relación

INTRODUCIINTRODUCIÓÓNN

A función de relación baséase na capacidade dos organismos de percibir cambios no medio externo ou interno (estestíímulosmulos) e respostar axeitadamente fronte a eles (respostaresposta).

Para que esto sexa posible os animais dispoñemos de dous sistemas de coordinación: o sistema nervioso e o endócrino ou hormonal.

O conxunto das respostas que desenvolve un animal constitúen o seu comportamentocomportamento.

O comportamento nos animais pode ser innato ou instintivoinnato ou instintivo (dende o nacemento e non precisa aprendizaxe), ou adquiridoadquirido (ven dado polo ambiente, é modificable, e precisa dunha aprendizaxe).

Todos os animais teñen capacidade de aprendizaxe o que varia é o grao de adquisición desta, xa que está relacionado coa intelixencia.

1. 1. ELEMENTOS DA FUNCIELEMENTOS DA FUNCIÓÓN DE RELACIN DE RELACIÓÓNN

� EstEstíímulos:mulos: son as variacións do medio externo ou interno capaces de xerar unha resposta.

��Receptores:Receptores: son as estruturas encargadas de recibir os estímulos. Poden ser sinxelos, formados por unha ou unhas poucas células especializadas, ou formar parte de estruturas máis complexas, os óórganos rganos dos sentidos.dos sentidos.

Podemos falar de diferentes tipos de receptores segundo a súa posición, atendendo ao estímulo que perciben ou en canto a súa estrutura.

1. 1. ELEMENTOS DA FUNCIELEMENTOS DA FUNCIÓÓN DE RELACIN DE RELACIÓÓNN

� Coordinadores:Coordinadores: son os órganos que reciben a información que achegan os receptores. Encárganse de interpretala e elaborar as respostas axeitadas. Estos órganos agrúpanse nos animais no sistema nervioso e no endócrino.

�� Efectores:Efectores: son as estruturas e órganos que levan a cabo as respostas elaboradas polos coordinadores.

Os órganos efectores realizan respostas de dous tipos:

- Resposta motriz:Resposta motriz: implica movemento. Os órganos efectores neste caso son os músculos que se contraen ou relaxan cando reciben o impulso nervioso.

- Resposta secretora:Resposta secretora: implica a secreción dalgunha substancia. Neste caso os efectores son as glándulas que excretan unha determinada substancia cando perciben o impulso nervioso.

ESTESTÍÍMULOS E RESPOSTASMULOS E RESPOSTAS

2. 2. ÓÓRGANOS DOS SENTIDOS NOS INVERTEBRADOSRGANOS DOS SENTIDOS NOS INVERTEBRADOS

Os órganos dos sentidos son estruturas máis ou menos complexas que agrupan receptores para un determinado tipo de estímulo.

2.1. 2.1. ÓÓrganos da visirganos da visióónn

Órganos que agrupan fotorreceptores. Hainos moi sinxelos como as manchas oculares de cnidarios ata os máis complexos como os ollos en cámara de cefalópodos.

http://elementy.ru/images/eltjob/iordanskiy_1.jpg



MANCHA OCULAR DE CNIDARIOS

Fotorreceptores sinxelos na superficie corporal do animal.

Conxunto de células fotosensibles que captan a intensidade da luz, pero non permiten a formación de imaxes.

COPA OCULAR DE PLATIHELMINTOS



OCELO DE ANÉLIDOS E ALGÚNS GASTERÓPODOS



Fotorreceptores que se agrupan nunha pequena cavidade con cristalino.



OLLOS DOS CEFALÓPODOS Os cefalópodos teñen ollos en cámara

semellantes aos de vertebrados. Posúen

dous tipos de receptores conos conos (cores) e bast(cores) e bastóóns ns

(intensidade luminosa)(intensidade luminosa). Son sensibles á luz e a

cor.

2. 2. ÓÓRGANOS DOS SENTIDOS NOS INVERTEBRADOSRGANOS DOS SENTIDOS NOS INVERTEBRADOS2.1. 2.1. ÓÓrganos da visirganos da visióónn

OLLOS DOS ARTRÓPODOS. Presentan dous tipos de ollos:

Ocelos

Ollos compostos

Os ocelosocelos son sensibles só as variacións na intensidade lumínica.

Os ollos compostosollos compostos están formados pola unión de moitas estruturas máis sinxelas, denominadas omatidiosomatidios. Dan visión en mosaicoen mosaico.

VISIÓN DOS INSECTOS

A visión con luz UV

OLLOS DOS CRUSTÁCEOS Compostos e sobre pedúnculos.




2.2. 2.2. ÓÓrganos da audicirganos da audicióónnAgrupan receptores de ondas sonoras (son un tipo de mecanorreceptores).

