Doc. dr Velibor Peulić

04/28/23

OSNOVE POSLOVNE LOGISTIKE  U vojnoj terminologiji, logistika se pojavljuje u

davna vremena, a njena geneza se vezuje za francusku reč loger što u prevodu znači plasiranje, snabdjevanje, smještanje. Prvi put u naučnom referatu o vojnoj strategiji, logistiku kao pojam, koristi francuski general Baron de Jomini (1779 - 1896).

U drugom svjetskom ratu, u angloameričkom jeziku logistika se upotrebljava kao pojam planiranja i upravljanja procesima dostave i snabdjevanja vojnih trupa. Početkom sedamdesetih godina, termin logistika ulazi u naučnu i praktičnu primjenu svih disciplina koje se bave problemima kretanja materijala, ljudi, energije i informacija.

04/28/23

LOGISTIČKI SISTEM – DEFINICIJE Međuzavisnost logistike i stručnih disciplina

Logistika se nalazi u presjeku različitih stručnih disciplina kao multidisciplinarna oblast.

Svaki napredak i razvoj u bilo kojoj od tih oblasti se reflektuje na razvoj logistike, a njen razvoj impulsivno, povratno djeluje na razvoj ostalih disciplina, što u zatvorenom iterativnom krugu predstavlja činilac sveukupnog privrednog razvoja.

Logistika je dobila epitet naučnog faktora razvoja tržišne privrede ekonomski najmoćnijih zemalja u svetu

04/28/23

04/28/23

LOGISTIKA

TEHNIKA SISTEMA

TRANSPORTNA TEHNOLOGIJ A

EKONOMIJ A PREDUZE] A

KOMUNIKACIONA TEHNIKA

TEHNIKA TRANSPORTNE

OPREME INFORMATIKA

MARKETING

PROIZVODNA TEHNOLOGIJ A

04/28/23

04/28/23

Logistički troškovi obuhvataju troškove svih procesa i aktivnosti vezanih za odvijanje tokova materijalnih i uslužnih proizvoda od mesta nastanka do krajnjeg potrošača.

To su troškovi: transporta, skladištenja, pakovanja, držanja zaliha, pretovara, pripreme robe i dokumentacije, posredovanja, špediterskih i agencijskih usluga i dr.

U logistici je moguće izdvojiti dve grupe troškova:

1. troškovi odvijanja logističkih lanaca, procesa i aktivnosti u tokovima robe od pošiljaoca do krajnjeg primaoca (pakovanje, utovar, prevoz, skladištenje, zalihe, itd.),

2. troškovi funkcionisanja logističkih sistema (troškovi sredstava, opreme, objekata, prostora, radne snage, održavanja itd.).

Logistički troškovi se odavno pojavljuju kao osnovni kriterijumi optimizacije logističko- distributivnih sistema i procesa. Visoko učešće logističkih u ukupnim troškovima proizvodnje i plasmana proizvoda, odnosno u ukupnom prihodu i ceni proizvoda, inicira stalnu potrebu za njihovim sniženjem i racionalizacijom.

04/28/23

PRAĆENJE LOGISTIČKIH TROŠKOVA Ciljevi utvrđivanja i praćenja logističkih

troškova u logističko-distributivnom sistemu mogu se grupisati na više načina i sa više stanovišta. Jedna od mogućih sistematizacija je :

♦ sistem planiranja i upravljanja logističkim procesima i sistemima,

♦ obrazovanje asortimana i formiranje cene proizvoda,

♦ kontrolu realizacije logističkih aktivnosti i utvrđivanje tehnoloških rezervi,

♦ izradu periodičnih obračuna i bilansiranje poslovnih rezultata preduzeća,

♦ sistem motivisanja i nagrađivanja personala angažovanog na logističkim zadacima.

04/28/23

PRAVCI RAZVOJA LOGISTIKE U EVROPI Na bazi dosadašnjeg trenda razvoja osnove evropske

transportne politike se mogu naznačiti kroz slijedeće:

formiranje evropske koncepcije razvoja transportne i saobraćajne infrastrukture

integrisanje transporta i stvaranje neprekidnih logističkih lanaca transporta i proizvodnje

promovisanje evropske politike standarda i kvaliteta zaštita čovjekove okoline

apliciranje i identifikacija društvenih i ekonomskih kriterija kod izbora investicija u saobraćajnu infrastrukturu

 

04/28/23

LOGISTIČKI PRINCIPI 1. PRINCIP: sveobuhvatna i jednovremena optimizacija svih

karika materijalnih, energetskih i informacionih tokova. Cjelovito posmatranje tokova na putu od izvora sirovina do krajnjeg potrošača finalnih proizvoda.

2. PRINCIP: izjednačavanje nivoa tehnologije logistike i proizvodnje.

  3. PRINCIP: uvođenje integruma u logistički lanac. Nosilac

integrativne funkcije u fizičkom smislu je logistička jedinica koja prolazi kroz sisteme bez ili sa neznatnim izmenama. Težnja je stvaranje idealne logističke jedinice koja bi zadovoljila sljedeću jednakost: JEDINICA PAKOVANJA= JEDINICA SKLADIŠTENJA= JEDINICA PRETOVARA = JEDINICA TRANSPORTA = LOGISTIČKA JEDINICA.

4. PRINCIP:vremenska sinhronazacija u cilju bržeg protoka materijala i uz eliminaciju svih zastoja i zaliha na cjelokupnom putu transformacije robe u procesu reprodukcije.

04/28/23

5. PRINCIP: povezivanje informacionih, robnih i energetskih tokova.

6. PRINCIP: multidisciplinarni pristup optimizaciji logističkih lanaca sa ciljem dostave prave robe, u pravoj količini, na pravo mesto u pravo vrijeme.

7. PRINCIP: primena savremenih komunikacionih sredstava i informatičke tehnologije koja se integriše u jedinstven sistem i obezbeđuje povezivanje svih učesnika u logističkom lancu.

