sỔ tay tuyÊn truyỀn trÌnh tỰ, thỦ -...
TRANSCRIPT
Nhóm nghiên cứu của Khoa Luật
Trường Đại học Cần Thơ
Chủ nhiệm: PGS.TS PHAN TRUNG HIỀN
Thông tin liên hệ:
Trường Đại học Cần Thơ
Khu II, đường 3/2, P. Xuân Khánh, Q. Ninh Kiều, TP. Cần Thơ.
Điện thoại: 02923.872023
Fax: 0292 3832.569
Điện thoại di động: 0918.440.445
Email: [email protected]
Web: www.nghiencuuluat.vn
SỔ TAY TUYÊN TRUYỀN TRÌNH TỰ, THỦ
TỤC THU HỒI ĐẤT, BỒI THƯỜNG,
HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ CẦN THƠ
Dành cho người công tác thực tiễn
Lưu hành nội bộ
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 2
LỜI GIỚI THIỆU
Được sự tài trợ của Dự án quản trị đất đai vùng Sông Mê Kông
(MRLG), nhóm nghiên cứu của Khoa Luật – Trường Đại học Cần Thơ
thực hiện dự án “Đào tạo nâng cao năng lực và nghiên cứu hoàn thiện
trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại thành phố
Cần Thơ”. Dự án góp phần hoàn thiện quy định pháp luật và thực tiễn
thực hiện trình tự, thủ tục thu hồi đất nhằm đảm bảo quyền lợi chính
đáng của các bên liên quan, đặc biệt là người có đất thu hồi. Căn cứ
Luật đất đai năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành, nhóm nghiên
cứu thiết kế sổ tay tuyên truyền về trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư. Sổ tay cụ thể hóa các quy định của pháp luật
và rút kết những kinh nghiệm cần lưu ý trong quá trình triển khai trình
tự, thủ tục thu hồi đất. Thiết kế của Sổ tay với mục đích đảm bảo tính
thống nhất trong việc áp dụng trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường,
hỗ trợ, tái định cư vào thực tiễn, phù hợp quy định pháp luật và giải đáp
nhanh chóng các thắc mắc của người dân trong quá trình giải phóng mặt
bằng.
Trong quá trình nghiên cứu, áp dụng thực tiễn có những nội
dung đóng góp, chia sẻ xin quý vị vui lòng góp ý tại trang web
www.nghiencuuluat.vn hoặc e-mail: [email protected], điện thoại:
0918.440.445.
Nhóm nghiên cứu dự án ICLAP
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 3
PHẦN 1
HƯỚNG DẪN TÓM TẮT TRÌNH TỰ, THỦ TỤC
THU HỒI ĐẤT, BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ
Trình tự thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là những bước
cần thực hiện để đảm bảo quyền lợi các bên liên quan trong quá trình
giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng trực tiếp đến mức bồi thường, hỗ trợ
và phản ánh sự công khai, minh bạch, dân chủ trong quá trình thực thi
pháp luật về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Điều 69 Luật
đất đai năm 2013 là văn bản luật đầu tiên quy định các bước cơ bản về
trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Trình tự, thủ
tục này được áp dụng khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng,
an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo
Điều 61, 62 Luật đất đai. Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu cụ thể hóa
trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thành các
bước cơ bản sau:
Bước 1. Lập và phê duyệt Kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát,
đo đạc, kiểm đếm.
Đây là giai đoạn triển khai cụ thể chủ trương thu hồi đất, xác định
thời gian và tiến độ thực hiện nhiệm vụ giải phóng mặt bằng. Giao
nhiệm vụ cụ thể cho các bên liên quan trong quá trình thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư. Cần lưu ý việc cập nhật kế hoạch sử dụng
đất theo danh mục các dự án thu hồi đất; cập nhật kế hoạch định giá
cùng các chủ trương, chính sách để triển khai thực hiện dự án.
