihi: 004-006


18/123


19/123


20/123

18 telif haklar

Mimarlk hizmeti ister proje ve isterse bu projeye gre ilenmi olan yap olsun; mar Knunu ve Belediye sorumluluu dnda mimara tannan haklar asndan: 5846 sayl Fi

ve Sanat Eserleri Kanunundan (FSEK) yararlanr. 1951 ylnda kabul edilip 004 ylna ddeiiklik ve eklemeler yaplm olan bu kanuna gre Mimari Projea-nce ilim eseri saylr (FSEK mad.2/3), Ancak bu proje bedii vasfa (estetik deere) sahipb-Gzel sanat eseri olarak kabul grnr, (FSEK mad. 4/3)Gzel sanat eseri olarak korunmaya hak kazanan projeye (ilim eseri olarak estetik deeri olm

yan proje de korunur) gre inaa edilmi yap da gzel sanat eseri niteliine sahiptir. Ancsanat eseri niteliine sahip mimari projeye karn, zensiz ve kt yaplm uygulama sonuortaya kan yap iin artk sanat eseri nitelemesi yaplamayacaktr. Dier ynden ilim esniteliindeki projeden uygulamaya geite yaplacak zel dzenlemelerle, sonuta elde edilbinann bu dea sanat eseri nitelii kazanabilecei de dnlebilir.Bir projenin (dolaysyla da yapnn) ilim ya da gzel sanatlar eseri olarak nitelenebilmesi incelikle mimarnn zelliini tamas, belirli bir sluba sahip olmas zorunluluu vardr.Herhangi bir projenin sonucu bir kurul ya da bilirkii grubu tarandan yaplan deerlendirm(FSEK mad. 4/3 kapsamnda) mimarlk eseri kabul edilmesi ile buna uygun olarak inaa ed

mi yap mimari eser nitelii kazanr. Mimar iin teli hakk sz konusu olur. Yap zerinyaplacak projeye aykr deiiklikler konusunda mali ve/veya manevi haklarnn ihlali nedniyle FSEK kararlar gereince dava alabilir.Estetik zellik tamayan ve FSEK mad. /3 gereince ancak ilim eseri saylan mimari projensahibi olan mimarn mali ve manevi haklar da korunmaktadr. Ancak bu projenin uygulamas sonrasnda ortaya kan yap (mimari eser saylacak unsurlara sahip deilse) FSEK ma4/3e gre gzel sanat eseri kabul edilemeyeceinden proje mimarnn yap zerinde teli hak

yoktur. Projeye aykrlk konusunda; mar Kanunu ve zel dzenlemeler ile mar Ynetmelleri gndeme getirilerek nlem alnabilir.Bir yapnn kullanm srecinde, yaplmak istenen deiikliklerin zorunluluk tayp, tammas; mimari tarandan alacak mali ve manevi kapsamdaki davalarda byk neme sahipZira rk hukuk sisteminde: mimari eserlerin, sadece grsel deerler olarak deil ayn zamada yaanan ve belirli ihtiyalarn karlanmas amac ile yapldklar kabul edilir. Bu nedenle

yaltm, depreme kar takviye, onksiyon deiiklii, zorunlu eklemeler yapma ihtiyac vb.

denlerle yapda gerekli dzenlemelere ve dzeltmelere mimari (mali ve manevi) haklarla kakmak ve FSEKten doan yetkilerin kullanlmas mmkn olamamaktadr.Binann sadece bytlmesi amacyla yaplan deiiklik, eer yapnn estetik deerini olumsuz ynde de etkiliyorsa bu deiiklik nedeniyle binada ortaya kan deer artnn mima(FSEK mad.70/3 gereince) denmesi gerekir.Dier ynden mimarn izni olmakszn yapnn renginin deitirilmesi, hele estetik deerolumsuz etkiliyorsa (gzel sanat eseri olarak kabul edilen yap sz konusu oldukta) manhakkn zedelenmesi durumunu ortaya kard iin tazminat talebi ile dava almas mkndr.

telif haklar

MMARYE ZNSZ MDAHALELER ve HUKUK

eli haklar, rkiyede mimarlarn ba belas olan ama hukuk srelerinin okyava ilemesi nedeniyle, yasal haklarn yeterince takip edilmedii bir alandrHerkes binalarn zerinde dilediince mdahale yapmay kendine hak sayar ve vahimsonularn (grsel kirlilik dnda) genellikle bir yaptrm olmaz.Ama istisnalarda yok deildir...

Yurdanur Sepkin

Kaynaka:1. 5846 sayl Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu

2. 24 Kasm 2006 tarihli, TSMD Telif HaklarPanel Notlar (Prof. Dr. Arzu Ouz,Av. Berfu Kaya)3. Trk Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku asndanmimari eseler ve ilgili yarg kararlar(Prof. Dr. Grsel ngren, Av. Filiz Ceritolu)Temmuz 2007, ngren Yaynlar4. Yazc Hukuk brosu 22.12.2008 tarihli Fikirve Sanat Eserleri Kanunu ve ilgili mevzuat ereve-

sinde eser sahibinin izni olmakszn mimari projezerinde deiiklik yaplmasnn hukuki sonular

yazs.5. Av. Durmu Tremen tarafndan aktarlanevki Vanlnn belgeleri.6.Sezar Ayagenin 02.06.2009 tarihli yazl

aklamas


21/123

telif h

zet olarak:- Mimarn izni olmakszn deiiklik yaplmolmas;- Deiikliin binann estetik deerini olum-suz ynde etkiliyor olmas;- Yaplan deiikliin yaltm, takviye vb. zo-runluluk gerektiriyor olmamas; halinde, buhususlarn mahkeme kararnca (bilirkiilerinde katks ile) tespit edilmesi durumunda mal

sahibinden tazminat denmesi karar alna-bilir. Mimar:- Binann estetik deerinin olumsuz etkilen-mesi sonucu maddi tazminat;- zinsiz yap deiiklii ile ayn iin szleme-li olarak yaplmas durumundaki bedelin kat tazminat;- Yapda deer art salayan deiiklik iinmadde tazminat ve eserin eski hale getirilme-sini isteyerek dava alabilir. Bu son isteini(eserin eski hale getirilmesi) gerekletirebil-mesi iin:- Mimardan izin istenmemi olmas;- Yaplan deiikliin eserin estetik deerini

nemli lde zedelemesi;- Deiikliin kaldrlarak eserin nceki halegetirilmesine olanak bulunmas;- Eserin nceki haline dntrlmesininkamu ya da i sahibinin haklarna nemli l-de zarar vermemesi gerekmektedir.Dier ynden mimarla iveren arasndakiszlemede: Mimardan zin AlmaksznProjede Deiiklik Yapma Hakk iverenetannmsa, mimarn herhangi bir maddi taz-minat istei ile dava ama yetkisi kalmamolmaktadr. Sadece eserin estetik deerindeolumsuz etkilenme olmusa, bu ynde ma-nevi tazminat isteinde bulunabilir. nk

szleme yapmakla i ticari boyuta tanmolmaktadr ve ben bunu bask nedeniyle ka-bullendim demek mmkn deildir.Deiikliklerin grlmesi anndan itibarenbir yl ve en ge on yllk sreler iinde mali vemanevi davalar alabilmektedir. Dier yn-den mimar mali haklarn devredebilir ancakmanevi haklar devredilmez.Bir projenin ya da bir yapnn gzel sanateseri olup olmadnn belirlenmesi; izinsiz

yaplan mdahalelerin eserin estetik deeriniolumsuz ynde etkileyip etkilemediinin sap-tanmas ii; yarg tarandan bilirkiiler eliyle

yaptrlr. Dolaysyla bu son derece nemli

mesleki bir grevdir. Ancak tm hukuki da-valarda bu sistemin olumsuz sonular verdi-i bilinmekte ve bilirkiilik yapsnn rkHukuk sisteminin skntl yn olduu dilegetirilmektedir. Bu anlamda mimarlkla ilgilidavalarda da durumun dierlerinden ne ka-dar arkl olduunu, yarg kararlar arasndabulduumuz SAD OEL davas ile ilgi-lerinize sunuyoruz:

SAD OEL RNE

Stad Oteli, 1964 ylnda alan Ulusal Mi-mari Proje yarmasnda, birincilik dl ka-

zanan; Doan ekeli, Sami Sisa, Metin Hep-gler grubunun hazrlad projeye gre inaaedilmitir. Melli Metin Hepgler 00 ylsonunda izinsiz yaplan; 160m2lik lokanta,kaeterya, konerans ve balo salonu vb ek b-lmler ilavesinin, eserde mimari btnl

ve estetik deeri bozucu nitelikte olduunubelirterek, hem mali ve hem de manevi taz-minat istemi ile dava amtr. Daval ise yap-lan eklerle, davacnn mali ve manevi haklar-nn ihlal edilmediini savunmutur.Mahkemece greve davet edilen retimyesi mimar bilirkiiler; yap avan projesinin

fikri rn olduuna, yapnn ise gzel sanateseri olmadna (?) bu nedenle ihtiya ge-rei yaplan deiikliklerin, koruma d ol-duu dolaysyla, ayrca mimarlarn ere vehaysiyetini zedeleyecek ve projenin zelliinibozacak nitelikte bulunmadna karar ver-milerdir.Mahkeme, bilirkiinin binaya yaplan ziya-retlerin amacnn, gzel sanat eserinin seyri

deil, konaklama olduu tespitine kadn; proje veya yapnn gzel sana

saylp saylmayacann bir uzmanlk su olduuna, ancak deerlendirmenin mimarlk bilimine gre deil yasal unirdelenip hukuk bilimine gre de incelesonuca ulalmas gerektiine hkmetmMahkeme, bilirkiinin, 1964 yl kornda o dnemin kent merkezi Ulusalacak yap iin alan yarmann an deerlendiremediine; yapnn, stasyon-ankaya arasndaki karaktnoktada, modern Ankaray simgeleyen

ve zgn alma olmas gerektiinin, senmediine inandn belirtmitir.

Sonuta Mahkeme, retim yesi mimlirkiilerin, Stad Otelin gzel sanat esmad yolundaki kararn yanl buldubelirtmi; ancak yap malikinin gzeleseri olan yapsnda, ihtiyatan kaynakilave iin eserin btnln bozmkaydyla serbest hareket edilebileceinlirkiinin bu yndeki deerlendirmesinbulne karar vermitir.


22/123

20 telif haklar

MSB ANDOAN RENC YURDU

1970 yl balangcnda, merhum evki Vanl ve Ersen Gmleksizolu

tarandan andoan Meydanna lek verecek biimde hazrlanan

projeye gre inaa edilmi Milli Savunma Bakanl renci Yurdun-

da 1997 ylnda melliinden izin alnmakszn cephelere de yansyan

tadilatlar yaplmtr. Evi, andoan Meydanna bakan bir bayan mi-

marn, tadilat haber vermesi zerine evki Vanl; Belediye Bakanl,

mar Mdrl, Kltr Bakanl, Mimarlar Odas Ankara ubesi

ve rk Serbest Mimarlar Derneine noter aracl ile duyuru iletip;SK Mensuplar ocuklar, ahsiline Yardm Vakndan: 5846 sayl

FSEK 17.maddesine gre, deiikliin durdurularak eski haline geti-

rilmesini aksi halde yasal haklarn kullanacan ihtar etmitir.

SK Vak Genel Mdrl, 8 Eyll 1997de evki Vanl ve

SMDne gnderdii cevapta; tek caml alminyum dorama yerine

scaml plastik dorama imalat ile hukuka uygun deiiklik yapld-

n bildirmitir.

Bunun zerine iin yargya aktarlmas gerei domu ve evki Vanl,

1 Llik maddi tazminat da isteyerek dava amtr. Mahkeme davac

evki Vanly hakl bularak yapnn eski durumuna getirilmesi karar-n vermitir. (Mahkeme bavuru ve kararlar ile ilgil i belgelere ulala-

mamtr.)

Bu karar sonras her iki tara; cephe deiikliklerinin kaldrlarak, bu

dea s caml ve yaltml alminyum dorama ile eski grnnde

cephe kaplamas yaplmasn protokole balamlardr. Sonuta dei-

iklikler kaldrlarak yap eski durumuna getirilmitir.

ProtokolYaplan cephe deiikliine, proje mellii Mimar M. evki Vanl tandan itiraz edilmi ve itiraz adli mercilerce de hakl bulunarak, binnn grnmnn eski haline sokulmasna karar verilmitir. araaadaki koullarla anlamlardr.Mad.1- Orijinal projesine uygun olarak yaplmayan cephedeki penrelerini de ieren alminyum giydirmeler, eski grnmnde tekimal edilerek yerine taklacaktr.

Mad.- malat ve montaj M. evki Vanl veya bir yetkilisi tarandkontrol edilmi ve belgelenmi olacaktr.Mad.3- Hizmetin inansman (001, 00 ve 003 yllar) yurddemelerinden yaplacak tasarrua, her yl (00, 003 ve 004) bloktan oluan yapnn, bir blok giydirmeleri yaplarak, 004 ylnAustos sonunda mutlaka tamamlanm olacaktr.Mad.4- Anlamazlk halinde, cra Mahkemelerindeki bugnk dumu geerli olacaktr.Mad.5- (Eski metindeki, 8. mad.)M. evki Vanl

andoan Yurtlar zgn cephe andoan Yurtlar bozulmu cephe


23/123

Emlak Kredi Bankas zgn cephe

EMLAK KRED BANKASI KIZILAY UBE BNASI*

Ankara marnn 1066 ada, 3 parselindeki, Petrol Oisi A.Ona ait867 m lik arsa zerinde yaptrlmas dnlen ve toplam 3900 m

yap alan olan hizmet binasnn projelendirme ve inaat ileri rkiyeEmlak Kredi Bankasnca stlenilmitir. naatn balama tarihi 15emmuz 1985, biti tarihi ise 15 emmuz 1987dir.Yapnn planlamas yaplrken, zemin kat, galeri kat, 1., . ve 3. nckatlar rkiye Emlak Kredi Bankas iin, 4., 5., 6., 7. ve 8. katlarPetrol Oisi A.O. iin tasarlanmtr. . bodrum kat mterek tesisattesislerine, 1. bodrum kat ise garaj olarak rkiye Emlak Kredi

Bankasna aittir. Binann tasarm kadrosu Y.Mh. Mimar SezarAygen, Mimar Oktay Veraldan olumaktadr.naatn tamamlanmasndan sonra, bamsz blmler sahipleritarandan derhal kullanma almtr. Kullanm srecinde mimarlarailetilen dilek ya da ikyet sz konusu olmamtr.001 ylnda, Petrol Oisi A.O.nun zelletirilmesi gndeme gelmi veidare, kendine ait blmleri sata karmtr. O aamada bir mteahhitirma, yapnn tamamnn satld dncesiyle satn alma iine girmi

ve ak artrmay kazanarak binay satn almtr. Ancak, daha sonrasrprizi renmi ve bu olguyu kabullenmek zorunda kalmtr. Yenimal sahibi, satn alm olduu blm Otel olarak kullanmak iinderhal tadilata girimi ve bu srete de melli mimarlar rkiyeye

gre doal olarak- arama zahmetine katlanmamtr. Esasen kendisiile sonradan yaplan grmelerde ararak; Ne mnasebet! Kendimalmda istediim deiiklii yapamaz mym? diyerek hayretinibelirtmitir.Melli mimarlar olarak konuyu, bina atsna yeni eklemeler yaplpbitince renmi olduk ve derhal mal sahibini bularak yapnn bireli Eser olduunu anlatmaya altk. Bu gayretlerimiz yararszkalnca, ankaya mar Mdrlne bavurduk ve yapda kaak

inaatlarn yapld haberini ilettik. Aradan geen birka ayboyunca kaak inaatlarn devam etmekte olduunu tespit ettikBu gelimeler zerine yasalar hatrlatan ve konuyu bildiren bir Cumhurbakanl, BMM Dileke Komisyonu Bakanl, AByk ehir Belediyesi mar Mdrl ve ankaya BelediyesMdrlne ulatrdk. Yazmz ortal biraz kartrm ki, ankaya mar Mdrlnde mal sahibi ile birka to

yaptk. Sonuta ihtilamz u ekilde sonuland; YaplanFirmamzn denetiminden geecek, o aamadan sonra her de

talebinden bilgi sahibi olacaz ve bu srete deiiklik nerilve hazrlayacamz projeler uygulanacak, ancak Milli ServeteVermemek adna yaplan blm yklmayacak.Olayn byle sonulanmasnda, Mahkeme saalarnn oksrmesi (OYAK Ordu Pazar iin yapm olduumuz yasal g5 yl doldurmutur ve halen dosyamz Yargtaydadr. Kbozulmas halinde yeni bir mahkeme sreci daha balayacgenellikle eli Eser konularnn hkimlerimizin bilgi ve zdnda kalmas, lkemizdeki Mimarlk Kltrnn bir trlbir dzeye ulaamamas vb. vb. gibi nedenler, konunun bu sonulanmasn getirmitir.