8. PRINCIP: edukacija i stvaranje novog profila stručnjaka, inženjera logistike osposobljenog da projektuje i upravlja logističkim sistemima i procesima.

04/28/23

FIZIČKA DISTRIBUCIJA I SERVIS KLIJENATA Ispunjenje zahtijeva klijenata se razlikuje u odnosu na

tri oblasti zahtijeva:

Osnovni zahtjevi koji se obavezno moraju ispuniti, u protivnom slijedi nezadovoljstvo klijenta

Prateći zahtjevi koje klijent očekuje i vrlo će biti zadovoljan ako se ispune, a oni nisu precizirani u ponudama mnogih ponuđivača. Ovi zahtjevi se razlikuju od branše do branše;

Posebni zahtjevi koje klijent ne očekuje ali ako se realizuju onda se ostvari veoma pozitivan utisak.

U vremenu kad ima mnogo sličnih proizvoda, mogućnost diferencijacije i konkurentnost je moguće ostvariti na polju LOGISTIČKE USLUGE.

04/28/23

04/28/23

A1

A2

PROIZVOĐAČI ISPORUČIOCI

PROIZVODAč A1

A k A k

A k konkurencija na tržištu

A k

KUPAC, KLIJENT

ima svoje želje: 1. PRAVA ROBA (vrsta, količina) 2. PRAVOG KVALITETA (ispravna) 3. U PRAVO VREME 4. NA PRAVO MESTO (u stanu)

PROIZVOD

PROIZVOD +

ISPORUKA

ISPORUKA

SERVIS ISPORUKE KOMPONENTE: 1. VREME ISPORUKE

2. STANJE ISPORUKE

3. POUZDANOST ISPORUKE

4. FLEKSIBILNOST ISPORUKE

ILI

04/28/23

04/28/23

ZADACI UPRAVLJANJA I REALIZACIJE

LOGISTIČKIH PROCESA I SISTEMA

ZADACI ANALIZE, PLANIRANJA

I PROJEKTOVANJA LOGISTIČKIH PROCESA

I SISTEMA

ZADACI OBRAČUNA I ANALIZE IZVRŠENJA LOGISTIČKIH USLUGA

ZADACI KONTROLE, NADGLEDANJA IZVRŠENJA

LOGISTIČKIH PROCESA

LOGISTIKA

VREMENSKA KOMPONENTA

04/28/23

IV FAZA

sirovine poluproizvodi potrošni mat. pogonski mat. rezervni dijelovi

gotovi proizv. poluproizvodi rezervni dijelovi

proizvodni

proces

LOGISTIKA PREDUZEĆA LOGISTIKA

PROIZVODNJ E LOGISTIKA DISTRIBUCIJ E

LOGISTIKA NABAVKE

LOGISTIKA SNABDJ EVANJ A

roba sa reklamacijom prazna ambalaža prazne logističke jedinice

reciklaža otpadni materijal prazne tovarne jedinice

III FAZA I FAZA II FAZA

04/28/23

VOJNA LOGISTIKA

LOGISTIKA KLINIČKIH CENTARA

LOGISTIKA PREDUZEĆA USLUŽNIH DJELATNOSTI

LOGISTIKA TRGOVAČKIH PREDUZEĆA

LOGISTIKA INDUSTRIJSKIH

PREDUZE]A

OSNOVNA DJELATNOST NIJE LOGISTIČKA USLUGA

LOGISTI^KA USLUGA

ŠPEDITERSKA PREDUZEĆA I AGENCIJE

TRANSPORTNA PREDUZEĆA

OSNOVNA DJELATNOST LOGISTIČKA USLUGA

LOGISTIČKI CENTRI

LOGISTIKA PREDUZEĆ]A I SISTEMA U FUNKCIJI OSNOVNE DJELATNOSTI

željeznički transport Drumski transport Rečno-pomorski transport Avio transport PTT saobra}aj i transport Integralni transport Cevni transport

Robno transportni centri Robno distributivni centri Robni terminali željezničkog, vodnog,

drumskog i avio saobraćaja Lučki kompleski Terminali integralnog transporta

Unutrašnja špedicija Medjunarodna špedicija Lučka špedicija itd

04/28/23

LAi+1

LAi

LA3

LA2 LA1

a2 a6

a4

a5 a3

n3

n2

n1 a1

LOGISTIČKE AKTIVNOSTI ENTITETI

LA1 - PORUČIVANE LA2 - PAKOVANJE LA3 - KONTROLA LA4 - PRETOVAR LA5 - TRANSPORT LA6 - SKLADI[TENJE LA7 - SORTIRANJE itd.

A T R I B U T I

a1 - PROSTOR a2 - VREME a3 - KOLIČINA a4 - TROŠKOVI a5 - NIVO TEHNOLOGIJE a6 - LOGISTIČKA JEDINICA a7 - NOSILAC REALIZACIJE itd.

TOKOVI MATERIJALA

TOKOVI LJUDI

TOKOVI INFORMACIJA

TOKOVI ENERGIJE

PROMENJIVOST

broj elemenata struktura niza atributi elemenata u nizu

UREĐENI NIZ SA PROMENJIVIM BROJEM I STRUKTUROM ELEMENATA

MEĐUZAVISNOST, UZASTOPNOST, PARALELNOST

04/28/23

dani časo

vi

minuti

godina

meseci

časovi sekundedd

e

vreme

karike logističkog lanca

real time informacije porud`bine

transport komisioni

ranje skladištenje

real time informacija kontrola

pretovar

pretovar pakovanj

e

transport

skladištenje minu

ti sekundedd

e

minuti

04/28/23

proizvodnja

finansije skladištenje

vozni park

PROIZVOĐAČ

META SISTEM

LOGISTIČKI LANAC

POTROŠAČ TRGOVINA ROBNO TRANSPORTNI

CENTAR

INTERES CILJ

INTERES CILJ

INTERES CILJ

INTERES CILJ

ŠPEDITERSKO TRANSPORTNO

PREDUZEĆE

što više robe za

prevoz u jednoj

po{iljci

cilj {to manje

zalihe KONFLIKT CILJEVA U LANCU B – izme|u institucionalnih celina

KONFLIKT CILJEVA U LANCU A – izme|u funkcionalnih celina

MIKRO LOGISTIČKI

SISTEM

OPTIMIZACIJA LANCA WIN - WIN SITUATION

LOGISTIČKI LANAC JE MOST KOJI SPAJA MIKRO - META - MAKRO SISTEME SA TEŽNJOM URAVNOTEŽENJA KONFLIKTA CILJEVA UČESNIKA U LANCU

