Trakya Üniversitesi Yaymlan: 156 Balkan Araştırma Enstitüsü Yaym1: 4

CJ3;4.L1.()f!NLJ1Jl{ft- q İ(]) İŞİ:Nİ:N 7 5 o. rtı LJJV(])Jl

ULUSLARARASI SARI SALTUK GAZi

SEMPOZYUMU

06-10 Kasım 2013 Köstence-ROMANYA

BiLDiRiLER

Yayma Hazırlayanlar Prof. Dr. Ahmet GÜNŞEN

Doç. Dr. Rıdvan CANlM

Yrd. Doç. Dr. Bülent AKYAY

Araş. Gör. Fatma RODOPLU

Edirne- 2014

SALTUKNAME'DE DEGERLER EGiTiMi ÜZERiNE SOSYO-KÜLTÜREL BiR DENEME A SOCIO-CULTURAL ESSAY ON VALUES EDUCATION iN SALTUKNAME

Okt. Seher KARLIDAG Köstence Yunus Emre Türk Kültür Merkezi ROMANYA krldg_shr@hotmail.com

~ Trakya Üniversitesi 6· 1 O KasınvNovember 2013 Köstence · ROMANYA 32 5

Değer Kavramı Kritiği: Değer nedir? Değer çeşitleri nelerdir'? Dcğeı·-Eğitim ilişkisi

Her toplumun meydana gelişinde önemli unsurlar ve yapı taşlan vardır. Bu unsurlar toplumdaki bireyler arasında yazılı olmayan toplum kurallarını,

birl iği ve düzeni oluştururken bireylerin ben olgusundan çıkıp biz olgusuna geçişinde sosyal ve kültüre l yaptırımlar olarak karşımıza gelmektedir. Bu yaptırımlan n temelini ise değerler oluşturmaktadır.

Günümüzde sosyal bilimlerin alt dalı olarak da ele alınan değerler toplumda gelecek nesillere bilginin ve kültürün aktanınında önemli rol oynar.

Çünkü insaniann davranışlarını da şekillendiren değerlerin temelini, bilgi ve inanç oluşturmaktadır. ' Her bireyin düşüncesine ve hayata bakış açısına yön veren bu bilgiler başta ailede sonra okulda daha sonra ise toplumsal çevrede zamanlaedinilir ve bu edinimler bireyin topluma uyuımuıukolaylaştınr.

Toplumla uyum içinde yaşayan bireylerin değerlere yüklediği anlamlar, gelişen teknoloji ve değişen dünyanın etkisiyle her dönemde toplumdan topluma farklılık lar gösterebilir. Buradan hareketle değerlerin değişmez ve mutlak o lgularolmadıkları nı söyleyebiliriz.

Değer kavramını daha iyi anlayabilıneıniz için bazı tanırnlara bakmamız yerinde olacaktır:

Türk Dil Kmuınunun Tilrkçe sözlüğünde değer kavrarm şu şekillerde tanımlanır:

1. Bir şeyin önemini belirlemeye yarayan soyut ölçü, bir şeyin değdiği karşılık, kıymet.

2. Bir şe_vin para ile ölçülebilen karştlığı, bedel. kıymet, paha, valör.

3. Üstün nitelik, mez~vet, kıymet.

4. Üstün, yararlt nitelikleri olan kimse.

5. Kişinin isteyen, gereksinim duyan bir varlt/c olarak nesne ile bağ!antısmda beliren şey.

6. Bir de,?{işkenin veya bilinme_venin scryt ile anlat11nı.

--··------' Bolay. Sn.leyman l l~yri, .. tlşkm Değerlc!r Buhram'·. Değerl er ve Eği timi U lıısl:ını ras ı Scmpozyumu, 26- 2R K:.ısını2004, Dcjicrkr Eğitimi Yayın l arı, istanbul , 2007, s. 57.

326 Trakya Üniversitesi 6-10 KasıovNovember 2013 Köstence· ROMANYA

Okt. Sclıcr KARUDAG

7. Bir ulusun sahip olduğu sosyal, kültürel, ekonomik ve bilimsel değerlerini kapsayan maddi ve manevi öğelerin bütünü. ı

Yine burada "değer" kavramı ÜZerine çalışmış, yalnız bir kısmından bahsedebileceğimiz tanımlar aşağıdaki gibi belirtilmiştir:

Mehmet Zeki Aydın değer kavramını; "Sos.ı;olojik açıdan genel olarak değer, kişiye ve gruba yararlı, kişi ve grup için istenili1; kişi veya grup tarafindan beğeni/en her şey olarak tanımlanabili1: "şeklinde anlatır.3

Ertuğrul Yaınan'a göre değer: "Değer, bireylerin herhangi bir kişi. varlık.

olay, durum vb. karşısında ortaya koyd~tğu duyarltlıklardır. İnsam değerli kılan, sahip olduğu iistiin nitelikler ve sahip olduğu donammlardn: '"

Özcan Köknel ise değeri: ·'Somut ya da soyut kavramiann önemtm belirtmeye yarayan soyut ölçü biri midir; can lt ve canstz varltklarm, olayların, olguların durıımunu, önemini anlatan bir kelimedir, şeklinde tanım lar. s

F. Oğuzkan değer kavramı hakkında: "Değerle1; bir kimsenin değişik durumlarda gösterdiği değişik sürekli davranışlara yön veren köklü inanç/ardır. Zaman içinde ortaya çıkan değişimler. değer algılarında ve uygulamalannda da değişikliklerin olmasına yol açmaktadır." şeklinde düşünmektedir.6

Yukarıda belirttiğimiz tanım lar doğrultusunda özetle değer kavramı bireylerin duyuş, düşünüş ve hayat tarzlarını etki leyen, temelini kültürden alan

kalıplaşmış davranış çeşitleri dir şeklinde açıklayabiliriz.