Bước 2. Thông báo thu hồi đất
Đây là giai đoạn rất quan trọng, việc ban hành thông báo thu hồi
đất là thông tin chính thức đầu tiên từ cơ quan nhà nước về việc quyết
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 4
định thu hồi phần đất trong quy hoạch đã công bố. Bước này giúp người
dân nắm rõ các thông tin và tiến độ thực hiện, cũng như những hạn chế
về quyền của người sử dụng đất từ thời điểm này. Cần xác định những
quyền lợi cơ bản của người dân trước và sau khi có thông báo thu hồi
đất; xác định hiện trạng về đất và tài sản gắn liền với tại thời điểm thông
báo thu hồi đất.
Bước 3. Thực hiện quy trình kiểm đếm xác định thiệt hại và kiểm
đếm bắt buộc (nếu có)
Kiểm đếm giúp xác định chính xác thiệt hại của người có đất thu
hồi và các chủ thể liên quan, làm căn cứ tính tiền bồi thường, hỗ trợ.
Kiểm đếm chính xác, đầy đủ là điều kiện tiên quyết đảm bảo hiệu quả
công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Lưu ý về trình tự kiểm đếm
vắng chủ; thu thập những thông tin cần thiết để chứng minh thời điểm
sử dụng đất và tạo lập tài sản và nguồn gốc tài sản trên đất; cách giải
quyết khi phát hiện tài sản lạ như: cây trồng, vật nuôi không có trong
danh mục bồi thường…
Trong trường hợp người sử dụng đất trong khu vực có đất thu hồi
không phối hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt
bằng trong việc điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm sau khi đã được
vận động thuyết phục thì áp dụng trình tự kiểm đếm bắt buộc và cưỡng
chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc được quy định tại khoản 1
Điều 69 và Điều 70 Luật đất đai.
Bước 4. Lập, thẩm định Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư
Các số liệu thiệt hại được thu thập từ công tác kiểm đếm là cơ sở
để xác định và áp dụng đơn giá tính tiền bồi thường trong quá trình lập
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 5
Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Việc lập, thẩm đinh Phương
án này là xác định mức bồi thường, hỗ trợ cụ thể cho từng trường hợp.
Việc lập, thẩm định Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cần đảm
bảo quyền lợi chính đáng của người bị thiệt hại, diễn ra minh bạch, công
bằng và có sự giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận tổ quốc.
Bước 5. Ban hành quyết định thu hồi đất và phê duyệt Phương
án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
Diện tích đất chính xác thu hồi và mức bồi thường, hỗ trợ cụ thể
sẽ được xác định ở bước này. Từ thời điểm này, người dân có quyền
khiếu nại về quyết định thu hồi đất và mức bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư; đây cũng là thời điểm quan trọng làm mốc thời hạn thực hiện các
bước tiếp theo. Lưu ý rằng việc ban hành quyết định thu hồi đất và quyết
định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải ký ban
hành trong cùng một ngày;
Bước 6. Thực hiện Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
Việc chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ được thực hiện trong thời hạn
30 ngày kể từ ngày quyết định thu hồi đất có hiệu lực thi hành. Đây là
bước tiến hành chi trả tiền và nhận bàn giao quỹ đất từ người có đất thu
hồi. Việc trả đúng, trả đủ theo Phương án được phê duyệt ảnh hưởng
trực tiếp đến điều kiện tạo lập lại cuộc sống của người có đất thu hồi.
Lưu ý về thời hạn chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ trong quá trình thực
hiện phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và phải thanh toán tiền
tiền phạt do trả chậm (nếu có). Mặt khác, cũng cần bảo đảm sự phối
hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan, tổ chức, đơn vị thực hiện phương án
hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm; bảo đảm các điều
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 6
kiện về kết cấu hạ tầng như: điện, nước, đường sá…trong khu tái định
cư.
Bước 7. Cưỡng chế thu hồi đất (nếu có)
Đây là bước bắt buộc tiến hành nếu người có đất thu hồi vẫn
không chấp nhận bàn giao đất sau những lần vận động, thuyết phục.
