stilistikaopenlibrary.ge/bitstream/123456789/8468/1/stilistika 2014...recenzentebi: meri cincaze...
TRANSCRIPT
1
nana cecxlaZe
mzia xaxutaiSvili
stilistika
Tbilisi
2014
(saxelmZRvanelo)
II gadamuSavebuli gamocema
2 3
wigni gankuTvnilia umaRlesi saswavleblis student-
TaTvis, maswavlebelTaTvis, filologebisaTvis, Jurnal-
istebisa da sakiTxiT dainteresebul pirTaTvis. naSromis
TiToeul Tavs erTvis codnis Sesamowmebeli kiTxvebi, sa-
varjiSoebi da testebi.
redaqtori: mamia faRava
recenzentebi: meri cincaZe
naTia fartenaZe
sarCevi
Sesavali ----------------------------------------------------------- 7
Ta vi I. zo ga di sti lis ti ka
§1. sti lis ti kis is to ri id an ---------------------------------9
§2. sti lis ti ka, ro gorc en aT mec ni er eb is dar gi.
sti lis ti kis sa ga ni, wya ro ebi da am oc an ebi ----- 13
2.1. sti lis ra oba ------------------------------------------- 16
§ 3. sti lis ti kis dar ge bi ----------------------------------- 19
§ 4. sti lis ti kis kav Si ri mo mij na ve dar geb Tan ---- 20
§5. sti lis ti kis Ses wav lis Te ori uli da
praq ti ku li mniS vne lo ba ------------------------------- 24
§ 6. sti lis ti ku ri da en ob ri vi nor ma ------------------ 24
§ 7. en ob ri vi sti lis ga ge ba. su bi eq tu ri
da obi eq tu ri sti li ------------------------------------- 28
7.1. sti lis cne ba ------------------------------------------- 28
7.2. su bi eq tu ri da obi eq tu ri sti li --------------- 31
§ 8. sti lis ti ku ri mi ni mu mi da maq si mu mi -------------- 32
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi ------------------------- 34
Ta vi II. fun qci uri sti lis ti ka
§ 1. fun qci uri sti lis ga ge bi saT vis -------------------- 35
§ 2. fun qci uri sti li - en isa Tu metyve le bis
sa xes xva oba ------------------------------------------------- 38
§ 3. metyve le bis for ma da sti li ------------------------- 39
§4. fun qci uri sti lis sa xe ebi ----------------------------- 39
§ 5. sti lis sa xe ob aTa sa er To da
gan mas xva ve be li niS ne bi-------------------------------- 44
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi ------------------------- 45
II.1. sa mec ni ero sti li ----------------------------------- 46
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi ------------------------- 54
II.2. of ici al ur-saq mi ani sti li ---------------------- 58
gamomcemloba `iverioni~. Tbilisi. 2014.
ISBN - 978-9941-9297-4-8
nana cecxlaZe, mzia xaxutaiSvili: stilistika
4 5
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi ------------------------- 68
II. 3. pub li cis tu ri sti li -------------------------------- 70
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi ------------------------- 78
II. 4. mxat vru li li te ra tu ris sti li ----------------- 78
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi ------------------------- 81
II. 5. sa sa ub ro sti li ---------------------------------------- 82
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi ------------------------ 86
Ta vi III. leq si ku ri sti lis ti ka
§1. si no ni mi da mi si sti lis ti ku ri fun qcia ---------- 95
§2. an to ni mi da mi si sti lis ti ku ri fun qcia -------- 106
§3. om on imi da mi si sti lis ti ku ri fun qcia --------- 112
§4. ar qa iz mi da mi si sti lis ti ku ri fun qcia -------- 113
§5. ne ol og iz mi da mi si sti lis ti ku ri fun qcia ---- 115
§6. di al eq tiz mi da mi si sti lis ti ku ri fun qcia -- 117
§7. bar ba riz mi da mi si sti lis ti ku ri fun qcia ----- 120
§8. na ses xe bi sityve bi da ma Ti
sti lis ti ku ri fun qciebi ----------------------------- 121
§9. fra ze ol og iz mi da mi si
sti lis ti ku ri fun qcia -------------------------------- 123
§10. an da za da mi si sti lis ti ku ri fun qci ebi ------- 132
§11. af or iz mi da mi si sti lis ti ku ri fun qci ebi --- 134
§12. ev fe miz mi da ta bu;
ma Ti sti lis ti ku ri fun qci ebi --------------------- 135
§13. Jar go ni da ar go; ma Ti sti lis ti ku ri fun qci ebi --139
§14. vul ga riz me bi da ma Ti sti lis ti ku ri fun qci ebi -- 140
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi ------------------------ 145
Ta vi IV. gra ma ti ku li sti lis ti ka
§1. mor fo lo gi uri sti lis ti ka -------------------------- 146
§2. sin taq su ri sti lis ti ka -------------------------------- 162
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi ------------------------ 181
Ta vi V. mxat vru li sti lis ti ka
V.I. sti lis ti ku ri ka te go ri ebi ---------------------- 182
§1. Se da re ba ----------------------------------------------------- 183
§2. ep iT eti ------------------------------------------------------ 189
§3. me ta fo ra ---------------------------------------------------- 191
§4. ga pi rov ne ba (ga su li er eba, per so ni fi ka cia) --- 193
§5. sim bo lo ----------------------------------------------------- 195
§6. al eg oria --------------------------------------------------- 198
§7. pe rif ra zi -------------------------------------------------- 198
§8. me to ni mia --------------------------------------------------- 200
§9. si nek do qe --------------------------------------------------- 202
§10. hi per bo la ------------------------------------------------- 203
§11. li to te si -------------------------------------------------- 205
V.II. sti lis ti ku ri fi gu re bi -------------------------- 206
§1. el if si si ---------------------------------------------------- 206
§2. gra da cia ---------------------------------------------------- 207
§3. an ti Te za ---------------------------------------------------- 208
§4. pa ra le liz mi ----------------------------------------------- 210
§5. in ver sia ----------------------------------------------------- 211
§6. ga me or eba --------------------------------------------------- 212
§7. pa ro no ma zia ----------------------------------------------- 214
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi ------------------------ 223
Ta vi VI. ti pob ri vi Sec do me bi
sityvaTxma re bisas
VI.1. sityvis ga mo ye ne ba ar az us ti mniS vne lo biT -- 224
VI.2. sityvis (prob le ma, du eti, av to ri, star ti,
fi ni Si) mniS vne lo bis ga far To eba --------------- 233
VI.3. pa ro ni mia ------------------------------------------------- 240
VI.4. fra ze ol og iz mTa pa ro ni mia ----------------------- 249
VI.5. dar Rve ve bi fra ze ol og iz mTa xma re bisas ----- 249
VI.6. dar Rve ve bi si no nim Ta xma re bisas ---------------- 252
6 7
Sesavali
sti lis ti ka me tad aq tu al uri fi lo lo gi uri dis cip-
li naa, dar gia en aT mec ni er eb isa, ro mel sac dRem de ar
da uk ar gavs Ri re bu le ba. pi ri qiT, rac dro ga dis, me tad
gvWir de ba igi, ga ci le biT di di mniS vne lo ba en iW eba „uk-
eT es ad Tqmis xe lov ne bas“, rad gan sti lis ti kur xar ve-
zebs vxvde biT sxva das xva as ak is Tu pro fe si is ad ami an Ta
metyve le ba Si. gan sa kuT re biT Tval Si sa ce mi da da sa na nia
Jur na lis tTa metyve le bis ga um ar Ta oba. da sa na nia im de-
nad, ram de na dac am as an ti ku ri ep oq id an ve eq ce oda sa gan-
ge bo yu radRe ba, dRes ki me or ex ar is xo va nia. as eTi pa To-
si Taa gam sWva lu li wi nam de ba re wig ni, ro me lic er Tgul
sam sa xurs ga uw evs yve las, vinc dar wmun de ba, rom sti lis-
ti kis cod na me tad auc il eb elia metyve le bis kul tu ris
as am aR leb la d, ko mu ni ka ci is ga saioleblad da miz nis ad-
vi lad mi saR we va dac. igi da ex ma re ba ab it uri en tsac, stu-
den tsac da mas wav le bel sac.
`sti lis ti ka“ mra val mxri vi da niS nu le bis wig nia. pir-
vel Tav Si gan xi lu lia zo ga di sti lis ti kis sa kiTxe bi: sti-
lis ti kis mok le is to ria, mi si gan vi Ta re bis et ap ebi, sa ga ni
da wya ro ebi, mi mar Te ba sxva dis cip li neb Tan. aq ve gar kve-
ulia sti lis ra oba, mi si Tav da pir ve li da Ta na med ro ve
mniS vne lo ba ni; mo ce mu lia en ob ri vi sti lis bu ne bis gar kve-
vis cda; gan sazRvru lia en ob ri vi da sti lis ti ku ri nor ma,
sti lis ti ku ri mi ni mu mi da maq si mu mi.
II Ta vi eT mo ba fun qci uri sti lis di fe ren ci aci is auc-
il eb lo bas da stil Ta aR re vas; sti lis sa xe ob aTa da xa si-
aT eb as sti lu ri niS ne bi Ta da xar ve ze biT.
III Tav Si gan xi lu lia leq si kur sa Su al eb aTa (si no ni mis,
an to ni mis, di al eq tiz mis, ar qa iz mis Tu sxva Ta) ga mom sax ve-
lo bi Ti fun qci ebi, sti lis ti ku ri da niS nu le ba qar Tul Si.
IV Tav Si mo ce mu lia gra ma ti ku li sti lis ti kis sa kiTxe bi:
VI.7. `yu re ba di~ ti pis for me bi --------------------------- 254
VI.8. dar Rve ve bi Ser wymul sa da
rTul wi na da de beb Si ---------------------------------- 259
Se ma ja me be li tes ti ----------------------------------------- 260
VI.9. pleonazmi ------------------------------------------------- 264
VI.10. tav to lo gia -------------------------------------------- 267
VI.11. Stam pi ----------------------------------------------------- 273
VI.12. kal ki ------------------------------------------------------ 275
VI.13. at ro fia -------------------------------------------------- 281
VI.14. pa ra zi ti sityve bi ------------------------------------ 284
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi ------------------------ 296
ga mo ye ne bu li li te ra tu ra da wya ro ebi ------------- 297
Se mok le ba Ta gan mar te ba ni ------------------------------- 308
SUMMARY --------------------------------------------------------- 310
8 9
pa ra le lur mor fo lo gi ur da sin taq sur sa Su al eb aTa ga-
mo ye ne ba me ti ga mom sax ve lo bis mi saR we vad.
V Tav Si gan xi lu lia mxat vru li sti lis ti kis sa kiTxe bi:
tro pis sa xe eb is sti lis ti ku ri fun qci ebi; sti lis ti ku ri
fi gu re bi da ma Ti ga mo ye ne ba.
VI Ta vi eT mo ba ti pob ri vi Sec do me bis an al izs. cal ke uli
sa kiTxi gan xi lu lia sin qro ni ul da di aq ro ni ul Wril Si,
ax sni lia ma Ti ga mom wve vi mi ze ze bi da da sa xe le bu lia Ta-
vi dan ac il eb is gze bi; mo ce mu lia Ta na med ro ve qar Tu li
sa li te ra tu ro en is aq tu al uri sa kiTxe bi, rom leb Sic gan-
vi xi lavT ar se bul mdgo ma re ob as ac da va vi Ta rebT Cve ne ul
Tval saz ris sac.
naS ro mis Ti Toeul Tavs er Tvis mra val fe ro va ni sa var-
ji So ebi, cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi, tes te bi da da sa-
mu Sa ve be li li te ra tu ris Ca mo naT va li.
sa il us tra cio ma sa la aR eb ulia qar Tvel kla si kos Ta
Se moq me de bi dan, Jur na lis tTa metyve le bi dan, te le ga da-
ce me bi dan, qar Tu li pre si dan. rac Se ex eba qar Tvel kla si-
kos Ta na we rebs, am sa kiTxTan da kav Si re biT ga saT va lis wi ne-
be lia ram de ni me ga re mo eba: jer er Ti, ga um ar Tle be lia Ta-
na med ro ve qar Tu li sa li te ra tu ro en is nor me bis mi xed viT
ga su li sa uk un is na we re bis Se fa se ba; me or ec, am gva ri for-
me bi teq stSi Se iZ le ba sa gan ge bo da niS nu le bi sa iy os.
vsar geb lobT Sem Txve viT da mad lo bas vux diT pro fe so-
rebs: m. cin ca Ze s, m. fa Ra vas da n. far te na Zes naS ro mis gul-
das miT wa kiTxvi sa da sa gu lis xmo Se niS vne bis Tvis.
wig ni, bu neb ri via, dazRve uli ver iq ne ba Sec do me bis gan,
am it om ne bis mi er saq mi an Se niS vnas mad li er eb iT mi vi RebT.
avtorebi.
Ta vi I. zo ga di sti lis ti ka
§1. sti lis ti kis is to ri id an
sti lis ti ka, ro gorc en aT mec ni er eb is dar gi, XIX sa uk un-
is II na xe var Si Ca mo ya lib da, Tum ca stil ze jer ki dev Cvens
wel TaR ricxvam dec msje lob dnen.
an ti kur ep oq aSi sti li ze moq me de bis, dar wmu ne bis um-
Tav re si sa Su al eba iyo. Zvel sa ber ZneT sa da rom Si yve la
sa zo ga do eb ri vi sa kiTxi wyde bo da sa xal xo kre beb ze, sa dac
wam yva ni ro li or at ors ek is re bo da. mi si sa ub ris da ma je-
reb lo ba ze iyo da mo ki de bu li sa kiTxis ga daW ra. mTa va ri
iyo ara im de nad Si na ar si, ram de na dac mox de ni lo ba. or at-
or is mi za ni iyo saT qme lis sa in te re sod da mim zid ve lad
gad mo ce ma.
mok led, ad ami an ze fsi qo lo gi uri ze moq me de bis Tvis sa-
Wi ro iyo sa Ta na do en ob ri vi sa Su al eb eb is Zi eba. ar se bob da
spe ci al uri or at or uli kur se bi, ri to ri ku li sko le bi,
sa dac mWev rmetyve le bas as wav lid nen. ri to ri kis ma mam Ta-
va ri iyo de mos Te ne (384-322), Te or et ik os ebi ki _ ar is to-
te le (384-322) da mi si mo wa fe Te of ras te (372-287).
az ris kar gad ga moT qmis cod na gan sa kuT re biT cu dad
mowyo bil sa xel mwi fo Sia sa Wi ro, sa dac im ar jve ben ara is-
ini, vis mxa re zec si mar Tlea, ar am ed is ini, vinc kar gi la pa-
ra ki ici an, - wers ar is to te le `ri to ri ka Si“. igi did mniS-
vne lo bas an iW ebs saT qme lis naT lad da mox de ni lad gad mo-
ce mas:`saT qme lis Rir se baa, iy os na Te li, mag ram ara tlan-
qi“ (ar is to te le 1979:194). ̀ Tu saT qme li Sed ge ba me ta fo re-
bi sa gan, ga mo ca naa, Tu ucxo sityve bis gan _ bar ba riz mia“, _
az us tebs is (iq ve:196). sti lis um Tav res Tvi se bad ar is to-
te le mi iC nevs grZno be bis ga mo xat visas zo mi er eb is dac vas,
nak lad ki _ ma Ral far do van fra zebs, az ris bun dov ne bas.
10 11
„Se sa ba mi so ba da zo mi er eba- ai, ori ar se bi Ti mniS vne lo bis
moTxov na, ra sac is uy en ebs metyve le bis stils“, _ wers gr.
kik na Ze (kik na Ze 1957: 1-9).
Te of ras tes Sro mam „sti lis Se sa xeb“ mxo lod sxva Ta
naS ro meb Si Se mo na xu li ci ta te bis sa xiT mo aR wia. av tors
yve la na iri sti lis Tvis auc il eb el moTxov nad mi aC nia
sicxa de, saT qmel Tan Se sa ba mi so ba da mox de ni lo ba.
Zvel rom Si ri to ri ka um aR les sa fe xur ze aiy va na ci ce-
ron ma (106-43). is mWev rmetyve lad im as mi iC nev da, vinc fo-
ru meb sa da sa mo qa la qo pro ce seb ze ise il ap ar ak eb da, rom
asi am ov neb da, da ar wmu neb da da da atyve veb da ki dec msme-
nels. am na iri sti lis da uf le ba Se saZ le be li iyo.
Sua sa uk une eb Si mWev rmetyve le ba RvTis metyve le bam
Sec va la. ek le si as xal xis dar wmu ne ba ki ar sWir de bo da, ar-
am ed igi mor Ci le bas mo iTxov da. ri to ri kas is war mar Te bi-
sa da mwva leb le bis wi na aR mde gac iy en eb da. am ri gad, or at-
or ul ma xe lov ne bam sa ek le sio wre eb Si sqo las ti kur-for-
ma lu ri da dog ma ti ku ri xa si aTi mi iRo.
Tan da Ta no biT ri to ri kam li te ra tu ra zec mo ax di na
gav le na. jer ki dev an ti kur ri to ri ka Si ga mo ik ve Ta mi mar-
Tu le ba ni, rom le bic Sem deg sa fuZ vlad da edo sti lis ti-
kis da mo uk id eb el dis cip li nad Ca mo ya li be bas.
or at or ul xe lov ne bas sa qar Tve lo Sic di di xnis is to-
ria aq vs. ro ma el is to ri koss, ta ci tuss (55-120), Se mo un ax-
avs ib er Ta me fis _ far sman I-is sityva, war moT qmu li brZo-
lis dawye bis win (I s.).
IV sa uk un eSi moR va we ob da qar Tve li fi lo so fo si da or-
at ori, ba ku ri. IV sa uk un eS ive kol xeT Si, fo Tis max lob-
lad, yo fi la fi lo so fi ur-ri to ri ku li sko la, sa dac
ucxo el eb ic swav lob dnen Tur me. IV sa uk un is ri to ri da
fi lo so fo si, Te mis ti osi pro vin ci el ax al gaz rdas swers
(am uk an as knels mis Tvis swav lis mi sa Re bad sa tax to qa laq Si
da sa sax leb lad dax ma re ba uTxo via): „mec, Ce mo kar go, ri to-
ri kis na yof ni mov wyvi te ga ci le biT uC in ar ad gi las, vid re
es Cve ni ad gi lia, ara wynar sa da el in ur ad gi las, ar am ed
pon tos bo lo Si, fa zi sis max lob lad, sa dac ar gom, Te sa li-
id an wa mo sul ma, da is ad gu ra - ra sac po et ebi gak vir ve biT
mog viTxro ben - da cam igi aR it aca. da ai, bar ba ro su li da
pir qu Si ad gi li er Ti ka cis sib rZnem da saT no eb am ga xa da
el in uri da aq cia mu ze bis taZ rad; im er Ti ka cis, ro me lic
dam kvid rda kol xe bi sa da ar me ni el eb is qve ya na Si da as wav-
li da ara is arT tyor cnas da ho rolT sro las an ji riTs
me zo bel bar ba ros Ta we se bis mi xed viT, ar am ed im as, Tu ro-
gor ga iw vrTna ri to ri kul xe lov ne ba Si da ro gor brwyi-
nav da el in Ta dRe ob eb ze“ (xi da Se li 1988 : 33).
S. xi da Se lis az riT, ze mox se ne bu li sas wav le be li sa-
qar Tve lo Si qris ti an ob is sa xel mwi fo re li gi ad ga mocxa-
de bam de da ar se bu la: `Se iZ le ba vi fiq roT, rom aR niS nu li
sko la bev rad uf ro ad re un da yo fi li yo da ar se bu li da
Tu III sa uk un is mi wu rul Si ara, yo vel Sem Txve va Si, IV sa uk un-
is pir vel aTe ul wleb Si mi si ar se bo ba ueW vel faq tad un da
mi viC ni oT“ (xi da Se li 1988:34).
ri to ri kis gan vi Ta re bas di dad Se uwyves xe li qar Tu li
kul tu ris is eT ma ke reb ma, ro go re bi caa: ier us al im is (IV s.),
aT on is iv er Ta (X s.), si nas mTis (X s.), pet ri wo nis (XI s.) mo-
nas tre bi.
ri to ri ka is wav le bo da da viT aR ma Se neb lis mi er da ar-
se bul ge la Tis ak ad emi aSi. ri to ri kis Te ori is sa kiTxe bi
gan xi lu lia ioane pet ri wis Sro ma Si - „gan mar te baჲ prok-
le saT vis di ad ox os isa da pla to ni sa fi lo so fi is aT-
vis“, an ton I-is „wyo bil sityva ob asa“ da ioane ba to niS vi-
lis „kal ma so ba Sic“. 1828 wels ki so lo mon do daS vil ma
ga mos ca ri to ri kis sa xel mZRva ne lo. me tad mniS vne lo va nia
uc no bi av to ris ̀ mok le re to ri ka gi na mWev rmetyve le ba“.
igi `xe lad sax ma ri“, praq ti ku li da niS nu le bis wig nia, ro-
me lic kon stan ti ne pol Si pet re xa ris Wi raS vi lis mi er da-
ar se bul mo nas ter Si da ub eW davT 1879 wels.
12 13
wi na sityva ob aSi we ria: „dRem din ar yo fi la ri gi ani xe-
lad sax ma ri mWev rmetyve le bis wig ni de da en az eda da rom
ar av is mi uq ce via yu radRe ba im is Tvis, ra Ta sa zo ga do eb as
mis ce mo da ra ime saS va li swav lis ga ad vi le bi sa“.
aqve das mu lia er Ti me tad mniS vne lo va ni sa kiTxi, ro mel-
sac dRe sac ar da uk ar gavs aq tu al oba, pi ri qiT, is mTe li
sim wva viT swo red ax la dgas, mag ram igi XIX sa uk un is bo lo-
sac aw ux eb daT qar Tu li en is gul Se mat kiv rebs. dRes dRe-
ob iT Zli eria ucxo en iT ga ta ce ba ma Sin, ro ca qar Tvel ma
qar Tu li ri gi an ad ar ic is. qar Tve li ka cis da mab rko le-
be li da wi na ur eb aSi gax lavT is, rom man ar ic is Ta vi si en is
gra ma ti ku li ka no ne bi, ri to ri ka da lo gi ka.
am ri gad, ri to ri kam, ro gorc ga mom sax ve lo bi Ti metyve-
le bis, or at or uli xe lov ne bis Te ori am gan vi Ta re bis di
di gza gan vlo, mag ram `am pe ri od Si sti li um Tav re sad es-
mo daT, ro gorc mxo lod la ma zi metyve le ba, e. i. ro gorc
mxo lod ga reg nu li mxa re“ (ba si laia 1991: 8-9). ri to ri ka Si
en is kul tu ris yve la ni Sans ga ni xi lav dnen, maT So ris, gan-
sa kuT re bul en ob riv Se saZ leb lo beb sac.
Sua sa uk une eb Si ri to ri ka ag rZe leb da an ti kur tra di-
ci ebs. XVIII sa uk un is da sawyis Si igi li te ra tu ris, po et ika
ki an ti ku ri ri to ri kis gav le nis qveS mo eq ca. po et uri xe-
lov ne bis da uf le ba TiT qmis Se uZ le be li iyo, am it om ri to-
ri kas dar Ca mxo lod ze pi ri metyve le ba.
mok led, Sua sa uk une eb Si da Sem de gac sti lis ti ka met wi-
lad sityvi eri xe lov ne bis ni mu Sebs Se is wav li da, am it om ac
mi iC nev dnen mas mxat vru li na war mo eb eb is en is Sem swav lel
mec ni er eb ad. „po et uri ena“, metyve le bis gan sa kuT re bu li Se-
saZ leb lo be bi ki Tan da Ta no biT po et ik is kvle vis sag nad iq ca.
`po et ik am STan Tqa sti lis ti ka, ro gorc en is ga mom sax ve-
lo biT sa Su al eb aTa Sem swav le li dar gi“, - wers al. gven ca-
Ze (gven ca Ze 1971:16). mkvlev ris az riT, „e. w. „po et uri en is“
yve la sa kiTxi un da ga ni xi le bo des sti lis ti ka Si; en is sa-
kiTxeb ma ad gi li un da da ik av os en aT mec ni er eb aSi. es TviT
po et ik is Tvi sac sa sar geb loa (iq ve).
XIX sa uk un is I na xe var Si ri to ri kis gan po et uri sti lis
cal ke ga mo yo fis Se sa xeb msje lob dnen m. be lin ski (1811-
1848) da mi si Ta na mo az re ebi. XIX sa uk un is II na xe var Si po et-
uri sti lis ti ka uk ve ga mo eyo ri to ri kas.
po et uri sti lis ti kis sa ga ni mxat vru li, ga mom sax ve-
lo bi Ti xer xe bi iyo, xo lo en aT mec ni er uli sti lis ti ka am
pe ri od Si jer ki dev ya lib de bo da (a. po teb nia, ov si an ik ov-
ku li kov ski). mi si Rrma Ses wav la da iwyo XX sa uk un eSi b. to-
ma Sev skis, v. vi nog ra do vis, n. bu la xov skis, a. gvoz de vis, d.
ro zen ta lis, m. mi xa il ov isa da sxva Ta Sro me biT.
ro gorc aR vniS neT, an ti kur sa ber ZneT Si sti lis ti ka
(ig ive ̀ po et ika“), ar se bi Tad mxo lod mxat vru li en is spe ci-
fi kas Se is wav li da, xo lo sa li te ra tu ro (sa er To-sa xal xo)
en is ga mo ye ne bis praq ti kul sfe ros - ri to ri ka. dro Ta gan-
mav lo ba Si uf ro da uf ro ga far Tov da sa li te ra tu ro en is
fun qci on ir eb is are ebi. `cal ke ul ma mec ni er eb eb ma Ta vis-
Ta va di sa xe mi iRo, rac pir vel rig Si am sfe ro eb is en ob riv
TviT myo fa do bas gu lis xmobs. Se sa ba mi sad, uf ro xel Se sa-
xe bi gax da is sazRvre bi, rom le bic er Ti mxriv, mxat vru li
en isa da sti lis prob le ma ti kas as ax av da, xo lo me ore mxriv,
sa li te ra tu ro en is ga mo ye ne bis cal ke uli sfe ro eb is,
cal ke ul fun qci ur ar eTa spe ci fi kas gan sazRvrav da“ (ar-
ab uli 2005:188-189).
§2. sti lis ti ka, ro gorc en aT mec ni er eb is dar gi.
sti lis ti kis sa ga ni, wya ro ebi da am oc an ebi
sti lis ti ka ar is en aT mec ni er eb is dar gi, ro me lic swav-
lobs en is ga mom sax ve lo bi Ti sa Su al eb eb is sti lis ti kur
fun qci ebs.
14 15
im de nad, ram de na dac sti lis ti ka en is im ave mxa re ebs mo-
ic avs, romlebSic sxva lin gvis tu ri dis cip li ne bi, zo gi
mec ni eri Tvlis, rom mas sa ga ni ar aq vs. si nam dvi le Si igi
kom pleq su ri dis cip li naa, ro me lic Se is wav lis leq si ku ri,
gra ma ti ku li, fo ne ti ku ri da sa er Tod en ob ri vi sa Su al eb-
eb is Ser Ce vis prin ci pebs sxva das xva si tu aci aSi az re bis da
em oci eb is gad mo sa ce mad.
spe ci al ur li te ra tu ra Si sti lis ti kis sxva das xvag va ri
ga ge ba ar se bobs. ki ri on ar qi man dri ti sa da gri gol yif Si-
Zis „sityvi er eb is Te ori aSi“ (1898) vkiTxu lobT: „is na wi li
sityvi er eb is Te ori isa, ro me lic gvas wav lis, ras un da mi-
vaq ci oT yu radRe ba, rom Cve ni ena da we ra-la pa ra ki, Cve-
ni sityva-pa su xi, sti li iy os ka no ni eri da la za Ti ani, ar is
sti lis ti ka“.
arn. Ci qo ba vas gan mar te biT, `gad mo sa ce mi Si na ar si sa
(saT qme li sa) da gad mom ce mi en ob ri vi sa Su al eb eb is (Tqmu-
lis) ur Ti er To ba - esaa sti lis ti kis Zi ri Ta di prob le ma.
sxvag va rad rom vTqvaT, sti lis ti ka Se is wav lis en ob riv sa-
Su al eb ebs maTs mi mar Te ba Si gad mo sa cem Si na ar sTan“ (Ci qo-
ba va 1952:312).
ak ad. a. Sa ni Zis mi xed viT, en aT mec ni er eba Sed ge ba sa mi
dar gi sa gan: leq si ko lo gia, gra ma ti ka da sti lis ti ka. es uk-
an as kne li `swav lobs leq si ku ri ma ra gi dan da gra ma ti ku l
for ma Ta gan ama Tu im sa Wi ro eb is aT vis uf ro Se sa fe ri si ma-
sa lis Ser Ce vi sa da ga mo ye ne bis xer xebs“ (Sa ni Ze 1980: 5).
en ob ri vi er Te ul ebi ga ni xi le ba gra ma ti kis sxva das xva
dar gSi _ mor fo lo gi aSi, sin taq sSi, leq si ko lo gi aSi, se ma-
si ol ogi aSi da a. S., mag ram maT sti lis ti kur Tvi se bebs mar-
to en aT mec ni er eb is is dar gi ga ni xi lavs, sti lis ti ka rom
ew od eba. ma Sa sa da me, en as fo ne ti kur, leq si kur da sxva do-
ne eb Tan er Tad aq vs sti lis ti ku ri „do ne“, ga ci le biT ma Ra-
li, vid re da nar Ce nia. sti lis ti ka en as Se is wav lis struq-
tu ris yve la Wril Si.
g. vi no ku ris az riT: `sti lis ti ka ze ga dav di varT ara fo-
ne ti ki dan, gra ma ti ki dan, se ma si ol ogi id an, ar am ed am sa mi-
ve dis cip li ni dan, rom le bic moiazreba, ro gorc er Ti ani
mrTe li“ (vi no ku ri 1959:224). es iZ le va im is sa fuZ vels, rom
sti lis ti kas lin gvis tur dis cip li nebs So ris gan sa kuT re-
bu li ad gi li mi vu Ci noT.
g. vi no ku ri sa ve az riT, sti lis ti kas ain te re sebs ara sa-
kuT riv en is bge ri Ti Se mad gen lo ba (an sityva, an wi na da de-
be bi), ar am ed ma Ti sti lis ti ku ri ga mom sax ve lo ba, `sti lis-
ti ku ri el fe ri“.
sti lis ti kis am oc anaa ara mar to Ta vi dan aic il os en-
ob ri vi Sec do me bi, da ic vas en is siw min de, ar am ed mi aR wi os
for mi sa da Si na ar sis er Ti an ob as, naT qvams mi an iW os em oci-
uri el fe ri.
sti lis ti ka er Tma neTs up ir is pi rebs en is pa ra le lur Se-
saZ leb lo bebs, ik vlevs maT So ris gan sxva ve bebs em oci uri
elferis mi xed viT, mas am it om ac uw od eb en metyve le bis da-
ma te bi Ti Se fe ri lo be bis, eq spre si ul-ga mom sax ve lo bi-
Ti sa Su al eb eb is Sem swav lel mec ni er eb as. en aSi msgavs Se-
saZ leb lo ba Ta ar se bo ba wa moW ris prob le mas, si no nim Ta da
va ri an tTa gan ro me li Se es atyvi se ba kon kre tul sa metyve-
lo si tu aci asa da miz nebs.
a. gvoz de vis mi xed viT, `sti lis ti ka ga ni xi lavs en ob riv
mov le nebs mniS vne lo bi sa da eq spre si is mxriv, Tu ro gor
Se iZ le ba en aSi mo ce mul sa Su al eb aTa uk eT es ad ga mo ye ne ba;
af as ebs, ram de nad ga mo sa de gia is ini az ris zus tad, cxa dad
da naT lad ga mo sa xa ta vad“ (gvoz de vi 1955:11).
S. ba lis mo saz re biT, „sti lis ti ka swav lobs en ob ri-
vi sis te mis eq spre si ul faq tebs ma Ti em oci uri Si na ar sis
Tval saz ri siT. e.i. metyve le ba Si grZno ba Ta sfe ros mov le-
ne bis ga mo xa tu le bas da en ob ri vi faq te bis grZno beb ze moq-
me de bas“ (ba li 1961: 33).
am ri gad, sti lis ti ka ar is en aT mec ni er eb is dar gi, ro-
16 17
me lic Se is wav lis sti lis ra ob as, sa xe ebs; en is ga mom sax-
ve lo bi Ti sa Su al eb eb is gan sa kuT re bul Se saZ leb lo-
bebs da kon kre tul si tu aci aSi maT swo rad Ser Ce va - ga-
mo ye ne bas az ris zus tad, la ko ni ur ad da eq spre si ul ad
gad mo sa ce mad.
2.1. sti lis ra oba
ter mi ni sti lis ti ka uk av Sir de ba stils (ber Zn. stylos, laT. Stylus). `sti li“ Zvel sa ber ZneT Si er qva rki nis pa ta ra
joxs, rom li Tac qa Ral dis ga mo go ne bam de ber Zne bi da ro-
ma el ebi wer dnen ga san Tlul da fa ze. wve ti ani Ta viT wer-
dnen, blag viT ki Slid nen, ra Ta pa lim fses ti xel me or ed
ga mo ey en eb in aT.
`gan vi Ta re bis mom dev no sa fe xur ze sti li la maz xels,
na war mo eb is ka lig ra fi ul xa si aTs aR niS nav da, ri Tac cnob-
dnen, as xva veb dnen ama Tu im pi ris xel na wers“ (Sa me laS vi li
1975). Sem dgom Si igi aR niS nav da we ris xer xebs da mxo lod
we ri Ti metyve le biT Se mo if ar gle bo da.
ho ra ci usi av to rebs ur Cev da, „xSi rad et ri al eb in aT
sti li“, anu wa eS al aT da we ri li, ar dak ma yo fi le bu liy vnen
pir ve lad ga mo xa tu li az riT, da ex ve waT ga mo xat vis xer-
xe bi, e. i. stil ze em uS av aT. la Ti nur en aSi gaC nda sti lis
me to ni mi uri mniS vne lo bac _ „we ris ma ne ra, gad mo ce mis sa-
Su al eba“ (gad mo ce mis un ari). Sem deg Si es sityva ad ami an-
is ne bis mi eri saq mi an ob is Ses ru le bis xer xs ga mo xa tav da.
„yvel gan, sa dac ar is saq mi an oba da am saq mi an ob is Se de gad
iq mne ba for ma, mi Re bu lia sti lis ga ge bac“, _ wers v. ka iz-
eri (ka iz eri 1958:7).
XVIII sa uk un id an `sti lis“ mniS vne lo ba ga far Tov da. igi
mi em ar Te bo da li te ra tu ras, xe lov ne bas, mu si kas da am it-
om ac gaC nda ga moT qme bi: tan sac mlis sti li, cek vis sti-
li, sax vi Ti xe lov ne bis sti li, msa xi ob is Ta ma Sis sti li,
metyve le bis (en is) sti li... mu si ka Si ga nar Ce ven sa ek le sio
da sa op ero stils, fer we ra Si - is to ri ul sa da Jan ru li
fer we ri sas.
ro ko ko ar is ar qi teq tu ru li da de ko ra ti uli sti li,
ro me lic war mo iS va XVIII sa uk un is saf ran geT Si. mas ax asi aT-
ebs rTu li da na ti fi for me bi. ba ro ko XVI- XVIII ss. ev ro pu li
xe lov ne bis (gan sa kuT re biT ar qi teq tu ris) mxat vru li sti-
lia, ro me lic ga mo ir Ce va de ko ra ti uli wvril ma ne bis si War-
biT. yve la na ir stil Si ig ul is xme ba Ta vi se bu re ba ni, rom le-
bi Tac sa ga ni gan sxvav de ba im ave ri gis sxva sag ne bi sa gan.
XIX sa uk un is bo los aq tu al uri gax da ter mi ni mo der ni,
ar qi teq tu ri sa da ga mo ye ne bi Ti xe lov ne bis de ka den tu ri
mxat vru li sti li, ro mel sac ma ne ru lo ba da ek leq tiz mi
ax asi aT ebs. am ti pis ram de ni me na ge bo ba ba Tum Si caa (To ji-
ne bis Te at ri, aW ar is te le vi zi is na ge bo ba, yo fi li er ov nu-
li ban kis Se no ba).
ru sul en aSi om on im uri mniS vne lo biT ga mo iy en eb oda
„sti li“ da „Sti li“ (am uk an as knels lo mo no so vi iy en eb da).
pir ve lad sityva „sti li“ ga mo iy ena cno bil ma mRvdel Tmsa-
xur ma _ ion iki ga li at ov skim 1659 wels ki ev Si ga mo ce mul
ho mi le ti kur traq tat Si. sityva „Sti li“ (germ.) pet res ep-
oq aSi gaC nda.
mok led, `sti li war mo ad gens er Ti ri gis sa gan Ta da
mov le na Ta mkveT rad gan mas xva ve bel ni San Ta er Tob li-
ob as“ (gven ca Ze 1974: 4). rom ara mkveT ri gan sxva ve ba, ma Sin
stil ze arc Se iZ le bo da gve sa ub ra. ro ca am bo ben, vi mu Sa oT
ax ali sti li To, es im as niS navs, rom ga da vi deT ax al re Jim-
ze, ra Rac gan sa kuT re bu li Se vi ta noT mu Sa ob aSi.
am ri gad, er Ti ri gis sag ne bis an mov le ne bis da pi ris pi re-
bi sas Tu ga mov lin da ra ime gan sa kuT re bu li ni Sa ni, Seg viZ-
lia vi sa ub roT sti lur niS neb ze da da va das tu roT sti lis
ar se bo ba.
18 19
J. l. bu fo nis az riT, „sti li TviT ad ami ania“ [Le style c/ est l/ home meme]. am ga moT qmis mi xed viT, sti li ew od eba sa er-
Tod su bi eq tis Ta vi se bu re bas, ro me lic vlin de ba mi si ga-
moT qmis wes Si, mis metyve le ba Si, qce va Si da a. S.
fon ru mo ri (it ali uri ga mok vle ve bi I) pi ri qiT, cdi-
lobs sti li ax snas, ro gorc `ma sa lis Cve ul eb ad qce uli
da mor Ci le ba Si na ga ni moTxov ne bi sad mi, ma sa li sa, ro mel-
Sic mo qan da ke Ta vis fi gu rebs nam dvi lad aq an da kebs, xo lo
fer mwe ri mas ga mo av lens“ (vi mow mebT he ge lis mi xed viT) (he-
ge li 1973: 340).
qegl-Si mo ce mu lia sti lis ram de ni me mniS vne lo ba. is
aR niS navs: 1. xe lov ne ba Si ama Tu im ep oq is, er is, mi mar Tu-
le bis an cal ke ul Se moq med Ta da ma xa si aT eb el ga mom sax ve-
lo biT xer xTa, mxat vrul Ta vi se bu re ba Ta er Tob li ob as,
rac Se pi ro be bu lia ide uri sa zo ga do eb riv-is to ri uli Si-
na ar sis er Ti an ob iT;
2. en ob riv Ta vi se bu re bebs, rom le bic ax asi aT ebs ama Tu
im mwe rals, li te ra tu rul mim di na re ob as, Jan rs;
3. ga da ta niT: qce vis an moq me de bis Ta vi se bu re bebs, ma-
ne ras (mu Sa ob is sti li; Ta ma Sis sti li);
4. wel TaR ricxvis sis te mas (Zve li sti li iuli us is ka-
len dars mih yve bo da, ax ali ki gri go ri an ulia) (qegl).
dRes sti lis mniS vne lo ba ga far Tov da, `mag ram am
sityvas Tan ra Rac gan sa kuT re bu lis ga mo xat va ma inc ar is
da kav Si re bu li“ (gven ca Ze 1974: 3). mi si as eTi far To ga mo-
ye ne ba aZ ne lebs metyve le bis sti lis gan sazRvras. sityva
`sti li“ Tan da Tan metyve le bis sfe ros sa kuT re ba xde ba.
am as is ic ad as tu rebs, rom sti lis ti kis cne ba Si Zi ri Ta dad
sa en aT mec ni ero dis cip li nis Si na ar sia Caq so vi li. swo red
am an gan sazRvra sti lis ti kis, ro gorc en aT mec ni er eb is da-
mo uk id eb eli dis cip li nis Ca mo ya li be ba. XX sa uk un is II na-
xev ri dan gaC nda ter mi ni lin gvis tu ri sti lis ti kac (lin-
gvos ti lis ti ka).
uc no bi av to ris `mok le re to ri ka Si“ sti li asea gan mar-
te bu li: `Se sa xe da oba sityvi sa, az ri sa ebr Se fe re bu li da
mowyo bi li, ar is sti li“.
`sti li na war mo eb is sis xli caa, ka la po tic da Se moq me-
dis, ase vTqvaT, Ti Tis an ab eW dic“, - wers j. qar Cxa Ze (qar-
Cxa Ze 2005: 96).
n. ba si laias mi xed viT, `sti li“ ar is Ta vi se bur en ob riv
sa Su al eb aTa er Ti an oba, ro me lic er Tma ne Ti sa gan ga nas xva-
vebs ad ami an Ta metyve le bas sxva das xva si tu aci as Tan, sa gan-
Tan, mov le nas Tan, mec ni er eb isa da xe lov ne bis dar geb Tan
da kav Si re biT. sxva ob as qmnis gan sa kuT re bu li leq si ka, swo-
rad Ser Ce uli gra ma ti ku li for me bi, sa Ta na do ga mom sax ve-
lo bi Ti en ob ri vi el em en te bi da am sa Su al eb aTa ga mo ye ne-
bis Ta vi se bu ri xer xe bi.ze pi ri metyve le bis dros aR niS nul
en ob riv sa Su al eb ebs em at eba in to na cia (zog jer mi mi ka da
Jes tic)“ ( ba si laia 1991: 27).
§ 3. sti lis ti kis dar ge bi
sti lis ti kis dar ge bad ga mo yo fen:
1. fun qci ur sti lis ti kas, ro me lic ga ni xi lavs cal ke-
uli stilis (sa mec ni ero, pub li cis tu ri, of ici al ur-saq-
mi ani, mxat vru li li te ra tu ris, sa sa ub ro) spe ci fi kur niS-
nebs.
2. leq si kur sti lis ti kas, ro me lic Se is wav lis sityve-
bis Ser Ce vas mniS vne lo bis mi xed viT. aq ga ni xi le ba si no ni-
mis, om on im is, an to ni mis, bar ba riz mis, di al eq tiz mis, Jar-
go niz mis da sxva Ta sti lis ti ku ri fun qci ebi.
3. gra ma ti kul (mor fo lo gi ur sa da sin taq surs) sti-
lis ti kas.
mor fo lo gi uri sti lis ti ka swav lobs en is mor fo lo gi-
ur sa Su al eb aTa, metyve le bis na wil Ta si no ni mu ri gra ma ti-
20 21
ku li for me bis (brun ve bis, af iq sis, Txzvis, uR le bis, dro-
is, ki los, mwkri vis da a. S.) Ser Ce va-ga mo ye ne bas. sin taq sur
sti lis ti ka Si ga ni xi le ba sityva Ta Se kav Si re ba, wyo ba, wi na-
da de ba Ta sa xe ebi, bu neb ri vi Tqme bi, sxva Ta naT qva mi sa da si-
no ni mu ri sin taq su ri kon struq ci eb is Ser Ce vis sa kiTxe bi.
4. mxat vru li en is sti lis ti kas, ro me lic Se is wav lis
tro pis sa xe eb sa da ri to ri kul fi gu rebs (ep iT eti, Se da re-
ba, me ta fo ra, me to ni mia, al eg oria, hi per bo la, li to te si).
S. ba li ga mo yofs zo gad (ga ni xi lavs sa er To en ob riv sa-
Su al eb ebs, sti lis ra ob as) da ker Zo sti lis ti kas (swav lobs
kon kre tu li en is sti lur sa kiTxebs da cal ke uli pi rov ne-
bis metyve le bis eq spre si ul Ta vi se bu re bebs) (ba li 1961:17).
v. de ri ag ini ga mo yofs gra ma ti kul, fun qci ur da teq-
stis sti lis ti kas.
v. vi nog ra do vis mi xed viT, sti lis ti ka sa mi sa xi saa:1.
struq tu ru li (fun qci uri sti li); 2. metyve le bis, rom-
lis sa ga nia sxva das xva Jan ris se man ti ku ri da eq spre si ul-
sti lis ti ku ri metyve le bis sa xe ebi; 3. mxat vru li li te-
ra tu ris. am uk an as knel Si Se is wav le ba li te ra tu ru li na-
war mo eb is, mwer lis sti lis, li te ra tu ru li mi mar Tu le bis
Ta vi se bu re ba ni (vi nog ra do vi 1963:5-93).
arn. Ci qo ba va ga mo yofs po et ik ur da en aT mec ni er ul
(ar apo et uri ena) sti lis ti kas (Ci qo ba va 1952: 313).
§ 4. sti lis ti kis kav Si ri mo mij na ve dar geb Tan
sti lis ti ka araa gan ye ne bu li mec ni er eba, igi mWid rod
uk av Sir de ba en is struq tu ris Sem swav lel dar geb sac da
hu ma ni ta ru li cik lis bevr sxva dis cip li na sac: pe da go gi-
kas, fsi qo lo gi as, lo gi kas, es Te ti kas, gan sa kuT re biT ki
po et ik as (li te ra tu ris Te ori as) da ri to ri kas.
sti lis ti ka Se is wav lis en is struq tu ris im ave el em en tebs,
rom leb sac gra ma ti ka, Tum ca is swav lobs metyve le ba Si ma Ti
ga mo ye ne bi sa da fun qci on ir eb is Ta vi se bu re bebs, Se sa ba mi so-
bas ama Tu im si tu aci as Tan, em oci ur ob asa da eq spre si ul ob as.
a) fo ne ti kas Tan kav Si ri. fo ne ti ki dan sti lis ti kas um-
Tav re sad ain te re sebs metyve le bis ev fo ni is sa kiTxe bi. po-
ezi aSi lo gi ku ri max vi li, ke Til xmov ne ba, har mo ni ul oba,
riT ma, rit mi, da sa er Tod, mu si ka lo ba em oci is ga saZ li er eb-
eli sa Su al eb ebia. is ini sti lis ti kis sfe ros ga ne kuT vne ba.
b) mor fo lo gi as Tan kav Si ri. mor fo lo gi ur si no ni mi ka-
Si ga ni xi le ba mor fo lo gi uri in ven ta ri, sa xe lur da zmnur
ka te go ri aTa pa ra le lu ri for man te bi (brun vis, ricxvis,
zmnis pi ris, kon taq tis, gva ris, ab straq tul, mqo neb lo bis,
uq on lo bis sa xel Ta Tu mim Re ob aTa ma war mo eb le bi), rom-
le bic xSi rad sxva das xva sti lis ti kur el fers at ar eb s.
g) sin taq sTan kav Si ri. sti lis ti ka uk av Sir de ba sin taq-
ssac. sti lis ti ka gan sazRvravs kon kre tul en ob riv si tu-
aci aSi saT qme lis gad mo sa ce mad mar ti vi wi na da de ba um-
jo be sia Tu rTu li, pa ra taq si Tu hi po taq si, aq ti uri kon-
struq cia Tu pa si uri da sxva. sti lis ti ku ri da niS nu le biT
Se iZ le ba sityva Ta ri gic Se ic va los da sas ve ni niS ne bis xma-
re bis we se bic.
d) metyve le bis kul tu ras Tan kav Si ri. sti lis ti ka
mWid rod uk av Sir de ba metyve le bis kul tu ras. or ive maT ga-
ni af as ebs metyve le ba Si sityve bi sa da gra ma ti ku li for me-
bis ga mo ye ne bis Se saZ leb lo bebs, mag ram pir vels ain te re-
sebs ma Ti mi zan mi mar Tu li ga mo ye ne ba da ga mom sax ve lo bis
xa ris xi, me or es ki - ma Ti en ob ri vi ga mar Tu lo ba.
sti lis ti ka uaR re sad aq tu al uri mec ni er ebaa. en is gan-
sa kuT re bul Se saZ leb lo ba Ta cod na da ma Ti mar jve, mox-
de ni li ga mo ye ne ba am did rebs ad ami an is metyve le bas, aad-
vi lebs ko mu ni ka ci as da miz nis miR we va sac ki. metyve le bis
kul tu ra sa er To kul tu ris Se mad ge ne li na wi li da ad ami-
an is su li eri sam ya ros srul yo fis auc il eb eli pi ro baa.
22 23
e) sa li te ra tu ro en is is to ri as Tan kav Si ri. sti lis-
ti ka uk av Sir de ba sa li te ra tu ro en is is to ri as ac. is gvi-
ad vi lebs sti lis ti kis Ca mo ya li be ba sa da gan vi Ta re bis sa-
fe xu re bis gar kve vas, ama Tu im pe ri od is en ob ri vi sti lis
Ses wav las.
sa li te ra tu ro en is is to ria gviq mnis war mod ge nas mSob-
li uri en is gan vi Ta re bis is to ri uli xa zis, mi si nor ma li-
za ci is, Ta na med ro ve en ob ri vi ten den ci eb is Se sa xeb, rac
aR vi vebs mi si Ses wav lis in te ress; ay al ib ebs da zrdis sti-
lis ti ka Si mi Re bu li cod nis re al iz eb is pa su xis mgeb lo bas.
v) teq stis lin gvis ti kas Tan kav Si ri. sti lis ti ka uk-
av Sir de ba teq stis lin gvis ti ka sac. `Tu es uk an as kne li ik-
vlevs teq stis ar ss, fun qci as, struq tu ras, pa ra met rebs,
sazRvrebs, teq stis sti lis ti ka, ro gorc da mo uk id eb eli
dis cip li na, ar kvevs, Tu sad da ro gor fun qci on ir eb-
en teq stis ka te go ri ebi da pa ra met re bi, ro gor Se as ru la
teq stma Ta vi si fun qcia sxva das xva Jan rsa da stil Si“ (ser-
gia 1989:28).
z) leq si ko lo gi as Tan kav Si ri. sti lis ti ka ax los dgas
leq si ko lo gi as Tan. or ive dar gis am os av alia leq si ku ri
er Te ul ebi, mag ram Tu leq si ko lo gi as ain te re sebs ma Ti
pir da pi ri mniS vne lo ba ni, sti lis ti kis sa ga ni eq spre si ul-
ob is mi saR we vad sityva Ta ga da ta ni Ti mniS vne lo biT ga mo ye-
ne baa; Tu leq si ko lo gi aSi Se is wav le ba si no ni mis, om on im is,
an to ni mis ra oba, ma Ti sti lis ti ku ri fun qci ebi leq si kur
sti lis ti ka Si ga ni xi le ba.
sti lis ti ka kvle va-Zi eb is aT vis iy en ebs en aT mec ni er eb is
sxva dar ge bis mo na ce meb sac, mag ram igi dam xma re dar gi caa
is eTi dis cip li ne bi saT vis, ro go rebi caa: kri ti ka, li te ra-
tu ris Te oria (po et ika), es Te ti ka, ri to ri ka da a.S.
T) li te ra tu ris Te ori as Tan da po et ik as Tan kav Si ri.
an ti ku ri ep oq is sa ber ZneT sa da rom Si, ro gorc uk ve aR in-
iS na, di di yu radRe ba eq ce oda ̀ uk eT es ad Tqmis xe lov ne bas“,
am it om ac ga ni xi le bo da en is gan sa kuT re bu li Se saZ leb lo-
ba ni ri to ri ka sa da po et ik aSi, is gvi an gax da en aT mec ni er-
eb is Ses wav lis sa ga ni. sti lis ti ku ri ka te go ri ebi Se is wav-
le ba lit Te ori is kur sSic, ra mac war moS va da va, Tu ro me-
li maT ga nis kvle vis obi eq tia igi. stils swav lobs li te ra-
Tu raT mcod ne ob ac (po et ika). `Tu is aR niS navs mxat vru li
sa xis ra ob as, sti lis ti ka ar kvevs, ro me li sti lis ti ku ri
ka te go riaa aq ga mo ye ne bu li ga mom sax ve lo biT sa Su al eb ad“
(gven ca Ze 1974: 9).
i) sti lis ti kis, ri to ri ki sa da prag ma ti kis ur Ti er-
Tmi mar Te ba
`kar gad Tqmis xe lov ne bas da kar gad Tqmis mec ni er eb as“
praq ti ku li da niS nu le ba aq vs. Se sa ba mi sad, sti lis ti ki-
sa da ri to ri kis prob le me bi prag ma ti kis sfe ro Sic Se dis.
prag ma ti ka (berZ. Pragmatos _ saq me, moq me de ba) Se is wav lis
en ob ri vi niS ne bis fun qci on ir eb as metyve le ba Si. is ar is
„mec ni er eba en is ga mo ye ne bis Se sa xeb“.
ri to ri ka, sti lis ti ka da prag ma ti ka er Tma neT Si gar da-
ma va li mec ni er eb ebia. ri to ri ku li am oc ana stil Si re al-
iz de ba, prag ma ti kas or ive ain te re sebs (am is Se sa xeb daw vri-
le biT ix il eT bar ba qa Ze 2003).
`mok le ri to ri ka Si“ das mu lia er Ti me tad mniS vne lo-
va ni sa kiTxic - jer gra ma ti ka un da vis wav loT da Sem deg ki
ri to ri ka da fi lo so fia, rom Seg veZ los `mSve ni eri da gam-
kve Ti la pa ra ki“, rom ga var Ci oT sic rue WeS ma ri te bis gan da
si mar Tle da vam tki coT. aq ve ik ve Te ba gra ma ti kis mi mar Te ba
ri to ri ka sa da fi lo so fi as Tan. mok led, verc mWev rmetyve-
li da verc fi lo so fo si gra ma ti kis uc od in rad ver mi aR-
we ven mi zans.
k) es Te ti kas Tan kav Si ri. sityvi eri xe lov ne bis ni mu Se-
bis es Te ti ku ri da xa si aT eba Se uZ le be lia mi si en is sti lis-
ti ku ri mxa ris ga uT va lis wi neb lad. am aSi li te ra tu ris es-
Te ti koss ex ma re ba zo ga di sti lis ti kis cod na. `aq sti lis-
ti ka mxar Si ud gas po et ik as“ (gven ca Ze 1974 :20).
24 25
§5. sti lis ti kis Ses wav lis Te ori uli da
praq ti ku li mniS vne lo ba
sti lis ti kis cod nas aq vs ro gorc Te ori uli, ise praq-
ti ku li mniS vne lo ba. jer er Ti, vec no biT Te ori ul sa-
kiTxebs: sti lis ra ob as, sti lis cal ke uli sa xe obis msgav-
se ba-gan sxva ve bas; saT qme lis zus tad, kon kre tu lad gad mo-
ce mis, mSob li uri en is bu ne bis dac vis mniS vne lo bas.
sti lis ti kis praq ti ku li da niS nu le baa en is ad mi Seg ne-
bu li da mo ki de bu le bis Ca mo ya li be ba, si no ni mur for meb Si
gan sxva ve bis da nax va da kon kre tu li si tu aci is Tvis mor ge-
ba. sti lis sa xe eb isa da ma Ti spe ci fi ku ri niS ne bis sa fuZ-
vli ani cod na gvex ma re ba kon kre tul si tu aci aSi maT mi zan-
Se wo nil ga mo ye ne ba Si.
`sti lis ti ka gvas wav lis en ob riv os ta to bas, gvi mu Sa vebs
Seg ne bul da mo ki de bu le bas en is ad mi, um Tav re sad aan al iz-
ebs mniS vne lo bis sxva das xva el fers ma Ti ga mo ye ne bis Tval-
saz ri siT, gvex ma re ba msgav si mniS vne lo bis en ob ri vi xer-
xe bis Ser Ce va Si, rom le bic er Tna iri ki ar ar is, ar am ed gan-
sxva ve bu lia ama Tu im el fe riT da zog jer Zne lad mi sax ved-
ria. as eTi Ser Ce va um Tav re sad os ta to bis saq mea“ (gvoz de vi
1955:11). praq ti ku li sti lis ti kis cod niT ga mog vi mu Sav de ba
az ri sa da grZno bis zus tad da naT lad gad mo ce mis Cve va, sa-
xo va ni metyve le ba da en is siw min dis auc il eb lo bis Seg ne ba.
§ 6. sti lis ti ku ri da en ob ri vi nor ma
sti lis ti kis Tvis am os av alia nor ma ti uli gra ma ti ka, igi
ey rdno ba gra ma ti kul nor mebs.
sa li te ra tu ro ena mo wes ri ge bu li, nor mi re bu li, reg-
la men ti re bu lia. a. ar ab uli wers, rom `TviT pir ve li mwig-
nob ru li Zeg lic ki nor ma ti ulia, rad gan mi si Sem qmne li
mih yve bo da ra Rac we sebs, ir Cev da en ob ri vi va ri an te bi dan
Zi ri Tads, so ci al ur ad up ir at ess. as eT na ir ad ar Ce uli
va ri an ti ki uk ve nor ma xde bo da; yo ve li mom dev no av to ri
ki iT va lis wi neb da ar se bul en ob riv ga moc di le bas da ner-
gav da mas. ad rin de li ep ig ra fi ku li da xan me ti mwig nob ru-
li Zeg le bi im sa li te ra tu ro en iT ar is Seq mni li, ro me lic
ar se bi Tad mTe li eq vsi sa uk un is gan mav lo ba Si in ar Cu nebs
sta bi lu ro bas“ (ar ab uli 2005:10).
aT on is da pet ri wis sa li te ra tu ro sko leb Si uk ve ar se-
bob da en is ad mi Seg ne bu li mid go ma. `sityvis ko nas“ sul xan-
sa bam wa um ZRva ra `an der Zna ma gi“: `ra me Tu qar Tul Ta en aTa
leq si ko ni ar Ra ra ipo eb oda, ra me Tu Jam Ta vi Ta re bi Ta uC-
ino qmnil iyo... vi naT gan pa ti os ani ese wig ni dah kar go daT,
ena qar Tu li Tvis Ta ne ba zed ga er yvnaT“.
Zve li qar Tu li gra ma ti ku li traq ta ti `sityuaჲ ar-
Tron TaTჳs“ (XI s-is uc no bi av to ri) mow mobs, rom `Zve li
mwig nob re bi kar gad er kve od nen en is sa kiTxeb Si, ic nob dnen
ber Znul gra ma ti kas da am as Tan er Tad cdi lob dnen qar Tu-
li en is bu ne bi sa da gra ma ti ku li we se bis Ses wav la sac“ (Sa-
ni Ze 1990: 6).
nor ma yve la en ob riv er Te uls ver mo ic avs; is ga ni-
sazRvre ba iq, sa dac for ma Ta va ri an tu lo ba iC ens Tavs. a.
ar ab uls moh yavs as eTi Se da re ba: iur is pru den ci aSi cno bi-
lia for mu la: da saS ve bia is, rac ak rZa lu li ar ar iso.
en is gan vi Ta re bis pro ces Si Tavs iC ens mo ci le, pa ra le-
lu ri for me bi. Tu ar iar se bebs al ter na ti va, va ri an te bi,
arc ro me li me maT ga nis ar Ce vis sa Wi ro eba dad ge ba; an Tu es
ar Ce va ni TviT su bi eq tis, in di vi dis ne ba ze iq ne ba dam ya re-
bu li, ma Sin ena ver mo wes rig de ba. `mo ci le for ma Ta gan up-
ir at es oba en iW eba im as, ro me lic Se es ab am eba en is gan vi Ta-
re bis Zi ri Tad xazs, mis bu neb riv ten den ci ebs da per speq-
ti ulia en ob ri vad“ (ar ab uli 2005:35).
me tad sa in te re soa nor mis re al iz aci is, nor mi sa da uz-
26 27
us is sa kiTxe bi. uz usi la Ti nu ri sityvaa (uzus) da niS navs
Cve vas, Cve ul eb as, ga mo ye ne bas. igi ar is sa yo vel Ta od gav-
rce le bu li, ual ter na ti vo en ob ri vi er Te uli, ig ive nor ma
(nor ma ti uli da uzu al uri for me bi mo ce mu lia or Tog ra-
fi ul leq si kon Si).
sti lis ti ka metyve le bis xe lov ne baa, Tum ca mi si nor me bi
zog jer gan sxvav de ba ki dec sa li te ra tu ro en is nor ma Ta-
gan. zo gi ram gra ma ti ku lad da saS ve bia, mag ram sti lis ti-
ku rad da uS ve be lia.
sti lis ti ku ri nor ma ar is metyve le bis kul tu ris
mwver va li, sa dac Tavs iy ris en aSi ar se bu li sa Su al eb ani.
mi si dar Rve va ab un dov nebs saT qmels. hi pok ra tes sko lis
mwer le bi an ti kur sti lis ti ka Si mi uT iT eb dnen az ris ga ma-
bun dov ne bel uz us to beb ze, ro go rebi caa: kav Si re bis aR-
re va, aR we ri Ti kon struq ci eb is ga mo ye ne ba, or az ro va ni
sityve biT, zo ga di fra ze biT metyve le ba; ar qa iz me bi, di al-
eq tiz me bi, bar ba riz me bi, kal ke bi, Stam pe bi da a. S.
Sec do ma Ta ga mom wve vi mi ze ze bia:
a) qar Tu li en is re sur se bis sus ti cod na;
b) en ob riv-sti lis ti ku ri `ynos vis“ ar as ak ma ri si flo ba;
g) fun qci uri sti lis uc od in ro ba da gan sxva ve bu li sti-
le bis er Tma neT Si aR re va;
d) sityvis mniS vne lo bis uc od in ro ba (so ci al uri// so-
ci al is tu ri);
e) sityva Ta ar as wo ri Se xa me ba: val de bu le ba ik is ra; ndo-
ba ga uwia;
v) pa ro ni me bis uc od in ro ba: dip lo ma ti// dip lo man ti;
z) leq si ku ri an aq ro niz mi: dam la ge be li ga for me bu li
hyavs dam la geb lad;
T) Stam pe bis ga mo ye ne ba: ax dens Se fa se bas, aw ar mo ebs mi-
Re bas;
i) pa ra zi ti sityve bis ga mo ye ne ba: e. i., ma ga li Tad, ma Sa sa-
da me;
k) me ta fo re bis, an da ze bis, af or iz me bis uad gi lod xma-
re ba;
l) Se us ab amo ter mi ne bis ga mo ye ne ba;
m) mo ce mu li si tu aci is aT vis Se uf er eb eli sityve bi sa da
ga moT qme bis ga mo ye ne ba (sa ni ki Ze 1998: 5-6).
n. mi qe la Ze sti lis ti ku ri nor mis dar Rve vis Zi ri Ta d mi-
ze ze bad as ax el ebs:`a) gad mo sa ce mi Si na ar sis sust cod nas;
b) leq si ku ri ma ra gis si Ra ri bes; g) gra ma ti ku li ka no ne bis
ar as rul fa so van cod nas; d) az rov ne bis da bal do nes; e)
leq si ku ri da gra ma ti ku li si no ni mi is ar as ak ma ris ma rags“
(mi qe la Ze 2009: 17).
sti lis ti ku ri niS ne bi yo vel en ob riv faq tSi ar Se iZ le-
ba ar se bob des. en ob riv sa Su al eb aTa sti lis ti ku ri dat-
vir Tva Se saZ le be lia en aSi Ca mo ya li be bu li or To epi uli,
gra ma ti ku li Tu leq si ku ri nor me bis ga mo ye ne biT. sa li te-
ra tu ro en is nor ma Ta gan ga dax ve va zog jer sti lis ti ku ri
xer xi caa.
sti lis ti kur Sec do ma Ta da nax va ad vi li araa, zog jer
igi ir eva sxva ti pis uz us to beb Si. or Tog ra fi ul-mor fo-
lo gi uri nor me bis gver diT ar se bobs sin taq sur-sti lis-
ti ku ri da leq si kur-sti lis ti ku ri nor me bic. sti lis ti-
ku ri Sec do me bi metyve le bis kul tu ra Si daS ve bu li Sec-
do me bi caa. maT cod nas aq vs ro gorc Te ori uli, ise praq ti-
ku li mniS vne lo ba.
sti lis ti ku ri nor mis da sa uf leb lad di di mniS vne lo-
ba en iW eba en is Si na ga ni we se bi sa da ka no ne bis aT vi se bas, rac
Zi ri Ta dad mi iR we va mxat vru li li te ra tu ris in ten si uri
kiTxviT, as eve ga naT le bul ad ami an eb Tan xan grZli vi ur Ti-
er To biT.
28 29
§ 7. en ob ri vi sti lis ga ge ba. su bi eq tu ri
da obi eq tu ri sti li
7.1. sti lis cne ba
sti lis cne bis, mi si ar sis gar kve vas xan grZli vi is to ria
aq vs. mec ni er Ta er Ti na wi lis az riT, sti li obi eq tu ri mo-
na ce mia, sxva Ta az riT, - su bi eq tu ria. ar se bobs mi si sin Te-
zu ri (su bi eq tur-obi eq tur) ga ge bac.
da viwyoT iq id an, rom Tav da pir ve lad sti li es mo daT,
ro gorc we ri sa da metyve le bis ma ne ra. am ga ge biT es sityva
Se vi da ev ro pul en eb Si. an ti ku ri sti lis ti kis am oc ana iyo
msme nel ze ze moq me de ba. ri to ri kas ain te re seb da ga ma mar-
Tle be li, da mar wmu ne be li, sa qe ba ri da Sem ko bi li metyve-
le ba. sa am is od ki sti lis ti ku ri fi gu re bis swav la iyo sa-
Wi ro. mok led, as eTi ra mis da uf le ba sav se biT Se saZ le be li
iyo, Se sa ba mi sad, sti li obi eq tur ka te go ri ad mi iC ne oda.
ri to ri ka an ti kur tra di ci ebs Sua sa uk une eb Sic ag rZe-
leb da. XVIII s-is da sawyi si dan mi iC ne oda, rom po et ik is swav-
la, da uf le ba Se uZ le be li iyo.
ger ma nis ti ka Si XVIII-XIX sa uk une eb Si Ca mo ya lib da ram de-
ni me kon cef cia sti lis Se sa xeb. i. ad el un gma Sro ma Si - ̀ ger-
ma nu li en is sti lis Se sa xeb“ pir ve lad ga mo yo for mob ri vi
na wi li cal ke dis cip li nad da mas sti lis ti ka uw oda. mec-
ni er is Se xe du le biT, sti li Ta vi si bu ne biT obi eq tu ria da
igi nor ma ti uli sti lis ti kis sa ga nia. mas ve em xro bi an k. re-
in gar di, k. hof ma ni, i. ven de li, x. sne li, v. va ker na ge li.
k. xa ize Sro ma Si `en aT mec ni er eb is sis te ma“ ga mo yofs
sti lis or sa xes xva ob as - su bi eq turs (ga ni sazRvre ba in-
di vi dis fsi qo lo gi iT, ga naT le biT, as eve mo ce mu li en is
bu ne biT) da obi eq turs (ga ni sazRvre ba na war mo eb is Si na ar-
si Ta da Jan riT). pir ve li sti lis ti kis sa ga nia, me ore - ri-
to ri ki sa.
ra ci on al iz mi sa da ne ok la si ciz mis tra di ci ebs XX sa uk-
un eSi ag rZe leb da Je ne vis sko la (S. ba li). mas uam ra vi mim-
de va ri ga mo uC nda, ro mel Ta az ri Tac sti li ar is av to ris
pi ra du li Ta vi se bu re be bis ga mov le na. f. Se lin gis mi xed-
viT, `sti lis Ses wav la Se uZ le be lia, mas un da da vak vir deT
da Se va da roT sxva stils“ (Se lin gi 1966).
i. ste pa no vi „en aT mec ni er eb is sa fuZ vleb Si“ gan mar tavs
metyve le bis stils. `metyve le bis sa xes, ad ami an eb is mi er ga-
mo ye ne buls ti pob riv sa zo ga do eb riv si tu aci aSi, ew od eba
metyve le bis sti li anu metyve le bis fun qci uri sti li“. igi
ga mo yofs stils ram de ni me Tval saz ri sis mi xed viT:
1. ge og ra fi uli Tval saz ri si: sxva das xva di al eq tis war-
mo mad gen le bi gan sxva ve bu lad metyve le ben;
2. as ak ob ri vi: bav Sve bis metyve le ba ic vle ba;
3. sqes Ta mi xed viT: qa lu ri, ma ma ka cu ri;
4. sa kuT riv so ci al uri: ne it ra lu ri, wig nu ri, sa sa ub ro,
Si na ur uli, sa da metyve le ba, Jar go ne bi.
5. Jan ru li prin ci pi (Ca mo ay al iba a.ef im ov ma „ru su li
en is sti lis ti ka Si“. mas bev ri mom xre hyavs).
T. ben fe is az ri Tac stils gan sazRvravs Sem de gi faq to re-
bi: Jan ri, er ov nu lo ba, ep oqa, in di vi du al uri fsi qo lo gia.
v. Se re ris mi xed viT, `sti li wa ri ta cebs mTel pro cess
ned li ma sa li dan, am ma sa lis Ser Ce vi dan gan sa kuT re bul ga-
for me bam de da en ob riv da met rul for ma Ta ga mo ye ne bam de,
er Ti sityviT, un da ga vi sig rZe ga noT mTe li Se moq me de bi Ti
pro ce si da ga mo vav li noT Ta vi se bu re ba ni yvel gan da yve-
la fer Si“ (Se re ri 1988: 43).
j. pe ter se ni wers, rom `sti li ad ami an is ti pis, ro gorc
gan sazRvru li sa zo ga do eb isa da dro is war mo mad gen lis
su li eri, fsi qi ku ri, ide ol ogi uri da mxat vru li Ta vi se-
bu re be bis er Ti an obaa“ (pe ter se ni 1939:11).
a. Sef tsbe ris (plo ti nis mim dev ris in glis Si) az riT,
sti lis ga ge ba Si ga mo ik ve Te ba sa mi kon cef cia: 1. for ma-
lur-obi eq tu ri; 2. ge ne ti kur-fsi qo lo gi uri da 3. or ga-
30 31
nu li (for ma lur-fsi qo lo gi uri). pir ve li kon cef ci is
mi xed viT, stils gan sazRvravs dro. ma ga li Tad, Se va da roT
re ne san si sa da ba ro kos sti li.
sti lis ge ne ti kur-fsi qo lo gi uri kon cef ci is Ta nax mad
(el ste ri 1913), is, ro gorc ka no ni, mi mar Tu le ba, ar Ce vis
me To di, in di vi du al uria. am Te ori as ain te re sebs ara im de-
nad es Te ti ka, ram de na dac av to ris fsi qo lo gia.
sti lis or ga nu li for ma lur-fsi qo lo gi uri kon cef-
ci is mi xed viT, na war mo eb is ga re gan for mas gan sazRvravs
Se moq me dis fsi qo lo gi uri Ta vi se bu re ba ni da Ta vad Si na-
ar si. Tu av to ri tra di ci ebs mih yve ba, mi si Se moq me de ba or-
ig in al ob as mok le bu lia, xo lo Tu av lens Se moq me de biT
ma ne ras, igi am or ig in al ob iT SeZ lebs Cvens gan cvif re bas.
sti li av to ris ge ne ti kis, tem pe ra men tis, gan wyo bi le bi sa
da ge mov ne bis or ga nu li mTli an obaa.
m. bran de si sa mar Tli an ad Se niS navs, rom arc er Ti kon-
cef cia am om wu ra vi araa: `sti lis ar sis gar kve vi sas yve la
maT ga ni ga saT va lis wi ne be lia, Ta nac am kon cef ci eb is as eTi
mkveT ri ga mij vna ga um ar Tle be lia“ (bran de si 1971: 43).
sti lis bu ne bis ga sar kve vad un da am ov id eT en is, ro-
gorc so ci al uri mov le nis, ga ge bi dan. sti lic, up ir ve les
yov li sa, obi eq tu ri mo na ce mia. aq ig ul is xme ba en is sa ko mu-
ni ka cio fun qcia. sti li mTli an ad su bi eq tu ri rom iy os, ena
ver ga mod ge bo da ur Ti er To bis sa Su al eb ad. igi ar iq ne bo-
da yve la mo la pa ra ke in di vi dis Tvis ga sa ge bi da mi saw vdo-
mi. mar Ta lia, ne bis mi eri in di vi di Ta vi se bu rad iy en ebs en-
ob riv sa Su al eb ebs, mag ram igi maT ver Sec vlis. mxat vru li
li te ra tu ris stil Si ki yve la fe ri mwer lis in di vi du al-
ur mxat vrul Se saZ leb lo beb zea da mo ki de bu li.
am ri gad, Se iZ le ba iT qvas, rom sti li Ta vi si ar siT obi-
eq tu ria, gan sxva ve bu lia mi si mox ma re ba: `in di vids Se uZ lia
en is Se saZ leb lo be bi mo im ar jvos, Se am Cni os, pi ra di un ar is
Za la ga mo aC in os, mag ram sa Su al eb eb is ga mo ye ne bis in di vi-
du al uri el fe ri ar Se iZ le ba sti lad mi viC ni oT, arc in-
di vi du al uri sti li ar se bobs da arc in di vi du al uri ena.
ar se bobs mxo lod en is Se saZ leb lo ba Ta ga mo ye ne bis in di vi-
du al uri xer xi. Tu ma inc vsa ub robT cal ke uli pi rov ne be-
bis en is sti lis Se sa xeb, am iT gvin da maT metyve le ba Si gan-
sa kuT re bu li Se saZ leb lo be bis ar se bo bis an ar ar se bo bis
da das tu re ba“ (gven ca Ze 1971:12- 13).
`sti lis obi eq tu ri xa si aTi swo red isaa, rom en ob ri vi
ar Ce va ni Se saZ le be lia su bi eq tu rad maq si ma lu rad ne it ra-
lur vi Ta re ba Sic gan xor ci el des. am Sem Txve va Si as eve Se-
iZ le ba vi la pa ra koT en ob ri vi ga mo xa tu le bis op ti ma lur
Se sa ba mi so ba ze ga mo sa xa tav Si na ar sTan, oR ond am dros
ar se bi Tad ga mo ir icxe ba am ga mo xa tu le bis su bi eq tur-eq-
spre si uli mxa re. aq ed an ki is das kvna ga mom di na re obs, rom
sti lis am oc ana op ti ma lur en ob riv Se saZ leb lo ba Ta Zi-
ebaa yo vel gvar vi Ta re ba Si, en is fun qci on ir eb is yo vel-
gvar sfe ro Si“ (ar ab uli 2005: 213).
fran gi bu ne bis metyve li sa da mwer lis, J. l. bu fo nis
sityve bi - „sti li TviT ad ami ania“, mig va niS nebs, rom stil-
Si vlin de ba metyve lis msof lmxed ve lob ri vi da mo ki de bu-
le ba gad mo sa ce mi Si na ar si sad mi; yo vel gva ri sti lu ri va-
ri acia msof lmxed ve lo biTs ar war mo ad gens, mag ram yo vel-
Tvis ax asi aT ebs mo la pa ra kis cno bi er eb as.
mi iC ne ven, rom su bi eq tur stils ad ami ani is eve Zne lad
ga mo ic vlis, ro gorc az rov ne bas.
7.2. su bi eq tu ri da obi eq tu ri sti li
fun qci uri sti lis sa xe ebi Se iZ le ba dav yoT or Zi ri Tad
sa xed: obi eq tu rad da su bi eq tu rad. obi eq tu ri sti lis
(of ici al ur-saq mi ani, sa mec ni ero) ni mu Se bi ne it ra lu ria,
ar Se ic av en is eT sityveb sa da ga moT qmebs, rom le bic ga mo-
xa tavs em oci as, eq spre si as. su bi eq tu ri sti li (sa sa ub ro,
mxat vru li li te ra tu ris) sa ze moq me doa.
„grZno bi Ti ieri sityvis mniS vne lo bis Se mad ge ne li na wi-
32 33
lia“ (Ci qo ba va 1952: 222). em oci ur oba, eq spre si ul oba, in to-
na cia da ke Til xmov ne ba ga nas xva vebs su bi eq tur stils obi-
eq tu ri sa gan.
§ 8. sti lis ti ku ri mi ni mu mi da maq si mu mi
sti lis ga ge bas or ga nu lad uk av Sir de ba sti lis ti ku-
ri mi ni mu mi sa da maq si mu mis sa kiTxi. obi eq tu ri sti li
gu lis xmobs en ob riv da sti listikur nor ma Ta dac vas, sa-
li te ra tu ro en is nor ma li za ci as. obi eq tu ri sti lis da-
ner gva sti lis ti ku ri mi ni mu mis da sa ca vad zrun va caa. Se-
iZ le ba iT qvas, obi eq tu ri sti li sti lis ti ku ri mi ni mu mis
far glebs ar scil de ba...
`Tu saT qmel sa da naT qvams So ris si zus te dar Rve ulia,
sti lis ti ku ri mi ni mu mic araa wes rig Si“ (Ci qo ba va 1952: 315).
sti lis ti ku ri mi ni mu mi ig ivea, rac nor ma: az ris gad mo-
ce mis sis wo re, si zus te, sicxa de. mTqmels sa li te ra tu ro
ena uy en ebs Ta vis moTxov nebs. po et ur metyve le ba Si mas
me ti Ta vi suf le ba aq vs, Tum ca yve la Sem Txve va Si msme nels
(mkiTxvels) az ri is eve un da es mo des, ro gorc mTqmels (av-
tors).
aseTi dar Rve va gu lis xmobs sityva Ta ar as wor Se xa me bas:
pe da go gad ver Sed ga, ma Ra li stu ma ri, ma Ra li fa si, ar-
Sem dga ri Jur na lis ti, pir ve li pir mSo, xan daz mu li mo-
xu ci, mo ul od ne li si ur pri zi. sti lis ti ku ri mi ni mu mis
dar Rve va Se da re biT ad vi li Se sam Cne via. aq um Tav re si mniS-
vne lo ba aq vs naT qva mis si zus tes, mis Se satyvi so bas gad mo-
sa cem Si na ar sTan, or az rov ne bis Ta vi dan ac il eb as. sti lis
sicxa de da si sa da ve auc il eb elia mec ni er ul naS ro meb Si,
iur idi ul do ku men teb sa da ka no neb Si.
`su bi eq tu ri sti lis xved ri Ti wo na gan sa kuT re biT
Tval sa Ci noa mxat vrul na war mo eb eb Si, sa dac di dia sityvis
eq spe ri men tu li gav le na, mag ram su bi eq tu ri sti lis da ma-
xa si aT eb eli niS ne bis ga mov le ba is eve Zne lia, ro gorc vin-
mes xmis tem bris Ta vi se bu re ba Ta da xa si aT eba“ (Wum bu ri Ze
1956: iq ve).
obi eq tu ri sti lis nor ma Ta far gleb Si su bi eq tu ri sti-
li aaS ka ra vebs im amo uw ur av Se saZ leb lo bebs, ro mel Ta sa-
fuZ ve li caa gad mo sa ce mi Si na ar si sad mi metyve lis da mo ki-
de bu le ba, misi sxva das xva Tval saz ri siT da xa si aT eba... ̀ ara
Tu ori mwer lis sti li ara ar is er Ti da ig ive, ori ma Te ma-
ti ko sis en ac gan sxva ve bu lia xol me; yo vel dRi ur metyve-
le ba Si cal ke ul pir Ta sti li is eve ga nir Ce va er Tma ne Tis-
gan, ro gorc si ar uli, xmis tem bri da na we ris xe li“ (Ci qo ba-
va 1952: 317).
`ide al uri sti li gu lis xmobs saT qme lis Tqmul Tan Se-
far de bas, rac mec ni er uli naS ro mis en aSi metyve le bis kla-
si kur si mar ti ve sa da az ris sicxa des mo iTxovs; mxat vru li
na war mo eb is en aSi ki - eq spre si uli maq si mu mis mi Re bas“ (mi-
qe la Ze 2009:14).
yu radRe ba un da ga va max vi loT en is Si na gan nor ma ze, en
is grZno ba zec. is ko mu ni ka ci is Rrma fe nebs ex eba da ara
ze da pi rul gra ma ti kul ko deq ss - mar Tlwe ra sa da mar-
Tlmetyve le bas. esaa im is Seg rZne ba, rom qar Tu lad `es ase
ar iT qmis“ da cod nac im isa, rom `es ase iT qmis“ , `qar Tve li
ase ityo da, an ar ityo da“. mTa va ri isaa, rom sityvis Ser Ce va
yo vel Tvis ar ar is mo ti vi re bu li. ma ga li Tad, vam bobT xma-
li iS iS vla da ara it it vla. am or sityvas So ris gan sxva ve-
ba mar to fo ne ti ku ri ki ara, sti lis ti ku ri caa.
Tu obi eq tu ri sti li sti lis ti kis mi ni mu mis far glebs
ar scil de ba, sa ma gi er od, in di vi du al uri anu su bi eq tu ri
sti li gu lis xmobs cal ke uli mwer lis, na war mo eb is da a. S.
da ma xa si aT eb el stils.
po et uri metyve le bis Zi ri Ta di fun qciaa es Te ti ku ri
ze moq me de ba mkiTxvel ze (Tu msme nel ze), xo lo sa da sti lis
da niS nu le baa msme ne lis Tvis az ris ga ge bi ne ba.
34 35
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi
1. ra fun qcia ek is re bo da an ti kur ep oq aSi saT qme lis mim-
zid ve lad gad mo ce mas?
2. da as ax el eT ori Zi ri Ta di moTxov na, ro mel Tac ar is-
to te le uy en ebs metyve le bis stils;
3. mok led gad mo ec iT sti lis ti kis is to ria;
4. ro me li sa uk un id an da iwyo sa qar Tve lo Si ri to ri kis
gan vi Ta re ba?
5. ras Se is wav lis sti lis ti ka? ras swav lob da igi Tav da-
pir ve lad?
6. ra tom uw od eb en sti lis ti kas en is eq spre si ul- em oci-
ur sa Su al eb aTa Sem swav lel mec ni er eb as?
7. gad mo ec iT sti lis Tav da pir ve li da Ta na med ro ve
mniS vne lo ba ni;
8. ro gor ges miT ga moT qma `sti li TviT ad ami ania?“
9. riT gan sxvav de ba er Tma ne Tis gan en ob ri vi da sti lis-
ti ku ri nor ma?
10. sti lis bu ne bis ax snis ra Te ori ebi ar se bobs spe ci-
al ur li te ra tu ra Si?; Tqven ro mels em xro biT da ra tom?
Tqve ni Tval saz ri si da as ab uT eT;
11. ro go ria sti lis ti ki sa da gra ma ti kis dar ge bis ur Ti-
er Tmi mar Te ba?
12. gad mo ec iT sti lis ti ki sa da prag ma ti kis ur Ti er-
Tkav Si ri;
13. ra ig ul is xme ba sti lis ti kur mi ni mum sa da maq si-
mum Si?
14. ra iw vevs en ob riv da sti lis ti kur Sec do mebs? ro gor
ges miT en ob ri vi ynos vis uq on lo ba?
15. gad mo ec iT sti lis ti kis Te ori uli da praq ti ku li
da niS nu le ba.
da sa mu Sa ve be li li te ra tu ra: № 2, 3, 4, 16, 18, 31.
Ta vi II. fun qci uri sti lis ti ka
§ 1. fun qci uri sti lis ga ge bi saT vis
fun qci uri sti lis cne ba Ta na med ro ve sti lis ti kis aq-
tu al uri sa kiTxia. fun qci uri da niS nu le biTs niS navs, Se-
sa ba mi sad, fun qci uri sti lis ti ka swav lobs en is fun qci on-
ir eb is sxva das xva sfe ros, mis mas Sta bebs ama Tu im mec ni er-
eb aSi, sa in for ma cio ur Ti er To beb sa Tu saq mis war mo eb aSi.
igi en ob riv er Te ul ebs Se is wav lis ara ro gorc mud mi vad
Se fe ril el em en tebs, ar am ed ro gorc di na mi kur sa da sxva-
das xva da niS nu le bis mqo ne en ob riv sa Su al eb ebs.
`fun qci uri sti lis ti ka swav lobs en is gan sa kuT re bul
Se saZ leb lo bebs yve la ti pis en aSi, ag reT ve yve la pi ris, ep-
oq is, cal ke uli na war mo eb is ni mu Se bis en a da sxva“ (gven ca Ze
1974:12).
teq stis sti li ga ni sazRvre ba kon kre tu li si tu aci is,
ad re sa tis as ak is, mi si ga naT le bis, cod nis do nis, so ci al-
uri sta tu sis, in te res Ta sfe ros gaT va lis wi ne biT. ar is-
to te le wers: `sti li ar un da iy os arc am aR le bu li, arc
mda ba li, ar am ed mi zan Se wo ni li. Se uf er eb elia, ro ca mo
na la ma zi sityve biT la pa ra kobs um niS vne lo sag neb ze.
msme nels eg on eba or at ors Ce mi motyu eba surs, ro gorc
meR vi nes Se re uli Rvi ni To. Tu al is fe ri wa mo sas xa mi ux-
de ba ax al gaz rdas, ma Sin ra Ra Seh fe ris mo xucs? maT xom
er Tna iri tan sac me li ar ux de baT. ro ca vin me gin da Se am-
ko, un da Se ad aro im ave gvar Si sa uk eT es os, mag ram ro ca
gin da aZ ago, ma Sin uar ess un da Se ad aro. kar gi sti lis si-
tyva an na war mo ebi mi zan Se wo ni li, e.i. sag nis Se sa ba mi si
un da iy os“, - as kvnis or at ori (ar is to te le 1981:168-169).
fun qci uri sti lis ti ka Se is wav lis sa li te ra tu ro en is
fun qci on ir eb is sfe ro ebs, im na ir gvar sa Su al eb ebs, rom-
le bic fun qci ur di fe ren ci aci as em sa xu re ba da ga mo xa tavs
36 37
maT. aq ve Se is wav le ba cal ke ul stil Ta sa er To da gan mas-
xva ve be li niS ne bic.
`Ta na med ro ve qar Tu li sa li te ra tu ro en is mra val pla-
ni an oba da po li va len tov ne ba Ta vis Ta vad ga na pi ro bebs mis
mra val mxriv fun qci ur da sti lis ti kur gan to te bas. sa li-
te ra tu ro en is fun qci eb is am gva ri di fe ren ci acia Se pi ro-
be bu lia im rTu li da ara er Tgva ro va ni am oc an eb iT, ra sac
is sru li ad gan sxva ve bul pro fe si ul sfe ro eb Si ga mo ye ne-
bis dros as ru lebs. swo red, fun qci uri are eb is ga far To eba
da gar Tu le ba iw vevs sa li te ra tu ro en is mkveTr sti lis ti-
kur di fe ren ci aci as. rac uf ro gan vi Ta re bu li da po li-
va len to va nia sa li te ra tu ro ena, miT uf ro ga mok ve Ti lia
fun qci uri sti lis ti kis sfe ro ebi“ (ar ab uli 2005: 192).
i. gal pe ri ni ga mo yofs wam yvan da daq vem de ba re bul sti-
lur niS nebs. sa mec ni ero sti lis Tvis wam yva ni da mud mi vi ni-
Sa nia ter mi no lo gia. ga mom sax ve lo ba gvev li ne ba mxat vru-
li li te ra tu ris en is wam yvan niS nad da fa kul ta ti uria sa-
mec ni er oSi, ter mi ne bi _ pi ri qiT. si zus te da la ko ni ur oba
ar is sa mec ni ero sti lis ni Sa nic, of ici al ur-saq mi an is ac
da mxat vru li li te ra tu ri sac, mag ram am uk an as knel Si mas
sru li ad gan sxva ve bu li fun qcia aq vs.
am ri gad, fun qci ur stil Ta far gleb Si er Ti sa da im ave
niS nis ar se bo ba ki araa wam yva ni, ar am ed ma Ti do mi nan to ba.
`ga saT va lis wi ne be lia as eve ga mom sax ve lo biT sa Su al eb aTa
zo mi er eba (`mom Wir ne oba“), ak ad em iz mi da am gva ri fi gu re-
bis stan dar ti za cia“ (ar ab uli 2005:192).
sti lis sa xe ob eb ze sa ub ri sas, Cve ul eb riv, gan sa kuT re-
bul yu radRe bas aq ce ven maT gan mas xva ve bel niS nebs, im spe-
ci fi kas, romelic an iW ebs maT av to no mi ur ob as, rac qmnis
maT Ta vis Ta va do bas. un da ga viT va lis wi noT is ic, rom am sa-
xe ob ebs So ris Ci nu ri ke de li ar ar se bobs, jer er Ti, sa er-
Toa en ob ri vi re sur se bi, me or ec, TiT qmis ar ar se bobs is eTi
en ob ri vi ga mom sax ve lo bi Ti sa Su al eba, ro me lic mxo lod
erT ro me li me stil Si gvxvde ba da ar ga mo iy en eba me or eSi.
er Ti da ig ive ni Sa ni Se iZ le ba Seg vxvdes ram de ni me stil Si,
mag ram er Tis Tvis ni San dob li vi iy os igi, me or is Tvis - auc-
il eb eli. mag.: lo gi ku ro ba gvxvde ba sa mec ni ero stilSic da
of ici al ur-saq mi an Sic. pir ve lis Tvis igi auc il eb elia, sa-
val de bu loa me or is Tvi sac, sa sa ub ro stil Si ki sa sur ve lia.
`sa er To qmnis er Ti fun qci uri sti lis far gleb Si mis
sti lur xa si aTs, xo lo gan sxva ve bu li am ave far gleb Si da-
na wev re bis sa Su al eb as iZ le va“ (ku xa laS vi li... 2010: 28).
mok led, stil Ta So ri si sazRvre bi moZ ra via, esa Tu is
sti lu ri ni Sa ni er Ti sti lis Tvis do mi nan tu ria, me or is-
Tvis - ara. er Ti da ig ive ni Sa ni sxva das xva stil Si gan sxva-
ve bul sti lis ti kur fun qci as as ru lebs. Tu mas es fun qcia
ar ak is ria, ma Sin es ga dax raa.
stil Ta So ri si sazRvre bis aR re va Ta na med ro ve ob is me-
tad aq tu al uri prob le maa. mra val sti li an oba az rs ab un-
dov nebs. ar is to te le sa gan ge bod msje lobs stil Ta di-
fe ren ci aci is Se sa xeb: `ax lac bevr ga un aT le bel ad ami ans
hgo nia, rom po et ebi la ma zad la pa ra ko ben. si nam dvi le Si ki
es ase araa, rad gan sru li ad gan sxva ve bu lia Cve ul eb ri vi sa-
la pa ra ko da po ezi is sti li. es cxa dia Sem de gi dan: tra ge di-
is mwer le bi aR ar iy en eb en am stils. is ini tet ra met re bi dan
iam beb ze ga da vid nen, romlebic sxva met reb Tan Se da re biT
uf ro me tad hgavs sa la pa ra ko en as. as eve uku ag des yve la ga-
mo naT qva mi, romlebic ar iyo ax los sa la pa ra ko en as Tan. am
ga mo naT qva me biT pir ve lad po et ebi al am az eb dnen Ta vi anT
na war mo eb ebs da zo gi po eti, ro me lic heg za met re biT wers,
ax lac iy en ebs mas, am it om sa sa ci lo iq ne bo da mig ve ba Za im
xer xe bi saT vis, rom leb sac po et eb ic ki aR ar iy en eb en... yo-
vel gvar Si ix ma re ba am gva ris Tvis da ma xa si aT eb eli sti li,
rad gan er Ti da ig ive araa we ri lo bi Ti da sa ka ma To, sa mo sa-
mar Tlo da sa ja ro sityve bi. pir ve li gu lix mobs ber Znu li
en is karg cod nas, me ore ki im as, rom ar iyo iZ ul eb uli dum de
38 39
ma Sin, ro ca gin da, vin mes ra ime uTxra. sa ja ro sityva fer we-
ras hgavs, sa dac Suq-Crdi lia ga mo ye ne bu li. sa mo sa mar Tlo
uf ro zus tia, mi mar Tu lia er Ti mo sa mar Tli sad mi, mas Si nak-
le bad ar is ga mo ye ne bu li or at or uli xer xe bi“ (ar is to te-
le 1981:167-168).
fun qci uri sti le bi war moS va sa zo ga do eb ri vi cxov re-
bis moTxov neb ma, mis ma mra val mxriv ma gan vi Ta re bam.
§ 2. fun qci uri sti li - en isa Tu metyve le bis
sa xes xva oba
fun qci ur stils zo gi mec ni eri en is ka te go ri ad mi iC-
nevs, zo gi - metyve le bi sad. sa kiTxi uk av Sir de ba en aT mec ni-
er eb aSi TviT en isa da metyve le bis mi mar Te bis sxva das xvag-
var ga ge bas. `Tu en as ga mo vi ye nebT zo ga di mniS vne lo biT,
ma Sin fun qci uri sti li en is sa xes xva obaa, miT um et es, rom
is ini mi si Zi ri Ta di fun qci uri mra val sa xe obaa“ (bar la si
1978: 55). Tu en as Se vu pi ris pi rebT metyve le bas da am uk an-
as knel Si vi gu lis xmebT en ob riv er Te ul Ta ga mo ye ne bas ko-
mu ni ka ci is dros, ma Sin fun qci uri sti lic metyve le bis sa-
xe oba iq ne ba. m. ko Ji nas mi xed viT, fun qci uri sti lis for mi-
re ba Si mo na wi le obs ara mar to en ob ri vi, ar am ed fun qci ur-
sa metyve lo sa Su al eb ani, rom le bic as eT eb ad ur Ti er To bis
gan sazRvrul sfe ro Si eq stra lin gvis tu ri faq to re bis ze-
gav le niT fun qci on ir eb is as gvev li ne bi an, rad gan en ob ri vi
sis te ma da mi si moqmedeba di al eq ti ku rad er Ti ania, rameTu
metyve le ba en is fun qci on ir ebaa, am uk an as kne lis el em en-
te bis fun qci on ir eba ar Se iZ le ba iy os wmin da en ob ri vi an
sa metyve lo (vi mow mebT bar la sis mi xed viT, 1978: 56).
am ri gad, fun qci ur-en ob ri vi sti li es ar is metyve le bis
sa xe oba, ro me lic ad ami an is saq mi an ob is ti pob ri vi sfe ros
Se sa ba mi sad gan sazRvrul fun qci ebs as ru lebs.