'Ablın. ŞllkrH Haluk ve Diğerleri (Haz.), Türkçe Sözlük, Türk Dil Kuruımı Yayınları, ll . Basım, Ankara, 201 ı, 5. 607. ' Aydm. Mclımct Zeki, '"Degerleı; işlevteri ve Ahlak''. Eğitime Bakış Dergisi. 2011, yı1:7. S. 19, s. 39-46'dan. Kaynak, Latifc, ··Değerler Eğitimi Bağlanundu Sevinç Çoklim'un H iktiyelerinin Amıli:i "( Y:ıyıınlanmamış Yüksek Lisans TC'4i. Danışman: Doç. Dr. Tülin Arsevcn, Akdeniz Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü) Antalya, 20 ı2. s. 31. ' Yaman, Ertuğnıl, .. Değerler Eğitimi ", Akçağ Yayınları, 2. Baskı, Ankara. 2012, s. 17-IS'den, Kaynak, Latifc. ··Değerler E.~ilimi Bağlamında Sf!vinı; Çok11m'1111 Hikt~ı·elerinin Analizi'"( Yayıınlannıaınış Yüksek Lisans Tezi, Dıınışınan : Doç. Dr. Tiilin Arsevcn. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitiis!l} Ant:ılya. 20ı2 , s. 3 ı.

' Köknel, Özcan. '"Çımşcın Değer/e,·imiz ··, Altın Kitaplar. Istanbul. 2007, s. 17 'den, K:ıynak, Latitc, ·· Değerler Eğitimi Buğlommda Sevinç Çokunı'un Hi~vôell!rinin llnali:i '"( Yayımlaııınaınış YUksek Lisans Tezi, Danışmıın: Doı,;. Dr. Ttilin Arseven. Akdeniz Üniversitesi , Scısyal Bilimler EnstitHs(l) Antalya. 20 12. s. 31.

• Oğtızknn, A. Fcrhan,'' Eı,iitim Terimleri Sözliiğii ".Türk Dil Kurumu Yayınları. Ankara, 19!>1, s.45 'den, Kaynak, Latife, ··Değerler Eğitimi Bağlammda Sevinç Çokum'u" Hiktiyelerinirı Anali::i". ( Yııyımlunmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Doç. Dr. Tülin Arscven, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü) Aııtalya,2012 , s. 31.

Trakya Üniversitesi 6-10 KasımtNovembcr 2013 Köstence - ROMANYA 327

Değerler hayatın her alanında bir mekanizma olarak karşımıza

çıkmaktadır. Her bir değer birbiri ile etkileşim içerisinele ve birbirinin devamı niteliğindedir. Yine de toplum içerisinde değerleri daha da sistemleştirrnek için belli kategoriler oluşturmamız gerekir bu da değer çeşitleri sorunsalını

karşımıza getirmektedir.

Değer kuramcılarının değerler üzerine olan sınıflandırma i anna

baktığınuzda:

Bazılarına göre amacını kendi içinde taşıyan değerler ile bazı değerlere arabuluculuk eden araçsal değerler mevcuttur. Bazılarına göre ise, olumlu­

olumsuz, değişebilen-mutlak, öznel-nesuel ayrımı vardır. İçerik olarak hoş, yararlı, kullanışlı , mantıki doğru, ahlaki açıdan iyi , estetik açıdan güzel ayrımlan vardır. Başka bir sınıflandırmada ise beJli başlı değerler olarak; dini değerler, dil değerleri, ahlaki değerler, hukuk değerleri, teknik alandaki değerler, iktisat değerleri, fikir ve sanat değerleri ifade edilmiştir. Bu açıdan dÜşünüldüğünde değerler insanlara farklı şek i llerde görünmüştür.7

Buradan hareketle birbirinden bağtmsız olarak değerlerden bahsedip, ayrı ayrı değer leri tanımlayamayız.

Değer ve eğitim ilişkis ine bakıld ığında, eğitimin amaçlan arasında, toplum değerlerinin bireylere öğretilmesini ve nesillere aktarılmasını da görmekteyiz. Eğitim yoluyla kazandırılacak milli ve manevi değerlerine sahip bireylerin yetişmesi ve oıtak kültürün devamlı1ığını, yaşatılmasını sağlamada

eğitimin rolünün ne denli önemli olduğu görülmektedir. Böylece nesiller arasında değerlerle ortak bir anlayış ın kurulmasında, değerler ile eğitim

arasındaki ilişki önemli bir köprü görevini üstlenmektedir.

Değerler EğitimiAçısından Saltukname'nin Yeri ve Önemi

Türk tarihi ve kültürü, geçmişi çok eski zamanlara dayanan ve oluşumunda birçok önemli olay ile değerli şahsiyetlerin yer aldığı

kavramlardır. Tarihimizi ve külti.irümüzü şekil lendiren bu olayların günümüze yansıtılmasında destanlar, efsaneler, menkıbeler gibi birçok edebi eser büyük rol oynamaktadır. Bu eserlerde ulusal değerleri yansıtan tarihi ve efsanevi

' Felsefe Sözlügü, "Değerler·, Bilim vo:: Sanaı Yayınları, Ankara, 2002. s. 337'dcn. Büyükbingöl Yağcı, Ayşegül, "Dttğerler Eğitimi Bağlunundu 1'ı1Sı!lilr! Ziilı!ylw Kıssosı" (Yayı nılnrımaıııış Yüksek Lisans Tezi, Dıınışınan: Prof. Dr. YurdagUI Melıınedoğlu, Murıııam Ünivers itesi, Sosyal Bilimler Enstitüsll) İstanbul. 2012,s. 32.

328 Trakya Üniversitesi 6-10 Kasım/November 2013 Köstence · ROMANYA

Okl. SeherKARLIDAÖ

şahsiyetlcr, üzerinden yüzyıllar geçmesine rağmen milletin zihniudc izler bıralanış tarihin ve kültürün taşıyıcısı duıumundadırlar. Anadolu ve Rumeli fetihlerinde ~irçok gazada bulnnan, Türk İslam uygarlığının yayılmasını sağlayan Sarı Saltuk da bu şahsiyetlerden biridir. Gösterdiği kahramanlık ve kerametieric hayatı etrafında birçok menkıbc oluşim ve destani bir kişiliğe bürünen Sarı Saltuk'un hakkında seyahatnamelerde, vilayetnamelerde, menakıbnamelerde ve tarih lerde bi lgi le re rastlamak mümkündür.

Bunlardan başlıcalan Evliya Çelebi Seyahatnamesi ve Vilayetname-i Hacı Bektaş-i Veli'dir. Seyahatname'de kendisi Ahmed Yesevi'nin bir müridi olarak anılırken Vilayetname-i Hacı Bektaş-i Veli'ye göre bir çoban olarak karşımıza çıkmaktadır. Hatta İbn-i Batı.ıta Scyabatnamesi'nde de San Saltuk'tan bahsedilmektedir.8 San Salttık hakkında bilgi edinebileceğimiz daha birçok çalışma ve eser bulunmaktad ı r. Burada hepsinden genişçe bahsedemeycccğiınizden dolayı en bilinen örneklere değinilmiştir.