Việc cưỡng chế nhằm đảm bảo tính nghiêm minh, công bằng trong công
tác giải phóng mặt bằng. Cần dựa trên nguyên tắc chính là vận động,
thuyết phục trên cơ sở lắng nghe tâm tư nguyện vọng của người có đất
bị thu hồi; phải bảo đảm các nguyên tắc, điều kiện, thẩm quyền và trình
tự cưỡng chế.
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 7
PHẦN 2. HƯỚNG DẪN CHI TIẾT VỀ TRÌNH TỰ, THỦ TỤC
THU HỒI ĐẤT, BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ
Trên cơ sở 07 bước chi tiết, các quy định về trình tự thu hồi đất,
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư quy định ở Luật đất đai năm 2013 và các
văn bản hướng dẫn thi hành, nhóm nghiên cứu kết hợp quy định tại
Quyết định số 15/2014/QĐ-UBND ngày 13/11/2014 được sửa đổi, bổ
sung bởi Quyết định số 19/2016/QĐ-UBND ngày 11/7/2016 của Ủy
ban nhân dân thành phố Cần Thơ về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi
Nhà nước thu hồi đất. Trong mỗi bước, nhóm nghiên cứu xác định ý
nghĩa của từng bước và những lưu ý đối với người thực hiện nhiệm vụ
giải phóng mặt bằng ở từng bước cụ thể.
Trước khi triển khai trình tự, thủ tục thu hồi đất, vấn đề rất quan
trọng cần được lưu ý là chuẩn bị các điều kiện thu hồi đất theo quy định
tại Điều 63 Luật đất đai năm 2013. Các công việc cụ thể gồm: (i) Ủy
ban nhân dân quận, huyện cập nhật kế hoạch sử dụng đất theo Nghị
quyết của Hội đồng nhân dân dân thành phố về việc thông qua danh
mục dự án thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích
quốc gia, công cộng tại khoản 3 Điều 62 Luật đất đai. (ii) Sở Tài nguyên
và Môi trường cập nhật Kế hoạch định giá đất cụ thể phù hợp với kế
hoạch sử dụng đất đã được điều chỉnh. (iii) Tổng hợp các quyết định,
chủ trương của dự án để công bố công khai trước khi tiến hành thông
báo thu hồi đất; tổ chức buổi họp công khai dự án gồm các bên có liên
quan (đặc biệt có sự tham dự của đại diện các Sở Tài nguyên và Môi
trường, Sở Tài chính, Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn, Sở Kế hoạch và Đầu tư để lắng nghe nguyện vọng của nhân dân
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 8
trong khu vực thu hồi đất, từ đó có những tham mưu, đề xuất kịp thời,
tương thích đối với từng dự án) với người dân trong khu vực có đất thu
hồi. Sau khi hoàn tất công tác chuẩn bị căn cứ để tiến hành thu hồi đất,
trình tự, thủ tục thu hồi đất được triển khai cụ thể qua các bước sau:
Bước 1. Lập, phê duyệt Kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát,
đo đạc, kiểm đếm
- Ý nghĩa: Đây là bước khởi đầu quan trọng để triển khai chủ
trương thu hồi đất, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ giải phóng mặt bằng.
Bên cạnh đó, Kế hoạch cũng xác định những quyền lợi cơ bản của người
dân trong dự án như: kế hoạch kiểm đếm, kế hoạch di chuyển, dự kiến
bố trí tái định cư… Kế hoạch chi tiết, chặt chẽ là điều kiện cơ bản đảm
bảo thành công trong giải phóng mặt bằng.
- Một số nội dung lưu ý: Cần chú trọng những vấn đề sau:
+ Chủ thể phê duyệt Kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo
đạc, kiểm đếm là Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền thu hồi đất;
+ Nội dung Kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm
đếm phải đảm bảo đúng, đủ và chi tiết các nội dung quy định tại khoản
1 Điều 17 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP;
+ Vai trò của cơ quan tài nguyên và môi trường trong việc thẩm
định sự phù hợp của Kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc,
kiểm đếm với Kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã phê
duyệt;
+ Cần xác định rõ, cụ thể trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức
liên quan trong nội dung của Kế hoạch nhằm đảm bảo hiệu quả trong
quá trình phối hợp thực hiện nhiệm vụ.