§ 3. metyve le bis for ma da sti li
metyve le ba gan sxvav de ba ro gorc for mis (ze pi ri da we-
ri Ti), ise sti lis (sa sa ub ro da mwig nob ru li) mixedviT.
mar Ta lia, ze pir metyve le bas Se es ab am eba sa sa ub ro sti li,
we riTs ki - mwig nob ru li, mag ram ma Ti id en ti fi ka cia ar Se-
iZ le ba: mwig nob ru li sti lis ni mu Si ze pi ra dac gad mo ic ema.
sa sa ub ro metyve le ba gu lis xmobs ar af or ma lur ga re mo-
Si nac nob ad ami an ebs So ris in for ma ci is uSu alo ga da ce mas.
mi si ma xa si aT eb le bia: ara of ici al ur oba, bu neb ri oba, da-
ug eg ma vo ba, yo fi Ti Si na ar si, di al og ur oba an po li lo gu-
ro ba, en ob riv sa Su al eb aTa ek on omia, ar an or mi re bu lo ba,
eq spre si ul-em oci uri leq si ka, us ru li wi na da de be bi.
mwig nob ru li sti lis ma xa si aT eb le bia: sa li te ra tu-
ro en is nor ma Ta dac va, ne it ra lu ri leq si ka, wi nas war
da geg mva, mo no lo gu ro ba, lo gi ku ro ba, mo cu lo bi To ba,
sru li, met wi lad rTu li qvewyo bi li wi na da de be bi.
sa sa ub ro metyve le ba Si ga mo iy en eba Sem de gi en ob ri vi
sa Su al eb ani: eq spre si uli zmne bi, em oci ur ob is ga mom xat-
ve li zed sar Ta vi sa xe le bi, So ris de bu le bi; mwig nob rul-
Si _ ab straq tu li sa xe le bi, sa xel zmne bi, ter mi no lo gia,
msazRvrel-sazRvru lis in ver si uli wyo ba.
metyve le bis sti lu ri sa xes xva ob ani Se pi ro be bu lia sa-
ub ris miz niT, Te miT, sfe ro Ti, kon kre tu li si tu aci iT, ga-
re mo pi ro be biT, metyve le bis for miT Tu mo sa ub ris in di-
vi du al ob iT.
§4. fun qci uri sti lis sa xe ebi
fun qci uri stilis sa xe eb is Se sa xeb az rTa sxva das xva-
obaa. zo gi mec ni eri aRniSnul sakiTxSi ey rdno ba en is fun-
qci ebs, zo gi ki dev _ en is fun qci on ir eb as.
`en is fun qci eb ze day rdno biT fun qci ur stil Ta di fe-
40 41
ren ci aci as sicxa de ak lia, vi na id an ur Ti er To bis ama Tu
im sfe ro Si gamoyenebisas ena xSi rad ram de ni me fun qci as
as ru lebs, ris ga moc am fun qci on ir eb is Se de gi Se iZ le ba
er Tdro ul ad sxva das xva stils ek uT vno des. stil Ta ga mo-
yo fi sas siZ ne les qmnis eq stra lin gvis tur faq tor Ta sim-
rav le da siW re le, rac spe ci al ur li te ra tu ra Si caa mi Ti-
Te bu li“ (ku xa laS vi li... 2010: 27).
fun qci uri sti lis sa xe eb is ga mo sa yo fad sxva das xva mec-
ni eri gan sxva ve bul sak la si fi ka cio ni Sans gvTa va zobs da
Se sa ba mi sad, kla si fi ka ci ac na ir gva ria.
a. ef im ovi ga mo yofs sti lis Sem deg sa xe ob ebs: 1. mxat-
vrul-be let ris tuls; 2. sa zo ga do eb riv-pub li cis turs; 3.
sa mec ni er os; 4. pro fe si ul-teq ni kurs; 5. of ici al ur-do-
ku men turs; 6. ep is to la ruls (ef im ovi 1969: 14- 20).
a. gvoz de vis mi xed viT, sti li xu Tia: 1. saq mi ani; 2. mxat-
vru li; 3. pub li cis tu ri; 4. sa mec ni ero-po pu la ru li; 5. sa-
sa ub ro (gvoz de vi 1955: 24).
r. bu da go vi ga mo yofs 1. ze pir da we ri lo biT 2. sa mec ni-
ero da mxat vrul sti lebs (bu da go vi 1958: 396).
v. mu ra ti ga nas xva vebs sti lis Sem deg sa xe ebs:
1. sa sa ub ro-li te ra tu ruls;
2. po et urs;
3. of ici al ur-saq mi ans;
4. sa mec ni er os;
5. pro fe si ul - teq ni kurs;
6. ub ra lo sa sa ub ro - fa mi li ar uls (mu ra ti 1957: 20-21).
yve la es sa xes xva oba da iy va ne ba sti lis xuT sa xe ob am de:
sa mec ni ero, of ici al ur-saq mi ani, pub li cis tu ri, mxat-
vru li li te ra tu ris da sa sa ub ro.
ru sul en aT mec ni er eb aSi i. Sme li ov ma Se mo iRo en is
fun qci uri sa xes xva ob eb is ti po lo gia, rom lis mi xed vi-
Tac sti lis sa xe ebia of ici al ur-saq mi ani, sa mec ni ero
da pub li cis tu ri sti li, rad gan is ini en ob ri vi or ga ni-
ze bu lo biT ar se bi Tad gan sxvav de bi an ro gorc mxat vru-
li li te ra tu ris, ise sa sa ub ro en is gan. v. le vi ni ki as eT
Tval saz riss av iT ar ebs: ̀ mxat vru li li te ra tu ris ena ara
sti lis ti ku rad er Tgva ro va ni mov le ne bis sis te ma, mas-
Si en ob riv er Te ul Ta sti lis ti ku ri Car Co ebi Ca ke ti li
araa. mxat vru li li te ra tu ris sti li war mo ad gens prin-
ci pu lad gan sxva ve bul mov le nas, vid re en ob riv stils.
mra val sti li an ob is ga mo igi ar mi iC ne va da mo uk id eb el
sti lad“ (le vi ni 2001: 413).
a. ar ab uli wers: `fun qci ur stil Ta rig Si zog jer mo ix-
se ni eb en mxat vru li li te ra tu ris stil sac, ro gorc en is
fun qci on ir eb is erT-erT sfe ros, Tum ca um jo be sia mxat-
vru li da fun qci uri sti le bi ga im ij nos ma Ti prin ci pu li
Si na ar sob ri vi gan sxva ve bis ga mo, im de nad, rom is ini ar se-
bi Tad da mo uk id eb el sa mec ni ero sfe ro ebs war mo ad ge nen“
(ar ab uli 2005:193). iq ve vkiTxu lobT, rom `sti lis ti ku-
ri niS ne bis Tval saz ri siT yve la ze uf ro ga mok ve Ti lia
mxat vru li sti li, mag ram mis Tvis da ma xa si aT eb eli ti pob-
ri vi mxat vru li sa Su al eb eb is ga mov le na ar ga mo ir icxe ba
sxva stil Ta far gleb Si“ (iq ve: 191).
a. ar ab ul is ave az riT, um jo be sia, ga mo vi ye noT ter mi ni
`praq ti ku li sti lis ti ka“, ro me lic fun qci ur is gan gan-
sxva ve biT mxo lod en is ga mo ye ne bis praq ti kul sfe ro ebs
gu lis xmobs, da am de nad ve, Ta vis Ta vad ga mo ricxavs kav Sirs
en is ga mo ye ne bis Se moq me de biT (mxat vrul) mxa res Tan“ (iq
ve:193). am ri gad, aq sa ub aria en is ga mo ye ne bis praq ti kulsa
da Se moq me de biTs mxa re eb ze.
mxat vru li li te ra tu ris sti lis ga mo yo fa sa ka ma Tod
mi aC ni aT sxva av to reb sac: `mwer le bi Ta vi anT na war mo eb eb-
Si en ob ri vi sa Su al eb eb is pa lit ras iy en eb en. am de nad, mxat-
vru li ena ar war mo ad gens er Tgva ro va ni en ob ri vi mov le-
ne bis mTli an ob as, me tic, mas ar ax asi aT ebs ra ime sti lu ri
Ca ke ti lo ba, mis spe ci fi kas mTli an ad in di vi du al ur-sa av-
42 43
to ro sti li gan sazRvravs“ (gaf rin daS vi li... 2005: 51).
l. bar la sis mi xed viT, mxat vru li li te ra tu ris en as
stil Ta sis te ma Si gan sa kuT re bu li ad gi li uW ir avs. mra-
val fe ro van, xSi rad gan sxva ve bul en ob riv er Te ul Ta
(vul ga riz me bi da am aR le bu li leq si ka) er Tob li ob is sti-
lis ti ku ri Se fe ri lo ba gan sa kuT re biT far To da mra val-
fe ro va nia. sti lis ti ku ri fun qci iT Se iZ le ba ga mo iy en-
eb od es ara cal ke uli el em en te bi, ar am ed sxva stil Ta ni-
mu Se bi, Jar go niz me bi da di al eq tiz me bic. ase da am gva rad,
mxat vru li li te ra tu ris ena mTli an ad ga mo av lens sa li-
te ra tu ro en as Ta vi si sti lu ri mra val sa xe ob iTa da ar al-
it er at ur uli gan Sto ebeb iT. mxat vru li li te ra tu ris ena
sti lis ti ku rad mkveT rad gan sxva ve bu lia da da mo ki de bu-
lia mwer lis in di vi du al ur ma ne ra ze.
ru sul lin gvis ti ka Si sti lis sa xe ob eb is ga mo yo fis sa-
kiTxSi ik ve Te ba prin ci pu lad gan sxva ve bu li mo saz re ba ni.
uf ro me tic, zo gi mec ni eri scde ba sti lis ti kis Car Co-
ebs da sti lis cal ke uli sa xe ob is Ses wav las mec ni er eb is
sxva dar gebs ak is rebs. i. so ro ki nis Se xe du le biT, `mwer lis
sti lur os ta to bas swav lobs sti lis ti kac da li te ra tu-
raT mcod ne ob ac, xo lo mec ni er uli gad mo ce mis Ta vi se bu-
re bebs Se is wav li an Se sa ba mi si dar gis spe ci al is te bi, mag.:
po li ti ku ri ek on om ik is traq ta tis Rir se be bis Se sa xeb
un da im sje lon po li te ko no mis teb ma, ma Te ma ti kis Txzvis
Ta vi se bu re beb ze - ma Te ma ti ko seb ma“ (vi mow mebT bu da go vis
mi xed viT 2001: 390).
i. so ro ki nis Se xe du le ba sa yo vel Tao gan xil vi sa da kri-
ti kis sag nad iq ca. bu da go vis az riT, `ar Se iZ le ba aR re va
sti lis sa xe ob eb isa da im in te re se bi sa, rom le bic mec ni er-
eb is sxva das xva dar gis war mo mad gen lebs aq vT“ (iq ve: 391).
stil Ta So ris ur Ti er To bas r. bu da go vi ad ar ebs di al-
eq te bis ur Ti er Tmi mar Te bas: `XIX sa uk un eSi di al eq to lo-
gi aSi ug ul eb el yof dnen cal ke uli ad gi lob ri vi di al eq-
tis ar se bo bas. am kon cef ci is mom xre Ta az riT, er Ti di al-
eq tis ga das vla me or eSi im de nad mra val fe ro va nia da ma Ti
sazRvre bi im de nad ga mo uk ve Te lia, rom Se uZ le be lia sa ub-
ari ma Ti ar se bo bis Se sa xeb“ (bu da go vi 2001: 392).
en ob ri vi sti lis is to ria Se uZ le be lia gan vi xi loT sa-
xal xo en is is to ri is gan mowyve tiT, rad gan sa er To-sa xal-
xo ena ar is en ob riv stil Ta Ca mo ya li be bis sa fuZ ve li.
qar Tul sa li te ra tu ro en as fun qci ur stil Ta srul-
yo fi li, kar gad gan vi Ta re bu li sis te ma aq vs. Ti Toeuli
maT ga ni em sa xu re ba sa zo ga do eb ri vi saq mi an ob is sxva das xva
sfe ros: mec ni er eb as - sa mec ni ero sti li, ad mi nis tra ci-
ul-sa mar Tleb riv sfe ros - of ici al ur-saq mi ani, sa zo ga-
do eb riv-po li ti kur moR va we ob as - pub li cis tu ri, yo fiT
ur Ti er To bebs - sa sa ub ro. sti lis sxva sa xe ob ani Se da re-
biT Ca ke ti li sis te me bia. am aT gan gan sxva ve biT, mxat vru li
li te ra tu ris sti li ar uk av Sir de ba ad ami an is praq ti kul
moR va we ob as da ak is ria es Te ti ku ri fun qcia. is arc Ca ke-
til sis te mas qmnis. am de nad, igi auc il eb lad un da mi viC-
ni oT fun qci uri sti lis sa xe ob ad Ta vi si spe ci fi ku ro bis
ga mo. Tu sti lis da nar Ce ni sa xe ob eb is ga mo yo fis sa fuZ ve-
li ad ami an is saq mi an ob is praq ti ku li sfe ro ebia, es uk an as-
kne li en is mxat vrul re al iz eb as uk av Sir de ba.
ma Sa sa da me, cal ke ul stils aq vs en ob riv sa Su al eb aTa
gan sa kuT re bu li sis te ma. am ri gad, fun qci uri sti li xa si-
aT de ba ori Zi ri Ta di kuTxiT - eq stra lin gvis tu riT da sa-
kuT riv lin gvis tu riT. eq stra lin gvis tu ria ur Ti er To bis
sfe ro ebi, sa zo ga do eb ri vi saq mi an ob is sa xe, sa zo ga do eb ri-
vi cno bi er eb is for ma, fun qcia; sa kuT riv lin gvis tu ria ga-
mov le nis for ma, en ob riv-sti lis ti ku ri da fun qci ur-sti-
lu ri niS ne bi.
44 45
§ 5. sti lis sa xe ob aTa sa er To da
gan mas xva ve be li niS ne bi
ga mar Tu li metyve le bi sa da swo ri we ri saT vis auc il eb-
elia ram de ni me ni Sa ni:
1) az ris ga mo xat vis sis wo re - wi na da de ba Si az ris ga mo-
sa xa ta vad sa Wi ro sityve bi Si na ar sob ri vad da gra ma ti ku-
lad swo rad un da uk av Sir de bo des er Tma neTs.
2) metyve le bis si zus te - metyve le ba zus tia, Tu or az-
rov ne bi sa da ga ug eb ro bi sa gan dazRve ulia. `or az ro va ni
sityve bi ar un da vix ma roT ro gorc im Sem Txve va Si, ro de-
sac ad ami an ebs saT qme li ara aq vT ra, mag ram Ta vi ise uW ir-
avT, TiT qos ra mes am bob dnen. is ini am dros po et ur ad ga-
moT qva men az rs“ (ar is to te le 1981:175).
3) metyve le bis sicxa de - `Tu sti li na Te li araa, verc
mi zans aR wevs“ (ar is to te le 1981:168). metyve le ba mka fioa,
Tu sityve bi gar kve viT da Se sa ba mi si in to na ci iTaa war moT-
qmu li, da cu lia pa uza, lo gi ku ri max vi li swo ria, we ris
dros ki sas ve ni niS ne bi swo ra daa ga mo ye ne bu li.
4) la ko ni ur oba - metyve le ba la ko ni uria, Tu saT qme li
mok lea da te va di [Sdr.: `grZe li sityva mok led iT qmis, Sa-
iria am ad kar gi - So Ta rus Ta ve li~].
la ko ni ur ob as yu radRe ba mi aq ci es jer ki dev Zve li dro-
is ber Zneb ma da es sityvac maT gan mom di na re obs. is ini mas
en is sam ka ul ad mi iC nev dnen.
5) siw min de (nor ma ti ul oba) - metyve le ba swo ria, Tu
da cu lia sa li te ra tu ro en is nor me bi, sa Wi ro sityve bi da
TviT wi na da de be bi Si na ar sob ri vad da for mob ri vad ga mar-
Tu lia. metyve le ba wmin daa, Tu igi ar Se ic avs bar ba riz mebs,
di al eq tiz mebs (pro vin ci al iz mebs, Jar go niz mebs, kal kebs).
6) bu neb ri oba - bu neb ri oba niS navs is eTi Tqme bis ga mo-
ye ne bas, rom le bic mo ce mu li en is aT vis ni San dob li via. xe-
lov nu ri for me bi en as am Zi mebs.
7) sityva Ta wyo ba - di di mniS vne lo ba aq vs sityva Ta wyo-
ba sac. mar Ta lia, qar Tul Si sityvaT gan la ge ba Ta vi su fa-
lia, mag ram eq vem de ba re ba gar kve ul ka non zo mi er eb ebs.
yo vel stils gar da sa er To niS ne bi sa, mo ep ov eba spe ci-
fi ku ri ma xa si aT eb le bi - sa gan ge bod Ser Ce uli en ob ri vi
Se saZ leb lo be bi. is niS ne bic, rom le bic sa er Toa sxva das xva
sti li saT vis, aq gan sxva ve bul fun qci ebs iZ ens.
r. bu da go vis mi xed viT, `en ob ri vi sti li es ar is sa er To-
sa xal xo en is na ir sa xe oba, ro me lic Seq mni lia is to ri ul ad
da xa si aT de ba gar kve uli niS ne bis er Tob li ob iT, ro mel Ta
na wi li Ta vi se bu rad me or de ba sxva en ob riv sti leb Si, ma
Ti gar kve uli sa xiT Sewyo ba-Se far de ba ki ga nas xva vebs erT
stils me or is ag an. gan me or eb is as is ini, Cve ul eb riv, yo vel-
Tvis iZ en en sxva fun qci ebs“ (bu da go vi 2001: 395).
ro gorc uk ve aR vniS neT, fun qci uri sti lis sxva das xva
sa xe ob aSi ga mo iy ofa sa er To en ob ri vi sa Su al eb ebi, mag ram
is ini Ti ToeulSi gan sxva ve bul fun qci ebs iZ en s, sxva das-
xvag va rad re al iz de ba. mag.: sa sa ub ro da mxat vru li li te-
ra tu ris stil Si mda bio metyve le ba, vul ga riz mi Tu Jar-
go ni sruliad gansxvavebulad damoiyeneba.
sa li te ra tu ro en isa da cocxa li metyve le bis, wig nu ri
da sa sa ub ro, mxat vru li da sa mec ni ero sti lis ga ud if er-
en ci reb lo ba ad ami an is saq mi an ob is yve la sfe ros gav le nis
Se de gia da da bal wig ni er eb aze mi uT iT ebs. igi zo gad sa ka-
cob rio, da am as Tan, me tad aq tu al uri prob le maa.
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi
1. ra ar is sti li da ro gor iq mne ba igi?
2. ras swav lobs fun qci uri sti li?
3. da ax asi aT eT sti li, ro gorc is to ri uli ka te go ria;
4. ra ar is stil Ta di fe ren ci aci is da tran sfor ma ci is
sa fuZ ve li?
46 47
5. da as ax el eT mwig nob ru li sti lis en ob ri vi niS ne bi;
6. ro gor ges miT ga moT qma: sti lis cal ke ul sa xe ob ebs
So ris ar ar se bobs Ci nu ri ke de li?
7. riT aix sne ba er Ti sa da im ave niS nis sxva das xva stil Si
re al iz eba?
8. ra ze mi uT iT ebs stil Ta ga ud if er en ci reb lo ba?
9. ras uw od eb en stil Ta So ri si sazRvre bis darRvevas?
10. ra iw vevs az rTa sxva das xva ob as sti lis sa xe ob aTa ga-
mo yo fa Si?
II.1. sa mec ni ero sti li
sa mec ni eroa ga mok vle ve bis, sa xel mZRva ne lo eb is, mox se-
ne be bi sa da mis Ta na Ta en ob ri vi sti li, ma Ti ena. am sti lis
ni mu Se bia ak ad emi uri (mo nog ra fia, ga mok vle va, sta tia, sa-
xel mZRva ne lo) da in for ma ci ul-re fe ra tu li teq ste bi
(an ot acia, re fe ra ti, as eve re cen zia, ga mox ma ur eba).
sa mec ni ero sti lis um Tav re si fun qciaa in te leq tu al-
uri ko mu ni ka cia. igi „spe ci al ur adaa gan kuT vni li ad ami-
an Ta op ti ma lu ri sa mec ni ero ur Ti er To be bi saT vis. mec ni-
er eba sam ya ros Se sa xeb ax ali, ma Ral pro duq ti uli cod nis
mo po ve bis, ga moc di le bis dag ro ve ba-ga da ce mis yve la ze
srul yo fi li da ek on omi uri sis te maa. mas cal ke uli faq-
te bi ain te re sebs zo ga di ka non zo mi er eb eb is ga mo sav le nad,
am it om ac igi kon cen tri re bul da gan zo ga de bul cod nas
iZ le va. sxva Ta da uR al avi cod nis Se de gi mkvle vars `suf-
Ta eq straq tis sa xiT“ (va si li eva 1976:6) eZ le va. es zo gavs
mkvlev ris Za lebs, am ok lebs ax lis aR mo Ce nis gzas.
`sam ya ros Se sa xeb ax ali cod na sxve bi saT vis mi saw vdo mi rom
gax des, ar av er ba lu ri az rov ne ba ver ba lu rad un da ga da iq-
ces“ (va si li eva 1976 :15). ar av er ba lu ri in for ma ci is Tvis ver-
ba lu ri for mis Ser Ce va sa mec ni ero sti lis Seq mnas niS navs.
ras niS navs sa mec ni ero sti lis flo ba? `Tu mkvle va-
ri-av to ri Ta vi si kvle vis Se de gebs gad mog vcems Se sa ba mi-
si sti liT, es sti lis aq ti ur flo bad iT vle ba, Tu av to-
ri uk ve nac nob sa mec ni ero ma sa las di daq ti ku rad al ag ebs
(sas wav lo-me To du ri li te ra tu ra), es sa mec ni ero sti lis
na xev ra daq ti uri flo baa. ax ali in for ma ci is ukritikod
mim Re bi sa mec ni ero sti lis pa si uri mflo be lia. igi cod-
nis dag ro ve bis Sem deg xde ba mi si aq ti uri mflo be li“ (va si-
li eva 1976:17).
sa mec ni ero sti lis sa xe ebi. fun qci isa da miz nis mi xed-
viT ga mo iy ofa sa mec ni ero sti lis Sem de gi sa xe ob ebi: sa-
kuT riv sa mec ni ero, sas wav lo-sa mec ni ero (sa gan ma naT-
leb lo) da sa mec ni ero-po pu la ru li.
sa kuT riv sa mec ni ero naS ro mi (mo nog ra fia, di ser ta-
cia, mox se ne ba) gan kuT vni lia kon kre tu li dar gis an mo na-
Te sa ve sfe ros spe ci al is tTaT vis. mas Si mec ni er uli ter-
mi ne bi gan mar te bu li araa, rad gan ig ul is xme ba, rom mkiTx-
vels (ad re sats) aq vs sa ba zi so cod na. sa mec ni ero-po pu-
la ru li naS ro mis da niS nu le baa ar ap ro fe si on al TaT vis
sa mec ni ero miR we ve bis gac no ba, am it om naS ro mi ar un da iy
os ga dat vir Tu li spe ci al uri ter mi ne biT, Tu as eTi ar is,
ma Sin mas un da ax ldes gan mar te ba.
sa mec ni ero-po pu la ru li sti li mec ni er uli kvle vis
Se de ge bis po pu la ri za ci as em sa xu re ba. sa am is od ga mo iy-
en eba em oci uri leq si kur-fra ze ol ogi uri da sin taq su ri
sa Su al eb ebi. is ki ar gvim tki cebs si nam dvi les, ar am ed sa-
mec ni ero in for ma ci as Ser Ce viT gvaw vdis. sa kuT riv sa mec-
ni ero stil Si spe ci al is ti mi mar Tavs spe ci al is ts, sa mec-
ni ero-po pu la rul Si ki spe ci al is ti _ ar as pe ci al is ts.
sas wav lo-sa mec ni ero naS rom Si vlin de ba or ive ti pis
Sro ma Ta ma xa si aT eb le bi. sa kuT riv sa mec ni ero stil Tan
mas ak av Si rebs ter mi no lo gi is ga mo ye ne ba, sis te mu ro ba,
lo gi ku ro ba da ar gu men ti re ba, po pu la rul Tan _ en ob riv
48 49
sa Su al eb aTa mi saw vdo mo ba, il us tri re ba. sas wav lo-sa mec-
ni ero qves ti lis ad re sa ti uk ve flobs gar kve ul cod nas,
rom lis gaT va lis wi ne bi Tac av to ri me To du rad al ag ebs
sas wav lo ma sa las.
l. bar lass mi aC nia, rom sa mec ni ero sti lis up ir ve le si
fun qciaa ara mar to lo gi ku ri in for ma ci is ga da ce ma, ar am-
ed mis si ax le sa da fa se ul ob aSi dar wmu ne ba, mi si me ore uli
fun qciaa mkiTxve lis an msme ne lis lo gi ku ri az rov ne bis
ga aq ti ur eba. sa mec ni ero-po pu la ru li qves ti lis fun qcia
sxvaa _ ar as pe ci al is tis da in te re se ba sa mec ni ero in for-
ma ci iT (bar la si 1978: 59).
sa mec ni ero stil Si re al iz de ba ama Tu im dar gis Tvis da-
ma xa si aT eb eli Ta vi se bu re ba ni, as eve Jan rob ri vi spe ci fi-
ka. mec ni er eb is sxva das xva dar gis ena gan sxva ve bu lia: mag.:
ma Te ma ti ku ri da is to ri uli naS ro me bis ena sru li ad gan-
sxva ve bu lia, pir ve li zus tia, me ore ki uf ro pub li cis ti-
kas uax lov de ba.
fi zi ka-ma Te ma ti kur mec ni er eb aT aT vis da ma xa si aT eb eli
Txzvis we si ucxoa is to ri isa da lit mcod ne ob is dar ge bi-
saT vis. po le mi kur sta ti eb sa da mo nog ra fi eb is sa ka ma To
na wil Si da saS ve bia sa sa ub ro leq si ki sa da eq spre si uli el-
em en te bis ga mo ye ne ba.
sa mec ni ero sti lis spe ci fi ka Se pi ro be bu lia ram de ni me
niS niT:
1. for mob ri vi mxa re: igi we ri lo bi Tia (as eTi for ma
did xans in ax avs in for ma ci as, ek on omi uria da iZ le va Se saZ-
leb lo bas, mkiTxve li bev rjer mi ub run des mas); mox se ne ba
ze pi ria, mag ram iq mne ba sa mec ni ero sti liT, uq ve teq stoa,
na war mo eb is for ma mo no lo gia.
2. Si na ar sob ri vi mxa re: sa mec ni ero sti lis Si na ar sob-
ri vi ma xa si aT eb le bia: si zus te, lo gi ku ro ba, Tan mim dev-
ru li msje lo ba, obi eq tu ro ba, mtki ce bi To ba, gan zo ga-
de ba, das kvna.
Si na ar sis or ga ni ze ba Si lo gi ku ri prin ci pis pri or it-
eti gan sazRvravs em oci eb is, su bi eq tu ro bis ug ul eb el yo-
fas, rad gan mi si mTa va ri fun qcia si nam dvi lis obi eq tu ri
kon sta ta ciaa.
lo gi ku ri az rov ne bis Zi ri Ta di for me bia: cne ba, msje-
lo ba da das kvna. cne ba Si moiazreba sag nis ar se bi Ti, obi-
eq tu ri ni San-Tvi se be bi. az ris da sa bu Te bis an uar yo fis
lo gi kur gan vi Ta re bas msje lo ba ew od eba. igi am tki cebs
an uar yofs ra Ra cas: ad gens su bi eq tsa da pre di kats So ris
ur Ti er To bis pi ro bebs, mi zezs, dros da a. S. igi wa ri mar-
Te ba in duq ci is an de duq ci is gziT da ga mo it an eba das kvna.
msje lo bis ag eb is et ap ebia:
faq ti (ra?) - mTa va ri mov le na an az ri, ro me lic un da
uar vyoT an da vam tki coT;
mo ti vi (ra tom?) - ra tom mox da es mov le na an ra tom vav-
iT ar ebT am az rs;
ar gu men ti (sa id an Cans es?) - da ma das tu re be li ma ga li-
Ti, faq ti;
Se ja me ba (ris Tqmis sa Su al eb as gvaZ levs ar gu men ti?);
das kvna (ra Se iZ le ba da vas kvnaT?) (Sa baS vi li ... 2008:7).
1. leq si ku ri sis te mis Ta vi se bu re ba ni. sa mec ni ero
stil Si ug ul eb el yo fi lia su bi eq tur-em oci uri leq si-
ka, sityve bi mo no se mi uria, me ta fo ra de me ta fo ri ze bu lia.
mud miv da auc il eb el cne ba Ta sis te ma qmnis ter mi no lo gi-
as, ro me lic Se iZ le ba iy os:
sa er To mec ni er uli: sis te ma, fun qcia, el em en ti, dro,
sib rtye, kla si fi ka cia, di fe ren ci acia, sin qro nia, di aq ro-
nia, mo nog ra fia.
dar gob ri vi: va ku umi, veq to ri, ge ne ra to ri, Ter mu li.
viw ros pe ci al uri: aut og amia, bi og en uri, uj re do va ni
(bi ol.) su fiq si, af iq si, fo ne ma, mor fe ma, ab re vi at ura (gra-
ma ti ka).
Ti Toeul dar gs spe ci al uri ter mi no lo gia aq vs.
50 51
no men kla tu ru li hqvia ama Tu im dar gis Tvis ni San dob-
liv ter mi no lo gi as. mag. ge og ra fi is no men kla tu ra Si Se-
dis: mdi na re eb is, tbe bis, mTe bis, zRve bis sa xel wo de be bi;
li te ra tu raT mcod ne ob aSi mwe ral Ta da na war mo eb Ta, bo-
ta ni kis no men kla tu ra Si mce na re Ta, an at omi aSi - or ga no eb-
is da sxe ul is na wi le bis, fo ne ti ka Si - fo ne me bis sa xe le bi.
sa kuT riv cne bi Ti ter mi no lo gia (de po la ri za cia, sin-
Te zi, el eq tro li zi) uSu al od ar uk av Sir de ba moq med sag-
nebs.
ter mi ni saT vis auc il eb eli niS ne bia:
1. si mok le;
2. si mar ti ve da sicxa de;
3. ter mi nis ga mo ye ne bis six Si re;
4. mud mi vi mniS vne lo ba: er Ti aR sa niS ni _ er Ti cne ba;
5. si zus te, sim kveT re;
6. si no ni mis uq on lo ba;
7. ne it ra lu ro ba - em oci uri Se uf er ad eb lo ba.
po li se mia da om on imia ter mi no lo gi uri sis te mis nak lia.
sa mec ni ero stil Si gav rce le bu lia po li se mi is ori sa xe:
1) er Ti da ig ive ter mi ni gvxvde ba sxva das xva dar gSi - ̀ re-
aq cia“ qi mi asa da po li ti ka Si, ̀ as im il acia“ - fo ne ti ka sa da
eT no lo gi aSi. maT sa er To niS ne bi aq vT. gan vi xi loT ter min
in ver si is [laT. inversio - ga das ma] mniS vne lo ba: 1. qar Tul
gra ma ti ka Si is ar is zmnis pi ris ni San Ta Seq ce viT xma re ba -
re al uri su bi eq ti ga mo xa tu lia obi eq tis niS niT, xo lo re-
al uri obi eq ti- su bi eq tis pi ris niS niT: va ke Teb - ga mi ke Te-
bia; 2. (li te ra tu ra Si) - wi na da de ba Si sityva Ta Cve ul eb ri vi
ri gis Sec vla sti lis ti ku ri miz niT; 3. at mos fe ros ha er is
tem pe ra tu ris ma te ba (nac vlad kle bi sa) qve vi dan ze da fe-
ne bis ken; 4. (qim.) rTu li Saq re bis daS la mar ti ve bad mJa ve-
bi sa da fer men te bis gav le niT (ucxo sityva Ta leq si ko ni).
Tu sxva stil Si si no ni mia az re bis gra da ci isa da es Te-
ti ki saT vis ga mo iy en eba, igi er Tfe rov ne bas gva ci lebs Ta-
vi dan, sa mec ni ero ter mi no lo gi aSi ki ne ga ti uri mov le naa.
sa mec ni ero stil Si da cu lia sityva Ta sag nob ri vi war-
mod ge na; aq iS vi aT ad Sev xvde biT sityva Ta ga da ta ni Ti mniS-
vne lo biT ga mo ye ne bas. mag.: ena - ab straq tu li, al go riT-
mu li, man qa nu ri an da sa ke te las, ber ke tis ena. aq praq ti-
ku lad ar gvxvde ba is eTi fra ze ol og iz me bi, ro go rebi caa:
Ta vi dan ga mo uv ar da, cxov re ba duRs.
am sti lis ni San dob li vi Tvi se baa me ta fo ris de me ta fo-
ri za cia: ter min Ta um rav le so ba Tav da pir ve lad me ta fo ra
iyo. mag.: mkur na lo bis taq ti ka, sis xlZar RvTa ked le bi,
man qa nis tvi ni, Tva lis bro li, TviT mfri na vis ku di, mzis
gvir gvi ni, frTi ani fra za, mag ni tu ri qa riS xa li, mxat-
vru li qso vi li.
g. kva racxe lia sa gan ge bod aR niS navs, rom `eq spre si ul
sa Su al eb aTa mniS vne lo va ni na wi li ga ne kuT vne ba ara em oci-
ur sa da miT uf ro, ara su bi eq tur-em oci ur sfe ros, ar am ed
in te leq tu al ur eq spre si as, rac ama Tu im az ris, de bu le-
bis mniS vne lov ne bis ga xaz vas uk av Sir de ba. am miz niT ga mo-
ye ne bu lia kli Se-fra ze bi, Srif ti, xaz gas ma, kur si vi, rub-
ri ka cia Ca moT vli sas da a. S. ag reT ve leq si ku ri er Te ul ebi
da gan zo ga de bu li ga moT qma ni: aR sa niS na via, sa yu radRe-
boa, sa in te re soa, gav rce le bu li az ria, aRi ar eb ulia,
fiq ro ben, rom... da sxva“ (kva ra xe lia 1987: 14).
2. mor fo lo gi uri sis te mis Ta vi se bu re ba ni. sa mec ni-
ero stil Si mor fo lo gi ac leq si kas eq vem de ba re ba. ga mo ye-
ne bis six Si riT pir vel ad gil zea ar se bi Ti sa xe li.
sa mec ni ero stil Si ax lan de li dro is for me bic ud rooa.
aq ni San dob li via xan grZli vi sta ti ku ri mdgo ma re ob is ga-
mom xat ve li for me bi: yof na, qo na, mde ba re oba, Sem cve lo-
ba, Se nar Cu ne ba.
vi na id an lo gi ku ri msje lo ba mo iTxovs faq te bis ax sna sa
52 53
da da sa bu Te bas, sa mec ni ero stil Si xSi ria dam xma re zmne bi,
na wi la ke bi, nac val sa xe le bi, as eve zmni ze de bic. ax sna-gan-
mar te ba mo iTxovs ma ig iv eb el kav Si rebs: anu, ese igi; das-
kvna - Car Tul sityvebs: am ri gad, ma Sa sa da me, ra sak vir ve-
lia, ro gorc Cans, ro gorc da das tur da; wi na naT qvam Tan
da kav Si re ba - am is Se de gad, am de nad, msgav sad am isa; Tan-
mim dev ru lo ba - jer er Ti, me ore, me sa me, er Ti mxriv, me-
ore mxriv. ga mo iy en eba nu me ra cia, cif re bi, sqe me bi, for-
mu le bi, di ag ra me bi, na xa ze bi.
sityva war mo eb iTi sis te mis Ta vi se bu re ba ni. sa mec ni-
ero stil Si pro duq ti ulia sxva das xva da bo lo eb is sa xel-
zmna: -a Ses wav la, qce va, cve na; -cia (ha lu ci na cia, mo di fi-
ka cia, ar ti ku la cia), -oba, -eba (ga nu sazRvre lo ba, daS ve-
bu lo ba), -ika (sim bo li ka, si no ni mi ka), -izm (dar vi niz mi).
sa sa ub ro stil Si Zi ri Ta dad mSob li uri en is sityve bi
gvxvde ba, sa mec ni er oSi ki - in ter na ci on al uri fu Ze ebi da
mor fe me bi: di, dia, izo, an ti, cia, izm, at, it, iod... .
-it su fiq si pro duq ti ulia mi ne ra lo gi asa (nef ri ti,
al eq san dri ti, ap at iti) da me di ci na Si (nef ri ti, ot iti, he-
pa ti ti, qo le cis ti ti).
-oz su fiq siT iw ar mo eba sne ul eb eb is sa xel wo de be bi:
skle ro zi, nev ro zi, av it am in ozi; am ave fun qci isaa for man-
ti oma: mi oma, fib ro ma, sar ko ma.
gav rce le bu lia ucxo en ov ani win sar Te bi: alo- (al om-
or fi, al of oni), mik ro-, mak ro- an ti-, in ter-, eq stra, su-
per-, hi per-, mi ni- sub- da a.S.
qar Tul sa mec ni ero en aSi sityva-ter min Ta ses xe bis
gver diT far Tod ga mo iy en eba terminebi, war mo iq mnili qa-
rTuli af iq se biT: -oba, -eba, -ur-oba, -ul-oba, -ian-oba,
-ier-oba, -ov an-oba, ed-oba, iT-oba, ad-oba, iv-oba, iz-eba,
ir-eba, eb riv, ob riv.
Tan de bu le bi Ta da brun vis niS ne biT war moq mni li sa xe-
le bia: ze- ze bu neb ri vi, ze pi rov nu li; Ta na- Ta na zo mi eri,
Ta na far do ba, mra val- mra val dar go va ni, mra va luj re di-
ani; So ri si - uj red So ri si, nek nTa So ri si; Sua- la viw TSua,
fa lan gTa Sua; ebr- va zi seb ri; na ir- gvim ra na ir ebi, ob ob as-
na iri... .
3. sin taq su ri Ta vi se bu re ba ni. sa mec ni ero sti lis sin-
taq si sa er To mec ni er ulia, wig nu ri xa si aT isaa. wi na da de ba
lo gi kur prin cip zea ag eb uli. is ar Se iZ le ba iy os sa xel de-
bi Ti. met wi lad ga mo iy en eba rTu li qvewyo bi li, sru li wi-
na da de ba ni.
am sti lis spe ci fi ku ri niS ne bia:
1. si zus te;
2. lo gi ku ro ba (mi zez-Se de gob ri ob is gad mo ce ma);
3. teq stis mtki ce bi Ti xa si aTi;
4. sa val de bu lo cif re bis, sim bo lo eb isa da niS ne bis
ga mo ye ne ba;
5. zmne bis nak le bo ba;
6. en is sim Sra le da la ko ni ur oba;
7. spe ci al uri leq si kis, ter mi no lo gi is mi zan mi mar-
Tu li ga mo ye ne ba;
8. az ris gad mo ce mi sas su bi eq tu ri mo men te bis ug ul-
eb el yo fa;
9. mxat vru li el em en te bis maq si ma lu ri SezRud va;
10. sa li te ra tu ro en is nor ma Ta dac va.
sa mec ni ero naS ro mi un da Ses rul des ak ad emi uri sti-
liT. sa mec ni ero sti lis xar ve ze bia:
1. Si na ar sob ri vi mxa re - 1) ax ali sa mec ni ero in for ma-
ci is de fi ci ti; 2) faq tob ri vi Sec do me bi; 3) gan zo ga de ba ze
da uf uZ neb lo ba da us af uZ vlo pa ra le le bi;
2. Si na ar sob riv-sa metyve lo - araa da cu li si zus te
ter mi no lo gi aSi, dar Rve ulia lo gi ka, ar as wo rad ga mo iy-
en eba en ob ri vi for ma;
3. sti lis ti kur-en ob ri vi - sxva sti lis for me bis um ar-
Te bu lo ga mo ye ne ba;
4. sti lis ti kur-ko mu ni ka ci uri - ad re sa tis ga naT-
54 55
le bis, so ci al uri sta tu sis, as ak is ga uT va lis wi neb lo ba.
ad re sat ze mi mar Te bis gaT va lis wi ne biT zo gi de ta li gav-
rco bas iTxovs, zo gi _ Se mok le bas.
am ri gad, sa mec ni ero sti li Se mec ne bi Ti in for ma ci is ga-
da ce mis lo gi ku rad or ga ni ze bu li for maa.
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi
1. da as ax el eT sa mec ni ero sti lis fun qci ebi;
2. riT gan sxvav de ba sa kuT riv-sa mec ni ero naS ro mi sa mec-
ni ero-po pu la ru lis gan?
3. riT gan sxvav de ba sa kuT riv-sa mec ni ero naS ro mi sas wav-
lo- sa mec ni er os gan?
4. ras niS navs sa mec ni ero sti lis aq ti uri, pa si uri da na-
xev rad aq ti uri flo ba?
5. ra ar is cne ba? msje lo ba?
6. da ax asi aT eT sa mec ni ero sti lis leq si ku ri sis te mis
Ta vi se bu re ba ni;
7. ra tom gvxvde ba sa mec ni ero stil Si iS vi aT ad fra ze-
ol ogia? ras niS navs me ta fo ris de me ta fo ri za cia?
8. da as ax el eT ter mi nis Tvis auc il eb eli niS ne bi;
9. da ax asi aT eT sa mec ni ero sti lis Si na ar sob ri vi, Si-
na ar sob riv-sa metyve lo da sti lis ti kur-ko mu ni ka ci uri
xar ve ze bi;
10. riT aix sne ba, rom ter min Ta ra od en oba sa er To mox ma-
re bis leq si ka ze me tia?
sa var ji So №1. gan sazRvreT teq stis mor fo lo gi uri
da sin taq su ri Ta vi se bu re ba ni.
mec ni er ul li te ra tu ra Si sa mar Tli an ad am ax vi le ben
yu radRe bas im ga re mo eb aze, rom in ter viu, ro gorc Jan ri
Ta vi se bu ri `ga Ta ma Se baa“.
in ter vi us or ga ni ze bu lo bis erT-er Ti for ma sce na ru-
lo baa. in ter vi us mo na wi le Ta wi nas wa ri sce na ri mis gan xor-
ci el eb as gu lis xmobs. mas Si uk ve ad re ve ar is na gu lis xme vi
Se kiTxve bi sa da pa su xe bis sa ba zo el em en te bi. res po den ti
cod nis struq tu ras war mo ad gens, in ter viueri _ ar cod ni-
sas. pro fe si on al ma pub li cis tma TiT qmis yo vel Tvis ic is,
ras up as ux ebs mas res po den ti da da ma te bi Ti Se kiTxve bic
aq vs mo fiq re bu li. esaa in ter vi us mo na wi le Ta wi nas wa ri
sce na ru li Se Tan xme ba, maT mi er ap ri or ul ad mi Re bu li Ta-
ma Sis we si. in ter viuers re al ur ad rom ar hqon des im cod-
nis na wi li, romelic res po den ts aq vs, ko mu ni ka ci is aq ti
ver gan xor ci el de ba. in ter viuerma er Tdro ul ad ic is da
ar ic is, igi Ta ma Sobs sce nar Si. in ter vi us dros yve la cdi-
lobs da ar Rvi os Ta ma Sis we si, pro ce si ar as ce na ru lo ba-
Si ga da iz ar dos; Se iZ le ba iT qvas, rom am je rad is ini we sis
dar Rve vas Ta ma So ben, cdi lo ben pro ce sis ga bu neb ri ve bas.
Tu mkiTxve li ga da War be bad ar CaT vlis, am niS niT in ter-
viu gva go nebs im si tu aci as, ro mel Sic msa xi ob ebi pi es is mi-
xed viT speq tak ls as ru le ben da surT ma yu re be li sce na ze
mom xda ris si nam dvi le Si da ar wmu non, oR ond gan sxva ve ba
isaa, rom msa xi ob ebs ga mo go nil si nam dvi les Tan aq vT saq me,
in ter vi us mo na wi le ni ki re al ur si nam dvi les sa ku Ta ri so-
ci al uri sta tu si sa da ro le bis Se sa ba mi sad war mo aC en en.
in ter vi usa da Ta maSs So ris ar se bi Ti gan sxva ve be bic ar
is. mag.: Ta ma Si Ca ke ti li sis te maa, we se bis dar Rve va Ta ma Sis
CaS las iw vevs. in ter viu, pi ri qiT, Ria sis te maa. Ta ma Sis we-
se bis dar Rve va auc il eb el ic ki ar is, To rem igi mar Tlac
Ta ma Sad ga da iq ce va. rac mTa va ria, Ta ma Si TviT miz nu ria,
in ter vi us mi za ni ki TviT mas Si ar moiazreba, ar am ed im saq-
me Si, ro me lic mi si sa Su al eb iT un da gan xor ci el des. saq mis
sam ya ro ar is is, ra sac Ta ma Sis sam ya ro up ir is pir de ba. am-
gva rad, in ter viu saq mea, saq me ki Ta ma Si ar ar is.
56 57
sa var ji So № 2. ga mo ya viT teq stis yve la ma xa si aT eb-
eli, sti lu ri niS ne bi da Se ur Ci eT sa Ta uri
glo ba li za ci isa da re ce si is fon ze es pa ne le bi sul uf
ro me tad cdi lo ben in gli su ris aT vi se bas. yve la ze aS ka-
rad es ten den cia es pa neT Si Se im Cne va, ro me lic yo vel-
Tvis sak ma od Ca mor Ce bo da sxva qvey nebs in gli su ri en is
cod na Si, mag ram dRes es pa ne le bi cdi lo ben in gli su ris
aT vi se bas. ai, ras iuwye ba am is Se sa xeb mad ri di dan `am er-
ik is xmis“ ko res po den ti lo ren freieri. ri Card vo ni
te xa si da naa. igi uk ve 35 we lia es pa neT Si cxov robs da sa-
Ta ve Si ud gas es pa neT Si um sxvi les lin gvis tur kom pa ni as,
ro me lic in gli su ri en is Ses wav las em sa xu re ba. es pa ne le-
bi in gli sur en as kul tu ru li mo saz re be biT ar swav lo-
ben. in gli su ri en is Ses wav lis 99% pro fe si uli miz ne bis-
Tvi saa. es pa neT Si in gli surs Zi ri Ta dad is ini swav lo ben,
vinc cdi lobs ucxo eT Si ip ov os sam sa xu ri, gan sa kuT re-
biT ki bri ta neT sa da aSS-Si, Tum ca ari an is eT eb ic, rom-
le bic cdi lo ben es pa neT Si sam sa xu ri ucxo ur kom pa ni-
eb Si ip ov on. dRes mra va li kom pa nia mo iTxovs sul mci re
ori en is cod nas. do me nik kem be li am er ik elia, ro me lic
mad rid Si cxov robs. igi in gli surs as wav lis. ai, ra Tqva
man Cven Tan sa ub ar Si: `dRes bev ri kom pa nia sul mci re ori
en is cod nas mo iTxovs da Zi ri Ta dad es mi ni mu mi Se ex eba
es pa nur sa da in gli surs, Tum ca bevr kom pa ni aSi es pa nurs,
in gli sur sa da fran gul sac mo iTxo ven, gan sa kuT re biT,
avi ak om pa ni eb Si“. es pa ne Ti sxva ev ro pul qvey nebs yo vel Tvis Ca mor Ce bo da
in gli su ri en is cod na Si, rad gan es pa neT Si ar iyo am is auc-
il eb lo ba. msof li os mo sax le ob is er Ti me xu Te di es pa nu-
re no va nia. aq ed an ga mom di na re, es pa ne le bi as kvnid nen, rom
sa dac ar un da mox ved ri liy vnen, es pa nu ri en iT ga vi dod nen
fons, mag ram dRes es mdgo ma re oba mkveT rad Se ic va la- 5
es pa ne li dan sul mci re, er Ti um uS ev aria. mTel ev ro pa Si
es pa neTs um uS ev ro bis ma Ra li do ne aq vs. 20 wlis ax al gaz-
rde bis 40 % um uS ev aria, rac maT sa mu Sa os sazRvar ga reT
Zeb nis ken ub iZ gebs.
sa var ji So №3. wa ik iTxeT sa mec ni ero teq sti da ga xa-
zeT fra ze ol og iz me bi
TeT ri xa la Tis hi per ten zia
di ab eti an pa ci en tebs xSi rad aR en iS ne baT ar te ri uli
wne vis do nis mo ma te ba eq im Tan vi zi ti sas, am it om maT gan sa-
kuT re bu li mid go ma sWir de baT. pa ci en tma xSi rad un da ga-
iz om os wne va ro gorc sax lSi, as eve eq im Tan vi zi ti sas. ar-
te ri uli wne vis am bu la to ri uli mo ni to rin gis me To di ga-
mo av lens wne vis uf ro zust maC ve neb lebs. kon tro li as eve
sa Wi roa hi po ten zi uri mkur na lo bis ef eq tu ro bis Se sa fa-
seb lad. am ri gad, ar te ri uli wne vis mo ni to rin gi gvaZ levs
me tad sa Wi ro in for ma ci as mkur na lo bis ef eq tu ro bis da
us af rTxo eb is Tval saz ri siT.
di ab eti an pa ci en tebs xSi rad aR en iS ne baT mi ok ar di um is
mun ji iS emia da us im pto mo mun ji in far qti, rad gan in far-
qtis dros vi Tar de ba sen so ru li ne ir op aTia - Sem ci re bu-
lia tki vi lis Seg rZne ba. am is ga mo iS emi uri da av ad eba at-
ipi ur ad mim di na re obs. auc il eb elia skri nin gi am da av ad eb-
is ga mo sav le nad.
Tu pa ci en ts xan daz mu li di ab eti aq vs da ar is 45-60 wlis,
gul-sis xlZar RvTa da av ad eb ebi ge ne ti ku ria da er Tvis qve-
da ki du re bis da av ad eb eb ic, dro ul ad un da mi mar Tos kar-
di ol ogs. da av ad eb is pre ven cia xan grZli vi si cocxlis sa-
win da ria.
58 59
da va le ba. Se av seT qve mo moy va ni li cxri li sa mec ni ero
sti lis ma xa si aT eb le biT
for mob ri vi
mxa re
Si na ar sob ri vi
mxa re
II.2. of ici al ur-saq mi ani sti li
of ici al ur-saq mi ani hqvia saq mi ani ur Ti er To bi saT vis
gan kuT vnil of ici al uri do ku men te bis, saq mi ani qa Ral de-
bis en as. mas uw od eb en kon ser va ti ul, sa ku Tar Tav Si Ca ke-
til stil sac (de ri ag ini 1978: 86).
of ici al ur-saq mi ani sti lis fun qci on ir eb is sfe ro ebia
ad mi nis tra ci ul-sa mar Tleb ri vi, sa mo qa la qo da sa xel mwi-
fo eb ri vi ur Ti er To ba ni. is ga mo iy en eba sa xe li suf le bo
or ga no eb Tan, cal ke ul pi r Tan, or ga ni za ci eb Tan, qvey neb-
Tan saq mi ani ur Ti er To be bis da sam ya reb lad. am sti lis ni-
mu Se bia: ka no ni, brZa ne ba, xel Sek ru le ba, mi Ti Te be ba, gan-
kar gu le ba, mo la pa ra ke ba, mox se ne ba, aq ti, wes de ba, prog-
ra ma, no ta, min do bi lo ba, an der Zi da a. S .
of ici al ur-saq mi an stils Te ma ti kis mi xed viT yo fen or
Jan rad:
1. of ici al ur-do ku men tu rad da 2. yo vel dRi ur-saq mi-
an ad (sam sa xu reb ri vi mi mo we ra, saq mis qa Ral de bi).
of ici al ur-saq mi ani sti lis qves ti le bia:
1. sa kuT riv of ici al ur-saq mi ani (ad mi nis tra ci ul-
sa kan ce la rio) do ku men te bis [gan cxa de ba, min do bi lo ba,
av to bi og ra fia, xel we ri li, da xa si aT eba, oq mi] sti li;
2. iur idi uli (ka non Se moq me de bi Ti) do ku men te bis [ka-
no ni, brZa ne ba, wes de ba, kon sti tu cia, aq ti] sti li;
3. dip lo ma ti uri sa bu Te bis [ni ke, no ta, kon ven cia, me mo-
ran du mi, sa er Ta So ri so Se Tan xme ba] sti li.
S. ba li ase gan mar tavs of ici al ur-saq mi ani sti lis spe-
ci fi kas: „ad mi nis tra ci ul sti li sa mec ni ero xa si aT isaa da
am as Ta na ve ex eba yo fi er eb as, yo vel dRi ur cxov re bas“ (ba li
1961:274).
of ici al ur-saq mi ani en is cal ke sti lad Ca mo ya li be ba
xan grZli vad mim di na re ob da. sxva das xva qve ya na Si of ici al-
uri wre ebi sti lu rad gar daq mnid nen xol me saq mis qa Ral-
debs. pet re I-s spe ci al uri brZa ne bac ga mo ucia, rom we ri-
lo bi Ti Txov na pun qte bad Ca mo ey al ib eb in aT.
XIX sa uk un eSi Se mo dis ru su li sa kan ce la rio sti li, ro-
me lic Ta vad ru su li saT vi sac na ses xo ba. sa Wi ro gax da mi-
mar Tvis for me bis: yd us am Rvde lo eso mwyem smTa va ro...
kva lad da kva lad ga wu xebT Txov niT, ad re sa tis ga for me-
bis, dro is da ad gi lis mi Ti Te bis sti lis Sec vla.
qar Tul is to ri ul sa bu Tebs di di mniS vne lo ba aq vs en is
is to ri is Tval saz ri si Tac, rad gan is ini xal xu ri en iT iw-
er eb oda. en ob ri vi cvli le ba yve la ze ad re da zus tad swo-
red aq ais ax eb oda. maT Si araa kal ke bi da sxva ucxo en ov ani
el em en te bi. mi iC ne ven, rom „is to ri uli sa bu Te bis Ta vi se-
bu re baa en is bu neb ri oba, rad gan mas Si yve la fe ri aR iw er-
eb oda xal xu ri, sa sa ub ro en iT... mas ga naT le bu li mwig nob-
re bi ad gen dnen, zog jer kar na xi Tac ki aw er in eb dnen sxva
er ov ne bis pi reb sac ki... rad ga nac is to ri ul Zeg lebs far-
60 61
To sa zo ga do eba ar ic nob da da ar swav lob da, am it om igi en
is gan vi Ta re ba ze ver ax den da gav le nas. sa li te ra tu ro ena
ki kon ser va ti ulia Ta vi si bu ne biT, aq me tia wig nu ri tra di-
ci is Za la da gav le na“ (qav Ta ra Ze1964: 26).
is to ri uli sa bu Te bis (T. Jor da ni as, s. ka ka ba Zis, l. mus-
xe liS vi lis, n. ber Ze niS vi lis, i. do li Zis da sxva Ta mi er ga-
mo ce mu li) en aSi Se im Cne va gar kve uli ya li bi: jer mi Ti Te-
bu lia ti tu li, Sem deg - sa xe li, mi si so ci al uri sta tu si
(tyve, ro dis, vin da atyve va), Ta ri Ri da do ku men tis Sed ge-
nis ad gi li.
`qar Tu li is to ri uli do ku men te bis kor pu se bis en ob-
ri vad da sti lu rad Ses wav la gvaZ levs im is Tqmis uf le bas,
rom of ici al uri sti li Ta vis sim wyob re sa da ko no ta ci-
ur zo mi er eb as xan grZli vi praq ti kis sa fuZ vel ze Se im uS-
av eb da da es ga moc di le ba dRes am sti lis da ma xa si aT eb eli
niS ne bis ga mo yo fis uf le bas gvaZ levs“ (ta bi Ze 2010: 260).
es enia: rek vi zi te bis stan dar ti (sa Ta uri, or ga ni za ci is
da sa xe le ba, pi ris Ta nam de bo ba, wo de ba; gva ri, in ici al ebi,
teq stis da Ta ri Re ba da of ici al uri da mow me ba), ter mi no-
lo gia, teq stis et ik eti da sti lu ri Ta vi se bu re ba ni, kli-
Se ebi (da sawyi si da da sas ru li).
2. for mob ri vi mxa re. vi na id an saq mis qa Ral de bi of ici-
al uri mi mo we ri sa da xel Sek ru le be bis sa xi saa, Zi ri Ta dad
we ri lo bi Tia. zo gi er Ti maT ga ni ze pi rad gad mo ic ema. es-
enia: sa an ga ri So mox se ne ba, da xa si aT eba, bi og ra fia, gan cxa-
de ba da a.S. gan cxa de bis for ma Si, an ke ta sa Tu sxva saq mi an
qa Ral deb Si yve la fe ri em or Ci le ba for ma sa da stan dar ts.
tra fa re ti gvex ma re ba maT zust kla si fi ka ci aSi. az ri gad-
mo ic ema ram de ni me ab za ciT, ri go bi Ti nu me ra ci iT. zo gi er-
Ti maT ga nis war mo eb is ga sa ad vi leb lad Se mo Re bu lia spe-
ci al uri blan ke bic.
saq mis qa Ral de bis anu do ku men te bis cal ke uli sa xe ob is
(gan cxa de ba, cno ba, mow mo ba, wes de ba, min do bi lo ba, xel Sek-
ru le ba, xel we ri li, aq ti, oq mi, sa an ga ri So mox se ne ba, ko-
deq si, in struq cia, re cen zia, an ot acia, ga na Ce ni) Sed ge na-
ga for me ba spe ci al ur cod nas mo iTxovs.
1. leq si ku ri sis te mis Ta vi se bu re ba ni. leq si ka ne it-
ra lu ria, araa su bi eq tur-Sem fa seb lu ri. sityve bi ga mo-
iy en eba pir da pi ri mniS vne lo biT, ar gvxvde ba sa metyve lo
sti lis el em en te bi. am iT of ici al ur-saq mi ani sti li uax-
lov de ba sa mec ni er os, mag ram gan sxvav de ba mis gan im iT, rom
sa mec ni ero naS roms hyavs av to ri (an av to re bi) da ga mok ve-
Ti lia in di vi du al oba.
am stil Si ter mi no lo gia nak le bad ab straq tu lia, vid re
sa mec ni er oSi. gan sxva ve bu li xa si aT isaa obi eq tu ro bac. igi
uk av Sir de ba sa mar Tleb riv nor mas, ga xa zavs mtki ce bi To ba-
sa da im pe ra ti ul ob as. sxva stil Ta gan gan sxva ve biT mas ax-
asi aT ebs of ici al uri to ni. gan zo ga de ba mi si mTa va ri ni Sa-
nia, ri Tac is uax lov de ba sa mec ni ero stils.
mwar mo eb lur, mmar Tve lo biT, sa mo sa mar Tlo da sxva do-
ku men teb Si gvxvde ba no men kla tu ru li da ter mi no lo gi uri
xa si aT is is eTi mya ri Se sityve ba ni, ro go re bi caa: pi ra di Se-
mad gen lo ba, ma te ri al uri Ri re bu le ba ni, fu la di niS-
ne bi, sa vaW ro wer ti li, sat ran spor to sa Su al eb ani. ar
gvxvde ba Jar go ni, di al eq tiz mi da misT.
sak ma odaa gav rce le bu li cif ru li mo na ce me bi, pro fe-
si on al iz me bi da stan dar tu li Tqme bi anu kan ce la ru li
Stam pe bi: dRis wes ri gi, mo is mi nes, da ad gi nes; gan cxa de-
beb Si - gac no bebT, gTxovT mi iR oT mxed ve lo ba Si, am as Tan
ga ax lebT, gan cxa de bas Tan er Tvis... kan ce la ru li Stam pe-
bi sa da kli Se eb is xSi ri ga mo ye ne bis ga mo am stil Si av to ris
in di vi du al iz mi mi ni mu mam dea day va ni li. `Stam pe bi metyve-
le ba Si _ es ar is gam za de bu li fra ze biT la pa ra kis Cve vis
Se de gi, es ar is az ris si zar ma ce“ (mi xa il ovi 1968:321). `ro-
gorc we si, maT ax ali ar af eri Se aq vT ga mo naT qva mis Si na ar-
sSi, mxo lod `an ag vi an eb en“ wi na da de bas. am Stam pe bis am oR-
62 63
eb iT teq stis Si na ar sSi, mis mi er mo wo de bul in for ma ci aSi
ar af eri Se ic vle ba“ (gaf rin daS vi li ... 2005:61), mag ram sa-
kan ce la rio en is Tvis is ini Cve ul eb ri vi mov le naa; pre si sa
Tu sa sa ub ro en aSi, miT uf ro mxat vrul li te ra tu ra Si ki
ma Ti ga mo ye ne ba araa mi zan Se wo ni li.
2. mor fo lo gi uri Ta vi se bu re ba ni. of ici al ur stil-
Si zmnis pi ri ani for me bis nac vlad sa xel zmne bi ga mo iy en-
eba (mi Re ba, gag zav na, dad ge na, ga ta na, Se mo zid va, mi Re bu li,
gag zav ni li, dad ge ni li... .); up ir at es oba en iW eba as eve aR we-
riT war mo eb as: mo na wi le obs _ mo na wi le ob as iR ebs, mos Txo-
ves _ moTxov na wa uy en es, ga ig zav na _ gag zav nil iq na.
do ku men teb Si ga mo iy en eba mrav lo bi Ti ricxvis for me bi,
mi ux ed av ad im isa, vis eg zav ne ba. no men kla tu rul da sa xe le-
ba Ta si War be am sti lis ni San dob li vi Tvi se baa.
sin taq su ri Ta vi se bu re be bi. of ici al ur-saq mi an stils
ax asi aT ebs ro gorc mar tiv, ise Ser wymul da rTul wi na da-
de ba Ta ga mo ye ne ba, Car Tu li Tqme bis (Ce mi az riT, gar da am-
isa, Cans, ra sak vir ve lia, ro gorc aR vniS neT... ) six Si re.
wi na da de be bi sru lia, Txro bi Ti in to na ci isa. aq ar ic vle ba
sa xe le bi nac val sa xe le biT. sityva Ta wyo ba pir da pi ria.
saq mi ani qa Ral de bis stil Si Se aq vT ep is to la ru li anu
mi mo we ris sti lic. a. ba si laias az riT, `igi Ta vi si Zi ri Ta-
di niS ne biT nak le bad gan sxvav de ba do ku men te bis en ob ri vi
niS ne bis gan, am it om mi si cal ke sa xed ga mo yo fa mi zan Se uw-
on elia“ (ba si laia 1991: 46).
am sti lis ma xa si aT eb le bia:
1. Te mi sa da az ris kon kre tu lo ba;
2. miz nis ga mo xat vis si zus te da sicxa de;
3. la ko ni ur oba (en ob riv sa Su al eb aTa ek on omia);
4. stan dar tu lo ba;
5. en ob ri vi for mu le bi (kli Se, Stam pi);
6. sa li te ra tu ro en is nor ma Ta dac va;
7. em oci eb isa da eq spre si is SezRud va;
8. mar ti vi kon struq ci eb isa da aR we ri Ti for me bis ga-
mo ye ne ba;
9. sta tis ti ku ri mo na ce me bis xSi ri mi Ti Te ba;
10. rek vi zi te bi: or ga ni za ci is da sa xe le ba, pi ris Ta nam-
de bo ba, wo de ba; gva ri, in ici al ebi (mo bi nad re, mo qa la qe,
kli en ti, pa ci en ti) sa Ta uri, xel mo we ra, Ta ri Ri, teq stis
da mow me ba.
of ici al ur-saq mi ani sti lis xar ve ze bia:
1. eq spre si ul oba;
2. et ik et is da uc ve lo ba;
3. al og ik ur oba;
4. fa mi li ar uli sti li- sa sa ub ro sti lis el em en te bis
SeW ra;
5. do ku men tis da um ow meb lo ba;
6. da uT ar iR eb lo ba;
7. stan dar tis da uc ve lo ba.
gan cxa de ba
gan cxa de ba Si mok le daa Ca mo ya li be bu li Txov na an sa Ci-
va ri da da sa bu Te bu lia mi ze zi. mar jvniv mi eT iT eba ad re sa-
tis da ad re san tis vi na oba, xa zis ga mo to ve biT, Su aSi da yo-
fiT iw er eba gan cxa de ba.
is ev xa zis ga mo to ve biT ab za ciT iw er eba Si na ar si. Tu
do ku men ti sur vils, Txov nas, ne bar Tvas gad mos cems, iwye ba
sityviT „gTxovT“. mar cxniv iw er eba Ta ri Ri, mar jvniv- xe-
lis mo we ra.
sa zo ga do gan cxa de ba ar is mok le, in for ma ci uli teq-
sti, ro me lic ak on kre tebs sad, ro dis, ra ti pis Ro nis Zi eba
im ar Te ba. gan cxa de ba iw er eba Su aSi, gan mcxa deb lis sta tu-
si - mar jvniv.
64 65
a x s n a-g a n m a r t e b i T i b a r a T i
ax sna - gan mar te bi Ti ba ra Ti im iT gan sxvav de ba mox se-
ne biT ba ra Tis gan, rom is iw er eba ara av to ris in ici at iv-
iT, ar am ed xel mZRva ne li pi ris an zem dgo mi in stan ci is
moTxov niT da mas Si da sa xe le bu lia mom xda ri faq tis (sam-
sa xur Si dag vi an eb is, gac de nis, ka no nis, we sis dar Rve vis da
a.S.) ga mom wve vi mi ze ze bi.
ax sna-gan mar te bi Ti ba ra Tis pir ve li blo ki mox se ne bi Ti
ba ra Tis na iria, Zi ri Tad blok Si ki mok led da kon re tu la-
daa gad mo ce mu li mom xda ri faq tis ga mom wve vi obi eq tu ri
Tu su bi eq tu ri mi ze ze bi. mox se ne bi Ti ba ra Tis msgav sad am
do ku men tis dawye bac Se iZ le ba Sem de gi fra ziT: mo gax se-
nebT, rom... , gac no bebT, rom... , min da ga uwyoT, rom...
bsu humanitarul mec ni er eb aTa
fa kul te tis de kans - qal ba ton ...
am ave fa kul te tis
I kur sis jgufxe lis ...
m o x s e n e b i T i b a r a T i
mo gax se nebT, rom sas wav lo prog ra miT in gli su ri en is
swav le bas eT mo ba kvi ra Si mxo lod ori ak ad emi uri sa aTi,
rac kur sis stu den tTa ab so lu tu ri um rav le so bis az riT
araa sak ma ri si ucxo en is sa fuZ vli an ad da sa uf leb lad.
gTxovT, da ma te biT ga mog vi yoT sa aT ebi da Seg vid gi noT ax-
ali cxri li.
25. 09. 2014 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
da va le ba №1. da we reT ax sna-gan mar te bi Ti ba ra Ti Sem-
de gi 4 sityvis ga mo ye ne biT: dag vi an eba, av ad myo fo ba, Ta-
ri Ri, pre zen ta cia.
av to bi og ra fia is eTi do ku men tia, ro mel Sic av to ri
zmnis pir vel pir Si gad mog vcems Ta vi si cxov re bis mniS vne-
lo van mo men tebs. es enia: sa xe li, gva ri, ma mis sa xe li; ro dis
sad, vis oj ax Si da ib ada. mSob le bi sad, ra Ta nam de bo ba ze
mu Sa ob en; aq vs Tu ara mi Re bu li ra ime jil do, ar is Tu ara
da oj ax eb uli. vin ar is me uR le, Svi li (Svi le bi) sa xe li, gva-
ri, as aki, sta tu si, spe ci al oba.
xel we ri li mok le of ici al uri do ku men tia. teq sti un
da Se ic av des fi nan su ri, ma te ri al uri an mo ra lu ri Si na ar-
sis in for ma ci as. mas ad as tu rebs Ta vad Sem dge ne li. vi na oba
iw er eba mar jvniv. xe lis mo we ra un da da mow mdes sxva pi ris an
no ta ri us is mi er.
min do bi lo ba sa bu Tia, rom li Tac or ga ni za cia an pi rov-
ne ba sxva pirs aZ levs uf le bas is ar geb los pi ra di niv TiT an
mi iR os mi si kuT vni li xel fa si. igi pi ra dia an of ici al uri
(gas cems da we se bu le bis xel mZRva ne li). min do bi lo biT Se-
iZ le ba sa ban ko op er aci eb is Ses ru le ba, fu la di sax sre bis
mi Re ba, sat ran spor to sa Su al eb aTa mar Tva.
min do bi lo bis rek vi zi te bia: sa xel wo de ba, mrwmu neb lis
gva ri, sa xe li, ma mis sa xe li, pi ra do bis mow mo bis №, rwmu ne-
bu lis vi na oba, Si na ar si, Ta ri Ri, xe lis mo we ra, be We di.
mi eT iT eba min do bi lo bis ga ce mis ad gi li, Ta ri Ri, moq me-
de bis va da.
66 67
min do bi lo ba
me, ni no ba ra mi Ze, Cems man qa nas (mar ka) van dob da mi si sar-
geb lo bis uf le bas vaZ lev Svils - an ano ma is ur aZ es.
(xe lis mo we ra)
ni no ba ra mi Ze
xel mo we ras va das tu reb no ta ri usi:
(xe lis mo we ra)
l. We dia
be We di
da xa si aT eba
Su aSi iw er eba d a x a s i a T e b a, ab za ciT teq sti, da ma xa-
si aT eb eli Tvi se be bi, av to ris vi na oba da mo na ce me bi - mar-
jvniv xe lis mo we ra, mar cxniv - Ta ri Ri.
10.10.2014 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
sa var ji So № 1. jgu fu ri mu Sa oba. mi mar TeT sa xel mwi-
fo eb riv or ga nos, rom did Tov lo bis dros da zi an da sof-
lis sko la; a. da as ab uT eT mi si aS en eb is auc il eb lo ba; b.
mTav ro bi sa gan mo iTxo veT sa Ta na do dax ma re ba.
sa var ji So № 2. wyvi lu ri mu Sa oba 1. da ax asi aT eT Tqve ni
mewyvi le Sem de gi sityve bis ga mo ye ne biT: mu ya iTi, STam beW-
da vi, ga nawyobs, al ali, spe ta ki.
sa var ji So №3. Se ud gi neT re ko men da cia mewyvi les Sem-
de gi sityve bis ga mo ye ne biT:
gan vi Ta re ba, pe da go gi, vu wev, un ari, da jil do eb uli,
swraf va, gaiara, si ax le, ga mo ir Ce va.
da va le ba 2. in di vi du al uri mu Sa oba. Se ad gi neT xel we-
ri li Sem de gi sityve bis ga mo ye ne biT: av to man qa na, bi ZaS vi-
li, sar geb lo ba, xel fa si.
da va le ba 3. ga mar TeT Si na ar sob ri vad mox se ne bi Ti ba-
ra Ti
bsu sa er Ta So ri so ur Ti er To be bis,
biz ne si sa da sa mar Tal mcod ne ob is
fa kul te tis de kans
...................
am ave fa kul te tis
sa mar Tal mcod ne ob is
spe ci al ob is me-2 kur sis
jgufxe lis ................ .
m o x s e n e b i T i b a r a T i
gTxovT ga iT va lis wi noT Cve ni Txov na, vi na id an da vas ru-
leT sa qar Tve los is to ri is sru li kur si da di di in te re si
gvaq vs tao-klar je Tis is to ri uli ad gi le bis mo na xu le bi-
sa, gTxovT dag vi fi nan soT eq skur sia. Ta nac, kur sis um rav-
le so ba iq nam yo fi araa. se mes tru li ga moc de bi 25 iv li sis-
Tvis gvim Tav rde ba.
1. 07. 2014 ... ... ... ... ... ... ... ...
68 69
sa var ji So № 5. ga mar TeT Si na ar sob ri vad, for mob ri-
vad da en ob ri vad Sem de gi do ku men ti
m o x s e n e b i T i b a r a T i
bsu tu riz mis fa kul te tis de kans,
ba ton .....................
am ave fa kul te tis
stu den tis, ....................
mo gax se nebT, rom var ma Ral Ti ani aW ar id an. pa ras kevs wa-
ve di so fel Si mSob le bis mo sa na xu leb lad. kvi ras di liT
mo ul od ne laT gaw vim da da gze bi da im ewyra, ris Tvi sac uk an
dav brun di. am mi ze ziT ver da ves wa ri Se ma ja me bel tes ti re-
bas tu riz mis me nej men tSi. gTxovT , mom ceT uf le ba xel me-
or ed ga vi aro tes ti re ba ra Ta mim di na re Se fa se ba ze es did
gav lens mo ax dens.
15. 05.2011.w. ... ... ... ... ... ... ... ...
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi
1. gan mar teT of ici al ur-saq mi ani sti li;
2. sad, ra fun qci iT vi ye nebT of ici al ur-saq mi an stils?
3. da as ax el eT of ici al ur-saq mi ani sti lis for mob ri vi
niS ne bi;
4. gad mo ec iT of ici al ur-saq mi ani sti lis leq si ku ri
Ta vi se bu re ba ni;
5. ras ew od eba Stam pi?
6. da as ax el eT of ici al ur-saq mi ani do ku men te bis sa xe ebi;
7. da as ax el eT of ici al ur-saq mi ani sti lis spe ci fi ku ri
niS ne bi;
8. riT gan sxvav de ba er Tma ne Tis gan ax sna-gan mar te bi Ti
da mox se ne bi Ti ba ra Te bi?
9. ra Si na ar si saa xel we ri li?
10. da as ax el eT of ici al ur-saq mi ani sti lis xar ve ze bi.
ep is to la ru li Jan ris ni mu Si
ju ze pe ga ri bal di an it as
gwer da min da gac no bo, rom Tavs kar gad vgrZnob, rom ko-
lo nas Tan er Tad an ag nis ken miv di var, sa dac, Se saZ loa xval
Se vi de. ram den xans dav rCe bi iq, jer am is Tqma ar Se miZ lia.
an ag ni Si To febs mi vi Reb da tan sac mels ja ris Tvis. ma nam-
de ver dav mSvid de bi, sa nam Sen gan we rils ar mi vi Reb, ro me-
lic da mar wmu nebs, rom ni cam de bed ni er ad mi aR wie; mom we re
daw vri le biT, Zvir fa so an ita, Sen gan cno bebs un da vRe bu-
lob de; mom we re ra STa beW di le ba da to va Sen ze ge nu asa da
tos ka na Si mom xdar ma am beb ma. Sen Zli eri gmi ri qa li xar!
ra zizRiT un da Ses cqe ro de qa la Cu na it ali el Ta to mebs,
Cems Ta na me ma mu le ebs, ro mel TaT vi sac ase xSi rad min do da
su li eri ke Til So bi le ba STa me go ne bi na da rom le bic am as
od nav Tu im sa xu re ben. mar Ta lia, Ra lat ma yo vel na iri vaJ-
ka cu ri gzne ba Se as us ta. ro gorc ar un da iy os, pa ti vay ri-
li varT; it ali el is sa xe li mTe li qvey nis Tvis ga sa kicx da
da sa cin sag nad iq ca. aR Sfo Te bu li var, rom am is Se de gad
si ma ma ce mak lia, rom Ce mi sam Sob los mo mav lis Ta ob aze sa-
so war kve Ti li var, pi ri qiT, me ti im edi maq vs, vid re od es me.
da us je lad Se iZ le ba erT ad ami ans ah ya ro pa ti vi, mag ram ar
Se iZ le ba pa ti vi ah ya ro xal xs - mo Ra la te ebi cno bi li ari-
an. it ali is gu li feT qavs da Tum ca igi sru li ad jan sa Ri
ar ar is, ma inc Za la Ses wevs das ne ul eb uli ad gi le bi uku ag-
dos, rom le bic mas aav ad myo fe ben.
re aq ci am Ra la ti Ta da TaR li To biT SeZ lo xal xi Se eS in-
70 71
eb ina, mag ram... xal xi ar as od es da iv iwyebs re aq ci is Ra lat-
sa da TaR li To bas, Tu ki igi Ta vi si Si Sis gan ga Ta vi suf lda.
igi sa Si ne li ga af Tre biT aR dge ba da am je rad Ta vi si Ser-
cxve nis mi zezs an ad gu rebs.
we ri li mom we re, is ev gi me or eb am Txov nas. me un da mqon-
des cno be bi Sen ze, de da ze, bav Sveb ze. Cem ze sa dar de be li
ar af eri gaq vs, Tavs uk eT es ad vgrZnob, vid re od es me vyo-
fil var da Ce mi Tor me ti ase uli SeiaraRebuli xal xiT Ta vi
da um ar cxeb lad mi maC nia.
ro mi ax la STa ma go ne be li sa na xa via; yve la ma ma ci ro mis
max lob lad er Ti an de ba da Rmer Ti Seg ve we va. Ce mi mo kiTxva
ga da eci aug us tos, ga lis, gus ta vos, kur tis oj ax ebs da
yve la me go bars. us azRvrod miy var xar da gTxov, ar Se wux-
de. Cem ma giv rad ak oce bav Svebs da de das, ro mel sac Sens
mzrun ve lo bas van dob.
iy avi kar gad.
Se ni ju ze pe.
II. 3. pub li cis tu ri sti li
pub li cis tu ri ew od eba pe ri od uli ga mo ce me bis mra-
val fe ro va ni ma sa lis en ob riv Ta vi se bu re bebs, maT stils.
am sti lis ni mu Se bia: nar kve vi, Ca na xa ti, mo wo de ba, cno-
ba, fe le to ni, pam fle ti, po li ti ku ri sta tia, re por ta-
Ji, mi mar Tva, rek la ma.
pub li cis tu ri ma sa la na beW dia, we ri lo bi Tia, Tum ca
igi ze pi ra dac gad mo ic ema kre beb ze, sa ze imo sxdo meb ze.
ze pi ria po li ti ku ri mox se ne ba, ag it acia, pro pa gan da.
pub li cis tu ri teq ste bis mi za nia mo qa la qe Ta jgu fis
in for mi re ba sa zo ga do eb riv cxov re ba Si mom xda ri ax ali
faq te bis, mov le ne bis, kul tu ris, mec ni er eb isa Tu teq ni-
kis ax ali miR we ve bis (ko mu ni ka ci uri fun qcia) Se sa xeb; obi-
eq tu ri vi Ta re bis war mod ge na da sa sur ve li mi mar Tu le biT
sa zo ga do eb ri vi az ris for mi re ba; mo qa la qe Ta in te re si sa
da aq ti ur ob is ga mow ve va, so ci al uri pro ce se bis wa xa li-
se ba. am sti lis mi za nia, pro pa gan da ga uwi os cxov re bis aq-
tu al ur sa kiTxebs, xe li Se uwyos sa zo ga do eb ri vi Seg ne bis,
ga naT le bis do nis am aR le bas. ga nas xva ve ben pro pa gan dis sam
sa xes: TeT rs, ruxs da Savs.
TeT ri pro pa gan dis wya ros dad ge na ad vi lia, igi ga das-
cems nam dvil in for ma ci as. rux pro pa gan da Si in for ma ci-
is si zus te sa eW voa. Sa vi pro pa gan da gu lis xmobs cru, fab-
ri ka ci uli in for ma ci is gav rce le bas. is em sa xu re ba gan-
sazRvrul ide ol ogi as.
bul va rul pre sa Si mo ce mu lia in for ma cia ka tas tro-
fe bis, Za la do bis faq te bis, an om ali eb is Se sa xeb. es pub-
li ka ci ebi as ax av en ra cxov re bi se ul re ali ebs, ex mi an ebi an
mkiTxvel Ta er Ti na wi lis in te ress.
pub li cis tu ri sti lis Si na ar sob ri vi mxa re ga ni-
sazRvre ba cxov re bis sxva das xva sfe ros Tan, mi zan sa da mis-
wra fe bas Tan da kav Si re bu li mra val fe ro va ni Te ma ti kiT.
`Txro ba zus tia da cxa di, faq te bi ais ax eba ad ek va tu rad,
msje lo ba lo gi ku rad Ta na mim dev ru li da ide ur ad ga mar-
Tu lia, mov le ne bi gan zo ga de bu la daa war mod ge ni li, ga mo-
xa tu lia saT qme li sad mi em oci uri da mo ki de bu le ba, ri Tac
mi iR we va mkiTxvel ze fsi qo lo gi uri ze gav le na, Seq mnan mas-
Si sag ni sa Tu mov le ni sad mi Se sa fe ri si da de bi Ti an uar yo-
fi Ti gan wyo bi le ba“ (ba si laia 1991: 55-56).
for mob ri vi niS ne bi: pub li cis tu ri sti li we ri lo bi-
Tia; is mra val sti li ania, gvxvde ba sxva das xva sti lis ni-
mu Se bi. mag.: sa in for ma cio xa si aT isaa cno ba, gan cxa de ba,
re por ta Ji, in ter viu, re cen zia, bi og ra fia, nek ro lo gi. ze-
moq me de bi Ti anu em oci ur-eq spre si ulia fe le to ni, pam-
fle ti, Ca na xa ti, mo wo de ba, lo zun gi, mi mar Tva, po le mi ku-
ri we ri li.
72 73
1. leq si ku ri Ta vi se bu re ba ni. pub li cis tu ri sti li
mra val fe ro va nia leq si ku ri Se mad gen lo bi Tac. pub li cis-
tu ri sti lis leq si ka am be bi sa Tu mov le ne bis so ci al ur Se-
fa se bas ga mo xa tavs da mom wo deb lu ri, dek la ra ci uli xa si-
aTi aq vs.
mkiTxvel ze ze moq me de bis mo sax de nad auc il eb elia leq-
si kis em oci uri Se fe ri lo ba. di di ad gi li uW ir avs sa zo ga-
do eb riv-po li ti kur leq si kas da sityva Ta mya r Se na er Te bs:
dapyro bi Ti po li ti ka , Ta na ar se bo ba, TeT ri sax li, ci vi
omi, Tav da de bu li Sro ma, aq ti uri mo na wi le oba, ma Ra li
maC ve ne be le bi.
in ter vi uSi, ko res pon den ci asa Tu re por taJ Si bev ria na-
ses xe bi, ucxo sityva da in ter na ci on al iz mi; ax ali in for-
ma ci is op er ati uli mi Re ba-ga da mu Sa ve bi Taa ga mow ve uli
en ob ri vi kal ke bis Se moW rac. mrav lad gvxvde ba sa mec ni ero,
pro fe si uli ter mi no lo gia, da we se bu le be bis, or ga ni za ci-
eb is, pe ri od uli ga mo ce me bis sa xel wo de ba ni.
pub li cis tu ri metyve le ba yo vel Tvis mi is wraf vis im-
gva ri en ob ri vi for me bi sa ken, rom le bic Tval Si mo sax ved-
ri, mim zid ve li da ucxoa mkiTxve li sa Tu msme ne li saT vis.
sa ga ze To ma sa lis en ob ri vi ga mom sax ve lo ba mi iR we va sti-
lis ti ku ri ef eq te bis, si ax le Ta Zi eb is uC ve ulo, ga uc ve Te-
li sityvaT Se moq me de bis gziT, ri Tac igi mxat vrul li te-
ra tu ras em sgav se ba.
pub li cis tu ri sti lis leq si kur mra val fe rov ne ba ze
mkvlev re bi sa gan ge bod mi uT iT eb en: `sa ga ze To leq si ka Se-
ic avs wig nu ri sityve bis did ra od en ob as. aq ix ma re ba sa sa-
ub ro sti lis ni mu Se bic, oR ond ro gorc we si, sti lis ti ku-
ri miz ne biT. ga ze Tis Tvis ti pob ri via sityva Ta zo gi jgu fi.
mag.: sa zo ga do eb riv-po li ti ku ri ter mi no lo gia, ga ze Tis
spe ci al uri pro fe si uli leq si ka, as eve bev ri na ses xe bi
ucxo sityva da in ter na ci on al iz mi. uk an as kne lis six Si re
aq uf ro mniS vne lo va nia, vid re metyve le bis sxva stil Si“
(ko Ji na 1977:186).
`fe le ton Si Se iZ le ba ga mo vi ye noT xal xu ri sa sa ub ro
metyve le ba, ko mi ku ri ef eq tis mi sa Re bad karg Se degs iZ le-
va sxva das xva sti lis aR re va, in for ma ci ul Jan rSi ki en ob-
ri vi sa Su al eb eb is siW re le ga mar Tle bu li ar ar is“ (gaf-
rin daS vi li ... 2005: 62).
2. mor fo lo gi uri Ta vi se bu re ba ni. zmnis or ga nul
for ma Ta nac vlad ga mo iy en eba aR we ri Ti for me bi; aq zmnis
pir ve li pi ris for ma uf ro xSi rad gvxvde ba, vid re mxat-
vru li li te ra tu ris stil Si (Sdr. sa mec ni ero sti li).
sityva war mo eba. pub li cis tur stil Si gan sa kuT re biT
po pu la ru lia na ses xe bi sityve bi, na war mo ebi: - ia, -cia,
-iz acia , -izm, -ist, -ant. su fiq se biT da an ti-, kon tr,
dez-, ul tra-, de-, pol- da mis Ta na win sar Te biT (or ga-
ni za cia, aq ti vi za cia, ko mu ni kan ti, an ti cik lo ni, de zor-
ga ni za cia, de zin feq cia, de mo bi li za cia, ul traiisferi).
das tur de ba as eve kom po zi te bi (sa zo ga do eb riv-po li ti-
ku ri, so ci al ur-de mok ra ti uli, ag it acia-pro pa gan da).
`sityvaT Se moq me de ba am stil Si Se uzRu da via da arc Tu
iS vi aT ad sa er To en ob ri vi nor me bi sa gan ga dax ve vi Tac ga-
mo ir Ce va“ (mi qe la Ze 2009: 32).
3.sin taq su ri Ta vi se bu re ba ni. pub li cis tu r stil Si
met wi lad mar ti vi an mok le rTu li wi na da de be bi ga mo iy en-
eba; mo da lo bis mi xed viT is ini Za xi lis, kiTxva-Za xi lis, an
brZa ne bi Tia. ni San dob li via wi na da de bis wev rTa in ver si-
uli wyo ba.
pub li cis tur stil Si sa gan ge bo yu radRe ba eq ce va sa-
Ta urs. ef eq tu ri sa Ta uri teq stis erT-er Ti um niS vne-
lo va ne si de ta lia. igi mkiTxvels ex ma re ba, ga mo ic nos pub-
li ka ci is Te ma da mi si mTa va ri idea, av to ri se uli po zi cia.
sa Ta ur is Ser Ce va kar gad da fiq re bas, os ta to bas mo iTxovs
Jur na lis tis gan, ro me lic, mar Ta lia, dro iT SezRu du lia,
mag ram val de bu lia is os ta tu rad mo ar gos teq sts.
sa Ta urs ek is re ba mkiTxve lis 1. pir da pir da uSu al od
in for mi re ba (`si la ma zi dan Sid sam de“); 2. da in te re se ba
74 75
(`Cven vag ro vebT, da ag ro veT Tqvenc“); 3. az rov ne bis ga aq-
ti ur eba (`Tu gwams, rom ies om Ta vi si sik vdi liT sik vdi li
daT rgu na, maS, ra ga ti rebs, ad ami ano?!“ ).
sa am is od mas un da ax asi aT eb des:
a) teq stTan bmu lo ba _ sa Ta uri un da uk av Sir de bo des
Zi ri Tad saT qmels pir da pi ri an ir ibi gziT;
b) la ko ni ur oba _ sa Ta uri un da iy os mok le, te va di,
sxar ti, moq ni li, sti lis gan msazRvre li;
g) in for ma ci ul oba _ sa Ta uri am om wu ra vad un da gad-
mog vcem des naS ro mis ide as;
d) sa Ta uri un da iy os in te re sis aR mZvre li, mag ram ar-
as kan da lu ri;
`skan da lu ri sa Ta uri xSir Sem Txve va Si eT ik uri nor me-
bis dar Rve vas, sa zo ga do eb is gar kve uli na wi lis ga Ri zi an-
eb as iw vevs da mkiTxvels ne ga ti ur ad ga nawyobs“ (go Ci taS-
vi li... 2009:11).
mkiTxve lis da sa in te re seb lad skan da lu ri sa Ta ur eb is
Seq mna ara eT ik uria.
sa Ta uri ar un da iy os dat vir Tu li spe ci al uri ter mi ne-
biT, rom le bic far To aud it ori is aT vis ga ug eb ari iq ne ba;
igi un da iy os kar gad mor ge bu li, ar un da iy os Za li an zo-
ga di, ro ca av to ri kon kre tul sa kiTxs ga ni xi lavs.
sa Ta uri Se iZ le ba Ca mo ya lib des Se kiTxvis sa xi Tac (`ra
gvij de ba sa ku Ta ri Svi li“?), rac mkiTxvels met in te ress
aR uZ ravs. me tad ef eq tu ria sityva Ta Ta maS ze ag eb uli sa-
Ta ur ebi: „sul yve la fer ze Ta vis kan tu ri saq ci elia sin di-
ka tu ri“, „ez os Tu ar dag vi, mom rav lde ba Tag vi“ (sa Ta ur is
ti pe bis Se sa xeb daw vri le biT ix il eT na da re iS vi li 1999).
pub li cis ti kis Tvis nak lad iT vle ba mo War be bu li ne ga ti-
uri in for ma ci is ga da ce ma an pi ri qiT, miC qmal va. Ta na med ro ve
pre si saT vis aq tu al uria in for ma ci is san do oba. in for ma ci-
ul ob is gar da am sti lis um Tav re si fun qciaa ze moq me de ba. es
fun qcia ar am xo lod aer Ti an ebs mas mxat vru li li te ra tu ris
stil Tan, ar am ed as xva vebs ki dec mis gan: pub li cis ti av to ris
po zi cia uSu al od da aS ka rad ga mo ix at eba, mxat vrul li te ra-
tu ra Si ki is Se fa ru lia da ga az re bas mo iTxovs.
pub li cis tis os ta to ba in ter pre ta ci is xe lov ne baa.
„TviT pub li cis ti kis cne bis sa fuZ vel Si ve devs, pir vel
yov li sa, ko men ta ri, an al izi da gan sja sa zo ga do eb ri-
vad sa in te re so sa Wir bo ro to sa kiTxe bi sa. Ta na med ro ve
mkvlev re bi pub li cis ti kas zog jer ga ni xi la ven, ro gorc
„da mar wmu ne be li ko mu ni ka ci is Te ori as“. `pub li cis tu ri
teq sti or ku zi an aq lems mog va go nebs, pir ve li ku zi faq tia,
me ore _ av to ris mi mar Te ba faq ti sad mi“ (tye bu Ca va 2010:82).
auc il eb elia kon kre tul Si zo ga dis xed va, in di vi du al ur-
sa da ker Zo Si dro is niS nis ga mov le na, Sem Txve vi Ti mov le-
ne bis Se je re biT dad ge nil ka non zo mi er eb aTa an al izi.
mkiTxvel ze ze moq me de bis stra te gia ef uZ ne ba Si na ar sis
de ta leb ze aq cen tis ga ke Te bas. Si na ar si 1) im pli ci tu ria
(bun do va ni, ar ap ir da pi ri ga mo xa tu li az ri, Si na ar si); an
2) eq spli ci tu ri (ga sa ge bi, na Te li, or az ro va ni, pir da pir
ga mo xa tu li az ri, Si na ar si).
pub li cis tu ri teq sti met wi lad mi em ar Te ba kon kre tul
ad re sats, av to ri mas grZno beb sa Tu si nam dvi lis mi se ul
mo dels STam beW da vad aw vdis.
pub li cis ti ka vi Tar de ba sa zo ga do eb is gan vi Ta re bas Tan
er Tad. sab Wo uri me dia di req ti uli, cal sa xad ide ol og iz-
eb uli iyo, Ta na med ro ve ki az rob ri vad da sti lis ti ku rad
Ta vi su fa li, Car Co eb dam sxvre ulia. `faq tTa Tu mov le na Ta
Se fa se bis ide ol og iz eb ul ma ne ras Ca en ac vla kon kre tu li
av to ris (av tor Ta) Sem fa seb lu ri da mo ki de bu le ba si nam-
dvi li sad mi“ (tye bu Ca va 2010: 82). dRe van del me di aSi ar Ce va-
ni sa da ga dawyve ti le bis mi Re bis uf le ba mo ip ova mkiTxvel-
mac.
pub li cis tu ri sti lis da ma xa si aT eb eli niS ne bia:
1. sxar ti da di na mi ku ri Txro ba;
2. Te mis aq tu al ur oba, in for ma ci is si ax le da eq sklu-
zi ur oba;
76 77
3. ax ali leq si ka-ter mi no lo gi is, slen gis aq ti uri ga-
mov le na;
4. po li ti ku ri pa To si;
5. en ob ri vi Stam pe bis, kli Se eb is Ca mo ya li be bis ten den cia;
6. sa zo ga do eb ri vi pozi ci is aq ti uri ga mov le na;
7. sityve bi sa da ga moT qme bis me ta fo ru li mniS vne lo-
biT ga mo ye ne ba;
8. Se mok le be bi da ab re vi at ur ebi;
9. ef eq tu ri da sap re zen ta cio fra ze bis win wa mo we va.
pub li cis tu ri sti lis xar ve ze bia:
1. si nam dvi lis su bi eq tu ri as ax va;
2. ne ga ti uri in for ma ci is Se far va;
3. War bi ne ga ti ur oba;
4. saT qme lis zed me ti po li ti ze ba;
5. saT qme lis bun dov nad gad mo ce ma;
6. rTul, ga ug eb ar ter min Ta ga mo ye ne ba;
7. aR we ri Ti for me bis ga ba to ne ba;
8. en is vul ga ri za cia;
9. sa sa ub ro sti lis for me bis mi zan Se uw on eli ga mo ye ne ba.
pub li cis tu ri sti lis ni mu Se bi
ilia Wav Wa va Ze
kri ti ku li az ris uq on lo ba
Tu Cvens mwer lo ba sa da sa zo ga do eb as Ca vu fiq rde biT, Sev-
niS navT er Ts ar as asi am ov no ga re mo eb as, ro me lic xels uS lis
er Tis da me or is war ma te ba sac. arc mwer lo ba sa da arc sa zo-
ga do eb as ar aR mo uC enia nam dvi li gza, rom li Tac un da msvle-
lob des az ri da go ne ba, ar da ud ge nia nam dvi li az ri Cve nis
war su lis da aw myos vi Ta re bis Se sa xeb da sa mar Tli an ad ver
dag vi fa se bia, ver ga mog vik vle via Cve ni yo fa-cxov re bao. er
Ti sityviT, ver dag vid ge nia sa mar Tli ani kri ti ku li az ri
Cve nis cxov re bis Se sa xeb. es ga re mo eba am iT ar is usi am ov no,
Cve nis war ma te bis da mab rko le be li, da gviC ve nebs Cve nis go ne-
bis ga uw vrTne lo bas, Cvens ga uf rTxi leb lo bas da da uk vi reb-
lo bas. ai, aq ar is um Tav re si mi ze zi im isa, rom yo ve li ke Ti li
sa zo ga do saq me Cven Si er Tob ne li na bi jiT mi dis win.
