Wspólne politykisem. I wykład 3

Pierwszy etap integracji

Prowadzący: Dr P. Koryś

Plan wykładu

• Chronologia pierwszej fazy integracji• Przyczyny integracji europejskiej po II WŚ• Plan Marshalla i odbudowa Europy• Powołanie NATO• OEEC, unie celne i płatnicze – początki instytucjonalizacji procesu

integracji gospodarczej• Powstanie Rady Europy• Plan Monneta• Powstanie Wspólnot Europejskich• Wielka Brytania i Europa• Państwa-założyciele i ich pozycja w Europie• EWG, EWWiS, EurAtom – wypracowanie modelu istytucjonalizacji

integracji• Niepowodzenia na pierwszym etapie integracji

Przebieg pierwszej fazy integracji europejskiej. Lata 1940.

• 1943-46

– Pierwsze pomysły i plany integracji (J. Monnet, koncepcja Unii Celnej Beneluksu)

– Pierwszy plan Monneta (koncepcja osłabienia Niemiec)

– Przemówienie W. Churchilla – pojawia się idea żelaznej kurtyny, rozpoczyna się zimna wojna -> integracja obejmie tylko zachodnią i północną Europę

• 1947

– Ogłoszenie Planu Marshalla

– Powstaje Komitet Odbudowy Gospodarczej Europy (CEEC)

• 1948

– Unia Celna Beneluksu

– Traktat Brukselski

– Powstaje OEEC

Przebieg pierwszej fazy integracji europejskiej. Lata 1950.

• 1950– Plan Schumanna– Propozycja utworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej– Powołanie Europejskiej Unii Płatniczej

• 1951– Traktat Paryski

• 1952– Podpisanie traktatu o Europejskiej Wspólnocie Obronnej– Koniec pomocy w ramach Planu Marshalla

• 1953– Prace nad traktatem o Europejskiej Wspólnocie Politycznej

• 1954– Załamanie się projektów Europejskiej Wspólnoty Politycznej i Europejskiej Wspólnoty Obronnej

• 1955– Spotkanie ministrów spraw zagranicznych krajów członkowskich EWWiS – decyzja o

kontynuacji procesu integracji• 1957

– Traktaty Rzymskie• 1958

– Rozwiązanie Europejskiej Unii Płatniczej• 1961

– CEEC zostaje przekształcony w OECD

Przyczyny integracji europejskiej po II WŚ

• Przyczyny zewnętrzne:– Ameryka nie chce kolejnej wojny w Europie

• Plan Marshalla• Amerykański parasol militarny nad krajami Europy Zachodniej

– Zimna wojna i sowiecka strefa wpływów• Podział Europy i żelazna kurtyna• Europa polem nowej wojny światowej?

• Przyczyny wewnętrzne– Zniszczenia spowodowane wojną i wyzwania odbudowy:

• Dążenie do trwałego pokoju w Europie• Dążenie do likwidacji nacjonalizmów jako źródła wojen• Pozycja Niemiec w Europie

– Integrować Niemcy czy wyłączyć poza nawias – doświadczenia historyczne

– Charyzmatyczni przywódcy chcący integracji– Rosnąca współzależność ekonomiczna krajów (długie tradycje, choć

częściowo naruszone przez okres 1914-1945)• Dodatkowo wymuszana planem Marshalla

Początki procesu integracji. Plan Marshalla i odbudowa Europy

• „Jest logicznym, że Stany Zjednoczone powinny zrobić co jest w ich mocy, aby pomóc w powrocie do normalnego zdrowia gospodarczego na świecie, bez którego nie może być politycznej stabilności i zapewnionego pokoju. Nasz sposób postępowania nie jest skierowany w stronę któregokolwiek państwa, ale przeciwko głodowi, ubóstwu, desperacji i chaosowi. Każdy rząd wyrażający chęć pomocy w odbudowie spotka się z pełną współpracąpo stronie USA”

• Plan Marshalla /European Recovery Program/ (1947-1952)– Marshall stawia wymóg regionalnej kooperacji gospodarczej w Europie, jako

warunek pomocy• Skutkuje to licznymi próbami współpracy i porozumieniami (głównie o charakterze unii

celnych)

– Cele:• Stabilizacja ekonomiczna i polityczna Europy• Wzmocnienie demokracji, odsunięcie zagrożenia przewrotami komunistycznymi• Początkowo skierowany również do ZSRR i państw leżących w jego strefie wpływów• Niemcy włączono do p.M. w 1949 roku.• Do potrzeb realizacji planu Marschalla powołano OEEC.