Membrana timpMembrana timpáánica dos insectos:nica dos insectos: É unha modificación da abertura traqueal, con diferentes localizacións segundo o animal.

2.3. 2.3. ÓÓrganos do equilibriorganos do equilibrio


Os órganos do equilibrio son agrupacións de mecanorreceptores que informan da posición do animal. Denomínanase estatocistosestatocistos e aparecen en todos os invertebrados dende os cnidarios.

Os estatocitos constan dunha cavidade oca tapizada de células ciliadas receptoras. No interior da cavidade hai unha estruturaesférica (cristalina ou calcárea), o estatolitoestatolitoque se move libremente indicando a posición por presión sobre as células receptoras.

http://3.bp.blogspot.com/-qeLxxUcFSwE/UMByKve6NAI/AAAAAAAAAtc/ZvKkxDDO81s/s1600/estatocisto_b.png


2.4. 2.4. ÓÓrganos do gusto e rganos do gusto e olfactoolfacto

Son agrupacións de quimiorreceptores. Son dous sentidos moi relacionados (perciben estímulos químicos).

Os do gusto soen localizarse en estruturas próximas a rexión bucal (relacionados coa nutrición); os do olfacto teñen unha disposición máisvariable (nutrición, relación e reprodución).


2.4. 2.4. ÓÓrganos do tactorganos do tacto

Agrupan receptores de distinto tipo: mecánicos, térmicos, químicos, nociceptores....

As bolboretas teñen mecano e quimiorreceptores localizados nasantenas que proporcionan información táctil, relacionada coequilibrio e o olfacto.

3. 3. ÓÓRGANOS DOS SENTIDOS NOS VERTEBRADOSRGANOS DOS SENTIDOS NOS VERTEBRADOS

En xeral, son órganos máis complexos ca nos invertebrados. O proceso de cefalizacicefalizacióónn que xa se aprecia nos invertebrados e que acada o seumáximo nivel vertebrados conlevou que nestes a a maiormaiorííaa dos dos óórganos dos rganos dos sentidos se sitsentidos se sitúúen en nana cabezacabeza,

http://2.bp.blogspot.com/_fBX2U3cfv0w/TO7hMqRXOHI/AAAAAAAAEek/1p0wswKvNk8/s1600/evol_encefalo.jpg

http://photos1.blogger.com/blogger/2549/2583/1600/filogenia1.jpg



Nos vertebrados os fotorreceptores agrúpanse en ollosollostipo ctipo cáámaramara.

O ollo está formado polo globo globo ocular e os ocular e os óórganos anexosrganos anexos.

Os órganos anexos son as pálpebras (internamente tapizados pola conxuntiva que tamén cobre o frontal do ollo), as pestanas, as cellas, as glándulas lacrimais e os músculos oculares. http://usuarios.discapnet.es/ojo_oido/esquemas_cuerpo_humano/ojo3.jpg



http://biologiaygeologia.org/unidadbio/a_biohumana/sentidos/images/sentidos.jpg

O globo ocular sitúase nunha cavidadedo cranio chamada órbita. Ten tres capas:- EsclerEscleróótica:tica: a máis externa de corbranco. Transparente na parte anterior onde orixina a córnea.- CoroideCoroide: : capa intermedia de cor escuro que na parte anterior pode ter coresvariables orixinando o iris. O iris posúeunha abertura denominada pupila ounena de diámetro variable.- Retina:Retina: a máis interna. É onde se atopan os fotorreceptores: conos (cores) e bastóns (excítanse xa a baixaintensidade luminosa). Na retina haiunha zona de máxima visibilidadechamada fóvea.



� Nos peixes son máis sinxelos e carecen de pálpebras.

� Nos anfibios son similares aos dos peixes, pero teñen pálpebras.

� Nos réptiles teñen ademais glándulas lacrimais, e conos e bastóns naretina. Posúen membrana nictitante (entre as pálpebras e o ollo).

� Nas aves a vista está moi desenvolvida con zonas de alta concentración de fotorreceptores (ffóóveasveas). Teñen dúas pálpebras e membrana nictitante. Os ollos poden estar en posición lateral (amplocampo de visión; presas) ou en posición frontal con menor campo visual pero con maior visión estereoscópica (mellor cálculo de distancias; cazadoras).

� Nos mamíferos tamén poden ter posición lateral ou frontal, e algúns, como os felinos, posúen membrana nictitante. Tamén hai fóvea, pero xeralmente máis reducida.

FUNCIONAMENTO DO OLLOFUNCIONAMENTO DO OLLO

Os conos e bastóns excítanse coa luz e producen un impulso nervioso que é

transmitido cara o cerebro polos nervios ópticos.

Antes de chegar á retina a luz pasa polo globo ocular onde ocorren dous

procesos:

1. Regulación da intensidade de luz: a maior ou menor apertura da pupila

permite controlar a intensidade.