Cve na vTqviT, rom kri ti ku li az ri ver dag vid ge nia Cve-
ni vi Ta re bis Se sa xeb, sa mar Tli an ad ver dag vi fa se bia Cve ni
war su li da aw myo. kri ti ku li az ris uq on lo ba im od en ad Se-
sam Cne via Cven Si, rom ar Se iZ le ba yu radRe ba ar mi vaq ci oT,
Tu co ta Ti ma inc ar Ca vuk vir diT Cvens az rov ne bas. ai, sxva-
Ta So ris, ar is im is mi ze zi, rom verc Cve ni is to ri is Ses wav-
la da kvle va ver dam dga ra jer je ro biT nam dvils gza ze da
verc sa zo ga do az ris mim di na re oba.
ag vis tos omi `sax lSi“
`pres ka fe Si“ po lo ne li re Ji so re bis _ do re Ta pet ru-
si sa da bog dan leC na ris fil m `sax lis“ Cve ne ba ga im ar Ta.
`om is Si Si om ze uar esia,“ _ ase iwye ba do ku men tu ri fil mi,
ro me lic 2008 wlis ag vis tos oms ex eba.
fil mis mTa va ri gmi ria po lo neT Si mcxov re bi qar Tve li ma-
na na gro ner ti-cuc qi ri Ze. igi 2009 wlis ag vis tos om is dros
gor Si mSob le bis sa na xa vad iyo Ca mo su li. im pe ri od Si go ris
mo sax le ob is na xe var ze me ti at en is xe ob aSi ga ix iz na. ma na-
nas oj ax mac so fel bob nevs mi aS ura. aR sa niS na via, rom is ini
sof lam de mic va le bul Ta spe ci al uri man qa niT, ka ta fal kiT
mi di an. bob nev Si erT-erT qar Tul-os ur oj ax Si 60 ad ami ani
po ul obs Tav Se sa fars. erT Wer qveS cxov ro ben sxva das xva
er ov ne bis ad ami an ebi: qar Tve le bi, os ebi, ru se bi da som xe bi,
rom le bic Ta nab rad iy of en mci re od en saW mels da er Tad izi-
ar eb en om isa da dev ni lo bis mZi me xved rs. am dros man ana cuc-
qi ri Ze sa moy va ru lo ka me riT maT yo fa-cxov re bas iR ebs. fil-
mis Seq mnas swo red es kad re bi da edo sa fuZ vlad. er Ti wlis
Sem deg igi po lo nel re Ji so reb Tan er Tad gor Si dab run da,
Sex vda im ad ami an ebs, vis Ta nac dev ni lo bis dRe ebi ga at ara da
78 79
maT Tan er Tad bob nev Si ga em gzav ra. sax lSi Sek re bi li yo fi li
dev ni le bi ix se ne ben ag vis tos om is dRe ebs. fil mis di di na wi-
li am mo go ne beb Tan ar is da kav Si re bu li. ga da Re be bi gor sa da
bob nev Si mim di na re ob da. fil mis erT-er Ti re Ji so ri, bog dan
leC na ri am bobs, rom fil mis xa ris xiT da mi si mxat vru li Ri-
re bu le biT kma yo fi li ar ar is, mag ram am fil miT man qar Tve-
lebs mad lo ba ga da ux ada da Tqva, rom tan ke bis, bom be bi sa da
sis xlis gar da omi stre sia.
(ga ze Ti `ba Tu me le bi“, 2011 wlis 20- 27 iv ni si)
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi
1. da as ax el eT pub li cis tu ri sti lis fun qci on ir eb is
sfe ro ebi;
2. ra ar is pub li cis tu ri teq ste bis mi za ni?
3. ro go ria am sti lis leq si ka da fra ze ol ogia? ra tom
War bobs mas Si ne ol og iz me bi?
4. da as ax el eT ef eq tu ri sa Ta ur is ma xa si aT eb le bi;
5. ro me li sti lis el em en te bi iy ris Tavs pub li cis tu ri
stil Si?
6. da ax asi aT eT pro pa gan dis sa xe ebi;
7. da ax asi aT eT bul va ru li pre sa;
8. ras da ra tom am gva ne ben pub li cis tur teq sts?
9. ras mi iC ne ven pub li cis tu ri na war mo eb is xar ve ze bad?
10. ro gor ga mo ix at eba pub li cis tur stil Si av to ri se-
uli po zi cia?
II.4. mxat vru li li te ra tu ris sti li
mxat vru lia sti li, ro me lic em sa xu re ba si nam dvi lis
mxat vrul gar da sax vas. sa mec ni ero da mxat vrul stil Ta
Se da re bi Ti an al izi war mo aC ens maT So ris msgav se ba-gan-
sxva ve bas. „fi lo so fo si la pa ra kobs si lo giz me biT, mgo sa-
ni - sa xe eb iTa da su ra Te biT, or ive ki am bobs er Tsa da im av-
es... er Ti am tki cebs, me ore aC ve nebs, or ive ki ar wmu nebs, oR-
ond er Ti lo gi ku ri sa bu Te biT, me ore su ra Te biT“, - wers b.
be lin ski (be lin ski 1948: 298).
„mec ni er eba si nam dvi les as ax avs cne be biT, lo gi ku ri
msje lo biT, xe lov ne ba ki mas war mog vid gens mxat vrul sa-
xe eb Si en is ga mom sax ve lo bi Ti sa Su al eb eb iT. er Ti ga mo xa-
tavs mxo lod az rebs, mtki ce bas, das kvnas, me ore - az rebs
em oci ur da eq spre si ul for meb Si; er Ti gav le nas ax dens
go ne ba ze, me ore - ro gorc go ne ba ze, ise grZno ba ze da aq vs
ro gorc sa ko mu ni ka cio, ise es Te ti ku ri mniS vne lo ba“, - aR-
niS navs n. ba si laia (ba si laia 1991:65).
li te ra tu ra sityvi eri xe lov ne baa, mi si spe ci fi ku ri ma-
sa la sityvaa, mag ram spe ci al ur li te ra tu ra Si sa gan ge bod
mi uT iT eb en im aze, rom Se uZ le be lia im Se xe du le bis Sewyna-
re ba, ro me lic mxat vru li li te ra tu ris Tvis da ma xa si aT-
eb el mxat vrul for mas en as Tan aig iv ebs. es Se xe du le ba is-
eT ive Se us ab amoa, ro go ri caa, ma ga li Tad, fer we ri saT vis
ni San dob li vi mxat vru li for mis fer Tan ga ig iv eba.
mok led, sa mec ni ero stils ax asi aT ebs cne be biT az rov-
ne ba, mxat vruls ki - sa xe eb iT.
mxat vru li sti lis Jan re bia: be let ris ti ka (moTxro ba,
no ve la, ro ma ni, fe le to ni, pam fle ti, Ca na xa ti); po ezia (po-
ema, leq si); dra ma tur gia (dra ma, ko me dia, tra ge dia); ium-
or is tul-sa ti ru li na war mo eb ebi.
am sti lis fun qci ebia es Te ti ku ro ba, ga mom sax ve lo bi-
To ba da eq spre si ul oba.
Si na ar sob ri vi mxa re. mxat vru li li te ra tu ris stil Si
ais ax eba cxov re bi se uli da de bi Ti da uar yo fi Ti mov le ne-
bi, mi sa ba Zi da man ki eri mxa re ebi; sxva das xva ad ami an is ti-
pob ri vi sa xe, mi si su li eri sam ya ro Tu sxva ad ami an eb Tan da
ga re sam ya ros Tan ur Ti er Tda mo ki de bu le ba.
for mob ri vi da xa si aT eba - metyve le bis mTa va ri for ma we-
ri lo bi Tia, metyve le bis sa xe ebia mo no lo gic da di al og ic.
80 81
leq si ku ri Ta vi se bu re ba ni - ne it ra lu ri sti lis leq-
si kas Tan er Tad ga mo iy en eba eq spre si uli sityve bi, em oci-
uri leq si ka (ro me lic gad mog vcems si xa ruls, aR ta ce bas,
gak vir ve bas, aR Sfo Te bas, zizRs, da cin vas), Tval Si sa ce mia
ar qa iz me bi, pro fe si on al iz me bi da ucxo sityve bi.
am sti li saT vis ni San dob li via ro gorc sityva Ta ar ap-
ir da pi ri mniS vne lo biT xma re ba, ise tro pe bis (me ta fo ris,
me to ni mi is, ga pi rov ne bis, al eg ori is, si nek do qes, hi per bo-
lis, li to te sis, pe rif ra zis) ga mo ye ne bac, as eve ep iT et eb-
is, si no ni me bis, om on im eb is, an to ni me bis six Si re.
mxat vru li li te ra tu ris stil Si di al eq tiz me bi, bar ba-
riz me bi, Jar go ne bi da a. S., sti li za ci is sa Su al eb ebia.
fo ne ti ku ri da xa si aT eba. am ave sti li saT vis da ma xa si-
aT eb elia bge ra Ta har mo ni ul oba, rit mi, riT ma.
mor fo lo gi uri da xa si aT eba. gra ma ti ku li niS ne bi dan
aR sa niS na via kni no biT-al er so bi Ti af iq se bis ga mo ye ne ba,
mrav lo bi Ti ricxvis for ma Ta ga mo ye ne ba mxo lo bi Tis mniS-
vne lo biT, mxo lo bi Ti sa - mrav lo bi Tis ga ge biT da a. S.
sin taq su ri da xa si aT eba. am stil Si yve la ti pis wi na da de-
ba ga mo iy en eba, is ini mo da lo bis mi xed viT Txro bi Ti, kiTxvi-
Ti an brZa ne bi Tia. gvxvde ba sityva Ta ro gorc pir da pi ri, ise
ir ibi wyo ba; ga mo iy en eba sin taq su ri fi gu re bi: ri to ri ku li
kiTxve bi, mi mar Tva, Se Za xi li, gra da cia, el if si, an ti Te za.
en ob riv sa Su al eb aTa mo mar jve ba da mo ki de bu lia pi rov-
ne bis in di vi du al ob aze, mis mxat vrul niW ze. `un da aR in iS-
nos is ic, rom Se saZ le be lia ar se bob des po et uri na war mo eb-
ebi, rom leb Sic mxat vru li ga mo sax vis ar cer Ti xer xi (tro-
pis sa xe) ar gvxvde bo des, mag ram as eTi Txzu le ba sityvi eri
xe lov ne bis ni mu Sad Se iZ le ba Ca iT va los“ (gven ca Ze 1974: 21).
`er Ti sityviT, mkiTxvel ze es Te ti ku ri ze moq me de ba Cve-
ul eb ri vi en ob ri vi sa Su al eb eb iT ac ar is Se saZ le be li“ (mi-
qe la Ze... 2005: 24).
mxat vru li na war mo eb is sa Ta uri Se iZ le ba iy os mar ti-
vi, erT- an or sityvi ani no mi nan ti, an ki dev mTe li wi na da de-
ba („ar wi vi“, `omi da mSvi do ba“, `wi Te li da Sa vi“, `ki ko li ki,
Ci ko li ki da ku dab zi ka“, `xme li wi fe li“, `mTis wya ro“,ja-
yos xiz ne bi“, `vi Ra cam gu gu lis bu des ga da uf ri na“, `ka ci,
ro mel sac li te ra tu ra Za li an uy var da“, `ka pi ki ga ka pi ke-
bu la, anu ev ro pa Si ra min do da?“). igi saT qmels pir da pir an
me ta fo ru lad gad mog vcems.
mxat vru li li te ra tu ris sti lis ma xa si aT eb le bia:
1. eq spre si ul oba;
2. av to ris maq si ma lu ri in di vi du al iz mi;
3. mxat vru li xer xe bis si War be;
4. mxat vru li sa xe eb iT az rov ne ba;
5. sityvaq mna do ba;
6. sa sa ub ro sti lis ni mu Se bis ga mo ye ne ba.
codnis Sesamowmebeli kiTxvebi
1. rogor aisaxeba sinamdvile mxatvruli literatur-
is stilSi?
2. daasaxeleT mxatvruli literaturis Janrebi;
3. daasaxeleT mxatvruli literaturis funqciebi da
SeadareT sxva stilebisas;
4. ra rols asrulebs mxatvruli literaturis stilSi
dialeqtizmi, barbarizmi, arqaizmi?
5. ra mizniT iyeneben mxatvruli literaturis stilSi
sasaubro stilis nimuSebs?
6. razea damokidebuli mxatvruli literaturis
stilSi gansakuTrebul enobriv saSualebaTa gamoyeneba?
7. aris Tu ara SesaZlebeli mkiTxvelze zemoqmedeba
Cveulebrivi enobrivi saSualebebiT?
8. gramatikulad daaxasiaTeT mxatvruli nawarmoebis
saTauri;
9. riT gansxvavdeba mxatvruli literaturis saTauri
samecniero naSromisa da sagazeTo statiis saTaurTagan?
10. ratom ar vsaubrobT mxatvruli literaturis
stilis xarvezebis Sesaxeb?
82 83
II. 5. sa sa ub ro sti li
sa sa ub ro sti li Ta vi si spe ci fi ku ri niS ne biT up ir is-
pir de ba mwig nob ruls. Tu ko di fi ci re bul teq steb Si da-
cu lia en ob ri vi we se bi da nor me bi, sa sa ub ro sti lis we se bi
da nor me bi ki araa fiq si re bu li.
am sti lis Jan re bia: sa ub ari, di al ogi, ka ma Ti, Txro ba.
mi si eT ika ga ni sazRvre ba mi sal me ba-dam Svi do be bis for mu-
le biT, saT qme lis ev fe mi za ci iT, Ta va zi ani for me biT Tu
sa ub ris Sewyve ti ne biT an da Sem xved ri rep li ke biT.
sa sa ub ro sti lis Zi ri Ta di fun qciaa az rTa ga zi ar eba.
igi qmnis gar kve ul sis te mas, ro me lic en ob ri vi ier ar qi is
yve la do ne ze spe ci fi ku ri niS ne biT xa si aT de ba.
ze pi ri metyve le bis dros mo la pa ra kes wi nas war ar aq vs
mo fiq re bu li saT qme li, an mi si gad mo sa ce mi en ob ri vi sa Su-
al eb ani. mok led, sa sa ub ro sti li si tu aci uria, ro me lic
er Tgva rad av sebs da az us tebs mo sa ub ris metyve le bas, am-
it om aq up ir at es oba en iW eba mok le for mebs.
ga mo yo fen sa sa ub ro sti lis or sa xes: sa sa ub ro-li te-
ra tu ruls da sa sa ub ro- fa mi li ar uls. ze pir metyve le-
bas ga ne kuT vne ba: leq cia, mox se ne ba, sa ja ro sityva, rom le-
bic ga da ic ema we ri lo bi Tac da teq ni ku ri sa Su al eb iT ac,
mag ram ma Ti sti li wig nu ria, di di yu radRe ba eq ce va sa li-
te ra tu ro en is nor me bis dac vas.
sa sa ub ro sti li Zi ri Ta dad di al og uria an po li lo gu-
ri, igi uSu aloa, Tum ca aq gvxvde ba mok le mo no lo ge bi an
gab mu li Txro ba.
mxo lod sa sa ub ro stil Si gvxvde ba is eTi eq stra lin-
gvis tu ri el em en te bi, ro go rebi caa Jes te bi da mi mi ka.
Jes te bi ki du re bis moZ ra ob as ew od eba, mi mi ka ki - sa xis nak-
vTe bi sas, ma Ti zo mi eri ga mo ye ne ba metyve le bas eq spre si-
ul ob as sZens, ga da War be ba ki nak lad iT vle ba. ara en ob ri vi
(eq stra lin gvis tu ri) faq to re bis ga mo ye ne bis gamo sa sa ub-
ro metyve le ba uf ro STam beW da via, vid re we ri lo bi Ti in-
for ma cia.
fo ne ti ku ri Ta vi se bu re ba ni. am stil Si bev rad uf ro Se-
sam Cne via xmov ne bis da Tan xmov ne bis jgu fe bis re duq cia. mas-
Si did rols as ru lebs tem pi, rit mi, tem bri, pa uza, max vi li.
pa uza metyve le bis erT-er Ti el em en tia da fra zis da na-
wev re bis Tvi saa auc il eb eli. tem pi Se iZ le ba iy os Cqa ri, zo-
mi eri da ne li. sa li te ra tu ro metyve le bi saT vis da ma xa si-
aT eb elia fra zis rit mu li mo wes ri ge bu lo ba.
tem bri ad ami an is xmis Se fe ri lo baa, JRe ra do baa. metyve-
le bis tem bri gan sxva ve bu lia, Tu saT qmels ir oni ul ad
gad mov cemT an ve sa ub re biT Ta na tols an da vkiTxu lobT
mox se ne ba sa Tu leq ci as, in to na ci ac mra val fe ro va nia. igi
sul sxva az rob riv el fers Se ic avs.
leq si ku ri Ta vi se bu re ba ni. sa sa ub ro sti lis Tvis ni-
San dob li via mra val fe ro va ni sa yo facxov re bo leq si ka,
fa mi li ar uli (Si na ur uli, mo ur id eb eli), em oci is, eq spre-
si isa da Se fa se bi Ti ier is sityve bi (So ris de bu le bi, na wi-
la ke bi), Ta vi se bu ri fra ze ol ogia (fe xeb ze da ik ida, ki se-
ri amo ig do, mis yba Si Ca var da, pa pa Ce mis mo sa kiTxad wa vi-
da, ma ril ze ga vi da, Sab ze ga vi da, fe xe bi gaf Si ka... ).
sa li te ra tu ro en is nor me bi aq met wi lad ug ul eb el yo-
fi lia da far To ga sa qa ni aq vs di al eq tiz mebs, Jar go nebs,
bar ba riz mebs da a. S. gvxvde ba is eTi sityve bic, rom le bic
er Ti in di vi dis metyve le bis Ta vi se bu re baa da araa sxva Ta
metyve le ba Si. sa sa ub ro stil Si ga mo iy en eba e. w. sityva-pa-
ra zi te bic, rom le bic mxo lod ze pi ri metyve le bis nak lia.
am stil Si mSob li uri ya li bis mi xed viT na war mo ebi
sityve bi gvxvde ba. mi si er Ti gan sa kuT re bu li Tvi se baa is,
rom sa sa ub ro for me bis nac vlad Se iZ le ba ga mo vi ye noT li-
te ra tu ru li, mag ram am an ar da ar Rvi os sti lu ri mTli an-
oba. am de nad, ze pi ri teq sti Zi ri Ta dad ar ak od if ic ir eb-
ulia, mag ram es araa mi si sa val de bu lo ni Sa ni.
84 85
sityva ga mo xa tavs erT mniS vne lo bas, Zi ri Ta dad ga mo iy-
en eba kon kre tu li ar se bi Ti sa xe le bi, Tum ca arc ab straq-
tu lia ga mo nak li si. sa sa ub ro sti lis leq si ka gan sxvav de ba
wig nu ri, nor ma ti uli leq si kis gan. cocxa li metyve le bis
ni mu Se bi far Tod ga mo iy en eba mxat vrul li te ra tu ra Si,
pub li cis ti ka sa da mWev rmetyve le ba Si.
gra ma ti ku li Ta vi se bu re ba ni. mor fo lo gi aSi sa val de-
bu loa zmnis aq ti uri for me bis ga mo ye ne ba, sin taq sSi qar-
Tu lis Tvis bu neb ri vi Tqme bis dac va, ma Sin ro ca ru sul Si
ni San dob li via sa xel zmnis - sawyi si sa da mim Re ob is for me-
bi, in gli sur Si ki dev mrav la daa fra zu li zmna.
sin taq su ri Ta vi se bu re be bi dan aR sa niS na via mar ti vi,
el if su ri da us ru li wi na da de be bi. pa sux Si ga mo to ve bu-
li sityve bi kiTxva Si ar is mo ce mu li. sa sa ub ro stils ax-
asi aT ebs ro gorc Txro bi Ti, ise kiTxvi Ti, brZa ne bi Ti da
Za xi lis wi na da de bis sim rav le, xSi ria rTu li wi na da de bis
Se nac vle ba mar ti viT. wi na da de ba Si ni San dob li via sityva-
Ta ga me or eba, gan ker Zo eb uli wev re bi, Car Tu li Tqme bi, mi-
mar Tva, Sek ve ci li sityve bi.
sa sa ub ro stil Si moq me debs sa metyve lo sa Su al eb eb is ek-
on omi is ka no ni: msazRvrel-sazRvru li iS vi aT adaa war mod-
ge ni li sru lad, sazRvru li xSi ra daa ga mo to ve bu li. mag.:
dip lo mi - sa dip lo mo Sro ma, dek re ti - sa dek re to Sve bu le-
ba; Ca ba re ba - un iv er si tet Si Ca ba re ba, dam Tav re ba - un iv er-
si te tis dam Tav re ba, mox sna - sam sa xu ri dan ga Ta vi suf le ba.
am ave stil Si vxvde biT sityva Ta ga mo to ve bis sxva Sem-
Txve veb sac: mag.: rus Ta vel ze vcxov rob (rus Ta ve lis gam-
zir ze vcxov rob); va Ja ze da ge lo de biT (va Ja-fSa ve las
gam zir ze da ge lo de biT); ma Te ma ti ka mo dis (ma Te ma ti kis
mas wav le be li mo dis); ma Te ma ti ka gag vic da (ma Te ma ti kis
gak ve Ti li gag vic da). uk an as kne li ma ga li Te bi dan Cans, rom
ga mo to ve bu lia sxva das xva wev ri, mag ram es su lac ar uS lis
xels ga ge bi ne bas.
am sti lis sin taq si em ya re ba sityva Ta leq si kur mniS vne-
lo bas. zog jer ga mo to ve bu lia wev ri, mag ram mis ma giv ro-
bas ew eva su fiq si, ro me lic xSi rad ar aq ar Tu lia. mag. mar-
Srut ka (nac vlad sa mar Sru to taq si sa), ga zi rov ka (nac-
vlad ga zi ani sas me li sa).
metyve le bis ze pi ri for me bis ma xa si aT eb le bia: sin qro-
ni ul oba, op er ati ul oba da ad re sa tis kon kre ti za cia.
ze pi ri yo fi Ti di al ogi ur Ti er To bis ide al uri for maa.
igi, ro gorc yo vel gva ri ur Ti er To ba, or mxri vi aq tia. di-
al og Si mud mi vad mo na wi le ob en da ic vli an mo la pa ra ke da
msme ne li ro lebs.
di al ogs da mo no logs er Tma ne Tis gan ga nas xva vebs av to-
ma tiz mi, da ug eg ma vo ba da us ru li xa si aTi.
sa ub ar Si gan sa kuT re bul rols as ru lebs prag ma ti ka.
ko mu ni ka ci is struq tu ra ze gav le nas ax dens ad re sa tis da-
xa si aT eba, ad re san ti da si tu acia. sa ub ris mo ti va cia da mo-
ki de bu lia mo sa ub re Ta so ci al ur ro leb ze, maT fsi qi kur
Ta vi se bu re beb sa da em oci ur mdgo ma re ob aze. mo sa ub re ni
ic no ben er Tma neTs, e. i. maT aq vT er Tma ne Tis Se sa xeb in for-
ma cia.
aq ve un da gan vi xi loT war ma te bu li sa ub ris xe lov ne bis
sa kiTxi da sa ub ris wa ru ma teb lo bis mi ze ze bic. war ma te-
bu li sa ub ris sa zo mia ga ge ba, ro me lic or mxri vi pro ce sia.
igi da mo ki de bu lia msof lmxed ve lob riv si ax lo ve zec, da
im az ec, Tu ram de nad ax er xebs mo sa ub re msme ne lis da in te-
re se bas. ga ge ba gu lis xmobs mo sa ub ris gu ne ba-gan wyo bi le-
ba ze ze moq me de bas, rac mi iR we va en ob riv sa Su al eb aTa op-
ti ma lu ri Ser Ce viT.
metyve le bis em oci ur oba ad ami an ze fsi qi ku ri ze moq me-
de bis mniS vne lo va ni sa Su al ebaa. igi ax asi aT ebs mxat vrul
li te ra tu ras, sa ma gi er od, ucxoa sa mec ni ero sti li saT vis.
as eTi metyve le ba mkiTxvel Si iw vevs sa Ta na do gan wyo bi-
le bas (sim pa Ti as an an ti pa Ti as), da de biT (si am ov ne bas, mo-
86 87
wo ne bas, si xa ruls, aR ta ce bas) an uar yo fiT grZno bebs (usi-
am ov ne bas, mwu xa re bas, gak vir ve bas, aR Sfo Te bas, da cin vas).
em ocia ga mo ix at eba in to na ci ur ad ac. mSvi di to ni msme-
nels aR uZ ravs da de biT em oci ebs. sag ni sad mi mo ub ris ke-
Til gan wyo ba ga mo ix at eba kni no biT-al er so bi Ti sityve biT.
uar yo fiT em oci as iw vevs: da vi Ta, ar Ci la da misT. for me bi,
ne it ra lu ria: da viT, gi or gi da a. S.
zog jer ux eSi sityve biT Se iZ le ba gad mo ic es da de bi Ti
em ocia, an da pi ri qiT, al er so bi Ti sityve bi ir oni uli mniS-
vne lo biT ga mo vi ye noT. am stil Si gvxvde ba Se mok le bu li
for me bic (de... , ma... , go... , gio... , nan... ).
metyve le bis eq spre si ul oba mi iR we va sityva Ta ga me or-
eb iT, or ma gi uar yo fiT, in to na ci iT, sityva Ta ga das miT
(in ver si uli wyo biT).
sa sa ub ro sti lis sti lu ri niS ne bia:
1. ara of ici al ur oba;
2. si tu aci ur oba;
3. spon ta nu ro ba, myi si er eba;
4. sa li te ra tu ro en is nor ma Ta da uc ve lo ba;
5. di al og ur oba;
6. en ob riv sa Su al eb aTa ek on omia;
7. rep li ka Ta Ser wyma, us ru li wi na da de be bi;
8. eq spre si ul-em oci uri leq si ka.
da sa mu Sa ve be li li te ra tu ra № 2, 18, 60, 87.
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi
1. ra tom gaC nda hi po Te za am sti lis gan sa kuT re bu lo bis
Se sa xeb?
2. ra gav le nas ax dens sa sa ub ro teq steb ze si tu acia da
fo nu ri cod na?
sti lis Se ma pi ro be be li faq to re bi sti lis Se ma pi ro be be li faq to re bi
fun qc. fun qc.
sti listi li
do mi nan tido mi nan ti
fun qciafun qcia
sa zo ga do eb-sa zo ga do eb-
ri viri vi
Se mec ne bis Se mec ne bis
for ma for ma
metyve le bis metyve le bis
mTa va ri mTa va ri
for mafor ma
metyve le-metyve le-
bis bis
ti pob ri vi ti pob ri vi
sa xesa xe
ur Ti er Tour Ti er To
bis bis
wam yva niwam yva ni
sa Su al ebasa Su al eba
sa mec ni erosa mec ni ero in for ma ci uliin for ma ci uli mec ni er ebamec ni er eba we ri lo bi Tiwe ri lo bi Ti mo no lo gimo no lo gi
ma sob ri vi, ma sob ri vi,
dis tan ci uridis tan ci uri
ir ib kon taq tu riir ib kon taq tu ri
of ici al-of ici al-
ur- ur-
saq mi anisaq mi ani
in for ma ci uliin for ma ci ulisa mar Tleb ri vi sa mar Tleb ri vi
cno bi er eba cno bi er ebawe ri lo bi Tiwe ri lo bi Ti mo no lo gimo no lo gi
ma sob ri vi, ma sob ri vi,
kon ta qu ri da kon ta qu ri da
uk on taq touk on taq to
mxat vru li mxat vru li
li te ra tu-li te ra tu-
risris
es Te ti ku ri;es Te ti ku ri;
ze moq me de bisze moq me de bis
Se moq me de bi Ti,e moq me de bi Ti,
mxat vru li mxat vru li we ri lo bi Tiwe ri lo bi Ti mo no lo gimo no lo gi
di al ogidi al ogi
ma sob ri vi,ma sob ri vi,
dis tan ci uridis tan ci uri
ir ib kon taq tu riir ib kon taq tu ri
pub li cis-pub li cis-
tu ritu riin for ma ci uli;in for ma ci uli;
ze moq me de bisze moq me de bis
ide ol ogia, ide ol ogia,
po li ti kapo li ti kawe ri lo bi Ti;we ri lo bi Ti;
ze pi rize pi rimo no lo gimo no lo gi
ma sob ri vi,ma sob ri vi,
kon taq tu ri kon taq tu ri
da ir ib kon -da ir ib kon -
taq tu ritaq tu ri
sa sa ub rosa sa ub roaz rTa gac vla-az rTa gac vla-
ga moc vla ga moc vla
sa er To sa er To
az rov ne ba, az rov ne ba,
cno bi er ebacno bi er ebaze pi rize pi ri
di al ogi,di al ogi,
po li lo gipo li lo gi
uSu alo, uSu alo,
kon taq tu rikon taq tu ri
3. da as ax el eT sa sa ub ro sti lis eq stra lin gvis tu ri niS-
ne bi;
4. da ax asi aT eT sa sa ub ro sti lis sa xe ebi da Jan re bi;
5. ra rols as ru lebs ko mu ni ka ci aSi pa uza? xmis tem bri?
metyve le bis rit mi?
6. sa sa ub ro sti lis ni mu Se bi ko di fi ci re bul teq stad
rom aq ci oT, ra cvli le be bis Se ta na dag Wir de baT maT Si?
7. ra ka zu sam de Se iZ le ba mig viy va nos ise sa ub ar ma, ro-
gorc vwerT da pi ri qiT, ise we ram, ro gorc vmetyve lebT?
8. ra zea da mo ki de bu li ga ge ba? da as ax el eT war ma te bu li
da wa ru ma te be li sa ub ris mi ze ze bi;
9. ra tom en iW eba am stil Si up ir at es oba Sek ve cil for-
mebs?
10. ra tom ar ga mo iy en eba sa sa ub ro stil Si aR we ri Ti
for me bi?
88 89
sa var ji So № 1. wa ik iTxeT in for ma cia da Seq me niT a. sa-
sa ub ro ; b. pub li cis tu ri g. of ici al uri sti lis teq ste bi
2012 wlis 26 de kem bers, 2:45-sa da 3:00 sa aT ze sa qar Tve lo-
Si or jer da fiq sir da mi wis Zvra. mi si ep ic en tri sa qar Tve-
los sa na pi ro zo li dan Sav zRva Si Tav da pir ve lad 29, Sem deg
ki 32 km_Si da fiq sir da. mi wis Zvris sim Zlav rem 5,5- 5.0 mag ni-
tu da Se ad gi na. ba Tum Si mi wis ZvriT Se Si ne bu li xal xi qu Ceb-
Sic ga mo vi da, zo gi er Ts Tan hyav da mci rew lo va ni bav Sve bic.
bo lo dRe eb is gan mav lo ba Si sa qar Tve lo Si es Zli eri mi-
wis Zvris me ore Sem Txve vaa. mi wis Zvra mox da 23 de kem ber sac,
ro ca mi wis Zvris ep ic en tri sa qar Tve los sa na pi ro zo li-
dan 46km_Si da fiq sir da, mi wis Zvris sim Zlav re ki 5.7 mag ni-
tu da iyo. mi wis Zvram mci re mas Sta bis ngre va ga mo iw via sa-
qar Tve los sxva das xva re gi on Si, Tum ca ngre vas msxver pli
ar moh yo lia.
mi wis Zvris Sem dgo mi biZ ge bi Se saZ loa ram de ni me dRis gan-
mav lo ba Si gag rZel des, gva uwyebs se is mo lo gi uri cen tri.
se is mu ri cen tris veb gver dze gan Tav se bu lia sa sar geb lo
rCe ve bi im is Se sa xeb, Tu ro gor un da mo iq ces ad ami ani mi wis-
Zvris dros: „Tu Tqven im yo fe biT Se no bis Sig niT, da we qiT
iat ak ze ma gi dis an sxva ro me li me av ej is qveS da mag rad mo eW-
id eT, sa nam rxe va Sewyde ba. im Sem Txva va Si Tu ax lo max lo ar
ar is arc ma gi da da arc mer xi, da if ar eT Ta vi da sa xe mkla-
ve biT da mi wa ze da we qiT Se no bis Si da kuTxe Si. Ta vi Sors da-
iW ir eT fan jris gan, ga sas vle li ka ris gan, yve laf ris gan, rac
Se iZ le ba Ca mo var des. ka re bis Se sas vle li mxo lod im Sem-
Txve va Si ga mo iy en eT Tav Se saf rad, Tu is Tqven Tan yve la ze
ax lo saa“, - gvaf rTxi lebs se is mo lo gi uri cen tri.
sa var ji So № 2. gan sazRvreT qve mo moy va ni li teq ste-
bis sti li, ga mo ya viT mi si leq si ku ri, mor fo lo gi uri,
sin taq su ri ma xa si aT eb le bi da sti lu ri niS ne bi, Se ur Ci-
eT sa Ta uri
I. ar av is Tvi saa ucxo Sem Txve va, ro ca ama Tu im ad ami an Tan
sa ub ari ar ag wyo bi aT, xSi rad Ta vad Ta na mo sa ub rea rTu-
li „da sa laS qri“, am it om Se mog Ta va zebT ram de ni me rCe vas,
rom le bic Ta na mo sa ub re Ta mo xib vla Si da gex ma re baT. ai,
is in ic: 1. mo sa ub res da us viT kiTxve bi: ra tom da ro gor.
is ini xels uwyo ben di al og is gan vi Ta re bas. am av dro ul ad
sa Wi roa das vaT `sa ub ris gan sa vi Ta re be li“ is eTi kiTxve bi,
ro mel Ta pa su xic mxo lod „xo“ da „ara“ ar iq ne ba da sa Su-
al eb as mog cemT, ra ime Te ma ga nav rcoT; 2. sme nis kul tu ra
aq tu al uri prob le maa dRes, ro ca ad ami ani ge sa ub re baT
da Tqven mas ar eT an xme biT, up ir ve les yov li sa, da ac ad eT,
Tqvas Ta vi si saT qme li da mxo lod Sem deg mo iy va neT Tqve-
ni ar gu men te bi. im Sem Txve va Si, Tu mo sa ub res ar eT an xme biT
an eT an xme biT da gsurT, kar gi mo sa ub ris STa beW di le ba da-
to voT, yu radRe biT us mi neT mis yo vel wi na da de bas, Za li-
an rom ar ga da iR al oT, mo sa ub ris sa xi dan mze ra Si ga da Sig
Tqven ax lo ga da it an eT da Sem deg is ev mas mi ub run diT; 3.
aq ti uri msme ne li - mniS vne lo va nia Car Tva Ta na mo sa ub ris
mo no log Si. Se giZ li aT Car Tva Ta vis daq ne viT an si tu aci-
is Se sa fe ri si So ris de bu le biT ga mo xa toT. mi sa sal me be lia
kiTxve bic, oR ond sa Wi ro ad gi las da zo mi eri ra od en ob iT;
4. yu radRe ba - ro ca mu Sa ob is as vin me dax ma re bas gTxovT
an kiTxvas gis vamT, mi at ov eT saq me da ga Ri me bu li mi ub-
run diT, ga ec iT pa su xi da mxo lod mas Sem deg ga ag rZe leT
saq mis ke Te ba; 5. kar gi war mod ge nis ga ma nad gu re be li qce va
- sam wu xa rod, mec xSi rad mi na xavs msgav si saq ci eli. ai, ras
vgu lis xmob, ro ca ro me li me of ici al ur an ara of ici al-
ur Sex ved ra ze vin me im skam ze jde ba, sa dac wi na Sex ved ra-
ze Tqven ij eq iT an sul ax la xan ad eq iT da ga ug eb ro bis ga mo
ska mi sxvam da ik ava, am dros `ska mis me pat ro ne“ ga Ri me bu li
an se ri oz uli sa xiT am xi leT - „es Ce mi ad gi lia“ Tu Tqven
„ad gi le bis me pat ro ne Ta“ ricxvs mi ek uT vne biT, ic od eT,
rom, yo vel as eT Sex ved ra ze Ta nam Srom le bi sa da Ta na kur-
se le bis ux er xu li xiTxi Ti Tqve ni mi sa mar Ti Taa.
90 91
II. pe da gog Ta sa ser ti fi ka cio ga moc das uk ve er Twli ani
is to ria aq vs... Tum ca, ka ma Ti im aze, rom gvWir de ba Tua ara
igi, je rac ar wyde ba. yof na-ar yof na sa viT da um Zim da sa-
zo ga do eb as am kiTxva ze pa su xi, miT uf ro rom sta tis ti ka
Tva lis mom Wre li ar ar is. di di am bi ci iT da xun Zlu li xe li-
suf le ba 11%- iT Tavs ver mo iw on ebs, nam dvi lad co taa da
vfiq rob, arc re al ob as as ax avs. im ga moc da ze ga su li, war-
ma te bu lic da wa ru ma te be lic, ab sur du li is to ri is gmi-
ria, rad gan da be ji Te biT Se miZ lia vTqva: kar gi mas wav le be-
li am ga moc dis ga re Sec karg mas wav leb lad dar Ce ba. cud ze
ar af ers vityvi, eg on os ma vans, rom Tu da im ax sov re kog ni-
tu ri gan vi Ta re bis sta di ebi, an so ci al uri das wav lis Te-
oria, uk ve pro fe si on ali xar. ar ada, Tu Ca vuR rmav de bi,
miv xvde bi, rom Tvi seb ri vad es ar af ers cvlis, rad gan Ce mi
Ta ob is pe da go ge bis Tvis, vgu lis xmob im aT, vinc 20-25 we li
sko la Si ga at ara, am gva ri ga moc dis ga re Sec prob le mas ar
war mo ad gens arc gak ve Ti lis srul fa sov nad or ga ni ze ba,
arc mos wav le eb Tan ur Ti er To ba, arc pro fe si uli saq mi an-
ob is Ca na we re bis sa xiT ga for me ba, ro mel zec ase aq cen ti-
re bu lia zo ga di un ar eb is tes ti. im is Tqma min da, rom Cems
Ta ob as uf ro di di omi aq vs mo ge bu li. sa gan ma naT leb lo
sis te mis ax al gaz rda mes ve ur ebs al baT ar ax sovT, ro gor
ga mos ta ca um Zi mes pe ri ods mxo lod en Tu zi az ms min do bil-
ma uR al ato mas wav le bel ma sko la, ga mos ta ca da ga da ar Ci-
na. arc ax sovT im it om, rom is ini al baT pres ti Jul sko leb-
Si swav lob dnen. Tu xe li suf le bas am pro ce siT zed me ti
mas wav leb lis prob le mis ga daW ra surs, ma Sin ga mo dis, rom
uz neo ma ra To nis mo na wi le varT... uf ro zne ob ri vad meC ve-
ne ba gviTxran: `gmad lobT da nax vam dis“... Ta nac, verc im aSi
vxe dav lo gi kas, ro ca me ub ne bi an: pro ce si ne ba yof lo bi-
Tia, ar ar is sa dam sje lo, mag ram Tu ver Ca ab ar eb, wax val...
es ka zu sia! mi ux ed av ad am gva ri gan cdi sa, Ta vad ga moc da Si
tra giz mis el em en tebs ver vxe dav, rad gan igi ar am xo lod
pro fe si uli Se saZ leb lo be bis tes tia, Cve ni fsi qo lo gi-
uri mdgra do bis ga da mow me ba caa, am ave dros pa su xis mgeb-
lo ba caa sko lis wi na Se, ro mel sac bren di re bi saT vis sWir-
de ba ser ti fi ci re bu li mas wav le be li, am it om pa su xis mgeb-
lo bas ar ga veq ce viT.sru li ad cal ke sa ub ris Te maa ga naT le bis sa mi nis tros
mi er mo wo de bu li in ov aci ebi in gli sur en as Tan da kav Si re-
biT, mi si gro tes kiT ga je re bu li wi na pi ro be biT da sa va ra-
udo Se de ge biT... me aq mov xsni di yve la gu li sa ma Cu ye bel
pi ro biT ni Sans, dav to veb di mxo lod er Ts da ga vix se neb di
mux ran ma Wa va ri ans - ki, mag ram, Rmer Ti aR araa, bne la...
me-16 sa ja ro sko lis qar Tu li en isa da
li te ra tu ris spe ci al is ti,
na ira ja ne li Ze
ga ze Ti `ba Tu me le bi“, 20-27 iv ni si, 2011 we li.
vi ci min da vi co de vis wav le
92 93
Se ma ja me be li tes ti
1. ro mel stil TaT vi saa da ma xa si aT eb eli eq spre si ul oba?
a) sa mec ni er os Tvis b) sa la pa ra kos Tvis g) pub li cis tu-
ris Tvis d) mxat vru li li te ra tu ris sti lis Tvis
1. b. 2. a, g. 3. a, b, g. 4. a, b. 5. g, d 6. b, g,d.
2. ro me li sti lis Tvi saa da ma xa si aT eb eli ro gorc
mwig nob ru li, ise sa sa ub ro sti lis niS ne bi?
a) sa sa ub ros Tvis b) of ici al ur-saq mi an is Tvis g) pub li-
cis tu ris Tvis d) sa mec ni er os Tvis
1. a. b. 2. a, g. 3. a, g, d. 4. a. 5. d. 6. b, g, d.
3. ro mel stil TaT vi saa ni San dob li vi zmnis aR we ri Ti
for me bi?
a) sa sa ub ros Tvis b) of ici al ur-saq mi an is Tvis g) pub li-
cis tu ris Tvis d) sa mec ni er os Tvis
1. a, b 2.b, d. 3. g, d. 4. a, b. 5. a, g, d. 6. a, b, d.
4. ro me li sti lis Tvi saa auc il eb eli lo gi ku ro ba?
a) sa sa ub ros Tvis b) of ici al ur-saq mi an is Tvis g) pub li-
cis tu ris Tvis d) sa mec ni er os Tvis
1. a. 2. a, b 3. d 4. a, b, g. 5. b, d. 6. a, g, d
5. Ca moT vlil Ta gan ro me li araa of ici al ur-saq mi ani
sti lis sti lu ri ni Sa ni?
a) si zus te b) eq spre si ul oba g) stan dar tu lo ba d) ar-
cer Ti pa su xi araa swo ri
1. a . 2. a, b . 3. b. 4. a, b, g. 5. b, g . 6. a, g, d.
6. Ca moT vlil Ta gan ro me li ni Sa ni ga nas xva vebs of-
ici al ur-saq mi an stils sa mec ni er os ag an?
a) sa li te ra tu ro en is nor ma Ta dac va b) az ris lo gi ku-
ro ba g) sim Sra le d) si zus te
1. b. 2. a, g. 3. a, b, g. 4. a, b . 5.g. 6. b, g, d.
7. Ca moT vlil Ta gan ro me lia mxo lod of ici al ur-saq-
mi ani sti lis spe ci fi ku ri ni Sa ni?
a) sityva Ta pir da pi ri mniS vne lo biT ga mo ye ne ba b) tra-
fa re tu lo ba g) la ko ni ur oba d) si zus te
1. a . 2. a, b. 3. b. 4. a, b, g. 5. b, g . 6. a, g, d.
8. Ca moT vlil Ta gan ro me lia of ici al uri do ku men ti?
a) leq cia b) mox se ne ba g) gan kar gu le ba d) ar cer Ti pa su xi
araa swo ri
1. a . 2. a, b 3. g. 4. a, b, g. 5. b, g . 6. a, g, d.
9. Ca moT vlil Ta gan ro me li araa sa mec ni ero sti lis
fun qcia?
a) ko mu ni ka cia; b) ze moq me de ba g) es Te ti ku ro ba d) arc
er Ti pa su xi araa swo ri
1. a . 2. a, b 3. b. 4. a, b, g. 5. b, g . 6. a, g.
10. ro mel stil Si ga mo iy en eba sa sa ub ro sti lis ni mu Se bi
sti lis ti ku ri fun qci iT?
a) sa mec ni er oSi b) of ici al ur-saq mi an Si g) mxat vru li
li te ra tu ris stil Si d) pub li cis tur Si
1. a. 2. a, b. 3. g. 4. a, b, g. 5. g, d. 6. a, g, d.
94 95
Ta vi III. leq si ku ri sti lis ti ka
sityva Se iZ le ba ga mo vi ye noT neitraluri mniS vne lo bi-
Tac (ti pob ri vi ga mo ye ne ba) da mas mi va ni WoT em oci ur-eq-
spre si uli Se fe ri lo bac. es uk an as kne li aR sa niS ni sag ni sa
Tu mov le ni sad mi metyve lis da mo ki de bu le bas ga mo xa tavs.
`uk av Sir de ba ra ti pob ri vi ga mo ye ne bis sfe ro ebs, igi ax asi-
aT ebs metyve le ba sac da mi si wya lo biT ur Ti er To bis mo na-
wi le eb sac“ (bar la si 1978 : 17).
sti lis ti ku ri Se fe ri lo bis mi xed viT sityvebs sam jgu-
fad yo fen. es enia: am aR le bu li (wig nu ri, po et uri), ne it-
ra lu ri (nu lo va ni Se fe ri lo bis, stil Ta So ri si) leq si ka
da da ba li (sa sa ub ro, uSu alo, ara of ici al uri). sityva-
Ta um et es oba ne it ra lu ria. leq si ka, ro me lic em oci ur ad
araa Se fe ri li, sti lis ti ku rad araa mar ki re bu li, ne bis mi-
er sti lis ti kur re gis trSi ga mo iy en eba. saT qmel ze em oci-
ur ob is mi ni We ba mxo lod kon kre tul sa metyve lo si tu aci-
aSia sa Wi ro, Se sa ba mi sad, gan sazRvru lia ma Ti ga mo ye ne ba
cal ke ul stil Sic.
leq si ku ri sti lis ti kis mi za nia uam ra vi leq si ku ri sa-
Su al eb id an amo ar Ci os is, ro me lic se man ti ki Tac da sti-
lis ti ku ri el fe ri Tac zus tad mi es ad ag eba kon teq sts.
ne bis mi er ma er Te ul ma Se iZ le ba kon teqs tis Se sa ba mi sad
Se iZ in os da de bi Ti an uar yo fi Ti em oci uri el fe ri. yo ve-
li ve ze moT qmu li sityvis es Te ti kas uk av Sir de ba. am kuTx-
iT kvle va Ta na med ro ve fi lo lo gi is aq tu al uri sa kiTxia,
mxo lod mar Tlmetyve le biT es Te ti ku ro bas ver mi vaR wevT:
`sityvis es Te ti ka pir da pir uk av Sir de ba mis eq spre si ul
fun qci as, rad gan am uk an as kne lis gan dac li li sityva ub ra-
lod aR mniS vne lia faq tis, mov le nis, moq me de bis an mdgo ma-
re ob isa“ (sa ni ki Ze 2010: 349).
sti lis ti ku ri Se fe ri lo ba cva le ba dia. ise ar un da ga-
vi goT, TiT qos sa sa ub ro sti lis leq se me bi uar yo fi Ti sti-
lis ti ku ri el fe ri saa da pi ri qiT. ma ga li Tad, put ku nas da
pa wu as (sa sa ub ro sti li) ax lavs da de bi Ti sti lis ti ku ri
el fe ri. am aR le bu li sti lis leq si ku ri er Te ul ebi Se iZ-
le ba Seg vxvdes ir oni uli mniS vne lo bi Tac.
§ 1. si no ni mi da mi si sti lis ti ku ri fun qcia
si no ni mi ka, ro gorc en is gan sa kuT re bul Se saZ leb lo ba-
Ta ga mo ye ne bis sfe ro, di di sim did rea ad ami an is az re bi sa da
grZno be bis ga mo sa xa ta vad. `si no ni me bis Ser Ce va mkveT rad
at ar ebs mTqme lis Se moq me de bi Ti xa si aT is, ide ur-es Te ti-
ku ri mrwam sis el fers; en is faq tSi am ax vi lebs ze gav le nis
Za las, am aR lebs eq spre si ul mxa res, am kveT rebs metyve le-
bis sa ko mu ni ka cio fun qci as da sxva“ (gven ca Ze 1974: 63).
si no ni me bis Se sa xeb msje lo bas jer ki dev an ti kur ep oq-
aSi vxvde biT. ter mi ni si no ni mi das tur de ba ar is to te les-
Tan. igi aR niS navs: „en aSi om on im eb is ar se bo ba sa sar geb loa
so fis ti saT vis, vi na id an ma Ti sa Su al eb iT is mi mar Tavs fan-
debs, xo lo si no ni me bi sa sar geb loa po et eb is Tvis“. ci ce-
ro ni aR niS nav da: „ise gveC ve ne ba, TiT qos sityvebs er Ti da
ig ive mniS vne lo ba aq vT, mag ram ro gorc sag ne bi, ise ma Ti sa-
xe le bi ga nir Ce vi an er Tma ne Tis gan“.
si no ni me bi (Zv. ber Zn. sin `~ - plus; on oma `όνομα~ - sa-
xe li) id en tu ri mniS vne lo bis, ise igi sag nob ri vi mi mar Te-
biT er Tgva ri, mag ram sxva das xva sityve bia.
`si no ni me bi ew od eba is eT sityvebs, rom le bic bge ri Tad
gan sxva ve bu li ari an, mniS vne lo ba ki er Tna iri aq vT“ (Ci qo-
ba va 1952: 188).
`si no ni mi ew od eba is eT or an met sityvas, ro mel nic
sxva das xva ni ari an, mag ram er Tgva ri da msgav si mniS vne lo ba
aq vT“ (kva Wa Ze 1969 : 27).
`sxva das xva bge rob ri vi mo de liT gad mo ce mul er Ti mniS-
96 97
vne lo bis sityvebs si no ni me bi hqvia. bge rob ri vi sa mos lis
sxva das xva oba, Si na ar sis er To ba, ai, ra ni San-Tvi se ba aq vT
maT“, - wers al. Rlon ti (Rlon ti 1972: 51). swo red es uk an as-
kne lia si no ni mis ze mo moy va ni li gan mar te be bis am os av ali.
en aT mec ni er ebi eW vis Tva liT uc qe ri an ori ab so lu tu-
rad Tan xvde ni li sityvis ar se bo bis Se saZ leb lo bas en aSi.
arn. Ci qo ba vas az riT, obi eq tu ri, an su bi eq tu ri mo men ti iZ-
le va sxva ob as. k. jor ja ne li si no nim Ta ze mo moy va nil gan-
mar te bebs mav nes uw od ebs (jor ja ne li 1974:253). swo red
am gva ri mid go maa sti lis ti kis Tvis sa in te re so, mi si sa ga ni
si no nim Ta sti lis ti ku ri niuansebis anu ma Ti mar ki re bis
kvle vaa.
si no ni me bi msgav si mniS vne lo bis sityve bia, mag ram er-
Tma ne Tis gan gan sxvav de bi an sti lis ti ku ri niuansebiT, em-
oci ur ob iT. saT qme li zus tad da eq spre si ul ad rom gad-
mov ceT, si no nim Ta gan un da Se var Ci oT is, ro me lic yve la ze
mka fi od da xa tov nad ga mo xa tavs az rs. sag nis an mov le nis
srul yo fi lad da sa xa si aT eb lad mwe ra li xSi rad er Tma ne-
Tis gver dig verd ram de ni me si no nims iy en ebs.
`gan vi Ta re bu li si no ni mi ka, mniS vne lo biT er Tma neT-
Tan ax los mdgo mi, mag ram na ir na iri da ma te bi Ti az rob ri vi,
eq spre si ul-em oci uri el fe ri sa da sti lis ti ku ri ier is
sityve bis si ux ve Se saZ leb lo bas iZ le va am ov ar Ci oT sa Wi ro
sityva az ris, grZno bis ga mo sa xa ta vad, ga mo sa xa ta vi obi eq-
ti sad mi mo la pa ra kis an mwer lis da mo ki de bu le bis gad mo-
sa ce mad... se man ti ku rad di fe ren ci re bu li si no ni me bi, uw-
in ar es yov li sa, az rob ri vi el fe ris, zog jer me tad fa qi zi
niuansebis zus tad gad mo ce mis sa Su al eb ebia (mo re ni... 1960:
192-193).
ga mo yo fen si no ni me bis or jgufs: se man ti kurs (ide og-
ra fi uls) da sti lis ti kurs (eq spre si uls). Tu se man ti-
ku ri si no ni me bi er Tma ne Tis gan gan sxvav de bi an Tvi se bis
ga mov le nis xa ris xiT, aR sa niS nis mo cu lo biT, sti lis ti-
ku ri si no ni me bi ko no ta ci iT ga nir Ce vi an er Tma ne Tis gan
da sxva das xva stils ga ne kuT vne bi an.
si no ni me bis ga mo ye ne bis mi za ni Se iZ le ba iy os ro gorc
sityvis mniS vne lo bis gan ro me li me el fer-niuansis ga mok-
ve Ta, ise im sa er To ze xaz gas ma, ro me lic maT mniS vne lo bebs
So ris ar se bobs (li xa Co vi 2001: 448_449).
si no nim Ta war mo So bis Zi ri Tad wya ro eb ad miC ne ulia: a)
ev fe miz me bi; b) sityvis ta bu; g) ses xe ba.
si no ni me bis fun qci ebia: 1. az ris mkveT rad da zus tad
gad mo ce ma; 2. er Ti sa da im ave sityve bis ga me or eb is Ta vi dan
ac il eba; 3. gar kve uli sti lis ti ku ri el fe ris ga mo xat va.
mo ce mu li mniS vne lo bis ga mo sa xa ta vad ga mo ye ne bul pa-
ra le lur sa Su al eb aTa kom pleq si qmnis si no ni mur rigs. si-
no ni mur rig Si ar se bobs er Ti do mi nan ti sityva, ro me lic
yve la ze mkveT rad gad mog vcems am ave ri gis sxva sityve bis
sa er To mniS vne lo bas. es ar is sti lis ti ku rad ne it ra lu-
ri sityva, mi si si no ni me bi ki uf ro eq spre si ulia. mag.: Sa vi
_giS ris fe ri, may vlis fe ri, yor nis fe ri, ku na pe ti, kup-
ri viT Sa vi, Ra me uli fe ris.
si no nim Ta rig Si zog jer ram de ni me sityvaa: eq imi, mkur na-
li (Zv. qar Tu li), das ta qa ri (spars.), ja na ozi (spars. gan Tqmu-
li eq imi), ja ra eq imi (Zv. eq im ba Si), me di ko si (zo ga di sa xe li,
laT.) da es ku la pi. `es uk an as kne li mom di na re obs Zve li ro-
ma uli mi To lo gi id an, er qva mkur na lo bis Rmer Ts, dRes aq vs
ir oni uli, sa xu ma ro mniS vne lo ba“ (de ri ag ini 1978 :49).
Zvel qar Tul Si si no ni me bad ga mo iy en eb oda: saW me li//
sa no va ge, sas wa uli // ni Si, ub ra lo // wmi da, um rwe me si //
uW ab uk esi, ka cad ka ca di //Ti Toeuli, ux uc esi // uf ro si,
wrfe li //wmi da, da em kvid ra // da eS ena, war gzav na // wa-
rav li na, da am tki ca // da ad gi na, lal va // brZo la, glo va
// go de ba.
si no nim Ta ri gis sityve bi Se iZ le ba iy os: 1. sti lis ti ku-
ri el fe riT gan sxva ve bu li: 2. mSob li uri da ucxo uri; 3.
98 99
wig nu ri da sa sa ub ro sti lis; 4. ne it ra lu ri da em oci ur ad
Se fe ri li; 5. sityva da Se sityve ba; 6. sityvis li te ra tu ru-
li da kuTxu ri va ri an te bi; 7. moZ ve le bu li da ax ali for-
me bi; 8. sityva da mi si ev fe mis tu ri Se satyvi si; 9. sityva da
mi si pe rif ra zi; 10. idi omi da mi si Se satyvi si sityva.
si no nim Ta gan er Ti Se iZ le ba zo ga di mniS vne lo bi sa iy os,
me ore _ kon kre tu li. mag.: Zvel qar Tul Si Ti Toeuli ix ma-
re bo da yve la ti pis sa xel Tan, ka cad ka ca di _ mxo lod vin
jgu fis sa xel Tan.
XI- XII sa uk un em de ta Za ri sa ero na ge bo bas, sa sax les aR-
niS nav da, ase ga mo iy en eb oda is `Su Sa ni kis wa me ba Si“, `ab
os wa me ba Si“... `ab us er is Ze tbe lis Txzu le ba Si `sas wa ul-
ni wmi di sa gi or gis ni“ ek le sia da ta Za ri sa uf lo sax lis
mniS vne lo biT TiT qmis Ta na ba ri six Si riT ga mo iy en eba; Se iZ-
le ba iT qvas, rom am dro is Tvis ek le si isa da taZ ris si no-
ni mia uk ve ga for me bu lia da se man ti ku ri da ax lo eb is pro-
ce sic bo lom dea gan xor ci el eb uli“ (Tur qia 2009: 437).
re la ti uri si no ni me bia ga be du li, Ta ma mi, Se up ov ari,
gu la di. ver vityviT man ma ma ci, Se up ov ari an gu la di
az ri ga moT qvao. az ri Se iZ le ba iy os ga be du li an Ta ma mi.
ma Sa sa da me, si no ni me bis xma re ba gan sa kuT re bul dak vir ve-
bas iTxovs. yve la si no ni mur sityvas Ta vi si el fe ri, mniS-
vne lo ba, niuansi, eq spre sia ax lavs, romelic mxo lod er Ti,
kon kre tu li si tu aci is Tvi saa ni San dob li vi. mag.: si no ni-
me bia gaW ra da ga kaf va, mag ram ver vityviT mas wav le bel ma
gza ga miW rao, un da vTqvaT ga mi ka fa.
si no ni mi metyve le bis yve la na wils mo ep ov eba. is ini xSi-
rad er Tma ne Tis gver dig ver dac ga mo iy en eba, rac aZ li er ebs
em oci as: ̀ is ini er Tma neTs av se ben, az us te ben, maT gan sxva ve-
bul Se fe ri lo bas us va men xazs“ (iak ob so ni 1975: 238-239).
a) si no ni mu ri ar se bi Ti sa xe le bi
gi or gi sax lsa da oj ax Si pir ve lo bas ar Se ec ila de da sa
(ilia); ad ami ans Wi ri da va ra mi al ap ar ak ebs (iq ve).
b) si no ni mu ri zed sar Ta vi sa xe le bi da sa xel zmne bi
zed iw va sne uli, qve Sa geb lad Ca var dni li, dam dna ri, mi-
le uli da TiT qmis sa sik vdi lod mix rwni li (ilia); es de da-
ka ci co ta uxe iro, un di li ram iyo (iq ve); yo vel gva ri siy-
va ru li frTxi lia da mSi Sa ra (iq ve); ic od nen, rom oj ax is
Svi li xar da ara euli, vin me bo ga na (iq ve); de dis gan tuq-
svas, Se ris xvas mo el oda (iq ve); im is ma Tval ma, ke sos miq ce-
ul ma, uf ro sTqva xvew na da ved re ba, vid re en am da xmam (iq
ve); ax loc Tur me aR ar gauara oT ara anT qvrivs ri di sa da
krZal vi sa gan (iq ve).
g) si no ni mu ri zmne bi
Svils gu ne ba ec va la, uf ro da iR vri ma, uf ro gu li da-
ix ura, uf ro Ca ik eta, uf ro da naR vli an da (ilia); ke so sac
el da eca, ga fiT rda, gaS ra, gaS ter da (iq ve); ro gor Rac ex-
am uSa, eucxo va am is Ta na tol-am xa na gu ri qce va (iq ve).
si no ni mu ri zmne bi sa da ga moT qme bis erT fra za Si Tav-
moy ra yu radRe bas mig vaq ce vi nebs per so na Jis qce vis, gan-
cda sa Tu mdgo ma re ob aze. va Jas po ezia am kuTxiT Se is wav la
l. sul xa niS vil ma (sul xa niS vi li 1973).
dam ba de be lo, da mi fa re (Se mi na xe), un ay ofo klde ze da-
ki de bu li qu Ci ( `qu Ci“);
mec da me na na (Sa meb ra la) Ta vi si Ta vi da ti ri li da viwye
(`pa ta ra mwyem sis fiq re bi“).
d) si no ni mu ri zmni ze de bi
ge go ne bo daT hlo cu lob so, ise gul das miT, krZal viT
da sa so eb iT da uwyeb da xol me wmen da sa (ilia); hRa Ra deb-
da uT qme lad, utyvad, xma-amo uR eb lad (iq ve); el gu ja ki
wyna rad, Cu mad em za de bo da (yazb.).
ab so lu tu ri si no ni me bi gvaq vs, ro ca:
1. sa li te ra tu ro en aSi Tavs iy ris sxva das xva di al eq-
ti dan Se mo su li sityve bi: Ta Ta ra _ fe la mu Si, ce ma _ ga-
lax va, kom Si _ bia, ni go zi da ka ka li;
2. Zve li da ax ali for me bi: av ad myo fi da sne uli, us ta-
100 101
ri, we ri li da ba ra Ti, To ki da sa be li, sve da be di, ic is da
uwyis, uim edo da us asoo;
3. ucxo uri da mSob li uri war mo So bis sityve bi: mWe de-
li da nal ban di, mgo sa ni da po eti, Se mow me ba da kon tro li.
Zvel qar Tul Si si no ni me bis si ux ve gan pi ro be bu li
iyo na Tar gmni li te ra tu ri Tac. pa ra le lur re daq ci eb-
Si er Tma neTs cvli da ucxo en id an uT ar gmne lad Se mo su-
li sityve bi da ma Ti qar Tu li Se satyvi se bi. mag.: san Te li
da baz ma ki; dRe sas wa uli, za ti ki (somx.) da pas qa (ber Zn.);
mcve li, eb gu ri, mstu ari da mჴum ili; sar wyu li, Ca fi da
ta ku ki (fal.); sa mo se li da Te ris troჲ (ber Zn.).
1.1. si no ni mu ri pa ra le liz mi. xSi rad mSob li uri da na-
ses xe bi sityve bi pa ra le lu rad ga mo iy en eba en aSi. S. Zi Zi gu-
ri am mov le nas ase xsnis: „ro de sac ucxo uri en id an Se mo dis
sityva da mas xvde ba im ave mniS vne lo bis sityva, ek vi va len-
ti, erT xans is ini er Tad ix ma re bi an, pa ra le lu rad (da ga-
mo xa ta ven erT cne bas). en aSi am bu neb ri vad ga mo mu Sa ve bu li
for mu lis mi za nia ga av rce los es ucxo uri ter mi ni, er-
Tgva rad gan mmar teb lis fun qcia ik is ros ad gi lob riv ma ek-
vi va len tma ucxo uri sityvis mi marT, „Se mo iy va nos“ igi ax al
en ob riv si nam dvi le Si da ro de sac ucxo uri sityva mo qa la-
qe ob as mo ip ov ebs „mim Reb“ en aSi, Sem deg Ca mos cil de ba mas
es „gzi ri sityva“. am mov le nas si no ni mu ri pa ra le liz mi
ew od eba. si no ni me bis wyvi lad xma re bis gra ma ti ku li sa Su-
al eb ebia:1. maT So ris da kav Si ris Cas ma; 2. si no ni me bis kom-
po zi tu rad xma re ba; 3.si no ni me bis Ta na ar se bo ba“ (Zi Zi gu ri
1960 : 66_67).
si no ni me bi er Tma ne Tis gver dig verd em oci is ga saZ li er-
eb lad ga mo iy en eba: me zob le bi aC er eb dnen, mwi ri ad gi lia,
bo Si mi waaa, aq ar af eri ar mo va, Ci ti brdRvnad ar eR ir ebao,
da is ic Tavs ik av eb da (dad.); am ay ad, med grad, mris xa ned
id ga es qa li Cems wi na Se da utyvi mze riT mo iTxov da Cem gan,
rac Se iZ le ba ma le mec no, rac ki mqon da saT qme li da sa-
uwye be li (gams.).
1. kav Si ri ani si no ni mu ri pa ra le liz mis ni mu Se bia: mar-
tvi ri da mo wa me, mwi ri (qarT.) da msxe mi (ber Zn.), mut ri bi
(ar ab.) da mom Re ra li (qarT.), ni Sa ti (spars.) da si xa ru li
(qarT.), xvew na da mu da ra (ar ab.), be di da iR ba li (ar ab.)...
mo viy vanT ma ga li Tebs mxat vru li li te ra tu ri dan:
`fat man-xa Tun Tva lad mar jve,
ar ymaw vi li, mag ra mzme li,
nak vTad kar gi, Sav-gre ma ni,
pir-msu qa ni, ar pir-xme li.
mut rib Ta da mom Re ral Ta
moy va ru li, Rvi nis msme li“ (`vt.“);
mec ni er eb aTa is wav li an da zog ni ni Sat sa da si xa rul sa
uk an ud ge bi an (`visr“. 252);
da man ca war mo uTxra am is ve pa su xi sa am is ve pa su xi sa
msgav sad Rir sis yrmi sa da Wa bu ki sa ef re misTჳs yo ve li
(`gri gol xan ZTe lis cxov re ba“);
2. uk av Si ro si no ni mu ri pa ra le liz mi:
„Sen ar-ga te xa kar gi gWirs, ze na ar isa, fi ci sa“ (`vt.“);
3. kom po zi tu ri si no ni mu ri pa ra le liz mi:
xvew na-mu da ra (ar ab.), al al-mar Ta li (spars.), tan jva-
wa me ba, cek va-Ta ma Si (spars.), ig av-ar aki (somx.), bed-iR ba-
li (ar ab.), am ba vi-xa ba ri (ar ab.). as eTi si no ni mu ri wyvi le bi
en aSi Se mo na xu lia, ro gorc re liq tu ri for me bi.
am ri gad, si no ni mu ri pa ra le liz mi, er Ti mxriv, sti-
lis ti ku ri xer xia, meore mxriv, en is ad re ul sa fe xur ze mis
ga mo ye ne bas wmin da en ob ri vi auc il eb lo ba gan sazRvrav-
da. „si no ni mi is erT-erT gan sxva ve bul for mas iZ le va gan-
sazRvrul teq ni kur no men kla tu reb Si mSob li uri da ber-
Znul-la Ti nu ri war mo So bis sityve bis Ta na ar se bo ba“ (ul-
ma ni 1977:142). zog jer in ter na ci on al iz mis Se mos vlas en aSi
sdevs mi si „ga er ov nu le bac“, zog jer xde ba pi ru kuc.
102 103
er Ti cne bis ga mo sa xa ta vad si no ni mu ri wyvi le bi- e.w. hen-
di ad is ebi (hendiadys) ux vad ga mo iy en eba ioane pet ri wis en aSi.
`am mxriv is „ep oq is stils“ mis devs, ro de sac e.w. hen di ad isi
fri ad gav rce le bul ma ne ras war mo ad gen da“ (Zi Zi gu ri 1960:
634).
1.2. ab so lu tu ri si no ni me bis sti lis ti ku ri fun qci ebi
ab so lu tur da re la ti ur si no nim Ta kvle vi sas auc il-
eb elia im is gar kve va, Tu ro go ri to lo ba an niuansobrivi
sxva obaa sak ma ri si maT ga sa mij na vad. cal ke uli niS niT da
niuansiT er Tma ne Tis gan gan sxvav de ba ab so lu tu ri si no ni-
me bic (leq si ku ri dup le te bic) ki. `si no nim Ta kvle vi sas ga-
sar kve via, gan sxvav de bi an Tu ara is ini sxva sityveb Tan ur-
Ti er To bis Tval saz ri siT, mo na wi le ob en Tu ara er Tsa da
im ave kon teq stSi, aq vT Tu ara er Tgva ri sityva war mo eb is
Se saZ leb lo ba ni, em Txve vi an Tu ara er Tma neTs xma re bis six-
Si ris mi xed viT“ (af ri do ni Ze 1988: 287) .
un da aR in iS nos, rom ab so lu tu ri si no ni me bi er Tma ne-
Tis gan gan sxvav de bi an six Si ri Tac. ma ga li Tad, Ci bu xi da
ya li oni ab so lu tu ri si no ni me bia, mag ram pir ve li uf ro
xSi rad gvxvde ba, vid re me ore.
zus ti ek vi va len tis cne ba av to ma tu rad ej aW ve ba si no-
ni mi is sa kiTxs. wyvi lis as eT ca lebs xSi rad dup le teb sac
uw od eb en. as eT ebia: li te ra tu ra // mwer lo ba, or Tog-
ra fia // mar Tlwe ra, de feq ti // nak li, prog re si // win-
svla, obi eq ti // sa ga ni, ar gu men ti // sa bu Ti (foCxua 1974:
238_239).
qar Tul Si gvaq vs er Ta der Ti kom po zi ti, rom lis me ore
kom po nen ta dac gvaq vs mec ni er eba _ es ar is en aT mec ni er-
eba, igi ru sul Tar gzea Seq mni li (языкознание-языковедение).
ter mi ni lin gvis ti ka uf ro gvi an de li Se na Ze nia, mag ram
en aT mec ni er eb is an da Se re uli dis cip li ne bis aR sa niS na-
vad pro duq ti ulia: ar se bobs aR we ri Ti, ga mo ye ne bi Ti,
struq tu ru li an ma Te ma ti ku ri lin gvis ti ka, pa ra lin-
gvis ti ka, lin gvos ta tis ti ka, lin gvos ti lis ti ka. sa ma gi-
er od, gvaq vs ib eri ul-kav ka si uri en aT mec ni er eba da ara
ib eri ul-kav ka si uri lin gvis ti ka.
gvaq vs lin gvis tu ri // en ob ri vi al Ro // ga re mo, an
da sa zo ga do eba, sam ya ro, sa ma gi er od, ar Se iZ le ba vTqvaT
stu den ti-en aT mec ni eri, stu den ti-lin gvis ti ki da saS-
ve bia.
mec ni er ebi mi uT iT eb en, rom `re fe ren ci is ig ive oba ar is
si no ni mi is auc il eb eli, mag ram ara sak mao pi ro ba“ (li on si
1977:452). „nam dvi li si no ni me bi fiq ciaa, ra im eg va ri gan sxva-
ve ba ar Se iZ le ba ar iy os an im is ga mo, rom er Ti sa da im ave
sag nis da sa xe le bi sas am os av alia sxva das xva mo men ti, an da
im is ga mo, rom gan sxva ve bu lia su bi eq tis da mo ki de bu le ba
sityva Si aR niS nu li obi eq tu ri mo na ce me bi sad mi“ (Ci qo ba va
1939:184).
s. ul ma ni aR niS navs, rom ab so lu tu ri si no ni me bis uq on-
lo ba ze msje lo ba ma inc um ar Te bu loa, teq ni kur no men kla-
tu ra Si „am gvar dup le tebs mxo lod sag nob ri vi mi mar Te bis
id en tu ro ba ak av Si rebs, arc em oci uri el fe ri sa da arc
fun qci uri sti lis mi xed viT is ini mar ki re bu li ar ari an“
(ul ma ni 1977: 141).
gan sxva ve bu lia in ter na ci on al iz mTa sa de ri va cio Se-
saZ leb lo ba nic (Se xa me ba do ba anu e.w. dis tri bu cia). gvaq vs
mar Sru ti da svla ge zi (kal ki re bu li qar Tu li Se satyvi-
si). mar Sru ti sa gan iw ar mo eba sa mar Sru to, mag ram ar gvaq vs
arc sas vla ge zo da arc svla ge zu ri.
miC ne ulia, rom ̀ in ter na ci on al iz me bi sa da ma Ti er ov nu-
li Se satyvi se bis dup le te bad miC ne vas TiT qos xels ar af-
eri uS lis, mag ram fun qci on ir eb is Tval saz ri siT (Se xa me-
ba do ba, Ca nac vle ba, war mo eba da misT.) sxva ob ac Tval sa Ci-
noa“ (af ri do ni Ze 1988: 287).
av iR oT si no ni me bi: obi eq ti da sa ga ni. ge og ra fia da ge-
104 105
ol ogia Se is wav li an de da mi was, mag ram sxva das xva kuTxiT, re-
al uri obi eq ti _ de da mi wa er Tia, mec ni er eb is sa ga ni ki_ ori.
ba bua da pa pa ab so lu tu ri si no ni me bia, mag ram gvaq vs
flo ro ni mi ba bu aw ve ra da ara pa pa wve ra, sa ma gi er od, gvaq-
vs ma ma- pa pa, ma ma pa pu ri. ma Sa sa da me, `se man ti ku rad tol-
fa si ori for ma en ob ri vi an al iz is sin taq sur da kom bi na-
to rul do ne ze Se iZ le ba kom bi na to ru li ar aR moC ndes -
ba bua ver Se va yve la im kom bi na ci aSi, rom le bic da saS ve bia
ba bua fu Zis Tvis da pi ru ku“ (ma Wa va ri ani 1968: 130).
S. Zi Zi gu ri wers: ` cne ba ka ci Zvel qar Tul Si ga mo xa tu-
lia ori sityviT: ka ci, ad ami ani. pir ve li Zi re uli qar Tu-
lia, me ore - ucxo uri, ad am is gan mom di na re, na war mo ebi qar-
Tu li su fiq siT. Zvel qar Tul Si mxo lod ka ci ix ma re bo da,
aR niS nav da ad am is to me ul ob as. igi mam ro bi To ba ze ki ar
mi uT iT eb da, ar am ed ad am ise ul ob aze zo ga dad. mxo lod ax
al qar TulSi mi uT iT ebs ka ci mam ro bi To ba sac. me Ter Tme te
sa uk un id an mo yo le bu li ka ci, ad ami ani si no ni me bia“ (Zi Zi-
gu ri 1971: 113- 114).
av iR oT dup le te bi: sa zo ga do eb ri vi da so ci al uri.
for ma cia, wyo bi le ba, struq tu ra sa zo ga do eb ri via, san-
qcia Se iZ le ba iy os sa zo ga do eb ri vic da so ci al ur ic,
mag ram mo ti vi mxo lod so ci al uria, sa ku Ta ri sa xe lic so-
ci al uri ni Sa nia da ara sa zo ga do eb ri vi, gvaq vs en is so-
ci al ur oba da ara sa zo ga do eb ri oba.
sa er Ta So ri so // in ter na ci on al uri Se iZ le ba iy os si-
tyva, mag ram er Ti mxriv gvaq vs: sa er Ta So ri so vi Ta re ba /
mdgo ma re oba / da Za bu lo ba / sim po zi umi / kon gre si/ mi-
mom xil ve li / as pa re zi / sar bi eli / aRi ar eba da me ore mx-
riv: in ter na ci on al uri su li / su lis kve Te ba / aR zrda.
na ci on al uri // er ov nu li Se iZ le ba iy os po li ti ka, sa-
kiTxi, tan sac me li, cek ve bi, mag ram saq me / mo ti vi / si am aye
mxo lod er ov nu lia.
msa xi obi//ar tis ti Se iZ le ba iy os sa xal xo // dam sa xu-
re bu li, mag ram ar se bobs Se sityve be bi sam sa xi obo (da ara
ar tis tu li) fa kul te ti da ar tis tu li (da ara sam sa xi obo)
Ses ru le ba.
ze moT qmu li dan ga mom di na re Se iZ le ba da vas kvnaT, rom
en aSi sav se biT er Tna iri sityve bis ar se bo ba mxo lod mci re
xni Taa Se saZ le be li, maT So ris ma inc ga moC nde ba ra ime gan-
sxva ve ba ara mxo lod em oci uri Se fe ri lo bis, ar am ed ga mo-
ye ne bis six Si ris, az rob ri vi Se xa me ba do bi sa da sa de ri va cio
Se saZ leb lo be bis mi xed vi Tac, rac sti lis ti kis kvle vis sa-
ga nia.
1.3. kon teq stu ri si no ni me bi. Cven ze moT gan vi xi leT
Sem Txve ve bi, ro ca TviT ab so lu tu ri si no ni me bic ki gan-
sxvav de bi an er Tma ne Tis gan. es sa kiTxis er Ti mxa rea; me ore
mxriv, mxat vrul li te ra tu ra Si si no ni me bad Se iZ le ba ga-
mo iy en eb od es is eTi sityve bic, rom le bic mniS vne lo biT er-
Tob scil de bi an er Tma neTs. `si no ni me bi msgavs an mi ax lo-
eb iT mniS vne lo bas kon teq stis mi xed viT iZ en en da am gva ri
kon teq stis Sec vlis Se de gad, Se saZ loa, si no ni mis mniS vne-
lo ba da kar gon“ (po pi aS vi li 2009: 240). is ini xSi rad av to-
ris mi eria.
ma ga li Tad:
`ca isea mow men di li, ca isea Se um krTa li,
rom an ge lozs da in ax avs mo da ra je ka cis Tva li,
ki pa ri si ise Re lavs, ise Re lavs, ise Re lavs,
ise to kavs, ise to kavs, ro ca qa ri ga da Te lavs“ ( gal.).
sa var ji So №1. wa ik iTxeT si no ni mu ri ri ge bi da im sje-
leT, riT gan sxvav de bi an si no ni me bi er Tma ne Tis gan:
a. sev da, dar di, mwu xa re ba, Wmun va, naR ve li, ka eS ani...
b. sik vdi li, gar dac va le ba, aR sas ru li, gan sve ne ba, su-
li sa da xor cis gay ra, ma ril ze was vla, Sab ze was vla, su lis
gaf rTxo ba, mzis dab ne le ba...
106 107
g. gab ra ze ba, ga jav re ba, ga cecxle ba, gu lis mos vla,
wyro ma, ga al ma se ba, ga gu li se ba, af eT qe ba, ga av eba...
d. si ar uli, las la si, Can Ca li, Rer Re ti, wo wi ali, bo-
di ali, zlaz vna, cun cu li, xe ti ali, jag ja gi, Tra xaT ru xi,
gog ma ni, bo te ba...
e. la pa ra ki, sa ub ari, ba asi, laq la qi, WiWyi ni, jaj Ra ni,
rox ro xi...
sa var ji So №2. Se ur Ci eT sityvas pe rif ra zu li anu aR-
we ri Ti si no ni mi da pi ri qiT:
a. mo xu ci, av da ri, gab ra ze ba, Se Si ne ba, gam wa re ba, Tqma,
gan zrax va, sik vdi li;
b. kov zi na car Si Ca uv ar da; en as kbi li da aW ira, Sa vi dRe
da aT ena, ca qu dad ar mi aC nia da de da mi wa qa lam nad; pir Si
wya li Ca ig uba.
§2. an to ni mi da mi si sti lis ti ku ri fun qcia
an to ni mis Se sa xeb spe ci al ur li te ra tu ra Si ram de nad-
me gan sxva ve bu li mo saz re ba ni ar se bobs.
ar nold Ci qo ba va an to ni me bad mi iC nevs is eT sityvebs,
ro mel Tac `sa pi ris pi ro mniS vne lo be bi aq vT. es sityve bi
Se iZ le ba iy os sxva das xva fu Zi sa (ma Ra li - da ba li); Se iZ le-
ba er Ti fu Zi dan iw ar mo os uar yo fis Tav sarT-bo lo sar-
Te biT (gem ri eli - ug em uri, nor ma lu ri - ar an or ma lu ri)...
uar yo fis aR niS vni sas or ive va ri an ti Se iZ le ba mi vi RoT er-
Ti sa da im ave sityvis (da de bi Tis) sa pi ris pi rod“ (Ci qo ba va
1952:190-191).
l. bu la xov ski an to ni me bad mi iC nevs ara is eT sityvebs,
rom le bic gan sxvav de bi an uar yo fis na wi la kiT (хороший-
нехороший) ar am ed sxva das xva Zi riT aR niS nul mniS vne lo-
ba Ta da pi ris pi re bas (Ra ri bi da mdi da ri, mSra li da sve li)
(bu la xov ski 1953: 44-45).
ga nas xva ve ben sa mi sa xis op oz ici as: pri va tuls, gra du-
al urs da ek vi po len turs. pri va tu li gu lis xmobs is eT
op oz ici as, ro mel Sic er Ti wev ri po zi ti uria, me ore- ne ga-
ti uri. gra du al uri op oz ici is wev re bi er Ti sa da im ave niS-
nis sxva das xva xa ris xs anu gra da ci as war mo ad gens. ek vi po-
len tu ri op oz icia lo gi ku ria, mi si wev re bi arc pri va tu-
lad mi em ar Te bi an er Tma neTs da arc gra du al ur ad.
an to ni me bad mxo lod er Tgan zo mi le bi ani pri va tu li op-
oz ici is wev re bi mi iC ne va. mom wa ro da um wa re si an to ni me bi
ki araa, er Ti sa da im ave niS nis sxva das xva xa ris xe bia. aq ed-
an ga mom di na re, an to ni me bi hqvia sa pi ris pi ro mniS vne lo bis
sityvebs: nac no bi da uc no bi, ke Ti li da bo ro ti, ma Ra li _
da ba li, xe li ani da ux elo, nas wav li da us wav le li. am ave
av to ris mi xed viT, an to ni mia far do bi Ti cne baa da mi si ab-
so lu tu ri gan sazRvra Se uZ le be lia - igi ar war mo ad gens
er Txel da sa mu da mod mo ce mul mov le nas. sa yo vel Ta od
ga zi ar eb ulia, rom tkbi li da mwa re an to ni me bia, mag ram
ga saT va lis wi ne be lia is ic, Tu ro me li er Tgan zo mi le bi-
ani op oz icia ig ul is xme ba, mag.: tkbi li ena da mwa re wi wa ka
araa an to ni me bi, rad gan sa fuZ ve li sxva das xvaa.
an to ni me bi ilia Wav Wa va Zis en aSi spe ci al ur ad Se is wav la
al. gven ca Zem (al. gven ca Ze, an to ni me bi ilia Wav Wa va Zis en-
aSi: i. go ge baS vi lis sax. Te la vis pe din sti tu tis Sro me bi, II,
1957: 323-330).
an to ni me bi, Cve ul eb riv, kon tras tu li su ra Te bis da sa-
xa ta vad, an ti Te zis, ro gorc ga mom sax ve lo bi Ti sti lis ti-
ku ri sa Su al eb is Se saq mne lad ga mo iy en eba. as eT na ir ad az ri
uf ro mka fio, ef eq tu ri da em oci uri xde ba. an to ni mi as ef-
uZ ne ba an da ze bi da af or iz me bi: `mwi fes es vrod nen, mkva xe
cvi odao“; `go ni er sa mwvrTne li uy vars, ug un ur sa gul-
sa hgmir des“...
108 109
en ob ri vi an to ni mia, si no ni mi is gan gan sxva ve biT, yve la
sityvas ar aer Ti an ebs.
a)an to ni mu ri ar se bi Ti sa xe le bi
yi nu li da cecxli er Ti-er Tma neTs ar dah le ven? (ilia);
es wu Ti so fe li co do da mad lis Wi di lia (iq ve); mze da
Crdi li, na Te li da bne li, tki vi li da am eba er Tma neT Si Ca-
eba da Ca ew na (iq ve).
b) an to ni mu ri zed sar Ta vi sa xe le bi da sa xel zmne bi
eg ec ic od eT, Zme bo, zar ma ceb sa da mSi Sa rebs um al ew-
ve va igi, vid re ma ma ceb sa da gam rje lebs (gams.); un iWo ma-
qe bars ni Wi eri ma Za ge be li sjo bia xan da xan (iq ve); si ci liT
mok vda ti ri liT na So bi (ilia).
d)an to ni mu ri zmni ze de bi
`kar gad Tu av ad Cven mas vi na xavT“ (ilia).
e) an to ni mu ri kom po zi te bi
mTa-bars, tye-min dors dil-di la ob iT Wir xli ed eb oda
(ilia); aqa-iq at ar eb da Ta vis Tva luw vde nels sig rZe-si ga-
ne ze, siR rme-si maR le ze (iq ve).
2.1. xe lov nu ri an to ni me bi. Se iZ le ba an to ni mi Seiq mnas
ma Si nac, ro ca is ar ar se bobs da am is sa Wi ro eba Se iq ne ba. am is
Se sa xeb sa gan ge bod msje lobs a. ar ab uli: `es ten den cia gan-
sa kuT re biT Se im Cne va Ta na med ro ve en eb Si, rom leb Sic cne-
be bi sa da ter mi ne bis Ca mo ya li be bis sa fuZ ve li um Tav re sad
da pi ris pi re bul mniS vne lo ba Ta er Ti an ob aSi mdgo ma re-
obs... Tu ki ar se bobs sa mar Tli an ob is cne ba da mi si po zi-
ti uri ga mom xat ve li sa mar Tli ani, auc il eb lad iar se bebs
sa pi ris pi roc - us am ar Tlo da ar as am ar Tli ani; Tu ki ar-
se bobs si mar Tlis cne ba da ar se bobs mar Ta li, mo sa lod ne-
lia Se iq mnas ar am ar Ta li (mi ux ed av ad im isa, rom or ga nu li
an to ni mi tyu ili ar se bobs)“ (ar ab uli 2005: 224).
mkvle va ri ili as Se moq me de ba Si am na iri for mis ga mo ye-
ne bas ase xsnis: `am it om ac ver uv lis gver ds ilia Wav Wa va Ze,
ro de sac sul xan-sa bas ig av-ar ak Ta wig nze sa ub robs: `zRa-
pa ri mo go ni li am ba via, ar am ar Ta li, ma Sa sa da me, sic ruea.
`ar am ar Ta li“ xe lov nu ri an to ni mia mar Ta li sa da xe lov-
nu ri si no ni mi tyu il isa, mag ram mi si ga mo ye ne ba am kon kre-
tul-sti lis ti kur kon teq stSi auc il eb eli Se iq na“ (iq ve).
k. lor Tqi fa ni Ze Ta vi si per so na Jis Se sa xeb wers: `om is
xi fa Ti an gza ze es ver-bi Wi di di ve ra fe ri xvi To iyoo“.
`ver bi Wi sa oc ari sityvaa. mas Si yve la fe ria: ja ba nic, gul-
de da lic, Za bu nic, mxda lic, qa la Cu nac, bev ri sxva sityvac,
- mag ram ver bi Wi ma inc sxvaa, me tia. ver biWs ga re war ze, av-
kac ze ver ityvi. geb ra le ba ki dec is ka ci - kai ymo ba un da,
bi Wo ba un da, mag ram bi Wi ve raa, ver bi Wia. ise or ga nu lad, ise
sis xlxor ce ul ad zis es sityva fra zis qso vil Si, rom yurs
ar gWris da sa mu da mod ga max sov rde ba“ (TiT me ria 1979: 47).
an to ni me bis sa war mo eb lad ga mo iy en eba uar yo fi Ti na-
wi la ki ara, ma war mo eb le bi: u-; u-o; u-ur; ucxo uri af iq-
se bia: a-(lo gi ku ri, al og ik uri), an ti (er ov nu li-an ti er-
ov nu li); dez-(in for ma cia- de zin for ma cia); de-(for ma-
cia, de for ma cia).
Cve ul eb riv, ara na wi la kiT na war mo ebi an to ni me bi xe-
lov nu ria, am na iri sityve bi xSi rad ter mi ne bia da am de nad,
dam kvid re bu lia: ar aw rfi vi, ar am ar Te bu li, ar am ec ni er-
uli, ar aj an sa Ri, ar an ak le bi, araealuri, ar ar se bu li,
ar as ax ar bi elo, ar as im et ri uli, ar as rul wlo va ni, ar aw-
esi eri, ar aC ve ul eb ri vi, ar aw min da, ar aW eS ma ri ti, ar ax-
el say re li, mag ram mxat vrul li te ra tu ra Si is ini aZ li er-
ebs em oci as:
am is Ta na ka cis ar-xsov na mo mak vdi ne bel cod vad un da
Ca eT va los er sa (ilia); ma gis mi ze zi ar is nam dvi li mi ze zis
ar-yo la (barn.); dar Ce na-ar dar Ce na ze ki araa saq me, sa er-
Tod, Tqven, cir kis xal xi co tas kiTxu lob To, Se am su bu qa
say ve du ri Wo lam (miSv.).
as eTi da pi ris pi re ba gan sa kuT re biT ef eq tu ria po ezi aSi:
110 111
po ezi aSi: `Se ni yo liT da ar-yo liT ar gvi be de nebs Za-
lao“ (va Ja);
`ga dag vi fas da dRes yve la fe ri,
mSve ni eri da ar mSve ni eri“ (qeb.).
an: `vi sac svam di pi ri qiT da pi ra qeT swyu ro di“ (gorg.);
an ki dev: `sad wes de ba me sia, sa iT gar bis me sia,
qves kne le bis wyvdi adi, zes kne le bis Ri obi“ (iq ve).
zog jer am na ir ad na war mo eb an to nims sru li ad gan sxva-
ve bu li mniS vne lo ba aq vs: av iR oT Cve ul eb ri vi da ar aC ve-
ul eb ri vi:
`es Ta vi se bu ri spor tia, Cve ul eb ri vi spor tis yve la-
ze ar aC ve ul eb ri vi sa xe oba, ro me lic Se iZ le ba ha va el Ta
zRva ze fic re biT se ir no bas Se ed ar os“ (v. ba ra TaSv.).
2.2. kon teq stu ri an to ni mia
si no ni mi isa da an to ni mi is cne bebi Cve ul eb riv far Tov-
de ba mxat vrul li te ra tu ra Si, ram de na dac aq ni San dob li-
via ro gorc in di vi du al uri Se moq me de bi Ti mox ma re ba, as-
eve an to ni mu ri ne ol og iz mis Seq mna:
`sa xiT mRvde li da saq miT mge lia, er Txel Tu am og ig do
gu li dan, aR ar ga daT qvams (miSv.)“.
mRvde li da mge li, cal ke aR eb uli, an to ni me bi araa, mag-
ram aR niS nul kon teq stSi is ini sa pi ris pi ro se man ti ki saa.
sa var ji So №1. wa ik iTxeT teq sti da amo iw er eT si no ni-
me bi da an to ni me bi. im sje leT, kon teq stu ria Tu ara is-
ini da ra sti lis ti ku ri dat vir Tva aq vT maT:
- eg, Ce mo say va re lo, Zve li moTxro baa ax lad na am bo bi:
aqao - da gle xia, yo vel Tvis mar Ta li un da iy os.
- mag su le lo bas ra da mwa meb, Ce mo kar go? me glex kacs
gu Sin del bal Rsa viT ki ar Sev xa ri. an ge lo zia-meT qi, me
vsin jav, me vCxre kav da, ro gorc Wkva-dam jda ri mglo vi-
are, dav ti ri Cems da kar guls na xe var sa. is Cem gan mok ve Ti-
li na xe va ria, me - im is gan. me da kar gu li naxevari me na ne ba,
meb ra le ba da ar me mar Tle ba ki. gle xi uw min du ria Ta vis
tya pu WiT ki ara, zog jer Ta vis gu lis Tqmi Tac. es ec vi ci,
mag ram Cven ki uk eT es ni varT? am wmin da da um tve ro Tov-
lsa viT spe taks pe rang-qveS ga na Cven im az ed met ni varT?
is ini me na ne bi an, meb ra le bi an-meT qi, me ki Ce mi Ta vi mZags
da me zizRe ba. ara, na xe var ka cad, na xe var gu liT cxov re ba
sik vdi lia, kvdo maa.
- kvdo ma xrwnaa da xrwnas mar to Cir qi sdis, es Tu un da
geT qva.
- Sen da mas war. mag ram or to tad ki. er Ti to ti- Cve ni mk-
vdris na xev ri saa da nu gik virs, rom er Tma neTs uC ir qod ver
ga da vur Ce biT, ro ca er Tma neTs mov xvde biT xol me. kar gs
vi zamT ras me da er Tma neTs mkvda ris na xev riT guls vuCx-
rekT, am it om ac kar gis mqne li, -im aTia Tu Cve ni, -an su le li
gvgo nia, an matyu ara. mkvda ri cocxals ver da in ax avs, ver
ga ik iTxavs cocxlu rad...
- maS, wa su lia Cve ni saq me, Tu mar Tla eg rea!
- vin giTxra? Cve nis Ta ni sa- iq ne bao, mag ram im aTi ki- ara.
- ar mes mis. aki or iv eni, - Cven ca da is in ic, -er Tna ir ad
mkvdar ni varT, Se nis sityviT.
- eg rea, mag ram Sen is cocxa li na xe va ri ga viwyde ba, ro-
me lic Ser Ce ni li gvaq vs. gan sxva ve ba aq ar is. Cven ra ca varT,
ga ke Te bul ni varT, is ini ki - Seq mnil ni. Cven dab lan dul ni
varT, is ini ki gvi ris tiT Se ke ril ni, im gvi ris tiT, ro me lic
mar to bu ne bam ic is da bu ne ba - xom ici, ra os ta tia. is ini Ca-
ki rul ni ari an, Cven - don dlo ni, du ne ni, aba, im aTs sim Re ras
uy ure: er Ti grZe li kvne saa da sim Re ra ver dag vir qme via
(ilia).
112 113
§3. om on imi da mi si
sti lis ti ku ri fun qcia
om on imi ber Znu li war mo So bis sityvaa (homo er Tna iri,
nomos _ sa xe li) da niS navs bge ri Ti Sed ge ni lo biT er Tna ir,
xo lo mniS vne lo biT gan sxva ve bul sityvebs. maT sxva das xva
war mo mav lo ba aq vT. ga mo iy ofa om on im Ta sa mi jgu fi: leq si-
ku ri, gra ma ti ku li da sin taq su ri.
leq si ku ria om on im ebi, Tu ma Ti fu Ze ebi er Ti da ig ive
metyve le bis na wi lia: na ri _ an ba nis erT_er Ti aso, na ri_
ek li ani ba la xi, na ri _ ma ma li aq le mi;
mo ti vi _ ra ime moq me de bis re aq ci is ga mom wve vi mi ze zi,
mo ti vi _ me lo dia, ki lo, han gi;
ba ri _ sa mu Sao iar aRi, ba ri _ dab lo bi ad gi li, ba ri _ pa-
ta ra res to ra ni, ba ri _ wne vis sa zo mi er Te uli;
ba li _ xi li, ba li _ mas ka ra di, ba li _ qu la, ba li _ mi wis-
Zvris siZ li er is sa zo mi er Te uli;
xer xi _ sa mu Sao iar aRi, xer xi _ mo xer xe ba, fan di;
boq si _ qro miT ga moy va ni li er Tgva ri tya vi, boq si _ ig-
ivea, rac kri vi, boq si _ cal ke sad go mi, boq si _ cal ke ga-
mo yo fi li ad gi li zo gi av ad myo fis Tvis, boq si _ ma ma ka cis
Tmis gak re Wis mo de li.
do li - da sar tya mi in stru men ti; do li - bat knis mo ge bis
dro.
pas te li - 1. rbi li fe ra di fan qre bi fer we ri saT vis; 2.
fer we ris teq ni ka, ro me lic em ya re ba pas te lis ga mo ye ne bas;
3. as eTi fan qre biT Ses ru le bu li na xa ti.
om of or me bi gra ma ti ku li om on im ebia, rom le bic er Tna-
ir bge riT Sed ge ni lo bas mxo lod erT an or ka te go ri aSi
in ar Cu ne ben, me re ki scil de bi an er Tma neTs. om of or me bi
gvaq vs Sem deg stri qo neb Si:
`aR marT-aR marT miv di odi me ne la,
ser zed Sev deq, Wmun vis ali me ne la
mze man sxi vi mo ma fi na ma Si na,
si cocxle vgrZen, sik vdil ma ver ma Si na“ (ak aki).
