Rok 2013 ogłoszono: Europejskim Rokiem Obywateli UE; propozycja Komisji Europejskiej. Rokiem Powstania Styczniowego; w Polsce i na Litwie. Rokiem Statystyki; ogłoszony przez Amerykańskie Towarzystwo Statystyczne Papież Benedykt XVI ogłosił Rok Wiary, rozpocznie się on 11 października 2012 roku, w 50. rocznicę otwarcia Soboru Watykańskiego II i zakończy 24 listopada 2013 roku Rokiem Witolda Lutosławskiego, ogłoszony przez UNESCO i Sejm Rzeczypospolitej PolskiejRokiem Juliana Tuwima, ogłoszony przez Sejm Rzeczypospolitej PolskiejRokiem Jana Czochralskiego, ogłoszony przez Sejm Rzeczypospolitej PolskiejRokiem Hipolita Cegielskiego, ogłoszony przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej

DNI I ŚWIĘTA MIĘDZYNARODOWE

STYCZEŃ

1 I - Światowy Dzień Pokoju, proklamowany przez papieża Pawła VI, obchodzony od 1968 roku przez Kościół Katolicki15 I - Dzień Wikipedii 21 I - Dzień Babci (Polska)22 I - Dzień Dziadka (Polska) 27 I - Międzynarodowy Dzień pamięci o Ofiarach Holokaustu LUTY 14 II - Dzień Zakochanych – Walentynki17 II - Światowy Dzień Kota

MARZEC

1 III - Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.8 III - Międzynarodowy Dzień Kobiet, obchodzony od 1910 r.21 III - Dzień Ziemi, obchodzony w dzień przesilenia wiosennego, ogłoszony z inicjatywy sekretarza generalnego ONZ w 1971 roku21 III - Międzynarodowy Dzień Poezji, obchodzony od 2000 r., z inicjatywy UNESCO21 III - Święto Dzieci Ulicy25 III - Dzień Świętości Życia

1

27 III - Międzynarodowy Dzień Teatru31 III - Światowy Dzień Społecznych Środków Przekazu

KWIECIEŃ

1 IV - Międzynarodowy Dzień Ptaków2 IV - Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci7 IV - Dzień Pamięci o Holokauście, czczony międzynarodowym marszem z obozu w Brzezince do Oświęcimia11 IV - Ogólnopolski Dzień Walki z Bezrobociem (od 2000 r.) 13 IV - Światowy Dzień Ofiar Katynia18 IV - Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków, obchodzony z inicjatywy UNESCO od 1984 r.21 IV - Międzynarodowy Dzień Ziemi23 IV - Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich, ogłoszony przez UNESCO w 1997 r.

MAJ

1 V - Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy3 V - Święto Konstytucji 3 Maja (Polska)8 V - Dzień Bibliotekarzy i Bibliotek8 V - Dzień Europy8 V - Międzynarodowy Dzień Czerwonego Krzyża15 V - Międzynarodowy Dzień Rodziny, proklamowany przez Zgromadzenie Ogólne ONZ18 V - Międzynarodowy Dzień Muzeów26 V - Dzień Matki (Polska)27 V - Dzień Samorządu Terytorialnego29 V - Dzień Działacza Kultury i Drukarza (Polska)31 V - Światowy Dzień Rozwoju Kultury31 V - Światowy Dzień bez Papierosa

CZERWIEC

1 VI - Międzynarodowy Dzień Dziecka12 VI - Międzynarodowy Dzień bez Samochodu12 VI - Światowy Dzień Sprzeciwu wobec Pracy Dzieci 15 VI - Światowy Dzień Praw Osób Starszych 21 VI - Dzień Europejskiej Muzyki, obchodzony od 1985 r.23 VI - Dzień Ojca (Polska)26 VI - Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Narkomanii

LIPIEC

6 VII - Światowy Dzień Pocałunku 11 VII - Światowy Dzień Ludności

2

SIERPIEŃ

15 VIII - Dzień Wojska Polskiego, obchodzony dla upamiętnienia zwycięskiej bitwy o Warszawę z bolszewikami w 1920 r. 31 VIII - Ogólnopolski Dzień Solidarności, ogłoszony 10 VII 1996 r.

WRZESIEŃ

1 IX - Światowy Dzień Pokoju, obchodzony dla upamiętnienia wybuchu II wojny światowej w 1939 r.16 IX - Dzień Środków Społecznego Przekazu, obchodzony w Polsce w trzecią niedzielę września (dzień wybrany przez Episkopat Polski)17 IX - Dzień Sybiraka27 IX - Dzień Podziemnego Państwa Polskiego, obchodzony od 1998 r. dla upamiętnienia utworzenia w 1939 r. pierwszej konspiracyjnej organizacji niepodległościowej Służba Zwycięstwu Polski27 IX - Międzynarodowy Dzień Turystyki

PAŹDZIERNIK

1 X - Międzynarodowy Dzień Ludzi Starszych, obchodzony od 1991 r.1 X - Międzynarodowy Dzień Muzyki, obchodzony od 1974 r.4 X - Światowy Dzień Ochrony Zwierząt14 X - Dzień Edukacji Narodowej24 X - Dzień Organizacji Narodów Zjednoczonych, obchodzony od 1984 r. 25 X - Międzynarodowe Święto Bibliotek Szkolnych27 X - Światowy Dzień Modlitwy o Pokój, obchodzony przez Kościół Katolicki od 1986 r.

LISTOPAD

1 XI - Dzień Wszystkich Świętych11 XI - Święto Niepodległości (Polska) – rocznica odzyskania niepodległości16 XI - Międzynarodowy Dzień Tolerancji21 XI - Światowy Dzień Pozdrowienia (World Halo Day), lub Światowy Dzień Życzliwości, obchodzony od 1973 r.25 XI - Światowy Dzień Pluszowego Misia29 XI - Dzień Dziękczynienia, obchodzony w USA od 1621 r. dla upamiętnienia osadników, którzy przetrwali pierwszą zimę na kontynencie amerykańskim

GRUDZIEŃ

5 XII - Międzynarodowy Dzień Wolontariusza, ogłoszony w 1985 r. z inicjatywy Zgromadzenia Ogólnego NZ, obchodzony od 1986 r.10 XII - Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka, obchodzony od 1950 r.10 XII - Międzynarodowy Dzień Ochrony Praw Dziecka13 XII - Dzień Pamięci Ofiar Stanu wojennego, uchwalony 6 XII 2002 r. (Polska)

3

POLSKA

Fakty, których daty dzienne nie zostały ustalone

900/ 1113 - powstał „Kronika” Galla Anonima875/ 1138 - Wszedł w życie tzw. testament Krzywoustego – początek podziału dzielnicowego Polski, ustanowienie zasad pryncypatu i senioratu. Dzielnica senioralna ze stolicą w Krakowie miała być niedziedziczna i niepodzielna. 715/ 1298 - powstał najstarszy zachowany zabytek języka polskiego „Kazania Świętokrzyskie”500/ 1513 - Wydano pierwszą drukowaną polską książkę „Raj duszy” Biernata z Lublina w krakowskiej oficynie wydawniczej Floriana Unglera i Wolfganga Lerna 480/ 1533 - Zm. w Norymberdze Wit Stwosz, snycerz, rzeźbiarz, malarz, grafik, twórca słynnego „Ołtarza Mariackiego” w Krakowie 195/ 1818 - Antoni Malczewski, poeta-romantyk zdobył Mont Blanc, wydarzenie to uznano za początek polskiego alpinizmu 195/ 1818 - Utworzono Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie 135/ 1878 - Jan Matejko namalował „Bitwę pod Grunwaldem” 125/ 1888 - Wydano „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej 105/ 1908 - Powstał Związek Księgarzy Polskich w Warszawie 105/ 1908 - Powstała „Rota” Marii Konopnickiej 85/ 1928 - Zaczął ukazywać się „Urzędowy Wykaz Druków” wydawany przez Bibliotekę Narodową 85/ 1928 - Ukazała się praca Adama Łysakowskiego „Katalog przedmiotowy. Teoria” 65/ 1948 - Zaczęła się ukazywać „Bibliografia Zawartości Czasopism” 60/ 1953 - Instytut Literacki w Paryżu zainaugurował serię wydawniczą „Biblioteka Kultury”

STYCZEŃ

150/ 1 I 1863 - W Warszawie odbyła się prapremiera opery „Halka” Stanisława Moniuszki 70/ 1 I 1943 - Ur. Allan Starski, scenograf, w 1994 r. otrzymał Oscara za scenografię do filmu S.Spielberga „Lista Schindlera” 60/ 1 I 1953 - Powołano Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk 55/ 1 I 1958 - Powstanie Wrocławskiego Teatru Pantomimy Henryka Tomaszewskiego

4

95/ 2 I 1918 - Ur. Adam Bahdaj, pisarz, autor m.in. popularnych opowiadań i powieści dla dzieci i młodzieży; w czasie II wojny światowej był kurierem tatrzańskim (zm. 7 V 1985) 70/ 2 I 1943 - Ur. Edward S. Kłosiński, operator filmowy, autor zdjęć do takich filmów jak :”Człowiek z marmuru” A. Wajdy, „Barwy ochronne” K. Zanussiego, „Wodzirej” F. Falka (zm. 5 I 2008) 95/ 3 I 1918 - Wydanie przez Radę Regencyjną dekretu o tymczasowej organizacji władz naczelnych w Królestwie Polskim 45/ 3 I 1968 - Zm. Hanna Mortkowicz-Olczakowa, pisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży, oraz wielu opracowań biograficznych m.in. „Janusz Korczak”, „O Stefanie Żeromskim” (ur. 19 X 1905) 20/ 3 I 1993 - Rozpoczęcie działalności Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy 85/ 4 I 1928 - Ur. Jan Lenica, grafik, malarz, autor plakatów filmowych, twórca filmów eksperymentalnych, współpracował ze „Szpilkami”195/ 5 I 1818 - Ur. Ernest Adam Malinowski, inżynier kolejowy i drogowy, budowniczy transandyjskiej kolei, bohater narodowy Peru (zm. 2 III 1899)195/ 5 I 1818 - Zm. Marcello Bacciarelli, malarz włoski, doradca Stanisława Augusta w sprawach sztuki, twórca plafonów, fresków dla Zamku Królewskiego i Łazienek w Warszawie (ur. 16 II 1731 w Rzymie) 200/ 6 I 1813 - Ur. Gaspar Józef Hipolit Cegielski , filolog, przemysłowiec, działacz społeczny, dziennikarz i polityk (zm. 30 XI 1868)120/ 6 I 1893 - W Krakowie utworzono Polski Klub Filatelistów, pierwsze na ziemiach polskich tego typu stowarzyszenie 70/ 6 I 1943 - Ur. Jerzy Bronisław Domaradzki, scenarzysta i reżyser filmowy 90/ 7 I 1923 - Ur. Jerzy Nowosielski, malarz, rysownik i teoretyk sztuki, profesor ASP w Krakowie (zm. 21.02.2011. ) 320/ 8 I 1693 - Zm. we Francji Jan Andrzej Morsztyn, poeta, tłumacz, dworzanin Lubomirskich, autor m.in. „Kanikuły albo psiej gwiazdy” (ur. ok. 1613 r. w Sandomierzu)130/ 8 I 1883 - Ur. Józef Ujejski, historyk literatury, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (zm. 8 VII 1937) 85/ 9 I 1928 - Powstała Liga Ochrony Przyrody145/ 10 I 1868 - Zm. Karol Szajnocha, dramaturg, historyk, redaktor; („Jadwiga i Jagiełło” : 1374-1413 ; „Wincenty z Szamotuł”; „Jerzy Lubomirski” ); (ur. 20.11.1818)

5

50/ 10 I 1963 - Zm. Tadeusz Szeligowski, kompozytor, pedagog, wykładowca w konserwatorium w Poznaniu, Wilnie i Warszawie (ur. 13 IX 1896 we Lwowie) 80/ 11 I 1933 - Zm. Oswald Marian Balzer, historyk, badacz dziejów ustroju, sądownictwa, osadnictwa i skarbowości Polski; główne dzieła to : „Geneza trybunału koronnego”, „Genealogia Piastów” (ur. 23 I 1858 w Chodorowie) 50/ 12 I 1963 - Zm. Alina Świderska, powieściopisarka, autorka biograficznych cykli powieściowych z życia i epoki Ryszarda Wagnera np. „Prometeusz”, „Król z bajki” (ur. 13 I 1875) 20/ 12 I 1993 - Zm. we Francji Józef Czapski, malarz, pisarz, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, współtwórca i współredaktor polskiego miesięcznika „Kultura” (ur. 3 IV 1896 w Pryłukach na Białorusi) 110/ 13 I 1903 - Ur. Irena Jurgielewiczowa, pisarka, pedagog, autorka książek dla dzieci i młodzieży m.in. „Ten obcy”, „Osiem lalek” (zm. 28 V 2003) 90/ 13 I 1923 - Ur. Wojciech Zamecznik, grafik, scenograf, ilustrator książek dla dzieci (zm. 12 V 1967) 100/ 15 I 1913 - Ur. Mirosław Żuławski, prozaik, reportażysta, dyplomata, autor powieści m.in. o Wietnamie pt. „Rzeka czerwona” (zm. 17 II 1995) 95/ 15 I 1918 - Zm. Wojciech Kętrzyński, historyk, działacz społeczny i polityczny na Mazurach, pełnił funkcję dyrektora biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie (ur. 11 VII 1838) 35/ 15 I 1978 - Zm. Teofil Ociepka, popularny malarz nieprofesjonalny, nawiązujący w swym malarstwie do śląskich legend ludowych i życia górników (ur. 22 IV 1891) 95/ 17 I 1918 - Ur. Helena Marusarzówna, narciarka, specjalistka w narciarstwie alpejskim, kurier tatrzański, żołnierz ZWZ- AK (zg. rozstrzelana przez Niemców 12 IX 1941) 105/ 18 I 1908 - Ur. Stanisław Stomma, współzałożyciel i redaktor „Tygodnika Powszechnego” i miesięcznika „Znak”, polityk, publicysta, nauczyciel akademicki (zm. 21.07.2005) 85/ 18 I 1928 - Ur. Franciszek Pieczka, aktor teatralny i filmowy 30/ 18 I 1983 - Zm. Stanisław Hebanowski, reżyser teatralny, tłumacz literatury francuskiej (ur. 10 XII 1912)

6

60/ 21 I 1953 - Rozpoczął się pokazowy proces 4 księży kurii krakowskiej i 3 osób świeckich, oskarżonych przez władze PRL o działalność szpiegowską na rzecz Stanów Zjednoczonych. 27.01. ogłoszono wyrok skazujący ks. Józefa Lelitę oraz członków Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej - Michała Kowalika i Edwarda Chachlicę na karę śmierci (wyroków nie wykonano); pozostałym wymierzono kary od 6 l. po dożywocie. 60/ 21 I 1953 - Telewizja Polska rozpoczęła regularną emisję programu 150/ 22 I 1863 - Wybuchło powstanie styczniowe; zakończyło się jesienią 1864. 135/ 22 I 1878 - Ur. Bolesław Leśmian, poeta, główny przedstawiciel polskiego symbolizmu, autor poematów baśniowo- filozoficznych (zm. 5 XI 1937) 220/ 23 I 1793 - Drugi rozbiór Polski155/ 23 I 1858 - Ur. Oswald Marian Balzer, historyk, badacz dziejów ustroju, sądownictwa, osadnictwa Polski (zm. 11 I 1933) 140/ 23 I 1873 - Ur. Karol Irzykowski, prozaik, krytyk literacki, teatralny i filmowy, dramaturg, autor pierwszej polskiej teorii filmu pt. „Dziesiąta muza” (zm. 2 XI 1944) 85/ 23 I 1928 - Ur. Tadeusz Śliwiak, poeta, tłumacz, należał do grupy literackiej „Muszyna”, utworzył z grupą poetów i plastyków magazyn literacko-graficzny „Zebra” (zm. 3 XII 1994) 55/ 24.01.1958 - Ur. Barbara Kosmowska, powieściopisarka ur. w Bytowie ; („Głodna kotka”; „Teren prywatny”; „Gobelin” i in.) 130/ 25 I 1883 - Ur. Wacław Grubiński, dramatopisarz, prozaik, krytyk literacki i teatralny (zm. 8 VI 1973) 100/ 25 I 1913 - Ur. Witold Lutosławski, dyrygent, kompozytor utworów symfonicznych, fortepianowych, kameralnych oraz wokalno-instrumentalnych 85/ 25 I 1928 - Ur. Robert Stiller, pisarz, tłumacz literatury pięknej, znawca folkloru i kultury malajskiej115/ 26 I 1898 - Ur. Katarzyna Kobro-Strzemińska, rzeźbiarka, tworzyła kompozycje przestrzenne z metalu i szkła (zm.26 II 1950) 100/ 26 I 1913 - Ur. Hanna Muszyńska-Hoffmannowa, powieściopisarka i publicystka; („W Wersalu Podlaskim”; „Panny z kamienicy”, „Pod Fortuną”; „Panie na Wilanowie” i inne); (zm. 06.05.1995)

