ROK 2015 OGŁOSZONO

- Międzynarodowym Rokiem Światła i Technologii Wykorzystujących Światło, ogłoszony przez ONZ

- Rok Współpracy Rozwojowej, ogłoszony przez Parlament Europejski

- Rok Tadeusza Kantora w 100 rocznicę urodzin, uchwalony na Konferencji Generalnej UNESCO

- Rok Jana Nepomucena Potockiego w 200 rocznicę śmierci, uchwalony na Konferencji Generalnej UNESCO

- Rok Michała Kleofasa Ogińskiego obchodzona w 250 rocznicę urodzin, uchwalony na Konferencji Generalnej UNESCO, jako wspólna rocznica Polski, Litwy i Białorusi - Sejm RP ogłosił rocznice, które powinny być w przyszłym roku objęte specjalnym patronatem :

− 10 rocznica śmierci Jana Pawła II, Wielkiego Polaka, za Jego olbrzymie zasługi i zaangażowanie w drogę do wolności naszej Ojczyzny oraz ogromny wkład w propagowanie uniwersalnego przesłania o godności i prawach człowieka

− 600 rocznica urodzin Jana Długosza. Kronikarza, polskiego historyka, duchownego, geografa, dyplomaty; wychowawcy synów Kazimierza Jagiellończyka

- Rokiem Polskiego Teatru Publicznego. W przyszłym roku przypada 250 rocznica powołania Teatru Narodowego, a tym samym ustanowienia w Polsce pierwszego teatru publicznego. Jego powołanie w 1765 r. stało się jednym z wydarzeń ustanawiających system opieki państwa nad kulturą.

1

POLSKA STYCZEŃ

135/ 1 I 1880 - Ur. Mieczysława Ćwiklińska, śpiewaczka operowa, aktorka teatralna i filmowa (zm.28 VII 1972) 65/ 1 I 1950 - W Warszawie utworzono Akademię Medyczną 30/ 2 I 1985 - Zm. Igor Sikirycki, pisarz, poeta i tłumacz (ur. 31 VII 1920)145/ 3 I 1870 - Ur. Herman Liberman, publicysta; minister sprawiedliwości w emigracyjnym rządzie gen. Władysława Sikorskiego (zm.21 X 1941)100/ 4 I 1915 - Ur. Tytus Karpowicz, prozaik, znawca i miłośnik rodzimej natury, autor adresowanego do młodzieży cyklu opowieści „Księga puszczy” (zm. 9 XII 2009)200/ 6 I 1815 - Ur. Hipolit Cegielski, przemysłowiec (zm.30 XI 1868) 80/ 6 I 1935 - Ukazał się pierwszy numer tygodnika literacko-artystycznego „Prosto z Mostu” 85/ 6 I 1930 - Ur. Cezary Leżeński, prozaik, dziennikarz, krytyk literacki, autor m. in. książek dla młodzieży (zm. 5 XII 2006) 75/ 6 I 1940 - Zm. Stanisław Pawłowski, geograf, pedagog, współzałożyciel Towarzystwa Geograficznego w Poznaniu (ur. 16 III 1882) 95/ 8 I 1920 - Ukazał się pierwszy numer tygodnika „Ludowiec”, który był organem prasowym Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast” 70/ 9 I 1945 - Ur. Małgorzata Musierowicz, pisarka, ilustratorka, autorka poczytnych książek dla dzieci i młodzieży m. in. : Czerwony helikopter, Kluczyk, Ida sierpniowa i in. 90 9 I 1925 - Ur. Jerzy Wittlin, pisarz, dziennikarz, tłumacz (zm.20 X 1989) 100 11 I 1915 - Zm. Zygmunt Miłkowski (pseud. Teodor Tomasz Jeż), pisarz, publicysta i działacz polityczny; twórca Ligi Polskiej (ur.23 III 1824) 85/ 11 I 1930 - Ur. Eugeniusz Kabatc, powieściopisarz, nowelista 85/ 11 I 1930 - Ur. Marian Konieczny, arysta-rzeźbiarz 90/ 12 I 1925 - Ur. Gertruda Skotnicka, historyk literatury i krytyk literacki, autorka m. in. prac poświęconych prozie historycznej dla dzieci i młodzieży245/ 14 I 1770 - Ur. Adam Jerzy Czartoryski, polityk, twórca Hotelu Lambert (zm. 15 VII.1861)165/ 14 I 1850 - Ur. Jan Mieczysław Reszke, śpiewak operowy (zm. 3 IV 1925) 70/ 15 I 1945 - Wydano dekret o utworzeniu Narodowego Banku Polskiego 40/ 15 I 1980 - Zm. Leszek Herdegen, aktor i poeta (ur.28 V 1929)130/ 16 I 1885 - Ur. Władysław Raczkiewicz, polityk (zm.6 VI 1947) 30/ 17 I 1985 - Zm. Ludwik Bazylow, historyk i wydawca (ur. 14 IV 1915) 60/ 18 I 1955 - Ur. Małgorzata Strzałkowska, pisarka, poetka, ilustratorka i autorka książek dla dzieci. 75/ 18 I 1940 - Zm. Kazimierz Przerwa-Tetmajer, poeta, prozaik, autor sztuk scenicznych (ur. 12 II 1865)295/ 19 I 1720 - Ur. Franciszek Bohomolec, jezuita, pisarz, publicysta i edytor (zm.24 IV 1784) 70/ 19 I 1945 - Na rozkaz gen. Leopolda Okulickiego rozwiązano Armię Krajową 40/ 19 I 1975 - Zm. Kazimierz Wyka, eseista, krytyk literacki i historyk literatury (ur. 19 III 1910)

2

175/ 22 I 1840 - Ur. Wincenty Rapacki, aktor, reżyser i pisarz (zm. 1924)110/ 23 I 1905 - Ur. Konstanty Ildefons Gałczyński, poeta, satyryk, dramaturg i tłumacz, autor słuchowisk radiowych oraz utworów dla dzieci (zm.6 XII 1953)100/ 25 I 1915 - Ur. Konrad Wiesław Osterloff, pisarz, dziennikarz, autor m. in. utworów dla młodzieży o tematyce indiańskiej (zm. 17 IV 1980) 110/ 26 I 1905 - W Królestwie Polskim rozpoczęły się masowe strajki – początek rewolucji 1905 roku 35/ 26 I 1980 - Zm. Antoni Rząsa, rzeźbiarz (ur. 26 II 1919)165/ 30 I 1850 - Ur. Aleksander Gierymski, malarz, przedstawiciel realizmu,prekursor polskiego impresjonizmu (zm.8 III 1901) 30/ 30 I 1985 - Zm. Józef Mackiewicz, prozaik, publicysta (ur. 1 IV 1902) 95/ 31 I 1920 - Ur.Danuta Bieńkowska, lekarka, prozaik, eseistka, tłumaczka, autorka opowiadań dla dzieci i powieści psychologicznych dla młodzieży (zm. 20 VIII 1992)

LUTY

90/ 1 II 1925 - Z radiostacji warszawskiej nadano pierwsza próbną audycję Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego 80/ 1 II 1935 - Zm. Bolesław Limanowski, polityk, historyk, socjolog i publicysta (ur. 18 X 1835) 70/ 1 II 1945 - Rada Ministrów podjęła uchwałę o odbudowie Warszawy280/ 3 II 1735 - Ur. Ignacy Krasicki, biskup warmiński, poeta, prozaik, publicysta, komediopisarz i bajkopisarz (zm. 14 III 1801)510/ 4 II 1505 - Ur. Mikołaj Rej, pisarz i tłumacz, zwany ojcem literatury polskiej (zm. 4 X 1569)130/ 4 II 1885 - Ur. Stefan Baley, psycholog i pedagog, uważany za przedstawiciela lwowsko-warszawskiej szkoły psychologicznej (zm.13 IX 1952) 65/ 5 II 1950 - Zm. Jan Bułhak, fotograf, twórca polskiej fotografii artystycznej (ur.6 X 1876)155/ 7 II 1860 - Zm. Karol Sienkiewicz (pseud. Karol z Kalinówki), bibliotekarz i historyk; organizator Biblioteki Polskiej w Paryżu (ur. 20 I 1793) 70/ 9 II 1945 - W Warszawie powstał Teatr Powszechny; od 1989 r. Teatr im. Zygmunta Hubnera 95/ 9 II 1920 - Zaślubiny Polski z Bałtykiem 85/ 12 II 1930 - Ur. Józef Wilkoń, wybitny malarz, grafik, autor ilustracji do ponad 100 książek dla dzieci150/ 12 II 1865 - Ur. Kazimierz Przerwa-Tetmajer, poeta, nowelista, powieściopisarz, przedstawiciel Młodej Polski, brat przyrodni malarza Włodzimierza Tetmajera (zm.18 I 1940)105/ 14 II 1910 - Ur. Henryk Borowski, aktor teatralny i filmowy (zm 13 XI. 1991) 55/ 17 II 1965 - Zm. Tadeusz Lehr-Spławinski, językoznawca, slawista i pedagog (ur.20 IX 1891) 35/ 17 II 1980 - Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki zdobyli Mount Everest205/ 22 II 1810 - Ur. Fryderyk Chopin, kompozytor i pianista (zm.17 X 1849)125/ 22 II 1890 - Ur. Kazimierz Opaliński, aktor teatralny i filmowy (zm.6 VI 1979)165/ 23 II 1850 - Ur. Julian Ochorowicz, filozof, psycholog, wynalazca, poeta, publicysta i fotografik, teoretyk pozytywizmu. Badacz psychologii eksperymentalnej w zakresie zjawisk mediumicznych (zm.1 V 1917)

3

40/ 23 II 1975 - Zm. Leon Wójcikowski, tancerz, choreograf i pedagog (ur.23 II 1899)130/ 24 II 1885 - Ur. Julisz Kaden-Bandrowski, pisarz i publicysta (zm.8 VIII 1944)130/ 24 II 1885 - Ur. Stanisław Ignacy Witkiewicz, malarz, dramatopisarz i teoretyk sztuki (zm.18 IX 1939)135/ 27 II 1880 - Ur. Marian Dederko, fotograf; jeden z twórców nowoczesnego portretu w fotografii polskiej, współtwórca Polskiego Towarzystwa Fotograficznego (zm. 8 VIII 1965)265/ 28 II 1750 - Ur. Ignacy Potocki, pisarz, polityk, bibliofil; współtwórca Konstytucji 3 Maja, działacz Komisji Edukacji Narodowej (zm.30 VIII 1809)