META LOGISTIČKI

SISTEM

MAKRO LOGISTIČKI

SISTEM

04/28/23

04/28/23

04/28/23

04/28/23

RO - RO TERMINAL

DISTRIBUTIVNI SISTEM

TRGOVA^KOG PREDUZE]A

RTC SISTEM

DISTRIBUTIVNI SISTEM

INDUSTRIJSKOG PREDUZE]A

BERZA LOGISTI^KIH USLUGA

SLOBODNA I CARINSKA ZONA

SLU@BA TEHNI^KOG

ODR@AVANJA INFRASTRUKTURA

INFRASTRUKTURNA POVEZANOST SA SAOBRAĆAJNOM MREŽOM RAZLIČITIH VIDOVA SAOBRAĆAJA

PRETOVARNI SISTEM

HUCKE - PACK TERMINAL

UPRAVNI SISTEM RTC-a

KONTENERSKI TERMINAL

SISTEM ZA

POPRAVKU KONTENERA

INTERNA DRUMSKA

KOMUNIKACIONA MRE@A

SISTEM ZA NEGU,

ODR@AVANJE I POPRAVKU VOZILA

SKLADI[TE REZERVNIH DELOVA

PREDSTAVNI[TVA [PEDITERSKIH PREDUZE]A

INFORMACIONO KOMUNIKACIONI

SISTEM CARINSKA SLU@BA

PARKING ZA TERETNA VOZILA

SPECIJALNA SKLADI[TA

ZATVORENA SKLADI[TA

OTVORENA SKLADI[TA

SANITARNA SLU@BA

SISTEM ZA PUNJENJE I PRA@NJENJA KONTENERA

DISTRIBUTIVNI CENTAR

[PEDITERSKOG PREDUZE]A

@ELEZNI^KA INFRASTRUKTURA

I KOLOSECI

TERMINAL ZA @IVE @IVOTINJE

LEASING KONTENERA VOZILA I

MEHANIZACIJE VETERINARSKA

SLU@BA

MOTEL HOTEL

PRODAJNI OBJEKTI

SUPERMARKET

PREDSTAVNI[TVO TRGOVA^KIH IZVOZNO - UVOZNIH PREDUZE]A

BENZINSKA PUMPA

OSIGURAVAJU]A DRU[TVA

BANKA PO[TA SLU@BA POMO]I NA

PUTU

04/28/23

ŠTA JE RAZLIČITO Osnivači i vlasnici Organizacione forme Pripadnost vidu transporta Pripadnost vrsti robe Pripadnost pojavnom obliku robe Struktura i obim logističkih funkcija Lokacija u odnosu na saobraćajnu infrastrukturu

Lokacija u odnosu na urbane sredine i industrijske komplekse

Stepen kooperacije nosilaca i korisnika

ŠTA JE SKORO ISTO ZA SVE Prihvat i otprema robnih i transportnih tokova

Pretovar transportnih sredstava Skladištenje i čuvanje robe Formiranje tovarnih jedinica Formiranje jedinica otpreme Izrada prateće dokumentacije Niz pratećih usluga za transportna sredstva,

04/28/23

TRENDOVI U MULTIMODALNOM TRANSPORTU Azijski kontejnerski matični brodovi imaju sve

veću tendenciju da se zaustavljaju u mediteranskim čvorištima. Brodska preduzeća su, uz pomoć rada Doktoranta, otkrila da se trošak transporta kao I vrijeme kružnog putovanja iz Azije do mediteranskih luka, umjesto luka na Sjevernom moru, može smanjiti za jednu trećinu.

To ima važnu ulogu kada se uzme obzir da trošak po danu putovanja iznosi oko 17.000 američkih dolara po TEU-u za kontejnerski matični brod sa više od 6.000 TEU.

04/28/23

CITY LOGISTIKA

City logistika buhvata sve dispozitivne i operativne delatnosti za efikasno snabdjevanje grada robom, kao i odnoŠenje materijala, sekundarnih sirovina na specijalizovane deponije. U osnovi city logistika podrazumijeva dve koncepcije:

