renal hÜcrelİ kanserde tanisal...
TRANSCRIPT
RENAL HÜCRELİ KANSERDE
TANISAL YAKLAŞIMLAR
Dr.Barış BAKIR
*İ.Ü., İstanbul Tıp Fakültesi, Radyoloji ABD
** Liv Hospital, Ulus
Renal Kanserler
• RCC tüm kanserlerin yaklaşık %2’sini
oluşturur
• Kesitsel görüntülemenin yaygın kullanımı
ile asemptomatik RCC’lere bağlı olarak
insidansı artmıştır.
• Günümüzde neredeyse yarısı insidental
yakalanır *.
* Ho VB, Choyke PL. Magn Res Imagıng Clinic N Am 2004
Radyolojinin rolü:
1) Saptama ve tanı koyma
*US/BT/MR( Kombine yaklaşım)
2) Evreleme
*Nefron koruyucu cerrahi vs. radikal
nefrektomi rehberliği
3) Perkütan biopsi
4) Görüntüleme eşliğinde tedavi
USG:
• Üriner sistem incelemesinde 1. basamak
(tarama) (RCC’lerin %80’ini USG’de
saptanıyor *)
• Kistik lezyonların iç yapısını (septasyon
vs.) değerlendirmede faydalı
• BT’de saptanan hipovasküler tm’leri,benign
kistlerden ayırtetmede yardımcı
* Siemer Urologe 2000
USG’de Sınırlılıklar:
• Perirenal yağlı planlar ve
retroperitoneal alanı
değerlendirmede sınırlılıklar
• Gaz Distansiyonu
• Obezite
Dikkat !
• Nerdeyse tüm AML’lar
hiperekoik
• Ancak küçük RCC’lerin de
1/3’ü hiperekoik
- Daha az hiperekoik
- Hipoekoik halo
- Arka duvar zor seçilir
USG’DE YENİLİK
• KONTRASTLI USG
• ELASTOGRAFİ
BT
• Günümüzde vücut görüntülemesinin
standart modalitesi
• Ortamdaki kemik ve gazlardan olumsuz
etkilenmez
• Hastayı iyonizan radyasyona maruz bırakır
BT
• RENAL KİTLELERDE;
• Saptamada
• Tanı Koymada
• Evrelendirmede
• Bx işleminde
• Perkutan tedavide
- Özellikle hematüri öyküsü
olan olgularda ilk seçilecek
modalite
• RENAL KİTLELERDE;
• Kontrastsız ve iv kontrastlı görüntüler
MUTLAKA alınmalı! (kortikomeduller faz
25-45 sn, nefrogram faz 60-90.sn, eksresyon
fazı 240-300 sn)
• 20 HU artış anlamlı, ancak güvenilirliği ?
• Pseudoenhancement (spontan hiperdens)
BT
KONTRASTSIZ BT FAZI
NEDEN ÇEKİLMELİ ???
HyperattenuatingRenal Masses: Etiologies,Pathogenesis, and Imaging
Evaluation.Radiographics 2007
• Kontrastsız BT’de hiperdens
lezyonların büyük kısmı
proteinöz ve hemorajik
içerikli kistik lezyonlardır.
BT’de İzlenen Hiperdens Lezyonlar
KONTRASTLI BT FAZLARI
NEDEN ÇEKİLMELİ ???
Lezyon karakterizasyonunda
karşılaşılan problemler:
• Kontrast tutulumu var mı? Hipovasküler RCC?
* ~ 20 HU kontrast tutulumu gösteren lezyonlar
* Spontan hiperdens lezyonlar
* Yoğun kalsifiye kitleler
PROBLEM ÇÖZÜCÜ MODALİTE
MR
HyperattenuatingRenal Masses: Etiologies,Pathogenesis, and Imaging Evaluation.Radiographics 2007
* Kontrastsız BT’de Hiperdens ve >20 HU kontrast
tutan lezyonların karakterizasyonunda MR faydalı.
BT’DE YENİLİK
GSI:
• Dual enerji Spectral Imaging (GSI) yöntemi sayesinde kantitatif ölçümler
• Atomik numaralarına göre materyal karektarizasyonu
• Kontrast tutan lezyonların mikro gram olarak kontrast tutma oranlarını (GSI Scatter Plot)
• Materyal Histogram grafikleri
BT’DE YENİLİK
GSI:
• (Spectral Imaging) yöntemi kullanılarak sanal olarak kontrastsız imajlar elde edilebilmektedir.