`am na iri da re biT,
ki diT-ki de da re biT,
fe ris fer Tan da re biT,
Se no be bis Se no ba“ (gal.).
§4. ar qa iz mi da mi si
sti lis ti ku ri fun qcia
ar qa iz mi (ber Zn. archaios - Zve li) moZ ve le bu li, xma re bi-
dan ga su li sityva da ga moT qmaa. igi sti lis ti ku rad mar ki-
re bu lia. ar qa iz mebs mwe ra li war su li dro is aR sad ge nad,
mi si ko lo ri tis Se saq mne lad mi mar Tavs. `ar qa iz me bi mwe-
rals im aSi ex ma re ba, rom da kar gu li Tu moZ ve le bu li sag-
ne bi sa da mov le ne bis spe ci fi ka da ma Ti dro uf ro mkveTr
fe reb Si as ax os. yo ve li ve es mwe rals ex ma re ba, rom mkiTx-
vels gauadvilos as ax uli ep oq isa da mov le ne bis cxo vel-
myo fe li aR qma“ (zan du ke li 1960 : 220):
sityva `er Tgu li“ sam sWva li viT Se er Wo ma ma zes gul Si
(gams.); mwi ri va ro, taoeli, ar ta nu jis ci xi dan mov di va ro
sa ro Wi kod (iq ve); mer me xnar cvi dan ax al gaz rda qa li am-
ov ida, mxar ze ko ka hki dia (ja vax.); sa am ma iS iS vla xma li da
ga mo at ri ala ta iWi (barn.); sa ams Wmun va etyo bo da, rad gan
qa la qi dan ka ci jer ar am os ul iyo da cno be bi ara hqon da mi-
Re bu li (iq ve).
`..nas rol sa na dirs, mun Se fa re buls,
mo na di rec ki ver ax lebs xel sa“ ( ilia);
`mTels sa qar Tve los fer xTa qve Se mCva rebr hqel vi da“
(ilia);
114 115
`ik ma re saR vTod maT pa tiJ ni da sis xlis ZRve ni,
Tu ram Seg co des, - Se is yi des tan jviT Sen do ba“ (ilia);
`cac aim Rvra da uc is fres fer Ta
nat vra rad Car Ca bav Svo bis wi aR?“ (qeb.);
`vpo ve ta Za ri, mi us af ari, ud ab nod mdga ri,
mun en To ma rad uq ro be li, wmin da lam pa ri,
an ge los Ta gan ik ro da mun da vi Tis qna ri,
da ga nis mo da ci ur das Ta ga lo bis za ri“ (n. ba ra TaSv.).
mwe ra li Tu ro me li me ar qa ul for mas un eb li eT iy en ebs,
ma Sin mas ar aq vs sti lis ti ku ri dat vir Tva. k. gam sa xur di-
as en aSi ki ar qa iz ms gan sa kuT re bu li fun qcia ek is re ba, mi si
Se moq me de ba, faq tob ri vad, pre qar Tu li en is re kon struq-
ci is cdaa, Ta na med ro ve qar Tu lis ar qe ti pis Zi ebaa, ra sac
ga na pi ro beb da mi Tis qmna do bis pa To si. ` `win- mer Cu li sa-
ken!“ as eTi iyo mi si lo zun gi. mer Cu lis dro in de li ena uZ-
ve le si qar Tu li en is fu Ze ebs, rit ms, in to na ci as da sin taq-
ss in ax avs. Zve li qar Tu li ena ar is erT-er Ti plac dar mi
pra qar Tu li en is saw vdo mad“ ( si gua 1989: 135).
sa var ji So №1. wa ik iTxeT teq sti, ga mo ya viT ar qa iz me-
bi da Sec va leT ax al qar Tu li Se satyvi se biT. im sje leT,
ra tom ga mo iy en eba is ini aq:
`jan mrTe lo ba Ce mi fri ad Ser ye ulia zvi ad ba to no, uf lis
ne baa eg ec. arc me mwa dis, sa qar Tve los daq ce vis mow me rom
gav xde. um al dam vse bia eg Tval ni da yur ni dam gman via, sme nad
bo Ze bul ni uf li sa mi er. ra me Tu ne tar ari an ig ini, vi sac sik-
vdi li um al uw evs, vid re sa ku Ta ris Tva liT ix il av dnen sam-
Sob lo is Tvi sis iav ar yo fas. ne tar ari an ig in ica, vin ca gul-
mar Tal wi na par Ta aC rdi lebs So ris lan dad qce vas ar Ce ven,
ga da Se ne bis gza ze dam dgar Ta na me ma mu le Ta wi aR Si yof nas.
vai maT, vi sac ier emi as eb ri go de ba wi lad xvdes, sam Sob lo-
is Tvi sis dro is dar Rve ul go dol Ta da na cix var Ta So ris.
uS ju lo eba mo Za le bul ars saq ris te an osa ze da. as eT
dros Sju lis sim tki ce da sxe ul is sis pe ta ke Tu ver Se vi-
nar Cu neT, ve ras gviS ve lis is ci xe ebi, ro mel Ta me ox eb iT ac
me fi sa Ta aS en eb, zvi ad ba to no, Sen.
qve ya na Tav ze dag vem xo ba, iav ar qmni an saq ris te an os, da
verc is cecxlis mfrqve ve li xa te bi ga awyo ben ra mes, gi or-
gi me fe rom aw rTo bi nebs far smans, uS ju lo sa da muc liT
mezRap res, rad gan yo vel Ta dam ba deb li sa da yov lis mxil ve-
lis Tva li su fevs, zvi ad ba to no, yo vel gan da mdog vis mar-
cva lic ver sad da ec ema Tvi ni er ne bi sa da xed vi sa mi si sa“.
(k. gam sa xur dia, `di dos ta tis mar jve na“).
§5. ne ol og iz mi da mi si sti lis ti ku ri fun qcia
ena mud mi vad cva le ba di ka te go riaa, igi ic vle ba sa zo ga-
do eb ri vi cxov re bis gan vi Ta re bas Tan er Tad: mas Si Cnde ba
ax ali leq si ku ri er Te ul ebi, ro mel Tac ne ol og iz me bi ew-
od eba.
`ne ol og iz me bad iw od eba is ax ali sityve bi, rom le bic
jer ki dev ver iq cnen Se satyvi si cne be bis Se sa ba mis da sa-
xe le be bad da am it om Se in ar Cu nes si ax lis el fe ri; as eTi
sityve bi jer ki dev ar mox ved ri lan leq si ko neb Si, ad ami-
an eb ic jer ar ari an SeC ve ul ni am `si ax les“. praq ti ku lad
yve la `ax al So bi li“ sityva da sawyis Si ne ol og iz ms war mo-
ad gens; Sem deg, dro Ta gan mav lo ba Si is ini kar ga ven sti lis-
ti ku ri si ax lis ef eq ts da zog Sem Txve va Si ar qa iz me ba dac
ki ga da iq ce vi an“ (gaf rin daS vi li... 2005: 89).
1. uav to ro ne ol og iz me bi (ma Ti en aSi Se mo ta na ar uk av-
Sir de ba kon kre tul pirs) da 2. in di vi du al ur-sa av to ro
ne ol og iz me bi.
116 117
bu neb ri via, esa Tu is ne ol og iz mi kon kre tu lad vi Ra-
cam mo ig ona, mag ram vin, es uc no bia. cno bi lia, rom ili am
da am kvid ra wo de ba, msof lmxed ve lo ba, de da az ri, Tval-
Ta xed va, mTav ro ba; k. gam sa xur di am - car gva li, Si na be ra,
qve me xi, di dos ta ti; n. ni ko la Zem - li an da gi, or Tqlma-
va li; g. ni ko la Zem - gan to le ba, tan var ji Si, msa ji; ak ak-
im - ga iZ ve ra, bo bo la; d. uz na Zem - aR qma, gan wyo ba, gan wyo-
bi le ba, msa ji; v. be ri Zem - miv li ne ba, Sve bu le ba, saS vi... .
(gaf rin daS vi li ... 2005: 90-91).
Tu ne ol og iz mi en aSi dam kvid rda, zo gad sa xal xoa, Tu
igi Se iq mna ra ime Sem Txve vis ga mo, kon kre tu li kon teq stis-
Tvis, mas ok azi on al uri ew od eba (laT. casus - Sem Txve va).
zog jer ok azi on al iz mebs bav Sve bi qmni an: am oy la pe, am om-
iy ide (mi yi de da am om it ane). am uk an as knelT sa yo facxov re bo
ok azi on al iz me bi ew od eba. is ini ar sad fiq sir de ba, po et ur-
in di vi du al uri ki mxat vru li li te ra tu ris kuT vni le baa.
mo viy vanT po et uri ne ol og iz me bis ma ga li Tebs:
`JRers qvis har mo nia,
da robs ram di-da ri“ (gal.);
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
`vi Tom vfo ri aq obT,
vi Tom vbed mzi an obT,
vi Tom da oc ne ba gvaq vs
frTe bad“ (qeb.);
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
`ca pas te lis fe re biT,
im na ir ad fer fe robs,
cao, mi wav, naZ ve bo,
sul min da rom ge fe roT“ (iq ve);
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
`var mowye ni li, viT zam Tar Si na zi be Ru ra,
viT Se mod go mis Ra me eb Si na zi ver sa li,
Sens si la ma zes Ce mi trfo ba es af ex ura,
var mowye ni li, viT zam Tar Si na zi be Ru ra“.
sa var ji So № 1. wa ik iTxeT ma ga li Te bi, gan mar teT ne-
ol og iz me bi da im sje leT ma Ti sti lis ti ku ri fun qci eb-
is Se sa xeb:
1. mo sam sa xu re sa ji ni bos ken miC qar na bi job da (We iSv.);
2. ro ca or mo cis Ses rul de bi, mo di Cem Tan da er Tma ne Ti
Ca va por tre toT (iq ve);
3. da xu Wa Tva li, nat ken fiq rSi SeT val brmav da (iq ve);
4. ma ma mi sis por tsi ga ri mo mi ta na da ger ma nu lad Cem sa xe-
la mo qar gu li cxvir sa xo ci (miSv.);
5. Ca kos tum-Ca gal stu ke bu li ka ci xels miq nevs (miSv.);
6. er Ts vu cu lis yu eb di im gax re kils uk an al ze! (miSv.);
7. mo iT mi neT, vna xav Tu ar is, mSvi dad Ca ut el ef ona mdi-
van ma (miSv.);
8. fil tri mi uy en-mi uq anC-mi um on ta Jes (miSv.);
9. lu ki an as Tum ca Tva li dah kle bo da, ma inc am Cnev da,
qma ri rom ra Ra cas Cir Ti bir Tob da (ga riy.);
10. xan da xan vxvde bi, Tu ra od en vSo re ul de bi... (qeb.).
§ 6. di al eq tiz mi da mi si sti lis ti ku ri fun qcia
di al eq tiz me bi er Ti ro me li me kuTxis Tvis da ma xa si aT-
eb eli sityve bia. bev ri maT ga ni sa li te ra tu ro en is kuT vni-
le ba gam xda ra. mxat vrul li te ra tu ra Si ma Ti ga mo ye ne ba
sti lis ti ku ra daa Se pi ro be bu li- am Tu im kuTxis ko lo ri-
tis Se saq mne lad ga mo iy en eba. mi uT iT eb en sxva faq to reb-
zec: `a) sa li te ra tu ro en aSi ar mo ip ov eba ama Tu im di al-
eq tSi ga mo ye ne bul for ma Ta ek vi va len te bi- di al eq tiz mi
am Sem Txve va Si av sebs sa li te ra tu ro en is xar ve zebs; b) di-
al eq tiz me bi ga mo iy en eba ad gi lob ri vi ko lo ri tis Se saq-
mne lad, am dros maT wmin da mxat vru li da niS nu le ba aq vT;
g) mwe rals er eva sa li te ra tu ro da di al eq tu ri for me bi
an da Seg ne bu lad am jo bi nebs di al eq tiz mebs nor miT gaT va-
118 119
lis wi ne bul for mebs. zog jer am as da de bi Ti ef eq tic aq vs-
xde ba tra fa re tad qce uli ga moT qme bis ga ned le ba, ga xa li-
se ba... “ (ku xa laS vi li... 2010: 104).
di al eq tiz me bi Zi ri Ta dad mxat vru li na war mo eb is per-
so naJ Ta metyve le ba Si gvxvde ba da mig vi Ti Tebs maT kuTxur
war mo mav lo ba sa Tu ga naT le ba ze.
mo lo di nis sa pi ris pi rod, ili as mxat vrul pro za Si, Ti-
To-or ola ga mo nak li sis gar da, di al eq tiz me bi ar gvev li-
ne ba av to ri sa da per so na Je bis metyve le bis ma di fe ren ci-
re bel sa Su al eb ad.
di al eq tiz mi ux va daa mxat vrul li te ra tu ra Si, pro za sa
da po ezi aSi:
- `ali xom ar Se mog yria, Wov?“ ( gams.);
`rad gan tri al ebs wre Si yo ve li
da dro is fer fliT ar ib ur eba,
ro gorc su lis Tqmas, ise mo ge li-
ne ta re iza ar ge yu re ba?“ ( qeb.);
`sad xar ne tav...
frTe bi gaq vs Tu fex SiS ve li iar ebi,
ax la Cvenc xom Cve ul eb riv mdi na re bas,
cxov re bi sas, varT uk ve na zi ar ebi“ (iq ve).
sa gan ge bod un da aR in iS nos di al eq tu ri leq si kis ro
li zu rab gor gi la Zis Se moq me de ba Si. mi si po ezia aW ar uli
di al eq tis cocxa li sa un jea. di al eq tur leq si kas mo aq vs
mSob li uri kuTxis sur ne le ba, mSob li uri ke ri is siT bo da
sim yud ro ve, rac an da ma ti viT iz id avs mkiTxvels. xal xur
metyve le bas Tan si ax lo ve, fra zis mdi na re ba, si ned le z.
gor gi la Zis po et uri sti lis mTa va ri gan msazRvre li ni Sa-
nia. mi si po ezia `ma mis mjiR sa“ da `de dis ma ja Si“ ga dar Ce ni-
li qar Tu li sityvis cocxa li ma ti anea:
`der debs gul Si vi beq sni di,
aW ar eli vi yav ga na
Sig Wik Wi kiT mo WuW ku li, am sir Te bis sev da Ta na“ (gorg.);
`ka xab rel, fe ri el bi Webs
ab lay vebs eS xiT da ab lay vebs bwke niT“ ( iq ve);
`qals Sev xe de...
gav beC di da siy va ru li da ib ada“ (iq ve).
sa var ji So №1. mo Zeb neT ar qa iz me bi da di al eq tiz me bi
da im sje leT ma Ti sti lis ti ku ri fun qci eb is Se sa xeb
ro ca Se ve di, is al ami Se aJRa ru na da sa ze im od ga iW ima.
jer ufxo Se Za xi liT mo me sal ma:
- mog vix ve mSvi do biT, mog vix ve! wya lo ba gu da nis jvri sa,
wya lo baჲ! waRm ma ge ge bas Cve ni dav la Ti!
mer me mog vi se bu ri da ri ge ba mog vca:
- fic-ver cxl na Wam Zmas ar eR al at eb is.
Zmad-na fi ce bi nam dvi li Zme bi ari an. or iv es vi Tom er
Ti Zu Zu uw ov ni aT. er Ti sis xlic me or esia, Wi ric sa er Toa,
lxi nic da si cocxlec.
Sem deg iam zem Ta si mo it ana. Sig co ta od eni rZe id ga. To-
Ti am xan jris wvers Tas Si ver cxli Ca afxi ka, or iv eni dag va-
Co qa da cal-cal ke dag vam wya lob na:
- or Tav mog casT wya lo bai gu da nis jvar ma, or Tav nu ma-
gi Sa las mter Tan xma li da ga mar jve ba! Tu Ce mis xe li sa ge-
kad re bo das, Sa gin dnas es Tas, Sa gar gas da ma gax ma ras (ja-
vax.)
120 121
§7. bar ba riz mi da mi si sti lis ti ku ri fun qcia
leq si kur er Te uls, ro me lic ucxo en id an uf un qci odaa
Se mo su li da mSob li ur en aze mo ep ov eba mkvid ri si no ni mi,
bar ba riz mi ew od eba. arsebobs misi ramdenime jgufi.
1. ar me niz me bi: som xu ri dan Se mo ta ni li sityve bi (to, ax
Ci, ca va ta nem);
2. ru si ciz me bi: ru su li en id an Se mo su li sityve bi;
3. ga liz me bi: fran gu li en id an Se mo ta ni li sityve bi ( ma-
dam, bon Jur);
4. ger ma niz me bi: ger ma nu li en id an Se mo ta ni li sityve bi
(ka put, hen de xox);
5. an gliz me bi: in gli su ri en id an Se mo ta ni li sityve bi
(mag.: se ili- fas dak le ba, biz ne si, ho bi);
6. it al iz me bi: it ali uri en id an Se mo ta ni li sityve bi
(mag.: Cao).
XIX sa uk un eSi ru si fi ka to rul ma re Jim ma qar Tul en aSi
bevr bar ba riz ms ga ux sna gza - sto li, Ska fi, ram ka, ma Si na,
tru ba da a. S.
`kal ma so bi dan“ mo yo le bu li ru sul sityveb sa da ga moT-
qmebs met-nak le bad sis te mu ri xa si aTi aq vs ro man ti kos Ta
en aSi, ker Zod, ar apo et ur qmni le beb Si. mi iC ne ven, rom es
sa kiTxi gan sa kuT re bul yu radRe bas im sa xu rebs, `im de nad
ram de na dac am Jan ris Txzu le ba Ta ena da sti li ed eba sa-
fuZ vlad qar Tu li pub li cis ti ki sa Tu mec ni er eb is en as“
(mi qi aS vi li 2003: 141).
mo viy vanT bar ba riz me bis ma ga li Tebs qar Tvel ro man ti-
kos Ta Se moq me de bi dan:
`Sek re bi lo ba Tu hxa dis sa Wi rod um od ge na sa Cven ker-
Zo ro me li sa me me fe Ta gan bo Ze bu lis Rra mo ti sa; `in eb os
moTxo vad eq spe di ci is gan su dis da ras pra vis ko pia“ (al.
WavW.); ̀ say da ri, bib li ot eka da bol ni ca ar is mdid rad Sem-
ko bi li; Ce mi Zma za qa ri ac iq mi su la ot pus kSi“ (gr. orb.).
gr. or be li an is en aSi da fiq si re bu li ru su li leq si ku ri
na ses xo ba ni mo na wi le ob en qar Tul sityva war mo eb aSi pa xo-
do ba, skuC no ba, uS ko lo ni, ub ib li ot ek oni. aw ar mo eb en
mrav lo biT ricxvs: pla ne bi, zam ke bi, vo en ne bi...
ru si ciz me bi Ta na med ro ve qar Tul Sic gvaq vs, Tum ca
dRes dRe ob iT an gliz mebs mi eca far To as pa re zi.
mxat vrul li te ra tu ra Si bar ba riz me bis ga mo ye ne biT
mwe ra li qmnis mxat vrul sa xes, gviC ve nebs per so na Jis ga naT-
le bas, so ci al ur sta tuss, da mo ki de bu le bas mSob li uri
en is nor me bi sad mi.
§8. na ses xe bi sityve bi da ma Ti
sti lis ti ku ri fun qciebi
qar Tu li en is leq si kur ma rag Si mniS vne lo va ni ad gi li
uW ir avs na ses xeb, sxva en id an Se mo sul sityveb sa da ga moT-
qmebs.
yo vel kon kre tul en as aq vs leq si kis gam did re bis da
Sev se bis gze bi da xer xe bi. es enia: sa ku Ta ri re sur se bi sa da
sityva sa war mo eb eli mo de le bis ga mo ye ne ba da sxva en eb Tan
kon taq te bi - ses xe ba da Tar gmna. sa ku Ta ri leq si ku ri fon-
dis gam did re bis gzis ar Ce va da mo ki de bu lia kon kre tul
en ob riv si tu aci aze. sam wu xa rod, dRes dRe ob iT qar Tu li
en is leq si ku ri fon di `mdid rde ba“ ara sa ku Ta ri fon diT-
sityva war mo eb iT, ar am ed sxva en id an ses xe biT da Tar gmniT.
ena so ci al uri mov le naa, mas Si yo vel Tvis ais ax eba xal-
xTa So ris kon taq te bi, am it om ac ar ar se bobs `wmin da, Se-
ur ev eli ena“, pu riz mis Te ori is dac va praq ti ku lad Se-
uZ le be lia, mag ram sa Wi roa gar kve uli zo mi er eb is dac va.
TviT na ses xe bi leq si ka Se iZ le ba dav yoT sa kuT riv na ses xeb
(sa uk une eb is gan mav lo ba Si SeT vi se bu li sityve bi) da ucxo
sityve bad, ro mel Ta ucxo oba aS ka raa. pir vel jguf Si er-
122 123
Ti an de ba sityve bi, ro mel Ta ses xe ba mi zan mi mar Tu li, mi-
zan Se wo ni li gax ldaT, es enia in ter na ci on al iz me bi, ter-
mi ne bi da a. S. me ore jguf Si Se ma va li sityve bis gav rce le-
bas ra ime mi za ni ara aq vs, gar da mo du ro bi sa, am it om ma Ti
Sec vla qar Tu li leq si ku ri er Te ul eb iT sa sur ve li caa da
auc il eb el ic.
na ses xe bi sityve bi mec ni er eb is, kul tu ris, po li ti kis
sfe ro ebs ga ne kuT vne ba; swo red ma Ti gan vi Ta re ba ais ax eba
leq si ka Si. es enia: hi ti, in ves ti cia, le gi ti mu ri, im piC men-
ti, kon fi den ci al uri, bri fin gi, ina ug ur acia, for pos-
ti, non sen si, fo bia, mon stri.
qar Tul Si bev ria in ter na ci on al iz mi, ro mel Ta gav rce-
le ba da dam kvid re ba ga na pi ro ba mec ni er ul-teq ni kur ma
prog res ma da glo ba li za ci am.
ze mo da sa xe le bul bevr sityvas mo eZ eb ne ba qar Tu li Se-
satyvi si, ro me lic Se sa niS na vad ga mo xa tavs saT qmels en
is nor me bi sa da es Te ti kis dac viT. es enia: ri me iqi, fe Sen-
vi qi, uiq en di, iv en Ti, far Ti da sxva mra va li. um jo be sia
vix ma roT: ga da mu Sa ve ba, mo dis kvi re uli, Sa baT-kvi ra,
Ro nis Zi eba, wve ul eba. bri fin gi xan mok le TaT bi ria Jur-
na lis te bi saT vis; voiaJi - mog za ur oba; mon stri - ur Cxu-
li; fo bia - Si Si; ku ra to ri - mzrun ve li, me ur ve, ro mel sac
da va le bu li aq vs ra ime sa xis meT val yu re oba; sko lis, sas-
wav leb lis me si ji - xed va, kon cef cia, Zi ri Ta di prin ci pe bi
da mi za ni; gzav ni li - mTa va ri saT qme li, de ko di re ba - ga-
Sif vra, gar Ce va, ref leq sia - as ax va, an al izi; la ten tu ri -
ga mo um JRav ne be li, fa ru li; in ter pre ta cia - ri sa me az ris
ax sna-gan mar te ba; re laq sa cia - sim Svi de, mo du ne ba; non-
sen si - Se us ab am oba, si su le le; in sa iTi - uc ab edi, uc na uri
wvdo ma; si la bu si - sas wav lo geg ma, ku ri ku lu mi - sas wav-
lo kur se bis er Tob li oba.
am ri gad, na ses xeb sityva Ta xma re ba Si zo mi er eb is dac va
auc il eb elia, mxat vru li li te ra tu ris stil Si ki is ini ga-
mo iy en eba, ro gorc sti lis ti ku ri sa Su al eb ani da per so na-
Jis wig ni er eb aze mi uT iT ebs.
sa var ji So №1. mo Zeb neT bar ba riz me bi da na ses xe bi
sityve bi, im sje leT ma Ti sti lis ti ku ri fun qci eb is Se sa-
xeb da sa dac sa Wi roa, Sec va leT qar Tu li Se satyvi se biT:
1. qa laq Si mod ni ce bi ar gvyavs;
2. ru sis pir-da ub an el ma da Tma-da uv ar cxnel ma iam SCik ma
foS tis po vos ka mi ay ena (ilia);
3. di am begs da na Cal niks us ud od Se eZ loT, ra ca sur daT,
is eq mnaT (yazb.);
4. diR mel va nu as Ta vi da edo rul ze da eZ ina (do Ca naSv.);
5. me ria `mar Sut ke bis“ mZRo le bis gatya ve ba sac iwyebs?!
6. mo diT da yve la fe ri ga vaiasnoT;
7. xels uS li daT mag am bav Si ve no ki sam glo vi aro (ge laSv.);
8. ig eTi Cur Cxe le bi da Ci re bi, ig eTi Rvi no da vi Ci na (iq ve);
9. kvi tan ci ebi ze mo dan Ca te nes feC Si;
10. sar ke sa viT ga ap ri la pa ta lo kic da po lic.
§ 9. fra ze ol og iz mi da mi si sti lis ti ku ri fun qcia
fra ze ol og iz me bi di di ga mom sax ve lo bi Ti Za lis mqo ne
sti lis ti ku ri sa Su al eb ebia. `ma Ti ga mo ye ne ba metyve le bis
eq spre si ul-em oci ur bu ne bas am aR lebs da am did rebs“ (ef-
im ovi 1968:70). ma ga li Tad: miz nis mi saR we vad iS vi aTi Za lis-
xme va qar Tul Si gad mo ic ema fra ze ol og iz miT - nem sis yun-
wSi Zvre ba; gam wa re ba- bu xar Si mkvdris at an in eba da a. S.
sti lis ti kis kvle vis obi eq tia si no ni mu ri fra ze ol-
og iz me bi, mya ri ga moT qme bi, ro mel Tac er Tna iri an msgav-
si mniS vne lo ba aq vT, si nam dvi lis er Tsa da im ave mov le nas
as ax av en, mag ram gan sxva ve bul em oci ur el fers an iW eb en; an
er Tsa da im ave se man ti kas ne it ra lu rad, ev fe mis tu rad Tu
124 125
dis fe mis tu rad gad mog vce men. is eve ro gorc re la ti ur si-
no ni mebs, am na ir myar ga moT qmeb sac gan sxva ve bu li fun qci-
ebi aq vT, is ini sti lis ti ku rad mar ki re bu lia.
si no ni mur fra ze ol og iz mebs leq si ku ri sa gan gan sxva ve-
biT ar aq vs se man ti ku ri do mi nan ti, e. i. Zi ri Ta di si no ni mi-
si no ni mu ri ri gis bir Tvi.
qar Tvel mu ha jir Ta metyve le ba Si uaz ro, us ag no la pa-
raks gad mog vcems fra ze ol og iz me bi: la pa rak Si ka ta da am-
tria (gag li ja), jix ri ki da am tria, Wva vis Wi bo ni da Tik-
nis dav li, rZem gad meiara.
ka ta da am tria _ niS navs da uf iq re be li, mo uz om avi la-
pa ra kiT vi Ra cas awye ni na an sa id um lo eba gas ca; in eg ol Si
ityvi an, la pa rak Si jix ri ki da am triao.
ma Wa xel Si Sa hin ma da ad as tu ra uaz ro, uT av bo lo la pa-
ra kis ga mom xat ve li fra ze ol og iz me bi: `win-uk an la pa ri-
kobs, `ka Wa-ku Waia la pa ra kobs“. iqve das tur de ba gan sxva-
ve bu li sti lis ti ku ri ko no ta ci is fra ze ol og iz mi - `Zem
gad meiara“ (mo la pa ra kes am am bi sa ar af eri ga eg eba, mi ze-
zi ki mo xu ce bu lo baa): `Ze ma gad meiara, ne nes xe be ri ar aq“
(maW.). (xe be ri- ar ab. am ba vi) (cecxla Ze 2009:18).
yve la ze me ti fra ze ol og iz mi Taa gad mo ce mu li sik vdi-
lis se man ti ka. ar se bobs sik vdi lis bi ol ogi uri, re li gi-
uri, fi lo so fi uri ga ge ba. `war mod ge na sik vdil ze, ro-
gorc mov le na ze, un iv er sa lu ria mra va li xal xis sam ya ros
en ob riv su raT Si, Tum ca yo ve li na ci on al uri kul tu ris
(rwme na, tra di cia, ri tu ali, war mod ge na da a. S. TviT myo-
fa do ba ga na pi ro bebs Ti Toeuli eT no sis en ob ri vi cno bi-
er eb is un ik al ur ob as. si no ni mur mniS vne lo ba Ta sim rav les
swo red am cne bis gan sxva ve bu li ga ge ba, mis mi marT sxva das-
xvag va ri da mo ki de bu le ba, ga az re ba ga na pi ro bebs“ (ki ko-
niS vi li... 2010:86-87). fra ze ol ogi aSi xal xis rwme ni sa da
war mod ge ne bis ga mo xat vis Se sa xeb sa gan ge bod msje lobs b.
jor be na Ze (jor be na Ze 1997: 62).
sik vdi lis se man ti kis ga mom xat vel fra ze ol og iz mTa
um rav le so ba aR Zravs uar yo fiT em oci as: pir naT lad, gul-
das ve ne biT civ sa ma re Si Ca vi da (va Ja); mov kvde bi, er Ti dRe
mmar Tebs; mi wa meq ne ba ba to nad (iq ve); wa iRo Sav ma mi wam Ce
mi Tev do re (ilia) (cecxla Ze ... 2011: 228-239).
dis fe mis tu ri fra ze ol og iz me bia: dRe sa Tu xval Ce mi
sul Tam xu Ta vi mo va da suls ga maf rTxo bi nebs (ilia); sam sa-
xu ri dan da iTxo ves da ma lec su li ga acxo (kldi aSv.); mTe li
ori kvi ra as mev da da me sa me kvi ras ki da re jans fe xe bi ga aW-
im vi na (ilia); mor Ce bi an Wa mas da ma Sin ve es en ic fe xebs gaf-
Se ken (T. ra zi kaSv.); me dam ba Ca dav ca le, im an ki Sub li Se uS vi-
ra tyvi as da pa pa Ce mis mo sa kiTxad wa vi da (ja vax.).
mu ha jir Ta metyve le ba Si gvaq vs as eve we ix ura mi wis sa ba-
ni, Sa vi mur gvi mu ug or da; lex tze Ta vi mi ar tya, Cen ge mi-
eg ri xa (an Ci ek li ta), su li di eg li ja (maW.), su li gaS pa (in).
aW ar ul Si am ave mniS vne lo biT ga mo iy en eba fe xis Ti Teb Si
ga Wi ti ne bac.
am ave se man ti kis ev fe mis tu ri fra ze ol og iz me bia: miv di-
va ro, miTxra da Rmer Ts mi ab ara al ali su li (ilia); jve be
av ad iyo, am it om pu pis be di da pa ta ra du qa ni Ca ab ara, xo lo
su li Rmer Ts da ul oca (ja vax.); Su ag za ze rom mi vi da, su
li gag zav na ca Si (p. um ik.); bu ne bi sa gan da Cag ruls da gan-
wi ruls sik vdi li mi gi Rebs siy va ru liT, mi wa Ca gik ravs
gul Si, ro gorc sat rfos na nat rs (v.barn.).
me tad sa in te re soa sxvi si gam wa re bis, da tan jvis ga mom-
xat ve li fra ze ol og iz me bi sam xrul metyve le ba Si:
`de dam Til sa ar du uJ da Wkva Si da da Za li lem si(s) yur-
wSi ga aZ rum la“; `bu xar Si Sa aZ rum la za va li“; `im soi saq-
me uyo, rom bux ri dan kta ri aat ania“; `am den saq me Si su li
ga aS pu na“; `Sa aq an ebia Cen ge, fe na zo ri mi ca ber sa“; `ki bi-
li tvi ne bi ga ay rev nia“ (Cve neb.)
nem sis yun wSi gaZ vre na sxvis uk id ur es ga Wir ve ba Si Cag-
de ba, Zal da ta ne baa. aq saT qme li uf ro gaz vi ad eb ulia, vid-
126 127
re bu xar Si gaZ vre na Si. aW ar ul Si gav rce le bu lia tru ba Si
gaZ rum le bac, ro mel Sic aS ka raa ru su lis gav le na. ar an ak-
leb eq spre si ulia bux ri dan mkvdris at an in eb ac. su lis
gaS pum le ba da Cen ges (Turq. yba) Se qa ne ba sik vdi lis Tva-
liT da nax va ze mi uT iT ebs. sas tik gam wa re ba ze ve mi uT iT ebs
kbi lis tvi ne bis gay re vi ne bac, oR ond aq tki vi lis se man ti-
kaa wi na plan ze wa mo we uli (cecxla Ze... 2010: 232).
9.1. fra ze ol og iz mis in di vi du al ur-av to ri se uli
gar daq mna da mi si sti lis ti ku ri fun qcia
`Tu uC ve ulo kon teq stSi vlin de ba fra ze ol og iz mis
kom po nen te bis se man ti ku ri Tu struq tu ru li Ta vi se bu re-
ba ni, es ar is in di vi du al uri av to ri se uli gar daq mna“ (Sad-
ri ni 1991: 145-146).
gan sa kuT re biT sa in te re soa bib le iz me bis de no ta ci-
ur-ko no ta ci uri as peq te bi, struq tu ra da sti lis ti ku ri
fun qci ebi. is ini Ta vi an Ti xa to va ne bi Ta da Rrma se man ti-
kiT war mo ad gens dar wmu ne bis sa uk eT eso sa Su al eb as. ara iS-
vi aT ad maT ok azi ur ad ac iy en eb en, rac `ra Rac da ma te bi Ti
in for ma ci is mi wo de ba sac gu lis xmobs. rac uf ro mo ul od-
ne lia ok azi uri mniS vne lo ba, miT uf ro Zli eria `gac ru eb-
uli mo lo di nis ef eq ti“ (Cxvi mi ani 2004: 87).
eq spre si ul ob is mi saR we vad, sa zo ga do eb aze ze gav le-
nis mo sax de nad, naT qva mis WeS ma ri te ba Si da sar wmu neb lad,
mis zne ob ri vad as am aR leb lad, TviT ne bo bis da ut if ro bis
ga sak ri ti keb lad zog jer ilia Ta vis pub li cis ti ka Si mi-
mar Tavs bib le iz mis gra ma ti kul tran sfor ma ci as - `me ore
dRe sao, im ave Tav mjdo ma rem ga mo ucxa da yri lo bas, - brZa-
nebs b-ni yi fi ani: - iy av ne ba Tqve nio, Ti Ton Cven da gi niS-
navT ka mi si aso; ram ga mo iw via? nu Tu im an, rom `iy avn ne ba
Ce mio!“ .
zog jer Tval Si sa ce mia ma Ti di na miz mi: da aRa-mah mad-xa-
neb ma pir qve dag vam xes, qva-qva zed ar dag vi ye nes (`ra giTx-
raT, riT gag xa roT?“) [ara daS Tes qvaჲ qva sa ze da, ro me li
ara da ir Ru es].
`b-n yi fi ans bew vi da un ax avs da Ze li ki ara (`Si na uri
mi mo xil va“) [Sdr. anu vi Tar xel-ge wi fe bis Tqu mad Zmi sa
Se ni sa: `Zmao, mi te ve da aR mo gi Ro wu eli Tu al is ag an Se-
ni sa, da di re sa Tu al isa Se ni sa sa ara hxe dav? or gu lo,
aR mo iRe pir ve lad dirჱ Tu al is ag an Se ni sa da mer me ix-
ilo aR mo Re bad wu eli Tu al is ag an Zmi sa Se ni sa (l. 6, 42)].
gla xaks ar av is gan sak mao nu ge Si ar eZ le va da sCi vis: me
purs vsTxo vo, is qvas mi debs xel Sio (`we ri le bi qar Tul
li te ra tu ra ze“) [Sdr. anu vin ars Tqu en ga ni ka ci, ro me li
sTxov des Ze mi si pur sa, nu qvaჲ mis ces mas? m. 7, 7].
`ma inc ki dev sik vdi lia im is Tvis, rom vis Tvi sac Wir Sia,
vis Tvi sac ib rZvis, vis Tvi sac it an je ba, is pir ve li es vris
qvas sxva Ta So ris“ (iq ve :604).
spe ci al ur li te ra tu ra Si mi Ti Te bu lia, rom sa ek le sio-
wig nu ri fra ze ol ogia. ̀ ar qa uli ga moT qme bi or ga nu lad ar
is Caq so vi li Zi ri Tad teq stSi da Zve li qar Tu li or na men-
te bi viT am Sve nebs mas“ (Sa lam be ri Ze 1966:274). bu neb ri via,
am ga moT qmebs ilia ar qa iz aci is Tvis iy en ebs, Tum ca is ini
pir vel rig Si ga mo iy en eba (ro ca uc vle li sa xi Taa da mow me-
bu li), ro gorc yve la ze mtki ce, sar wmu no ar gu men te bi, Sem-
deg ki un da vim sje loT maT sti lis ti kur fun qci eb sa Tu
niuansebze.
`xe xi li sa gan, xi li xis gan naT qva mia, _ ic no be bao“
(`qva Ta Ra Ra di“); uk an as knel ma ga liT Si bib le iz mi ga xal-
xu re bu lia, mom dev no Si ki ga Ta na med ro ve bu li: ad ami ani
da met wi lad eri, ara mar to pu ri Ta er Ti Ta cocxal ars“
(`Si na uri mi mo xil va“) [Sdr. `ara pu ri Ta xo lo cxon de bis
ka ci“m. 4,4.].
bib le iz me bis ga mo ye ne bis met di na miz mze mig vi Ti Tebs
bib li uri sityve bi sa da si uJ et eb is ga daq ce va teq stis or-
ga nul na wi lad. `la fi Ca mo vi recxoT, WuWyi mo vi So roT,
128 129
rom mxo lod mar ga li te bi dag vrCes Cve nis cxov re bis sa sa-
xe lod“ (`sa qar Tve los mo am be zed“) [Sdr. nu mis cemT siw mi-
de sa ZaR lTa, nu ca da uf enT mar ga lit sa Tqu en sa wi na Se
Ror Ta].…
ilia bib le iz mebs iy en ebs sa Ta ur ad ac: `vis na Tes sa vm-
kiT?, `ras ve Zi eb diT da ra vpo veT?“am gva ri kiTxvi Ti sa-
Ta ur eb iT igi ad re sats an uz ne ob aSi sdebs brals, an ki dev
ra Rac Se us ab am ob aze mi uT iT ebs.
9.2. aq ve un da aR in iS nos bib li ur fra ze ol og iz mTa prag-
ma ti ku li as peq te bis Se sa xe bac: me-20 sa uk un eSi aTe iz mis
mZvin va re bam bib le iz me bi aR mofxvra qar Tve le bis mex si er-
eb id an. m. ja va xiS vi lis Se moq me de ba Si naC ve ne bia, Tu ro gor
da uk ar gavT Si na ar si ek le si ur sa id um lo eb ebs da praq ti-
ku li da niS nu le ba Se uZ eni aT. is ini moq me de ben prin ci piT:
`kbi li kbi li sa wil“. Te im ur azi mxo lod ma Sin da in te res da
Se go ne bis- `nu da uf enT mar ga lit sa Tqu en sa wi na Se Ror Ta“
mniS vne lo biT, ro ca am ave sib rZnis Za liT cxov re bi dan ga-
ir iya, na ka ca rad iq ca. ig ive fra ze ol og iz mi uC ve ulo kon-
teq stSi gvxvde ba `vis ra mi an Si“: `ra vi ro man vi si sa gan ese
Se uw on eli sityva mo is mi na, mar ga li ti Ror sa wi na Se ra da-
ya ra“ (visr.103: 13).
ilia er Tsa da im ave bib le iz ms mxat vrul li te ra tu ra sa
da pub li cis ti ka Si gan sxva ve bul fun qci as ak is rebs. lu ar-
sabs mwe ra li ase mi mar Tavs: ̀ Sen im is Tvis cxov rob rom Wa mo
da sva da ara im is Tvis sWam da svam, rom icxov ro, e. i. ec ado,
vi Ta ma ma ze ci sa, iy av Sen sru li“. aR niS nul kon teq stSi
bib li uri fra za sar kas tu lad ga mo iy en eba, ma Sin ro ca pub-
li cis ti ka Si da kon kre te bu lia mi si mo ra lu ri fa se ul oba:
vi Ta ma ma ze ci sa, iy av Sen sru li”- ai, Ta vi da bo lo ad ami-
an is cxov re bi sa“ (`Si na uri mi mo xil va“).
fra ze ol og iz me bis ni mu Se bi
av gu ris Ri mi li
av gu ris Ri mi li sic ru isa da Tval Tmaq co bis si no ni mia.
Zvel rom Si av gu re bi anu qu ru me bi mor wmu ne ebs um ar tav-
dnen re li gi ur we sebs, mra val ricxo va ni Rmer Te bis ne-
ba-sur vils, uw in as war metyve leb dnen mo ma vals da a. S. ci-
ce ro nis gad mo ce miT, uv ici xal xis matyu ara Sar la ta ne bi
er Tma neT Tan Sex ved ri sas Zlivs ik av eb dnen si cils. sa zo-
ga do eb aSi ax lac mo ip ov ebi an is eTi ad ami an ebi, rom le bic
sa id um lo eb iT mo sa ven vi Tom da Rrma cod nas, Tval Tmaq co-
ben da Seg ne bu li aq vT, ra sac Ca di an.
bal za kis as aki
ityvi an mo wi fu lo ba Si Se sul qal ze, war mod ge ba fran gi
mwer lis, on ore de bal za kis ro ma ni dan: ̀ qa li oc da aTi wli sa“.
gan te ve bis va ci
ga da ta ni Ti mniS vne lo biT gan te ve bis vacs uw od eb en is
eT ad ami an ebs, rom leb sac sxvis cod vebs ab ra le ben da sxve-
bis mi er Ca de ni li da na Sa ul is aT vis ag eb in eb en pa suxs. uZ ve-
les dro Si eb ra el ebs as eTi we si hqon daT: we li wad Si er-
Txel, sa Se mod go mo dRe sas wa ul ze `cod ve bi sa gan gan wmen-
dis dRes, mTe li Te mi Se ik ri be bo da vel ze. ux uc esi jer
wir vas ga da ix di da, Sem deg ki ga mo iy van da vacs, da ak is reb da
mas mTe li wlis gan mav lo ba Si mrev lis mi er Ca de nil cod-
vebs da mi uS veb da tye Si mgle bis da sag le jad.
geT si ma ni is ba Ri
mSve ni eri, myud ro, wyna ri ad gi li, ga da ta niT ki niS navs
mZi me gan cda Ta ad gils. sa xa re bis mi xed viT, ier us al im-
is max lob lad mde ba re geT si ma ni is baR Si uy var da qris tes
gan mar to eba da loc veb Si dro is ga ta re ba. aq ve gas ca iud am
qris te Ta vi si am bo riT.
130 131
ha ni ba lis fi ci
ha ni ba lis fi ci sa mu da mod, sa ma ra di sod da de bu li,
mtki ce, gan sa kuT re biT mniS vne lo va ni aR Tqmaa.
xma mRa Ra deb li sa ud ab no sa Si na
es ga moT qma fi gu ra lu rad niS navs vin mes naT qva mis, Se-
niS vnis, mo wo de bis uy ur adRe bod da to ve bas.
ZaR lis Ta via Ca mar xu li
ra ime ga ug eb ari sa kiTxis ga moc no bis, mis de da ar sSi Caw-
vdo mi sas ityvi an, ai, sad yo fi la ZaR lis Ta vi Ca mar xu lio.
gad mo ce mis Ta nax mad, es ga moT qma ger ma ni aSi war mo iS va me-
Teq vsme te sa uk un eSi. vin me mxe dars say va re li ZaR li mo uk-
vda, ro mel mac erT dros igi sik vdi lis gan ix sna. mad li er ma
pat ron ma Ta vis say va rel ZaR ls la ma zi Zeg li augo saf lav-
ze. cno bas am is Se sa xeb So re ul raionebamde mi uR we via. Zeg-
lis sa na xa vad So ri dan mo sul ni ad gi lob riv mcxov reb lebs
ek iTxe bod nen, sad ar is ZaR lis Ta vi Ca mar xu lio.
Ci ne Tis ke de li
Ci ne Tis ke de li gan ker Zo eb ul ob is, gan cal ke ve bu lo-
bis, kar Ca ke ti lo bis sim bo loa. Ci ne le bi Zvel Ta gan ve ga-
nuwyvet liv eom eb od nen mom Ta ba re to mebs, hu ne bis wi nap-
rebs, rom le bic Ci ne Tis Crdi lo eT iT tra ma leb Si cxov-
rob dnen. maT me xu Te sa uk un eSi Si Sis za ri das ces ev ro pas,
am it om ac aag es Ci ne leb ma 214 wels di di (2500 km. sig rZis, 10
m. si maR lis, 6 m. sis qis) ke de li.
Si os ma ra ni
Si os ma ra ni ul ev eli sim did ri sa da ux vi dov la Tis sim-
bo loa. mcxe Tis raionSi mdi na re mtkvris gaR ma mTeb Si Si
om mRvi mis mo nas te ri mde ba re obs. gad mo ce mis Ta nax mad, igi
wmin da Si om aago me eq vse sa uk un eSi da Tvi Ton ve gax da mi si
wi nam ZRva ri. mo nas ter Tan ma ra nis yo fi la da gu lux vi be ri
Rvi niT um as pin Zlde bo da mloc ve lebs. le gen dis gad mo ce-
miT, qvev reb Si Rvi no ul ev eli yo fi la, is ini ze na ar is wya-
lo biT mud mi vad iv se bo da Tur me.
pu ri Cve ni ar so bi sa
es ga moT qma am oR eb ulia loc vi dan `ma mao Cve no“. mor-
wmu ne mi mar Tavs Rmer Ts da ga mos Txovs mas yo vel dRi ur
luk ma purs. ga da ta ni Ti mniS vne lo biT mas xma ro ben is eTi
ra mis aR sa niS na vad, rac sa si cocxlo sa Wi ro eb as, sa ar se bo
moTxov ni le bas war mo ad gens.
or pi ro va ni ian usi
ian usi Zve li ro ma el eb is RvTa eba iyo. erT sxe ul ze ad-
ami an is ori sa xe iyo: er Ti gax ldaT Wa bu ki sa, me ore- mo xu-
cis. sim bo lu rad pir ve li niS nav da mo ma vals, me ore- war-
suls, gan vlil dros. ian uss xel Si skip tra da di di ga sa Re bi
eW ira; iT vle bo da ka re bis, WiS kris yo vel gva ri saq mis da-
sawyi si sa da da sas ru lis RvTa eb ad. rom Si mis sa xel ze ta Za-
ri iyo ag eb uli.
Ta na med ro ve ga ge biT, ga moT qma `or pi ro va ni ian usi“ fi-
gu ra lu rad aR niS navs ni Rabs, or pi ro bas, er Tis Tqmas da
me or is ga ke Te bas, da pi re bas, mag ram da pi re bu lis sa wi na aR-
mde go moq me de bas.
Tva li Tva li sa wil, kbi li kbi li sa wil
es ar is sa ma gi er os mi ge bis de vi zi, mo ce mu li eb ra el Ta
ka non mdeb lis- mo ses aT cne ba Si, rac niS navs mo ye ne bu li
zi an is Tvis sa ma gi ero zi an is mi ye ne bis de bu le bas. qris ti an-
ul ma mo ral ma mas mor Ci le bis prin ci pi da up ir is pi ra: mar-
cxe na yba Si da gar tyan, mar jve na mi ag ebeo.
132 133
da na el eb is ZRve ni
da na el eb is ZRve ni ar is sa Cu qa ri, ro mel Si ac if ar eba
mtru li zrax ve bi, Ra la ti, saf rTxe, ub ed ur eba.
ne tar ari an mor wmu ne ni
ne tar ari an mor wmu ne ni, - uwyi na ri ir oni iT ityvi an gu-
lub ryvi lod dam jer ad ami an ze.
§ 10. an da za da mi si sti lis ti ku ri fun qci ebi
xal xis mi er sa uk une eb is gan mav lo ba Si dag ro vebu li sib-
rZne WeS ma ri ti sar wmu no wya roa. ro gorc sa sa ub ro stil-
Si, ise pub li cis ti ka sa da mxat vrul li te ra tu ra Si an da-
zas ar gu men tis fun qcia ek is re ba: msme ne li sa Tu mkiTxve-
lis dar wmu ne ba naT qva mis WeS ma ri te ba Si. as eT dros av to ri
an da zas ur Tavs ko men ta rebs: im aT cod na aq vT, xer xi ici an.
`xer xi sjo bia Ro ne sao“, - Zvel Ta gan ve Tqmu la da mar Ta lic
ar is (ilia); `ro go ric mRvde lia, is eT ic eriao“, - am bobs
qar Tu li an da za, ro go ri po ema iyo na Tar gmni, im is Ta nac ...
gam xi la vic Sex vda (ilia IV:26); ma rad WeS ma ri tia qar Tu li
an da za: `kar gs mTqmels kar gi gam go ni un dao“ ( iq ve, IV: 305).
an da zas mwer le bi xSi rad mi mar Ta ven eq spre si ul ob is mi-
saR we vad: ana sa ma gi er os ga da ux di da _ ad ge bo da da vis fa-
cers mo uw nav da, vis ba des aTxo veb da, vis ra sam sa xurs ga uw-
ev da, iq neb si ke Tes qvey nis gu li mo el bo, mag ram naT qva mia:
da go re bul qvas ga mar jo ba ver Se aC er eb so (k. lor Tq.);
mo ma val Si ki… Ce mi xiz no ba nu ad gia yel ze,… ax sov des, rom
cxva ri cxva ria, mag ram Tu gacxar da, cxa reao (dad.).
ga mom sax ve lo bis mi sa ni Web lad ilia mzam za re uli an da-
ze biT ki ar kma yo fil de ba, `ar am ed cdi lobs ga da am uSa os,
ga da ax al is os igi, ga av rcos mi si moq me de bis are, ra Ta am iT
ga aZ li er os en is ga mom sax ve lo bi Ti Za la, uf ro ga am Sve ni er-
os, ga al am az os da ga am kveT ros az ris ga reg nu li sa mo se li
ara ma Ral far do va ni da oC of ex eb ze Sem dga ri sityve bi Ta,
ar am ed xal xu ri ga moT qme biT, `sa yo vel dReo, Si na ur uli“
sa sa ub ro fra ze biT, rom le bic far To ma si saT vis ga sa ge bi,
ax lom dgo mi da gul Si Cam wvdo mia“ (Sa lam be ri Ze 1966: 283).
ilia an da ze bis pe rif ra zi re bas, mo der ni za ci as mi mar-
Tavs Se sa da reb lad, an al ogi is Tvis, az ris al eg ori ul ad
gad mo sa ce ma dac: `ka ta sa viT Zex vs ver Ses wvde ni an da me ti
ra dar Ce ni aT, Tu ar iZ ax on pa ras ke viao“; `nac vlad im isa,
rom Tqvas, Cven Tvis mi uw vdo me li ram ar iso, ro mel sac mSi-
eri ka ta ver Ses wvda da Ta vi im iT in ug eSa, rom pa ras ke viao“;
`am aTi Sey ra swo red im asa hgavs, rom mkvda ri mkvdars aek-
ida, saf la vam de wa mi Reo“.
g. Sa lam be ri Zes im is saC ve neb lad, Tu ra od en moq ni lad
da mar jved iy en ebs ilia an da zebs, mi si pub li cis tu ri na we-
re bi dan moh yavs er Ti an da zis - `wyal wa Re bu li xav ss ek id-
eb odao“ cxra va ri an ti:
1. vi sac saq me ese es mis, im as an ba nis Te or et ik ac ve ras
uS ve lis, ro gorc wyal wa Re buls - xav si; 2. me da Tqven kar-
gad vi ciT, rom xav si ve ras uS ve lis, ma inc wya li wa iR ebs; 3.
wyal wa Re bu li xav ss ek id eb odao, naT qva mia; 4. me ba to ne fiq-
robs, ra ki wyals miv ya va ro, xav ss ma inc mo ve Wi doo; 5. dah-
bRa uW ebia Cve ni um ec ari mec ni eri, ro gorc wyal wa Re bu li,
xav ssa, ra ki sxva il aji da Ro ne ar hqo nia; 6. igi ar amc Tu um-
ec ari, qa raf Su tac yo fi la, wyal wa Re bul sa viT yo vel xav-
ss eW id eba, mag ram vai, Sens mters, xav sma, ve ra uS ve los- ra;
7. igi mog va go nebs xav ss, ro mel sac wyal wa Re bu li eW id eba
xol me, ro ca me ti gza ara aq vs 8. al bad es ar is is xav si, ro-
mel sac Cve ni wyal wa Re bu li av to ri Cas Wi de bia; 9. sxva gza
rom ara aq vs, xav ss eW id eba dar Co bi sa gan Ta vis da saR we vad“
(vi mow mebT Sa lam be ri Zis mi xed viT, gv. 289-290).
am ri gad, an da ze bSi eqspresiuloba naTqvamis WeSmarite-
baSi darwmunebas emsaxureba.
134 135
§ 11. af or iz mi da mi si sti lis ti ku ri fun qci ebi
af or iz mi ze pir sa da we riTs metyve le ba Sic im ave rols
as ru lebs, ra sac an da za, im gan sxva ve biT, rom am uk an as-
knels av to ri hyavs da rac me ti av to ri te ti aq vs mas, miT
uf ro sar wmu noa naT qva mi. mxat vrul li te ra tu ra Si arc
Tu iS vi aT ad im ow me ben wi na mor bed Ta na az revs: ilia gan sa-
kuT re biT xSi rad mo ix mob da rus Tve lur af or iz mebs: iy en-
eb da an Txzu le bis teq stSi, an we ri lis bo los:
gu li kru lia ka ci sa, xar bi da ga uZ Ro me li (ilia VIII: 181);
ko ka sa Si gan ra ca sdgas, ig ive war mo din de bis (iq ve); ra sa ca
gas cem Se nia, rac ara- da kar gu lia (iq ve); qmna mar Tli sa sa-
mar Tli sa xe sa Se iq ms xmel sa ned lad (iq ve); yva vi ra var dsa
iS ov is, Ta vi bul bu li hgo nia (iq ve).
ilia arc Tu iS vi aT ad im ow mebs sxva Ta brZnul ga mo naT-
qva meb sac: `brZe ni arc iS vebs fri ada, arc dia Se wux de bi sa;
sjobs sig la xa ke si mar TliT, crus did sa gam did re ba sa“
(ar Ci li) (iq ve); ̀ gog ra ver gax de ba Si ra zis Su Sad, rac gin da
ma Ral Ta ro ze das va To“ (saiaTnova).
mxat vrul li te ra tu ra Si zog jer af or iz mi pe rif ra-
zi re bu lia. mag.: ili as Tan vxvde biT rus Tve lu ri af or iz-
me bis pe rif ra zi re bas: ` lo di ni xsnil sac da ab ams, igi TviT
eb is, vin eb is (VI: 175) [Sdr.: `ux vi ax snil sa da ab ams, igi TviT
eb is vin eb is“]; `zog jer siwyna re gmo bi li sjobs siC qa re sa
qe bul sa“ (V: 149) [Sdr.: Tqmu la, siwyna re gmo bi li sjobs siC-
qa re sa qe bul sa“].
`pi ra do bis Jin sve vab ra lebT qu Ta Tu ris ga ze Tis `Sro-
mis“`aR ma xvnas da daR ma far cxvas“ yo vels saq me Si, sa ca ki
qu Ta is is sa ad gil ma mu lo ban ki ur evia“ (iliaV:212); ga xa re-
bis gax Si re ba da, ma Sa sa da me, gaiefeba ve ra fe ri Ta ma su qia
Cem Tvis. vi ci, kar gad vi ci, rom od es tur fa gaiafdes, aR ara
Rirs ar ca Ci rad“ (iq ve, IX : 269).
af or iz me biT metyve le ba da ma je re be li, sar wmu noa da
STam beW da vi, am as Ta na ve, mi uT iT ebs metyve lis wig ni er eb az ec.
§ 12. ev fe miz mi da ta bu;
ma Ti sti lis ti ku ri fun qci ebi
en aSi ar is is eTi sityve bi da ga moT qme bi, rom le bic Si na-
ar siT sa Ta ki loa, rwme nis ga mo ar ga mo iT qmis, an da ux eSia
da ux er xu lo bas qmnis. es ga re mo eba ga na pi ro bebs maT Sec-
vlas ev fe miz me biT.
12.1. ev fe miz mi ber Znu li sityvaa da niS navs `ke Ti lad
metyve le bas“, `zrdi lo bi an la pa raks“. ucxo sityva Ta leq-
si ko nis mi xed viT, ev fe miz mi sityva an ga moT qmaa, rom li-
Tac Sec vli lia sxva, ra ime Tval saz ri siT mi uR eb eli, ux er-
xu li sityva an ga moT qma (fex mZi me or su lis nac vlad, sa pir-
fa re So - fe xi sad gi lis nac vlad) Tu sityvis an ga moT qmis
pir da pi ri mniS vne lo ba ux er xu lo bas gviq mnis, igi un da Sev-
cva loT `ke Ti liT“, `zrdi lo bi an iT“. am de nad, ga mo sa xa ta-
vi Si na ar si ar ic vle ba, ic vle ba mxo lod ga reg nu li sa xe.
ena uSu al od uk av Sir de ba er is kul tu ras, is en ob ri vi
et ik et is ga am ox at ul ebaa. `ev fe mi za cia kul tu rul-mwig-
nob ru li en eb is Tvi saa da ma xa si aT eb eli. en ob ri vi et ik eti,
Ta va zi an ob is gar kve uli for mu le bi da for me bi, am kul-
tu ras Tan Ta na zi ar obaa, xo lo dar Rve va mi si ucxo ob is
erT-er Ti ni Sa nia“ (ar ab uli 2005 : 236).
ev fe miz me bia: mkbe na ri (ti li), mic va le bu li (mkvda ri),
xel ci vi, xel mru di (qur di), us ax elo, ux se ne be li, ur-
wmu no (gve li); ax lom xed ve li (be ci), Se ux ed avi, ul am azo
(ma xin ji), mo xu ci, mxco va ni, dro uli, xan daz mu li (be be-
ri); Se uZ lo daa, uqe if odaa (cu da daa); si mar Tle da mi ma-
la, ar miTxra (mo matyua).
ev fe miz me ba daa miC ne uli Ta va zi ani ga moT qme bic: brZa-
na (Tqva), mi ir Tva (Wa ma), mob rZan da (mo vi da); brZa na (Tqva),
gar da ic va la (mok vda) gax lavs (ar is), da ber da (mo xuc da,
mok vda- gar da ic va la, in eb eT, ge Tay va) da a. S. aq ve un da da-
136 137
va sa xe loT mxo lo bi Ti ricxvis nac vlad mrav lo bi Tis ga-
mo ye ne ba: dab rZan diT, gax la varT...
ev fe mis tu ria as eve: Se ni Wi ri me, ge nac va le, Se mo gev le.
zo gi sityva gar kve uli so ci al uri sta tu sis aR mniS vne-
li iyo, dRes am aze igi aR ar mi uT iT ebs, mag ram Ta va zi an ob is
aR niS vna da ek is ra. mag.: ba to no, qal ba to no... `ba to ni od-
es Rac kon kre tul sa gans aR niS nav da, sityvis is to ri uli
gan vi Ta re bis Se de gad igi gan zo gad da da Ta va zi ani mi mar-
Tvis for mad iq ca“ (Zi Zi gu ri 1965: 270).
qar Tul Si ar se bobs ev fe miz mis sxva das xva sa xe oba. maT
iy en eb en: a) sa ku Tar jan mrTe lo ba ze sa ub ri sas: `Sen jva-
ri ge we ros“, `Sen ar Se mog Civ leb“; b) cu di am bis xse ne bi sas:
`Sors iy os“, `pi ri qvis ken miq nia“; g) mad li er eb is ga mo xat-
vi sas: `di di mad lo ba“, `mad lo ba mo mix se ne bia“, `uR rme si
mad lo ba“; d) oj ax Si stum ro bi sas: `aqa mSvi do ba“, `ke Ti li
iy os Ce mi fe xi am oj ax Si“; e) `Se na Ze nis mi loc vi sas“: `ax-
al-ax al mSvi do ba Si“ (ka xeT Si ityvi an, -mziT gac vi Teo); v)
mo bo di Se bi sas: `ma pa ti eT“, `bo di Si“, `uk ac ra vad“; z) dam-
Svi do be bi sas: `kar gad me na xe“, `kar gad iy avi“ T) Zi lis win:
`Zi li ne bi sa“, `tkbi li Zi li“… i) gam gzav re bi sas: `gza mSvi-
do bi sa“, `bed ni eri mga zav ro ba“, mor Ci le bi sa da Tan xmo bis
ga mom xat ve lia: `kar gi“, `ke Ti li“, `ke Ti li da pa ti os ani“ k)
mo fe re bis, Txov na-mu da ris ga mom xat ve li - `ge Tay va“, `ge-
nac va le“, `Se mo gev le“ (sa xo kia 1979: 89).
ev fe miz ms Se iZ le ba ir oni uli el fe ri dah krav des: Ce mi
go Sia gar da ic va la; ni ko ra Sin mob rZan da; Sen wis qvil Si
wab rZan di, me qor wil Si wa veT re vi.
ev fe mi za cia Ci ne bu li sa Su al ebaa nak lsa an xar vez ze, si-
mar Tle ze de li ka tu rad mi sa Ti Teb lad. mag.: nac vlad im isa,
rom ad ami ans uTxran, matyu ara xa ro, eub ne bi an, Tqve ni naT-
qva mi si mar Tles ar Se ef er ebao.
gax lavT, in eb eT da mis Ta na sityve bis ga mo ye ne ba mi zan-
Se wo ni li araa sa mec ni ero stil Si. ma ga li Tad: es me tad
mniS vne lo va ni naS ro mi gax lavT qar Tu li sa mar Tlis is to-
ri aSi. un da iy os es me tad mniS vne lo va ni naS ro mi ar is.
saT qme lis ev fe mi za cia sa zo ga dod da ma xa si aT eb elia
mwig nob ru li en eb is Tvis, kul tu ru li ad ami an is Tvis, ma Ra-
le Ti ku ri sa zo ga do eb is Tvis.
`en ob ri vi et ik eti gu lis xmobs metyve le bis kul tu ras,
igi ga ne kuT vne ba eT ik is sfe ros. in di vi dis mi er war moT qmu-
li ne bis mi eri sityva, ga moT qma, ro mel sac moh yve ba msme ne-
lis Tvis usi am ov no em ocia, ara eT ik ur ad, eT ik ur nor ma Ta
dar Rve vad aR iq me ba. am de nad, eT ik ur nor ma Ta dac vas sa zo-
ga do eb aSi ud id esi mniS vne lo ba en iW eba“ (sa Ri na Ze 2012: 354).
12.2. Tu ev fe miz mi eT ik as mi ek uT vne ba, ta bu rwme nas uk-
av Sir de ba da re li gi uri rwme nis sa fuZ vel ze war mo So bil
ak rZal vas niS navs. igi po li ne zi uri sityvaa, qar Tu lad ar
iT ar gmne ba, meg rul Si ki mi si ek vi va len te bia `va Si ners“ da
`ve Si le be“. pir ve li ad ami ans uS lis Cve ul eb riv moq me de-
bas an la pa raks, me ore ki an im is tur war mod ge nas uk av Sir-
de ba. ta bu ir eb is pir ve la di ar si iyo to te mis mo uk vle lo-
ba. k. gam sa xur di as Tan ga mo iy en eba or ive sityva- ta bu da
va Si ners. no ve la `ta bu Si“ vec no biT va Si ner siT sa xel de-
bul cxo ve lebs, `mTva ris mo ta ce ba Si“ - sva nur sa mo na di-
reo va Si ner ss, per so naJ Ta mra val sa xe li an oba ki mTel mis
pro za Si gvxvde ba.
`vi co diT, ras mo as wa veb da yva vis daCxav le ba, bo lo qan-
qa las Se moj do ma, wi Tu ras Sex ved ra, kur dRlis, me lis da
mi wis ka cis or ani.
bu ki oti da ik iv leb da - ku di ani ax lo mod ge bo da, yu ri
da if ar fa leb da - cuds am bavs ga ig on eb di, mar cxe na Tva li
da if ar fa leb da - mar jve nas ga ax ar eb da, wviv ze mo gefxa ne-
bo da, win gza un da gde bo da, of ofi Se mo gey re bo da-cu di
am ba vi mox de bo da, cas var skvla vi mos wyde bo da- di di ka ci
mok vde bo da.
138 139
gav rce le bu li war mod ge niT, TiT qos sa xe lis xse ne ba
aR izi an eb da suls, am it om ac mav nes sa xels ar as od es da vu-
Za xeb diT. daT vs `uw min durs“ ve Zax diT, tu ras `kval dawyev-
lils”, Tag vs - `kbi leb mo We dils“, Win Wve las - `ku zi ans“,
qors - `ze ma vals“, yvavs - `du du Cas“, gvels - `Sav Co xi ans“,
`mav nes“, `us ax el os“.
naWyved lebs ar es mo daT, rom `Tqma qmna ze di dia“. sa dac
mo ri els ax se neb da, is ic iq gaC nde bo da da xal xs ges lav da,
xo cav da. di ak vnis TqmiT, mo ri el is Tvis ta bu rom da ed oT,
so fe li ga dar Ce bo da.
ta bu zog jer crur wme na sac uk av Sir de ba. av ad myof bav-
Svebs sa xels ga dar qmev dnen im is rwme niT, rom da av ad eba maT
ve Rar ip ov ida.
ar se bobs sik vdi lis ta buc: mok vdas nac vlad ityvi an, -
gar da ic va lao, gar dac vli li gan sve ne bu li, cxo ne bu lia.
am iT sik vdi lis, ro gorc ga ma nad gu reb lis ar si ga uf er ul-
eb ulia, Sem su bu qe bu lia.
ta bu da ev fe miz mi ad ami ans sa zo ga do eb aSi moq ce vas as-
wav li da.
sa var ji So №1. wa ik iTxeT ma ga li Te bi da mi uT iT eT, ax-
lavs Tu ara ev fe miz ms ir oni uli el fe ri:
1. kar gia mxi ar uli Wkua! ar af er ze id ar deb, ar af er ze in-
aR vleb, yve la fers mzam za re uls mo gar Tme ven;
2. jer Tqven mi ir TviT, mec ax la ve Se mo gi er Tde biT;
3. mo gar Tmev! Sen ma nam de ar af eri ag tkiv des, rom me Se ni
ga sa ke Te be li me ga va ke To;
4. in eb eT, in eb eT, nu ge ri de baT!
5. ki dev mi ir TviT, ar mo ge ri doT, xa Wa pu reb sac mo gar-
TmevT;
6. di di mad lo ba, uk ve bev ri ge ax el iT;
7. mi si da er Ti ul am azo, Se ux ed avi qa li iyo, mag ram fri-
ad did bu ne bo va ni;
8. - Tqven ras in eb ebT?
- Ca is, ge Tay va;
9. ra mo gar TvaT, ba to no Ce mo! brZa neT, nu mo ge ri de baT!
10. zed me ti Zi liT xom ar ga da iR al eT?! auc il eb lad un
da da is ve noT, sxvag va rad Se uZ le be lia!
§13. Jar go ni da ar go; ma Ti sti lis ti ku ri fun qci ebi
sa li te ra tu ro en is leq si kur ma rag Si ga mo iy ofa plas-
ti kis ram de ni me fe na, rom le bic ar Se dis nor mi re bul, sa-
er To-sa xal xo ze pir sa da we riTs metyve le ba Si. maT ar an-
or ma ti uli sityve bi, for me bi da ga moT qme bi ew od eba, ro-
mel Ta Seusabamo ga mo ye ne ba mig va niS nebs ad ami an is da bal
kul tu ra ze, mi zan mi mar Tu li xma re ba ki pi ri qiT, al am az ebs
en as, uf ro mka fi os da ga mom sax ve lo biTs xdis mas.
Jar go ni ar is mci re so ci al uri jgu fis, ama Tu im pro fe-
si is ad ami an Ta metyve le ba. Jar go nis Ta vi se bur sityveb sa
da Tqmebs Jar go niz mi ew od eba. Jar go niz mebs, ar go tiz mebs
da pro fe si on al iz mebs so ci al ur di al eq teb sac uw od eb en.
so ci al uri di al eq te bi up ir is pir de ba te ri to ri uls:
gad mog vcems ad ami an Ta ama Tu im so ci al uri jgu fis (ar-
tis te bis, mezRva ur eb is, eq im eb is) metyve le bas.
Jar go nu li leq si ki dan ga mo iy ofa Ta vi se bu ri sityve bi,
rom le bic mxo lod ad ami an Ta viw ro jgu fis Tvis (xu lig ne-
bis Tvis, qurd-ba ca ce bis Tvis) ar is ga sa ge bi.
Jar go niz me bia: ba za ri _ la pa ra ki, msje lo ba (`ba za ri
araa“ - ul ap ar ak od, ra Tqma un da).
ga baz re ba _ ra ime am ba vis gav rce le ba; ban Zi _ bin Zu ri,
xel moc ru li an ar as im pa ti uri ad ami ani; ga ban Ze ba _ sa-
xe lis Se lax va; bla ti _ (rus.) _ a ra for ma lu ri kav Si re bi,
kon taq te bi, nac no bo ba, xSi rad meq rTa me ob as Tan an pro teq-
ci on iz mTan kav Sir Si; ga maz va _1. miz nis ver mi uR wev lo ba,
140 141
ac de na; 2. ra Ra cis Sov na; ga CiT va _ ra Ra cis Sov na; ga Ci-
Tu li _ ma Ra li sta tu sis mqo ne ad ami ani; daT re va _ ra im es
Sov na; zma ni _ tan sac me li; mas ti _ pi rov ne ba; da mu Ra me ba _
al Ros aR eba; pon ti _ 1. mdgo ma re oba, si tu acia 2. `ra pon-
tia?“ ig ivea rac ra Sia saq me? ta sa oba _ si ar uli; Sa ra fi _
qe ifi, Rre oba; xi pi Si _ Sfo Ti.
a. ar ab uli sa gan ge bod mi uT iT ebs, rom `Jar go nu li
metyve le bis Tvis da ma xa si aT eb elia leq si kis ga Ra ri be ba,
bar ba riz me bis mo Za le ba, ak vi at eb uli fra ze ol ogi is ga ba-
to ne ba. gan sa kuT re biT ga if ar To va as pa re zi sityva `prob-
le mam“. igi yo vel gva ri dab rko le bis, siZ ne lis Se fer xe bis
ga mo sa xa ta vad ga mo iy en eba... as eTi ten den ci ebi ara mxo lod
aR ar ib ebs sa li te ra tu ro en as, ar am ed sa fuZ vli an ad ar-
Rvevs uk ve gan mtki ce bul en ob riv sis te mas, qmnis se ri oz-
ul saf rTxes, sa er Tod da uk ar gos sa xe sa uk un eTa gan mav-
lo ba Si erT-erT mTa var kul tu rul mem kvid re ob as, am it-
om ac ar is auc il eb eli sa li te ra tu ro en is gan vi Ta re bis
ten den ci eb ze yu radRe bis ga max vi le ba“ (ar ab uli 2005 : 238).
Jar go niz mebs mxat vrul li te ra tu ra Si per so na Jis
mxat vru li sa xis Se saq mne lad iy en eb en.
§14. vul ga riz me bi da ma Ti
sti lis ti ku ri fun qci ebi
vul ga riz me bi ux eSi an uw ma wu ri sityve bia, mas uk ul tu-
ro da ga un aT le be li ad ami an ebi iy en eb en, mxat vrul li te-
ra tu ra Si ki sti li za ci is miz niT ga mo iy en eba. vul ga riz-
meb Si er Ti an de ba ro gorc uc en zu ro da fa mi li ar uli (Si-
na ur uli da ga ub ra lo eb uli), ise Jar go nu li da qu Cu ri
sityve bi Tu ga mo naT qva me bi.
mxat vrul li te ra tu ra Si vul ga riz mi ga mo iy en eba per-
so na Jis mxat vru li sa xis Se saq mne lad. ga vix se noT, ma ga li-
Tad, oT ara anT qvri vis metyve le ba, ro me lic mdi da ria uk-
me xi sityve biT, es is pim pi lia, qvri vi mad ls rom mo ay ri da
xol me: ar-da sar Ce no, Se ad re da ma le da sa mar xa vo, Se pir-
Sa vo, Se na! Se ar da sa ca le be lo, Se oy ra yo, Se ub ed ur is dRi-
sav, Se da sa Ru pa vo; ai,Se da miw di, da miw di, ai, me xi ki da ga ya-
re!
`wyev lis gan mi Re bul STa beW di le bas ki dev uf ro zrdis
uar yo fi Ti ep iT et ebi da Se da re bi Ti msgav se bis sityve bi:
eg da sa mi wi xe le bi, eg bar Za yi so de na mkla ve bi, sam gle goW-
sa viT gaTxvi ru la, ai, mo gik vdes eg ug ulo gu li, Sen ki mo-
gik vda eg uxe iro Ta vi; ai, me xi ki da ga ya re mag qe ci an Tav ze!
ris Tvis gas xia eg eni mag mut ruks tan zed? eg briy vis Ta vic
in axo? da ex et ebi, Rvi nos ar Ca ga cecxleb, ba rem Sen Cas-
cecxlo da misT.“ (af ri do ni Ze 1989: 62).
sa gan ge bod mi uT iT eb en Ta na med ro ve qar Tul Si vul-
ga ri za ci is ten den ci is zrda ze. `Ta na med ro ve sa li te ra-
tu ro en is uax le si ten den ci ebi swo red am mi mar Tu le biT
wa ri mar Ta. am as Si da pro ce seb Tan er Tad da sav lu ri, e. w.
mas kul tu ris far Tod Se moW ra mac Se uwyo xe li. en is vul-
ga ri za ci is aR niS nul ma ten den ci am, of ici al uri ur Ti-
er To be bis fa mi li ar iz aci am ara mxo lod sa xe li suf le bo,
sa par la men to da sa te le vi zio metyve le ba Si iC ina Ta vi, ar-
am ed cen tra lu ri ga ze Te bis is eT pub li ka ci eb Sic ga mom-
JRav nda, rom le bic of ici al ur-saq mi ani sti lis Car Co eb Si
un da Tav sde bod nen“ (ar ab uli 2005: 237).
vul ga riz mebs pub li cis tur stil Si sta ti is sa Ta ur eb-
ad ac Sev xvde biT, rac stil Ta So ri si sazRvre bis darRvevaa:
`ra tom ep ot in eba qe Ta pu tins“ `aTi an Si ga var tyi“; `xu li-
ga ni sti qa ro sa ni?!“ (vul ga riz mi); `ari an Tu ara `gaR le ti-
le bi?!“; `nag vis qa la qi“ anu na gav say re li qaT qa Ta ba Tu mis
fon ze“. pub li cis tu ri sti lis erT-erT fun qci as - Txro-
bis sis xar te sa da di na mi ku ro bas ew ir eba mTa va ri kul tu-
ru li mem kvid re oba - en is siw min de.
142 143
am ri gad, vul ga riz me bi mxat vrul li te ra tu ra Si sti-
li za ci is miz niT, per so na Jis uk ul tu ro ba sa da ga un aT-
leb lo ba ze, mis socialur dialeqtze mi sa Ti Teb lad ga-
mo iy en eba.
sa var ji So №1. wa ik iTxeT ma ga li Te bi, amo iw er eT Jar-
go ne bi, vul ga riz me bi, bar ba riz me bi, ar qa iz me bi Tu di-
al eq tiz me bi da im sje leT ma Ti sti lis ti ku ri fun qci eb-
is Se sa xeb:
1. ZaR lur si cocxles uS nod da vaT rev da Tvi Ton si-
cocxle Wi ri an mZo ri viT mi maTrevs (ja vax.);
2. oTxfexs ki ara, Sen un da am og dos kac ma al ik api, Tu
cxva ris da Zro xis mov lis Ta vi ar gaq vs, aiy are da ma us vi aq-
ed an, Se ni pat ro ni qve ya na cao (miSv.);
3. vin ma ma ZaR li amo iR eb da xmas! (iq ve);
4. me sa ho ba vod da sa Ra da vod ara mca lia (iq ve);
5. er Ti we li vxe xe, 1945 wlis ian var Si da mi Wi res da 1946
wlis Te ber val Si ga miS ves (iq ve);
6. yve la fers la iT ad un da Se xe do, uf ro me tic, fe xeb ze
un da da ik ido da gul ze mo geS ve ba;
7. am saq me ze Tur me dab ro ar mi ucia;
8. yve la fe ri kar gad mi dis,mag ram To rem ze vi We de biT;
9. Tu saq mes ga miC ma xebT, sa er To dac mov tyde bi aq ed an da
Cems dux sac ver na xavT;
10. sul im as meb la ta ve ba, fe Se ne be lur kor pus Si bi nas
vi Se ne bo;
11. mo ge ces lxe na, Tu es se ro ka, Tu ra Rac Ce mi fe xe bia,
sad me mo vi xel Te, daW ri lic rom iy os, Ro ri viT ga mov Sig nav
mag Ro ris das muls;
12. ax la ma inc ar am ev so xvi mi ra - si na nu liT Tqva da uk ve
Se gu be bu li wya li lar Si ga uS va (ios el.);
13. na uc ba Te vad mo gay ri an go ro xebs, na tex qva sac ar av in
da ga debs (iq ve);
14. as eT ebi mar to ur cxvad, un am us od ki ar Se mog ci ci ne-
ben, ge lizRe bi an (iq ve);
15. ro dis iyo, bi Wo, sicxi ani da av ad myo fi reCs ur tyam-
da sce ni dan?! (miSv.).
sa var ji So №2. wa ik iTxeT ma ga li Te bi, ga xa zeT vul ga-
riz me bi, Jar go ne bi da im sje leT, sad, ra fun qci iT iy en-
eb en mas; mo uZ eb neT maT Se sa ba mi si ne it ra lu ri sti lis
sityve bi da ev fe miz me bi:
1. kai Tox la oba ki uy vars, mu Sa oba ki ej av re ba;
2. ji ga ro, Cve ni San tra ba Sen Tan mov di varT sa qe if od;
3. ra go imi vin me yo fil xar, yve la fer ze av ar de bi xol me!
4. me iq bla te bi maq vs, nu ge Si ni aT;
5. Se nis Ta na ar if ebi da yu ri an ebi bev ri ub al ax ebia spi-
ri dons!
6. ma ga ri si af an ti vin mea, or mag Ta maSs Ta ma Sobs;
7. Sa yi riT da Rla bu ciT ma yuTs ver iS ovi, Za ma!
8. Sa ra fis te bis gar da iq ar av in ar iyo;
9. kai da cen tri li vin mea, yve la fer ze uc na ur re aq ci ebs
ak eT ebs;
10. kar gad etyo ba vin caa, sul mu dam daZ ma ru li si fa TiT
da dis.
sa var ji So №3. wa ik iTxeT ma ga li Te bi da Sec va leT na-
ses xe bi sityve bi da bar ba riz me bi qar Tu li Se satyvi se-
biT, Jar go ne bi da vul ga riz me bi - sa li te ra tu ro sityve-
biT:
1. te le vi zi is reb ren din gi sa pa su xis mgeb lo saq mea;
2. go ga ni qa ba Zis bu ti ki ma le Tbi lis Si ga ix sne ba, di za in-
er Tan Cac ma pret-a pro tes xa ziT 100-dan 500 la ram de Rirs;
3. So pin geb ze si ar uli sxva qal ba to ne bi viT gsi am ov nebT?
4. am Ja mad ser fin gi Za li an po pu la ru li spor tia mi un-
xen Si;
144 145
5. es `nou ha ud“ ver Ca iT vle ba;
6. ani da gi gi Sey va re bu le bi iy vnen da da qor wi ne ba sac ap-
ir eb dnen, mag ram yve la fe ri he fi en diT ar dam Tav re bu la;
7. ap ek un ob as Ta vi da an ebe, bi Zia, Tva ra miy ve bi ma gas Sen-
co! (miSv.);
8. ma inc ar min da ma ma Ce mis sa xe ga mi uf er ul on, ga mi pus-
ti ak on (iq ve);
9. ba ge uT rTis da sa feT qel Si sis xli ba ra ba ni viT ur-
tyams (iq ve);
10. vmu Sa ob di pro vo deb Si, man ti ori ka ci vi yav (We iSv.);
11. baz ris Se sas vlel Tan qse nias but kam de Ce mi ad gi lia
(gvet.);
12. is eTi fil mi ar un da ga da iRo, qsenias, ro me lic `Cer-
nu xa Si“ ga da va da ga mo uv al ob is Seg rZne bas da ut ov ebs ad-
ami an ebs;
13. ga mo fe nis mTa va ri mu Ra mi is iyo, rom na mu Sev re bi uax-
lo esi ori wlis gan mav lo ba Si un da yo fi li yo Seq mni li;
14. sul eS pil ka ve ba am biWs;
15. da gik re bia gul zed es da sa mi wi xe le bi! ris Tvis gas xia
eg eni mag mut ruks tan zed! (ilia).
16. da gib riy ve bia Ce mis Ta na su le li de da ka ce bi, rom ag-
iRia Ta vi da da ex et ebi saTxov rad (iq ve);
17. - ase ar is meT qi, Se mkvdar ZaR lo, ra ga mix di is eTi,
rom sityva ve Rar miT qvams (in an.);
18. - iih, Se wvin tli ano, Se na! - mi aZ axa ma Sin ve pet rem da
Sin dis jo xi mo uq nia (ja vax.)
20. aq ras da wan wa leb, Se wuw ko, Se na! - (ja vax.);
21. am de ni xa nia sas wav le bel Si gdi xar da kiTxvac ar ici
jer. ra Tqve nis Ta na ga moy ru ebule bis saq mea sas wav le be-
li?mex re eb ad un da ey ar neT, mex re eb ad (barn.);
22. xan aR mar Ts mi ad ge ba da xan ki To xa ri kiT Ca id aR mar-
Tebs! (dad.);
23. er Ti pan Ru ri am daR re kils, am as! am sa co davs, am as (iq ve);
24. Sle go, reg ve no, es Sen gCve via yo ve li ar sis ze re led
Wvre ta (gams.);
25. rac nak le bi ga ig on ebs Tqvens la yafs, uk eT esia, ner-
ve bi ma inc Se en ax eba xal xs (miSv.).
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi
1. ro gor ges miT, rom si no nim Ta gavrcelebuli gan mar-
te ba ni mav nea?
2. riT gan sxvav de bi an er Tma ne Tis gan ab so lu tu ri si no-
ni me bi?
3. riT gan sxvav de bi an er Tma ne Tis gan si no nim Ta ri gis
wev re bi?
4. da ax asi aT eT si no ni mu ri pa ra le liz mi, ro gorc wmin da
en ob ri vi auc il eb lo ba da sti lis ti ku ri xer xi;
5. sad da riT vis iy en eb en kon teq stur si no ni mebs? xe lov-
nur an to ni mebs?
6. ra sti lis ti ku ri fun qcia ek is re ba ar qa iz mebs da di-
al eq tiz mebs mxat vrul li te ra tu ra Si?
7. ro dis da ra fun qci iT iy en ebT an da za- af or iz mebs?
8. ras ga mo xa tavs ev fe miz mi, ro mel sac ir oni uli el fe-
ri ax lavs?
9. mo Zeb neT la pa ra kis Se sa ba mi si ev fe miz me bi, bar ba riz-
me bi, Jar go ne bi, mo if iq reT ma ga li Te bi da da ak vir diT eq-
spre si as;
10. da as ax el eT siy va ru lis aR mniS vne li fra ze ol og iz-
me bi da mo Zeb neT maT So ris sti lis ti ku ri gan sxva ve ba ni.
da sa mu Sa ve be li li te ra tu ra: № 2, 6, 12, 18, 113, 127, 151,
162.
146 147
Ta vi IV. gra ma ti ku li sti lis ti ka
§1. mor fo lo gi uri sti lis ti ka
mor fo lo gi uri sti lis ti ka pa ra le lu ri gra ma ti ku li
for me bis sti lis ti ku ri Tval saz ri siT Se da re ba-Se pi ris-
pi re bas gu lis xmobs. as eTi mor fo lo gi uri va ri an te bi Ta-
na ar se bo ben en aSi, mag ram ga mod ge bi an mxo lod kon kre tul
en ob riv si tu aci aSi az rob ri vi niuansebis zed mi wev niT
zus tad gad mo sa ce mad.
mor fo lo gi ur sti lis ti ka Si ar Se iZ le ba Se mo vi far-
gloT mxo lod pa ra le lu ri en ob riv-sti lis ti ku ri sa Su-
al eb eb iT. mor fo lo gi ur sa Su al eb aTa na wi li War bad ga mo-
iy en eba erT stil Si, sxve bi _ me or eSi.
1.2. mrav lo bi Ti ricxvis su fiq se bis sti lis ti ku ri
fun qci ebi
qar Tul Si or gva ri mrav lo bi Ti gvaq vs: nar Ta ni ani da
ebi ani. pir ve li Zve lia, me ore-Se da re biT ax ali. erT ro me-
li me ni Sans ga mo vi ye nebT Tu me or es mrav lo bi Ti ricxvis
sa war mo eb lad, es gad mo sa cem Si na ar ss ar Sec vlis, mag ram
is ini ne bis mi er si tu aci aSi Ta na ba ri sti lis ti ku ri Za li sa
ar ar is.
Ta ni ani mrav lo bi Ti ix ma re ba myar Se sityve beb Si: qal Ta
dRe da ara qa le bis dRe. qal Ta sa zo ga do eba niS navs er Ti
sa zo ga do eb ri vi ide iT ga er Ti an eb ul or ga ni za ci as, qa le-
bis sa zo ga do eba ki ga da ta ni Ti mniS vne lo biT aR niS navs
qa le bis Tav moy ras. nar Ta ni ani mrav lo bi Ti Se uc vle lia
sa xel wo de beb Si, sa Ta ur eb sa da or ga ni za ci eb is da sa xe le-
beb Si: bav SvTa sa av ad myo fo, qal Ta kon sul ta cia, vaJ Ta
gim na zia.
Ta- su fiq si ani mrav lo bi Tis mi ce mi Ti brun vis for maa
ga moT qma Si sxva Ta So ris. es ig ivea, rac sxvebs So ris. es
ori va ri an ti Se iZ le ba Se en ac vlos er Tma neTs: sxva Ta So-
ris es wre bo da, sxva Ta So ris (sxvebs So ris) is men da. sxva-
Ta So ris ual ter na ti vo for maa, Tu igi Car Tu lia. mag.: el-
en es, sxva Ta So ris, ar af eri ga moh par via.
zed sar Ta vi sa xe li „Zve li“ Se iZ le ba ga sub stan tiv des da
mrav lo biT ricxvSi Ca is vas. Zvel ni//Zve le bi: Zve le bis-
gan ga mi go nia, -iT qme ba wi nap reb ze; Zvel Ta gan (od iT gan)ki
zmni sar Tia da mi uT iT ebs dro ze, pe ri od ze.
ricxviT sa xel Ta nar Ta ni ani for me bi - or ni, sam ni,
oTxni ad ami an eb ze iT qmis, -eb su fiq si an ni - ori an ebi, sa mi-
an ebi ki cod nis Se fa se bis aR niS vnaa.
pi ris nac val sa xe lebs Se iZ le ba da er Tos mrav lo bi To-
bis -eb ni Sa ni: Ce me bi, Se ne bi, Tqve ne bi, im aT ebi. igi na Te sa-
uri, ax lob le bis wris aR mniS vnel for man tad gvev li ne ba,
am it om Cven Ta gan da Cve ne bis gan gan sxva ve bul mniS vne lo-
bebs ga mo xa ta ven.
am ri gad, nar Ta ni ani mrav lo bi Ti Zi ri Ta dad ga mo iy en eba
a) po ezi aSi, b) saT qme lis la ko ni ur ad gad mo sa ce mad; g)
zo gi erT Se sityve ba Si, sa Ta ur Si da a. S.; d) ar qa iz aci is
miz niT.
1.3. nac val sa xel Ta pa ra le lu ri for me bis sti lis ti-
ku ri fun qci ebi
a) is da igi me sa me pi ris nac val sa xe le bia, pir ve li Cve-
ne bi Ti nac val sa xe li caa, me ore uf ro Zve lia da Zvel qar-
Tul Si na wev ra dac ga mo iy en eb oda. Ta na med ro ve qar Tul Si
ar se bi Ti mniS vne lo ba ar aq vs, ro mels ga mo vi ye nebT pi ris
nac val sa xe lad, po ezi aSi ki igi ar qa iz aci is miz ni Tac ga-
mo iy en eba da met ris sa Wi ro eb iT ac. am ri gad, is da igi er-
Tma ne Tis gan gan sxvav de ba siZ ve le-si ax li Tac da mar cval-
Tra od en ob iT ac.
b) mi si da Ta vi si
mi si da Ta vi si kuT vni le bi Ti nac val sa xe le bia, or ive
148 149
me sa me pi ris kuT vni le bas ga mo xa tavs, mag ram sxva das xvag-
var vi Ta re ba Si. `Tu obi eq ti zmniT ga mo xa tu li moq me de bis
su bi eq ts ek uT vnis, anu su bi eq tis sa ku Tars gu lis xmobs, ma-
Sin un da ga mo vi ye noT Ta vi si, xo lo Tu obi eq ti sxvi si kuT-
vni le baa da ara su bi eq tis, ma Sin mi si nac val sa xe li iq ne ba
Se sa fe ri si“ (ar ab uli 2005:116-117). mok led, mi si aR niS navs
sxviss, mflo be li me sa me pi ria; Ta vi si- sa ku Tars (mflo be-
lis kuT vni le bas).
Ta vi si/Tჳsi nac val sa xe lis nac vlad mi si gvxvde ba we-
ri lo biT teq steb Si, kla si kur Zeg leb Sic, rad gan es nac-
val sa xe le bi im Ta viT ve ar iyo ga mij nu li. mniS vne lo ba Ta
ref leq to ru li Si na ar si maT Sem dgom da er To, mi ux ed av ad
am isa, es mov le na far To daa gav rce le bu li cocxal metyve-
le ba Si. `ka xur Si up ir at es ad ga mo iy en eba Ta vi si. am is sa pi-
ris pi rod, gu rul Si uk uq ce vi To bis fun qci iT mi si ga mo iy-
en eba: mi si kvid ri Svi li“ (go gu aZe 1960:50).
am gvar Sem Txve vebs vxvde biT qar Tvel kla si kos Ta na we-
reb Sic:
`in al ifa mis be da urs ar da uT mobs ne biT gam Cens“ (ak aki);
`lu ar sabs ga ec ina da mis me uR les xel me or ed hkiTxa“
(ilia).
Se saZ le be lia po ezi aSi mi sis da Ta vi sis mo nac vle oba
mar cval Tra od en ob iT ac iy os gan pi ro be bu li.
1.4. war moq mnil sa xel Ta pa ra le lu ri for me bis sti-
lis ti ku ri fun qci ebi
a) ab straq tu li sa xe le bi
Ta na med ro ve qar Tul Si ab straq tu li sa xe le bi sa xe le-
bi sa gan, zmni sar Te bi sa gan, na wi la ke bi sa da So ris de bu le bi-
sa gan eba, oba da si_ e af iq se biT iw ar mo eba.
am su fiq sTa ga na wi le ba am gva ria: si-e mor fe ma uZ ve le si
af iq sia, is naz mna ri da ab straq tu li sa xe le bis sa zi aro ma-
war mo eb la daa miC ne uli. igi gan ye ne bul sa xel Ta si no ni mur
ma war mo eb el Ta gan nak le bad pro duq ti ulia. „-oba sa xe lebs
aw ar mo ebs is eT sa xel Ta fu Ze eb is ag an, rom le bic sa gans aR-
niS na ven, xo lo si-e aw ar mo ebs is eT eb is ag an, rom le bic sa-
gan Ta Tvi se bas an ni Sans ga mo xa ta ven“ (Sa ni Ze 1953:133). mag:
si_al al_e, si_brZn_e, si_gla xak_e, si-mxec-e, si-ymaw vil-e,
si-Wa buk-e, si-briyv-e, si-viw rov-e, si-gril-e, si-la maz-e,
si-mSvid-e, si-yviTl-e, si-Zvel-e da a.S.
si_e af iq si gan ye ne bu li Si na ar sis sa xe lebs aw ar mo ebs
vne bi Ti da sa Su ali gva ris mim Re ob eb is gan: si_mdgrad_e,
si_mkrTal_e, si_mTvral_e, si_dam pl_e, si-mdidr-e, si-
gam xdr-e. Ta na med ro ve qar Tul Si mkveT ra daa ga mo xa tu li
su fiq su ri war mo eb is ga ba to ne bis ten den cia. um rav les
Sem Txve va Si si_e mor fe miT na war mo eb ab straq tul sa xe-
lebs mo ep ov eba su fiq si ani va ri an te bi, mas Zi ri Ta dad en-
ac vle ba _oba su fiq si: si kox ta ve//kox ta oba, sim xne ve//
mxne oba, si dam wvre//dam wvro ba.
Sdr.: si kox ta ve naias im Ta viT ve uy var da, mag ram im dRes
gan sa kuT re biT kop wiaobda; kox ta oba da kek lu co ba un da
da iwyos, ro gor me Tval Si rom mo uv id es mas.
sim xne viT da su li eri siZ li er iT de da Cems ve ra vin Se-
ed re bo da; ax lad da wu ru li sa fe ra vis da le vam er Tob Sem-
ma ta mxne oba da gam be da oba.
si_e//_eba mo nac vle ob is Sem Txve ve bi iS vi aTia: sifxvi-
ere//fxvi er eba, sim xur va-le//mxur va le ba, siZ li ere //
Zli er eba da a.S. am pa ra le lur wyvil Ta gan up ir at es oba
su fiq sur war mo eb as eZ le va. mag. Ta na med ro ve mwer lo ba Si
ix ma re ba for me bi: ve ra go ba, mxne oba, am par tav no ba, mxne-
oba, sa zizRro ba, mSve ni er eba, Zli er eba, vid re Se sa ba mi si
fu Ze eb is ag an si_e_Ti na war mo ebi for me bi: si ve ra ge, si am-
par tav ne, sim xne ve, si sa zizRre, sim Sve ni ere da a.S.
si Wa bu ke da Wa bu ko ba si no ni me bia, mag ram uk an as kne li
kre bi To ba sac ga mo xa tavs, am it om is ini ver Sec vlis er Tma-
neTs.
