schiphol en radiofrequenties betrouwbare en structurele radioverbindingen voor spraak- en data...
TRANSCRIPT
Schiphol en Radiofrequenties
Betrouwbare en structurele radioverbindingen voor spraak- en data communicatie
NFO, 12 september 2012
Ing. P. van Moerkerken A/ASM
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
2
Inhoud presentatie
• Wat is Schiphol Group
• integraal risico management ether
• Wettelijke kader en invulling
• Gebiedsindeling
• Situatie van aanwezige en toekomstige radionetwerken
• Bedrijfsvoeringrisico’s
• Radiotechnische ontwikkelingen
• Samenvatting & Prioriteiten Ether Control
• Aanbevelingen voor nationaal frequentiebeleid
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
3
Wettelijk kader voor Amsterdam Airport Schiphol
Onder andere zijn van toepassing:• Luchtvaartwet, Schiphol Group is aangewezen als wettelijke exploitant van de
luchthaven en is daarmee een privé terrein
• Regeling Toezicht Luchtvaart: Luchthavengebied Vaste antenne zendvermogen < 5 Watt Eirp volgens RR59540 art. 4150 VHF marifoon (1W-5W) op vliegtuigen
• Wet Luchtverkeer (landingsterrein + omgeving) Verbod op oprichten en gebruik van een zend-/ontvangpunt zonder vergunning van exploitant.
• Luchtverkeersreglement / Schiphol Regels
• Bouwbesluit / Gebruiksbesluit gebouwen (gemeente Haarlemmermeer)
• ICAO / IATA / Internationale regelgeving / EU richtlijnen / normen,
• Regeling Veilig Gebruik Luchthavens en andere Terreinen (RVGLT)
De RVGLT verplicht de exploitant van een luchtvaartterrein gecertificeerd te zijn voor een veilige aanleg, inrichting, gebruik en exploitatie van het luchtvaartterrein met het oog op de orde en de veiligheid op die luchthavens en terreinen. Deze zijn vastgelegd in Schiphol Regels.
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
4
Locatie Schiphol met bebouwing
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
5
Business Continuity ManagementAmsterdam Airport Schiphol.
• Voldoen aan vigerende en toekomstige regelgevingen tijdig anticiperen op EU regelgeving (frequentie gebruik luchtcorridors, luchthavens)
• Waarborgen continuïteit van bedrijfsprocessen (overslag)(eigen en derden b.v. CNS, afhandelaren, Telco’s, draadloze bedrijfsnetwerken, etc.)
• Voldoende capaciteit aan en hoge betrouwbaarheid van energie- en communicatievoorzieningen
• Samenhangende integrale (vlieg)veiligheid (Veiligheidsplatform)
• Beperken omvang schades (directe -, gevolg-, milieu, imago-).
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
6
Antenne WTC
DTRS-netwerk
Antenne TETRA Bedrijventerrein
Verschillende gebruikerscategorieen beinvloeden de vitale bedrijfsprocessen van Schiphol
Antenne C2000
Terminal West
mei 20107
ECS 339 Project Tulips KLPD 23 april 2009Straalverbindingen 38 GHz + WiMax
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
8
Landingsterrein Luchthaven Schiphol
mei 20109
ECS 338 T-Mobile Straalverbindingen maart 2009
mei 201010
ECS 352 KPN Toren Haarlem – SchipholStraalverbinding 9 maart 2009
mei 201011
iFence <<..>>
12
Gebruik van ether: integraal risicomanagement (proactief)
Voorbeelden van draadloze communicatiesystemen: baankanaal, GSM, Radar, Wifi, GPS, RFID, C2000, portofoons (Tetra), FM-radio, DVB-T etc.
Ether Control Schiphol (ECS) beoogt, nu en in de toekomst, een betrouwbare communicatieoverdracht voor een veilige en storingsvrije operatie van luchthavenprocessen en daaraan gerelateerde processen te waarborgen.
Het gebruik van ether voor communicatie is sterk in beweging en meer complex en storingsgevoeliger dan toepassing van vaste netwerken.
