rogor sevamcirot - stroke association...რისკი ჯანსაღი...

25

Upload: others

Post on 23-Jan-2020

12 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით
Page 2: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT

insultis riski

insulti SeiZleba nebismier asakSi განვითარდეს, magram არსებობს მრავალი

გზა პრევენციისათვის.

Page 3: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით
Page 4: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

ინსულტის ასოციაცია არ იღებს პასუხისმგებლობას იმ შეცდომებზე, რომლებიც შეიძლება იყოს ამ თარგმანში ან იმ შედეგზე, რომელსაც ეს შეცდომა გამოიწვევს. ამ პუბლიკაციაში მოცემული თავდაპირველი ინფორმაცია უნდა ჩაითვალოს ზუსტად, გამოქვეყნებულ განხილვის თარიღამდე.

გთხოვთ გაითვალისწინეთ რომ ეს ინფორმაცია არ არის განკუთვნილი პროფესიონალური კონსულტანტებისათვის და ადაპტირებულია თქვენს სიტუაციასთან. ჩვენ ვცდილობთ დავრწმუნდეთ იმაში, რომ ჩვენ მიერ წარმოდგენილი შინაარსი ზუსტი და თანამედროვეა, მაგრამ ინფორმაცია შეიძლება შეიცვალოს დროთა განმავლობაში. კანონით დაშვებულია, რომ ინსულტის ასოციაცია არ იღებს ვალდებულებას ამ პუბლიკაციაში გამოყენებული ინფორმაციის გამოყენების შესახებ.

Page 5: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski 1

ინსულტი და შენ

me Zalian axalgazrda var rom vifiqro insultis Sesaxeb

ინსულტი შესაძლოა განვითარდეს 18-65 wlamde adamianebSi, romlebic არიან პრაქტიკულად ჯანმრთელნი.

xandazmuli var an janmrTelobis problemebi maqvs

arasodes ar aris gvian, gadavdgaT nabijebi insultis riskis Sesamcireblad, rogoricaa ufro aqtiuri ცხოვრების წესი, jansaRi კვება da janmrTეlobis problemebis mogvareba.

me maqvs maRali wneva

m a R a l i arteriuli wneva არის ინსულტის

განვითარების რისკი.

me mweveli var

თ ა მ ბ ა ქ ო ს მიღების Sewyveta aris erT-ეrTi

saukeTeso გზა, rac SegiZliaT gaakeToT Tqveni janmrTelobisa da Tqveni ojaxisaTvis.

me SemiZlia wonaSi dakleba

Tu Tqven xarT Warbwoniani, es aris niSani, rom Tqven დაფიქრდეთ ინსულტის რისკზე.

me mqonda

insulti an tia

(gardamavali

iSemiuri Seteva an mini-

insulti)

Page 6: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski2

ნებისმიერს შეიძლება დაემართოს ინსულტი. ინსულტის მკურნალობა დროდადრო უმჯობესდება, მაგრამ ის მაინც ინვალიდობის მთავარი გამომწვევი მიზეზად რჩება. მსოფლიოში ყოველწლიურად 17 მილიონი ინსულტის შემთხვევა ფიქსირდება.1

იმისთვის, რომ გადადგათ აქტიური ნაბიჯები რისკის შესამცირებლად.აუცილებელია

გაიგოთ მეტი ინფორმაცია ინსულტის განვითარების შესახებ.

მინი ქვიზი:ჩამოთვლილთაგან რომელია ინსულტის რისკის ჯგუფი?

ა) მე ვარ აფრიკის / კარიბის ან ინდოეთის, პაკისტანის ან ბანგლადეშის ოჯახიდან.

ბ) ახლო ნათესავს ჰქონდა ინსულტი.

გ) ჩემი ქოლესტერინი დონე მაღალია.

დ) მე ვსვამ ღვინის ექვს ჭიქას ან ექვსი კვირის განმავლობაში ლუდის 6 კათხას.

პასუხი: ყველა მათგანი!

Page 7: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski 3

თუ რომელიმე მათგანი ვრცელდება თქვენზე, ინსულტის განვითარების მაღალ რისკ ჯგუფში ხართ. მაგრამ არ ინერვიულოთ, რადგან არსებობს უამრავი გზა, რათა შეავამციროთ ეს შანსები.

ინსულტის რისკი

როდესაც ექიმები იყენებენ სიტყვა რისკს, ისინი გულისხმობენ დაავადების არსებობის შანსებს. ყველას აქვს ინსულტის განსხვავებული რისკი, რომელიც დამოკიდებულია ამა თუ იმ ფაქტორზე. რისკ ფაქტორები შეიძლება იყოს თქვენი ცხოვრების წესი, ასაკი, რიგი დაავადებები და მავნე ჩვევები .

