HACİM KALIPÇILIĞI BÖLÜM 2

PLASTİK ENJEKSİYON TEKNOLOJİSİ

Öğr.Gör.Dr.Ömer ERKAN

ENJEKSİYON KALIPLAMA

• Polimer ısıtılarak plastik şekil alabilir duruma getirilir.

• Yüksek basınç uygulanarak bir kalıp boşluğuna dolması sağlanır.

• Katılaşan parça kalıptan çıkarılır.

ENJEKSİYON KALIPLAMA

• İstenilen son boyutlara çok yakın hasas parçalar üretmek mümkündür.

• Bir parça için üretim süresi 10 ila 30 saniye arasındadır.

ENJEKSİYONLA ÜRETİM

• Karmaşık biçimler elde edilebilir.

• Biçim kalıptan çıkabilir olmalıdır.

• Parça büyüklüğü 50gr’ dan 25 kg’a kadar olabilir.

• Kalıp maliyeti çok yüksek olduğundan üretim sayısı büyük olursa ekonomik olur.

ENJEKSİYONDA KULLANILAN MALZEME

• Termoplastik malzemeler için yaygın olarak kullanılan bir imalat yöntemidir.

• Bazı termoset ve elastomerler de enjeksiyonla kalıplanabilir.

ENJEKSİYON TEZGAHI

ENJEKSİYON TEZGAHININ KISIMLARI

• İki ana bölümden oluşur;

▫ Enjeksiyon Birimi

( Plastik malzemeyi eritir ve kalıba iletir )

▫ Kilitleme Birimi

(Her çevrimde kalıbı açar ve kapatır )

ENJEKSİYON BİRİMİ

Silindirin bir ucunda bulunan huniden plastik beslemesi yapılır.

Silindirin içinde bulunan vidanın iki işlevi vardır.

1. Plastiği karıştırmak ve ısıtmak için döner.

2. Erimiş plastiği kalıp boşluğuna enjekte eden bir piston işlevi görür.

• Vidanın uç kısmı eriyiğin geriye kaçmasını önler.

• Daha sonra başlangıç konumuna çekilerek bir sonraki çevrime hazırlanır.

KİLİTLEME BİRİMİ

• İşlevleri

1. Kalıbın iki parçasını gereken konumda tutar.

2. Basınçlı enjeksiyon sırasında kalıbı kilitlemeyeyetecek bir kuvvet uygular.

3. Kalıbı çevrimin gerektirdiği anlarda açar vekapar.

KALIP KAPALI

ERİYİK ENJEKTE EDİLİYOR

VİDA GERİ ÇEKİLİYOR

KALIP AÇILIP, PARÇA ÇIKARILIYOR

KİLİTLEMEPLASİTİĞİN ENJEKSİYONUSOĞUTMAÜRÜNÜN KALIPTAN ÇIKARILMASI

DİĞER KALIPLAMA YÖNTEMLERİ

• Basınçlı kalıplama metodu

• Transfer (aktarma) kalıplama metodu

• Fışkırtma (eksturizyon) kalıplama metodu

• Şişirme (süflaj) kalıplama metodu

• Haddeleme

• Döndürmeli kalıplama metodu

• Soğuk kalıplama metodu

BASINÇLI KALIPLAMA

• Termoset malzemeler için yaygın olarak kullanılan bir imalat yöntemidir.

• Oto lastiklerinin üretiminde ve polimer matrisli kompozitlerin edilmesinde kullanılır.

• Başlangıç malzemesi değişik biçimlerde olabilir toz,palet, sıvı gibi.

• Basılan malzemenin miktarı kalıp boşluğunu tam dolduracak şekilde çok iyi kontrol edilmelidir.

BASINÇLI KALIPLAMA

• (1) Yükleme Durumu

BASINÇLI KALIPLAMA

• (2) ve (3) Basma ve Olgunlaşma

BASINÇLI KALIPLAMA

• (4) Ürünün kalıptan çıkarılması

Basınçlı Kalıplamanın Özellikleri

• Enjeksiyon kalıplardan daha basit uygulanır.

• Yolluk sistemi yoktur

• Genellikle daha basit geometrilerle sınırlıdır, çünkü termosetlerin akıcılığı iyi değildir.

• Kalıp genellikle elektrik resistansları, buhar veya sıcak yağ sirkülasyonu ile ısıtılır.

Basınçlı Kalıplamada Kullanılan

Malzeme ve Ürünler• Malzeme olarak: Fenolikler, melamin, epoksiler,

üretanlar, elastomerler.

• Tipik parçalar: Elektrik fişleri, soketleri ve kutuları, kap tutamakları, yemek tabakları.

TRANSFER KALIPLAMA

• Termoset malzeme kalıp boşluğunun hemen üstündeki bir bölmeye yerleştirilir ve ısıtılır, yumuşayan polimer basınçla ısıtılmış kalıba doldurulur ve çapraz bağ oluşturarak sertleşmesi beklenir.▫ 1. Kaplı transfer kalıplama

(Malzeme doldurulduğu bir kaptan düşey bir yolluktan kalıp boşluğuna aktarılır.)

▫ 2. Pistonlu transfer kalıplama( Bir piston ısıtılmış malzemeyi kanallardan kalıp boşluğuna basar.)

KAPLI TRANSFER KALIPLAMA

• (1) Yükleme durumu

KAPLI TRANSFER KALIPLAMA

• (2) Malzemenin kalıba aktarılması

KAPLI TRANSFER KALIPLAMA

• (3) Ürünün kalıptan çıkarılması

PİSTONLU TRANSFER KALIPLAMA

ŞİŞİRME KALIPLAMA

• Bu yöntemde yumuşak plastik içine hava üflenerek basınç yardımıyla bir kalıp boşluğuna plastik malzeme doldurulur.

• Şişe gibi ince cidarlı ve içi boş parçaların imal edilmesi mümkün olur.

ŞİŞİRME KALIBI ANİMASYONU

http://www.youtube.com/watch?v=vSabFFQUr9E

ŞİŞİREREK KALIPLAMA

• İki adımda gerçekleştirilir.

▫ Başlangıçta bir tüp üretilir

▫ Bu tüp kalıp içinde şişirilerek son biçimine ulaşır.

Başlangıç ön biçimi üretimi

Ekstrüzyon veya Enjeksiyon ile olabilir.

DAMACANA ÜRETİMİ

http://video.google.com/videoplay?docid=-1990997199949183411#

GERMELİ ŞİŞİRME KALIPLAMA

• Enjeksiyonla elde edilen ön biçim şişirmeden önce gerilerek uzatılır.

• Elde edilen yapı daha rijittir. Ayrıca saydamlığı ve darbe dayanımı da daha iyidir.

• Bu yöntemle biçimlendirilen malzemeler arasında en yaygın kullanılanı polietilen tereftalattır (PET)

• Gazlı içeceklerin depolanması için elverişlidir.

Germeli şişirme kalıplama

Ekstrüzyonlu şişirme kalıplama

Damacana uygulaması

BÖLÜM 2 SONU

BÖLÜM 3

PLASTİK ENJEKSİYON KALIBI ELEMANLARI

T E K N O L O J İ FA K Ü LT E S İ

M A K İ N E v e İ M A L AT M Ü H E N D İ S L İ Ğ İ