7

110/ 28 I 1903 - Ur. Aleksander Kamiński, pisarz, autor książek o tematyce harcerskiej, jeden z organizatorów „Szarych Szeregów”, komendant organizacji Małego Sabotażu „Wawer” (zm. 15 III 1978) 80/ 28 I 1933 - Ur. Krzysztof Teodor Teoplitz, dziennikarz, krytyk filmowy, felietonista, autor scenariuszy filmowych (zm. 30.03.2010) 35/ 28 I 1978 - Zm. Jerzy Kuryłowicz, językoznawca, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor prac teoretycznych z językoznawstwa indoeuropejskiego i ogólnego (ur. 26 VIII 1895)120/ 29 I 1893 - Ur. Wacław Jędrzejewicz, legionista, pisarz, historyk, współzałożyciel i wieloletni prezes Instytutu im. Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku (zm. 30 XI 1993) 100/ 29 I 1913 - Otwarcie Teatru Polskiego 100/ 29 I 1913 - Zm. Władysław Bełza, dramatopisarz, publicysta, współtwórca „Przeglądu Tygodniowego”, współzałożyciel pisma dla dzieci „Promyk”, autor znanego wiersza „Kto ty jesteś” (ur. 17 X 1847) 60/ 29 I 1953 - Zm. Jan Muszkowski, bibliotekoznawca, dyrektor Biblioteki Ordynacji Krasińskich, współorganizator Związku Bibliotekarzy Polskich (ur. 9 XII 1882) 35/ 29 I 1978 - Zm. Stanisław Dygat, prozaik, felietonista, scenarzysta filmowy, tłumacz (ur. 5 XII 1914)

LUTY

70/ 1 II 1943 - Ur. Marian Opania, aktor 60/ 1 II 1953 - W Krakowie powstało Wydawnictwo Literackie150/ 2 II 1863 - Ur. Maria Rodziewiczówna, powieściopisarka (zm. 16 XI 1944) 85/ 2 II 1933 - Ur. Ryszard Ber, reżyser filmowy, telewizyjny i teatralny, twórca takich filmów jak „Lalka”, „Cudzoziemka” 30/ 2 II 1983 - Prymas Polski, arcybiskup Józef Glemp otrzymał kapelusz kardynalski z rąk papieża Jana Pawła II120/ 3 II 1893 - Zm. Teofil Lenartowicz, poeta, rzeźbiarz, autor poematów realistycznych i historycznych (ur. 27 II 1822) 85/ 3 II 1928 - Ur. Andrzej Szczypiorski, prozaik, publicysta, felietonista, autor słuchowisk radiowych oraz powieści sensacyjnych (zm. 16 V 2000)

8

75/ 4 II 1938 - Zm. Karol Hubert Rostworowski, dramaturg, poeta, publicysta (ur. 3 XI 1877) 70/ 4 II 1943 - Ur. Wanda Rutkiewicz, alpinistka, z zawodu elektronik; 16.10.1978 r. weszła jako trzecia kobieta i pierwsza Europejka na Mount Everest; 23.06.1986 jako pierwsza kobieta zdobyła K2; (zg. 12 lub 13.05.1992)120/ 5 II 1893 - Ur. Roman Ingarden, filozof, estetyk, jeden z głównych przedstawicieli polskiej fenomenologii (zm. 14 VI 1970)115/ 7 II 1898 - Ur. Roman Turek, pisarz ludowy, żołnierz Armii Krajowej, pierwszy laureat literackiej nagrody im. Juliana Przybosia (zm. 20 II 1982)200/ 8 II 1813 - Zm. Tadeusz Czacki, twórca Liceum Krzemienieckiego, bibliofil, znany z pozbawionych skrupułów metod zdobywania cennych książek (ur. 28 VIII 1765) 55/ 8 II 1958 - Zm. Zbigniew Pronaszko, malarz, rzeźbiarz, grafik, współzałożyciel ugrupowania Ekspresjoniści Polscy (później grupy Formiści Polscy, następnie Formiści) (ur. 27 V 1885)165/ 9 II 1848 - Ur. Piotr Chmielowski, krytyk i historyk literatury, członek Akademii Umiejętności (zm. 22 IV 1904)365/ 10 II 1648 - Król Władysław IV nadał prawa miejskie prawobrzeżnej gminie Warszawy – Pradze245/ 10 II 1768 - Zm. Gabriel Piotr Baudouin, misjonarz, założyciel zakładu wychowawczego i ochronki dla niemowląt w Warszawie 90/ 10 II 1923 - Ur. Olgierd Budrewicz, reporter, publicysta, autor szkiców o tematyce warszawskiej (zm. 20.11.2011) 75/ 10 II 1938 - Zm. Aleksander Majkowski, działacz społeczny i publicysta kaszubski, twórca Towarzystwa Czytelni Ludowych i Muzeum Kaszubsko-Pomorskiego w Sopocie (ur. 17 VII 1876) 60/ 10 II 1953 - Zm. Karol J. Badecki, historyk literatury, bibliograf, archiwista (ur. 28 I 1886)215/ 12 II 1798 - Zm. w Petersburgu Stanisław August Poniatowski, ostatni król Polski 1764-1795 (ur. 17 I 1732) 70/ 12 II 1943 - Ur. Wacław Kisielewski, pianista, członek duetu pianistycznego „Marek i Wacek” (zg. tragicznie 12.07.1986.) 35/ 12 II 1978 - Zm. Wiesław Dymny, poeta, satyryk, aktor i scenarzysta filmowy (ur. 25 II 1936)

9

95/ 13 II 1923 - Ur. Adam Kilian, scenograf, grafik, ilustrator książek, przedstawiciel polskiego folkloryzmu; współpracował z teatrami dramatycznymi przy wystawieniach sztuk, w których pojawiają się motywy sztuki ludowej, m.in. „Wesele” S. Wyspiańskiego 50/ 13 II 1963 - Zm. Bolesław Hryniewiecki, botanik, specjalista w zakresie anatomii i fizjologii roślin (ur. 20 II 1875)140/ 15 II 1873 - Ur. Faustyn Czerwijowski, pedagog, pierwszy dyrektor Biblioteki Publicznej w Warszawie (zm. 15 IX 1944) 85/ 15 II 1928 - Ur. Cezary Chlebowski, pisarz, publicysta, historyk, autor szkiców poświęconych mało znanym epizodom z dziejów polskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej 10/ 15 II 2003 - Zm. Włodzimierz Fijałkowski, prof. dr hab. med., ginekolog położnik, popularyzator naturalnego planowania rodziny, pionier szkół rodzenia w Polsce, prekursor badań nad psychologią prenatalną, obrońca życia ludzkiego od poczęcia do naturalnej śmierci (ur. 04.06.1917) 40/ 16 II 1983 - Zm. Kazimiera Iłłakowiczówna, poetka, tłumaczka, za twórczość przekładową otrzymała w 1954 r. nagrodę PEN-Clubu, w latach 1926-1935 sekretarka Józefa Piłsudskiego (ur. 6 VIII 1892)425/ 18 II 1588 - W Warszawie otwarto pierwszą księgarnię 75/ 18 II 1938 - Ur. Halina Kunicka, piosenkarka540/ 19 II 1473 - Ur. Mikołaj Kopernik, astronom, matematyk, ekonomista, twórca heliocentrycznej teorii budowy świata (zm. 24 V 1543) 90/ 19 II 1923 - Powstała Książnica Miejska im. Mikołaja Kopernika w Toruniu 65/ 20 II 1948 - Ur. Radosław Piwowarski, reżyser filmowy, scenarzysta 10/ 20 II 2003 - Zm. Jan Józef Szczepański, prozaik, eseista, tłumacz i autor scenariuszy filmowych, taternik, inicjator i współzałożyciel SPP (ur. 12.01.1919)150/ 21 II 1863 - Zm. Henryk Marconi, architekt polski włoskiego pochodzenia, budowniczy wielu pałaców, kościołów i gmachów użyteczności publicznej m.in. Hotelu Europejskiego (ur. 7 I 1792 w Rzymie) 70/ 21 II 1943 - Zm. Bohdan Świderski, geolog, kartograf, zajmował się budową geologiczną Alp, Tatr, Karpat, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego 55/ 21 II 1958 - Zm. w Waszyngtonie Henryk Arctowski, podróżnik, geofizyk, pionier polskich badań arktycznych

1

115/ 22 II 1898 - Ur. Karol Bunsch, powieściopisarz, twórca powieści historycznych o początkach państwa polskiego pod rządami Piastów (zm. 24 XI 1987) 30/ 22 II 1983 - Zm. Mieczysław Jastrun, poeta, prozaik, eseista i tłumacz (ur. 29.10.1903) 110/ 23 II 1903 - Ur. Antoni Uniechowski, rysownik, malarz. Zajmował się plakatem, scenografią filmową i teatralną, a przede wszystkim ilustracją książkową (zm. 23 V 1976) 85/ 24 II 1928 - Powołanie Biblioteki Narodowej w Warszawie, organizowanej od 1919 r., otwartej dla użytkowników w 1930 60/ 24 II 1953 - Został stracony August Emil Fieldorf, generał, legionista, komendant Kedywu Komendy Głównej AK, zastępca ostatniego komendanta AK gen. Leopolda Okulickiego, aresztowany przez NKWD 7 III 1945 r. i internowany na terenie ZSRR, w 1949 r. po powrocie do kraju aresztowany prze UB, następnie skazany na karę śmierci (ur.20 III 1895) 35/ 28 II 1978 - Zm. Janusz Meissner, lotnik i pisarz; od 1940 r. w Wielkiej Brytanii; w latach 1944-1946 oficer RAF (ur. 21 I 1901)

MARZEC

470/ III 1543 - W Norymberdze wydano dzieło Mikołaja Kopernika „ De revolutionibus orbium coelestium” 145/ 1 III 1868 - Zm. Józef Simmler, malarz, twórca obrazów historycznych, obyczajowych, portretów (ur. 14 III 1823) 95/ 1 III 1913 - Ur. Jan Ożóg, poeta, prozaik, jego twórczość cechują motywy życia wiejskiego i rodzimego pejzażu (zm. 1 III 1991) 75/ 1 III 1938 - Zm. Władysław Grabski, ekonomista, historyk, działacz polityczny i społeczny, autor reformy walutowej w 1924 r. założyciel Instytutu Socjologii Wsi (ur. 7 VII 1874) 40/ 1 III 1973 - Zm. Eugeniusz Szwankowski, historyk, teatrolog, organizator i kierownik pierwszego w Polsce Muzeum Teatralnego 680/ 2 III 1333 - Zm. w Krakowie Władysław Łokietek, król Polski, zjednoczył większość ziem polskich, dając podstawę do dalszej ich konsolidacji wewnętrznej

1

35/ 2 III 1978 - Zm. Mieczysław Kotlarczyk, aktor, reżyser, twórca Teatru Rapsodycznego w Krakowie (ur. 6 V 1908)180/ 4 III 1833 - Ur. Aleksander Gryglewski, malarz, profesor Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie (zm. śmiercią samobójczą 29 VIII 1879)110/ 4 III 1903 - Ur. Adam Polewka, pisarz, publicysta, działacz społeczny i oświatowy (zm. 1 X 1956) 70/ 4 III 1943 - Zm. Julian Krzewiński, dramatopisarz, prozaik, aktor (ur. 3 I 1882)200/ 5 III 1813 - Ur. Kazimierz Gzowski, inżynier budowlany, konstruktor m.in. mostu na Niagarze k. Buffalo (zm. 24 VIII 1898 w USA)105/ 5 III 1908 - Ur. Teodor Parnicki, pisarz, dyplomata, autor powieści historycznych (zm. 5 XII 1988) 35/ 5 III 1978 - Zm. Zbigniew Załuski, pisarz, publicysta, działacz społeczny (ur. 31 VII 1926) 85/ 6 III 1928 - Przekazanie Bibliotece Narodowej zbiorów rapperswilskich 65/ 6 III 1948 - Ur. Zbigniew Górny, dyrygent, kompozytor, aranżer, pianista 5/ 6 III 2008 - Zm. Gustaw Holoubek, aktor teatralny i filmowy, reżyser i pedagog, wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie, odznaczony Orderem Orła Białego (ur. 21.04.1923)790/ 8 III 1223 - Zm. w Jędrzejowie Wincenty zw. Kadłubkiem, kronikarz, biskup krakowski, autor łacińskiej kroniki dziejów Polski od czasów legendarnych do 1202 r. 55/ 8 III 1958 - Zm. Irena Solska, aktorka teatralna (ur. 6 IV 1878) 45/ 8 III 1968 - Odbył się wiec protestacyjny studentów Uniwersytetu Warszawskiego, początek tzw. wydarzeń marcowych. 20/ 11 III 1993 - Zm. Alina Centkiewicz, pisarka, autorka książek dla młodzieży (ur. 5 XII 1907) 40/ 12 III 1973 - Zm. Eleonora Reicher, lekarz reumatolog, organizatorka Instytutu Reumatologii w Warszawie (ur. 29 IX 1884) 100/ 13 III 1913 - Zm. Walery Przyborowski, historyk, pisarz, autor powieści historycznych dla młodzieży (ur. 27 XI 1845) 90/ 13 III 1923 - Ur. Emil Karewicz, aktor teatralny i filmowy190/ 14 III 1823 - Ur. Józef Simmler, malarz, twórca obrazów historycznych, obyczajowych (zm. 1 III 1868)110/ 15 III 1903 - Ur. Józef Czechowicz, poeta awangardowy dwudziestolecia międzywojennego (zg. w czasie nalotu bombowego 9 IX 1939 r. w Lublinie)

1

35/ 15 III 1978 - Zm. Aleksander Kamiński, prozaik, pedagog, działacz harcerski, jeden z przywódców Szarych Szeregów (ur. 28 I 1903) 85/ 16 III 1928 - Ur. Aleksander Ścibor-Rylski, prozaik, scenarzysta, reżyser filmowy (zm. 3 IV 1983)650/ 17 III 1363 - Złożenie przez króla Kazimierza Wielkiego prośby do papieża Urbana V o zgodę na otwarcie w Krakowie uczelni „studium generale”, która stała się zalążkiem późniejszego Uniwersytetu Jagiellońskiego205/ 18 III 1808 - Utworzenie na podstawie dekretu wydanego przez księcia warszawskiego Fryderyka Augusta Sasa, Szkoły Prawa i Administracji w Warszawie, pierwszej tego typu uczelni w Polsce 95/ 18 III 1918 - Z inicjatywy Stanisława Ossoryi-Brochackiego, założyciela pierwszego w Warszawie zawodowego kabaretu „Miraż”, powstał Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych (ZAiKS), którego celem jest ochrona praw autorskich członków 70/ 18 III 1943 - Zm. Helena Mniszkówna, powieściopisarka, autorka powieści romansowych z życia wyższych sfer (ur. 24 V 1878)955/ 19 III 1058 - Zm. Kazimierz I Odnowiciel, książę z dynastii Piastów; po śmierci ojca Mieszka II, objął w 1034 r. rządy nad państwem, odbudował polską organizację państwową i kościelną (ur. 25 VII 1016)190/ 19 III 1823 - Zm. książę Adam Kazimierz Czartoryski, generał ziem podolskich, działacz Komisji Edukacji Narodowej, mąż stanu, mecenas sztuki (ur. 14 I 1770) 165/ 20 III 1848 - Wybuch Powstania w Wielkopolsce – utworzenie Komitetu Narodowego 85/ 20 III 1928 - Zm. Tadeusz Browicz, lekarz, odkrywca zarazka duru brzusznego (ur. 15 IX 1847) 15/ 20 III 1998 - Zm. Maciej Słomczyński, pisarz, tłumacz literatury, autor powieści kryminalnych opublikowanych pod pseudonimem Joe Alex (ur. 10 IV 1922) 65/ 21 III 1948 - Ukazał się pierwszy numer tygodnika „Przyjaciółka” 40/ 21 III 1973 - Zm. Jan Marcin Szancer, malarz, grafik, ilustrator książek dla dzieci , autor znaczków pocztowych, kostiumów i dekoracji teatralnych i filmowych (ur. 12 XI 1902) 80/ 23 III 1933 - Ur. Andrzej Trzaskowski, pianista, kompozytor, aranżer (zm. 16 IX 1998)