Plan Marshalla

Skutki:

Ograniczone skutki bezpośrednie, ale:

Początek integracji gospodarczej (regionalnej, ale o coraz większym zasięgu)

Ustabilizowanie gospodarki rynkowej w krajach europejskich (i wzmocnienie jej politycznego zaplecza)

Ustabilizowanie finansów publicznych państw europejskich

Plan Marshalla odsunął od Europy ryzyko problemów podobnych do tych po I WŚ

Traktat brukselski i Pakt Atlantycki

• Traktat Brukselski:– Umowa międzynarodowa podpisana przez Wielką Brytanię, Francję i kraje

Beneluksu w 1948 roku– Pierwszy pakt obronny w Europie po 1945 roku, później przyczynił się do

powstania NATO– Zawierał, oprócz militarnych, także postanowienia socjalne i ekonomiczne.

Podstawą było podejmowanie działań mających powstrzymać rozprzestrzenianie komunizmu na świecie

– Powołał Unię Zachodnią, później przekształconą w Unię Zachodnio-Europejską. UZ i UZE były jednymi z pierwszych form instytucjonalizacji współpracy uropejskiej. W momencie powstania UE (Traktat z Maastricht) marginalna rolaUZE zaczęła się zmieniać – potraktowana została ona jako fundament zbrojnego ramienia UE. Jednak w XXI wieku znó straciłą znaczenie, zniknęła z zapisów traktatu nicejskiego

– Dopiero w 1954 roku do UZ dołączyły Niemcy (RFN) i Włochy

• Pakt Atlantycki z 1949 roku powołał do życia NATO– Ponadeuropejski, z kluczową rolą USA– Jednoznacznie zdefiniował wroga (ZSRR)– Właściwie zmarginalizował rolę wewnątrz-europejskich porozumień i traktatów

obronnych

CEEC i OEEC – Organizacja Europejskiej Współpracy

Gospodarczej• CEEC – Komitet Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej(1947, Konferencja Paryska), później

przekształcony w OEEC (1948) był europejską i inspirowaną przez USA odpowiedzią na ofertępomocy rozwojowej – Planu Marschalla.

• OEEC był kolejną wczesną formą instytucjonalizacji współpracy wewnątrzeruopejskiej. Bespośrednią przesłanką powstania OEEC była kwestia zarządzania amerykańską pomocąrozwojową w ramach Planu Marschalla. Jego głównym celem była dystrybucja pieniędzy pochodzących z Planu (ok.. 13 mld USD) między państwa europejskie.

• Powołało go 16 krajów europejskich (Austria, Belgia, Dania, Francja, Grecja, Holandia, Irlandia, Islandia, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Turcja, Wielka Brytania i Włochy) oraz Kanada i USA, donatorzy pomocy w 1948 roku.

• Odegrał poważną rolę w zarządzaniu amerykańską pomocą; przyczynił się do rozwoju handlu wewnątrz-europejskiego. Jednak wraz z upływem czasu jego efektywność i sprawność działania malała (jak większości organizacji międzyrządowych słabo zinstytucjonalizowanych, w których procedura decyzyjna pozwala wetować większość ważnych decyzji)

• Wg Millwarda można go postrzegać zwłaszcza przez pierwsze 3 lata istnienia (i transformacji z nieustającej konferencji międzyrządowej w zbiurokratyzowaną organizację) jako pierwszy etap budowy (przy udziale amerykańskiego rządu) ponadnarodowego ugrupowania integracyjnego. Jednak ta próba się niepowiodła

• Doświadczenie w zarządzaniu pomocą rozwojową przyczyniło się do decyzji o przekształceniu OEEC w OECD w 1961 roku.

