www.jamawarnews.com № 759 :هەفتەنامەیەکی سیاسییە حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان دەریدەکات № سێشەممة № 08/گەالوێژ/2713 کوردی № 2013/07/30 زایینی № ساڵی 32 № 8 الپەڕە № ژماره

په رله مان شوێنى کێیه و په رله مانتار کێیه ؟

ل6№

جینۆسایدی کوردانی سوریا ل5

№

سەرۆکى شارەوانى شارەزوور:1150پارچە زەوى لە قەزاى شارەزوور دابەش دەکەین ل4

№

سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان: دڵگرانین لە ڕەوشی ئەمنی عێراق

وائیل عبدول لەتیف، وەزیرى پێشووى حکومەتی عێراق:

قەیرانی ئەمنی و سیاسی عێراق بەندە بە گۆڕانکاریەکانی سوریاوە

جەمال تاهیر، ئەندامی پەرلەمانی کوردستان :

کۆنگرەی نەتەوەیی کورد پێگەی کورد بەهێز دەکات

حکومەتى هەرێمى کوردستان پێنچ ڕۆژى وەک پشوو ڕاگەیاند

لەهەولێر 2600 پارچە زەوی بەسەر خانەوادەی شەهیداندا دابەشکرا

تا ساڵى 2050 ئابوورى عێراق دەگاته دوو ترلیۆن دۆالر

لە 2013/7/29 دووش��ەم��م��ە ڕۆژی و تەقینەوە زن��ج��ی��رەی��ەك ئ��اك��ام��ی چەند و بەغدا لە تیرۆریستی كردەی پارێزگەیەکی دیكەی عێراق دەیان كەس هاوواڵتیی زۆری ژمارەیەكی و شەهید

بێ تاوان بریندار بوون.هەرێمی س��ەرۆک��ای��ەت��ی��ی ل��ە ئێمە توندی بە ئ��ەوەی وێ��ڕای کوردستان تیرۆریستیانە ك��ردە ئ��ەو ئیدانەی كەسوكاری لە سەرەخۆشی دەكەین، خوێناوییانە ڕووداوە ئەو شەهیدانی بۆ چاكبوونەوەیش هیوای و دەکەین تەقینەوەیە زنجیرە ئەو بریندارانی بەزووترین دەكەین داوایش دەخوازین، كات ئەنجامدەرانی ئەو تاوانە قێزەوەنانە

ڕادەستی یاسا بكرێن.

بەرزبوونەوەی ڕێژەی كردەی تیرۆریستی ئەمنی، ڕەوش���ی ئ��اڵ��ۆزت��رب��وون��ی و بەتایبەتیی لەمانگی پیرۆزی ڕەمەزاندا، بەڵگەی و مەترسیدارە ئاماژەیەكی ئەوەیە کە تیرۆریستان ڕێز لە هیچ دین و بەهایەک ناگرن. ئێمە دڵگرانین لەوەی

شێوەیە ب��ەو واڵت ئەمنیی ڕەوش��ی کەوتۆتە بەر هەڕەشە، بەتایبەتییش کە ئەوکردەوە تیرۆریستییانەی دووشەممە مەترسیداریان پیالنێکی ئ��ام��اژەی تێدایە بۆ بەئامانجگرتنی هاوواڵتیان و باڵوکردنەوە ترس و نائارامی لە واڵتدا.

داواکارین حکوومەتی فیدراڵ و هەموو پێداچوونەوەیەکی سیاسییەکان الیەنە ج��ی��ددی ب��ۆ ئ��ەم ڕەوش���ە ب��ک��ەن و هەرێمی کوردستان ئامادەیە بۆ هەموو و ژی��ان زیاتر لەمە تا هاوکارییەک، بەر نەکەوێتە هاوواڵتیان ئاسوودەیی هەڕەشەی تیرۆریستان و سنوورێک بۆ

ئەم ڕەوشە نالەبارە دابندرێت.

سەرۆكایەتیی هەرێمی كوردستان2013/7/29

د. کاوە ڕەزا، شارەزا لە کاروبارى تایبەتى دی��دارێ��ک��ى ل��ە م��ی��س��ر دەکات ئەوە بۆ ئاماژە ~کورستان ئیسالمییەکانى »حزبە دەزانن خۆیان نمونەى بە ئیخوان میسر لە ئیخوان دەکەن هەست وا ئەوان تەمسیلى لیبیا و تونس و

دەکات«.»تاکە دەکات ئەوە بۆ هێما ناوبراو میسرى کە قەیرانەى ئەو بۆ ڕێگا هەموو ک��ۆب��ون��ەوەى ت��ێ��ک��ەوت��ووە دروستکردنى و سیاسییەکانە هێزە بنکە نیشتمانى حکومەتێکى

فراوانە«.کاروبارى لە شارەزا ڕەزا، کاوە د.

ڕاگ��ەی��ان��د ~ ب��ە میسر ل��ەس��ەر ک��ار الب��ردن��ى م��ورس��ى و لەسەرجەم ئیخوان دوورخستنەوەى ئێستا هەروەها دەسەاڵت، کایەکانى هەمان فشار لە لیبیا و تونس هەیە بە حکومى ئەوەى ئەو بزوتنەوەیەى ک��ۆک��ردەوە، واژۆى 22ملیۆن ک��ە ئێستا هەمان حرەکە لە تونس بونى لیبیاش لە دەکرێ گومان وە هەیە ڕووى ل��ە ئەمانە س��ەره��ەڵ��ب��دات، مەعنەویشەوە کاریگەرى سلبى دەبێ لەسەر مەعنەویاتى ئیسالمییەکان بە

تایبەتیش ئیخوان.ناوبراو ئەوەخستەڕوو دورخستنەوەى ئیخوان لە دەسەاڵت کاریگەرى سلبى ئیسالمییەکانى حزبە لەسەر دەبێ

کوردستان، بەاڵم حزبە ئیسالمیەکانى ک��وردس��ت��ان دەب���ێ ئ��اق��اڵن��ە بیر وەربگرن لەوە بکەنەوە، دەبێ سود لە تونس و کە هەڵەکانى دەسەاڵت

میسر و لیبیا دووبارە نەکەنەوە.کێشەکە ئەوەیە لە هەرێمى کوردستان عیلمانیەکانیش ئیسالمیەکان نەک ئەو کاتێکدا لە تەرەفێک، بونەتە کێشانە زۆر دوورە لە واقیعى هەرێمى لە دوورە زۆر وات���ە ک��وردس��ت��ان بەاڵم کوردستان، هەرێمى ئەزمونى کوردستان ئیسالمییەکانى حزبە دەزانن خۆیان نمونەى بە ئیخوان میسر لە ئیخوان دەکەن هەست وا ئەوان تەمسیلی لیبیا و تونس و

دەکات. ل4

وەزی��رى لەتیف، ع��ب��دول وائ��ی��ل پ��ێ��ش��ووى ح��ک��وم��ەت��ی ع��ێ��راق لە دیدارێکى تایبەتى ~ ئاماژە بۆ ئەوە دەکات »ئەوەى لە سووریادا گ��ەورەى کاریگەریەکی ئ��ەدات ڕوو ئەمنی لەسەر عێراق هەیە و قەیرانە و سیاسیەکانی عێراق بەستراونەتەوە

بە گۆڕانکاریەکانی سووریاوە«.دەک���ات ئ���ەوە ب��ۆ هێما ن���اوب���راو عێراق ن��وێ��ن��ەران��ى »ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی لەساڵی خۆیدا خولەى ئەم لەماوەى )2010(ەى بۆ )2014( ئەنجومەنێکی

سیاسی بووە«.وائیل عبدول لەتیف، وەزیرى پێشووى ~ ب��ە ع��ێ��راق حکومەتی

ڕاگەیاند گروپە توندڕەوکان و ئەوانەى ئازادى سوپای ناوە ناو خۆیان کە چەتەگەریەکانی گ��روپ��ە و س��وری��ا بەرەى نوسرەو قاعیدە و هەموو گروپە سەلەفیەکانی تر لە هەوڵی ئەوە دان لە توندڕەو ئیسالمی دەوڵەتێکی کە ئەوان بکەن دروست و شامدا عێراق سوریا بارودۆخی کە ب��اوەڕەدان لەو ژێر کۆنترۆڵی خۆیانەوە دواتر بخەنە دێنە عێراقەوەو پیالنەکایان جێبەجێ ناو هاتوونەتە لەڕاستیدا وە دەکەن ئەو نیە تیا گومانی بۆیە عێراقەوە، هەیە سووریادا لە کە ب��ارودۆح��ەى دروست عێراقیش لەسەر کاریگەرى

کردووە. ل3

پەرلەمانی ئەندامی تاهیر، جەمال تایبەتى دی��دارێ��ک��ى ل��ە ک��وردس��ت��ان دەک��ات ئ��ەوە بۆ ئاماژە ~کورد نەتەوەى کۆنگرەى »بەستنى دەبێتە هۆی بەهێزتر کردنی هەڵوێستی لەگەڵ پەیوەندیەکانمان و نەتەوەیی نەتەوەکانی ب��ەرو دەورو وواڵت��ان��ی

ناوچەکەدا«. حسێن لێدوانەکانى ل��ەب��ار ن��اوب��راو گرێبەستە ل���ەب���ارەى ش��ەه��رس��ت��ان ئ��ەوە ب��ۆ هێما ه��ەرێ��م نەوتیەکانى بەم دەیەوێت »شەهرستانی دەک��ات خۆی گەندەڵێکانی کێشەو لێدوانانەى بشارێتەوەو ڕاى گشتی بشێوێنێ ئەگەر نا هەموو ئەو گرێبەستانەى کەلەهەرێمی

کوردستاندا دەکرێن گرێبەستی یاسایین یاسادا و دەستوور لەچوارچێوەى و

دەکرێت«.پەرلەمانی ئەندامی تاهیر، جەمال دەنگۆیانەى ئەو بارەى لە کوردستان هەڵبژاردنى دواخستنى لە کەباس پ��ەرل��ەم��ان��ى ک��وردس��ت��ان دەک���ات بە ~ ڕاگەیاند ئەوانە بیربۆچوونی بەستراونەتەوە ئ��ەوەش کە سیاسین سیاسیانەوە الیەنە ئەو نیازێکی بە لەسەر کۆکن الیەنانە ئەو هەموو ئایا ئەوەى ئەو هەڵبژاردنانە لەکاتی خۆیان کراون و لەکاتی خۆیا بکرێن؟ گرنگ لێرەدا نیاز پاکیەکەیە خۆ ئەگەر ئەوە دوا مانگێکیش هەڵبژاردنەکان هەبوو بکەوێت هیچ کێشەیەک نابێت من وەکو ئەگەر باشە پێم پەرلەمانێک ئەندام

هەبێت ت��ەواوى ئامادەیی کۆمیسیۆن هەڵبژاردنی هەڵبژاردنەکە ه���ەردوو لەیەک هەرێم پارێزگاکانی ئەنجومەنی کاتدا ئەنجام بدرێت لەو کاتەشدا بێت ئەگەر خۆ ک��راوە دی��ارى بۆمان کە نەتوانرا ئەوا ئەکرێت مانگێک یان دوو مانگ هەڵبژاردنی پەرلەمان دوا بخرێت ئەنجومەنی هەڵبژاردنی بەمەرجێک پارێزگاکانیشی لەگەڵدا بکرێت. لەبارەی بەستنی کۆنگرەی نەتەوەییەوە جەمال تاهیر وتی: ئێمە لەپەرلەمانی کوردستان ئەگەر چی هیچ داواکاریەکمان ئاراستە گۆنگرەى لەسەر کارکردن بۆ نەکراوە کوردستان پەرلەمانی بەاڵم نەتەوەى، بەهەموو ڕا جیاوازەکانەوە بە سەرجەم فراکسیۆنە جیاوازەکانەوە پێشوازى لەو

هەنگاوە دەکەین. ل3

حکومەتى وەزیرانى ئەنجومەنى ه��ەرێ��م��ى ک��وردس��ت��ان ب��ڕی��اری��دا ب��ەب��ۆن��ەى ج��ەژن��ى ڕەم���ەزان���ى بۆ پشوو ڕۆژى پێنج پیرۆزەوە دامودەزگا حکومییەکان ڕاگەیاند.

رۆژى یه کشه ممه 28ى ته ممووزى 2013، به سه رۆکایه تیى نێچیرڤان بارزانى سه رۆک وه زیرانى هه رێمى ئاساییى کۆبوونه وه ى کوردستان،

ئه نجومه نى وه زیران، ساز کرا.له کۆبونەوەکەدا، ڕۆژانى پشووى که کران دیارى ڕه مه زان جه ژنى ڕۆژان��ى ده که وێته و ڕۆژه پێنج پێنجشه ممه 8ى ئاب، تا دووشه ممه 12ى ئاب و ڕۆژى سێشه ممه 13ى ئاب له دامو ده زگاکانى حکوومه تى هه رێمى کوردستان ده وامى فه رمى

یه .

وەزارەتی شارەوانی و گەشت و گوزاری حکومەتی هەرێمی کوردستان زیاتر لە 2600 بارچە زەوی بەسەر خانەوادەی سنوری ل��ە جینوساید شەهیدانی

پارێزگای هەولێر دابەشکرد.بە ئامادەبوونی دڵشاد شەهاب وەزیری ن��ەوزاد و گەشتوگوزار و ش��ارەوان��ی هادی پارێزگاری هەولێر، زەوی بەسەر لە جینۆساید شەهیدانی خانەوادی دابەشکرا، هەولێر پارێزگای سنووری ڕێوڕەسمەکە ل��ە ک��ە وت��ەی��ەک��دا ل��ە ش��ارەوازی وەزی��ری پێشکەشکیکرد ئەو هەموو سەرەڕای دووپاتیکردەوە خ��ان��ەوادەی بەسەر نەهامەتیانەی شەهیدانەوە هات کە چی تاوەکو ئێستا کوردستان گەلی و خاک بۆ ئ��ەوان دووپاتکردەوە ئەوەشی و دڵسۆزن کە حکوومەتی هەرێمی کوردستان تا خانەوادەی دوایین بوونی سوودمەند شەهید لە دابەشکردنی خانو و زەوی

بۆیان لەو هەڵمەتەی بەردەوام دەبێت.هەڵمەتەی ل���ەم ب��اس��ە ش��ای��ەن��ی دابەشکردنی زەوی کە تیروپشکەکەی شەهیدان خانەوادەی ئامادەبوونی بە لە ب��وو یەکەم قۆناغی بەڕێوەچوو خانەوادە 2629 کە حەوتم هەڵمەتی شوێنی و دەب���ن س��وودم��ەن��د لێی

یەکەم کەرتی دەکەوێتە زەویەکانیش یەک هەر ڕوبەری و شەهاب منارەی لەو زەویانە 200 مەترە. شایانی باسە دریغی کوردستان هەرێمی حکومەتی نەکردوە لە خزمەتکردنی کەس و کاری

سەربەرزی شەهیدان.