150 151
ram de nad me gan sxva ve bu lia -eba da -oba su fiq si ani for-
me bi: ub ra lo ba (ud an aSa ul oba) da ub ra lo eba (si sa da ve);
ur ju lo ba (rju li vi sac ar aq vs) da ur ju lo eba (uR mer-
To saq ci eli). am par tav ne ba da am par tav no ba for ma Ta gan
pir ve li ar qa ulia, ga mo iy en eba ar qa iz aci is miz niT, me ore
ki ax alia.
sa var ji So №1. ga xa zeT ab straq tul sa xel Ta ar as wo ri
for me bi da ax se niT, ra to maa is ini um ar Te bu lo:
1. mi si sim Sve ni ere ex la uf ro Zri el mi ta ceb da (barn.);
2. xar bo bam mTlad ga it aca se se (barn.);
3. am par tav ne ba mi ut ev eb eli cod vaa;
4. si ve ra ge da mSve ni er eba er Tma neT Tan Se uT av se be lia;
5. es ma la mo Se uc vle lia ne bis mi eri xa ris xis dam wvro bis
sam kur na lod;
6. es Ru me li me tis me tad did sim xur va les ga mos cems;
7. aqa ur ni ad ags sifxvi ere ar ak lia, mag ram ux vmo sav li-
ani araa;
8. iub il ars us ur ves bev ri ram, maT So ris, yve la ze Zvir-
fa si - jan mrTe lo ba da su li eri sim xne ve;
9. es pa ta ra naiarevi qa lis sim Sve ni er es ve ra fers ak leb da;
10. fa lav nis Zli er eb aSi eW vi ar av is ep ar eb oda.
b) mqo neb lo bis sa xel Ta pa ra le lu ri for me bis sti-
lis ti ku ri fun qci ebi
mqo neb lo bis -ian, -ov an, -os an su fiq sTa So ris sxva oba
sti lis ti ku ria, er Tma ne Tis gan gan sxvav de ba: kldi ani da
kldo va ni; qu di ani da qu do sa ni; jvri ani da jva ro sa ni;
we boiani da we bo va ni; ba la xi ani da ba la xo va ni; cxe ni ani,
cxe no sa ni da cxe na, yva vi li ani da yva vi lo va ni; fe xi ani
da fe xo sa ni; saq mi ani da saq mo sa ni; Ta vi ani da Ta os ani...
as eT for ma Ta So ris gan sxva ve ba Zne li Se sam Cne vi araa:
xe li, xe li ani (xe lis an sa xe lu ris mqo ne), xe lo va ni (Se-
moq me di) da xe lo sa ni (ra ime xe lo bis mcod ne); mSvil di ani
(mSvil dis ma ta re be li) da mSvil do sa ni (mSvil dis kar gi
msro le li); frTi ani (ga mo naT qva mi) da frTo sa ni; xmi ani,
xmo va ni (sig na li, bge ra) da xmo sa ni; Zli eri (mo wi na aR mde-
ge), Za lo sa ni (spor tsme ni) da Za lo va ni (struq tu ra); rqi-
ani, rqo sa ni (pi rutyvi) da rqo va ni (Tva lis rqo va ni gar si).
an al ogi uria: mad li ani (vinc mad ls, si ke Tes ak eT ebs),
mad li eri (vi sac mad ls, si ke Tes uk eT eb en); Zvli ani (xor ci,
na We ri) da Zvlo va ni (spec. Zvle bis gan Sed ge ni li); Can Ti ani
(mos wav le) da Can To sa ni (Zu Zum wo va ri); man ki ani (ad ami ani,
vi sac ra Ra ca fi zi ku ri nak li aq vs) da man ki eri (Tvi se ba);
We da di (li To nis Tvi se ba) da We du ri (Wed viT ga moy va ni li).
av gu li, did gu li, or gu li, er Tgu li, or pi ri, oTxfe-
xi kom po zi te bia. Se va da roT maT gan na war mo ebi -a su fiq si-
ani for me bi:
did gu la - did gu li ani; did gu li - me di du ri, am ayi, am-
par ta va ni;
or gu la - or gu li ani Txi li; or gu li - mo Ra la te, mu xa-
na Ti.
or pi ra - da na; or pi ri - fli di, ga ut an eli, sityvis gam-
te xi.
g) uq on lo bis sa xel Ta pa ra le lu ri for me bis sti lis-
ti ku ri fun qci ebi
uq on lo bis sa war mo eb lad qar Tul Si ga mo iy en eba u-pre-
fiq si, u-o da u-ur pre fiqs- su fiq se bi, mag ram ma Ti, is eve
ro gorc sxva ma war mo eb le bis dar Tvi Tac ic vle ba sti lis-
ti ku ri niuansebi, am it om ac gan sxvav de ba ug ono (go ne ba da-
kar gu li) da ug un uri (vi sac sa er Tod ara aq vs Wkua- go ne-
ba); us aq mo (us aq mod dar Ce ni li) da us aq mu ri (zar ma ci, uq-
na ra); us axo (ra sac sa xe, mo xa tu lo ba ar aq vs) da us ax uri
(uS no, ul am azo, ma xin ji); uf aso (ra sac ga sam rje los ga re-
Se iZ le vi an) da uf as uri (ga uf as ur eb uli, mniS vne lo ba da-
152 153
kar gu li); um ado (vi sac ma da da ek ar ga, ar aq vs) da um ad uri
(vinc araa mad li eri); uC ino 1. (vi sac Tva lis Ci ni ara aq vs);
2.vi sac (sam sa xu reb ri vi xa ris xi, wo de ba ar aq vs) da uC in ari
(Tva liT Se um Cne ve li); uk aco (sax li, sa dac ka ci ar cxov-
robs) da uk ac uri (da us ax le be li ad gi li); uw ve ro (vi sac
wve ri ar aq vs) da uw ve ru li (vi sac wve ri jer ar am os vlia);
uc od in ari (is, vinc us wav le li mi vi da me ca di ne ob aze) da
uv ici, um ec ari (ga un aT le be li); uw ig no (wig nis ga re Se mo-
su li, uw ig nod dar Ce ni li) da uw ig nu ri (ga un aT le be li).
`uq on lo bis zo gi sxva for ma me tad gan sxva ve bu li se man-
ti ki saa. as eT ebia: un ax avi da ar na xu li; uim edo da ar asa-
im edo; us ru li da ar as ru li“ (ba si laia 1991:183).
ma ga li Tad: qa la qis bev ri Rir sSe sa niS na oba un ax avi dam-
rCa; mis ma ga mo Ce nam ar na xu li mxi ar ul eba ga mo iw via xal-
xSi. an ki dev: wers, texs, grexs us ru li as peq tis for me bia;
sia war mo gid gi neT, mag ram ar as ru li.
d) da niS nu le bis da xe lo bis sa xel Ta pa ra le lu ri
for me bi
da niS nu le bis sa xe le bi iw ar mo eba sa, sa- e, sa- o for-
man te biT, mag ram pa ra le lu ri for me bi mniS vne lo bi Tac
gan sxva ve bu lia. mag.:
sa pi lo te da sa pi lo to
sa pi lo te - pi lo tis Tvis gan kuT vni li (sa pi lo te for-
ma); sa pi lo to - ri si pi lo ti re bac un da mox des, rac un da
ga mo ic ad os, Se mow mdes (sa pi lo to prog ra ma).
sa co le da sa co lo
sa co le qa lia, sa co lo ki - col mo say va ni va Ji.
me sazRvre da mo sazRvre
me sazRvre - sazRvris mcve li ja ris ka ci; mo sazRvre - sa-
xel mwi fo, kuTxe, dis cip li na.
me va le da mo va le
me va le - vi si va lic mar TebT; mo va le - vi sac va li mar-
Tebs.
1.5. zmna. pi ris niS ne bis sti lis ti ku ri fun qci ebi
Ta na med ro ve qar Tu li en is nor me bis mi xed viT ir ib obi-
eq tu ri pi ris niS ne bi h da s er Tpi ri an da or pi ri an gar da ma-
val zmneb Si zed me tia, sam pi ri an Si-auc il eb eli. es niS ne bi
ar iw er eba v, r, l, m, n, z, s, J, S, R, x bge re biT dawye bul
zmneb Tan.
niS ni ani da un iS no for me bi gan xvav de ba pi ri an ob iT ac.
mag.: da we ra (mwe ral ma wig ni) da das we ra (mRvdel ma wyvils
jva ri); mowyvi ta (el en em yva vi li) da mos wyvi ta (bed ma qe
To mSob li ur ga re mos); das do (man mas pa ti vi) da da do (man
wig ni); ga das do (man mas se ni) da ga da do (man saq me); dah ki-
da (man mas me da li) da da ki da (man pal to); at exa (Cxu bi) da
as te xa (kun Zs qer qi); gak ri Wa (man ba la xi) da gah kri Wa (man
mas Tma); Ca moh gli ja (man mas ni Ra bi), Ca mog li ja (man far-
da); Ca mos te xa (mas ka kal ma kbi li), Ca mo te xa (man yi nu li);
tyor cna (spor tsmen ma bad ro) da styor cna (mzem fan ja ras
sxi vi), kveTs is mas (gzas), hkveTs is mas mas.
ga mo nak li se bia: as wia, sZi navs, das Zi na, gas ta na, ga mos ca... .
mxat vrul li te ra tu ra Si mwer lis ne baa, ga mo iy en os Tu
ara obi eq tu ri pi ris aR sa niS na vad h, s pre fiq se bi. kon stan-
ti ne gam sa xur dia erT-er Ti leq sis sa Ta ur is Se sa xeb aR-
niS nav da, rom „hyva vis gu ria“ ki ara, „yva vis gu riaa“ swori
for ma, gu ru le bi ki sa mar Tli an ad mi say ve du reb dnen: gu-
ria yva vis ki ara, sa qar Tve lo siao. mis Se moq me de ba Si ki `h, s
pi ris niS ne bi sityvis or na men te ba daa qce uli, ro gorc taZ-
re bis Tvis na ir sa xo va ni Cu qur Tme bi“ (jor be na Ze 1987:183).
is ini sti li za ci as, ker Zod, ar qa iz aci as em sa xu re ba da
am de nad, sa Wi ro da auc il eb elia. am pre fiq se bis xma re ba
Tval Si sa ce mia qar Tve li ro man ti ko se bis, ili as, al.yaz-
be gis, m. ja va xiS vi lis, k. gam sa xur di as Se moq me de ba Si: ma mi,
dah ber di, me ur mo ba Si ve Rar ga mod ge bi (ilia); rom win ga-
uZ Rves WeS ma ri te ba, uk an hrCes kva li ga naT le bu li (ilia);
uec rad as tyda ram ni av-qa ri (iq ve); as tyde bo da Ci vi li,
154 155
vaW ro ba, Ri ji ni (ja vax.); Rvi niT Seb ru Je bu li ja yo Ses dga
da uar es ad ay vir da (iq ve); TaT ris sim Re ra sti ris, hkvne sis
da un ug eSo moT qmiT hglo vobs (iq ve.).
am ri gad, mxat vrul li te ra tu ra Si h, s Tu pre fiq se bi
gra ma ti ku lad araa Se pi ro be bu li, sti lis ti ku ri fun qcia
ek is re baT.
sa var ji So №1. wa ik iTxeT ma ga li Te bi da im sje leT, sa-
daa pi ris niS ne bi gra ma ti ku lad Se pi ro be bu li da sad
sti lu rad:
1. ara, mSve ni er eba mas ara sjo bia (le on.);
2. ne ta vi ar av in Ses wyvi tos is ux il avi sa be li (ja vax.);
3. kar gia gaR vi Ze bu li ad ami ani! mag ram uf ro uk eT esia
ad ami ani, ro mel sac Zil Si ac ar sZi navs qvey nis ub ed ur ob iT
gul-aR tyi ne bul sa (ilia);
4. bu Ral tris mo lo din Si ze di zed mos wia sa mi si ga re ti
(do Can.);
5. yve la ga Cum da, das wynar da;
6. am sityveb ze aC iko da Ron de ba da be bos So ri dan gas-
cqe ris (bi bil.);
7. ja yom ram de ni me qa Ta mi da in da uri dah kla, qvev rsac ki
Ta vi ah xa da da Ta vis stum re bis saC ve neb lad (ja vax.);
8. yve la fe ri Tof ra Si Cas do (goT.);
9. bev ri sZi navs Cvens de da ka cebs, al mas gir (qi aC.);
10. ma va leb ma im or ad ami ans ah xed-dah xe des da ga iR im es
(ja vax.).
1.6. dro is for ma Ta sti lis ti ku ri fun qci ebi
a) ax lan de li dro, Cve ul eb riv, gad mog vcems sa ub ris
mo men tSi mim di na re moq me de bas, mag ram man Se iZ le ba ga mo xa-
tos gan zo ga de bu li droc: aq mu dam mze an aT ebs da Tan sa am-
uri si oc qris- am wi na da de ba Si zmnis dro ax lan de lia, mag-
ram gan zo ga de bu lia.
ax lan de li dro Se saZ loa war sul Si mom xdar moq me de ba-
zec mi uT iT eb des: is ini di di xa nia er Tad da di an eq spe di-
ci aSi; er Txel vna xe, rom Cvens be Rel Tan tu ra dgas! vu yu-
reb da ras vxe dav! mTe li sa me zob lo Cven ken mo dis!
ax lan de li dro is for mam Se iZ le ba mo ma va li droc gad-
mos ces: or kvi ras aq vrCe bi da Sem deg is ev qa laq Si miv di var.
b) war su li dro is for mam Se iZ le ba aw myo dro is moq me-
de bac gad mog vces: -
pa ti os ani sityva mo me ci.
- mo mi cia ( e. i. gaZ lev).
Tu Sen ver mo re vi xar mag ul ays, gav cva loT cxe ne bi
(gams.2).
war su li dro is for mas Se iZ le ba mo ma va li dro is ga ge-
bac da ek is ros: aba, wa ve diT...
-aba, swo red! wav sul var da ga mi ke Te bia, am wi na da de ba-
Sic war su li dro is zmne bi mo ma val dros ga mo xa tavs: arc
wa val da arc ga va ke Teb!
g) myo fa dis for ma ax lan del dro sac ga mo xa tavs:
xan as ec xde ba, da iy vi rebs da guls ga gi xeT qavs; mis sa-
kuW na oSi ras ar na xav, ras ar iR on ebs, ras ar ga ak eT ebs,
oR ond yve laf ris Ta da ri gi da iW ir os, yve la fe ri hqon-
des! nem sis yun wSi gaZ vre ba da ar av is ar af ers ar mos Txovs;
Zro xebs mow ve li, yvels amo iy van da dro ise ga dis, xmi ad is
wa tex vac ga viwyde ba (miSv.).
1.7. ki los for ma Ta sti lis ti ku ri fun qci ebi
brZa ne bi Ti ki lo. gan sxva ve bu li sti lis ti ku ri el fe ri
ax lavs ak rZal vi Ti brZa ne bi Tis wi na da de bebs, rom leb Sic
sxva das xva na wi la kia ga mo ye ne bu li: am is Se sa xeb nu ra fers
hkiTxav, ux er xu lia! ar hkiTxo am is Se sa xeb ra me, ux er xu-
lia; ar aC ve no Cve ni ax ali fo to! Cvens ax al fo tos nu aC-
ve neb! an ki dev: hkiTxe ra me; ge kiTxa ra me! Seh kiTxe bo di,
ra iq ne bo da!
156 157
Txro bi Ti ki los for me bi Se iZ le ba kav Si re bi Tis fun-
qci eb sac as ru leb des. mis ni mu Se bi ux vad gvaq vs wyev lis
for mu leb Si: da geq ca da ba de ba! da geq ces da ba de ba! ar ga-
uT en da di la! ar ga uT en des di la!
gan sxva ve bu li sti lis ti ku ri Za la aq vs uar yo fis ga-
mom xat vel kon stuq ci ebs, zmnis or ga nul da aR we riT for-
mebs: ar wa val da wam svle li ar var; ar vityvi da ar af ris
mTqme li ar var. uk an as knel for mebs ka te go ri ul ob is be-
We di az is. mag.: ma gaT sin dis ze iy os, yo vel Sem Txve va Si, me-
or ed Ca mom vle li rom ar var, xat ze da vi fi ce bi (miSv.).
1.8.zmnis wi nis sti lis ti ku ri fun qci ebi
zmnis win Ta ga mar ti ve bis Sem deg maT fo ne ti kur va ri an-
tebs zog sityva Si mniS vne lo ba Ta gan mas xva ve be li fun qcia
mi en iWa: gan di de ba da ga di de ba; war ma te ba da wa ma te ba; ga-
da te xa da gar da te xa, war su li da wa su li, gan vli li da
gav li li, wa ruS le li da wa uS le li; gan di de ba da ga di de-
ba; gan sve ne ba da gas ve ne ba, aR dgo ma (re li gi uri dRe sas wa-
uli) da ad go ma.
ga av iT ara da ga na vi Ta ra; aik ve Ta da aR ik ve Ta; ga ax or-
ci ela da ga na xor ci ela; aim aR la da aR im aR la; ga ac al-
ke va da ga na cal ke va wyvi le bis pir ve li ca le bi ax alia, me-
ore- Zve li, mag ram uf ro eq spre si ulia, is ini ar qa iz aci is
miz ni Tac ga mo iy en eba.
mniS vne lo biT gan sxva ve bu lia sxva das xva zmnis win dar-
Tu li for me bi: Ses ve ne ba, gas ve ne ba da das ve ne ba; ag eba
(sax lis), mo ge ba (fu lis, sar ge be li), wa ge ba (za ra li), Ca ge-
ba (qar qaS Si xmlis), wa mo ge ba (an kes ze), ga da ge ba (xa li Cis,
ka cis ga da ge ba- gar dac va le ba).
ga ax ura da Se ax ura, da eZ ina da mi eZ ina, mi ex uta da Ca-
ex uta; dam wif da da Sem wif da moq me de bis xa ris xiT gan-
sxvav de bi an.
mo- da Se- zmnis wi ne bi od na ob iT ob as gad mog vce men, mag-
ram mom wi fe bas ityvi an yrmis an si tu aci is Se sa xeb, Sem wif-
das - xi lis Se sa xeb.
1.9. vne bi Ti gva ris pa ra le lur for ma Ta sti lis ti ku-
ri fun qci ebi
av Te mis niS ni ani moq me de bi Ti gva ris „wvavs“ zmnas ori
mniS vne lo ba mo ep ov eba: 1. cecxls uk id ebs, bu gavs, cecxliT
spobs; 2. cecxlze Za li an af icxebs. igi vne biT Si or va ri an-
ts iZ le va: iw vis da iw ve ba. qegl_is mi xed viT is ini sru li
si no ni me bia, mag ram maT So ris ma in caa se man ti ku ri sxva oba:
Cve ni sax li iw vis... Cven gvwvav dnen da Cven ar vi wo diT, Cven
mtris dax ved ra vi co diT (iw vis- горит; iw ve ba _ жарится).
xor cze, kar to fil ze, er bok ver cxze Ta na med ro ve qar-
Tul Si mxo lod ma Sin iT qmis iw vis, ro ca is ini zed me ti wviT
saW me lad ga mo us ad eg ari xde ba. sxva Ta So ris, ru sul Sic
горит swo red am Sem Txve va Si iT qme ba xor csa da da mis Ta neb-
ze.
iq, sa dac zmnis wi nis ga mo ye ne ba xde ba Se saZ le be li, mniS-
vne lo ba Ta gan sxva ve ba swo red mas ak is ria: iw vis_da iw va,
mag ram iw ve ba _ Se iw va. Sdr.: iw vis_ da iw vis_da iw ve ba_Se-
iw ve ba...
mniS vne lo bis Tvis „iw ve ba“, Cve ul eb riv, Se- zmnis wi ni ga-
mo iy en eba, iS vi aTi xma re bi saa _ mo iw ve ba. mniS vne lo bis Tvis
„iw vis“ am mxriv uf ro far To ar Ce va nia: da iw vis, Ca iw vis,
ga da iw vis, amo iw vis. Se sa ba mi sad: da iw ve ba, Ca iw ve ba, ga da-
iw ve ba, amo iw ve ba.
an al ogi uria: iw ir vis (wir va mim di na re obs) da iw ir eba
(msxver pli ed eba); es xmis (il aS qrebs vin mes wi na aR mdeg) da
es xme ba (es xme ba ra me ze), is xme ba (vin mes Tvis). qegl_Si es
ori for ma si no ni mu ria, mag ram gan sxva ve ba xel Se sa xe bia:
es xmo da ja ri Tavs; na mi es xmo da mwva ne foT lebs.
vne bi Tis pa ra le lu ri, pre fiq su li da su fiq su ri
for me bic da pi ris pi re bu lia: ex er xe ba (ni as cxo ba) _ da
158 159
xer xde ba (ga da ad gi le ba); ga in az eba da ga naz de ba (na zi gax-
de ba), iJ an ge ba (Jan giT if ar eba) da Jan gde ba (Jan gi ani xde-
ba); mo em za da (stu den ti ga moc dis Tvis) da mom zad da (pro-
eq ti). su fiq su ri war mo eb is for me bi ga mo xa ta ven gar daq-
ce vi To bas, pre fiq su ri - in stru men ta tivs.
1.10. Te mis ni San Ta mo nac vle oba da ma Ti sti lis ti ku-
ri fun qci ebi
er Tma ne Tis gan gan sxvav de ba sxva das xva Te mis ni San mo nac-
vle for me bi. mag.: eb//_ob acxebs (zeTs) _ acxobs (qa das);
da iwyebs (swav las) _ da iwyobs (su ra Tebs, wig nebs); Se ig-
rZnebs (is ra Ra cas) _ Se ig rZnobs (ig rZnobs).
moq me debs _ moq me dobs zmne bi er Tpi ri an ebia, mag ram -eb
su fiq si ani va ri an ti aS ka rad aq ti ur Si na ar ss, ra Rac obi eq-
tze ze moq me de bas gu lis xmobs (moq me debs mas ze), xo lo obi-
ani va ri an ti pa si uri Si na ar si saa: moq me dobs ara vin me ze,
ar am ed Ta vis Tvis saq mi an obs.
av//eb mar Tavs (ana man qa nas) da mar Tebs (is m as ra Ra cas,
an mas mi si va li).
Sxa mavs da aS xa mebs for mebs So ris gan sxva ve bas ar se bi-
Tad a- pre fiq sis qo ne ba-uq on lo ba qmnis: Sxa mavs (Sxa miT
moq me debs) in stru men ta tivs ga mo xa tavs, aS xa mebs (Sxa mad
uq cevs) - gar daq ce vi To bas.
gan sxva ve bu lia as eve for me bi: av //ob wam lavs (sa wam la-
vi kacs) da wam lobs (eq im ba Si da av ad eb as); av //i xravs (Tag-
vi ka kals) _ xris (frTebs); ev //ob aW devs (Wdes uk eT ebs, am-
ok veTs, aC nevs) da aW dobs (or sa gans er Tma neT Si mWid rod
svams, am ag rebs, xe lebs, Ti Tebs er Tma neT ze am ag rebs).
1.11. ka uz at iv is pa ra le lu ri for me bis sti lis ti ku-
ri fun qci ebi
ka uz at iv is pa ra le lu ri for me bi er Tma ne Tis gan ram de-
nad me gan sxvav de ba: ak iTxebs wig ns, we rils, ak iTxvi nebs _
Se kiTxvas mi ac em in ebs, vin mes Tvis ak iTxvi nebs ra mes. an al-
ogi uria as un Tqebs da as un Tqvi nebs, ay vin Tebs da ay vin-
Tvi nebs, ay la pebs da ay lap vi nebs...
1.12. mim Re ob is pa ra le lu ri for me bis sti lis ti ku ri
fun qci ebi
qar Tu li gan sa kuT re biT mdi da ria mim Re ob is pa ra le-
lu ri for me biT. ar se bobs ten den cia mim Re ob is ma war mo eb-
le bi ga na wil des fu Ze eb is mi xed viT, mag ram xSi rad er Ti da
ig ive fu Ze sxva das xva ma war mo eb li Taa ga for me bu li, rac
gvaZ levs mim Re ob is pa ra le lu ri anu si no ni mu ri war mo eb is
for mebs. a. Sa ni Ze wer da: ̀ ar sad ar ar is er Tma neT Si ise are-
uli sxva das xva ki lo sa da ep oq is qo ne ba, ro gorc mim Re ob is
for meb Si“ (Sa ni Ze 1953: 588). mo nac vle for mebs So ris gan-
sxva ve ba kar gad Cans jer ki dev Zvel qar Tul Sic:
1. mo nac vle obs a. zmnis wi ni ani da uz mnis wi no for me-
bi: we ri li da da we ri li; sa mo se li da Se sa mo se li (gam. 29,
21); pyro bi li da Sepyro bi li (i, 20, 23); sa ca vi da da sa ca vi
(le vit. 22, 9).
uz mnis wi no sa mo se li, pyro bi li (pa ti ma ri), sa ca vi da
mis Ta na bev ri mim Re oba ga ar se bi Te bu lia, ga mo nak li sia Se-
sa wi ra vi.
b. mo nac vle obs as eve sxva das xva zmnis win dar Tu li for-
me bi: aR we ri li da da we ri li (i, 21,25); Se racxi li da aR-
racxi li; aR ge bu li da da ge bu li (ez ek. 23, 41). Se racxi li
di de buls, miC ne uls, mTa vars niS navs, aR racxi li ki daT va-
li er eb uli, daT vli lia.
2. mo nac vle ob en pre fiq su li da su fiq su ri war mo eb is
mim Re ob ebi:
Ses yi du li (ma mu li)// na yi di (Rvi no); nas wav li ka ci da
swav lu li; na na xi da na xu li; nac no bi da cno bi li.
ux so va ri dro id an er Tma ne Tis gver dig verd ix ma re ba
for me bi: Svi li (ga ar se bi Te bu lia), So bi li da na So bi, mag-
160 161
ram maT ne bis mi er kon teq stSi ver Se vu nac vlebT er Tma neTs.
3. pre fiq su li da su fiq sul-su fiq su ri war mo eb is mo-
nac vle oba
sa Ce Ci (rac un da Ce Con) da sa Ce Ce li (ri Tac un da Ce Con);
sa Ta li (rac un da ga iT al os) da saT le li (ri Tac un da
ga iT al os);
sa Wa ri (rac un da da iW ras) da saW re li (ri Tac un da da-
iW ras);
sax na vi (rac un da mo ix nas) da sax ni si (ri Tac un da mo ix nas).
aq ve gan vi xi lavT saW mel sa da Wa mad sac: `saW me li ca da
Wa ma dic mniS vne lo biT TiT qos er Tna iria, mag ram ... saW me li
ar is is, ra sac Wa men, Wa ma di _ rac iW me va“ (aq vs po ten ci al is-
is ga ge ba) - wers ek. os iZe (os iZe 1956: 167).
pa ra le lu ri for me bis ar se bo biT xsni da iv ane im na iS vi-
li im faq ts, rom ` Wa mad ma>Wad ma mniS vne lo ba da iv iw ro va
da igi mar to si min dis gan ga mom cxvar saW mels niS navs“ (im na-
iS vi li 1967: 167).
Se sa va li - da sawyi si na wi li; Se sas vle li- ad gi li, sa id-
an ac Se iZ le ba Ses vla;
Se mo sas vle li - ka ri; Se mo sa va li- fu la di an ma te ri al-
uri sax sa ri.
mo sa va li - Wir na xu li; mo sas vle li- vinc an rac un da
mo vi des.
ga sas vle li - ad gi li, sa id an ac Se iZ le ba gas vla; ga sa va-
li - xar ji.
macxov re be li da mcxov re bi
macxov re be li Se iZ le ba vix ma roT mxo lod ma te ri al-
uri wel ga mar Tu lo bis aR sa niS na vad. `kar gi macxov re be-
lia“ niS navs, rom SeZ le bu li oj axia. xo lo Tu ro me li me
da sax le bu li pun qtis mcxov reb leb ze vsa ub robT, as ec un
da vTqvaT - qa la qis an sof lis mcxov re biao.
4. pre fiqs-su fiq si an mim Re ob aTa mo nac vle oba
pa ra le lu ri mim Re ob ebi - msa ju li da mo sa ju li Tav da-
pir ve lad er Ti da im ave se man ti ki sa iyo, Sem deg ki ga im ij na:
msa ju li Zvel qar Tul Si mo sa mar Tles niS navs, mo sa ju li
_ mom Ci vans.
iy av mar Tl gan mzrax vel mo sa ju li sa Se ni saTჳs ad re,
vid re gza sa Ra iyo mis Ta na, nu ukue mig ces mo sa jul man man
msa ju li sa (m. 5, 25 C).
m-el//ma-el pre fiqs-su fiq siT na war mo ebi mim Re ob ebi:
mSe ne be li da ma Se ne be li sti lis ti ku rad gan sxva ve bul
el fers at ar eb en. Sdr. da ma xa si aT eb eli (Tvi se ba)_ dam xa-
si aT eb eli (pi ri). an al ogi uria ma ses xe be li (vinc as es xa) da
mses xe be li (vinc is es xa).
5. mo nac vle ob en TviT su fiq su ri war mo eb is (-il da
-ul su fiq si ani) mim Re ob eb ic:
Ca ke ri li (rac Ca ke res) da Ca ke re bu li (rac Ca ak er es);
Seg ro vi li (vinc, rac Seg rov da) da Seg ro ve bu li (vinc,
rac Se ag ro ves);
ga mo Za xi li (eqo, ga mox ma ur eba) da ga mo Za xe bu li (vinc
ga mo iZ ax es);
Se fa ru li (da fa ru li Si Si) da Se fa re bu li (Se ked le bu li);
da fa ru li 1. rac da fa res an da if ara; 2. da ma lu li, ga ux-
ma ur eb eli 3. ga dax di li va li, ses xi; da fa re bu li - rac da-
af ar es, an af aria; da xu ru li sa ba ni, sa xu ra vi;
da Saq ru li (rac da Saq res, Saq riT da at kbes) da da Saq re-
bu li (rac da Saq rda).
av iR oT mim Re ob ebi ga saTxo va ri da ga uTxo va ri. arc
er Ti maT ga ni ar niS navs da qor wi ne buls, mag ram maT So ris
gan sxva ve ba di dia: ga saTxo va ri ar is is, vi sac gaTxo ve bis
as aki aq vs, ga uTxo va ri ki xan Si Se su lia, Si na be raa. am ri gad,
ga saTxo va ri da ga uTxo va ri ver Se en ac vle ba er Tma neTs.
am ri gad, kon teq stSi mim Re ob is swo rad ga mo sa ye neb lad
auc il eb elia yve la niuansis zed mi wev niT cod na.
162 163
sa var ji So № 1. wa ik iTxeT ma ga li Te bi da Se mo xa zeT im
wi na da de ba Ta ri gi Ti nom re bi, rom leb Sic mim Re oba kon-
teq sts ar Se es ab am eba:
1. is eTi kar gi ma wo nia, da niT saW re li;
2. Tqve ni at ami Cem sas jo bia, sax le Cia;
3. sa ku Ta ri ke ri is ga ma ni av eb els yve la al ma ce rad uy ur ebs;
4. sa co davs mxo lod Ci Tis ze wa ri hqo nia da fa re bu li;
5. ob lebs ta ni sa mos ze sa ke reb le bi hqon daT da ke ri li;
6. da Saq ru li da ga yi nu li mar wyvi sa uk eT eso de ser tia;
7. Se ni mu ra ba uk ve da Saq ru la;
8. fu li ram de ni caa Seg ro ve bu li, im de ni ga da vu xa doT.
9. im dro in de li stu den to ba Zeg lis gar Se mo iyo Seg ro-
ve bu li;
10. dam na Sa ve gu Sin pro ku ra tu ra Si iyo ga mo Za xi li.
§ 2. sin taq su ri sti lis ti ka
sin taq su ri sti lis ti kis erT-er Ti Zi ri Ta di sa kiTxia
wi na da de ba Ta Ser Ce va rag va ro bis mi xed viT. Txro bi Ti,
kiTxvi Ti, brZa ne bi Ti, Za xi lis, kiTxva-Za xi lis wi na da de ba-
ni er Tma ne Tis gan gan sxvav de ba az rob ri vi el fe ri Tac da
em oci ur-eq spre si ul ad ac. er Ti sa da im ave az ris ga mo sa xa-
ta vad mar tiv wi na da de bas av ir CevT Tu rTuls, es ec sin taq-
su ri sti lis ti kis sa ga nia. mo ub ars uam ra vi Se saZ leb lo ba
eZ le va air Ci os uk eT esi for ma saT qme lis gad mo sa ce mad,
mag ram saq me isaa, rom sxva das xva ag eb ul eb is wi na da de biT
er Tna ir sicxa des ver mi vaR wevT, zog jer az ri mar ti vi wi-
na da de biT uf ro naT lad da eq spre si ul ad gad mo ic ema,
vid re rTu liT, zog jer ki - pi ri qiT. es kon kre tul vi Ta-
re ba zea da mo ki de bu li. sa er Tod, um jo be sia az ris mok led,
la ko ni ur ad, mar ti vi wi na da de biT gad mo ce ma, mag ram es arc
Tu iS vi aT ad am Zi mebs kon struq ci as sa xel zmne biT, Tan de-
bu le biT, ma Sin ro ca qar Tu li en is Tvis bu neb ri via aq ti uri
fra ze bi, saT qme lis zmnis pi ri ani for me biT gad mo ce ma da
ara up iro for me biT da Tu ki or ive wi na da de bas er Tna iri
Za la aq vs, `sti lis ti ku rad Ta na ba ri Za lis wi na da de ba Ta-
gan ro me li me er Tis Ser Ce va ki uk ve ge mov ne bis, metyve le bis
Ta vi se bu re bis sa kiTxia, is eTi sa kiTxi, ro go ri caa, ma ga li-
Tad, si no ni mu ri mniS vne lo bis sityve bis Ser Ce va“ (ba si laia
1991: 262).
ro gorc vi ciT, sti lis ti kis sa fuZ ve li ar is si no ni mi ka,
sin taq su ri sti lis ti ki sa ki - sin taq su ri si no ni me bi:
1. er Tma gi da or ma gi uar yo fis ga mom xat ve li for me bi:
2. da de bi Ti mniS vne lo bis ga mo sa xa ta vad war Tqmi Ti da
uk uT qmi Ti for me bi;
3. meS vel zmni ani da um eS vel zmno for me bi;
4. or ga nu li zmna da Sed ge ni li Se mas me ne li;
5. mi ze zis ga mom xat ve li for me bi;
6. er Tgva ri for me bis Sec vla kom po zi tiT;
7. ge ni ti uri da at ri bu tu li msazRvre le bis Se nac vle ba.
2.1. sityva Ta ri gis sti lis ti ku ri fun qcia
qar Tu li ar mi ek uT vne ba im en aTa ricxvs, sa dac sityva Ta
rigs gra ma ti ku li fun qcia ek is re ba. Zvel qar Tul Si, ro ca
sa ku Ta ri sa xe li moTxro biT brun va Si ar da ir Tav da ni Sans,
su bi eq ti wi na da de ba Si pir vel ad gil ze un da mdga ri yo - ab-
ra am Sva isa ak. Ta na med ro ve qar Tul Si sityva Ta wyo ba araa
mkac rad nor mi re bu li, mag ram ar se bobs we se bi, ro mel Ta
dac va ram de nad me auc il eb elia. ker Zod, `mok le wi na da de-
ba Si (or-sam, oTxwev ra) Se mas me ne li bo lo ki dur po zi ci as
am jo bi nebs. wi na da de bis zrdas Tan er Tad zmna Tan da Tan
mi si da sawyi sis ken mi iw evs, Tum ca am `svlas“ ram de nad me af-
er xebs zmnis bu neb ri vi ltol va bo los ken“ (af ri do ni Ze
1986:13).
164 165
qar Tul Si sityva Ta wyo ba um Tav re sad sti lis ti ku ri
da niS nu le bi saa: wev rTa tran spo zi cia yo vel Tvis ar cvlis
az rs, ar am ed cal ke ul niuansebs, mxo lod az rob riv el-
fers ga nas xva vebs. ga das mu li sityva ga mo iy ofa az rob ri-
vad, lo gi ku ri max vi lis sa Su al eb iT, rac aZ li er ebs em oci-
as:
me xval auc il eb lad wa val un iv er si tet Si;
xval me auc il eb lad wa val un iv er si tet Si;
auc il eb lad wa val xval me un iv er si tet Si;
auc il eb lad wa val me xval un iv er si tet Si;
un iv er si tet Si xval me auc il eb lad wa val.
zog jer wev rTa tran spo zi cia ram de nad me cvlis gad-
mo sa cem Si na ar ssac. av iR oT wi na da de ba: da kar gu lia ori
wlis bav Svi. Tu ga da va nac vlebT wev rebs, Se ic vle ba cal-
ke uli niuansebic: ori wlis bav Svi da kar gu lia an bav Svi
ori wlis da kar gu lia. uk an as kne li ma ga li Ti dan ki Cans,
rom ori we li ga su la bav Svis da kar gvi dan.
l. bre ga Ze wers: `erT sa te le vi zio ar xze sen sa ci uri ma-
sa la an on si re bi sas ase da as aTa ur es: pre is to ri uli cxo-
ve lis Con Cxi uk ve na pov nia. si nam dvi le Si sityva Ta am gva ri
wyo ba iyo sa Wi ro: na pov nia pre is to ri uli cxo ve lis Con Cxi.
er Ti da im ave, mag ram sxva das xvag va rad da la ge bu li sityve-
bis gan Sed ge ni li es fra ze bi gan sxva ve bul el fers ga mo xa-
tavs. pre is to ri uli cxo ve lis Con Cxi uk ve na pov nia, niS-
navs, rom am Con Cxs eZ eb dnen da bo los da bo los, ro gorc
iq na, ip ov es ki dec. xo lo na pov nia pre is to ri uli cxo ve-
lis Con Cxi gva uwyebs, rom Con Cxi Sem Txve viT up ovi aT (as
ec iyo). en aSi in for ma cia mar to sityve biT ki ara, sityva Ta
Tan mim dev ro bi Tac, da la ge bis we si Tac gad mo ic ema.
er Ti an on si sxva ar xze ase JRer da: af eT qe bis Se de gad
sxe ul is da zi an eba re por ti or ma mi iRo. es gax lavT pa-
su xi Se kiTxva ze: vin mi iRo af eT qe bis Se de gad da zi an eba?
an on sis Tvis mom za de bul fra za Si sityve bi ase un da da la-
ge bu li yo: af eT qe bis Se de gad re por ti or ma sxe ul is da-
zi an eba mi iRo“ (bre ga Ze 2004:19).
sityva Ta rigs Se uZ lia gra ma ti ku li mniS vne lo bis Sec-
vlac: gi or gi na nas eZ ax is de das da gi or gi de das na nas eZ ax is.
zog jer sityvis ga da ad gi le ba ab un dov nebs az rs, mag.:ub-
ra lo da ma te bis ga da ad gi le biT as eT wi na da de bas mi vi RebT:
ma le yve la da av ad eb uli sim siv niT ga ni kur ne ba. un da iy os:
yve la sim siv niT da av ad eb uli ga ni kur ne ba.
mxat vrul li te ra tu ra Si sityva Ta wyo ba Se iZ le ba Se ic-
va los sti lis ti ku ri fun qci iT. am xer xs in ver sia ew od eba.
spe ci al ur li te ra tu ra Si sa mar Tli an ad mi uT iT eb en, rom
`sin taq si Se moq me dis su lis or ig in al uri ga mo na Te baa. si-
tyva, ro gorc da mo uk id eb eli er Te uli, ar av is ek uT vnis.
Se iZ le ba k. gam sa xur di as Tan X Tu Y sityva iy os aq cen ti re-
bu li, rac mis ga nu me or eb el xa si aTs av lens, ri Tac up ir-
is pir de ba Sab lons da er Tfe rov ne bas, mag ram mwe rals am-
JRav nebs sin taq si... . k. gam sa xur di am Sec va la fra zis ag eb is
we si, uar yo bu neb ri vi metyve le bis for ma“ (si gua 1989: 138).
mo viy vanT sa Ta na do ma ga li Tebs:
`sa Ci xe Si Se iy va na gir Se li me fem“; `qos sa hkres qor sa-
te ve las ci xe Si“; `me be di maq vs as eTi, Ce mi siy va ru li gan wi-
ruls ek uT vno da mu dam“... `ve lis ya ya Co sa viT Se uw iT lda
Raw ve bi qals“. Tva le bi dan iel va zRvis fer ma si lur jem“.
ze mo moy va nil wi na da de beb Si k. gam sxur di as Se mas me ne li
win gad mo aq vs, ri Tac iq cevs mkiTxve lis yu radRe bas, ma Sin
ro ca qar Tul Si nor maa Se mas men lis pos tpo zi cia: `im is ga
mo, rom Se mas me ne li wi na da de bis az rob ri vi da for mob ri vi
Rer Zia, ro gorc ga mo naT qva mis mi za ni, wi na da de bis bo los
am jo bi nebs yof nas“ (af ri do ni Ze 1986: 13).
`gr. ro ba qi Zis en aSi ki, ro ca ga mo naT qva mis mi za ni ar is
ara moq me de ba, ar am ed moq me di, qvem de ba re bo lo ki du ria.
am Sem Txve va Si moq me debs mar ti vi fsi qo lo gi uri mo men-
ti - bo lo uf ro gva max sov rde ba, yu radRe ba mas ze Cer de ba.
166 167
ma Sa sa da me, in ver si uli ri gi, Se mas me ne li+qvem de ba re Se sa-
niS na vi en ob ri vi sa Su al ebaa av to ris Ca na fiq ris gan sa xor-
ci el eb lad“ (in jia 2004: 15).
mxat vrul li te ra tu ra Si sti lis ti ku ri dat vir Tva aq
vs Se mas men li sa da vi Ta re bis ga re mo eb is ga TiS va sac: sa Wi-
rod da in ax es, ec no be bi naT ro gor me es am ba vi qa lis Tvi sac
(barn.); Stra fil ma aR uT qva, ec no be bi na ro gor me qa lis-
Tvis, rom sa ams Ta vi ga da ud via mis Tvis (iq ve).
2.2. gan sxva ve bu li mo da lo bis wi na da de ba Ta sti lis-
ti ku ri fun qci ebi
mo da lo bis, anu rag va ro bis mi xed viT ga nas xva ve ben wi-
na da de bis sam tips: Txro biTs, kiTxviT sa da brZa ne biTs.
`Ti Toeul maT gans Se iZ le ba ax ldes esa Tu is em oci uri
ieri an ga mo xa tavs sa kuT riv mTqme lis Zli er grZno bas. am
is mi xed viT ga mo iy ofa Za xi li sa da kiTxva-Za xi lis wi na da-
de ba ni. Ti Toeul tip Si ki dev ram de ni me sa xe obaa: brZa ne bi-
Ti wi na da de ba Se iZ le ba ga mo xa tav des ara mar to sa kuT riv
brZa ne bas, ar am ed Txov nas, rCe vas, gaf rTxi le bas, mow ve vas“
(kva Wa Ze 1966: 24). saT qme lis ga mo sa xa ta vad ro me li mo da-
lo bis wi na da de bas av ir CevT, es Cven zea da mo ki de bu li, mag-
ram maT So ris gan sxva ve bas Tval naT liv da vi na xavT, Tu Sev-
cvliT rag va ro bas, an ra ime niuanss. mag. wi na da de ba ni: ne ta
ag re ar an eb iv reb de mag bav Svs; ar ga an eb iv ro bav Svi! da
nu ga an eb iv reb bav Svs er Tsa da im ave saT qmels sru li ad
sxva das xvag va rad gad mog vcems.
uar yo fa Se iZ le ba ga mo ix at os war Tqmi Ti for mi Tac: uk-
uT qmi Ti Txro bi Ti wi na da de be bis nac vlad sti lis ti ku ri
da niS nu le biT ga mo iy en eba Za xi lis wi na da de be bi, ra Ta uf
ro em oci ur ad da eq spre si ul ad gad mo ic es uar yo fa: aba,
er Ti Tu miT qvams, war bSex riT Tu Se mi xe davs, wye na Tu ga-
miv lia gul Si! (miSv.) [Sdr.: ar as od es miT qvams, war bSex riT
ar as od es Se mi xe davs, wye na ar as od es ga miv lia gul Si].
lav ren ti Sin ar is, ZaR ls vis da ut ov ebs, sad wa va!
(miSv.) [Sdr.: lav ren ti Sin ar is, ZaR ls ve ra vis da ut ov eb da,
ver sad wa vi do da.].
am ri gad, sxva das xva mo da lo bis wi na da de bebs gan sxva ve-
bu li em oci uri el fe ri ax lavs da Se sa ba mi sad, is ini erT
kon kre tul kon teq sts Se ef er eba.
sa var ji So № 1. wa ik iTxeT ma ga li Te bi, Sec va leT wi na-
da de be bis mo da lo ba da da ak vir diT eq spre si as:
1. iq neb mog vSve le bo diT bo gis da suf Ta ve ba Si (miSv.);
2. ne ta eg re ar an eb iv reb de mag go gis! (barn.);
3. Se kai ka co, ga na ad ami an is sacxov re be li ar is es nan-
gre ve bi? (iq ve);
4. ra gaR ri al ebs! me am ov iRe! _ ka reb Si mxat vris me uR le,
qal ba to ni lo la ga moC nda (miSv.);
5. nu mas xa ra ob, Sen ra im na iri xom ar ggo ni var? (iq ve);
6. jer er Ti, me am is ga ke Te ba ra me xer xe ba!
7. ka be li un da ga mo ic va los, di di dam cve le bi un da da-
yen des da sa er Tod Ska fi ga sa remon te be lia, -- Tqva el eq-
tri kos ma (miSv.);
8. nu Tu ase ga ug eb rad vla pa ra kob? Cven Cve ni mog vi va (iq ve);
9. Sen ma gis jav ri nu gaq vs (iq ve);
10. Tqve ni av to ri te tis aw ev is Tvis ci xe Si vij deT, Cven,
ud an aSa ulo ad ami an ebi? (iq ve).
2.3. Ser wymu li wi na da de bis sti lis ti ku ri fun qcia
Ser wymul wi na da de ba Si er Tgvar wev re bad xma ro ben si-
tyvebs, rom le bic er Tgva ri ari an sin taq su rad da er Ti da
ig ive metyve le bis na wi le bia: igi nam dvi li mo xu cia ga reg-
nu la dac da as ak iT ac. es sti lis ti ku ri Sec do maa, mag ram
mxat vrul li te ra tu ra Si ga mo iy en eba sti lis ti kur sa Su-
al eb ad: ase xma ur obs po ezia, vefxvi da qa ri (gal.). as eTi
ram xSi rad ko mi kur el fer sac at ar ebs: yve la fe ri kar gad
168 169
da iwyo, mag ram bo los er Tma neT Si airia yve la fe ri: Tef Se-
bi, yva vi le bi, ki vi li, cek va, sadReg rZe lo ebi, gi ne ba.
spe ci al ur li te ra tu ra Si sa gan ge bod mi uT iT eb en er-
Tgvar Se mas men li ani Ser wymu li wi na da de be bis sti lis ti-
kur fun qci eb ze: ̀ er Tgvar Se mas men li ani Ser wymu li wi na da-
de be bis ux vad ga mo ye ne ba Sem Txve vi Ti ar un da iy os. as eTi
wi na da de be bi Txro bas uf ro di na mi kurs xdis, xo lo di na-
mi ku ri Txro biT av to ri met em oci ur ob as an iW ebs da su ra-
Tov ne bas ma tebs gad mo sa cem az rs“ (Sa lam be ri Ze 1966: 142).
mkvle va ri am as im iT ac xsnis, rom ilia zmnas gan sa kuT re bul
rols an iW eb da: `gan sa kuT re bu li Tvi se ba Cve ni en isa, ro me-
lic Cve nis fiq riT en is war ma te bu lo bis mo mas wa ve be lia,
Cve ni zmne bia da na met na vad mi si mar Tla-da ga sak vir ve li
for me bi“ (ilia V:93).
aR sa niS na via is ic, rom am gvar wi na da de ba Ta si ux ve gan sa-
kuT re biT da ma xa si aT eb elia per so naJ Ta metyve le bi saT vis:
rac ma mi sa gan de dul-ma mu li gvqon da, ... sul ma mi nac val ma
wag var Tva, dag vi yi da, mic val-moc va la da Cven ca ri el ze
dag vsva (ilia `sar Co be la zed“); ma mi nac val ma mog vi So ra
Ta vi dam, mig va ba ra sal da Tis Sko la Si Tu qur mi Sa zed (iq ve);
xe liT hba ravs, sTox nis, hmar glavs, sTess da hkrefs xol-
me (ilia `oT ara anT qvri vi“).
is arc av to ri se uli metyve le bis Tvi saa ucxo: yo vel kvi-
ras kor kot sa da wan dils hxar Sav da im is su lis sacxo neb-
lad da yo vel wliv aw ir vi neb da (iq ve); da re jan mac mo ix eda
am xum ro ba zed da da in axa kne ina el is ab edi da im is CiT mer-
di niT dar be uli, gul da Cag ru li go go (`ka cia-ad ami ani?!“).
gvxvde ba sxva ti pis Ser wymu li wi na da de be bic: ga mo ve diT
or ni ob ol ni am tri al de da mi wa zed up ur od, uf ul od,
ub ina od, un ug eS od, uT vis to mod (`sar Co be la zed“); ga da-
vem te reT us am ar Tlo qve ya nas, ga da vem te reT yve las, ma mi-
nac vals, de das, av sa, kar gsa, Se na da sxva sa (iq ve); gul qva
me fe me tad zvi adi da Tvi ni eria So re na sad mi (gams.).
2.4. rTu li wi na da de bis sti lis ti ku ri fun qcia
rTul qvewyo bil wi na da de ba Si ga saT va lis wi ne be lia 1.
da mo ki de bu li wi na da de bis ad gi li; 2. gan sazRvre bi Ti da-
mo ki de bu li wi na da de bis as ax sne li wev ris ad gi li mTa var-
Si; 3. qvem de ba ris ad gi li; 4. nac val sa xe lis ga mo ye ne ba qvem-
de ba red mTa var wi na da de ba Si; 5. moq me de ba Ta er Tdro ul-
oba; 6. da mo ki de bu li wi na da de bis bu ne ba; 7. kav Si re bi sa da
sa kav Si re be li sityve bis mar Te bu lad ga mo ye ne ba.
si no ni mu ria uk av Si ro da kav Si ri ani rTu li qvewyo bi-
li wi na da de ba ni. `qa ri qro da, Tov da, nam qe ri tri al eb da“.
Sdr.: ` qa ri qro da, Tov da da nam qe ri tri al eb da.“
gan sa kuT re biT far Tod ar is war mod ge ni li si no ni mia
rTu li wi na da de bis mar ti vad Se nac vle bi sas. av iR oT an da-
za: mCxa va na ka ta Tag vs ver da iW er so. ga da va ke ToT rTul
qvewyo bil wi na da de bad: ka ta, ro me lic Cxa vis, Tag vs ver da-
iW er so. am na ir ad ag eb uli wi na da de ba mok le bu lia im ga mom-
sax ve lo bas, rac pir vel Si Tval naT liv Cans.
`qar Tu lis Tvis or ive sa xis wi na da de ba bu neb ri via, oR-
ond is ini Ta na ba ri ra od en ob iT ar ga mo iy en eba“, - wers r.
Sa me laS vi li (Sa me laS vi li 1988: 109).
es sa kiTxi da am uS ava v. To fu ri am. is wers: ` am gvar wi na-
da de ba Ta Sem cve li Txro ba uf ro ek on omi uria, cocxa li da
sa kiTxa vad sa xa li so, sa ma gi er od, da sa max sov reb lad uf ro
Zne lia. as eTi Txro bis sti li Ta vi se bu ria, gan sxva ve bu lia
cocxa li sa la pa ra ko en is gan“ (To fu ria 1960: 13-14). un da aR-
in iS nos is ic, rom rTu li qvewyo bi li wi na da de bis mar ti viT
Se nac vle bam Se saZ le be lia fra za da am Zi mos sa xel zmne biT.
2.5. pir da pi ri da ir ibi naT qva mis sti lis ti ku ri fun qcia
sxvi si naT qva mis gad mo ce ma wi na da de ba Si az ris em oci ur-
ad ga mo xat vis mniS vne lo va ni sa Su al ebaa. mas um Tav re sad
ax asi aT ebs: 1. sxvi si az ris, gan cdi sa da sityve bis gad mo ce-
mis si zus te; 2. em oci ur oba da eq spre si ul oba; 3. dam xma re
sityve bi sa da mi mar Tvis ga mo ye ne ba.
170 171
pir da pir naT qvams iy en eb en ci ta tad, mas aq vs mxat vru li
mniS vne lo bac, igi ir ib naT qvam Tan Se da re biT em oci uria da
gad mos cems metyve lis stils, di al eq ts; gviC ve nebs mis re-
al ur sa xes: `me ti ga mom sax ve lo bi Ti Za la, sa er Tod pir da-
pir naT qvams aq vs da ara ir ibs, ro me lic Se da re biT Ra ri bia
da uf er uli. is em oci ur oba, fe re bi, ri Tac es od en mdi da-
ria pir da pi ri naT qva mi, xSi rad arc ki Se iZ le ba gad mo ic es
ir ib iT, an da `Tu gad mo ic ema, mxo lod da ax lo eb iT, er Tob
Sec vli li sa xiT“ (kva Wa Ze 1950:113).
pir da pi ri sxvi si naT qva mi gad mo ic ema na wi la kiT da un aw-
il ak od. sxvi si naT qva mis gad mo sa ce mad na wi la ke bis ga me or-
eba tav to lo giaa; am as Tan, is ini un da da is vas wi na da de bis
bo los da ara Sig niT. uk an as kne li we sis dar Rve va Sec do maa,
k. gam sa xur di as Tan ki sti lis ti ku ri xer xia: `gi or gis Se eb-
ra la da brZa na: sa se ir nod ma inc wa mo iy va ne To yur Sai, To-
kiT at ar eTo tye Si“.
im ave mov le nas vxvde biT v. bar no vis Se moq me de ba Sic:
`meo, Tqva im an, aq dam dgo mi ma inc ara var, qvey nis saq mec
da Ce mi pi ra di mo va le ob ac mi wevs tfi lis Si da uTu od un da
wa vi deo“ (barn.).
am ri gad, pir da pi ri naT qva mi ir ib naT qvam Tan Se da re biT
em oci uria da gad mos cems metyve lis stils, Tu ro me li di-
al eq tis war mo mad ge ne lia igi, ro go ria mi si ga naT le bis
do ne da a. S. un da aR in iS nos is ic, rom mas yo vel Tvis ver ga-
mo vi ye nebT, mi si pe rif ra zi re ba auc il eb eli gax de ba Ta vad
na we ris sti lis ga sa mar Ta vad.
sa var ji So №1. da ak vir diT, metyve le bis ra na wils da-
er Tvis sxva Ta sityvis na wi la ke bi da im sje leT maT sti-
lis ti kur fun qci eb ze:
1. iq neb me re sxva kur si gax des sa Wi ro vo (miSv);
2. ba to no re zo vo, - am as wi naT er Tma mkiTxvel ma mom we ra
(miSv);
3. uk ve mi me li an meT qi Cve ne bi, - mo vax se ne ar mi is ge ne-
rals (gams.);
4. am as yo ve li ves igi ak eT eb da is eT is ar tis tu li sim su-
bu qiT, kacs eg on eb oda, an gi Jiao, an Tav ze xe la Re bu li, sik-
vdi lis ma Ze ba ri Ca uqi vin me (gams.);
5. aq am de, ver mo viT mi neo, sxva rom metyo da, si cils da-
vay ri di (iq ve);
6. Tqve ni ase mar jved yof na zan za re Tis im pe ri is bra lic
ar iso (iq ve);
7. hkiTxes, Ta vi sad me xom ar mi gir tyam To da da Sa ve bu-
le bi ga am we ses sta ci on ar Si (iq ve);
8. da ke teT ka ri, ar ga civ de To, - mi aZ axa Svi lebs da wa vi da;
9. meo, - ar av is Tvis ar af eri ar wa mir Tme via da arc ar as-
dros wa var Tme vo, if ic eb da iv ane;
10. meo, gab ra ze biT mi ax ala, - ar av iso Cems jav rs ar Se-
vaW me vo.
2.6. gan ker Zo eb uli sityve bi sa da ga moT qme bis sti lis-
ti ku ri fun qci ebi
`gan ker Zo eb uli sityve bis sa er To ni Sa ni ga nu ker Zo eb-
lis gan gan sxva ve biT is ar is, rom maT me ti se man ti ku ri wo na
aq vT, ga mo yo fen, xazs us va men de tals, ro mel sac is ini aR-
niS na ven“ (gvoz de vi 1955: 357).
da mo ki de bu li wi na da de biT gad mov cemT saT qmels Tu
gan ker Zo eb uli gan sazRvre biT, es in di vi du al uria da kon-
kre tul en ob riv si tu aci azea da mo ki de bu li. mag.: ilia
wers: ka ci, sicxi sa gan da os eb uli, Zlivs suls iq cev da
(`sar Co be la zed“); xal xi, wu Tis wi nad sul ga na bu li, ex la
mxi ar ul ad hya ya neb da (iq ve); da in axa is ev is na bad Si gax ve-
uli, ta nad ma Ra li ymaw vi li bi Wi, Tva leb ze qud Ca mofxa tu-
li (iq ve).
Sev cva loT es wi na da de be bi gan sazRvre biT da mo ki de bu-
li wi na da de be biT da da vak vir deT eq spre si as: ka ci, ro me lic
172 173
sicxi sa gan iyo da os eb uli, Zlivs suls iq cev da; xal xi, ro me-
lic wu Tis wi nad sul ga na bu li iyo, ex la mxi ar ul ad ya ya neb-
da; da in axa is ev is na bad Si gax ve uli, ta nad ma Ra li ymaw vi li
bi Wi, ro mel sac Tva leb ze qu di hqon da Ca mofxa tu li.
zog jer gan ker Zo eba Se uc vle li Cans. mag.; `Cven, mZi med
daW ri le bi, dav rCiT“ (gams.).
g. Sa lam be ri Ze wers: `gan ker Zo eb uli gan sazRvre ba Ta vi-
si Si na ar siT uax lov de ba gan sazRvre biT da mo ki de bul wi-
na da de bas. ase rom, av tors gan ker Zo eb ul gan sazRvre bi an
wi na da de beb Si Se eZ lo gan ker Zo eb uli gan sazRvre bis nac-
vlad gan sazRvre bi Ti da mo ki de bu li wi na da de be bi ga mo ey-
en eb ina, mag ram wi na da de ba rom Se kum Su li da la ko ni uri iy
os, igi swo red gan ker Zo eb ul gan sazRvre bebs am jo bi nebs“
(Sa lam be ri Ze 1966: 147).
Sa lam be ri Zi se uli mo saz re ba zus tad mi es ad ag eba Cvens
sa an al izo ma sa la sac- gan ker Zo eb ul gan sazRvre bi ani wi na-
da de be bi me tad ef eq tu ria, vid re gan sazRvre bi Ti da mo ki-
de bu li wi na da de be bi. ma ga li Tad:
`pet re erT-erT maT gan Tan mi vi da, Tva le bi eS ma ku rad
mow ku ra da uTxra: - av to ma ti Tu gaq vs, ka laS ni ko vis? _
gvqon da, gu Sin gag vi Tav da, im kvi ra Si mi vi RebT, ir oni as mi-
ux vda Co fu ra gam yid ve li da kar ga xans or iv eni gu li an ad
Zig Zi geb dnen. sa er Tod, pet res we sad hqon da, Ra ri bul ma-
Ra zi as rom na xav da, auc il eb lad ik iTxav da - `ka laS ni ko-
vis av to ma ti xom ar gaq vTo“ (miSv.).
am ri gad, gan ker Zo eb ul gan sazRvre bi an da gan sazRvre-
bi Ts da mo ki de bul wi na da de bebs Ta na ba ri sti lis ti ku ri
Za la ar aq vs.
2.7. Car Tu li sityve bis sti lis ti ku ri fun qci ebi
Car Tu li sityve bi da wi na da de be bi cocxlad war mog vid-
gens mTqme lis da mo ki de bu le bas naT qva mi sad mi. ka ce bi ki,
ro gorc mo gex se ne baT Cve ni ad aTi, jgu fad Seg rov dnen
(ilia, `gla xis na am bo bi“); mec, ro gorc mo gex se ne baT, ga-
Ta ma me bul ka cis am ba vi, vkiTxav di (iq ve); me, swo red na-
di ro bis trfi als rom ityvi an, isa var (iq ve); mo gax se neT,
ja ma gi ri di di be de na ar ar is (`oT ara anT qvri vi“); oT ara-
anT qvriv ma ga mo ut ana ga sa kiTxad er Ti uS ve le be li So Ti,
ra sak vir ve lia - Ta vi se bu ri pim pi lic mo ay ara zed (iq ve).
Car Tul sityvebs da wi na da de bebs mwe ra li per so naJ-
Ta metyve le ba Si uf ro iy en ebs. vid re sa ku Tar Si. sa er Tod,
is ini sa sa ub ro sti lis Tvis uf roa da ma xa si aT eb eli, ma Ti
ga mo ye ne biT ki av to ri xal xu ri metyve le bis tra di ci as
ga nag rZobs. am na ir ad ag eb uli wi na da de be bi me tad eq spre-
si ulia: ab Jan da Ze pro fe si on ali lo Ti gax ldaT da ra sak-
vir ve lia, mis ka rebs arc saW vre ti hqon da, arc za ri (gams.);
Ca las da Ti vas ise gem ri el ad ax ra mu neb da, Se ni mo wo ne bu-
li (miSv.); ad ami an ebi, mar Ta lia, mZi med, yoy ma niT, mag ram ma-
inc ise uax lov de bi an er Tma neTs (qar Cx.).
Car Tu li sityve bi sa gan ge bo rols as ru lebs j. qar Cxa-
Zis pub li cis ti ka Si (am is Se sa xeb ix. qa ca ra va 2011).
2.8. sas ve ni niS ne bis sti lis ti ku ri fun qci ebi
sas ve ni niS ne bis swo rad ga mo ye ne ba ze di da daa da mo ki de-
bu li wi na da de ba Si az ris, grZno bis zus tad ga mo xat va, mag-
ram ar se bobs su bi eq tu ri mo men te bi, al ter na ti va, av tor ma
in di vi du al ur ad ga dawyvi tos, ro me li ni Sa ni air Ci os; mas
Se uZ lia sur vi li sa mebr: a) mZi mis nac vlad ix ma ros Za xi lis
ni Sa ni mi mar Tvas Tan, So ris de bul Tan an mi ge biT na wi lak-
Tan; b) mZi mis nac vlad ix ma ros ti re gan ker Zo eb ul sityveb-
Tan; g) or wer ti lis ma giv rad ix ma ros mZi me an ti re sxvi si
naT qva mis ga mo sa yo fad; d) mZi mis nac vlad wer ti li an wer-
til-mZi me an pi ri qiT, wer ti lis nac vlad mZi mis das ma wi na-
da de ba Ta Ca moT vli sas.
ma Sa sa da me, `im is mi xed viT, Tu ra az ris ga mo xat va surs,
av to ri ir Cevs ro gorc wi na da de bis Se sa fe ris kon struq-
174 175
ci as, ise da sas mel sas ven ni San sac“ (ba si laia 1991: 365). sas-
ve ni niS ne bis das miT Se iZ le ba Se ic va los wi na da de bis Si na-
ar sic, am it om ma Ti ga mo ye ne bi sas di di sif rTxi lea sa Wi ro.
ili as pub li cis tur we ri leb Si da nar TTan Zi ri Ta dad
mZi mea das mu li:
`tfi li si, Cve ni sa tax to qa la qi,... jer ki dev dar Rve ul-
sa da dan gre uls qve ya nas war mo ad gens“; `Cven, qar Tve lebs,
sa mar Tli an ad mog vaq vs Ta vi im iT, rom eg di de bu li po ema ...
. Cve ni ka cis gan da Cvens en az ed da we ri la; jer ki dev bal Ta-
Si dah xved ria er Ti af ic eri ar ti le ri isa, Su Se li so me xi“.
iS vi aT Sem Txve va Si wi na da de bis bo los da nar Ti sxva wev-
re bis gan ti re Tia ga mo yo fi li: `mis naS Tis nam tvre ve bis gan
pa tar-pa ta ra xu xu le bi av aS en eT, ro mel sac sa zo ga do sa xe-
li - ma mu li da var qviT; ... is pa ha nis gver diT ar is er Ti pa ta-
ra sa xel mwi fo- por tu ga lia“.
ili as Tan ga mo ik ve Ta er Ti sti lis ti ku ri xer xi - gan-
ker Zo eb uli da nar Tis frCxi leb Si Cas ma: `am er ma (som xo bam)
sa uk un eTa gan mav lo ba Si da am tki ca Ta vi si Se ur ye ve li er-
Tgu le ba mar Tlma di de bel aR Tqme bi sao; am bo ben, rom es sa-
zafxu lo sad go mi iyoo qa de Sis me fe eb isa (xet te bis sa tax-
to qa la qia)“ [am is Se sa xeb daw vri le biT ix il eT ax vle di ani
2009].
am ri gad, sas ve ni niS ne bis xma re bis Ta vi se bu re ba ni av to-
ris sti lis Se mad ge ne li na wi lia, er Tgva ri sti lis ti ku ri
xer xia.
sa var ji So №1. wa ik iTxeT ma ga li Te bi, ga an al iz eT sas-
ve ni niS ne bis xma re bis Sem Txve ve bi da im sje leT ma Ti sti-
lis ti ku ri fun qci eb is Se sa xeb; Tu sa Wi roa, Sec va leT
is ini al ter na ti uli niS niT da da as ab uT eT am is auc il-
eb lo ba:
1. sak vir ve lia, rom es haz ri me ore Cven ma sa si qa du lo mwe-
ral mac Ta vad ma Wav Wa va Zem sxva sityve biT ga moT qva (ak aki);
2. am is ma ga liTs gviC ve nebs da viT gu ra miS vi li, av to ri
`da vi Ti an isa“, meT vra me te sauku nis mwe ra li (iq ve);
3. vi fiq roT, rom ilia Wav Wa va Ze, av to ri `ka cia-ad ami an-
isa“, kar gi, gul ke Ti li da mSvidi ma ma ar is Ta vi si Svi le bi sa
(iq ve);
4. sa id an Rac gaC nda me la nia, oTxmo ci wlis be be ri de da ka-
ci, ro mel sac uk vdav- ub erebels eZ ax dnen da av-kacs (va Ja);
5. de da, xo Sia, eS ve le bo da Svils da cdi lob da da ex sna
ga Wir ve bu li mdgo ma re ob id an (va Ja);
6. xo Sia da mi si rZa li an uka mim sxda riy vnen erT kuTxe Si
(iq ve);
7. pir ve li mkiTxa vis pi riT wmin da gi or gi - la Sa ris jva-
ri - ku rats Txo ul ob da (iq ve);
8. ma xa rem da RvTi som, ka ra xe lis Svi leb ma, Tma mo uS ves
niS nad glo vi sa (iq ve);
9. Rmer Ti Se ewi os da es Cve ni ad gi lis de da, wmin da gi or-
gi Cems Zmis wu lebs - ga ma xa res RvTi sos (iq ve);
10. sa meg re los uk an as kne li mTa va ri, da viT da di ani, moy-
va ru li iyo qar Tu li mwig nobro bi sa (ak aki).
2.9. or ma gi uar yo fis sti lis ti ku ri fun qcia
wi na da de ba Si uar yo fi To bis Zi ri Ta di ga mom xat ve li,
cxa dia, uar yo fi Ti nac val sa xe le bi da zmni ze de bia: ar av in,
ar ara, ar af eri, ve ra vin, nu ra vin, ar sad, ver sad, ar as od es,
ve ra so des, nu ra so des... ro de sac mxo lod is inia war mod ge-
ni li wi na da de ba Si, cal ma gi uar yo fa gveq ne ba.
wi na da de ba Si uar yo fiT sa xel Tan da zmni ze das Tan er-
Tad uar yo fi Ti na wi la kis ga mo ye ne bas or ma gi uar yo fa ew-
od eba. mi si gav rce le ba ga mo iw via im an, rom wi na da de ba Si
am fun qci iT sa xe li sa da uar yo fi Ti zmni ze dis ga mo ye ne ba
aR ar iyo sak ma ri si da sa Wi ro gax da da ma te biT uar yo fi Ti
na wi la kis dar Tvac. ase mi vi ReT er Tma gi da or ma gi uar yo-
fa. em oci is ki dev uf ro ga saZ li er eb lad iy en eb en or ze met
176 177
uar yo fa sac. am iT wi na da de ba uf ro ga mom sax ve lo bi Ti xde-
ba. am ri gad, or ma gi da or ze me ti uar yo fa sti lis ti ku ri
xer xia: aq ar as dros ar av is ar af eri ar un ax avs.
zog jer or ma gi uar yo fa auc il eb elia: ar av iT ari, nu-
ra vi Ta ri, ve ra vi Ta ri, arc er Ti, verc er Ti uar yo fi Ti
na wi la kis ga re Se arc ga mo iy en eba: ve ra vi Ta ri gan sac de li
mas ver Se aS in ebs, arc er Ti ar da Sa ve bu la; verc er Ti ver
mo va. am as Tan da kav Si re biT l. bre ga Ze wers: `am iT surT,
TiT qos da uad gi lo or ma gi uar yo fa aic il on Ta vi dan, mag-
ram en aSi ma Te ma ti ku ri lo gi ka ar moq me debs. en ob riv mov-
le neb Si or ma gi uar yo fa auc il eb lad da de biT Se degs ar
iZ le va. arc er Ti mo vi da lo gi ku ri ki ar is, mag ram en ob ri-
vi Tval saz ri siT si ma xin jea. er Ti uar yo fa, mar to sa xe lis
uar yo fa aq ar kma ra. Tu zmna sac ar da vur TavT uar yo fi Ti
na wi laks, fra za da de bi Ti Si na ar sis ga mom xat vel wi na da de-
bas em sgav se ba. Tu vityviT - ve ra vi Ta ri Za la Se ak av ebs, ise
ga mo dis, TiT qos Se ka ve ba zea sa ub ari da ara ver Se ka ve ba ze“
(bre ga Ze 2004: 17-18), mag ram ar cTu iS vi aT ad am gva rad ga mo-
xa tu li uar yo fis ga saZ li er eb lad ga mo ye ne bu lia uar yo-
fi Ti na wi la ke bic: ar, ver, nu (aR ar, ve Rar, nu Rar). Cve ul-
eb is am ebr, Ti Toeuli am na wi lak Ta ga ni im uar yo fiT nac-
val sa xel sa Tu zmni ze das Se ewyo ba (mos devs mas), rom lis
Se mad gen lo ba Sic ig ive uar yo fi Ti na wi la ki Se dis: ar av in
ar, ve ra vin ver, nu ra vin nu, ar sad ar, ver sad ver, nur sad
nu, ar as od es ar, ve ra so des ver da misT.
ro gorc dad ge ni lia, cal ma gi da or ma gi uar yo fis ur-
Ti er Tmo nac vle oba Ta vi su fa lia da sti lis ti kis sfe ros
ga ne kuT vne ba. am ri gad, ge mov ne bi sa mebr SeiZleba gamoyenaba
winadadebebisa, ro gorc: mas sityvas ve ras dros ve ra vin ver
ga da aT qme vi neb da an: mas sityvas ve ra vin ga da aT qme vi neb da.
or ma gi uar yo fa er Tgva ri sti lis ti ku ri xer xia, ro me-
lic aZ li er ebs eq spre si as. da vak vir deT ma ga li Tebs: `mas
po et eb is be dis ar as od es Seh Su re bia, ... is ini sityvis lo Te-
bi ari ano“ (gams.); `vi sac Sim Si li an siy va ru li ar aw ux eb da,
mas arc ar af eri Se uq mniao od es me“ (iq ve); `ase yo fi la: ad-
ami ans ar as od es ar Ser Ce ba xel Si, rac uy vars“ (iq ve). uk an-
as kne li ma ga li Ti me tad eq spre si ulia.
sa var ji So №1. da ak vir diT, er Tma gi da or ma gi uar yo-
fis ma ga li Tebs da im sje leT, es uk an as kne li ris Tvis, ra
fun qci iT ga mo iy en eba:
1. iap on el eb is was vlis dRi dan xe liT ar av is Se xe bia
(miSv.);
2. CaT va le, rom Sen Tvis ar af eri miT qvams (iq ve);
3. qar Tu li Rvi no ebi fi neT Si ar sad ar iy id eba (v.ba ra-
TaSv.);
4. me dar wmu ne bu li vi ya vi, rom ve ra vi Ta ri ub ed ur eba mas
ver Se aS in eb da (barn.);
5. aR ar av iT ar sim dab le sa da WuWysa ar er id eb od nen, oR-
ond Se eZ in aT ra me (iq ve);
6. ra vi ci, iq neb xvde bod nen, mag ram ar af ers me ub ne bod-
nen (miSv.);
7. sxva gan arc gem ze, arc ro me li me ba re li ef ze as eTi mo-
ti vi ar as od es mi na xavs;
8. arc me da arc de da Cems er Tma ne Tis gar da ar vin ar gve-
ba da (ja vax.);
9. sa sa mar Tlom ar cer Ti maT ga nis Cve ne ba ra ga izi ara;
10. Ri re bu le be bis ga da fa se bis ep oq aSi ar av is gan ar af-
eri ar un da ga gik vir des.
2.10. zmnis or ga nu li da aR we ri Ti for me bis sti lis-
ti ku ri fun qci ebi
vne bi Ti gva ris zmna Ta or ga nu li da aR we ri Ti for me bis
mo nac vle oba Zvel qar Tul Sic das tur de bo da. pe rif ras-
tu li vne bi Ti mxo lod we ri lo biT Zeg leb Si gvxvde ba. igi
ni San dob li via of ici al ur-saq mi ani do ku men te bi saT vis,
178 179
gav rce le bu lia sa mec ni ero li te ra tu ra Si. mas kan ce la ri-
uli el fe ri dah kravs da mok le bu lia mxat vru lo bas. aR we-
ri Ti vne bi Ti sa er Tod ar gvxvde ba cocxal metyve le ba Si,
am it om ac ar das tur de ba igi an da ze bis en aSi. mxat vrul li-
te ra tu ra Si Za li an iS vi aTia da Tu ar is, mxo lod sti lis-
ti ku ri fun qci iT.
dRes dRe ob iT vne bi Tis pe rif ras tu li ti pi gan sa kuT re-
biT Tval Si sa ce mia pre sis en aSi. is ini TiT qmis cvli an zmnis
aq ti ur for mebs, rac ew ina aR mde ge ba qar Tu li en is bu ne bas.
`un da aR in iS nos is ic, rom as eTi war mo eba Se iZ le ba gra ma-
ti ku lad iy os Se pi ro be bu li:
1. zmnas an sa er Tod ar mo ep ov eba Se sa ba mi si or ga nu li va-
ri an ti, an me ore se ri is Tvis iy en ebs aR we ras;
2. zog jer aR we ri Ti for mis ga Ce na gan pi ro be bu lia moq-
me de bi Ti da vne bi Ti gva ris for ma Ta dam Txve viT da ma Ti
ga mij vnis auc il eb lo biT. `Tu ini ani vne bi Tis Tvis moq me-
de bi Ti gva ris sa Ta vi so qce vis for ma Se iZ le ba Ca iT va los
mi ze zad, ma Sin do ni an is Tvis as eTi sa fuZ ve li ar ar se bobs“
(Rvi na Ze 1989: 128). mag.: auc il eb elia das ru le bul iq nes
dawye bu li sa mu Sao (un da iy os: das rul des);
3. aR we ri Ti vne bi Tis for ma Si sa xe lad na wi lad rTu li an
ucxo sityvis gan na war mo ebi mim Re ob is fu Ze gvxvde ba, ris
ga moc or ga nu li war mo eba mo ux er xe be lia: uz run vel yo-
fil iq na, rep re si re bul iq nen...
Za li an xSi rad vne bi Tis pe rif ras tu li ti pi ga mo iy en eba
ma Si nac, ro ca Ta vi suf lad Se iZ le ba is Se ic va los or ga nu-
liT: aud iti Ca ta re bul iq na sa er Ta So ri so stan dar te bis
mi xed viT da ga ce mul iq na up ir obo das kvna, ro me lic da Ta-
ri Re bu lia 2010 wlis 29 ap ri liT.
pe rif ras tu li vne bi Ti ax al qar Tul Si is eT zmneb Ta nac
gvaq vs, ro mel Ta or ga nu li for me bic ar iw vevs or az rov-
ne bas, ro ca zmnas me ore se ri aSi aq vs or ga nu li Se satyvi si
(mo ev li na, mo is mi na, Se is wav la, ga da it ana, ga ni xi la, da iS-
ala, da iS ala, mo ix sna, ga mo iyo); an ki dev do ni an vne bi Teb Tan
( ga mos wor da, ga re mon tda, Se mow mda, ga keT da).
pre sa Si vne bi Tis for ma Ta gax Si re bis mi ze zi aT as gva ri
cno bis, in for ma ci is, dad ge ni le bi sa Tu sxva do ku men te bis
en aSi aR we ri Ti for me bis auc il eb lo bi Taa ga mow ve uli. Tu
as eTi do ku men ti ar gvaq vs, ga um ar Tle be lia ma Ti ga mo ye ne-
ba. Tu ar ar se bobs aR we riT for ma Ta ga mo ye ne bis gra ma ti-
ku li sa fuZ ve li, ma Sin ir Rve va qar Tu li en is fra zis sis-
xar te da di na mi ku ro ba.
am ri gad, Tu aR we ri Ti war mo eba araa gra ma ti ku lad Se pi-
ro be bu li, ma Sin um jo be sia is Sev cva loT or ga nu liT, Tum-
ca an al iz ur for mebs me ore kav Si re biT Si aq vs ka te go ri-
ul ob is, Se saZ leb lo bis, sa sur ve lo bis da auc il eb lo bis
se man ti ka: sa ten de ro mo sak re be li Se ta nil un da iq nes Sem-
deg an ga riS ze... auc il eb lo ba-ka te go ri ul ob is se man ti ka
dad ge ni le be bis, brZa ne be bis en aSi me tad sa Wi roa da as eTi
for me bic Se uc vle lia: mow ve ul iq nes, daS ve bul iq nes...
i. im na iS vi li ase af as ebs vne bi Tis or ga nu li for me bis
nac vlad aR we ri Tis ga ba to ne bas: `Zve li vne bi Tis moS liT
Cven ma en am ar am ci re di ga mom xat ve lo bi Ti un ari da kar ga,
mag ram me ore mxriv, or az rov ne ba da or Wo fo ba gaq ra, mag-
ram dag ve kar ga ag reT ve ini ani, mar ti vi, di di ga mom sax ve-
lo bi Ti Za lis for me bi“ (im na iS vi li 1987: 90-91).
`aR we ri Ti vne bi Tis for me bi vne bi Tis or ga nu li for-
me bis msgav sad Se saZ leb lo bi sa da uk uq ce vi To bis fun qci-
iT it vir Te ba da am de nad, sa li te ra tu ro en aSi ar se bo bis
uf le bac mo ip ov es, oR ond aR we ri Ti vne bi Tis for ma Ta
ga mo ye ne bis yve la Sem Txve va ver Ca iT vle ba er Tna ir ad ga-
mar Tle bu lad. is ini zog sfe ro Si aS ka ra up ir at es ob iT
sar geb lobs. gan zo ga de bul su bi eq ti ani aq ti uri for me bis
(ga iR es) nac vlad is ini uf ro mo sa xer xe be li aR moC nda da
sa li te ra tu ro en am ac es Se saZ leb lo ba ga mo iy ena sti lis-
ti ku ri fun qci iT“, - wers T. Rvi na Ze (Rvi na Ze 1989: 269).
180 181
aR we ri Ti vne bi Tis for mas me ti Se saZ leb lo ba aq vs, rom
ga mo iy en eb od es aq ti ur for ma Ta ma giv rad, Tum ca pa si ur-
ob is se man ti ka da mi si for ma lu ri niS ne bic mas Si me tia. am is
mi ze zi ki is un da iy os, rom aR we riT for ma Si re al uri su-
bi eq tis mo na wi le oba aS ka raa, wi na da de bis kon struq ci aSi
ra me na iri for miT ki dec rom ar iy os war mod ge ni li (mi er
an gan Tan de bu li ani na Te sa ob iT iT, in stru men ta li siT).
da jil do eb ul iq na, ga Ta vi suf le bul iq na for meb Si ga-
xa zu lia uf ro me tad faq ti da jil do eb isa. an al ogi uria
ga aT av is uf les da ara ga Ta vi suf lda. mi er Tan de bu li an
for meb Si aS ka rad Cans moq me de bis aq ti ur oba.
da bo los, or ga nu li war mo eb is vne bi Te bi (ini ani, do ni-
ani) aR we ri Tis gan gan sxva ve biT sxva se man ti kur niuansebsac
ga mo xa tavs: Cve ul eb iT ob as, gar daq ce vi To bas, dawye bi To-
bas. Se iZ le ba da vas kvnaT, rom vne bi Tis aR we ri Ti da or ga-
nu li for me bi ne bis mi er kon teq stSi si no ni me bad ver ga mog-
vad ge ba.
sa var ji So №1. da ak vir diT aR we riT for mebs, ga as wo-
reT Sec do me bi da ax se niT; sa dac mi zan Se wo ni lia ma Ti
ga mo ye ne ba, da to veT:
1. Cve ni ko le ge bis mi er am dar gSi miR we ul iq na mniS vne-
lo va ni war ma te be bi;
2. Ta ma da bo los iq nas nadReg rZe le bi;
3. sa pat ri ar qo or ive mxa res daT mo bis ken mo uw od ebs,
rom Ta vi dan iq nes ac il eb uli sa mo qa la qo da pi ris pi re ba;
4. pro fe sor- mas wav le bel Ta da ad mi nis tra ci is xel-
mZRva nel Ta mxri dan ara er Ti kiTxva iq na das mu li;
5. yve la fe ri de ta lu rad ga we ril iq nes;
6. Ro nis Zi eb is geg ma Si Se ta nil iq na mniS vne lo va ni cvli-
le be bi;
7. ger ma ne li ja ris ka ci da me Ta uri Ta mar me fis or de niT
iq na da jil do eb uli;
8. da viT aR ma Se ne be li xal xis mi er iq na aRi ar eb uli wmin-
da nad;
9. es sam xi le bi ga mo ye ne bu li iq ne ba saq mis ga mo Zi eb is-
Tvis;
10. mwer lis mi er aR we ril iq na ga Ra ta ke bu li az na ur eb is
cxov re ba.
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi
1. da as ax el eT ma ga li Te bi, sa dac ga mok ve Ti lia nar Ta ni-
ani mrav lo bi Tis sti lis ti ku ri fun qci ebi;
2. da sa xe leT ma ga li Te bi, sa dac Cans mqo neb lo bis su fiq-
sTa sti lis ti ku ri fun qci ebi;
3. da as ax el eT sti lis ti ku rad gan sxva ve bu li eni ani da
do ni ani vne bi Tis ni mu Se bi;
4. gad mo ec iT uar yo fi Ti az ri er Tma gi da or ma gi uar yo-
fiT da Se ad ar eT eq spre sia;
5. aq ci eT gan sazRvre ba gan ker Zo eb ul ad da da ak vir diT
es pre si as;
6. Se ad ar eT er Ti da im ave zmnis or ga nu li da aR we ri Ti
vne bi Te bis sti lis ti ku ri fun qci ebi;
7. gad mo ec iT er Ti da ig ive az ri sxva das xva ki los for-
miT da da ak vir diT eq spre si as;
8. aiR eT er Ti wi na da de ba, Sec va leT wev rTa wyo ba da da-
ak vir diT eq spre si as;
9. aiR eT er Ti wi na da de ba, Sec va leT sas ve ni niS ne bi da
da ak vir diT eq spre si as;
10. aq ci eT pir da pi ri naT qva mi ir ib ad da Se ad ar eT ma Ti
sti lis ti ku ri fun qci ebi.
da sa mu Sa ve be li li te ra tu ra: № 9, 91, 119,159, 160.
182 183
Ta vi V. mxat vru li sti lis ti ka
V.I. sti lis ti ku ri ka te go ri ebi
ad ami ani sa ko mu ni ka ci od sityvebs pir da pi ri mniS vne lo-
biT iy en ebs. er Ti sa da im ave az ris ga mo sa xat va sxva das xvag-
va ri en ob ri vi sa Su al eb iT Se iZ le ba, em oci is ga saZ li er eb-
lad ki sityvebs ga da ta ni Ti mniS vne lo biT, me ta fo ru la-
dac iy en eb en, am it om uk eT es ad Tqmis xe lov ne ba gu lis xmobs
uf ro Zli eri sa Su al eb is Ser Ce vas. as eT Se saZ leb lo bebs
sti lis ti kur ka te go ri eb sac uw od eb en.
sti lis ti kur ka te go ri eb ad mi iC ne va yve la fe ri, rac Cve-
ul eb ri vi (pir da pi ri) da niS nu le bis araa, e.i. en is gan sa kuT-
re bu li Se saZ leb lo be bia. as eT ebia: tro pe bi (om on imia), si-
no ni mia, ga me or eb ebi, mo da lu ri sa Su al eb ebi da sxva. is ini
gamoiyenaba em oci is ga saZ li er eb lad, su bi eq tu ri ier is ga-
mo sa xa ta vad, saT qme lis Tvis si la ma zis mi sa ni Web lad da ro-
gorc al. gven ca Ze mi uT iT ebs, sag ne bi sa Tu mov le ne bis su-
bi eq tu ri obi eq ti vi za ci is miz ni Tac“ (gven ca Ze1974:15). am iT
up ir is pir de ba en is gan sa kuT re bu li Se saZ leb lo be bi Cve-
ul eb rivs.
`tro pi ber Znu li sityvaa da niS navs Seb ru ne bas, Seq ce vas,
sityvis xma re bas ga da ta ni Ti (ar ap ir da pi ri) mniS vne lo biT di
di mxat vru li ga mom sax ve lo bis miz niT“ (ax ma no va 1966).
trops gan sa kuT re bu li ad gi li eW ira an ti ku ri dro is
ber Znul da ro ma ul ri to ri keb Si: `tro pi ar is sityvis, an
sityvi eri ga moT qmis sa ku Ta ri mniS vne lo bis Sec vla me or-
iT, rom li Tac mniS vne lo ba mdid rde ba“, - vkiTxu lobT `en-
isa da sti lis an ti kur Te ori eb Si“ (215).
trops om on im sac uw od eb en, mag ram igi sa kuT riv om on-
im Ta gan gan sxva ve bu lia. `tro pis Tvis ga mo ye ne bu lia Cve-
ul eb ri vi mniS vne lo bis sityva ra ime sa er To niS nis sa fuZ-
vel ze, am it om er Ti Zi ris sityva gvev li ne ba sxva das xva
mniS vne lo biT“ (gven ca Ze 1974: 43).
mi ux ed av ad im isa, rom sti lis ti ku ri sa Su al eb ani in di-
vi du al ur ad ga mo iy en eba, `mxat vru li metyve le ba war mo-
ad gens en ob ri vi Se moq me de bis um aR les sa fe xurs, TviT am
Sem Txve va Sic ki sityvis os ta ti - mwe ra li Ta vi se bu rad aer-
Ti an ebs en ob riv el em en tebs, ar ar Rvevs mo ce mu li en is ka-
no nebs, ar ga mo dis mas Si daS ve bu li sazRvre bis ga reT“ (Sa-
ra Se ni Ze 1971: 43).
n. ko Jev ni ko vas mo saz re biT (ko Jev ni ko va 1979), Se da re ba
ga da iq ce va me ta fo rad, me ta fo ra pe rif ra zad da a. S. ar-
se bobs me ta fo ru li ep iT et eb ic. xSirad tropis ramdenime
saxeoba erTdrouladaa warmodgenili.
tro pis sa xe ebia: ep iT eti, Se da re ba, me ta fo ra, me to ni-
mia, si nek do qe, hi per bo la, ga pi rov ne ba da a. S.
§1. Se da re ba
Se da re ba tro pis erT-er Ti sa xea, eq spre si ul ob is mi-
saR we vi erT-er Ti sa Su al ebaa. mas Si er Ti mxa re nac no bia,
me ore- uc no bi da es uk an as kne li da xa si aT eb ulia me or is
(xSi rad kar gad nac no bis) sa Su al eb iT; ̀ Se da re ba ig ive me ta-
fo raa, oR ond me ta fo ris gan gan sxva ve biT mas da ma te ba aq
vs. ro ca po eti am bobs aq il ev sze, rom is ro gorc lo mi, ise
ek ve Ta, es ec Se da re baa, mag ram Tu vityviT, lo mi ek ve Ta, es
me ta fo raa, rad gan or ive ma mac ni ari an, am it om po et ma aq-
il ev ss ga da ta ni Ti mniS vne lo biT lo mi uw odao“, - wers ar-
is to te le (ar is to te le 1981: 174).
mok led, Se da re ba Si ga mo iy ofa 1.Se da re bis su bi eq ti
(Se sa da re be li sa ga ni); 2. Se da re bis obi eq ti (ra sac va da-
rebT); 3. Tvi se ba, ra sac em ya re ba Se da re ba.
n. ba ra TaS vi li Se sa da reb lad xSi rad iy en ebs sityva mij-
nurs:
184 185
mag.:
`mos devs mTo va res, vi Ta mij nu ri,
var skvla vi mar to mi sa am ara“ (`Se mo Ra me ba mTaw min da ze“);
`da mom di na re xar zvir Tce miT, xan ne lad mtkva ri,
mo ox ravs So riT, viT mij nu ri, JamT mo Ci va ri“ (`Ra me ya-
bax zed“);
`vi Ta mij nu ri sat rfos am ay sa,
mtkva ri mas nor Csa fer xTa ev le bis“ (`Ci na ri“).
Se sa da reb lad ga mo iy en eba a) sa zo ga do eb ri vi xa si aT is
mov le ne bi, ad ami an Ta moq me de bi sa da ur Ti er To bis na yo fi;
b) bu ne bis mov le ne bi, cxo vel Ta sam ya ro, mce na re Ta sam ya-
ro da sxva.
mxat vrul li te ra tu ra Si Se iZ le ba Se sa da re be li sa ga ni
da is, ra sac va da rebT, er Ti da ig ive iy os:
`Sen Ra la ti Ra la ti viT gZul da,
rac am kobs da ax ur da vebs qals“ (gorg.).
1. us ulo sa ga ni Se da re bu lia us ul os Tan
`ga mo ko ni li ar is ma ra dis
viT Tav sa far Si Zvir fa si gan Zi,
dro Si - say va rel qa lis Ra la ti,
brbo Si - ni Wi da wu xi li ka cis“ (gorg.)
2. us ulo sa ga ni Se da re bu lia su li er Tan
`fe ri ga uk rTa ro gorc or sul qals, seq tem bers“
(qeb.);
`dgas al ub ali ga zafxu lis dRe sas wa ul ze ka ba qaT qa Ta
de do fa li viT“ (iq ve);
3. su li eri sa ga ni Se da re bu lia us ul os Tan:
`me sa av dro Rru be li viT da Zen Zi li vi yav ma Sin,
da miz gi Ti mib ne leb da xa tis Ri mils, qo xis lam pars“
(gorg.).
4. su li eri Se da re bu lia su li er Tan:
`mi wa ar min da da ro gorc qris te,
me vem za de bi gaf re ni saT vis“ (ter.).
Se da re ba ad vi li am os ac no bia gra ma ti ku li ag eb ul eb-
iT: mas Si ga mo iy en eba a) Tan de bu le bi (viT, ebr,): `vsvam gem-
ri els da ox ers, jo jo xe Ti viT ya vas“ (gorg.).
an:
`su li gaf rin da TeT ri mtre di viT,
sxe uli dar Ca cod vil mi wa ze“ (ter.);
an ki dev:
...man xma li viT Se ag eba mze ra is ri mis fer Tva lebs, da-
fan Cvul, TeTr war beb qveS Tri Ti na sa viT aw ri al eb ulT“
(gams.).
b) sa kav Si re be li sityve bi (ise, ase, rom, TiT qos, ro-
gorc):
aq am de gul Si miR vi vis [tkbi li naR ve li], ro gorc nac ris
qveS Se na xu li naR ver da li (iq ve); ro gorc ko ko ri mzi sa gan,
gu li ise ga da me Sa la da am iy vav da (iq ve); Tu wu Ti so fels
erT be wo xans Tva li mo ux uWe, ise gag Te lavs, ro gorc di-
do eli le ki na bad sa.
zog jer Se da re ba Si ga mo iy en eba ̀ rom“ kav Si ric (ise rom,
as eTi rom):
`go go iyo, Se ni Wi ri me, rom Tva li zed dag rCe bo da (iq
ve,); is be ri ka ci as eTi ga mor bo da, rom oc is wlis bi Wi ge go-
ne bo da“ (iq ve).
186 187
Se da re ba sxvag va ra dac gad mo ic ema:
`gam Wvir va le blon di eb ura pir ze, bro we ul is yva vi-
lis da ri, siT viT am oq ar gu li“ (gams.).
an ki dev:
`Cve ni si cocxle im cic qna nams hgavs,
mze rom da aW ers da aor Tqlde ba“ (qeb.).
Se da re ba me tad po pu la ru li mxat vru li xer xia sag mi ro
ep os Si: `ob iy mi anT ban ze vi deq, dav xe de ar em ar esa, uf ro si
rZa li mze sa hgavs da Su aT ana- mTva re sa“ (ak aki2).
po et ur fol klor Si Se da re ba sa riT mo er Te ul ad ac ga-
mo iy en eba:
`zo gi er Ti pa tar Za li xes ex ve va ver xvi vi Ta,
de dam Tils kar gad eq ce va da ma mam Tils Rmer Ti vi Ta,
im as ise Se in ax ven ug un ur mtre di vi Ta“ (xalx. sibr.).