Yine de Sarı Saltuk'u anlamamızda ve tanımamızcia bizlere yol gösteren, Cem Sultan'ın emri üzerine Ebu' l Hayr-ı Rumi tarafından derlenip yazıya geçirilen en önemli kaynak Saltuknamc'dir. Eser Ebu'! Hayr-ı Rurni'.nio Anadolu ve Rumeli'yi gezerek Sarı Saltuk hakkında söylenen tüm menkıbeleri toplaması ve yazıya geçirmesiyle oluşan üç ciltlik bir yapıya sahiptir.~

Bu eser doğrultusunda Sarı Saltuk'un hayatını kısaca şöyle açıklayabiliriz:

"Gerçek adı ŞerifHızır'dır. Saltukname'de farklı isimlerle de karşımıza gelmektedir. Biz çalışmamızın bu bölümünde eserde geçen ''Şerif Hızır" ve sonradan aldığ ı ad olan "Sarı Saltuk" isimlerini kullanmayı daha uygun gördük. Battat gazi soyundan gelen ŞerifHızır'ın annesi Rabia Hatuo, babası ise Emir Ali'dir. "10

Babasının Amasya Kalesi'nin zaptı sırasında şehit olması üzerine kendisiyle Jalası Seravii ilgilenmiştir. Küçük yaşta kahramaniıkiarını gösteren Şerif Hızır, düşmanı Alyon'u yenmiş ve Müslüman olmasını sağlamıştır. Böylece Alyon kendisine "güçlü, kutlu ad" 11 anlamına gelen Saltuk adını

• Alptek in, Ali Bcr;ıt, "Saltuk11amt!'dt! Yer Alem Ej.~a11eleri11 Giiniimiiz Söziii Kiiltiiriine Yarıw11ası"

http://www.millifolldor.com/tr/sııyfaıar/98/0 ı -.pdC ( c.t. 26. J 0.20 ı 3). 'Akalın, ŞükrU Halük,'' Au<1dolure BalkanlardaSan Saltuk'',

http://tıırkoloji .cu.cdu.tr/CAGDAS%20TURK%20LEI ICELERU6.php, (e.t. 26.10.2013 ). 10 Deınir, Necati . Erdem M. Dursu n. ·•saLtıkname''. Aıioğ1u Yayınevi, 2. Baskı, İstanbul. 2013, s. 24.

" Demir. Erdem. age., s. 35.

' Trakya Üniversitesi 6-10 Kasını/November 2013 Köstence- ROMANYA 329

SAl fi!UNMFDE DEGERI.F.k EOI riMI CZERINE SO~YO~Oı:rüR~L BIR Ot.~E~IE A SO<.lO.C'ULTVRAL ESSAY Otl V,\ LU ES EOUCATI0:-1 i1'l SALTUKNAME

vermjştir. Rivayetlere göre kendi fiziksel özelliklerini belirten ve soyumın tanınmas1 için kullanılan San lakabı ile birleşerek Şerif Hızır'ın adı Sarı Saltuk olmuştur. Sarı Saltuk adalet ve hak cloğıultusunda düşmanlarını yenmiş, aman dileyene merhamet göstermiştir. Yendiği düşmanlarını Müslümanlığa

davet eden ve kendilerine birer ad vererek yoldaş benimseyen Sarı Saltuk, Anadolu'da, Rumeli'de, Balkanlarda birçok gazada bulunmuştur.

Bu gazalarcia pek çok kahramanlık ve keramet gösteren Sarı Saltuk'un kendisine yardım eden birçok dostu ve yoldaşı olmuştur. Saltukname'den edindiğimiz bilgilere göre, kendisine yardım edenlerin arasında Hz. Hızır,

melekJer ve hatta cinler bulunmaktadır. Bu seferler sırasında türlü belalar ile karşılaşması, dcvlcrlc, cinlerle savaşması, Kaf Dağı'na gitn:ıesi etrafında

şekil lenen hikayeleri n destani bir özellik kazanmasına neden olmuştur.

San Saltuk'un kiiçük yaşlarda kahranıanlık göstererek ad vermesi, iyi ata binip ok atması, ustaca kılıç kullanması, iyi yi.izmesi ve yiğitçe gezmesi (Saltukname'de belirtilen bir erde bulunması gereken dört öze11ik) Türk destanlanndaki aJp tipinin, gösterdiği kerametler ise alp-eren tipinin özelliklerini taşıdığını düşündürınek1edir. 1~

Saltukname'ye göre Sarı Saltuk 12 dil bilmekte, dört Semavi dinln kitabını çok iyi derecede bilip okumaktadır. Böylece kılık değiştirip düşmanlarını çok kolay bir şekilde alt etmektedir. Buna örnek olarak Saltuk'un Rumeli'ye geçtiği ri vayeti anlatılırken şöyle bir olaydan bahsedilmektedir:

''Şerif Latin Kiliselerinin içinde idi. Rahip layafeti nde, o kiliseye geldi. Şehir ortasmda bir kilise gördii. Baktı ki kôfirler kilisenin duvarına yüzünü sürerle1: Şerif düşündü. Latin 'in ulu bir ra h ibi var idi. Adt, Ca lut idi. Silıirle gökte uçardı. Biifiin kô_firler ona ilikat eder/erdi. Şer!f. onun bu özelliğini işitmişti. İleri geldi. tekürün elini öptü:

-Babam Caiut size selam gönde1di. ''Mesih'in inaye/i üzerlerine olsun" dedi. Sonra başından çıkardı, tekürebir m eki up sundu. Teldir alip okudu.

Şerif on iki dil yaz1p okurdu. Te/dil; Pap ve Latin beyi başlarını açtp Şerife hiinnet elli/et; içeriye altp kiliseye yerleştirdi/er. "Calut'ım oğlu imiş" diye saygı gösterdi/et:

"Ak;ılın. ŞUkrü Halfık," Anadolu ~·e Bo/k(ln/anla Sart Saliuk'',

http://turkoloji.cu.cdu.tr/CAGDAS%20TURK%20LEHCELERI/6.plıp, (c.t. 26.10.2013 ).

330 Trakya Üniversitesi 6·10 Kasım'November 2013 Köstence- ROMANYA

Okt. Sclıcr I<.ARLtDAG

Şerif, minbere çıkıp yiiksek sesle İncil okudu. Kiifirler hep ağ/aştı/ar, kendilerinden geçtiler. Minherden indi. Tekiir buyurdu; nimetle1; şaraplar getirdile1: Şerif, o nimetlerden yemedi, sadece ~eytinden yedi ve şarap . d' .,/J ıçme 1 ...