جیهانییه كان، بانكه به ڕێوه به رانى عێراق ئابوورى ده ك��ه ن پێشبینی له دوو ده یه ی داهاتوودا بازدانێكی به ببینێت، ب��ه خ��ۆی��ه وه گ���ه وره

تایبه ت له كه رتى بانكیدا.)فرانس ئاژانسى بۆ ژماره یه كیان ئابوورى به هاى ده ڵێن، پرێس( دۆالر ترلیۆن دوو ده گاته عێراق كار، له كاتێكدا ژماره ى دانیشتوانى ده گ��ات��ه 2050 س��اڵ��ى ت��ا ع��ێ��راق

نزیكه ى )50( ملیۆن كه س.)سیتی وه كو جیهانییه كانى بانكه چارتیرد( )س��ت��ان��ده ر و ب��ان��ك( بۆ نیشاندا خ��ۆی��ان ئ��ام��اده ی��ی هه نگاونان به ره و عێراق، به اڵم ئه و چه ند ڕووبه ڕووى زۆرجار خواسته واڵتێكدا له ده بێته وه ، ئاسته نگێك و گ��رژی و سیاسی و شه ڕى هێشتا

توندوتیژى ئه منى تێدا به رده وامه .م��ای��ان��ك م��ال��ی��ك، ب��ه ڕێ��وه ب��ه رى و ئوردن له بانك« »سیتی بانكى ده ڕوانینه ئێمه »: ده ڵێت عێراق، عێراق، به وه ى ئامانجى داهاتوومان ده ب��ێ��ت« وت��ی��ش��ی:»ل��ه ع��ێ��راق��دا به نیازى كه ده بینین زه به الحێك

هه ستانه وه یه «.

گ��ه وره ى هیوایه كی بانك، سیتی ل��ه س��ه ر ع��ێ��راق دروس��ت��ك��ردووه ، شاره زایانى ئابووریناسان و كه ژماره ى ده ك��ه ن، پێشبینی بانك، دانیشتووانى عێراق تا ساڵى 2050 كه س، ملیۆن )50( نزیكه ى بگاته به ئابوورییه ك كه به هاكه ى ده گاته

دوو ترلیۆن دۆالر تا ئه وكاته .

شارەزایەکی کاروباری میسر:

کۆتایی هێنان بە حوکمی ئیخوان لە میسر و هەوڵدان بۆ البردنیان لە تونس و لیبیا کاریگەری لەسەر ئیسالمی سیاسی لە هەرێمی کوردستان دەبێت

№№

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

№№

تایبەت بە ~

www.jamawarnews.com 2 | ساڵی 32 | ژماره 759 | 2013/07/30 | سێشەممەهەواڵ و ڕاپۆرت

28ى یه كشه ممه ڕۆژی ئ��ێ��واره ى سه رۆكایه تیى به ،2013 ته ممووزى وه زیرانى سه رۆك بارزانى نێچیرڤان كۆبوونه وه ى ك��وردس��ت��ان، هه رێمى ساز وه زی��ران، ئه نجومه نى ئاساییى

كرا.پڕۆژه كۆبوونه وه كه دا سه ره تاى له پاراستنى و )ب��ه ڕێ��وه ب��ردن یاساى گفتوگۆى كوردستان( هه رێمى له ئاو له سه ر كرا. به پێى ئه م پڕۆژه یاسایه پێداویستییه بۆ خاوێن ئاوى ده بێ كه رته كانى و مرۆڤ سه ره كییه كانى و ك��ش��ت��وك��اڵ وه ك پ��ه ره س��ه ن��دن دابین بۆ ئێستا و دواڕۆژ پیشه سازى ئاو سه رچاوه كانى هه روه ها بكرێت. خراب و پیسبوون و به فیڕۆدان له قه باره ى و بپارێزرێن به كارهێنان باش و بكرێت زی��اد ئاو گلدانه وه ى چاك ده زگاكانى و بهێنرێت به كار

بكرێنه وه .هه ر به پێى ئه م پرۆژه یاسایه ده بێ ڕێك ئاو سه رچاوه كانى به ڕێوه بردنى له ئ��او به كارهێنه رانى و بخرێته وه په ره پێدان بۆ قۆناغه كاندا هه موو ئاو و بكرێن هاوبه ش وه به رهێنان و كارپێكراوه كان ستاندارده پێى به له ته واویش په ره پێدانى بپارێزرێت. بكرێت هه رێمدا ئاوى سه رچاوه كانى و سروشتى ئ��اوى سه رچاوه كانى و ڕووباره كان و كانیاو و دروستكراو بپارێزرێن ب��ه رده وام شێوه یه كى به بۆ بكرێن دروس��ت ت��ازه به نداوى و ڕووبه ڕووبوونه وه ى الفاو و وشكه ساڵى و چ��اره س��ه رك��ردن��ى ك��ێ��ش��ه ك��ان و

به ڕێوه بردنیان.)پاراستنى یاساى پڕۆژه ئه وه دواى مافه كانى منداڵ له هه رێمى كوردستان( په سه ند كرا، ئامانجى ئه م پڕۆژه یاسایه ئه وه یه له هه موو ڕوویه كه وه په ره به ڕه وشى مندااڵن له هه رێمى كوردستان بۆ ببێته هانده رێك ئه وه ى بۆ بدرێت ناسنامه ى به شانازى تاكو منداڵ نیشتمانیى خۆیه وه بكات و وابه سته ى خوێندن ده رف��ه ت��ى ه��ه روه ه��ا بێت. قۆناغه كانى له مندااڵن هه موو بۆ بكرێت دابین زانكۆ له به ر خوێندنى مندااڵن كه بكرێت ئه وه گه ره نتیى و ئازادانه و به رپرسانه له كۆمه ڵگایه كى هاوكاردا كه له سه ر هۆشیارى به ماف و بژیت ن��راوه، بنیات ئه ركه كان و

هه موو مافه كانى بپارێزرێن.كۆبوونه وه كه دا دیكه ى به شێكى له یاساى هه مواركردنى یاساى پ��ڕۆژه پ���ڕۆژه پشتگیریى س��ه ن��دووق��ى هه رێمى له گه نجان بۆ بچووكه كان كوردستان گفتوگۆى له سه ر كرا و بڕیار پێدانى پ��رۆژه ى چوارچێوه ى له درا

تایبه ت بودجه یه كى بچووكدا؛ قه رزى ته مه نیان كه كچانه ى گه وره ئه و بۆ ساڵدایه ؛ )45( بۆ )35( نێوان له درا بڕیار هه روه ها بكرێت. ته رخان هه ڵسه نگاندنى و پێداچوونه وه بۆ دراون؛ ئێستا تا كه قه رزانه ى ئه و له پێناو ده وڵه مه ندكردن و فراوانكردن پێدانى سیسته مى چاككردنى و قه رزه كاندا، لیژنه یه ك دروست بكرێت.

له سه ر بڕیار كۆبوونه وه كه دا له هه ر و میدیا )فه رمانگه ى دامه زراندنى زانیاریى ئه نجومه نى وه زیران( درا. به ئه م ده ستبه كاربوونى و دروستبوون سه رۆكایه تیى په یوه ندیى فه رمانگه یه وه زی��ران ئه نجومه نى و حكوومه ت دامو ده زگاكانى و وه زاره ت��ه ك��ان و حكوومه ت له گه ڵ كه ناڵه كانى ڕاگه یاندن و به ده ستهێنانى زانیارى ده رباره ى كار و چاالكى و بڕیاره كانى حكوومه ت؛ له الیه ن ڕۆژمانه نووسانه وه باشتر ده بێت و ڕێكخستن بۆ كارا میكانیزمێكى و دێته په یوه ندیانه ئه م به ڕێوه بردنى

كایه وه .

DNOی نەرویجی كە سەرپەرشتیاری زاح��ۆی��ە، تاوكێی ن��ەوت��ی كێڵگەی ئاشكرای كرد كە تازەترین بیرە نەوتی هەزار 25 بڕی ڕۆژان��ە كێڵگەكەیاندا

بەرمیل نەوت بەرهەم دێنن. کە كۆمپانیایە ئەم ڕاپۆرتێكی بەپێی لەسەر ماڵپەڕی فەرمی خۆی ئاشكرای پۆزەتیڤ ئەنجامێكی كردووە،ئەمە لەبەرئەوەی چاوەڕواننەكراوبووە، و بیرە ئەو كە لەوبڕوایەدابوون ئەوان ئەو ئینجا ماوەیەكی پێدەچێت نوێیە

بەرهەمە زۆرەی دەبێت.

بێژەن موزەفەر ڕەحمانی، بەڕێوەبەری كۆمپانیا ئ��ەو نێودەوڵەتی بەشی ن��ەروی��ج��ی��ی��ە، گ��وت��ی ”ئ��ێ��م��ە زۆر لەم نوێیە ئەنجامە بەم خۆشحاڵین

بیرە نەوتەدا و ئەمەش وامان لێدەكات كە لە ئەنجامی بیرە نوێیەكانی دیكەش

گەشبین ببین“.هەروەها ئەو كۆمپانیایە ئەوەشی ئاشكرا ئەمساڵ، كۆتایی هەتا كە ك��ردووە زی��ادك��ردن��ی بەمەبەستی ب��ەن��ی��ازن بەرهەمی ڕۆژانەیان، چەندین بیری دیكە

لەو كێڵگەیە لێبدەن. بە نەرویجی DNO-ی كۆمپانیای قەڵەم لە بیانی كۆمپانیای یەكەم پەرەپێدانی بەمەبەستی كە دەدرێ��ت

نەوت هاتبێتە هەرێمی كوردستان.

به رێوه به رى سایلۆى سلێمانى ئاشکراى گه نم ته ن ه��ه زار 135 ئێستا ده ک��ات پاردا له چاو وه رگیراوه و جوتیاران له ڕۆژانه ک��ردووه و زیادى له %50 نزیکه ى جوتیاران بۆ پاره چه کى 100 نزیکه ى

ده که ن. پ��ارێ��زگ��ارى س��اڵ��ح محه مه د ب��ه ه��رۆز سلێمانیش ڕێنماى ده دات به به رێوه به رى سایلۆى سلێمانى هه وڵى زیاتر بده ن بۆ وه رگرتنى گه نمى جوتیاران و په له کردن له پێدانى چه کى پاره به و جوتیارانه ى

گه نمیان لێ وه رگیراوه .ته موز ڕۆژی 28ى سلێمانى پارێزگارى له ک��ردوو سلێمانى سایلۆى سه ردانى سایلۆکه و کاروباره کانى له نزیکه وه چونێتى وه رگرتنى گه نمى له جوتیاران

پرسیه وه . ڕایگه یاند: له سه ردانه که یدا پارێزگار وێراى ئه وه ى وه رگرتنى گه نم په یوه ندى

به اڵم هه یه ، ن��اوه ن��ده وه حکومه تى به جوتیارانى ب��ه رژه وه ن��دى ئێمه ده بێت نه هێڵین و بگرین له به رچاو خۆمان

زه ره رمه ند بن«.بانکى ل��ه گ��ه ڵ وت��ی��ش��ى: پ��ارێ��زگ��ار تایبه تمه ند قسه بکه ین بۆ ئه وه ى پێدانى

پاره ى جوتیاران خێراتر بکه ن.

به وته ى به رێوه به رى سایلۆى سلێمانى تا ئێستا 135 هه زار ته ن گه نم له جوتیاران وه رگیراوه و له چاو پاردا نزیکه ى له 50 % زیادى کردووه و ڕۆژانه نزیکه ى 100 چه کى وتیشى: ده ک��ه ن، جوتیاران بۆ پ��اره له جوتیاران گه نم وه رگرتنى کێشه کانى

له چاو پاردا که متر بووه .

تورک ڕووناکبیرى گه وره نووسه رو ئیسماعیل ک��ورد گه لى دۆستى و سااڵنى له ڕایده گه یه نێت بێشکچى پارچه پارچه کوردستان بیسته وه کراوه ، کورد مافى خۆیه تى ده وڵه تى سه ربه خۆى هه بێت، ده شڵێت باوه ڕم به پرۆسه ى ئاشتى نێوان په که که و ئه ردۆگان نییه بۆ چاره سه رى پرسى

کورد له تورکیا.لێدوانێکیدا له بێشکچی ئیسماعیل بیسته وه سااڵنى »له ڕایگه یاندووه کوردستان پارچه پارچه کراوه و کورد سه ربه خۆى ده وڵه تى خۆیه تى مافى هه بێت«، پێشى وایه »به ر له هه ر شتێک نه ته وه یى یه کێتى ک��ورد پێویسته پێکبهێنێت و چیدیکه له چوارچێوه ى

سووریا و عێراق و ئێران و تورکیا بیر له کێشه ى خۆى نه کاته وه ، به ڵکو پێویسته له چوارچێوه ى کوردستانى سه ربه خۆ بیر له چاره سه رى کێشه ى

گه لێکى کورد گه لى بکاته وه ، خۆى 50 ملیۆنیه ، وه ک هه موو گه النى دنیا

پێویسته ده وڵه تى خۆى هه بێت«.هه نگاوه کانى ب��اره ى له بێشکچى و په که که نێوان ئاشتى پرۆسه ى ده ڵێت:»هێشتا تورکیا ده وڵ��ه ت��ى زیاد ده کرێن، هێشتا قه اڵ و سه رباز ده کرێن، زیاد سه ربازییه کان قولله یه ک باسى وه زیران سه رۆک هێشتا زمان یه ک و گه ل یه ک و ده وڵ��ه ت پێى بڕوام من ئه وه له به ر ده ک��ات، کێشه ى بێشکچى به بڕواى نییه«، کێشه ى ک����ورد گ�����ه وره ى ه����ه ره ناسنامه یه ، له تورکیا کورد به تورک له و فارس به ئێران ده برێن،له ناو

عێراق و سووریا به عه ره ب«.

هۆشداری ئه مریكی ڕۆژنامه یه كی دای��ه س��ه رۆك��ی ئ��ه و واڵت��ه ل��ه وه ی له عێراق توندوتیژییه كان هه ڵكشانی ئه مریكی، ئه منی كێشه یه كی ببێته بخاته زیاتر فشاری لێكرد داواش��ی سه ر نوری مالیكی سه رۆكی حكومه ت تا ڕێوشوێنی یه كالكه ره وه بۆ ڕێگرتن به ره و واڵته كه ی خزانی ل��ه دووب��اره

شه ڕی ناوخۆ بگرێته به ر.ڕۆژنامه ی واشنتۆن پۆست ڕایگه یاند، پ��ێ��وی��س��ت��ه ل��ه س��ه ر م��ال��ی��ك��ی ئ��ه و ئاراسته ی كه ڕه تبكاته وه تۆمه تانه سوننه كانی س��ه رك��رده ی ژم��اره ی��ه ك كورده كان له گه ڵ هه روه ها كردووه ، شیعه كانیش میلیشیا و ڕێكبكه وێت

هه ڵبوه شێنێته وه .ڕۆژن��ام��ه ك��ه ئ��ام��اژه ی ب��ه وه ش��ك��رد )دینس گه شبینییه كانی كه پێشتر ئۆباما ب��اراك ڕاوێ��ژك��اری ماكندۆ( نیشتیمانیی ئاسایشی كاروباری بۆ س��ه ب��اره ت ب��ه ب��ڕی��اری ك��ش��ان��ه وه ی 2011 له ساڵی ئه مریكا هێزه كانی

نه بوو، خۆیدا له جێگه ی له عێراق دا هێزانه ئ��ه و به كشانه وه ی چونكه له عێراق سه قامگیریه ك جۆره هیچ

ڕووینه دا.واشنتۆن پۆست ڕوونیكرده وه ، له 21 مانگ له كشانه وه ی هێزه كانی ئه مریكا له مه ترسیدا شه پۆلێكی له عێراق، هیچ كه وتۆته وه و تیادا توندوتیژیی له ئارادا ته واوبوونی بۆ ئاسۆیه كیش

نیه ، وتیشی هێرشه كانی ئه م دواییه ی سه ر هه ردوو گرتوخانه ی ئه بوغرێب و تاجی كه به هۆیانه وه سه دان زیندانیی له سه ر به ڵگه ن ه��ه اڵت��ن، س���زادراو

الوازیی ده زگا ئه منییه كانی عێراق.ماوه ی له ته نها ڕۆژنامه كه به وته ی هه زار 3 نزیكه ی مانگه دا چوار ئه م كه س له و واڵته كوژران و زیاتر له 7

هه زاریش برینداربوون.