a) KONCEPCIJA KONCENTRACIJE I INTEGRACIJE ROBNIH TOKOVA

b) KONCEPCIJA KONCENTRACIJE I INTEGRACIJE INFORMACIONIH TOKOVA KOJI UPRAVLJAJU ROBNIM I TRANSPORTNIM TOKOVIMA

04/28/23

04/28/23

SPAJANJE PUTNIČKIH I

ROBNIH TERMINALA CITY LOGISTIKA

200 PROJEKATA U EVROPI

RTC-i LOGISTIČKI

CENTRI

SPECIJALIZOVANA DRUŠTVA – DOSTAVNI

PULOVI

LANCI SNABDJEVANJA

MARKETING TELEMATSKI

SISTEMI

“EKOLOŠKA” VOZILA

KONCENTRACIJA, KOORDINACIJA, KOOPERACIJA

CITY LOGISTIKA

KONCEPCIJA KONCENTRACIJE ROBNIH

TOKOVA

KONCEPCIJA KONCENTRACIJE

INFORMACIONIH TOKOVA

04/28/23

CITY LOGISTIKA

GRAD: DOBRO I BLAOVREMENO

SNABDEVANJE REŽIMI SNABDJEVANJA [TO MANJE TERETNIH VOZILA NA

ULICAMA

TRANSPORTERI: NAJKRAĆIM PUTEM SA

MALIM BROJEM VOZILA PREVEZU VELIKE KOLIČINE ROBE

STANOVNICI: ČISTA ŽIVOTNA SREDINA SMANJENJE BUKE RAZNOLIKOST SADRŽAJA MIRAN ŽIVOT

KUPCI: DA IM U SVAKOM TRENUTKU BUDU

DOSTUPNE POTREBNE KOLIČINE I ŠIROK ASORTIMAN PROIZVODA I USLIGA

PE[ACI: BEZBEDNO KRETANJE I

UGODNA ŠETNJA U GRADU VIŠE ZELENILA I ČISTIJA

SREDINA

VOZAČI: NAJKRAĆIM (NAJBRŽIM)

PUTEM STI]I DO ODREDI[TA BEZBEDNA VOŽNJA

VOZA^I VOZILA JGPP-a: SMANJENJE ZASTOJA U

SAOBRAĆAJU BEZBEDNA, UDOBNA I

SIGURNA VOŽNJA

TRGOVCI: VE]I OBRT ROBA BRZA ISPORUKA TRAŽENE

ROBE SMANJENJE ZALIHA

04/28/23

04/28/23

04/28/23

LOGISTIČKI SISTEMI U BOSNI I HERCEGOVINI Bosna i Hercegovina je jedna mala privredna cjelina i jedna od

najsiromašnijih država u bivšoj Jugoslaviji. Prije rata, najvažniji privredni sektori su bili rudarstvo, poljoprivreda i šumarstvo, te industrija.

Ipak, poslije rata se struktura privrede promijenila. Utjecaj primarnog i sekundarnog sektora na ekonomski razvoj se smanjuje.

Sektor usluga je u 2006. g. proizveo skoro 2/3 ekonomske vrijednosti i rastao je za 20 procenata u zadnjih deset godina. Posebno su reforme u finansijskom sektoru i prisustvo jakih institucija doprinijele tom pozitivnom razvoju.

U tom istom periodu se sektor poljoprivrede smanjio za 15 procenata na 10%, a sektor industrije za 7 procenata na 25%. Među ostalim, provođenje privatizacije u industrijskom sektoru ubrzalo je rast u 2005. i 2006. g. na 6,9% odnosno 5,3%. Čak se ni sektor usluga nije mogao nositi s tim u 2005. Godine.

04/28/23

04/28/23

04/28/23

04/28/23

04/28/23

04/28/23

04/28/23

ŠEMA ULAZNO IZLAZNIH TOKOVA

ABALIZA...

ANALIZA LOGISTIČKOG SISTEMA ŠPEDICIJA U BIH ANALIZA OSNOVNIH KARAKTERISTIKA

CARINSKE LEGISLATIVE I CARINSKOG SISTEMA BOSNE I HERCEGOVINE

ANALIZA LOGISTIČKOG SISTEMA DRUMSKIH TRANSPORTNIH OPERTERA U BOSNI I HERCEGOVINI

ANALIZA ŽELJEZNIČKOG SISTEMA U BOSNI I HERCEGOVINI

ANALIZA SISTEMA INTERMODALNOG TRANSPORTA U BIH

ANALIZA LOGISTIČKOG SISTEMA RIJEČNI TRANSPORT I LUKE U BOSNI I JERCEGOVINI

ANALIZA VAZDUŠNOG TRANSPORTA U BOSNI I HERCEGOVINI

04/28/23

04/28/23

04/28/23

04/28/23

LANCI SNABDJEVANJA 

04/28/23

USPOREDNI TROŠKOVI Logististički lanac snabdjevanjaI: Ploče – Sarajevo   Na ovom pravcu, kamion je najkonkurentniji maršutnim vozovima, čak i u ovom idealnom modelu,

zbog kratke razdaljine (oko 200 km). Međutim, cestovni transport je upola kraći od transporta prugom,zbog dugih graničnih procedura prilikom transporta prugom. Faktor vremena kao i dodatna fleksibilnost usluga transporta kamionima daje im prednost. To je najvjerovatnije najvažniji potencijalni koridor u BiH za multimodalni transport.

  Logististički lanac snabdjevanjaII: Ploče – Tuzla   Suprotno od pravca Ploče-Sarajevo, veća razdaljina daje maršutnim vozovima očiglednu prednost u odnosu na drumski transport.   Logististički lanac snabdjevanja III: Rijeka – Banja Luka   Na ovom važnom transportnom koridoru, kamion i maršutni voz proizvode skoro iste troškove.

Faktor vremena kao i dodatna fleksibilnost usluga transporta kamionom daje prednost transportu drumom.   Logististički lanac snabdjevanjaIV: Zagreb – Sarajevo Efikasni maršutni vozovi imaju očiglednu prednost u odnosu na drumski transport.

04/28/23

Logististički lanac snabdjevanjaV: Minhen – Sarajevo Kao i kod nabavnog lanca IV, koji je dio ovog pravca, efikasni maršutni vozovi

imaju očiglednu prednost u odnosu na drumski transport.

Logististički lanac snabdjevanjaVI: Beč – Sarajevo (transport rijekom) Slično nabavnim lancima IV i V, na duže razdaljine pokazuju se prednosti

željeznice. Transport vozom mnogo je jeftiniji od transporta drumom, a ujedno je i troškovno isplatljiviji i mnogo brži od transporta rijekom.