Sezar Aygen, Y.Mh. Mimar

(*) Trkiye Emlak Kredi Bankasnn ismi sonra deitirilmi ve Emlak

adn almtr. Daha sonra batk banka durumuna gelince de Halk Bankas

devredilmitir. Bu gn binada bulunan banka ubesi Halk Bankasna aitti

(**) Yapnn mimarlk dndaki dier hizmet ekibi: Statik: Zafer Knac,

Istma ve Shhi Tesisatlar: Akdeniz Hisnmez, Elektrik Tesisat: Ab

avuolu

Emlak Kredi Bankas bozulmu cephe

telif h


24/123

fiber opk kablo

indoor/outdoor/havai

fiber to the home

blow fiber sistemler

OPGW sistemleri

bakr kablo

Cat5e, Cat6, Cat7, 10GUTP / FTP / STP

1200 konnektrleme

ses ve grnt kablolar

data center zmleri

veri ileim kablolamas

yksellmi deme

rack kabin sistemleri

ikaz ve bilgilendirme

iklimlendirme, ups

network donanmlar

switch, router, IP telefon

kablosuz eriim noktalar

gvenlik donanm ve yazlmlar

performans testleri

ve analizler

fiber opk ve bakr kablo

1G/10G hz lmleri

network performans analizi

balan problemleri analizi

bina otomasyonu

IP kamera, cctv,

yangn ve hrsz alarm

video konferans

ses ve anons

gei kontrol sistemleri

zel projeler

otel, hastane, eim

finans merkezleri, AVM

toplu konut, towers

su, yakt boru hatlar

kara ulam hatlar havalimanlar

endstriyel tesisler CISCO

LEGRAND

CORNING

ESTAP

HCS

PROC

URVE

BOSCH

IBM

AXIS

-BE

KMASTERGUARD

LINKSY

S

RITTAL

PATCHSEE

neortaklk

bozulsunne deo lsn

letiim altyapmimarisinde

usta zm ortanz

Fiber Opk leim ve Network Sistemleri San. Ve Tic. Ltd.. www.foi.com.tr iMerkez : Alnteri Bulvar Osm Merkezleri E Blok 31/36 Osm - Ankara, T: 0312 3855935 zmir : 1203 /2 Sok. Yener Merk. No:22 K:2 D: 313 Yeniehir zmir, T: 0232 4491718 (pbx


25/123


26/123

gncel

Asl zbay

stanbul Serbest Mimarlar Derneinin Doan ekeli bakanlndaki 4. dnem ynetim krulu, Avrupa Birlii ve rkiye arasnda sivil toplum diyalounun gelitirilmesi iin hayata girilen Mesleki rgtler Hibe Programdan yararlanmak zere hazrlad FOLIA-Fragmeo Living in Architecture adl projesiyle austos 007de ABne bavurmu ve temmuz 008hibe almaya layk grlmt. O tarihten buyana 13 blmlk bir mimarlk belgeseli, pro

yi yanstacak bir web sitesi ve biri rkiyede (stanbulda Stephan Benisch) dieri Avrupa(Parisde Emre Arolat ve Han mertekin) iki paralel konerans ieren bu ayakl pronin en kapsaml blm olan tv belgeseli, tamamlanma aamasna geldi. SMD adna Oztuzcunun proje ynetimini ve Dilek Saerin genel koordinasyonunu stlendii almgeni bir ekibin katklaryla yryor.lk blm Austos aynn 3. haasnda NVde yayna girecek olan tv dizisinin blmlerde ele alnacak konular ve almlar, Aydan Balamirin hazrlad tasar esas alnarak ve arkl blm iin 17 danmann katklaryla gelitirildi. (www.olia.org.tr) NVden HevAtasoyun editrln, Selda Bancnn editr yardmcln, Haluk Asarn grnt ynmenliini, Uur Dann montaj ve mzik kurgusunu stlendii dizinin mimari ierii, A

zbayn koordinasyonuyla ilme dntrlyor.Dizi iin bugne dek stanbul, Ankara, zmir, Bursa, Bodrum, Antalya ve Kapadokyada bok nitelikli yapnn / kentsel alann ekimleri yapld. Yurt-d rnekler iin ise henz RomMadrid ve Barselonadan belirlenmi rnekler ekildi. Austos aynda Berlin, Hamburg, Amterdam ve Rotterdamda yaplacak ekimlerle birlikte dizinin AB ayana ait rneklerin tamm belgelenmi olacak.ekimler srasnda arlkla mimarlar ve yan sra yaplarn sahipleri ve kullanclaryla yaprportajlar da dizinin blmlerinde yer alacak. Bu erevede rnein: Romada MassimiliaFuksas ve kent Koruma Komitesi Bakan Federico Mollicone ile; Barcelonada kentin eBa Mimar Josep Acebillo, dev dnm projesi @projectin ekonomi yneticisi MarRubert ve proje genel direktr Juan Carlos Montielin yansra, Barcelona Belediyesi SosKonut Dairesi Bakan mimar Joaquim Pascual Sangra ile; Madridde ise Belediyenin, s10 yldr gerekletirdii st dzey mimari kalitedeki sosyal konut siteleriyle gndeme gel

birimi EMSVnin Eco Boulevard projesi sorumlusu mimar Carmen Amoros ile rportajyapld. Madridde ayrca, kentin gney-batsndaki lks konut alan La Fincada birok villve blgenin i merkezi kompleksine imza atan mimar Joaquim orresle kendi evinde bir slei gerekletirildi.Barcelonann zellikle kamusal alanlarda gerekletirdii ok sayda ve nitelikli uygulamlarnn ba sorumlularndan olduu bilinen eski Belediye Bakan ve eski Sanayi ve uriBakan Juan Clos, ylbandan buyana spanya Bykelisi olarak grev yapyor. Sayn Clo

projemize gsterdii yakn ilgi ve Barselonadaki ilikilerin kurulmas ynndeki deerli nve gayretleri iin teekkr bor biliyoruz.

24 gncel

Projelendirme SMDden, Yapm ve Yayn NTVden :

MMARLARIN BELGESEL

AUSTOSTA VZYONA GRYOR


27/123

Fatih zayGazi niveristesi 3. Sn

Gazi niversitesi Mhendislik Mimarlk Fakltesi Mimarlk blm 1.sn rencilerininMays 009da, Bir bl on maket almalar, Ernst Eglinin smet Paa Kz Enstits, EminOnatn Maliye Evleri, Sedat Hakk Eldemin Sirer Yals ve Hindistan Bykelilii Konutu,Seyi Arkann Dr. hsan Sami Evi ve Florya Kkleri maketleri ile gerekletirildi.Aslnda ara alma olan Bir bl on maketleri uzun bir zaman nce Bir bl bir al-

malar ile ekillendi. Kk obje, mobilya gibi en ok bilinen, tannan tasarm rnekleriniatlyede yeniden yapmakla balad. Daha sonraki yaryllarda srasyla Le Corbusier, Mies Vander Rohe ve Frank Lloyd Wright gibi geen yzyln en nemli mimarlarnn, nemli yaplar-nn almalar ile devam etti. Bu yaryl, almalar erken dnem cumhuriyet yaplar zerineodakland.Aratrma ve iki haalk bir bl on almalar; rencilerin soyutlama, ina etme, malzemekullanm, tayc sistem, k, glge, oran, lek, gibi ok uzun srelerde alglayabilecekleri

youn bir renme dnemini ierir. Bu alma sreci, mimarlk eitimi iin nemli tanm vekavramlarn arkna varmann yan sra , rencilere kendi g lerinin arkna varmalarn ve mi-marln youn bir biimde grup almas olarak gerekleebileceini de gsterir. Burada aslhedeenen, ara almalar, zmler ya da sonu rn deil, bunlar zerinden gerekletirilentartma ortamnn zengin ve canl tutulabilmesidir. Bu ortam, aslnda atlyedeki her bireyindnyaya bakn mimarlk zerinden yeniden sorgulamasn amalamaktadr.

g

Gazi niversitesi Mimarlk Blmnden :

BR BL ON SERGS

01/ Seyi Arkan, hsan Sami Evi Seyi Arkan, hsan0-03/ Ernst Egli, smet Paa Kz Enstits Ernst Egli,04/ Seyi Arkan, Salih Bozok Villas

0

03

Fotorafar:Fatihzayaaittir.