Burada rı hareketle Saltukname'den buna benzer birçok örnek verebiliıiz.

Ve yine Saltukname'de yer alan bilgilere göre 99 yaşında zehirlenerek Keligra'da vefat eden San Saltuk'un on iki ayrı yerde mezarı bulunduğu fakat genel kanaatin, gerçek mezarının Romanya'nın Babadağ bölgesinde olduğu üzerinde toplandıgı görülmektedir.ı4 Farklı yerlerde mezarlarırun bulunduğu söylemleri, Sarı Saltuk sevgisinin coğrafyalara dağılarak, güçlü bir tesir oluşturduğunun açıkça kanıtıdır.

Saltukname'ye göre hayatından kısaca bahsettiğimiz San Saltuk, Türk tarihinde sadece destani bir kahraman değildir. Ulusal ve milli değerlere bağlı ve bu değerler uğruna hayatı boyunca mücadele etmiş, Türk toplumuna güzel ablakıyla örnek o lmuş bir şahsiyettir. Sarı Saltuk'un kendi hayatında sık ı sıkıya

bağlı olduğu ve topluma da alışamaya çalıştığı bu değerleri anlatan Saltukname, değerler eğitimi açısından incelemeye değer ve yol gösterici bir eserdir.

Bu çalışmamızda araştırmamıza konu olan Saltukname'nin üç cildi de incelenmiş ve değerler tespit edilmiştir. Bu değerler ternalanna göre; dini, ahlaki ve toplumsal değerler olmak üzere üç sınıfla gmplandmlmıştır.

Sınıflandmna sırasında toplumu yönlendiren olwnlu değerlerin yanı sıra bireyi ve toplum yapısını kötüyünde etkileyen olumsuz değerlere de yer veri lmiştir.

Bununla beraber Saltukname'de ele aldığımız değerlere bakılınca Sarı

Saltuk'un veli kişiliğinin etkisiyle dini ve ahlaki değerlerin daha ön plana çıktığı görülmektedir. Biz bu değerleri elimizden geldiğince, Türkçe sözlüktekiıs anlamları temel alınarak tek tek açıklamaya ve Saltukname'den 16

aldığımız referanslada örneklendirmeye çalışacağız.

ı.• Demir, erdem, :ıı;c., s.42.

•• Ocak. i\lınıct Yaşar, "San Salftk Popiller isla111'm Balkımfar'duki Destunl Önciisii ",Türk T~rih Kurumu Yayınları. Ankara, 2002, s.98-l OS'den, Aıpıekin. Ali 13enıı. "Saftukname'cle Yer Afan tj.'vane((!rin Giiniiuriiz Sörfii Kiifliit·iine Yan.ı·tnıust" ımp://www.millifolklor.conı/ır/sayfaıar/98/0ı-.pdf, (e. ı. 26.ı 0.20 13).

"Ak:ılın. ŞükrO Hallık ve Diğerleri (Haz.), Türkçe Sözlük, Türk Dil Kunımu Yayınları, ll . Basım. Ankara. 2011.

•• Demir, N<:cııti , Erdem M. Dursun. ·'Saltıknıımc", Aiiogıu Y:ıyınevi. 2. Baskı, ist:ınbul , 2013.

Trakya Üniversitesi 6-10 KasıııVNovember 2013 Köstence- ROMANYA 331

SALTUKII~~ıE'OE IJF.()F.RUR aliTIM i UZERINE SOSVOKUL'll) REJ.IIIR OENEMEA SOC:ıO.CULTI!RAL f-SSAY ON VAWES F.Dl:CAiıO~ IN SALri!KNMfE

/1 Saltukname'de Değerlerin Sınıflandarılması

ı. Dini Değerler

Dini değerleri daha iyi açıklayabilmemiz için öncelikle din kavramı üzerinde duracağız. "Din" kelimesi Arapça "dane" kökünden "boyun eğme, itaat etme, hesaba çekme, inanmak ve bağlanılan teorik yol" gibi farklı

anlamlara gelecek şekillerde türeti'lmiştir. 17 Bl.itün bu anlamlardan yola çıkarak elde edilen genel din kavramını toplum içerisinde yaşayan insanlar arasındaki tüm ilişkileri etkileyen, düzenleyen kurallar bütünü olarak tanımlayabiliriz. ıs Bu bağlaında dini değerler ise temellerini dini kural ve hassasiyetlerden alan, yaphnmlardır. Bireyin doğduğu andan itibaren hayatında var olan bu değerler, kiş inin hem manevi hayatını düzenleyen hem de toplumsal hayata uyumunu sağlayan en önemli unsurların başında gelmektedir.

Saltukname'de tespitettiğimizdini değerler ise sırasıyla şu şekildedir;

A) İman: Gönül rızas ıyla Müslümanlığı kabul etmek.

"- Ri~vamt bana bir güzel tabir etmedin. Onu tabir et, ondan sonra öldiir, dedi. Şerif:

-Umarım, Müslüman olursun. Tabiri budw; dedi. Al iyon:

- Üstümden kalk, sana ne diyeceğim bak, dedi. Şerif kalktt. Aliyon, parmakkaldmp iman getirdi. Şerif, ona İlyas-ı Rumi admı verdi. "'9

B) H ara m: Din kurallarına aykırı olan, din i bakımdan yasa}c olan.

•· Şerif, minbere çıkıp yüksek sesle İncil okudu. Kôfirler hep ağlaştıla1; kendilerinden geçtileı: Minbe1-den indi. Tekür buyurdu; nimet/er, şaraplar getirdile1: Şer([, o nimetlerden yemedi, sadece zeytinden yedi ve şarap . d' ,ıli tçme ı ...

" Drıız, Abdullah, "Din H ' Allah inancı ", Akif Nuri (Çev.),Çığır Yayınları, istanbul, 1978, s.42-43'dcn, Büyükbingöl Yagcı, Ayşegül, "Değerler Eğitimi Bağlammda Yusuf ile Züleyha Ktssasi'' (Yay ı nılanmanıış Yüksek Lisans Tezi. Danışman: Prof. Dr. Yurd:ıgnl Mchınedoğlu, Marmıır.ı Üniversitesi , Sosyal Bilimler Enstitllı.il) Istanbul, 20 12, s. 6. •• Çalışkan, lsmail,''Kur'tm'da Din Kavmmt", Ankara Oku hı Yaymları.Ankara. 2002, s. 49'dan, BilyUkbingöl Yagcı, Ayşegil l , "Değerler Eğitimi Bağlam111do Yusufile Ziileyha Kısscıst" (Yayıııılanınanıış YOksek Lisans Tezi, Danışman: Prof. Dr. Yurdagtil Mehmedoğlu, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü) İstanbul, 2012, s. 7. " Demir, Erdem, age., s. 34. "'Demir, Erdem, ~ge .. s. 41 .