Bước 2. Thông báo thu hồi đất
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 9
- Ý nghĩa: Đảm bảo sự công khai thông tin trong quá trình thu hồi
đất, giúp người có đất thu hồi biết rõ tiến độ thực hiện giải phóng mặt
bằng để dễ dàng phối hợp, giám sát quá trình thu hồi đất.
- Một số nội dung lưu ý:
+ Chủ thể có thẩm quyền ban hành thông báo thu hồi đất là chủ
thể có thẩm quyền thu hồi đất quy định tại Điều 66 Luật đất đai;
+ Nội dung thông báo thu hồi đất cần đảm bảo đúng và chi tiết
các thông tin trong biểu mẫu số 07 ban hành kèm theo Thông tư số
30/2014/TT-BTNMT ngày 02/6/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và
Môi trường;
+ Hồ sơ trình ban hành thông báo thu hồi đất phải đảm bảo đúng
thành phần hồ sơ quy định tại Điều 9 Thông tư số 30/2014/TT-BTNMT
ngày 02/6/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường;
+ Cần đảm bảo các phương thức thông báo quy định tại điểm a
khoản 1 Điều 69 Luật đất đai. Đặc biệt, cách thức xử lý đối với trường
hợp người sử dụng đất không đang sinh sống trên phần đất được thông
báo thu hồi.
+ Lưu ý xác định hiện trạng về tài sản gắn liền với đất tại thời
điểm thông báo thu hồi đất. Vì tài sản tạo lập sau thời điểm này sẽ không
được bồi thường.
+ Nên phổ biến rõ quyền và nghĩa vụ (cụ thể những việc không
được làm) của người có đất thu hồi từ khi có thông báo thu hồi đất.
Bước 3. Thực hiện quy trình kiểm đếm xác định thiệt hại
- Ý nghĩa: Đây là bước xác định cụ thể thiệt hại của từng người
có đất thu hồi, làm cơ sở để bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Những
thiệt hại và hoàn cảnh cụ thể của từng trường hợp phải được ghi nhận
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 10
cụ thể trong bước này để đảm bảo quyền lợi chính đáng của người có
đất thu hồi.
- Một số nội dung lưu ý:
+ Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng cần
phối hợp chặt chẽ với địa phương (cấp xã và các tổ dân phố, khu vực)
khi tiến hành kiểm đếm;
+ Hồ sơ kiểm đếm bắt buộc; cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm
đếm bắt buộc phải đảm bảo đúng thành phần và biểu mẫu quy định tại
Điều 10 Thông tư số 30/2014/TT-BTNMT ngày 02/6/2014 của Bộ
trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường;
+ Lưu ý các trường hợp kiểm đếm vắng chủ hoặc trường hợp
không có người có đất thu hồi những có người đang thuê đất và sinh
sống trên đất đó;
+ Thu thập thông tin cần thiết chứng minh thời điểm và nguồn
gốc tài sản gắn liền với đất;
+ Khi kiểm đếm cây trồng, vật nuôi cần lưu ý thời điểm tạo lập,
thời điểm thu hoạch, mật độ, khả năng di chuyển tài sản. Đối với công
trình xây dựng cần xác định chính xác kết cấu công trình theo quy định
tại Quyết định số 09/2015/QĐ-UBND ngày 05/3/2015 của Ủy ban nhân
dân thành phố Cần Thơ;
+ Trường hợp phát hiện tài sản lạ (cây trồng không có trong danh
mục, vật kiến trúc đặc biệt…) thì cần ghi hình hiện trạng và báo cáo
ngay đến Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư;
Bước 4. Lập, thẩm định Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 11
- Ý nghĩa: Đây là giai đoạn ảnh hưởng trực tiếp, quyết định đến
việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (bước này sẽ trả lời cho câu hỏi:
thiệt hại nào được bồi thường? ai được hỗ trợ? Bồi thường bao nhiêu?
