rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
DESCRIPTION
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju. Marian Szałda Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach, Sekcja Ekologii i Ochrony Środowiska. Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
1
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim-
stan i perspektywy rozwoju
Marian SzałdaŚwiętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach, Sekcja
Ekologii i Ochrony Środowiska
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
2
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Rolnictwo ekologiczne jest to system gospodarowania, który aktywizując przyrodnicze mechanizmy produkcyjne poprzez stosowanie środków naturalnych, nie przetworzonych technologicznie, zapewnia trwałą żyzność gleby i zdrowotność zwierząt oraz wysoką jakość biologiczną produktów rolniczych.
Jest to system zrównoważony pod względem ekologicznym, ekonomicznym i społecznym: nie obciąża środowiska, jest w dużym stopniu niezależny od nakładów zewnętrznych, umożliwia zachowanie oraz rozwój wsi i rolnictwa jako kategorii społecznych i kulturowych.
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
3
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
System -ekonomicznie wydolny,-w dużym stopniu samowystarczalny,-przyjazny środowisku,-trwały,-społecznie i kulturowo pożądany,-etyczny i estetyczny.
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
Wpływ rolnictwa ekologicznego i konwencjonalnego na faunę – dane na podstawie 44 obserwacji w Europie i USA
Grupa zwierząt
Liczebność - liczba osobników Różnorodność gatunkowa - liczba gatunków
Lepsze wyniki
w rolnictwie ekolo-
gicznym
Brak różnic
Lepsze wyniki
w rolnictwie konwencjo-
nalnym
Lepsze wyniki
w rolnictwie ekolo-
gicznym
Brak różnic
Lepszewyniki
w rolnictwie konwencjo-
nalnym
Dżdżownice 17 1 0 4 3 0
Biegaczowate 13 2 0 6 2 0
Pająki 6 1 0 0 0 0
Wije 4 0 0 1 1 0
Pluskwiaki 2 1 0 1 1 0
Roztocza 2 0 1 1 1 0
Ptaki 5 0 0 2 0 0
Razem 49 5 1 15 8 0
Źródło: Pfiffner i in. 2001, zmienione
5
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Użytki rolne w gospodarstwach ekologicznych w 2008 2009 r. (FiBL i IFOAM 2008)
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
Kontynent Użytki rolne
mln ha %
2008 2009 2008 2009
Europa 8,2 9,3 2,0 2,27
Australia i Oc. 12,1 12,2 2,7 2,72
Ameryka Pł. 8,1 8,6 0,9 0,96
Ameryka Pn. 2,5 2,6 0,7 0,73
Azja 3,3 3,5 0,2 0,21
Afryka 0,9 1,0 0,05 0,06
Świat 35,1 37,2 0,7 0,74
6
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Podział UR ekologicznych według kontynentów.2009
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
7
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Dziękuję za uwagę
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
Świat: Rozwój rolnictwa ekologicznego w latach 1999-2009
8
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
)
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
Struktura użytkowania gruntów w rolnictwie ekologicznym (FiBL i IFOAM 2008)
Kontynent GO TUZ Plantacje trwałe
Pozostałe
Europa 41 43 11 5
Australia i Oc. 0,0 97 1 2
Ameryka Poł. 6 77 12 5
Ameryka Pn. 43 44 2 11
Azja 3 23 34 30
Afryka 8 12 43 37
Świat 15 65 10 10
9
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
2002 2003 2005 2008 2009
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
Wartość obrotów żywnością i napojami z produkcji EKO w mld USD
0
10
20
30
40
50
60
15.2
23
33.2
50.954.9
mld USD
10
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Krajów o najwyższej konsumpcji żywności ekologicznej w euro/osobę/rok2009
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
W Europie średnio konsument wydaje około 26 Euro/ osobę na rok
11
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
10 krajów o największej liczbie producentów
12