ინსულტის ძირითადი რისკ ფაქტორები

ასაკი

ასაკი, ხანდაზმულობასთან ე რ თ ა დ , თ ქ ვ ე ნ ი ს ი ს ხ ლ ძ ა რ ღ ვ ე ბ ი ბუნებრივად ხდება უფრო ხისტი, არაელასტიური, რაც ხელს უწყობს თრომბის ფორმირებას და სანათურში ს ი ს ხ ლ მ ი მ ო ქ ც ე ვ ი ს შეფერხებას . თქვენ შეგიძლიათ ნებისმიერ ასაკში გადადგათ აქტიური ნაბიჯები ინსულტის რისკის შესამცირებლად.

Page 8: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski4

ჯანმრთელობის პრობლემები

ზოგიერთი დაავადება ზ რ დ ი ს ი ნ ს უ ლ ტ ი ს განვითარების რისკს.

მაღალი არტერიული წნევა

წინაგულების ფიბრილაცია (არარეგულარული გულისცემა)

შაქრიანი დიაბეტი

მაღალი ქოლესტერინი

თუ თქვენ გქონდათ ინსულტი ან ტია (მინი-ი ნ ს უ ლ ტ ი ) , თ ქ ვ ე ნ ითვლებით უფრო მაღალი რისკის მქონედ.

ცხოვრების წესი

ინსულტის რისკი შეიძლება გაიზარდოს ყოველდღიური მავნე ჩვევებით

მწეველობა

ჭარბი წონა

ჭარბი ალკოჰოლის მიღება

ნაკლები ვარჯიში

არაჯანსაღი საკვების მიღება

გენეტიკაინსულტი შესაძლებელია ი ყ ო ს გ ე ნ ე ტ ი კ უ რ ი . არსებობდა ინსულტის შემთხვევა საგვარეულოში? დადებითი პ ასუხის შემთვევაში თქვენ შეიძლება დაგჭირდეთ გარკვეული გამოკვლევები დ შესაბამისი რჩევები, რათა შეამცოროთ ინსულტის განვითარების რისკი.

Page 9: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski 5

ეთნიკური

ინსულტის შემთხვევები ხშირია ფერადკანიან რასებში, აფრიკისა და კარიბის ზღვის ოჯახებიში, ასევე სამხრეთ აზიის ქვეყნებში, როგორიცაა ინდოეთი, პაკისტანი და ბანგლადეში.

აქტიურად შეამციროთ ინსულტის რისკი

თ ქ ვ ე ნ შ ე გ ი ძ ლ ი ა თ შეამციროთ ინსულტის რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დ ა ი ც ა ვ ი თ დ ი ე ტ ა , გაზარდეთ აქტივობის დონე, არ მიიღოთ ალკოჰოლი და თამბაქო არასოდეს არ არის გვიან.

მიიღეთ ინდივიდუალური რჩევა

გ ა ხ ს ო ვ დ ე თ , ა მ ს ა ხ ე ლ მ ძ ღ ვ ა ნ ე ლ ო ს შეუძლია მხოლოდ ზოგადი ინფორმაცია მოგაწოდოთ. თქვენ ყოველთვის უნდა მიიღოთ ინდივიდუალური რ ჩ ე ვ ა თ ქ ვ ე ნ ი ჯანმრთელობის შესახებ სამედიცინო კადრიდან .

შეწყვიტე მოწევა

მოწევა აორმაგებს ინსულტის მომაკვდინებელ რისკს. მაგრამ იმ წუთიდან როცა თქვენ შეწყვეტთ, დაუყოვნებლივ იწყება ი ნ ს უ ლ ტ ი ს რ ი ს კ ი ს შემცირება. თამბაქოს

შეზღუდვა შეიძლება იყოს ერთ ერთი საუკეთესო საშუალება რაც ოდესმე

Page 10: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski6

შეიძლება გააკეთოთ თქვენი ჯანმრთელობისთვის. ამისათვის არსებობს უ ამრავი დამხმარე საშუალება .

იმისათვი რომ მოძებნოთ მოწევისთვის თავის დანებების საშუალებები, გადავხედოთ ინტერნეტს.