2. Enfoque: modificando o grosor do cristalino que actúa como unha lente.

Aplánase para enfocar de lonxe e cúrvase para enfocar o que está cerca.

A imaxe que se forma na retina está invertida, pero o cerebro intrepreta

correctamente esta imaxe.

FORMACIÓN DA IMAXE E ALTERACIÓNS NA FORMACIÓN DA IM AXE


3.2. 3.2. ÓÓrganos da audicirganos da audicióónn

O órgano onde se atopan os receptores da audición e o equilibrio, é o oído. Os

oídos sitúanse en cavidades dos ósos temporais. En cada oído diferencianse tres

partes:

- OOíído externodo externo: no noso caso formado polo pavillón auricular, o conduto auditivo

externo e o tímpano (membrana elástica).

- OOíído mediodo medio: vai do tímpano ata dúas membranas: a ventá oval e a ventá redonda.

Contén a cadea de osiños (martelo, bigornia e estribo). O martelo apóiase no

tímpano e o estribo na ventá oval.

- OOíído internodo interno: formado polo labirinto membranoso, un conxunto de membranas

que se localizan en cávidades do óso temporal chamadas labirinto óseo. Entre os

dous labirintos hai perilinfa e dentro do membranoso hai endolinfa.



Moi desenvolvido en aves e mamíferos.

� En peixes só está formado polo oído interno.

� Os anfibios posúen cavidade timpánica con tímpano externo e con trompa de Eustaquio que conecta coa farinxe.

� Nos réptiles é variable, pero o habitual é que teñan oído interno bendesenvolvido e medio. En cocodrilos hai externo rudimentario.

� Nas aves hai unha moi boa audición e posúen conduto auditivo externo, e trompa de Eustaquio que conecta co padal.

� En mamíferos hai ademais pavillóns auriculares (orellas) que axudan nadireccionalidade do son; nalgunhas especies as orellas son orientables.

http://www.uofmchildrenshospital.org/fv/groups/public/documents/images/123981.jpg

A ccóóclea clea ouou caracolcaracol do oído interno é a parte onde se converte o estímulo mecánico das ondas sonoras en impulsos nerviosos.

É un sistema de tres tubos enrrolados (rampa vestibular, media e timpánica).

A rampa vestibular e a media están separadas pola membrana de Reissner; e a timpánica e a media pola membrana basilar. Na superficie desta membrana basilar atópase o órgano de Corti (con células receptoras sensibles).

A rampa vestibular e a timpánica están recheas de perilinfa; a media contén endolinfa.

A membrana tectoria (xelatinosa) atópase enriba das células ciliadas do órgano de Corti.

As vibracións do son chegan o tímpano, que vibra e provoca o movemento da cadea de osiños, de xeito que o estribo vibra sobre a ventá oval ou vestibular provocando ondas de presión na perilinfa que pasan dende a rampa vestibular ámedia (vibracións na endolinfa) e chegan a membrana tectoria excitando as células receptoras do órgano de Corti que envían esta información ao nervio auditivo.

A audiciA audicióónn

http://www.med.ufro.cl/Recursos/neuroanatomia/archivos/fono_oido_archivos/image3241.jpg


http://www.eumus.edu.uy/docentes/maggiolo/acuapu/img/sap02.jpg

http://www.soniton.es/Comparativa-Audifonos-Soniton/Soniton-Aparato-Corti.jpg




O equilibrio reside tamén no oído interno, pero neste caso a nivel do aparello aparello vestibularvestibular formado polos canais semicircularescanais semicirculares e os órganos otolíticos (ssááculo culo e utre utríículoculo) dispostos por enriba da cóclea.

Os canles semicirculares son tres condutos (orientados nos tres planos do espazo) recheos de endolinfa. As paredes internas destes condutos están tapizadas de células ciliais agrupadas en cristas que detectan os movementos da endolinfa ao movernos (equilibrio dinámico)

O sáculo e o utrículo tamén están tapizados de células ciliadas receptoras, pero posúen ademais unha esferiñas calcáreas (otólitos) que se moven coa endolinfa ó cambiar a posición da cabeza e permítenos obter información da posición do corpo (equilibrio estático)

No equilibrio interveñen tamén o oído, a vista e os propioceptores dos músculos e articulacións xunto cos receptores táctiles das plantas dos pés.

http://recursostic.educacion.es/ciencias/biosfera/web/alumno/3ESO/Relacor/imagenes/laberinto.jpg

http://bibliotecadigital.ilce.edu.mx/sites/ciencia/volumen2/ciencia3/073/imgs/73_142.gif


3.4. 3.4. ÓÓrganos do gusto e o olfactorganos do gusto e o olfacto

Íntimamente relacionados sobre todo en vertebrados terrestres.