1

55/ 23 III 1958 - Zm. Florian Witold Znaniecki, filozof, socjolog kultury, przedstawiciel soscjologii humanistycznej(ur. 15 I 1882)445/ 24 III 1568 - Powołano Komisję Morską – pierwszy w Polsce państwowy urząd i sąd morski155/ 24 III 1858 - Ur. Tymoteusz Adamowski, skrzypek wirtuoz (zm. 18 IV 1943 w USA) 100/ 24 III 1903 - Ur. Igor Newerly, pisarz, przewodniczący Komitetu Korczakowskiego, przygotował 4-tomowy “Wybór pism” J. Korczaka (zm. 19 X 1987) 95/ 24 III 1918 - Zm. Władysław Ślewiński, malarz, autor pejzaży z Bretanii, widoków tatrzańskich, portretów (ur. 1 VI 1854) 65/ 24 III 1948 - Ur. Jerzy Kukuczka, alpinista, zdobywca 14 ośmiotysięczników w Himalajach (zg.24 X 1989) 85/ 25 III 1928 - Ur. Joanna Kulmowa, autorka książek dla dzieci i młodzieży 50/ 25 III 1963 - Zm. Zygmunt Aleksander Klemensiewicz, fizyk, taternik, autor pierwszego polskiego przewodnika taternickiego „Zasady taternictwa” (ur. 24 IV 1886)105/ 26 III 1908 - W Warszawie uruchomiono pierwszą elektryczną komunikację tramwajową 70/ 26 III 1943 - Akcja pod Arsenałem ; odbicie grupy więźniów z rąk niemieckich przez oddział Armii Krajowej 30/ 27 III 1983 - Zm. Hanna Malewska, redaktor naczelny pisma „Znak”, powieściopisarka (ur. 21 VI 1911) 85/ 28 III 1928 - Ur. Zbigniew Brzeziński, polityk amerykański polskiego pochodzenia, Doctor honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, odznaczony Orderem Orła Białego165/ 29 III 1848 - Powstały we Włoszech Legiony Polskie Adama Mickiewicza 70/ 29 III 1943 - Zg. w Poznaniu zamordowany przez Niemców Stefan Balicki, powieściopisarz, krytyk literacki (ur. 1899) 50/ 29 III 1963 - Zm. Pola Gojawiczyńska, pisarka, autorka powieści z życia środowisk proletariacko-mieszczańskich (ur. 1 IV 1896) 70/ 31 III 1943 - Zm. Aureli Drogoszewski, historyk literatury polskiej, wydawca „Pism” Elizy Orzeszkowej (ur. 16 VI 1863)

1

KWIECIEŃ

455/ 1 IV 1548 - Zm. Zygmunt Stary, król Rzeczypospolitej Obojga Narodów (ur. 1 I 1467) 90/ 1 IV 1923 - Ur. Bohdan Czeszko, prozaik, publicysta, scenarzysta filmowy, autor powieści o problematyce ideowo-moralnej okresu wojny i okupacji (zm. 21 XII 1988) 90/ 1 IV 1923 - W Warszawie rozpoczęło działalność Towarzystwo Bibliotek Powszechnych 90/ 1 IV 1923 - Zm. Aleksander Semkowicz, historyk, zajmował się głównie dziejami Polski średniowiecznej, był redaktorem „Kwartalnika Historycznego”, opublikował m.in. „Krytyczny rozbiór Dziejów Polski Jana Długosza do r. 1384” (ur. 7 II 1850) 60/ 2 IV 1953 - Ur. Krzysztof Krauze, reżyser, autor scenariuszy filmowych m.in. „Dług:, „Gry uliczne” 30/ 3 IV 1983 - Zm. Aleksander Ścibor-Rylski, prozaik, scenarzysta, reżyser filmowy (ur. 16 III 1928)130/ 4 IV 1883 - Ur. Władysław Skoczylas, grafik, malarz, rzeźbiarz (zm. 8 IV 1934)135/ 6 IV 1878 - Ur. Irena Solska, aktorka teatralna (zm.8 III 1958)250/ 7 IV 1763 - Zm. Benedykt Chmielowski, autor „Nowych Aten” – pierwszej polskiej encyklopedii powszechnej (ur. 1700)155/ 8 IV 1858 - Ur. Jan Styka, malarz, współtwórca „Panoramy Racławickiej” (zm. 28 IV 1925) 95/ 8 IV 1918 - Zm. Lucjan Rydel, poeta, dramatopisarz związany ze środowiskiem literacko-artystycznym Młodej Polski (ur. 17 V 1870) 90/ 8 IV 1923 - Ur. Jerzy Passendorfer, reżyser filmowy, operator Polskiej Kroniki Filmowej, realizował filmy oświatowe, dokumentalne oraz fabularne 70/ 9 IV 1943 - Zm. Stanisław Windakiewicz historyk literatury polskiej, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego (ur. 24 XI 1863) 60/ 9 IV 1953 - Zm. Stanisław Wojciechowski, polityk, prezydent RP w latach 1922-1926 (ur. 15 III 1869) 45/ 9 IV 1968 - Zm. Zofia Kossak-Szczucka, powieściopisarka, autorka utworów dla dzieci i młodzieży, publicystka, inicjatorka i współzałożycielka w 1942 r. konspiracyjnej organizacji Rada Pomocy Żydom „Żegota” (ur. 8 VIII 1890) 45/ 9 IV 1968 - Uchwalono Ustawę o Bibliotekach 85/ 10 IV 1928 - Ur. Jerzy Matuszkiewicz „Duduś”, kompozytor, muzyk jazzowy, twórca muzyki filmowej

1

10/ 12 IV 1963 - Zm. Kazimierz Ajdukiewicz, filozof, twórca radykalnego konwencjonalizmu oraz semantycznej teorii języka (ur. 12 XII 1890)115/ 13 IV 1898 - Ur. Maja Berezowska, malarka, ilustratorka, grafik, sławę zdobyła przede wszystkim jako autorka ilustracji w różnych czasopismach (zm. 31 V 1978)105/ 13 IV 1908 - Ur. Marek Żuławski, malarz, eseista, malował martwe natury, pejzaże, kompozycje figuralne (zm. 30 III 1985 w Londynie) 100/ 13 IV 1913 - Ur. Aleksander Rymkiewicz, poeta, członek grupy poetyckiej skupionej wokół czasopisma „Żagary” (zm. 26 IX 1983)125/ 16 IV 1888 - Ur. Jerzy Remer, historyk sztuki, muzeolog, organizator ochrony zabytków w Polsce, pierwszy generalny konserwator zabytków w kraju (zm. 16 II 1979) 30/ 16 IV 1983 - Zm. Helena Hleb-Koszańska, historyk, bibliograf, dyrektor Instytutu Bibliograficznego Biblioteki Narodowej (ur.13 VI 1903)125/ 18 IV 1888 - Ur. Maria Grzegorzewska, pedagog i psycholog, twórczyni polskiej pedagogiki specjalnej (zm. 7 V 1967) 25/ 18 IV 1988 - Zm. Józef Łobodowski, poeta, prozaik (ur. 19 III 1909) 70/ 19 IV 1943 - Ur. Edward Dwurnik, malarz, grafik 70/ 19 IV 1943 - Wybuch powstania w getcie warszawskim 60/ 19 IV 1953 - Ur. Andrzej Pągowski, grafik, autor wielu plakatów filmowych 30/ 19 IV 1983 - Zm. Jerzy Andrzejewski, pisarz, jego twórczość dotyczyła współczesnej problematyki ideowej i filozoficzno-moralnej (ur. 19 VIII 1909) 25/ 19 IV 1988 - Zm. Jonasz Kofta, poeta, satyryk, autor utworów dramatycznych, piosenkarz, założył wraz z Janem Pietrzakiem kabaret „Pod Egidą” (ur. 28 XI 1942140/ 20 IV 1873 - Ur. Wojciech Korfanty, polityk, komisarz plebiscytowy na Górnym Śląsku, wydawca, publicysta (zm.17 VIII 1939)105/ 21 IV 1908 - Ur. Jerzy Hryniewiecki, architekt, urbanista (zm. 25 VIII 1988) 90/ 21 IV 1923 - Ur. Gustaw Holoubek, aktor, reżyser teatralny i filmowy,pedagog, wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie (zm. 6 III 2008) 60/ 22 IV 1953 - Zm. Jan Czochralski, polski chemik, metaloznawca, wynalazca powszechnie stosowanej do dzisiaj metody otrzymywania monokryształów krzemu (ur. 23 X 1885)

1

125/ 23 IV 1888 - Ur. Helena Morsztynówna, pianistka (zm.22 V 1954) 75/ 23 IV 1938 - Zm. Stefan Drzewicki, teoretyk i wynalazca w dziedzinie lotnictwa i konstrukcji okrętów (ur. 26 VII 1844) 85/ 24 IV 1928 - Ur. Jerzy Tchórzewski, malarz, grafik, członek Grupy Plastyków Nowoczesnych (zm. 25 XII 1999) 75/ 24 IV 1938 - Ur. Zofia Nasierowska, artystka fotografik (zm. 3 X 2011) 75/ 25 IV 1938 - Zm. Aleksander Świętochowski, publicysta, pisarz, główny ideolog polskiego pozytywizmu (ur. 18 I 1849)110/ 26 IV 1903 - Ur. Anna Kowalska, pisarka (zm. 7 III 1969) 45/ 27 IV 1968 - Zm. Edward Csato, krytyk literacki, teatrolog, redaktor naczelny pisma „Teatr” (ur. 19 XII 1915) 35/ 28 IV 1978 - Rocznica utworzenia Komitetu Założycielskiego Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża (mi.in. przez Andrzeja Gwiazdę, Annę Walentynowicz i Lecha Wałęsę120/ 29 IV 1893 - Zm. Józef Bliziński, komediopisarz (ur. 10 III 1827)

MAJ

205/ 1 V 1808 - W Księstwie Warszawskim zaczął obowiązywać kodeks cywilny Napoleona I Bonapartego zawierający normy prawne przyjęte w czasie rewolucji francuskiej115/ 4 V 1898 - Ur. Halina Górska, pisarka, działaczka społeczna (zg. rozstrzelana przez Niemców 4 VI 1942) 100/ 4 V 1913 - Ur. Grażyna Bacewicz, skrzypaczka, kompozytorka (zm. 17 I 1969) 75/ 4 V 1938 - Ur. Jerzy Skolimowski, reżyser, scenarzysta105/ 5 V 1908 - Ur. Jan Kreczmar, aktor, reżyser (zm.20 VIII 1972)250/ 6 V 1763 - Ur. Józef Poniatowski, książę, generał i naczelny wódz wojsk polskich Księstwa Warszawskiego, marszałek armii napoleońskiej (zg. 19 X 1813 w nurtach Elstery)145/ 7 V 1868 - Ur. Stanisław Przybyszewski, , dramaturg, powieściopisarz (zm.23 XI 1927) 140/ 7 V 1873 - W Krakowie rozpoczęła działalność Akademia Umiejętności, która od 1919 r. zmieniła nazwę na Polską Akademię Umiejętności, po wojnie włączono ją do PAN 70/ 11 V 1943 - Ur. Jan Englert, aktor teatralny i filmowy, pedagog

1

40/ 11 V 1973 - Zm. Bogdan Arct, pisarz, grafik, jego powieści i opowiadania poświęcone są głównie walkom lotniczym w czasie II wojny światowej (ur. 27 V 1914)175/ 12 V 1838 - Zm. Jędrzej Śniadecki, lekarz, chemik, autor pierwszego w Polsce podręcznika chemii (ur. 30 XI 1768) 5/ 12 V 2008 - Zm. Irena Sendlerowa, działaczka społeczna i charytatywna, organizatorka akcji ratowania dzieci z getta warszawskiego i umieszczania ich w polskich rodzinach, sierocińcach i klasztorach, w wyniku której uratowano ok. 2.5 tys. dzieci, odznaczona Orderem Orła Białego (ur. 15 II 1910) 85/ 14 V 1928 - Ur. Władysław Hasior, rzeźbiarz (zm. 14 VII 1999) 20/ 14 V 1993 - Zm. Andrzej Kuśniewicz, poeta, powieściopisarz (ur. 30 XI 1904) 100/ 15 V 1913 - Ur. Jan Nowak-Jeziorański, publicysta, żołnierz, kurier i emisariusz Rzadu RP w Londynie,dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, odznaczony Orderem Orła Białego (zm.20 I 2005) 30/ 16 V 1983 - Zm. Aleksander Hertz, socjolog, głównie zajmował się socjologią stosunków politycznych (ur. 3 XII 1895) 80/ 17 V 1933 - Ur. Jarosław Abramow-Newrly, dramatopisarz, satyryk, autor tekstów piosenek 80/ 18 V 1933 - Ur. Władysław Terlecki, pisarz (zm. 3 XII 1999)365/ 20 V 1648 - Zm. Władysław IV Waza, król Polski od 1632 r. (ur. 19 IV 1595)225/ 23 V 1788 - Ur. Dezydery Chłapowski, generał, uczestnik i jeden z dowódców Powstania Listopadowego, rzecznik postępu gospodarczego w Wielkopolsce (zm. 26 V 1879)130/ 23 V 1883 - Zm. Cyprian Kamil Norwid, poeta, prozaik, dramaturg, rzeźbiarz, plastyk (ur. 24 IX 1821) 15/ 23 V 1998 - Zm. Tony Halik, podróżnik, dziennikarz, autor filmów przyrodniczych (ur. 24 I 1921)470/ 24 V 1543 - Zm. Mikołaj Kopernik, astronom, matematyk, twórca heliocentrycznej teorii budowy świata (ur. 19 II 1473)135/ 24 V 1878 - Ur. Helena Mniszkówna, autorka powieści romasowych z życia wyższych sfer (zm. 15 III 1943) 85/ 26-29 V 1928 - We Lwowie odbył się I Zjazd Bibliotekarzy Polskich135/ 27 V 1878 - Ur. Ferdynand Antoni Ossendowski, podróżnik, powieściopisarz (zm.3 I 1945) 70/ 30 V 1943 - Zm. Bolesław Miciński, pisarz, filozof (ur. 23 IV 1911) 100/ 31 V 1913 - Ur. Jerzy Wasowski, satyryk, kompozytor, współtwórca wraz z Jeremim Przyborą telewizyjnego „Kabaretu Starszych Panów (zm.29 IX 1984)

1

85/ 31 V 1928 - Ur. Tadeusz Urgacz, poeta 35/ 31 V 1978 - Zm. Maja Berezowska, malarka, ilustratorka, grafik (ur. 13 IV 1898)

CZERWIEC

60/ 3 VI 1953 - Ur. Krzysztof Jaroszyński, satyryk, aktor kabaretowy 30/ 4 VI 1983 - Zm. Ryszard Skibiński, bluesman, wirtuoz gry na harmonijce ustnej (ur. 25 I 1951) 70/ 5 VI 1943 - Zm. Wacław Bojarski, poeta, autor liryków prozą (ur. 30 X 1921)195/ 6 VI 1818 - Zm. Jan Henryk Dąbrowski, generał, twórca Legionów Polskich we Włoszech (ur. 2 VIII 1755) 50/ 6 VI 1963 - W Instytucie Fizyki PAN uruchomiono pierwszy polski laser 25/ 7 VI 1988 - Zm. Aleksander Jackiewicz, teoretyk i historyk filmu, krytyk filmowy, powieściopisarz (ur. 19 VIII 1915) 45/ 8 VI 1968 - Zm. Lucjan Rudnicki, pisarz, działacz społeczny (ur. 2 I 1882) 40/ 8 VI 1973 - Zm. Wacław Grubiński, dramaturg, prozaik, krytyk literacki (ur. 25 I 1883) 95/ 12 VI 1918 - Zm. Bolesław Leszczyński, aktor, jeden z najwybitniejszych tragików polskich (ur.14 VIII 1837)180/ 13 VI 1833 - Zm. Jakub Kubicki, architekt, projektant wielu klasycystycznych budowli m.in. Belwederu (ur.1758)110/ 13 VI 1903 - Ur. Helena Hleb-Koszańska, historyk, bibliograf, dyrektor Instytutu Bibliograficznego Biblioteki Narodowej w Warszawie, autorka wielu prac historycznych, literackich i bibliograficznych (zm. 16 IV 1983)110/ 14 VI 1903 - Zm. Jan Aleksander Karłowicz, językoznawca, etnograf, muzykolog, zainicjował dzieło o trwałej wartości „Słownik języka polskiego” zw. Warszawskim (ur. 28 V 1836) 80/ 14 VI 1933 - Ur. Jerzy Kosiński, pisarz, wykładowca amerykańskich uniwersytetów, prezes amerykańskiego PEN Club-u zmarł śmiercią samobójczą 5 V 1991) 90/ 16 VI 1923 - Ur. Henryk Czyż, dyrygent, kompozytor (zm. 16 I 2003) 50/ 16 VI 1963 - Ukazał się pierwszy numer tygodnika „Kultura” 30/ 18 VI 1983 - Zm. Miron Białoszewski, poeta, prozaik, dramaturg (ur. 30 VI 1922)

