het tijdperk van de

ROMANTIEK

Jean-Jacques Rousseau

1712 - 1778

‘Ik beaam met geen woord wat ge zegt,

maar ik zal het recht dat ge hebt om het

te zeggen tot de dood toe verdedigen’

Voltaire

Allan Ramsay (1766)

1765-1767 → verblijf in Engeland

begint aan zijn Bekentenissen

Vertoog over de ongelijkheid (1755)

Julie, ou la nouvelle Héloïse (1761)

Emile, of Over de opvoeding (1762)

Het maatschappelijk verdrag (1762)

Bekentenissen (1770)

Overpeinzingen van een eenzame wandelaar (1778)

Julie, ou la nouvelle Héloïse (1761)

Onmogelijke liefdesgeschiedenis tussen

Saint-Preux en de adellijke Julie d'Étanges

Julie, ou la nouvelle Héloïse (1761)

Authenticiteit belangrijker dan rationele morele (maatschappelijke) principes;

‘heilige principes’ en gevoelens zijn belangrijker. Niet-authentiek gedrag leidt

tot zelfvernietiging.

AUTHENTICITEIT

vervreemding

pedagogiek

kwaliteit

Authenticiteit niet als ‘oertoestand’ maar als

ideaal, als mogelijke toekomst

AUTHENTICITEIT

Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778)

1712: geboren in Genève

1724 – 1728:

leerjongen bij een notaris, leerjongen graveur

1728 – 1732:

graveur, lakei (onder de hoede van Madame de

Warens)

v.a. 1732:

geliefde van (de 13 jaar oudere) Mme de

Warens; wordt door haar ingewijd in de liefde,

cultuur en muziek

priesteropleiding (afgebroken); zingt in

kerkkoor; bekwaamt zich in de muzieknotatie

v.a. 1737:

muziekleraar in Vevey; trekt naar Parijs en

Lyon; werkt bij het kadaster in Chambéry

1739: huisonderwijzer voor de zonen van een

rechter in Lyon

Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778)

1742:

vertrekt naar Parijs en biedt daar de Academie

zijn muzieknotatie aan; huisleraar

1742 - 1745:

secretaris van de Franse ambassadeur in

Venetië

1745:

terugkeer naar Parijs; relatie met Thérèse

Levasseur

1746 - 1751:

werkt als onderzoeksassistent voor monsieur

Dupin, eigenaar van het Kasteel van

Chenonceau; v.a. 1749 artikelen voor de

Encyclopédie

v.a. 1752:

schrijft opera’s en toneelstukken waarmee hij

succes boekt

Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778)

1752 – 1762:

Genève, Montmorency, enz.

1762 - 1767:

veroordeling voor zijn boeken Emile en Het

maatschappelijk contract: vlucht naar

Zwitserland, Pruisen, Zwitserland, Corsica,

Engeland

1767:

terugkeer naar Frankrijk

1770:

terugkeer naar Parijs

Laatste jaren een leven als kluizenaar. Sterft op

2 juli 1778 aan een hersenbloeding

René-Louis Girardin met een buste van

Rousseau

JEAN-JACQUES ROUSSEAU

VERTOOG

DAT DE PRIJS VAN DE

ACADEMIE

VAN DIJON HEEFT

GEWONNEN

In het jaar 1750

Op de door de Academie gestelde

vraag:

Of het herstel van de

wetenschappen en de kunsten heeft

bijgedragen tot de

zuivering van de zeden.

Barbarus hic ego sum quia non intelligor

illis,

(Hier ben ik, een barbaar, omdat zij mij

niet begrijpen) Ovidius.

‘Op een dag bladerde ik …

… moment van uitzinnigheid’

Bekentenissen (1770)

Voorbericht

Inleiding

Het vertoog

vraagstelling

Deel een

Socrates

Deel twee

Egyptische godheid die de wetenschap

naar de mensen bracht deed dat uit

onvrede tegenover de rust van de

mensen

‘Almachtige God, gij die in uw handen de

harten van de mensen bewaart, verlos ons van

de kennis en de rampzalige kunsten van onze

vaderen, en geef ons de onwetendheid, de

onschuld en de armoede terug; alleen dat kan

ons gelukkig maken en alleen dat is in uw ogen

kostbaar’

Albrecht Dürer (1504)

Nicolas-Sébastien Adam (1762) John William Waterhouse (1896)

‘Twee zielen, helaas, houden

in mijn borst verblijf en elk trekt

zich van de andere terug en stoot

die af’

Tragische figuur → belichaamt de

geboorte van de Moderne Tijd:

Verlichting én Romantiek;

vooruitgang én verlies

Reïncarnatie van eerdere mythen

over de geboorte van de

(moderne) mens en het verlies van

een (oorspronkelijke) onschuld

VERLICHTING ROMANTIEK

denken, rede voelen

objectief subjectief

analyse synthese en holisme

helderheid ambiguïteit, ironie

wetenschap kunst

nabootsing creativiteit

materialisme spiritualiteit

nut zin

kwantiteit kwaliteit

Een mechanische natuurbeschouwing boven een organische

natuurbeschouwing

De mens die boven de natuur staat en haar probeert aan te wenden

voor eigen nut t.o. de mens die onderdeel is van de natuur