Unie celne i platnicze. Beneluks i Europejska Unia Płatnicza (EPU)

• Początki integracji gospodarczej w powojennej Europie to Unia Celna krajów Beneluksu:– Unia Celna Krajów Beneluksu

• Podpisana przez Belgię, Holandię i Luksemburg jeszcze w 1944 roku, weszłą w życie w 1948, w 1960 roku zastąpiona przez Unię Ekonomiczną Krajów Beneluksu.

• Inne pomysły– Pomysły francuskie (pod presją USA) – dalsza integracja przez Unie Celne – unia celna z Włochami

(nieratyfikowany traktat), wielki Beneluks lub mała Europa /1948/ (Fritalux – Francja, Włochy, Beneluks, później FINEBEL) koniec lat 1940. Niemcy i Wielka Brytania poza procesem integracji europejskiej.

– Pomysły brytyjskie – UNISCAN (Unia Celna i Płatnicza Wielkiej Brytanii i krajów skandynawskich)– Projekt unii celnej grecko-tureckiej– Powyższe projekty realizowane w reakcji na oczekiwania USA nie zostały zrealizowane. Wyjątkiem

Beneluks i unia celka krajów skandynawskich (następny slajd).

• W 1950 roku powołano Europejską Unię Płatniczą (na mocy umowy krajów OEEC)– W Europie po wojnie handel międzynarodowy był utrudniony

• Istniały liczne ograniczenia wzajemnej wymienialności walut członków EPU • Jedyną uznawaną walutą rezerwową był dolar, więc opierał się na posiadanych rezerwach dolarów• Ze względu na niedobory dolarów miał charakter handlu barterowego• To spowalniało odbudowę Europy

– Dlatego celem EPU było stworzenie systemu wielostronnych rozliczeń i patności (a więc przezwyciężenie ograniczeń wymienialności dewiz stosowanych przez członków OEEC)

– Do 1958 roku, wskutek działań EPU osiągnięto stan powszechnej wymienialności walut w ramach krajów EPU. W grudniu tego roku zakończyła ona istnienie

– EPU była instytucją o czysto celowym i funkcjonalnym charakterze (podobnie jak OEEC). Po zrealizowaniu celu została rozwiązana.

Ślepa uliczka? Integracja na północy Europy

• Integracja regionalna napędzana przez własne pomysły krajów skandynawskich oraz wymogi Planu Marshalla

• W 1948 został powołany Nordycki Komitet Współpracy Ekonomicznej. Integracja miała cele WYŁĄCZNIE ekonomiczne (podobnie jak potem EFTA).

• Założenia współpracy gospodarczej– Ujednolicenie zewnętrznych taryf celnych, a potem unia celna

– Likwidacja taryf celnych i innych barier w handlu wewnątrz-nordyckim

– Koordynacja polityk handlowych

– Budowa wspólnego rynku pracy

Kongres Europy i koncepcja Rady Europy.

• W 1948 roku odbył się Kongres Haski, skupiający polityków i przedstawicieli większości europejskich krajów OEEC i obserwatorów z USA i Kanady. Zorganizował go Międzynarodowy Ruch Jedności Europejskiej, a przewodniczył mu Winston Churchill. Wprowadził on do dyskursu politycznego i publicznego ideę integracji i jedności europejskiej.

• Realizacją tej jedności miała się stać Rada Europy, utworzona przez Traktat Londyński wskutek postanowień kongresu w roku 1949.

• Ideę jedności europejskiej postanowiono realizować nie przez unifikacjęgospodarek, ale ochronę demokracji, wspólnej europejskiej tożsamości, dokonań na polu społecznym i zwłaszcza, dbałość o standardy prawne i ochronę praw człowieka.

• Struktura Rady Europy (międzyrządowa, międzyparlamentarna) stała siępotem wzorem dla wielu organizacji ponadnarodowych, w tym Wspólnot Europejskich

• Koncepcja Rady Europy zrealizowana w Traktacie Londyńskim była jednym z przejawów narastającego konfliktu pomysłów na integrację – brytyjskiego i kontynentalnego (francuskiego) – o pomysłach na Unie Celne mówiliśmy wcześniej

Plan Monneta i deklaracja Schumana

• "Nie będzie nigdy pokoju w Europie, jeśli państwa zostanązrekonstytuowane na bazie narodowej suwerenności... Kraje Europy są za małe, aby zagwarantować swojej ludności niezbędny dobrobyt i postęp społeczny. Kraje europejskie muszą się ukonstytuować w postaci federacji..."