MARZEC

80/ 2 III 1935 - Ur. Marek Nowakowski, prozaik, publicysta, scenarzysta, autor słuchowisk oraz cyklu opowiadań dla młodzieży(zm. 16 V 2014) 35/ 2 III 1980 - Zm. Jarosław Iwaszkiewicz, poeta, prozaik, dramatopisarz i tłumacz (ur.20 II 1894)105/ 3 III 1910 - Ur. Stafan Otwinowski, pisarz i dramaturg (zm.30 I 1976)270/ 4 III 1745 - Ur. Kazimierz Pułaski, generał, bohater walk o niepodległość Stanów Zjednoczonych, jeden z dowódców konfederacji barskiej (zm.11 X 1779)115 4 III 1900 - Ur. Jan Zachwatowicz, architekt i historyk, twórca polskiej szkoły konserwacji zabytków (zm.18 VIII 1983) 30 7 III 1985 - Zm. Arkady Fiedler, pisarz, podróżnik, autor powieści o udziale polskich lotników w bitwie o Anglię „Dywizjon 303” (ur. 28 XI 1894) 70/ 16 III 1945 - Otwarto radiostacje Polskiego Radia w Warszawie 45/ 16 III 1970 - Zm. Jerzy Szaniawski, pisarz (ur.10 II 1886)150/ 17 III 1865 - Ur. Gabriel Narutowicz, pierwszy prezydent Rzeczpospolitej Polskiej (zg.16 XII 1922) 45/ 20 III 1970 - Utworzono Uniwersytet Gdański 70/ 21 III 1945 - Ur. Marek Nejman, prozaik, dziennikarz, autor scenariuszy filmowych 70/ 24 III 1945 - Ukazał się pierwszy numer „Tygodnika Powszechnego” 35/ 26 III 1980 - Zm. Zofia Lissa, muzykolog, twórca Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego (ur.19 X 1908) 70/ 27 III 1945 - W Łodzi otwarto Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej, od 1946 r. Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna 70/ 29 III 1945 - Krajowa Rada Narodowa powołała Główną Komisję Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, od lipca 1945 r. Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich, a od 1984 r. Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich – Instytut Pamięci Narodowej135/ 31 III 1880 - Zm. Henryk Wieniawski, skrzypek i kompozytor (ur. 10 VII 1835)

4

KWIECIEŃ

125/ 1 IV 1890 - Ur. Iwo Gall, reżyser, scenograf teatralny (zm.12 II 1959) 75/ 1 IV 1940 - NKWD (Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych) rozpoczął formowanie transportów z polskimi oficerami, będącymi jeńcami obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku – zbiorowe mordy określono zbrodnia katyńską 10/ 2 IV 2005 - Zm Jan Paweł II, papież 80 4 IV 1935 - Zm. Emil Młynarski, kompozytor (ur. 18 VII 1870) 35/ 4 IV 1980 - Zm. Władysław Tatarkiewicz, filozof (ur.3 IV 1886)100/ 6 IV 1915 - Ur. Tadeusz Kantor, reżyser teatralny, pedagog, plastyk, twórca teatru „Cricot 2”(zm. 8 XII 1990) 25/ 6 IV 1990 - Przywrócono obchody święta 3 Maja115/ 7 IV 1900 - Ur. Adolf Dymsza, aktor filmowy i teatralny (zm. 20 VIII 1975) 25/ 7 IV 1990 - Zm. Konrad Górski, historyk literatury polskiej (ur. 22 IV 1895)155/ 8 IV 1860 - Ur. Józef Weyssenhoff, powieściopisarz (zm. 6 VII 1932)125/ 8 IV 1890 - Ur. Zbigniew Drzewiecki, pianista i pedagog (zm.11 IV 1971) 15/ 9 IV 2010 - Zm. Monika Warneńska, powieściopisarka, dziennikarka, publicystka, autorka m. in. książek dla młodzieży (ur. 4 III 1922)490/ 10 IV 1525 - Hołd Pruski – hołd lenny złożony w Krakowie Zygmuntowi I Staremu przez księcia pruskiego Albrechta Hohenzollerna, byłego wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego 95/ 10 IV 1920 - Ur. Maciej Słomczyński, tłumacz literatury angielskiej, autor powieści kryminalnych pod pseud. Joe Alex (zm.21 III 1998) 40/ 10 IV 1975 - Zm. Eugeniusz Żytomirski, pisarz, poeta i krytyk literatury (ur.29 X 1911) 25/ 11 IV 1990 - Sejm RP uchwalił ustawę o zniesieniu cenzury 45/ 11 IV 1970 - Ur. Joanna Fabicka, pisarka, felietonistka, autorka m. in. cyklu książek dla młodzieży o dojrzewaniu nastoletniego Rudolfa110/ 12 IV 1905 - Ur. Bohdan Korzeniewski, historyk teatru i pedagog (zm.5 IX 1992) 95/ 12 IV 1920 - Ur. Anna Kamieńska, poetka, prozaik, eseistka, tłumaczka, autorka książek dla dzieci i młodzieży (zm. 10 V 1986)150/ 15 IV 1865 - Ur. Olga Boznańska, malarka okresu modernizmu (zm. 26 X 1940)130/ 15 IV 1885 - Ur. Tadeusz Kutrzeba, generał, historyk (zm.8 I 1947) 70/ 15 IV 1945 - Ukazał się pierwszy numer tygodnika „Przekrój”135/ 16 IV 1880 - Ur. Mieczysław Konopacki, lekarz biolog, organizator i kierownik Zakładu Histologii i Embriologii Uniwersytetu Warszawskiego (zm.25 IX 1939) 85/ 16 IV 1930 - Ur. Antoni Boratyński, grafik, malarz, autor znakomitych ilustracji poetyckich w książkach dla dzieci i młodzieży120/ 17 IV 1895 - Ur. Tadeusz Cieślewski, grafik, krytyk sztuki (zm. 1944) 80/ 19 IV 1935 - Zm. Mieczysław Frenkiel, aktor teatralny i filmowy (ur.15 VII 1858) 70/ 19 IV 1945 - Zm. Halina Krahelska, działaczka społeczna, pisarka i publicystka (ur. 12 VI 1892)110/ 20 IV 1905 - Ur. Hanna Januszewska, pisarka, poetka, tłumaczka, autorka sztuk teatralnych a także zielu zbiorów wierszy, baśni i bajek dla dzieci (zm.18 VII 1980)105/ 20 IV 1910 - Ur. Jan Dobraczyński, pisarz, publicysta, uczestnik kampanii wrześniowej i powstania warszawskiego (zm. 5 III 1994)

5

70/ 20 IV 1945 - Zm. Wacław Sieroszewski, pisarz, działacz polityczny, podróżnik i etnograf (ur.24 VIII 1858) 50/ 21 IV 1965 - Zm. Artur Maria Swinarski, poeta, dramatopisarz, satyryk i tłumacz (ur. 28 VII 1900) 80/ 23 IV 1935 - Uchwalono konstytucję kwietniową 45/ 23 IV 1970 - Zm. Marian Wyrzykowski, aktor i reżyser (ur.15 VII 1904)125/ 25 IV 1890 - Ur. Stefania Zahorska, pisarka, historyk sztuki (zm.6 IV 1961)120/ 25 IV 1895 - Ur. Stefan Rowecki (pseud. Grot, Rakoń, Tur, Grabica), generał Wojska Polskiego, komendant główny Armii Krajowej (zm.2 VIII 1944) 90/ 25 IV 1925 - Ur. Barbara Tylicka, dziennikarka, pisarka, krytyk literacki, popularyzatorka literatury dziecięcej i młodzieżowej (zm. 24 IX 2013) 20/ 26 IV 1995 - Zm. Hanna Ożogowska, prozaik, tłumaczka, pedagog, autorka słuchowisk radiowych oraz popularnych książek dla dzieci i młodzieży (ur. 20 VII 1904)110/ 27 IV 1905 - Ur. Julian Stryjkowski, pisarz (zm.8 VIII 1996) 80/ 27 IV 1935 - Ur. Magda Leja, prozaik, publicystka, autorka słuchowisk radiowych i utworów dla dzieci i młodzieży (zm. 14 V 2006) 35/ 29 IV 1980 - Zm. Aleksander Ford, reżyser filmowy (ur.24 XI 1908) 75/ 30 IV 1940 - Zg. Henryk Dobrzański (pseud. Hubal), dowódca oddziału Hubalczyków na Kielecczyźnie (ur. 22 VI 1896)

MAJ 115/ 1 V 1900 - Ur. Aleksander Wat, poeta, eseista i tłumacz (zm.29 VII 1967) 75/ 1 V 1940 - Ur. Edward Redliński, prozaik, dramaturg, reporter105/ 4 V 1910 - Ur. Jerzy Waldorff, pisarz, publicysta, krytyk muzyczny i działacz społeczny (zm. 29 XII 1999)150/ 5 V 1865 - Zm.Leon Idzikowski, księgarz i wydawca (ur. 1827) 70/ 5 V 1945 - Zm. Tytus Czyżewski, malarz, poeta, krytyk literatury, współzałożyciel grupy „Formiści” (ur. 28 XII 1880)120/ 6 V 1895 - Zm. Teodor Paprocki, księgarz, wydawca i bibliograf (ur. 1856) 20/ 6 V 1995 - Zm. Hanna Muszyńska-Hoffmannowa, powieściopisarka, autorka opowiadań oraz powieści historyczno-biograficznych (ur. 26 I 1913) 30/ 7 V 1985 - Zm. Adam Bahdaj, prozaik, tłumacz, autor licznych książek dla dzieci i młodzieży (ur. 2 I 19180)120/ 11 V 1895 - Ur. Jan Parandowski, pisarz i tłumacz, wybitny znawca oraz popularyzator kultury i literatury antycznej (zm. 26 IX 1978)105/ 11 V 1910 - Ur. Józef Mroszczak, grafik (zm. 19 XI 1975) 80/ 12 V 1935 - Zm. Józef Piłsudski, polityk; od 1920 r. Marszałek Polski; od 1926 r. minister spraw wojskowych, generalny inspektor sił zbrojnych (ur. 1867) 45/ 12 V 1970 - Zm. Władysław Anders, generał; w latach 1941-1943 dowódca Armii Polskiej w ZSRR i na Bliskim Wschodzie; w latach 1943-1945 dowódca 2 Korpusu Polskiego (ur. 1892) 95/ 13 V 1920 - Odbył się I Zjazd Związku Zawodowego Literatów Polskich; prezesem wybrano Stefana Żeromskiego 85/ 14 V 1930 - Zm. Władysław Orkan, pisarz, publicysta (ur. 27 XI 1875)125/ 15 V 1890 - Ur. Władysław Borowy, historyk literatury polskiej, krytyk, bibliotekarz, pedagog (zm. 16 X 1950)

6

60/ 15 V 1955 - Ur. Liliana Bardijewska, prozaik, krytyk literacki i teatralny, tłumaczka, autorka słuchowisk radiowych, sztuk teatralnych oraz książek dla dzieci i młodzieży 145/ 17 V 1870 - Ur. Lucjan Rydel, poeta (zm.8 IV 1918)115/ 17 V 1900 - Ur. Władysław Rymkiewicz, pisarz (zm.13 I 1984)105/ 18 V 1910 - Zm. Eliza Orzeszkowa, pisarka i publicystka (ur. 6 VI. 1841) 95/ 18 V 1920 - Ur. Karol Wojtyła, od 1978 roku papież Jan Paweł II535/ 19 V 1480 - Zm. Jan Długosz, historyk, kronikarz (ur.1 XII 1415) 60/ 19 V 1955 - Zm. Tadeusz Sygietyński, kompozytor, założyciel Państwowego Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze” (ur. 24 IX 1896) 50/ 19 V 1965 - Zm. Maria Dąbrowska, pisarka i publicystka (ur.6 X 1889) 45/ 19 V 1970 - Zm. Tadeusz Breza, powieściopisarz (ur. 31 XII 1905) 50/ 24 V 1965 - Zm. Bohdan Horodyski, bibliotekarz i historyk, współautor Encyklopedii Wiedzy o Książce (ur. 1904)150/ 31 V 1865 - Ur. Jerzy Wasowski, satyryk, kompozytor, dziennikarz radiowy (zm.29 IX 1984)