1

220/ 20 VI 1793 - Ur. Aleksander Fredro, komediopisarz, pamiętnikarz (zm. 15 VIII 1876)205/ 20 VI 1808 - Zm. Franciszek Ksawery Dmochowski, pisarz, działacz Kuźnicy Kołłątajowskiej (ur. 2 XII 1762)115/ 20 VI 1898 - Ur. Witold Taszycki, językoznawca, twórca polskiej dialektologii historycznej (zm. 8 VIII 1979) 70/ 20 VI 1943 - Ur. Wojciech Gąssowski, piosenkarz, gitarzysta, kompozytor 5/ 20 VI 2008 - Zm. Piotr Łazarkiewicz, reżyser, scenarzysta, producent, krytyk, wykładowca Warszawskiej Szkoły Filmowej (ur. 13 III 1954) 95/ 21 VI 1918 - Zm. Edward Abramowski, działacz społeczny, filozof, socjolog (ur. 17 VIII 1868) 65/ 21 VI 1948 - Ur. Andrzej Sapkowski, pisarz fantasy i science fiction 90/ 23 VI 1923 - Sejm uchwalił ustawę o ustanowieniu Krzyża Zasługi175/ 24 VI 1838 - Ur. Jan Matejko, malarz, reprezentował polskie malarstwo XIX-wieczne, twórca monumentalnych, historycznych obrazów dziejów Polski (zm. 1 XI 1893) 5/ 24 VI 2008 - Zm. Józef Szajna, scenograf, reżyser teatralny, malarz grafik; w czasie II wojny światowej więzień obozów koncentracyjnych w Auschwitz-Birkenau i w Buchenwaldzie (ur. 13 III 1922)105/ 26 VI 1908 - Ur. Gabriela Pauszer-Klonowska, pisarka, autorka książek dla dzieci (zm. 30 IX 1996) 75/ 26 VI 1938 - Ur. Krzysztof Baranowski, żeglarz, dwukrotnie samotnie opłynął kulę ziemską 40/ 27 VI 1973 - Zm. Stanisław Jasiukiewicz, aktor, grał głównie role klasyczne (ur. 14 V 1921)130/ 28 VI 1883 - Ur. Bolesław Drobner, działacz ruchu robotniczego, polityk (zm. 21 III 1968) 35/ 28 VI 1978 - Zm. Witold Zechenter, poeta, satyryk, autor książek dla dzieci i młodzieży (ur. 29 XII 1904 125/ 29 VI 1888 - Ur. Stanisław Piotr Koczorowski, bibliotekarz, współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Książek w Paryżu, kustosz Biblioteki Narodowej w Warszawie w latach 1931-1938 (zm. 30 XI 1958)115/ 29 VI 1898 - Ur. Zenon Kosidowski, pisarz, autor eseistycznych książek o starożytnych kulturach i religiach (zm. 14 IX 1978) 5/ 29 VI 2008 - Zm. Anka Kowalska, poetka, powieściopisarka i dziennikarka, działaczka opozycji demokratycznej; autorka m. in. „Pestki” (ur. 22 II 1932)

2

LIPIEC

80/ VII 1933 - Poznańscy archeolodzy odkryli koło Żnina w miejscowości Biskupin osadę prehistoryczną420/ 1 VII 1593 - Ur. Albrycht Stanisław Radziwiłł, kanclerz wielki litewski, pamiętnikarz (zm. 12 XI 1656) 90/ 2 VII 1923 - Ur. Wisława Szymborska, poetka, laureatka literackiej Nagrody Nobla w 1996 r., odznaczona Orderem Orła Białego (zm. 1 II 2012) 30/ 3 VII 1983 - Ur. Dorota Masłowska, powieściopisarka, felietonistka, laureatka Nagrody Literackiej „Nike” w 2006 r. 70/ 4 VII 1943 - W katastrofie lotniczej w Gibraltarze zginął Władysław Sikorski, polityk, generał w latach 1939-1943, premier rządu polskiego na emigracji, mąż stanu (ur. 20 V 1881) 70/ 5 VII 1943 - Zm. Kazimierz Junosza-Stępowski, aktor teatralny i filmowy (ur. 26 XI 1880)115/ 8 VII 1898 - Zm. Konrad Prószyński, działacz oświatowy, założyciel tajnego Towarzystwa Oświaty Narodowej (ur. 19 II 1851)190/ 9 VII 1823 - Ur. Henryk Rodakowski, malarz, ceniona jest jego twórczość portretowa o charakterze reprezentacyjnym (zm. 28 XII 1894)175/ 11 VII 1838 - Ur. Wojciech Kętrzyński, historyk, działacz społeczny i polityczny na Mazurach, pełnił funkcję dyrektora biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie (zm. 15 I 1918)105/ 12 VII 1908 - Ur. Eryk Lipiński, grafik, scenograf, dziennikarz, współzałożyciel Muzeum Karykatury w Warszawie (zm. 27 IX 1992) 45/ 12 VII 1968 - Zm. Ada Sari (właśc. Jadwiga Szajer), śpiewaczka, pedagog, solistka mediolańskiej opery La Scala (ur. 29 IV 1886)165/ 13 VII 1848 - Ur. Wojciech Dzieduszycki, polityk, filozof, historyk sztuki, krytyk literacki (zm. 23 III 1909) 5/ 13 VII 2008 - Zg. Bronisław Geremek, historyk – mediewista, polityk, odznaczony Orderem Orła Białego (ur. 6 III 1932) 45/ 14 VII 1968 - Zm. Marcin Kacprzak, lekarz, współtwórca Światowej Organizacji Zdrowia, pionier medycyny społecznej w Polsce 495/ 16 VII 1518 - Założono w Poznaniu Akademię Lubrańskiego, jedną z pierwszych w Polsce, średnią szkołę humanistyczną, nazwaną imieniem fundatora, biskupa Jana Lubrańskiego

2

115/ 18 VIII 1898 - Ur. Beata Obertyńska, poetka, nowelistka, aktorka; od 1944 r. w Londynie (zm. 21 V 1980)105/ 18 VII 1908 - Ur. Jan Śpiewak, poeta, krytyk literacki, tłumacz (zm. 22 XII 1967)130/ 19 VII 1883 - Ur. Wincenty Rzymowski, polityk, pisarz, dziennikarz, minister spraw zagranicznych w latach 1945-1947 (zm. 30 IV 1950) 55/ 19 VII 1958 - Zm. Karol Adwentowicz, aktor teatralny i filmowy (ur. 20 X 1871)125/ 20 VII 1888 - Ur. Emil Zegadłowicz, pisarz, dramaturg, współtwórca polskiego ekspresjonizmu (zm. 24 II 1941)125/ 20 VII 1888 - Ur. Stefan Kiedrzyński, dramaturg, powieściopisarz (zm.19 VII 1943)410/ 22 VII 1603 - Zm. Łukasz Górnicki, historyk, pisarz, humanista, sławę przyniósł mu „Dworzanin polski” – zadedykowany Zygmuntowi Augustowi (ur. 1527)135/ 22 VII 1878 - Ur. Janusz Korczak, pedagog, lekarz, pisarz (zg. w Treblince wraz z transportem dzieci żydowskich 6 VIII 1942) 30/ 22 VII 1983 - Zniesienie stanu wojennego na terytorium całego kraju 80/ 24 VII 1933 - Ur. Jerzy Harasymowicz-Broniuszyc, poeta, autor utworów dla dzieci i młodzieży (zm. 24 VIII 1999) 65/ 24 VII 1948 - Utworzono Instytut Badań Literackich 85/ 26 VII 1928 - Ur. Tadeusz Baird, kompozytor, jeden z inicjatorów zorganizowania festiwalu „Warszawska Jesień” (zm. 2 IX 1981) 15/ 28 VII 1998 - Zm. Zbigniew Herbert, poeta, eseista, dramatopisarz, odznaczony Orderem Orła Białego (ur. 29 X 1924 we Lwowie)160/ 30 VII 1853 - Ur. Julian Fałat, malarz, wybitny akwarelista, w jego twórczości dominuje tematyka myśliwska (zm. 9 VII 1919) 90/ 30 VII 1923 - Ur. Teresa Bojarska, pisarka 20/ 30 VII 1993 - Zm. Edward Raczyński, polityk, dyplomata, prezydent RP na obczyźnie w latach 1979-1986, współzałożyciel Funduszu Pomocy Krajowi (ur. 19 XII 1891)

60/ 31 VII 1928 - Zm. Kornel Makuszyński, poeta, prozaik, autor książek dla dzieci i młodzieży (ur. 8 I 1884)

2

SIERPIEŃ

240/ 3 VIII 1773 - Zm. Franciszek Konarski, pijar, pisarz, reformator szkolnictwa, współzałożyciel Collegium Nobilium w Warszawie (ur. 30 IX 1700) 30/ 3 VIII 1983 - Zm. w Paryżu Jan Brzękowski, poeta, teoretyk sztuki, związany ze sztuką awangardową, należał do łódzkiej grupy „a.r” (artyści rewolucyjni) (ur. 18 XII 1903) 40/ 4 VIII 1973 - Zm. Jan Stanisławski, leksykograf, anglista, językoznawca (ur. 1893) 20/ 4 VIII 1993 - Zm. Krzysztof Mętrak, krytyk literacki i filmowy, dziennikarz (ur. 1 II 1945)105/ 5 VIII 1908 - Zm. Walery Wróblewski, generał, uczestnik powstania styczniowego i Komuny Paryskiej (ur. 5 XII 1836)125/ 6 VIII 1888 - Ur. Kazimiera Iłłakowiczowna, poetka, tłumaczka, eseistka i dramatopisarka (zm. 16 II 1983)115/ 10 VIII 1898 - Ur. Tadeusz Dołęga-Mostowicz, pisarz (zg.20 IX 1939) 85/ 10 VIII 1928 - Ur. Jerzy Janicki, dziennikarz, pisarz, współtwórca powieści radiowej „Matysiakowie”, autor scenariuszy filmowych m.in. „Polskie drogi”, „Dom”, „Ballada o Januszku”(zm. 15 IV 2007)115/ 11 VIII 1898 - Ur. Karolina Lanckorońska, historyk sztuki, wybitna działaczka Polonii we Włoszech, współinicjatorka Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie; w 1994 roku ofiarowała ok. 300 dzieł sztuki i dokumenty archiwalne do zbiorów Zamku Królewskiego w Warszawie, Uniwersytetu Jagiellońskiego i zamku na Wawelu (zm. 25 VIII 2002)110/ 11 VIII 1903 - Ur. Alodia Kawecka-Gryczowa, historyk literatury, bibliograf, znawca dziejów książki, głównie drukarstwa epoki renesansu i piśmiennictwa reformacyjnego (zm. 16 VI 1990) 80/ 11 VIII 1933 - Ur. Jerzy Grotowski, reżyser teatralny, teoretyk teatru, pedagog, reformator scenicznych środków wyrazu, współtwórca Teatru Laboratorium (zm. 14 I 1999)230/ 12 VIII 1783 - Zm. Stanisław Lubomirski, marszałek wielki koronny, przyczynił się do rozwoju Warszawy (ur. ok. 1720) 70/ 12 VIII 1943 - Zm. Edward Boye, poeta, krytyk literacki, tłumacz, przełożył m.in. „Dekamerona” Bocaccio (ur. 9 V 1897)

2

140/ 13 VIII 1873 - Ur. Józef Haller, legionista, generał, w latach 1918- 1919 naczelny dowódca Armii Polskiej we Francji (zm. 4 VI 1950)105/ 15 VIII 1908 - Ur. Marian Promiński, prozaik, eseista, krytyk literacki, tłumacz literatury anglosaskiej (zm. 20 I 1971)145/ 17 VIII 1868 - Ur. Edward Abramowski, działacz społeczny, filozof, socjolog (zm.21 VI 1918) 100/ 17 VIII 1913 - Ur. Jadwiga Żylińska, powieściopisarka, autorka scenariuszy filmowych i audycji radiowych (zm. 25 IV 2009)115/ 18 VIII 1898 - Ur. Ludwik Sempoliński, aktor, reżyser, pedagog (zm.17 IV 1981) 80/ 18 VIII 1933 - Ur. Roman Polański, reżyser filmowy i teatralny, aktor, 25/ 18 VIII 1988 - Zm. Tadeusz Kulisiewicz, malarz, grafik, rysownik (ur. 13 XI 1899)155/ 21 VIII 1858 - Ur. Wacław Sieroszewski, powieściopisarz, etnograf (zm. 20 IV1945) 90/ 23 VIII 1923 - Ur. Zofia Posmysz-Piasecka, pisarka115/ 24 VIII 1898 - Zm. Kazimierz Gzowski, inżynier budowlany, konstruktor m.in. mostu na Niagarze k/Buffalo (ur. 5 III 1813) 30/ 24 VIII 1983 - Zm. Jerzy Edigey (właśc. Jerzy Korycki), pisarz powieści sensacyjno-kryminalnych (ur. 12 VIII 1912)105/ 25 VIII 1908 - Ur. Bronisław Czech, narciarz, w czasie okupacji kurier tatrzański (zg. w Oświęcimiu 4 VI 1944) 75/ 26 VIII 1938 - Zm. Teodor Axentowicz, malarz, specjalizował się głównie w portretach kobiet (ur. 13 V 1859)110/ 27 VIII 1903 - Ur. Leon Gomulicki, pisarz, autor prac z dziedziny historii literatury polskiej i rosyjskiej (zm. 13 V 1859) 75/ 28 VIII 1938 - Ur. Józef Kowalczyk, arcybiskup, nuncjusz apostolski w Polsce 1989-2010, prymas Polski od 2010 r. 75/ 28 VIII 1938 - Zm. Stanisław Szober, językoznawca (ur. 6 XI 1879) 100/ 30 VIII 1913 - Ur. Irena Sławińska, historyk literatury, teatrolog (zm. 18 I 2004) 75/ 30 VIII 1938 - Ur. Dorota Terakowska, pisarka, dziennikarka, autorka m.in. ”Córka czarownicy”, „Poczwarka”, „Ono” (zm.4 I 2004) 50/ 30 VIII 1963 - Zm. Karol Frycz, reżyser, scenograf, autor scenografii dla Kabaretu „Zielony Balonik” (ur. 17 III 1877)

2

WRZESIEŃ

130/ 1 IX 1883 - Ur. Adolf Szyszko-Bohusz, architekt, konserwator zabytków (zm. 1 X 1948)165/ 2 IX 1848 - Zm. Jakub Falkowski, pijar, filantrop, pedagog, założyciel Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie (ur. 1774)190/ 3 IX 1828 - Ur. Władysław Łuszczkiewicz, malarz, historyk sztuki, współorganizator i pierwszy dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie (zm. 23 V 1900)125/ 6 IX 1888 - Ur. Stefan Themerson, powieściopisarz, autor książek dla dzieci (zm. 25 I 1910) 85/ 7 IX 1928 - Otwarcie w Gdyni pierwszej polskiej linii transoceanicznej175/ 11 IX 1838 - Ur. Adam Asnyk, poeta, działacz niepodległościowy (zm. 2 VIII 1897)190/ 12 IX 1823 - Ur. Kornel Ujejski, poeta, publicysta (zm. 19 IX 1897)210/ 13 IX 1803 - Ur. Maurycy Mochnacki, krytyk literacki i teoretyk polskiego romantyzmu, działacz polityczny, uczestnik Powstania Listopadowego (zm. 20 XII 1834) 75/ 13 IX 1938 - Ur. Janusz Głowacki, prozaik, dramaturg, scenarzysta 35/ 14 IX 1978 - Zm. Zenon Kosidowski, pisarz, autor książek o starożytnych kulturach (ur. 29 VI 1898) 95/ 16 IX 1918 - Ur. Władysław Kędra, pianista, pedagog (zm.26 XI 1968) 15/ 16 IX 1998 - Zm. Andrzej Trzaskowski, pianista, kompozytor (ur.23 III 1933) 75/ 17 IX 1938 - Zg. Bruno Jasieński, (właśc. Wiktor Zysman), poeta, prozaik, dramatopisarz, współtwórca polskiego futuryzmu (ur. 21 VII 1901) 95/ 19 IX 1918 - W Warszawie powstało Polskie Towarzystwo Geograficzne 75/ 19 IX 1938 - Ur. Zygmunt Krauze, kompozytor, pianista115/ 21 IX 1898 - Ur. Stanisław Strumph-Wojtkiewicz, pisarz, publicysta, autor książek biograficznych (zm. 3 X 1986)125/ 22 IX 1888 - Ur. Zuzanna Rabska, poetka, nowelistka, tłumaczka, współtwórczyni Polskiego Towarzystwa Bibliofilów (zm. 23 X 1960)105/ 23 IX 1908 - Zm. Jadwiga Łuszczewska, ps. „Deotyma”, poetka i powieściopisarka, autorka powieści historycznych dla młodzieży (ur. 1 VIII 1834) 55/ 16 IX 1958 - Zm. Kazimierz Nitsch, językoznawca, badacz mowy śląskiej, twórca polskiej dialektologii; autor m. in. Słownika gwar polskich (ur. 1 II 1874)

2

35/ 26 IX 1978 - Zm. Jan Parandowski, pisarz, tłumacz, eseista, prezes PEN-Clubu, główne miejsce w jego twórczości zajmują prace o tematyce antycznej (ur. 11 V 1895) 30/ 26 IX 1983 - Zm. Aleksander Rymkiewicz, poeta, członek grupy poetyckiej skupionej wokół pisma „Żagary” (ur.13 IV 1913)480/ 27 IX 1533 - Ur. Stefan Batory, król Polski od 1576 r. (zm.12 XII 1586)155/ 27 IX 1858 - Ur.Michał Kajka, poeta mazurski, działacz społeczny, obrońca polskości na Mazurach (zm. 22 IX 1940)140/ 28 IX 1873 - Ur. Wacław Berent, prozaik, tłumacz, jeden z najwybitniejszych pisarzy Młodej Polski (zm. 20 XI 1940)190/ 29 IX 1823 - Ur. Władysław Syrokomla (właśc. Ludwik Kondratowicz), poeta i tłumacz (zm. 15 IX 1862)125/ 29 IX 1888 - Ur. Janina Porazińska, autorka książek dla dzieci i młodzieży (zm.3 XI 1971) 70/ 29 IX 1943 - Ur. Lech Wałęsa, przewodniczący „Solidarności” w latach 1980-1990, prezydent RP w latach 1990-1995105/ 9 IX 1908 - Zm. Karol Estreicher, bibliograf, historyk literatury i teatru, współzałożyciel Akademii Umiejętności (ur. 22 XI 1827)