Het ECS voert een integraal risicomanagement in de ether over bedrijfskritieke apparatuur mits toekenning van eenduidige verantwoordelijkheden,
Ether Control Schiphol (ECS) beoogt, nu en in de toekomst, een betrouwbare communicatieoverdracht voor een veilige en storingsvrije operatie van luchthavenprocessen en daaraan gerelateerde processen te waarborgen.
Het gebruik van ether voor communicatie is sterk in beweging en meer complex en storingsgevoeliger dan toepassing van vaste netwerken.
Het ECS voert een integraal risicomanagement in de ether over bedrijfskritieke apparatuur mits toekenning van eenduidige verantwoordelijkheden,
Terminal
Grond
Vb fysieke infrastructuur: Gas, ICT, elektra, gas water, CAI, baanverllichting etc.
Ether/LuchtDiverse draadloze systemen, gebruik makend van radiospectrum
Fysi
eke
syst
emen
Dra
adlo
ze s
yste
men
Netwerk op SPLLandelijk Netwerk
Koppelpunt
1) Eindgebruiker
2) Systeemeigenaar: gebruiker van de ether
3) EtherControl
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
Welke middelen heeft het Ether Control Schiphol?Afspraken kaders met stakeholders
• Monitorstation (AT), afspraken incidentbehandeling, veiligheidsplannen, bedrijfsnoodplan
• uitgangspunten beheer frequentiespectrum Schiphol (AT)
• afspraken beheer & Bedrijfsvoering met providers, operators, specifieke gebruikers
• Schiphol regels (www.schiphol.nl)
Antennedatabase (Schiphol)
• SGIS, Fuse, Terminal Viewer
• antenne register (Schiphol)
Ondersteuning plaatsingsvergunning FGV
• Functie Gebruik Verklaring, Plaatsingsvergunning, Werkvergunningen
• formulier, Excel-overzicht aanmeldingen/issues, email ([email protected])
Frequentieconflicten
• conflictberekeningen (software)
• afstemming met FM-AT, Handhaving AT
• communicatie via SPL/CC en Intranet/extranet
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
13
Stakeholders: etherbeheer, SPL gebruikers van de ether en eindgebruikers
ministerie
Ether Control SchipholAgentschap
Telecom
Veiligheids PlatformSchiphol
EMC beleid Schiphol
2. Gebruikers Ether Schiphol
LVNL
KMAR VtsPN
ST
KPNVodafone
T-Mobile
Tele2
Ziggo4
Airlines Handlers Concess. Overig.
ICT
3. Beleid/ Toezicht Ether Schiphol
Proceseigenaar AAS: Aviation / Airport Operations / Airside
Operations
Proceseigenaar AAS: Aviation / Airport Operations / Airside
Operations
Defensie
SITA
Arinc
1. Eindgebruikers
LVNL KMAR Defensie
samenwerken samenwerken
Storingsvrije comm
unicatieVeilige, storingsvrije operatie
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
14
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
15
Risico Top-10 Bedrijfsvoering (FMECA 3,5 jaar)
Gerelateerd aan telecommunicatie:
1 Airside systemen
5 Draadloze verbindingen PMR
8 mobiele telefonie en data
Bij de risicoweging is gekeken naar de drukke uren (aanpassing load/duration en faalfrequentie) en zijn de effecten van back-up voorzieningen en ingrijpen / begeleiden door Proces Control meegenomen.