 

Logististički lanac snabdjevanjaVII: Constantza – Sarajevo (transport rijekom)

  Na najdužem pravcu, transport rijekom je najisplatljiviji. Međutim, ovaj transport je

mnogo sporiji od transporta željeznicom (koji je dvostruko brži) i kamionom (četiri puta brži, ali dosta skup). Uzimajući u obzir nabavne lance sa Jugoistoka ili Istočne Azije prema BiH, mane transporta rijekom malo su umanjene zbog kraćeg vremena tranzita za podvodni transport iz Azije do Constantze, nego do luka na Sjevernom Jadranu. Za transport kontejnera iz Azije koriste se centralne luke na Mediteranu kao što je Gioia Tauro, gdje se kontejneri utovaruju na feeder brodove koji idu za Ploče, Rijeku, Koper ili Trst. To uzrokuje gubitak vremena od nekoliko dana u poređenju sa Lukom Constantza, koja ima direktne veze sa lukama u Aziji.

  Logististički lanac snabdjevanjaVIII: Salzburg – Sarajevo (RO-LA) Ro-la na cijeloj razdaljini i pretovar u Luci Trst sa ro-la na ro-ro brodove daju slične

rezultate kada su u pitanju troškovi i vrijeme tranzita.  

04/28/23

Pokazalo se da su sljedeći kriteriji kvaliteta najvažniji u procesu odabira optimalnog vida transporta (idući od najvažnijeg ka najmanje važnom):

Cijena/izvršenje usluge Pouzdanost Tačnost Nema štete Redovno informisanje o problemima Tačno fakturisanje Brzo i efikasno rješavanje problema Dostupnost 7/24 (putem telefona) Kratkoročna raspoloživost Kratko vrijeme tranzita     U sljedećoj tabeli daje se usporedba trenutnog kvaliteta

intermodalnog transporta prema i iz BiH, sa drumskim transportom na istom pravcu. Ocjenjivanje je izvršeno u skladu sa ocjenama od 1 - 5. Kada terminalski pretovar nije primjenjiv za direktni drumski transport „od vrata do vrata“, onda se u koloni „cesta“ daje ocjena „5“, jer sa stanovišta špeditera nema problema sa kvalitetom transporta drumom vezano za ovaj aspekt.

04/28/23

04/28/23

Izvršena je usporedba kvaliteta usluge na potencijalnim intermodalnim pravcima lancima duž koridora sa njihovim glavnim konkurentom, drumskim transportom „od vrata do vrata“. Osnova za usporedbu kvaliteta su zahtjevi klijenata i transportnih operatora. Logistički lanci snabdjevanja nisu statički lanci transporta između tačke A i B kako se ranije mislilo.

  Posebno u industriji transporta kontejnera, logistički

lanci snabdjevanja nemaju jedinstvene modele za logistička rješenja. To su svakim danom sve fleksibilnija pojedinačna rješenja. Umjetnost svakog pružaoca transportnih usluga, bilo da se radi o brodarskim ili špediterskim preduzećima (ali koji koriste logistiku trećih ili četvrtih strana), je da od pojedinačnih nabavnih lanaca naprave velike transportne tokove.

  Jedna od mjera da se to uradi jeste da se uspostavi

mreža logističkih centara, centara za konsolidaciju, ICT-a, i drugih oblika terminala koji mogu ponuditi usluge sakupljanja i isporuke robe u kombinaciji za djelimičnom proizvodnjom, te uslugama popravke i održavanja.

04/28/23

04/28/23

PROGNOZA POMORSKOG KONTEJNERSKOG SAOBRAĆAJA ZA BIH

KONCEPT UNAPREĐENJA MULTIMODALNOG TRANSPORTA U BOSNI I HERCEGOVINI Korak 1: Definicija logičnih ruta

ukupnog odstojanja multimodalnog transporta

Korak 2: Poređenje troškova na rutama

Korak 3: Poređenje kvaliteta koridora Korak 4: Procjena trenutne potražnje Korak 5: Procjena buduće potražnje Korak 6: Analiza osjetljivosti

04/28/23

LOGISTIČKI SISTEM REGIONALNIH LOGISTIČKIH CENTARA I REGIONALNOG ZBRINJAVANJA OTPADA U BOSNI I HERCEGOVINI

04/28/23

04/28/23

OBJEKAT SKLADIŠTA žELJEZNICE

04/28/23

04/28/23

04/28/23

“Prstenovi Pariza”

04/28/23

. MODEL REGIONALNIH LOGISTIČKIH SERVISA U BOSNI I HERCEGOVINI

04/28/23

Osnovne karakteristike i svrha razvoja logističkog servisa je početno uspostavljanja filozofije Logistike i stavranje navike klijenata da koriste usluge u sferi svih bitnih logističkih djelatnosti transporta, berze tereta, špedicije i drugih usluga. Kako je naš sadašnji stepen razvoja same logistike jako nizak, a o problemima i prednostima koje pruža napredne filozofije logistike gotovo da je nepoznanica, smatramo da je opravdano razmotriti kao prelazno rješenje uspostavljanje regionalnog logističkog servisa, kao servis informisanja za klijente.

  Logistički servis će biti organizovan na bazi realnog

sistema, kao skup objekata (entiteta) I njihovih međusobnih veza. Čiju osnovu činit će će baze podataka, koje će biti unaprijed ažurirane i baze podataka koje će sami klijenti ažurirati i aktivirati.

  Svaka baza podataka uređena će biti po osnovi rekorda

kao agregacije polja ili grupa polja i datoteka kao kolekcije rekorda. Ograničenja će se odnositi na širinu i slobodu pristupa bazama podataka u zavisnosti od statusa korisnika, klijenta, naimme stalni članovi i povremeni članovi.

 04/28/23

Svi klijenti (jedne grupe-stalni, povremeni i sl.) imaju isti tretman pristupanju mreži baza podataka i informacijama zadovoljiti svoje potrebe i zahtjeve. Razvoj posebnih informacionih i komunikacionih sistema kao i uvođenje telematskih sistema pružit će zainteresovanim korisnicima - klijentima veoma brz pristup velikom broju informacija, višeg kvaliteta, na bilo kojoj udaljenosti u gradu. Analiza razvijenih logističkih centara u Evropi govore o logističkom servisu kao fundamentu odnosno osnovnom elementu uspostavljanja logističkog centra i dr.