ერთ-ერთი ასეთი სერვისი გთავაზობთ პროდუქციას, როგორიცაა ნიკოტინის რეზინი და ტაბლეტები, რომელთაც შეუძლია შეამციროს თქვენი ძლიერი სწრაფვა მოწევისადმი. ასევე პოპულარულია ელექტრონული სიგარეტის გამოყენებაც. ის შეიძლება იყოს თქვენი მოწევსთან ბ რ ძ ო ლ ი ს გ ე გ მ ი ს მნიშვნელოვანი ნაწილი .

ალკოჰოლის რეგულარული მიღება ზრდის ინსულტის რისკს.

როგორც წესი ჭარბი წონა ინსულტის რისკ ფაქტორია, ის გავლენას ახდენს თქვენ სხეულზე მრავალი გზით: ამაღლებს

არტერიულ წნევას და ტიპი- 2 დიაბეტის რისკსს, რაც თავის მხრივ ხელს უწყობს ინსულტის განვითარებას.

შეამცირეთ წელის გარშემოწერილობა თუ თქვენი წელის გარშემოწერილობა უფრო მეტია , ვიდრე 94cm (37 inches) მამაკაცებში, ან 80cm (31.5 inches) ქალებში ეს შეიძლება

ჩაითვალოს ჭარბ წონად. BMI ან სხეულის მასის ინდექსი, გვიჩვენებს, ხართ თუ არა თქვენი სიმაღლის ექვივალენტური წონის. თქვენი BMI უნდა იყოს 25ზე დაბალი შავკანიანი მ ო ს ა ხ ე ლ ბ ი ს / კარიბის ან აზიური ეთნიკური

ჯგუფებისათვის კი BMI არის 23-ზე დაბალი.

თუ თქვენ მიიღეთ რჩევა წონის კორექციის შესახებ საჭიროა შეცვალოთ თქვენი ცხოვრება ჯანსაღი წესით, რაშიც უნდა დაიხმაროთ ახლობლები

Page 11: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski 7

და ოჯახის წევრები რომ ხელი შეგიწყონ და წაგახალისონ .

იკვებეთ სწორად

იხ: ჩვენი რჩევები

პრაქტიკული რჩევა ჯანსაღი კვების შესახებ

საკვების ყიდვა და მომზადება შესაძლოა უ კ ა ვ შ ი რ დ ე ბ ო დ ე ს სირთულეებს თუკი თქვენ გაქვთ მცირე შემოსავალი.

1. შეამცირეთ მარილი

ჭარბი მარილის მიღება იწვევს წნევის მატებას , რაც ინსულტის განვითარების ძირითადი რისკია.

ჩვენ ყველას გვჭირდება მცირე რაოდენობით მარილი ყოველდღიურ რაციონში , მაგრამ ეს შეადგენს მხოლოდ ერთ გრამს . მარილის ის რაოდენობა რაც აუცილებელია დღიურად მისაღებად შეადგენს ერთ ჩაის კოვზსს (6 გრ).

მარილის ნაცვლდ თქვენ კ ერძს შ ე გ ი ძ ლ ი ა თ დ ა ა მ ა ტ ო თ სანელებლები და ამით გახადოთ კერძი გემრიელი.

ჩვენ ყოველდღიურად სუფთა მარილის გარდა ვიღებთ მარილს დაფარული წესით პურის, ლორისა და მზა საკვების სახით.

თ უ თ ქ ვ ე ნ გ ა ქ ვ თ გარკვეული ჯანმრთელობის პრობლემები როგორიცაა თირკმლის დაავადება, დიეტის დაწყებამდე ა უ ც ი ლ ე ბ ე ლ ი ა ს პ ე ც ი ა ლ ი ს ტ ი ს კონსულტაცია.

2. მიირთვით ნაკლები ცხიმი

ც ხ ი მ ი ს შეზღუდვა რაციონში

ხელს უწყობს წონის კორექციას,

რაც ამცირებს ინსულტის რისკს.

Page 12: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski8

თ ქ ვ ე ნ შ ე გ ი ძ ლ ი ა თ შეამციროთ თქვენი ქოლესტერინის დონე ცხიმით ნაკლებ გაჯერებული პროდუქტის მიღებით და შეცვალოთ იგი მცირე რაოდენობის უჯერი ცხიმით. მაგრამ თუ თქვენ გაქვთ ქოლესტერინის მაღალი დონე , საჭიროა ექიმის კონსულაცაია.

გაჯერებული ცხიმი ხშირად მყარი ცხიმია, როგორიცაა კარაქი ყველი, ნამცხვრები, ცხიმიანი ხორცი და ძეხვი, ასევე ქოქოსის ზეთი და პალმის ზეთი.