28/123


29/123


30/123

DI MEKANIN KURGULADII BR YAPIMERSN ATATRK PARKIKLTR VE KONGRE MERKEZ

YEN

28 YEN

Sahil kentlerinde kynn kamusal kullanmdaki rol ehrin denizle ilikisini salamasnn yanndakentli iin yaanabilir mekanlar oluturmasdrDenizin ve kynn kente dahil olduu dier birok kentin aksine, gz alabildiineuzun bir sahil eridine sahip olan Mersin iinky, kentin bir paras olmaktanok snr konumundadr. Kyy kente dahil etmek, hem kent yaamn canlandrmakhem de Mersinlileri kentin ve denizin bulutuu mekanlarda bir araya getirmek asndanok nemlidir. Bugn kent kysn canlandrmak iin nemli bir adm atlm, sosyal hayat kyyatanmtr.


31/123

Fotoraar : Mersin Bykehir Belediyesinden al


32/123

30 YEN

Atatrk Park, Mersinin merkez blgesinde, kentle denizi n bu-lutuu ky band boyunca yer alyor. Bu merkezi konumuna karn

yl lar iinde bir knt alanna dnen bu park 000 ylnda kentekazandrlmak, yaayan bir parka dntrlmek zere yeniden pro-

jelendiri ldi. Peyzaj projeleri Dalokay ve Gzer grubu adna BelemirGzer tarandan gerekletirilen bu projede ncelikli olarak kentle

parkn barmas, parkn merkez ku llanmlar i le btnlemesi, yeilalanlarn arttrlarak dzenlenmesi, bu anlamda park iinde olumu

ve zaman iinde younluk kazanm geici yaplamalarn kaldr l-mas hedeendi. Gerekletirilen projede kyda yer alan yry yo-lunun sreklilik kazanmas, merkezle kesime noktalarndaki g iri ve

k noktalarnn vurgulanmas, parkta alt kullanm alanlarn olu-turacak iletiim meydan, ak ami gibi alt proje alanlarnn olu-turulmas dnceleri ne karld. Projenin gereklemesi ve kentlitarandan youn olarak benimsenerek kullanlmas ve bir anlamda

projenin beklenen hedeerine ulamas sonrasnda, ikinci etapta,halka kapal kalan spor alanlarnn ve sosyal tesislerin baka alana ta-narak kltr etkinliklerine ayrlm snrl bir yaplama nerilme-si, bylelikle park kullanmnn eitlendirilerek zenginletirilmesi,kamusal bir sahiplilik ve aidiyet oluturulmas hedeendi.

Mersin uzun bir ky bandna sahip olmasna karn, bu kynn s-reklilik gsteren dz yaps ve Akdenize alan sonsuz uuk izgisi

dier ky kentlerinin oundan, rnein stanbul, zmir ve Antalyagibi kynn arkl ve alternati vistalar vererek kentin iine tatortamlardan arkllk gsteriyor. Belki bu nedenle kent ve kentlininky kullanm younluk ve alkanl klar da dier ky kentlerine ben-zemiyor, benzer bir younlua ulamyor. Bu saptamann gerekliialtnda Atatrk Parknda yer almas planlanan Kltr Merkezininsu ile ilikiyi glendirecek, suyu kent kltrnn bir paras yapa-cak biimde ele alnmas ve bu anlamda bir yapay glet oluturularak

yapnn bu gletin iinde bir ada olarak dzenlenmesi ngrldphesiz yapnn yer ald alann doldurularak elde edilmi bir alolmas suyun eski ky izgisine tanmas, su i le kentin yeniden knlatrlmas kararnda etkili oldu. te yandan yaplamann k

yaplarna kstlama getiren ynetmelie tabi olmas, byklk, sakotu ve yaplama biimi konusunda baz belirleyici snrlar olutudu. Arlkl olarak ak alanlar ve onlarla sreklilik iinde kullalan etkinlik alanlarndan oluan yaplama ky siluetinde etkili olmonoblok bir ktleden ok ak / kapal alan dengesi iinde dzelenmi kentsel bir doku olarak ele alnd. Yapnn zerinde yer aldglet ve ky arasnda braklan yeil peysaj hem ik limlendirme, h

de kentin grnr ve alglanr bir paras olarak gelien youn klanml ticari limann grntsn yumuatacak ve bu grnt

yeil bir doku ardnda brakacak bir eleman olarak dnld.

Mersin Atatrk Park Kltr ve Kongre Merkezi temel olarak dayr kamusal ilev barndryor: toplant ve sunu, sergileme, niksalonu ve bunlara servis veren yeme ime birimleri. Bu ilevlerherbirinin bamsz niteler olarak yaplat projede bu birimlbirbirine balayan ve nlerindeki / aralarndaki ak alanlara tametal bir gnelik rts dil btnln salayan, ak alanltanmlayan mimari bir ge olarak kullanlyor. Yrede hakim olAkdeniz iklimi bir yandan ak alan kullanmlarnn uzun solukolmasna olanak tanrken te yandan gne ve scaa kar nle

alnmasn gerekli k lyor. Bu anlamda yapy saran su sath ve aalanlarn zerini rten yar geirgen pergola ve saaklar doal bir limlendirme olana salyor. Bu yap zelinde ak alanlar da bitmbir yapnn d mekan olmaktan ok kapal alanlarla birlikte ve sreklilik iinde kullanlan, etkinliklerin taabildii mekanlar olarele alnyor. Kapal alanlarn d mekanla bulutuu cephe yzeylde bu dnceyi algsal olarak glendirmek zere olabildiince a ve geirgen braklyor.

Abdi Gzer


33/123


34/123

Mersin Kltr ve Kongre MerkeziTasarm: C. Abdi GzerUygulama izimleri: Dalokay/Gzer MimarlkYardmc Mimarlar: Aydn Ik, Gne Gkek, Nazl Bakhtveren: Mersin Bykehir BelediyesiPeyzaj Tasarm: Belemir GzerStatik: Gner nci, Tlay Akkurt, Gkhan GrlerProje Tarihi: 006Yapm Tarihi: 008

32 YEN

Tasarm: C. Abdi GzerUygulama izimleri: Dalokay/Gzer Mimarlk

ardmc Mimar ar: Ay n I k, Gn Gk k, Naz Bakhtveren: Mersin By kehir Belediyesi

Peyzaj Tasarm: Belemir GzerStatik: Gner nci, Tlay Akkurt, Gkhan GrlerProje Tarihi: 006

apm Tarihi: 008


35/123

Kompleksin ilevsel niteliklerini de temsil eden drt ayr ktle drtayr mimari biim sunarak sralanyor. Srasyla Restaurant, oplantSalonlar, Nikah Salonu ve Sergi Evi onlar zerinde tutan dikdrt-gen ada zerinde su kanallar ile ayrlyor. Adann kara taranda buktlelerin herbirine arkl ulam salayan kprler yer alyor. Benzerbiimde deniz taranda da iki kpr aday ana karaya balyor. Ada

bir yandan ktleleri ayracak biimde blc kanallar ierirken teyandan yaplarn ilevlerinin taabilecei verandalar, sergi alanlarve alternati etkinlik alanlar oluturacak biimde arklla malar ba-rndryor. Dil sreklilii ve i klimsel denetim salayan st rtnn

younlu u da adann barndrd ilevsel eitl ilie gre deikenlikgsteriyor.

Kent merkezi ile deniz arasnda bir gei alan oluturan bu yaplamadeniz algsnda uzun kesintilere neden olmayacak biimde paral birdokulama neriyor. Bylelikle yapnn yol boyunca yaya leindedeneyimlenmesi srasnda belli aralarla denize alan vistalar sunma-s, arkl perspekti alglar yaratmas hedeeniyor. Benzer kayglarla

yapnn monokromotik bir di l iinde tmyle beyaz olarak ele aln-mas, gne altnda ya da gece aydnlatmasnda keskin glge arkllk-lar ile mekansal etkiler yaratlmasna olanak salyor. Yapnn tasar-mnda lek nemli bir tasarm girdisi olarak ne kyor. zellikletoplant salonu, nikah salonu gibi byk saylabilecek programlaralt paralara blnerek ve efa yzeylerle birletirilerek ele alnyor.Dikeyde de yap st kotlarnn altnda bir kotta tekil edilen saak

ve pergolalar bir yandan ktlelerin bamsz alt paralar olara

kmasn getirirken te yandan zellikle ak a lanlarn insan

iinde alglanmasn hedeiyor. Yap malzemelerinde de tasa

ana dncesi ile sreklilik iinde haiik, narinlik ve geir

hislerini ne karacak seimler tercih edildi. Bu anlamda a

olarak elik bir tayc sistemin kullanld yaplamada by

denetimli cam yzeyler, alminyum gne krclar ve kaplam

zemeleri kullanld. Adann zemini ise denizle ilik iyi glend

biimde bir iskele etkisi yaratmak zere ahap olarak seildi.