  Osnovu za kreiranje logističkog servisa činit će detaljna analiza I

razrada, te kreiranje i pristup potpunim bazama podataka i njihovo povezivanje, te uspostavljanje jednog realnog modela ostvarljivog i primjenljivog u realnim okvirima I potvrdom u praksi.

  Probleme koje treba očekivati u našem slučaju, mogu proizići kao

produkt lošeg razumjevanja i neupućenosti i spremnosti nadležnih institucija da shvate pojam, prednost I suštinu same logistike. No, svjesni da su svi koraci u pionirskom smislu više nego otežani izlažemo se svjesno takvom riziku.

  Cijenimo da će logistički servis dati i te kako veliki doprinos u

rješavanju gradskih problema gradova u tranziciji, umanjiti troškove, umanjiti duplirane i nultne vožnje i stvoriti preduslove za razvoj logističkih centara i sistema u cjelini.

04/28/23

UČESNICI U LS...

04/28/23

Prikaz osnovnih baza podataka Logističkog servisa

04/28/23

BERZA TERETA...

04/28/23

BERZA TRANSPORTA...

04/28/23

KONCEPT LOGISTIČKIH SISTEMA REGIONANOG ZBRINJAVANJA OTPADA U BOSNI I HERCEGOVINI

04/28/23

04/28/23

KONCEPT PLANA UNAPREĐENJA I RAZVOJA ODREĐENIHELEMENATA CARINSKOG SISTEMA BOSNE I HERCEGOVINE Razvoj i provedba dugoročne poslovne strategije carinske službe

BiH, koja podržava državnu budžetsku i privrednu politiku, ispunjava izazove sadašnje i buduće trgovine i međunarodnog poslovnog okruženja, te uzima u obzir načela efektivnosti i efikasnosti.

Razvoj i provedba sistema godišnjeg operativnog i finansijskog planiranja carinske službe BiH, koja podržava carinsku poslovnu strategiju.

Određivanje strukture, organizacije i lokacije organizacionih jedinica carinske službe BiH i njenih sastavnih dijelova, prvenstveno na osnovu zahtjeva za ispunjenjem operativnih potreba, kao i primjena dovoljne fleksibilnosti za usklađivanje s promjenama u tim zahtjevima.

Jasno definisanje uloga, odgovornosti i veza između središta Uprave za indirektno oporezivanje i regionalnih centara UIO.

Razvoj organizacije carinske službe BiH u kojoj se upravljačka efikasnost prepoznaje kao ključni faktor u ostvarivanju efikasnih poslovnih rezultata i u kojoj se u značajnoj mjeri ulaže u razvoj stručnosti i sposobnosti menadžera i službenika na svim nivoima.

04/28/23

Pripremljeni su detaljni opisi svih rukovodnih poslova, ili kategorija poslova, unutar UIO. U opisu svih rukovodnih poslova navedene su precizne odgovornosti za planiranje, organizaciju, usmjeravanje i kontrolu sredstava za koje je odgovoran rukovodilac.

Pripremljen je nezavisan sistem upravljanja za praćenje aktivnosti rukovodilaca i službenika u njihovoj nadležnosti. Sistem imenovanja rukovodilaca u UIO prilagođen je vještinama i sposobnostima kandidata koje odgovaraju zahtjevima posla.

04/28/23

LOGISTIČKI ODBOR U FUNKCIJI IMPLEMENTACIJE STRATEGIJE JAČANJA LOGISTIČKOG SISTEMA BOSNE I HERCEGOVINE Osnovni zadaci logističkog odbora su:

Logistički odbor treba da izradi Master plan logistike (uključujući concept multimodalizma)

  Logistički odbor (njegove projektne grupe) promovišu multimodalno i logistički

orijentisano okruženje u sektoru saobraćaja BiH  

Logistički odbor podržava vladu da uspostavi koridore i mrežu logističkih centara  

Uspostaviti mrežu multimodalnih logističkih centara kako je predloženo  

Uspostaviti “Transportne klastere po koridoru”  

Klasteri grade konkurentni koridor i integrišu ga u međunarodne lance snabdijevanja  

Klasteri podržavaju Logistički odbor (i vladu) u poboljšanju detalja transporta specifičnih za koridor (oštre i blage mjere mjere)

  Uspostaviti vozni park lokomotiva kako bi ušli novi učesnici uz manje rizika

  Vlada donosi zakonodavstvo koje je povoljno za logistiku (na osnovu preporuka

Logističkog odbora)  

Vlada finansijski podržava, a Logistički odbor promoviše glavne multimodalne logističke centre na spojevima koridora i na važnim graničnim tačkama u vezi sa satelitskim logističkim centrima u klasterima

04/28/23

04/28/23

ZAKLJUČNA RAZMATRANJA

Dugoročna regionalna saradnja je potrebna Bosni i Hercegovini da bi planirala i odabrala infrastrukturne projekte i da bi poboljšala menadžment transportnih operacija uzimajući u obzir proceduralne i institucionalne aspekte. Ove mjere obuhvataju:

pojednostavljivanje, harmonizaciju i standardizaciju tranzitnih procedura i dokumentacije,

poboljšanje carinskih sistema.04/28/23

Generalno gledajući, postoji nedostatak modernih terminala za pretovar i opreme za pretovar u BiH. Više od 90 % kontejnera koji za odredište imaju BiH istovaruju se u morskim lukama te utovaruju na konvencionalne kamione. Ako se kontejneri transportuju do primaoca, ili se utovare u prostorijama pošiljaoca, kontejneri ostaju na prikolici. Ako se kontejneri prevoze željeznicom, onda će kontejneri biti istovareni na terminalima ili transportovani putem usluge preuzimanja i dostave pošiljki do pošiljaoca/primaoca gdje ostaju na prikolici.