PAŹDZIERNIK

85/ 1 X 1928 - Zm. Stanisław Noakowski, rysownik, malarz, architekt (ur. 26 III 1867) 35/ 1 X 1978 - Zm. w Londynie Adam Ciołkosz, polityk, publicysta, historyk, współzałożyciel Wolnego Harcerstwa (ur. 5 I 1901) 10/ 1 X 2003 - Zm. Zbigniew Lengren, grafik, karykaturzysta i pisarz; twórca postaci prof. Filutka w „Przekroju”(ur. 2 II 1919)600/ 2 X 1413 - W Horodle król Polski Władysław Jagiełło i Wielki Książę Litewski Witold, podpisali unię polsko-litewską555/ 3 X 1458 - Ur. Kazimierz Jagiellończyk, królewicz, święty, patron Polski i Litwy (zm. 4 III 1484) 50/ 4 X 1963 - Zm. w Londynie Zygmunt Nowakowski, prozaik, felietonista (ur. 22 I 1891) 20/ 4 X 1993 - Zm. Jerzy Broszkiewicz, prozaik, dramatopisarz, krytyk muzyczny i teatralny (ur. 6 VI 1922) 85/ 5 X 1928 - W Warszawie otwarto teatr „Ateneum”

2

75/ 5 X 1938 - Zm. s. Faustyna, św. (właśc. Maria Helena Kowalska), zakonnica, mistyczka; doznane wizje i objawienia stały się podstawą kultu Miłosierdzia Bożego (ur. 25 VIII 1905)225/ 6 X 1788 - Początek obrad Sejmu Wielkiego (Czteroletniego), podczas którego uchwalono Konstytucję 3 Maja w 1791 r.; zakończonego 29 V 1792 r.140/ 6 X 1873 - Zm. w Londynie Paweł Edmund Strzelecki, podróżnik, odkrywca, badacz Australii (ur. 20 VII 1797) 100/ 7 X 1913 - Zm. Antoni Małecki, badacz literatury, filolog klasyczny (ur. 16 VII 1821) 45/ 10 X 1968 - Zm. Nikifor, przybrał nazwisko Krynicki, malarz prymitywista (ur. 1895) 85/ 12 X 1928 - Ur. Jerzy Semkow, dyrygent, prowadził orkiestry opery w Warszawie i Kopenhadze240/ 14 X 1773 - Powołano Komisję Edukacji Narodowej180/ 15 X 1833 - Zm. Michał Kleofas Ogiński, kompozytor, działacz polityczny, autor mazurków, polonezów (ur. 25 IX 1765) 35/ 16 X 1978 - Alpinistka Wanda Rutkiewicz, jako pierwsza europejska i trzecia kobieta na świecie zdobyła Mount Everest 35/ 16 X 1978 - Kardynał Karol Wojtyła został papieżem i przyjął imię Jan Paweł II165/ 17 X 1848 - Ur. Wiktor Gomulicki, poeta, powieściopisarz, głównym tematem jego twórczości były obrazy z życia dawnej i nowej Warszawy (zm. 14 II 1919)490/ 18 X 1523 - Ur. Anna Jagiellonka, królowa Polski w latach 1575-1583 (zm. 9 IX 1596)125/ 18 X 1888 - Ur. Edward Lipiński, ekonomista, współzałożyciel Rady Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela (zm. 13 VII 1986)200/ 19 X 1813 - Zginął w nurtach Elstery Józef Poniatowski, książę, generał i naczelny wódz wojsk polskich Księstwa Warszawskiego (ur. 6 V 1763) 45/ 19 X 1968 - Zm. Anatol Stern, poeta, tłumacz, współtwórca polskiego futuryzmu (ur. 24 X 1899)280/ 20 X 1733 - Ur. Adam Naruszewicz, historyk, poeta, działacz polityczny, współpracownik i nadworny poeta Stanisława Augusta Poniatowskiego (zm. 6 VII 1796)120/ 21 X 1893 - W Krakowie otwarto Teatr Miejski, od 1909 roku nosi nazwę Teatr Miejski im. Juliusza Słowackiego 85/ 23 X 1928 - Ur. Andrzej Strumiłło, malarz, grafik170/ 24 X 1843 - Ur. Henryk Siemiradzki, malarz, autor obrazów o tematyce antycznej (zm.23 VIII 1902)

2

455/ 24 X 1558 - Ur. Szymon Szymonowic, poeta staropolski, organizator Akademii Zamojskiej, drukarni oraz biblioteki (zm. 5 V 1629) 60/ 26 X 1953 - Ur. Krzesimir Dębski, kompozytor współczesnej muzyki rozrywkowej, filmowej, teatralnej, baletowej465/ 27 X 1548 - Zm. Jan Dantyszek, biskup warmiński, dyplomata, poeta, mecenas nauki i sztuki (ur.1 XI 1485) 100/ 27 X 1913 - Ur. Kornel Filipowicz, scenarzysta filmowy, pisarz (zm. 28 II 1990) 80/ 27 X 1933 - Ur. Andrzej Czeczot, grafik, rysownik, twórca ilustracji książkowych (zm. 9 V 2012)875/ 28 X 1138 - Zm. Bolesław Krzywousty, władca Polski od 1102 roku (ur. 20 VIII 1085)110/ 29 X 1903 - Ur. Mieczysław Jastrun, poeta, prozaik, eseista, tłumacz (zm. 22 II 1983) 95/ 29 X 1918 - Ur. Paweł Hertz, poeta, eseista, krytyk, tłumacz, edytor, debiutował jako poeta z kręgu „Skamandra” (zm. 13 V 2001)

LISTOPAD

120/ 1 XI 1893 - Zm. Jan Matejko, malarz, twórca monumentalnych, historycznych obrazów dziejów Polski (ur. 24 VI 1838) 95/ 2 XI 1918 - Utworzono Związek Harcerstwa Polskiego 90/ 8 XI 1923 - Ur. Józef Hen, prozaik, reportażysta, scenarzysta i reżyser filmowy140/ 9 XI 1873 - Ur. Tadeusz Miciński, pisarz (zm. II 1918) 5/ 9 XI 2008 - Zm. Stanisław Różewicz, reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta (ur. 16 VIII 1924)340/ 10 XI 1673 - Początek bitwy wojsk polskich, dowodzonych przez hetmana Jana Sobieskiego pod Chocimiem z armią turecką pod dowództwem Husejna Paszy, zakończonej 11 XI zwycięstwem Polaków 30/ 10 XI 1983 - Zm. Jalu Kurek, poeta, prozaik, tłumacz (ur. 27 II 1904)115/ 11 XI 1898 - Ur. Leopold Okulicki ps. „Niedźwiadek”, generał, ostatni Komendant Główny Armii Krajowej (zg. 24 XII 1945) 95/ 11 XI 1918 - Święto narodowe ; odzyskanie przez Polskę niepodległości po 123 latach zaborów; przejęcie przez Józefa Piłsudskiego władzy naczelnej nad wojskiem 25/ 11 XI 1988 - Zm. Jan Himilsbach, prozaik, autor scenariuszy filmowych (ur. 30 VII 1931)

2

115/ 12 XI 1898 - Ur. Henryk Sucharski, major, dowódca obrony Westerplatte w 1939 r. (zm. 30 VII 1946) 35/ 12 XI 1978 - Zm. Tadeusz Fijewski, aktor teatralny i filmowy (ur. 14 VII 1911)135/ 14 XI 1878 - Ur. Leopold Staff, poeta, tłumacz literatury francuskiej, włoskiej i niemieckiej (zm. 31 V 1957) 5/ 15 XI 2008 - Zm. Janusz Christa, rysownik, scenarzysta, twórca polskiego komiksu (ur. 19 VII 1934)100/ 17 XI 1918 - Powołano Ministerstwo Ochrony Kultury i Sztuk Pięknych (obecnie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego) 100/ 17 XI 1913 - Ur. Aleksander Bardini, aktor, pedagog, reżyser teatralny (zm. 30 VII 1995) 195/ 20 XI 1818 - Ur. Karol Szajnocha, dramaturg, historyk, patriota i działacz niepodległościowy (zm. 10 I 1868) 15/ 20 XI 1998 - Zm. Marian Brandys, prozaik, eseista i publicysta (ur. 25 I 1912) 120/ 21 XI 1893 - Ur. Władysław Strzemiński, malarz, współzałożyciel grupy „a.r.” i pisma „Forma”, twórca teorii unizmu (zm. 28 XII 1952) 85/ 22 XI 1928 - Ur. Krystyna Siesicka, pisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży 80/ 23 XI 1933 - Ur. Krzysztof Penderecki, kompozytor, dyrygent, odznaczony Orderem Orła Białego150/ 24 XI 1863 - Ur. Stanisław Windakiewicz, historyk literatury polskiej (zm.9 IV 1943)110/ 24 XI 1903 - Ur. Bronisław Dąbrowski, aktor, reżyser teatralny, wieloletni dyrektor krakowskiego Teatru im. Juliusza Słowackiego (zm. 10 IV 1992)105/ 24 XI 1908 - Ur. Aleksander Ford, reżyser filmowy, scenarzysta, organizator polskiego przemysłu filmowego (zm. 4 IV 1980) 95/ 27 XI 1918 - Ur. Roman Szydłowski, krytyk teatralny, redaktor „Międzynarodowego Rocznika Teatralnego”, inicjator i współwydawca „Międzynarodowej Encyklopedii Teatralnej”, autor prac o teatrze polskim i zagranicznym (zm. 24 IX 1983) 65/ 28 XI 1948 - Ur. Agnieszka Holland, scenarzystka, reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny 85/ 29 XI 1928 - Ur. Andrzej Kijowski, prozaik, publicysta, felietonista „Tygodnika Powszechnego” (zm. 29 VI 1985)

2

GRUDZIEŃ

110/ 5 XII 1903 - Ur. Konstanty Maria Sopoćko, grafik, rysownik, ilustrator i projektant książek dla dzieci i młodzieży (zm. 24 III 1992) 25/ 5 XII 1988 - Zm. Teodor Parnicki, pisarz, dyplomata, autor powieści historycznych (ur. 5 III 1908) 80/ 6 XII 1933 - Ur. Henryk Mikołaj Górecki, kompozytor, dyrygent, pedagog, odznaczony Orderem Orła Białego (zm. 12 XI 2010) 60/ 6 XII 1953 - Zm. Konstanty Ildefons Gałczyński, poeta, autor utworów liryczno-satyrycznych (ur. 23 I 1905) 95/ 8 XII 1918 - Katolicki Uniwersytet Lubelski rozpoczął działalność dydaktyczną 90/ 9 XII 1923 - W Polsce utworzono polski oddział Światowego Stowarzyszenia Chrześcijańskiej Młodzieży Męskiej YMCA 75/ 9 XII 1938 - Ur. Wilhelm Bruchnalski, historyk literatury, współzałożyciel i redaktor „Pamiętnika Literackiego” (ur. 21 V 1859) 95/ 11 XII 1918 - Ur. Zygmunt Kałużyński, dziennikarz, publicysta, krytyk filmowy (zm.30 IX 2004)190/ 12 XII 1823 - Ur. Wadysław Anczyc, autor książek dla dzieci, tłumacz literatury (zm. 28 VII 1883) 100/ 14 XII 1913 - Ur. Artur Sandauer, prozaik, eseista, krytyk literacki (zm. 15 VII 1989) 90/ 15 XII 1923 - Ur. Leon Niemczyk, aktor teatralny i filmowy (zm.29 XI 2006) 100/ 18 XII 1913 - Ur. Edward Męclewski, dziennikarz, korespondent międzynarodowy Telewizji Polskiej (zm. 5 V 1992) 45/ 18 XII 1968 - Zm. Stanisław Pigoń, historyk literatury, badacz literatury polskiej XIX i początku XX wieku (ur. 27 IX 1885) 50/ 20 XII 1963 - Zm. Gustaw Morcinek, powieściopisarz, nowelista, działacz społeczny (ur.25 VIII 1891) 25/ 21 XII 1988 - Zm. Bohdan Czeszko, prozaik, publicysta, scenarzysta filmowy (ur. 1 IV 1923) 25/ 22 XII 1988 - Zm. Leon Gomulicki, pisarz (ur. 27 VIII 1903)215/ 24 XII 1798 - Ur. Adam Mickiewicz, poeta, rzecznik idei społecznych i narodowowyzwoleńczych, twórca Legionu Polskiego w 1848 roku (zm. 26 XI 1855)130/ 24 XII 1883 - Ur. Stefan Jaracz, aktor, reżyser teatralny (zm.11 VIII 1945)

3

90/ 26 XII 1923 - Zm. Włodzimierz Przerwa –Tetmajer, poeta, malarz, grafik (ur.31 XII 1861) 90/ 26 XII 1923 - Ur. w Częstochowie Ludmiła Marjańska, poetka, proztorka i tłumaczka literatury angielskiej (zm. 17 X 2005) 95/ 27 XII 1918 - Wybuch Powstania Wielkopolskiego 60/ 27 XII 1953 - Zm. Julian Tuwim, poeta, współtwórca poetyckiej grupy “Skamander” (ur. 13 IX 1894) 110/ 27 XII 1903 - Ur. Bogdan Suchodolski, pedagog, filozof, historyk nauki i kultury (zm. 2 X 1992) 65/ 28 XII 1948 - Utworzono Państwowy zespół Pieśni i Tańca „Mazowsze” pod kierunkiem Tadeusza Sygietyńskiego140/ 31 XII 1873 - Zm. Józef Wysocki, generał, pisarz polityczny, uczestnik Powstania Listopadowego, dowódca legionu polskiego w czasie powstania na Węgrzech w 1848r. (ur.1809)125/ 31 XII 1888 - Ur. Andrzej Pronaszko, malarz, scenograf, pedagog, reprezentant sztuki awangardowej lat 20 i 30 XX wieku (zm.15 I 1961)

3

ŚWIAT

Fakty, których daty dzienne nie zostały ustalone

915/ 1098 - Powstanie Zakonu Cystersów w Citeaux w Burgundii535/ 1478 - Ukazał się pierwszy drukowany zbiór map świata (27 map) autorstwa Conrada Sweynheyma w „Kosmografii” Ptolemeusza190/ 1823 - Wprowadzono na rynek w Paryżu pierwszą mówiącą lalkę160/ 1853 - Odbył się pierwszy zjazd bibliotekarzy w Nowym Jorku130/ 1883 - Skonstruowano pierwszy samochód benzynowy100/ 1913 - Skonstruowano pierwszą lodówkę

STYCZEŃ

210/ I 1803 - Otwarto pierwszą bibliotekę dla dzieci – Bingham Library for Youth w Salisbury (USA); liczyła 150 tomów i była przeznaczona wyłącznie dla dzieci w wieku 9-16 lat 20/ 1 I 1993 - Podział Czechosłowacji na dwa samodzielne państwa Czechy i Słowację 190/ 2 I 1823 - Ur. Sandor Petofi, poeta węgierski (zm.31 VII 1849) 90/ 3 I 1923 - Zm. Jaroslav Hasek, pisarz czeski (ur. 30 IV 1883) 75/ 7 I 1938 - Ur. Roland Topor, francuski rysownik, malarz i pisarz pochodzenia polskiego(zm.16 IV 1997) 95/ 8 I 1918 - Ogłoszenie przez prezydenta T. Woodrowa Wilsona 14- punktowego programu określającego warunki pokoju po I wojnie Światowej (13 pkt. dotyczył przyznania niepodległości Polsce)105/ 9 I 1908 - Ur. Simone de Beauvoir, pisarka francuska, feministka, przedstawicielka egzystencjalizmu;, towarzyszka życia J.P. Sartra (zm. 14 IV 1986) 90/ 9 I 1923 - Zm. Katherine Mansfield, nowelistka angielska (ur. 14 X 1888) 45/ 9 I 1968 - Powołano Organizację Arabskich Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OAPEC)235/ 10 I 1778 - Zm. Carl von Linne (Linneusz), przyrodnik szwedzki, twórca systemu klasyfikacji organizmów oraz zasadę binominalnego (dwuimiennego) nazewnictwa biologicznego ( ur. 25 V 1707)