تواناى ئاستى تاوتوێکردنى بەمەبەستى و کارەبا کۆنترۆڵکردنی و بەرهەمهێنان دیاریکردنى کاتژمێرەکانى پێدانى کارەبا بۆ مانگى ئابى ئەمساڵ، ڕۆژی 2013/7/28 لە هۆڵى بەڕێوەبەرایەتى گشتى کۆنتڕۆڵى یاسین بەسەرپەرشتى هەرێم، کارەباى کارەبا وەزی��ری ماوەتى ئەبوبەکر شێخ لەم ئەنجامدرا، فراوان کۆبوونەوەیەکى هەڵسەنگاندنى لە باس کۆبوونەوەیەدا بارودۆخی کارەبا و چۆنیەتى ئیشپێکردنى یەکەکانى وێستگەى کارۆ ئاوى لە هەردوو

بەنداوى دوکان و دەربەندیخان کرا.وەزی��ری بریکارى ک��ۆب��وون��ەوەک��ەدا لە وەزارەت��ى ه��ەردوو نوێنەرانى و کارەبا سەرچاوەکانى و کشتوکاڵ و شارەوانى بەرێوەبەرانى گشتى و ڕاوێژکاران و ئاو وەزارەت و بەرێوەبەرانى گشتى کارەباى

هەولێر و سلێمانى و دهۆک و گەرمیان ئامادەیبوون، وەزیری کارەبا لە سەرەتاى کۆبووونەوەکەدا بە داتا و ئامار باسى لە بوونى کارەبا لە مانگى تەموز کرد، کە بەهەوڵ و کۆششەکانى وەزارەتى کارەبا توانراوە بری 2310 مێگاوات کارەبا بدرێت بە هاوبەشانى کارەبا، کە توانراوە تێکراى 23:17 دەقیقە کارەبا بدرێت لە هەرسێ پارێزگاکەى هەولێر و سلێمانى و دهۆک و

ئیدارەى گەرمیان.کۆبوونەوەکەدا بەشێکیتری لە هەروەها وەزی����ری ک��ارەب��ا ئ��ام��اژەى ب��ە زیاتر لەالیەن کارەبا لەسەر خواست بوونى هاوبەشانەوە کردەوە و جەختیشی لەوە کردەوە بەگوێرەى ئەو پالن و بەرنامەیەى گۆرانکاریەکى توانراوە دایناوە وەزارەت کارەبا سیستەمی بەڕێوەبردنی لە باش

هەوڵدەدرێت ب��ەردەوام��ی��ش و بکرێت لە ببرێت، پێشەوە بەرەو بارودۆخەکە لە باس کۆبوونەوەکەدا تەوەرێکیتری کێشەکانی وێستگەکانی کارەبا لە هەرسێ پارێزگاکەى هەرێم کرا و وەزیری کارەبا چارەسەرکردنی زووت��ر هەرچی داوای بەمەبەستى کرد کێشەکانى سەرجەم

خزمەتکردنی زیاتری هاواڵتیان.دوای ک���ۆب���وون���ەوەک���ەدا ل��ەک��ۆت��ای��ی تاوتوێکردنی سەرچاوەکانى بەرهەمهێنان کۆنترۆڵ و گواستنەوە سێکتەرەکانى و ئاوى ئاستى بەڕەچاوکردنی هەرێم لە دەربەندیخان و دوکان بەنداوى هەردوو و بەرزبوونەوەى پلەکانى گەرما، بریاردرا مانگى بۆ کارەبا بەرنامەى مانگەدا لەم تەموز مانگى ش��ێ��وەى ه��ەم��ان ئ��اب

بەردەوام بێت.

پ��ه رل��ه م��ان��ی ع��ێ��راق ڕه خ��ن��ه ی نێوان گ��ۆڕی��ن��ه وه ی ت��ۆم��ه ت ل��ه حكومه ت و ئه منی الیه نه كانی به رپرسیاری به سه باره ت گرت به ندیخانه ی سه ر بۆ هێرشه كان خۆیه وه الی تاجی، و ئه بوغرێب و ئاسایش لیژنه ی ئه ندامێكی له لێپرسینه وه داوای به رگری مالیكی نوری وه زی��ران سه رۆكی ده كات ده ڵێت وه زاره تی داد پالنی ڕاكردنی بۆ ئه و به ندییانه داناوه . شه ممه ری حه سه ن داد وه زی��ری به س��ه ب��اره ت فیدرالی پۆلیسی تاجی به ندیخانه ی هێرشه كانی

كه به رپرسزانی، به ئه بوغرێب و بووه هۆی ئه وه ی ژماره یه كی زۆر به ندیخانه یه ئه و به ندییه كانی له ڕاب���ك���ه ن، ل���ه ك��ۆن��گ��ره ی��ه ك��ی ڕای��گ��ه ی��ان��د، دا ڕۆژن���ام���ه وان���ی ئه نجومه نی بڕیاره كانی به پێی پاسه وانیكردنی پۆلیس وه زی��ران ده ره وه ی و ناوخۆ به ندیخانه كانی

پێسپێراوه .كرد ئه وه ی پرسیاری شه ممه ری كه چۆن ده بێت، له گه ڵ هێرشێكی به و قه باره یه و مامه ڵه كردن له گه ڵ كارمه ندانی ئاژاوه گێڕی، ڕووداوی دار ته نیا چاكسازی فه رمانگه ی

كوا ئه ی به كاربێنن، گۆچان و بۆ ڕاسپێردراو ئه منییه كانی هێزه ئه بوغرێب ناوچه كانی پاراستنی

كه تێکدەرەکان پێیدا تێپه ڕیون.ئه و كه س هه ندێك روونیكرده وه : ڕووداوه یان به كارهێناوه بۆ ئه وه ی تۆمه تبار پ��ێ دادی وه زاره ت���ی وه زاره ت ئ��ه وه ی به هۆی بكه ن، به پیل داواكه یان نه هاتووه ، بۆیه به بێ ده ده ن خۆیان بڕیاره كانی ئه و بزانن، ئه وه ی ورده كارییه كان خۆیانن نوێنه ری ته نیا كه سانه سیاسییه كه ی ق��ه واره نوێنه ری

خۆیان نین.

بۆردى به ڕێوه بردن و پاراستنى ئاو و فه رمانگه ى میدیا و زانیاریى ئه نجومه نى وه زیران داده مه زرێن

لە بیرە نەوتێكی نوێی تاوكێ 25 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم دێت

به رهه مى گه نمى ئه مساڵ 50% زیادى کردووه

بێشکچى:

کورد مافى خۆیه تى ده وڵه تى هه بێت

واشنتۆن پۆست:

ده بێت ئۆباما فشار بخاته سه ر مالیكی

بەرنامەى پێدانى کارەباى نیشتمانى بۆ مانگى ئاب هاوشێوەی تەموز دەبێت

لیژنه ی ئاسایش له په رله مانی عێراق: وه زاره تی داد پالنی ڕاكردنی به ندكراوانی ئه بوغرێبی داناوه

№

№№

№

№

رۆژنامه ی »توده ی زه مان« ی توركی باڵویكرده وه ساڵح موسلیم كه له چه ند ڕۆژی ڕابردووداو له سه ر داوای وه زاره تی ده ره وه ی توركیا به سه ردانێكی كتوپڕ له گه ڵ ته نها به واڵت��ه ، ئه و گه شته وه زاره تی ده ره وه گفتوگۆی نه كردووه هه واڵگری ده زگ���ای ل��ه گ��ه ڵ به ڵكو

توركیاش كۆبووه ته وه .توركیا ڕایگه یاندووه موسلیم ساڵح ئۆتۆنۆمی ڕاگه یاندنی به بووه ڕازی له الیه ن كوردانی سوریاوه و دانی پێدا ده نێت، ئه گه ر ئه نجومه نی بااڵی كورد به گه یشتن دوای ڕابگه یه نێت ئه وه ڕێكه وتن له گه ڵ ئه نجومه نی نیشتیمانی

سوریا.به وته ی ساڵح موسلیم توركیا مه رجی ئه وه شی هه بووه كه له و ئیداره كاتیه ی سه رجه م ڕاده گه یه نرێت ڕۆژئ��اوا له بكه ن، تێدا ب��ه ش��داری پێكهاته كان كۆتایی به چاره سه رێكی گه یشتن تا

له سوریا.

ساڵح موسلیم مه رجی توركیا بۆ ڕازیبوون به ئۆتۆنۆمی له رۆژئاوا ئاشكراده كات

№

www.jamawarnews.com3 | 32 سێشەممە | 2013/07/30 | ژماره 759 | ساڵی

دیدار

وائ��ی��ل ع��ب��دول ل��ەت��ی��ف، وەزی���رى پ��ێ��ش��ووى ح��ک��وم��ەت��ی ع��ێ��راق لە دیدارێکى تایبەتى ~ ئاماژە بۆ ئەوە دەکات »ئەوەى لە سووریادا گ��ەورەى کاریگەریەکی ئ��ەدات ڕوو لەسەر عێراق هەیە و قەیرانە ئەمنی و سیاسیەکانی عێراق بەستراونەتەوە

بە گۆڕانکاریەکانی سووریاوە«.دەک���ات ئ���ەوە ب��ۆ هێما ن���اوب���راو عێراق ن��وێ��ن��ەران��ى »ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی لەساڵی خۆیدا خولەى ئەم لەماوەى ئەنجومەنێکی )2014( )2010(ب���ۆ

سیاسی بووە«.

زیندانەکانی ه��ەاڵت��ن��ی *ل����ەدواى تاجی و ئ��ەب��وغ��رێ��ب گ��رت��وخ��ان��ەى س�����ەرۆک وەزی������ران س����زاى ب��ەس��ەر ئەفسەرەکانی ل��ەگ��ەورە ژم��ارەی��ەک پێتانوایە سەپاند ئاسایشدا سوپاو فراوانی چارەسەرى ڕێوشوێنانە ئەو

ئەمنی و ئاسایشی عێراق دەکات؟لەڕاستیدا ئەو کێشەیە سێ تەوەرەى ت��ەوەرى دەگ��رێ، خۆ لە سەرەکی گێر پیالن کەسانی ئەوەیە یەکەم دەزگ��ا ن��او بکەنە دزە توانیویانە ئاسایشی ب��ەرپ��رس��ان��ی و ئەمنی گرتووخانەکانی ئەبوغرێب و تاجیەوە و ئەمەش بارودۆخەکەى گەیاندە ئەو کە ڕێوشوێنانە ئ��ەو بۆیە ئاستە، پێشتر گیرابوونە بەر لە ئاسنکارى و سادەیی هێشتنەوەى دەیان تاوانبارى هەاڵتنی هۆی بونە بەسەردا، دەست لە گەورە تاوانبارى و سەدان دەیان دڵە و ترس کە قاعیدە ڕێکخراوى دروست دنیادا ت��ەواوى لە ڕاوکێى پۆلیسی ل��ەالى ت��ەن��ان��ەت ک���ردووە ئەنتەر پوڵی و وواڵتە یەکگرتووەکانی ب���اوەڕەى ئ��ەو گەشتنە ئەمریکاو لە هێشتا قاعیدە ڕێ��ک��خ��راوى ک��ە کە ئ��ەوەى دواى پێشەوەیە هێڵی ماوەیە ئەو بەدرێژایی ئەمریکیەکان

ب��ەاڵم هێشتبونیەوە، زی��ن��دادا ل��ە توانیان لەماوەى سەعاتێکدا نەخشەو پالنی هەڵهاتنیان دانێن کە لەڕاستیدا دادەنرێت تاوانبار مەترسیدارترین بە هێڵی ب����اوەڕەدام ل��ەو جیهاندا ل��ە هەڵهاتنە ئەو بەرپرسیارێتی یەکەمی هێزە ئەو و عێراق دادى وەزارەت��ی ئەو پاراستنی ئەرکی کە ئەفسانەیە دووەم بوو. لەئەستۆدا گرتوخانەیان پێشەوە دێتە کە پرسیارەی ئ��ەو لەساڵی تاوانبارانە ئەو کە ئەوەیە هەندێکیان و س��زادراون )2003(وە لەسەر س��ێ��دارەدان��ی��ان ل��ە س���زاى ئەمانەى کەسەی ئ��ەو کێیە ب��ووە سزاکانیان بۆچی وە هێشتوەتەوە

بەسەرا جێبەجێ نەکراوە؟ بێگومان هەمیش س��ێ ت���ەوەرى سیاسی پرۆسەى دەرهاویشتەکانی دەسەاڵتێکی ک��ردووە ک��ەواى عێراق یەکگرتوو و گوتارێکی یەکگرتوو بونی بۆچوون بیرو جیاوازى ڕاستە نەبێت بۆچوونی بیرو پێموایە بەاڵم هەیە،

جیاواز ڕێگاى چارەسەر کردنی هەیەو نابێت ببێتە هۆی شێواندنی پرۆسەى دیموکراسی ئەوە ناگەیەنێت کە فەوزاو کە ناگەیەنێت ئەوە هەبێت پشێوی دیموکراسی نەکرێت جێبەجێ یاسا وە ک��ەت��اوان��ب��ار ناگەیەنێت ئ���ەوە دا لەگەڵ لێپرسینەوەى کەمتەرخەم بکرێت و سزا نەدرێت تەنانەت ئەگەر بەشداربن. سیاسیشدا پرۆسەى لە تەوەرە سێ ئەو لەوباوەڕەدام بۆیە

کە حاڵەتێکا لەبەردەم گرنگن زۆر ئەمڕۆ کە دەدات نیشان ئ��ەوەم��ان ل��ە ع��ێ��راق دا پ��ی��ش��ەس��ازى م��ەرگ هەموو ژی��ان��ەوەو الموت( )صناعە

پیشەسازیەکانی ترى ڕاگرتووە. *دەوت��رێ��ت ک��ە گ��وم��ان دەک��رێ��ت کە لە سیاسی پرۆسەى ناو بەرپرسانی ئەبوغرێب زیندانیەکانی هەڵهاتنى و تاجیدا تێوە گالبن تا چەند ئەمە

ڕاستە؟م���ن وەک����و دادوەرێ�������ک و وەک���و گرفتانە لەو کام هیچ سیاسیەکیش بەدوور نازانم لەو باوەڕەدام کەسانێک هەن کە بەمەبەستی بن بەست کردنی ناو چ��وون��ەت��ە سیاسی پ��رۆس��ەى کە هەن تریش کەسانی پرۆسەکەوە بۆ گەیشتن بە هێڵی پێشەوە چوونەتە ناو پرۆسەى سیاسیەوەو گەیشتن بە و ئاسایش و هەواڵگرى پۆستەکانی سەرۆک وەزیران و سەرۆک پەرلەمان، چونکە لەڕاستیدا ئەو کەسانە بڕوایان