Os quimiorreceptores do gusto agrúpanse en papilas gustativaspapilas gustativas constituídas por botbotóóns gustativosns gustativos que deben estar húmidos para disolver as substancias químicas.

As sensacións percibidas son os sabores, que resultan da combinación de catro sabores básicos: doce, salgado, ácido e amargo. Na actualidade inclúese tamén como sabor básico umami que representa a percepción de alimentos ricos en glutamato (salsas, carnes...)

Nos peixes as papilas atópanse en diferentes localizacións (barbas, boca, farinxe...); nos demais vertebrados concéntranse no interior da boca e na lingua.

http://www.alboroque.es/wp-content/uploads/2014/03/umami-1.jpg

Os quimiorreceptores olfactivos atópanse na mucosa das cavidades nasaismucosa das cavidades nasais.

Os peixes teñen unha cavidade.

O resto posúen dúas. As fosas nasais están recubertas por unha mucosa chamada pituitaria que é de dous tipos: vermella (filtra, quenta e humedece o aire) e amarela (onde se agrupan os quimiorreceptores).

Os receptores mandan a información ao bulbo olfatorio e de aquí pasa ao nervio olfactivo.

As serpes teñen un órgano especial chamado óórgano de Jacobsonrgano de Jacobson que lles permite percibir os olores recollidos pola lingua bífida.


3.4. 3.4. ÓÓrganos do gusto e o olfactorganos do gusto e o olfacto


3.5. 3.5. ÓÓrganos do tactorganos do tacto

Sentido derivado da percepción de diferentes tipos de receptores (térmicos, nociceptores, mecánicos...).

Estes receptores distribúense por toda a pel do animal, aínda que a súa distribución non é homoxénea.

Por exemplo no noso caso os labios ou as palmas das mans posúen un maior número destes receptores que outras zonas do noso corpo como a espalda.


3.6. Outros 3.6. Outros óórganos dos sentidosrganos dos sentidos

� LiLiñña lateral:a lateral: en peixes e larvas de anfibios. Liñas laterais de pequenos poros na pel que conectan cun tubo recheo de líquido e tapizado por células ciliadas. Permítelles detectar correntes de presión na auga (posición, peixes nas proximidades...)

� Fosa facial:Fosa facial: órgano termosensitivo presente nalgunhas serpes. Detectan a calor (infravermella) que irradian outros animais.

� Ampolas de Lorenzini:Ampolas de Lorenzini: órganos que detectan campos eléctricos. Aparece en algúns condrictios e permitelles detectar leves contraccións musculares (implican impulsos eléctricos) de posibles presas agochadas.

� EcolocalizaciEcolocalizacióón:n: órgano que lles permite detectar ondas de eco. Estes animais (morcegos e delfínidos) emiten en ultrasón de baixa frecuencia, as ondas rebotan e regresan ao animal que é capaz de construir unha imaxe tridimensional con elas.

A Liña Lateral

Fosa Facial

Ampolas de Lorenzini

Ecolocalización

4. 4. SISTEMAS DE COORDINACISISTEMAS DE COORDINACIÓÓN: NERVIOSO E N: NERVIOSO E ENDENDÓÓCRINOCRINO

Todos os procesos que suceden nos animais deben estar coordinados.

Os sistemas encargados desta labor son o nervioso e o endócrino.

Estos dous sitemas teñen, por tanto unha función común, pero a levan a cabo de xeito diferente.

4. 4. SISTEMAS DE COORDINACISISTEMAS DE COORDINACIÓÓN: NERVIOSO E N: NERVIOSO E ENDENDÓÓCRINOCRINO

CaracterCaracteríísticassticas Sistema NerviosoSistema Nervioso Sistema HormonalSistema Hormonal

VVíía utilizadaa utilizada NerviosNervios SangueSangue

TransmisiTransmisióónn Impulso nerviosoImpulso nervioso HormonasHormonas

VelocidadeVelocidade respostaresposta RRáápidapida LentaLenta

DuraciDuracióónn CurtaCurta DuradeiraDuradeira

FunciFuncióónsns que regulaque regula As que As que esixenesixenrespostaresposta rráápidas: pidas: locomocilocomocióón, actos n, actos

reflexosreflexos......

As que precisan As que precisan respostasrespostas mantidasmantidas

no tempo: no tempo: crecementocrecemento, ,

metabolismo...metabolismo...

CaracterCaracteríísticassticas Sistema NerviosoSistema Nervioso Sistema HormonalSistema Hormonal

VVíía utilizadaa utilizada NerviosNervios SangueSangue

TransmisiTransmisióónn Impulso nerviosoImpulso nervioso HormonasHormonas

VelocidadeVelocidade respostaresposta RRáápidapida LentaLenta

DuraciDuracióónn CurtaCurta DuradeiraDuradeira

FunciFuncióónsns que regulaque regula As que As que esixenesixenrespostaresposta rráápidas: pidas: locomocilocomocióón, actos n, actos

reflexosreflexos......