Se da re ba Se iZ le ba for mob ri vad arc Can des. ma ga li Tad:
`mas hqon da wvni ani, Zli eri xma, sa nam is mRe ro da, me go na,
mwi fe nes vs vWam di“. zog jer Se da re ba su fiq si Tac ga mo ix-
at eba: mi wur Si mar Tla mi wu ri du mi li Ca mow va“ (ja vax.).
al. gven ca Ze sa gan ge bod mi uT iT ebs im aze, rom ili am
lu ar sab TaT qa ri Zis ez os da sa xa si aT eb lad Sem de gi Se da-
re ba Seq mna: `Sig ezo is eTi uw min du ri iyo, ro gorc Zve li
Ci nov ni kis gu lio“. sxva mwe rals Se eZ lo ase eT qva: Sig ezo
is eTi uw min du ri iyo, ro gorc di di xnis ga us uf Ta ve be li
bo se lio. `ili as Tvis Se da re ba ki ar iT vle ba in di vi du al-
ur Ta vi se bu re bad, ar am ed Se da re bis sityvi eri in ven ta ris
Ser Ce va da Se da re bis ori kom po nen tis is eT na iri Se xa me ba,
rom naT qvam ma ga mo am JRav nos av to ris ide ur-es Te ti ku ri
mrwam sis mi zan da sa xu lo ba“ (gven ca Ze 1974: 27). mkvle va ri
im ow mebs fos le ri se ul sityvebs, rom `sti li ar is in di vi-
du al uri en ob ri vi mox ma re ba sa er Tos gan gan sxva ve biT“ (iq
ve: 27). am de nad, Se da re ba Si Cans Se moq me de bi To ba da in di vi-
du al oba.
or ig in al uri Se da re be biT iq cevs mkiTxve lis yu radRe-
bas m. ja va xiS vi li. mwe ra li `ar se na ma rab del Si“ maior ar-
lo vis por trets ase gvi xa tavs: `arc maior ar lovs da eg-
vi ana: is ic ka reb Tan mo go re bu li yo, xis sal da Ti viT ga-
CaCxu li yo, do in ji Se mo ey ara, wylis fe ri pa wa wi na Tva le bi
sa ax al wlo ba si la sa viT da eWyit na da Ti To nac zi zil-pi pi-
le biT aW re le bul ba si las hgav da: Tav-pi ri ga be ril gog-
ras mi ug av da da im ay iro Tav ze wi Te li Tma da wver-ul va Si
gac ve Ti li Wi lo bi viT ey ara, xo lo Txi li so de na ab ze ki li
da wi Tel- lur ji cxvi ri ise ob lad ga mo iy ur eb oda ga pen-
til wver-ul va Si dan, TiT qo Ca la Si ma Ja lo vaS li Ca eg do-
To“.
an ki dev:
`ma rab da Si sis xli da iR vre ba... es sa mi sityva si Cu me Si pa-
naS vi di viT Ca mow va“ (ja vax.).
gav rco bi li Se da re ba Se iZ le ba mo ic av des sxva tro peb-
sac an pi ri qiT, Se vi des me ta fo ris Se mad gen lo ba Si, is eve,
ro gorc me to ni mi asa da ga pi rov ne ba Si:
`ar av in iyo... xo lo cecxla-pirs
qals da Ra lul sa mis Zi ne bo da
da cecxlis Su qi mis tur fa sa xes,
viT say va rel sa, zed dah xa ro da...
TiT qo TviT mad lsa Sve ne bi sa sa
Tvi si sa un je aq dah bne via
da eS xsa, vi Ta iad ons var dzed,
su li mis Raw vze da ul evia“ (ilia).
sa var ji So №1. wa ik iTxeT ma ga li Te bi, ga an al iz eT Se-
da re ba ni Se sa da re be li obi eq tis mi xed viT; da ak vir diT
maT sti lis ti kur fun qci as:
1. `Svi le bis Ce mis lur ji Tva le bi
Tbil tal Ra sa viT ga dam dis gul ze“.
188 189
2. `mag ram sik vdi li ki vis bu sa viT,
mag ram sik vdi li brmaa brbo sa viT,
Ta nac la ma zi sa lam bo sa viT... “
3. `me Se ni kler ta da iebi mo me li an,
qa li viT mor cxvi da qa li viT la ma ze bi“.
4. `mo ag on da So re uli bav Svo ba, So re uli da uT av bo lo,
ro gorc ga mo ut an eli siz ma ri“
5. `me mje ra Se ni mi san qa li viT,
an aT ebs mTva re...
brwyi navs mTva re...
Zvel qar Tu li mi nan qa ri viT... “
6. `mom wyur di ex la, ise mom wyur di,
viT ub ina os - yof na bi na Si,
TeT ri tyem le bis mom yve ba gun di
da kvlav mar to var me Cems wi na Se“.
7. `var mowye ni li, viT zam Tar Si na zi be Ru ra,
viT Se mod go mis Ra me eb Si na zi ver sa li,
Sens si la ma zes Ce mi trfo ba es af ex ura,
var mowye ni li, viT zam Tar Si na zi be Ru ra.“
8. `me Zli er miy vars iis fer Tov lis
qal wu le bi viT xi di dan fe na,
mwu xa re grZno ba qro lis, mi mov lis
da siy va ru lis ase moT me na“.
9. `ese yo ve li, er Tad re ul ni,
hgvan dnen ciT vle nils ris xvas RvTi sa sa“.
10. `ro gorc zRvis xe ti ali, ro gorc be dis tri ali,
Cqa ri grgvin va-gri al iT qri an lur ja cxe ne bi!“
§2. ep iT eti
ep iT eti ber Znu li sityvaa da Tan dar Tuls niS navs. igi
mxat vru li gan sazRvre baa, Cve ul eb ri vi msazRvre lis gan
gan sxva ve biT eq spre si ulia: `ep iT eti ar is gan sazRvre bis
sa xes xva oba, Cve ul eb ri vi sa gan eq spre si ul ob iT da ga da ta-
ni Ti, tro pu li xa si aT iT gan sxva ve bu li“ (ax ma no va 1966).
ep iT eti sti lis ti ku ri am xsne lia, igi xazs us vams sag nis an
mov le nis ro me li me erT mxa res. mas xSi rad iy en eb en mxat vrul
li te ra tu ra Si. igi gvxvde ba pub li cis ti ka Sic, nak le bad ga-
mo iy en eba sa mec ni ero li te ra tu ra Si, Tu ga mo iy en eba, aq da-
ma zus te be li fun qcia ak is ria da ara mxat vrul-ga mom sax ve-
lo bi Ti. ep iT et Si, ro gorc sti lis ti kur ka te go ri aSi, Cans
mTqme lis Se fa se bi Ti da mo ki de bu le ba sag ne bi sa da mov le ne-
bi sad mi. ar at ro pu li ep iT et ebia gan sazRvre ba ni da ga re mo-
eb ani, rom le bic sag nis fer ze, sun sa da ge mo ze mi uT iT eb en.
Seg rZne ba Ta aR qmis sin Te ziT mi Re bul ep iT et ebs si nes Te ti-
kurs uw od eb en. zog jer sa gans is eTi Tvi se be bic mi ew er eba,
ro me lic mas si nam dvi le Si ar aq vs da arc Se iZ le ba hqon des.
`me ta fo ru li ep iT eti sag nob riv-fsi qi ku ria da aR niS-
navs ar are al ur ni Sans, msgav se bis mi xed viT ga da ta nils
sxva sa gan ze“ (meS Ce ri ak ovi... 2003: 97).
`Se mod go mi sa ve lur han gSi
Wkne ba fo To li,“ - wers ga lak ti oni.
mo ce mul kon teq stSi ve lu ri ep iT etia. han gis ve lu ro-
ba po et uri aR qmaa, mxat vru lia, ar ab un eb ri via da uC ve ulo.
igi ga lak ti on ise ulia da po eti mas sxva ga nac iy en ebs, oR-
ond gan sxva ve bul kon teq stSi: ve lu ri var de bi, ve lu ri xma,
ve lu ri ki vi li, ve lu ri sva vi.
190 191
am ave po et Tan T. sa ni ki Zem sityva `na zi“ ep iT et ad 299-
jer da ad as tu ra Sem deg sityveb Tan: pe pe la, yva vi li, xma,
fur ce li, am uri, han gi, sio, sev da, Ri mi li, Se mod go ma,
di de ba, sa xe, mxa re, sa mo si, ga zafxu li, sim Re ra, bin di,
oc ne ba, da ra ji, mze, fe ria, go go na, ha eri, bu ru si…
ga pi rov ne ba-ep iT et ebi gvaq vs Sem deg ma ga li Teb Si:
`ma ra dis Rvi Zavs mi viwye bul sim Re rebs yrmo bis,
fex SiS vel dRe ebs, ne ta re bis uam es wa mebs“ (gorg.);
`aq Cad re bi mZu ani, iq Sor te bi me Za vi“ (gorg.);
`qal wul ka ba Si or sul de do fals ara vqna, fem bu lav,
ver vu Ta ma deb“ ( iq ve).
ar is to te le sityvis si ci ves uw od eb da ep iT et eb is xSir
ga mo ye ne bas. is wer da: `sa Wi roa di di sif rTxi le, rad gan ep-
iT et eb is win da ux ed avi xma re bi sas sa zi ano xde ba. al ki man-
di tis sityva ci vad gveC ve ne ba, rad gan ep iT et ebs xma robs
ara ro gorc saW mlis sak mazs, ar am ed ro gorc saW mels“.
am ri gad, ep iT eti sti lis ti ku ri xer xia, er Tgva ri sam-
ka ulia az ri sa, mag ram misi ga moyenebisas zo mi er eb is dac va
auc il eb elia.
sa var ji So № 1. wa ik iTxeT me ta fo ru li ep iT et is ma ga-
li Te bi da ga ar kvi eT ma Ti sti lis ti ku ri fun qci ebi
1. `Sle gi fe re bis fa ru li Sfo Ti id um al eb as das tyu ebs
bge rebs“.
2. `Sri ala tyem lebs eT am aS eba
Tav Sal wak ru li TeT ri ap ri li“.
3. `ga mok ve Ti li be ber qveb Si Ja mis nus xu riT
mo ma bez re bel si Cu me Si var ga lur su li“.
4. `mo ve diT sa mad los xev Tan...
nis leb Si dan Tqmu la is ic...
me min da, sul vi yo Sen Tan,
ro gorc es mTe bi da nis li!“
5. ` mo var de ba Sle gi ani qa ri,
Se ci eb ul pal mebs da af eT ebs“.
6. `me Se miZ lia mo vus mi no qa ra oc qar sac,
me Se miZ lia mi va yu ro gat ru nul min dvrebs“.
7. `vi ci, vuy var var, mag ram qa ria,
qa ri qen qe ra, qa ri cer ce ti“.
8. `ax la su ler Tia, ra dRe, ra ricxvia,
oR ond si Cu mea, mun ji da re bia“.
9. `pi ris fe ri ab re Su mis ya ba Ca um Sve nebs pa ta ra ji Si an
Tavs“ (gams.2)
10. `tao-klar je Tis bok ve ri var bRe zi bew ve biT,
sa qar Tve lo Si qar Tve lo bas ar vix ve we bi“.
§3. me ta fo ra
`me ta fo ra tro pis sa xea, er Ti sag nis Tvi se be bis me or-
eze ga da ta na ze an maT msgav se ba ze da fuZ ne bu li“ (meS Ce ri-
ak ovi... 2003: 89).
me ta fo ra `tro pia, ro me lic mdgo ma re obs sityva Ta da
ga moT qma Ta ga da ta ni Ti az riT ga mo ye ne ba Si msgav se bis, an-
al ogi is sa fuZ vel ze“ (ax ma no va 1966).
`ma Te ma ti kur gan to le ba Si ram de ni me uc no bia, ro gorc
we si, mag ram er Ti cno bi lia, am er Tis sa Su al eb iT xer xde-
ba da nar Ce ne bis am oc no ba. me ta fo rul wi na da de ba Si TiT-
192 193
qmis yve la sityvis Si na ar si am os ac no bia, am os ax sne lia“ (Wi-
laia... 1984: 257).
en isa da sti lis an ti kur Te ori eb Si vkiTxu lobT: `me-
ta fo ra tro pis yve la ze rTu li sa xe obaa da am as Tan, yve la-
ze es Te ti ku ric: mas um aR le si xa ris xiT ax asi aT ebs sicxa de,
sa si am ov no si ax lis mSve ni er eba da mi si gad mo Re ba sxvi sa gan
ar Se iZ le ba“ (1936:221).
`me ta fo ra aZ li er ebs en is das ru le bu li faq tis az rs,
am kobs en as da as eve ga mo xa tavs mTqme lis Tval saz ris sac
sag neb sa da mov le neb ze, am it om is en is erT-erT sa uk eT eso
sa Su al eb ad iT vle bo da yo vel Tvis“ (gven ca Ze 1974:45).
`er Tma ne Tis gan ga nar Ce ven in di vi du al ur-sa av to ro
(`wya ros Ca vi da mwu xa re, var di var dis wyliT na ba ni“) da en-
ob riv me ta fo rebs (vne ba Ta qa riS xa li, crem lis zRva). in-
di vi du al ur-sa av to ro me ta fo re bi xa si aT de bi an si ax liT,
mo ul od ne lo biT da ga mo ir Ce vi an ma Ra li ga mom sax ve lo-
biT“ (meS Ce ri ak ovi… iq ve).
me ta fo ra xSirad erwymis tropis sxva saxeobebs. Sesa-
bamisad gvaqvs: me ta fo ru li ep iT eti (Rrub li ani ax al gaz-
rdo ba), me ta fo ra-pe rif ra zi, me ta fo ra-ga pi rov ne ba, me-
ta fo ra-sim bo lo, me ta fo ra-al eg oria.
`... ra giTxra Svi lo, su li tkbi lia,
igi tyve ar is wu Ti-sof li sa
da eg yo ve li mis bor ki lia“ (ilia);
`vxe dav, ga zafxuls Se mo as kda yel ze sa ye lo“; `gam ge-
bel ma Sens tab la ze eg ra gve ma Se mod ga“ (gorg.); `su lis
ve leb ze ya ya Co yva vis“ (qeb.).
da va le ba. amo iw er eT qar Tvel kla si kos Ta Se moq me de-
bi dan me ta fo re bi, gan mar teT ma Ti mniS vne lo ba ni da im-
sje leT sti lis ti kur fun qci eb ze
§4. ga pi rov ne ba
(ga su li er eba, per so ni fi ka cia)
`po et uri ga pi rov ne ba iq mne ba bu ne bis mov le na Ta moZ ra-
ob is, for mis, xmi sa da sxva Ta mkveT ri ga mov li ne bis sa fuZ-
vel ze, rac iw vevs si cocxlis il uzi as; bu ne bis mov le ne bi
gvev li ne ba, ro gorc TviT ne bu ri, Seg ne bu li moq me de ba, ro-
mel Sic mo na wi le obs mov le ni sa Tu sag nis ne bis yo fa, sur vi-
li, mi zan da sa xu lo ba“ (zan du ke li1960: 71).
ga pi rov ne bas vxvde biT ni ko loz ba ra TaS vi lis Se moq me-
de ba Si. igi va Ja-fSa ve las say va re li po et uri xer xia:
`ras fiq rob, nis lo ti alo,
Sem jda ro go ris fxa ze da?
ga na Senc ra me ga wu xebs
am ox er qve ya na ze da?“
ga su li er eb is ni mu Sebs Ta na med ro ve po et eb is Se moq me-
de ba Sic vxvde biT:
`ze cam Ca ic va Za Za,
ve Rar ik av ebs crem lebs“ (qeb.);
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
`cas uk eTia Rrub lis saT va le da dab ne uli ier iT da dis
(iq ve);
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
`ax la mTa Si ga zafxu li fafxu robs,
xun debs le wavs da Zvel Zon Zebs al bobs“ (iq ve);
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
So riT Sri al ebs tye da bin du li,
mTva rem Ca xe da tbas lurj Tva leb Si (iq ve).
sa var ji So №1. wa ik iTxeT ga pi rov ne bis ma ga li Te bi da
im sje leT, ra ud evs sa fuZ vlad ga su li er eb as:
1. `var dis fe rad ael ewa Raw vni cis kars,
ho ri zon ti ab ri al da oq ros al iT“.
194 195
2. `vgo neb, mzes da av iwyda sam ya ro,
clis wvi mis no tio Ta sebs“.
3. `mze Caw va mor Ci lad Sors ca Ta ban deb Si,
mim wux ri yru sev das yve la fers ga das debs“.
4. `xiTxi Tebs naZ vi, eb ri ce ba tu Ci si ci liT“.
5. `frTeb da na mu li mowyda fo To li,
et ki na gu li- su la naT rTo li,
Za la ar eyo dar dis mo yo lis,
gar da ic va la ise fo To li“.
6. `Ca mo ig li ja ze cam ni Ra bi,
mSvi di ni Ra bi,
yal bi ni Ra bi,
da da uS ina mi was gun de bi
setyvis, Tov lis da wvi mis“.
7. `sityvebs vug deb di Sex ved ril Sa ras:
ter febs foT le biT ver da mi am eb,
mo nas tris ze moT vxe dav di Sa vad
siv rce Si gak rul ad ami an ebs“.
8. `Sa ras iR li id an das xlto mia bi li ke bi,
ya neb Si Se pa ru lan, da kar gu lan me re,
xe ebi xiTxi Te ben, ras me qi li ko ben,
vi Ra cas uq ne ven koJ re bi an xe lebs“.
9. `mo uwye ni aT Sen sa viT ba Rebs,
tki vi li sul Si uf ro cxad de ba... ..
me viR vi Zeb da da ra bebs va Reb,
da siz mars va tan am Secxa de bas“.
10. `siz mreb sa hgva nan mi si Tva le bi,
da ro gorc mTvra li mezRva ur ebi,
ise da di an zRva Si na ve bi.
lur ji Tov li viT,
lur ji Tov li viT,
Tva lis mom Wre li wyna ri tal Re bi...
me, ro gorc si la, ga mom yo lia
mi si tu Ce bis ba ir aR ebi“.
§5. sim bo lo
sim bo lo tro pis erT-er Ti sa xea, igi me ta fo ru lo biT
xa si aT de ba, rac xSi rad xde ba mi si me ta fo ra Si aR re vis sa-
fuZ ve li. er Tgva rad Ta vi se bu ria sityvis an ga moT qmis sim-
bo lod ga mo ye ne ba. `sityva-sim bo lo uf ro me ta fo raa, is
ra im es si no nims war mo ad gens, mag ram uf ro gan zo ga de bu lia
da ni San dob li vi“ (gven ca Ze 1974:48). sim bo los fun qci iT Se-
iZ le ba ga mo iy en eb od es sityvac da ga moT qmac. mag.: mtre di
mSvi do bis sim bo loa, Sa vi yo ra ni - ub ed ob is.
sim bo lo xSi rad ga mo iy en eba mi To lo gi asa da mxat vrul
li te ra tu ra Si. ar se bobs sa xe-sim bo lo, rom lis mniS vne-
lo ba yve la saT vis nac no bia, Tum ca gvxvde ba is eT ic, ro-
mel Tac gan sxva ve bu li em oci uri mniS vne lo ba aq vT. er Ti
as eTia nis li. igi sxva das xvag va rad ga ig eba sxva das xva xal-
xis Se moq me de ba Si da TviT er Tsa da im ave eT nos Sic (am is Se-
sa xeb daw vri le biT ix il eT bar ba qa Ze 2009).
aR mo sav lur-azi ur li ri ka Si nis li ar is um Tav re sad Se-
mod go mis da af ori aq eb uli gan cde bis, avi su le bis sim bo-
lo, ev ro pul zRap reb Si ki - mo mav lis da im qvey ni ur is Ca ke-
ti lo bi sa, rac mxo lod si naT liT Se iZ le ba ga ix snas.
nis li af er xebs moZ ra ob as; nis lis qa os id an Se moq me di
(mwe ra li) qmnis „ax al wes rigs“... nis lis gan ib ad ebi an mon-
196 197
stre bi, de mo ne bi, ur Cxu le bi da as eve an ge lo ze bi, RvTis-
mSo be li... . gar dac vli lis sul ma un da gaiaros sib ne li sa
da nis lis mdgo ma re oba da gas xi vos ndes, ga vi des sicxa de Si.
qar Tu li fra ze ol og iz me bi: Tva leb ze nis li ga da mek ra
// nis li ga da me fa ra, nis lSi wa ve di ... cno bi er eb is dro eb-
iT da kar gvas ga mo xa ta ven.
pa ulo ko eli os Se moq me de ba Si nis li dan ib ad eba sik-
vdi lic da mis gan qal Rmer Tic ga mo dis. am gva ri ma ga li Te-
bi msof lio li te ra tu ra Si mrav la daa da ni San dob li via,
rom nis li er Tsa da im ave dros aR niS navs sik vdil sa da si-
cocxles, ke Til sa da bo rots, da de biT sa da uar yo fiTs. is
ar is kon cep ti, ro me lic bev rna iri in ter pre ta ci is sa Su-
al eb as iZ le va.
nis li dab rko le baa, ga ur kvev lo baa, nis li ad ami an iv-
iT su li eria, ro gorc va Ja-fSa ve la am bobs: „nis li fiq-
ria mTe bi sa“.
nis li dan ib ad ebi an ga lak ti on is us as ru lo bi sa ken da Se-
uc nob li sa ken mswra fi „lur ja cxe ne bi“ da mis sa ve Ta reS Si“
dah qri an:
`mxo lod nis lis Ta reS Si, sa mu da mo mxa re Si,
ze viT Tu sa ma re Si, wyev liT Se naC ve ne bi,
ro gorc zRvis xe ti ali, ro gorc be dis tri ali,
Cqa ri grgvin va-gri al iT qri an lur ja cxe ne bi!“
`nis lis gza“ rCe ul Ta gzaa, am it om po et ebi „av ad ari an“
nis liT, „msof lio sev diT“.
am ri gad, nis li am bi va len tu ri leq se maa, ro me lic er Tsa
da im ave dros aR niS navs da de biT sac da uar yo fiT sac, Tum-
ca da de bi Ti em ocia War bobs. nis li as oc ir eb ulia id um al-
eb as Tan, rac RvTa eb ri vis ni Sa nia.
sa var ji So. wa ik iTxeT ma ga li Te bi da gan mar teT, ra se-
man ti ka ig ul is xme ba Ti Toeul sim bo lo Si:
1. `me var: gor ze rom lo cu lobs nis li,
Ra mis si Cu me Ce mi fiq ria,
wya roa Ce mi crem li da sis xli,
Tma ar is, kldes rom qu Ci mih kvria“.
2. `nis la uro, nis li xa ro,
ga miq re bi: mzi si xa ro...
me ar ag vze dav rCe bo di,
mag ram, ra vqna, sxvi si xa ro“.
3. `me var: gor ze rom lo cu lobs nis li,
Ra mis si Cu me Ce mi fiq ria,
wya roa Ce mi crem li da sis xli,
Tma ar is, kldes rom qu Ci mih kvria“.
4. `TeT ri fe riT, mkveT ri fe riT
da if ara yve la fe ri.
TrTvi liT, Tov liT, TeT ri nis liT
ga mov lin da fe ri mi si“.
5. `nis lis sve te bi id gnen gar Se mo,
nis lebs Su adRec ver aT en eb da.
gu li iw vo da da lur ji kvam li
msxvi lad mdi oda bnel Tva le bi dan... “
198 199
§ 6. al eg oria
al eg oria (ber Zn. allegoria _ ga dak ru lad Tqma) _ ga dak ru-
lad naT qva mi sityva Tu sityva Ta ri gi, ro mel Sic mov le nis
Si na ar si kon kre tu li sa xi Taa war mod ge ni li. mas Si naT qva-
mia er Ti da ig ul is xme ba me ore (an da za, ga mo ca na, ig av-ar aki
da sxv.). mi si mi za nia av to ris az ris Se niR bva.
„sib rZne_sic ru is aSi“ pa eq ro ba um Tav re sad war mar Tu-
lia ig av_ar ak eb is sa Su al eb iT. am na war mo eb Si ig av eb is moq-
med pi re bad Cve ul eb riv ga moy va ni lia frin ve le bi, cxo ve-
le bi da mis Ta na ni. aq al eg ori ul ad ais ax eba ad ami an Ta ur-
Ti er To bi sa da yo fa-cxov re bis man ki eri mxa re ebi.
saT qme lis al eg ori ul ad gad mo ce ma me tad ef eq tu ri
sti lis ti ku ri xer xia.
§7. pe rif ra zi
pe rif ra zi (Peri - ir gvliv, Se sa xeb, phrazo _ vsa ub rob)
mxat vru li tro pis erT_er Ti sa xe, sag nis an moq me de bis da-
sa xe le bis Sec vla mi si ar se bi Ti, gan msazRvre li ni San-Tvi-
se bis aR we riT, rac Cvens war mod ge na Si mkveTr cxov re bi se-
ul su raTs qmnis (ti mo fe evi... 1963: 113).
pe rif ra zi ga moT qmaa, msazRvrel-sazRvru lis is eTi Se-
xa me baa, ro me lic er Ti sityvis fun qci as as ru lebs. Cve ul-
eb ri vi msazRvrel-sazRvru lis gan im iT gan sxvav de ba, rom
saT qmels pir da pir ki ara, ga da ta niT gad mog vcems. mas ase
gan mar ta ven: pe rif razs ax asi aT ebs `Cve ul eb riv sa xel wo-
de ba Ta nac vlad metyve le bis is eTi xa to van-eq spre si uli
sa Su al eb eb is ga mo ye ne ba, ro mel Ta meS ve ob iT gveZ le va
mxat vru li aR we ri lo ba da iq mne ba sag nis an mov le nis xa to-
va ni da xa si aT eba“ (ef im ovi 1961:273); `pe rif ra zi sxvag va rad
Tqmis sa Su al ebaa“ (gal pe ri ni 1958:158).
pe rif ra zi gvaq vs Sem deg ga moT qmeb Si: lo mi - cxo vel Ta
me fe; ar wi vi - frin vel Ta me fe, ak aki - sa qar Tve los bul bu-
li.
`sa qar Tve lo be We dia ba jaR lo,
da Tbi li si - Sig Cas mu li ba dax Si“ (griS.);
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
an: `viS, es qve ya na, xme le Tis Tva li,
di di sa moTxis kuTxe pa ta ra“ (ilia);
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
`Tu ki cxov re ba brmis ynos vaa, mun jis Ji nia,
mec mi va bi jeb da ar af ris ar me Si nia“ (gorg.)
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
`amaoebaTa baz ris uiR blo mkvid re bi, miv di varT, miv-
di varT“ (qeb.).
mxat vrul li te ra tu ra Si ga mo ye ne bu li or ig in al uri
pe rif ra zi mkiTxvels did xans am ax sov rde ba.
sa var ji So №1. wa ik iTxeT teq ste bi da mo Zeb neT pe rif-
ra zis ma ga li Te bi
1. pe ter bur gi... . xom gi na xavT pe ter bur gi? ru se Tis
gu lia. mar Ta lia, aq am di sin mTe li ru se Ti fiq rob da, rom
gu li mos ko via, mag ram mTels ru seTs me ga vu fan te eg cru
da ug un uri az ri... me da vam tki ce, rom pe ter bur gia mTe-
lis ru se Tis gu li. iz le ris ba Ri xom gi na xavT? - gi na xavT?,
maS, Tqven ga naT le bu leb Si fe xi Ca gid gamT. fri ad mo xa ru-
li var, iz le ris ba Ri? ro go ri ba Ria, ha, fe ri eb iT sav se sa-
moTxe is ar is, ai! fe ri ebi xom ic iT ra ar is? eg sa mec ni ero
sityvaa, iq ne ba ar ic od eT. eg mda bi ur ad rom vTar gmnoT, im-
asa niS navs, rom is ba Ri sav sea Ju Ju naT va le bi an qa le bi Ta.
gin da er Ts Ca av le xe li, gin da me or es. ai, ga naT le bas ra Se-
uZ li an. Tqve ni qa le bi ki kacs da in ax av en Tu ara, im al ebi an.
ara, pe ter bur gi ... di di qa la qia, fri ad ga naT le bu li, iz-
le ris ba Ri ga naT le bis gvir gvi nia, as eTi ba Ria, `mwu“...
200 201
2. `cxov re ba ud ab noa, ud ab noa...
ve li ux na vi da ur wyu li,...
cxov re ba ud ab noa, ud ab noa...
da klde ud ab no Si aR mar Tu li... .
cxov re ba ud ab noa, ud ab noa...
sa moTxe sa mu da mod da kar gu li.
cxov re ba ud ab noa, ud ab noa...
mi raJ Ta liv li va na ka du li“
3. `qa ri Ca moh kravs xe eb is ar fas
da Se mod go mas sxva ra me arc surs,
rom ne ker Cxle bis to ti mi ar Tvas,
seq tem bers, Ta vis mti ra la as uls“.
4. `mo nas tris se nakT Se fa re bul ni
Tav saf ri ani saT no de da ni,
de da mat ro na da de da ana
ori Ru Ru na uf lis qe da ni“.
5. `... da myin vars, ma Ral zrax va Ta me fes,
ma isi al iT aaz am ba xebs,
viT Sey va re buls da me oc ne bes“.
§8. me to ni mia
me to ni mia tro pis erT-er Ti sa xea, ro me lic sityvis mniS-
vne lo bis ga da ta nas em ya re ba. igi `iq mne ba ara msgav si sag ne-
bi sa da ma Ti niS ne bis, ar am ed er Ti me or is gan gan sxva ve bu li
sag ne bis si ax lo vis gziT, rom le bic er Tma neT Tan ga re gan
Tu Si na gan kav Sir Si ari an“ (ab ra mo vi Ci1970 :180).
me to ni mia ber Znu li sityvaa da niS navs ga dar qme vas-mov-
le nis, cne bis, an sag nis er Ti sa xel wo de bis me or iT Sec vlas
ma Ti me zob lo bis Se de gad.
me to ni mia ar is is, ro ca er Ti sag nis sa xel wo de bis ma gi-
er me ore sag nis sa xel wo de baa nax ma ri. mag.: yve la mwe ra li
(na we ri) ga da vi kiTxe, mo me ciT Ce mi xi ri mi (To fi), sa mi ja mi
Sev Wa me (saW me li); Sen Tu am jams da lev... (Rvi no).
me to ni mia ef uZ ne ba en ob riv sa Su al eb aTa ek on omi-
as, Se mok le ba-Se kum Svas: na beR la vi mi yi de. aq ig ul is xme-
ba mi ne ra lu ri wya li, si nam dvi le Si na beR la vi to po ni mia.
`vefxis tya os ni dan“ vi ciT, rom ta ri els Sa vi cxe ni hyav da.
rus Tve li xSi rad me to ni mi iT mo ix se ni ebs am cxens: `na xa,
Sa vi Sam bTa pir sa dga sa da ve-uk uy ri li“. aq me to ni mia em ya-
re ba sa gan sa da fers So ris da mo ki de bu le bas - cxe nis ma giv-
rad da sa xe le bu lia mi si mTa va ri ga mo sac no bi ni Sa ni.
me to ni mia xSi rad gvxvde ba sa sa ub ro stil Si da ko mi kur
ef eq ts qmnis: ma Te ma ti ka (ma Te ma ti kis mas wav le be li) mo-
dis, qi mia (qi mi is mas wav le be li) av adaa, Ta na med ro ve po et-
ebi (po et eb is Se moq me de ba) ga da vi kiTxe; mo di da dag beW dav
(da gi beW dav na we rebs), mo di da ga da gi Reb (su raTs).
me to ni mia aZ li er ebs en is ga mom sax ve lo ba sac da sa er To
az rsac. `me to ni mi is mxat vru li fun qciaa ga moT qma sxar ti
da la ko ni uri ga xa dos. me to ni mi is dros ga moT qma mok lde-
ba, ik um Se ba sityva Te ko no mi is wya lo biT, mtki ce mxat vrul
er Te ul ad ik vre ba da myis ve aR ib eW de ba mkiTxve lis cno bi-
er eb aSi“ (ku xa laS vi li ... 2010: 188).
me to ni mi is gan sa kuT re bul sa xed mi iC ne ven an to no ma zi-
as, sa ku Ta ri sa xe lis gan zo ga de bu li mniS vne lo biT ga mo ye-
ne bas. ma ga li Tad: kva zi mo do, al fon so, ot elo, TaT qa ri Ze,
ja yo, kva Wi da a. S. an to no ma zi is wya ro ebia an ti ku ri mi To-
lo gia da mxat vru li li te ra tu ra.
sa var ji So №1. wa ik iTxeT ma ga li Te bi, ga xa zeT me to ni-
mi is ni mu Se bi da im sje leT ma Ti sti lis ti ku ri fun qci is
Se sa xeb; sa dac sa Wi roa, Ca as wo reT:
1. sof lebs vswav lobT da sa dac bav SvTa kon ti gen ti di-
dia, na Rebs vxsniT;
202 203
2. yo vel dRi ur ad go ga ni qa ba Ze ar mac via, Tum ca Ce mi aq-
se su ari yo vel Tvis mi ke Tia;
3. yo vel dRe Tu sam jams ma inc Se Wam, av ad myo fo ba ve ra-
fers da gak lebs:
4. far ma cev tu li maq vs dam Tav re bu li da sko leb Si san hi-
gi en as vas wav li (miSv.);
5. gad mo ki da rqe biT qa raf ze jix vi be ri pa pas nas rol ma
xi rim ma (miSv.);
6. da ro ca yi ri mul ma iW eqa, mtris qve iT na wils er Ti ja-
ris ka ci ga mo ak lda (ga riy);
7. pir vel rig Si ek ip aJi ma in te re sebs (v. ba ra TaSv.);
8. pas ka li ad vi lad ik iTxe ba, arc mi si ena ar is rTu li;
9. kan ti wa vi kiTxe, mag ram bev ri ve ra fe ri ga vi ge;
10. ax la rus Ta vels gav di varT, Sem deg ki sul xan-sa ba un
da Se vis wav loT.
§9. si nek do qe
si nek do qe war mod ge ba ber Znu li sityvi dan (syn - Tan; de-chomai - vi Reb). igi tro pis erT-er Ti sa xea da niS navs sa xel-
wo de bis ga da ta nas na wi li dan mTel ze. ro ma el ebi si nek do-
qes eZ ax dnen pars pro toto-s an totum pro parte-s. `Tu me to ni mi-
aSi mi mar Te ba-da mo ki de bu le baa pi ro ba sityvis ga da ta ni Ti
mniS vne lo biT ga mo ye ne bi sa, si nek do qe Si TiT qos ricxob ri-
vi Se pi ris pi re ba qmnis am sa fuZ vels. zog jer mxo lo biT Si
ig ul is xme ba sim rav le, an, pi ri qiT, mrav lo bi Ti aR niS navs
er Te uls; as eve na wi li - mTels da pi ri qiT“ (gven ca Ze 1974:
47).
si nek do qes me to ni mi is sa xe dac mi iC ne ven: `gva rov nu li
sa xel wo de ba ic vle ba sa xe ob ri viT, mrav lo bi Ti ricxvi -
mxo lo bi TiT, mrav lo bi Ti ricxvi-gan ma zo ga de be li sa xel-
wo de biT (an pi ri qiT)“ (SCe pi lo va 1956:130).
`ka li as av iT mo edo
mTels ar em ar es ar abi,
qar Tve lis crem liT Se iv so
Cve ni mtkva ri da ar ag vi“ (ab aS.).
si nek do qes gan un da gan vas xva voT mxo lo bi Ti ricxvis
for ma Ta xma re ba gan zo ga de bu li mniS vne lo biT, rac eq-
spre si ul ob as mok le bu lia. mag.: ZaR li ad ami an is me go ba ria.
§10. hi per bo la
hi per bo la war mod ge ba ber Znu li sityvi dan (hiperbole) da
ga da War be bas, zed me to bas, gaz vi ad eb as niS navs. mas Si mTqme-
lis su bi eq tu ri gan wyo bis ro me li me mo men ti iC ens Tavs. hi-
per bo lu ri Se iZ le ba iy os Se da re ba, me ta fo ra, pe rif ra zi
da sxva. hi per bo le biT gan sa kuT re biT mdi da ria sag mi ro ep-
osi, sa dac gmi ris fi zi ku ri Za la Tu sxva Tvi se be bi gaz vi ad-
eb ul adaa war mod ge ni li, re al uri da fan tas ti ku ri er Tma-
neT Ta naa Sez rdi li:
`Cve ni ba to ni er ek le
er Ti pa ta ra ka xia,
jaW vis pe ran gi Ca ac ves,
gah kra xe li da ga xia“.
an da:
`aq eT go ra sa wix lsa vkrav, iq iT go ra sa Zvras vu zam,
ad id eb ul sa dids mtkvar sa, da va ye neb da Zvras vu zam,
as lit rsa rki nas dav Re Wav ke vi vi Ta da ylaps vu zam“.
erT-erT hi per bo lur me ta fo ra Si qa li mze daa war mod-
ge ni li. am iT ga mo xa tu lia misi mo ma ja do eb eli si la ma ze:
`min dvri dan mox val Sen qa lo, am om av ali mze xa ro,
ne tai im is de da sa, rom lis mklav ze dac wev xa ro“ (um ik.).
hi per bo li za cia zog jer ko mi kur el fers qmnis:
`cxvi ri aq vs muS tis od ena, mu ce li - gog risxe lao,
204 205
... eq vsi sar tye li uy ide, meS vi de Wi af erio,
Sev svi da wa mo viy va ne, cxens mo miwyvi ta we lio,
sul er Ti an ad Se Wa ma qi la, qo co da qvev rio“ (ko tet.).
gaz vi ad eb uli Txro ba So Ta rus Tve lis say va re li xer-
xia. po eti ucxo moy mis Zli er eb as ase war mog vid gens: `mo na-
Ta xe li ga mar Tes mis ymi sa Se sapyro be lad,
`man, glax, ig ini da xad na mter Ta ca sawya lo be lad,
hkra er Tma neT sa, da xoc na Tav sa xel-aR upyro be lad,
zog sa ga dah kris maT ra xi qve mkrdam dis ga sa po be lad“.
hi per bo lis ni mu Sia:
`mtris jav ri gul Si mid gia
Savs al az an is gu be da“ (va Ja).
hi per bo la xSi rad gvxvde ba po ezi aSi:
`im de ni vsvi, qo bu le Ti tans im Rvi niT da ib an da“
(gorg.).
`Svi lo, ra uc eb ga me zar de,
lo mis bok ve ri viT mo mes wa ri“ (qeb.).
hi per bo la ma Si naa ga mar Tle bu li, ro ca is mkiTxvels ki
ar aS or ebs si nam dvi les, ar am ed, pi ri qiT, xels uwyobs, rom
mkveT rad, zus tad ga ni ca dos da Se im ec nos igi. ro ca mwe ra-
li sag nis an mov le nis xil viT Tu gan cdiT zo ma ze me tad aR-
ta ce bu li, gan cvif re bu li an aR Sfo Te bu lia, is hi per bo-
lis sa Su al eb iT ax er xebs mkiTxvel Sic ga da it an os Ta vi si
gan wyo bi le ba da mas Si ac ig ive gan cda da ga ge ba ga mo iw vi os...
`hi per bo la aZ li er ebs mkiTxve lis mi er gan sa xi er eb uli
sag nis gan Seq mnil STa beW di le bas, mi Re bul em oci as in ten-
si ur ad acxo ve lebs, am Zaf rebs. mkiTxvels uW irs hi per bo-
lis sa Su al eb iT gan sa xi er eb uli sa ga ni Tu mov le na naT lad
war mo id gi nos, mag ram mas Si Caq so vi li po et is em ocia-aR-
frTo va ne ba im de nad Zli eria, rom igi aS ka rad ga nic dis yo-
ve li ves. mar Ta lia, gan sa xi er eb uli sa ga ni Tu mov le na ar
Se es atyvi se ba si nam dvi les, mag ram mi si tol Za lo va ni ma inc
ar is“ (zan du ke li 1968: 259).
`Se ir ya mTe li ca da qve ya na
ima We qiT da ima qu xi liT,
ca airia, dab nel da uc eb
da wa mo vi da setyva Sxu il iT.
qux va da We qa, el va da setyva,
ar ev-da re viT Rrub le bis srbo la,
qar Ta, aw grig lad rad me qce ul Ta,
za riT da zaT qiT klde eb Si qro la, -
ese yo ve li, er Tad re ul ni,
hgvan dnen ciT vle nils ris xvas RvTi sa sa“.
aq hi per bo la Si Caq so vi lia ga pi rov ne bis, ep iT et isa da
gra da ci is niuansebi.
saT qme li xSi rad gaz vi ad eb ulia po et ur fra ze ol og-
iz meb Sic. hi per bo li za ci is iS vi aTi ni mu Se bia `vis ra mi an Si“
Sen man sul Tqma man ha eri ga aS av is, Se ni sa gu li sa kvam lman
mTva re da ab ne lis (visr. 265:3).
§11. li to te si
li to te sic tro pis sa xe Ta ga nia da niS navs sag nis dam ci-
re bu lad, dak ni ne bu lad war mod ge nas: sut-kne ina ise mo ik-
un ta, rom muS tis od ena gax da (ilia); Cven, uC in oni, Tqven,
Ci ni an Ta, bu zad ggo ni varT (iq ve); ro ca me ore vaS li Se Wa ma,
mo ik ak va, da pa ta rav da, ai, am Ti Ti viT (iq ve); aba, ra qa la qia
Tqve ni qa la qi? er Ti Ta vi dam rom ga da af ur Txo, fur Txi qa-
la qis bo lo Si da ec ema (iq ve).
hi per bo la da li to te si zog jer er Tma ne Tis gver dig-
ver dac gvxvde ba. an ti Te zu ro ba aZ li er ebs STa beW di le bas:
`si ci liT vkvde bi, vxar xa reb da me le va qan ci,
ro ca ek ran ze zvi nis xe la ga mo dis ka ci
da cur clis xe las kiTxu lobs leq sebs“ (gorg.);
an: ̀ zog jer bar tyi viT um weo xar, zog jer ar wi vi viT as-
af re ni“ ( qeb.).
206 207
V.II. sti lis ti ku ri fi gu re bi
§1. el if si si
el if si si ber Znu li sityvaa da ga mo to ve bas niS navs. igi
ew od eba is eT ga moT qmas, ro mel Sic gar kve uli em oci isa Tu
gan wyo bi le bis ga mow ve vis miz niT ga mo to ve bu lia sityva an
sityva Ta jgu fi. maT ad gi las ti re iw er eba. sityva Ta ek on-
omi is Tval saz ri siT el if si si yu radRe bas iq cevs, rad gan
fra za la ko ni uria da moq ni li.
`am ir an da re ja nis Ze mo ses uqia xo nel sa,
ab dul-me sia - Sav Tel sa, leq si mas uq es ro mel sa,
di lar geT - sar gis Tmog vel sa, mas ena- da uS ro mel sa“...
me ore ta ep Si ga mo to ve bu lia sityva- uqia.
`gu lo, oc ne bas ma lav,
cao, lur jde ba zo li,
va Ji- da ica, qa lav!
qa li- da gib rma To li“.
aq ga mo to ve bu lia sityve bi - am bobs da pa su xobs.
`grZno bas oq ro sa fa sad hyi di an,
mTav ris Ri mil ze- pa ti os ne bas
da da Jan ge bul bor kil ze cvli an
Ta vis ma mu lis Ta vi suf le bas“ (ilia);
aq ga mo to ve bu lia sityva hyi di an.
el if si si zo gi mwer lis sti lis ti ku ri xer xia:
`mok vda Ce mi po lit ru ki. 4 ka man di ri da iW ra.
22 iv li si - vawyobT ab ar on as:
im ave dRes hos pi tal Si.
25 iv li si - eS el oni Rrma zur gSi.
aox re bu li sad gu re bi. ar ma vi ri dan dav rCiT or ni;
30 - ba qo. va pi rebT Tbi lis Si.
31- mSob li uri qa la qi, Tbi li si“ (ge laSv.)
fra zis la ko ni ur ob iT da moq ni lo biT el if si si me tad
ef eq tu ri sti lis ti ku ri sa Su al ebaa.
§ 2. gra da cia
gra da cia STa beW di le ba Ta Tan da Ta no bi Ti gaZ li er eb is
xer xia, mi Re bu li sityva Ta Tu wi na da de ba Ta ga er Ti an eb is
gziT.
gra da ci is mi za nia ro me li me cne bis, sag nis, mov le nis
Tu Se xe du le bis win wa mo we va: `ai, aT as xu Ta si we li wa dia, am
Zal-Ro niT qris ti an ob am Seg vi na xa Cve ni mi wa-wya li, Cve ni
ena, Cve ni er ov ne ba.
1. STa beW di le ba Ta Tan da Ta no bi Ti gaZ li er eb is miz niT
me or de ba si no ni mu ri sityve bi:
`dRe da Ram loc viT, go de biT, gve miT,
xor ci su lis Tvis uw am ebia,
sa iqi os Tvis es sa aqao
da uT mia da gan So re bia“ (ilia);
2. gra da ci as qmnis sag nis Tvi se be bis an mov le nis Tan-
da Ta no bi Ti gan vi Ta re bis aR we ra;
`da es xa re ti, TvalT da ub nel da,
gaS ra, ga SeS da zar da ce mu li,
er Ti sa Sin lad Seh bRav la Rmer Tsa
da iq ve sxiv-qveS ut eva su li“ (ilia).
3. STa beW di le bas aZ li er ebs sityva Ta ga me or eba:
`Cven un da Cve ni vSvaT myo ob adi,
Cven un da miv sceT mo ma va li xal xs“ ... (ilia).
4. STa beW di le bas aZ li er ebs gra da ci isa da ga me or eb is
er Tob li oba:
`zRva Re lavs da tal Ra na pi rebs as kde ba,
rux de ba Rru be li da crem li was kde ba,
mze Ca dis, iS le ba dRis yve la su ra Ti... .
da mo go ne ba da tki vi lic bac de ba...
bac de ba... bac de ba... “ (qeb.).
208 209
§3. an ti Te za
an ti Te za ber Znu li sityvaa da niS navs sa wi na aR mde go de-
bu le bas. igi ew od eba erT wi na da de ba Si er Tma ne Tis sa wi na-
aR mde go mov le nis, gan cdis ga er Ti an eb as.
an ti Te za em ya re ba an to ni mi as. an to ni me bi cal ke uli
sityve bia, an ti Te za ki - sti lis ti ku ri da niS nu le biT ma Ti
ga er Ti an eba. `es er Ta der Ti gza ho sa da ar as da pi ris pi re-
baa“ (ilia).
an ti Te za ef eq tu ri sti lis ti ku ri xer xia. ̀ da pi ris pi re-
ba mim zid ve li metyve le bis auc il eb eli pi ro baa,“ - wers ar-
is to te le. mi si az riT, or at or uli sityvis ag eb is mTa va ri
prin ci pi an ti Te zu ri un da iy os.
an ti Te za zea ag eb uli xal xu ri leq se bi da an da za-af or-
iz me bi:
mwi fes es vrod nen, mkva xe cvi odao;
maZ Ra ri mSi ers purs uf cqvni da da Tan ay ved ri da, ra
Ro ru lad Wa mo;
bo rot sa sZlia ke Til man, ar se ba mi si grZe lia;
ga re dan mters uy en ebs Tvals da Sig ni dan- moy va res;
Se uC ve vel lxins SeC ve uli Wi ri jo biao;
bev ris mdo mi co ta sac da kar gav so;
moy va res pir Si uZ ra xe, mters - pirs uk anao;
Svi li mtru lad ga zar de da moy vru lad ga mo gad ge bao.
xal xur leq sSi vkiTxu lobT:
`es Ce mi gu li sar kea,
er TSi wvims, er TSi da ria,
av tir de- Sev yri Rru bel sa,
rom ga vi ci no - da ria“ (xalx.).
an ti Te za, ro gorc po pu la ru li sti lis ti ku ri fi gu ra
far Tod ga mo iy en eba mxat vrul li te ra tu ra Si:
`Rmer To, vin mis wvdes Sen gan qmnils,
mis fe ruT va lavs mSve ne bas,
sib ne les aq rob na Te liT,
sik vdi liT hba dav cxov re bas“ (gr. orb.);
`ra tom ar Za luZs kac Ta mod gmas mo iq ces ise,
ma Ra li mda bals mo ef er os an da pi ri qiT“ (qeb.);
`Wkvi an ebi ise aW ax ra ke ben Ta vi anT da na Sa uls, maT ma giv-
rad su le le bi ga eb me bi an xol me ma xe Si~ (gams.); ram de na dac
sa zizRa ria da Si ne bu li ma ma ka ci, im de nad mSve ni eria Sem-
krTa li qa li (iq ve); nu ra vis da zo gavT: nurc dids, nurc pa-
ta ras, nurc be bers da nurc ymaw vils! (ak aki).
an ti Te za Si ga mo iy en eba hi per bo li sa da li to te sis da-
pi ris pi re bac: ̀ yva vis ba xa lad ram aq cia Cve ni ar wi vi“ (qeb.).
da pi ris pi re ba Se iZ le ba ga mo vi ye noT na war mo eb is as ag eb-
ad (`stu mar-mas pin Ze li“). kon tras tu li Se iZ le ba iy os na-
war mo eb is sa Ta ur ic. mag.: sten da lis `wi Te li da Sa vi“.
an to ni mia ga mo iy en eba oq si mo ron Sic (ber Zn. oxis - mZaf-
ri, max vi li, mWre li, - sib riy ve, si su le le, ug un ur eba;
sityva sityviT: go ne ba max vi lu ri sib riy ve). is an to ni mur
sityva Ta Se er Te baa, ef uZ ne ba en ob riv da kon teq stur en-
ob riv an to ni mi as.
`oq si mo ro ni kon tras tu li cne be bis Se er Te bas niS navs
ax ali, mo ul od ne li cne bis Se er Te bis miz niT: cocxa li le
Si, ax al gaz rda mo xu ci, Ta vi su fa li mo ne bi, pa ti os ani qur-
di“ (gaf rin daS vi li... 2005: 99).
mxat vrul teq stSi oq si mo ro ni qmnis mo ul od ne lo bis
gan cdas:
`am sityva ze me Tval win mid ge ba us ulo ad ami ani, cocxa-
li mic va le bu li“ (lomT.).
gan sa kuT re biT eq spre si ulia igi po ezi aSi:
„Sen si la ma zis na zo gri ga lo, Sen gan ar od es mo mes ve ne-
ba“ (le on.);
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
„Tval no la maz no, vin uZ ls Tqven sa Zli ers bas ro bas,
Tu ara sWvret des Tqven gan sik vdil Si TviT uk vda ve bas“
(n. ba ra TaSv.).
210 211
sa var ji So #1. wa ik iTxeT nawyve ti da ga an al iz eT, ra
mxat vrul sa Su al eb eb zea ag eb uli an ti Te za:
cxov re ba cal ke ad ami an isa, Tu mTe lis er isa, uf ro wew-
va-gle jis ba za ria. dRes esea mowyo bi li da ras iz am? cxov-
re ba mar to aR eb-mi ce mo baa er Tma ne Tis Wku isa, Tu xe lis
naw vav-na da gi sa, na am ag ar-naS ro mi sa, na om ar-nar be vi sa. igi
is mo ed ania, sa ca Wi an Wve la sa viT ir eva di di da pa ta ra, sa ca
maZ Ra ri mSi ers wvri lad ufxvnis, ga mar jve bu li da mar cxe-
buls fex-qve Sa sTe lavs, Zli eri uZ lurs et an eba Se saW me-
lad, uZ lu ri Zli ers ga ur bis da or niv ki - dam we vic da gam-
qce vic- er Tsa da im ave dros Rmer Ts ex ve we bi an- xe li mo mi-
mar Teo (ilia).
§4. pa ra le liz mi
pa ra le liz mi ber Znu li sityvaa da niS navs gver diT mde-
ba res. Si na ar siT igi ax lo saa Se da re bas Tan, kom po zi ci iT
ki sin taq su ri mov le naa. pa ra le liz mi, is eve ro gorc Se da-
re ba, gu lis xmobs msgav si mov le ne bis ur Ti er TSe far de bas.
is eve ro gorc Se da re ba Si er Ti mxa re nac no bia da me ore -
uc no bi, pa ra le liz mis na wi le bic Se iZ le ba Ta na bar mniS vne-
li ani iy os. aq er Ti sru li ad da mo uk id eb eli mov le na me or-
es, as eve Ta vis Ta vads, uf ro naT lad war mog vid gens. `Sen man
gul man ne ba da Tev zman wya li poa“ (visr.114: 4).
pa ra le liz mi ga mo iy en eba sa yo facxov re bo leq sis kom-
po zi ci ur sa Su al eb ad. mag.:
`fan du ri kar gad iZ ax ebs, Tu Zal ni Se ux de bi an,
Zma Ta ar gax yris cal-cal ke, Tu rZal ni Sa ux de bi an“
(xevs.).
sim bo lu ri na wi lia `fan du ri kar gad iZ ax ebs, Tu Zal ni
Se ux de bi an“, re al uri na wi lia:` Zma Ta ar gax yris cal-cal-
ke, Tu rZal ni Sa ux de bi an“.
pa ra le liz mi ar am ar to aZ li er ebs em oci ur ob as, ar am ed
leq sis ide ur Ca na fiq rsac met si naT les hfens:
`ad gil ze fet vi da meb na, ra ak rebs wi wi lis me ti,
me da Sen sa siy va rul sa ra gah yris sik vdi lis me ti“.
sa yo facxov re bo po ezi aSi gvxvde ba mra val wev ri ani, Tu
Se iZ le ba iT qvas, ki bi se bu ri pa ra le liz mic, sa dac ga mo to-
ve bu lia zo gi er Ti wev ri:
`cxva ro, gam Sve nebs vac-ver Zi, vac-ver Zo - Tav-rqi an oba,
sax lo, gam Sve nebs Wur We li, Wur We lo - yan wi an oba,
qa lo da za lo Wkva-go ni, Zma-zal Si gem ni er oba“ (xevs.).
`pa ra le liz mi xSi rad re li ef ur ad aC ve nebs mkiTxvels
mov le na Ta er Ti an ob as ac da uSu alo Se pi ris pi re ba sac. as-
eTi sa xis pa ra le liz me bi da ma xa si aT eb lad af er ad ebs ilia
Wav Wa va Zis Se moq me de bas“ (zan du ke li 1966: 265).
`da ra ix ila kvlav igi mwir ma,
da ucxra su li aq oT eb uli,
da ra Rac Za liT qal ze kvlav dar Ca
Tva li tyved qmni li, gaS te re bu li“ (ilia).
§ 5. in ver sia
in ver sia la Ti nu ri sityvaa da ga da ad gi le bas niS navs.
igi ro me li me sityva ze sa gan ge bo yu radRe bis mi saq ce vad
ga mo iy en eba. sin Te zur en eb Si as eTi ram da saS ve bia, mag ram
ar is en ebi, sa dac sityva Ta ga da ad gi le bas moh yve ba se man ti-
ku ri cvli le ba ni.
in ver si is ma ga li Te bia:
`ar Seh kad rebs Rmer Ts igi sam du ravs,
ar gas wi ravs suls Se ved re bul sa,
viT ar ik ma rebs RvTi sa kur Txe vas
mas ze gu lux vad mo mad le bul sa“.
sityva Ta bu neb ri vi wyo bis Sec vla iw vevs si ax lis gan-
212 213
cdas, em oci uri max vi li mo dis swo red ga da ad gi le bul
sityva ze da mkiTxve lis sa gan ge bo yu radRe bas iq cevs:
`sa Ci xe Si Se iy va na gir Se li me fem“ (gams.); ̀ ya ya Co ebi da aT-
ova mwver va lebs cam“ (iq ve).
§ 6. ga me or eba
ga me or eba er Ti sa da im ave sityvis Tu fra zis yo ve li Sem-
de gi wi na da de bis, stri qo nis Tu ab za cis da sawyis Si ga me or-
ebaa. mas xSi rad iy en eb en pub li cis ti ka Si, mxat vru li li te-
ra tu ris stil Si. mag.: ̀ stu den tu ri wle bi yve la ze sa uk eT-
eso wle bia ad ami an is cxov re ba Si“; `asea Tu isea, Za la uf-
le bis moy va re ad ami an eb is Tvis Za la uf le bis moy va re wi-
Te li fe ri pir ve lo bas ar av is uT mobs“; `Sro mas da gar jas,
cod nas da xer xs ve ra vin Ra ga uZ lebs, Tu Sro mas da gar jas
cod na da xer xi win ar mi va ge beT, win ar da vax ved reT, win ar
da vu ye neT“ (ilia); `ba Tu mi ro gorc er Ti cocxa li ar se ba,
er Ti pi rov ne ba, ise miy var da“ (g.fanj.).
mxat vrul li te ra tu ra Si sityva Ta gan me or eb as sti-
lis ti ku ri fun qcia ek is re ba _ me or de ba is sityva, ro mel-
zec surs av tors mkiTxve lis yu radRe bis miq ce va. am ri gad,
sityva Ta gan me or eba sti li za ci is xer xia. mag. `ar se nam mo-
as wro da xe le bi Cas Wi da, Cas Wi da da da iT ria, da iT ria da
ise mos wia, kis ris Zvle bi mo um tvria da Zar Rve bi da uwyvi-
ta“ (ja vax.).
`wig nSi es da na xu li gvaq vs, en az ed ac xom gva ke ria da gva-
ke ria“; `mo di da am is Ta na Wkvi an uri sa bu Ti sxva sa bu TiT
da ur Rvie Cvens dar Rve uls qar Tve lo bas“; `yo ve li mi si
brwyin va le bis brwyin va le fe xis brwyin va le ga dad gma-
zed ise la ma zad ab ol de bo da xol me, ka ci yu re biT ver gaZ-
Re bo da“ (ilia).
er Tsa da im ave wi na da de ba Si Se iZ le ba me or de bo des sxva-
das xva sityva: `Cve ni ak va ni sa qar Tve loa, Cve ni ma ma-pa pis
saf la vi sa qar Tve loa, Cve ni en is qve ya na es ar is. Cve nis
sityva-pa su xis gam go ni es ar is, Cve ni mze aq ar is da Cve ni
mTva re, Tu gu li gaq vs, _ gu lic aq ar is, Tu siy va ru li gaq-
vs _ siy va ru lic aq Tu iq ne ba, To rem sxva gan sa da?“ (ilia).
gan sa kuT re biT eq spre si ulia sityva Ta gan me or eba leq-
sSi:
`ver mo as wreb Ca is das xmas…
Ca id ani mRe ris _
es-me,
es _Sen,
es _sxvas,
da sxvas,
de das - ar af eri“ (Car kv.).
leq sSi stri qo nis an stro fis da sawyi si sityvis gan me-
or eb as an af ora hqvia, bo lo sityvi sas - ep if ora.
`sa qar Tve los ze ca
sa qar Tve los mTva re,
sa qar Tve los kvne sa,
sa qar Tve los mxa re
sa qar Tve los kvne sa,
sa qar Tve los mxa re,
sa qar Tve los ze ca,
sa qar Tve los mTva re“ (ter.).
an af ora gan sa kuT re biT po pu la ru lia di daq ti kur-fi-
lo so fi uri xa si aT is Tu sa yo facxov re bo leq seb Si:
`kar gi ymi sa co lo ba sa,
kar gni un dan qa lo ba ni,
kar gni ad gom- daj do ma ni,
kar gni saq ci el ob ani“.
214 215
§ 7. pa ro no ma zia
pa ro no ma zia erT cne bis ga mo xat vaa zmnis ori for miT
(pi ri an iT da up ir oTi), rac mkiTxvel Si em oci as iw vevs. igi
moq me de bis in ten si vo bas ga mo xa tavs da mis nam dvi lad, WeS-
ma ri tad Ses ru le ba ze mi uT iT ebs. is ax asi aT ebs se mi tur
en ebs, gan sa kuT re biT ki eb ra uls. es mov le na das tur de ba
Zvel qar Tul Sic da ax al Sic. pa ro no ma zi iT gad mo ce mu li
az ri me tad eq spre si ulia da da ma je re be li:
aR arc iq ne ba cocxa li, Ta vi si sik vdi liT mok vde bo da
(miSv.); za Ji gal kebs da ca ri el boT lebs ag ro vebs, mag ram
daZ rax viT ma Tac ar av in Zra xavs (iq ve); jer je ro biT daS-
li Tac ar av in miS lis (iq ve); lo di niT ar av is ve li, mag ram
wu xan de li xma ver da mi viwynia (iq ve); ga go ne biT ki ga mi go-
nia, mag ram ra! (barn.).
am ri gad, pa ro no ma zia er Tgva ri sti lis ti ku ri xer xia,
ro me lic saT qmels sar wmu nos da eq spre si uls xdis.
da va le ba: wa ik iTxeT teq sti da da ak vir diT, tro pis ra
sa xe ob ebi da sti lis ti ku ri xer xe bia ga mo ye ne bu li:
ro gorc sa ku Tar Zvals ar gav tkvi rav, is ar min do da am
kre ba ze ga mos vla, mag ram xan da xan eS ma ki Ca gij de ba xol me
jan Si da Ta vis ne ba ze ag at ro kebs. ra Ce mi saq me iyo sxve-
bis da tuq sva-da jan jRa re ba, ro me li so lo mon moZ Rva ri
da go Ra-qa da gi me vi ya vi. aq am de, ver mo viT mi neo, sxva rom
metyo da, si cils da vay ri di. ver moT me nis Wku aze mter ma
ra Ra dRes da ma ye na! mTe li cxov re ba viT men da am er Txe-
lac mo meT mi na. ra bzik ma mik bi na, Tvi To nac ar vi ci, mag ram
ro gorc Cans, im er Txe laa ka ci swo red sa be dis we ro Wku-
aze! grov de ba, grov de ba gul Si boR ma-va ra mi da im er Txel
am ox eT qavs vul ka ni viT.
ra kre ba iyo, ra Si ma in te re seb da. yo vel dRe iyo am na-
iri kre ba Cvens klub Si. Se mo lag de bod nen ki ser da si eb uli,
gal stuk ga mob ru ne bu li ka ce bi. jer pre zi di umi ga iv se bo-
da, me re dar baz Si daC nde bod nen ax al na yar ska sa viT erT ad-
gi las ab zu eb uli msme ne le bi. iq aq an eb dnen, iq aq an eb dnen,
oTx sa aTs da is eTi sa xe eb iT da iS le bod nen, kacs eg on eb oda,
ax la ki da awyves qve ya na, ar un da la pa ra kio. we li wad-na-
xe va ri vi mu Sa ve klub Si da sam jer Tu meq ne ba ma ga Ti kre-
ba-TaT bi ri aqa-iq yur Cak ru lad mos me ni li. qur de bis na-
xe var-ybiT da beb ra-ter mi ne biT naT qvams vi geb, ka co, da
am kre ba ze ba iy uS iv iT vi je qi ku li seb Si. me ki ara, mgo ni,
Tvi To nac ar es mo daT er Tma ne Tis. gan geb ag eb dnen az rs ise,
rom er Tma ne Ti da eb ni aT. ase iyo nam dvi lad. ise, Cvens So-
ris dar Ces da or at or oba na me ta ri Sor saa wa su li. ro mel
sa uk un eSi da ro mel qve ya na Si mo ax er xeb dnen miTxa ri, oTx
sa aTs el ap ar ak aT da er Ti pa waw kin te la az ric ar ga par vo-
daT; saq mes rom wa ad ge bo da, is eTi.
es ma ga Ti la yaf-mu sa ifi ise ma wu xeb da, ro gorc ka tas qa-
Ral dis fxri wi ni. ma gi das wi Tel ma uds rom ga da va fa reb di,
sce nis siR rme Si be la dis bi us ts dav dgam di da mik ro fo nebs
uz ur Si mo viy van di, vi je qi Cem Tvis da vTvlem di. xan da xan
taSs rom ga ax ur eb dnen, av wev di Tavs da `ne tai Tqvens xa si-
aTs meT qi,“ - Ca vi la pa ra keb di Cem Tvis.
im dRes pir ve lad mim tyu na mik ro fon ma. Se va mow me sa-
nam kre ba da iwye bo da, or ive mu Sa ob da. sa mi wi na da de ba ar
hqon da wa kiTxu li mom xse ne bels da ma in cda ma inc tri bu nis
te le fo ni ga mo ir To, is da saw va vi. im aze uf ro sa zizRa ri
wu Ti ar ar se bobs, ro ca met ri bu ne mik ro fon ze TiTs uk-
ak un ebs da da Sen ken iy ur eba, Tav mjdo ma re fex ze rom dgas
da im as ac Sen ken mo uR re cia ki se ri, pre zi di um Si msxdom-
ni dros rom iS ovi an da qir qils at ex av en. Sen ki xa fan gSi
ga mom wyde ul vir Txa sa viT as kde bi iq eT-aq eT. swo red am
dRe Si Cav var di. mik ro fons Ta vi mo vu Wi re, kon taq ti Se-
va mow me, Snurs ga mov ye vi, ar sa daa gawyve ti li, ra qva gav-
te xo, ar vi ci. vsta ce xe li ma gi dis mik ro fons da tri bu nas-
216 217
Tan mi var be ni ne. da du me bu li mik ro fo ni or ive xe liT Cav-
bRu je da dro Sa sa viT ga mo vi ta ne sce ni dan. mom xse ne bel ma
kiTxva ga nag rZo. me mik ro fons vu kir ki teb. ar ga su la xu Ti
wu Ti, rom me ore mik ro fon ma moz ve ri viT da iz muv la da is-
ari nol ze Ca mo var da. is ev si ci li dar baz Si, is ev Cem ken mo-
mar Tu li mwyra li sa xe ebi. civ ma of lma da mas xa. vi ja xi re,
rac Se miZ lia, mag ram ar af eri ga mo dis. ma in cda ma inc Cve ni
di req to ri Tav mjdo ma re ob da im dRes, ge co di ne ba, ca xo-
ca Ze - er Ti uJ mu ri da uj ig ro ka ci. Se sa xe da vad mi was Zlivs
aC nia, ta nad mo co co da daf sxri ku lia, mag ram ra ki uf ro si
mqvia, xom un da ga vam wa ro vi Ra cao da ma Si nac ki, Cu mad rom
zis, ybis Zvle bi uT am aS ebs. etyo ba, Sig ni dan la pa ra kobs,
uen od eCxu be ba vi Ra cas. sul uk ma yo fi lo, sul ku dab zu-
eb uli eg ro maa, Ce mi mte ri iq na ase. Cem sa viT pa tar-fu xa ra
kacs Tu mo er eva, To rem did Rla veb Tan, al baT, fi ni as av iT
kuTxe Si wkmu tu nebs. Cem Tan, ic ocxle, ya ra man yan Te lia.
we li wad-na xe va ri stam bol Si na yi di mun ji viT vem sa xu re da
mad lo ba raa, er Ti sityvi eri mad lo bac ar uT qvams. ar ada,
klu bis saq me xom ici, ro go ria. Ro nis Zi ebaao, getyvi an da
mor Ca. ri si rva sa Ti ani sa mu Sao dRe! sa nam sxdo ma ar dam Tav-
rde ba, fexs ar mo ic vli. me Sen getyvi, ag in azRa ur ebs vin me
zed met sa aT ebs. ra da `Ro nis Zi eb ebs” ma gaT ra ga mo ul evs!
Rmer Tma gaZ le ba mog ces, mSve ni er grZel la pa raks mi veC-
vi eT. sityvis sa Zeb rad ji be Si, xom xe dav, xels mec ar vi yof.
er Ti sityviT, wa mox ta ca xo ca Ze da ga mo men To ku li seb-
Si. is ed ac cecxli mi ki dia, Sev rcxvi ka ci da es ki dev nav Ts
mas xams: ra Si gaZ lev am xe la xel fass, Se yu rum sa Ro, Sen.
eg mik ro fo ni ga ba ria, me ti xom ar af eri, ase fe xeb zem-
ki dia ro gor un da iyo cocxa li ad ami ani! sxvas rom yve la-
fers Ta vi da an ebo, Tav moy va re oba ma inc sad da kar ge, Sen-
xe la kac ma. ro ca ar var ga ad ami an iS vi li, ar var ga ar af er-
Si, mor Ca da ga Tav da. rom mcod no da, am na iri za ra li hyav di
gam Cens, ro gor ga ga ka reb di klubs. Se ni du xi ar vna xo xva-
li dan am te ri to ri azeo.
mok led, rac rom sa lan ZRa vi sityva ar se bobs, ar da mak-
lo ca xo ca Zem. de za do ri viT da maf rqvia lan ZRva-TaTxvis
ko ri an te li. viT mi ne, viT mi ne, viT mi ne da yel Si bur Ti viT
rom mo maw va naR ve li, wa mov de qi, Tav mjdo ma re mji RiT gan-
ze gav wie da gul da gul ga ve di sce na ze. tri bu nis si ax lo-
ves rom gav Cer di, do in ji ga vi ke Te da dar bazs miv mar Te:
`ra iyo meT qi, ra aJ iv Jiv diT be Ru re bi viT, mik ro fo-
ni ga mo ir To, da iq ca -meT qi qve ya na? ise ga ik vir veT da Se-
icxa deT, TiT qos sxva yve la fe ri wes rig Si iy os da mik ro-
fo nis ga mor Tvam mog vWra Ta vi mTel du ni aze meT qi. moS-
li li araa meT qi yve la fe ri? mik ro fo ni, To rem, gu Sin da
gu Sin win rom mu Sa ob da, xom wag vwi eT mSro me le bi asi Tum-
niT win! rad gin daT mik ro fo ni, um ik ro fo no dac xom mSve-
niv rad atyu ebT meT qi er Tma neTs! meT qi, rac nak le bi ga ig-
on ebs Tqvens la yafs, miT uk eT esia, ner ve bi ma inc Se en ax eba
xal xs meT qi. sir cxvi li da ik ar ga am qve ya na ze, To rem tri-
bu na ze da sad go mi da sxve bis Tvis da sa ri ge be li pi ri ro-
mels gaq vT ax la mag dar baz Si-meT qi. me rom me var, mar to
am mik ro fons rom vi yo Se Ce re bu li, Sim Si liT da miwyde bo-
da col-Svi li meT qi. aq ed an ga su li ra Ra cas rom ar vCa li-
Cob de, ras me yo fa Tqve ni mo ce mu li ja ma gi ri _ 83 ma ne Ti
meT qi! ra va yve lam aiS viT da me mo me ri eT, me da ma je qiT ki-
ser ze meT qi. ro me li cxov robT suf Tad da xel fas ze, ad ges
aba fex ze, Tu ka cia meT qi! mTa va ri qur de bi aq brZan de biT,
dar baz Si da, vin da ij er ebs mglis na qa da gebs- ba la xi rom
uk eT esia xor cze, ro ca Tvi Ton mge li ba laxs pirs ar ak ar-
ebs meT qi. ax la es di req to ri rom mom dga da cuR lut mo wa-
fe sa viT yu ri am axia, Tqve niT Se gu li an eb uli ak eT ebs am as,
To rem Tqven rom ar yav deT, ga vaZ vren di ska mis qveS, ma ma-
Cem sa aq vs cxo ne ba meT qi. mom xse niT, To rem ji Ra-gvir gvi-
ni ar mom xa doT da ci xe-dar ba ze bi ar da ma to ve bi noT. ha, es
at ver ka, ro mel sac ga gi xar de baT da Tqven mouareT Tqvens
dan jRre ul mik ro fo nebs meT qi (r. miS ve la Ze, `am re vi“).
218 219
Se ma ja me be li tes ti
sa var ji So № 1. wa ik iTxeT teq ste bi da ga mo ya viT tro-
pis sa xe ebi:
1. `si nam dvi les ar vem du ri,
ar yo fi la TiT qmis,
ar yo fil ze say ve du ri
ar as od es iT qmis“ (gal.);
2. `Tval no la maz no, vin uZ ls Tqven sa Zli ers bas ro bas,
Tu ara sWvret des Tqven gan sik vdil Si TviT uk vda ve bas“;
3. ` ap ri lis sav se mTva re an aT ebs,
ga zafxu lis pir vel yva vi lebs,
dgas al ub ali
ga zafxu lis dRe sas wa ul ze,
ka ba-qaT qa Ta de do fa li viT“.
4. `oq ros fe ri Se mod go ma da es iz mra qars,
da eria baR Si xe ebs, ga da Te la qu Ca,
ze cas TeT ri Rrub le bi
sas wa ul ad ux de ba,
TiT qos lur ji ka bi dan
TeT ri mux li uC ans“;
5. `oh, fiq ri, fiq ri... Wrel qa Ti ba, mtan jve lic eg zom,
na Te li Sub lis ga li aSi mbor ga vi Ci ti...
brma oc ne ba Ta sa saf la os nac nob ez oSi,
su lis da ra bebs rom awyde ba miwyiv da miwyiv“;
6. `Cven - uC in oni, Tqven, Ci ni an Ta, bu zad ggo ni varT“;
7. `- Ce mo im edo!
nu Tu dRem de ar mog bez rda
Sens ba ga Si Se ni ve qe ri,
sxvi si sa xe liT mo naT lu li,
nav ne bi eri?
- ras iz am, ba ba da uZ axe,
Tu ki daT vi Seg xvda Zli eri; “
8. `da Ram da, mag ram me ma inc stan ci is ga re Ta var da da-
Ji ne biT yur dac qve ti li go ne bas va dev neb Ter gis Tav ze xe-
la Re bu lis de nis xu il sa. yve la da dum da da Sen ara sdu mob,
Ter go! mer wmu neT, me mes mis am xma gak men dils qve ya na Si Ter-
gis da uC um ari Ci vi li. ari an ad ami an is cxov re ba Si im is Ta na
wuT ni mar to ob isa, ro ca bu ne bas Sen TiT qos Sen sas ag eb in-
eb da igi Ta vi sas Sen ga ge bi nebs, am it om ac Se giZ li an sTqva,
rom ma to ob aS ic ar sad mar to ara xar, hoi, or fe xa cxo ve-
lo, ro mel sac ad ami ans ge Za xi an.
am Ra mes vgrZnob, rom Ce mis fiq re bi sa da Ter gis Ci vi lis
Sua ar is ra Rac id um ali kav Si ri, ar is ra Rac Tan xmo ba, gu li
mi toks da mkla vi miT rTis, ris Tvis? dros da va ca loT am is
pa su xis mi ce ma“.
9. `mag ram kon tras ti ar is am be dis
gul ci vi, mkac ri da gam yid ve li
mSi eri sa xiT ka fe Si Se dis
bav Sve bis gun di SiS vel-tit ve li“.
mo Zeb neT am strof Si ep iT et ebi da si no ni me bi.
10. `maT natyvi ari ak ravT war beb ze,
gu li sav se aq vT Sxa mis wve Te biT,
am dros dar ba zi ar is mol xe niT,
or kes tri grgvi navs Tav ga me te biT“.
mo Zeb neT am strof Si sityva Ta mya ri Se xa me ba da gan-
mar teT igi.
220 221
11. `me Zli er miy vars iis fer Tov lis
qal wu le bi viT xi di dan fe na,
mwu xa re grZno ba qro lis, mi mov lis
da siy va ru lis ase moT me na“;
mo Zeb neT po et uri ep iT eti da aR niS neT, ras niS navs
igi.
12. ` jer ar as dros ar So bi la mTva re ase wyna ri!
mdu ma re biT Se mo si li Se Ra me bis qna ri,
qrol viT iw vevs cis fer lan debs da xe eb Si aq sovs,
ase Cu mi, ase na zi jer ca me ar max sovs!“
ra mxat vru li xer xia I da IV ta ep eb Si? mo Zeb neT po et-
uri ep iT et ebi
13. `aq, Cems ax los mo xu cis lan ds sZi navs me fur Zi liT,
aq, mwu xa re sa saf la os var diT da gvi ri liT,
ef in eba var skvla ve bis krTo ma mxi ar uli“...
14. `mTi dam am ay ad gad mom zi ra li, -
srul sa qar Tve lo mo Can da Sor sa,
igi mo xu ci mas da ac qer da;
qvey nis mar ga lits ma ga ob ol sa“;
15. `sa qar Tve lo aq rol da, viT foT leb Si qa ria,
sad ari an Svi le bi, qa ria, ar ari an“...
ris sim bo loa qa ri?
16. `laS Txver Si kax Ta aw ve ueno, mun ji za ria,
qa re bi mis Ta Cum Ta naR vel Ta ga nek rZal vi an“;
17. `crem liT ar in am eba sa mu da mo ba li Si,
gaq ra tan jva- wa me ba, ro gorc Ra mis zma ne ba“;
18. `Se xe de, das tkbi! Ce mi Tva le bi, wi naT rom feT qdnen
cvre biT, ieb iT, Ra me na Te vi da nam Tvra le vi, sav sea crem-
lTa Su ris Zi eb iT“;
19. `sadRac ik er avs gam xda ri qvri vi, ka bas tra ur uls da
uR ar ib ess“
mo Zeb ne bar ba riz mi.
20. ̀ ca mowya le biT Tav ze dam cqe ris, ar me me te ba mo vik la
Ta vi“;
21. `er Ti gi or gis xe lu ri Znad Se ik vri so, - am bob dnen
gle xe bi, bars dak ravs, ggo nia, de da mi wa un da Su ag ul am de
Ca an gri oso“...
22. `im dRis na la pa ra kev ma aT as na ir fiq ris mo rev Si at-
ri ala na fot sa viT im isi Wkua da go ne ba“...
23. ̀ mzem ad go ma ma inc ver da as wro, oT ara anT qvri vi tan-
Cac mu li da pir da ba ni li iyo, rom mzem ma Sin Zlivs am oyo
Ta vi mTis wve ri dam da gad moh xe da qve ya nas Ta vis er Tad er-
Tis oq ro sa viT brWyvi ala Tva li Ta“;
24. `Re les Ca vi da mwu xa ri, var di, var dis wyliT na ba ni“;
25. `ka ci kac sa Se mov tyor cne, cxen-ka ci sa dav dgi go ri,
ka ci, Cem gan ga natyor cni, bru navs vi Ta ta na jo ri“;
26. `sut- kne ina ise mo ik un ta, ne ki so de na gax da“ ;
27. `ub ra lod miy vars sityva `ub ra lo“
ub ra lod yve la miy vars uf alo,
guls tki vi le bi rom da vuT va lo,
222 223
gav giJ de bo di al baT, uf alo!
ub ra lod gvtki va gu li Za li an
ub ra lod vti riT an gvi xa ria,
ub ra lod is, rac Ce ni bra lia,
gvik virs, Tu sxve bi rad gvab ra li an.
ub ra lod Cnde ba suy ve la bra li,
ub ra lod vwux varT ka ci Tu qa li,
ub ra lod vxvde biT dar dis gan mTvra li,
da me re cis ken mi Wi ravs Tva li“ (qeb.);
28. `vi ci, rom fSav lis so fe li
wmin daa, ma Ral mTi sao,
ena- metyve li si mar Tlis,
gul-mker di _ fo la di sao“ (ak aki);
29. `si la ma ziT pe pe la xar xa ti sa,
mix vra- mox vra da qce va gaq vs ka ti sa,
dRe Si as jer Se ic vle bi mar ti viT,
rom mo xib lo gu li an da ma ti sa“ (ak aki);
30. `uk uR mar To be dis we rav!
ra si be res ga dam ki de?
rac Ri mi liT mi Te sia,
aw crem le biT un da vmki de?“ (ak aki);
31. kver cxis na WuW Si am bo xe bu la pa ta ra wi wi la da kruxs
Seh ka ma Te bia (gams.2);
32. id gnen gu la ma yi Wad re bi da iS muS ne bod nen amao ze fi-
ris al er siT gu laC vi le bul ni (gams.2);
33. aqa-iq gab ne ulia So re ul oc ne ba sa viT TeT ri, mar ma-
ris Rru be li (gams.2);
34. mTva rec ga mo su li yo Rrub le bis je bi re bi dan, rZe Si
gav le bul meg rul sul gu ni viT TeT ri (gams.);
35. ga mo vid nen ka ta sa viT tan mor Cil cxe neb ze Sem sxda ri
afxa ze bi (gams.2).
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi
1. gan mar teT tro pi da da as ax el eT mi si sa xe ebi;
2. ve nis di ag ra miT ga mo sa xeT Se da re bi sa da me ta fo ris
msgav se ba-gan sxva ve ba ni;
3. sad, ro mel stil Si ga mo iy en eba ep iT eti?
4. ro gor ges miT ep iT et is `ara sak ma zad, ar am ed saW mlad
ga mo ye ne ba“?
5. da as ax el eT me ta fo ru li ep iT et ebi;
6. ras ef uZ ne ba me to ni mia da sad gvxvde ba igi yve la ze
xSi rad?
7. ra miz niT iy en eb en an ti Te zas an da ze bis en aSi?
8. ro dis mi iC ne ven sityva Ta ga me or eb as sti lis ti kur
xer xad da ro dis Sec do mad?
9. ro dis da ra miz niT iy en eb en hi per bo las da li to tess
er Tma ne Tis gver dig verd?
10. ra tom mi iC ne ven me ta fo ras po et uri ni Wis sa zo mad?
da sa mu Sa ve be li li te ra tu ra: № 3, 4, 28, 54, 55, 91, 149, 155.
224 225
Ta vi VI. ti pob ri vi Sec do me bi
sityvaTxma re ba Si
ze pir sa Tu we riTs metyve le ba Si mra val na ir en ob riv
dar Rve vas vxvde biT. Sec do mebs, rom le bic xSi rad me or de-
ba, „ti pob rivs“ vu wo debT. is ini Zi ri Ta dad ori sa xi saa:
I. a. sityve bis ar as wo ri ga mo ye ne ba;
b. sityve bis se man ti ku ri Se uT av seb lo ba;
g. sa li te ra tu ro en is sityva Ta mniS vne lo bis ga da az ri-
an eba;
d. ax ali sityvis Seq mnis cda;
e. er Tna iri an msgav si fu Zis sityve bis ga me or eba;
z. en ob ri vi Stam pe bi;
T. zed me ti sityve bis ga mo ye ne ba;
II. a. gan sxva ve bu li sti lu ri plas te bis ar am ot iv ir eb-
uli ga mo ye ne ba;
b. dar Rve va fra ze ol og iz mTa ga mo ye ne ba Si;
d. an aq ro niz me bi;
e. em oci ur-Se fa se bi Ti sityve bis ar am ot iv ir eb uli ga-
mo ye ne ba (su li men ko 1966: 33).
VI.1. sityvis ga mo ye ne ba ar az us ti mniS vne lo biT
sityva zus tad un da Se es ab am eb od es gad mo sa cem Si na ar-
ss. zo gi sityvis ar az us ti mniS vne lo biT ga mo ye ne ba sak ma-
od gav rce le bu li en ob ri vi faq tia.
a) sa xe li
mo wa fe da mos wav le;
mos wav le ar is is, vinc swav lobs sko la Si an um aR les sas-
wav le bel Si. mo wa fe ar is vi Ra cis gaw vrTni li, mom za de bu li,
mim de va ri. am uk an askne li sityvis mniS vne lo biT yvel gan ga-
mo iy en eba mos wav le. ma ga li Tad: arn. Ci qo ba vas mos wav le (un
da iy os mo wa fe), mos wav lis Can Ta. ga da ta ni Ti mniS vne lo biT
mo wa fe vi sis me moZ Rvre bis an praq ti ku li saq mi an ob is mim de-
va ri caa: pi Ta go ras mo wa fe, d. uz na Zis mo wa fe.
mo wa fe niS navs Se gir dsac (vinc ra ime xe lo bas swav lobs
Se gir dTan). mo wa fis da Se gir dis mniS vne lo biT mos wav-
lis ga mo ye ne ba mi zan Se wo ni li ar ar is.
pe da go gi da mas wav le be li
pe da go gi in ter na ci on al iz mia, mas wav le be li ki qar Tu-
li sityva, ga ar se bi Te bu li mim Re oba. Tu gvin da da sa xe le-
ba, ro mel sa gans as wav lis esa Tu is pi rov ne ba, ma Sin un da
ga mo vi ye noT mas wav le be li, Tu zo ga dad vsa ub robT, ar vu-
Ti TebT, ma Sin _ pe da go gi. ar ar is swo ri in gli su ris pe da-
go gi, un da iy os: in gli su ri en is mas wav le be li.
mes ve uri da Tav ka ci
xSi rad sityva mes ve urs vi ye nebT Tav ka cis Tu xel-
mZRva ne lis mniS vne lo biT. mag.: qa la qis mes ve ur ebi; sa war-
mo os mes ve ur ebi; raionis gan yo fi le bis mes ve ur ebi...
un da iy os: qa la qis Tav ka ce bi; sa war mo os xel mZRva ne-
le bi; raionis gan yo fi le bis xel mZRva ne le bi...
Za lis xme va Tu Za la? me ca di ne oba Tu en er gia?
as eve Sec do maa Za lis xme vis ga mo ye ne ba Za lis nac vlad,
me ca di ne ob isa _ en er gi is ma giv rad, ar ar is swo ri: Za lis-
xme vas mo ax mars; ud id esi me ca di ne oba mo ax ma ra.
swo ria: Zal_Ro nes mo ax mars; ud id esi en er gia mo ax ma ra.
ma Ra li Tu ux vi/kar gi/ Ci ne bu li/ke Ti li?
Ta na med ro ve qar Tul Si, gan sa kuT re biT pre sis en aSi,
zed sar Tav ma sa xel ma ma Ral ma gan sa kuT re bu li sti lis ti-
ku ri dat vir Tva mi iRo. igi la mis da Sor des Ta vis Zi ri Tad
mniS vne lo bas da Warb eq spre se mad iq ces. qegl-is mi xed viT,
mi si mniS vne lo be bia:
ma Ra li -1. di di si maR lis;
226 227
2. di di cif re biT ga mo xa tu li - ma Ra li wne va, tem pe ra tu-
ra, Zab va;
3. wkri ala xma;
4. di di, mniS vne lo va ni;
5. Ta nam de bo ba;
6. wig. sa pa tio, sa sa xe lo;
7. Rir se uli, di adi;
8. ma Ra li grZno ba, su liT ma Ra li.
Ta na med ro ve qar Tul Si ma Ra li ga mo iy en eba 1. ro gorc
kon kre tu li, ise ab straq tu li ar se bi Ti sa xe lis msazRvre-
lad, ro ca surT xa zi ga us van sag nis si di des, gan sa kuT re-
bu lo bas, ri Tac dev nis xma re bi dan Sem deg zed sar Ta vebs:
kar gi, ke Ti li, Ci ne bu li, ux vi, di di da ud id esi, uk eT esi,
sa uk eT eso. ma Ra li mo sa va li (ux vi mo sa va li); ma Ra li ho no-
ra ri an av to ri te ti (di di); ma Ra li maC ve ne be li an Se de gi
(sa uk eT eso).
2. xma ro ben msazRvre lad is eT ar se biT sa xe leb Tan, rom-
le bic as ax av en mniS vne lo van sa zo ga do eb riv mov le nebs,
gan cdeb sa da mis wra fe bebs. ma Ra li gar ja, ndo ba, miz ne bi.
am sityveb Tan ma Ra li zed me tia, ndo ba Se iZ le ba iy os
mxo lod di di.
3. ma Ra li aR niS nu li sti lis ti ku ri dat vir TviT xSi rad
Ca en ac vle ba zed sar Tav sa xels - sa pa ti os da qmnis daS tam-
pul ga moT qmebs: ma Ra li mo va le oba, jil do, stu ma ri [un da
iy os sa pa tio an sa pa su xis mgeb lo].
am ri gad, sityva ma Ra li ar as wo ria Sem deg sityveb Tan:
mo sa va li, ho no ra ri, stu ma ri, av to ri te ti, tem pi, Se de gi,
pa su xis mgeb lo ba.
swo ria: ux vi mo sa va li; di di ho no ra ri; sa pa tio stu-
ma ri, ke Ti li, kar gi Tvi se be bi; di di av to ri te ti; Cqa ri
tem pi, kar gi Se de gi; di di pa su xis mgeb lo ba...
daS tam pul ga moT qmebs qmnis ma Ra li is eT sa xe leb Tan,
ro go ri caa mij na, zRu de, star ti.
ma Ra li star ti, ma Ra li mij na an ma Ra li zRu de.
re li gi uri da mor wmu ne
re li gi uri Se iZ le ba iy os moZ Rvre ba, seq ta. is us ulo
sa gan Ta msazRvre lia, am it om Sec do maa me tad re li gi uri
ka cia. un da iy os: RvTis mo sa via, mor wmu nea.
mar ti vi Tu ioli, ad vi li? rTu li Tu Zne li?
mar ti vi- 1. rac Se mad ge nel na wi le bad ar Se iZ le ba da iS-
al os; 2. ad vi li ga sa ge bi, ub ra lo (am oc ana, ma ga li Ti, wi na-
da de ba). Se sa ba mi sad, rac na wi le bad iS le ba, is rTu lia, rac
ara- Zne li.
ma ga ri Tu mtki ce, gam Zle; Zli eri
ma ga ri- 1. Zne lad ga sa te xi, Zne lad da san gre vi, mya ri,
mkvri vi, mtki ce, gam Zle; 2. Zli eri, Ro ni eri (ma ga ri gu li-
gu la di, ma ga ri zur gi- Zli eri, gav le ni ani, ma ga ri Zi li-
Rrma Zi li); 3. bev ri spir tis Sem cve li.
mkac ri da mtki ce
mkac ri Se iZ le ba iy os ad ami ani Ta vi si xa si aT iT, mi si
mniS vne lo be bia ul mo be li, sas ti ki, am it om Sec do maa mkac-
ri wo li Ti re Ji mi an mkac ri sicxe. un da iy os: mtki ce wo-
li Ti re Ji mi, di di sicxe.
b) zmna
Za li an xSi rad er Tma ne Tis sa nac vlod vi ye nebT zmnebs,
ro mel Tac gan sxva ve bu li se man ti ka aq vT. as eT ebia: ez ar eba
da ej av re ba; ga ix ada Tu ga iZ ro; ewia da ew via da a. S.
ez ar eba da ej av re ba
ez ar eba- ri sa me Ses ru le bis sur vi li ar aq vs, xa liss ar
iC ens si zar ma cis ga mo; ej av re ba- sZuls.
228 229
ga ix ada da ga iZ ro
gax da niS navs Cac mu lis mo ci le bas, mo So re bas, gaZ ro-
ba ki - ka nis, tya vis gac las, sa sa ub ro stil Si - tan sac mlis
gax da sac, rac mwig nob ru li en is Tvis Sec do ma daa miC ne uli.
ewia da ew via
ewia beds; ew via stum rad.
na xa da ip ova
pov na Se iZ le ba da kar gu li niv Ti sa, nax va- ax ali fil mis
an Tun dac di di xnis un ax avi ad ami an isa.
ga igo da Se ityo
ga ge ba go ne biT wvdo ma, mix ved ra, ga az re ba, Seg ne baa,
Setyo ba ki- ax ali in for ma ci is mi Re ba.
la pa ra kobs da am bobs
la pa ra kobs ar is er Tpi ri ani, gar da uv ali zmna, mas ar Se-
iZ le ba hqon des obi eq tu ri pi ri, am it om mi si ga mo ye ne ba or-
pi ri ani gar da ma va li zmnis mniS vne lo biT Sec do maa; is un da
ix ma re bo des im Sem Txve va Si, ro ca sa moq me do obi eq ti ar ig-
ul is xme ba: is qar Tu lad la pa ra kobs, man bev ri il ap ar aka
am is Se sa xeb. la pa ra kobs zmnis or pi ri ani for maa gar da uv-
ali el ap ar ak eba. mi si sam pi ri an ad ga mo ye ne ba ar Se iZ le ba,
as eT Sem Txve va Si mar Te bu lia uam bobs (is mas si mar Tles).
mo it ana da mo iy va na, hyavs da aq vs
ro gorc vi ciT, mo iy va na, hyavs mi em ar Te ba mxo lod su-
li er sag nebs, mag ram su li er da us ulo sag neb ze msje lo ba
myar ga moT qmeb Tan da kav Si re biT am Sem Txve va Si ar ga mog-
vad ge ba, vi na id an mya ri ga moT qme bi Cve ul eb ri vi lo gi kis
we sebs ar em or Ci le ba, ker Zod: gvi ra bi, si naT le, ar xi ga-
iy va na, yve li amo iy va na, ka ba wel Si ga mo iy va na, ricxvi xa-
ris xSi aiy va na, am oc ana, ma ga li Ti ga mo iy va na, wi la de bi
aT wi la deb Si ga da iy va na da a.S.
me ore mxriv gvaq vs: ka ci we ram ait ana, go go na SiS ma ait-
ana, man qa nam ka ci ga it ana da a. S.
am ri gad, sityva Ta swo ri Se xa me be bia: moh yavs, moh yav da
ma ga li Ti, il us tra cia, ci ta ta; ze mo moy va ni li ma ga li-
Ti, il us tra cia, ci ta ta, az re bi (af ri do ni Ze 2011: 21).
ac vams da ac mevs
ac vams jvars, mag ram ac mevs ka bas.
ga aC nia, aq vs da mo ep ov eba
ta re ba zmna xSi rad um ar Te bu lod cvlis ka no ni er xma-
re ba, ke Te ba, ga mo ye ne ba zmnebs. swo ria sa aTi uk eTia; saT-
va les xma robs da ara sa aTs // saT va les at ar ebs.
moq me debs da ar is, ar se bobs, mu Sa obs
moq me debs zmna xSi rad cvlis ar is, ar se bobs, mu Sa obs
zmnebs.
moq me debs: 1. ew eva ra ime saq mi an ob as, ak eT ebs ra mes,
moR va we obs… am zmnas xSi rad iy en eb en ar se bobs, ar is
zmne bis mniS vne lo biT, rac Sec do maa: mu ze um Tan moq me debs
sa mec ni ero bib li oT ek ac; sko la Si bev ri sxva wrec moq me-
debs.
at ar ebs Tu mar Tavs an awyobs?
Ca ta re ba zmna um ar Te bu lod cvlis ga mar Tva da mowyo-
ba zmneb sac. swo ria: sa Ra mo// kon kur si ga mar Ta an mo awyo.Sec do maa Sex ved ra/vi zi ti Sed ga. aj ob ebs vTqvaT vi zi-
ti ar ga mo vi da, Sex ved ra ga im ar Ta. an al ogi uria: Jur na-
lis tad ver Sed ga. un da iy os: mis gan Jur na lis ti ver ga-
mo vi da.