• Böylece kontrastsız inceleme yapmanın gereği kalmayıp hasta radyasyon dozu, iki yada üç fazlı incelemelerle karşılastırıldığında en az %20-30 azalmaktadır
Konrast tutulum miktarları mikro-gram olarak değerlendirilebilmektedir
MRG
• Kontrast rezülosyonu çok yüksek
• Multiplanar
• Aynı incelemede değişik sekanslar uygulanabilir
• Fat-sat, MRA, MRCP, MRU, spektroskopi, fMR
• Doku spesifik kontrast maddeler gelişiyor (düşük toksisite)
• Klostrofobik hastalar %3-5 Açık MR
• Kardiak pace-maker, bazı implantlar ve yaşam destek ekipmanları MR ile uyumlu değil
MRG
• BT kontrast madde verilemeyen hastalarda
• BT ile kontrast tutulumu net değerlendirilemeyen
kitlelerde
• Kistik lezyonlarda iç yapıyı daha iyi değerlendirip
lezyonun Bosniak sınıfını yükseltebilir.
• Sorun çözücü modalite !
MRG’da yenilikler:
DİFÜZYON MRG
Diffüzyon, Brownian hareket de denen, moleküllerin kinetik enerjilerine bağlı rastgele çevrimsel hareketidir.
Dokulardaki hücre yoğunluğunun artışı ile diffüzyon hızı azalır
Difüzyon tümorlerin yüksek
miktarda hücre içeren kısımlarında
ektraselüler alanın azalmasına
bağlı daha çok kısıtlanma
göstermektedir.
Genitouriner lezyonlarda difüzyon ağırlıklı görüntülemenin
kullanılmasının önerildiği klinik uygulamalar
• Fokal lezyonların karakterizasyonu
• Komplike renal kistlerin malign olanlardan ayırımında
• Cerrahi sonrası tumör rekürrensinin değerlendirilmesinde
• Metastazların değerlendirilmesinde (lenf
nodu,kemik,karaciğer,adrenal glandlar)
• Radyoterapi ve kemoterapi sonrası tümor ve
metastazların takibinde
• Kontrast madde kullanımının kontraendike olduğu
hastalarda(Nefrojenik sistemik fibrozis (NSF) riski olan
hastalarda)
• Küçük boyutta Fokal bakterial nefrit veya pyelonefrit
alanlarının saptanmasında
• Hidronefrozun pyonefrozdan ayırımında
• Nativ ve transplante böbreklerde fonksiyonlarının
değerlendirilemesinde
• İntraabdominal organlarda iskemi ve infarktların
saptanmasında
Genitouriner lezyonlarda difüzyon ağırlıklı görüntülemenin
kullanılmasının önerildiği klinik uygulamalar
MR,Perfüzyon
• Perfüzyon:Arterial spin labelling
MR, kitlenin perfüzyon eğrilerine
bakılarak histolojik tip
karakterizasyonuna yardımcı.
• OnkositomRCC’den yüksek
perfüzyon değerleri göstermekte.
• Papiller RCC,diğer RCC
tiplerinden daha düşük perfüzyon
değerlerine sahip
• Kontrast
RENAL KİTLELERE YAKLAŞIM
1- KİSTİK KİTLELER
2- SOLİD KİTLELER
CEVAP VERİLMESİ GEREKEN SORU:
BENIGN BİR LEZYON MU, YOKSA MALIGN Mİ?
Kistik Lezyonlar
CEVAP VERİLMESİ GEREKEN SORU:
CERRAHİ GEREKLİ Mİ?
• Malignite olasılığı: % ~ 0
Tip 1
Tip 2
• Malignite olasılığı: % ~ 1-2
Tip 2F
• Malignite olasılığı: % ~ 6-18
Tip 3
• Malignite olasılığı: % ~ 50- 60
Tip 4
• Malignite olasılığı: % ~ 90 ↑
Kistik lezyonlar
• 2F lezyonların takibi en fazla 6 ayda bir
yapılmalı ve şüpheye göre 2-3 ile 4-5 yıl
takip edilmeli.
• Takiplerde sadece boyut artışının olması
kriter değildir.(Basit kistler de
büyüyebilir!!!)
• Lezyonun morfolojik özellikleri ve
kontrastlanma özelliği takip edilmeli.
*Management of the Incidental Renal Mass. Stuart G. Silverman, Gary M. Israel,
Brian R. Herts, Jerome P. Richie. Radiology 2008; 249:16–31 ,
*Bosniak, Radiology 2012
2010: 40 mm 2011: 43 mm
2012: 52 mm 2013: 56 mm
• USG ??
• BT ??
• MRG ??
RENAL KİSTİK LEZYON
KARAKTERİZASYONUNDA HANGİ
MODALİTE DAHA DEĞERLİ ?
• MRG
?
SUBTRACTION MRI !
Substraction Yüzüstü Pozisyon
MR:
• Duvar ve septa kalınlık artışı ve
kontrastlanma miktarında artışı göstermesi
nedeniyle MR’da , 69 kistik lezyonun, 7
tanesi üst sınıfda kategorize edildi (%10).
SOLİD LEZYONLAR
RCC;
Berrak hücreli Belirgin kontrast tutulumu
Papiller tipDüşük derece kontrast tutulumu
Kromofob tipOrta derece kontrast tutulumu
• Berrak hücreli (Yağ içerebilir)
Anjiomyolipom:
• Yağ içeriği (+)
• Büyük AML’ler
mikroanevrizmalar içerebilir.