As que precisan As que precisan respostasrespostas mantidasmantidas

no tempo: no tempo: crecementocrecemento, ,

metabolismo...metabolismo...

4.1. 4.1. Sistema nerviosoSistema nervioso

Falaremos neste apartado só de aspectos que non vimos noutros temas.

Lembremos que as células principais do nervioso son as neuronas, pero que hai outras (en conxunto células da glia) que desempeñan diferentes funcións como a formación de mielina arredor dos axóns que permite a conducciconduccióón n saltatoriasaltatoria do impulso nervioso.

Tipos de neuronas segundo a sTipos de neuronas segundo a súúa funcia funcióón:n:

� Neuronas sensitivas ou aferentes:Neuronas sensitivas ou aferentes: levan a información dende os receptores cara os centros nerviosos.

�� Interneuronas:Interneuronas: conectan as neuronas aferentes coas eferentes.

�� Neuronas motoras ou eferentes:Neuronas motoras ou eferentes: levan as mensaxes dende os centros nerviosos aos efectores (músculos ou glándulas).


O IMPULSO NERVIOSOO IMPULSO NERVIOSOÉ unha mensaxe de natureza electroquímica que se transmite polas neuronas.

A neurona en reposo:A neurona en reposo:� Cando non hai estímulo a neurona está en reposoen reposo e a súa membrana está

polarizadapolarizada (maior cantidade de ións + no exterior que no interior).

� Esta diferenza de potencial prodúcese grazas a bomba de Na+- K+ (proteína

transportadora da membrana que actúa por transporte activo a expensas do

ATP) que continuamente forza a saída de tres ións de Na+ e introduce dous

ións de K+ provocando unha distribución desigual das cargas.

� A diferenza de potencial entre o exterior e o interior è duns - 70 mV e

denomínase potencial de repousopotencial de repouso.


O IMPULSO NERVIOSOO IMPULSO NERVIOSO

A neurona activadaA neurona activada� Cando chega un estímulo a membrana vólvese permeable ao Na+ e isto, cambia

a polaridade, de xeito, que nese punto, o interior faise + e o exterior negativo.

� Neste momento o potencial oscila entre +40 e +50 mV e denomínase potencial potencial

de accide accióónn.

� A membrana, se di, está despolarizadadespolarizada.

� A entrada do Na+ dura pouco, e de novo, este ión volve a saír por acción da

bomba cara o exterior producíndose a repolarizacirepolarizacióónn da membrana (máis cargas

+ no exterior).


O IMPULSO NERVIOSOO IMPULSO NERVIOSO

PropagaciPropagacióón do impulson do impulso� As rexións da membrana contiguas ao punto onde se produce a

despolarización vense afectadas por correntes de cargas positivas cara o

interior, producindo novos potenciais de acción nestas áreas.

� Deste xeito, a mensaxe desprázase ao longo do axón, é o que chamamos

propagacipropagacióón do impulso nervioson do impulso nervioso.

�O impulso propágase máis rapidamente nos axóns mielinizados, xa que a mielina

é un excelente illante eléctrico que obriga a unha propagación saltatoriasaltatoria, só a

nivel dos puntos do axón onde non hai mielina (NNóódulos de Ranvierdulos de Ranvier).

3.1. 3.1. Sistema nerviosoSistema nerviosoO IMPULSO NERVIOSOO IMPULSO NERVIOSO

Nas fibras amielínicas, a despolarización vaise propagando ao longo do axón. Nas fibras mielínicas o impulso nervioso transmítese máis rápido, xa que non hai movemento de ións nas zonas con mielina, polo que o impulso “salta” desde un nódulo de


CARACTERCARACTERÍÍSTICAS DO IMPULSO NERVIOSOSTICAS DO IMPULSO NERVIOSO

� Segue a lei do todo ou nadalei do todo ou nada, prodúcese ou non se produce (umbral de

excitación).

� Todos os impulsos son semellantessemellantes independentemente de cal sea a súa

sensación (visual, dolorosa, auditiva...); esto depende do centro nervioso

encargado de interpretar a información.

� É unidireccionalunidireccional dende calquera parte da neurona cara o extremo do axón.

� Nas fibras mielfibras mielíínicasnicas a propagación é saltatoriasaltatoria.

4.1. 4.1. Sistema nerviosoSistema nerviosoAS SINAPSESAS SINAPSES

Foi Ramón e Cajal (1906) o que descubriu a individualidade das neuronas.

En realidade, nin siquera hai un contacto directo entre ellas, senón que existen

estruturas especializadas chamadas sinapsessinapses que permiten a comunicación.