بەو پرۆسە سیاسیە نیە و بڕواشیان بۆیە هەوڵ دەدات نیە، بە دەستوور ئاستی بگاتە ج��ۆراوج��ۆر بەڕێگاى بڕیاردان لەناو ئەو دامەزراوانەدا، بەاڵم کە گەشتە ئەو ئاستە دەست دەکاتە و شێواندن سیاسەتی و تێکدان بە لەو دامەزراوانە ئەو کردنی ناشرین لەسەرو کەسێک هیچ کە ب��اوەڕەدام لەسەرو کەسێک هیچ نیەو یاساوە دادگاوە نیە، بۆیە سەرۆک وەزیر بێت

یان وەزیران و پەرلەمانتار بێت دەبێ و شێواندن ئەو لەسەر خۆی سزاى تیکدەریە وەرگرێ و کەسیش لەسزاو

لێ پرسینەوە دەربازى نەبێت.*پ��ێ��ی��ان��وای��ە ئ��ەو ب��ارگ��رژی��ەى لە ع���ێ���راق���دا ه��ەی��ە پ���ەی���وەن���دی بە ن��او س��وری��اوە هەیە کە ب��ارودۆخ��ی قەیرانی سیاسی و سەربازی بەخۆوە

دەبەستێ؟کە ئەوانەى و تێکدەرەکان گروپە خۆیان ناو ناوە سوپای ئازادى سوریا ب��ەرەى چەتەگەریەکانی گروپە و گروپە ه��ەم��وو و قاعیدە ن��وس��رەو سەلەفیەکانی تر لە هەوڵی ئەوە دان توندڕەو ئیسالمی دەوڵەتێکی کە بکەن دروس��ت شامدا و عێراق لە بارودۆخی کە ب��اوەڕەدان لەو ئەوان سوریا بخەنە ژێر کۆنترۆڵی خۆیانەوە پیالنەکایان عێراقەوەو دێنە دوات��ر لەڕاستیدا وە دەک���ەن جێبەجێ بۆیە ع��ێ��راق��ەوە، ن��او ه��ات��وون��ەت��ە کە بارودۆحەى ئەو نیە تیا گومانی لەسەر کاریگەرى هەیە سووریادا لە هەر ک����ردووە دروس���ت عێراقیش )2003(وە ساڵی لە لەسەرەتاوەو لەسەر کاریگەرى سووریا بارودۆخی خۆ و لەسەرەتاوە و هەبووە عێراق کوژەکان لە سووریاوە دەهاتنە عێراق بە و دەدا ئەنجام کردەوەکانیان و دەهاتنە سووریا حکومەتی ئاگادارى پالن بۆجێبەجێکردنی عێراقەوە ناو حکومەتی ئێمەش ئامانجەکانیان و کە دەک���ردەوە ئ��اگ��ادار سووریامان حکومەتەوە ئەو لەالیەن بەڕاستی لە سووریادا ئێستا دەکران پشگیری کردوەو پێ دەستی گۆڕانکاریەکان کەلە بەرنامانەى و پالن ئەو هەموو لە دەک��ەن لەسەر ک��ارى س��ووری��ادا بۆیە بکەن، جێبەجێ عێراقیشدا سووریادا لە ئ��ەوەى ب��اوەڕەدام لەو گ��ەورەى کاریگەریەکی ئ��ەدات ڕوو لەسەر عێراق هەیە و قەیرانە ئەمنی و سیاسیەکانی عێراق بەستراونەتەوە

لەبەر سووریاوە گۆڕانکاریەکانی بە ئەوەى پیالنی ئەو گروپە توندڕەوانە و ئیسالمی خەالفەتێکی کە ئەوەیە بکەن دروس��ت توندڕەو دەوڵەتێکی ئەوانە س��ووری��ادا ل��ە و ع��ێ��راق ل��ە دواکەوتوون و ناخیان وەک بەرد وایە، ئیسالمی دەوڵەتی هەریگز چونکە ناکرێت کە بنەمایەک دروست لەسەر بەرنامەى کوشتن و قەتل و عام بێت، گۆڕانکاریەکانی ب��اوەڕەدام لەو بۆیە لەسەر ڕەن��گ��دان��ەوەى ن��او س��ووری��ا بە دەم��ەوێ��ت و دەب���ێ عێراقیش ئەوەى کە بڵێم ئ��ەوەش ڕاشکاوى ڕێگری لە جێبەجێ کردنی ئەو پالنەى تواناکانی هێزو دەکات توندڕەوکان توانیویەتی کە سووریایە سوپای خۆی گەورانەدا پالنە ئەو لەبەردەم لە زۆر پالنەکە پێموایە کە ڕاگرێت. تواناکان سووریاو سوپای و سووریا کە گ��ەورەت��رە س��ووری��ا حکومەتی هەرێمایەتی عەرەبی وواڵتی چەندین و ت��ەن��ان��ەت وواڵت��ان��ی ئ��ەوروپ��اش بەاڵم پالنەوە، ئەو ناو هاتوونەتە خۆی بەتواناکانی سووریا سووپای ساڵی دوو ل��ەم��اوەى توانیویەتی پیالنانە ئ��ەو بەرامبەر ڕاب����ردوودا کۆنترۆڵ گۆڕەپانەکە و بوەستێتەوە عێراقیش سووپای هیوادارم بکات

سووپای تواناکانی ئاستی بگاتە سووریا.

بارگرژیەی ئەو لەگەڵ *پێتانوایە کێشەکانی ه��ەی��ە ل��ەع��ێ��راق��دا ک��ە فیدراڵ حکومەتی و هەرێم نێوان ه��ەن��گ��اوى چ��ارەس��ەرک��ردن��ی��ان بۆ

دەدرێت؟هیوادارم عێراقیەک هەموو وەکو چارەسەربکرێن، کێشەکان هەموو قۆناغ بە قۆناغ کێشەکان چونکە م��اون��ەت��ەوەو چ��ارەس��ەر ن��ەک��راون لە هەندێک بونەتەوە قورستر و بەاڵم ناکرێن، چارەسەر کێشەکان ه��ەن��دێ��ک ک��ێ��ش��ەى ت��ر ه��ەی��ە کە

دەتوانرێت چارەسەر بکرێت، *چ��ەن��د پ���ڕۆژە ی��اس��ای��ەک ل��ەن��او پ��ەرل��ەم��ان��دا م���اون ک��ە پ��ەس��ەن��د بکرێت وەکو پرۆژەى یاسایی دادگاى فیدراڵی و نەوت و غازو گۆڕانکارى ئایا هەڵبژاردنەکاندا یاسای لە پەسەند یاسایانە پرۆژە ئەو کەی

دەکرێت؟ ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ن��وێ��ن��ەران��ى ع��ێ��راق لەماوەى ئەم خولەى خۆیدا لەساڵی )2010(ەى بۆ )2014( ئەنجومەنێکی

سیاسی بووە.

پەرلەمانی ئەندامی تاهیر، جەمال تایبەتى دی��دارێ��ک��ى ل��ە ک��وردس��ت��ان دەکات ئ��ەوە بۆ ئاماژە ~کورد نەتەوەى کۆنگرەى »بەستنى دەبێتە هۆی بەهێزتر کردنی هەڵوێستی لەگەڵ پەیوەندیەکانمان و نەتەوەیی نەتەوەکانی ب��ەرو دەورو وواڵت��ان��ی

ناوچەکەدا«. حسێن لێدوانەکانى لەبار ن��اوب��راو گرێبەستە ل��ەب��ارەى ش��ەه��رس��ت��ان ئەوە بۆ هێما هەرێم نەوتیەکانى بەم دەیەوێت »شەهرستانی دەک��ات لێدوانانەى کێشەو گەندەڵێکانی خۆی بشێوێنی گشتی ڕاى بشارێتەوەو گرێبەستانەى ئەو هەموو نا ئەگەر دەکرێن کوردستاندا کەلەهەرێمی لەچوارچێوەى و یاسایین گرێبەستی

دەستوورد یاسادا دەکرێت«.

*چ پرۆژە یاسایەکتان لەبەر دەستایە کە بتانەوێت لە پەرلەماندا پەسەند بکرێ و تا ئێستا پەسەند نەکراوە؟

کاتی خۆی سێ پرۆژە یاسامان هەبوو بکرێت پەسەند دەدا هەوڵمان کە پەسەند یاسایانە لەوپرۆژە یەکێک دیاری یاسای پرۆژە ئەویش کە کرا کردنی سنوورى ئەو گوزەرانە بووە کە پالنی ماستەر چوارچێوەى دەکەونە ترمان یاسایەکی پرۆژە شارەکانەوە لەپەرلەماندا دەمانویست کە هەبوو خوێندنەوەى بۆ بکرێت و پەسەند بکرێ تەنانەت ڕەزامەندی وەزیریش وەرگیرا خوێندنەوەى پەرلەمانیشدا لە وە یەکەمیشی بۆ کرا و ڕاپۆرتی لیژنەکانی

پرۆژە ئەویش وەرگیران پەرلەمانیش کردنی چ��ارەس��ەر بۆ ب��وو یاسایەک و موڵک لەسەر ڕۆیی زیادە کێشەى کاتە ئەو شارەوانیەکان زەوییەکانی بڕیار بوو ئەو پرۆژە یاسایانە بخرێتە دیار وا بەاڵم دەنگدانەوە، گفتوگۆو پرۆژەیەکی بەرنامەو حکومەت بوو یاسایە پرۆژە ئەو بۆیە هەبێت، ترى هەرچەندە پرۆژە یاسایەکی گرنگ بوو، بەاڵم گفتوگۆو خوێندنەوەى زیاترى بۆ

نەکرا.لەوە ب��اس بیروبۆچوون *هەندێک هەرێمی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەک��ان��ی دەک���ەن

کوردستان دوومانگ دوا دەخرێت ؟ بیربۆچوونی سیاسین ئەوانە بێگومان کە ئەوەش بەستراونەتەوە بە نیازێکی هەمو ئایا سیاسیانەوە الیەنە ئەو ئەو الیەنانە کۆکن لەسەر ئەوەى ئەو و کراون خۆیان لەکاتی هەڵبژاردنانە لێرەدا گرنگ بکرێن؟ خۆیا لەکاتی نیاز پاکیەکەیە خۆ ئەگەر ئەوە هەبوو

هەڵبژاردنەکان مانگێکیش دوا بکەوێت وەک��و م��ن نابێت کێشەیەک هیچ ئەگەر باشە پێم پەرلەمانێک ئەندام هەبێت تەواوى ئامادەیی کۆمیسیۆن هەڵبژاردنی هەڵبژاردنەکە ه��ەردوو ئەنجومەنی پارێزگاکانی هەرێم لەیەک کاتدا ئەنجام بدرێت لەو کاتەشدا بێت ئەگەر خۆ ک��راوە دی��ارى بۆمان کە نەتوانرا ئەوا ئەکرێت مانگێک یان دوو مانگ هەڵبژاردنی پەرلەمان دوا بخرێت ئەنجومەنی هەڵبژاردنی بەمەرجێک پارێزگاکانیشی لەگەڵدا بکرێت، چونکە لەماوەى دانی دوو هەڵبژاردن ئەنجام بوونی ماندوو و ئ��ەرک مانگدا دوو دەوێت و دەنگەریش ناتوانێت دوو جار خۆی ئامادە بکات بۆ کاری هەڵبژاردن

کارێکی قورس ئەبێت. بۆ هەیە ج��ی��اواز چ��وون��ی ب��ۆ *دوو هەڵبژاردن دەنگەکان جیاکردنەوەى کۆمیسیۆنی و پ��ەرل��ەم��ان ل��ەالی��ەن ئەو ئایا هەڵبژاردنەکانەوە ب��ااڵی

دوو بۆچوونە یەکالی کراونەتەوە؟بەڵێ، کۆمیسۆنی بااڵی هەڵبژاردنەکان ل��ەت��ەواوى دەن��گ��ەک��ان دەک���ات داوا بهێنرێت کۆبکرێتەوەو بنکەکانەوە کۆمیسیۆن سەرەکی بنکەیەکی بۆ لە جیابکرێنەوە دەگ��ەک��ان ل��ەوێ و داوا کوردستان پەرلەمانی کاتێکدت دەکات جیاکردنەوەى دەنگەکان هەرلە بنکەکانی دەنگداندا بکرێت لەبەر ئەوە ئامادە بە و شەفافتر بنکانەدا لەو الیەنەکان سەرجەم نوێنەرانی بوونی گلەی تانەو کەمتر ڕەنگە و دەکرێت ئەو تائێستا ب��ەاڵم بکەوێتەوە، لێ کۆمیسیۆندا و پەرلەمان لە کێشەیە ی��ەک��الى ن���ەک���راوەت���ەوەو س���ەرۆک پەرلەمانیش هەڕەشەى ئەوەى دەکات لەسەر بێت سوور کۆمیسیۆن ئەگەر بۆ چوونەکەى خۆی ئێمە پەنا دەبینە چونکە عێراق، فیدرالی دادگ��اى بەر بەپێ ی یاسایی هەڵبژاردنەکان دەبێ یەکالیی و دەنگەکان کردنەوەى جیا دەنگگدان بنکەکانی ک��ردن��ەوەی��ان بکرێت و بێگومان ئەوە باشتر دەبێت، و دەبێ الیەنەکان نوێنەرانی چونکە تێدا زیاترى نەزاهەى و ڕاستگۆیی و تەکنیکی گرفتی ڕەنگە و دەبێت تر کێشەى دەنگدانیش گواستنەوەى

بۆ هەڵبژاردنەکە دروست نەکات.کوردستان پەرلەمانی *هەڵوێستی لەسەر کۆنگرەى نەتەوەیی چۆنەو تا چەند ئاگاداری ئامادەکاریەکانی ئەو

کۆنگرەیەن؟وەک ئامادەکارى ئێمە لەپەرلەمان هیچ ئەوە نەکراوەو ئاڕاستە داواکاریەکمان سیاسیەکانی پارتە زۆرە ماوەیەکی ه��ەم��وو ک��وردس��ت��ان س��ەرگ��ەرم��ی

ئامادەکارى کارەکانی ئەو کۆنگرەیەن لیژنەکانی کۆبونەوەى بەختانە خۆش و ب��ەس��ت��راون کۆنگرە ئ��ام��ادەک��ارى دیاری کردنەکانیش بەشداری ئاستی کراون ئێمەش لەپەرلەمانی کوردستان ئەگەر چی هیچ داواکاریەکمان ئاراستە نەکراوە بۆ کارکردن لەسەر گۆنگرەى نەتەوەى، بەاڵم پەرلەمانی کوردستان بەهەموو ڕا جیاوازەکانەوە بە سەرجەم پێشوازى جیاوازەکانەوە فراکسیۆنە لەو هەنگاوە دەکەین و خوازیارى یەک و میلەتەکەمانین یەکڕیزی و دەنگی خۆشحاڵ دەبین بەوەى کە بەمەبەستی ڕوی��ەک��ی بتوانین ک��ۆن��گ��رەی��ە ئ��ەم خ��وازى ئاشتی و شارستانی گ��ەش میللەتەکەمان بەگەالنی ترى ناوچەکەو جیهان نیشان بدەین و خەباتی ئاشتی و دبلۆماتی دروشم هەوڵەکان گەیشتن میلەتەکەمان ڕەواکانی ئامانجە بە خ����وازی����ارى ئ����ەوە ب���ێ ک��ۆن��گ��رە بۆ زانستیانەى خوێندنەوەیەکی پارچەکانی هەموو ئایندەى و خەبات تایبەتمەندی و هەبێت کوردستان هەر پارچەیەکی کوردستان و خەبات سیاسیەکانی پارتە و تێکۆشان و بگیرێت. چ��او ل��ەب��ەر ک��وردس��ت��ان هۆی دەبێتە کۆنگرەیە ئەم بێگومان بەهێزتر کردنی هەڵوێستی نەتەوەیی و پەیوەندیەکانمان لەگەڵ وواڵتانی دەورو پێم و ناوچەکەدا نەتەوەکانی بەرو وایە ئەم کۆنگرەیە دەسپێکێکی باش دەبێت بۆ ئاشتی و ئاشتەوایی کوردو ماڵی یەکخستنی و ناوچەکە گەالنی کۆمارێکی کردنی دروست و کوردی کۆنگرەى دەبێ هەروەها یەکگرتوو. تریش نەتەوەکانی ب��وون نەتەویی بگیرێت چاو لەبەر کوردستاندا لەناو

نەتەوەیی کەیەکێتی بدات نیشانی و و ژیان لەسەر هەڕەشە نابێتە کورد بەاڵم تر، ئەوانی مانەوەى ناسنامەو گفتوگۆیەکی هیچ لەپەرلەماندا ئێمە ترمان لەسەر ئەو کۆنگرەیە نەکردووە وهیچ داوایەکیشمان ئاڕاستە نەکراوە.