CZERWIEC

100/ 1 VI 1915 - Ur. Jan Twardowski, ksiądz katolicki, poeta, prozaik, najwybitniejszy twórca współczesnej liryki refleksyjno-religijnej (zm. 18 I 2006)180/ 1 VI 1835 - Zm. Jerzy Samuel Bandtkie, filolog, historyk, bibliotekarz i bibliograf; od 1811 r. kierownik Biblioteki Jagiellońskiej (ur.24 XI 1768)120/ 1 VI 1895 - Ur. Tadeusz Komorowski (pseud. Bór, Korczak, Lawina, Znicz), generał (zm.24 VIII 1966)410/ 3 VI 1605 - Zm. Jan Zamoyski, polityk, bibliofil, kanclerz wielki koronny (ur.19 III 1542)160/ 3 VI 1855 - Zm. Krzysztof Celestyn Mrongowiusz , pastor, pisarz religijny; obrońca polskości Warmii i Mazur (ur. 1764) 125/ 3 VI 1890 - Zm. Oskar Kolberg, etnograf, muzyk, kompozytor (ur.22 II 1814) 55/ 4 VI 1960 - W Buenos Aires utworzono Bibliotekę Polską im. Ignacego Domeyki 55/ 4 VI 1960 - Zm. Józef Haller, generał, polityk; dowódca II Brygady Legionów Polskich i II Korpusu Polskiego w Rosji; kawaler Orderów: Orła Białego iVirtuti Militari (ur. 13 VIII 1873) 35/ 11 VI 1980 - Zm. Bolesław Woytowicz, kompozytor, pianista i pedagog (ur.5 XII 1899) 100/ 12 VI 1915 - Zm. Józef Brandt, malarz, przedstawiciel tzw. szkoły monachijskiej (ur. 11 II 1841) 50/ 12 VI 1965 - Zm. Tymon Niesiołowski, malarz i grafik (ur.2 X 1882) 65/ 13 VI 1950 - Zg. Ksawery Pruszyński, dyplomata, dziennikarz i pisarz (ur. 4 XII.1907)180/ 16 VI 1835 - Ur. Józef Szujski, historyk, pisarz, publicysta, polityk i pedagog (zm.7 II 1883) 70/ 18 VI 1945 - Proces 16 przywódców Polski Podziemnej w Moskwie 70/ 20 VI 1940 - Zg. Janusz Kusociński, lekkoatleta (ur. 15 I 1907) 80/ 24 VI 1935 - Zm. Szymon Askenazy, prawnik, historyk, dyplomata (ur.28 XII 1866)220/ 25 VI 1795 - Abdykacja króla Stanisława Augusta Poniatowskiego130/ 27 VI 1885 - Ur. Zbigniew Pronaszko, malarz, rzeźbiarz, grafik i scenograf (zm. 8 II 1958)

7

115/ 28 VI 1900 - Ur. Leon Kruczkowski, pisarz i działacz polityczny (zm. 1 VIII 1962) 85/ 29 VI 1930 - Zm. Julian Ejsmond, poeta i bajkopisarz, prozaik, tłumacz, autor wierszy i rymowanych powiastek dla dzieci (ur. 26 II 1892) 35/ 30 VI 1980 - Zm. Halina Snopkiewicz, prozaik, tłumaczka, autorka powieści obyczajowych dla młodzieży, podejmujących problemy życia rodzinnego i szkolnego (ur. 16 IV 1934)

LIPIEC

50 2 VII 1965 - Zm. Wilhelm Mach, pisarz (ur.26 XII 1917) 80/ 3 VII 1935 - Zm. Michał Bobrzyński, historyk i polityk (ur. 30 IX 1849)115/ 5 VII 1900 - Ur. Leonard Buczkowski, reżyser filmowy, aktor (zm.19 II 1967) 70/ 9 VII 1945 - Zm. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, poetka, dramatopisarka (ur. 24 XI 1891) 90/ 10 VII 1925 - Ur. Edmund Niziurski, prozaik, krytyk literacki, autor wielu popularnych książek dla młodzieży (9 X 2013)180/ 10 VII 1835 - Ur. Henryk Wieniawski, kompozytor i skrzypek (zm.31 III 1880) 95/ 11 VII 1920 - Plebiscyt na Warmii i Mazurach – głosowanie mieszkańców na terenach spornych między Polską a Niemcami, mające na celu określenie przynależności państwowej tych ziem605/ 15 VII 1410 - Bitwa pod Grunwaldem 30/ 19 VII 1985 - Zm.Janusz Andrzej Zajdel, prozaik, fizyk, popularyzator wiedzy, autor opowiadań i powieści fantastycznonaukowych (ur. 15 VIII 1938)160/ 19 VII 1855 - Zm. Tomasz Zan, poeta (ur. 1796) 95/ 31 VII 1920 - Ur. Igor Sikirycki, poeta, satyryk, tłumacz, autor humorystycznych wierszy dla dzieci (zm. 2 I 1985)

SIERPIEŃ

70/ 2 VIII 1945 - Jednym z postanowień konferencji poczdamskiej (17 VII-2 VIII 1945) było określenie północnej i zachodniej granicy Polski na Odrze i Nysie Łużyckiej 210/ 5 VIII 1805 - Stanisław Kostka Potocki udostępnił publiczności zgromadzone przez siebie dzieła sztuki (było to jedno z pierwszych publicznych muzeów w Polsce 70 / 11 VIII 1945 - Zm. Stefan Jaracz, aktor, reżyser (ur.24 XII 1883)125/ 8 VIII 1890 - Ur. Zofia Kossak-Szczucka, powieściopisarka i publicystka, autorka licznych powieści historycznych (zm. 9 IV 1968) 95/ 13 VIII 1920 - Bitwa Warszawska (13-25 VIII 1920)115/ 15 VIII 1900 - Ur. Jan Brzechwa, poeta, satyryk, publicysta, tłumacz, autor znakomitych wierszy dla dzieci (zm. 2 VII 1966)105/ 15 VIII 1910 - Zm. Zygmunt Gloger, etnograf, archeolog i historyk (ur. 3 XI 1845) 80/ 15 VIII 1935 - Zm. Stanisława Przybyszewska, pisarka, malarka (ur. 1 X 1901) 45/ 19 VIII 1970 - Zm. Paweł Jasienica (właśc. Leon Lech Beynar), historyk, publicysta (ur.10 XI 1909) 60/ 21 VIII 1955 - W „Nowej Kulturze” opublikowano „Poemat dla dorosłych” Adama Ważyka – krytykujący kult jednostki110/ 24 VIII 1905 - Ur. Marian Piechal, poeta, krytyk literacki (zm. 9 XII 1989)

8

250/ 28 VIII 1765 - Ur. Tadeusz Czacki, działacz oświatowy, historyk, bibliofil i pedagog (zm. 8 II 1813)120/ 29 VIII 1895 - Ur. Jerzy Kirchameyr, generał, historyk, współautor akcji zbrojnej AK „Burza” (zm.11 IV 1959) 35/ 30 VIII 1980 - W Szczecinie przedstawiciele Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego i Komisji Rządowej podpisali porozumienie, na mocy którego utworzono m. in. niezależne samorządne związki zawodowe 35/ 31 VIII 1980 - W Gdańsku przedstawiciele Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego i Komisji Rządowej Podpisali porozumienie podobnej treści jak w czasie rozmów w Szczecinie

WRZESIEŃ

65/ 8 IX 1950 - Zm. Hanka Ordonówna (właśc. Maria Anna Tyszkiewicz), aktorka i piosenkarka (ur. 25 IX1902) 10/ 11 IX 2005 - Zm. Henryk Tomaszewski, grafik, scenograf, rysownik, współtwórca „polskiej szkoły plakatu”, ilustrator książek dla dzieci i młodzieży (ur. 10 VI 1914) 45/ 12 IX 1970 - Zm. Jan Izydor Sztaudynger, poeta, tłumacz i satyryk (ur.28 IV 1904) 35/ 17 IX 1980 - W Gdańsku podczas ogólnopolskiego spotkania Międzyzakładowych Komitetów Założycielskich i Międzyzakładowych Komisji Robotniczych przyjęto nazwę dla niezależnych samorządnych związków zawodowych – NSZZ”Solidarność”, na czele Komitetu stanął Lech Wałęsa 20/ 18 IX 1995 - Zm. Helena Bechlerowa, pisarka, współpracowniczka Polskiego Radia i czasopism dziecięcych, tłumaczka, autorka książek dla dzieci (ur. 2 XII 1908)170/ 21 IX 1845 - Zm. Klementyna z Tańskich-Hoffmanowa, prozaik, tłumaczka, wydawca, pedagog, działaczka kulturalna(ur. 23 XI 1798) 75/ 22 IX 1940 - Zm. Michał Kajka, ludowy poeta, działacz społeczny (ur.27 IX 1858)120/ 25 IX 1895 - Ur. Zdzisław Górzyński, dyrygent, działacz społeczny (zm.22 XI 1977)410/ 27 IX 1605 - Zwycięstwo wojsk polskich pod Kircholmem 40/ 27 IX 1975 - Zm. Kazimierz Moczarski, żołnierz AK; autor dzieła „Rozmowy z katem” (ur.21 VII 1907)315/ 30 IX 1700 - Ur. Stanisław Konarski, pisarz, reformator szkolnictwa, prekursor polskiego oświecenia (zm.3 VIII 1773)

PAŹDZIERNIK

45/ 3 X 1970 - Zm. Jan Władysław Grabski, pisarz i publicysta (ur.21 X 1901)225/ 4 X 1790 - Zm. Jan Dekret, kupiec warszawski, obrońca spraw miejskich na Sejmie Czteroletnim (1788-1792) (ur. 1738)105/ 4 X 1910 - Ur. Eugenia Umińska, skrzypaczka, pedagog (zm. 20 XI 1980)270/ 6 X 1745 - Ur. Franciszek Smuglewicz, malarz i rysownik (zm.18 IX 1807)135/ 6 X 1880 - Ur. Oskar Sosnowski, architekt, pedagog, organizator Zakładu Architektury Polskiej na Politechnice Warszawskiej (zm.24 IX 1939)

9

45/ 6 X 1970 - Zm. Julian Przyboś, poeta, eseista, tłumacz, jeden z najwybitniejszych poetów Awangardy Krakowskiej (ur.5 III 1901)250/ 7 X 1765 - Ur. Michał Kleofas Ogiński, kompozytor i teoretyk muzyki, pamiętnikarz, pisarz polityczny (zm.15 X 1833)105/ 8 X 1910 - Zm. Maria Konopnicka, pisarka, publicystka, tłumaczka (ur. 23 V 1842)180/ 10 X 1835 - Zm. Kazimierz Brodziński, poeta, historyk i publicysta (ur.8 III 1791) 45/ 10 X 1970 - Zm. Adam Rapacki, polityk, działacz PPS, inicjator utworzenia strefy bezatomowej w Europie Środkowej – plan Rapackiego (ur.24 XII 1909) 40/ 11 X 1975 - Zm. Jan Zygmunt Jakubowski, historyk literatury polskiej, pedagog (ur. 1909)175/ 12 X 1840 - Ur. Helena Modrzejewska, aktorka (zm.8 IV 1909) 70/ 16 X 1945 - Polska podpisała Kartę Narodów Zjednoczonych235/ 17 X 1780 - Zm. Bernardo Bellotto (zwany Caneletto), włoski malarz na dworze Stanisława Augusta Poniatowskiego (ur.30 I 1721) 70 18 X 1945 - Dekretem Rady Ministrów utworzono Polską Agencję Prasową (PAP)110/ 19 X 1905 - Ur. Hanna Mortkowicz-Olczakowa, poetka, prozaik, tłumaczka, autorka powieści biograficznych (zm.3 I 1968)140/ 20 X 1875 - Ur. Janina Mortkowiczowa, prozaik, tłumaczka, działaczka oświatowa, współredaktorka czasopism „Promyk” (zm. 27 XII 1960) 45/ 19 X 1970 - Zm. Jacek Woszczerowicz, aktor teatralny i filmowy (ur.11 IX 1904) 75/ 20 X 1940 - Zm. Fryderyk Peppe, bibliotekarz, historyk i pedagog (ur. 1856)145/ 22 X 1870 - Ur. Tadeusz Cieślewski (ojciec), malarz i grafik (zm. 1956)145/ 23 X 1870 - Otwarto Muzeum Polskie w Rapperswilu (Szwajcaria) 30/ 23 X 1985 - Zm. Tadeusz Hołuj, pisarz i publicysta (ur.23 XI 1916)220/ 24 X 1795 - Państwa zaborcze – Rosja, Austria i Prusy dokonały trzeciego podziału terytorium Rzeczpospolitej – trzeci rozbiór Polski 75/ 26 X 1940 - Zm. Olga Boznańska, malarka okresu modernizmu, działająca w i Monachium i Paryżu (ur. 16 IV 1865) 95/ 27 X 1920 - Rada Ambasadorów proklamowała Gdańsk – Wolnym Miastem, podlegającym polskiej i międzynarodowej administracji 70/ 31 X 1945 - Zm. Wincenty Witos, działacz ruchu ludowego, polityk, publicysta; współzałożyciel i przywódca Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast” (ur.21 I 1874)