230 231
ga Wir ve bas// mar cxs ga nic dis Tu uW irs// mar cxde ba?
gan cda ad ami an is em oci ebs uk av Sir de ba, am it om sti lis-
ti ku ri Sec do maa mi si ga mo ye ne ba is eT sityveb Tan, rom le-
bic ar aR niS na ven su li er mdgo ma re ob as. mag. Sec do maa: ga-
Wir ve bas ga nic dis, mar cxs ga nic dis. swo ria: mar cxde ba,
uW irs.
g) sa xel zmna
ga na wi le ba Tu gan we se ba?
sityva ga na wi le bas ar as wo rad vi ye nebT, ro ca vam bobT,
sa mu Sa od ga an aw il es. ga na wi le ba Se iZ le ba fu lis, qo ne bis...
aq ki un da iy os sa mu Sa od ga aw es es.
mi ni We ba da da kis re ba
mi ni We ba Se iZ le ba wo de bis, xa ris xis, da kis re ba - mo va-
le ob is.
da za ra le bu li, da Sa ve bu li da da zi an eb uli
za ra li ma te ri al uri da na kar gia, da nak li sia, da za ra-
le bu li isaa, vi sac za ra li mo uv ida; da Sa ve bu li ki ar is,
is, vi sac fi zi ku ri zi ani mi ay en es. da zi an eba zi an is mi ye ne ba,
ga fu We ba, wax de naa; da zi an eb ulia is, ra sac zi ani mo uv ida:
mxed ve lo bis da zi an eba.
d) zmni ze de bi
gan mav lo ba Si da man Zil ze
Sec do maa dro is mo nak ve Teb Tan `man Zi lis“ ga mo ye ne ba.
ara `wlis man Zil ze“, ar am ed `wlis gan mav lo ba Si“, ara `mTe-
li am dro is man Zil ze“, ar am ed ̀ mTe li am dro is gan mav lo ba-
Si“, ara `mi si si cocxlis man Zil ze“, ar am ed `mi si si cocxlis
gan mav lo ba Si“.
ram de ni xa ni Tu ram den xans?
ro gorc we si, iT qme ba an iw er eba: ori dRe grZel de bo da, sa
mi we li wa di (da ara we li) grZel de bo da. dav svaT kiTxva. ro-
gor ik iTxavT: `ram de ni xa ni grZel de bo da“ Tu `ram den xans
grZel de bo da?~ swo ria: or dRes grZel de bo da, sam we li-
wads grZel de bo da. ga mo nak li sia: va Ja dRe da Ram mu Sa ob da.
sa var ji So №1. wa ik iTxeT ma ga li Te bi da ax se niT, ar is
Tu ara swo rad nax ma ri zed sar Ta vi sa xe le bi mar ti vi da
rTu li:
1. siy va ru li ar se bi Tad er Tgva ro va ni, mar ti vi grZno baa
yo ve li sul dgmu li saT vis er Tna ir ad mi saw vdo mia da ga sa-
ge bi;
2. ma Sin stu den to ba co ta rTu li iyo (iq ve);
3. gza ab it uri en to bi dan stu den to bam de Za li an rTu li,
em oci uri da bo los war ma te bu li aR moC nda;
4. rTu li saT qme lia, ver da va sa xe lebT kon kre tul pi-
rebs;
5. cxov re bis ga mar ti ve ba arc Tu ise ad vi lia;
6. mTav ro bis ar gu men ti mar ti vi da ga sa ge bia _ Tu ar se-
bobs op oz ici uri ar xe bi, un da iy os sa xe li suf le bo te le-
vi zi eb ic;
7. me di is Ta vi suf le ba sak ma od rTu li sa kiTxia da ram-
de ni me sa kiTxis gan Sed ge ba;
8. maT xe lov nu rad ga vu mar ti vebT si tu aci as;
9. sa qar Tve los mTav ro bam di di sa mu Sao gas wia in ves ti-
re bis mar ti vad, da ub rko leb lad war sa mar Ta vad;
10. sa me di ci no sta tis ti kis Ta nax mad, zafxul Si iol ad
Se iZ le ba sxva das xva in feq ci iT an vi ru siT da av ad eba;
11. me sij Si mar ti vad Cans ad ami an is da mo ki de bu le ba am
sa kiTxi sad mi;
12. yve la fe ri Za li an rTu lia da Za li an mar ti via (sa ub-
aria po li ti ka ze);
232 233
13. es yve la mo zar di saT vis rTu lia, am it om ac uZ nel de-
ba kla si kis Ses ru le ba;
14. am kon kur sSi as ak ov ani pro fe so re bis sa kiTxia yve la-
ze rTu li;
15. qal ma ev ad an Ta na med ro ve ob am de sak ma od rTu li gza
ga moiara;
16. ro gor fiq robT, dRes ka ri era rTu li ga sa ke Te be-
lia?
17. Tev ze uli, iog ur ti, Txi le uli am prob le mi sa gan Tav-
dac vis mar ti vi sa Su al ebaa;
18.Tu uar is Tqma ar Se giZ lia, ma Sin im aze rTul saq mes
it vir Teb, vid re Se giZ lia;
19. mas Za li an rTu li xa si aTi aq vs da am it om ac uW irs
sxveb Tan ur Ti er To ba;
20. Zne lia xal xi da va je ro, rom po li ti kas Tan ar af eri
ma kav Si rebs; ra tom xde ba es da ris ga mo, am is ax sna Zne lia.
sa var ji So №2. wa ik iTxeT ma ga li Te bi, mo Zeb neT gan-
mar te biT leq si kon Si sityva Ta
zus ti mniS vne lo ba ni da ar as wo rad Ser Ce uli sityva
Sec va leT ad ek va tu riT:
1. ful ze rom prob le ma ar mqon des, am Can Tas auc il eb-
lad vi yid di;
2. Tu dro ul ad ar im kur na lebT, se ri oz uli prob le me bi
Se geq mne baT;
3. mo po ve bu li maq vs ram de ni me se ri oz uli gran ti;
4. mas se ri oz uli dax ma re ba aR mo uC in es;
5. ro gorc we si, se ri oz uli mwer le bi am as Tavs ar id eb en;
6. ay va vi le bu li xe xi li setyvam da az ar ala;
7. av to av ari aSi ram de ni me mo xuc ma da zi an eba mi iRo;
8. gak ve Til ze ur Ti er Tdas wre bis praq ti kam gviC ve na
swav le bis ef eq tu ro ba;
9. is yve la ze ma ga ri mi nis tria;
11. el it-el eq tro niq sSi dRe id an aq cia da iwyo: aq sa oj-
axo teq ni ka ze yve la ze ma ga ri fa se bia.
sa var ji So №3. Se ad gi neT wi na da de be bi Sem de gi sityve-
bis ga mo ye ne biT: teq ni ka, pro duq ti, praq ti ka, fa vo ri ti,
or bi ta, fron ti Sem deg ki mo Zeb neT ma Ti zus ti mniS vne lo-
ba ni ucxo sityva Ta leq si kon Si da da ak vir diT, ram de nad
swo rad iy en ebT maT.
VI.2. sityvis (prob le ma, du eti, av to ri, star ti,
fi ni Si) mniS vne lo bis ga far To eba
leq si ku ri sa Su al eb ebi di di sif rTxi liT un da ga mo vi-
ye noT. gan sa kuT re bu li yu radRe ba sWir de ba sityvis ga da-
ta ni Ti mniS vne lo biT, me ta fo ru lad xma re bas. me ta fo ru-
lad nax mar sityvas an ga moT qmas eq spre se ma hqvia. `eq spre-
se me bi yo vel Tvis ver aR wevs mi zans, jer er Ti, im is ga mo,
rom yo vel Tvis ver ar is da cu li zo mi er eba maT ga mo ye ne-
ba Si, me or ec, yo vel Tvis ar ar is gaT va lis wi ne bu li sityvis
se man ti ku ri Se saZ leb lo ba ni. eq spre se mad nax ma ri sityva,
Tu ki igi TviT ne bu rad da da uk vir veb la daa ga mo ye ne bu li,
mi zans ver mi aR wevs. me ta fo ru lad nax ma ri sityva erT kon-
kre tul Sem Txve va Si Se iZ le ba mox de ni li da mo xer xe bu li
iy os, arc mi si mniS vne lo ba iy os ga bun dov ne bu li, mag ram
ro ca igi Sem deg uam rav jer me or de ba... ek ar ge ba ga mom sax-
ve lo bi Ti Za la, ag reT ve, rac mTa va ria, xSi rad ma xin jde ba
mi si mniS vne lo ba“ (Rvi na Ze 1980: 19). sityvis far To mniS vne-
lo biT ga mo ye ne bis sa uk eT eso ma ga li Te bia: star ti, av to-
ri, du eti, prob le ma da a. S.
sityva star ti mom di na re obs ber Znu li sityvi dan start, ro me lic niS navs im ad gils Tu xazs, sa id an ac iwye ba spor-
tu li Se jib re ba: star tzea - pir da pi ri mniS vne lo biT niS-
234 235
navs star tis - dawye bis xaz ze yof nas; Se sityve ba star tis
aR eba ix ma re ba yve la na iri spor tu li Se jib re bis dawye bis
mo men tis aR sa niS na vad. am sityvis ga mo ye ne ba yov lad Se uf-
er eb elia is eT Te meb ze sa ub ri sas, sa dac spor ti ar ig ul-
is xme ba. mag.: jan mrTe lo bis star te bi, ga mo fe nis star ti,
sa ga zafxu lo star ti.
ki dev uf ro ga um ar Tle be lia am sityvas Tan ep iT et eb-
is (kar gi, cu di, Ci ne bu li, Rir se uli, tkbi li) ga mo ye ne bac:
mag.: `es tkbi li star tis moy va ru lebs ex eb aT“; `tkbi li
star tis Tvis maS ra ar is sa Wi ro?“.
sityva fi ni Sic (in gl. fi nish) spor ts uk av Sir de ba da niS-
navs Se jib re bis an dis tan ci is uk an as knel pun qts; ga mo iy-
en eba is eTi spor tu li Se jib re bis Se sa xeb sa ub ri sas, ro ca
man Zi lia ga da sa la xa vi.
dRes dRe ob iT am sityvis mniS vne lo ba gan zo ga de bu lia
da niS navs sa er Tod da sas ruls. ga um ar Tle be lia am sityvis
xma re ba ar as por tul Te meb ze sa ub ri sas, miT uf ro Tu mas
ep iT et ic (kar gi, sa am ayo, sa sur ve li, sa sa xe lo) ax lavs.
am ri gad, sityvis me ta fo ru lad ga mo ye ne bi sas mi si Zi-
ri Ta di mniS vne lo ba ar un da da va ma xin joT. ig ive Se iZ le ba
iT qvas du et is, kvar te tis, av to ris da bev ri sxva leq se-
mis Se sa xeb. du eti da kvar te ti mu si ka lu ri ter mi ne bia da
xSi rad ma Ti mniS vne lo ba gan zo ga de bu lia: eq im eb is du eti,
Cem pi on Ta du eti... is ini ma Si nac ga mo iy en eba, ro ca sa ub-
aria or an oTx ad ami an ze, rac ga um ar Tle be lia.
av to ri (laT. au(c)tor) ar is li te ra tu ru li, mxat vru li,
mu si ka lu ri an mec ni er uli na war mo eb is Sem qmne li, ga mom-
go ne be li. um ar Te bu loa ga moT qme bi: bur Tis, go lis, dar-
tymis an ki dev tor tis av to ri.
sa gan ge bo yu radRe bis Rir sia sityva prob le mis far-
To mniS vne lo biT ga mo ye ne ba, ro mel sac xSi rad miv ya varT
se man ti kis gan zo ga de bam de da ga bun dov ne bam dec ki. av Tan-
dil ar ab uli sa gan ge bod am ax vi lebs am sityva ze yu radRe-
bas da mis ga mo ye ne bas Jar go nuls uw od ebs.
aRniSnul sityvas ara erT kon tes tSi Sev xvde biT: kuW-
naw la vis prob le me bi, Zvlis prob le me bi, up rob le mod
iy id eba; mos vla ze prob le ma aq vs, Cem Tan prob le ma ar
geq ne baT, prob le mu ri bav Svia, sap rob le mo dar Ca; yve-
la fer ze prob le mas qmnis; prob le ma mo ix sna; up rob le-
mod Se vi da da a. S.
prob le ma ber Znu li sityvaa da sa zo ga dod niS navs rTul
Te ori ul an praq ti kul sa kiTxs, ro mel sac ax sna, Ses wav-
la, ga mok vle va sWir de ba. sa ub ar Si, cocxal metyve le ba Si
igi Zne lad ga da sawyvet, Zne lad gan sa xor ci el eb el ra mes
niS navs. cocxa li metyve le bi dan es cvli le be bi SeW ri lia
pre sis, Jur nal-ga ze Te bis en aSi. sityva prob le ma ara er Ti
leq se mis se man ti kas da uf le bia. erT-er Ti pub li ka ci is sa-
Ta uria `say viT los prob le ma qa laq Si“. um jo be si iq ne bo-
da yo fi li yo say viT los da av ad eba. erT-erT sta ti as hqvia
`co fiT da av ad eb is prob le ma“„aq prob le ma zed me tia. an
ki dev- `ka pi ta liz mi Tu so ci al iz mi? prob le ma aq tu al-
uri gax da“. aj ob eb da Te ma an sa kiTxi.
gan vi xi loT sxva ma ga li Te bic: `Tar ga ma Zis of isi mos-
kov Sia da nax va prob le mas ar war mo ad gens“ (un da iy os:
Zne li araa// ad vi lia).
`mar Ta lia, mxat vars sim yud ro ve sWir de ba, mag ram me xma-
ur Sic up rob le mod mi xa tia“ (un da iy os: xma ur ic ar miS-
lis xels //arc xma ur Si meS le ba xe li).
`ske iti Cem Tvis er Ta der Ti gzaa ga veq ce prob le mebs“
(un da iy os: siZ ne le ebs, wi na aR mde go bebs, sir Tu le ebs, dab-
rko le bebs);
`ho lan di eli spe ci al is te bis wya lo biT yve la prob le-
ma aR mo ifxvra“ (siZ ne le da iZ lia);
`ro gorc ki me Se meq mna prob le ma, ma Sin ve aR moC nda, rom
Cem Tvis ar av is ec ala“ (wa vawydi wi na aR mde go bas; Se meq mna
sir Tu le ebi);
236 237
`pi ra dad me va pi reb, Tve Si er Txel ves tum ro da is prob-
le me bi mo vug va ro, aq rom eq mne baT“. aq sa ub aria wyal mo ma-
ra ge bis da gze bis da ara Te ori uli sa kiTxe bis Se sa xeb.
`14 wlis mi xo Cve ul eb ri vi bi Wi iyo Ta vi si prob le me bi Ta
da si xa ru liT“ (un da iy os sa wu xa ri Ta da si xa ru liT, an Wi-
ri Ta da lxi niT).
`mniS vne lo va ni prob le me bia sa qar Tve los hid ro en er-
ge ti kul ba zar ze mo no po li za ci is Tval saz ri siT“ (sa qar-
Tve los uZ nel de ba hid ro en er ge ti kul ba zar ze mo no po li-
za cia);
`am je rad bav Sve bis er Ta der Ti prob le ma ga naT le bis mi-
Re baa“ (un da iy os saz ru na vi).
Ta na med ro ve qar Tul Si sityva prob le ma xSi rad gan zo-
ga de bul Si na ar ss at ar ebs: mag.: Sa vi zRvis prob le me bi;
ek ol ogi uri prob le me bi; jan mrTe lo bis prob le me bi;
glo ba lu ri prob le me bi; re li gi uri prob le me bi, wylis
prob le me bi; mxed ve lo bis prob le ma. zog jer Ta vi suf-
lad xer xde ba ma Ti Sec vla uf ro kon kre tu li, qar Tu lis-
Tvis bu neb ri vi fra ze biT: wylis prob le mis mog va re ba niS-
navs, rom wyliT mo ma ra ge ba ar fer xde ba; jan mrTe lo bis
prob le me bi xom ig ive av ad myo fo baa. aR niS nu li sityva zog-
jer Stam pa dac qce ula, mi si am og de ba Ta vi suf lad Se iZ le-
ba da arc az ri ir Rve va: mag.: go mar dul Si ko te je bis aS en eba
mig ra ci is prob le mebs Se aC er ebs (un da iy os: mig ra ci as Se-
aC er ebs).
ze mo gan xi lu li ma ga li Te bi dan Cans, rom sityva prob-
le ma se man ti ku rad av iw ro ebs ara erT Zi re ul qar Tul si-
tyvas. es enia: sa kiTxi, Te ma, wi na aR mde go ba, sat ki va ri,
dab rko le ba, xar ve zi, Se fer xe ba... prob le me bi maq vs - ig-
ul is xme ba fi nan su ri, yo fi Ti ga Wir ve ba. sa in te re soa Sem-
de gi ma ga li Ti: `ve ra so des dav dge bi im ad ami an Ta gver diT,
rom leb sac mi aC ni aT, rom er Ti ka cia prob le ma (un da iy os:
er Ti ka ci qmnis wi na aR mde go bas, er Ti ka cia wi na aR mde gi). an
ki dev: prob le ma araa, ma gas up rob le mod ga gi ke Teb. uk an as-
kne li ma ga li Ti kal kia da es mov le nac sxva en aTa gav le nis
Se de gia (es sityva ga ba to ne bu lia in gli sur Si, ru sul Si,
Tur qul Si). ze moT qmu li ise ar un da ga vi goT, rom sityva
prob le ma ar sad ar ga mo vi ye noT, un da aR in iS nos is ic, rom
am na ir for ma Ta pri ma ti en is ek on omi ur ob is prin cips em sa-
xu re ba, mag ram Ta vis Ta vad aR eb uli es mov le na ne ga ti uria.
am pro ce se bis Se de gad sityve bis mniS vne lo ba viw rov de ba
da Se iZ le ba gaq ro bam dec mi vi des, ris Se de ga dac ena ga Ra-
rib de ba da da kar gavs ga mom sax ve lo bas.
sa var ji So №1. ip ov eT, ar is Tu ara Sec do me bi da ga as-
wo reT
1. wlis bo los bev ri prob le ma dag vig rov da;
2. es nam dvi lad gar da te xis as ak is prob le me bi iq ne ba;
3. sam za re ulo me tad di di prob le maa;
4. prob le mas is qmnis, rom em er it us is wo de bis mo sa po-
veb lad pro fe so reb ma jer kon kur sSi un da ga im ar jvon;
5. ra ime prob le ma xom ar Seg xved ri aT im dRis Sem deg?
6. rTu li droa da ze da pir ze devs uam ra vi prob le ma,
Tum ca jer je ro biT bo lo dros Seq mni li ar cer Ti fil mi
am prob le mas ar as ax avs;
7. gaT bo bis prob le ma aq vT kvaS tis sko la Sic;
8. ga maT bob leb ze prob le ma ma Sin da iwyo, ro ca sko la ga-
re mon tda;
9. ro ca yve la Sens wi na aR mde gaa, mgo ni, prob le ma Sen Sia;
10. me tad prob le mu ri bav Svia gi or gi, mud mi vad av ad myo-
fobs, am it om ac eq mne ba prob leme bi swav la Si.
sa var ji So №2. ip ov eT, ar is Tu ara Sec do me bi da ga as-
wo reT
1. ek ol ogi ur prob le mebs Cven xSi rad ze re led vuc qe-
riT;
238 239
2. re pe ti cia rom da iwye bo da, sa oc ari sev da Se ipyrob da
(miSv.);
3. auar am mar Tlac mok le, mag ram uc na uri sityva Tqva
(miSv.);
4. mSob lebs ar ga ugi aT Cve ni am ba vi (iq ve);
5. mci re iyo wu Ti so fe li, mag ram ra od en si ke Tis mo Ta ve!
6. wle uls Cvens so fel Si ma Ra li mo sa va li mo iwi es;
7. es ka ri wri pi niT iR eba, ga sa ke Te be lia.
sa var ji So №3. Sec va leT ar as wo rad ga mo ye ne bu li si-
tyva kon teq stis Tvis ad ek va tu riT:
1. ki pa ri se bi sa da nes ti ani tu ba ro ze bis baR Si mkvdru li
si Cu me su fev da;
2. Zlivs mo as wres ori sa uk un is man Zil ze sag va re ul os
daS lis da da ce mis nar Ce ne bis, uam ra vi ar af ris maq ni si niv-
Tis Ca la ge ba;
3. Tu da ma va le ben, ul ap ar ak od da ve Tan xme bi (v. ba ra-
TaSv.);
4. eg eb in tu ici iT, sme niT an ra Rac ze bu neb ri vi mkiTxve-
lu ri sen so re biT ma inc mig vex ved re bi na mkiTxve li, rom ma-
gar teq stebs vkiTxu lobT;
5. Tu si zar ma ce re gu la ru lia, uf ro mniS vne lo van prob-
le mebs war mo Sobs;
6. gem ri eli sityva ic oda im da loc vil ma;
7. uc na uri cxo ve lia ken gu ru, sa xe lic uc na uri Se ur-
qme vi aT (v. ba ra TaSv.);
8. cxi me bi da ki bos uj re de bi di di me gob re bi ari an;
9. rac mo bi lu ri te le fo ni Se iZ ina, eka sa aTs aR ar at ar-
ebs;
10. ka te bi Rri al iT ik leb dnen iqa ur ob as.
Se ma ja me be li tes ti
1. ver ga vi zi ar eb, - mSra lad uTxra ga mom Zi eb el ma;
2. tkbi li star tis Tvis maS, ra ar is sa Wi ro?
3. Tqve ni swo ri ar Ce va ni ma Ra li cod nis mi Re bi sa da bed-
ni eri mo mav lis ga ran tiaa;
4. sas mlis am er ik uli va ri an ti far Tod ar is ti ra Ji re-
bu li ves ter neb Si;
5. es sib rZne ma Ral fi lo so fi as Ta nac ga ax lo vebs da Tan
su li er ad gam xne vebs;
6. Jur na lis te bi am gan cxa de bas gul ke Ti li buzRu niT
ga mo ex ma ur nen;
7. ara xar swo ri, saq mes mar to Se ni mxri dan rom uy ur eb!
8. sacxov re be li sax lis kri zi si Tan da Tan ga mo dis mdgo-
ma re ob id an;
9. mi si ax ali kos ti umi ma ga ri mo me wo na!
10. am is Sem deg sa zo ga do eba mas ndo bas aR ar ga uw evs;
11. im dRes ma ga ri qa ri qro da;
12. da uf as eb elia ma Ti Rvaw li qar Tu li fi lo so fi is is-
to ri aSi;
13. xuT sa aT am de da ka ve bu li var;
14. yo ve li qar Tve li val de bu lia da ic vas mSob li uri en
is si suf Ta ve;
15. wels mi si um cro si Svi li sa qar Tve los un iv er si tet-
Si mo ewyo;
16. is ma Ral mTi an raionSi ga un aw il ebi aT sa mu Sa od, mi si
mo ma va li me uR lec swo red iq ga ic no;
17. nel-ne la vuT val Tva loT aq id an, ar av in ar Seg vam Cni os;
18. am fil mSi uC ane iS vi li mTa var rols Ta ma Sobs;
19. na Ti am mi si saq me dro ze mo ag va ra;
20. sa mi sa aT is man Zil ze un da mo gi ta non sa bu Te bi;
21. Tu es ase gag rZel da, Se iZ le ba qvey nis ek on om ika Ca mo-
iS al os;
240 241
22. si la bus Si yve la sa kiTxi CaS li li un da iy os;
23. leq si ku ri ma ra gis ar qo na ki Ta vis mxriv Jur na lis tis
ga naT le bis da bal maC ve ne bels us vams xazs;
24. Cve ni sa xe lo va ni ma mu liS vi le bi en is rols ma Ral Se-
fa se bas aZ lev dnen;
25. gza da ba li sta tu si dan ma Ral sta tu sam de Za li an
rTu li sa va li gzaa;
26. dRes Jur na lis te bis mi er gaJRer da es ar as asi am ov no
in for ma cia;
27. qar Tu lis pe da go gi rom ase im etyve lebs, sxvebs ra Ra
un da vuTxraT;
28. nam dvi li mas wav le be li mTel Ta vis Za lis xme vas un da
ax mar des ax al gaz rda Ta ob eb is aR zrdas;
29. sa war mos mes ve ur ebi dar wmun dnen, rom am sko lis mo-
wa fe ebs Se eZ loT mar Tlac kar gi Ro nis Zi eba Ca et ar eb in aT;
30. mo qa la qe Ta dac vis sa uk eT eso sa Su al ebaa ma Ti sof-
lad gan la ge ba;
31. pa ta ra gi or gi man qa nas at ar ebs;
32. Cve ni or ga ni za cia kva li fi ci uri kad re bis nak le bo-
bas ar ga nic dis;
33. sa so war kve Ti li qvri vi guls am iT Ra in ug eS eb da;
34. am ug em ri el esi tor tis av to ric is gax lavT;
35. qar Tvel xal xs ga aC nia ud id esi un ari qvas mis ces si-
cocxle.
VI.3. pa ro ni mia
sa xel wo de ba pa ro ni mi mom di na re obs ber Znu li (ax-
los) da , (sa xe li) sityve bis gan. am sa xel wo de biT aR-
in iS ne ba Si na ar siT sxva das xva, mag ram bge rob ri vad msgav si
sityve bi, ro mel Ta ga mo ye ne bi sas xSi ria aR re va. `pa ro ni mi
sityve bi yve la gan vi Ta re bul en as Se iZ le ba hqon des. pa ro-
ni me bad un da Cav Tva loT sa er To Zi ri dan mom di na re msgav-
sic da Sem Txve viT ga reg nu lad dam sgav se bu li sityve bic,
ro mel Ta ga mo ye ne bi sas en aSi das tur de ba aR re va. aR re va
Se iZ le ba da va das tu roT sxva das xva sfe ro Si; wig nis en aSi,
pub li cis ti ka Si, mos wav le Ta da ab it uri en tTa na we reb Si“
(Rvi na Ze1981: 64).
pa ro ni mi is mi ze zi Se iZ le ba sxva das xva iy os. am as Tan, is
gan sxva ve bu lia cal ke uli en is Tvi sac. ucxo sityva Ta pa-
ro ni mi is sa fuZ ve li Se iZ le ba iy os ma Ti mniS vne lo be bis
sus ti cod na. qar Tu li, na war mo ebi sityve bis Tvis pa ro ni-
mi is dros ki se man ti ku ri niuansebis ga uT va lis wi neb lo ba,
an ga riS ga uw ev lo ba an is ev uc od in ro ba. pa ro ni mi is mi ze zi
zog jer sityva Ta Si na ar sob ri vi si ax lo vec Se iZ le ba iy os.
a) ucxo ur sityva Ta pa ro ni mia
ad re sa ti da ad re san ti
ad re sa ti - [germ. Aadressat] 1. pi ri, ro mel sac eg zav ne ba
we ri li, de pe Sa da misT.; 2. pi ri, vis sa xel zec ad re sia Sed-
ge ni li. ad re san ti - [germ. Adressant] 1. pi ri, ro me lic gzav-
nis we rils, de pe Sas da a. S.
dip lo ma ti da dip lo man ti
dip lo ma ti - [frang. diplomate] _ 1. Ta nam de bo bis pi ri, ro-
me lic dip lo ma ti ur moR va we ob as ew eva, ro mel sac ak is ria
sxva sa xel mwi fo eb Tan ur Ti er To ba; 2. (sa ub. ga dat. ityvi an
ad ami an ze, ro me lic mo xer xe bu lad iq ce va, moq me debs;
dip lo man ti - stu den ti, ro me lic sa dip lo mo Sro mas
am za debs.
em ig ra cia da im ig ra cia
em ig ra cia [laT. emigro - ga dav sax lde bi] 1. iZ ul eb iTi an
ne ba yof lo bi Ti ga da sax le ba sxva qve ya na Si; 2. sxva qve ya na Si
242 243
cxov re ba. im ig ra cia- [laT. imigro - Sev sax lde bi] ucxo el Ta
Ses vla ama Tu im sa xel mwi fo Si mud miv sacxov reb lad.
kam pa nia da kom pa nia
kam pa nia [frang. campagne] -1 (samx.) sa er To stra te gi uli
miz niT ga er Ti an eb ul sa om ar op er aci aTa er Tob li oba;
laS qro ba; 2. mu Sa oba, ro me lic tar de ba gar kve ul pe ri od-
Si ra ime mniS vne lo va ni sa zo ga do eb riv-po li ti ku ri an sa me-
ur neo am oc an is Se sas ru leb lad. mag.: sa ar Cev no kam pa nia; 3.
teq. ag re ga tis, man qa nis. me qa niz mis ga nuwyve te li moq me de-
bis dro. mag.: brZme dis kam pa nia; 4. xo mal dis ga nuwyve te li
cur vis pe ri odi.
kom pa nia [frang. campagnie] - 1. jgu fi ad ami an eb isa, rom-
le bic er Tad at ar eb en dros; 2. ka pi ta lis tur qvey neb Si sa-
vaW ro an sam rew ve lo am xa na go ba.
kon fe ti da kan fe ti
kon fe ti [it al. konfetti] - fe rad-fe ra di qa Ral dis pa ta ra
wre ebi, ro mel Tac ga sar To bad Tav ze ay ri an er Tma neTs ba-
leb sa da mas ka ra deb ze;
kan fe ti-sa kon dit ro na war mi, tkbi le uli.
no ti da no ta
no ti [laT. nota - ni Sa ni]- 1. mu si ka lu ri bge ris pi ro bi Ti
gra fi ku li ni Sa ni. no te bi- as eTi niS ne biT Ca we ri li mu si ka-
lu ri na war mo eb is teq sti; as eTi teq ste bis Sem cve li rve-
uli, wig ni. 2. TviT bge ra mu si ka Si, sim Re ra Si.
no ta [laT. nota - ni Sa ni, Se niS vna] - er Ti qvey nis mTav ro-
bis we ri lo bi Ti mi mar Tva me ore qvey nis mTav ro bi sad mi.
pe na li da pe nal ti
pe na li - (germ. pennal < penne-ka la mi) grZe li da viw ro
ko lo fi fan qre bis, saS le le bis, saT le le bis Ca sawyo bad;
pe nal ti (in gl. penalty) - Ter Tmet met ri ani sa ja ri mo dar-
tyma.
teq ni ka da teq no lo gia
teq ni ka - man qa ne bis, kom pi ut er eb is, me qa ni ku ri iar aR-
eb isa da mowyo bi lo ba Ta er Tob li oba, rom leb sac iy en eb-
en sa zo ga do eb riv war mo eb aSi; 2. pro fe si uli xer xe bis er-
Tob li oba (Wad ra kis Ta ma Sis teq ni ka); teq no lo gia - ned-
le ul is, na ke To ba Ta, na xe var fab ri ka te bis da mu Sa ve bis
os ta to ba.
ma gis tri- ma gis tran ti da ma gis tra ti
ma gis tri -1. sa mec ni ero xa ris xi an am xa ris xis mqo ne pi
ri; 2. ist. Sua sa uk une eb Si ber mo naz vnu ri an ra in du li or-
de nis me Ta ur is ti tu li; am ti tu lis mqo ne pi ri.
ma gis tran ti - pi ri, ro me lic um aR le si sas wav leb lis
ma gis tra tu ra Si swav lobs; ma gis tra ti - da sav leT ev ro-
pa Si - qa la qis mmar Tve lo ba; Zvel rom Si - Ta nam de bo ba an am
Ta nam de bo ba ze myo fi pi ri.
ko req tu li/ ko req tu ru li
ko req tu li - swo ri, mo sa wo ni, taq ti ani (ko req tu li
qce va); ko req tu ru li - ko req tu ras Tan da kav Si re bu li
(ko req tu ru li Sec do ma).
ko ni eq tu ra da ko ni un qtu ra
ko ni eq tu ra (laT. conjectura) - mix ved ra, va ra udi, teq stis
da zi an eb uli ad gi le bis aR dge na;
ko ni un qtu ra (conjunctura) - Seq mni li vi Ta re ba, ga re mo eba;
2. im ni San-Tvi se ba Ta er Tob li oba, rom le bic ax asi aT ebs sa-
sa qon lo me ur ne ob as.
244 245
faq ti da faq to ri
faq to ri - (laT. factor) - ra ime mov le nis gan msazRvre li
an pro ce sis ma moZ ra ve be li Za la;
faq ti (laT. factum) - mom di na re, ga ke Te bu li 1. rac si nam-
dvi le Si mox da, nam dvi li, ueW ve li; 2. esa Tu is mo na ce mi, ma-
sa la, ra ime das kvnis ga mo sa ta nad an mo saz re bis da sa das tu-
reb lad.
b) war moq mnil sa xel Ta pa ro ni mia
xe lis mo we ra da xel we ra
xe lis mo we ra ar is ra ime teq stis bo los sa xe li sa da gva-
ris er Tad da we ra. mag.: da iwyes xel mo we re bis Seg ro ve ba;
ax al da qor wi ne bu le bi xe lis mo we ris Ta na ve qa la qi dan ga-
em gzav rnen. xel we ra ar is we ris, aso eb is ga moy va nis Ta vi se-
bu re ba; xe li (la ma zi xel we ra).
ueb ari da ueb ro
ueb ari - wa ma li, ma la mo, sa Su al eba; ueb ro - Se ud ar eb-
eli (me go ba ri, ad ami ani, mo sa ub re).
sti lu ri - sti lis ti ku ri - sti lis tu ri;
sti lu ri ama Tu im sti li sa (mag.: pub li cis tu ri sti lis
xar ve zi); mwer lis en is Ta vi se bu re ba, ma xa si aT eb eli; sti-
lis ti ku ri - ka te go ria, Sec do ma; sti lis tu ri-al Ro.
sru lad da sru li ad
sru lad ig ivea, rac srul yo fi lad. yve la fe ri sru lad
Ca ib ara; sru li ad - sav se biT, sru li ad ar eS inia.
sis te mu ri da sis te ma tu ri
sis te mu ri - sis te mis Tvis da ma xa si aT eb eli, sis te mis mi-
xed viT; sis te ma tu ri- re gu la ru li me ca di ne oba.
sin qro ni uli da sin qro nu li
sin qro ni uli - lin gv. sin qro ni as Tan da kav Si re bu li,
sin qro ni is Sem swav le li, en is sta ti ku ri mdgo ma re ob is aR-
mniS vne li (sin qro ni uli kvle va); sin qro nu li - spec. sin-
qro niz mis xa si aT isa, er Tsa da im ave dros mim di na re, war mo-
eb uli (rxe va, Tar gma ni).
si no ni mia da si no ni mi ka
si no ni mia - lin gv. sxva das xva sityvis msgav se ba mniS vne-
lo bis mi xed viT; si no ni mi ka - 1. ama Tu im en is si no nim Ta er-
Tob li oba; 2. leq si ko lo gi is na wi li, ro me lic swav lobs
si no ni mebs.
ma si uri, ma sob ri vi da ma su ri
ma si uri - di di mo cu lo bis mqo ne, mZi me (ma si uri av eji);
ma sob ri vi- mo sax le ob is far To fe ne bis mi er gan xor ci el-
eb uli ram; ma su ri - fi zi ku ri ma sis mi xed viT (ma su ri wo na).
faq ti uri Tu faq tob ri vi?
qegl-is mi xed viT er Ta derT swor for mad miC ne ulia
faq tob ri vi.
sam wer lo da sam wer lo bo
sam wer lo - as pa re zi, sam wer lo bo ena.
ek on om ik uri da ek on omi uri
ek on om ik uri - ek on om ik aze dam ya re bu li, ek on om ik as Tan da-
kav Si re bu li; ek on omi uri- ek on omi is mom ce mi, mom Wir ne ob iTi.
g) Si na ar sob ri vad ax lo mdgo mi sityve bis pa ro ni mia
pi ri da pi rov ne ba
pi ri - ad ami an is ama Tu im zo ga di sta tu sis maC ve ne be li
(sa su li ero an sa ero pi ri);
246 247
pi rov ne ba - ad ami an is in di vi du al uri Tvi se be bis aR-
mniS vne li.
cne ba da mcne ba
cne ba - er Ti sityvis mniS vne lo ba (to le ran to bis cne ba);
mcne ba - di daq ti ku ri az ris (zne ob ri vi xa si aT is) Sem cve li
wi na da de ba (uf lis aTi mcne ba).
ax lo be li da max lo be li
ax lo be li - mo ke Te, na Te sa vi; max lo be li - pun qti, af-
Ti aqi.
da Ri da dam Ra
da Ri ri sa me kva li, ni Sa nia, dam Ra - sa qo nel ze dak ru li
sa sa qon lo ni Sa ni an be We di.
Se iq na da Se iq mna
Se iq na - 1. atyda, da iwyo; ga im ar Ta 2. cu dad gax da.
Se iq mna - ga keT da, aigo, da ar sda.
Tar gma ni da Tar gmna
Tar gmna ar is moq me de ba, er Ti en id an me or eze ga da Re ba;
Tar gma ni ki am moq me de bis Se de gi, er Ti en id an me or eze ga-
da Re bu li, na Tar gmni (mxat vru li, mda re, Ta vi su fa li Tar-
gma ni). am ri gad, Tar gmna ar is pro ce si, Tar gma ni- dar gi.
cal ke ga mo yo fen pa ro ni mi is is eT sityvebs, rom le bic
is to ri ul ad pa ro ni mebs war mo ad gen da, mag ram dRes da ka-
no ne bu lia. mag.: mo va le da me va le, sa co lo- sa co le, ga na-
Ce ni da gan Ci ne ba, da aC ens da da aC nevs.
ga ag rZe lebs Tu ga nag rZobs; or ive zmna niS navs dawye-
bu lis ga nax le bas, oR ond gag rZe le ba moq me de bis pro ce sis
dro sa da siv rce Si ga Wi an ur eb aze mi uT iT ebs, ga nag rZva ki-
uwyvet moq me de ba ze [mu Sa oba, cxov re ba, Se jib re ba ga nag-
rZo, gza, mog za ur oba ga ag rZe la].
Se iZ le ba da Se saZ loa, Se saZ le be lia
Se iZ le ba niS navs rom ne ba dar Tu lia, Se saZ le be lia, Se-
saZ loa mi uT iT ebs al ba To ba ze. ̀ Se iZ le ba es mox des~ ki ara,
`Se saZ loa es mox des“.
ucxo da ucxo uri
ucxo uc nobs niS navs, ucxo uri im as, rac araa mSob li uri.
sav se biT da sru li ad
sav se biT ga mo iy en eba da de bi Ti Se de gis, da Tan xme bis
dros, xo lo sru li ad - uar yo fis dros. ma ga li Tad: sav se-
biT Se saZ le be lia, sru li ad Se uZ le be lia; sav se biT ve Tan-
xme bi, sru li ad mi uR eb elia; sav se biT sa mar Tli an ad, sru-
li ad us am ar Tlod.
sa var ji So №1. ga as wo reT Sec do me bi:
1. zafxu lo biT uam ra vi ad ami ani stum robs Cvens qa laqs,
swo red am faq tor ma ga mo iw via Cve ni da in te re se ba;
2. qar Tu li so fe li dRes faq ti ur ad kul tu ri sa da ci-
vi li za ci is TiT qmis yve la si ke Tes mowyve ti lia; .
3. pro fe sia fsi qo lo gia dRes Za li an po pu la ru lia;
4. de id as arc faq ti ur ad swams `Wri Wi nas“ co lo ba, arc
ide ur ad (ja vax.);
5. pro fe si ad Jur na lis ti ka av ir Cie;
6. ro man ti ko se bi war mo aC en en im as, rac iS vi aTia, re al is-
te bis Tvis WeS ma ri tia ti pu ri ram;
7. me ta do ni er Ta der Ti ga mo sa va lia im aT Tvis, vi sac nar-
ko ti ki av ad myo fo bad eq ca;
8. un iv er si te ti ax al sas wav lo wels ga nax le bu li teq-
no lo gi eb iT xvde ba;
248 249
9. es sas wav lo prog ra ma fi lo lo gi is ma gis tre bis Tvi saa
gan kuT vni li;
10. ioT ame SeS li li viT Se iq mna da ga var da (barn.).
sa var ji So 2. ip ov eT, Tu ar is Sec do me bi da ga as wo reT:
1. aR eb-mi ce mo ba ek on omi uri po li ti kis na wi lia (qar Cx.)
2. ga ci eb uli ar ar is, an gi na ar aq vs, xi xi ni ar aq vs... (qar Cx.);
3. tex ni ku ri cod na Se iZ le ba ra gaq vT, ma gi er aT Tqven
swo reT sjiT (lor Tq.);
4. `el gu ja“ iyo faq ti ur ad pir ve li di di mxat vru li ti
lo, sa dac kon kre tu lad me fis ru se Tis po li ti kis bar ba-
ro su li xa si aTi;
5. Si Si dav Zlie da gza di di sif rTxi liT gan vag rZe (ja vax.);
6. sa nam Ti ni kos sxva ra Ra cas ac mev dnen da am za deb dnen,
eq imi guls um ag reb da (ja vax.);
7. baq te ri ebi sin ja ra Si frTxi lad da lu qa da sa eq sper-
ti zod gag zav na;
8. es ki sak vle vi sa kiTxis erT-er Ti da ma das tu re be li
faq to ri iyo;
9. mas Si naT lad ix at eba ax al gaz rda mwer lis mxat vru li
aR Tqmis Za la;
10. prob le ma aq tu al uria Tar gmnis Te ori is Tval saz ri-
si Tac;
11. ga vag rZe lo ax la pir ve li siy va ru lis es la ma zi am ba-
vi? (miSv.);
12. siy va ru li da ga mar jve ba er Tad ew via bed ni er Wa buks
(v. ba ra TaSv.);
13. nav sad gurs ar av iT ari me qa ni za cia ar ga aC nia (iq ve);
14. am iT man sa fuZ ve li da udo kri ti kul az rov ne bas;
15. xe lebs nu Ca mo uS veb da yve la fer Si ga gi mar Tlebs;
16. am saq me Si de da kacs lo mis wi li mi uZ Rvis;
17. stum rebs mas pin Zel ma Ra me ne bi sa us ur va;
18. Cven Tan yve la fe ri da na sis xlad iy id eba, aq ki ra iafia!
19. daR li li qvri vi suls Zliv sRa Ra fav da;
20. am ad ami an id an yo vel Tvis da de bi Ti en er ge ti ka mo dis.
VI. 4. fra ze ol og iz mTa pa ro ni mia
mad lo ba mo ux ada Tu mad lo ba ga da ux ada?
`am ori ga moT qmis zmnu ri na wi li (ux dis) ax lan del dro-
Si er Tma neTs em Txve va, rad gan maT ar da er TviT mniS vne-
lo bis gan mas xva ve be li el em en te bi: zmnis wi ne bi, ro mel Tac
en am Tav-Ta vi si ad gi li mi uC ina. am is Se de gad mi vi ReT, er Ti
mxriv, bo di Sis mox da, me ore mxriv ki - mad lo bis ga dax da.
gvaq vs as eve mad lo bis mox se ne ba, mad lo bis Tqma, mad lo-
bis/ mad lis Se wir va, mag ram um ar Te bu loa mad lo bis mox-
da“ (af ri do ni Ze 2009: 17).
pa ro ni mia sxva fra ze ol og iz meb Ta nac gvxvde ba, mag.:
wvli li mi uZ Rvis - wi li ud evs [mcda ria: wvli li ud evs,
wi li mi uZ Rvis]; Rvaw li das do - wvli li Se it ana [Sec do-
maa: Rvaw li Se it ana, wvli li das do]; pa su xis mgeb lo bas ix-
snis- val de bu le bas ix dis [ar as wo ria: pa su xis mgeb lo bas
ix dis; val de bu le bas ix snis]; Rir se bis grZno ba- mun di-
ris Rir se ba; ar epu eba- ver egu eba [Sec do maa: ver epu eba];
xel das ma- xe lis das ma [ar as wo ria: xe lis das xma]; suls Ra-
favs- suls Zlivs iT qvams [Sec do maa: suls Zlivs Ra favs];
da na sis xlad ga da ki de ba - ma ma sis xlad ga yid va [ar as wo-
ria: da na sis xlad ga yid va; ma ma sis xlad ga da ki de ba].
VI. 5. dar Rve ve bi fra ze ol og iz mTa xma re bisas
cocxal metyve le bas da qar Tu li pre sis en aSi arc Tu iS-
vi aT ad vxvde biT dar Rve vebs fra ze ol og iz mTa xma re bisas,
ker Zod, mi si erT-er Ti kom po nen ti Sec vli lia, uC ve ulo
250 251
kon teq stSi ga mo iy en eba an ga far To eb ulia mi si mniS vne lo-
ba (am is Se sa xeb ix. m. cin ca Ze ... 2012).
av to re bi aj gu fe ben Sem Cne ul uz us to bebs:
1. Sec vli lia ga mo naT qva mis erT-er Ti kom po nen ti:
sus ti ad gi li// viw ro ad gi li; sis ru le Si mo iy va na// Za la Si
mo iy va na; arc Rvi noa, arc ma ri li// arc Rvi noa, arc wya-
li; wa uv ida saq me// mo eq ca saq me; moT mi ne bi dan ga mo iy va na//
mdgo ma re ob id an ga mo iy va na;
2. fra ze ol og iz mi mi Re bu lia sxva das xva mniS vne lo-
bis ga mo naT qvam Ta kon ta mi na ci iT:
zRvis pi ra tro tu ari ise iyo ga da te ni li, ro gorc ityvi-
an, nem sis yun wi ar Ca var de bo da; xal xi di di xa nia wir vas ga-
mo ut an da; mo no po li eb is ga mow ve vas di di xa nia fe xi aub es;
3. ga far To eb ulia fra ze ol og iz mis gav rce le bis are:
vcek vav ga ga nia om is dro id an; ga ga nia mi tin gebs mo-
awyobs.
4. fra ze ol og iz mi araa ga mo ye ne bu li Se sa ba mis kon-
teq stSi:
sa Su al eb as mis cems gver di auar os mos ko vis mi er Se mu-
Sa ve bul em bar gos;
5. Cans av tor Ta (Jur na lis tTa) sur vi li, cno bi li,
tra di ci uli fra ze ol og iz mi `mo ar gon“ Ta vi anT saT-
qmels: ma le, al baT, ok up aci is sa mar cxvi no mu ze um is `ok-
up aci aSi“ mo aq ce ven, Tu sa er Tod ar aR ga ves pi ri sa gan go-
ri sa; ara biz nes men hkla (sa Ta uria) (iq ve, 176: 177).
Za li an gax Sir da fra ze ol og iz meb Si (Ta vi ga ar Tva, xe li
Se uS ala, Ta vi ga an eba, mxa ri da uW ira) erT-er Ti kom po nen-
tis ga mo to ve ba: man am saq mes ver ga ar Tva (Ta vi ver ga ar Tva);
mis ma mo ul od nel ma av ad myo fo bam Za li an Seg vi Sa la (xels
ar am bo ben); Cven yve lam am as da vu Wi reT (mxars aR ar am bo ben)
(bre ga Ze 2004:19).
fra ze ol og iz me bi mya ri for mu le bia, am it om ma Ti tran-
sfor ma cia dar Rve vaa, igi mxo lod mxat vrul li te ra tu ra-
Sia da saS ve bi.
sa var ji So №1. wa ik iTxeT ma ga li Te bi, amo iw er eT fra-
ze ol og iz me bi da im sje leT, ro mel fra ze ol og iz mTa
Ser wymi Taa mi Re bu li is ini:
1. es ol im pi uri Cem pi oni par la men tSi ar cerT Cxubs ar
moh kle bia;
2. am qve ya nam erT-er Tma ga uwia dax ma re bis xe li Cvens qve-
ya nas;
3. mis naT qvams ba ib ur Sic ar ag debs;
4. brZo lis vel ze sik vdi li iq nevs ul mo bel xels, iR vre-
ba nor Ci si cocxle;
5. am sa si ke To brZa ne bas sa si ke To pi ri un da moh yo lo da;
6. cxov re bis ni ris SeS la uar yo fi Tad moq me debs mo zar-
dis fsi qi ka ze;
7. am de ni mu Sa ob iT sa da caa qan ci gaZ vre ba;
8. el is ab edi zam Tris Tvis mza de bas zafxu li dan ve iW ers;
9. pre ten zia er Ti yu riT mo is mi na, me or eTi da iv iwya;
10. am mi ze zeb ma kva li da as va qar Tul pro zas da po ezi as.
sa var ji So №2. wa ik iTxeT ma ga li Te bi, amo iw er eT fra-
ze ol og iz me bi, mi uw er eT Se sa ba mi si mniS vne lo ba ni da
da ak vir diT, xom araa is ini tran sfor mi re bu li:
1. eq im ebi yu ri dan yur Si uS veb dnen gu ber na to ris wu wuns
(miSv.);
2. Sve ic ar ul ma gam gem Ta vi si kva li ve ra da ver da atyo
fer mas (miSv.);
3. ra va ge kad re baT `ra un da Cven Si ga fic va so“ -, qva aag-
do da Ta vi Se uS vi ra (miSv.);
4. Sen qe mix vde bo di, un ag ir ze da cxen ze Wi pi gaq vs miW ri-
li (miSv.);
5. rac me ti dro is mtve ri da ey re ba am am bavs, Tqven Tvi sac
uk eT esia da Cven Tvi sac (miSv.);
6. Sev xe de Tu ara ga mom Zi eb els, im ed is wya li ga da mes xa
(miSv.);
252 253
7. ax al ma xe lo bam kma yo fi le ba ver mi an iWa (miSv.);
8. sa co da vi suls Zlivs Ra favs;
9. Rirs ki am is Ta na um niS vne lo ra me ze da na sis xlad ga da-
ki de ba?
10. is eT ra Seb ze is xdnen, Tva li zed dag rCe bo da (barn.);
11. qvey nis sim did re Ca lad mi maC nia uS en od (barn.)
12. ex la giC ve neb, rom fe fe na bi ab rud gax das ar av is Se-
ar Cens (iq ve);
13. trfo bis sa be liT mi aba is da ri kom da me re ra mok led!
(iq ve);
14. Za las ver vin ix ma rebs Cem ze, rad gan sik vdi li xel Ta
maq vs (iq ve);
15. ga naT le bu li ad ami ani xar da ver Se gig nia, rom mxo-
lod eCo oba, Ta vis ken Tla, mxo lod Ta vis Tvis zrun va da
sxvi si mi was Tan gas wo re ba arc sa kad ri sia, arc sa sar geb lo
(barn.).
16. mis na we reb Si uam ra vi sti lis tu ri Sec do me bia;
17. Cve ni yo fa yi ra ze dad ga ar am ar to po li ti ku rad, ek-
on omi ur ad da so ci al ur ad;
18. ar av iT ari sim did re ma gas ar aq vs;
19. Tav moy va re ka ci Rir se bis Se lax vas ver epu eba;
20. am prog ra mis far gleb Si ucxo en eb is Ses wav las yve la-
ze me ti kre di ti eT mo ba.
VI.6. dar Rve ve bi si no nim Ta xma re bisas
v. To fu ri am sa gan ge bo yu radRe ba mi aq cia Ta na med ro ve
qar Tul Si ga mok ve Til erT ten den ci as - wmin da sa da suf-
Tas si no ni me bad ga mo ye ne bas da en aSi mcda ri Se sityve be-
bis ga Ce nas: `suf Ta xma; `suf Ta ga mar jve ba“, `suf Ta gu li“
da sxva mra va li.. yo vel Tvis un da gvax sov des, rom suf Taa,
rac araa bin Zu ri, WuWyi ani, ra sac mtve ri, ta la xi, WuWyi, qo
ni, Jan gi da msgav si ram ar aq vs, da Tu aq vs, ba niT, recxviT,
wmen diT mos cil de ba, hi gi en uri sa Su al eb iT mo Sor de ba.
wmin daa uc od ve li, fa qi zi, Se ur ev eli, Se ur yvne li, kam ka-
ma, dar Ce uli“ (To fu ria 1972).
Se sa ba mi sad, mar Te bu li Se sityve be bia: er Ti mxriv: wmin-
da ga mar jve ba, wmin da grZno ba, wmin da gu li, wmin da ena,
wmin da qar Tu li, wmin da mo ge ba, wmin da mo va le oba, wmin-
da sa va ne, wmin da san Te li, wmin da ta Za ri, wmin da fi ci,
wmin da wya ro, wmin da xma; me ore mxriv: suf Ta ezo, suf Ta
ze wa ri, suf Ta lo gi ni, suf Ta oT axi, suf Ta pe ran gi, suf-
Ta fex sac me li, suf Ta xe li, suf Ta qa Ral di, suf Ta we ra,
suf Ta Wur We li.
as eve um ar Te bu lod cvlis ga da ta ni Ti mniS vne lo biT
nax ma ri sityva ze da pi ru li ze re les. or ive sityva Ta vi-
an Ti Zi re uli mniS vne lo be biT ax los dgas er Tma neT Tan da
or iv es an to ni mia Rrma, mag ram ma Ti si no ni me bad ga mo ye ne-
ba ga um ar Tle be lia, rad gan: ze da pi ru lia (spec.) is, rac 1.
rac ze da pir zea, ze da pirs ex eba; ga da ta niT ig ivea, rac ze-
re le.
ze re le ar is ze da fe neb Si, ze viT myo fi, ze vi Ta; ga da ta-
niT: is eTi, rac saq mis ar se biT mxa res ar ex eba, ara ar se bi Ti,
ar as eri oz uli, fuq sa va ti (am is Se sa xeb vrclad ix il eT ko-
ba xi Ze 1989: 304-308). swo ria ze re le cod na da ara ze da pi-
ru li.
a. ar ab uli mi iC nevs, rom si no nim Ta swo ri Ser Ce viT mi vaR-
wevT sti lis ti kur ga mom sax ve lo ba sac da en as ac vix sniT
ga Ra ri be bis gan: `si no ni mu ri er Te ul eb is nak le bo ba, ma Ti
sa er To fon dis Sem ci re ba ara mxo lod sxva das xva xa si aT is
teq stis `dam Wle ve bas“, ar am ed en is sa er To ga Ra ri be ba sac
iw vevs“ (ar ab uli 2005:221). am ri gad, si no nim Ta gan kon teq-
stis Se sa fe ri si sityvis am or Ce va me tad mniS vne lo va nia.
254 255
da va le ba. ip ov eT, ar is Tu ara Sec do me bi da ga as wo reT
1. ai, es ar is suf Ta qar Tu li xa si aTi;
2. igi mo dis sam Sob lo ze Tav da de bu li sam sa xu ris Tvis
si suf Ta vis Tvis;
3. suf Ta xe le biT da suf Ta gu liT mo ve di Tqve nam de;
4. suf Ta sa feT qel ze er Ti xa li ej da, sa be dis we ro xa li
(ja vax);
5. mas ze da pi ru li cod na hqon da, ver cerT sa kiTxSi siR-
rmi se ul ad ver er kve oda;
6. Ce mo kar go, pe ran gi uc ab ed ad ga mer Rva, wmin da Za fi
aiRe da mo mi ke re, gTxov.
7. gul gri lo ba mi si ud id esi nak li iyo: yve la fers ze da-
pi ru lad ak eT eb da;
8. mxo lod ar iT me ti kas ver das Zlia da jer-je ro biT
suf Ta qar Tul sac ver mo eria (ja vax.);
9. Tor me ti wlis ig ori wyal Si Se var da da suf Ta, da mu Sa-
ve bu li mkla vu riT ga cu ra;
10. mi si az rov ne ba ze da pi ru lia, mas kri ti kuls ver da-
ar qmev.
VI. 7. `yu re ba di~ ti pis for me bi
Ta na med ro ve qar Tul Si far To daa gav rce le bu li sawyi-
sis vi Ta re bi Ti brun vis for mis gan na war mo ebi mim Re ob ebi:
cno ba di, yu re ba di, an azRa ur eb adi, kon tro li re ba di da
a.S. maT aq vT mo ma va li dro isa da er Tgva ri ka te go ri ul ob-
is, auc il eb lo bis ga ge ba: dak lva di ar is is, rac un da da ik-
las, da ik vle ba, gan xrwna di ar is is, rac un da ga ix rwnas, ga-
ix rwne ba [iv. im na iS vi li]. as eTi for me bi ux vad gvqon da Zvel
qar Tul Si daS do ma di (fa si), dac viv ne ba di (yva vi li), gan-
xrwna di (xor ci), cno ba di (xe), Wa ma di (sa Wa ma di, Se Wa ma di).
teq ni kur ter mi no lo gi asa da mTel sa mec ni ero stil Si
am ti pis for me bi Za li an pro duq ti ulia, mkvlev re bi sa gan-
ge bod mi uT iT eb en ad/d ma war mo eb lis sityva sa war mo eb eli
fun qci is ga aq ti ur eb aze [a. Sa ni Ze, r. Ram ba Si Ze, g. kva racxe-
lia]. as eTi for me bi sa li te ra tu ro en aS ic ga mo iy en eba da
mas aq vs sti lis ti ku ri Se fe ri lo bac: gan sja di saq me, am oR-
eb adi Tan xa, gan vi Ta re ba di qvey ne bi, mog va re ba di prob-
le ma, Ses ru le ba di moTxov ne bi, mir Tva di gza, an azRa ur-
eb adi dro, ma Ra la nazRa ur eb adi sa mu Sao, mar Tva di ad ami-
ani, Se Tav se ba di wa ma li (al ko hol Tan) kon tro li re ba di
te ri to ria, cno ba di sa xe, yu re ba di fil mi, SeR we va di sfe-
ro, ar ap rog no zi re ba di si tu acia, mi le va di spe ci al oba
da mra va li sxva...
ax al ga Ce ni li for me bi ara er Tgva rov ne bis ga mo iy ofa
jgu fe bad:
I. gan xor ci el eb adi (pro eq ti, prog ra ma, idea, Ca na fiq-
ri), ga ke Te ba di (saq me, sa mu Sao, te le ga da ce ma), Ses ru le ba-
di (da pi re ba, geg ma, Ca na fiq ri), mog va re ba di (ur Ti er To ba,
prob le ma, kon fliq ti), ax sna di (qme de ba, mov le na, na bi ji),
mos wre ba di (sa mu Sao, saq me).
II. am ti pis for meb Si Cans sxva mniS vne lo bac. ga yid va dia
pro duq ti, ro me lic ara Tu Se iZ le ba ga iy id os, ar am ed kar-
gad ga iy id eba, ga sav li ania, bev ri myid ve li ey ol eba; yu re-
ba di Se iZ le ba iT qvas ar aTu karg fil mze, ar am ed is eT ze,
ro mel sac bev ri ma yu re be li hyavs. aq wam yva nia ma yu reb lis
sim rav le ze mi Ti Te ba. sme na di mu si ka - aq ki msme nel Ta sim-
rav lea do mi nan tu ri; kiTxva dic is eTi na war mo ebia, ro-
mel sac bev ri mkiTxve lis hyavs. ab it uri en te bis Tvis we ra-
dia is Te ma, ro mel sac bev ri ir Cevs da sa we rad.
III. am jguf Si er Ti an de ba is eTi for me bi, rom leb Sic moq me-
de ba gan xor ci el eb is pro ces Sia. mag.: mox ma re ba dia pro duq-
ti, ro me lic uk ve mo ix ma re ba (da ara mo ma val Sia Se saZ le be li
mi si Ses ru le ba) da Tan bev ri mom xma re be li hyavs. moTxov nad
pro duq tSic as ax ulia moTxov nis in ten si ur oba.
256 257
am ti pis for me bi sxva das xva Si na ar sob ri vi el fe riT
far To daa gav rce le bu li Ta na med ro ve qar Tul Si. `xSi ri
xma re bis ga mo zogs eC ve va Cve ni sme na, zo gi uC ve ul od da
uc na ur ad gveC ve ne ba, as eT ebia: yu re ba di, kiTxva di, mig ri-
re ba di, mi ne le ba di, moT me na di da a. S. rom le bic gves mis
te le ek ra ni dan, ka Ted re bi dan da rom le bic Tan da Tan if-
ar To eb en gav rce le bis ar es“ (cin ca Ze... 2009:16).
ga zeT `sa qar Tve los res pub li ka Si“ (28. 05. 2008 w.) da ib-
eW da mkiTxve lis we ri li, sa dac en ob riv dar Rve va Ta So ris
da sa xe le bu lia am ti pis for me bic: `moT me na di, gan xor ci-
el eb adi, war mod ge na di“ da a. S. gan sa kuT re bu li kri ti kis
sag nad iq ca `yu re ba di fil mi“ (ix. `li te ra tu ru li sa qar-
Tve lo“, 1-7. 02. 2002).
Ta na med ro ve qar Tul Si da sa xe le bul for ma Ta ga Ce na
uk av Sir de ba ram de ni me mi zezs:
1. Se saZ leb lo bis ga mo xat vis sur vils (en aSi war su li da
mo ma va li dro is mim Re ob ebi da zmnis pi ri ani for me bi yo-
vel Tvis ver ga mo xa ta ven aR niS nul niuanss, ris ga moc am
for mebs po si bi li tu rebs uw od eb en);
2. ga mo sa xa ta vi Si na ar si vrce li kon struq ci eb iT ki gad-
mo ic ema, mag ram ek on omi ur ob is ak en swraf va er Twev ra er-
Te uls an iW ebs up ir at es ob as;
3. ga saT va lis wi ne be lia ucxo en aTa gav le nac. bevr ev ro-
pul en aSi Se sa ba mi si se man ti kis ga mo sa xa ta vad kom paq tu ri
mim Re ob uri for me bi ar se bobs“ (omi aZe 2009: 166).
aR niS nu li sa kiTxi sad mi ara er Tgva ri da mo ki de bu le ba
aq vT mkvlev rebs da mkiTxve lebs. mec ni er Ta um rav le so ba
am gvar for ma Ta gav rce le bas uar yo fiT en ob riv ten den ci-
ad mi iC nevs (n. na Ta Ze; m. cin ca Ze, ba ra mi Ze).
mkvlev rebs ar ga moh par vi aT is faq tic, rom am gva ri for-
me bi xSi rad sru li ad gan sxva ve bul se man ti kas gad mog vcems.
mag.: gan vi Ta re ba di gan vi Ta re bis pro ces Si myofs aR niS-
navs sa zo ga dod, mag ram mas me di is en aSi igi gan vi Ta re bu lis
an to ni ma daa ga mo ye ne bu li: `sa qar Tve los... gan vi Ta re bad,
uf ro swo rad ki ga nu vi Ta re bel qvey nad mi iC ne ven“; `gan-
vi Ta re bad qvey neb Si in for ma ci aze moTxov na uf ro me tia,
vid re gan vi Ta re bul qvey neb Si“ (cin ca Ze ... 2009:15).
aq ve un da gan vi xi loT kon tro li re ba di te ri to ri ac.
kon tro li re ba di niS navs uk ve ga kon tro le buls an kon-
trol qveS myofs: es te ri to ria ru se Tis mi er kon tro-
li re ba dia.. mtris gan kon tro li re bad ha er Si Se vaf ri neT
TviT mfri na vi (iq ve, 15). rac Se ex eba cno bad sa xes, is uk ve
nac nobs niS navs. man nac no bic Ca an ac vla da cno bi lic.
mkvlev re bi xSi rad eZ eb en ga mo sa vals da gvTa va zo ben uk-
eT es va ri an tebs. zo gi for mis mniS vne lo ba Se iZ le ba vne bi-
Ti gva ris mo ma va li dro is mim Re ob iT gad mo ic es, ase ma ga-
li Tad: am oR eb ad is nac vlad aj ob ebs ga mo vi ye noT am os aR-
ebi, gan sja dis nac vlad _ gan sas je li.
am os aR ebi da am oR eb adi, gan sas je li da gan sja di mniS-
vne lo biT gan sxva ve bu lia.
pir ve li ca le bi mxo lod mo ma va li dro is se man ti kas Se-
ic avs, me or eni ki _ am as ac da Se saZ leb lo ba sac. ga sa yid sa
da ga yid vads So ris sxva oba uf ro di dia, am it om uk an as kne-
li for me bis Sec vla ga um ar Tleb lad gveC ve ne ba.
zog Sem Txve va Si Ta vi suf lad Se iZ le ba zmnis pi ri an for-
ma Ta ga mo ye ne ba. mag.: yve la fe ri iq ne ba as ru le ba di - yve la-
fe ri as rul de ba; gza mir Tva di iq ne ba sam xre Tis gzas Tan...
miuerTdeba sam xre Tis gzas. es gan xor ci el eb adi iq ne ba -
es gan xor ci el de ba. mig vaC nia, rom ze mo da sa xe le bul ma ga-
li Teb Si am gvar for ma Ta ga mo ye ne bis ar av iT ari sa Wi ro eba
ar ar se bobs. mo ma val dro ze aq iq ne ba zmnac mi uT iT ebs. Tu
en is ek on omi ur ob is prin ci piT vxelmZrvanelobT, aq pi ri-
qiT, ux vsityva oba ga mo dis.
Zve li qar Tu li en is teq steb Si am gvar for ma Ta se man ti-
ka sav se biT na Te lia, is ini kon tras ts qmnis: `da am tkic nis
uf al man yo vel ni da ce mad ni da aR hmar Tnis da ce mul ni“
258 259
(fsalm. 144, 14); Setyu eba Cas anu yo fil Ta saq me TaT vis anu
yo fad TaT vis“ (Satb. kreb. 231, 4); `anu vi Tar em sgav sos gan-
xrwna di ux rwnel sa da Sec va le ba di Se uc va le bel sa?“
(iq ve, 93, 20).
am gvar for ma Ta mi marT ga saT va lis wi ne be lia ara er Ti
niuansi: `re ko men de bu li al ter na ti ve bi yo vel Tvis ad ek-
va tu ri ar ar is: xan wam yva ni se man ti ku ri niuansia da kar gu-
li, xan ki dev mra val kom po nen ti ani struq tu raa Se mo Ta va-
ze bu li“ (omi aZe 2009: 166)
am ri gad, dRes dRe ob iT es od en far Tod gav rce le bul
yu re ba di ti pis for meb Si ram de ni me se man ti ku ri jgu fi
Se iZ le ba ga mo iy os. zo gi maT ga ni en is ek on omi ur ob is prin-
cips em or Ci le ba, mag ram zo gi er Tis Si na ar si er Tob ga bun-
dov ne bu lia, aS ka rad ucxo uria, an xe lov nu ri, qar Tu li en
is bu ne bis Tvis Se us ab amo, Tum ca Ra Za li an mo du ri da po pu-
la ru li. ma Ti Sec vli sas yu radRe ba un da mi eq ces im as, rom
ro me li me niuansi ar ga mog vrCes mxed ve lo bi dan; aR niS nul
kon teq sts ro me li for ma uk eT mi es ad ag eba, am as di di dak-
vir ve ba sWir de ba. jer se man ti kaa ga saT va lis wi ne be li, Sem-
deg ki - ek on omi ur ob is prin ci pis dac va.
sa var ji So № 1. wa ik iTxeT ma ga li Te bi, im sje leT, aR-
niS nul kon teq stSi swo rad ar is Tu ara ga mo ye ne uli -ad
su fiq si ani for me bi; Tu sa Wi roa, Sec va leT is ini zmne biT
1. Ce mi bren di cno ba di da moTxov na dia;
2. es co ta rTu li pro ce du raa, mag ram Ses ru le ba di;
3. da sa xu li Ro nis Zi eb ebi un da iy os praq ti ku li, dro Si
gan sazRvru li da miR we va di;
4. Cvens un iv er si tet Si Jur na lis ti kis spe ci al oba mi le-
va dia;
5. es te ri to ria ru se Tis mi er kon tro li re ba dia;
6. si tu acia ar ap rog no zi re ba di gax da;
7. al er te ki Se Tav se ba dia al ko hol Tan, am it om mkur na-
lo bis pro ces Si Se giZ li aT da li oT kaTxa lu di an er Ti Wi
qa Rvi no;
8. Cems Zmis Svils gi or gi hqvia, qar Tul tra di ci eb Tan as-
oc ir eb adi sa xe li;
9. k. bu aC iZ is na Te li xsov nis ga mo xat va ad vi lad ax sna dia;
10. Cems Ta nam Sro mels feT qe ba di xa si aTi aq vs, am it om
yve la er id eba mas Tan ur Ti er To bas.
VI.8. dar Rve ve bi Ser wymul sa da
rTul wi na da de beb Si
Ser wymul wi na da de ba Si ga saT va lis wi ne be lia: 1. sityva-
Ta wyo ba; 2. wev rTa er Tgva ro bis dac va; 3. Ca moT vlis dam-
Tav re bis ga mo xat va; 4. Tan de bu lis mar Te bu lad xma re ba; 5.
kav Si ris swo rad ga mo ye ne ba.
rTul Tan wyo bil wi na da de ba Si gvxvde ba Sem de gi sa xis
sti lis ti ku ri Sec do me bi: 1. Tan wyo bil wi na da de ba Si mar tiv
da Ser wymul wi na da de ba Ta So ris Tanadroulobis dar Rve va;
2. am wi na da de ba Ta ar as wo rad da la ge ba; 3. mTa va ri wev re bis
- qvem de ba ri sa da Se mas men lis bu neb ri vi wyo bis Sec vla rTu-
li Tan wyo bi li wi na da de bis Se mad ge nel na wi leb Si.
sa var ji So № 1. wa ik iTxeT ma ga li Te bi da aR niS neT, ra
ti pis dar Rve ve bia mo ce mul wi na da de beb Si:
1. ha ag aSi Za li an uy varT da af as eb en yva vi lebs (v. ba ra-
TaSv.);
2. ar sad Can da na pi ri, zRva, tal Re bi, qa ri da sicxe (iq ve);
3. or Sa baTs yve la ni iq viq ne biT, anu Cven, mo sam sa xu re
per so na li, rad gan Ro nis Zi eba dav geg moT;
4.mo di oda la ma zad, ta nis rxe viT, wel Si ga mar Tu li,
tan ke na ri (miSv.);
260 261
5. gam wa re bu li na di ri xan wyli dan am ox te bo da, me re
TiT qos da iR alao, wylis ze da pir ze gaw va (v. ba ra TaSv.);
6.yve la go go nas surs la ma zad ga mo iy ur eb od es, mag ram
zRvars ar un da ga dav cdeT;
7.es is qa lia, ro me lic ar is tok ra ti ul Tvi se bebs ar as-
dros Ra la tob da;
8. yve la qa lis cxov re ba Si dge ba mo men ti, ro ca grZnobT,
rom Tqvens Tavs ra Rac xde ba;
9. zo gi er TTan mec da mi re kavs, mag ram xmas ar vi Reb di;
10. am yve la fers mo qa la qe ebi qmni an, anu, Cven, sa zo ga do eba.
Se ma ja me be li tes ti
1. ro me li araa swo ri: a. fu li aq vs b. fu li ga aC nia g.
fu li mo ep ov eba d. az ri ga aC nia
1.a, b 2. a, d 3. a, b, g 4. b, g. 5. a 6. b.
2. ro me lia ar as wo ri ga moT qma a. ax ali am ba vi ga ma ge bi-
na b. ax ali am ba vi Se matyo bi na g. ax ali am ba vi mac no ba d.
cu di am ba vi ga vi ge
1.a, b 2. a, d 3. a, b, g 4. b, g. 5. a 6. b.
3. ro me lia swo ri Se sityve ba: a. pro eq tis av to ri b. pi-
cis av to ri g. teq stis av to ri d.xa Wa pu ris av to ri
1.a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. b, d. 5. g 6. b.
4. ro me lia ar as wo ri: a.mi wis aT vi se ba; b. fon dis aT vi-
se ba g. far To bis aT vi se ba; d.ma sa lis aT vi se ba
1.a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. b, g. 5. a 6. b, d
5. ko req tu ru li Se iZ le ba iy os a. qce va b. Sec do ma g.
moq me de ba d. na we ri
1. a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. b, g. 5. a 6. b.
6. war mo eba Se iZ le ba a. tan sac mlis b. qslis g. se lis d.
sur sa Tis
1. a, b 2. a, g, d 3. a, b 4. b, g, d. 5. a 6. b.
7. ro me lia swo ri a. in gli su ri en is pe da go gi b. in gli-
su ri en is mas wav le be li g. qar Tu li en is pe da go gi d. in-
gli su ris mas wav le be li
1.a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. b, g. 5. a 6. b.
8. ro mel wi na da de ba Sia zed me ti am ba vi? a. am as ar un
da bev ri am ba vi b. xval getyviT mis am bavs g. am is ga ke Te ba
ar ar is ioli am ba vi; d. yve las ewyi na mi si gar dac va le bis
am ba vi
1.a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. g, d 5. a 6. g.
9. ro mel wi na da de ba Sia ga mo ye ne bu li sityva at ar ebs
ar as wo rad? a. Cve ni bev ri leq tori saT va les at ar ebs b.
Cve ni or ga ni za cia sa ax al wlo ze ims yo vel wli ur ad at-
arebs g. un iv er si te ti kon kur ss at ar ebs d. el ene Ta vis
pir mSos sul xe liT at ar ebs
1.a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. b, g. 5. a 6. b.
10. ro me lia ar as wo ri a. ma Ra li ke de li b. ma Ra li stu-
ma ri g. ma Ra li fa si d. ma Ra li ki be
1.a, b 2. a, g, d 3. b, g 4. b, g, d. 5. a 6. b.
11. ro me lia swo ri: a. Se mo sa vals zrdis b. Se mo sa vals
am rav lebs g. Se mo sa vals ad id ebs d. STa mo mav lo bas am-
rav lebs
1.a, b 2. a, d 3. a, b, g 4. b, g. 5. a 6. b.
262 263
12. ra Se iZ le ba iy os wmin da? a. wig ni b. mi wa g. ezo d. wya ro
1.a, b 2. a, g 3. a, b, d 4. b, g. 5. a 6. b.
13. ro me li araa wmin das mniS vne lo ba? a. Se ur ev eli b.
viw ro g. Se ur yvne li d. ga ur ecxa vi
1.a, g 2. a, b 3. a, b, g 4. b, g. 5. d 6. b
14. am oc ana Se iZ le ba iy os a. ad vi li b. ioli g. Zne li d.
rTu li
1. a, g 2. a, b 3. a, b, g 4. b, g. 5. d 6. b.
15. ma si uri Se iZ le ba iy os a. av eji b. oq ro g. ga mos vla
d. wig ni
1.a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. b, g. 5. d 6. b.
16. ro me lia swo ri: a. ze re le cod na b. ze re le xvna g.
ze da pi ru li msje lo ba d. ze da pi ru li cod na
1.a, g 2. a, b 3. a, b, g 4. b, g. 5. a 6. b.
17. ro me lia ar as wo ri: a. ioli saq me b. ad vi li saq me
g.rTu li xa si aTi . d. Zne li xa si aTi
1.a, g 2. a, b 3. a, b, g 4. b, g. 5.d 6. b.
18. ro me lia ar as wo ri? a. se ri oz uli gran ti b. se ri oz-
uli dax ma re ba g. se ri oz uli ka ci d. se ri oz uli say ve du ri
1. a, b 2. a, g 3. a, b, d 4. g, d. 5. a. 6. d.
19. ro me lia ar as wo ri? a. un ar is am aR le ba b. kva li fi-
ka ci is am aR le ba d. xel fa sis am aR le ba d. je bi ris am aR-
le ba
1. a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. b, g. 5. d 6. a, b.
20. ro me lia swo ri? a. wa ru ma teb lo bas ga nic dis b. uf-
ul ob as ga nic dis g. nak le bo bas ga nic dis d. mar cxs ga-
nic dis
1. a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. b, g. 5. a 6. a, b, d;
21. ro me lia swo ri: a. miR we vis av to ri b. teq stis av to-
ri g. sce na ris av to ri d. tor tis av to ri
1. a, b 2. a, d 3. b, g, d 4. b, g. 5. d 6. a, b, g.
22. ro me lia ar as wo ri? a. sa oc ari ge mo b. sa ucxoo ge mo
g. uc na uri ge mo d. mom wa ro ge mo
1. a, b 2. a, g 3. a, b, g 4 a, g. 5. d 6. a, b, d;
23. ro me lia ar as wo ri? a. wmin da ad gi li b. wmin da fi ci
g. suf Ta gu li d. suf Ta da fa
1. a, b 2. a, d 3. b, g, d 4. b, d. 5. g 6. a, b, g.
24. ro me li araa suf Tas mniS vne lo ba? a. gan ba ni li b.
WuWyi ani g. fa qi zi d. spe ta ki
1. a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. b, d 5. b 6. a, b;
25. ro me lia swo ri? a.sa Si ne li msu qa ni b. sa Si ne li mxe-
ci g. sa Si ne li zar ma ci d. a. sa Si ne li am par ta va ni
1. a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. a, g. 5. b 6. a, b, d;
26. ro go ri ar Se iZ le ba iy os cod na? a. ze re le b. ze da-
pi ru li g. sa fuZ vli ani d. mya ri
1. a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. a, g. 5. b 6. a, b;
27. ro me li Se iZ le ba iy os suf Ta? a. ezo b. ka ba g. we ra
d. gu li
1. a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. a, g. 5. d 6. a, b, d.;
264 265
28. ro me lia swo ri: a. Rvaw li das do b. wvli li Se it ana;
g. Rvaw li Se it ana d. wvli li das do
1. a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. a, g. 5. b 6. a, b;
29. ro me lia ar as wo ri: a. ma ma sis xlad ga yi da b. da na-
sis xlad ga da ek ida; g. ma ma sis xlad ga da ek ida d. da na sis-
xlad ga yi da
1. a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. g, d. 5. b 6. a, b;
30. ro me lia ar as wo ri: a. suls Zlivs iT qvams b. suls
Ra favs g. suls Zlivs Ra favs d. suls ver iT qvams
1. a, b 2. a, g 3. a, b, g 4. a, g 5. g 6. a, b.
VI.9. p l e o n a z m i
wi na da de ba az rs zed mi wev niT zus tad, la ko ni ur ad da
sxar tad un da ga mo xa tav des. mas Si ar un da iy os zed me ti
sityve bi.
zed me tia sityva, ro me lic ime or ebs sxva sityvis mniS-
vne lo bas ise, rom arc az us tebs da arc xsnis mas. sityva Ta
as eT um iz no ga mo ye ne bas mra val sityva ob as, ux vsityva ob as,
fuW sityva ob as ac uw od eb en. ux vsityva ob is gav rce le bu li
sa xe ebia: ple on az mi da tav to lo gia.
ple on az mi ber Znu li sityvaa pleonasmos da niS navs wi-
na da de ba Si er Ti sa da im ave cne bis gad mo sa ce mad er Tna iri
mniS vne lo bis, lo gi ku rad zed me ti sityve bis ga mo ye ne bas.
am ri gad, er Ti sa da im ave sag nis da sa xa si aT eb lad lo gi-
ku rad zed me ti, er Tna iri mniS vne lo bis sityve bis ga mo ye ne-
ba sti lis ti ku ri xar ve zia.
ple on az mis ga mo ye ne ba mi uT iT ebs sityvis mniS vne lo bis
uc od in ro ba ze. metyvels ar es mis sityvis mniS vne lo ba, am-
it om ac iy en ebs mis gver dig verd im ave se man ti kis leq se mas.
ple on az me bia: 1. ze viT av ida, qve viT Ca vi da, Sig niT Se-
vi da. as vla Ta vis Ta vad niS navs qve mo dan ze moT moZ ra ob as,
is eve ro gorc Cas vla-ze mo dan qve moT ga da ad gi le bas, an da
Ses vla - ga re dan Sig niT svlas. am zmneb Si mi mar Tu le bas
zmnis wi ni ga mo xa tavs, am it om maT Tan zed me tia am ave se man-
ti kis zmni ze de biT gad mo ce ma. an al ogi uria: sax ls ir gvliv
Se mouara. aq zed me tia `ir gvliv“, rad gan im ave se man ti kas
gad mog vcems `Se mouara“.
ple on az me bia: `od nav Sem wif da“ an `Za li an ga dam wif-
da“. Se zmnis wi ni od na ob as ga mo xa tavs“, ga da ki - ga da War be-
bas, am it om aq zed me tia zmni ze de bi: od nav da Za li an.
2. aq ve un da da va sa xe loT is eTi ga moT qme bic, sa dac er Ti
da ig ive se man ti ka (ro me li me moq me de bis mi mar Tu le ba) gad-
mo ic ema sa xe lis Tan de bu li ani formiTac da zmni ze di Tac:
`Sig niT sax lSi aR ar av in iyo“, `ymaw vi li zed Ro be ze am-
Zvra li yo“.
3. ple on as tu ria kuT vni le bi Ti nac val sa xe li Sem deg
ma ga li Teb Si: man am saq ci el iT Ta vi si Ta vic ga il an ZRa da
mSob le bic Se ar cxvi na“. un da iy os - Ta vi ga il an ZRa. zmna Si
am az eve mi uT iT ebs sa Ta vi so qce vis ni Sa ni „i“ -c. Sec do maa
as eve: „igi Ta vi si fe xiT wa vi da sax lSi“. un da iy os - fe xiT
wa vi da an Tvi Ton wa vi da.
ple on az me bia: „es wig ni Ce mi sa ku Ta ri bib li oT ek id an wa-
mo vi Re“; „es Ce mi pi ra di mo saz re baa“. sityve bi - „Ce mi“, „pi-
ra di~, „sa ku Ta ri“ kuT vni le ba ze mi uT iT ebs da er Ti ro me-
li me un da dav to voT.
4. ple on as tu ria pi ris nac val sa xel Ta ga mo ye ne bac,
rad gan zmnis for ma qar Tul Si pi rebs or ga nu lad gad mog-
vcems: `Sen me es saq me ma le ga mi ke Te“ an `me Sen am as ga mo gig-
zav ni“. aq Sen da `me“ nac val sa xe le bi zed me tia, su bi eq ti da
obi eq ti zmna Si pi ris niS ne bi Taa ga mo xa tu li (ga-m-i-ke Te-
Sen, me, is; ga mo-g-i-gzav ni-me, Sen, mas).
5. ple on az mebs qmnis zed sar Ta vi sa xe lis uf ro ob iTi xa-
ris xis for me bis ga mo ye ne ba. mag.: Za li an ul am az esi, uf ro
266 267
uar esi, uf ro uk eT es ad da a. S. aq zed me tia sityve bi: uf ro,
Za li an, rad gan zed sar Ta vi sa xe lis uf ro ob iTi xa ris xis
for me bi: ul am az esi, uar esi an uk eT esi am ave se man ti ka ze
mi uT iT ebs.
6. ple on az mis erT-erT wev rad xSi rad gvxvde ba kom po zi-
ti: `pir ve li pir mSo“; `mTa va ri de da qa la qi“. pir mSo pir-
ve li Svi lia, de da qa la qi ki - mTa va ri qa la qi (ar ar se bobs
mTa va ri da ar am Ta va ri de da qa la qi).
ple on az me bia: `mo xu ci de da be ri, `xan Si Se su li mxco-
va ni“ an da `xan daz mu li mo xu ci“.
7. ple on as tu ria ga moT qme bi: `pir ve li de bi uti“, „pir-
ve li pre mi era“, ad gi lob ri vi ab or ig eni“, `mkvid ri ab or-
ig eni“, `mo ul od ne li si ur pri zi“, `sa si am ov no si ur pri zi“,
`ax al gaz rda Ti ne ij eri“. Sec do mas ucxo sityva Ta se man ti-
kis uc od in ro ba ud evs sa fuZ vlad. sti listikuri xar ve zis
am tips zog jer fa rul tav to lo gi as ac uw od eb en.
pre mi era (frang. premiere) Te at ra lu ri pi es is, op er is,
ba le tis pir ve li war mod ge naa, am it om mas Tan sityva „pir ve-
lis“ ga mo ye ne ba um ar Te bu loa, is eve ro gorc `de bi ut Tan“,
ro me lic as eve fran gu li sityvaa (debut) da mi si Zi ri Ta di
mniS vne lo ba Te at rs uk av Sir de ba, mag ram se man ti ka ga far-
To eb ulia da niS navs sa zo ga do eb riv as pa rez ze pir vel ga-
mos vlas.
ab or ig eni la Ti nu ri war mo So bis sa er Ta So ri so sityvaa
(ab origene-da sa ba miT gan, Ta vi dan); Tav da pir ve lad ab or ig-
ens uw od eb dnen la Ti ne le biT da sax le bul mxa res - la ci-
ums. Sem dgom am sityvam ga if ar To va mniS vne lo ba da ama Tu
im qvey nis mkvid ri mo sax le ob is zo gad sa xe lad iq ca.
am ri gad, es sityva Ta vis Ta vad Se ic avs ad gi lob ri vis se-
man ti kas da Sec do maa mas Tan ̀ ad gi lob ri vis“ an ̀ mkvid ris“
ga mo ye ne ba. zog jer es cne ba daS li lia da si no ni mu ri wyvi-
le bi - `mkvid ri“ da `ad gi lob ri vi“ me qa ni ku rad Ser wymia
er Tma neTs -`ad gi lob ri vi mkvid ri“. aq or ive sityva qar-
Tu lia da er Tsa da im ave Si na ar ss gad mog vcems.
ple on as tu ri Se sityve be bis erT-erT kom po nen tad xSi-
rad gvxvde ba auto-Ti Sed ge ni li kom po zi te bi. ber Znu li
autos ig ivea, rac TviT, Ta vi si. mag.: av to bi og ra fia, av tog-
ra fi, av to man qa na, av to por tre ti.
av to bi og ra fia vin mes mi er sa ku Ta ri cxov re bis, Tav ga-
da sav lis aR we raa, av tog ra fi ki ar is - 1. na war mo eb is xel-
na we ri, av to ris xe liT Ses ru le bu li, an 2. xel mo we ra; av-
to por tre ti - mxat vris mi er da xa tu li sa ku Ta ri por tre-
ti; av to man qa na - ker Zo, sa ku Ta ri man qa na, am it om maT Tan
kuT vni le bis aR mniS vne li sityve bis ga mo ye ne ba zed me tia.
av to bi og ra fi as Tan as eTi sityva ma Si naa auc il eb eli, Tu
igi sxvas ek uT vnis: man Ta vi si av to bi og ra fia mo it ana.
si ur pri zi (frang. surprise) mo ul od ne li sa Cu qa ri an sa-
si am ov no am ba via. am sityva Si Ser wymu lia or gva ri se man ti-
ka: mo ul od ne li da sa si am ov no, am it om ple on as tu ria: mo-
ul od ne li, kar gi an sa si am ov no si ur pri zi.
ple on as tu ria `pa ta ra an ax al gaz rda vun der kin di“.
vun der kin di (germ. Wunderkind - sa oc ari bav Svi) ar aC ve-
ul eb ri vi ni Wis mqo ne bav Svia, am it om mas Tan Sec do maa pa ta-
ras an ax al gaz rdis ga mo ye ne ba.
VI.10. tav to lo gia
tav to lo gia erT wi na da de ba Si, ab zac sa Tu ax lo kon-
teq stSi er Ti sa da im ave sityvis an Tqmis, gan mar te bis Tu
msje lo bis ram den jer me ga mo ye ne baa.
tav to lo gia metyve le bis si Ra ri bis ni Sa nia. igi TiT-
qos az rs ar af ers vnebs, mag ram en as ar Tmevs si la ma ze sa da
sicxa des. igi ad vi lad da saZ le vi sti lis ti ku ri xar ve zia,
mag ram yve la ze me ta daa gav rce le bu li. tav to lo gi ur ad
ga mo iy en eba TiT qmis yve la metyve le bis na wi li. mag.: `mas
war ma te be bi us ur ves ro gorc pi rad cxov re ba Si, ise sa zo-
268 269
ga do eb riv cxov re ba Si“. am wi na da de ba Si tav to lo gi ur-
adaa ga mo ye ne bu li sityva `cxov re ba“. un da iy os: `ro gorc
pi rad, ise sa zo ga do eb riv cxov re ba Si“.
`es am ba vi iq ca ro gorc gar To bis sag nad, ise sa yo vel Tao
gan xil vis sag na dac. un da iy os: ̀ ro gorc gar To bis, ise sa yo-
vel Tao gan xil vis sag nad“ ̀ maT im sje les ro gorc cal ke uli
sa en aT mec ne ro sa kiTxe bis, ise or ga ni za ci uli sa kiTxe bis
Se sa xe bac“. un da iy os: …`ro gorc cal ke uli sa en aT mec ni-
ero, ise or ga ni za ci uli sa kiTxe bis Se sa xe bac“.
tav to lo gia Ta vi dan rom av ic il oT, sityva si no ni miT an
nac val sa xe liT un da Sev cva loT.
sa var ji So № 1. ga as wo reT Sec do me bi:
1. av ad myof pa ci en tebs am kli ni ka Si ax ali me To de biT
mkur na lo ben;
2. ni no Ta vis Ta na to leb Si yve la ze ul am az esia;
3. gi or gi sam Se neb lo fir mis mTa var me ne je rad da niS nes;
4. am mov le ne bis mTa va ri ep ic en tri at lan ti kis oke an-
eSia;
5. es sru li ad mo ul od ne li si ur pri zi gan ge bas mi va we re;
6. am pro eq tiT bevr so ci al ur ad ga Wir ve bul ad ami ans
ga uwi es dax ma re ba;
7. qal ba to ni ma na na kar gi av to ri te tiT sar geb lobs ko-
le geb Si da nac nob-me gob reb Si;
8. gi or gim Ta vi si sa ku Ta ri av to man qa niT wag viy va na wve-
ul eb aze;
9. am sti lis fun qci uri da niS nu le baa ko mu ni ka cia;
10. me tis me tad ec od eb oda de das am gan sac de lis Tvis Ta-
vi si pir mSo Svi li.
sa var ji So №2. ip ov eT, ar is Tu ar is Sec do me bi da ga-
as wo reT:
1. ax al gaz rda ymaw vi li cxov re bis aux snel ma pa ra doq-
seb ma mTlad da ab nia;
2. am saq ci el iT man Ta vi si Ta vic Se ir cxvi na da sa ku Ta ri
mSob le bic Searcxvina;
3. sam Sob los siy va ru li Cve ni yve la ze wmin da Taw min da
mo va le obaa;
4. es pe ran gi Cems pe ran gze od nav moz rdi lia;
5. ax al gaz rda Ti ne ij eri dRes de bi ut an tia- pir ve lad
ga mo dis sce na ze;
6. abo mi sa ba Zi ma ga li Ti un da gam xda ri yo rwme na Ser ye-
uli qar Tve le bis Tvis;
7. bo lod ro in del xa neb Si ki do ban Si ob mo de bul su lis
purs iS vi aT ad Ca xe davs vin me;
8. brZo la Si daR lils Ta vi si pi ra di si mar Tlis rwme na
dah kar gvo da;
9. Ce mi xa si aT is cud ma xa si aT eb lad vTvli im as ac, rom mi-
Wirs sxve bis Tvis Sec do mis pa ti eba;
10. oj ax is id ili iT Seq mnil ga re mo Si Za li an mSvi di ad-
ami ani ga vi zar de.
sa var ji So №3. ga as wo reT Sec do me bi:
1. es wa ma li ueb roa, bevr da av ad eb as Sve lis;
2. rus Ta ve lis sa xel mwi fo un iv er si tet sa da er zru mis
aT aT ur qis un iv er se tets So ris me mo ran du mi ga for mda;
3. sxva das xva ge mos aR mqme li re cep to re bi en aze sxva das-
xva ad gi las ar is mo Tav se bu li;
4. ka no ni yve la saT vis uz ena esi un da iy os, ar av in ar un da
ar Rvev des ka nons da Tu as eTi ram mox da, dam na Sa ve ka no nis
dac viT un da is je bo des;
5. aq ik ve Te ba mi si po ten ci uri Se saZ leb lo be bi;
6. es mi si spe ci fi ku ri Ta vi se bu re baa;
7. pa ta ra baiebi gem ri el ad il uk me bod nen;
8. bo lo dros sa qar Tve los jan dac vis sis te ma Si gan-
vi Ta re bul ma sa kad ro cvli le beb ma TviT mmar Tve lo bi Ti
cvli le be bi ga na pi ro ba;
9. im dRes mTa va ri se fe sityvac Tvi Ton Tqva;
10. sa Ra mo ze bev ri sa sa ci lo ku ri ozi ga vix se neT.
270 271
sa var ji So №4. wa ik iTxeT ma ga li Te bi da ga as wo reT
Sec do me bi: aR niS neT, ra ti pi saa is ini:
1. ucxo uri ka pi ta lis mo zid va qvey nebs ga mo iy vans mZi me
ek on om ik uri kri zi si dan;
2. zog jer as eTi mu Sa ob is Se de gi ef eq ti ania;
3. av tors gan sa kuT re biT ax ar ebs mTi eli ka cis mya ri
tra di cia, rom ga uf rTxil des bu ne bas;
4. ad ami ani mxo lod mon do me biT Se iZ le ba gax des Ta vi si
saq mis nam dvi li pro fe si on ali;
5. cod na sa da en er gi as uSu al od uZ Rvnis mo ma va li ax al-
gaz rda Ta ob is swav la-aR zrdis saq mes;
6. mi si mu Sa ob is sti li saT vis ucxo iyo pi ra di an ker Zo
in te re se bi dan ga mom di na re moq me de be bi;
7. Jur nal-ga ze Teb Si mi si aTe ul ob iT sa mec ni ero da pub-
li ka ci uri sta tia ib eW de boda;
8. ni no ma Te ma ti ko sia, xo lo zvi adi ki - me qa ni ko si;
9. uf ro xer xi an ada scnes, mo et ac naT qa li sad me so Ran-
lu Ri dan dawye bu li vid re iaR lu jam dis (barn.);
10. aR mo sav le Ti gvi ci nis, bnel wyvdi ads su li xde bao
(xalx.).
tes ti № 1.
1. ro me lia ar as wo ri: a) Za li an um niS vne lo va ne si b) Za-
li an mniS vne lo va ni g) yve la ze mniS vne lo va ni d) yve la ze
um kac re si
1. a 2. a, d 3. a, b, g 4. d 5. b, g 6. a, g
2.ro me lia swo ri: a) mo ma va li we li b) mo ma va li be di g)
mo ma va li sa si Zo d) mo ma va li sar Zlo.
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. d 5. b, g 6. a, g.
3.ro me lia ple on az mi: a) rTu li sa kiTxi; b) rTu li da-
va le ba; g) rTu li la bi rin Ti; d) Zne li da va le ba
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. g 5. b, g 6. a, g.
4. ro me lia um ar Te bu lo: a) ef eq tu ri sa Su al eba b)ef-
eq tu ri xer xi g)ef eq tu ri Se de gi d) ar cer Ti pa su xi araa
swo ri.
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. a, d 5. b, g 6. g.
5. ro me lia swo ri: a) yve la ze ul am az esi b) yve la ze la-
ma zi g) yve la ze um Sve ni er esi d) yve la ze ma Ra li.
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. d 5. b, g 6. b, d.
6. ro me lia ar as wo ri: a) xe lax la da we ra b) xe lax la ga-
da we ra g) xe lax la da ib ana d) xe lax la ga da ix ada
1. b 2. a, b 3. a, b, g 4. d 5. b, d 6. a, g.
7. ro me lia mar Te bu li: a) od nav mom cro b) od nav mo pa-
ta rao g) od nav pa ta ra d) od nav mci re
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. g 5. b, g 6. a, g.