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Dziesięć krajów o największej powierzchni ekologicznych gruntów rolnych 2009
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
13
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
15
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Aktualne tendencje na rynku europejskim organicznych
Rosnąca liczba etycznie i społecznie zaangażowany konsumentów Rosnący popyt na produkty regionalne Wzrost importu produktów ekologicznychGlobalizacja rynku i zmniejszenie możliwości śledzenia ekologicznych handlu Wzrost niepewności, czy przywóz spełnia etyczne, społeczne i środowiskowe warunki Zmniejszenie konkurencyjności rolników ekologicznych w stosunku do producentów z krajów, gdzie koszty produkcji są niższe Krajowi producenci ekologiczni w coraz większym stopniu spotykają się z koniecznością zniżki cen na swoje produkty
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
16
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
Lata Liczba gospodarstw UR tys. (ha)1990 27 0,31994 225 3,51998 182 61999 513 72000 949 122001 1 787 392002 1 977 442003 2 286 502004 3 760 832005 7 182 1672006 9 188 2172007 11 887 2862008 14 869 3152009 17 138 367 2010 20625 524
Liczba i powierzchnia gospodarstw EKO w Polsce
I
II
III
17
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
WojewództwoŁączna powierzchnia ekologicznych użytków
rolnych (ha)2008 2009 2010
dolnośląskie 28 466 26 427 41 070kujawsko-pomorskie 5 943 6 826 7 608lubelskie 26 892 30 114 35 453lubuskie 18 206 22 929 40 312łódzkie 4 829 5 270 7 159małopolskie 22 619 16 489 18 444mazowieckie 27 742 34 538 35 414opolskie 1 571 1 879 2 103podkarpackie 28 671 22 593 32 574podlaskie 20 410 28 765 43 256pomorskie 11 366 14 591 23 748śląskie 3 934 3 632 3 965świętokrzyskie 10 841 10 647 13 428warmińsko-mazurskie 28 791 49 617 81 773wielkopolskie 20 417 23 770 29 807zachodnio-pomorskie 54 151 68 977 107 961Razem 314 849 367 062 524 075
Tabela 1 Stan rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce w 2010 r.* *Dane wstępne GIJHARS
18
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
WojewództwoLiczba producentów
rolnych (szt.)
Średnia powierzchnia
gospodarstwa (ha)
Przetwórnie ekologiczne
(szt.)2008 2009 2010 2008 2009 2010 2008 2009
dolnośląskie 879 1039 1232 32,4 25,4 33,3 11 11kujawsko-pomorskie 258 293 327 23,0 23,3 23,3 11 13lubelskie 1566 1755 1957 17,2 17,2 18,1 30 35lubuskie 480 585 846 37,9 39,2 47,6 6 4łódzkie 314 379 411 15,4 13,9 17,4 12 16małopolskie 2100 2219 2137 10,8 7,4 8,6 17 20mazowieckie 1481 1740 1923 18,7 19,8 18,4 37 46opolskie 62 65 75 25,3 28,9 28,0 1 2podkarpackie 1892 2050 2131 15,2 11,0 15,3 19 21podlaskie 1160 1534 2032 17,6 18,8 21,3 5 5pomorskie 392 507 645 29,0 28,8 36,8 10 12śląskie 176 213 219 22,4 17,1 18,1 13 12świętokrzyskie 1165 1213 1248 9,3 8,8 10,8 10 8warmińsko-mazurskie 1059 1524 2285 27,2 32,6 35,8 9 10wielkopolskie 516 624 744 39,6 38,1 40,1 33 37zachodnio-pomorskie 1396 1716 2414 38,8 40,2 44,7 12 25Razem 14896 17456 20626 21,1 21,0 25,4 236 277
Tabela 1 Stan rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce w 2010 r.* *Dane wstępne GIJHARS
19
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Liczba gospodarstw w systemie rolnictwa ekologicznego w Polsce 2003-2010.
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
20
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Liczba przetwórni w systemie rolnictwa ekologicznego w Polsce w latach 2003-2010.
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
21
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
Powierzchnia upraw użytkowanych zgodnie z przepisami rolnictwie ekologicznym w Polsce w latach 2003-2010.
22
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
Rok Liczba gospodarstw z certyfikatem i w okresie przestawiania w Polsce
Liczba gospodarstw z certyfikatem i w okresie
przestawiania w województwie świętokrzyskim (szt.)