Mersin Atatrk Park Kltr ve Kongre Merkezi, daha ok

yaplar olarak grmeye altmz benzer ilevli yaplarn

lekli antsal yaplar olarak ele alnd geleneksel birikim

alternati bir deneyim sunuyor. Bu deneyim bir yandan yapnn

inin insan leine yaklatrlmas, i-d ilikilerinde salan

irgenlik ve alternati kullanm olanaklar i le zgnlk kazan

te yandan mimari ktlenin davurumcu bir dil kazanmas

ok oluturulan doku ile kentsel lekte bir anlam araynn solarak arkllayor. zel gnlerde, tercih edilerek ve planlanara

lacak bir yap olmak yerine sokaktan geerken iine karlac

yap olmas bu kompleksi kent yaamnn bir paras, kentlinin

delik kullanm ve yaam ortam haline getiriyor. Bir kltr yap

da ncelikli amac bu anlamda davetkarlk ve ekicilik barnd

gndelik yaamla sreklili k oluturmak, btnleebilmek olm


36/123

Kayseri son yllarn en gzde kentlerinden: Anadolu Kaplanlarnn bakentiyatrmlarn merkezi, Cumhurbakannn memleketi...Yakn gemite Anadolunun en zengin tarihi dokularndan birine sahip olan Kayseri1980lerden bu yana artan bir hzla deiime uradDier yandan, kentin merkezinde ve eperlerinde gze arpan ilgin mimari denemelerbirer ikier boy gstermeye baladGen ve popler bir mimarlk brosunun Kayseriyeyeni bir yz kazandrma yolundaki abalarna

iddal bir rnek, stadyum binas

KAYSERYE ZENL BR DOKUNU

KADR HAS EHR STADYUMU

34 YEN


37/123

Fotoraar : Kayseri Bykehir Belediyesinden al


38/123

Ois Mimarca tarandan tasarlanan Kayseri Kadir Has ehirStadyumu, Anadolu utbolunun geliimine katk salama konusun-da mimarinin ne denli nemli olduunun en nemli kantlarndanbiridir. Stadyum tasarmnn gen bir ois tarandan yaplmas oktartlm olsa da; ortaya kan rn hem gen oisin tasarmdakihassasiyet ve baary, hem de Kayseri Bykehir Belediyesinin spo-ra, ehre ve mimarla katksn vurgulamas asndan nemli bir r-nek tekil etmektedir. Ois Mimarca, Kadir Has ehir Stadyumunutasarlarken, bir stadyumun blge halkna kazandrdklarn de-erlendirerek Kayseriyi hem il leinde gelitirip yerel spora nite-lik kazandrm; hem de blge leinde Anadolu takmlarnn veAnadolu utbolunun gelimekte olduunun sinyallerini vermitir.

Bu srecin geliiminde; gen mimarlarn bu denli nemli projeler-de baarya ulaabileceinin bir kant olan Ois Mimarcann yansra, Kayseri Bykehir Belediyesinin rol de yadsnamaz. Byk-ehir Belediyesinin devletten ald az destee ramen projenin ta-mamlanmas iin gsterdii irade dier yerel ynetimlere de rnekolmaldr. Kayseri Kadir Has ehir Stadyumu gerek tasarlanndakimimari hassasiyet, gerek blge halkna ve Anadolu sporuna katks,gerekse tamamlanmas iin gsterilen kararllk bakmndan takdire

ve destee ayandr.

Kayseri Kadir Has ehir stadyumu ve spor kompleksi kentin batsn-da, mevcut evre yolu zerinde 145.000 m2 arazi zerine ina edilmek

zere tasarland.Yapmna 006 ylnda balanan stadyumun ilk res-mi msabakas 009 yl mart aynda yapld. Stadyum, kentin dou-bat aksnda alan rayl sistem ve toplu tama aralarnn gzerga-hnda yer almakta ve 1500 ara kapasiteli otopark bulunmaktadr.Bu otopark; vip otopark, medya otopark, canl yayn ara otopark

ve genel seyirci otoparklar olarak snandr lmtr. Protokol, v ip,medya ve loca kat iin, sadece bu katlardan ula labilen 00 aralkkapal otopark tasarlanmtr.

Stadyumun toplam kapasitesi yaklak 33.000 kii olup yapnn btn l ve mekan standartlar UEFA standartlarna gre belirlemitir. im saha lleri 68x105 metredir ve sahayla btnletirmiin tribnler, standartlarn ngrd minimum llerde saha

yaklatrlmtr.

Stadyumun tribnleri betonarmedir, 4 adet kabuktan oluan rts ise elik sistem olup btn tribnleri rter. Bu kabuklaarasnda yer alan 6 metre enindeki klklar im sahann gnet

yararlanmasn salad gibi, ayn zamanda da stad atmoserini drya yanstr. Btn at rtsnn ykn betonarme sistem ve b

Bahadr Kul, Alper Aksoy

36 YEN


39/123


40/123

tonarme sistemden bamsz alan 4 ana makas tamaktadr. ri-bnleri rten kabuklarn bir ucu betonarme sisteme oturmakta dierucu ise asma yntemiyle bu ana makaslar tarandan tanmaktadr.Ana makaslarn ikisinin getii a klk metre dier iki makasngetii aklk ise 185 metredir. Yapnn at aksamnda 3.500 tonelik kullanlmtr.

Yap evresinde UEFA kurallar gerei tel rg ile evrili bir alanyaratlm ve bi letsiz sey ircilerin bu alanda kontrol edi lerek yap ie-risine girmeleri nlenmitir. Bu alanda ayn zamanda bilet sat bi-rimleri ile ksa sreli, anl k yeme-ime gereksinimlerini karlayacakbirimler bulunmaktadr.

Dey ve yatay sirklasyonlar, sporcu girii, hakem girii, medya gi-rii, seyirci girii, loca seyirci girii, rakip takm girii, rakip seyircigirii ve teknik giriler yapda arkl noktalarda, birbirleriyle kesime-

yecek ekilde tasarland . Drt ayr bloktan oluan genel seyirci katlarve stadyum tribnleri iki katldr. Bu bloklar arkl taraar kitlele-rine ve arkl bilet trlerine ierdikleri bamsz servislerle hizmetederler. Bloklar arasnda gvenlik ve teknik birimlerin kullanmn

kolaylatran geiler bulunmaktadr. Sporcu katnda soyunma odlar, hakem odalar, gzlemci odalar, basn alma odalar, ynetoisleri, UEFA alma oisleri, sat birimleri, alveri merkezi teknik mekanlar bulunmaktadr.

Medya ve vip blm bat st tribnnde yan yana ve birbirleriybalantldr. Ma sonunda medya grevlilerinin bulunduklar ktan sporcu katna ulaabilmelerine olanak salanmtr. ki tribkatnn arasnda yer alan loca katna seyircilerin ayr girii salamtr.

Futbol d etkinliklerde kullanlabilen restoran, sinema vs.. gibi syal birimlerin ihtiyalarna cevap verecek alanlar da tasarlanm trK aylarnda seyircilerin s konorunu salayabilmek iin btn rtsnn altna radyan stma sistemi nerilmitir ve alt tribn st tribnn stmas birbirinden bamsz salanmtr. Ayrca kbirikmesinin msabakalara engel olmamas amacyla im sahaya atan stma sistemi tesis edilmitir.

38 YEN


41/123

Kayseri Kadir Has ehir StadyumuMimari Ois: Ois Mimarca Mimarlk Ltd. ti.Mimarlar: Bahadr Kul, Alper AksoyStatik: Atak Mhendislik / Halit Levent AkbaMekanik: Pimak Mhendislik / Faruk KamaElektrik: Consilium Mhendislik / Erkan Asyalveren: Kayseri Bykehir BelediyesiYklenici: Kayseri mar A..Proje Yl: 005-006Yapm Yl: 006-009naat Alan: 7.000 m2

Arsa Alan: 145.000 m2

Yapm Maliyeti: 7.000.000 TLProje BilgileriKoltuk Kapasitesi

Alt TribnKale Arkalar: 493Dou ribn: 345Bat ribn: 00oplam: 9477 Adet

Alt TribnKale Arkalar: 11871Dou ribn: 5611Bat ribn: 4038 Protokol: 40 ere: 500 Basn(Masal): 108 Basn: 189oplam : .357 Adet

Kk Loca 10 Kiilik (48 Adet): 480 AdetKae Loca 80 Kiilik (4 Adet): 30 AdetToplam : 1030 AdetGenel Toplam : 3864 AdetYap Alan: 63.517 m2

+26.80 KOTU PLANI


42/123


43/123


44/123


45/123


46/123

44 GNDEM

Cumhuriyetin kurulmasndan 1990l yllara uzanan srete, mimarlmz olduka ie kapal bir dnem yaad. Zor koullarda ve kimlik tartmalar ile dolu bu sre de, Anadolunun iskan ve kentlemesi abalarnn nemli bir gesi mimarlk oldu. Bu youn dnemmimarlar sayca az olmann yannda, iler in younluu nedeni ile de daha ok ie dnk bir ortamda varoldular. Kukusuz eklenebilecbaka nedenler de sralanabilir: Cumhuriyetin ikameci politikalar, kentsoylu snn olmamasnn yaratt boluun doldurulmas iin olturulan politikalar ve yakn evremizle oluan d politika sorunlar vb bu dnemlerde d lkelerde bykelilik yaplar ve uarlardaki Pavyonlar gibi, rk Kimlii tantma abalarnn dnda, rkiyenin gneyindeki Irak, Suudi Arabistan, Libya, Cezayir vb lkeler

proje almalar olmu ama 90 l y llarn banda balayan dnem kadar youn olamamtr.

