Sceny mitologiczne w sztuce

Sceny mitologiczne w sztuce

Scenariusz dla nauczyciela

Źródło: online-skills, licencja: CC0.

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych,w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:

1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury(łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (wtym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżniasposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedziartystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż;sztuka nowych mediów;

6) rozróżnia gatunki i tematykę dzieł w sztukach plastycznych (portret, autoportret, pejzaż,martwa natura, sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna i batalistyczna); niektórez tych gatunków odnajduje w grafice i w rzeźbie; w rysunku rozpoznaje studium z natury,karykaturę, komiks, rozumie, czym jest w sztuce abstrakcja i fantastyka; podejmuje działaniaz wyobraźni i z natury w zakresie utrwalania i świadomości gatunków i tematów w sztuce, stosujew tym zakresie różnorodne formy wypowiedzi (szkice rysunkowe, fotografie zaaranżowanychscen i motywów, fotomontaż).

III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowegoi ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:

5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.

Nauczysz się

objaśniać jak opowieści mitologiczne wpłynęły na malarzy, rzeźbiarzy i innych twórców;

Płaskorzeźba Zeusa w walce ze złem, Achillion, Gastouri, Grecja, online-skills, CC BY 3.0

Sceny mitologiczne w sztuce

wskazywać mity po które sięgano najchętniej w ciągu wieków;

tworzyć samodzielnie scenę mitologiczną.

Bogowie w wierzeniach starożytnych ludziZ wyglądu byli podobni do ludzi, ale tylko oni mieli tak piękne mięśnie i idealne proporcjeciała. Przebywali w miejscach, do których człowiek nie mógł zajrzeć. Spożywali tylko ambrozjęi nektar. Te smaki nawet się ludziom nie śniły. Byli mężczyznami i kobietami. Mieli swojeprzygody, nawet rodziny, towarzyszyły im zwierzęta i inne stworzenia. Śmierć ich niedotyczyła, bo byli nieśmiertelni. Niektórzy musieli się podporządkować innym. Opiekowali sięświatem ludzi i ich zajęciami, miastami.W ten sposób starożytni Grecy wyobrażali sobie bogów. Opowiadania o nich przekazywaliz pokolenia na pokolenie. Te przygody bogów, przeplatane losem ludzi i innych istot,nazywamy Mitmitami, a ich zbiór to mitologia. W tych opowiadaniach Grecy wiedzieli, żewspaniałe świątynie zawdzięczają obliczeniom matematycznym i ciężkiej pracy, jednakwierzyli, że jakieś bóstwo z Olimpu nad tym czuwa i czcili je.

Góra Olimp, online-skills, CC BY 3.0

Mitologia - inspiracja dla sztukiStarożytni Rzymianie również czcili swych bogów. Większość miała poprzednika na Olimpie.Grecy i Rzymianie stworzyli wiele dzieł plastycznych z wyobrażeniem swych bogów i scenmitologicznych. Do dziś zachowały się rzeźby lub ich kopie z późniejszych okresów oraznaczynia ceramiczne zdobione scenami mitologicznymi.

Eros, ok. 1798, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna

W ciągu wieków było wiele powrotów do sztuki antyku. Niektórzy artyści tworzyli własne,nowe przedstawienia związane z mitologią, ale najczęściej nawiązywali do klasycznego styluczasów starożytnych.XIX wiek to początki bardzo gwałtownych poszukiwań twórczych, które trwają do dziś.Współcześni artyści, którzy inspirują się mitologią, często starają się wypracować własny styl.

Tadeusz Kantor, Projekt do inscenizacji „Powrót Odysa”, 1944, Muzeum Sztuki, Łódź, Polska, zbiory.muzeumsztuki.pl, CC BY 3.0

Malarstwo i grafikaOd starożytności twórców inspirowała Wenus. Była rzymską boginią miłości, którą artyściprzedstawiali jako niezwykle piękną kobietę. Bardzo znanym w świecie jej wyobrażeniem jest

Wenus z Milo. Mitologiczna bogini przez wieki inspirowała malarzy i rzeźbiarzy.