Hỗ trợ gì?).
- Một số lưu ý:
+ Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường giải phóng mặt bằng sẽ lập
phương án và Cơ quan tài nguyên và môi trường ở địa phương sẽ chủ
trì, phối hợp để thẩm định Phương án. Cần lưu ý trong Quyết định số
15/2014/QĐ-UBND sửa đổi, bổ sung bởi Quyết định số 19/2016/QĐ-
UBND thì thành phố Cần Thơ Thành lập Hội đồng thẩm định ở cấp
huyện và cấp tỉnh.
+ Nội dung Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải đảm
bảo đúng, đủ các thông tin quy định tại khoản 1 Điều 28 Nghị định số
47/2014/NĐ-CP;
+ Cuộc họp xét tính pháp lý cần được triển khai minh bạch, công
bằng và có sự giám sát, phản biện của Mặt trận tổ quốc;
+ Cần xác định chính xác hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất
nông nghiệp theo các tiêu chí được quy định cụ thể tại Thông tư số
33/2017/TT-BTNMT. Xác định số lượng thành viên của hộ gia đình sử
dụng đất; thành viên đang sinh sống thực tế và chịu ảnh hưởng của việc
thu hồi đất. Việc xác nhận hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông
nghiệp khi thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân được thực
hiện như sau: Khi có Biên bản điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm, Tổ
chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng có trách nhiệm gửi
văn bản đề nghị xác nhận đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đăng ký hộ
khẩu thường trú. Trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất không
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 12
cùng nơi đăng ký hộ khẩu thường trú thì Tổ chức làm nhiệm vụ bồi
thường, giải phóng mặt bằng có văn bản gửi Ủy ban nhân dân cấp xã
nơi đăng ký hộ khẩu thường trú và Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất
đề nghị xác nhận. Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất có trách nhiệm
gửi văn bản xác nhận cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đăng ký hộ khẩu
thường trú của hộ gia đình, cá nhân đó.
+ Xác định đất ở, nhà ở khác trong phạm vi cấp xã nơi có đất thu
hồi đối với những đối tượng thu hồi đất ở. Phân biệt rõ đối tượng được
bố trí tái định cư với đối tượng được xét mua tái định cư;
+ Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải được tổ chức lấy
ý kiến của người dân trong khu vực có đất thu hồi với thời hạn ít nhất
là 20 ngày, kể từ ngày niêm yết theo quy định tại Điều 28 Nghị định số
47/2014/NĐ-CP. Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường giải phóng mặt
bằng phải tổ chức đối thoại với những người có ý kiến không đồng ý
với Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Bước 5. Ban hành quyết định thu hồi đất và phê duyệt Phương án
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
- Ý nghĩa: Đây là sản phẩm của quá trình trước đó, cơ quan có
thẩm quyền chính thức ban hành quyết định để thu hồi đất và phê duyệt
mức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với diện tích đất thu hồi. Diện
tích đất người dân phải bàn giao cũng như quyền lợi mà người dân được
nhận đều được thể hiện trong các quyết định ban hành ở bước này.
- Một số nội dung lưu ý:
+ Thẩm quyền ban hành quyết định thu hồi đất và hê duyệt
phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo thẩm quyền thu hồi đất
quy định tại Điều 66 Luật đất đai. Trường hợp ủy quyền thu hồi đất theo
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 13
khoản 3 Điều 66 Luật đất đai thì Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ
ủy quyền cho Ủy ban nhân dân cấp huyện phê duyệt phương án theo
quy định tại Quyết định số 19/2016/QĐ-UBND;
+ Quyết định thu hồi đất phải được ban hành cho từng người có
đất thu hồi theo biểu mẫu số 10 ban hành kèm theo Thông tư số
30/2014/TT-BTNMT ngày 02/6/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và
Môi trường;
+ Hồ sơ trình ban hành Quyết định thu hồi đất phải đảm bảo đúng,
đủ thành phần quy định tại khoản 1 Điều 11 Thông tư số 30/2014/TT-
BTNMT ngày 02/6/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường;
+ Quyết định thu hồi đất và Quyết định phê duyệt Phương án bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư phải được ban hành cùng một ngày và được
gửi đến người có đất thu hồi, công bố công khai;
Bước 6. Thực hiện Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
- Ý nghĩa: Đảm bảo hiệu lực của quyết định thu hồi đất và phê
duyệt phương án; tạo điều kiện thuận lợi cho việc tạo lập lại cuộc sống
của người dân.