3

130/ 10 I 1883 - Ur. Aleksy Tołstoj, pisarz rosyjski (zm. 23 II 1945)150/ 10 I 1863 - W Londynie z dworca Paddington ruszyły pierwsze wagony kolei podziemnej :Metropolitan” (pierwsze na świecie metro) 85/ 11 I 1928 - Zm. Thomas Hardy, pisarz angielski (ur. 2 VI 1840)385/ 12 I 1628 - Ur. Charles Perrault, pisarz francuski, autor baśni (zm. 16 V 1703)135/ 12 I 1878 - Ur. Ferenc Molnar, pisarz węgierski (zm. 1 IV 1952)115/ 14 I 1898 - Zm. Lewis Carroll, angielski pisarz, matematyk, autor „Alicji w krainie czarów” (ur. 27 I 1832) 80/ 16 I 1933 - Ur. Susan Sontag, pisarka amerykańska150/ 17 I 1863 - Zm. Horacy Vernet, francuski malarz i litograf, malował obrazy o tematyce batalistycznej, antycznej, biblijnej, myśliwskiej oraz portrety (ur. 30 VI 1789)215/ 19 I 1798 - Ur. Auguste Comte, francuski filozof, socjolog i pisarz polityczny (zm. 5 IX 1857) 70/ 19 I 1943 - Ur. Janis Joplin, amerykańska piosenkarka, kompozytorka, gitarzystka; uznawana za najwybitniejszą wokalistkę rockową swego pokolenia i symbol ruchu hippisowskiego (zm. 4 X 1970)140/ 20 I 1873 - Ur. Johannes Jensen, prozaik i poeta duński, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1944 r. za całokształt twórczości (zm.25 XI 1950)220/ 21 I 1793 - Zgilotynowano króla Francji Ludwika XVI (ur.23 VIII 1754)225/ 22 I 1788 - Ur. George Gordon Byron, angielski poeta (zm.19 IV 1824) 60/ 22 I 1953 - Ur. Jim Jarmusch, reżyser amerykański, czołowy reprezentant niezależnego kina amerykańskiego 20/ 22 I 1993 - Zm. Abe Kobo, pisarz japoński, dramaturg (ur. 7 III 1924)230/ 23 I 1783 - Ur. Stendhal (właśc.Henri Beyle), pisarz francuski (zm.23 II 1842) 75/ 25 I 1938 - Ur. Włodzimierz Wysocki, rosyjski aktor, pieśniarz, poeta (zm. 25 VII 1980)190/ 26 I 1823 - Zm. Edward Jenner, lekarz angielski, wynalazca szczepień ochronnych przeciw ospie (ur. 17 V 1749)105/ 26 I 1908 - Zarejestrowano pierwszą drużynę skautów założoną przez Roberta Younga 85/ 26 I 1928 - Ur. Roger Vadim, reżyser francuski, jeden z pionierów „nowej fali” filmu francuskiego (zm.11 II 2000)500/ 28 I 1613 - Zm. Thomas Bodley, angielski polityk i bibliofil, założyciel Biblioteki Bodlejowskiej w Oksfordzie (ur. 2 III 1545)

3

140/ 28 I 1873 - Ur. Sidonie Gabrielle Colette, francuska pisarka (zm.3 VIII 1954) 50/ 29 I 1963 - Zm. Robert Frost, poeta amerykański, czterokrotny laureat Nagrody Pulitzera, poeta metafizyczny, piewca przyrody Nowej Anglii (ur. 26 III 1874) 80/ 30 I 1933 - Adolf Hitler objął stanowisko kanclerza III Rzeszy 65/ 30 I 1948 - Zginął w wyniku zamachu Mohandas Karamchand Gandhi (zw. Mahatmą), indyjski polityk, filozof, polityczny i duchowy przywódca Hindusów (ur.2 X 1869) 90/ 31 I 1923 - Ur. Norman Mailer, powieściopisarz i eseista amerykański 80/ 31 I 1933 - Zm. John Galsworthy, powieściopisarz i dramaturg angielski, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1932 r. za powieść „Saga rodu Forsyte’ów” (ur. 14 VIII 1867)

LUTY

70/ 2 II 1943 - Zwycięstwo wojsk radzieckich pod Stalingradem; zakończenie bitwy trwającej od 23 VIII 1942545/ 3 II 1468 - Zm. Jan Gutenberg, złotnik i drukarz moguncki, niemiecki rzemieślnik, twórca pierwszej przemysłowej metody druku na świecie (ur. ok. 1399) 325/ 4 II 1688 - Ur. Pierre de Marivaux, komediopisarz francuski (zm.12 II 1763)220/ 6 II 1793 - Zm. Carlo Goldoni, włoski komediopisarz, autor m.in. komedii „Sługa dwóch panów” (ur.25 II 1707)535/ 7 II 1478 - Ur. Thomas More (Morus), angielski mąż stanu i pisarz polityczny, święty Kościoła katolickiego (zm. 6 VII 1535)185/ 8 II 1828 - Ur. Jules Verne, pisarz francuski, autor powieści podróżniczych i fantastyczno-naukowych (zm.24 III 1905) 15/ 8 II 1998 - Zm. Hallord Kiljan Laxness, pisarz islandzki, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1955 r. (ur. 23 IV 1902)115/ 10 II 1898 - Ur. Bertold Brecht, niemiecki dramaturg i reżyser teatralny (zm. 14 VIII 1956) 90/ 10 II 1923 - Zm. Wilhelm Roentgen, niemiecki fizyk, laureat Nagrody Nobla w 1901 roku za wykrycie i badania promieni X (ur. 27 III 1845) 35/ 11 II 1978 - Zm. Harry Martinson, poeta, eseista, dramaturg i malarz szwedzki, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1974 r., autor m.in.”Droga do Klockirke”, „Losy ludzkie” (ur. 6 V 1904) 50/ 11 II 1963 - Zm. Sylvia Plath, poetka amerykańska, autorka powieści autobiograficznej „Szklany klosz” (ur.27 X 1932)

3

110/ 12 II 1903 - Ur. Georges Simenon, prozaik francuski, autor powieści kryminalnych o przygodach Komisarza Maigret (zm.14 IX 1989)130/ 13 II 1883 - Zm. Richard Wagner, niemiecki kompozytor, poeta i teoretyk sztuki (ur. 22 V 1813)130/ 13 II 1883 - Ur. Fiodor Szalapin, rosyjski śpiewak, występował na scenach operowych Europy i Ameryki (zm. 12 IV 1938)340/ 17 II 1673 - Zm. Moliere (Jean Baptiste Poquelin), komediopisarz francuski (ur. 15 I 1622)225/ 17 II 1788 - Zm. Maurice Quentin de la Tour, francuski malarz, portrecista (ur. 5 IX 1704)150/ 17 II 1863 - Powstał Międzynarodowy Czerwony Krzyż w Genewie130/ 18 II 1883 - Ur. Nikos Kazantzakis, grecki pisarz, autor „Greka Zorby” (zm. 26 IX 1957) 5/ 18 II 2008 - Zm. Alain Robbe-Grillet, francuski pisarz i reżyser filmowy, jeden z głównych przedstawicieli i teoretyk nowej powieści (ur. 18 VIII 1922)125/ 20 II 1888 - Ur. Georges Bernanos, prozaik francuski (zm. 5 VII 1948)225/ 22 II 1788 - Ur. Arthur Schopenhauer, filozof (zm. 20 IX 1860) 70/ 25 II 1943 - Ur. George Harrison, członek zespołu „the Beatles“ (zm.30 XI 2001) 30/ 25 II 1983 - Zm. Tennessee Williams, amerykański dramaturg, twórca m. in. Szklanej menażerii (ur. 26 III 1911)140/ 27 II 1873 - Ur. Enrico Caruso, włoski śpiewak, najsłynniejszy tenor operowy swej epoki (zm. 2 VIII 1921) 100/ 27 II 1913 - Ur. Irvin Shaw, powieściopisarz amerykański (zm.16 V 1984)

MARZEC

35/ 1 III 1978 - Zm. Paul Scott, pisarz angielski (ur. 25 III 1920)335/ 4 III 1678 - Ur. Antonio Vivaldi, włoski kompozytor i skrzypek, twórca m.in. słynnego koncertu „Cztery pory roku” (zm.28 VII 1741 – data pogrzebu) 90/ 4 III 1928 - Ur. Alan Sillitoe, prozaik angielski, autor m. in. powieści „Samotność długodystansowca”160/ 5 III 1853 - Ur. Howard Pyle, amerykański ilustrator, autor książek dla dzieci, m.in. powieści „Wesołe przygody Robin Hooda” (zm.9 XI 1911) 60/ 5 III 1953 - Zm. Sergiusz Prokofiew, kompozytor rosyjski (ur. 23 IV 1891)

3

85/ 6 III 1928 - Ur. Gabriel Garcia Marquez, prozaik kolumbijski, dziennikarz i dzaiłacz społeczny, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1982 roku 40/ 6 III 1973 - Zm. Pearl Buck, pisarka amerykańska, laureatka literackiej Nagrody Nobla w 1938 roku za całokształt twórczości (ur. 26 VI 1892)115/ 11 III 1908 - Zm. Edmondo De Amicis, pisarz włoski, autor powieści „Serce” (ur. 31 X 1846)280/ 13 III 1733 - Ur. Joseph Priestley, angielski filozof i naukowiec, odkrywca tlenu (zm.6 II 1804)165/ 13 III 1848 - Wybuch rewolucji w Wiedniu. Początek Wiosny Ludów130/ 14 III 1883 - Zm. Karol Marks, filozof niemiecki (ur. 5 V 1818) 45/ 15 III 1968 - Zm. Mario Castelnuovo-Tedesco, kompozytor hiszpański, twórca muzyki do wszystkich pieśni w sztukach Szekspira (ur. 3 IV 1895)225/ 18 III 1788 - W Londynie ukazał się pierwszy numer czasopisma „The Times” 80/ 19 III 1933 - Ur. Philip Roth, powieściopisarz amerykański, nowelista 55/ 19 III 1958 - Utworzono Parlament Europejski w Strasburgu185/ 20 III 1828 - Ur. Henryk Ibsen, dramaturg norweski, autor m.in. takich jak: „Dom lalki”, „Dzika kaczka” (zm. 23 V 1906) 530/ 26 III 1483 - Ur. Raffaelo Santi, jeden z czołowych malarzy włoskiego renesansu (zm. 6 IV 1520) 90/ 26 III 1923 - Zm. Sara Bernhard, aktorka francuska grająca przez wiele lat na scenach londyńskich i paryskich, jedna z największych tragiczek (ur. 22 X 1844)145/ 28 III 1868 - Ur. Maksykm Gorki, prozaik i dramaturg rosyjski (zm. 18 VI 1936) 70/ 28 III 1943 - Zm. Siergiej Rachmaninow, rosyjski kompozytor i pianista (ur. 1 IV 1873)160/ 30 III 1853 - Ur. Vincent Willem van Gogh, malarz holenderski, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli postimpresjonizmu (zm. 29 VII 1890) 65/ 31 III 1948 - Zm. Egon Erwin Kisch, czeski dziennikarz i publicysta piszący w języku niemieckim (ur. 29 IV 1885)

KWIECIEŃ

145/ 1 IV 1868 - Ur. Edmond Rostand, dramaturg francuski, autor “Cyrana de Bergerac” (zm. 2 XII 1918)140/ 1 IV 1873 - Ur. Siergiej Rachmaninow, rosyjski kompozytor i pianista (zm.28 III 1943)

3

45/ 4 IV 1968 - Zm. Martin Luther King, amerykański przywódca w walce o równouprawnienie mniejszości etnicznych, laureat pokojowej Nagrody Nobla w 1964 r. (ur. 15 I 1929)425/ 5 IV 1588 - Ur. Thomas Hobbes, angielski filozof i myśliciel polityczny (zm. 4 XII 1679)360/ 5 IV 1753 - Utworzono British Museum105/ 5 IV 1908 - Ur. Herbert von Karajan, słynny austriacki dyrygent (zm. 16 VII 1989)485/ 6 IV 1528 - Zm. Albrecht Durer, niemiecki malarz, grafik i rytownik, główny przedstawiciel przełomu średniowiecza i renesansu w sztuce europejskiej, twórca słynnych portretów i kompozycji religijnych (ur.21 V 1471) 65/ 7 IV 1948 - Rozpoczęła działalność Światowa Organizacja Zdrowia165/ 8 IV 1848 - Zm. Gaetano Donizetti, kompozytor włoski (ur.29 XI 1797) 40/ 8 IV 1973 - Zm. Pablo Picasso, hiszpański malarz, jeden z najbardziej wszechstronnych artystów XX wieku (ur. 25 X 1881)460/ 9 IV 1553 - Zm. Francois Rabelais, pisarz francuski, autor działa „Gargantua i Pantagruel” (ur. 1494)270/ 13 IV 1743 - Ur. Thomas Jefferson, prezydent USA w latach 1801- 1809, autor Deklaracji Niepodległości (zm. 4 VII 1826)170/ 15 IV 1843 - Ur. Henry James, pisarz amerykański, autor m. in. powieści: „Portret damy”,”Dom na Placu Waszyngtona” zm.28 II 1916)185/ 16 IV 1828 - Zm. Francisco Jose de Goya Lucientes, malarz i grafik hiszpański, malarz scen rodzajowych i kompozycji związanych z walką narodu hiszpańskiego o niepodległość w czasie wojen napoleońskich (ur.30 III 1746) 15/ 20 IV 1998 - Zm. Octavio Paz, poeta meksykański, dziennikarz, krytyk i eseista, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1990 r. (ur. 31 III 1914) 95/ 25 IV 1918 - Ur. Ella Fitzgerald, amerykańska wokalistka jazzowa (zm.17 VI 1996)125/ 26 IV 1888 - Ur. Thomas Stearns Eliot, poeta, dramaturg i eseista angielski, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1948 r. (zm. 4 I 1965)115/ 26 IV 1898 - Ur. Vincente Aleixandre, poeta hiszpański, przedstawiciel grupy literackiej „Pokolenie 27”, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1977 r. (zm. 14 XII 1984)130/ 30 IV 1883 - Ur. Jaroslav Hasek, pisarz czeski, autor „Przygód dobrego wojaka Szwejka” (zm.3 I 1923)

3

140/ 30 IV 1883 - Zm. Edouard Manet, malarz francuski, jeden z prekursorów impresjonizmu, autor „Śniadania na trawie”, „Olimpii” (ur. 23 I 1832)

MAJ

90/ 1 V 1923 - Ur. Joseph Heller, prozaik amerykański, autor powieści „Paragraf 22” (zm.12 XII 1999) 35/ 1 V 1978 - Zm. Aram Chaczaturian, ormiański kompozytor, twórca m.in. baletów: „Spartakus”, „Gajane”, (ur. 6 VI 1903)200/ 5 V 1813 - Ur. Soren Aaby Kierkegaard, duński filozof, prekursor egzystencjalizmu (zm. 11 XI 1855)210/ 6 V 1703 - Zm. Charles Perrault, pisarz francuski, autor baśni (ur.12 I 1628)155/ 6 V 1758 - Ur. Maksymilian Robespierre, jeden z przywódców Rewolucji Francuskiej (zm. 28 VII 1794)180/ 7 V 1833 - Ur. Johannes Brahms, kompozytor niemiecki, pisał symfonie, serenady, utwory fortepianowe, sonaty na skrzypce, wiolonczelę, klarnet (zm.3 IV 1897)185/ 8 V 1828 - Ur. Jean Henri Dunant, współzałożyciel organizacji Czerwonego Krzyża wraz z Francuzem Federicem Passy, laureat pierwszej pokojowej Nagrody Nobla w 1901 roku (zm.30 X 1910)110/ 8 V 1903 - Zm. Paul Gauguin, malarz francuski, postimpresjonista; malował pejzaże Bretanii, później kompozycje figuralne, portrety i pejzaże z wysp Oceanii, wywarł ogromny wpływ na sztukę współczesną (ur. 7 VI 1848)130/ 9 V 1883 - Ur. Jose Ortega y Gasset, eseista i filozof hiszpański; światowy rozgłos przyniosła mu publikacja „Buntu”, dzieła w którym przedstawił diagnozę kryzysu cywilizacji europejskiej (zm. 18 X 1955) 15/ 14 V 1998 - Zm. Frank Sinatra, amerykański piosenkarz i aktor filmowy (ur. 12 XII 1915)310/ 16 V 1703 - Zm. Charles Perrault, pisarz francuski, autor baśni (ur. 12 I 1628)145/ 18 V 1868 - Ur. Mikołaj II, ostatni car Rosji (zm. 17 VII 1918)325/ 21 V 1688 - Ur. Alexander Pope, poeta angielski (zm. 30 V 1744)200/ 22 V 1813 - Ur. Richard Wagner, niemiecki kompozytor, dyrygent, poeta, autor librett i teoretyk sztuki (zm. 13 II 1883)105/ 25 V 1908 - Ur. Theodore Roethke, poeta amerykański, autor m.in. tomu poetyckiego „Stracony syn”, książki przełomowej w historii poezji amerykańskiej (zm. 1 VIII 1963)

3

135/ 27 V 1878 - Ur. Isadora Duncan, tancerka amerykańska (zm. 14 IX 1927)105/ 28 V 1908 - Ur. Ian Fleming, angielski pisarz, twórca postaci Jamesa Bonda (zm. 12 VIII 1964) 60/ 29 V 1953 - Zdobycie Mount Everestu, najwyższego szczytu świata przez Nowozelandczyka Edmunda Hillarego i Nepalczyka Norgaya Tenzinga 55/ 29 V 1958 - Zm. Juan Romano Jimenez, poeta hiszpański, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1956 r. za całokształt twórczości (ur. 23 XII 1881)235/ 30 v 1778 - Zm. Wolter (właśc. Francois-Marie Arouet), filozof francuski,pisarz, historyk i publicysta (ur. 21 XI 1694)