1990l yllarn bandan itibaren rkiye mimarlarnn yurt dnda proje yapma sreleri balamtr. Bu dnem, SSCBnin dalmasiki kutuplu dnyann deimesi ile d dnyaya alan ve o zamanki ad Bamsz Devletler opluluu (BD) olan lkelerin (Baltk lkeleRusya, Orta Asya lkeleri, Ukrayna vb.) var olmaya balad dnemdir. 000li yllardan itibaren allan lke saysnn da artmas ile (Rmanya, Moldova, Hrvatistan, Polonya, Libya, Irak, Birleik Arap Emirlikleri, Dubai vb.) arkl koullarda alma olanaklar da olumut

Her ne kadar, uluslararas yarmalara katlan ve bu konuda gittike deneyim, hatta dl kazanan gen kuaklar ortaya kmaya balamsa yurt d proje almalarnn geneli rk mteahhitl ik irmalarnn ismi altnda gereklemektedir. rk mimarlarn yurtdna almasnmteahhitlik kurumunun aydas olduunu kabul etmek gerekir. Mteahhitlik irmalarnn rk mimarlarla almalarnn nedenleri asnda; ii zamannda yapmalar, proje bedeli olarak o lke mimarlarna gre daha dk bedelle ve projede olan revizyonlar bedelsiz yapmlar, malzeme seimlerinin daha kolay bir ekilde ortaklaa yaplmas saylabi lir. Ancak her zaman ortak bir hedee ynelindii sylenemnk mteahhitlik irmalarnn yaplan ortak iten beklentileri ile mimarn beklentileri arkllk gstermektedir. Firmann alt birimi g(ya da taeronu gibi) grnen mimarn mal sahibine kar genellikle geri planda kaldn da burada iade etmeliyiz.

TRK MMARLARIN DIA DNME SERVENLER

MMARLIIN YURTDII SEYRUzun yllarn ie dnk, kendi halinde alma sreleribirden kazand arkl ivme ile neleri deitirecek?Mimarlarmz yurt dnda nasl alyor, hangi zorluklarla karlayorlar?Bu, bireysel bir gayret sorunu mu, bir sistem ii mi?...Deneyimi yaayan mimarlarla paylayoruz

Kadri AABA Mimar

GNDEM


47/123

GN

Mteahhitlik irmalarnn aracl ile yurt dna almn gerekletiren mimarlk brolarnn bazlar, 5-7 yl nce yurt dndirket ya da temsilcilikler kurarak alma koullarn deitirmeye balamlardr. Bu durum, bro rgtlenmesinde yeni biimleri (omimarlar ile i ortaklklar, yabanc teknik personel altrma g ibi...) beraberinde getirmenin yannda, mi marlarmzn hem yatrmciveren ile dorudan temasa gemesi hem de mimarn gerek gcnn o lkede ne anlama geldiini grmeleri olanan salamtr. Abu durumu gerekletiren ok az sayda mimarlk brosu bulunduunu bilmekte yarar vardr.

Sreteki deiim ve geliimi grmek ya da gemi hak knda daha geni bilg i sahibi olabilmek amacyla, 1997 ylnda, SMD MMA

gisinde ilediimiz yurt dnda proje ve yap retim sreleri adl dosya konusunu incelemek gerekebilir. Yapmc irma temsilcisi vrmc mimarlarn bir araya geldii o toplantda BD lkelerindeki deiimin inaat sektrne yansmalar, mteahhitlik irmalar asi alma sreleri ve sorunlar, BDye zg ynetmelikler olan SNPlerin tasarmc ve yapmc irmalar iin ne iade ettii,proje hazsrelerinin ve onay aamalarnn karmakl vb konular tartlmt . (SMD mimar say 11-1)serbest.MMAR dergisinin bu saysn da yurt d mimarlk ilikileri, kazanmlar, sorunlar ve neriler erevesinde ele aldk. Dosyaalan yuvarlak masa toplants konuyu olduka kapsaml ele alyor. Ayrca baz lkeler de proje alma, onaylama ve yapm srelerinden ler sunduk. Yazlar okununca grlecei gibi, kazanlan nemli deneyimlere ve rk mteahhitlik irmalarnn a ld i lerin byklkarn, mimarlarn nemli aktrler olarak dorudan Global Mimarlk syleminde yer alamamalarnn skntlar devam etmektedir. mimarn iveren karsnda pozisyonunu zora sokmaktadr. Ayrca, yakn ve ortak kltr ikliminin dna kmak iin taeron mim

yerine muhatap mimarla gemek gerekti i konumalardan anlalmaktadr. Peki bu nasl olaca k?

Hem Abdi Gzer hem de Mete zn yaklamlar bize yeni ipular vermektedir: 10 milyonluk Hollandann dnya mimarl/ta

n ynlendirir pozisyonda bulunmasnn nedeni, salt mimar/tasarmclarnn yetenekleri deil, devlet politikalarnn da sonucudurdnya pratiine bakld n da, uluslararas yarmalarn nemi Abdi Gzerinde belirttii gibi- aktr. Peki gerek e itim kurumlargerekse meslek kurumlarmzn bu alanda renci/retim yeleri/eitim sistemine katklar ne olacaktr? Baka tevik unsurlar iin kurumlar ne yapmaldr ve bunlar gelitirecek ortam hangi kurumlar kuracaktr? Serbest Mimarlar Dernei bu konuda ne dnmekne yapmaktadr?

rk mimarlarn yurtdndaki proje almalarnn geen 0 yl lk zaman iinde ne aamaya geldiini, sorunlar ve olas yollar ieren lak masa toplantsnda konuulanlar ve nerileri yaplan bu tartmalarn nda grme olanan bulacanza inanyoruz.


48/123

46 GNDEM

0


49/123

GN

Mehmet Soylu: Gnmzde rk mimarlarn proje almalar yapt lkelerin saymi yllara gre bir hayli artt. Kuzey ve Dou (Rusya Federasyonu, Ukrayna, OrtaCumhuriyetleri, Baltk lkeleri) lkeleri dnda Kuzey Arika, Dubai, Irak, HrvatMacaristan, Polonya, Romanya... Bu eitlilie bal olarak da proje ve inaat srelgerekleme koullar da arkllk gsterecektir.Bu toplantda yurtd proje ilerinde rk mimarlarn, i almada karlat sorunlarrm srecini etkileyen yerel ya da uluslararas ynetmelik ve standartlar, yurtdnda irk

planmalar ve organizasyon biimleri, yabanc mimarlar ile yaplan ortak proje almark mimarlarn uluslararas alanda etkin olarak var olmas iin yaplmas gerekenlerkonular konumay hedeiyoruz.lk olarak sizlere, yurtdnda ne zamandan beri hangi koullarda proje almalar yapz sormak istiyorum.zzet Fikirlier: Bizim yurtd al malarmzn balangc aa yukar 1998lere dayaO zamanlar Rusyaya ve Belarusa bir dizi almmz olmutu. Ama o zamanki sre, ydnda yatrm yapan rk iadamlarnn, ya da mteahhit irmalarn gelip bizi bulmla balayan bir sreti. Bizim akti aray iinde olmamzdan dolay deil, daha ok nmze getirilen projeler olarak devam etti. Yabanc yatrmcyla ok azla bir ilikimmuyordu. O zamandan balayarak Rusya, Kazakistan, Almanya, Polonya, Ukrayna, UKuzey Irak, ran gibi lkelerde almalarmz oldu. En son dnemde Irak ve KazakisRusyada younlat. Bizim Erkut Beyle olan birlikteliimizde, son 5 sene, olduka yoekilde, yani %90a yakn bir payda ile Rusya ve Kazakistan kaynakl projelerden olutu