LISTOPAD

90/ 2 XI 1925 - W Warszawie odbyło się uroczyste odsłonięcie Grobu Nieznanego Żołnierza 95/ 3 XI 1920 - Ur. Maciej Dawidowski (pseud. Alek), żołnierz Szarych Szeregów (zg. 30 III 1943) 90 4 XI 1925 - Ur. Aleksandra Śląska, aktorka teatralna i filmowa (zm.18 IX 1989)155/ 6 XI 1860 - Ur. Ignacy Paderewski, pianista i kompozytor, w latach 1919-1921 premier i minister spraw zagranicznych RP (zm.29 VI 1941)125/ 6 XI 1890 - Zm. Piotr Ściegienny, ksiądz, działacz społeczny, nauczyciel (ur.31 I 1801) 35/ 10 XI 1980 - Oficjalne zarejestrowanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”

1

85/ 11 XI 1930 - Ur. Tadeusz Nowak, poeta i tłumacz (zm.10 VIII 1991)120/ 15 XI 1895 - Ur. Antoni Słonimski, poeta, dramaturg, krytyk, publicysta (zm. 4 VII 1976)110/ 17 XI 1905 - Ur. Adam Ważyk, poeta, eseista i tłumacz (zm. 13 VIII 1982)250/ 19 XI 1765 - W nieistniejącym dziś budynku Operalni przy ul. Królewskiej, odbyła się premiera Natrętów Józefa Bielawskiego. Był to pierwszy spektakl powołanego przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego stałego, zawodowego i publicznego zespołu. Wyróżniał się tym, że grał w ojczystym języku, sztuki rodzimych autorów. Dopiero po kilkunastu latach usankcjonowano nazwę Teatr Narodowy. 130/ 19 XI 1885 - Ur. Kazimierz Sosnkowski, generał, polityk, współpracownik Józefa Piłsudskiego (zm. 11 X 1969) 90/ 20 XI 1925 - Zm. Stefan Żeromski, pisarz, publicysta, dramaturg (ur.14 X 1864) 75/ 20 XI 1940 - Zm. Wacław Berent, prozaik, tłumacz (ur. 28 IX 1873) 35/ 20 XI 1980 - Zm. Kazimierz Dąbrowski, psycholog i pedagog, inicjator ruchu higieny psychicznej, twórca Towarzystwa Higieny Psychicznej (ur. 1902) 30/ 20 XI 1985 - W Warszawie utworzono Polskie Towarzystwo „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” – tytuł przyznawany od 1953 roku wszystkim tym, którzy ratowali Żydów podczas II wojny światowej185/ 21 XI 1830 - Zm. Jan Śniadecki, matematyk, astronom, filozof i pedagog (ur.29 VIII 1756)160/ 22 XI 1855 - Ur. Bolesław Wysłouch, działacz społeczny, wydawca i redaktor „Przeglądu Społecznego”, współtwórca Stronnictwa Ludowego (zm. 1937)140/ 24 XI 1875 - Ur. Xawery Dunikowski, rzeźbiarz, malarz i pedagog (zm.26 I 1964) 25/ 25 XI 1990 - Miały miejsce pierwsze w powojennej Polsce Powszechne wybory Prezydenckie160/ 26 XI 1855 - Zm. Adam Mickiewicz, poeta, dramatopisarz i publicysta (ur. 24 XII 1798)200/ 27 XI 1815 - Car Aleksander I nadał Konstytucję Królestwu Polskiemu170/ 27 XI 1845 - Ur. Walery Przyborowski, powieściopisarz, publicysta, historyk, autor licznych powieści historycznych dla dzieci i młodzieży (zm. 13 III 1913) 30/ 27 XI 1985 - Zm. Stanisław Ryszard Dobrowolski, poeta i prozaik (ur.14 III 1907)185/ 29 XI 1830 - Wybuch Powstania Listopadowego

GRUDZIEŃ

600/ 1 XII 1415 - Ur. Jan Długosz, kronikarz, historyk, twórca polskiej heraldyki, autor publikacji dotyczących dziejów państwa polskiego i krajów ościennych. Uczestnik wielu poselstw zagranicznych króla Kazimierza Jagiellończyka (zm. 19 V 1480)200/ 2 XII 1815 - Zm. Jan Potocki, pisarz, archeolog, historyk i podróżnik (ur.8 III 1761) 90/ 4 XII 1925 - Zm. Władysław Stanisław Reymont, pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1924 r. (ur.7 V 1867)

1

25/ 8 XII 1990 - Zm. Tadeusz Kantor, malarz i scenograf, reżyser, twórca teatru „Cricot 2” (ur. 16 IV 1915) 30/ 9 XII 1985 - Zm. Ireneusz Iredyński, pisarz (ur. 1939)165/ 10 XII 1850 - Zm. Józef Bem, generał, teoretyk wojskowości; uczestnik walk Wyzwoleńczych na Węgrzech (ur.14 III 1794) 35/ 10 XII 1980 - Czesław Miłosz otrzymał literacką Nagrodę Nobla125/ 11 XII 1890 - Ur. Józef Grycz, bibliotekarz; organizator nowoczesnego bibliotekarstwa polskiego (zm.24 X 1954)155/ 12 XII 1860 - Ur. Jan Kasprowicz, poeta, dramaturg, tłumacz i bibliofil (zm.1 VIII 1926)115/ 15 XII 1900 - W Warszawie powstało Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych120/ 18 XII 1895 - Ur. Adam Łysakowski, bibliotekarz, teoretyk bibliotekoznawstwa polskiego (zm. 30 IX 1952)195/ 20 XII 1820 - Ur. Henryk Natanson, księgarz (zm. 27 XII 1895) 25/ 22 XII 1990 - Lech Wałęsa został prezydentem RP200/ 23 XII 1815 - Zm. Jan Nepomucen Potocki, powieściopisarz i dramaturg (tworzący w języku francuskim), podróżnik, polityk, historyk, publicysta, etnograf, pierwszy archeolog polski, badacz starożytności słowiańskich, zaszczycony Krzyżem Devotionis (ur.8 III 1761) 55/ 27 XII 1960 - Zm. Janina Mortkowiczowa, prozaik, tłumaczka, działaczka oświatowa (ur. 20 X 1875)195/ 29 XII 1820 - Ur. Tytus Chałubiński, lekarz, inicjator klimatycznego leczenia gruźlicy (zm. 1889) 20/ 30 XII 1995 - Zm. Maria Kann, prozaik, poetka, tłumaczka, autorka utworów dla dzieci i młodzieży (ur. 11 V 1916)175/ 31 XII 1840 - Ur. Michał Arct, księgarz i wydawca (zm.15 II 1916)120/ 31 XII 1895 - Zm. Henryk Wilhelm Antoni Kallenbach, księgarz i wydawca (ur. 1818)

1

ŚWIAT

STYCZEŃ

230/ 1 I 1785 - Ukazał się pierwszy numer dziennika „The Times”135/ 1 I 1880 - Rozpoczęto budowę Kanału Panamskiego, którą zakończono w 1914 r.125/ 3 I 1875 - Zm. Pierre Athanase Larousse, francuski wydawca, założyciel wydawnictwa Librairie Larousse w Paryżu (ur.23 X 1817)230/ 4 I 1785 - Ur. Jacob Grimm, niemiecki pisarz, filolog, językoznawca który wspólnie z bratem Wilhelmem zebrał i wydał baśnie dla dzieci tłumaczone na wiele języków. Najsławniejsze z nich to, m. in. Kopciuszek, Czerwony Kapturek, Królewna Śnieżka, Tomcio Paluszek(zm.20 IX 1863) 75/ 4 I 1940 - Ur. Gao Xingjian, chiński poeta, dramaturg, pisarz i krytyk literacki, laureat literackiej Nagrody Nobla w 2000 r. 55/ 4 I 1960 - Zm. Albert Camus, francuski pisarz i dramaturg, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1957 r. (ur.7 XI 1913) 50/ 4 I 1965 - Zm. Thomas Stearns Eliot, angielski poeta, dramatopisarz, krytyk literacki, współtwórca współczesnego neoklasycyzmu, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1948 r. (ur.26 IX 1888) 65/ 5 I 1950 - Zm. Wacław Niżyński, rosyjski tancerz, choreograf (ur.12 III 1889)240/ 8 I 1775 - Zm. John Baskerville, angielski drukarz, pedagog (ur.28 I 1706)185/ 8 I 1830 - Ur. Hans Guido von Bülow, niemiecki pianista, dyrygent i kompozytor (zm.12 II 1894) 80/ 8 I 1935 - Ur. Elvis Presley, amerykański piosenkarz, aktor (zm. 16 VIII 1977)125/ 9 I 1890 - Ur. Karol Capek, czeski pisarz, dziennikarz (zm. 25 XII 1938) 95/ 10 I 1920 - Rozpoczęła działalność Liga Narodów, rozwiązana w kwietniu 1946 r.250/ 11 I 1765 - Ur. Antoine Alexandre Barbier, francuski bibliotekarz, bibliograf (zm.5 XII 1825)140/ 14 I 1875 - Ur. Albert Schweitzer, alzacki lekarz, misjonarz, twórca szpitala dla trędowatych, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1952 r.(zm. 4 IX 1965)510/ 18 I 1505 - Z inicjatywy Franz von Taxis powstała łączność pocztowa między Niderlandami, Austrią, Francją i Hiszpanią110/ 22 I 1905 - „Krwawa Niedziela” – Krwawa Niedziela” – nazwa używana w historiografii na określenie wydarzeń w Petersburgu, która doprowadziła do wybuchu rewolucji w Rosji (1905-1907) 75/ 23 I 1940 - Ur. Derek Walcott, poeta i dramaturg karaibski zwany „Homerem Karaibów”, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1992 r. 50/ 24 I 1965 - Zm. Winston Leonard Churchill, brytyjski mąż stanu, pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1953 r. (ur.30 XI 1874) 95/ 25 I 1920 - Zm. Amadeo Modigliani, włoski malarz, rzeźbiarz (ur.12 VII 1884) 75/ 27 I 1940 - Zm. Issak Babel, rosyjski pisarz (ur.13 VII 1894)155/ 29 I 1860 - Ur. Antoni Czechow, rosyjski pisarz, dramaturg (zm.15 VII 1904)145/ 29 I 1870 - Ur. Arkadij Ryłow, rosyjski malarz, pejzażysta (zm. 1939)115/ 30 I 1900 - Ur. Isaak Dunajewski, rosyjski kompozytor (zm. 25 VII 1955)110/ 31 I 1905 - Ur. John Henry O’Hara, amerykański pisarz, krytyk literacki (zm. 11 IV 1970) 80/ 31 I 1935 - Ur. Kenzaburo Oe, pisarz i eseista japoński, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1994 r.