• Idea powołania wspólnego francusko-niemieckiego zarządu i rynku węgla i stali na terenie zagłębia Ruhry została sformułowana przez Jeana Monneta, a wsparta przez francuskiego ministra sprawa zagranicznych Roberta Schumanna i niemieckiego kanclerza Konrada Adenauera.

• Założenia tego planu Schumann przedstawił w deklaracji z 9 maja 1950 roku (główne idee zostały przedstawione na poprzednim wykładzie)

• Deklaracja Schumanna i plan Monneta stały się podstawą Traktatu Paryskiego, powołującego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali.

Traktat Paryski i Traktaty Rzymskie. Powstanie Wspólnot

• Traktat Paryski– zawarty w 1951 roku powołał EWWiS, wszedł w życie w 1952, a wygasł w 2002– Podpisało go 6 państw; Francja, Włochy, kraje Beneluksu oraz Niemcy– Stał się realnym początkiem włączania Niemiec we wspólną europejską przestrzeń

gospodarczą i polityczną– Dotyczył integracji procesu produkcji stali oraz wydobycia węgla w ramach gospodarek

państw-sygnatariuszy i był realizacją Planu Schumanna – Wspólny rynek węgla i stali zaczął działać w 1953 roku

• Traktaty Rzymskie– Dwie umowy międzynarodowe zawarte w 1957 roku, powołały do życia dwie kolejne

wspólnoty europejskie: EWG i EURATOM. Traktaty weszły w życie w 1958 roku – Negocjacje trwały od połowy lat 1950. Kluczową rolę odegrał w nich belgijski minister spraw

zagranicznych Paul-Henri Spaak– Większe znaczenie miał traktat o EWG (w 1993 roku nazwa traktatu uległą zmianie: Treaty

establishing the European Economic Community po tym jak EWG stało się WspólnotąEuropejską zyskał nazwę Treaty establishing the European Community)

– Traktaty realizowały 2 cele: budowę wspólnego rynku energii i narzędzi do rozwoju energii jądrowej (co planował Monnet) oraz budowę unii celnej, a potem wspólnego rynku – czym zainteresowane były Niemcy, przeżywające cud gospodarczy

Państwa założyciele

• Niemcy– Klęska w wojnie, ogromne zniszczenia wojenne, trauma hitleryzmu– Podział na 4 strefy okupacyjne, a potem dwa państwa – tylko RFN w strefie wpływów Zachodu– Przez całą drugą połowę lat 1940 trwały spory o miejsce Niemiec w Europie

• Wykluczenie czy• integracja

– Kłopoty gospodarcze w latach 1940.– Niemiecka społeczna gospodarka rynkowa, reforma pieniężna i dynamiczna odbudowa– Traktat Rzymski, a potem Traktaty Paryskie potwierdziły wspieraną przez USA decyzję o politycznym i gospodarczym włączeniu Niemiec w

obrąb Europy– Integracja jako sposób na powrót Niemiec do roli jednego z europejskich rozgrywających

• Beneluks– Zniszczenia wojenne– Współpraca gospodarcza między krajami Beneluksu datująca się od okresu międzywojennego– Poparcie idei współpracy europejskiej– Unia celna w latach 1940.– Chęć dobrych relacji z sąsiadami: Francją i Niemcami. Integracja jako narzędzie budowy tych relacji

• Włochy– 20 lat doświadczeń rządów faszystowskich; po II WŚ bardzo silna partia komunistyczna. Chadecy zainteresowani integracją, która wzmocniła by

pozycję ugrupowań demokratycznych: antyfaszystowskich i antykomunistycznych– Pierwsze rządy powojenne z udziałem komunistów– Problemy gospodarcze: inflacja, niestabilna waluta, bezrobocie, deficyt budżetowy, bieda na południu– Integracja i pomoc amerykańska jako sposoby na poradzenie sobie z problemami

• Francja– Zniszczenia wojenne– Silna partia komunistyczna – komuniści partycypują w tworzeniu Konstytucji IV Republiki (istniała do 1958 roku)– Nacjonalizacja gospodarki w l. 1940., następnie rozwój w oparciu plany i budowa welfare state (zupełnie inny model gospodarki niż RFN,