Međunarodni koridori mogu se podijeliti na drumske, željezničke, unutrašnje plovne i morske (brodski prijevoz na kraće udaljenosti). Koridori ne samo da usmjeravaju i određuju transportne tokove, već su u konkurenciji jedni s drugima i što je još važnije, predstavljaju konkurenciju alternativnim pravcima u državi. Deset «Panevropskih transportnih koridora» su na Drugoj i Trećoj panevropskoj konferenciji 1994. (Kreta) i 1997. (Helsinki) definisani kao pravci od interesa za cijelu Evropu koji zahtijevaju velike investicije. BiH je povezana sa kontinentalnom mrežom putem Koridora Vc (Ploče – Sarajevo – Osijek/Hrvatska – Budimpešta/Mađarska). Koridor X (Salzburg/Austrija – Ljubljana/Slovenija – Zagreb/Hrvatska – Beograd/Srbija – Niš/Srbija – Skoplje/Republika Makedonija – Veles/Republika Makedonija – Thessaloniki/Grčka) zaobilazi BiH na sjeveru, kao i Koridor VII (rijeka Dunav).

Međutim, na Koridor X može se doći iz BiH putem Koridora Vc i Koridora VII preko rijeke Save.

04/28/23

Na bazi definicije, sagledavanja ulazno izlaznih tokova robe, moguće je definisati sedam pravaca snabdjevanja multimodalnog transporta:

Nabavni lanac I: Ploče – Sarajevo Nabavni lanac II: Ploče – Tuzla Nabavni lanac III: Rijeka – Banja Luka Nabavni lanac IV: Zagreb – Sarajevo Nabavni lanac V: Minhen – Sarajevo Nabavni lanac VI: Beč – Sarajevo (transport

rijekom) Nabavni lanac VII: Constantza – Sarajevo

(transport rijekom) + Salzburg – Sarajevo (RO-LA) ...

04/28/23

Državne željeznice koje drže monopol, i intermodalni operatori koji su njihove podružnice, još više povećavaju rizik za mala i srednja špediterska preduzeća koja osjećaju da sve više gube moć u odnosu na takva preduzeća. Rezultati analize jasno pokazuju da, generalno, multimodalni transport – željeznica-drumski transport, brod-željeznica i brod-drum može biti konkurentan cestovnom transportu samo ako se u obzir uzmu idealni troškovi transporta.

Posebno se transport prugom na duge razdaljine čini konkurentnijim sa aspekta cijena od transporta drumom. To ne odgovara postojećoj modalnoj podjeli koja puno više pogoduje transportu drumom.

Tržišno orijentisani zaključak je stoga: Politika određivanja cijena željeznica koje su 100% u državnom

vlasništvu i koje nude usluge na ovim koridorima nije tržišno orijentisana. To se može potvrditi putem postojeće međunarodne strukture tarifa kojoj nije glavni cilj da ponudi konkurentne cijene za transport na ovim relacijama, već da doda na državne cijene kako bi ostvarili što veći mogući prihod za relevantni monopol državne željeznice (a da ne spominjemo da takvo određivanje cijena nije u skladu sa postojećim zakonodavstvom Evropske unije koje zabranjuje monopole i kartele).

Kvalitet željezničkih usluga na veće razdaljine manji je nego u slučaju drumskog prevoza. To se odmah može zaključiti na osnovu vremena tranzita u modelu proračuna troškova. Međutim, jedini pravac na kojem je transport kamionom jako blizu transporta željeznicom sa stanovišta troškovne efikasnosti, je pravac Ploče-Sarajevo. To je istovremeno vjerovatno najvažniji transportni tok koji povezuje glavni grad sa glavnom lukom na moru.

04/28/23

Trenutno logistički sistem – špedicija u Bosni i Hercegovini raspolaže se 296 pravna subjekta koja su isunila sve potrebne i dovoljne uslove za rad poslova iz domena špedicija. Sistem pokazuje loše strane postojećeg sistema, naime, 75% špediterskih kompanija rade sa minimalnim aktivnostima jedne špedicije. Carinska politika, a posebno nepisana praksa predvodi

politiku da su špedicije u stvari nosioci obaveza i garancija prema UINO, a to znači da je veći dio rada i angažmana menadžmenta špecije troši na pregovaranje i obezbjeđenje potrebnih carinskih garancija.

Špedicije nemaju razrađenu berzu tereta i transporta, uglavnom u 80% slučajeva poslovi špedicija se mogu opisati u jednosmjernom angažmanu, obradom dokumenata, eventualno savjetničkom funkcijom.

Kapacitet špedicija nije dovoljno iskorišten, iz razloga nepostojanja trenda razmjene podataka, potom nedovoljnom implemetacijom i rada kontrolnih organa, posebno iz segmenta uzorkovanja i kontrola.

Izuzetno nizak stepen angažmana drugih oblika saradnje, kooperacija, nepostajanje mape „hotela za paleta“, skladišnih kapaciteta. Svega 10 % špedicija raspolaže sa transportnim kapacitetima za zbirni transport tereta.

04/28/23

Osnovne karakteristike i svrha logističkog centra je objedinjavanje svih bitnih logističkih djelatnosti uz preuzimanje niza transportno distributivnih i drugih usluga dislociranih na područje grada kao centra regionalniog povezivanja, a uz visok stepen usluga realizacije osnovnih djelatnosti kao što su :

obavljanje djelatnosti dolaznog i odlaznog daljinskog lokalnog transporta robe i tovarnih jedinica integralnog transporta

vršenje pretovara robe u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju na području daljinskog tako i na području lokalnog saobraćaja

sabirni i distributivni centri robe prateće i uslužne djelatnosti ( informaciono-upravljački sistemi, berza tereta i dr.)