- Một số nội dung lưu ý:
+ Phải thực hiện chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ trong thời hạn 30
ngày kể từ ngày Quyết định thu hồi đất có hiệu lực thi hành; trường hợp
cơ quan, tổ chức có trách nhiệm bồi thường chậm chi trả thì phải thanh
toán thêm một khoản tiền bằng mức tiền chậm nộp theo Luật quản lý
thuế tính trên số tiền chậm trả và thời gian chậm trả;
+ Ban hành và gửi Quyết định bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đến
từng người có đất thu hồi theo nội dung quy định tại điểm b khoản 3
Điều 69 Luật đất đai;
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 14
+ Cần hướng dẫn cụ thể các loại giấy tờ và thủ tục cần thiết cho
việc nhận tiền bồi thường, hỗ trợ;
+ Bàn giao đất đã thu hồi cho chủ đầu tư hoặc Trung tâm phát
triển quỹ đất quản lý;
+ Cần lưu ý quyền lợi của bên thứ ba có liên quan đối với trường
hợp đất, tài sản đang thế chấp;
Bước 7. Cưỡng chế thu hồi đất (nếu có)
- Ý nghĩa: Đây là giai đoạn đảm bảo hiệu lực thi hành của Quyết
định thu hồi đất khi người có đất thu hồi không phối hợp, thực hiện
cưỡng chế nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật và tiến độ
giải phóng mặt bằng, sự công bằng của những người trong cùng dự án.
- Một số nội dung lưu ý:
+ Chỉ có Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện có thẩm quyền ban
hành Quyết định cưỡng chế thu hồi đất theo quy định tại khoản 3 Điều
71 Luật đất đai;
+ Hồ sơ trình ban hành quyết định cưỡng chế và biểu mẫu Quyết
định phải đúng quy định tại khoản 2 Điều 11 Thông tư số 30/2014/TT-
BTNMT ngày 02/6/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường;
đặc biệt lưu ý thời gian tiến hành cưỡng chế trong Quyết định phải dự
trù cả thời gian người dân cam kết tự nguyện bàn giao đất khi được vận
động, thuyết phục;
+ Thành phần Ban thực hiện cưỡng chế thu hồi đất cần đảm bảo
đúng quy định tại khoản 3 Điều 17 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP;
Quyết định thành lập cần xác định rõ trách nhiệm của từng cơ quan, tổ
chức, cá nhân trong quá trình thực hiện cưỡng chế;
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 15
+ Việc cưỡng chế chỉ được thực hiện khi thỏa mãn đầy đủ các
điều kiện ở khoản 2 Điều 71 Luật đất đai;
+ Phương án cưỡng chế cần được xây dựng cụ thể các tình huống
ứng phó sát với đối tượng và trường hợp cưỡng chế cụ thể. Cần có sự
phối hợp chặt chẽ với địa phương trong quá trình xây dựng phương án
cưỡng chế;
+ Biện pháp vận động, thuyết phục luôn được ưu tiên áp dụng và
kết hợp sức mạnh của các tổ chức chính trị - xã hội, người có uy tín ở
địa phương trong quá trình vận động;
Trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng cơ quan, tổ
chức, Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ đã xác định cơ bản trách
nhiệm của các sở, ngành và các đơn vị có liên quan trong quá trình thu
hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại Điều 29 Quyết định số
15/2014/QĐ-UBND ngày 13/11/2014 như sau:
* Sở Tài chính:
- Phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường giải quyết vướng
mắc của Ủy ban nhân dân quận, huyện trong áp dụng chính sách giá
đất; phối hợp với Sở Xây dựng trong việc xây dựng đơn giá công trình,
vật kiến trúc, giá bán nhà tái định cư.