Holandia czy W. Brytania)– Korzyści z eksploatacji okupowanego zagłębia Saary– Stosunek do integracji: nadzieje na rozwiązanie problemu niemieckiego, obawy o możliwości ochrony własnych rozwiązań gospodarczych oraz

rolnictwa

Wielka Brytania i Europa

• Brytyjczycy – byli niechętni integracji politycznej– niechętnie też widzieli integrację, w której kluczową rolę odgrywałaby

Francja– siebie postrzegali jako z 3 zwycięskich mocarstw i architektów

światowego porządku

• Brytyjskie koncepcje integracji europejskiej– „miękka” integracja gospodarcza

• Słaba instytucjonalizacja• Podstawą unia celna, ew. strefa wolnego handlu• Próby realizacji (nieudane): UNISCAN, potem EFTA• Brak integracji politycznej

– Integracja wokół idei praw człowieka i obywatela• Kongres Haski i Rada Europy

– Integracja militarna• Wsparcie idei NATO z wiodącą rolą USA

• Brytyjskie pomysły na integrację nie sprawdziły się

Instytucje europejskie – w stronęinstytucjonalizacji procesu integracji.

EWWiS• EWWiS

– Powołana przez Traktat Paryski, który utracił ważność w 2002. Kompetencje EWWiS zostały ostatecznie przejęte przez instytucje UE– Instytucje:

• Wysoka Władza (High Authority) – odpowiednik dzisiejszej KE. Składała się z 9 członków (po 2 z Niemiec, Włoch i Francji, po jednym z każdego kraju Beneluksu), kadencja trwała 6 lat. Członkowie mieli zajmować się interesem Wspólnoty jako całości, a nie interesami członków. Była instytucjąponadnarodową i niezależną, uprawnioną do stanowienia regulacji o ponadnarodowym charakterze w dziedzinie obowiązywania Traktatu, a wprowadzane przez nią regulacje miały być kontrolowane przez Trybunał Sprawiedliwości. Instrumenty, którymi dysponowała WW:

– Rozporządzenia, o mocy prawnej obowiązującej członków– Rekomendacje /obecnie: dyrektywy/, zobowiązujące państwa członkowskie do wprowadzenia regulacji służących osiągnięciu

celu wskazanego w dyrektywie– Opinie, nie mające mocy prawnej

• WW miała 5 Przewodniczących (po 2 z Francji i Włoch, jednego z Belgii, oraz przejściowego Prezydenta w okresie połączenia z pozostałymi wspólnotami w 1967 roku)

• Wstępnie zakładano, że inne instytucje zostaną „przejęte” z Rady Europy, jednak wskutek brytyjskich protestów okazało się to niemożliwe.• W związku z tym, dla zrównoważenia siły WW powołano:

– Radę Ministrów EWWiS, składającą się z przedstawicieli rzadów i mającą na celu opiniowanie, harmonizację decyzji i działańWysokiej Władzy z interesami państw członkowskich i podejmowanie kluczowych decyzji politycznych. Decyzje dotyczące rynku stali, żelaza i węgla, będące w wyłącznej domenie WW mogły być jedynie sprawdzane przez Radę; pozostałe wymagały akceptacji Rady. Prezydencja w Radzie, trafiająca do każdego z państw, trwałą 3 miesiące. Jej odpowiednikiem jest Rada Unii Europejskiej.

– Wspólne Zgromadzenie EWWiS (1952), składające się z 78 deputowanych wybieranych przez parlamenty krajów członkowskich. Odpowiadało ono dzisiejszemu Parlamentowi Europejskiemu i pełniło funkcje kontrolne wobec WW. Miało uprawnienia kontrolne, doradcze oraz miało możliwość odwołania WW w razie niekompetencji, niesprawiedliwych decyzji, defraudacji lub korupcji. Skład Parlamentu: Niemcy, Francja i Włochy po 18 deputowanych, Belgia i Holandia po 10, Luksemburg – 4. Pierwszym prezydentem WZ był Paul-Henri Spaak z Belgii.