332 Trakya Üniversitesi 6· 10 Kasını/November 2013 Köstence · ROMANYA

Okt. Seher KARLIDAG

C) Tövbe: B ir günah veya suçu bir daha yapmamaya söz vermek.

'' . .. Hz. Siileyman, Aydıncık'taki binaları ve sarayları onun ıçm yaptırmışli. Onun kafir oldut,'Tunu bilirdi fakat önemli saymazdı. Taç ve tahttan ayrt diişüp belaya uğradı. Bu belanın ondan dolayı başına geldiğini anladı. Tövbe ve alıdetti ... "11

D) itaat: Söz dinleme, boyun eğme, buyruğa u yına.

"- Gerçek söylüyorsun. Bu erendit; ve/idi!; de:)"ip kôjirler kaleden dışarı çıktılar.

Baştarım açıp Server'e (San Saltuk) dualar eyledi/ei~ itaat ettiler ... "11

E) Şehitlik: Kutsal bir ülkü veya inanç uğrunda ölmek.

"Bu haher öyle yayı/dt. Meğer Kasım'1 bu kayserlerden biri şehit . . . ,})

etm1ştı ...

F) Beddua: Birinin kötü dtınıma düşmesini gönülden dil emek.

"-Server! Şehir halk mm yüreği demirden veya taştannudır ki.fukarayı sevmez/er, dedile1~ Server:

- Ha kk Tea la bunlara bir Demir adlı, taş yürekli er göndere, aksak ola. Bu şehrin harabı omm elinden ola. Nitekim Tebriz'in de harabı, çapu/cular elinden ola, dedi."24

E) Dua: Yakanş, Tann'ya yalvarına için söylenen dini metin.

··-Ya Rabbii't-ôlemin! Sana sığındtm, sen kuvvet ve1: Ben kulcağızma çok liitz!f ve kerem edip dururszm. Bana; Ali'nin tiğ-1 makamını, Hamza'nın

süngiisünü, Abbas'm kalkan11ıı, Anter'in hançerini, Ramin'in yayım ve okunu, Rüstem'in gürzünü, İskender'in otağmt, Süleyman'ın ciibbesini, Ömer'in dağarcığınt bağ1şladın. Ne olur, ben biçareye, bu canavar m helakim n as ip ey/e. Beni halk içinde utandmna, dedi. ,!_,

F) Şükretmek: Tanrı'ya minnet duygusu sunmak.

··• H.z. Süleyman tövbe etti. Tanrı kabul etti. K1rk gün tamam olunca balıkçt!ar Hz. Siile_vman'a bir balık verdile1; ·'Git, pişir, ye,. dediler. Her giin

"Demir, Erdem, age. , s. 354.

" Demir. Erdem, age., s. 37. 13Deınir, Erdem, age .. s. 118. " Demir, Erdem.age.,s. 122. " Demir, Erdem, ııge., s. 212.

Trakya Üniversitesi 6-1 O Kasım/November 2013 Köstence- ROMANYA 333

SALTUKANME'DE DECERLER E<liTIMi ÜZERiNE SOSYOKÜl:fÜREL RIR I)ENEMEA SOCIO-CULWil~L E.~SAY ON Vı\WES EDl:CATION iN SALTUKNA~1E

/If balık, bir elonek ve bir akçaya hizmet ederdi. Onu alıp tenha bir yere gitti, ateş yaktı. Balığı pişirip yiyecekti. İçin i temizlemek için balığın karnını yardz. Baktı ki mübare[( yiizüğü onun içinde. Dev yüzüğü denize atınca o balık yutmuştu. Allah Tealô'nzn takdiri ile ağa düşüp Süleyman 'ın eline geldi. Hz. Süleyman onu gördü. Tanrı'yaşükretti. "16

G) Günah: Dini bakımdan suç sayılan iş, davranış.

" - Onlar Harut ve Marut'tur ve sihri ve hileyi onlar getirdi/et: Günah edip asi olunca onların arnelini kaldırdı. .. "27

H) Kader 1 Kadercilik: Yazgı /Yazgıcılık

"Bu tarajta Saltık; dönüp Birtzts 'a, Seylaj'a ve Afvan 'a:

- Kardeşlerim, yaranlanm! Benim gönlüm di/er ki yarın at ıma bineyim, Mihentas'ın ordusunun üzerine siireyim. Tan n, atmmda ne yazmıştır, · görelim, dedi ... nJR

2) Ahlaki Değerler

Ahlak kelimesinin kökü "hulk" olup insamn tabiatı , kar~l<teri, mizacı,

huyu anlamlarına gelmektedir. Kelimenin kökü başka bir açıdan

incelendiğinde ise yaratmak, şekillendirmek anlamına da gelir.29 Bırrada anlamlarına sınırlı bir şekilde yer verdiğimiz "Ahlak" kavramı toplum değerleri içerisinde önemli yer tutmaktadır.

Bireyin topluma uyum sağlamasında, toplum tarafınciari dışianınasında veya kabullenilmesinde ahlaki değerler büyük rol oynar. Zamanla her ne kadar toplmnuu yapısı ve anlayışı değişse de bireylerin uyum içerisinde yaşamasını sağlayan ahlaki değerler değişmemesi zorunlu olan davranış biçimleri dir. Aynı

zamanda değerler eğitimi sisteminin bir alt gurubu olarak karşımıza çıkan bu

" Demir, Erdem, age.,s. 354.

" Demiı~ Erdem, age., s . 200.

"' Demir, Erdem, age., s. 193.

" Poyraz, Hakan, "Ahlnk111 Dikotomisi iç Alılcık!DışAiılak'', Yurdagül Mel:ımedoğlu ve Ali U lv i Mehmedo~lu (Ed.),

Küreselleşme Ahlak ve Değerler içinde (169-194), Litera Yay., istanbul, 2006, s. 169'dan, Büyükbingöl Yağcı ,Ayşegül, "Değerler Eğitimi Bağlamında Yusufile Ziileylıa Kts.wsı" (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof. Dr. Yurdagül Mehınedoğlu, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü) İstanbul, 20ı2, s. 9.