1

LUTY

120/ 1 II 1895 - Ur. John Ford, amerykański reżyser filmowy (zm. 31 VIII 1973) 45/ 2 II 1970 - Zm. Bertrand Russel, angielski matematyk, filozof, pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1950 r. (ur. 18 V 1872)195/ 4 II 1820 - Ur. Bożena Nemcowa, czeska pisarka, prekursorka realizmu (zm.21 I 1862)130/ 7 II 1890 - Ur. Sinclair Lewis, amerykański pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1930 r. (zm.10 I 1951)110/ 9 II 1905 - Zm. Adolph von Menzel, niemiecki malarz, grafik (ur. 8 XII 1815) 75/ 9 II 1940 - Ur. John Maxwell Coetzee, pisarz południowoafrykański, laureat literackiej Nagrody Nobla w 2003 r.260/ 10 II 1755 - Zm. Charles Louis de Secondat Montesquien (Monteskiusz), francuski pisarz i filozof (ur.18 I 1689)125/ 10 II 1890 - Ur. Borys Pasternak, rosyjski poeta, prozaik, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1958 r. (nagroda nie został przyjęta pod naciskiem władz sowieckich) (zm. 30 V 1960)365/ 11 II 1650 - Zm. Rene Descartes, francuski filozof, przyrodnik, matematyk (ur.31 III 1596)325/ 12 II 1690 - Zm. Charles Le Brun (Lebrun), francuski malarz, dekorator, nadworny malarz Ludwika XIV (ur. 24 II 1619) 65/ 12 II 1950 - Utworzono Europejska Unię Radiofoniczną (UER) jako macierzystą organizację Eurowizji175/ 14 II 1840 - Ur. Claude Monet, francuski malarz, jeden z twórców impresjonizmu (zm. 5 XII 1926)275/ 16 II 1740 - Ur. Giambattista Bodoni, włoski drukarz, wydawca (zm.29 XI 1813)415/ 17 II 1600 - Spalono na stosie Giordano Bruno, włoskiego filozofa (ur. I 1548) 60/ 17 II 1955 - Ur. Mo Yan, chiński pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 2012 r. 45/ 17 II 1970 - Zm. Samuel Josef Agnon, pisarz żydowski tworzący w języku hebrajskim, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1966 r. (ur. 8 VIII 1888) 95/ 20 II 1920 - Zm. Robert Edwin Peary, amerykański badacz polarny, jako pierwszy dotarł do bieguna północnego(1909) (ur. 6 V 1856)115/ 22 II 1900 - Ur. Louis Bunuel, hiszpański reżyser filmowy (zm. 29 VII 1983)330/ 23 II 1685 - Ur. Georg Friedrich Haendel, niemiecki kompozytor (zm. 14 IV 1759) 70/ 23 II 1945 - Zm. Aleksy Tołstoj, rosyjski pisarz (ur. 10 I 1883)115/ 29 II 1900 - Ur. Jorgos Seferis, grecki poeta, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1963 r. (zm. 20 IX 1971)

MARZEC

140/ 1 III 1875 - Zm. Tristan Corbiere, francuski poeta, prekursor symbolizmu francuskiego (zm. 18 VII 1945)195/ 2 III 1820 - Ur. Multatuli (właśc. Eduard Douwes Dekker), holenderski pisarz, jeden z głównych przedstawicieli literatury holenderskiej XIX w. (zm.19 II 1887) 85/ 2 III 1930 - Zm. David Herbert Lawrence, brytyjski eseista, powieściopisarz (ur. 11 IX 1885)540/ 6 III 1475 - Ur. Michał Anioł (właśc. Michelangelo Buonarroti), włoski rzeźbiarz, architekt i malarz (zm. 18 II 1564)

1

140/ 7 III 1875 - Ur. Maurice Ravel, francuski kompozytor (zm. 28 XII 1937)255/ 9 III 1760 - Ur. Anatas Strazdas, litewski poeta (zm. 1853) 75/ 10 III 1940 - Zm. Michaił Bułhakow, rosyjski dramatopisarz, prozaik (ur. 15 V 1891) 60/ 11 III 1955 - Zm. Aleksander Fleming, szkocki lekarz, mikrobiolog, odkrywca penicyliny (1929); laureat Nagrody Nobla z dziedziny medycyny w 1945 r. (ur. 6 VIII 1881) 25/ 11 III 1990 - Parlament Republiki Litewskiej uchwalił deklarację o przywróceniu Niepodległości 25/ 13 III 1990 - Zm. Bruno Bettelheim, psycholog amerykański pochodzenia austriackiego, przedstawiciel tzw. szkoły psychoanalitycznej, autor tez na temat baśni w wychowaniu i rozwoju dziecka (ur. 28 VIII 1903) 40/ 13 III 1975 - Zm. Ivo Andric, jugosłowiański powieściopisarz, poeta, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1961 r. (ur. 9 X 1892)320/ 13 III 1695 - Zm. Jean de La Fontaine, poeta francuski, autor bajek, które weszły do repertuaru lektur dziecięcych (ur. prawdopodobnie 8 VII 1621) 185/ 15 III 1830 - Ur. Paul von Heyse, niemiecki poeta, dramaturg, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1910 r. (zm.2 IV 1914) 75/ 16 III 1940 - Zm. Selma Lagerlöf , szwedzka pisarka, laureatka literackiej Nagrody Nobla w 1909 r. (ur. 20 XI 1858) 10 17 III 2005 - Zm. Andre Norton, pisarka amerykańska, przedstawicielka literatury fantasy i science fiction (ur. 17 II 1912) 35/ 18 III 1980 - Zm. Erich Fromm, amerykański filozof, psychoanalityk, lekarz (ur. 23 III 1900)150/ 19 III 1865 - Zm. Nicolae Filiman, rumuński pisarz, twórca nowoczesnej powieści rumuńskiej (ur. 1819)120/ 19 III 1895 - Ur. Maksym Rylski, ukraiński pisarz, tłumacz literatury polskiej (zm. 24 VII 1964)330/ 21 III 1685 - Ur. Johann Sebastian Bach, niemiecki kompozytor, twórca muzyki organowej (28 VII 1750)210/ 21 III 1805 - Zm. Jean-Baptiste Crezue, francuski malarz (ur. 21 VIII 1725) 120/ 22 III 1895 - Pierwszy pokaz filmowy braci Lumiere (Paryż) 70/ 22 III 1945 - Utworzono Ligę Państw Arabskich (twz. Liga Arabska)105/ 23 III 1910 - Ur. Akiro Kurosawa, japoński reżyser filmowy (zm. 6 IX 1998)110/ 24 III 1905 - Zm. Juliusz Verne, francuski pisarz, autor licznych powieści przygodowych o charakterze fantastyczno-naukowym (ur. 8 II 1828)170/ 27 III 1845 - Ur. Wilhelm Konrad Roentgen , niemiecki fizyk, odkrywca promieniowania elektromagnetycznego, zwanego rentgenowskim, laureat Nagrody Nobla z dziedziny Fizyki (zm. 10 II 1923) 30/ 28 III 1985 - Zm. Marc Chagall, malarz i grafik żydowskiego pochodzenia posiadający obywatelstwo rosyjskie i francuskie; czołowy przedstawiciel kubizmu i internacjonalizmu w malarstwie (ur. 7 VII 1887)

1

KWIECIEŃ

200/ 1 IV 1815 - Ur. Otto von Bismarck, pierwszy kanclerz Prus (zm.30 VII 1896)140/ 1 IV 1875 - Ur. Edgar Wallace, amerykański pisarz (zm. 10 II1932)210/ 2 IV 1805 - Ur. Hans Christian Andersen, duński bajkopisarz (zm. 4 VIII 1875)175/ 2 IV 1840 - Ur. Emil Zola, francuski pisarz (zm. 29 IX 1902)250/ 5 IV 1765 - Zm. Edward Young, angielski poeta (ur. 3 VII 1683)495/ 6 IV 1520 - Zm. Rafael (właśc. Raffaelo Santi), włoski malarz, architekt (ur. 1483)245/ 7 IV 1770 - Ur. William Wordsworth, angielski poeta (zm. 23 IV 1850)180/ 8 IV 1835 - Zm. Wilhelm von Humboldt, niemiecki filozof, pedagog, językoznawca (ur. 22 VI 1767)150/ 9 IV 1865 - Zakończenie wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych130/ 12 IV 1885 - Ur. Robert Delaunay, francuski malarz (zm. 25 X 1941) 70/ 12 IV 1945 - Zm. Franklin Delano Roosevelt, amerykański polityk, czterokrotny prezydent Stanów Zjednoczonych (ur. 30 I 1882)320/ 13 IV 1695 - Zm. Jean de La Fontaine, francuski poeta, bajkopisarz (ur.8 VII 1621) 75/ 13 IV 1940 - Ur. Jan-Marie Gustave Le Clezio, francuski prozaik i eseista, laureat literackiej Nagrody Nobla w 2008 r.150/ 14 IV 1865 - Zg. Abraham Lincoln, amerykański polityk, prezydent Stanów Zjednoczonych (ur. 12 II 1809) 85/ 14 IV 1930 - Zm. Władymir Majakowski, rosyjski poeta (ur. 19 VII 1893) 35/ 15 IV 1980 - Zm. Jean Paul Sartre, francuski pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1964 r. (nagrody nie przyjął) (ur. 21 VI 1905) 60/ 18 IV 1955 - Zm. Albert Einstein, niemiecki fizyk, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizyki w 1921 r. (ur. 14 III 1879)105/ 21 IV 1910 - Zm. Mark Twain, amerykański pisarz (ur. 30 XI 1835)240/ 23 IV 1775 - Ur. Joseph William Turner, angielski malarz, znany przede wszystkim z romantycznych pejzaży (zm. 19 XII 1851)170/ 24 IV 1845 - Ur. Carl Spitteler, szwajcarski poeta, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1919 r. (zm.29 XII 1924)105/ 24 IV 1910 - Zm. Bjørnstjerne Martinius Bjørnson, powieściopisarz, dramaturg, poeta, publicysta i polityk norweski, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1903 r. (ur. 8 XII 1832)420/ 25 IV 1595 - Zm. Torquato Tasso, włoski poeta (ur.11 III 1544) 70/ 25 VI 1945 - Odbyła się konferencja założycielska Organizacji Narodów Zjednoczonych115/ 26 IV 1900 - Ur. Charles Francis Richter, amerykański geofizyk, twórca skali trzęsień Ziemi (tzw. Skala Richtera) (zm. 30 IX 1985) 100/ 27 IV 1915 - Zm. Aleksander Skriabin, rosyjski kompozytor i pianista (ur.6 I 1872) 35/ 29 IV 1980 - Zm. Alfred Hitchcock, angielski reżyser filmowy (ur. 13 VIII 1899)360/ 30 IV 1655 - Zm. Eustache Le Sueur, francuski malarz (ur. 26 VIII1616)145/ 30 IV 1870 - Ur. Franz Lehar, węgierski kompozytor operetkowy, jego twórczość operetkowa porównywana jest do twórczości słynnej rodziny Straussów (zm. 24 X1948)