Nunha sinapse podemos diferenciar:

� Elemento presinElemento presinááptico ou botptico ou botóón sinn sinááptico:ptico: extremo do axón con numerosas

mitocondrias e vesículas que conteñen neurotransmisoresneurotransmisores ( substancias químicas

inhibidoras ou excitadoras).

� Fendedura sináptica: oco entre as neuronas implicadas.oco entre as neuronas implicadas.

�� Elemento postsinElemento postsinááptico: ptico: zona da neurona postsináptica con receptores

específicos para os neurotransmisores.


FUNCIONAMENTO DAS SINAPSESFUNCIONAMENTO DAS SINAPSES1. A chegada do impulso nervioso ó botón sináptico provoca unha entrada de

catións Ca+ do exterior.

2. Os neurotransmisores son liberados á fendidura sináptica dende as vesículas.

2.1. Se é un excitador únese aos receptores específicos da neurona

postsináptica provocando unha despolarización da membrana e a propagación do

impulso.

2.2. Se é un inhibidor, únese aos seus receptores provocando unha

hiperpolarización (o interior faise máis -) facendo a neurona menos excitable.

3. Unha vez que actuaron, os neurotransmisores pode ser degradados por

enzimas ou ser recapturados pola membrana da neurona presináptica.

Entre os neurotransmisores mellor coñecidos está a acetilcolina que aumenta a

permeabilidade para o Na+; outros son a adrenalina, a serotonina...

A sinapseA sinapse


TIPOS DE SINAPSESTIPOS DE SINAPSESSegundo o elemento postsináptico:

� Axo-axónica: entre axóns.

� Axo-somática: entre un axón da neurona presináptica e o soma

da neurona postsináptica.

� Axo-dendrítica: entre un axón da neurona presináptica e a

dendrita da neurona postsináptica.

TIPOS DE SINAPSESTIPOS DE SINAPSES

As sinápses eléctricas son moito menos frecuentes e nelas hai unha maior

proximidade entre as dúas neuronas (2-3 nm), non hai neurotransmisores e

baséanse no paso de ións a traves de unións proteicas (unións gap).


EvoluciEvolucióón do sistema nervioson do sistema nervioso

Nos animais o nervioso vaise facendo progresivamente máis complexo en relación a propia complexidade do animal e das súas respostas (movementos máis rápidos, precisos...). En resumo podemos sinalar:

� Aumenta o nº de células nerviosas.

� Tendencia clara a cefalización (concentración de neuronas e órganos sensoriais na cabeza).

� Aumenta o nº de interneuronas e de contactos entre elas, as sinapses.

� Aumenta a especialización neuronal.


Sistema Nervioso de InvertebradosSistema Nervioso de Invertebrados

É máis sinxelo e destacan catro modelos de organización:

� As As redes nerviosasredes nerviosas soen ser unha rede difusa que se distribúe polo corpo do animal, como nos celentéreos.

� O sistema nervioso cordalsistema nervioso cordal formado por dous ganglios cerebrais (agrupacións de neuronas que forman un cerebro incipiente= relacionado co movemento) dos que parten dous cordóns nerviosos. É típico de platihelmintos e nematodos.

� Sistema nervioso ganglionar con ganglios cerebrais unidos por un cordón periesofáxico do que parten dous cordóns nerviosos con unións tranversais. Hai ademais ganglios periféricos que colaboran cos cerebrais. Característicos de anélidos, moluscos e artrópodos. Moi desenvolvido en cefalópodos.

�� Sistema nervioso anularSistema nervioso anular , , un anel periesofun anel periesofááxico do que parten cordxico do que parten cordóóns ns nerviosos radialmente. Caracternerviosos radialmente. Caracteríístico de equinodermos.stico de equinodermos.


Orixe do sistema nervioso de vertebradosOrixe do sistema nervioso de vertebrados

En todos los vertebrados hai un sistema básico. O sistema nerviosos sitúase en posición dorsal e orixínase a partir do ectodermo formando o tubo neuronal.

A parte anterior do tubo neuronal orixina o encéfalo e a posterior a médula espiñal.

Na diferenciación do encéfalo xurden tres protuberancias: prosencéfalo (anterior), mesencéfalo (medio) e rombencéfalo (posterior). A súa vez evolucionan a outras cinco:

- Telencéfalo: cerebro e bulbos olfactivos.

- Diencéfalo: tálamo e hipotálamo.

- Mesencéfalo: lóbulos ópticos.

- Metencéfalo: cerebelo e ponte de Varolio.

- Mielencéfalo: bulbo raquídeo.

http://www.vi.cl/gepe/33-01.jpg

http://html.rincondelvago.com/000906824.png

Nos peixes e anfibios os lóbulos olfactivos e ópticos están moi desenvolvidos, pola contra, o cerebro está pouco desenvolvido.