334 Trakya Üniversitesi 6-10 Kasım/November 2013 Köstence- ROMANYA

Okı. Seber .KARLIDAG

değerler bireye kazandırılması amaçlanan olgunlaşma, kendini gerçekleştirme ve kendini var etme olgularımn temelini oluştumr. 30

Değindiği noktalardan bi'ri ahlaki değerler olan Saltukname'de aşağıdaki değerler öne çıkmıştır:

A) Zina: Aralannda evlilik bağı olmayan kişiler arasındaki cinsel il işki.

"- Yct Şerif! Siz buyurun. Bu kişi benim müridimdiJ: Kadını, bu er ile

yakalamtşlar, dedi. Şerif o gelen kişiye:

-Bu tuttuğun yiğit nerede otur w; diye sordu. O kişi:

-Bu yiğit, benim komşumdur. ded{ Şerif:

-Doğru söyleyin, birbirinizle nerede buluştunuz, dedi. Onlar:

- İkimiz in evinin arasında bizim bir komşu kapıst vardı, orada buluştuk, dedileJ: nJI

B) Fesad: Karışıklık, kargaşalık, arabozuculuk.

''-Ya Şerif? Ben de insanoğullarım kandzrdzm. İnançlarım kesmeyip

birbirlerini kırsm/ar istedim, dedi. Şerif:

- Yc1 me lun! O yaptığın şey nedir, diye sordu. Şeytan:

-Hz. Ali'ye Tann dedirttün. Rafiziler uydu/m: toplanıp Mazenderan'da bir bölük oldular. Halkafes at edip durur/ar, dedi. Şerij'iizüldii ... ,;:

C) iftira: Bir kimseye kasıtlı ve as ılsız suç yükleme, kara çalma.

'' ... Bu Saltuk Resı,tf'iin nes!idir. İkisinin de gözlerini açm1ştır. Bu tiir

şeyler ancak ve/ayet ile olw; sihir ile olmaz. Eğer k!ifirler sihirbaz derlerse. h " A ifl' . / / O 1' {' n33 aşa t lıra e tm ış o .ur or. , ve u-.ır ...

"'Poyraz, Hakan, "Alı/akın Dikotıwıisi İç Ahlak/Dtş Ahlak", Yurdagül Mehmedoğhı ve Al i Ulvi MelımedoğhL (Ed.),

.Kürcs~:lleşmc Ahlak ve Değerler içinde ( 169-194), Litcra Yay., istanbul, 2006, s. I ~6'dan, Büyükbingöl Yıığcı. Ayşegiil , "Değerler Eğitimi B(lğ/ammda Yusufile Züleyha Ktssas1" (Yayımlannıaın ış Yliksek Lisans Tezi, Danışman: Prof. Dr. Y\ırdagi.l l Mehıııedoğl u, Mıırnıam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü) istıınbul, 20 12. s. 13. " Demir, Erdem, age., s. 397. "Demir, Erdem, age .. s. lO 1.

· " Demir, Erdem, age., s. 437.

' ~ Trakya Üniversitesi 6-1 O Kası m/November 2013 Köstence- ROMANYA 33 5

SALTIJK:\NME'OE DEGf.KLEK EÖITh ti ÜZERiNE S0$1'0K(UÜREL R!R DF.~EMEA SOCIO.CULTURAI. ESSAY ON V,\ WES EOt:GATIO~ iN SALTIJKNMIE

_d

D) Düşmanlık: Düşmanca duygu ve davranış, hasım lık.

" .. . Ali gönderdi, deyip zann ile çıktilm: Ali, Osman'1 öldürttü, deyip suçladtlw~ i\1uav~ye'nin kışkırtmasıyla eliişmanlık ettiler. Şam'dan kalktılar, ordu toplayıp cenkettiler ... , u

E) Doğruluk: Gerçek, yalan olmayan.

"-Doğru söyle! Cihanda adı dolaşan Saltık sen misin, diye sordu. Şerif, inkar etmeyi düşündü. Sonra: 'Yok, doğrusunu söyleveyim. 'dedi. ,,;_ı

F) ihanet: KötüHile etmek.

"- Sultanımf Macar me/iki Kaydajan'dan haber aldım. Kendi askerlerini toplamış, pa paya gitmiş. Oradan gelecek tekrar ihanet edecek, dedi. "3~

G) Hıyanet: Kutsal sayılan şeylere el uzatma.

'·-Ya rahip! _Üç sebe.p vardu: Biri budur: Hak Tea la ahdetti Resul'iine ki kıyamete dek kaim ve daim olacak. Her ne zaman iimmet içinde zalim ve !neyin

biri belirse, ona bir kişi veril; hava/e olur. onları helak ederle1: Nite/dm Beni Ümmiye, zulüm ve hıyanet ile eviada eza ve ihanet etti ... "17

H)Açgözlüliil<: Doymazlık, gözü doymazlık, haris i ik, tamahkarlık.

"-Bilin ki Takyanos'wn. Yedi iklime padişah oldum. Sonunda Rum'u ele geçirclim. Bu şehri beğendim. Bu hazineyi geri gelirim diye buraya koyup gittim. Bu benim adetim idi. Heryerinma/mı top/adım. Buraya defnettim. Eğer

ölürsem kıyamette geri ka/karım, bu görndi(ğiim malları yerinden çıkarmm, alırım. Orada da mal kuvvetiyle padişahlık benim olacak ... "38

I) Yalancılık: Yalancı olma dununu.

"-Ben gördüm. Bizim Musa, Tur Dağı'na çıktı. Ben de birli-k re çıktun. O, Hak ile söyleşti. Ben de din!edim. Ermeni:

-Ben de İ.w ile göğe çıkt1m. Hak ile söyleşti, ben dinledim, dedi. Şerif, bunlarmyalansözlerini dinledi ... , , _ıy

" Demir, Erdem, age., s. 458. ''Demir, Erdem. age., s . 263. "' Demir, Erdem, age., s. 430 . .. 1 Deınir, Erdem, ag<!., s. 502.

"'Demir, Erdem, age., s. 498. ,.Demir. Erdem. age .. s. 77.

336 Trakya Üniversitesi 6-10 Kasırrı/November 2013 Köstence- ROMANYA

Okt. Seber KARLJDAÖ

J) Zalim: Acımasız ve haksız davranan, zulmeden.