• Trybunał Sprawiedliwości kontrolował prawo stanowione przez WW i jego zgodność z postanowieniami Traktatu. Składał się z 7 sędziów powoływanych na okres 2 lat (bez definiowania przynależności narodowej) wspieranych przez 2 Rzeczników Generalnych sporządzających opinie na wniosek sędziów. Obecnie TS działa pod nazwą TS Unii Europejskiej.

• Komitet Konsultacyjny składał się z 30-50 członków reprezentujących nie państwa, a grupy interesów w sektorze węgla i stali: producentów, pracowników, sprzedawców/hurtowników i konsumentów/nabywców. Członkowie byli powoływani na 2 lata, a instytucja miała odzwierciedlaćcharakterystyczny dla europejskiego modelu rozwoju proces konsultacyjno-negocjacyjny. Komitet miał zgromadzenie plenarne, biuro i przewodniczącego. Pomimo zakładanego społecznego mechanizmu powoływania członków KK, ostatecznie powoływali ich przedstawiciele krajów w Radzie Ministrów EWWiS. KK istniał jako niezależna instytucja do 2002 roku, potem jego zobowiązania przejął Komitet Ekonomiczno-Społeczny, utworzony przy EWG.

• Struktura instytucjonalna EWWiS potem stanowiła pierwowzór struktury przyjmowanej w kolejnych fazach integracji. Wtedy pojawiły siękluczowe dla dalszej integracji instytucje.

Instytucje europejskie – w stronęinstytucjonalizacji procesu integracji.

EWG i EURATOM– Powołane przez Traktaty Rzymskie– Wspólne Zgromadzenie EWWiS oraz Trybunał Sprawiedliwości poszerzyły w

wyniku Traktatów swoją władzę na nowo powstałe EWG i EURATOM.• Wspólne Zgromadzenie zmieniło nazwę na Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne,

a liczba deputowanych od 1957 roku wzrosła do: po 36 z Niemiec, Francji i Włoch, po 14 z Holandii i Belgii oraz 6 z Luksemburga. Uprawnienia oraz zasady wyboru członków Zgromadzenia, aż do następnej dekady niewiele się zmieniły. W 1962 roku przyjęto nazwę Parlament Europejski.

• Trybunał Sprawiedliwości zachował uprawnienia najwyższej władzy sądowniczej w kwestiach prawa wspólnotowego. W jego skład wchodzić mieli reprezentanci każdego kraju (plus jedna osoba z któregoś z trzech dużych krajów). Zachowano instytucję

– Oprócz tego powołano:• Radę EWG i Radę EURATOM, pełniące funkcje zbliżone do Rady Ministrów EWWiS• Komisje EWG i EURATOMU mające kompetencje organu wykonawczego

odpowiadające (a nawet przewyższające) WW EWWiS. Skład liczbowy i struktura Komisji były analogiczne do WW.

• W 1961 powstała nieformalnie działająca Rada Europejska zrzeszająca przywódców państw członkowskich Wspólnot.

– W 1965 roku w wyniku podpisanego w Brukseli Traktatu Fuzyjnego połączono większość instytucji wszystkich Wspólnot. Powołano wspólną KomisjęEuropejską i Radę Ministrów (więcej na kolejnych wykładach).

Europejska Wspólnota Obronna i Europejska Wspólnota Polityczna

• Proces integracji już w pierwszej fazie przeplatany był niepowodzeniami• W dekadzie lat 1950 dotyczyły one, po decyzji, że integracja obejmie 6 państw,

przede wszystkim kwestii pogłębiania integracji– W okresie po powołaniu EWWiS rozpoczęły się próby wprowadzenia integracji na wyższy

poziom – polityczny i militarny– Służyć temu miały dwie nowe, po EWWiS, Wspólnoty:

• Europejska Wspólnota Polityczna (EWP)• Europejska Wspólnota Obronna (EWO)

– EWO: • miała być odpowiedzią na plan remilitaryzacji RFN i włączenia Niemiec do NATO• Obejmowała te same państwa co EWWiS• Inaczej niż NATO, EWO utworzona zgodnie z tzw. planem Plevena, zakładała ograniczenie

suwerenności sygnatariuszy w kwestiach militarnych i utworzenie pan-europejskich sił zbrojnych, co:– Miało wzmocnić pozycję Europy w ew. konflikcie z blokiem sowieckim– Miało graniczyć ew. groźne (dla Francji) skutki remilitaryzacji Niemiec