უჯერ ცხიმებს შეიცავს პროდუქტები როგორიცაა ზეითუნის ზეთი ან სოიოს ზეთი. ასევე ცხიმიანი თევზი, როგორიცაა ორაგული

და სარდინი. ა რ ა ქ ი ს ი ს კ ა რ ა ქ ი , ავოკადო და კაკალი.

სამზარეულოში შეეცადეთ გამოიყენოთ გაჯერებული ცხიმები, როგორიცაა კარაქი და ქოქოსის ზეთი მცირე ოდენობით.

3. ჭარბი ოდენობით შაქარის მიღებამ

შეიძლება გამოიწვიოს წონაში მატება , რაც ზრდის ინსულტისა და ტიპი- 2 დიაბეტის განვითარების რისკს.

თქვენ უნდა მიიღოთ (30 გრამი) შაქრი დღის რაციონში . ეს არ არის ძალიან ბევრი, როდესაც თქვენ იცით, რომ გაზიანი სასმელი შეიძლება შეიცავდეს შაქრის მეტ ოდენობას. მარილის მსგავსად, ჩვენ ვიღებთ შაქარს დაფარული სახით სხვადასხვა პროდუქტიდან და ეს არ არის მხოლოდ ტკბილი საკვები - გემრიელი კერძები, როგორიცაა ლობიო და ტომატის კეტჩუპი, შეიძლება ძალიან მდიდარი იყოს შაქრით.

Page 13: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski 9

4. დააბალანსეთ დიეტა

სახლში მომაზდებული საკვები ხშირად არის საუკეთესო არჩევანი რადგანაც თქვენ იცით რომ ის კეთდება ახალი ი ნგრედიენტები სგა ნ დ ა ა რ შ ე ი ც ა ვ ს ზედმეტი რაოდენობით ცხიმს , მარილსა თუ შაქარს,როგორც ეს ხშირად ხდება მზა სახის საკვების მოხმარებისას.

მ ი ი რ თ ვ ი თ ა ხ ა ლ ი , ცოცხალი ბოსტნეული და არა დაკონსერვებული ან გაყინული სახით.

კ ა რ ბ ო ჰ ი დ რ ა ტ ე ბ ი როგორიცაა კარტოფილი, ბრინჯი, პური და პასტა შესაძლოა შეადგენდეს მისაღები საკვების მესამედს.

ცილის მიღება ხდება მჭლე ხორცისგან,თევზისგან დ ა კ ვ ე რ ც ხ ი ს გ ა ნ , არაცხოველური ცხიმები კი შესაძლებელია მივიღოთ

ლობიოს,ოსპის ან კაკლის სახით.

რ ძ ი ს ნ ა წ ა რ მ ი როგორებიცაა რძე, ყველი და იოგურტი შეიცავს კალციუმს რაც ეხმარება ძვლებს სიმკვრივის შენარჩუნებაში . აირჩიეთ საკვები ცხიმის ნაკლები შემცველობით.

ცხიმი არის ძალიან კალორიული ამიტომ ის მცირე რაოდენობით არის საჭირო.სცადეთ გამოიყენოთ უჯერი ცხიმები როგორებიცაა ზეითუნის ზეთი კარაქისა და ქოქოსისი ზეთის ნაცვლად.

იმ პროდუქტების გამოყენება რომლებიც შეიცავენ უჯრედისს დაგეხმარებათ წონის კორექციაში.დიაბეტისა და გულის დაავადებების პრევენციაში და ინსულტის რისკების შემცირებაში. უჯრედისის წყაროს წარმოადგენს ბოსტენული და ხილი. მიირთვით კარტოფლისა და ვაშლის კანი, შვრია,თხილი და სელი.

Page 14: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski10

ყლაპვის პრობლემები ინსულტის დროს

თ უ კ ი თ ქ ვ ე ნ გაქვთ ყლაპვის პ რ ო ბ ლ ე მ ა ინსულტის შემდგომ გ ჭ ი რ დ ე ბ ა თ

დიეტოლოგის დახმარება უსაფრთო საკვების ასარჩევად.

არალეგალური ნარკოტიკების გამოყენება

ზოგიერთმა ადამიანმა შეიძლება გამოიყენოს ა რ ა ლ ე გ ა ლ უ რ ი ნარკოტიკები ისე რომ, არ იცოდეს ინსულტის განვითარების რისკების შ ე ს ა ხ ე ბ . ნ ა რ კ ო ტ ი როგორიც არის მაგალითად კოკაინი შეიძლება გახდეს ინსულტის განვითარების მიზეზი. სხვა ნარკოტიკების გამოყენება როგორიცაა კანაფი და ჰეროინი ასევე დაკავშირებულნი არიან ინსულტის განვითარების რისკებთან.