% udziału gospodarstw ekologicznych województwa
świętokrzyskiego w ogólnej liczbie gospodarstw ekologicznych w kraju
1991 49 1 2
1992 94 3 3,2
1993 180 8 4,4
1994 246 18 7,3
1995 263 21 8
1996 238 20 8,4
1997 324 25 7,7
1998 417 33 7,9
1999 513 103 20,1
2000 949 209 22
2001 1778 462 26
2002 1977 388 19,6
2003 2286 382 16,7
2004 3760 547 14,5
2005 7183 655 9,1
2006 9180 833 9,1
2007 11887 998 8,4
2008 14896 1165 7,8
2009 17456 1213 6,9
2010 20626 1248 6,1
23
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
.Stan rozwoju rolnictwa ekologicznego w poszczególnych powiatach województwa świętokrzyskiego na dzień 31.12.2009 wg danych GIJHARS
Powiat Liczba gospodarstw ( szt.) Razem gospodarstw ekologicznych (szt.)które zakończyły
okres przestawianiaw okresie
przestawiania
Pińczów 129 38 167Kielce 107 29 136Staszów 85 50 135Końskie 78 49 127Starachowice 100 14 114Opatów 70 33 103
Ostrowiec Świętokrzyski 73 19 92Busko Zdrój 49 34 83Sandomierz 40 24 64Włoszczowa 40 13 53Jędrzejów 32 20 52Kazimierza Wielka 11 2 13Skarżysko-Kamienna 8 5 13
Razem* 822 330 1152
24
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
W 2009 roku:w dwóch gminach: Czarnocin i Oksa żadne gospodarstwo nie prowadziło produkcji metodami ekologicznymi, w 13 gminach funkcjonowało tylko po 1 takim gospodarstwie. Powyżej 50 gospodarstw ekologicznych produkowało w trzech gminach: Pińczów (95), Iwaniska (60) i Mirzec(59).
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
25
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
Charakterystyka kierunków produkcji w gospodarstwach ekologicznych wg danych GIJHARS (31.12.2009)
Rodzaj produkcji
Gospodarstwa ekologiczne (szt.)dla których
zakończono okres przestawiania
w okresie przestawiania
Razem
szt. % szt. % szt. %zboża 640 77,9 228 69,1 868 75,3użytki zielone 658 80 209 63,3 867 75,3 w tym tylko użytki zielone 33 4 0 0 33 2,9ziemniaki 437 53,2 131 39,7 568 49,3warzywa 182 22,1 46 13,9 228 19,8zioła 45 5,5 9 2,7 54 4,7sady i jagodniki 449 54,6 189 57,3 638 55,4w tym truskawki 129 15,7 32 9,7 161 14 w tym tylko sadownicze i jagodniki 38 4,6 40 12,1 78 6,8bydło 341 41,5 6 1,8 347 30,1 w tym mleko 173 21 0 0 173 15trzoda chlewna 152 18,5 3 0,9 155 13,5owce i kozy 29 3,5 3 0,9 32 2,8mleko kozie 3 0,4 0 0 3 0,3kury 272 33,1 3 0,9 275 23,9Jaja kurze 150 18,2 3 0,9 153 13,3
konie 93 11,3 0 0 93 8,1
26
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Specyfika działalności w województwie świętokrzyskim
- brak dużych ekologicznych gospodarstw towarowych- przewaga gospodarstw niskotowarowych - przeważają uprawy zbożowe - stosunkowo duży udział gospodarstw „pod dopłaty”- bardzo rozdrobniona uprawa warzyw i owoców
- słabo rozwinięte przetwórstwo w gospodarstwach- rozwój ekologicznych gospodarstw agroturystycznych
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
27
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Diagnoza rozwoju rolnictwa ekologicznego w województwie świętokrzyskim
- rozdrobniona produkcja- słabe przetwórstwo podstawowej produkcji rolnej- potrzeba poszukiwania alternatywnej działalności- atrakcyjne dopłaty, ale jednocześnie skomplikowany
system dopłat i dotacji- dobre przykłady pionierów rolnictwa ekologicznego- moda na turystykę i ekologię w województwie- brak rynku na produkty pochodzenia zwierzęcego i
jego przetwory
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
28
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
.Lista przetwórców i stowarzyszeń ekologicznych w województwie świętokrzyskim.