• Zatem EWO było kontynuacją francuskiej polityki ograniczania zagrożenia niemieckiego na drodze pokojowej i jednocześnie wzmacniania pozycji Francji na arenie europejskiej i globalnej jako głównego rozgrywającego integracji w Europie

• Traktat o EWO, podpisany w 1952 roku zakładał utworzenie międzynarodowych, europejskich siłzbrojnych. EWO przejęłaby kompetencje obronności członków za pośrednictwem podobnej struktury instytucjonalnej jak EWWiS. Składałyby się na nią Komisariat /Komisja/ EWO (o uprawnieniach zbliżających go do europejskiego ministerstwa obrony), Rada EWO i Zgromadzenie Parlamentarne.

• Ze względu na obawy dotyczące suwerenności traktat o EWO nie został ratyfikowany przez Zgromadzenie Narodowe Francji.

Europejska Wspólnota Polityczna

• EWP– Propozycja zbudowania politycznej „czapki” nad EWWiS i powstającą EWO.

EWWiS miała stać się filarem wspólnego rynku, EWO podstawą wspólnej polityki militarnej i obronnej.

– Traktat o EWP (nigdy nie podpisany) został przygotowany przez Wspólne Zgromadzenie EWWiS i zakładał utworzenie dwuizbowego Parlamentu Europejskiego, w którym Izba Ludowa pochodziłaby z wyborów, a Senat byłby wybierany przez narodowe parlamenty. Parlament miałby uprawnienia do stanowienia prawa.

– Ponadnarodowe ciało posiadające władzę wykonawczą – Rada Wykonawcza (Komisja?) – odpowiadałoby przed takim Parlamentem. Miałyby jeszcze powstaćTrybunał Sprawiedliwości i Rada Społeczno-Ekonomiczna.

– Holandia zaproponowała dodatkowo uzupełnienie celów integracji o budowę nie-sektorowego wspólnego rynku.

– Projekt stworzenia EWP, wspierany przez WW i Wspólne Zgromadzenie EWWiS, został chłodno przyjęty przez Radę Ministrów EWWiS, która zaleciła przed podpisaniem traktatu ratyfikację traktatu o EWO. Proponowano równieżosłabienie pozycji parlamentu, w zamian zaś przekazanie władzy ustawodawczej w ręce międzyrządowych Rady Wykonawczej i Rady Ministrów.

– Projekt upadł w wyniku odrzucenia przez francuskie Zgromadzenie Narodowe traktatu o EWO.

EWO i EWP – geneza niepowodzenia i lekcje na przyszłość

• Decyzja o pogłębianiu integracji wyszła w dużym stopniu nie ze strony państwa, a istniejących już organizacji międzynarodowych (choć pomysł EWO pochodził z planu francuskiego premiera Plevena)

• Same prace nad projektami traktatów rozgrywały się też w dużej mierze w ramach EWWiS, co budziło rosnące obawy krajów o suwerenność

• Proces pogłębienia integracji został podjęty przed suwerennymi decyzjami o akceptowalnym zakresie ograniczenia suwerenności

• W przyszłości proces integracji postępował wolniejszymi krokami, ale wiele zaplanowanych celów integracji w ramach EWP zostało zrealizowanych już przy okazji Traktatów Rzymskich

• Propozycje integracji w ramach EWG były formułowane już bardziej na płaszczyźnie międzyrządowej (koncepcja ponownego ożywienia integracji zrodziłą się na konferencji Ministrów Spraw Zagranicznych krajów EWWiS w Messynie w 1955 roku), a podstawy traktatów rzymskich opracowano w trakcie międzyrządowej konferencji w Brukseli w 1956 roku (Międzyrządowa Konferencja o Wspólnym Rynku i Euratomie)

• Pogłębienie integracji gospodarczej, które poprzedziłoby integrację polityczną, okazało się lepszym i łatwiejszym do przyjęcia rozwiązaniem. Tym samym integracja europejska odbywać się miała dalej w zgodzie z ideami Schumanna – kooperacja gospodarcza otworzyła drogę do pogłębienia nie-sektorowej integracji politycznej