شەهرستانی حسێن *لێدوانەکانی چ���ۆن ل��ێ��ک دەدەی���ت���ەوە ک��ە دەڵ��ێ��ت گ��رێ��ب��ەس��ت��ە ن��ەوت��ی��ەک��ان ه��ەرێ��م��ی

کوردستان نایاسایین ؟لەسەر لێدوانی شەهرستانی حسێن هەرێمی ن��ەوت��ی��ەک��ان��ی گرێبەستە کردوەتە کێشەى خۆی و بەردەوام تانە لەسەر ئەو گرێبەستانە دەدات بێگومان ئەو و عێراق دەس��ت��وورى ی بەپێ کوردستاندا لەهەرێمی کە یاسایانەی هەیە هەموو ئەو گرێبەستیە نەوتیانە کۆمپانیا بپرسین دەب��ێ یاسایین و مۆبیل ئیکۆسۆن وەک زلهێزەکان شیفرون چۆن دێنە هەرێمی کوردستان ئەگەر دەک��ەن ن��ەوت گرێبەستی و نین یاسایی گرێبەستانە ئەو بزانن شەهرستانی لێدوانەکانی بێگومان دەرەنجامی ئەو شکستخواردنانەیە کە ڕووبەڕووى بونەوە لە بەڵێن دانەکانی بە چاککردنی کارەبای عێراق و تێوە گەندەڵی دۆسیەى چەندین لە گالنی

دا.لێدوانانەى بەم دەیەوێت شەهرستانی کێشەو گەندەڵێکانی خۆی بشارێتەوەو ڕاى گشتی بشێوێنی ئەگەر نا هەموو کەلەهەرێمی گرێبەستانەى ئ��ەو گرێبەستی دەک��رێ��ن ک��وردس��ت��ان��دا دەستوورد لەچوارچێوەى و یاسایین

یاسادا دەکرێت.

وائیل عبدول لەتیف، وەزیرى پێشووى حکومەتی عێراق:

قەیرانی ئەمنی و سیاسی عێراق بەندە بە گۆڕانکاریەکانی سوریاوە

جەمال تاهیر، ئەندامی پەرلەمانی کوردستان :

کۆنگرەی نەتەوەیی کورد پێگەی کورد بەهێز دەکات

دیمانە: ~

دیمانە: عومەر عەبدوڵاڵ

№ئەوانەى کە خۆیان ناو ناوە سوپای ئازادى سوریا و گروپە چەتەگەریەکانی بەرەى نوسرەو قاعیدە و هەموو گروپە سەلەفیەکانی تر لە هەوڵی ئەوە دان کە دەوڵەتێکی ئیسالمی توندڕەو لە عێراق و

شامدا دروست بکەن

№

№

www.jamawarnews.com 4 | ساڵی 32 | ژماره 759 | 2013/07/30 | سێشەممەڕاپۆرت

کاروبارى لە ڕەزا، شارەزا کاوە د. میسر لە دیدارێکى تایبەتى ~ ئ��ام��اژە ب��ۆ ئ���ەوە دەک����ات »ح��زب��ە بە ئیخوان کورستان ئیسالمییەکانى نمونەى خۆیان دەزانن وا هەست دەکەن لیبیا و تونس و میسر لە ئیخوان

تەمسیلی ئەوان دەکات«.ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات »تاکە ڕێگا بۆ ئەو قەیرانەى کە میسرى تێکەوتووە کۆبونەوەى هەموو هێزە سیاسییەکانە و دروستکردنى حکومەتێکى نیشتمانى

بنکە فراوانە«.

*ئایا تەنها لە درورخستەوەى مورسى لە دەس��ەاڵت سوپا ڕۆڵ��ى هەبوو یان

فشارى خۆپیشاندەران بوو؟ئینقالبێکى ئ��ەم��ە الی��ەن��ەی��ە، دوو کرا، مورسیدا بەسەر بوو عەسکەرى بەاڵم ئینقالبەکە ئینقالبێکى سپییە بە بەهۆى ئەویش جەماوەر پاڵپشتێکى مورسى کە خراپانەى سیاسەتە ئەو بە کرد پەیڕەوى دەسەاڵتەکەیدا لە زمانحاڵى نەیتوانى ئ��ەوەى حکومى پێداویستیە نەیتوانى وە بێ شۆڕش سەرەکییەکانى میسر بەدى بهێنێ کە ئابوورى و نان شۆڕشى بە جار زۆر نەیتوانى م��ورس��ى ب��ەاڵم ن��اودەب��را، بێ خەڵکدا داخوازیەکانى ئاست لە سیاسییەکانەوە مەسەلە ئااڵیە زیاتر بۆنمونە دەیویست کۆنترۆڵى سەرجەم لەمیسردا بکات جومگەکانى دەسەاڵت »پەرلەمان کۆنترۆڵکردنى لە ه��ەر و ش���ورا و س��ەرۆک��ای��ەت��ى ک��ۆم��ار و ئەنجومەنى وەزیران و نیابە عامە« لە سەرەکییەکانى پێداویستیە کاتێکدا کارکردن لە بوو بریتى میسر حەڵکى بارى و ئابوور ب��ارى چاککردنى بۆ کۆمەاڵیەتى خەڵکى میسر، بۆیە مورسى

نەیتوانى ئەم حاڵەکەتانە بەدى بهێنێ.ل��ەوەى ه��ەب��وو س��ەرەک��ى الیەنێکى کە هەبوو ج��ەم��اوەرى پاڵپشتێکى لەو نەبوو کەمتر هیچى حەقیقەت خەڵکەى لە کاتى شۆڕشى 25یەنایەردا کۆبونەوە، الیەنێکى ترى سیاسى هەبوو ڕوخانى بۆ هەبوو دەولى پاڵپشتێکى

مورسى.دەسەاڵت لە ئیخوان *دورخستنەوەى ئ��ەو هێزە ل��ەس��ەر ک��اری��گ��ەرى هەیە فکرى ل��ە نزیکن ک��ە ئیسالمییانەى

ئیخوان کە لە واڵتانى تر هەن؟لە دەسەاڵت دەستى گرتنە بەتەئکید لیبیا لە تونس لە ئیخوانەکان الیەن کاریگەرى ئاستێک تا مەغریبیش لە هەبوو، لە سوریا یەکێک لەو کەسانەى سەرەڕاى دەکات شۆڕش قیادەى کە لە بیگومان ئیسالمى الیەنى کۆمەڵێ میسر یەکێک بوون لەو هۆکارانەى کە حزبە بۆ گرنگ پاڵپشتێکى بە بوبن متمانەیەکى و بڕوا تر ئیسالمیەکانى لە هەبوو خۆیان بە گ��ەورەی��ان زۆر حکومى بە ئەویش ناوچەکە ئاستى تورکیا، لە ئەردۆغانیە ئەزمونەى ئەو ببو دروست ال باوڕیان هەمویان بۆیە بتوانن هەریەکە لە ئەنجامدا ئەمانیش لە بۆنمونە خۆیاندا ناوچەکانى لە عێراق و لە کوردستانى خۆماندا بتوانن هەمان دەسەاڵت بگرنە دەست زۆرینەى پێکبهێنن حکومەت و پ��ەرل��ەم��ان مەعنەوى پاڵپشتێکى بە ه��ەروەه��ا خۆیشیان دەزانى کە ئیخوان لەسەرجەم لەو واڵتانەدا پاڵپشتێکى گرنگى ئەوان بێ بۆ ئەوەى ئەوانیش بتوانن سود لە پالنێکیان ئەوان چ وەربگرن ئەزمونى دەس��ەاڵت بە گەشتوون چۆن دان��اوە ئەمانیش هەمان ڕێباز بگرنە بەر، بەاڵم بە تەئکید لەسەر کار البردنى مورسى لەسەرجەم ئیخوان دوورخستنەوەى و

ئێستا هەروەها دەس��ەاڵت، کایەکانى هەیە تونس و لیبیا لە فشار هەمان بە حکومى ئەوەى ئەو بزوتنەوەیەی کە 22ملیۆن واژۆى کۆکردەوە، ئێستا هەمان حرەکە لە تونس بونى هەیە وە گومان دەکرێ لە لیبیاش سەرهەڵبدات، ئەمانە کاریگەرى بێ مەعنەویشەوە ڕووى لە مەعنەویاتى ل��ەس��ەر دەب���ێ سلبى

ئیسالمییەکان بە تایبەتیش ئیخوان.دەسەاڵت لە ئیخوان *دورخستنەوەى حزبە لەسەر دەب��ێ سلبى کاریگەرى

ئیسالمییەکانى کوردستان؟دەب��ێ سلبى ک��اری��گ��ەرى بەتەئکید ئیسالمیەکانى حزبە بەاڵم لەسەریان، کوردستان دەبێ ئاقاڵنە بیر بکەنەوە، دەبێ سود لەوە وەربگرن کە هەڵەکانى لیبیا و میسر و تونس لە دەس��ەاڵت بێتوو ئەگەر واتە نەکەنەوە، دووبارە بتوانرێ سود لەو هەاڵنە وەربگیرێ کە ئەوان دووبارەیان کردۆتەوە لە میسر و تونس و لیبیا وە حزبە ئیسالمیەکان بتوانن لە گەڵ کۆمەڵێ الیەنى سیاسى هاوپەیمانێکى هەڵبژاردنەکان براوەى نیشتمانى دروست بکەن کە سەرجەم بەشدار تێدا سیاسیەکان الیەنە هێز ب��ن س��ەرک��ەت��وو دەب���ن، گ��ەر بێتوو هەڵەکانى و ڕێباز و بەرنامە هەمان دەچێ لەوە بکەنەوە دووبارە ئەوان بەشێک لەو کورسیانەى کە هەشیانە

لە ئایندەدا لە دەستى بدەن.*ل���ە ه��ەرێ��م��ى ک���وردس���ت���ان ه��ێ��زە مانەوەى لە ب��ەرگ��رى ئیسالمیەکان م����ورس����ى دەک�������ەن ئ���ەم���ان���ە ه��ی��چ کاریگەریکیان دەبێ بۆسەر گەڕانەوەى

مورسى بۆ دەسەاڵت؟ ک��ێ��ش��ەک��ە ئ���ەوەی���ە ل��ە ه��ەرێ��م��ى ئیسالمیەکان ن���ەک ک��وردس��ت��ان لە تەرەفێک، بونەتە عیلمانیەکانیش

لە دوورە زۆر کێشانە ئەو کاتێکدا زۆر واتە کوردستان هەرێمى واقیعى دوورە لە ئەزمونى هەرێمى کوردستان، بەاڵم حزبە ئیسالمییەکانى کوردستان دەزان��ن خۆیان نمونەى بە ئیخوان میسر لە ئیخوان دەک��ەن هەست وا ئ��ەوان تەمسیلی لیبیا و تونس و ترسى عیلمانیەکان حزبە دەک��ات، بۆ مەترسییە ئیخوان هەیە ئەوەیان ملمالنییە ئەو لەکاتێکدا سەریان، نییە ڕاستەخۆى پەیوەندییەکى هیچ

بە هەرێمى کوردستانەوە.*ئایا حکومەتى کاتى میسر دەتوانێ ناوخۆى بۆ بگەڕێنێتەوە ئاسایش

میسر؟چەند حکومەتە ئەم نەک پێموایە حکوم س��ەر بێتە تر حکومەتێکى ناتوانێ درێژە بە کار و بەو ئەقلێتە

ئەرکەکانى خۆى بدات.هێزێکى بە خۆیان ئێستا ئیخوان ڕێگاى سێ میسردا لە دەزانن حەق ئەوەیە ڕێگایەکیان لەبەردەمدایە

لە عەسکەریانەى ئینقالبە ئەو وەک لەسەردەمى هەڵدا س��ەرى تورکیا هەتا و فەزیلە پارتى و ڕەفا حزبى گرتە دەسەاڵتى ئەردۆغان جار کۆتا بێدەنگى هەڵبژێرێ ئەبێ یان دەست هەڵبژاردنى بەشدارى ئینقالبە لەم بتوانن ئ���ەوەى ب��ۆ بکەن داه��ات��وو جارێکى تر زۆر ترین دەنگ بەدەست ئیختیارەکان لە یەکێکە ئەمە بهێنن تریان یەکێکى ئیخواندا، لەبەردەم بریتییە لەوەى بەردەوامیدان و مانەوە لە جۆرێک ئەمەش مەیدانەکاندا لە توندوتیژى تێدا دروست دەبێ زۆرجار

ڕەنگە ئیخوان زیانى تێدا بکات.کە ق��ەی��ران��ەى ئ��ەو ب��ۆ ڕێگا تاکە میسرى تێکەوتووە کۆبونەوەى هەموو دروستکردنى و سیاسییەکانە هێزە فراوانە، بنکە نیشتمانى حکومەتێکى ئیخوان بە قەناعەت دەبێ پێموایە گرنگیان ب���ااڵى پۆستێکى ب��ک��رێ چارەسەرى ئەتوانێ ئەمە پێبدرێ گۆڕینى نەک بکات میسر قەیرانى

سەروو چاوەکان.

ح��ەس��ەن ش��ێ��خ��ان��ى، س��ەرۆک��ى دیدارێکى لە ش���ارەزوور ش��ارەوان��ى ئەوە بۆ ئاماژە ~ تایبەتى لە پرۆژانەى ئەو »بەگشتى دەک��ات قەزاى شارەزوور لە جێبەجێبکردندایە

بڕەکەى دەگاتە »28« ملیار دینار«.ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات »لە ساڵى ش��ارەزوور ق��ەزاى لە زەوى 2001وە

دابەش نەکراوە«.

