SandomierzSandomierz to malowniczo położo-ne, na wysokim brzegu Wisły, wśród lessowych wzgórz i wąwozów, mia-sto o bogatej historii i wielu, bardzo cennych zabytkach. Od 1138 roku stolica księstwa sandomierskiego. Prawa miejskie Sandomierz uzyskal w 1286 roku. Wspaniale zachował się średniowieczny układ urbanistyczny w całości uznany jako cenny zaby-tek. W przeszłości Sandomierz ob-wiedziony był murami obronnymi, a do miasta prowadziły cztery bramy: Lubelska, Krakowska, Zawichojska i Opatowska. Do dnia dzisiejszego za-chowała się tylko ostatnia. Wzniesiona została w drugiej połowie XIV wieku. W XVI stuleciu została podwyższona i zwieńczona renesansową attyką. Na szczycie bramy urządzony jest punkt widokowy z którego rozcią-ga się wspaniały widok na Sando-mierz i okolicę. W centrum starego miasta znajduje się rynek otoczony zabytkowymi kamienicami. Na środ-ku rynku stoi Ratusz wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku. Jest to piętrowa, ceglana budowla z wy-soką attyką kryjącą dach. W Ratuszu mieści się aktualnie oddział Muzeum Okręgowego. W dolnej części obiek-tu jest wyjście z podziemnej trasy turystycznej. Lochy sandomierskie mają wielowiekową tradycję. Pod-ziemia powstawały prawdopodobnie już od XIV wieku z przenaczeniem na magazyny. W pobliżu rynku wzno-si się kościół katedralny zbudowa-ny w 1360 roku przez Kazimierza Wielkiego na miejscu romańskiej świątyni. Wielokrotnie rozbudowy-wany otrzymał w końcu XVII wieku barokową fasadę zachodnią, a w po-czątku następnego stulecia takiż wystrój wnętrza. Sandomierska ka-tedra jest budowlą gotycką, halową. W prezbiterium ściany pokryte są polichromią bizantyjsko-ruską, jedną z czterech tego typu zachowanych w Polsce. Niedaleko katedry jest za-mek wzniesiony przez Kazimierza Wielkiego w miejscu grodu ksią-żęcego. Budowla łączyła się nie-gdyś z miejskim systemem obron-nym. Nieukończony jeszcze zamek w 1656 roku wysadzili w powietrze

Szwedzi. Po odbudowie, zamienio-ny został w roku 1817 na więzienie. Po likwidacji więzienia w 1959 roku poddany został badaniom nauko-wym i gruntownemu remontowi w czasie którego między innymi spod tynku wydobyto partie gotyckich mu-rów. Obecnie mieści się tu Muzeum Okręgowe. Prezentowane są tu mię-dzy innymi dzieje ziemi sandomier-skiej, także jest wystawa poświęcona Jarosławowi Iwaszkiewiczowi.Na wysokiej skarpie bieleją mury Col-legium Gostomianum zwieńczonego późnorenesansową attyką. To frag-ment jednej z najstarszych budowli szkolnych w Polsce – kolegium je-zuickiego ufundowanego w 1602 ro-ku. Nieco z dala od centrum mia-sta znajduje się kościół św. Jakuba i klasztor Dominikanów, najstarszy i najcenniejszy zabytek sandomier-ski. To świątynia późnoramańska, z elementami wczesnogotyckimi. Jako jedna z pierwszych w Polsce mu-rowana z cegły , z bogatą ornamenta-cją ceglaną. Jeszcze dalej jest gotycki kościół św. Pawła wzniesiony w latach 1426-1434. W pobliżu kościoła ma po-czątek wąwóz królowej Jadwigi. Stro-me ściany osiągają miejscami 10 met-rów wysokości. Zbocza wąwozu, któ-rego długość wynosi ok. 500 metrów porośnięte są drzewami i krzewami, wśród których występuje chroniona wisienka karłowata. Na wschód od centrum miasta, wzdłuż stromego brzegu Wisły ciągną się Góry Pieprzo-we, które stanowią wschodni kraniec Gór Świętokrzyskich. Zbudowane z szarych łupków kambryjskich sta-nowią rezerwat przyrody w którym chroni się wiele rzadkich i ciekawych roślin. Góry Pieprzowe są najwięk-szym skupiskiem dziko rosnących róż w Polsce.

Oficjalna Strona Miasta Sandomierzwww.sandomierz.pl

Muzeum Okręgoweul. Zamkowa 12, 27-600 Sandomierztel. 015 832 22 65www.republika.pl/mosandomierz

Oddział PTTKRynek 12, 27-600 Sandomierztel. 015 832 23 05www.pttk-sandomierz.pl

Jako jedna z pierwszych w Polsce mu-

Jarosławowi Iwaszkiewiczowi.

MARIACKA

KATEDRALNA

DŁUG

OSZA

ZAMKOWA

MARIACKA

BULIŃSKIEGO

KRÓTKA

BARTOLONA

OLEŚNICKIEGO

RYNEK

SZPITALNA

OPA

TOW

SK

A

ŻYD

OW

SK

A

SO

KOLN

ICK

IEG

O

FOR

TEC

ZNA

PO

DW

ALE

GÓ

RN

E

POD

WA

LE D

OLN

E

STAROMIEJSKA

RYBITWY

BR

OW

AR

NA

SANDOMIERZ - Stare Miasto

1

2

3

4

5

61 - Zamek2 - Katedra3 - Collegium Gostomianum4 - Ratusz5 - Brama Opatowska6 - Kościół św. Jakuba

Kielce

Sandomierz

województwo świętokrzyskie