Chłodnie StarFruits Sp. z o.o.Starachowice ul. Myśliwska 1
Starachowicepozostałe przetwarzanie i konserwowanie owoców i warzyw
Kerry Polska sp. z o.o.Kielce ul. Zagnańska 97A
Kielcepozostałe przetwarzanie owoców i warzyw, produkcja pozostałych artykułów spożywczych gdzie indziej nie sklasyfikowana
LYOVIT P.P.H.U Jerzy GodekDaleszyce ul. Głowackiego 34 A
Daleszyce
produkcja przypraw, produkcja pozostałych artykułów spożywczych gdzie indziej nie sklasyfikowana, produkcja mrożonych owoców, ziół, warzyw,; produkcja suszonych (liofilizowanych) przypraw, ziół, owoców, warzyw
Mapa Marek Pawlonka ul. Tatarska 10 Sandomierz przetwórstwo owoców i warzywNatur- Vit Kopernia 9 Pińczów przetwórstwo kawy i herbatyOstrowieckie Stowarzyszenie Producentów Rolnictwa Ekologicznego "EKOTEL"
ul. L.Staffa 1; ul. Kilińskiego 3a
Ostrowiec Świętokrzyski
sprzedaż żywności ekologicznej
P.H.U Elpol Kozieł Elżbieta Piaseczno 42 Łoniów obrót artykułami spożywczymiPRONAT.PL Ilona Fedaili-Tomasik ul.Chęcińska 8 Piekoszów obrót produktami ekologicznymi
Społem Piekarnia s.c. Anna Kisiela, Ryszard Liberek
Batalionów Chłopskich 56
Pińczów produkcja pieczywa
VITALPOL P.P.H. Marek Wieczorek Świniary 46A Solec Zdrój obrót produktami ekologicznymiZakład Konfekcjonowania Artykułów Spożywczych Vitana
ul. Wiosenna 6 Pińczów wytwarzanie produktów przemiału zbóż
Zakład Liofilizacji Liogam M. Bień, G. Kot, A. Prześlak Sp. j.
Zgórsko 60 ASitkówka Nowiny
pozostałe przetwarzanie i konserwowanie owoców i warzyw, produkcja przypraw
Zakład Piekarniczy Omar ul. Skrajna 88 Kielceprodukcja pieczywa; produkcja świeżych wyrobów ciastkarskich i ciastek
Nadnidziańskie Stowarzyszenie Producentów Rolnictwa Ekologicznego Ekonida
Kliszów 71 Kije Obrót
29
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Bariery rozwoju
- ograniczona siła nabywcza w regionie- ograniczone rynki zbytu- słabo rozwinięte przetwórstwo- słabo rozwinięte kanały sprzedaży- słabe zorganizowanie (3 grupy producenckie)- mała skala i duża różnorodność produkcji- mało przyjazne regulacje prawne
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
30
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Główne zagrożenia
- zamożność konsumentów- GMO- przyszłość systemu dopłat (WPR po 2013 ?)
- coraz bardziej rygorystyczne przepisy
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
31
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Perspektywy rozwoju
- rozwój ilościowy i powierzchniowy
- zwiększenie stopnia zorganizowania środowiska - zwiększanie wartości dodanej do istniejącej produkcji- rozwój lokalnego przetwórstwa- rozbudowa kanałów sprzedaży
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
32
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Realizowane działania Świętokrzyskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego
- systematyczna analiza rozwoju rolnictwa ekologicznego- promocja na targach i wystawach- promocja tworzenia grup producenckich- współpraca z instytucjami otoczenia rolnictwa ekologicznego
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
33
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
1. W latach 2004-2009 powierzchnia UR wykorzystywanych przez gospodarstwa ekologiczne wzrosła 4-krotnie. Jednak w 2009r. gospodarstwa te posiadały tylko 2% UR, przy średniej dla UE (27) – 4,1%.
2. Przeciętna wielkość gospodarstwa ekologicznego, tak średnio w kraju jak i poszczególnych województwach, jest 3-krotnie większa od średniej wielkości gosp. rolnego w Polsce.
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
Podsumowanie
34
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
3. Ustabilizowane gospodarstwa ekologiczne (z certyfikatem) są lepiej dostosowane do zasad rolnictwa EKO od gospodarstw będących w okresie przestawienia (użytkowanie gruntów, struktura zasiewów, obsada zwierząt itp.).
4. Większość gospodarstw ekologicznych często traktuje koniunkturalnie ten sposób gospodarowania bez wyraźnej wizji trwałego prowadzenia takiego gospodarstwa.
5. Analiza trendów rozwoju rolnictwa ekologicznego w ujęciu światowym oraz europejskim wskazuje na duże potencjalne możliwości jego dalszego rozwoju w Polsce i województwie świętokrzyskim
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
Podsumowanie cd.
35
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Dziękuję za uwagę
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
36
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.
37
Rolnictwo ekologiczne w województwie świętokrzyskim- stan i perspektywy rozwoju
Targi EcoFamily- Ekologia dla Rodziny Kielce, 01-04 kwietnia 2011 r.