1

MAJ

355/ 2 V 1660 - Ur. Alessandro Scarlatti, włoski kompozytor (zm. 24 X 1725)110/ 3 V 1905 - Ur. Georg Chandos Bidwell, prozaik angielski, eseista i publicysta poczytnych powieści historycznych i podróżniczych (zm. 20 VI 1989) 55/ 3 V 1960 - W Sztokholmie (Szwecja) utworzono Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) 50 5 V 1990 - Parlament Republiki Łotewskiej ogłosił deklarację o przywróceniu Niepodległości190/ 7 V 1825 - Zm. Antonio Salieri, włoski kompozytor (ur. 18 VIII 1750)175/ 7 V 1840 - Ur. Piotr Czajkowski, rosyjski kompozytor (zm.6 XI 1893)135/ 8 V 1880 - Zm. Gustave Flaubert, francuski pisarz (ur. 12 XII 1821) 70/ 8 V 1945 - Zakończenie II wojny światowej w Europie210/ 9 V 1805 - Zm. Friedrich Schiller, niemiecki poeta i dramaturg (ur.10 XI 1759)155/ 9 V 1860 - Ur. James Matthew Barrie, angielski pisarz, dramaturg i dziennikarz, autor popularnej do dzisiaj książki dla dzieci „Przygody Piotrusia Pana”, należącej do arcydzieł dziecięcej literatury światowej (zm. 19 VI 1937)195/ 12 V 1820 - Ur. Florence Nightingale, angielska pielęgniarka, działaczka społeczna, założycielka pierwszej szkoły dla pielęgniarek (zm. 13 VIII 1910) 45/ 12 V 1970 - Zm. Nelly Sachs, poetka niemiecka, laureatka literackiej Nagrody Nobla w 1966 r. (ur. 10 XII 18910)505/ 17 V 1510 - Zm. Sandro Botticelli, włoski malarz, twórca fresków w kaplicy Sykstyńskiej w Rzymie (ur. 1 III 1445) 75/ 20 V 1940 - Zm. Verner von Heidenstam, szwedzki prozaik i poeta, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1916 r. (ur.6 VII 1859) 95/ 21 V 1920 - Zm. Eleanor Porter, pisarka amerykańska, autorka powieści dla dziewcząt (ur. 19 XII 1868)130/ 22 V 1885 - Zm. Victor Hugo, francuski pisarz, poeta, dramaturg i polityk (ur. 26 II 1802)110/ 24 V 1905 - Ur. Michaił Szołochow, rosyjski powieściopisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1965 r. (zm.21 II 1984) 75/ 24 V 1940 - Ur. Josif Brodski, rosyjski poeta, eseista, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1987 r. (zm. 28 I 1996)175/ 27 V 1840 - Zm. Niccolo Paganini, włoski skrzypek i kompozytor (ur.27 X 1782)375/ 30 V 1640 - Zm. Peter Paul Rubens, flamandzki malarz, jeden z najwybitniejszych twórców epoki baroku (ur.28 VI 1577) 55/ 30 V 1960 - Zm. Borys Pasternak, powieściopisarz i poeta rosyjski, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1958 r. (ur. 10 II 1890)

CZERWIEC

175/ 2 VI 1840 - Ur. Thomas Hardy, angielski poeta i powieściopisarz (zm.11 I 1928)140/ 6 VI 1875 - Ur. Thomas Mann, niemiecki pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1929 r. (zm.12 VIII 1955) 35/ 7 VI 1980 - Zm. Henry Miller, amerykański pisarz (ur.26 XII 1891)205/ 8 VI 1810 - Ur. Robert Schumann, niemiecki kompozytor i pianista okresu romantyzmu (zm.29 VII 1856)200/ 9 VI 1815 - Zakończył się Kongres Wiedeński, na mocy którego dokonano zmian ustrojowych i terytorialnych w Europie (trwał do 18 IX 1814)

1

145/ 9 VI 1870 - Zm. Charles Dickens, angielski pisarz , uznawany za najwybitnejszego przedstawiciela powieści społeczno-obyczajowej w drugiej połowie XIX wieku w Anglii (ur.7 II 1812)100/ 10 VI 1915 - Ur. Saul Bellow, prozaik amerykański, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1976 r. (zm. 6 IV 2005)150/ 13 VI 1865 - Ur. William Butler Yeats, irlandzki poeta, dramaturg i filozof, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1923 r. (zm.28 I 1939) 95/ 14 VI 1920 - Zm. Max Weber, niemiecki socjolog, historyk gospodarki, ekonomista (ur.21 IV 1864) 5/ 18 VI 2010 - Zm. José de Sousa Saramago, portugalski pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1998 r. (ur. 16 XI 1922)145/ 20 VI 1870 - Zm. Jules de Goncourt, francuski pisarz (ur. 17 XII 1830) 75/ 20 VI 1940 - Zm. Paul Klee, szwajcarski malarz, grafik i pedagog (ur. 18 XII 1879)110/ 21 VI 1905 - Ur. Jean-Paul Sartre, powieściopisarz, dramaturg, eseista i filozof francuski, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1964 r. (zm. 15 IV 1980) 70/ 26 VI 1945 - Podpisano Kartę Narodów Zjednoczonych, określała ramy organizacyjne działalności Organizacji Narodów Zjednoczonych115/ 29 VI 1900 - Ur. Antoine de Saint-Exupery, francuski pisarz i poeta, pilot, pionier lotnictwa cywilnego (zg.31 VII 1944)

LIPIEC 35/ 1 VII 1980 - Zm. Charles Percy Snow, angielski pisarz (ur. 15 X 1905) 80/ 3 VII 1935 - Zm. Andre Gustave Citroen, francuski inżynier, konstruktor samochodów (ur. 5 II 1878) 10/ 6 VII 2005 - Zm. Claude Simon, prozaik francuski, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1985 r. (ur. 10 X 1913)155/ 7 VII 1860 - Ur. Gustav Mahler, austriacki kompozytor, dyrygent (zm.18 V 1911) 85/ 7 VII 1930 - Zm. Arthur Conan Doyle, angielski powieściopisarz , czołowy przedstawiciel nurtu powieści detektywistycznej(ur. 22 V 1859)125/ 8 VII 1890 - Ur. Walter Hasenclever, niemiecki pisarz, dramaturg, poeta (zm. 15 VIII 1940)185/ 10 VII 1830 - Ur. Camillo Pissarro, francuski malarz (zm. 1903) 95/ 12 VII 1920 - Otwarto Kanał Panamski, łączący Ocean Atlantycki z Oceanem Spokojnym 30/ 16 VII 1985 - Zm. Heinrich Böll , niemiecki pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1951 r. (ur. 21 XII 1917)225/ 17 VII 1790 - Zm. Adam Smith, brytyjski ekonomista, twórca ekonomii klasycznej i liberalizmu (ur. VI 1723)405/ 18 VII 1610 - Zm. Michelangelo Caravaggio, włoski malarz (ur.29 IX 1573) 70/ 20 VII 1945 - Zm. Paul Valery, francuski poeta, eseista (ur.30 X 1871)135/ 24 VII 1880 - Ur. Ernest Bloch, amerykański kompozytor (zm. 15 VIII 1959) 30/ 24 VII 1895 - Ur. Robert Graves, poeta angielski, prozaik i eseista, miłośnik kultury antycznej (zm. 7 XII 1985)110/ 25 VII 1905 - Ur. Elias Canetti, poeta i dramaturg austiacki, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1981 r. (zm. 14 VIII 1994) 35/ 25 VII 1980 - Zm. Władymir Wysocki, rosyjski aktor, poeta, kompozytor tekstów (ur.25 I 1938)

1

180/ 27 VII 1835 - Ur. Giosue Carducci, włoski poeta , krytyk, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1906 r. (zm.16 II 1907)125/ 29 VII 1890 - Zm. Vincent van Gogh, holenderski malarz (ur.30 III 1853)115/ 29 VII 1900 - Ur. Eyvind Johnson, szwedzki prozaik, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1974 r. (zm. 25 VIII 1976) 50/ 31 VII 1965 - Ur. Joanne Kathleen Rowling, pisarka angielska, autorka popularnej powieści Harry Potter

SIERPIEŃ

70/ 2 VIII 1945 - Zm. Pietro Mascagni, włoski kompozytor (ur. 7 XII 1863) 70/ 2 VIII 1945 - Konferencja Poczdamska – konferencja trzech mocarstw sojuszniczych : Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych i ZSRR, przewidywała dokonanie demilitaryzacji, demokratyzacji i denazyfikacji Niemiec115/ 4 VII 1900 - Ur. Louis Armstrong, amerykański kompozytor, śpiewak jazzowy (zm. 6 VII 1971)165/ 5 VIII 1850 - Ur. Guy de Maupassant, francuski pisarz, jeden z głównych przedstawicieli naturalizmu (zm. 6 VII 1893) 70/ 5 VIII 1945 - Powstała Europejska Unia Walutowa355/ 6 VIII 1660 - Zm. Diego Velasquez, hiszpański malarz (ur.6 VI 1599) 70/ 6 VIII 1945 - Zrzucenie bomby atomowej na Hiroszimę 75/ 8 VIII 1940 - Początek bitwy o Anglię, w której znaczący udział mieli polscy piloci z dywizjonów 302 i 302 70/ 8 VIII 1945 - W Norymberdze – Francja, W. Brytania, USA i ZSRR podpisały porozumienie o utworzeniu Międzynarodowego Trybunału Wojskowego dla sądzenia zbrodniarzy wojennych 70/ 9 VIII 1945 - Zrzucenie bomby atomowej na Nagasaki 40/ 9 VIII 1975 - Zm. Dimitrij Szostakiewicz, rosyjski kompozytor (ur. 1906)150/ 10 VIII 1865 - Ur. Aleksander Głazunow, rosyjski kompozytor (zm. 21 III 1936)125/ 10 VIII 1895 - Ur. Michaił Zoszczenko, rosyjski pisarz (zm. 22 VII 1958) 60/ 12 VIII 1955 - Ur. Thomas Mann, niemiecki pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1929 r. (zm.12 VIII 1955)440/ 14 VIII 1575 - Zm. Diego Hurtado de Mendoza, hiszpański poeta (ur. 1503)150/ 15 VIII 1865 - Zm. Michaił Michajłow, rosyjski pisarz, publicysta i tłumacz (ur. 1829)335/ 18 VIII 1680 - W Paryżu otwarto teatr „Comedie Francaise”, pierwszy na świecie teatr subwencjonowany przez państwo165/ 18 VIII 1850 - Zm. Honore de Balazc, francuski pisarz, mistrz realizmu (ur.20 V 1799)115/ 25 VIII 1900 - Zm. Fryderyk Nietzsche, niemiecki filozof, poeta, pisarz (ur.15 X 1844)135/ 26 VIII 1880 - Ur. Guillaume Apollinaire (właśc. Wilhelm Apolinary Kostrowicki), francuski poeta (zm.9 XI 1918)380/ 27 VIII 1635 - Zm. Vega Carpio, hiszpański pisarz, twórca komedii hiszpańskiej (ur.25 XI 1562)245/ 27 VIII 1770 - Ur. Georg Wilhelm Hegel, niemiecki filozof, jeden z głównych przedstawicieli klasycznej filozofii niemieckiej (zm.14 XI 1831)