پ��رۆژەی��ەک چ 2013 *ل��ەب��وودج��ەی ئەنجامدەدرێت لە قەزای شارەزوور؟

هەمانە کە پرۆژانەى ئەو 2013دا لە کە ئەوانەشى پێکردوە دەستیان م����اوەن ل��ە ب����وارى ڕاگ��ەی��ان��دن��دان شۆستە و »کۆنکریت پرۆژەکانمان لەو ئاوەڕۆیە« و ئاو و و سەوزکردن بوارانەدایە کە خزمەتى سەرجەم چین پرۆژەى ئێستا دەک��ات، توێژەکان و هەڵەبجەى یەک تەواو بووە لە قەزاى و کۆنکریت پ���رۆژەى و ش����ارەزوور دەستى دوو هەڵەبجەى شۆستەى پێکردووە، پرۆژەیەکیشمان لە گەڕەکى ئەویش زەمەقییەکان و تەوێڵییەکان پێدەکات، دەست کۆمپانیا بە دراوە لە دواى جەژنى ڕەمەزان دانانى ئینارە فراوانکردنى شەقامى و و سەوزکردن دەست تازە هەڵەبجەى مەترى سی ترمان پ��رۆژەى کۆمەڵێک پێدەکات، دەست نزیکدا ئایندەیەکى لە هەیە

پێدەکات. گشتى کۆى بە ش��ارەزوور قەزاى لە جێبەجێبکردندایە لە پرۆژانەى ئەو

بڕەکەى دەگاتە »28« ملیار دینار.ئێستا 2014 س��اڵ��ى پ����رۆژەى ب��ۆ بۆ ئیعالنمان ک��ردووە پرۆۆپۆزەڵمان لە پرۆژەکانمان ئەولەوێتى ک��ردووە ساڵى 2014دا دروستکردنى ئەو جادە و دستکەر دەگاتە کە دووسایدیەیە ڕێگەى سلێمانى کە ئێستا دیزاینەکەى

ئ���ام���ادە دەک�����رێ، دروس��ت��ک��ردن��ى ئینارەو و سەوزکردن و یارى شارى

ڕۆشنکردنەوەى ناوشار ئەولەوێتمانە.*ئایا لە ساڵى 2014 دەروازەى قەزاى شارەزوور گۆڕانکارى بەسەر دەهێنرێ؟دەک��ەن ئامادە دیزاینەکەى ئێستا بۆمان لە تەواو بووندایە بە پانى )60(مەترە و بە درێژى )3(کیلۆمەترە کە دیزاینەکەمان ئامادە کرد ئیتر هەوڵى ئەوەى بۆ دەدەین لە بوودجەى 2014و کە زەویانەى ئەو ناردومانە. ئێستا داهات دەبێتە فرۆشین دەیان ڕوکنن بۆ خۆمان کە بووە داهات گەر بیکەین بەو پارەیە دەست پێ بە دوو قۆناغ

دەکەین.*لە ڕابردوودا کۆمەڵێک زەوى فرۆشرا پارەکەى ئایا ش���ارەزوور ق��ەزاى لە

بووە بەداهات؟دەفرۆشا زەوی��ی��ەک ه��ەر کاتە ئ��ەو بۆ حکومەت داهات دەبووە پارەکەى بە پێى یاسا، بەاڵم بەدواداچونمان بۆ کرد هەوڵێکى زۆرمان بۆ دا توانیمان ملیۆن( حەڤدە و سەد و )ملیارێک داهاتیشەوە لە و داه��ات بە بیکەین بیکەین بە خەرجی بۆ پرۆژە ئەویش ئەو سێ باخچەیە لە بوار جێبەجێکردندان و سەد )دوو توانیمان دواتریش و بە لێبکەین تریشى ملیۆن(ى شەست

داهات ئەو پارەیە ئێستا ڕاگەیاندنمان بۆ کردووە کردومانە پرۆژەى باخچە.

*باخچەى وەفاى تەنها شەش ئینارەى بۆ دان��راوە تائێستا تەواو نەبووە و نییە تێدا ڕووناکى نالیش باخچەى

ئەمە هۆکارەکەى بۆچى دەگەڕێتەوە؟لەسەر بچوکانە ئیشە ئەو بەى زۆر بۆنمونە دەیکەین خۆمان بوودجەى کۆنى گ��ەراج��ى لە باخچەیەى ئ��ەو بوودجەى لەسەر کردومانە سلێمانى کە باخچەیەى ئەو کردومانە خۆمان باى ک��ردووە بۆ ڕاگەیاندنمان ئێستا دەڕوات��ە ملیۆنە شەست و دووس��ەد داهات لەسەر جێبەجێکردنەوە بوارى و بوودجەى خۆمانە، ئەم پارکانەشى بۆ ئینارەى و دەکەینەوە نۆژەنى کە دادەنێن لەسەر بوودجەى خۆمانە ئێمە کێشەکەمان پێکهێناوە بۆ لیژنەمان فەنى خەڵکى ش��ارەدا ل��ەم ئەوەیە لێرەیە کەسێک ئێستا تێدایە کەم سێ پرۆژەى کارەباى گرتووە و فریاى ناکەوێ و تیمەکەشى تیمێکى الوازە، ئێستا ئەو پرۆژەیەى کە باسى دەکەن نەکەتووە دەس��ت پێشتر کێبڵێکى کەوتووە دەست کێبڵەى ئەو ئێستا ک��ارەک��ەى نزیکدا ئایندەیەکى ل��ە باخچەی بەنیسبەت دەک��ات، ت��ەواو ساڵە دوو ب��ەداخ��ەوە ئێمە ن��ال��ى

پرۆژەیەکمان لەسەر بوودجەى خۆمان ڕاگەیاندنى بۆ دەکەین ئەم پرۆژەیە بۆ نۆژەنکردنەوە و ئینارە و یارى مندااڵن جار پێنج نافورە و بۆ سەوزکردن و ڕامانگەیاندووە کەس نییە تەندەرى بۆ

بکات.*ئەو پارەکەى کە لە قەزاى شارەزور ک��ەرت��ى ب��ە دەدرێ ک����راوە دروس����ت بەڕێوەى خۆى حکومەت یان تایبەت

دەبات؟کێشەى هێشتا دۆنمە پارکە 26 ئەو ماوە ئێمە کێشەمان لەگەڵ کۆمپانیاکەدا هەیە تائێستا یارییەکانى بە تەواوەتى نییە یارییەکانیش شوێنى نەهێناوە ن��ەک��ردووە بەشى ب��وودج��ەک��ەش و کەموکوڕى تێدایە، ئەو پارەیە بەشى 22 یارى کردووە یارییەکى گەورەمان هەتا دەوێ فراوانى شوێنێکى هەیە دەبێ چونکە نییە، شوێنى ئێستا کات ئەو بکرێ کۆنکریت شوێنەکەى بەرەو پارکە ئەم دابنرێ، یارییەکە کێشەمان بەاڵم دەچێ، بوون کۆتاى پارکە ئەم تر جارێکى دەب��ێ هەیە پارەى بۆ دابینبکەینەوە دوو نافورەى زۆر گەورەى تێدایە لەگەڵ کافتریایەک دروستى دووقات بە چێشتخانەیەک و سەلەى و ک��ورس��ى ل��ەگ��ەڵ بکەین بۆ ناردومانە نییە، تێدا زباڵەکانى سلێمانى دیزاینمان بۆ بکەن بۆ ئەوەى ئەم کافتریا و چێشتخانەیە بە دووقات دابینکردووە بۆ زەوییەکەمان دەکرێ لەگەڵ ئەو دوو نافورەیەدا بڕواتە بوارى کاتییشدا هەمان لە جێبەجێکردن وتمان وەک تر پێشوو کۆمپانیاى یارییەکان لەسەر هەیە کێشەمان ئێستا تا نەهێناوە یارییەکانى هێشتا چ��ارەس��ەری دواى وەرن���ەگ���ی���راوە، کۆمپانیاکە کە و کێشانە ئەم هەموو بەڕێوەى خۆمان هێنا یارییەکانى ئەگەر کرا خۆ بۆمان ئەگەر دەبەین بۆ ڕاگەیاندنێکى نەبرا بەڕێوە بۆمان

بیبات هاواڵتى بە دەیدەین دەکەین لێمان ک��ە ئەوبەشەشى ڕێ���وە، ب��ە بووە یاریمان شارى بۆ جیاکردۆتەوە ئێستا دیزاینەکەمان ناردووە دیزاینمان

بۆ بکەن. *بڕیارە کەى زەوى دابەشبکرێ بەسەر

فەرمانبەراندا لە قەزاى شارەزوور؟زەوی���ەک���ان���م���ان ئ��ی��ف��راز ک����ردووە ناردومانە کراوە تەسدیق نەخشەکەى لەسەر کارى ئێستا تاپۆ و تاپۆ بۆ دواى دادەن��ێ بۆ ژم��ارەى و دەکات ئەوە دەینێرێتەوە بۆ ئێمە ئەو کاتە یەک نەما ئیفرازمان کێشەى ئێمە کێشەمان ماوە ئەو کێشەیەش ئەوەیە جار چەند جوتیارەکانە، قەرەبووى پەیوەنددارەکان الیەنە الى چوینەتە وەزیر الى چوینەتە جاردا کۆتا لە جوتیارەکان قەرەبووى ئ��ەوەى بۆ بکاتەوە هاوشێوەى ئەمان کراوەتەوە

لە شوێنەکانى تر.قەزاى شارەزوور جیاوازى هەیە لەگەڵ قەزاکانى تردا لە ساڵى 2001وە زەوى نەدراوە بە خەڵک، بەاڵم لە قەزاکانى

تر زەوى دابەشکراوە. قەزاى شارەزوور دواکەوت لەو بابەتە، کەسانەى ئەو بەتەماین ئێمە ئێستا بیاندەینێ. هەیە زەوی��ان فەرمانی ئەو زەویانەى کە دەمانەوێ دابەشى

بکەین 1150پارچەیە.*تائێستادا سزاى کۆمپانیاتان داوە

لە قەزاکەدا؟بۆ ئینزار دەردەکەین بەردەوام ئێمە کۆمپانیاکان ئیتر ئینزارەکان کە دەرى بەڕێوەبەرایەتى بۆ دەینێرین دەکەین ئینزارێکدا چەند قۆناغى لە گشتى نەبێت ئەرێنی وەاڵمی کۆمپانیا یان لەگەڵ یاساى لێپرسینەوەى لەوانەیە بکرێ، بەاڵم ئەم ئینزارانە وەک نیوە سزایەک وایە بانگى دەکەن ئینزارەکان و کۆمپانیاکان مەلەفى دەچێتە

لەسەریان دەکەوێ.

ئا:عومەر غواڵمى

دیمانە: عومەر غواڵمى

شارەزایەکى کاروبارى میسر:حزبە ئیسالمییەکانى کوردستان ئیخوان بە نمونەى خۆیان دەزانن وا هەست دەکەن لە میسر و تونس و لیبیا تەمسیلی ئەوان دەکات

سەرۆکى شارەوانى شارەزوور:

1150پارچە زەوى لە قەزاى شارەزوور دابەش دەکەین

№

ڕێگایەک بۆ خزمەتکردنى کۆمەڵگە

شێوەیەک بە دەبێت دراماکان کە بکات دیاردانە لەو تەعبیر لە ناو کۆمەڵگەدا ڕوودەدات یان بونیان هەیە، بەاڵم ئەوە بینرا لە مانگى ڕەمەزانى پیرۆز ژمارەیەک دراما لە تەلەفزیۆنەکانى هەرێمى کوردستان پەخشکرا، بە جۆرێک ڕاستى تێدا نەدەبینرا و زۆر دوور بوو لە واقیعى کۆمەڵگەکەمان لە هەندێک درمادا کە زۆر دوور بوو ناوەڕۆکەکەى، ڕاستییەوە لە هەندێکیشان لە ترەوە لەالیەکى ئەمڕۆوە دیزاینى بە دەبینرا ڕاب��ردووى سااڵنی لە باسى و بینەر خۆى بۆ ئەمەش دەک��رد بە ب��اوەڕ ب��ەوەى ناکات ڕازى ئەو بکات، دراماکان ناوەرۆکى ناتوانێ الوازە هێندە درامانە

چاوى بینەرى تێر بکات. ب��ۆ ب��اش��ت��رک��ردن��ى ڕەووش���ى کوردستان هەرێمى لە درام��ا ڕۆشنیبر وەزارەت���ى پێویستە بە ڕاگ��ەی��ان��دن کەناڵەکانى و نەبن ڕازاى درام��ای��ەک هەموو ئەوەشدا لەگەڵ و پەخشبکرێ ئەو درامایانەشى کە شایستەن و لەسەر کاریگەرى و دەنگدانەوە کۆمەڵگە دروست دەکەن خەاڵت باش هاندانێکى ببێتە تا بکرێن دراما ب��وارى دەرهێنەرانى الى کە بێ جۆێک بە کارەکانیان بەرهەم درام��ا باشترین بتوانن ڕێگەیەوە لەو بتوانن تا بهێنن

خزمەت بە کۆمەڵگە بکەن.ل���ەالی���ەک���ى ت�����رەوە ک��ەن��اڵ��ە لە نین ب���ەدەر ک��وردی��ی��ەک��ان خزمەتکردنى کەلتور و بەرهەمى بەرهەمە ئ��ەو بیانى ه��ون��ەرى کە دەک���ەن پ��ەخ��ش بیانیانە ژمارەى ئەڵقەکانى تێپەڕ دەکات خۆى بۆ ئەمە 200ئ��ەڵ��ق��ە، لە تاکى لەسەر گرنگى کاردانەوەى مندااڵن ال تایبەتى بە و کورد دراماى بینەرى دەکات دروست تاکەکانى دەکاتەوە کەم کوردى ک��ۆم��ەڵ��گ��ە ئ��اش��ن��ا دەک���ات بە تر. واڵتانى مێژووى و کەلتور کردارەکانى مندااڵن ج��ار زۆر ژیانى لە بیانیەکان ئەڵقە ناو خ��ۆی��دا دووب�����ارە دەک���ات���ەوە ئەگەر »شمشێر«، بەکارهێنانى لە گروپێک ڕاب���ردوودا لە چى بوو دروست کوردستان هەرێمى بەکارهێنانى لە دوورکەتنەوە بۆ بۆ س���ن���وردان���ان و ش��م��ش��ێ��ر لە ک��ە بیانیانەى درام���ا ئ��ەو هەرێمى ڕاگەیاندنى کەناڵەکانى

دەکرد. پەخشیان کوردستان و درام��اک��ان لە پێویستە بۆیە زنجیرە ئەڵقەکان بە کوردی و بە بیانییەوە دەبێ شتێکمان پێبڵێ کە سود بەخش بن بۆ کۆمەڵگە کەموکوڕێک یان گرفتێک گەر و ڕێگەیەوە لەو ڕوو بخرێتە هەبێ ت��ا ک��ۆم��ەڵ��گ��ە ب��ە ئ��اراس��ت��ەى ئ��ەوەش��ى ب��ب��ات، ب��ون باشتر بێ دەس��ەاڵت��ەوە بە پەیوەندى بێتە چارەسەر کردن. دەبێت لە کات بۆ تەنها دراماکان کۆتایدا کاریگەیان و نەبێت پڕکردنەوە کۆمەڵگە کردنى باشتر لەسەر

هەبێ. بیانیەکان دراما لە سود گرنگە و ه��ون��ەرم��ەن��د ئ��ەزم��ون��ى و وەربگیرێ بیانییەکان ئەکتەرە فلم ه��ون��ەرى پێشخستنى ب��ۆ حکومەتى ک���وردى درام���اى و هەرێمى کوردستان و بە تایبەتى لەسەر کار ڕۆشنبیرى وەزارەتى ه��ون��ەرى ب���وارى پێشخستنى بکات لە هەرێم تا لەو ڕێگەیەوە کۆمەڵگەى بە خزمەت بتوانرێ ک����وردى ب��ک��ات و ل��ە ڕێ��گ��ەى ه��ون��ەرەوە ب��ت��وان��رێ م��ێ��ژووى میللەتەکەمان بە دونیاى دەرەوە

بناسێنرێ.