იყავი მაქსიმალურად აქტიური

ფიზიკური აქტიურობა ამცირებს ინსულტის რისკებს, მოძრაობა ეხმარება თქვენს ტვინს გამოიმუშაოს რიგი აქტიური ნივთიერებები რ ა ც გ ე ხ მ ა რ ე ბ ა თ გუნება-განწყობილების ამაღლებაში.

თუკი თქვენ შეძლებთ გა ზ არდოთ თქვენი ფიზიკური აქტივობა, ეს მოუტანს სარგებელს თქვენ ჯანმრთელობას,ზოგი ადამიანისათვის აქტიური ცხოვრება შემოიფარგლება მ ხ ო ლ ო დ ო თ ა ხ ი ს ირგვლივ სეირნობით ხოლო ზოგიერთისათვის ე ს გ უ ლ ი ს ხ მ ო ბ ს ს პორტ დარბაზ ე ბთან თანამშრომლობას ან მ აგალითად ბაღში გარკვეული სამუშაოს გაწევას.

Page 15: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski 11

არ დაგავიწყდეთ რომ ინსულტის ასოციაცია პროპაგანდას უწევს ს ე ი რ ნ ო ბ ა ს ა დ ა ველოსიპედის ტარებას ,თუკი თქვენ შეგიძლიათ სიარული,სირბილი ან ველოსიპედის ტარება რატომ არ უნდა გამოიყენთ ეს თქვენს სასარგებლოდ?

ა ქ ტ ი უ რ ი , ჯ ა ნ ს ა ღ ი ცხოვრების წესი შეამცირებს გულის დაავადების რისკს, დემენციისა და კიბოს განვითარების ალბათობას .

თუკი თქვენ გქონდათ ინსულტი ან ტია.ერთერთი საუკეთესო გზა განმეორებითი ინსულის პრევენციისა არის ექიმის მითითებით ინსულტის/ტიას გამომწვევი დაავადების მკურნალობა.

მაღალი არტერიული წნევა

მაღალი არტერიული წნევა თამაშობს დიდ როლს ინსულტის განვითარებაში

რა არის ეს? თქვენი გული გადატუმბავს სისხლს სისხლძარღვებში როდესაც სისხლს უჭირს სისხლძარღვებში გადაადგილება იქმნება ს ი ს ხ ლ ძ ა რ რ ვ ო ვ ა ნ ი წინაღობა რაც ცნობილია არტერიული წნევის სახელწოდებით. მას ასევე უწოდებენ ჰიპერტენზიას.

რატომ არის ეს რისკი?მაღალი არტერიული წნევა შესაძლოა გახდეს თრომბის წარმოქმნის მიზეზი, ან გამოიწვიოს თავის ტვინში სისხლჩაქცევა.მაღალი არტერიული წნევა ზრდის ასევევ გულის შეტევის რისკს, თირკმლების უ კ მ ა რ ი ს ო ბ ი ს ა დ ა დემენციის განვითარების ალბათობას.

როგორ უნდა მივხდე რომ მაქვს ეს დაავდება?ხშირად ეს პროცესი უ ს იმ პტომოა , ა მ იტომ საჭიროა არტერიული წნევის კონტორლი რეგულარულად.

Page 16: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski12

რა უნდა მოვიმოქმედეოთ?თუკი დიაგნოსტირებულია მაღალი არტერიული წნევა შესაძლოა საჭირო გახდეს მედიკაენტოზური მკურნალობა და ჯანსაღი ც ხ ო ვ რ ე ბ ი ს წ ე ს ი თ ცხოვრება.

მოციმციმე არითმია

თ უ კ ი თ ქ ვ ე ნ გ ა ქ ვ თ მ ო ც ი მ ც ი მ ე ა რ ი თ მ ი ა , ი ნ ს უ ლ ტ ი ს განვითარების რისკი ხუთჯერ იმატებს .

მოციმციმე არითმიის დროს თქვენი გულისცემა ხდება არარეგულარული და არანორმალურად სწრაფი.

რატომ არის ეს რისკი? მოციმციმე არითმიის დროს ვერ ხდება გულიდან ს ისხლის მოცულობის სათანადო რაოდენობით განდევნ,ა რაც ხელს უწყობს თრომბის

ფორმირებას,თრომბი შეიძლება გადაადგილდეს ტვინისაკენ და გამოიწვიოს ინსულტი.