1

50/ 27 VIII 1965 - Zm. Le Corbusier, francuski rzeźbiarz, architekt, malarz, urbanista (ur. 6 X 1887)235/ 29 VIII 1780 - Ur.Jean Auguste Dominique Ingres, francuski malarz (zm.14 I 1867)

WRZESIEŃ

45/ 1 IX 1970 - Zm.Francois Mauriac, francuski pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1952 r. (ur. 11 X 1885) 70/ 2 IX 1945 - Na okręcie Missouri podpisano akt bezwarunkowej kapitulacji Japonii. Koniec II wojny światowej280/ 5 IX 1735 - Ur. Johan Christian Bach, niemiecki kompozytor (zm. 1 I 1782)185/ 8 IX 1830 - Ur. Frederic Mistral, prowansalski poeta, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1904 r. (zm. 25 III 1914)125/ 15 IX 1890 - Ur. Agata Christie, angielska pisarka (zm. 12 I 1976) 80/ 15 IX 1935 - Reichstag III Rzeszy uchwalił tzw. ustawy norymberskie, wymierzone przeciwko ludności pochodzenia żydowskiego, będące oficjalnym dokumentem polityki antysemityzmu 40/ 20 IX 1975 - Zm. Perse Saint-John (właśc. Alexis Saint-Leger), francuski poeta laureat literackiej Nagrody Nobla w 1960 r. (ur.31 V 1887)155/ 21 IX 1860 - Zm. Artur Schopenhauer, niemiecki filozof (ur.22 II 1788)180/ 23 IX 1835 - Zm. Vincenzo Bellini, włoski kompozytor (ur. 3 XI 1801)145/ 23 IX 1870 - Zm. Prosper Merimee, francuski pisarz (ur. 28 IX 1803) 95/ 25 IX 1920 - Ur. Siergiej Bondarczuk, rosyjski aktor i reżyser filmowy (zm.20 X 1994) 45/ 25 IX 1970 - Zm. Erich Maria Remarque, niemiecki pisarz (ur. 22 VI 1898) 70/ 26 IX 1945 - Zm. Béla Bartók, węgierski kompozytor i pianista (ur. 1881)120/ 28 IX 1895 - Zm. Louis Pasteur, francuski chemik, mikrobiolog, opracował metodę szczepień ochronnych (ur.27 XII 1822) 85/ 29 IX 1930 - Zm. Ilja Riepin, rosyjski malarz (ur.5 VIII 1844) 25/ 30 IX 1990 - Zm. Partick White, prozaik australijski, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1973 r. (ur. 28 V 1912)

PAŹDZIERNIK

95/ 2 X 1920 - Zm. Max Bruch, niemiecki kompozytor i dyrygent (ur.6 I 1838)120/ 3 X 1895 - Ur. Siergiej Jesienin, rosyjski poeta (zg. śmiercią samobójczą 28 XII 1925) 70/ 3 X 1945 - Utworzono Światową Federację Związków Zawodowych 25/ 3 X 1990 - Zjednoczenie Niemiec500/ 4 X 1515 - Ur. Lucas Cranach (syn), niemiecki malarz, grafik (zm. 25 I 1586)135/ 5 X 1880 - Zm. Jacques Offenbach, francuski kompozytor (ur. 20 VI 1819)140/ 10 X 1875 - Zm. Aleksiej Tołstoj, rosyjski pisarz (ur.5 IX 1817) 85/ 10 X 1930 - Ur. Harold Pinter, dramatopisarz brytyjski, scenarzysta, reżyser, laureat literackiej Nagrody Nobla w 2005 r. (zm. 24 XII 2008)130/ 11 X 1885 - Ur. Francois Mauriac, francuski pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1952 r. (ur. 11 X 1885)

2

270/ 19 X 1745 - Zm. Jonathan Swift, pisarz, satyryk i poeta angielski, autor znanej powieści fantastyczno-satyrycznej „Podróże Guliwera” (ur.30 XI 1667)225/ 21 X 1790 - Ur. Alphonse de Lamartine, francuski poeta i polityk (zm. 28 II 1869)145/ 22 X 1870 - Ur. Iwan Bunin, rosyjski pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1933 r. (zm.8 XI 1953)190/ 25 X 1825 - Ur. Johann Strauss młodszy, austriacki kompozytor, mistrz operetki wiedeńskiej i walców wiedeńskich (zm. 3 VI 1899)330/ 26 X 1685 - Ur. Domenico Scarlatti, włoski kompozytor, organista i klawesynista (zm.23 VII 1757)125/ 26 X 1890 - Zm. Carlo Collodi, włoski prozaik, publicysta, satyryk, autor opowieści dla dzieci o przygodach drewnianego pajacyka o imieniu Pinokio (ur. 24 XI 1826)105/ 30 X 1910 - Zm. Henri Dunant, szwajcarski filantrop, współtwórca Czerwonego Krzyża, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1901 r. (ur.8 V 1828)

LISTOPAD

65/ 2 XI 1950 - Zm. George Bernard Shaw, angielski dramatopisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1925 r. (ur.26 VII 1856)515/ 3 XI 1500 - Ur. Benvenuto Cellini, włoski złotnik i rzeźbiarz (zm.14 II 1571)205/ 7 XI 1810 - Ur. Ferenc Erkel, węgierski kompozytor, pianista i dyrygent, twórca węgierskiej opery narodowej i hymnu narodowego (zm. 15 VI 1893) 90/ 7 XI 1925 - Ur. William Wharton, pisarz i malarz amerykański (zm.29 X 2008)115/ 8 XI 1900 - Ur. Margaret Mitchell, amerykańska pisarka (zm.16 VIII 1949) 45/ 9 XI 1970 - Zm. Charles de Gaulle, francuski mąż stanu, generał, prezydent Francji w latach 1959-1969 (ur. 22 XI 1890)205/ 11 XII 1810 - Ur. Louis Charles Alfred Musset, francuski pisarz (zm. 2 V 1857)160/ 11 XI 1855 - Zm. Søren Aabye Kierkegaard ,duński filozof, teolog i pisarz (ur. 5 V 1813)130/ 11 XI 1885 - Ur. George Patton, amerykański generał, dowódca wojsk alianckich w II wojnie światowej (zm. 21 XII 1945)175/ 12 XI 1840 - Ur. Auguste Rodin, francuski rzeźbiarz (zm. 17 XI 1917)240/ 13 XI 1745 - Ur. Valentin Hauy, francuski pedagog, twórca pierwszej szkoły dla niewidomych dzieci (zm. 1822)165/ 13 XI 1850 - Ur. Robert Louis Balfour Stevenson, angielski pisarz (zm.3 XII 1894)175/ 14 XI 1840 - Ur. Claude Monet, malarz francuski, impresjonista (zm.5 XII 1926)385/ 15 XI 1630 - Zm. Johann Kepler, niemiecki astronom i fizyk (ur. 27 XII 1571)345/ 15 XI 1670 - Zm. Jan Amos Komenský, pisarz i filozof czeski, pedagog, reformator szkolnictwa, twórca i propagator jednolitego systemu powszechnego nauczania (ur. 28 III 1592)115/ 19 XI 1900 - Ur. Anna Seghers, niemiecka pisarka (zm.1 VI 1983)105/ 20 XI 1910 - Zm. Lew Tołstoj, rosyjski pisarz i myśliciel (ur. 9 IX 1829)520/ 21 XI 1495 - Ur. John Bale, angielski bibliograf, autor najstarszej, drukowanej bibliografii narodowej angielskiej (zm. 1563)115/ 22 XI 1900 - Zm. Arthur Sullivan, angielski kompozytor (ur.13 V 1842) 65/ 25 XI 1950 - Zm. Johannes Jensen, duński pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1944 r. (ur.20 I 1873)120/ 27 XI 1895 - Zm. Aleksander Dums syn, francuski pisarz (ur. 27 VII 1824)135/ 28 XI 1880 - Ur. Aleksander Błok, rosyjski poeta (zm. 7 VIII 1921)

2

180/ 30 XI 1845 - Ur. Mark Twain, pisarz amerykański, autor m .in. powieści przygodowych dla dzieci i młodzieży (zm. 21 IV 1910)115/ 30 XI 1900 - Zm. Oscar Wilde, brytyjski dramaturg i poeta (ur.16 X 1854)

GRUDZIEŃ

210/ 2 XII 1805 - Bitwa pod Austerlitz – zwycięstwo Napoleona I140/ 4 XII 1875 - Ur. Rainer Maria Rilke, austriacki poeta (zm. 29 XII 1926)145/ 5 XII 1870 - Zm. Aleksander Dumas ojciec, francuski pisarz (ur. 24 VII 1802)150/ 8 XII 1865 - Ur. Jan Sibelius, fiński kompozytor (zm.20 IX 1957) 25/ 14 XII 1990 - Zm. Friedrich Dürrenmatt, szwajcarski dramaturg, prozaik, eseista i teoretyk teatru, piszący w języku niemieckim (ur. 5 I 1921)245/ 16 XII 1770 - Ur. Ludwig von Beethoven, niemiecki kompozytor (zm.26 III 1827) 50/ 16 XII 1965 - Zm. William Somerset Maugham, angielski pisarz (ur.25 I 1874)105/ 19 XII 1910 - Ur. Jean Genet, francuski dramatopisarz (zm.15 IV 1986)100/ 19 XII 1915 - Ur. Edith Piaf, francuska piosenkarka (zm. 10 X 1963)640/ 21 XII 1375 - Zm. Giovanni Boccaccio, włoski pisarz, humanista, bibliofi8l, twórca artystycznej prozy włoskiej (ur. 1313) 75/ 21 XII 1940 - Zm. Francis Scott Key Fitzgerald, amerykański pisarz (ur. 1896)225/ 23 XII 1790 - Ur. Jean Francois Champollion, francuski egiptolog ; pierwszy odczytał hieroglificzne pismo egipskie (zm.4 III 1832)125/ 26 XII 1890 - Zm. Heinrich Schilemann, niemiecki archeolog amator, odkrywca Troi (ur.6 I 1822)190/ 29 XII 1825 - Zm. Jacques Louis David, francuski malarz (ur. 30 VIII 1748)150/ 30 XII 1865 - Ur. Rudyard Kipling, angielskim pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1907 r. (zm.18 I 1936)

2

ODDZIAŁ INFORMACJI I WIEDZY O REGIONIE

KALENDARZ ROCZNIC REGIONALNYCH

145/ 1870 - Teofil Zapałkiewicz otworzył Teatr Miejscowy (Aleja NMP 19)120/ 1895 - Towarzystwo Zakładów Metalowych B. Hantke rozpoczęło budowę huty na Rakowie

STYCZEŃ

35/ 5 I 1980 - Zm. Władysław Michniewski, malarz100 14 I 1915 - Ur. Franciszek Musiel, biskup pomocniczy diecezji częstochowskiej (zm. 2 XII 1992)70/ 16 I 1945 - Wyzwolenie Częstochowy spod okupacji hitlerowskiej35/ 16 I 1980 - Pierwszy koncert Zespołu Pieśni i Tańca „Częstochowa”630/ 19 I 1385 - Władysław Opolczyk specjalnym aktem powiększył uposażenie klasztoru Jasnogórskiego70/ 19 I 1945 - W domu przy ul. 7 Kamienic generał Leopold Okulicki podpisał rozkaz o rozwiązaniu Armii Krajowej30/ 19 I 1985 - Zm. Tadeusz Wawrzynowicz, muzyk (ur. 15 VII 1905)110/ 23 I 1905 - wielka manifestacja robotników częstochowskich fabryk, zakończona krwawym starciem z wojskiem i policją, rozpoczyna się Rewolucja 1905 r.