  Logistički centri su po svojim bitnim tehničkim, tehnološkim, organizacionim,

ekonomskim i pravnim fenomenima te fenomenima ljudskog, odnosno intelektualnog kapitala izuzetno složeni stohastički makrokompleksi specijalizovanih i univerzalnih skladišta i terminala svih vrsta, carinskih zona, robnotransportnih centara, robnodistribucionih centara i robnotrgovinskih centara.

To, zapravo, znači da se logistički centar može posmatrati i izučavati kao složeni, dinamički i stohastički sistem što ga čine ovi (pod)sistemi: (pod)sistem skladišta, (pod)sistem terminala, (pod)sistem carinskih skladišta i smjestišta, (pod)sistem slobodnih zona, (pod)sistem robnotransportnih centara, (pod)sistem robnodistribucionih centara, (pod)sistem robnotrgovinskih centara i ostali logistički (pod)sistemi. To, međutim, ne znači da svaki logistički centar mora imati u svojoj strukturi sve nabrojene (pod)sisteme; neki od tih (pod)sistema mogu biti mikro, drugi mogu biti makro; neki od njih mogu izvršavati sve svoje osnovne funkcije, a drugi mogu izvršavati samo neke funkcije. Struktura logističkih centara kao sistema je relativno fleksibilna, ona se stalno prilagođava zahtjevima tržišta, kupaca, potrošača, korisnika roba i usluga dotičnog centra.

04/28/23

Logistički servis će objedinjavati sledeće funkcije: prijema zahtjeva, obrada zahtjeva i davanje povratnih

informacija klijentima osnovnu funkciju koordinacije u transportu, preporuku u

izboru vozila pretovaru iskladištenju robe upravno informacionu funkciju kroz agente i stručnu pomoć tehničko-bezbjedonosne funkciju vršenje funkcije obezbjeđenja optimalnog lanca transporta-

skladištenje-pretovarformiranje pružanje pomoćnih usluga i servisnih usluga (marketinške,

tehničke, finansijske I materijalne podrške) davanje informacija i savjeta (pravila i konvencije) upravljanje i koordinacija cjelokupnim procesima (narudžba,

transport, isporuka, naplata) optimalni izbor za smještaj, snabdjevanje, održavanje i

podmirivanje potreba grada (maloprodaje, veleprodaje,distribucija, ekologija i dr.)

aktivna berza tereta analitičko praćenje statističkih podataka s ciljem definisanja

trendova (ulazni tokovi izlazni tokovi, sezona, brojanje vozila, promet i obrt sredstava)

marketinga-jedinstveno objedinjavanje svih funkcija marketinga za klijente i korisnike usluga servisa

 

04/28/23

Za razliku od luke Bosanski Šamac, luka Brčko posjeduje veliki prostor za skladištenje. Međutim, zbog neadekvatnog održavanja, neregulisanog statusa vlasništva nad lučkom imovinom te djelimičnog uništenja natkrivenih skladišta izazvanog izgradnjom carinskog terminala, došlo je do značajnog smanjenja raspoloživog prostora za skladištenje.

Ova situacija je djelimično poboljšana kada je vlada Distrikta luci ustupila dva natkrivena skladišta. Postojeća natkrivena skladišta su trenutno pod rekonstrukcijom, naročito krovna struktura koja je bila u jako lošem stanju usljed neodržavanja.

Vlada Distrikta Brčko je dodijelila dio lučke zemlje kompaniji „Bimal” i fabrici šećera, što je imalo negativan uticaj na funkcionalnost luke u smislu kapaciteta za skladištenje. Većina raspoloživog prostora za skladištenje je izdata trećim stranama čime su se osigurali stalni prihodi za luku, a procjenjuje se da njihova visina dostiže jednu trećinu ukupnih prihoda u luci. Što se tiče otvorenih prostora za skladištenje, samo su dvije lokacije pored zapadne kapije prekrivene betonom i podesne za skladištenje tereta koji nisu osjetljivi na vremenske uslove.

04/28/23

Ukupni spoljnotrgovinski odnosi neke zemlje predstavljaju integralni dio privrednog sistema i ekonomske politike i regulisani su uzajamno povezanim i usklađenim podsistemima i politikama kojima se regulišu carinsko, spoljnotrgovinsko, devizno poslovanje, a posredno i poreskim sistemom i poreskom politikom.

  U istraživanju je, primjenom savremenog koncepta, principa, metoda, normi i

standarda poslovne logistike sa primjenom na logističke sisteme u Bosni i Hercegovni, kao rezultat sintetizovana i data opšta definicija mjera, scenarija i očekivanja u pojedinačnim logističkim sistemima te vidljivim poveznicama jedinstvenog logističkog sistema Bosne i Hercegovine.

     Posebno su obrađeni modaliteti i koncepti regionalnih logističkih centara,

regionalnih city logistički koncepti snabdjevanja, te definisanje logističkih lanaca snabdjevanja BiH, okvir za razradu i modernizaciju postojećih logističkih sistema. Uz pomoć koncepta regionalnog zbrinjavanja otpada, iskustveni normi samog doktoranta, dat je oblik organizacijskog djelovanja međuopštinskog vijeća, kao regionalnog logističkog provajdera u zbrinjavanju otpada, što daje doprinos u primjeni naučnih dostignuća iz sfere logistike otpada.

  Dokazano je postojanje, sistemskih nedostataka u sadašnjim uslovima

funkcionisanja logističkih sistema u Bosni i Hercegovini, zato su razvijeni naučno-stručni modeli za unapređenje i razvoj ključnih elemenata savremenih logističkih sistema kao neosporivog dijela transevropske transportne mreže, logističkih lanaca snabdjevanja, tehnologija intermodalnog transporta i carinskog istema EU.

04/28/23

HVALA NA PAŽNJI ! PITANJA NISU ZABRANJENA!

NAKON PITANJA, BONUS PREZENTACIJA O BOSNI I HERCEGOVINI

04/28/23

04/28/23

04/28/23

04/28/23

04/28/23

04/28/23

04/28/23

04/28/23

04/28/23

04/28/23

04/28/23