زیرەک مەحمود

www.jamawarnews.com5 | 32 سێشەممە | 2013/07/30 | ژماره 759 | ساڵی

کورد لە میدیاکانەوە

نەوت لە لێوانلێو کەرکوکى ئەگەر کوردستانی هەرێمی پایتەختى ببێتە ناوچە لە ئەنقەرەش ئ��ەوا ع��ێ��راق، ک���ەم گ��ەش��ەک��ردووەک��ان��ى ب��اش��ورو بەتوندى دەکەوێتە خۆرهەاڵتى تورکیا هەرێمی ئاڵوگۆڕەکانى فشارەوە. ژێر کوردستانی عێراق لەماوەى ئەم )21( فۆرمێکى ئارام ئارام دواییدا، ساڵەى هەموو ب��ەخ��ۆوەگ��رت��ووە. جددیترى جارێک ئەنقەرە بە وتەکانى واشنتۆن، کردووە کۆنتڕۆڵ خۆى توڕەییەکانی تورکیا )MIT(ى س��ەرۆک��ى ب��ەاڵم سیاسەتى وتى: لەمەوپێش ماوەیەک ئارامى و دان بەخۆداگرتن چیتر وەاڵمى ناداتەوە� تورکیا پێداویستییەکانى سیاسەتى بە دەس��ت دەب��ێ تورکیا لە خۆى هێرشبەرانەى هەنگاونان و

عێراقدا بکات. هەڵبەتە بێ ئارامی تورکیا هۆکارى واقیعیانەى هەیە، تورکیا لەو پارتى سەرکردەکانى کاتێ بڕوایەدایە بە )PKK( کوردستان کرێکارانى ئاسانى بۆ درێژکردنەوە و نوێکردنەوەى هێزەکانیان بە ئامادەگى ئەمریکاییەکان لە هەرێمى کوردستان هات و چۆ بکەن، ڕەزام��ەن��دى بێ بە ناشێ ک��ارە ئ��ەم

ئەمریکا بووبێ. لە داواى ڕاشکاوییەوە بە ئەنقەرە ه��ەروەک��چ��ۆن ک��ە ک���ردووە ئەمریکا )11( ڕووداوى مەسەلەى لە تورکیا ى سێپتامبەردا پشتیوانى لە واشنتۆن کرد، ئەمریکاش دەبێ لەهەمبەر پارتى )PKK(دا کوردستان کرێکارانى

پشتیوانى لە ئەنقەرە بکات.بەیاننامەیەکدا لە تورکیا سوپاى

هەڵوێستى لەهەمبەر ن��اڕەزای��ەت��ى ئەمریکادا دەربڕى کە ڕێگرە لەبەردەم پارتى هێزەکانى ب��ەگ��ژداچ��وون��ەوەى لە )PKK( کوردستان کرێکارانى بەیاننامەیەدا لەو عێراق«، »باکورى ه���ات���ووە:« ت��ورک��ی��ا ه��ەت��اه��ەت��ای��ێ بۆ بکات ئەمریکا چ��اوەڕێ ى ناتوانێ کرێکارانى پارتى بەگژداچوونەوەى

.»)PKK( کوردستانن��ای��ەوێ چیتر ت��ورک��ی��ا دەوڵ���ەت���ى توڕەییەکانی خۆى لەهەمبەر هەڵوێستى گول( )عەبدوڵاڵ بشارێتەوە، ئەمریکا ئەمریکا هەڵوێستى تورکیا سەرۆکى کوردستان کرێکارانى پارتى لەهەمبەر ش��ەرم��ەزارى مایەى بە )PKK(دا ڕۆژنامەى ک��ردووە، وەس��ف ئەمریکا ئەمرکییەکان وت��ووە: )حورییەت(ى

خۆیان هێزەکانى نایانەوێ کە دەڵێن کرێکارانى پارتى بەگژداچوونەوەى بۆ قوربانى بکەنە )PKK( کوردستان بکەنەوە. بۆخۆیان بەرەیەکیتر و کرێکارانى پارتى مشتومڕى سەرەڕاى کوردستان )PKK( کە هەمیشە داواى ئاشتى دەکات، پێناچێ ئەو هەواڵنەى ساڵدا ئەم م��اوەى لە ئاشتەوایى بۆ دراون، هیچ دەرەنجامێکى پۆزەتیڤى لێ

بکەوێتەوە.ئێستا مەسەلەى کەرکوکیش بۆتەمایەى ناکۆکى ئەنقەرە و کوردستانى عێراق، هەردووال پەیوەندییەکانى کە بەجۆرێ

هەمیشە لە قۆناغى گرژیدایە. سیاسییەکانى سەربازیى و جموجۆڵە تورکیا لە کوردستانى عێراق بێ وەاڵم ماونەتەوە، هەروەک کوردەکان دەڵێن:

کەرکوک بەشێکە لە کوردستان و ئێمە ترسمان لە هەڕەشەکانى تورکیا نییە. لەسەر دەکەنەوە جەخت کوردەکان بایەخی جێبەجێکردنى ماددەى )140(ى دەستورو نەهێشتنى کاریگەرییەکانى کەرکوک، سنجار، موسڵ ، لە تەعریب کوردستانى ناوچەکانیترى خانەقین و عێراق. ئەم هەڵوێستەی کورد بەوردیی کە ناکۆکە تورکیا هەڵوێستى لەگەڵ هەموو موڵکى کەرکوک وای��ە پ��ێ ى نییە ڕازی تورکیا عێراقییەکانە، کورد بەتایبەت دیاریکراو نەتەوەیەکی فەرمانڕەوایى بەسەر کەرکوکدا بکات.

گرەنتى دەستور )140(ى م���اددەى ئ��اس��ای��ک��ردن��ەوەى ب��ارودۆخ��ەک��ان، سەرژمێرى پ��رۆژەى جێبەجێکردنى ڕاپرسى پراکتیزەکردنى دانیشتوان و

کێشەدارەکانیتر خاکە کەرکوک و لە خواستى دەستنیشانکردنى بۆ دەکات جەختی ئەمریکاش دانیشتوانەکانیان، ڕاپرسییە ئ��ەم ئەنجامدانى لەسەر دەکردەوە، بەاڵم ئەم ڕاپرسییە نزیکەى )6( ساڵ لە وادەى خۆى دواکەوتووە.

تایبەتی نوێنەرى برنێزى نیکۆاڵس ئەمریکا دەرەوەى کاروبارى وەزارەتى کە ڕایگەیاند ئەنقەرەی بە ه��ەرزوو هەستیارە، مەسەلەیەکى ک��ەرک��وک ئێمە لەمبارەیەوە لەگەڵ هەستەوەریى تێڕوانینەکانى لە گوێ تورکیاداین و عێراقیش ب���ەاڵم دەگ��ری��ن، تورکیا واڵتێکى سەربەخۆیەو کەرکوک شارێکى بە دەب���ێ مەسەلەکەى عێراقییەو چوارچێوەى یاساکانى عێراقدا چارەسەر

بکرێت.

لە فێڵد ک��اری��ن رۆژن���ام���ەن���ووس وتارێکى ئۆنالیندا، نیوز سایتى ناوەڕاست خۆرهەاڵتى ناکۆکییەکانى بۆ بەشێکى تیایدا باڵوکردۆتەوە،

کێشەى کورد تەرخان کردووە.ن��اوب��راو ل��ەو ب��ەش��ەى وت��ارەک��ەی��د جەنگى دواى ل��ە ن��وس��ی��وی��ەت��ی: واڵتانى هەمیشە یەکەمەوە، جیهانى ع����ەرەب م��ەت��رس��ی گ��ەورەب��وون��ی لەناو ه��ەب��ووە، ک��وردی��ان کێشەى نیگەرانییەکانى عەرەبیشدا واڵتانى دواى س��ع��ودی��ی��ە ع��ەرەب��س��ت��ان��ی )1991(ەوە ساڵى ئاڵوگۆڕەکانى زیاتر بوو کە تیایدا عێراق بۆ سێ بەش دابەش بوو: شیعەکان لە هەوڵدابوون لە کە عێراق مەرکەزییەکانى بەشە پێدەکات، عێراقەوە دەست باشورى ڕاستیدا لە بگرنە دەست. دەسەاڵت ئەگەر عێراق بۆ دوو بەشیش دابەش ک��ردەوە ب��ە )ه��ەرچ��ەن��دە بکرێت لەم یەکێک دەزان��رێ��ت( دوور بە ئەمەش دەبن، شیعەکان بەشانە و سعودییە عەرەبستانى ب��ەالى لە ناخۆشە. سوننەوە واڵتانیترى

عەرەبە نفوزى دەسەاڵت و ڕابردوودا سوننییەکان بەجۆرێک بوو کە هێندە لە خۆباییانە سیاسەتیان دەکرد کە سوننە سەرکردە لەگەڵ تەنانەت کوردەکانیشدا پەیوەندى و مامەڵەیان

نەبوو.ن��اوچ��ەک��ان��ى ژێ����ر دەس���ەاڵت���ى کوردەکانیش لە باکوری واڵتەکەوە لە ک���ەرک���وک���ە، الى ب�����ەرەو کەرکوکیشەوە کەم کەم بەرەو

ب��ەس��رە ل��ە دەس���ەاڵت و

نفوزى کوردەکان کەم دەبێتەوەو شیعەکان بڕۆین بەسرەش بەرەو تا ئەگەر نێوانەدا لەم زۆرینە. دەبنە بکەینەوە، ج���ودا تکریتییەکان

لەژێردەستى سەرکردایەتیش ڕەنگە کە ئەمەش شتێکە بێت، شیعەکاندا عەرەبستان و واڵتانى لە هیچکام بۆ

کوێت خۆش نییە.

واڵتانى زۆرینەى ڕوون بەشێوەیەکى ناوچەى واڵتانى بەتایبەتى عەرەب دابەشکردنى بە دژ فارس کەنداوى عێراقن، بەلەبەرچاوگرتنى بابەتەکانى سەرەوە، دەگەینە ئەم ئەنجامەى کە بزووتنەوەکانى پرۆسەى واقیعییەتى هاوکات بەشێوەیەکى شیعە و کورد هەندێ بایەخی س��ەرن��ج و ش��ی��اوى واڵتى عەرەبى و تورکیا و ئیرانیشە.کوێت عەرەبستان و واڵت��ى ه��ەردوو ت��رس��ی��ان ل��ە ئ��ەگ��ەرى ئ��ەزم��وون��ى عێراق هەیە، تورکیا لە سەربەخۆیى عەرەبستانى دەترسێ، کوردستان لە نیگەرانیان ت��رس و سعودییەش هەڕەمى ب��ۆ شیعەکان گەیشتنى لە لە عێراقدا هەیە. جگە دەسەاڵت گەورەترین کەنداو، واڵتانى سوریاو لەهەمبەر میسر واتا عەرەبى واڵتى هەڵوێستى کۆمەڵێ کورد مەسەلەى یەکەمیان وەک: هەیە، دیاریکراوى ج��ەخ��ت ل��ەس��ەر ی��ەک��پ��ارچ��ەی��ى و سنورەکانى ئاسایشى دابینکردنى ع����ەرەب دەک���ات���ەوە، دووەم��ی��ان کورد کەمینەکانى نێوان پەیوەندى

دەژین تیایدا دەوڵەتانەى ئەو لەناو وەک مەسەلەیەکى ناوخۆیى عێراق و سوریا هەژمارى دەکەن. واشنتۆنیش بەهیچ ڕای��دەگ��ەی��ەن��ێ: ب����ەردەوام عەرەبى دەوڵەتانى نابێ شێوەیەک ناوخۆییەکانى مەسەلە لە دەس��ت کەمینەى کە وەرب��دەن واڵتانە ئەو بەشێوەیەکى ت��ێ��دای��ە. ک��وردی��ان عەرەبى دەوڵەتانى ت��ەواوى کورت مەسەلەى بە کەمیان بایەخێکى کورد داوە، جگە لەو دەوڵەتانەى کە کوردەوە مەسەلەى بە پەیوەندیان هەیە وەک عێراق و سوریا و تورکیا یاخود وەک واڵتانى کەنداو ئیران و بەرژەوەندییەکانى لەبەرخاترى کە لە ئارامیان جێگیربوونى خۆیان ئەم لەبەر دەوێت، عێراقدا سوریاو هۆیە دەکرێ بانگەشەى ئەوە بکرێت کە مەسەلەى کورد، پریشکى قەیرانى نەتەوەییەکانیتریش کەمینە ب��ۆ دەس��ەاڵت��ى ل��ەژێ��ر ک��ە هاویشتووە ڕاپەرینى هەروەک دەژین، عەرەبدا ئ��ەم دوای��ی��ەى ک��وردان��ى س��وری��ا و

حوسی و قبتییەکانى میسر.

جۆرناڵ ستریت )واڵ رۆژن��ام��ەى The Wall Streetهەواڵێکى ڕاپ��ۆرت��ە )Journalلەسەر کێشە دەرەکى و ناوخۆییەکانى دەوڵەتى سوریادا باڵوکردەوە، تیایدا دەکات کورد ڕەشەکوژى بۆ ئاماژەر

کە دەچێتە خانەى جینۆسایدەوە. لە سەرەتاى ئەو ڕاپۆرتەدا هاتووە کوردەکانى کێشەى گەورەترین کە

سوریا بریتین لە چەند خاڵێک:تائێستاش ک��وردەک��ان زۆرب���ەی -نییە، بەڵکو بە ناسنامەى کوردییان

عەرەب ناونوس کراون.

مافێکی ج��ۆرە هەموو لە ک��ورد -چاالکییە ب���ەش���دارى و س��ی��اس��ى

بێبەشن. سیاسییەکان یەک ل��ە پتر س��وری��ا دەوڵ��ەت��ى -ب��ە دەس��ت��ور مافى س��ەدەی��ە ک��ە مافیان و کردووە زەوت کوردەکانى

وەک هاواڵتییەکى واڵتەکە نییە.ئێستاى دۆخ����ى ب��ە س���ەب���ارەت هاتووە: ڕاپ��ۆرت��ەدا لەو سوریاش، زۆربەى شارە لە توندوتیژى و شەڕ قامیشلى بەردەوامە، کوردنشینەکان ن��اڕەزای��ى دی��رل��زور و حەسەکە و تێدایە، زۆرى ن��ائ��ارام��ی��ی��ەک��ى و

شێوازى بە ئەمنییەکانیش هێزە دەک��ەن، خەڵک لە تەقە ڕەمەکى خانەى دەچێتە ڕەشەکوژییەش ئەو

جینۆساید.سوریا ک��وردەک��ان��ى ه��ەرچ��ەن��دە ئۆپۆزسیۆنیان ب����ەرەی ه��ەن��دێ پێکهێناوە کە دەکرێ یارمەتیدەر بن بەاڵم سوریا، ڕژێمى ڕووخاندنى بۆ بەبێ یارمەتیدەرێکى دەرەکى ناتوانن بێدەنگی بهێننەدى. خەونەیان ئەم بە دەره��ەق تاوانانەى ئەو لەئاست تاوانەکەى برینى دەک��رێ��ت، ک��ورد

قوڵتر کردۆتەوە.