- Chủ trì phối hợp với các ngành liên quan giải quyết vướng mắc
trong xác định chi phí đầu tư vào đất còn lại; chi phí hỗ trợ thuê trụ sở,
nhà xưởng cho tổ chức theo quy định.
- Hướng dẫn việc phân bổ và kiểm tra việc thực hiện quyết toán
sử dụng chi phí tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo
các quy định hiện hành.
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 16
- Chủ trì phối hợp với Cục Thuế thành phố, Sở Tài nguyên Môi
trường và các sở, ngành có liên quan giải quyết những vướng mắc về
thực hiện nghĩa vụ tài chính của người có đất thu hồi đất đối với Nhà
nước.
* Sở Tài nguyên và Môi trường:
- Công bố và cung cấp thông tin về quy hoạch, kế hoạch sử dụng
đất của các dự án.
- Chủ trì cùng các ngành liên quan xác định giá đất cụ thể để tính
bồi thường, hỗ trợ và giao đất tái định cư trình Ủy ban nhân dân thành
phố về bố trí quỹ đất tái định cư phục vụ nhu cầu tái định cư của các dự
án.
- Chủ trì cùng Ủy ban nhân dân quận, huyện, Sở Xây dựng cân
đối quỹ đất tái định cư, trình Ủy ban nhân dân thành phố bố trí quỹ đất
tái định cư cho các dự án.
- Thực hiện và kiểm tra, hướng dẫn, đôn đốc Ủy ban nhân dân
quận, huyện trong việc thu hồi đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất ở theo quy định hiện hành đối với tổ chức, hộ gia đình, cá nhân.
- Hướng dẫn giải quyết các vướng mắc về đất đai, việc lập và
hoàn chỉnh hồ sơ để xin giao đất, thuê đất đối với tổ chức phải di chuyển
đến địa điểm mới khi Nhà nước thu hồi đất.
- Làm thủ tục và hướng dẫn việc đăng ký biến động về đất, nhà,
các công trình trong hành lang bảo vệ công trình làm căn cứ bồi thường,
hỗ trợ.
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 17
* Sở Xây dựng:
- Hướng dẫn việc xác định quy mô, diện tích, tính chất hợp pháp,
không hợp pháp của các công trình xây dựng gắn liền với đất thu hồi
làm cơ sở cho việc tính toán bồi thường và hỗ trợ cho từng đối tượng.
- Xác định giá nhà và các công trình xây dựng gắn liền với đất để
tính bồi thường.
- Chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức năng xác định vị trí quy
mô khu tái định cư cho phù hợp với quy hoạch phát triển chung của địa
phương trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
- Thẩm định dự toán chi phí di dời và lắp đặt, xây dựng lại các
công trình hạ tầng kỹ thuật, giải quyết đối với các công trình cấp, thoát
nước.
- Giải quyết các nội dung vướng mắc liên quan đến việc thu hồi
nhà đất thuộc sở hữu Nhà nước cho các tổ chức, cá nhân.
- Hướng dẫn Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư giải quyết
những vướng mắc trong xác định mức bồi thường nhà, công trình, vật
kiến trúc, mồ mả.
- Thực hiện chức năng quản lý nhà nước về chất lượng xây dựng
các khu tái định cư theo quy định hiện hành.
* Sở Kế hoạch và Đầu tư:
Chủ trì phối hợp với Sở Tài chính cân đối và điều chỉnh nguồn
vốn ngân sách đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho bồi thường, hỗ trợ giải
phóng mặt bằng và nhu cầu xây dựng khu tái định cư theo kế hoạch
được Ủy ban nhân dân thành phố giao.
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 18
* Cục Thuế thành phố:
- Chỉ đạo Chi cục Thuế quận, huyện xác định mức thu nhập sau
thuế của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sản xuất kinh doanh làm căn cứ
hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất khi Nhà nước thu hồi đất.