Komplikasyon: Kanama
Yağdan fakir AML - RCC ?
• USG’de belirgin hiperekoik
• Kontrastsız BT’de hiperdens
• MR T2’de hipointens
• Üçgen şeklinde
YF-AML• USG’de hipo veya
daha az hiperekoik
• Kontrastsız BT’de sıklıkla hipodens
• MR T2’de hiperintens
(Papiller RCC sitoplazmasındaki
hemosiderine bağlı hipointens)
• Yuvarlak şeklinde
RCC
• BT-Pixel histogram analizi (yağ(+) ise
AML ? )
YF-AML RCC
Yağdan fakir AML - RCC ?
Chaudhry HS, Histogram analysis of small solid renal masses: differentiating minimal fat angiomyolipoma from renal cell carcinoma. AJR Am J
Roentgenol. 2012 Feb;198(2):377-83.
Catalano OA, Pixel distribution analysis: can it be used to distinguish clear cell carcinomas from angiomyolipomas with minimal fat?
Radiology. 2008 Jun;247(3):738-46.
• Büyük onkositomlar Santral skar
içerebilir(spesifik değil, %10-45)
• Küçük Onkositomda Segmenter
Ters Kontrastlanma izlenebilir
(daha spesifik*, % 80)
• RCC (kromofob tip) ile kesin
ayırtedilemez.
* Jung Kim, Radiology, 2009
Onkositom
DİKKAT !!!
• SOLİD LEZYONLARDA BENIGN-
MALIGN AYIRIMI (YAĞDAN ZENGİN
AML HARİÇ) HALEN CİDDİ BİR SORUN
Renal Kitleler
• Cerrahi rezeksiyon yapılan 2770 olgu içeren
bir çalışmada < 3cm lezyonların %25’inin
benign olduğunu saptamış. (*)
• Genel olarak > 3cm lezyonların malignite
olasılığı arttmakta ve küçük boyutlu
kitlelerin malign olsa dahi daha çok low-
grade olma ihtimali fazla.. (**)
* Frank et al Solid Renal Tumors J Urol 2003
**Berland LL et al Managing Incidental findings on CT J Am Coll Rad 2010
Küçük Boyutlu Renal Kitleler
• Malign olsa bile küçük boyutlu (< 1cm) olduğu
için low-grade olma ihtimali yüksek kitleler tedavi
riskini arttıracak komorbitesi olan ya da yaşam
beklentisi azalmış hastalarda takip edilebilir.
• Takip 3-6 ay aralıklarla BT ya da MR ile
yapılabilir. (Kitle büyüyorsa takip aralığı
kısaltılabilir)
• Küçük RCC’lerde yılda 0,4-0,6 cm büyüme
Berland LL et al Managing Incidental findings on CT J Am Coll Rad 2010
Perkütan biyopsi
• Klasik endikasyonlar:
1)Bilinen ekstrenal malignitesi olan renal
kitleli olgular
2)Görüntüleme bulgularına göre unrezektable
olarak değerlendirilen renal kitleler
3)Cerrahi riski yüksek olgular
4)Enfeksiyöz orjinli renal kitle varlığından
şüphelenilen olgular
Perkütan biyopsi
• Son zamanlarda renal kitlelerde biyopsinin
rolünde artan endikasyonlar:
1)Asemptomatik küçük(<3 cm) hiperattenüe
,homojen kontrastlanan nodüler lezyonlar
(~%25 benign)
2) Belirsiz kistik lezyonlar (Bosniak 3)
3)Fokal ablasyon teknikleri ile tümör
ablasyonu öncesi malignite tanısı
Silverman et Al. Renal Masses in the Adult Patient: The Role of
Percutaneous Biopsy, Radiology 2006
Perkütan biyopsi
• Kistik lezyonlarda perkütan biyopsinin sorunları;
- Perforasyon
- Ekilme
- Enfeksiyon
- Negatif bx !
• Perkütan biyopside sanılanın aksine kanama ve tümör
ekilimi (%0.01*-sadece 6 vaka bildirilmiş) nadir
*SG Silverman et Al, Renal Masses in the Adult Patient: The Role of Percutaneous
Biopsy. Radiology 2006
TEDAVİ SONRASI İZLEM
TEDAVİ SONRASI İZLEM
6.Ay kontrol
SONUÇ
• Görüntüleme sayısının hızla artmasıyla, eskiye oranla daha çok sayıda ve daha küçük boyutta renal kitleler tespit ediliyor
• Bu kitlelere yaklaşımda Radyoloji çok önemli bir rol oynamakta
• Halen RCC ile diğer benign lezyonları (Yağdan zengin AML hariç) ayırt etmede sorunlar devam ediyor
• Sadece teşhis, ayırıcı tanı ve izlemde değil aynı zamanda tedavi de de Radyolojinin rolü gittikçe artmakta