Nas aves e mamíferos o cerebro e o cerebelo estan ben desenvolvidos.

Sistema Nervioso de VertebradosSistema Nervioso de Vertebrados

Posúen sistemas máis complexos formados por centros nerviosos e nervios.

� Centros nerviosos (Sistema Nervioso Central):Centros nerviosos (Sistema Nervioso Central): son os órganos que reciben a información dos receptores, a interpretan, e elaboran respostas que envían aos efectores. Son o encéfalo (cerebro, cerebelo e bulbo raquídeo) e a médula espiñal.

� Nervios (Sistema Nervioso PerifNervios (Sistema Nervioso Periféérico):rico): formados por fibras nerviosas (prolongacións das neuronas). Os nervios forman unha rede que transmite os impulsos nerviosos. Hai dous tipos de nervios:

- Sensitivos: levan a información dende os receptores ata os centros nerviosos.

- Motores: conducen a información dende os centros nerviosos ata os efectores ( músculos ou glándulas).



Sistema Nervioso de VertebradosSistema Nervioso de Vertebrados

O sistema nervioso periférico (S.N.P.) divídese en:

� Sistema nervioso somSistema nervioso somáático:tico: formado polos nervios que unen o S.N.C. cos receptores e os efectores. Encárgase das accións voluntarias.

� Sistema nervioso Sistema nervioso vexetativovexetativo ouou autautóónomo:nomo: controla as funcións fisiolóxicasbásicas (involuntarias). Actúa sobre o miocardio, a musculatura lisa e as glándulas. Este sistema nervioso está formado a súa vez por dous sistemas de funcións antagónicas o simpsimpááticotico (relacionado con situacións de emerxencia) e o parasimpparasimpááticotico (repouso e relaxación).

4.1. 4.1. Sistema nerviosoSistema nerviosoEstrutura e funcionamento do cerebroEstrutura e funcionamento do cerebro

Está formado por materia gris e materia branca.

A materia gris forma a codia cerebral que é a parte externa e enrrugada constituída polos corpos neuronais. A codia posúe moitas circunvalacións que aumentan considerablemente a súa superficie.

A materia branca está no interior e está formada polos axóns con mielina.

O cerebro está dividido por un gran suco en hemisferior dereito e esquerdo. A súa vez, hai numerosas fend¡duras que permiten diferenciar en cada hemisferio os lóbulos: frontal, parietal, temporal e occipital.

Do cerebro parten e chegan os nervios craniais. O lado dereito do cerebro controla o esquerdo do corpo e viceversa.

Na codia cerebral hai zonas sensoriais , zonas de asociación (integración da información; linguaxe, aprendizaxe, memoria) e zonas motoras (ordes motoras voluntarias).

psicologiaymasenlared.blogspot.com


Cerebelo e bulbo raquCerebelo e bulbo raquíídeodeo

Forman xunto co cerebro o encéfalo.

O bulbo raquídeo controla moitas accións vitais involuntarias( latexo cardíaco, respiración, deglución....).

O cerebelo está relacionado coa coordinación dos movementos e o equilibrio.

EstruturaEstrutura e funcie funcióón da medulan da medula

Formada por substancia gris e branca, pero situada ó revés que no cerebro, e dicir, branca por fóra e gris por dentro con forma de bolboreta.

A medula ten dúas funcións:

� Vía de comunicación entre a periferia e o encéfalo (nervios espiñais).

� Centro de moitos actos reflexos.


ELABORACIELABORACIÓÓN DAS RESPOSTAS MOTORAS POLO SISTEMA NERVIOSON DAS RESPOSTAS MOTORAS POLO SISTEMA NERVIOSOActo reflexo

Neste tipo de respostas que son involuntarias o estímulo percorre o camiño

máis curto entre o receptor e o efector. A cadea de neuronas e efectores

implicada denomínase arco reflexo.

O arco reflexo está constituído por: receptor, neurona sensitiva, neurona

motora e efector.

Os receptores reciben o estímulo

do exterior. Unha neurona

sensitiva conduce a información a

través dos nervios espiñais, ata

que chegan á medula espiñal

(entrando pola raíz dorsal ou

sensitiva). Ao chegar á substancia

gris, fan sinapse cunha

interneurona que transforma a

información recibida nunha

resposta motora. Esta neurona

motora leva a información ata o

órgano efector.

ACTO REFLEXO


ACTOS VOLUNTARIOSACTOS VOLUNTARIOSReponden a unha conduta motora máis elaborada, son actos conscientes e

precisan dunha aprendizaxe previa.

Neles intervén a medula espiñal e diversas estruturas do encéfalo.

1. O receptor capta o estímulo que se

transmite por unha neurona sensitiva ata raíz

dorsal da médula espiñal.