Nieznany malarz flamandzki, „Śpiąca Wenus z Satyrem”, XIX w., Muzeum Narodowe, Warszawa, Polska, cyfrowe.mnw.art.pl, CC BY 3.0

Słynna Kaplica Sykstyńska w Watykanie zawdzięcza swą nazwę papieżowi Sykstusowi IV,ponieważ powstała na jego zamówienie. Ściany i sklepienie pokryte są kolorowymi freskami.Przedstawiają głównie sceny biblijne. Namalował je Michał Anioł. Między chrześcijańskiemotywy wplótł sceny mitologiczne. Jedno z malowideł przedstawia Sąd Ostateczny, jednakautor umieścił na nim Charona. Postać ta była w mitologii greckiej złym duchem, któryprzewoził dusze zmarłych na drugą stronę rzeki, do krainy ciemności.

Nicolas Beatrizet, „Sąd Ostateczny wg Michała Anioła. Łódź Charona”, 1562, miedzioryt, Muzeum Narodowe, Warszawa, Polska,cyfrowe.mnw.art.pl, CC BY 3.0

RzeźbaNajważniejszym z bogów był Zeus. Płaskorzeźba na greckiej wyspie Korfu powstała w XIXwieku. W tym czasie kolejny raz w sztuce czerpano motywy z antyku. Także mitologiczne.

Niezwykle zagadkową rzeźbą jest Grupa Laokoona. Nikt nie jest pewien, czy powstaław starożytności, czy jest sprytną podróbką utalentowanego rzeźbiarza włoskiego MichałaAnioła. Została odnaleziona w czasach renesansu, kiedy ten artysta żył i tworzył.Grecy nie mogli zdobyć starożytnej Troi, więc użyli podstępu. Podarowali Trojanomdrewnianego konia, który przyniósł im zgubę. Mit głosi, że przyjęcie tego prezentu odradzałkapłan Laokoon. Kiedy wypowiadał słowa przestrogi, z morza wyskoczyły węże i udusiły gowraz z jego dwoma synami. Właśnie tę scenę przedstawia rzeźba.

Achilles i SyzyfAchilles był herosem czyli potomkiem boga i człowieka. Herosi nie byli nieśmiertelni. Abyzapewnić synowi boską wieczność, matka zaraz po urodzeniu zanurzyła Achillesa w wodachrzeki Styks. Od tej chwili jego ciału nie groziły już strzały z łuku, jednak pozostał mu jedensłaby punkt. Była to pięta, za którą matka trzymała go, zanurzając w wodzie. Kiedy dorósł, brałudział w wojnie trojańskiej. Właśnie tam trafiła go śmiertelna strzała. Dziś, gdy mówimy,o „pięcie Achillesowej”, mamy na myśli czyjś słaby punkt.

Aleksander Andriejewicz Iwanow, „Priam prosi Achillesa o zwrot ciała Hektora”, 1824, Galeria Tre�akowska, Moskwa, Rosja,wikimedia.org, domena publiczna

Syzyf był człowiekiem, którego bogowie lubili. On jednak tego nie doceniał. Nie potrafiłdotrzymać boskich tajemnic. Żył bardzo długo, bo oszukał Zeusa, najważniejszego z bogówi uwięził bożka śmierci. Bogowie zauważyli, że ludzie przestali umierać i w końcu ukaraliSyzyfa. Zostawili go żywym na zawsze, ale musiał wtaczać pod górę ciężki kamień, który spadałprzed samym szczytem. „Syzyfowa praca” oznacza pracę, która jest bez sensu i nigdy się niekończy.

Płaskorzeźba Zeusa w walce ze złem, Achillion, Gastouri, Grecja, online-skills, CC BY 3.0

Rzeźba Syzyfa toczącego kamień, Brive-la-Gaillarde, Francja, online-skills, CC BY 3.0

PodsumowanieJaką masz wiedzę?

Starożytne mity o bogach, satyrach, herosach i innych stworzeniach przez stuleciainspirowały twórców dzieł plastycznych różnych dziedzin.Wykonywano rzeźby, płaskorzeźby, grafiki, freski i obrazy z motywami mitologicznymi,zdobiono nimi naczynia.

Teraz potrafisz:Inspirując się wybranym mitem stworzyć jego własny obraz.

ZadaniaĆwiczenie 1

Mit to:

Opowiadania o wojnach w starożytnościOpowiadanie o przygodach bogów, przeplatane losem ludzi i innych istot.Opowiadanie o ważnych wydarzeniach w starożytności.

Ćwiczenie 2

Ćwiczenie 3

Ćwiczenie 4

Z podanych przykładów wybierz sposoby przedstawiania mitów w sztukach plastycznych.