jeler ve gelien srete rk mteahhitlerin getirdii ilerin yan sra yabanc yatrmc

direkt alnan iler daha n plana kmaya balamt. abii ki krizin etkilerinden nce. bu oluuma gre deiik bir yaplanmaya gidip daha iyi hizmet vermeye, oradaki pasdaha azla pay almaya alyorduk.Az nce bahsettiim Rusya tecrbesi dnda baka lkelerde de almalarmz oldu. Odan da ksaca sz etmek istiyorum: Polonyada Varova havaalannn mavirlik hizmetbulatk 1998de. Bu lkede de Rusyaya benzer bir mantalite ve kurallar silsilesi ile katk. abii ki yeni Avrupal olduklar iin gittike daha kibirli bir tutum iindeydiler. Otelerle ilikilerimizde genel bir tereddt ve phe ile karlatk. Bu rkler gelmi bizakl retirler gibilerinden. Ama gerekli sayg ve mesaeyi hep korudular diyebilirim

yorsunuz, rk yatrmc ve projecilerin bu lkede ak/kara bir gemii var 10 yl ncesBuna karlk olarak randaki deneyimimizden ilgin tecrbeler ile dndk. nce,

yl nda Kish Adasnda bir Dubai-yknmesi yatrmnda projeci ve danman olduksonra da Gumbet, Goran ve Kum ehirlerinde otel projeleri yaptk. Hepsinde ortak d

mimiz, otoritelerin ve yerel mimarlarn bize ok hrmetkr ve yardmc olduklardr. Kgl geleneklerine ve kltrlerine ramen yaptklarmza hep sayg gsterdiler. Bu nobir anm dile getirmek istiyorum: Kum ehrinde, ii sektininin en kutsal 3 dini yap(shrine) d ibinde, bize bina tasarlama imkan verdiler. Kum Belediye Bakan, sunum sda, perspektierimize bakp; Buradan bunca mimar geti bir tek siz kara ara kadresmedip, kltrmze sayg gsterdiniz, siz iyi mimarmsnz demiti!Nesrin Yatman: Bizim ilk Rusya denemelerimiz 1988 yllarna rastlyor. Rusyaya komrejimin olduu dnemde gittik. Rejimin getirdii zorluklarn yan sra, imdiki i letiinaklarna da sahip deildik. Sadece sabit teleon ve aksla haberleebiliyorduk.almalarmz genelde, yurtdnda inaat yapan rk Mteahhitlik Firmalarna ko

proje retmekti. Daha sonra, yurtd proje yarmalarna katlarak, seilen projeleriuygulama projelerini hazrlamak ve yerel makamlardan onaylatmak gibi konularda tesahibi olduk. Snipler ve expertizlerle baa kmay rendik. Bu almalarmz hep irmalarnn arkasnda yaptk.1990-000 yl lar arasnda, daha ok yurtd arlkl altk. Kriz dnemlerini bu atlattk. Yurtd proje almalar bromuzun ayakta kalmasn salad. Son dnemanan kriz de ayr bir konu, devam eden pek ok i durdu. Balamas gereken iler bekYurtdnda yaplanmaya alrken her ey bekleme srecine girmi durumda. u and

vam eden ilerimizi iki arkl ekilde y rtyoruz: Dileri Bakanlnn yurtd ilebakanlk adna yaptmz mesleki ve teknik kontrollk ilerimiz var. Bu ilerde dahabir statde alyorsunuz. Yerel makamlarla temastasnz, arkl konularda deneyim oluyorsunuz.

01

/ ncolu Mimarlk ehircilik, Dostyk Plaza,Almata, Kazakistan, 009


50/123

48 GNDEM

04


51/123

GN

Son dnem proje ilerinde ise, rk inaat irmalarnn yurtdnda dizayn and builrumluluu ile yrttkleri inaat ilerindeki konsept projelerin uygulama proje alm

yaparak devam ediyoruz.Mehmet Soylu: Mavirlik hizmeti yurt d ileri asndan olduka arkl bir durumbiraz daha aar msnz?Nesrin Yatman: Proje elde etme ii, mavirlik ad altnda tek muhatabla yaplmak isteKurum ve kurulular, ii saa saa ayrp, mesuliyetlerini arkl kiilere pay edip onlarrol etmek yerine ii bandan sonuna kadar bir tek sizinle muhatap olarak bitirmek istiyByle bir sisteme doru gidiliyor.Mehmet Soylu: Dileri Bakanlna mavirlik yapmak daha nce yaptnz eliliklerinden mi kaynaklanyor?Nesrin Yatman: Evet, yaptmz bykelilik projeleriyle balantl. Son anlattm Dileri Bakanl ile ilgisi olmayan bir model. Yatrmc kurulularn hedeedii bmet elde etme ekli. Bu sistemde projeci mimarn yeri daha gerilere itilmi oluyor. Bmavir bir organizasyon yapyor. Yatrmcnn, yatrm gcn biliyor, elindeki parayneyi almay hedeediini biliyor. stenilen hizmeti en iyi ekilde elde etmek iin al

yaplyor. Bu srece projelendirme almalar da giriyor. Byle olunca mimarl k ve dhep baka baka bir eylerin altnda kalyor.Mteahhidi semek ve inaatla birlikte projeyi yrtmek yatrmcya zaman kazandAncak bu sistemde proje seme yerine seilen mimarla iler yrtlyor. asarmda konusu ihmal ediliyor. Bu nedenle ilerisi iin korkularm var. Yatrmc ve mteahhitlmarlarn zgn ve kaliteli tasarmlarna bu sistem iinde rahatlkla mdahale edebiliyo

zzet Fikirlier: Maalese kaybedilmi bir kavga bu. Proje hizmet veya danmanlk irrnn, mavirlik irmalarnn bu srelerin tmnde belirleyici olma modeli enternabir yntem. Artk nemli projelerde proje ynetim irmalarnn yer almad rnekldenecek kadar az. Bankaclk sisteminin getirdii bir zorunluluk hatta.Nesrin Yatman: Henz ok da baarl olduklar sylenemez.Aytek tez: Bizim ilk almalarmz 199de balad. O zaman Aysel / Yksel irma000li yllara kadar srd. Onlarn bir takm ilerini yapan brolardan biriydik. lktmz i, Mensel olarak kurulan ok ortakl irketle, rkmenistanda, rk Byki projesiydi. Proje onaylarn, bykelilik binas olduu iin buradaki Dileri Bak

yapt. Oradak i birta km riskleri ya da onayla ilg ili sknt lar ya amadk. Da ha sonra,naat irmas ile devam eden ilerimiz oldu. Mteahhidin de o sreleri kendi imkanamas projeci olarak bizlere yk bindirmedi. yi mi oldu diye dndmzde; tabi kbilgi ve onay ilemlerini renmediimiz, geen srede anlald ki iyi olmad. Onda

raki yllarda yine eitli tekli projeleri almalar yaptk. Kk boyutlu uygulama veprojelerinde al tk. Baz irmalar ile kendimizi zorlayarak sorumluluk alara k, ilemlrenmek iin, proje koordinasyonlar yaptk. Bu Azerbaycan da bir hastane projesi ile bKazakistan da bir genel mdrlk binas projesi ile devam etti. Sonraki dnemde, asl balad. rdnde de Aysel irmasyla birtakm yaplarda uygulama ve detay projelaltk. ekrar Rusyaya dndk. ki sene ncesinde de, yurtd araylarmz, yeni obir giriim ile balattk. Krize ramen u anda da devam ediyor.Adnan Aksu: lk olarak 1995de Rusyada proje yaptk. Bu tarih, zellikle bu blgedemimarlarn alma alan bulmas balamnda bakldnda; yurtdnda i yapmaya mak iin erken bir tarih saylr. Bu balangcn bizim iin yle bir avantaj oldu; Yurt d

ve bu blgede nasl i yaplr rendik. Ancak, daha sonraki yaptm z iler ounblge alma koullarn ve standartlarn biliyor olmamzdan deil, evrensel standardaha belirleyici olduu, spor yaplarndaki deneyimimizden kaynakland. Uzun sre sp

plarnda ki uzmanl mz, orada i yapmamz iin bize kaplar at. lk balarda tamrk mteahhitler, bizim bu deneyimimizi bildii iin bize bavurdular. Bu alanda YErdemir gibi irmalarn yan sra, Afan ve Nesrin Yatman gibi mimarlarla da ortak alar yrttk.Son zamanlarda spor yaplar dnda da iler almaya baladk. Artk, rk yklenicilerda Rus yatrmclara da i yapmaya baladk. Bu srete yabanc yatrmc/iveren ile ann avantajlarn ark ettik. rk iverenlerle, Rus verenler arasndaki yaklamn ay

varmak olduka etkileyiciydi . 4-5 proje yaptk bu eki lde. Belki de en ra hat altmjelerdi.