როგორ მივხვდეთ დაავადებას?შესაძლოა განვითარდეს გულის რითმის აჩქრება მაგრამ რიგ შეთხვევაში დაავადება უსიმპტომოდ მ ი მ დ ი ნ ა რ ე ო ბ ს . ე ქ ი მ ი შეგამოწმებთ და გაგაგზავნით რამდენიმე ტესტზე.

რა უნდა გავაკეთოთ?თუკი თქვენ გაქვთ მოციმციმე არითმია და ექიმი ჩათვლის რომ ინსულტის რისკი მ ა ღ ა ლ ი ა , თ ქ ვ ე ნ აუცილებლად უნდა მიიღოთ ა ნ ტ ი კ ო ა გ უ ლ ა ც ი უ რ ი მედიკამენტი რათა შევამციროთ ინსულტის განვითარების რისკი.

Page 17: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski 13

დიაბეტი

დიაბეტი ნიშნავს რომ თქვენი ორგანიზმი არ იღებს შაქრის სათანადო რაოდენობას თქვენი სისხლიდან .

სისხლში შაქრის დიდი ოდენობით შემცველობა აზიანებს სისხლძარღვებს და ნერვულ დაბოლოებებს.რაც ზრდის ინსულტისა და გულის დაავადებების განვითარების რისკს.ასევე იზრდება კიდურის ამპუტირების ,სიბრმავის და თირკმლის უკმარისობის განვითარების ალბათობა.

შესაძლოა დიაბეტს არ ქონდეს სიმპტომები ა ნ გ ა მ ო ვ ლ ნ დ ე ს დაღლილობისა და გაძლიერებული წყურვილის შეგრძნებით, დიაბეტის დ ა პ რ ე - დ ი ა ბ ე ტ ი ს დადასტურება ხდება სისხლის ანალიზით.

რა უნდა მოვიმოქმედოთადამიანებს ტიპი -1 დიაბეტის ფორმით როგორც წესი ჭირდებათ ი ნ ს უ ლ ი ნ ო თ ე რ ა პ ი ა .ზოგიერთ ადამიანს ტიპი-2 ფორმით ესაჭიროება მხოლოდ წონის კორექცია. ჯანსაღი ცხოვრების წესი და კვება დაგეხმარებათ ინსულტის პრევენციაში.

მაღალი ქოლესტერინის

დონე

მიმდინარეობს უსიმპტომოდ მაგრამ ეს არის ინსულტის განვითარების მაღალი რისკ ფაქტორი.

ქოლესტერინი ჩვენი ორგანიზმის აუცილებელი ნივთიერებაა მაგრამ თუ ის სისხლში იმატებს შესაძლოა გამოიწვიოს გულის დაავადებები და ინსულტი .

Page 18: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski14

ს ი ს ი ხ ლ ძ ა რ ღ ვ ე ბ შ ი ქოლესტერინის მაღალმა შემცველობამ შესაძლოა გამოიწვიოსათეროსკლეროზი,რომელმაც თავის მხრივ შესაძლოა ხელი შეუწყოს თრომბის ფორმირებას, შედეგად კი ინსულტისა და გულის დაავადებეების განვითარებას.

ქ ო ლ ე ს ტ ე რ ი ნ ი ს შემცველობა სისხლში დგინდება სისხლის ანალიზით

რა უნდა გავაკეთოთ?თუკი ქოლესტერინის შემცველობა სისხლში მაღალია და მომატებულია ინსულტის განვთარების ალბათობა საჭიროა რიგი ზომების მიღება : წონის კორექცია,ჯანსაღი კვება და აქტირუი ცხოვრების წესი.

სტატინები-ეს არის მედიკამენტები რ ა ც გ ა მ ო ი ყ ე ნ ე ბ ა ქოლესტერინის დონის შესამცირებლად.

ზოგი ადამიანი იბადება ქოლესტერინის მაღალი შემცველობით,ეს არის მემკვიდრული დაავადება რომელსაც მემკვიდრული ჰიპერქოლესტეროლემია ეწოდება.მან შესაძლოა გამოიწვიო 20-30 წლის ასაკში ლეტალური შედეგი. ამიტომაც თუკი ჩვენი ოჯახის წევრები დაიღუპნენ ადრეულ ასაკში გულის დაავადებით ან ინსულტის დიაგნოზით, სასიცოცხლოდ მ ნ ი შ ვ ნ ე ლ ო ვ ა ნ ი ა ანალიზების ჩაბარება და შესაბამისი მკურნალობა.