Zdobienie przedmiotów użytkowych – malarstwo czerwonofigurowe.Rzeźba w marmurze ( Grupa Laookona ).Fresk jako ilustracja sceny biblijnej.Mity w opowiadaniach wydane drukiem.Powroty do starożytności w twórczości współczesnej (płaskorzeźba z Zeusem na Korfu).Kopiowanie dzieł mistrzów (Sąd Ostateczny wg Michała Anioła, Łódź Charona ).Inspiracja mitologią w utworach muzycznych.

Ćwiczenie 5

Połącz dzieło z techniką plastyczną, w jakiej je wykonano.

Grafika (miedzioryt), Płaskorzeźba, Rzeźba, Malarstwo

................. ................. ................. ...............

Ćwiczenie 6

Zastanów się nad znaczeniem pojęć i postaci związanych z mitologią, które pojawiły się na lekcji.Połącz w pary określenie z odpowiadającą mu definicją.

Praca bez końca i bez sensu., Dzieło plastyczne, które nawiązuje do mitologii., W mitologiirzymskiej odpowiednik greckiego Erosa, boga miłości, przedstawianego ze skrzydłami i łukiem.Strzałami z niego trafiał zakochanych, aby ich połączyć., Słaba strona, słaby punkt., Najważniejszyz bogów greckich., Zbiór mitów., Potomek boga i człowieka. W przeciwieństwie do boga byłśmiertelny., Wiara w wielu bogów.

Heros

Amor

Politeizm

Mitologia

Zeus

Scenamitologiczna

„Piętaachillesowa”

„Syzyfowapraca”

Ćwiczenie 7

Która z rzymskich bogiń inspirowała twórców?

CeresWenusJunona

Polecenie 1

Uruchom wyobraźnię i wykonaj własną ilustrację do mitologicznej historii Syzyfa lub Achillesa.Wybór sceny należy do ciebie. Spróbuj przedstawić swojego bohatera w dzisiejszym świecie.

Temat pracy do wyboru: Syzyfowa praca lub Moja pięta achillesowa

Materiały:Kartka A4 do malowania farbami;Farby plakatowe;Pędzel;Naczynie do wody.Kreatywnej pracy!

Źródło: ViliusL.

Słownik pojęćAmbrozja

w mitologii greckiej: pokarm bogów zapewniający im wieczną młodość.

Antyk

świat starożytny, kultura starożytna.

Architektura

sztuka projektowania, wznoszenia i artystycznego kształtowania budowli.

Fresk

malowidło ścienne wykonane na mokrym tynku; też: technika wykonywania takichmalowideł.

Grafika

dział sztuk plastycznych obejmujący dzieła wykonane techniką powielania na dowolnympodłożu odbitek z uprzednio wykonanej formy; też: dzieło wykonane tą techniką.

Inspiracja

natchnienie, zapał twórczy.

Klasyczny

odnoszący się do starożytnej kultury greckiej i rzymskiej.

Miedzioryt

technika druku wklęsłego, polegająca na ryciu rysunku na płycie miedzianej, wypełnieniugo farbą i odbiciu na papierze; też: odbitka wykonana tą techniką.

Mit

opowieść o bogach, demonach, legendarnych bohaterach i nadnaturalnych wydarzeniach,będąca próbą wyjaśnienia odwiecznych zagadnień bytu, świata, życia i śmierci, dobra i złaoraz przeznaczenia człowieka.

Mitologia

zbiór mitów jakiegoś ludu lub grupy etnicznej składający się na system ich wierzeńreligijnych.

Nektar

w mitologii greckiej: napój bogów dający im nieśmiertelność.

Płaskorzeźba

rzeźba wykonana na powierzchni kamienia, drewna itp., której tło stanowi ta powierzchnia.

Politeizm

wiara w wielu bogów.

Potomek

dziecko w stosunku do rodziców; też: każdy dalszy następca w prostej linii, w stosunku doswojego przodka.

Renesans

okres w historii kultury europejskiej w XIV–XVI w. charakteryzujący się rozwojem myśliracjonalistycznej, przyrodoznawstwa i techniki, rozkwitem sztuki nawiązującej dodziedzictwa antycznego i nasileniem się tendencji humanistycznych.

Satyr

mit. gr. «bożek płodności i urodzaju przedstawiany jako pół człowiek, pół kozioł»

Sklepienie

konstrukcja budowlana w kształcie łuku, zamykająca od góry przestrzeń budynku.

Wzorzec

wzór, schemat mogący być normą dla innych przedmiotów albo zjawisk danego typu.

Źródło:

sjp.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

Eros, ok. 1798, Luwr, Paryż, Francja, wikimedia.org, domena publiczna