03 / ncolu Mimarlk ehircilik, Krasnodar eraslar, Krasnodar,Rusya, 009

04-05 / ncolu Mimarlk ehircilik , Volgopark Center, Volgagrad,Rusya, 009


52/123

06

08

50 GNDEM


53/123

GN

Sadece ekonomik rahatlktan bahsetmiyorum; tasarmn zgrl asndan da en valtmz dnem oldu. Daha sonra, bu ilerden birisinin yapm iini, bir rk ykirmas ald. O da bizim iin arpc bir deneyim oldu. Mimarln vazgeilmezi olmasken, zgr ve verimli alann, iveren eliyle nasl kstlandn deneyimleme ve karlaansmz oldu. rkiyede olduu gibi yurt dnda yaplan ilerde de iveren projenin mesinde etkin rol oynuyor. Bunu mimarlk lehine dntrebilmek ise ne yazk ki yamimarlarn elinde deil.Sinan Erbu: Benim yurtd deneyimim ok az. UNOPSa sava zaman Kuzey

Sleymaniyede bir Kltr Merkezi projesi izdim. Yerel makamlar projelere bakyorlastandartlar bize gre ok dkt. Bu nedenle hi problem yasamadk. rkiyede propar g ibi yaptk ve hemen onaylanarak inaat ihalesi yapld. ki sene nce Ukraynadabir mteahhit irmaya yaptm, adet otel projesi var. Bu projelerin onay sreci olKesin proje aamalarn yatrmcya teslim ettik, daha sonra mteahhit irma yatrmanlamasn bitirdi, uygulama projeleri bir noktada kesildi. Dolaysyla oradaki tam srizleyemedik. Geen sene yine bir rk mteahhit irma vastasyla Libyada bir i yapbaladk. Bu proje halen devam ediyor. Amerikal mavir irmaya projeleri onaylatProjeleri IBCye gre hazrlyoruz. Mavir irmann organize olamamasndan dolay

problem yayoruz . Bizim mteahhit irma da onlara sz geiremiyor ve bol revizyonsre yayoruz.Enis ncolu: Yurtd maceramz, rahmetli babam Hasan ncolunun sal199de, Aktrk-dil ortaklnda bir hastane projesiyle balamt. 1994 ylndaki kriz

sadece devlete ve kamuya i yapmakta olduumuz iin, irkette bir daralma yaand.amak amac i le kendimize bir tantm dosyas hazrlayp, yurt d mteahhitlik irmna ulatrdk. esad, Enka Moskovada ki elilie ek bina yapacakm; Ankarada DBakanlndan da onaylatlmas gerekiyormu. Ben de ok ksa bir sre nce onlar zettiim iin, o ii bize verdiler. Bu binay yaptk. Yaparken, Enkadan birok kiiyle tan

ve bir sre sonra irmann birok i ini yapar ha le geldik. Enkadakiler Ramstorea reoldular ve neticesinde o dnemdeki en nemli rk yatrmc ile almaya baladk. Rtore, sadece tek lkede yatrm yapmyor. Dolaysyla 4-5 sene ierisinde; Bulgaristan, RUkrayna, Kazakistan, rkmenistanda Ramstore adna konsept ya da uygulama pr

yapar hale geldik .Mete z: Bizim yurtd deneyimimiz, 1989da Yksel Erdemir ile birlikte Rusyada d. O dnemde pe pee birka tane avan proje yapmtk. Kabul edilmeyen teklierimdolay umudumuz krlmak zereyken, Moskovada ki Park Place projesi kabul edilince

ya maceramz balad . 80 bin myi aan bir yapy , proje yntemlerine ve ynetmelikhakim olmadmz bir lkede yapmak, o dnemde bilgisayar teknolojisi kullanmadda dikkate aldmzda, yeni ynetmelik uyum srelerinden dolay bizi olduka yordaamadan sonra, 199 ylndan itibaren, Gneybat Sibiryada resmi kurumlar iin prolmalar yaptk. Bunlarn bir ksm, konsept proje aamasnda kald bir ksm da uyg

projeleri aamasnda kayna k yetersizli inden durduruldu. Yurtd deneyimimiz, 1995dan itibaren Rusya, Moldova, Kazakistan, rkmenistan ve Libyada yaptmz alile devam etti. Dier arkadalarla benzeri sreleri bizde yaadk. Rusya pazarna, genmteahhitler vastasyla girip sonradan edindi iniz evreyle dier mteahhitlik irma

ve en sonunda da yerel yatrmcya yaylyorsunuz. Oradan baka bir lkeye gemekncolu asndan iyi olmu. zellikle uluslararas geerlii olan yap ve proje hazstandartlarna sahip lkelere gemek. nk, Rusya 000l i yl larn balarna kadar, m

yapm ve proje elde etme yntemleri sorgulanmayan, tam olarak oturmu bir lke deild

lirli kurallar vard ama uluslararas standartlarda i yapldn sylemek pek mmkndi. Dier Avrupa lkelerine geince, olayn ekli daha baka oluyor. Asl o deneyim, busonra mimarlarmzn uluslararas platorma kabilmesi iin daha nemli. Rusyada yailer bir ekilde klna uydurulabiliyor. rki Cumhuriyetlerde de byle ama yntoturmu Avrupallara ve uluslararas hizmet veren mavir irmalara, onaylatlan projelecekteki almlara reerans asndan daha ciddiye alnmas gereken iler. nk ze

yeni hede lkelerde genellik le, uluslararas yntemler geerli oluyor. Bu konuda da, Encolu bizden bir adm nde ve o yzden deneyimlerinin bu ynn amas aydal ola

06-07 / A&Z Aksu Mimarlk, Atyrau Atletizm Salonu, Atyrau,

Kazakistan, 00808 / A&Z Aksu Mimarlk, Hanti Ois Otel Residans Otopark

Kompleksi, Atyrau, Hanti, Sibirya, 00809/ A&Z Aksu Mimarlk, Serdar Kayaalp, Ois ve Otel binas, Atyrau,

Kazakistan, 007


54/123

10

11

13

52 GNDEM


55/123

Abdi Gzer: Bizim tasarm grubunun yle bir arkll var. Biz bir aya niversitedama ok byk olmayan bir grubuz. ok azla i yapmyoruz. Dolaysyla bu masa etrtoplananlara gre yurtd veya ii konusunda en az deneyimi olan broyuz. Benzerlik

var. Bizim yurtdyla ili kileri miz hep rk mteahhitler arac lyla oldu. lk, Sibiryanrl bir yarma kazandk, ama proje uygulanmad. Yarma, omsk Nehrinin evre dmesi ve byk bir kompleksle ilgiliydi, batan neredeyse leiyle uygulanmayaca bellbir projeydi. Sovyetler Birliinin paralanma dneminde bteden para almak iin yabir giriimdi. Fakat bu bir iliki at. Orada baz mteahhitlerle tannca birka i yapimdi, benim gzlemlediim bir ey var: giderek yerleen bir model. zellikle, geliendiye tanmlanan lkelerde, mteahhitler belli projeler yaptrp, bunlar yapsak ne iybte bulabilir miyiz diye tersten gidiyorlar. Bu durumda, ayn anda ayn ya da arkl priin neri proje teklii alyorlar ve bu srecin iinde yabanclarda oluyor. Bizimde geniinde olduumuz sreler bu ekilde oldu. Mteahhitler araclyla snrl yarmaladik ve tekli projeler hazrladk. a ki bir ngiliz yatrmc irmaya, rkiyede Bodruiki tane site yapana kadar. Onlar, buradaki srelerden memnun kaldklar iin dnbaka yerinde yaptklar bir i iin bizden proje istediler. Orada bir terse dnme ve knoktas oldu. Bunun dnda ok azla yurtd deneyimimiz olmad.Bir sknt da u oluyor: Snrl sahiplilik gibi bir durumla kar karya kalyorsunuz. lkelerde, projeyi onaylatan baka biri oluyor, bu durumda teli hakk konusunda net nm olamyor.Enis ncolu: Prosedr olarak, yurt d ndaki tasarm hizmetlerinin, arkl yapltemi var: Birincisi mteahhit zerinden, ikincisi rk yatrmc zerinden, ncs

banc ya da uluslararas yatrmc zerinden.asarmn kalitesi, iin srecinde yaananlar

serbest mimar dergisi 03

Documents