Page 19: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski 15

ინსულტის სხვა რის კ-ფაქტორები

ნამგლისებურ უჯრედოვანი ანემია

ა ვ ა დ მ ყ ო ფ ე ბ ს ნ ა მ გ ლ ი ს ე ბ უ რ ი უჯრედოვანი ანემიით უნვითარდებათ ინსულტი 45 წლამდე. ნამგლისებური უჯრედოვანი ანემიია ძირითადად გავლენას ახდენს, აფრიკის, კარიბის, აზიური და ხმელთაშუა ზღვის მკვიდრნზე. ეს ზრდის ინსულტის რისკს, ვ ინაიდან იცვლება ს ი ს ხ ლ ი ს წ ი თ ე ლ ი უჯრედების ფორმა , რაც ზრდის თრომბის ფორმირების რისკს.

ნამგლისებური უჯრედოვანი ანემია ჩვეულებრივ დ ი ა გ ნ ო ს ტ ი რ დ ე ბ ა ორსულობის დროს ან დაბადებიდან მალევე სისხლის ტესტით. ინსულტის რისკის შემცირების მთავარი მეთოდი რეგულარული სისხლის გადასხმაა.

ქალის კონტარაცეპტივები და ჩანაცვლებითი ჰორმონალური მკურნალობა

ზოგიერთი ორალური კ ო ნ ტ რ ა ც ე პ ტ ი ვ ი დ ა ჩ ა ნ ა ც ვ ლ ე ბ ი თ ი ჰორმონალური თერაპია იწვევს ქალებში ინსულტის განვითარების რისკს, ასე რომ თქვენ შეგიძლიათ მიიღო თ ეს პრეპარატები თუკი გაქვთ ძალიან მცირე რისკი ინსულტის განვითარების. თუკი თქვენ გაქვთ მაღალი არტერიული წ ნ ე ვ ა , შ ა კ ი კ ი ა ნ გადატანილი ინსულტი არ არის რეკომენდირებული ო რ ა ლ უ რ ი კონტრაცეპტივ ე ბ ი ს ა დ ა ჩ ა ნ ა ც ვ ლ ე ბ ი თ ი ჰორმონალური თერაპიის გამოყენება.

Page 20: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski16

თამბაქო,ჭარბი წონა და 35 წელს ზემოთ არსებული ასაკი ზრდის ინსულტის განვითარების რისკს ჰორმონალური პრეპარატების მიღების დროს. არ შეწყვიტოთ ჰომონალური მკურნალობა ექიმის მითითების გარეშე.

სტრესი და დეპრესია

თქვენ ხართ ინსულტის მაღალი რისკ ჯგუფი თუკი იმყოფებით სტრესულ სიტუაციაში. არ არის ცნობილი თუ რა კავშირია მათ შორის,თუმცა ეს ცხადია რომ დეპრესიის დროს შეუძლებელია საკუთარ ჯანმრთელობაზე სათანადოდ ზრუნვა. ე ც ა დ ე თ მ ი ი ღ ო თ მხარდაჭერა ნებისმიერი სახის პრობლემის დროს ახლობელი ადამიანებისაგა ნ და ოჯახის წევრებისგან რათა არ მიაყენოთ ზიანი თქვენს ჯანმრთლეობას.

Page 21: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski 17

ობსტრუქციული ძილის აპნოე

ძილის აპნოე უკავშირდება ინსულტს. ძილის აპნოეს დროს წყდება სუნთქვა ძილის პროცესში .ზოგი ადამიანი ძილის აპნოეს დროს ხვრინავს თუმცა არა ყველა. შესაძლოა თქვენ ბევრჯერ გაიღვიძოთ ღამით და იგრძნოთ თავი გამოუძინებლად დღის განმავლობაში. გაესაუბრეთ თქვენს ექიმს თუ ფიქრობთ რომ გაქვთ ძილის აპნოე.

ეს არის ინსულტი

ინსულტი არის ტვინის შეტევა რომელიც ხდება მაშინ როდესაც ტვინის გარკვეულ უბანში ფერხდება სისხლმიწოდება ,რაც იწვევს ტვინის უჯრედების კ ვ დ ო მ ა ს , რ ო მ ე ლ ი ც უარყოფითად აისახება ორგანიზმის მუშაობაზე, ფიქრის პროცესსა და ემოციურ მდგომარეობაზე.