- Hướng dẫn hoặc chủ trì giải quyết các vướng mắc liên quan đến
nghĩa vụ thuế của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trong quá trình thực
hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
* Thanh tra thành phố:
Kiểm tra, đôn đốc Ủy ban nhân dân quận, huyện, các sở, ngành
có liên quan trong việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo có liên quan
đến bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
* Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:
- Xác định giá cây trồng, vật nuôi để tính bồi thường, hỗ trợ, biện
pháp hỗ trợ sản xuất để ổn định sản xuất và đời sống tại khu tái định cư
để tính bồi thường trình Ủy ban nhân dân thành phố phê duyệt.
- Hướng dẫn xác định quy mô, diện tích, mật độ cây trồng, vật
nuôi để tính toán bồi thường, hỗ trợ cho từng đối tượng.
- Thẩm định dự toán đối với công trình thủy lợi, đê điều, nông -
lâm - ngư nghiệp.
* Sở Công Thương:
Thẩm định dự toán chi phí di dời và lắp đặt, xây dựng lại các
công trình hạ tầng kỹ thuật, giải quyết đối với các công trình điện, hệ
thống dây chuyền sản xuất và các công trình thuộc phạm vi quản lý.
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 19
* Sở Giao thông vận tải:
Thẩm định dự toán chi phí di dời và lắp đặt, xây dựng lại các công
trình hạ tầng kỹ thuật, giải quyết đối với các công trình giao thông, cầu,
đường và các công trình thuộc phạm vi quản lý.
* Sở Thông tin và Truyền thông:
Thẩm định dự toán chi phí di dời, lắp đặt và xây dựng lại đối với
công trình công nghệ thông tin, bưu chính, viễn thông, tháp thu, phát
sóng viễn thông, truyền thanh, truyền hình, các công trình hạ tầng kỹ
thuật, giải quyết đối với các công trình thuộc phạm vi quản lý.
* Sở Lao động - Thương binh và Xã hội:
- Hướng dẫn việc xác định chế độ trợ cấp ngừng việc để bồi
thường cho người lao động do ngừng việc của tổ chức kinh tế, hộ sản
xuất kinh doanh có đăng ký kinh doanh, có thuê lao động theo hợp đồng
lao động bị ngừng sản xuất kinh doanh khi Nhà nước thu hồi đất.
- Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức việc đào tạo
chuyển đổi nghề và tạo việc làm cho các hộ gia đình, cá nhân trực tiếp
sản xuất đất nông nghiệp.
* Hội đồng Thẩm định Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thành
phố:
- Kiểm tra, hướng dẫn việc thực hiện chính sách bồi thường, giải
quyết các vướng mắc, khó khăn trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư trên địa bàn thành phố.
- Thẩm định phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thuộc
thẩm quyền của Ủy ban nhân dân thành phố.
Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ
Trang 20
* Các sở, ngành khác:
Có trách nhiệm phối hợp, tham gia thực hiện công tác bồi
thường, giải phóng mặt bằng đối với những nội dung liên quan thuộc
chức năng quản lý Nhà nước của cơ quan, đơn vị mình.
* Trách nhiệm của Chủ đầu tư dự án: (Trường hợp xác định
Chủ đầu tư trước khi thu hồi đất)
- Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ dự án và quy hoạch được duyệt theo quy
định và bàn giao mốc giới giải phóng mặt bằng cho chính quyền địa
phương và Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng.
- Phối hợp với Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt
bằng và Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thu hồi đất, xây dựng Kế hoạch
thu hồi đất báo cáo cấp có thẩm quyền phê duyệt.
- Đảm bảo đầy đủ, kịp thời kinh phí để chi trả tiền bồi thường, hỗ
trợ và kinh phí cho tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
- Phối hợp cùng với các sở, ngành và Ủy ban nhân dân quận,
huyện nơi thu hồi đất trả lời các vấn đề liên quan đến dự án đầu tư./.