" - Üç türlü kişi elbet hel ak olacaktır: Yalancı, zalim ve hain ... '"'0

K) Yalan: Doğru olmayan, gerçeğe uymayan söz.

"-Bu Türk'tür, gafil olmay111. Yalan söyler: hile ile beni size öldürtmek iste1: Gelin gidelim, bunun dersini ı•erelim, dedi ... ,t,

L) Hile: Birini aldatmak, yarnitmak için yapılan düzen, dolap, oyun.

" ... Sultan İzzeddin zamanmda, çok hile vefitneleryaptt. Fakat çaresini bulamadı. .. ,.ıı

M) Fitne: Arabozucu laf söylemek, arabozucu davratıışta bulunmak.

"- Ya İstefan! Bu rahipler fitne çtkardtlar, cezalanm buldu/Cil: Eğer sen fitne çtkarmaz isen ben sana zuliim yapmam. Yeter ki si= anlaşmayı bozmaym, dedi .... ,4;

N) Sadakat: İçten bağlıl ık.

'' ... Onu bana bulup ı•erirsen ben de sözüme sa dt k o/urum, dedi ... "

O) Dalalet: Sapkınlık, doğnı yoldan ayrılma.

" ... Sizi, hak di ne döndürmek için kılavuzlukyapmaya geldim. Küfür ve

· dalaletten sizi kurtaracağım. dedi ... "45

3) Toplumsal Değerler

Değerler top lumsa l yaşamın en temel unsurlarıd ı r. Kültürlerin yaşatılmasında, devam ettirilmesinde ve aktarılmasında toplumsal değerler daha ön plana çıkmaktadır. Toplum içerisinde yer alan bireylerio uyması gereken yaptmıular olarak karşımıza gelen toplumsal değerler, Saltukname'de şu sıralamayla karşım ıza çıkmaktadır:

A) Zina: Aralannda evlilik bağı bulunmayan insanlar arasındaki cinsel ili şki.

- ----- - ---·-·---"'Demir, Erdem, age.,s. 500. "Demir. Erdem. agc.,s. 545. '"Demir, Erdeın,age .. s.29 ı . .., Demir. Erdem. age .. s. 595. "Dcnıir, Erdem, agc. ,s. 313 . .u Demir. Erdem, agc.,s. 472.

Trakya Üniversitesi 6-10 KasımtNovember 2013 Köstence- ROMANYA 337

SAı:rUK:\NME'DE DEGF.kLF.tı EGITIMi ÜZERINE SO$YOK0LT0Rf.LBIR DF.NEMF.A SOCIO-l'ULTUI\AI. F.SSAY ON VALUES F.Ot:ÇATI0:-1 iN SALTUKNM1E

-1 " ... Hz. Resul'ün yolunu terk ettiler. Zina ve fesada düştüle1: Toplumun

düzeni bozuldu ... "46

B) Zullim: Güçlü bir kimsenin yasaya veya vicdana aykırı olarak başkasını uğrattığı kötü durum.

" ... Şerif,· Ununan melikinin halka zulüm yapttğtnt, İslam dininin leurallarına uygun olmayan işler ettiğini anlattı ... '"''

C) Saygı: Değeri, üstünlüğü, yaşhlığı, yararlılığı, kutsallığı dolayısıyla

bir kimseye bir şeye karşı dikkatli, özen li, ölçülü davranmaya sebep olan sevgi duygusu, hürmet.

" ... Seyyid gemı)' i getiren denizeiye izin verdi. Kendisi ruhhan suretine girdi. O adada bir kilise vardt, içinde ktrk ruhban bulunuyordu. Şer{lkiliseye geldi. Ruhhanlar onu karşıladılar, saygt gösterdiler ... . ,ı,y

O) Helalzade, Haramzade: Nikahl ı bir ana ve babadan doğmuş kimse.

•· ... Sara, İbrahim Peygamber'in kendi hatunudu1: NemnJd'un klZldu: Kamus, cariyeden doğan çocuktw: Helaizade olw~ haramzade olmaz, dedi

u 49

E) Adalet: Adil olmak.

"- Biz. sana geldik. Adaletine ve doğrıtluğuna sığındtk. Bize bu zulüm ve habızlık nedendir, dedi. "511

F) Dayanışma: Bir topluluğu oluşturanların duygu, düşünce ve ortak çıkarlarda birbirlerine karşılıklı bağlanması, tesanüt.

" Server ve gaziler nara attıla1; kıltçlarmı ellerine aldılar, yerlerinden kalktp divan içinde kılıç yürüttüler, halkı birbirine vurdular. Şehir karıştı. Diranikkalktı, tahtından kaçti ... "5

'

G)_Barış: Uyum, karşılıklı anlayış ve .hoşgörü ile oluşturulan ortam.

" ... Üç gün cenk ettiler. Sonunda tekfur gördü ki iş fesada varır, hemen kalkıp aşağı indi, kapıyı açtı, aman diledi. H araca razı oldu, banşyaptılar. ·k•ı

"Deınir,Erdeın,age .. s. 433.

"Demir, Erdem, age., s. 434.

"Demir, Erdem, age., s. 452.

"Demir, Erdem, age., s. 205.

"'Demir. Erdem, age., s. 255.

"Demir, Erdem, age., s. 553.

" Demir, Erdem, age., s. 604.

338' Trakya Üniversitesi 6-10 Kası rn/November 2013 Köstence- ROMANYA

Okı. Scher KARLIDAÖ

H) iyilik: Karşılık beklemeden yapılan yardım.

" ... Sen iyilikyap. Eğer domuza biLe iyilikedersen karşma gelir ... ,JJ.

l) Pişmanlık: Pişma~ olma dumm u, nedamet.

" Çenmur. dal'e/e l'aran ldmseye öyle dedi. ikisi de gelip haber verdiler. Me/ik l'vfuhsin aA7/h idi. Yapt1ğma pişman oldu, peygamberlik davasının arkasına diişmedi. '''~

J) Haksızlık: Hakveadaleteaykınlık.

"-Biz sana geldik. Adaletine ve doğntluğuna s1ğmdık. Bize bu zulüm ve haksızlık nedendir. dedi. ""55

K) İtimat: Güven, emniyet.

" ... Mümin, Siinni ve Salih cinnl idi. Seyyid, ona ilikal ve ilimat ederdi. C inin salihinden asla yalan gelmez, söylemezler ... ,.,;6

L) Tuz Ekmek Hakkı: Topluında kıymeti i olan değerler.