CZERWIEC

25/ 1 VI 1983 - Zm. Anna Seghers, pisarka niemiecka, autorka m.in. powieści „Siódmy krzyż” (ur. 19 XI 1900) 50/ 3 VI 1963 - Zm. Jan XXIII, papież (właśc. Angelo Giuseppe Roncalli) (ur. 25 XI 1881)115/ 5 VI 1898 - Ur. Federico Garcia Lorca, poeta i dramaturg hiszpański (rozstrzelany 19 VIII 1936)110/ 6 VI 1903 - Ur. Aram Chaczaturian, ormiański kompozytor, dyrygent i pedagog muzyczny(zm.1 V 1978) 65/ 6 VI 1948 - Zm. Louis Lumiere, pionier kina światowego (ur. 5 X 1864)165/ 7 VI 1848 - Ur. Paul Gauguin, malarz francuski, postimpresjonista (zm.8 V 1903)135/ 12 VI 1878 - Ur. James Oliver Curwood, pisarz amerykański, autor popularnych powieści przygodowych (zm. 13 VIII 1927) 45/ 14 VI 1968 - Zm. Salvatore Quasimodo, włoski poeta, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1959 r. za całokształt twórczości (ur. 20 VIII 1901)170/ 15 VI 1843 - Ur. Edward Grieg, kompozytor norweski; tworzył utwory koncertowe, fortepianowe, pieśni solowe (zm. 4 IX 1907) 50/ 16 VI 1963 - Rosyjska kosmonautka Walentyna Tierieszkowa jako pierwsza kobieta poleciała w kosmos195/ 17 VI 1818 - Ur. Charles Gounod, kompozytor francuski, zajmował się głównie muzyką operową i religijną (zm. 18 X 1893)390/ 19 VI 1623 - Ur. Blaise Pascal, francuski filozof, matematyk, fizyk i pisarz (zm. 19 VIII 1662)

3

20/ 19 VI 1993 - Zm. William Golding, pisarz angielski, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1983 roku za powieść „Rytuały morza” (ur. 19 IX 1911)105/ 21 VI 1908 - Zm. Mikołaj Andrejewicz Rimski-Korsakow, kompozytor rosyjski (ur. 18 III 1844) 115/ 22 VI 1898 - Ur. Erich Maria Remarque, pisarz niemiecki, autor m.in. powieści „Na zachodzie bez zmian”, „Łuk tryumfalny” (zm. 25 IX 1970)110/ 25 VI 1903 - Ur. George Orwell, pisarz angielski, autor m.in. powieści „Rok 1984”, „Folwark zwierzęcy” (zm.21 I 1950) 85/ 25 VI 1928 - Ur. Peyo (właśc. Pierre Culliford), rysownik belgijski, twórca Smerfów (zm. 24 XII 1992)

LIPIEC

105/ 1 VII 1908 - Przyjęcie na całym świecie liter SOS nadanych alfabetem Morse’a jako sygnału wołania o pomoc235/ 2 VII 1778 - Zm. Jean Jacques Rousseau, francuski pisarz i filozof, główny myśliciel oświecenia; współtwórca Wielkiej Encyklopedii Francuskiej (ur. 28 VI 1712)125/ 3 VII 1883 - Ur. Franz Kafka, pisarz austriacki, autor m.in. powieści „Proces”, „Zamek” (zm. 3 VI 1924)165/ 4 VII 1848 - Zm. Francois Rene de Chateaubriand, pisarz i polityk francuski, autor powieści „Duch wiary chrześcijańskiej”, „Rene” (ur.4 IX 1768) 65/ 5 VII 1948 - Zm. Georges Bernanos, francuski pisarz katolicki, prawnik, monarchista (ur.20 II 1888) 120/ 6 VII 1893 - Zm. Guy de Maupassant, pisarz francuski, nowelista, jeden z głównych przedstawicieli naturalizmu (ur. 5 VIII 1850)175/ 8 VII 1838 - Ur. Ferdinand von Zeppelin, konstruktor niemiecki, wynalazca statków powietrznych (sterowców) (zm.8 III 1917)110/ 14 VII 1903 - Ur. Irving Stone, pisarz amerykański, autor popularnych powieści biograficznych (zm. 26 VIII 1989) 95/ 14 VII 1918 - Ur. Ingmar Bergman, szwedzki reżyser filmowy, twórca m.in. filmów „Jajo węża”, „Tam gdzie rosną poziomki”, „Szepty i krzyki” (zm.30 VII 2007)125/ 17 VII 1888 - Ur. Samuel Josef Agnon, prozaik hebrajski, laureat literackiej Nagriody Nobla w 1966 roku (zm. 17 II 1970)

4

95/ 18 VII 1918 - Ur. Nelson Mandela, przywódca Afrykańskiego Kongresu Narodowego, pierwszy czarnoskóry prezydent RPA, laureat pokojowej Nagrody Nobla w 1993 r. (wspólnie z S. De Clerc)120/ 19 VII 1893 - Ur. Włodziemierz Majakowski, futurysta, poeta i dramaturg rosyjski (zm. 14 IV 1930) 55/ 22 VII 1958 - Zm. Michaił Zoszczenko, pisarz rosyjski (ur. 10 VIII 1895)135/ 23 VII 1888 - Ur. Raymond Chandler, prozaik amerykański, ojciec “czarnego kryminału” (zm. 26 III 1959)125/ 26 VII 1888 - Ur. Thomas Stearns Eliot, poeta, dramaturg, eseista angielski, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1948 r. (zm. 4 I 1965) 85/ 26 VII 1928 - Ur. Stanley Kubrick, reżyser amerykański, twórca m.in. „Odysei kosmicznej”, „Mechanicznej pomarańczy” (zm. 7 III 1999) 30/ 29 VII 1983 - Zm. Louis Bunuel, reżyser hiszpański, twórca m.in. filmów „Pies andaluzyjski”, „Dyskretny urok burżuazji” (ur.22 II 1900)150/ 30 VII 1863 - Ur. Henry Ford, amerykański producent samochodów (zm. 7 IV 1947)

SIERPIEŃ

5/ 3 VIII 2008 - Zm. Aleksander Sołżenicyn, rosyjski pisarz, mysliciel i publicysta, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1970 roku (ur. 11 XII 1918)145/ 6 VIII 1868 - Ur. Paul Claudel, francuski pisarz, dyplomata (zm. 23 II 1955) 85/ 6 VIII 1928 - Ur. Andy Warhol, amerykański plastyk, jeden z twórców pop-artu (zm. 22 II 1987)380/ 12 VIII 1633 - Zm. Jacopo Peri, kompozytor włoski, uważany za twórcę pierwszych oper : „Dafne”, „Euridice” (ur.20 VIII 1561)165/ 12 VIII 1848 - Zm. George Stephenson, wynalazca angielski, konstruktor pierwszej lokomotywy (ur.9 VI 1781) 15/ 13 VIII 1998 - Zm. Julien Green, francuski pisarz katolicki, członek Akademii Filmowej, autor m.in. powieści „Inny”, „Brat Franciszek” (ur. 6 IX 1900)155/ 16 VIII 1858 - Przesłano pierwszy telegram przez Atlantyk (z Londynu do Nowego Jorku) 70/ 17 VIII 1943 - Ur. Robert de Niro, aktor amerykański

4

60/ 17 VIII 1953 - Ur. Herta Muller, niemiecka pisarka urodzona w Rumunii, laureatka literackiej Nagrody Nobla w 2009 r.200/ 20 VIII 1813 - Ur. Emily Bronte, angielska pisarka, autorka m.in. powieści „Wichrowe wzgórza” (zm.19 XII 1848)190/ 20 VIII 1823 - Zm. Friedrich Arnold Brockhaus, niemiecki wydawca encyklopedii (ur. 4 IV 1772) 70/ 21 VIII 1943 - Zm. Henrik Pontoppidan, powieściopisarz i nowelista duński, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1917 r. (ur. 24 VII 1857) 45/ 21 VIII 1968 - Inwazja wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację ; koniec „praskiej wiosny” 55/ 22 VIII 1958 - Zm. Roger Martin du Gard, pisarz francuski, autor m.in. powieści „Rodzina Thibault”, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1937 r. za całokształt twórczości (ur. 23 III 1881)120/ 22 VIII 1893 - Ur. Dorothy Parker, poetka i nowelistka amerykańska (zm. 7 VI 1967) 95/ 25 VIII 1918 - Ur. Leonard Bernstein, amerykański dyrygent i kompozytor, twórca musicalu „West Side Story” (zm. 14 X 1990)105/ 31 VIII 1908 - Ur. William Saroyan, amerykański pisarz, autor m.in. powieści „Zabawa jak nigdy”, „Śmierć nie omija Itaki” (zm.18 V 1981)105/ 31 VIII 1908 - Ur. Szymon Wiesenthal, twórca Żydowskiego Centrum Dokumentacji Historycznej okresu Holocaustu (zm. 20 IX 2005) 40/ 31 VIII 1973 - Zm. John Ford, amerykański reżyser filmowy, twórca m.in. filmów „Grona gniewu”, „Dyliżans” (ur.1 II 1895)

WRZESIEŃ

40/ 2 IX 1973 - Zm. John Ronald Reuel Tolkien, pisarz angielski, autor powieści „Władca pierścieni”, „Hobbit czyli Tam i z powrotem” (ur.3 I 1892)130/ 3 IX 1883 - Zm. Iwan Turgieniew, pisarz rosyjski, autor m.in. powieści „Zapiski myśliwego”, „Wiosenne wody” (ur.9 XI 1818)245/ 4 IX 1768 - Ur. Francois Rene de Chateaubriand, pisarz i polityk francuski (zm. 4 VII 1848) 50/ 4 IX 1963 - Zm. Robert Schuman, polityk francuski, inicjator zjednoczenia Europy (ur.29 VI 1886)

4

185/ 9 IX 1828 - Ur. Lew Tołstoj, pisarz rosyjski, autor powieści „Wojna i pokój”, „Anna Karenina”, „Zmartwychwstanie” (zm.20 XI 1910)125/ 12 IX 1888 - Ur. Maurice Chevalier, francuski aktor i piosenkarz (zm.1 I 1972)125/ 16 IX 1888 - Ur. Frans Emil Sillanpaa, powieściopisarz i nowelista fiński, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1939 r. (zm. 3 VI 1964)105/ 19 IX 1908 - Ur. Mika Waltari, fiński powieściopisarz, autor poczytnych powieści, m.in. „Egipcjanin Sinuhe” (zm. 27 VIII 1979) 65/ 19 IX 1948 - Ur. Jeremy Irons, aktor angielski150/ 20 IX 1863 - Zm. Jacob Grimm, pisarz niemiecki, współautor słynnych „Baśni braci Grimm” (ur.4 I 1785) 45/ 23 IX 1968 - Zm. Ojciec Pio z Pietrelciny (właśc. Francesco Forgione), kapucyn włoski, stygmatyk; kanonizowany 16 VI 2002 przez papieża Jana Pawła II (ur. 26 V 1887) 40/ 23 IX 1973 - Zm. Pablo Neruda, poeta chilijski, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1971 r. za całokształt twórczości (ur. 12 VIII 1904)125/ 26 IX 1888 - Ur. Thomas Stearns Eliot, angielski poeta, dramaturg i krytyk literacki, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1948 roku(zm.4 I 1965)115/ 26 IX 1898 - Ur. George Gershwin, amerykański kompozytor i pianista; pisał muzyke do rewii i komedii muzycznych, autor m.in. „Błękitnej Rapsodii”(zm.11 VII 1937)440/ 28 IX 1573 - Ur. Caravaggio (właśc. Michelangelo Merisi), malarz włoski, jeden z głównych przedstawicieli wczesnego baroku (zm.18 VII 1610) 10/ 28 IX 2003 - Zm. Elia Kazan, amerykański reżyser, aktor, pisarz i scenarzysta filmowy; pochodzenia greckiego (ur.7 IX 1909)495/ 29 IX 1518 - Ur. Tintoretto (właśc. Jacopo Robusti), malarz włoski (zm.31 V 1594) 40/ 29 IX 1973 - Zm. Wystan Hugh Auden, angielski poeta i epistolograf (ur.21 II 1907)

4

PAŹDZIERNIK

45/ 2 X 1968 - Zm. Marcel Duchamp, francuski malarz, zwany „ojcem wszystkich form awangardy” (ur.28 VII 1887)300/ 4 X 1713 - Ur. Denis Diderot, pisarz francuski, encyklopedysta i filozof, autor powieści „Kubuś Fatalista i jego pan” (zm.31 VIII 1784) 100/ 10 X 1913 - Ur. Claude Simon, prozaik francuski, autor m.in. powieści “Droga przez Flandrię”, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1985 r. za całokształt twórczości (zm. 10 VII 2005)200/ 10 X 1813 - Ur. Giuseppe Verdi, największy włoski kompozytor operowy m.in. „Aida”, „Otello”, „Lombardczycy” (zm.27 I 1901) 50/ 11 X 1963 - Zm. Edith Piaf, piosenkarka francuska (ur.19 XII 1915) 50/ 11 X 1963 - Zm. Jean Cocteau, francuski pisarz i reżyser (ur.5 VIII 1889)405/ 15 X 1608 - Ur. Evangelista Torricelli, włoski fizyk i matematyk, jeden z prekursorów rachunku różniczkowego i całkowego, sformułował zasadę działania barometru (zm. 25 X 1647)460/ 16 X 1553 - Zm. Lucas Cranach (starszy), niemiecki malarz i grafik (ur.4 X 1472)125/ 16 X 1888 - Ur. Eugene O’Neill, dramaturg amerykański, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1936 r. (zm.27 XI 1953)170/ 21 X 1833 - Ur. Alfred Nobel, szwedzki chemik, przemysłowiec, wynalazca dynamitu a także fundator nagrody swego imienia (zm.10 XII 1896) 95/ 24 X 1918 - Zm. Charles Lecocq, kompozytor francuski, twórca kilkudziesięciu operetek (ur.3 VI 1832) 75/ 24 X 1938 - Ur. Wieniedikt Jerofiejew, pisarz rosyjski, twórca poematu prozą „Moskwa-Pietuszki” (zm.11 V 1990) 65/ 24 X 1948 - Zm. Franz Lehar, kompozytor węgierski, autor m.in. operetki „Wesoła wdówka” (ur.30 IV 1870)175/ 25 X 1838 - Ur. Georges Bizet, kompozytor francuski, twórca m.in. opery „Carmen” (zm.3 VI 1875)285/ 27 X 1728 - Ur. James Cook, żeglarz i badacz angielski; kierował trzema wyprawami dookoła świata; odkrywca m.in. wysp archipelagu Fidżi, Hawajów (zm. 14 II 1779) 35/ 29 X 1978 - Zm. Jacques Brel, piosenkarz belgijski (ur..8 IV 1929)

4

5/ 29 X 2008 - Zm. William Wharton, amerykański pisarz i malarz, autor m.in. powieści: „Ptasiek”, „Tato”, „Spóźnieni kochankowie” (ur. 7 XI 1925 40/ 30 X 1953 - Zm. Imre Kalman, kompozytor węgierski (ur.24 X 1882) 20/ 31 X 1993 - Zm. Federico Fellini, włoski reżyser filmowy (ur.20 I 1920)

LISTOPAD

110/ 1 XI 1903 - Zm. Theodor Mommsen, historyk niemiecki, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1902 r. (ur. 30 XI 1817) 20/ 1 XI 1993 - Wejście w życie układu z Maastricht – utworzenie Unii Europejskiej w miejsce Wspólnoty Gospodarczej 100/ 2 XI 1908 - Ur. Burt Lancaster, aktor amerykański (zm.20 X 1994)120/ 6 XI 1893 - Zm. Piotr Iljicz Czajkowski, kompozytor rosyjski; tworzył opery (np. „Eugeniusz Oniegin”, „Dama Pikowa”), balety („Jezioro łabędzie”, „Dziadek do orzechów”), utwory koncertowe, pieśni (ur.7 V 1840) 100/ 7 XI 1913 - Ur. Albert Camus, pisarz francuski, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1957 r. (zm.4 I 1960) 60/ 8 XI 1953 - Zm. Iwan Bunin, poeta i nowelista rosyjski, autor m.in. „Księgi epitafiów”, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1933 r. za całokształt twórczości (ur. 22 X 1870) 95/ 9 XI 1918 - Zm. Guillaume Apollinaire (właśc. Apolinary Kostrowicki), poeta francuski pochodzenia polskiego (ur.26 VIII 1880) 95/ 9 XI 1818 - Ur. Iwan Turgieniew, pisarz rosyjski (zm.3 IX 1973)530/ 10 XI 1483 - Ur. Marcin Luter, główny twórca reformacji i protestantyzmu (zm.18 II 1546) 85/ 10 XI 1928 - Ur. Ennio Morricone, kompozytor włoski, autor znanych tematów filmowych 95/ 11 XI 1918 - W Compiegne podpisano zawieszenie broni, kończące I wojnę światową180/ 12 XI 1833 - Ur. Aleksander Borodin, rosyjski kompozytor z wykształcenia lekarz i chemik, twórca m. in. opery „Kniaź Igor” (zm.27 II 1887)145/ 13 XI 1868 - Zm. Gioacchino Rossini, włoski kompozytor operowy, twórca m.in. „Cyrulika sewilskiego” (ur.29 II 1792)110/ 15 XI 1903 - Zm. Camille Pissarro, francuski malarz i grafik, jeden z czołowych przedstawicieli impresjonizmu (ur. 10 VII 1830)