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
16
Communicatie- en Data systemen op Schiphol
Primaire bedrijfsprocessen• Passagiers afhandeling met bagage overslag• Vliegtuig afhandeling en vrachtoverslag
Secundaire bedrijfsprocessen• Personenvervoer (transfer van / naar vliegtuig)• Betaald Parkeren • Commerciële voorzieningen (Horeca, winkels) (poortjes)
Communicatie- & Navigatie Systems Air Traffic (CNS)• Air Traffic Management (LVNL, Eurocontrol, Luchtvaart)• Air Trafic Control, Airport Management• Elektronische geleidingsysteem landen/starten
Ondersteunende voorzieningen • Safety en Security • Openbare Orde & Veiligheid• Terreinbewaking, gebiedsbegrenzing,vogeldectectie (radar)• Draadloze spraak & data communicatie• Media (Live uitzending, straalverbindingen, SNG wagens)• Openbaar Vervoer (NS, Connexxion)
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
17
Radiotechnische Ontwikkelingen op Schiphol
• Microwave Instrument Landingsysteem (MIS)
• Navigatie apparatuur vliegtuigen en vogeldetectie en terreinafbakening (Radar)
• Digitale Communicatie en Data netwerken Companies
• Digital Trunkingsysteem TETRA (Overheid & Civil)
• GON (Gemeenschappelijke Operator (antenne) Netwerken of DAS)(P2000 + C2000 + DTRS + TETRA civiel / GSM + UMTS / WiFi + WiMAX)
• Integratie / koppelingen draadloze- en vaste netwerken met cellulaire netten, telefoonnet: ISDN, ADSL, VDSL, WAN,
• Ontwikkelen digitale communicatie- en data netwerken voor logistieke vervoersketens (ORLAN)
• Cognitieve Radio (Media, ????)
• Positiebepaling voertuigen (GPS) LBS, Galileo, Geo systemen zonder GPS
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
18
Ontwikkelplan Radiodekking en uitbreiding bebouwing
•Ontwikkeling Masterplan Radiodekking 2025
• Schiphol met EM zonering van gebieden
• Gebiedsindeling in gebouwen
• Antenne positionering Masterplan (3D)
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
19
Wat zijn de kansen voor Schiphol?
• WiMAX• Specifieke verbindingen voor camera’s op afstand• OMNI directional mobiele camera’s, data communicatie beveiliging
• Cognitieve Radio• bij juiste toepassing van CR kan de betrouwbaarheid van de bedrijfsvoering op een
luchthaven worden gewaarborgd, anders kan deze ernstig verstoord wordendoor onbeheersbare zender intermodulatie producten
• Nieuwe operators• betekent wens/eis op indoor integrale dekking in Terminalcomplex• oplossing Gemeenschappelijk Operator Netwerk (GON) / (DAS)?
• Automatiseren luchtvaartproces d.m.v. radiotechnieken• automatisch landen en opstijgen, glijvlucht (één frequentie per vlucht?)• begeleiden taxiënde vliegtuigen (korte afstanden, beter radar)• Check-in via internet, traceren, volgen koffer, passagier, informatie “on the route”(LBS)
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
20
Prioriteiten Frequentie Management op Schiphol
• Storingsvrij houden baankanaal (LVNL) en baankanaal Schiphol
• openhouden van analoge communicatie met vliegtuigen in de 90 (150) miles zone
• kritieke vliegtuigroutes (‘troggen’) vrij houden van straalverbindingen
• Naleving en optimaliseren procedurele afspraken voor gebruik van SNG-wagens op Schiphol en omgeving
• betrouwbare communicatie- en dataverbindingen t.b.v. luchthavenproces
• efficiënt beheer van antenneopstelpunten, gebruikers, voorzieningen, databank
• consolideren toekomstige groei door te anticiperen op toekomstig gebruik (capaciteit luchtvaart Schiphol + EU)
• actief EM zone beheer maakt systemen robuust en verlaagt kan op storingen in radioverkeer.
Aanbevelingen voor het frequentiebeleid
• Telecomwet: tav uitrolverplichting en dekkingsplicht uitzondering maken voor private gebieden.
• We hebben in Nederland al een NFP. In de toekomst hebben we ook radiodekkingsplan nodig.
• Tijdig vrije frequenties bestemmen voor bedrijfsprocessen.
Discussie !
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
21
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
22
Ether Control Schiphol
Vragen ?Vragen ?
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
23
Volgende 2 slides in Word zetten, en als A4-tje uitdelen.