LUTY

110/ 1 II 1905 – Strajk generalny w częstochowskich fabrykach 70/ 3 II 1945 - Ukazał się pierwszy numer „Głosu Narodu”105/ 9 II 1010 - Bp. Stanisław Zdzitowiecki erygował parafie św. Józefa Rzemieślnika w kapliczce ufundowanej przez Rytę Mierzwińską. Kościół powstał w latach 1926-1933 zaprojektował przez Stefana Szyllera i Wiesława Kononowicza 70/ 10 II 1945 - Utworzono Wolną Akademię Sztuk Pięknych, obecnie Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. J. Malczewskiego 35/ 13 II 1980 - Otwarto w „Naszej Pracy” klub plastyka-amatora ; spółdzielnia przyjęła mecenat nad grupą „Zachęta”110/ 15 II 1905 - Początek strajku szkolnego 85/ 15 II 1930 - Uroczyste otwarcie Sali Kameralnej w pierwszym miejskim budynku teatralnym ; obecnie siedziba Teatru im. A. Mickiewicza 65/ 26 II 1950 - Obsługę miejskich linii komunikacyjnych przejął MZK; uruchomiono 4 linie autobusowe345/ 27 II 1670 - Na Jasnej Górze rozpoczął się ślub Michała Korybuta Wiśniowieckiego ; na tę okazję wybudowano reflektarz

2

MARZEC

25/ 10 III 1990 - Zm. Włodzimierz Ściegienny, architekt, malarz, rzeźbiarz; projektant Rezerwatu Archeologicznego, Pawilonu Cepelii, Pałacu Ślubów 70/ 15 III 1945 - Wznowienie działalności Miejskiej Biblioteki Publicznej im. W. Biegańskiego 85/ 22 III 1930 - Ur. Stanisław Łyszczarz, malarz, grafik140/ 23 III 1875 - Ur.Franciszek Dionizy Wilkoszewski, dziennikarz i wydawca, wieloletni redaktor „Gońca Częstochowskiego” (zm. 24 XI 1941) 20/ 25 III 1995 - Rozpoczęto emisję programu Radia „Jasna Góra” 20 27 III 1995 - Zm. Kazimiera Ostaszewska, por. Wojska Polskiego, ostatni żołnierz komendanta J. Piłsudskiego w mieście; w latach 30-tych zaangażowana w prace lokalnego Kola Rodzin Wojskowych 27 Pułku Piechoty 70/ 28 III 1945 - Reaktywowano po wojnie Klub Sportowy „Victoria” (powstał w 1922 r.) 35/ 31 III 1980 - Ukazał się I tom Studiów Claromontana

KWIECIEŃ

IV 1940 - Zm. W Charkowie Wladysław Sebyła, poeta125/ 1 IV 1890 - Ur. Iwo Gall, aktor, reżyser; w latach 1932-1935 dyrektor Teatru Kameralnego w Częstochowie310/ 1 -14 IV 1705 - Oblężenie Jasnej Góry przez wojska szwedzkie gen. Stromberga585/ 16 IV 1430 - Napad na Jasną Górę – profanacja Cudownego Obrazu115/ 21 IV 1900 - Zm. Bernard Ludwik Hantke, przemysłowiec, twórca Towarzystwa Akcyjnego, które stworzyło Hutę „Częstochowa”100 26 IV 1915 - Wilhelm II utworzył na Jasnej Górze austriacką enklawę 25/ 30 IV 1990 - Zm. O. Rufin Abramek, paulin, przeor Jasnej Góry, pierwszy redaktor naczelny miesięcznika „Jana Góra”

MAJ

25/ 1 V 1990 - Rozpoczął się I Festiwal Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” 90/ 3 V 1925 - Po raz pierwszy na Jasnej Górze obchodzono Święto Królowej Korony Polskiej 80/ 9 V 1935 - Ur. Halina Poświatowska, poetka (zm. 11 X 1967)110/ 15 V 1905 - Zm. Adrian Głębocki, malarz, rysownik, litograf i pedagog (ur. IX 1833) 15/ 16 V 2000 - W mieście przebywał pisarz William Wharton; spotkał się z czytelnikami w Bibliotece Publicznej535/ 19 V 1480 - Zm. Jan Długosz, kronikarz, arcybiskup nominat lwowski, urodzony 1 XII 1415 r. w Brzeźnicy k/Częstochowy, długoletni proboszcz kłobucki105/ 22 V 1910 - Powtórna koronacja Cudownego Obrazu 60/ 27 V 1955 - W Warszawie UB zamordowało częstochowskiego kpt. Jerzego Kurpińskiego „Ponury”, dowódcę oddziału partyzanckiego AK 25/ 27 V 1990 - Pierwsze po wojnie wybory samorządowe 40/ 28 V 1975 - Ustawa sejmu powołała do życia województwo częstochowskie

2

CZERWIEC

75/ 3-4 VI 1940 - Rozpoczęła się pacyfikacja przeciw ruchowi oporu (Akcja AB) 60/ 6 VI 1955 - Pierwszy występ Zespołu Pieśni i Tańca Ziemi Częstochowskiej765/ 9 VI 1250 - Częstochowa wymieniona w bulli Innocentego IV 50/ 9 VI 1965 - Otwarcie Rezerwatu Archeologicznego na Rakowie 25/ 10 VI 1990 - Zm. Włodzimierz Ściegienny, architekt 95/ 15 VI 1920 - Zwycięski bój częstochowskiego 27 Pułku Piechoty pod Torczynem 20/ 17 VI 1995 - Otwarcie Centralnej Szkoły Straży Pożarnej110/ 18 VI 1905 - Powstanie Muzeum Higienicznego110/ 22 VI 1905 - Otwarcie parafii ewangelickiej w Częstochowie110/ 25 VI 1905 - Krwawe starcia demonstrujących robotników z rosyjskim wojskiem 70/ 26 VI 1945 - Pierwsza powojenna konferencja Episkopatu Polski na Jasnej Górze 65/ 28 VI 1940 - Pierwsza zbiorowa egzekucja w lasach pod Olsztynem

LIPIEC

75/ 3 VII 1940 - W egzekucji zginęli dr Stanisław Nowak i senator Dominik Zbierski 35/ 10 VII 1980 - Zm. Franciszek Patrzyk, historyk, demograf150/ 15 VII 1845 - Położono kamień węgielny pod budowę dworca kolejowego110/ 15 VII 1905 - Ur. Tadeusz Wawrzynowicz, muzyk (zm. 19 I 1985) 75/ 16 VII 1940 - Z więzienia na Zawodziu wyruszył pierwszy transport do Sachsenhausen 65/ 21 VII 1950 - Powołanie Archiwum Państwowego w Częstochowie 15/ 21 VII 2000 - Zm. Edmund Mularz, fotograf, długoletni prezes Towarzystwa Fotograficznego w Częstochowie 105/ 31 VII 1910 - W Muzeum Higienicznym otwarto wystawę przeciwgruźliczą zorganizowaną przez Towarzystwo Higieniczne

SIERPIEŃ

25/ 5 VIII 1990 - Podpisano umowę o zbrataniu pomiędzy Częstochowa i Lourdes – zostały miastami siostrzanymi 100/ 6 VIII 1915 - Powołano Towarzystwo Opieki Szkolnej 100 6 VIII 1915 - Pod Samoklęskami poległ poeta i legionista Stanisław Długosz 110/ 10 VIII 1905 - Odezwa „Jasna Góra do Narodu”, wzywająca do czynnego udziału w obronie Niepodległości 95/ 19 VIII-1 IX 1920 - Zwycięskie walki 7 Dywizji Częstochowy nad Bugiem110/ 12 VIII 1905 - Zakończono prace przy odbudowie jasnogórskiej wieży

2

WRZESIEŃ

35/ 1 IX 1980 - W częstochowskim MPK wybuchł strajk solidarnościowy 70/ 3 IX 1955 - Wyższą Szkołę Inżynierską przemianowano na Politechnikę Częstochowską350/ 4 IX 1665 - Bratobójcza bitwa między rokoszanami Jerzego Lubomirskiego a wojskami królewskimi 40/ 8 IX 1975 - Zm. Stefan Mrożewski, wybitny grafik i malarz 20/ 10 IX 1995 - Częstochowa otrzymała Honorową Tablicę Rady Europy 70/ 12 IX 1945 - Utworzenie Konspiracyjnego Wojska Polskiego245/ 17 IX 1770 - Konfederaci barscy pod wodza Kazimierza Pułaskiego zajęli klasztor jasnogórski585/ 23 IX 1430 - Zbigniew Oleśnicki, biskup krakowski, ogłosił, że pielgrzymi, którzy przyczynią się do odnowienia Jasnej Góry uzyskają odpust zupełny 60/ 25 IX 1955 - Jasną Górę odwiedził J. F. Kennedy 85/ 26 IX 1930 - Zm. Tomasz Nagłowski, księgarz, drukarz, wydawca 35/ 28 IX 1980 - Powołano Regionalny Komitet Założycielski NSZZ „Solidarność”

PAŹDZIERNIK

10/ 17 X 2005 - Zm. Ludmiła Marjańska, poetka, tłumaczka, autorka zbioru wierszy i opowiadań dla dzieci oraz powieści dla młodzieży (ur. 26 XII1923) 25/ 25 X 1990 - Uchwalenie statutu Gminy Częstochowa110/ 26 X 1905 - Kolejny strajk powszechny w częstochowskich fabrykach 90/ 28 X 1925 - Papież Pius XI powołał diecezję częstochowską

LISTOPAD

60/ 1955 - Ukazał się pierwszy numer pisma „Nasz Świat” 90 2 XI 1925 - W alei Sienkiewicza odbyła się uroczystość przeniesienia płyty Grobu Nieznanego Żołnierza z placu u podnóża Jasnej Góry 50/ 4 XI 1965 - Otwarcie nowego gmachu Filharmonii Częstochowskiej360/ 8 XI 1635 - Pierwszy atak Szwedów (oddział Wrzesowicza) na Jasną Górę 70/ 10 XI 1945 - Powołanie Aeroklubu Częstochowskiego 35/ 10-19 XI 1980 - Strajk ostrzegawczy w klubie „Ikar” wymusza odwołanie częstochowskich władz wojewódzkich i miejskich115/ 17 XI 1900 - Inauguracyjne zebranie Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”360/ 18 XI-28 XII 1655 - Oblężenie Jasnej Góry przez wojska gen. Burcharda Mullera 35/ 19 XI 1980 - Zm. Prof. Jerzy Kołakowski, długoletni rektor Politechniki Częstochowskiej 70/ 20 XI 1945 - Utworzenie Wyższej Szkoły Administracyjno-Handlowej 65/ 23 XI 1950 - Powołanie MPK

2

GRUDZIEŃ

90/ 14 XII 1925 - Teodor Kubina mianowany pierwszym biskupem częstochowskim 90/ 14 XII 1925 - W Częstochowie rozpoczęto budowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej795/ 25 XII 1220 - Dokument biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża dla klasztoru w Mstowie po raz pierwszy wymieniono nazwę Częstochowa245/ 31 XII 1770 - Rosyjski oddział Drewicza oblegał Jasną Górę; oblężenie trwało do 16 I 1771 r. 60/ 31 XII 1955 - Zakończenie elektryfikacji linii kolejowej Częstochowa-Warszawa

2