2. Na substancia gris percíbese o estímulo e

envíase o bulbo raquídeo.

3. No bulbo a neurona fai sinapse con outra

neurona que transmite o estímulo a codia

cerebral do hemisferio oposto ao lado que

percibe o estímulo.

4. Na codia o estímulo faise consciente e se

elabora unha resposta.

5. A resposta viaxa a través dunha neurona

motora ata a médula.

6. Na substancia gris fai sinapse coa neurona

motora cuxo axón sae pola raíz ventral da

médula espiñal cara o órgano receptor.

4.2. 4.2. Sistema endSistema endóócrino ou hormonalcrino ou hormonal

É o conxunto de células, tecidos e órganos que segregan hormonas.

As hormonas son mensaxeiros químicos que viaxan polo torrente sanguíneo e

actúan específicamente en células alonxadas do lugar onde se producen que

posúen receptores para elas (células diana).

Estos mensaxeiros ocúpanse de regular moitos procesos químicos; cambios coa

pubertade, metamorfose en insectos e anfibios, muda en crustáceos, niveis de

glucosa en sangue, balance hídrico e de sales...

Ademais das hormonas nos animais hai tamén outros mensaxeiros: endorfinas,

prostaglandinas e histaminas (actúan en células próximas); e feromonas

(intercambio de información entre organismos; relacionado coa atracción

sexual).


ACCIACCIÓÓN DAS HORMONASN DAS HORMONAS� As hormonas liposolubles atravesan a membrana e únense a un recepetor

específico, chegan ao núcleo e actúan sobre o ADN inducindo a síntese de

determinadas proteínas.

� As hormonas hidrosolubles únenese a receptores específicos da membrana

(non poden atravesala). Esta unión provoca a activación dunha molécula no

interior da célula (segundo mensaxeiro; p.e. O AMPc) que normalmente provoca

unha reacción en cadea (cascada de reaccións) que orixina o efecto bioquímico

desexado.


REGULACIREGULACIÓÓN HORMONALN HORMONALAs hormonas actúan a baixas concentracións, polo que debe existir un

control na súa produción.

Esta regulación é levada a cabo principalmente polo S.N.C., e de xeito

fundamental polo hipotálamo.

O HIPOTO HIPOTÁÁLAMOLAMO

O hipotálamo é unha parte do cerebro

conectada a hipófese (eixe hipotálamo-

hipofisario).

As neuronas do hipotálamo producen

neurotransmisores que regulan a hipófese

(factores hipotalámicos de activación e

inhibición).

Ademais produce dúas hormonas: a

oxitocina e a vasopresina (antidiurética-

ADH). Son almacenadas na hipófise.

4.2. 4.2. Sistema endSistema endóócrino ou hormonalcrino ou hormonalA HIPA HIPÓÓFISEFISE produce hormonas que actúan sobre outras glándulas

Ademais, na rexión media produce MSH(estimulante de melanocitos) que estimula a síntese de melanina na derme.

● TSH: Hormona estimulante da Tiroide.● ACTH: Hormona estimulante da cortizadas cápsulas suprarrenais.● STH: Hormona somatotropa ou docrecemento.● LH: Hormona estimulante do corpo lúteo.● FSH: Hormona estimulante do folículo.

HIPOTHIPOTÁÁLAMOLAMO--HIPHIPÓÓFISEFISE

MECANISMO DE CONTROL DO HIPOTMECANISMO DE CONTROL DO HIPOTÁÁLAMO E HIPLAMO E HIPÓÓFISE PORFISE PORRETROALIMENTACIRETROALIMENTACIÓÓNN

O aumento na concentración das hormonas liberadas polas glándulas que

estimula o eixe hipotálamo-hipófise é detectado por el, polo que o hipotálamo e

a hipófise deixan de estimular a súa produción.

Este tipo de regulación por

retroalimentación negativa

ou feed-back é moi habitual

na regulación hormonal.

TIROIDE E PARATIROIDETIROIDE E PARATIROIDE

CCÁÁPSULAS SUPRARRENAISPSULAS SUPRARRENAIS

PPÁÁNCREASNCREAS

Nos illotes de Langerhans prodúcense insulina e glicagón, que actúan sobre

a concentración de glicosa no sangue: a insulina redúcea e o glicagón

auméntaa.

TESTTESTÍÍCULOS E OVARIOSCULOS E OVARIOS

Na maioría dos invertebrados a secreción de hormonas realízana células

nerviosas (polo tanto, son neurohormonas). As súas funcións relaciónanse cos

procesos de crecemento, muda, metamorfose, desenvolvemento das gónadas...


O SISTEMA ENDO SISTEMA ENDÓÓCRINO EN INVERTEBRADOSCRINO EN INVERTEBRADOS

relación

Education