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
24
Passagiers- en ProcesgebondenCommunicatie- en Data systemen op Schiphol
• Publiek - PABX / GSM / UMTS
• Passagiers FISS / FIS / Blue tooth / RFID
• Airliners PABX, DECT, TETRA Trunking, AM
• Afhandelaren PABX, DTRS, GSM, UMTS, AM
• Concessionarissen PABX, TETRA Trunking (DTRS / Civil )
• Security en Service diensten DTRS, GSM, UMTS
• Veiligheidsystemen (inbraaksystemen en antidiefstal systemen)
• Bouw(werkzaamheden en -verkeer) PMR, GSM, UMTS (ook in het landingsterrein)
• Openbare Orde- en Veiligheidsdiensten C2000 (KMAR, Douane, BRW, Ambulance)
• Reddingsdiensten PMR, C2000 (Bedrijfsbrandweer en Ambulance)
• Bedrijfshulpverlening in gebouwen DTRS, DECT
• Straalverbindingen (satelliet met SNG)
• Straalverbindingen Point to Point van providers, media uitzendingen, veiligheidsdiensten (KLPD)
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
25
Procesgebonden (overslag – commercie)Draadloze Communicatie- en Data Netwerken
• Air Traffic Management (LVNL, Eurocontrol, Luchtvaart)• Air Trafic Control, Airport Management• Elektronische geleidingsysteem landen/starten• Volgsysteem voor taxiënde vliegtuigen (MLT)• Luchtvaart Radiocommunicatie- en dataverkeer• GrensbewakingVeiligheid C2000• Vogeldectectie, voertuigdetectie, i-fence (radar systemen)• Vliegtuig- en Pax-afhandeling SITA en ARINC• Bagageafhandeling WLAN / RFID• Vrachtoverslag WLAN /RFID• Security systemen (draadloze overdracht)• Toegangsbeheersystemen, toegangspoortjes, liften• Personenvervoer WLAN, Connexxion, Buscom• Parkeerbeheer Control management systemen• Commercie WiFi KPN hotspots, • Media tijdens evenementen en optredens met draadloze microfoons,• Live (TV, Radio) uitzendingen,• Horeca (RFID, 2,4GHz voorraadbeheersing)
2. Gebruikers en systemen op Schiphol (Airside)
Systeem Gebruiker Eigenaar Functioneel Beheer
Technisch Beheer
Integraal radio technisch beheer
“Baankanaal 1”
LVNL LVNL LVNL A/AMS ECS
“Baankanaal 2”
SPL, LVNL, trekkers, Airs-Ops
SPL AOM A/AMS ECS
Sleepkanaal * Onderverdeeld naar deelgebieden* SPL sleepregie
SPL AOM A/AMS ECS
OPS-1 Airside operations SPL AOM A/AMS ECS
OPS-2 Airside operations SPL AOM A/AMS ECS
VHF kanalen luchtvaart
Vliegtuigmaatschappijen Afhandelaren
Divers AT Diverse TD’s ECS
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
26
2. Gebruikers en systemen op Schiphol (vervolg)
Systeem Gebruiker Eigenaar Functioneel Beheer Technisch Beheer
Integraal radio technisch beheer
Wifi 2,4 Ghz ST / KPN (exploiteert)
ST ? ST ECS
ILS / MLS LVNL/Airlines LVNL? LVNL LVNL ECS
Bluetooth 2,4 Ghz Airport Ops ST ST ST ECS
C2000 OOV-diensten Schiphol Overheid + Schiphol (nu: TRE)
VTSPN ECS
Tetra (DTRS) KPN KPN DTRS-platform (SPL, KLM, KPN)
KPN ECS
GSM/UMTS Telco’s Telco’s Telco’s(of uitbesteedt)
Telco’s / uitbesteedt
ECS
SITA (PAX /Freight)
Divers (wo KLM)
SITA SITA SITA ECS
Arinc (Freight / PAX
Divers Arinc Arinc Arinc ECS
Gebruik vrije frequenties
Media, Horeca, Sercurity, PMR, detailhandel
Omroep, Consessionarissen
Schiphol en Radiofrequenties NFO 12 september 2012
27