4

85/ 18 XI 1928 - W kinie „Colony” w Nowym Jorku odbyła się premiera pierwszego filmu rysunkowego z Myszką Miki185/ 19 XI 1828 - Zm. Franciszek Schubert, kompozytor austriacki; przedstawiciel romantyzmu, komponował pieśni, sonaty fortepianowe, utwory kameralne, symfonie (ur.31 I 1797)155/ 20 XI 1858 - Ur. Selma Lagerlof, pisarka szwedzka, autorka m.in. powieści „Gosta Berling”, „Cudowna podróż”, laureatka literackiej Nagrody Nobla w 1909 r. (zm.16 III 1940) 90/ 20 XI 1923 - Ur. Nadine Gordimer, pisarka południowoafrykańska, autorka powieści „Gość honorowy”, „Zachować swój świat”, laureatka literackiej Nagrody Nobla w 1991 r. 50/ 22 XI 1963 - Zm. w wyniku zamachu John Fitzgerald Kennedy, prezydent Stanów Zjednoczonych (ur. 29 V 1917) 50/ 22 XI 1963 - Zm. Clive Staples Lewis, pisarz angielski, filozof- moralista, autor m.in. powieści „Listy starego diabła do młodego”, „Opowieści z Narni” (ur. 29 XI 1898) 50/ 22 XI 1963 - Zm. Aldous Huxley, prozaik i eseista angielski, autor m.in. powieści „Kontrapunkt”, „Nowy wspaniały świat” (ur.26 VII 1894) 20/ 22 XI 1993 - Zm. Anthony Burgess, pisarz angielski, krytyk literacki, autor m.in. „Mechanicznej pomarańczy” (ur. 25 II 1917)145/ 24 XI 1868 - Ur. Scott Joplin, pianista i kompozytor amerykański, nazywany “królem ragtime’u (zm. 1 IV 1917) 45/ 26 XI 1968 - Zm. Arnold Zweig, pisarz niemiecki, autor cyklu powieściowego „Wielka wojna białych ludzi” (ur. 10 XI 1887) 60/ 27 XI 1953 - Zm. Eugene O’Neil, dramaturg gielski, autor dramatów „Pożądanie w cieniu wiązów“, ‘Żałoba przystoi Elektrze”, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1936 r. (ur. 16 X 1888)105/ 28 XI 1908 - Ur.Claude Levi-Strauss, francuski antropolog, filozof, twórca strukturalizmu w antropologii kulturowej (zm. 1 XI 2009) 70/ 28 XI-1 XII 1943 - Konferencja w Teheranie z udziałem J.Stalina, F.D.Roosevelta i W.L.S.Churchila; podjęto wstępne decyzje w sprawie utworzenia drugiego frontu i granic Polski

4

GRUDZIEŃ

95/ 2 XII 1918 - Zm. Edmond Rostand, dramaturg francuski (ur. 1 IV 1868) 90/ 3 XII 1923 - Ur. Maria Callas, śpiewaczka operowa (zm.16 IX 1977)110/ 8 XII 1903 - Zm. Herbert Spencer, angielski filozof i socjolog (ur.27 IV 1820)405/ 9 XII 1608 - Ur. John Milton, angielski poeta i myśliciel autor. m.in. „Raju utraconego” (zm. 8 XI 1674) 45/ 10 XII 1968 - Zm. Thomas Merton, pisarz i poeta amerykański, pozostający wciąż jednym z największych myślicieli i pisarzy XX wieku (ur. 31 I 1915)170/ 11 XII 1843 - Ur. Robert Koch, naukowiec niemiecki, laureat Nagrody Nobla w 1905 r. w dziedzinie fizjologii i medycyny za badania nad gruźlicą (zm.27 V 1910)210/ 11 XII 1803 - Ur. Hector Berlioz, najwybitniejszy kompozytor romantyzmu francuskiego, twórca symfonii „Harold w Italii”, „Symfonia fantastyczna” (zm.8 III 1869) 95/ 11 XII 1918 - Ur. Aleksander Sołżenicyn, prozaik rosyjski, autor m.in. „Archipelagu Gułag”, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1970 r. (zm. 3 VIII 2008)150/ 12 XII 1863 - Ur. Edward Munch, malarz norweski, ekspresjonista (zm.23 I 1944) 85/ 16 XII 1928 - Ur. Philip K. Dick, amerykański pisarz science fiction (zm. 2 III 1982)110/ 17 XII 1903 - Bracia Wilbur i Orville Wright dokonali pierwszego przelotu samolotem napędzanym silnikiem110/ 17 XII 1903 - Ur. Erskine Caldwell, pisarz amerykański, autor m.in. powieści „Poletko Pana Boga”, „Jenny” (zm. 11 IV 1987)170/ 19 XII 1848 - Zm. Emily Bronte, pisarka angielska, autorka m.in. powieści „Wichrowe wzgórza” (ur. 20 VIII 1813) 45/ 20 XII 1968 - Zm. John Steinbeck, pisarz amerykański, autor m.in. powieści „Grona gniewu”, „Na wschód od Edenu”, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1962 r. (ur.27 II 1902) 55/ 21 XII 1958 - Zm. Lion Feuchtwanger, niemiecki pisarz pochodzenia żydowskiego (ur. 7 VII 1884)155/ 22 XII 1858 - Ur. Giacomo Puccini, włoski kompozytor operowy, twórca m.in. oper „Tosca”, „Cyganeria”, „Madame Butterfly” (zm.29 XI 1924) 15/ 23 XII 1998 - Zm. Anatolij Naumowicz Rybakow, pisarz rosyjski, autor m.in. “Dzieci Arbatu” (ur. 14 I 1911)

4

150./ 24 XII 1863 - Zm. William Makepeace Thackeray, powieściopisarz angielski, jeden z czołowych przedstawicieli realizmu (ur. 18 VII 1811) 5/ 24 XII 2008 - Zm. Harold Pinter, angielski dramaturg, pisarz, reżyser teatralny i scenarzysta, laureat literackiej Nagrody Nobla w 2005 roku (ur. 10 X 1930) 75/ 25 XII 1938 - Zm. Karol Capek, pisarz czeski, twórca awangardowej prozy czeskiej (ur.9 I 1890) 75/ 27 XII 1938 - Zm. Osip Mandelsztam, poeta rosyjski (ur.15 I 1891) 90/ 28 XII 1923 - Zm. Gustave Alexandre Eiffel, francuski inżynier architekt, twórca słynnej wieży swego imienia w Paryżu (ur. 15 XII 1832)

4

ROCZNICE REGIONALNE

195/ 1818 - Wytyczenie drogi łączącej Starą i Nową Częstochowę185/ 1828 - Obecnie na Placu im. W. Biegańskiego wzniesiono Ratusz wg projektu Franciszka Reinsteina 175/ 1838 - Założono Park Miejski im 3 Maja130/ 1883 - Przyjechał do Częstochowy dr Władysław Biegański110/ 1903 - Powołanie oddziału Częstochowskiego Towarzystwa Higienicznego 85/ 1928 - Uruchomiono w Częstochowie komunikację miejską 65/ 1948 - Rozpoczęła działalność Wyższa Szkoła Inżynierska 25/ 1988 - Ukazał się pierwszy numer „Almanachu Częstochowy”

STYCZEŃ 20/ 8 I 1993 - Zm. Miron Kołakowski, adwokat, obrońca w procesach politycznych, bibliofil i fotograf505/ 9 I 1508 - Zygmunt Stary, król Polski nadaje Częstochowie przywilej organizacji w każdy poniedziałek targu i jednego jarmarku rocznie105/ 9 I 1908 - Na Jasną Górę przybył na zaproszenie O.Euzebiusza Rejmana ksiądz prałat Wawrzyniec Perosi, włoski kompozytor, dyrektor Papieskiego Chóru Kapeli Sykstyńskiej; podczas pobytu do 20 I napisał melodię do pieśni „Gwiazdo śliczna, wspaniała” oraz cykl intrad – utworów wygrywanych na zasłonięcie Cudownego Obrazu150/ 22 I 1863 - Wymarsz oddziału pod dowództwem Józefa Grekowicza do Powstania Styczniowego 85/ 22 I 1928 - Ur. Janusz Płowecki, prawnik, dziennikarz 35/ 22 I 1978 - Zm. Stefan Policiński, rzeźbiarz, twórca pomników częstochowskich m.in. Henryka Sienkiewicza, Stanisława Moniuszki 30/ 24 I 1983 - Powołano Częstochowskie Wydawnictwo Diecezjalne „Regine Poloniae”

4

LUTY

30/ 15 II 1983 - Zarejestrowano Stowarzyszenie Środowisk Twórczych 55/ 23 II 1958 - Otwarto w Muzeum Częstochowskim I Wystawę Filatelistyczną620/ 24 II 1393 - Nastąpiła druga fundacja jasnogórskiego klasztoru przez króla Władysława Jagiełłę240/ 25 II 1773 - Zakończyła się 6-miesięczna okupacja Jasnej Góry przez wojska rosyjskie; pierwszy raz wkroczyły na jej teren obce wojska i wywiozły łupy : działa, broń ręczną, proch 90/ 25 II 1923 - Ks. Bonawentura Metler założył Komitet Organizacyjny Polskiego Popularnego Towarzystwa Astronomicznego w Częstochowie; dało ono początek usytuowanemu w parku Obserwatorium (obecnie Zodiak) 65/ 28 II 1948 - Powstało Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych

MARZEC

20/ 17 III 1993 - Powstało Stowarzyszenie Opieki Hospicyjnej Ziemi Częstochowskiej 55/ 18 III 1958 - Utworzono pierwszą w mieście spółdzielnię mieszkaniową typu lokatorskiego „Nasza Praca”115/ 19 III 1898 - Ur.Józef Mikołajtis, pedagog, działacz kulturalny, bibliofil (zm.19 VI 1991)340/ 20 III 1673 - Zm. O. Augustyn Klemens Kordecki, przeor klasztoru paulinów i słynny obrońca twierdzy jasnogórskiej (ur.16 XI 1603) 40/ 24 III 1973 - Zm. Marian Januszajtis „Żegota”, generał dywizji Wojska Polskiego 75/ 28 III 1938 - Zm. ks. Józef Adamczyk, wydawca pierwszego katolickiego miesięcznika w Częstochowie „dzwonek Częstochowski”

KWIECIEŃ

35/ 13 VI 1978 - Zm. Wojciech Łukaszewski, pedagog i kompozytor, dyrektor Szkół Muzycznych, współzałożyciel Częstochowskiego Towarzystwa Muzycznego 55/ 16 VI 1958 - Zm. Stanisław Barylski, artysta plastyk, pedagog 15/ 20 VI 1998 - Arcybiskup Stanisław Nowak poświęcił i otworzył Muzeum Archidiecezji Częstochowskiej

5

MAJ

90/ 2 V 1923 - Miasto odwiedził marszałek Francji i Polski Ferdynand Foch 30/ 11 V 1983 - Powstał Diecezjalny Komitet Pomocy Bliźniemu, służył wsparciu pokrzywdzonym w czasie stanu wojennego opozycjonistom

CZERWIEC

65/ 7 VI 1948 - Otwarto w III Alei (obecnie Miejska Galeria Sztuki) Wystawę Przemysłowo-Rolniczą 45/ 16 VI 1968 - Zm. Władysław Nagłowski, księgarz częstochowski 30/ 18 VI 1983 - Rozpoczęła się II wizyta Jana Pawła II w Częstochowie 20/ 19 VI 1993 - Częstochowa otrzymała Honorową Flagę Rady Europy 15/ 19 VI 1998 - Częstochowa odebrała prestiżową Nagrodę przyznaną przez Radę Europy 90/ 24 VI 1913 - Ur. Jan Pietrzykowski, prawnik, historyk, autor książek o tematyce okupacyjnej (zm.21 III 1994) 70/ 25 VI 1943 - Rozpoczęto likwidowanie „małego getta” 50/ 25 VI 1963 - Oddano do eksploatacji hutę szkła „Wyczerpy” 55/ 26 VI 1958 - Założono w Częstochowie oddział Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego 20/ 26 VI 1993 - Oficjalnie otwarto Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”195/ 30 VI 1818 - Częstochowę włączono do diecezji kaliskiej 15/ 30 VI 1998 - Rozpoczęły się I Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne zorganizowane przez Regionalny Ośrodek Kultury

LIPIEC

50/ 1 VII 1963 - Powstało Miejskie Przedsiębiorstwo Ciepłownicze 40/ 3 VII 1973 - Otwarto hotel „Patria” 50/ 4 VII 1963 - Przebywał w Częstochowie Melchior Wańkowicz 40/ 20 VII 1973 - W budynku dawnej Popówki uruchomiono Galerię Malarstwa Polskiego XX wieku

5

SIERPIEŃ

195/ 22 VIII 1818 - Przybył do miasta car Aleksander I 15/ 22 VIII 1998 - Zm. Kazimierz Markowski, malarz pejzażysta 20/ 26 VIII 1993 - Rozpoczęto pierwsze po wieloletniej przerwie obchody Święta Miasta 100/ 30 VIII 1913 - Poświęcono Stacje Drogi Krzyżowej na wałach jasnogórskich

WRZESIEŃ

180/ 8 IX 1833 - Ur. Adrian Mikołaj Głębocki, malarz, rysownik, litograf, pedagog (zm. 15 V 1905) 85/ 15 IX 1928 - Ur. Edmund Mularz, fotograf (zm. 24 VII 2000) 75/ 16 IX 1938 - Oddano do użytku dużą salę budynku Teatru A. Mickiewicza przy ul. Kilińskiego 65/ 22 IX 1948 - Założono Częstochowskie Towarzystwo Fotograficzne 20/ 22 IX 1993 - Na cmentarzu Kule odsłonięto symboliczny pomnik pamięci ofiar Katynia

PAŹDZIERNIK

30/ X 1983 - Ukazał się pierwszy numer czasopisma „Jasna Góra” 65/ 2 X 1948 - Powstało w mieście pierwsze zorganizowane Koło Filatelistów190/ 5 X 1823 - Odbyły się uroczystości połączenia Starej i Nowej Częstochowy 100/ 13 X 1913 - Powstała pierwsza w mieście żeńska drużyna harcerska 85/ 16 X 1928 - Na Kucelinie oddano pierwsze częstochowskie lotnisko 75/ 22 X 1938 - Zm. Jakub Kon, prezes Ochotniczej Straży Pożarnej

LISTOPAD

35/ XI 1978 - Powstał Zespół Pieśni i Tańca „Częstochowa” 50/ 9 XI 1963 - Przy ul. Dąbrowskiego oddano do użytku gmach sądów w Częstochowie 95/ 10 XI 1918 - Na ulicach miasta rozpoczęło się świętowanie niepodległości95/ 11 XI 1918 - Utworzono 27 pułk piechoty

5

410/ 16 XI 1603 - Ur. O.Augustyn Kordecki, przeor Jasnej Góry (zm. 20 III 1673) 100/ 16 XI 1913 - Otwarto Szpital Izraelicki (dziś im. Ludwika Rydygiera) 75/ 16 XI 1938 - Przy ul. Ogrodowej otwarto kino „Bałtyk” ; istniało do połowy lat 80-tych 55/ 23 XI 1958 - W parku 3 Maja odsłonięto pomnik Stanisława Moniuszki, dłuta Stefana Policińskiego, wybudowany z inicjatywy chóru męskiego „Pochodnia”115/ 27 XI 1898 - Ur. Stefan Policiński, rzeźbiarz, malarz (zm.22 I 1978)

GRUDZIEŃ

35/ 7 XII 1978 - Zm. Wanda Wereszczyńska, malarka kolorystka (ur.20 VI 1910)110/ 8 XII 1903 - Częstochowianie tłumnie witali na dworcu Henryka Sienkiewicza, który przyjechał z odczytem do miejscowego teatru 60/ 8 XII 1953 - Na Jasnej Górze pierwszy raz odmówiono Apel Jasnogórski 45/ 10 XII 1968 - W parku im. Stanisława Staszica powstało jedyne w Polsce Centralne Muzeum Górnictwa Rud Żelaza105/ 12 XII 1908 - Odbyło się założycielskie zebranie Oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego ; pierwszym prezesem został dr Władysław Biegański 95/ 22 XII 1918 - Ur. Jerzy Kurpiński pseud. „Ponury”, kapitan, dowódca Armii Krajowej (zm. 22 V 1955)

5