"-Ömiir kisa/Iğınıiıeden bilirsin, d~ ve sordu. O kişi:

- Seyyid Batfal Gazi'den işittim. Üç şeydendh: Biri çok yemekten, i/d ne isi bedduada n, iiçiinciisü is .. e tuz ve ekmek hakktm inkar etmektir. dedi. ,.ı,

Sonuç ve Değerlendirmeler

Sonuç olarak değerler eğitimi huzurlu, güvenli ve sağlam bir toplumun

olu~turulmasıncla en önernli öğedir. Değerlerin her dönemde, yeni nesillere aktarılması gerekir. Çünkü top lumların devamhlığı bu yeni nesillerin iyi yetiştirilmesine bağlıdır. Kültür ve tarihimizi en güzel şekilde anlatan destan lar, efsaneler, menkıbeler yeni nesillere manevi ve milli değerlerin öğretilmesinde önemli rol oynar.

Çalışmamızda incelediğimiz Saltukname de içinde barındırdığı değerlerle, bu değerlerin aktarımmda ve bireylere öğretilmesinde önemli bir kaynaktır. Buradan yola çıkarak ideal insan tipi yetiştirirken değerler eğitimi

" Demir, Erdem, age .. s. ı26. "Demir, Erdem, age., s . 140.

" Demir. Erdem, age .. s. 255. ıo Demir, Erdem, age., s. 354. ;'Demir, Erdem, :ıgc.,s. 430

Trakya Üniversitesi 6-10 KasınVNovember 2013 Köstence- ROMANYA 339

S.ILTl!K.\~ME'OE DEÔER~Ell E(;iTiMi ÜZERINE SOSYOKüı:rORf.l. BiR DF.~EI'<IEA SOCLO-CULTl'IW. F.SSAY ON VALUE$ EDI:«IllOll j}l SALTUKN;I.\IE

faaliyetlerinde, Saltukname'de bulunan menkıbeler sadeleştirilerek ve kısaltılarak etkin bir şekilde kullanılabjlir. Ayrıca Saltukname'de toplum yaşamını etkileyen değerlerin ortaya konmasıyla halk eğiticiliği yönü de kullanılabilir.

Karakterli bireylerin yetiştirilmesinde değerlerin iyi anlaşılması oldukça önemlidir. Bu iyi yetiştirilecek yeoi rnesi!Jer için tıpkı Sa.ltukname'nin başkahramanı olan San Saltuk gibi sağlam rol modellere ihtiyaç vardır. Sarı Saltuk dini açıdan, inançları uğruna mücadele eden ve onları yaymaya çalışan, tevazu sahibi, Allah'ın lütfuna çokça mazhar olan bir portre çizerken toplumsal açıdan, vatan sevgisi ile düşmanlanyla cesurca savaşan, cömert, vefalı, onurlu, Türk geleneğinin ve göreneğinin tüm özelliklerini taşıyan, aile yapısına önem veren bir _insandır. Ahlaki açıdan ele alındı ğın~ ise doğruluğun savunucusu, vefalı , sadık, insanlara yardımı seven ve sahip olduklarını insanlarla paylaşan bir insan tipr olarak karşımıza gelmektedir. Bu özellikleri ile Türk İslam kültür kimliğini en iyi şekilde yansıtan Sarı Saltuk için Türk din1, milli, ahlaki ve kültürel değerlerin vücuda gelmiş halidir diyebiliriz.

Görüldüğü üzere toplum hayatında birlik ve beraberliğin sağlanmasında ·

ve korunmasında önemli bir unsur olan değerlerin gelecek kuşaklara aktarılmasında ve umıhılmamasında hiç kuşkusuz edebi eserlerin önemi büyüktür. Bu çalışmamızda Türk edebiyatmın önemli eserlerinden olan Saltukname'deki değerlere dikkat çekerek değerler eğitiıni sisteminde yerini alınasını ve benzer çalışmalara katkı sağlamasını umuyoruz.

340 Trakya Üniversitesi 6-10 Kasım/Novennber 2013 Köstence- ROMANYA V

Okt. Seher KARLIDAG

KAYNAKLAR

AKALIN, Şükrü Haluk, "Anadolu ve Balkanlarda Sarı Saltuk",

http://turkoloji.cu.edu.tr7CAGDAS%20TURK.%20LEHCELER1/6.ph.

ALPTEK İN, Ali Berat (20 13), "Saltukname'de Yer Alan Efsane/erin Giiniimüz

Sözlü Kiiltüriine Yansıması", Milli .Folklor, Yıl 25, S.98, http ://www.millifolklor.com/tr/sayfalar/98/0 1-. pdf.

BOLAY, Süleyman Hayri(2007), "Aşkın Değerler Buhranı", İstanbul: Değerler Eğitimi Yayın lan.

BÜYÜKBİNGÖL Yağcı, Ayşegül (20 12), "Değer/et Eğitimi Bağlammda Yusuf ile Züleyha K1ssası", İstanbul , (Yayımlanmaıruş Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Biliniler Enstitüsü).

DEMİR, Necati- ERDEM Mehmet Dursun (2013), "Saltıknôme I, ll, lif', İstanbul: Alioğlu Yaym.evi.

Felsefe Sözlüğü(2002 ), "Değerler", Ankara: Bilim ve Sanat.

GÖLPTNARLT, Abdülbaki ( 1990)." Menakıb-ı Hacı Bektaş-ı Veli "Vi layet­

name". İstanbu l : İ nk ı tap Kitabevi.

KAYNAK Latife " Deg-erler E<rifimi B av/am ında Sevinç Çolwm'un ' ' o o

Hilciiyelerinin Analizi" .. Ant.alya, (Yayımlarunamış YtU<sek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).

OCAK, Ahmet Yaşar (2002)," Sarı Saltık Popüler İslam'ın Balkanlar'daki

Destan'i Önciisii ",Ankara: Türk Tarih Kuıumu Yaymları.

Türkçe Sözlük (20 ll), Ankara: Türk Di 1 Kurumu Yayınları .

Yazım Kılavuzu (20 12), Ankara: Türk Di 1 Kurumu Yayınları.

YÜCE, Kemal (1987),"Sa/tuknmne'de Tarihi, Dini ve Ef..~anevi Unsurlar", Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

Trakya Üniversitesi 6-1 O K.ası m/November 2013 Köstence- ROMANYA 341