განასხავავებენ ორი სახის ინსულტს

1. იშემიურს (თავის ტვინში სისხლძარღვების ბლოკირებით მიმდინარე პროცესს)

2. ჰემორაგიულს (თავის ტვინში ან მის ირგვლივ სისხლჩაქცევით მიმდინარე პროცესს) .

Page 22: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski18

ინსულტის ნიშნები:

FAST test

FAST test გვეხმარება რომ აღმოვაჩინოთ ინსულტის ან ტიას სამი ძირითადი ნიშანი. მაგრამ არსებობს სხვა უფრო მნიშვნელოვანი სიგნალები, რომლებიც არის აუცილებლად საყურადღებო.

სახე: შეუძლია ადამიანს გაღიმება? ხომ არ არის სახე მიქცეული რომელიმე მხარეს?

მკლავები: შეუძლია პიროვნებას აწიოს ორივე მკლავი და შეინარჩუნოს ამ პოზიციაში?

მეტყველება: შეუძლია ადამიანს იმეტყველოს ნათლად და გასაგებად?

დრო: თუკი შენიშნავთ ამ ნიშნებიდან ერთერთს მაინც, დრო არის რომ დარეკოთ.

Page 23: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

rogor SevamciroT insultis riski 19

უეცარი სისუსტე ან დაბუჟება სხეულის რომელიმე ნაწილში: ხელის,ფეხის ან ტერფის არეში.

სწორი წინადადებების წარმოთქმის შეუძლებლობა

უეცარი ბუნდოვანი მხედველობა ან მხედველობის დაკარგვა ერთ ან ორივე თვალში

უეცარი გონების კარგვა , თავბრუსხვევა და უეცარი დავარდნა

უეცარი ძლიერი თავის ტკივილი

ინსულტი შეიძლება დაემართოს ყველას, ნებისმიერ ასაკში და

ნებისმიერ დროს. თუკი შენიშნავთ ზემოთ ჩამოთვლილ ინსულტის ნიშნებს, არ დააყოვნოთ ,დარეკეთ მყისიერად გადაუდებელი დახმარების ნომერზე 112.

(( 112 ))

Page 24: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით

ინსულტის ასოციაცია არ იღების პასუხისმგებლობას იმ შეცდომებზე რომლებიც შეიძლება აღმოჩნდეს ამ თარგმანში და იმ შედეგზე რაც შეიძლება მას მოყვეს. ამ პუბლიკაციაში გამოქვეყნებული ინფორმაცია უნდა ჩაითვალოს მოქმედად მხოლოდ გამოქვეყნებულ გადახედვის თარიღამდე.

გთხოვთ გაითვალისწინეთ რომ ეს ინფორმაცია არ არის განკუთვნილი პროფესიონალური კონსულტანტებისათვის და ადაპტირებულია თქვენს სიტუაციასთან. ჩვენ ვცდილობთ დავრწმუნდეთ იმაში, რომ ჩვენ მიერ წარმოდგენილი ინფორმაცია ზუსტი და თანამედროვეა, მაგრამ ინფორმაცია შეიძლება შეიცვალოს დროთა განმავლობაში.

ბრიტანეთის ინსულტის ასოციაცია არის საქველმოქმედო ორგანიზაცია რომელიც ეხმარება ინსულტით დაზარალებულებს. ჩვენ იმედი გვაქვს შემოწირულობების რომ დავაფინანსოთ სიცოცხლის გადასარჩენი გამოკვლევები და სასიცოცხლო სერვისები ადამინაებისთვის რომლებიც დაზარალდნენე ინსულტის შედეგად. მეტი ინფომრაციის მისაღებად დაგვიკავშირდით ცხელხაზზე +44 303 3033 100, ან ესტუმრეთ ჩვენს ვებსაიტს stroke.org.uk. ჩვენი მეილია: [email protected].ინსულტის ასოციაცია რეგისტრირებულია როგორც საქველმოქმედო ორგანიზაიცა ინგლისსა და უელსში (211015) და შოტლანდიაში ((SC037789).) ასევე დასავლეთ ირლანდიაში (XT33805), მანის კუნძულზე (No 945) და ჯერსიში (NPO 369).ინსულტის ასოციაიცია 2018. წარმოდგენილია ევროპის ინსულტის ალიანსის მიერ, ინსულტის ასოციაციის თანხმობით. ნუ გამოიყენებთ კომერციული მიზნებისათვი ნებართვის გარეშე.

გამოქვეყნდა 2018 გადასახედია 2019

Page 25: rogor SevamciroT - Stroke Association...რისკი ჯანსაღი ცხოვრების წესის არჩევის გზით. დაიცავით