8. ro me lia mar Te bu li: a) od nav mot kbo b) od nav mot-
kbi lo g)od nav tkbi li d) od nav mo di do
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. g 5. b, g 6. a, g.
9. ro me lia swo ri: a) yve la ze ut kbi le si b) yve la ze ut-
kbe si g) yve la ze tkbi li d) Za li an ut kbe si.
1. g 2. a, b 3. a, b, g 4. d 5. b, g 6. a, g.
10.ro me lia mar Te bu li: a) mTa va ri eq imi b) mTa va ri cen-
tri g) mTa va ri ep ic en tri d) mTa va ri saz ru na vi
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. d 5. b, g 6. a, d.
272 273
tes ti № 2
1. ro me lia um ar Te bu lo a) ad gi lob ri vi mcxov re bi b)
ad gi lob ri vi ab or ig eni g) ad gi lob ri vi mo sax le oba d)
ad gi lob ri vi mkvid ri
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. d 5. b, g 6. a, d.
2. ro me lia swo ri:a) pir ve li pre mi era b) pir ve li de bi-
uti g) pir ve li res po den ti d) pir ve li mer cxa li
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. d 5. b, g 6. g, d.
3. ro me lia um ar Te bu lo:a) Zi ri Ta di kon cef cia b) Zi ri-
Ta di xa zi g) Zi ri Ta di Se mo sa va li d) Zi ri Ta di prob le ma
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. d 5. b, g 6. a, d.
4. ro me lia ple on az mi: a) od nav ga did da b) od nav Se ic-
va la g) od nav mo iz ar da d) ar cer Ti pa su xi araa swo ri
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. g 5. b, g 6. a, d
5. ro me lia mar Te bu li: a) pi ra di av to bi og ra fia b) pi-
ra di saq me g)pi ra di av tog ra fi d) ar cer Ti pa su xi araa
swo ri
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. d 5. b, g 6. a, d
6. ro me lia ple on az mi: a) yve la ze la ma zi b) yve la ze Zve-
li g) yve la ze sa uk eT eso d) ar cer Ti pa su xi araa swo ri
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. d 5. b, g 6. a, d
7. ro me li araa ple on az mi a) pi ra di av to man qa na b) pir-
ve li pir mSo g) pir ve li mek vle d) pir ve li sas wav le be li
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. d 5. b, g 6. a, d
8. ro me lia swo ri: a) Za li an ga da War be bu li b) Za li an ga-
dam wi fe bu li g) Za li an ga dax ri li d) Za li an ga Sa ve bu li
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. d 5. b, g 6. g, d
9. ro me lia ple on az mi a) od nav moS li li b) od nav mo xa-
lu li g) od nav Sem wi fe bu li d) od nav mo Tu Su li
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. g 5. b, g 6. a, d.
10. ro me lia mar Te bu li a) kar gi av to ri te ti b) cu di
av to ri te ti g) kar gi si ur pri zi d) ar cer Ti pa su xi araa
swo ri
1. a 2. a, b 3. a, b, g 4. d 5. b, g 6. a, d
VI.11. Stam pi
Stam pi is eTi sityvaa an sityva Ta Se na er Tia, ro me lic
uc vle lad ix ma re ba ze pir sa da we riTs metyve le ba Si. igi
xSi rad ga mo iy en eba of ici al ur-do ku men tur stil Si. ma-
ga li Tad: aw ar mo ebs mi Re bas, ax dens Se fa se bas, kre bam da-
sa xa gar kve uli Ro nis Zi eb ani; sa Ta na do si maR le ze dgas;
brZo la ga mo ucxa des; dax ma re bas uw evs; je ro va ni yu-
radRe ba eq ce va, ga mo ye ne ba aq vs, zrun vas ar iC ens, zrda
mim di na re obs, brZo las aw ar mo ebs.
msazRvre le bi: gar kve uli da sa Ta na do xSi rad uf un-
qcioa.
Za li an xSi rad ga vi go nebT ar as wor fra zebs: fi zi kur
var jiSs ew eva; aut an el Sro mas ewe oda; sa mu Sa os sa Wi ro si-
zus tiT ar ew eva... swo ria: fi zi ku rad ar var ji Sobs; aut-
an el pi ro beb Si Sro mob da; sa mu Sa os sa Wi ro si zus tiT ar
as ru lebs...
ar ar is swo ri: ef eq ti an ob is // Sro mis na yo fi er eb is//
xel fa sis am aR le ba... swo ria: ef eq ti an ob is zrda, Sro mis
na yo fi er eb is zrda, xel fa sis gaz rda. Za li an xSi rad Stam-
pu rad xSi rad ga mo iy en eba ax dens zmna: Se mow me ba //Se ta na//
aR zrda mo ax di na. ma ga li Tad: dro ul ad mo ax di na wes rig Si
moy va na; mo ax di nes Sxam qi mi ka te bis Se ta na; bav Svis aR zrdas
274 275
mo ax de nen. swo ria: dro ul ad mo aw es ri ga; Sxam_qi mi ka te-
bi Se it an es; bav Svs aR zrdi an.
Stam pu ria as eve ga moT qme bi: aw ar mo ebs mi Re bas; mim di-
na re obs da ri ge ba; ax dens Se fa se bas. war mo eba niS navs ma-
te ri al uri sag ne bis dam za de bas, Tum ca uk an as knel xans mas
zo ga di moq me de bis aR sa niS na va dac iy en eb en: mo la pa ra ke ba
// ga mo Zi eba // mo sav lis aR eba aw ar moa, rac Sec do maa. swo-
ria: swo ria: iR ebs, mi iR eba, rig de ba, af as ebs, mo el ap ar-
aka, ga mo iZia, mo sa va li aiRo.
qar Tu li aq ti uri for me bis enaa, am it om bu neb ri via at-
ki na, daW ra da ara tki vi li mi ay ena an Wri lo ba mi ay ena. ri
si ga mar ti ve bac sa Wi roa, un da ga va mar ti voT:ma ga li Tad,
av iR oT `ga sul wels“. sjobs `Sar San“. `mo ma val wels“
sjobs `ga is ad“. es eni ma inc da ma inc Sec do me bi ar ar is,
Tum ca sti lis Tval saz ri siT, `ga sul wels“ uk eT esia dav-
we roT mxo lod ma Sin, ro ca `Sar San“ Za li an xSi rad gvxvde ba
da tav to lo giaa as ac il eb eli). `mim di na re wels“, an `wels“
sjobs ̀ wle uls“. ̀ wels“ Se iZ le ba dav we roT Ta ri Ris aR niS-
vni sas, mag., 2013 wels, mag ram mim di na re wels sjobs `wle-
uls“. ar is ga mo nak li se bic: mim di na re wlis bo los, ga su li
wlis bo los, mo ma va li wlis bo los.
Stam pe bi metyve le bas moq ni lo bas, si la ma zes uk ar gavs,
aq ve iT ebs metyve le bis ga mom sax ve lo bas, am Zi mebs wi na da de-
bas ar af ris mTqme li sityve biT, am it om maT ar iy en eb en sa sa-
ub ro stil Si. aq da cu lia fra zis bu neb ri vi mdi na re ba.
sa var ji So №1. wa ik iTxeT qve mo moy va ni li wi na da de ba-
ni da Stam pe bi Sec va leT mar Te bu li for me biT:
1. sa dazRve vo kom pa ni ebi sxva das xva miz niT Tan xe bis
sru lad an azRa ur eb as ar ax de nen;
2. wig nis av to ri wuxs, ro ca as eTi wo nas wo ro bis dar Rve-
va ad ami an is xe liT xde ba;
3. iq mxo lod xme li to te bi sa gan an waq ce uli xe eb is gan
xde ba gaw men da;
4. qar xa nam fu la di sax sre bis mo bi li za ci is saq me dro-
ul ad mo ax er xa;
5. mok le dro Si ga na xor ci el es sa sof lo_sa me ur neo
kul tu re bis aR eba;
6. uam in do bam da azi ana el eq tro ga dam ce mi xa ze bi, ax la
mim di na re obs aR dge na;
7. mo sax le ob am Si na gan saq me Ta sa mi nis tros xe li Se uwyo
da na Sa ul is gax snis saq me Si;
8. gval vam mniS vne lo va ni za ra li mi ay ena mo sax le ob as;
9. sak re bu los ga dawyve ti le biT xe eb is moW ras ax or ci-
el ebs sof lis gam ge oba;
10. aq ux va daa mla Se wyle bi, sa id an ac Zve lad xe lov nu-
rad aw ar mo eb dnen ma ri lis mi Re bas.
VI. 12. kal ki
kal ki fran gu li sityvaa niS navs 1. sa gan ge bod da mu Sa ve-
bul gam Wvir va le qa Ral ds an qso vils, rom lis sa Su al eb iT-
ac iR eb en na xa zis pirs; livs; 2. as eT ma sa la ze ga da Re bul
na xa zis pirs; 3. (lin gv.) sityva an ga moT qma, ro me lic ag eb-
ulia sxva en is sityvis an ga moT qmis mi xed viT.
kal ki sxva en is sityvis an ga moT qmis sityva sityvi-
Ti Tar gma nia. kal ki hqvia ra ime do ku men tis zust as lsac.
er Ti en is kal ki re bu li er Te uli me ore en is struq tu ru-
li as lia. ar ar se bobs ena, ro mel Sic kal ki araa, igi mi si
cvli le ba-gan vi Ta re bis mud mi vi da auc il eb eli Ta nam-
gzav ria. kal ki, Cve ul eb riv, Tar gmnis pro ces Si Se mo iW-
re ba xol me. bev ri maT ga ni qar Tul ma en am Se iT vi sa. as eT-
ebia: Jan gba di (кислород), wyal ba di (водород), TviT mfri na-
vi (самолет), air wi na Ri (противогаз), wyal qve Sa (подводный)
TviT kri ti ka (самокритика); gra ma ti ku li ter mi ne bi: nac-
val sa xe li (местоимение), da ma te ba (допольнение), ga re mo-
eba (обстоятельство), gan sazRvre ba (определение) qvem de ba re
276 277
(подлежащее) da a.S. mi ux ed av ad qar Tu li sam wer lo bo en is
mo no li Tu ro bi sa da mdi da ri, mra val sa uk un ov ani tra di-
ci eb isa, sxva das xva en as Tan kon taq ts da am is Se de gad ga Ce-
nil kal kebs sak mao sar bi eli hqon da. mses xe be li en is Tvis
sxva en is kal ke bi Se iZ le ba ase Tu ise mi sa Re bi da sa sar geb-
loc iy os, an ki dev sru li ad mi uR eb eli da Se uf er eb eli.
kal ki zog jer en is Si na gan Se saZ leb lo ba Ta wya ro dac Se iZ-
le ba iq ces. qar Tul Si kal ki re bis gzi Taa Se mo su li is eTi
sityve bi, ro go ri caa _ Ta nam zrax ve li, Ta nam de bo ba, zed-
wo de ba, ga re moc va, wi nam ZRva ri, wi na mor be di, wi nas war-
metyve li, pir mSve ni eri, mxo lod So bi li da a.S.
kal ki ma Si naa da saS ve bi, ro ca Se mo dis ax ali cne ba, rom-
lis Se sa ba mi si mim Reb en aSi ar iZ eb ne ba.
qar Tu li aq ti uri for me bis enaa. swo red am Tvi se bis wya-
lo bi Taa qar Tu li fra za moq ni li da sa xo va ni. zmnis pi ri ani
for ma az rs sxar tad gad mog vcems, ma Sin ro ca sxva en ebi up-
ir at es ob as an iW eb en up iro for mebs: sawyis sa da mim Re ob as.
far Tod gav rce le bu li kal ke bia: ga yid va Sia, xma re ba Sia,
Se xe ba Sia, Se te va Sia. ga yid va, xma re ba, Se xe ba, Se te va moq-
me de bis aR mniS vne li sa xe le bia. moq me de bis sa xe le bi for-
mob ri va dac da mniS vne lo bi Tac uf ro ax los dgas zmneb Tan,
vid re sa xel Tan. da vak vir deT sityvebs: ga yid va-Si, xma re-
ba-Si, Se xe ba-Si, Se te va-Si... pir ve li na wi li ar is moq me de bis
sa xe li (ga yid va, xa re ba, Se xe ba, Se te va), xo lo me ore na wi li
_ -Si Tan de bu li. Tan de bu li um et es ad ar se biT sa xels da-
er Tvis.
rek la ma Si xSi rad ga vi go nebT `uk ve ga yid va Sia“ (`в
продаже“). esa Tu is Jur na li da ga ze Ti, wa ma li Tu pro duq-
ti. spor tu li ko men ta to re bi xSi rad am bo ben :`Se te va Sia“
esa Tu is fex bur Te li, rac as eve Sec do maa. Tu surT ori
msgav si sa kiTxis an mov le nis da kav Si re ba, am bo ben:`es ori
sa kiTxi Se xe ba Sia“. swo ria: ̀ iy id eba uk ve“ ̀ ut evs“ ̀ ex eba“...
am is mi ze zi ar is ru su li ga moT qmis sityva sityviT gad mo-
ta na qar Tul en aSi.
am gvar kal kebs yo vel Tvis mo ep ov eb aT Se sa ba mi si Se-
satyvi si qar Tul en aSi: ga yid va Sia_ iy id eba an yi di an; Se xe-
ba Sia _ ex eba; xma re ba Sia _ ix ma re ba; Se te va Sia _ ut evs. ru-
su lis kal kia sa kiTxis da ye ne ba (поставить вопрос). qar Tu lia
- sa kiTxis das ma. sa kiTxi das va da ara sa kiTxi da ay ena an wa-
mo ay ena. as eve ru su lis kal kia `CaT vla“ mo saz re bis Se sa xeb
(считать). ase mi maC nia, ase mi iC nevs da ara ase vTvli da ase Tv-
lis. kal kia as eve ra me Ro nis Zi eb is Ca ta re ba. yri lo ba, kon-
cer ti Tu ar Cev ne bi ki ar tar de ba, ar am ed ewyo ba an im ar Te-
ba: mo ewyo kon cer ti, ga im ar Ta ar Cev ne bi..
ru su lis kal ke bia as eve ga da rek va (перезвонить), ga da-
beW dva (перепечатать), ga da fa se ba (переоценить), ga daj gu fe-
ba (перегруппировать). ̀ ga da“ zmnis wi ni mi uT iT ebs moq me de bis
gan me or eb aze, xe lax la Ses ru le ba ze. es fun qcia qar Tu-
lis Tvis or ga nu li ar ar is da igi am zmnis wins ru su li en is
gav le niT ga nu vi Tar da. ga da rek va faq tob ri vad niS navs xe-
lax la da rek vas: gad mo mi re ke [ax la xom me gi re kav me re
Sen da mi re ke].
kal ku ria as eve mTvral mdgo ma re ob aSi, ar afxi zel mdgo-
ma re ob aSi yof na (в пьяном состоянии, в нетрезвом состоянии).
qar Tu lis Tvis bu neb ri vi fra ze bia: mTvra lia, araa fxi ze-
li. kal kia `sa ub ari mi dis“ (речь идет). un da iy os: sa ub ari
ar is, sa ub ari mim di na re obs. aq ve un da da va sa xe loT `faq-
ti sa xe zea“ (факт на лицо).un da iy os: faq tia, Tval sa Ci noa,
ar is…... `ra Sia saq me“ в чем дело“ -s kal kia.
`ad gi li aq vs“ Se sityve ba ru su lis gziT Se mo su li kal-
kia (имеет место) da niS navs ra ime faq tis da das tu re bas, ra-
ime Sem Txve vas. igi qar Tu lis Tvis bu neb ri vi im it om ac araa,
rom sawyiss uk av Sir de ba: ad gi li aq vs kle bas, ma te bas xar-
jvas, da zi an eb as da a. S. um jo be sia: ik lebs, im at ebs, ix ar-
je ba, zi an de ba …
`ga ge biT ek id eba“ ru su li с пониманием относится _s pir-
da pi ri Tar gma nia. moq me de biT brun va Si das mu li sa xe li
vi Ta re bis ga re mo eb is fun qci as as ru lebs. qar Tu lis Tvis
278 279
uf ro bu neb ri via msgavs kon teq stSi vi Ta re biT brun va Si
das mu li sa xe lis -zmni ze dis ga mo ye ne ba. um jo be sia: gu lis-
xmi er ad ek id eba.
qar Tu li zmnis Tvis ni San dob li via un eb li ob is ga mo-
xat va. uk an as knel xans Za li an gav rcel da ux eSi kal ki `dav-
kar ge“. ad ami ani gan geb ki ar kar gavs ra mes, ra med ek ar ge ba
uy ur adRe bo bis an sxva ra ime mi ze zis ga mo, am it omaa, uf ro
bu neb ri vi zmne bi: da ek ar ga, dah kar gvia. an al ogi uria da-
vag vi an ec. un da iy os da mag vi an da. am ri gad, un eb li ob is ga-
mo xat va qar Tu li zmnis spe ci fi kaa da igi sxva en aTa ni San-
dob li vi for me biT ar un da Sev cva loT.
sak ma od gav rce le bu lia ga moT qma: `Sec do ma da uS va“
(Он допустил ошибку). mi si Se satyvi se bia: Sec do ma mo uv ida
an Sec do ma ga ep ara.
kal ku ria ori wlis uk an, uk ana we li da a. S. wi na vi Ta-
re bis ga mo sa xa ta vad qar Tul Si ga mo iy en eba sityva win da
ara uk an, ro gorc es ru sul Sia: два года назад. swo ria ori
wlis win [Sdr. wi na we li].
sis ru le Si mo iy va na Se as ru la, aR as ru la
wes rig Si mo iy va na mo aw es ri ga
Sec do ma da uS va Sec do ma mo uv ida// ga ep ara
Sec do ma Si Se vi da Sec da
sas wav le bel Si mo ewyo sas wav le bel Si Ca ir icxa, Se vi da
yu radRe bis ga re Se uy ur adRe bod
sa mu Sa od ga an aw il es sa mu Sa od ga aw es es
zi ani mi ay ena da azi ana
xma re ba Si Se mo iR es ga mo iy en es
sa var ji So № 1. mi uw er eT kal kebs da Stam pebs qar Tu-
lis Tvis bu neb ri vi Se satyvi se bi
fil mis gax mo va ne ba ze
mu Sa ob dnen
ka no ni Za la Si Se vi da
as pa re zo ba Si xu Ti ve
spor tsme ni mo na wi le ob da
es sa kiTxi yve la
stu den tam de un da da viy va noT
dam na Sa ve ay va ni lia
pa tim ro ba Si
wels yve la ze met ma
pir vel kla sel ma
gaiara re gis tra cia
aTi we lia qor wi ne ba Si im yo fe ba
am wel Si ev ro pa ze ga ve diT
mas ko ruf ci aSi ad an aSa ul eb en
dam na Sa ve mi ec ema sis xlis
sa mar Tlis pa su xis mgeb lo ba Si
ba bu aC emi pen si aze ga vi da
280 281
sa var ji So №2 mi uw er eT kal kebs da Stam pebs qar Tu-
lis Tvis bu neb ri vi Se satyvi se bi
dax ma re ba aR mo uC ina
mo sax le ob aze
da kis re bu li
val de bu le ba
saq me im aSia, rom
de pu ta ti sityva Si ga mo vi da
lar Tan mi mar Te ba Si
do la ri gaZ vir da
Ta vi un da Se ik av on
Ta nam Srom lo ba ze
Tav deb Si Ca ud ga
muq fe reb Si da xa ta
sa ub ari mSvid
ton Si wa ri mar Ta
pir da pir kav Sir Sia
zrun vas ar iC ens
sa var ji So №3. ga as wo reT Sec do me bi:
1. aR moC nda, rom igi srul wes rig Si ki dev ar iyo (v. ba ra-
TaSv.);
2. win ram de ni ra me ar is mo sa lod ne li (v. ba ra TaSv.);
3. ka co, Sec do ma Si ar Se miy va no da ud an aSa ulo ad ami ani
ar da is aj os (ga riy.);
4. wes rig Si mo iy va nes sa mu ze umo eq spo na te bi, ar qi vi (v.
ba ra TaSv.);
5. mas uk an mxo lod or jer vi ya vi win wki la Re le Si (miSv.);
6. sa ma gi er od, me po li ti ku ri moR va we var da me ti Sor-
smWvre te lo ba maq vs (miSv.);
7. aR Sfo Te ba Si moh yavs qmris uv ic ob as (ga riy.);
8. xsov na Si is ev ise dam rCa mo el va re Sa vi Tva le biT (iq ve);
9. eq imi saq mis kur sSi un da Ca va ye noT;
10. sa moc da aT we li wads uk an ki dev oci ge ne ra li mo ge ma-
te baT (ilia).
VI.13. at ro fia
atrofia sa me di ci no ter mi nia da niS navs ro me li me or-
ga nos da sus te bas, ga dag va re bas, ga da ta niT ki ri sa me un ar-
is daC lun ge bas, da kar gvas. sti lis ti ka Si at ro fia niS navs
sityvis grZno bis da sus te bas, mis ar as wor da um ar Te bu lo
ga mo ye ne bas. at ro fi is ni mu Se bia: Cur Cu liT ga das Za xa,
cu di av to ri te ti, usi am ov no si ur pri zi, avi be di, sir-
bi liT se ir nobs...
sityva sa oc ari gan sac vif re bels, sak vir vels niS navs;
sas ti ki ul mo be li, da un do be li, Se ub ra le be lia; sa Si ne-
li _ Si Sis mom gvre li. sti lis ti ku rad ga um ar Tle be lia:
sa Sin lad un da, sa Sin lad mos wons; sa oc rad ar mos wons,
sa oc rad ar ux de ba; sas ti kad ar mos wons da a.S. sa Sin lad
uy vars; sa oc rad ar ux de ba; sas ti kad ar mos wons.
ar ar is swo ri: aut an lad mos won da; aut an lad min da
mand yof na; aut an lad un do da was vla...
swo ria: Za li an mos won da; Zli er min da mand yof na; me tis-
me tad un do da was vla..
ar ar is swo ri: sa oc rad ar ux de ba; sa oc rad ain te re seb-
da; sa oc rad ga ux ar da.
282 283
swo ria: sru li ad ar ux de bo da; Za li an ain te re seb da; Za-
li an ga ux ar da.
at ro fi is ma ga li Te bia as eve: sas ti kad ir Rve va; sas ti kad
ic av en; sas ti ki buC qna ri..
swo ria: me tis me tad ir Rve va; mkac rad ic av en; xSi ri, ga-
uv ali buC qna ri...
wya lo ba, Sem we oba, me ox eba da de bi Ti se man ti kis sityve-
bia. maT xSi rad um ar Te bu lod iy en eb en uar yo fi Ti se man-
ti kis sityveb Tan: av ad myo fo bis wya lo biT; ud ar de lo bis
wya lo biT. Tu saT qme li sad mi ir oni uli da mo ki de bu le ba
ar ig ul is xme ba, Sec do maa: uy ur adRe bo bis wya lo biT; da-
ud ev ro bis wya lo biT; uk on tro lo bis wya lo biT; uam in do-
bis wya lo biT.
un da iy os: uy ur adRe bo bis ga mo; da ud ev ro bis ga mo; uk-
on tro lo bis ga mo// Se de gad; uam in do bis ga mo.
sa var ji So №1. ga as wo reT Sec do me bi:
1. ni nos sa Sin lad mo un da say va re li ad ami an is nax va;
2. er ek lem Cur Cu liT ga das Za xa me go bars;
3. sa oc rad mom wons el eg an tu ri Cac mu lo ba;
4. am is me ti ra Ra un da! kar gi av to ri te ti daim kvid ra
ucxo qa laq Si, ma Ral stu ma rad Tvli an iq.
5. es fil mi gan wi ru lia war ma te bis Tvis;
6. mi si da ud ev ro bis wya lo biT yve la fe ri wyal Si Ca iy ara;
7. aR moC nda, rom am qal ba ton ma sa oc ari xum ro ba ic oda;
8. gam wa re bu li qvri vi Ta vis av beds das ti ro da;
9. ro me li uf ro Zne lia: ke Ti li saq mis Ca de na Tu _ av isa?
10. bar ba res sas ti kad mo Siv da, is sa Sin lad da iR ala.
sa var ji So №2.ga as wo reT Sec do me bi
1. go ne ba ga fan tu lo bis wya lo biT yvel gan mos car vo da xe li;
2. im dros Tbi lis Si sa Si ne li ga Wir ve ba iyo;
3. dRem de moc vis dam za de ba kus ta ru lad xor ci el de ba;
4. me fe bo lom de dar Ca qris ti an uli or To doq sa lu ri
mar Tlma di deb lu ri sar wmu no eb is er Tgu li;
5. win mra va li as eTi Se jib re ba gve lis;
6. stu den te bi gac vli Ti prog ra mis far gleb Si praq ti-
kas ba Tu mis un iv er si tet Si ga iv li an;
7. an ge lo zu ri sawyi si Tav da pir ve lad yve la ad ami an Sia
Ca saf re bu li;
8. is ini pa su xis mge bel ni ari an Ta vi an Ti saq mi an ob is Se de-
geb ze;
9. ga naT le bis po li ti ka ori en ti re bu lia sa mar Tli an-
ob is, ef eq ti an ob isa da re al ur ob is gan xor ci el eb is pi ro-
beb ze day rdno biT;
10. pro fe si is ar Ce vi sas sa Wi roa cod ni sa da Se saZ leb-
lo be bis Se sa ba mi so ba Si moy va na.
sa var ji So №3. ga as wo reT sti lis ti ku ri Sec do me bi:
1. es faq ti sa un iv er si te to cxov re bis um niS vne lo va ne si
sa kiTxis fun da men ta lu ri aR re vaa;
2. Cven ma aq ti vis teb ma Ca mo ay al ib es klu bi `ox un je bis“
sa xel wo de biT;
3. es eni ari an sa Si ne li gle xe bi (lor Tq.);
4. yve la fe ri ga keT de ba sa qon lis xa ris xis srul yo fis
mi mar Tu le biT;
5. hid ro en er ge ti ku li re sur se bis flo bis Tval saz ri-
siT sa qar Tve lo mar Tlac mdi da ri qve ya naa, mag ram ar am iz-
nob ri vad xde ba mi si ga mo ye ne ba;
6. Tur qul ma mxa rem Tan xmo ba ga mo acxa da sa qar Tve los
da mo uk id eb lo bis mxar da We ra ze;
7. ek as po li ti ka Si was vla ze Zmas sa Si ne li re aq cia hqon da;
8. un iv er si te ti ax al sas wav lo wels ga nax le bu li teq-
no lo gi eb iT xvde ba;
9. Jur nal-ga ze Teb Si mi si aT ul ob iT sa mec ni ero da pub-
li ka ci uri sta tia ib eW de bo da;
10. ma le es mowyo bi lo ba war mo eb aSi Ca eS ve ba.
284 285
VI.14. pa ra zi ti sityve bi
sityva-pa ra zi te bi ze pir metyve le bis nak lia, mxo lod
cocxal metyve le ba Si gvxvde ba. ro ca mo sa ub re en is leq si-
kur fon dSi ver po ul obs sa Wi ro sityvas, saT qme li uwyde-
ba, xar ve zis Se sav se bad ime or ebs xmov nebs an da war moT qvams
ak vi at eb ul sityvebs: ma Sa sa da me, ese igi, ges mis, aa, ee. as-
eTi sityve bi az rob ri vad ar mi es ad ag eba gad mo sa cem Si na-
ar ss, maT az rob ri vi kav Si ri ar aq vT saT qmel Tan.
sityva-pa ra zi te bis daZ le va sityva Ta ma ra gis gam did re-
bi Taa Se saZ le be li. es ki auc il eb elia metyve le bis kul tu-
ris as am aR leb lad.
ga as wo reT Sec do me bi:
1. saq mes bo lom de rom da am Tav reb, gad mo mi re ke!
2. am kor pu sis fun qci uri da niS nu le ba iq ne ba gar To ba da
das ve ne ba;
3. qar Tu li en is gan mar te biT leq si kon ze day rdno biT
vge bu lobT, rom wmin da niS navs Se ur ev els, xa lass, suf Tas,
spe taks, um wik vlos, iT qmis ad ami an ze;
4. gax do mis msur vel Ta Sec do ma im aSi mdgo ma re obs, rom
maT cno bi er eb aSi gax do ma as oc ir eb ulia Sim Si lo bas Tan;
5. T. bu aC iZ em qar Tul kul tu ras Se un ar Cu na qar Tu li
fi lo so fi is Tvis da ma xa si aT ebeli ma Ra li fi lo so fi uri
ge mov ne ba;
6. viTxovT eT er Si sa sa ub rod erT sa aT dros;
7. dan da los xi di so fel dan da los am Sve nebs;
8. go mar du li ba Tu mi dan yve la ze uax lo esi zam Tris ku-
ror ti iq ne ba;
9. `Su Sa ni kis wa me ba“ da we ri li iq na Su Sa ni kis gar dac va-
le bi dan var sqe nis mok vdi ne bam de pe ri od Si;
10. mas Sem deg, rac ko ka ini ev ro pa Si Se it an es, mis gav rce-
le bas win aR ud ga ek le sia;
11. nar ko ma ni pa ci en ti mud mi vi kon tro lis qveS un da iy os;
12. ad ami an is or ga niz mi isea mowyo bi li, rom yve la Se mad-
ge ne li kom po nen ti kav Sir Sia er Tma neT Tan;
13. nar ko ti ke bis mom xma re bel Ta sru li aR ricxvis war-
mo eba Se uZ le be lia;
14. ek ol ogi uri sa mar Ta li far To kom pleq su ri prob le maa;
15. aR moC nda, rom de da mi wis bi os fe ro im yo fe ba ra di aq-
ti uri na le qe bis gav le nis qveS;
16. am prob le me bis ga dawyve tis ef eq tu ro ba bev rad gan-
sazRvravs ka cob ri ob is ka cob ri ob is xva lin de li dRis beds;
17. glo ba lu ri cvli le be bis Se uf er xeb lo bis Se de gad
de da mi wam Se iZ le ba ar se bo ba Sewyvi tos;
18. kli ma tis cvli le bebs zog jer at mos fe ru li cvli-
le be bic ga na pi ro bebs;
19. gaz rdi li tem pe ra tu ri sa da Sem ci re bu li na le qe bis
pi ro beb Si ni ad agi ga moS re ba, rac ga ar Tu lebs sa sof lo-
sa me ur neo kul tu re bis moy va nas;
20. ep id emi am Ta vis pi kur do nes mi aR wia;
21. mce na re ebi mniS vne lo van rols as ru le ben at mos fe-
ru li nax Si ror Jan gis ra od en ob is Sem ci re bis saq me Si;
22. mkvle var ma Ta vis mo nog ra fi aSi bev ri sa in te re so sa-
kiTxis an al izi mog vca;
23. Sro mis moy va re oba sa zo ga dod da ma xa si aT eb elia aqa-
uri gle xis Tvis;
24. Cen ma ko le geb ma Ta vi un da Se ik av on op oz ici ur par-
ti eb Tan Ta nam Srom lo ba ze;
25. aqa ur vi Ta re bas av to ri me tad muq fe reb Si gvi xa tavs;
26. es or ga ni za cia ax la mo sav lis aR eb as aw ar mo ebs;
27. Cems me go bars mxed ve lo ba ar uv ar ga da saT va les at-
ar ebs;
28. ma in te re sebs, Cems me zo bels ra kav Si ri aq vs am saq mes Tan?
29. ni no da na na mas wav leb le bia, xo lo da vi Ti da la li ki
eq im ebia;
30. yve la ze uk eT esi saW ri si ga mi te xavs Tur me;
31. is ini pa su xis mge be li ari an Ta vi an Ti saq mi an ob is Se de-
geb ze;
286 287
32. Ta vad ru se Ti el eq tro en er gi is im por ts Cve ni qvey-
ni dan iR ebs;
33. rom giTxraT, fi nan sur po li ci aSi Ce mi Ta via am ov wu-
re meT qi, ar viq ne bi mar Ta li;
34. ni ni qmris ga dawyve ti le bas yo vel gva ri yoy ma nis ga-
re Se em or Ci le bo da xol me;
35. man ver SeZ lo cod ni sa da praq ti ku li Se saZ leb lo be-
bis Se sa ba mi so ba Si moy va na;
36. sa mu Saoebis das ru le bis Sem deg mwyob rSi Se va wyal sa-
de ni sis te ma;
37. xar je bis xar jvas Tan ar av iT ari Se xe ba ar mqo nia;
38. am naS rom ma bev ri kri ti ka ga ni ca da;
39. ar ada, re gi on is Tvis gar da uv ali sa me di ci no-pro fi-
laq ti ku ri Ro nis Zi eb ebia sa Wi ro jan dac vis sis te mis mxriT;
40. spor tsmens gu lis Se kum Svis six Si re nor ma Si 50-55 un
da hqon des;
41. ga mo na ya ri TiT qmis mTe li sa xis ar es mo ic av da;
42. re gi on is Tvis gar da uv ali sa me di ci no pro fi laq ti-
ku ri Ro nis Zi eb ebia sa Wi ro;
43. Tu da za ra le bul ma ar iC iv la, saq mis aR Zvra ar xde ba;
44. am pro eq te bis da fi nan se ba un iv er si te tis ba za ze xde-
ba ad mi nis tra ci is mi er;
45. mo sax le ob is po zi cia am de li ka tu ri sa kiTxis ir-
gvliv ara er Tgva ro va nia;
46. pre zi den ti bod rums sa saT bu re me ur ne ob is gac no bis
miz niT ew via;
47. am is Sem deg Sa veb Si Cac mu li da dis;
48. rom di dia San si ma Ti in te re se bi erT sqe ma Si Caj des;
49. im dRi dan igi Cven Si kar gi av to ri te tiT sar geb lob da;
50. sxva par ti eb is Tvis mi uR eb elia mi si ga da ye ne bis sa-
kiTxis da ye ne ba;
51. igi of ici al uri vi zi tis far gleb Si in glis Si mi em-
gzav re ba;
52. is im it om mo ev li na ad ami an ebs, rom Ta vi si cxov re bis
ma ga liT ze eC ve ne bi na mim te veb lu ri siy va ru li;
53. ga sul kvi ras va Ja-fSa ve las gam zir ze mer se de sis mar-
kis av to mo bil ma Se ta ke ba mo ax di na am ave mar kis av to mo-
bil Tan, po li ci am dev na ga na xor ci ela dam na Sa vi sadmi, mag-
ram igi am wu Tam de mi mal va Sia;
54. rac Se ex eba ga mom wvev mi ze zebs, es iyo ga ug eb ro be bis
mTe li je ris Se de gi;
55. wyal tu bos sa av ad myo fos mTa va ri eq imi ax den da fex-
mZi me qa le bis mSo bi ar ob as da Sem dgom Si Cvil bav SvTa ga-
yid vas;
56. go go nas Tva leb Si mSob li uri nos tal gia ub rwyi nav da;
57. jer ki dev Ri ad rCe ba el eq tro en er gi is ta ri fe bis
re gu li re bas Tan da kav Si re bu li sa kiTxe bi;
58. es Cvens am oc an eb Si ar Se dis;
59. Se iZ le ba es pro ce se bi ga mo vi des kon tro li dan;
60. fi li al is sa aq cio ka pi ta li TiT qmis mTli an ad me Ta-
uri kom pa ni is kuT vni le baa;
61. yo ve li wlis da sawyis Si in for ma ci as vge bu lobT, Tu
ram de ni stu den ti un da miv lin des un iv er si tet Si;
62. ga naT le bis po li ti ka ori en ti re bu lia sa mar Tli an-
ob is, ef eq ti an ob is da gan xor ciele bis re al ur ob is prin-
ci peb ze day rdno biT;
63. ad ami ans da ba de bi dan ve yo vel Tvis Tan ax lavs sik vdi li;
64. me ar as od es ar wa val Jur na lis ti ki dan;
65. tre na Jo re bi da di eta Ce mi Jan ri araa;
66. am ma Ra zi aSi yve la fers iaf Si iy idi, sa mi ca li win da
lar Si mo gi va;
67. aq am de Tqve ni ide ebi sa yo vel Tao mxar da We riT ar
sar geb lob da;
68. Cems Tavs yo vel Tvis xe lov ne ba Si vxe dav di;
69. di et aze daj do ma im as Se uZ lia, vi sac mya ri ne bis yo fa
aq vs;
70. mzrun ve lo ba mok le bul bav SvTa prob le ma no mer pir-
ve li saz ru na via;
71. Jur na lis te bi sa ub ar Si uam rav Sec do mas uS ve ben, ro-
gorc gra ma ti kuls, ise sti lurs;
288 289
72. am prog ra mis far gleb Si ara er Ti sa in te re so Sex ved-
ra Sed ga;
73. Cve ni vi zi ti am kvi ra Si ar Sed ga, mo ma va li kvi ris Tvis
ga da ido;
74. ma Ral mTi ani raionebis bevr sof leb Si xal xi mZi me ma-
te ri al ur ga Wir ve bas ga nic dis;
75. di req tor ma Ta vi si sa ku Ta ri po zi cia da af iq si ra am
si ax lis mi marT;
76. sa zo ga do eb am SeS fo Te ba ga moT qva am sa Si ne li in ci-
den tis ga mo;
77. sas wra fo sam sa xu ris mu Sa keb ma dro ze ga uwi es dax ma-
re ba da za ra le bu lebs;
78. ax la am is ga ke Te bis sa Su al eba ar gvaq vs;
79. ax la uk ve Sem dga ri de da da mas wav le be li aR ar af rad
Tvlis im as, rom saq mi sad mi er Tgu le bas ew ir eba Ta vi suf-
le ba da ax al gaz rdo ba;
80. am mat CSi Cven ma gun dma mar cxi ga ni ca da;
81. Cvens me zob lad ud id esi gi gan tu ri sas tum ro Sen de ba;
82. pir vel rig Si un da mox des mi si Sex ved ra sa qar Tve-
los Tan;
83. faq ti sa xe zea, aqa uri ad gi lob ri vi mkvid rni ga ge biT
ek id ebi an ka no nis moTxov nebs;
84. saq me im aSia, rom as eTi pi ro be bi me sa er Tod ar mawyobs;
85. un iv er si te tis pro req to ri sityva Si ga mo vi da en is
siw min dis dac va ze;
86. wyal gay va ni lo ba uk ve wes rig Si mo iy va nes, ax la sa ub-
ari mi dis mim de ba re te ri to ri eb is ga na Se ni an eb aze;
87. ni Sa durs ga mo ye ne ba aq vs me di ci na Si da kos me to lo gi aSi;
88. zafxu lis pe ri od Si ma ma pa pi se ul sax lSi vis ve nebT;
89. kon fe ren ci is yo ve li mo na wi le re gis tra ci aSi un da
ga ta re bu li yo;
90. ar afxi zel mdgo ma re ob aSi myo fi mZRo li am is Se sa xeb
sar wmu no cno bebs ver mog vcems;
91. dam na Sa vis mo naTxrobs eW vis qveS ay en eb dnen;
92. am ar as asi am ov no in ci den tis dros ori dac vis Ta nam-
Sro me li da iW ra;
93. xu Ti ve Ji ur is wev rma ma Ra li Se fa se ba mis ca ba Tu mel
kon kur san ts;
94. mos wav le eb is mi er yve la ze rTu li da va le be bi am ox-
snil iq na;
95. es dRe Za li an ar miy vars;
96. sa om ar si tu aci as swo ri Se fa se ba mis ces ucxo el ma eq-
sper teb ma;
97. ga mo sas vlel dRe eb Si mSob leb Tan mi vem gzav re bi
xol me;
98. mxed ve lo ba Si un da vi qo ni oT pi rov ne bis pi rov nu li
Ta vi se bu re ba ni;
99. rom ad ge ba, ma Sin ve ya vas da levs xol me;
100. vid re man qa na re mon tSia, ma nam de ver sad ver wa val;
101. Za li an mSvi di qa lia ele on ora, ner ve bi mu dam wes-
rig Si aq vs;
102. rac rom mo gi vi da, Sen Tvi Ton xar bral Si;
103. rom dav ba de bul var, ba bu aC ems To fi sam jer ga us ro-
lia Tur me;
104. sityvis da la ge bis sti lis ti kur da niS nu le bas Tan
uSu alo kav Sir Sia ir ibi an pirda pi ri wyo ba;
105. yve la fers ise da wer da xol me, na beW di ge go ne bo da;
106. es qva bi ax alia, jer xma re ba Si ar maq vs;
107. ori ka ba Se vi Zi ne, er Ti ga mo sas vle li, me ore- yo vel-
dRi uri;
108. yo vel dRi uri ru ti na dam Rle li da mo sa bez re be lia;
109. am da av ad eb is mkur na lo ba Zi ri Tad Si me di ka men to-
zu ria, iS vi aT Sem Txve veb Si - qi rur gi ul ic;
110. si am aye tu tu cia da mu dam ze viT Ta va Re ri li da dis;
111. cxi me bis ga da War be bu li ra od en ob iT mi Re ba qo les-
te ri nis dag ro ve bas ax dens;
112. yo ve li ve am an wam le ka vi ze gav le na iq onia xal xis
metyve le ba ze;
113. am am bav ma yve la moZ ra ob aSi mo iy va na, TviT yve la ze
uz ar ma ce sic ki;
290 291
114. kon kur san tma mTa va ri gran pri mi iRo;
115. ban ki iZ le va 15 % mo ge bas lar Si;
116. us wo ro Tqme bi, ucxo ur ya id aze ag eb uli wi na da de-
be bi am ax in jebs en as;
117. bos tne uls ba zar ze vyi du lob, mxo lod mwva ni lebs
vTe sav bos tan Si;
118. ax la gza Si var, sax lSi rom mi val, mov na xav da Tu vna-
xe, gad mo gi re kav;
119. er Tob ud ar de li ka cia zvi adi, ar af er ze zrun vas ar
iC ens;
120. ax laa mim di na re obs yve laf ris ga day va na av to ma tur
mar Tva ze;
121. stu den tu ri or ga ni za cia 50- ze met mo xa li ses iT-
vlis;
122. ke pi an quds rom at ar ebs, swo red isaa mi si va Ji;
123. da va le ba mom ces, ga vi go, sad im al ebi an pa ta ra on av-
re bi;
124. siy va ru lo ba da su lis kve Te ba yve la ze uk eT es ad
qar Tul suf ra ze ga mo ix at eba;
125. me ore dRes gu duia co ta Seg vi an eb iT, mag ram ma inc
ga vi da sa mu Sa od (dad.);
126. Sem deg Si xSi rad ig on eb da am Ta vis pir vel na bijs
(dad.);
128. Cve ne bu ri mas wav le be li yve la ze us awyle sia am qvey-
nad;
129. nel-ne la sxva das xvag var qvel moq me de ba sac ewe oda
da stu den to bis xom di di dam xma re iyo (dad.);
130. kar ga xma ma Ra li ya ya ni ga mo vi da (dad.);
131. as eTi myar sin taq sur for mu lebs dRes sti lis tur
Sec do me bad Tvli an;
132. es ec Cve vis am ba via (miSv);
133. ga un aT le be li ad ami an eb is an ga riS ze is ini ka pi ke bad
yi du lob dnen mi webs da me re ma Ral fa seb Si yid dnen (v. ba ra-
TaSv.);
134. sa Wi ro Se iq mna ram de ni me da nad ga ris war mo eb aSi CaS ve ba;
135. mxed ve lo ba Si un da iq oni oT, rom ga yid va Si jer ar-
cer Ti ek zem pla ri araa;
136. igi em oci eb iT ga mow ve ul aR Sfo Te bas ver ma lav da;
137. Tu cxra Ta vi an ma dev ma mo gi ta ca, ner vu li stre si
da ge mar Te ba, me ti ar af eri! (miSv.);
138. rac uf ro as ak Si Se vi da, su li er ad uf ro da be Cav da
(k. lor Tq.);
139. ngre va Sia es Ci xi da Cems ZmiS vils ga da vuc va le sa-
bur Ta lo ze er To Ta xi an Si (miSv.);
141. is ini Ta vi su fa li ari an im aSi, ga nag rZon Se moq me de-
bi Ti saq mi an oba;
142. am saq mis kur sSi uk ve un da iy oT; am aze me Tqven ori-
ode wlis win ga uwyeT;
143. vax Smis uk an rad wa ic den? (ilia);
144. erT-er Ti sa kiTxi, rac dag vrCa gan sa xil ve li, ar is
Se fer xe ba wyal mo ma ra ge bis si te ma Si;
145. mad lo ba min da mo gi xa doT im Rvaw lis Tvis, rac Tqven
Se it an eT Cve ni sas wav leb lis aR mav lo bis saq me Si.
146. ga sa oc ari be di swve via am wig ns (gams.2);
147. las la siT gar bod nen siv rce Si cam dis al an Zu li
mTe bi (gams.2);
148. mTe li Ce mi si cocxle cxe ne bis mov lis am ba vi ma in te-
re seb da (gams.2);
149. yo ve li ad ami ani am qve ya na ze wawyde ba sa ku Ta ri cxov-
re bis wya lo biT (gams.2);
150. Ses Txo va wylis su lebs, mwed hyo lo da mis rZals
mSo bi ar ob is, gar jis, ab re Su mis miy va nis saq me Si (gams.2);
151. man ga sa oc ari si naT liT da am tki ca Ta vi si si mar Tle;
152. ad gi lob ri vi mo sax le oba, ra sak vir ve lia, stu mar-
Tmoy va re ob as ga uw evs ucxo stum rebs;
153. dam na Sa ves sa mu da mo pa tim ro ba er go;
154. na tos po zi cia sa qar Tve los Tan mi mar Te ba Si uc vle-
lia;
155. mTa va ria mi si mis wra fe be bi da Se saZ leb lo be bi Se sa-
ba mi so ba Si mo di od es;
292 293
156. od nav mog vi an eb iT mi si ga mos wo re bac mox da;
157. maT sru li sicxa diT uC ve nes xal xs kom pe ten tu ro ba;
158. ar se bu li mdgo ma re oba maT daC qa re biT un da Se is wav-
lon;
159. im so fel Si qvi ani ri ye iyo da si ar uli gag vir Tul da;
160. da xe ul kon keb Si Se mo sils etyo bo da, erT dros dar-
ba is eli qa li un da yo fi li yo;
161. ma ya ri be da uri cxe ne biT mo vi da;
162. am xel na we ris pir vel de dan Si ram de ni me frag men ti
waS li lia;
163. si nop ti kos Ta wi nas wa ri prog no ziT ian vris bo lom-
de cu di am in dia mo sa lod ne li;
164. or sul ma bu neb ri vad na tu ra lu ri tan sac me li un da
at ar os;
165. bi Za Cems en am ax vi li ena aq vs;
166. es suf Ta sis xli saaa?- vkiTxe Cems gver diT (miSv.);
167. Cve ni sad go mis fan jre bi dan sCan da sak ma od uw min-
du ri ezo (barn.);
168. ra tom gityde bi ici? sxva ka ci Can xar, suf Ta da gem-
ri eli;
169. ma Sin mo vi xe dav, de da-Svi lis du et Si mSfoT va re xma
rom ga er eva (iq ve);
170. is-is iyo, man qa na Si un da Cav mjda ri ya vi, rom sa oc rad
nac nob ma me lo di am uk an mo ma xe da.
sa var ji So № 1. wa ik iTxeT teq sti da ip ov eT Sec do me bi;
aR niS neT, ra ti pi saa is ini da ga as wo reT
I. ga moT qmas ge dis sim Re ra as eve uk av Si re ben ez op is sa-
xels. mas uk ana fo nad da edo mtki ce ba, TiT qos sik vdi lis uk
an ge di mRe ro des. ge dis sim Re ra gvxde ba es qi le da ci ce ron-
Ta nac. sxva Ta So ris, uam rav zo ol og ebs mi aC ni aT, rom sik-
vdi lis win ge di mar Tlac ga mo cems ra Rac mu si ka lur xmebs.
ad re uli Sua sa uk une eb is ra in dul li te ra tu ra Si cno-
bi lia ro ma ne bis cik li me fe ar tur ze da mrgva li ma gi dis
ra in deb ze. am cik lis erT erT ro man Si ja do qa ri mer li ni
ar tu ris ma mas da Ji ne biT ur Cevs Ca mo ay al ib os mgva li ma-
gi dis ra in dTa or de ri. mi si wev re bi me fes Tan wve ul eb is
dros mgval ma gi das una Se moj do mo den da am ri gaT, ac il-
eb uli iq ne bo da usi am ov no da va an Su ri uf ro uk eT esi ad gi-
lis ga mo. mgva li ma gi da dip lo ma ti uri eT ik et icaa, rac sa-
gan ge boT us mevs xazs mo TaT bi re Ta er Tna ir Ta na bar uf le-
bebs. fTi ani ga moT qma mgva li ma gi da miC ne uli iq na az rTa
im gva ri ga zi ar eb is sim bo loT, sa dac yve las aq vs uf le ba
dab ko le bis ga re Se ga mos Tqvas Ta vi si pi ra di Se xe du le ba.
II. ba ram bo mra val wli ani mce na rea lim nis da ma xa si aT eb-
eli sur ne li Ta da da tot vi li fe su riT. xa robs buC qna reb-
Si, meCxer tye eb Si, ba la xo van da qvi an ad gi leb Si, gzis pi ras.
ned le ul ad xde ba foT le bi sa da Re ros ken we ros ga mo-
ye ne ba. mis Sem cve lo ba Si Se dis 0,3 pro cen tam de eT er-ze Ti,
ta ni ni.
xal xur me di ci na Si ba ram bos ga mo ye ne ba xde ba is eTi da-
av ad eb eb is dros, ro go re bi caa: ner vo zi, ner vu li gu lis-
ce ma, kli maq si, dis me no ria, me lan xo lia, bron xu li as tma,
pir Re bi ne ba or su lo bis dros. av ic ena ba ram bos iy en eb da
Ta vis tki vi lis sa wi na aR mde god.
ba ram bo ga mo iy en eba, ro gorc da mam Svi de be li, spaz mo-
li tu ri sa Su al eba. igi ar is ma dis ga ma um jo be se be li, ku-
Wis wve nis sek re ci is ga maZ li er eb eli. ba ram bos ga mo ye ne bis
dros av ad myofs ex sne ba xuT vis Seg rZne ba, sus tde ba, an sul
is po ba ta xi kar di is mov le ne bi da tki vi le bi gu lis ar eSi,
kle bu lobs gu lis six Si re, dab la swevs sis xlis wne vas.
mas iy en eb en muc lis ar eSi sim Zi mis Seg rZne bis, pi ris
Rru Si cu di su ni sa da kbi lis tki vi lis dros, ag reT ve nev-
ro zu li mdgo ma re ob is dro sac, ra sac Tan ax lavs Tav brus
xve va.
ba ram bos na ye nis mi sa Re bad 2 suf ris kov zi ned le uli
mo aT av seT mo mi nan qre bul Wur Wel Si, da as xiT 400 ml mdu-
Ra re wya li, ze mo dan da ax ur eT Tav sa xu ri, ga aC er eT, ga wu-
reT. er Ti dRis do za mi iR eT mTe li dRis man Zil ze. na ye ni
Se na xul un da iq nas bnel, gril ad gi las ara um et es 2 dRi sa.
294 295
sa qar Tve lo Si di di mo wo ne biT sar geb lobs ger ma nu li
pre pa ra ti `no vo-pa si ti~, rom lis Se mad gen lo ba Sic Se dis
ba ram bo.
gar da sam kur na lo Tvi se be bi sa, ba ram bo gan Tqmu lia, ro-
gorc Taf lo va ni mce na re. ba ram bos foT lebs sa si am ov no
sur ne lis ga mo iy en eb en ku li na ri asa da par fi um eri aSi.
III. ad gi lob riv (te ri to ri ul) di al eq ti ka sa da „kla sob-
riv“ di al eq ti kas anu Jar go nebs So ris Zi ri Ta di gan sxva ve-
ba im aSi mdgo ma re obs, rom ad gi lob riv di al eq tebs Ta vi an-
Ti gra ma ti ku li wyo ba da Zi ri Ta di leq si ku ri fon di aq vT,
xo lo Jar go nebs ki _ ara. gra ma ti ku li wyo ba Jar go nebs
sa er To_sa xal xo en isa aq vT mTli an ad. kiTxva im aSia, ra mi-
mar Te ba Sia er Ti di al eq tis gra ma ti ku li wyo ba da leq si-
ku ri fon di me or is as Tan? sa er To_sa xal xo en as Tan er Tad
di al eq tiz me bic ar se bo ben, mag ram maT im or Ci lebs da maT-
ze ba to nobs sa er To_sa xal xo ena. igi sa er To da ga sa ge bia
to me bi sa da xal xe bi saT vis. aq ed an ga mom di na re, gan sxva ve ba
sa er To_sa xal xo en asa da di al eq tebs So ris ar se bobs, mag-
ram es gan sxva ve ba sa er To ob isa da ga sa ge bis far glebs ar
SeZ le ba scil de bo des, wi na aR mdeg Sem Txve va Si sa er To_sa-
xal xo ena ga ge bi ne bis sa Su al eb ad ga mo sa de gi aR ar iq ne bo-
da di al eq tze mo la pa ra ke TaT vis.
IV. jer ki dev Za li an uZ ve les dro Si so lo mo nis ta Za ris
mTa var Se sas vlel Tan mTli an ob aSi iyo ga mo sa xu li dRe da
Ra me, an ge lo zi da de mo ni, qa li da ma ma- ka ci.
qa li da ma ma ka cis er To ba, mi si mTli an ob aSi war mo sax va
har mo ni is Ta vi se bu ri sim bo loa. Za la am er To bi sa yve la ze
ud id esia, sim did re auw er eli, xo lo brZnu li ar si- oj axi,
mi si sa me ba: de da, ma ma da Svi li, ad ami an is mod gmis ga me or eba
bu ne ba Si da dro Si Se nar Cu ne ba.
ber Znu li mi Ti gvam cnobs, ro zev sma sxva tom Ta So ris
Seq mna an dro gi ne bis to mic, rom lis yo ve li Ti Te uli wev ri
erT dro ul ad qa lic iyo da ka cic, sul mok le xan Si es to
mi da wi na ur da. igi im de nad ga mor Ce uli gax da si la ma zi Tac,
vaJ ka co bi Tac da go ne bi Tac, rom Rmer Te bic ki SeS foT den
an dro gi neb ma Cvenc ar gva jo bon, aq id an ar gag va Ze on da
Cve ni ad gi li Ti Ton ar da ika ono. swo rad am it om, Rmer Teb ma
zev ss STa ag on es, rom an dro gi ne bi mas ol im po dan Ca mog de-
bas up ir eb den. gam Zin va re bul ma zev sma am to mis yve la wev ri
Su aze gax li Ca da ma Ti na wi le bi de da mi wis sxva da sxva mxa-
re eb Si mi mo fan ta, ra Ta is ini ar as dros aR ar Se er Te bu liy-
vnen. im dro id an yo ve li na wi li eZ ebs mis da kar gul na xe-
vars, ra Ta klav SeuerTdes mas da aR id gi nos er Ti ani mTli-
an oba. swo rad es swraf va ar is ltol va siy va ru li sa.
aki yo vel Tvis uW ir da ad ami ans ax sna im isa, Tu ra tom Se-
uy var da ma inc da ma inc es pi ri da ara sxva, am den ad ami an Si
ra tom ma inc da- ma inc er Tis ken aq vs bu neb ri vi mi zi du lo ba.
`bi ol ogi uri maR ni ti“ moq me de bas iwyebs mxo loT ma Si, ro ca
ad ami ani al Ro Ti xde ba, rom swo rad es ar is is er Ta der Ti,
vis Ta nac mas Se uZ lia har mo ni uli mTli an ob is Sed ge na. es er-
Tad er Ti wyvi la di ref leq sia, rad gan moq me de bis Tvis sa Wi-
ro ebs or ar se bas _ mded rsa da mam rs, de da kac sa da ma ma kacs.
ad ami an Ta So ris ur Ti er To ba mar to od en bu neb ri vi in-
stik te bis do ne ze ar myar de ba. in stiq ti ar is mxo lod me xa-
niz mi, ro me lic war moq mnis Si na gan im pul ss _ sur vils. ur-
Ti er To bis pro ces Si ki sa bo lo sityva ek uT nis ad ami an is
fsi xi kas. ori ada mi ani er Tma neTs uax lov de ba su li er ad ac
da xor ci el ad ac. ya lib de ba cxov re bis ax ali mo de li, zne-
ob ri vi nor me bi, gan sazRvru li qce ve bi, em oci uri fo ni. ro
ca ad ami ani qor wil de ba, un da flob des in for ma ci as am sa-
kiTxe bis ir gvliv, ra Ta ma le Se eT vi sos mis par tni ors.
fsi xo lo gi uri har mo ni za ci is gza ze er Ter Ti sir Tu lea
e. w. `ni Ra bis“ prob le ma. ad ami ani sa zo ga do eb riv cxov re ba-
Si yo vel Tvis Ta ma Sobs gar kve ul rols, ro me lic gar kve-
uli niR bis ta re bas mo iTxovs. am niR bis iq eT ad ami ani ar-
av is ax ed ebs. sat rfos wi na Se mij nu ris ro li da qor wi ne-
bis Ta na ve srul de ba. mij nu ris ni Ra bis ta re ba er Tgva rad
mom qan cve li caa da ad ami ani mas iS or ebs, rad gan da is ve nos.
iS or ebs is eT wre Si, ro go ric oj axia, rad gan niR bis ta re ba
sa val de bu loT aR ar mi aC nia.
296 297
V. ud id esi Se moq me de bi Ti ni WiT da jil do eb uli ge ni osi
ad ami an ebi xSi rad ara ad ek va tur ni ari an. is ini sxvag va rad
aR iT qva men fe rebs, xmebs, ge om et ri ul fi gu rebs da dro-
is di ne bas. am mov le nis pir ve li aR mom Ce ni it ali eli sa sa-
mar Tlo fsi qi at ri da kri mi na lis ti Car lz lom bro zoa. am
sa kiTxTan mi mar Te ba Si is wer da: `me Se vis wav le mo go ne be-
bi ma ma - bax ze, So pen ze, men del son ze, Ca ik ov ski ze da dav-
rwmun di im aSi, ra zec ad re veW vob di _ niWs fsi qi ku ri jan-
mrTe lo ba ew ir eba. ga mo Ce ni li pi ris tvi ni uiS vi aT esi un ik-
al ur obaa. saq me im aSia, rom ga mo Ce ni li ge ni os ebi wa ra ma ra
sxva re al ob eb Si ga da di an, iq id an is ru ta ven srul yo fi le-
bas, ro mel sac sa Cuq rad Cven gvCuq ni an. un iWi er es ge ni os eb-
Tan ur Ti er To ba Za li an um ar ti ve sia, mag ram ro de sac maT
Se moq me de bi Ti wva em ar Te baT _ nu ra vin nu mi ek ar eba. oj ax-
is wev reb Tan mi mar Te ba Sic ki ga ucxo eba ewye baT, kon fliq-
tur ni da uR mer To ni xde bi an. is ini Se moq me de bi Ti aR maf-
re ni saT vis Ta vi anT sa ku Tar Tav sac ki Ses wi ra ven.
cod nis Se sa mow me be li kiTxve bi
1. Se ad gi neT wi na da de be bi Sem de gi sityve bis ga mo ye ne-
biT: bev ri, mra va li, uam ra vi;
2. ro dis ek ar ge ba eq spre se mas Za la?
3. ro di saa sityva prob le mis ga mo ye ne ba ka non zo mi eri
da ro dis Sec do ma?
4. ra Se de gi moh yve ba sityvis mniS vne lo bis ga far To eb as?
5. ra ar is sityva Ta ple on as tu rad ga mo ye ne bis mi ze zi?
6. ro mel stil Sia Stam pe bis ga mo ye ne ba ni San dob li vi?
7. ro di saa kal ki re ba da saS ve bi?
8. ro gor un da av ic il oT Ta vi dan tav to lo gia?
9. ra to maa kal ke bi dav kar ge da da vag vi ane?
10. ro dis ar mi iC ne va Sec do mad si zar ma cis wya lo biT
ti pis for me bi?
da sa mu Sa ve be li li te ra tu ra: № 7, 14, 18, 23, 47, 48, 51, 58,
65, 67, 73, 75, 121,148.
ga mo ye ne bu li li te ra tu ra da wya ro ebi
1. ab ra mo vi Ci 1970: Абрамович Г. Л., Введение в литературове-дение. М.;
2. ar ab uli 2005: qar Tu li metyve le bis kul tu ra. Tb.;
3. ar is to te le 1981: ar is to te le, ri to ri ka, Zvel ber-
Znu li dan Tar gmna, Se sa va li we ri li, Se niS vne bi da sa Zi eb-
eli da ur To Ta mar ku ka vam; re daq to ri - ak aki ur uS aZe, Tb.;
4. ar is to te le 1979: ar is to te le, po et ika, prof. s. da-
ne li as Tar gma ni, wi na sityva oba da ko men ta re bi II ga mo ce ma.
Tb.;
5. ar nol di 1973: Арнольд И. В., Стилистика современного
английского языка. Л.;
6. af ri do ni Ze 1988: af ri do ni Ze S., ab so lu tu ri si no ni-
me bi. qsks VIII. Tb;
7. af ri do ni Ze 2011: af ri do ni Ze S., Cve ni ena qar Tu li, Tb.;
8. af ri do ni Ze 1979: af ri do ni Ze S., sityvaT gan la ge ba
mar tiv Txro biT wi na da de ba Si Ta na med ro ve qar Tul Si. qsks
II Tb.;
9. af ri do ni Ze 1986: af ri do ni Ze S., sityvaT gan la ge ba ax
al qar Tul Si. Tb.;
10. ax le di ani 2009: ax vle di ani d., `er Ti ti pis da nar Tis
mar Tlwe ri saT vis ili as pub li cis tur we ri leb Si“, hu ma ni-
ta ru li mec ni er eb ebi in for ma ci ul sa zo ga do eb aSi, I sa er-
Ta So ri so kon fe ren ci is ma sa le bi, baT.;
11. ax ma no va 1966: Ахманова О. С., Словарь лингвистических
терминов; М.;
12. ba bu naS vi li 1958: ba bu naS vi li e., si no ni me bi ilia Wav-
Wa va Zis en aSi, Tsu Sr. t. 71, Tb;
13. ba li 1961: Балли Ш., Французская стилистика, М.;
14. ba ra mi Ze 2010: ba ra mi Ze m., Ta na med ro ve qar Tu li pre-
sis ena da sa li te ra tu ro qar Tu li, sa er Ta So ri so sa mec ni-
ero kon fe ren cia „ena da kul tu ra“, quT.;
15. bar ba qa Ze 2009: bar ba qa Ze c.; en is fas ci na ci uri(ma gi-
298 299
uri) fun qcia da nis lis se mi ot ika; sa qar Tve los se mi ot ik is
sa zo ga do eba, se mi ot ika, 2009-5;
16. bar ba qa Ze 2003: bar ba qa Ze c.; ri to ri kis, prag ma ti ki sa
da sti lis ti kis ur Ti er Tmi mar Te bisaT vis, sa en aT mec ni ero
Zi eb ani, Tb.;
17. bar la si 1978: Барлас Л. Г., Русский язык. Стилистика. М.;
18. ba si laia 1991: ba si laia n., qar Tu li en is praq ti ku li
sti lis ti ka, Tb.;
19. be lin ski 1948: Белинский Б., Полн. собр., соч. III. М.;
20. bu da go vi 2001: Будагов Р. А., К вопросу о языковых стилях.
Кулътура русской речи, М.;
21. bu da go vi 1958: Будагов Р. А., Введение в науку о языке. М.;
22. bran de si 1971: Брандес М. П., Стилистический анализ. М.;
23. bre ga Ze 2004: bre ga Ze l., ena- ul mo be li msa ju li. ge-
la Tis mec ni er eb aTa ak ad emi is Jur na li № 11. no em be ri 2004.
Tb.;
24. bu alo 1957: Буало Н., Поэтическое исскуство, М.;
25. bu la xov ski 1953: Булаховский Л. А., Введение в языкозна-ние, Часть II. М.;
26. gal pe ri ni 1958: Гальперин И. Р., Очерки по стилистике
англиского языка, М.;
27. gaf rin daS vi li... 2005: gaf rin daS vi li n., Tval Tva Ze
d., ri to ri kis Se sa va li, Tb.;
28. gaf rin daS vi li… 2008: gaf rin daS vi li n., mi re saS vi li
m., li te ra tu raT mcod ne ob is Se sa va li. Tb.,
29. ge le ni Ze 1979: ge le ni Ze l., da sam za de be li Tu da mam-
za de be li man qa na? qsks II Tb.;
30. gel di aS vi li 2011: gel di aS vi li n., kon stan ti ne gam sa-
xur di as no ve le bis en isa da sti lis sa kiTxe bi, Jur na li ena
da kul tu ra № 5, quT.;
31. gven ca Ze 1974: gven ca Ze al., zo ga di sti lis ti kis sa-
fuZ vle bi, Tb.;
32. gven ca Ze 1971: gven ca Ze al., sti lis ti kis sa fuZ vle bi,
Tb.;
33. gvoz de vi 1955: Гвоздев А. Н., Очерки по стилистике рус-ского языка М.;
34. go gu aZe 1960: go gu aZe n., `nac val sa xe li `Ta vi si“ qar-
Tul Si, smam II Tb.;
35. go Ci taS vi li... 2009: go Ci taS vi li q., Sa baS vi li g., Sa ra-
Se ni Ze n., ak ad emi uri we ra, Tb.;
36. de ri ag ini 1978: Дерягин В. Я., Беседы о русской стилисти-ке М.;
37. en isa da sti lis an ti ku ri Te ori ebi 1936 - Античные те-ории язика и стиля, М.;
38. el ste ri 1913: Elster. E., Prinzipien der Literaturwissenschaft ( Leipzig);
39. ef im ovi 1969: Ефимов А. И., Стилистика русского языка. М. ;
40. va si li eva 1976: Васильева А., Н., Курс лекции по стилисти-ке русского языка М.;
41. vi nog ra do vi 1963: Виноградов В. В., Стилистика. Теория
поэтической речи, Поэтика М.;
42. vi nog ra do vi 1955: Виноградов В. В., Итоги обсуждения во-просов стилистики. Журн. Вопросы языкознания. М.;
43. vi nog ra do vi 1981: Виноградов В. В. Проблемы русской
стилистики. М.;
44. vi no ku ri1959: Винокур Г. О., О. задачах истории языка.
Избранные работы по русскому языку. М.;
45. zan du ke li 1960: zan du ke li m., ilia Wav Wa va Zis mxat-
vru li os ta to ba, Tb.;
46. zu ra biS vi li 1981: zu ra biS vi li T. Se mas men lis er Ti
sa xe ob is ga mo ye ne bi saT vis Ta na med ro ve qar Tul Si. qsks IV.
Tb.;
47. zu ra biS vi li 1984: zu ra biS vi li T. sityva da Se sityve-
ba. qsks VI. Tb.;
48. zu ra biS vi li... 1980: zu ra biS vi li T., ka la Ze c., mniS-
vne lo bis Tval saz ri siT Se uf er eb eli sityvaT Se xa me ba ni
Ta na med ro ve qar Tu li pre sis en aSi qsks III. Tb;
49. TiT me ria 1979: TiT me ria j., dro, fiq ri, sityva. Tb.;
300 301
50. To fu ria 1960: rTu li qvewyo bi li wi na da de bis mar ti-
vi wi na da de biT Se nac vle bis Tvis qar Tul Si, qar Tu li en isa
da li te ra tu ris swav le bis sa kiTxe bi sko la Si, kreb. me- 10-
11; Tb.;
51. To fu ria 1972: To fu ria v., wmin da da suf Ta qsks I. Tb.;
52. Tur qia 2009: Tur qia T., si no ni me bi Tu da mo uk id eb eli
leq se me bi? sa er Ta So ri so sa mec ni ero kon fe ren cia `tbe-
lo ba“ 2009 wlis oq tom ber- no em be ri (ma sa le bi);
53. iak ob so ni 1975: Якобсон Р., Лингвистика и поэтика, М.;
54. in jia 2004: in jia T., qvem de ba re-Se mas men lis in ver sia,
fiq si re bu li for mis dar Rve vis sa Su al eba gr. ro ba qi Zis
Se moq me de ba Si. sa en aT mec ni ero Zi eb ani XVI. Tb.;
55. in jia 2004: 1. in jia T., sin taq su ri el ip si sis er Ti sa
xe gr. ro ba qi Zis Se moq me de ba Si, sa en aT mec ni ero Zi eb ani XVI.
Tb.;
56. im na iS vi li 1987: ki dev er Txel vne bi Ti gva ris zmne bis
Ta vi se bu re ba Ta Se sa xeb qar Tul Si. ak aki Sa ni Ze- 100. Tb.;
57. im na iS vi li 1967: mWa di sa da mwva dis et im ol ogi is aT-
vis. `ori oni“ - a. Sa ni Zis da ba de bis 80 wlis Ta vi sad mi miZ-
Rvni li saiubileo kre bu li. Tb;
58. ka ki ta Ze 1986: ka ki ta Ze k., -ad su fiq si an sa xel Ta er Ti
jgu fis is to ri is aT vis qar Tul Si, ike XXV. Tb.;
59. kva racxe lia 1990: kva racxe lia g., qar Tu li en is fun-
qci uri sti lis ti ka Tb.;
60. kva racxe lia 1987: kva racxe lia g., fun qci uri sti lis
zo ga di da xa si aT eba, ike XXVI Tb.;
61. kva Wa Ze 1950: kva Wa Ze l., rTu li wi na da de bis swav le bis
me To di ka, Tb.;
62. kva Wa Ze 1988: kva Wa Ze l., qar Tu li en is sin taq si, Tb.;
63. kva Wan ti ra Ze 1981: kva Wan ti ra Ze T .,sti li da mwe ra li“
cda er Ti sti lis ti ku ri xer xis an al iz isa. qar Tu li ena da
li te ra tu ra sko la Si, 1981 № 3;
64. kik na Ze 1957: kik na Ze gr., metyve le bis sti lis sa kiTxe-
bi Tb.;
65. ki ko niS vi li... 2010: ki ko niS vi li m., ab al aki, m., kon-
cept sik vdi lis si no ni mur mniS vne loba Ta lin gvo kul tu-
ro lo gi uri as peq te bi. I sa er Ta So ri so sim po zi umi leq si-
kog ra fi aSi. ma sa le bi. baT.;
66. ko ba la Ze 2003: ko ba la Ze m., brun vis niS ne bis sa de ri-
va cio da niS nu le bi saT vis, sa en aT mec ni ero Zi eb ani XIV. Tb.;
67. ko ba xi Ze 1989: ko ba xi Ze al.,ze re le Tu ze da pi ru li,
qsks IX. Tb.;
68. ko Jev ni ko va 1979: Кожевникова Н. А., Лингистика и
поэтика. М.;
69. ko Ji na 1977: Кожина М. Н., Стилистика русского языка. М.;
70. ku xa laS vi li... 2010: ku xa laS vi li m., lom Ta Ze T., mi qa-
Ze m., ru sa Ze i., qa ca ra va m., fxa ka Ze n., Ta na med ro ve qar Tu li
ena (praq ti ku li sti lis ti ka), quT.;
71. le vi ni 2001: Левин В. Д. , О некоторых вопросов стилисти-ки. Кулътура русской речи, М.;
72. le Ja va 1980: le Ja va l., sti lis ti ku ri Sec do me bi
sityvaT gan la ge bi sas qar Tu li pre sis en aSi. qsks wig ni III Tb.;
73. le Ja va 1980: le Ja va l., rTul wi na da de ba Si zmni sarT-
kav Sir Ta mar Te bu lad ga mo ye ne bis sa kiTxe bi. qsks V. Tb.;
74. li te ra tu ris Te ori is sa fuZ vle bi, me oTxe Sev se bu-
li ga mo ce ma, av tor Ta ko leq ti vi, 1995.
75. li xa Co vi 2001: Лихачев Д. С. Поэтика древнерусской
литературы; Кулътура русской речи, М.;
76. lom Ta Ti Ze 1988: lom Ta Ti Ze q., kal keb Tan da kav Si re-
bu li zo gi sa kiTxi qar Tul Si qsks VIII Tb.;
77. ma mar daS vi li 2003: ma mar daS vi li T., sa su bi eq to mim-
Re ob is pa ra le lur m-el //ma-el da m-// m-el af iq si an for-
ma Ta Se sa xeb. sa en aT mec ni ero Zi eb ani XIV. Tb.;
78. mar ti ro so vi 1964: mar ti ro so vi a., nac val sa xe li qar-
Tve lur en eb Si, Tb.;
79. ma Wa va ri ani 1968: ma Wa va ri ani g., sa li te ra tu ro en is
nor mi re bis zo gi er Ti sa kiTxi, Jur na li ̀ cis ka ri“ 1968 № 12.
Tb.;
302 303
80. meS Ce ri ak ovi... 2003: Мещчеряков В. П., Козлов А. С., Куба-рева Н. П., Сербул М. Н., Основы Литературоведения. Под общей
редакцией В. П. Мещчерякова. Учебник для вузов. М.;
81. mi qe la Ze... 2005: mi qe la Ze n., fa Ra va m., qar Tu li en is
praq ti ku li kur si da sti lis ti kis sa kiTxe bi. baT.;
82. mi qe la Ze 2009: mi qe la Ze n., qar Tu li en is sti lis ti ka,
baT.;
83. mi qi aS vi li 2003: mi qi aS vi li o., ru si ciz me bi qar Tvel
ro man ti kos Ta Se moq me de ba Si. sa en aT mec ni ero Zi eb ani XIV.
Tb.;
84. mi xa il ovi 1968: Михаилов М. М.; Стилистика русской
речи. М.;
85. mo re ni... 1960: Морен М. К., Тетеревникова Н. Н.,Стилистика
современного французского языка М.;
86. mu ra ti 1957: Мурат В. П., Об основных проблемах
стилистики. М.;
87. na da re iS vi li 1999: na da re iS vi li m., sa Ta ur is mra val-
sa xe oba am er ik ul pre sa Si, Tb.;
88. na Ta Ze 1962: na Ta Ze n., Se saZ leb lo bis mim Re ob aTa war-
mo eb is aT vis Ta na med ro ve qar Tul Si, ike, XIII. Tb.;
89. omi aZe 2009: omi aZe s., ad/d ma war mo eb lis sityvaT war-
mom qmne li fun qci is ga aq ti ur eba Ta na med ro ve mas me di is
en aSi, ike XXXVII Tb.;
90. os iZe 1956: mim Re ob is war mo eba qar Tul Si (sa kan di da-
to di ser ta cia), Tb.;
91. pa pi Ze 1981: pa pi Ze, a., II kav Si re bi Tis nak vTis fun qci-
ebi da ga mo ye ne ba Ta na med ro ve sa li te ra tu ro qar Tul Si,
qsks IV. Tb.;
92. pa pi Ze 1989: pa pi Ze a., zmnur for ma Ta dro ul-ki lo uri
mniS vne lo bi saT vis zo gi er Ti ti pis Se sityve beb Si, qsks IX. Tb;
93. pe ter se ni 1939: Petersen J., Die Wissenschafl Von der Dichtung. system und methodenlehre der literaturwissenschaft, Том I. Berl. 1939;
94. po pi aS vi li 2009: po pi aS vi li n., si no ni me bi po et uri
metyve le bis dis kur sSi (tbe lo ba, sa er Ta So ri so kon fe-
ren ci is ma sa le bi 2009. oq tom ber-no em be ri);
95. Jur na lis tis or Tog ra fi ul-sti lis ti ku ri leq si-
ko ni, I- II 2011 Tb.;
96. ra miS vi li 1966: ra miS vi li v., sti lis ti kis swav le ba
da metyve le bis stil ze mu Sa ob is sakiTxe bi, Tb.;
97. ro zen ta li... 1976: Розентал Д. Э. , Теленков М . Практиче-ская стилистика русского языка. М.;
98. ru su li metyve le bis kul tu ra. Кулътура русской речи,
Учебник для вузов 2001. М.;
99. sa ni ki Ze 1998: sa ni ki Ze T., qar Tu li en is praq ti ku li
sti lis ti ka, Tb.;
100. sa ni ki Ze 2010: sa ni ki Ze i., sityvis es Te ti ku ri da em-
oci ur-eq spre si uli fun qci eb isa Tvis qar Tul Si, sa er Ta-
So ri so sa mec ni ero kon fe ren cia „ena da kul tu ra“, I. quT.;
101. sa xo kia 1979: sa xo kia T., qar Tu li xa to va ni sityva-
Tqma ni, Tb.;
102. sa Ri na Ze 2010: sa Ri na Ze r., en ob ri vi et ik eti da qar-
Tu li si nam dvi le, sa er Ta So ri so sa mec ni ero kon fe ren cia
„ena da kul tu ra“, I, quT.;
103. ser gia 1989: ser gia v., teq stis lin gvis ti ka, Tb.;
104. si gua 1989: si gua s. k. gam sa xur di as pro zis struq tu-
ra. Tb.;
105. su li men ko 1966: Сулименко Н. Е. Стилистические ошибки
и пути их устранения Л.;
106. sul xa niS vi li 1973: sul xa niS vi li l., va Ja- fSa ve las
po et uri leq si kis sa kiTxe bi; ax ali qar Tu li li te ra tu ris
sa kiTxe bi, me- 4, Tb.;
107. su xi taS vi li 1988: su xi taS vi li n., idi om eb is gan mar-
te ba mi xe il ja va xiS vi li ro ma neb Si, Tb.;
108. ta bi Ze 2010: ta bi Ze m., qar Tu li en is of ici al uri
sti lis Ca mo ya li be bis is to ri id an, lin gvis tu ri qar Tve-
lo lo gi isa da afxa zo lo gi is prob le me bi, so xu mis sa xel-
mwi fo un iv er si te ti, qar Tve lu ri en aT mec ni er eb is in sti-
tu ti, afxa zu ri en isa da kul tu ris in sti tu ti, Tb.;
304 305
109. ti mo fe evi ... 1963: Тимофеев А. И., Венгеров Н., Перифраза
и перифраз, М.;
110. tye bu Ca va 2003: tye bu Ca va d., pub li cis tu ri Se fa se-
bis ver ba li za ci is zo gi er Ti sti luri Ta vi se bu re ba Ta na-
med ro ve me di aSi, Jur na lis tu ri Zi eb ani IV, Tb.;
111. ul ma ni 1977: Ullmann St., Semantics An instruction to the Sci-ence of Meaning, Oxf.;
112. foCxua 1974 : foCxua b., qar Tu li en is leq si ko lo gia, Tb.;
113. foCxua 1979: foCxua b., Ci bu xi da ya li oni qsks II Tb.;
114. qar Tu li en is pa ro nim Ta leq si ko ni, Tb. 2011;
115. qar Tu li sityvis kul tu ris sa kiTxe bi wig ni II - 1979;
III - 1980; IV - 1981; V - 1983; VI - 1984; VII- 1985; VIII - 1988; IX- 1989;
X - 1993; XI - 1998.
116. qav Ta ra Ze 1964: qav Ta ra Ze i., qar Tu li en is is to ri is-
aT vis XVII-XVIII ss. I.Tb.;
117. qar Cxa Ze 2005: qar Cxa Ze j., pub li cis ti ka, Tb.;
118. qa ca ra va 2011: qa ca ra va m., j. qar Cxa Zis pub li cis tu-
ri na we re bis en is aT vis Jur na li ena da kul tu ra №6. quT.;
119. Rvi na Ze 1980: Rvi na Ze T., vne bi Tis for ma Ta ga mo ye ne-
bi saT vis Ta na med ro ve pre sis en aSi. qsks III. Tb.;
120. Rvi na Ze 1981: Rvi na Ze T., pa ro ni mia qar Tul sityva-
war mo eb aSi qsks IV. Tb.;
121. Rvi na Ze 1980: Rvi na Ze T., leq si kur nor ma Ta dar Rve-
ve bi Ta na med ro ve qar Tu li pre sis en aSi qsks III. Tb;
122. Rlon ti 1972: Rlon ti al., qar Tu li leq si ko lo gi is
sa fuZ vle bi, Tb.;
123. Sa baS vi li... 2008: Sa baS vi li g., Sa ra Se ni Ze n., we ris
teq ni ka, Tb.;
124. Sad ri ni 1991: Шадрин Н. Л., Перевод фразеологических
единиц и сопоставительная стилистика М.;
125. Sa lam be ri Ze 1966: Sa lam be ri Ze g., ilia Wav Wa va Zis ena,
Tb.;
126. Sa me laS vi li 1975: Sa me laS vi li r., en aT mec ni er ul
ter min Ta mok le leq si ko ni, Tb.;
127. Sa me laS vi li1988: Sa me laS vi li r., Ta na med ro ve qar-
Tu li en is leq si ka IV. Tb.;
128. Sa ni Ze 1953: Sa ni Ze a., qar Tu li en is gra ma ti kis sa fuZ-
vle bi, Tb.,
129. Sa ni Ze 1980: Sa ni Ze a., qar Tu li en is gra ma ti kis sa fuZ-
vle bi, Txzu le ba ni 12 to mad. t. III. Tb.;
130. Sa ni Ze 1990: Sa ni Ze mz., sityuaჲ ar Tron TaTჳs - Zve li
qar Tu li gra ma ti ku li traq ta ti, Tb.;
131. Sa ra Se ni Ze 1971: Шарашенидзе Т.С., Проблема взаимоот-ношения языка и речи, Тб.;
132. Se lin gi 1966: Шеллинг Фридрих Вильгельм Йозеф фон.,
Философия исскуство. М.;
133. Se re ri 1988: Sherer W. Scheerer Poetik (Berlin); 134. SCe pi lo va 1956: Щепилова Л. В., Введение в литературо-
ведение, Москва.;
135. Ci qo ba va 1936: Ci qo ba va arn., sa xe lis fu Zis uZ ve le si
ag eb ul eba, Tb.;
136. Ci qo ba va 1952: Ci qo ba va arn., en aT mec ni er eb is Se sa va-
li, Tb.;
137. Ci qo ba va 1939: Ci qo ba va, a., pro pe dev ti ku li na wi li, Tb.;
138. Cxvi mi ani 2004: Cxvi mi ani s., fra ze ol og iz me bis tran-
spo zi ci is prob le ma mxat vrul Tar gman Si, sa en aT mec ni ero
Zi eb ani, XVI. Tb.;
139. cecxla Ze 2006: cecxla Ze n., mim Re oba Zvel qar Tul-
Si, baT.;
140. cecxla Ze ... 2011: cecxla Ze n., xa xu ta iS vi li m., uc no-
bi av to ris `mok le re to ri ka, gi na mWev rmetyve le ba“ - sti-
lis ti kis sa kiTxe bi, sa mec ni ero Jur na li ena da kul tu ra №
6. quT.;
141. cecxla Ze... 2010: fra ze ol ogi uri si no ni me bis mar-
ki re bi saT vis sam xrul Si, sa er Ta So ri so sa mec ni ero kon fe-
ren cia di da Wa ro ba. xu lo, di da Wa ra; 2010 wlis ma isi, (ma sa-
le bi);
142. cecxla Ze 2009: cecxla Ze n., fra ze ol ogi uri si no ni-
306 307
me bi sam xrul metyve le ba Si. So Ta rus Ta ve lis sa xel mwi fo
un iv er si te ti, Sro me bi XIII. baT.;
143. cecxla Ze... 2011: cecxla Ze n., kik va Ze m., far te na Ze n.,
sik vdi lis se man ti kis ga mom xat ve li fra ze ol og iz me bi qar-
Tul Si `kul tu raT So ri si di al og ebi“. Sro me bi. Te la vi;
144. cecxla Ze 2009: cecxla Ze n, fra ze ol ogi uri si no ni-
me bi sam xrul metyve le ba Si. So Ta rus Ta ve lis sa xel mwi fo
un iv er si te ti, Sro me bi XIII. baT.;
145. cecxla Ze... 2011: cecxla Ze n., kik va Ze m., far te na Ze n.,
sik vdi lis se man ti kis ga mom xat ve li fra ze ol og iz me bi qar-
Tul Si. I sa er Ta so ri so sa mec ni ero kon fe ren cia `kul tu-
raT So ri si di al og ebi“ Sro me bi. Tel.;
146. cin ca Ze... 2009: cin ca Ze m., ba ra mi Ze m., - ad su fiq si-
an sawyis Ta sa kiTxi Ta na med ro ve qar Tul Si, hu ma ni ta ru li
mec ni er eb ebi in for ma ci ul sa zo ga do eb aSi, I sa er Ta So ri so
kon fe ren ci is ma sa le bi, baT.;
147. cin ca Ze ... 2012: cin ca Ze m., ba ra mi Ze m., sityva Ta mya ri
Se xa me ba ni qar Tu li pre sis en aSi. II sa er Ta So ri so sim po zi-
umi leq si kog ra fi aSi. baT.;
148. cqi tiS vi li 1980: cqi tiS vi li n., uz us to ba ni wi na da-
de ba Ta ag eb is Tval saz ri siT Ta na med ro ve qar Tu li pre sis
en aSi qsks III. Tb.;
149. cqi tiS vi li 1981: cqi tiS vi li n., gan ker Zo eb uli gan-
sazRvre bis er Ti sti lis ti ku ri fun qci is aT vis, qsks IV. Tb.
150. Zi Zi gu ri 1961: Zi Zi gu ri S., cne ba si no ni mu ri pa ra le-
liz mi sa, smam, me_2, Tb.;
151. Zi Zi gu ri 1960: Zi Zi gu ri S., sa en aT mec ni ero sa ub re bi, Tb.;
152. Zi Zi gu ri 1965: Zi Zi gu ri S., ena da li te ra tu ra, Tb.;
153. Zi Zi gu ri 1971: Zi Zi gu ri S., qar Tvel kla si kos Ta en-
ob ri vi mem kvid re oba. Tb.;
154. Wa baS vi li 1986: Wa baS vi li m., kvlav zo gi en ob ri vi
Se us ab am ob is Se sa xeb pre sa Si, ra dio- da te le ga da ce meb Si.
qsks VI. Tb.;
155. Wi laia ... 1984: Wi laia a., Wi laia r., li te ra tu raT-
mcod ne ob is cne be bi. Tb.,
156. Wum bu ri Ze 1956: Wum bu ri Ze z., qar Tu li sa li te ra-
tu ro en isa da sti lis sa kiTxe bi, Tb.;
157. Wum bu ri Ze 1962: Wum bu ri Ze z., sa li te ra tu ro ena da
mwer lo ba, Tb.;
158. xi da Se li 1988: xi da Se li S., qar Tu li fi lo so fi uri
az rov ne bis is to ri id an Tb.;
159. jor be na Ze1985: jor be na Ze b., qar Tu li en is fa kul-
ta ti uri gra ma ti kis sa kiTxe bi,Tb.;
160. jor be na Ze 1988: jor be na Ze b., Te mis ni San Ta ga na wi-
le bi saT vis qar Tul Si, ike XXVII Tb.;
161. jor be na Ze 1987: jor be na Ze b., ba la va ri mwer lo bi sa, Tb.;
162. jor ja ne li 1974: jor ja ne li k., si no nim Ta sa kiTxi-
saT vis, Tsu Sr. 8_9. Tb.;
163. he ge li 1973: he ge li ge org vil helm frid rix, es Te-
ti ka, t. I Tb.
www.oxfordscholarship.comhttp://www.nplg.gov.gewww.spekali.tsu.ge http://lib.ge/book. http://menaki.wordpress.comhttp://www.lingua.ge/www.lingua.ge/normalizacia. geowomen.wordpress.com
308 309
Se mok le ba Ta gan mar te ba ni
1. ak aki: ak aki we re Te li, li ri ka, Tb. 1990;
2. ak aki 2: `ak ak is kre bu li“. gany. III tf. 1897,;
3. n. ba ra TaSv.: ni ko loz ba ra TaS vi li, leq se bi, `be di qar-
Tli sa“, av tog ra fe bi, Tb. 1968;
4. v. ba ra TaSv.: vax tang ba ra TaS vi li, `zRvi dan da na xu li
msof lio“. Tb. 1972;
5. barn. va sil: bar no vi, Txzu le ba ni. t. I. Tb. 1961 ;
6. gams.: kon stan ti ne gam sa xur dia, rCe uli Txzu le ba ni,
t. VIII. Tb. 1968;
7. gams.2: kon stan ti ne gam sa xur dia, `mTva ris mo ta ce ba“.
Tb. 1990;
8. ga riy.: ma ri am ga ri yu li, `sa id um lo“. Tb. 1963;
9. gorg.: zu rab gor gi la Ze, leq se bis kre bu li, baT. 1991;
10. dad.: Sal va da di ani, `gvir gvi li an eb is oj axi“ Tb. 1960;
11. doC.: gu ram do Ca naS vi li, `iq am de“, Tb. 1991;
12. va Ja.: va Ja-fSa ve la, Txzu le ba Ta kre bu li aT to mad,
Tb.1964;
13. vt.: So Ta rus Ta ve lis `vefxis tya os ani“. saiubileo
ga mo ce ma 1966 w;
14. ilia.: ilia Wav Wa va Ze, Txzu le ba Ta kre bu li aT to mad, p.
in go roy vas re daq to ro biT; ilia Wav Wa va Ze, rCe uli na war mo-
eb ebi 5 to mad, t.V. 1955; pub li cis tu ri we ri le bi V. Tb. 1991;
15. ios. otia: ios eli ani, rCe uli Txzu le ba ni or to mad,
t. II. Tb. 1991;
16. ko tet.: va xuS ti ko te tiS vi lis fol klo ru li rve ul-
ebi, kre bu li I. i. baiaSvili. Tb. 1991;
17. lor Tq.: kon stan ti ne lor Tqi fa ni Ze Txzu le ba ni 4
to mad, t. II ;
18. maW.: ma Wa xe la. `Sa hi ni~, Macacheli net, dejimler; 19. miSv.: re vaz miS ve la Ze, el da. no ve le bi, Tb. 1987;
20. ter.: te ren ti gra ne li, leq se bi or to mad, t. I. Tb. 1991;
21. um ik.: p. um ik aS vi li, xal xu ri sityvi er eba, me-2, Tb. 1864;
22. xevs.: a. Sa ni Ze, qar Tu li xal xu ri po ezia, 1-li, xev su-
ru li, tf.1931;
23. SeT.: g. Se Te ka uri, sa yo facxov re bo li ri kis mxat vru li
en is sa kiTxe bi, qar Tu li li te ra tu ris sa kiTxe bi, Tb. 1968;
24. Car kv.: jan suR Car kvi ani, to mi I. leq se bi, po em ebi, Tb. 1991;
25. Cve neb.: S. fut ka ra Ze, Cve ne bu re bis qar Tu li. baT. 1993;
26. qeb.: be la qe bu ria, mo diT ga Ri me buls mo mis wa riT,
baT., 2005;
27. xalx.: sib rZne xal xu ri sib rZne, t. VI. Tb.1965;
28. ja vax.: mi xe il ja va xiS vi li, moTxro be bi, Tb. 1985.
310 311
SUMMARY
Stylistics is very important philological discipline, the branch of Lin-guistics, which has not lost its signifi cance so far. It becomes more neces-sary in the course of time; the art of expressing one’s ideas in better way is becoming more important, as stylistic mistakes can be met in the speech of people of any age and profession. Incorrectness of journalists’ speech is especially vivid and regretful. We say “regretful” as special attention was paid to stylistics from antique period, but today it has become something secondary. This is the pathos of the present book which will be useful for everybody who is sure that knowledge of stylistics is very important in order to increase standard of speech; for school-leavers, students and teach-ers.
“Stylistics” is a multifunctional book. The questions of General Sty-listics are discussed in Chapter I: short history of Stylistics, the fact that Stylistics was established as a branch of Linguistics in the second half of XX century, but there were discussions of styles even in B.C. Style was the most important means for infl uence and persuasion in antique period. All public problems were solved at public meetings in ancient Greece and Rome, where the orators had leading role. The solution of the problem de-pended on how convincing his speech was. Properness was even more im-portant than the contents. In the Middle Ages Rhetoric continued antique traditions. It was infl uenced by literature in XVIII century and Poetics was infl uenced by antique Rhetoric. It was almost impossible to master poetry, therefore only oral speech was the subject of Rhetoric.
In the Middle Ages and in the period after it the samples of speech art were generally the subject of Stylistics. Therefore, it was considered to be the discipline studying the language of fi ction. “Language of Poetry”, special power of speech have gradually become the subject of research of Poetics.
Synonymy as source of stylistics, its relation to other disciplines is dis-cussed in the same chapter. The essence of style is defi ned, its original and contemporary meanings, the attempt to study the nature of language style; defi nition of language and stylistic norms, stylistic minimum and maxi-mum are also studied here.
Chapter II is dedicated to necessity of functional style differentiation
and such question as mixing of style boundaries; mixing of colloquial and formal styles, not keeping scientifi c and colloquial style boundaries is very acute problem and points to the low literacy level. Lexical, morphological, syntactic characteristics of styles are given here, and also stylistic features and problems connected to each of them. It is necessary to avoid the last ones.
Chapter III is dedicated to functions of lexical means (synonymy, ant-onymy, dialectisms, archaisms, etc.) and their stylistic function in the Geor-gian language.
The questions of grammar Stylistics are given in Chapter IV: appli-cation of parallel morphological and syntactic means for the purpose of reaching higher level of expressiveness. Particularly, the question how words with different suffi xes for the purpose of giving different stylistic colouring differ from each other, prefi x, voice, parallel forms of Participles are discussed.
The questions of artistic Stylistics: fi gures of speech (comparison, epi-thet, metaphor, and allegory), stylistics functions, stylistic fi gures, ellipse, gradation, etc. and their application are discussed in Chapter V.
Chapter VI is dedicated to analysis of typical mistakes. Separate ex-amples of violation of lexical norms, pleonasm, tautology, calques, etc. are given here. Different questions are discussed from the viewpoint of synchrony and diachrony, their causes and ways how to avoid them are explained; actual questions of modern literary Georgian language by means of which we discuss existing state and develop our own point of view are given.
Each chapter is followed by different exercises, knowledge checking questions, tests and the list of literature to be worked on.
The illustrating material is taken from works of Georgian classics, jour-nalists’ speeches, television broadcasts and Georgian press. As for works of Georgian classics, one must take several things into consideration: fi rst, it is not justifi ed to evaluate works of previous century according to the norms of modern literary Georgian language; second, such forms may have specifi c function in the text.
312
sagamomcemlo uzrunvelyofa: gamomcemloba `iverioni~
direqtori: zaur naWyebia
teqnikuri redaqtori: levan boWoriSvili
operatori: sofo qilifTari
misamarTi: Tbilisi, Zm. zubalaSvilebis q. #36
ტელ: 291-14-61
E-mail: [email protected]