کەرکوک لە دیدی ئەنقەرەدا

کورد لە کێشەکانی ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا

جینۆسایدی کوردانی سوریائەمریکى تایمز(ى )نیۆیۆرک رۆژنامەى ڕاپۆرتێکى )10( الپەڕەیى لەسەر ڕەوشى

سێ ساڵی ڕابردووى عێراق باڵوکردەوە.لەم ڕاپۆرتەدا کە شرۆڤەکردنێکى سیاسی و ئیدارییە بۆ )18( پارێزگاکەى عێراق، لە زارى ئامارەکانى هێزەکانى پۆلیس لە ئاسایشی بارى ڕایدەگەیەنێت: عێراقەوە خراپترین ل��ە ع��ێ��راق پ��ارێ��زگ��اى )6(هەواڵى هەیە ڕۆژ ک��ەم ب��ارودۆخ��دای��ە، تەقینەوەى بۆمب و ئۆتۆمبێلى بۆمبڕێژکراو تەقینەوەکانیش زۆرج��ار نەبیسترێت، لەالیەن ئاراستەکەیان وات��ا خ��ۆک��وژن الیەنێکى سیاسییەوە ئەنجام دەدرێت، ڕۆژ بەرۆژ شارەکانى ناوەڕاست و باشورى عێراق چۆڵ دەبن و بەرەو شارەکانى کوردستان کە ئارامن، کۆچ دەکەن. لەکاتێکدا پارێزگا کوردییەکانى ژێر دەسەاڵتى کوردەکان لە ڕەوتێکى دەژی��ن و هەلومەرجدا باشترین شیعەنشین و پارێزگا لەگەڵ پێچەوانەیان

سوننەنشینەکاندا هەیە. Daniel( س��پ��ی��ک��ارد دان���ێ���ڵ بەرپرسێکى ک��ە )Speckhardڕووخانى دواى لە بوو ئەمریکا گەورەى بە)نیویۆرک ع��ێ��راق، لە بەعس ڕژێ��م هەلومەرجى کە ڕاگەیاندووە تایمز(ى واڵتەکەش بنیاتنانەوەى عێراق، ئێستاى

دوادەخات و دۆخی ئابورییەکەشى خراپتر تەقینەوەکان هەندێکجار چونکە دەکات، دەکرێت نەوتییەکان بۆرییە ئاراستەى داهاتە سەرەکى س��ەرچ��اوەى تاکە کە ب��ۆ ئ��ەو واڵت���ە، ک��ەوات��ە ئ��ەم��ڕۆ عێراق بەدەست دەستێکەوە گیرى خواردووە کە هەڵقواڵوى خودى بارودۆخەکەیە، پێدەچێ هەندێ الیەنى سیاسیش لە پشتییەوە بن، هەروا تەقەمەنى گواستنەوەى چونکە دۆخەکە چارەسەرى نییە، سانا کارێکى

عێراقیش ئەمنى بارى ئارامکردنەوەى و هەروا بە سانایى نایەتەدی.

شارەکانى لە بەتایبەت کوردستاندا لە ده����ۆک، و ه��ەول��ێ��ر و س��ل��ێ��م��ان��ى بارودۆخەکەیان زۆر لە بەغداد و شارەکانی لە ئارامییەوە بەهۆى ج��ی��اوازە، دیکە کۆمەڵێ ب��ەاڵم ب��ەردەوام��دای��ە، گەشەى کێشەى کارگێڕى وەک ڕۆتین و ملمالنێى سیاسى بەهەمان شێوەى بەاڵى نائارامی،

یەخەى ئەوانی گرتووە.

کوردستان و عێراق لە دوو بارودۆخی پێچەوانەدان

№

www.jamawarnews.com 6 | ساڵی 32 | ژماره 759 | 2013/07/30 | سێشەممە

له پرسیاره ئ��ه و دروس��ت��ى وه اڵم��ى واڵتێک بۆ واڵتێکى تر جیاوازى هه یه ، چون دونیادا هه موو له ئه وه ى به اڵم ده یانه وێت حزبه کان ئه وه یه یه که هه ر ل��ه و بێت ش��ێ��وه ی��ه ک ب��ه ه��ه ر کورسى زۆرت��ری��ن بێت ڕێگه یه که وه ڕێگه ى له به تایبه ت به ده ستبهێنن ڕاده یه ى ئه و تا پۆپۆله ره وه که سانى برلسکۆنى حزبه که ى ئیتالیا له که پاڵه وانى فیلمه سێکسییه کانى کاندید هه ڵبژاردنى له شێوه یه ک به ده کرد ساڵى 2008 دا له نێوان )158( حزبدا کورسییه کانى س��ه دى له 46 توانى جۆره ئه م به ده ستبهێنێت، په رله مان و ئه وروپا ته واوى له کاندیدکردن له

ئه مریکاشدا بونى هه یه .

و ک��وردس��ت��ان��ه ل��ه ک��ارم��ان ئێمه هه ڵبژاردنى لێره یه . گفتوگۆکه ئێستا له کوردستان په رله مانى ئه مجاره ى چۆنایه تییه وه و چه ندایه تی ڕووى پێشووى هه ڵبژادنه کانى له جیاواز ل��ه ڕووى پ��ه رل��ه م��ان��ى ک��وردس��ت��ان��ه به هه ڵبژاردن یاساى چۆنایه تیه وه ل��ه ڕووى و نیمچه کراوه یه ش��ێ��وازى الیه نه کان و ح��زب چه ندایه تییه وه ئه مه ش هه یه سه ربه خۆیان لیستى وایکردووه ژماره ى کاندیده کان زۆربن و تێکه ڵه یه ک له هه موو چین و توێژه کان هه ڵبژاردنه کانى له که بکرێت. به دى پێشوشدا ئه م تێکه ڵه یه بونى هه بووه ، یاساى هه ڵبژاردن ئه وه ى له به ر به اڵم داخراو بووه و لیسته کان که مبوون وه ک ئه وه ى ئێستا ڕوونتر ده رنه که وتووه .

کاندیدى ن��اوى باڵوبونه وه ى دواى له چه ند الیه که وه لیسته جیاوازه کان نێویاندا ل��ه ل��ه وه گ��ی��راوه ڕه خ��ن��ه و نوسه ر و شاعیر و ڕۆژنامه نووس هه یه ، بونیان ڕۆشنبیر و هونه رمه ند نازانم ڕه خنه یه کى له م جۆره له کوێوه سه رچاوه ى گرتووه یان بۆچى گومان ده کرێت له تواناى ئه و چین و توێژانه . هه رکه س با ئه وه بێت قسه که ئه گه ر

ک�����ارى خ����ۆى ب���ک���ات ئ���ه م���ه بۆ مامۆستایه کى و ئاینى مامۆستایه کى زانکۆ و ئه ندازیارێک و دکتۆرێکى ددان و پێشمه رگه یه کیش ده بێت هه ر وابێت. و کوردستانن په رله مانى ئه ندامى که ل��ه وان��ه خۆیان ئ��ه م��ج��اره ش زۆرێ���ک

کاندیدکردووه ته وه .سه ره تاى له هه رێمه ئه م په رله مانى چ��اودێ��رى و یاساکان ته ونکردنى گ��ه ش��ه پ��ێ��دان��ى دام����ه زراوه ک����ان و تاکه ، و گۆمه ڵگا ژیانى ڕێکخستنى و ق��ورس��ه زۆر ئه رکێکى ئ��ه م��ه ش و ش���اره زا که سانى ب��ه پێویستى په رله مانیش ه��ه ی��ه . ماستێرمایند له وه نکوڵى و یاسادانانه شوێنى ئه ندامه کانى زۆربه ى ده بێت ناکرێت به اڵم بن مافناس و یاسایى که سانى به تواناى و ش��اره زا که سانى ناکرێت نه بێت ئاماده ییان دیکه چینه کانى تاک ب��ه پ��ه ی��وه ن��دى ی��اس��ا چونکه ده بێت هه یه و کۆمه ڵگاوه به تاکى نوێنه رایه تى چین و توێژه کان هاوشانى و بکه ن پێشکه ش پرۆژه یاساییه کان پێشنیارى و ڕه خنه گفتووگۆکاندا له خۆیان هه بێت. تا یاسایه کى تۆکمه و ناڕه زاى و بکرێت په سه ند کۆنکرێتى

لێنه که وێته وه .قسه یه کى تر ئه وه یه ده کرێت که سانى یاساناس له په رله مان بن و ڕاوێژکاریان هه بێت هه ر ئه مه ش بۆ نوێنه رانى چین و توێژه کانى تر ده گونجێت به مه رجێک

ڕاوێژکارى یاساییان هه بێت.په رله مانتارى ک��ارى ده وت��رێ��ت ی��ان سیاسییه کانى ب��ۆ و س��ی��اس��ه ت��ه جێبهێڵن، هه موو جارێک ئه مه دوباره وه ک زانستێکه )سیاسه ت ده که مه وه هه ر زانستێکى دیکه پێویسته که سانى ئه م به اڵم به رن( بۆ ده ستى ش��اره زا وته یه که س بێبه رى ناکات و ده کرێت یان شاعیرێک ی��ان ڕۆژنامه نوسێک و بێت ب��اش سیاسێکى دکتۆرێک خاوه ن فه لسه فه و تیۆرى سیاسى بێتوابزانین ئه گه ر هه یه تێگه شتن هه ڵه که هه موو ڕۆژنامه نووسان و شاعیران نه رێتی خاوه ن کورد ڕۆشنبیرانى و سیاسیی تیۆری و فه لسه فه ی سیاسی ڕه هه نده کان پێچه وانه وه ، به نین ب��ه سیاسى ه��ێ��ن��ده ه��ه رێ��م��ه ل���ه م به منداڵێکیش مێرد کراون ده کرێت

سیاسییه کى باش وه ربگرین. یان یاساین ئه وانه ى نیه مه رجیش باشبن په رله مانتارێکى سیاسین

په رله مانى ڕاب��ردووى خوله کانى له که سانى بینى ئه وه مان کوردستان درێژه نه یانتوانى سیاسى و یاسایى ده ستیان و بده ن په رله مانى به کارى

له کارکێشایه وه .له په رله مانه کانى دنیاشدا هونه رمه ند بونیان ڕۆشنبیر و ڕۆژنامه نوس و په رله مانى نمونه نزیکترین هه یه هونه رمه ند و وه رزشه وان که عێراقه و ڕۆژنامه نوس و شاعیرى به ناوبانگى )حسن ل��ه وان��ه هه یه و ب��ووه تێدا حسن و زی���دان خلیل و ال��ع��ل��وى هتد..( و ڕازى ئه حمه د و السنید به خۆیان ئه رکه کانى توانیویانه که

باشى جێبه جێبکه ن.ئێستا ئه م مافه که به یاسا ڕێکخراوه نابێت له که س وه ربگیرێته وه و ئه وه ى له توانایدا هه یه ده توانێت خۆى کاندید و جوتیاران کرێکاران هه روه ک بکات و ڕۆژنامه نووسان و کاسبکاران و هونه رمه ندان و نوسه ران و شاعیران و ڕۆشنبیران ئه و مافه یان هه یه . هه ر کاندیدێکیش گه شته په رله مان ده بێت له سه ر ق��ورس��ى ئه رکێکى بزانێت مێژووی به رپرسیارێتییه کى و شانه

گه وره یه .

لە ک��ە نیگەرانیە م��ای��ەى ئ���ەوەى وەکو ئێستا تاوەکو ئێمەدا واڵت��ى و پێوەر و بنەما بە ک��ار پێویست بە تایبەت نێودەوڵەتییەکانى یاسا مافەکانى مرۆڤ نەکراوە، بە تایبەتیش تایبەتن کە پێوەرانەى و بنەما ئەو مافەکانى ل��ە پ��ارێ��زگ��اری��ک��ردن ب��ە توندوتیژى لە بەرگرتن و ئافرەتان لە سووکایەتیکردن و پێشێلکردن و هەرێمى کە ئەوەى سەرەڕاى دژیان. شوێن تەنها بە لەمڕوەوە کوردستان پێشێلى زەقى بە بەداخەوە کە نییە

دەکرێت، تێدا ئافرەتانى مافەکانى لە ه��ەن دیکە واڵت��ى زۆرێ��ک بەڵکو تیایاندا کە جیهاندا س��ەرت��اس��ەرى توێژى ئافرەتان بوونەتە پەندى زەمانە و بەردەوام مافەکانیان پێشێل دەکرێت بەرامبەر توندووتیژی جۆراوجۆریان و دەکرێت، بەاڵم ئەم پرسە لە هەرێمى کوردستاندا بووەتە دیاردەیەکى زەق و ترسناک و ڕۆژ لە دواى ڕۆژ هەڕەشە لە ئایندەى کۆمەاڵیەتى و کایەى مرۆیى و

ئاسوودەیى کۆمەڵگاکەمان دەکات.و دەردەس��ەری و ناسۆر ڕاستیدا لە توندووتیژییەکانى دژ بە ئافرەتى کورد زۆر و زەوەندەن، هەر لە پێشێلکردنى دەگاتە تا سەرەتاییەکانیەوە مافە و س��ووک��ای��ەت��ى ک��وش��ت��ن و ل��ێ��دان ژیان لە دوورخستنەوەیان و پێکردن کارپێکردنى و گشتى ک��ارووب��ارى و قورس و بەکارهێنانى زەبرى دەروونى

و ستەمى خێزانى و... هەتاد.. بەو پێیەى کە کۆمەڵگەى کوردەوارى زۆر ئاستێکى ت��ا کۆمەڵگەیەکى

لە ه��ەر و خۆرهەاڵتیە پیاوساالرى بوون بااڵدەست پیاوان زەمانەوە دێر سەرەکى ک��ارووب��ارە سەرلەبەرى و ب��ری��ارەک��ان و گشتییەکانیان و لەوەش بەڵکو بووە، بەدەستیانەوە زیاتر هیچ حسابێکى ئەوتۆ بۆ سەلیقە و تواناکانى ئافرەتان نەکراوە لەڕووى بەشداریکردن و واڵت بەڕێوەبردنى و ستەمکارى بۆیە ب��ڕی��اردان��دا، لە ب��ەرچ��اوەک��ان و دی��ار پێشێلکاریە بەرامبەر بە ئافرەتان هەرگیز شتێکى لە بەاڵم نییە، تێڕامان جێى و نامۆ هەمبەر ئەم واقیعەدا دەبێت سەرجەم چاالکوانەکانى ڕێکخراوو و کۆمەڵە بوارى داکۆکیکردن لە مافەکانى ژنان کە بکەن ئ��ەوە بۆ کار ئافرەتان و سنوورێک بۆ کوشتن و توندووتیژى و ئافرەتان خۆسووتاندنى و خۆکوشتن وەزارەت ئەرکى ه���ەروەک دابنێن. مافى ڕێکخراوەکانى و دامودەزگا و زانستیانە شێوەیەکى بە کە مرۆڤە ئەنجامدانى و بۆداڕێژراو بەرنامە و

توێژینەوەى و لێکۆڵینەوە چەندین مەیدانى کاربکەن بۆ ووشیارکردنەوەى لە ڕێزگرتن بۆ ک��وردەوارى کۆمەڵگا کایە و مافەکانى ئافرەتان، لە هەمان بازنەى ببنە ئەوان پێویستە کاتیشدا خاوەن ئافرەتانى لەنێوان پەیوەندى نێوان لەسەرکراوو هەڕەشە و کێشە خانەوادە و کەسووکارەکانیان تاوەکو ئاڕیشەش کێشەو ئەگەر بارێکدا لە دیالۆگ و عەقڵ زمانى بە هەبێت یاسا و ش��ەرع چ��وارچ��ێ��وەى ل��ە و و بکرێن چارەسەر پەیڕەوکراوەکاندا

هاوسەرەکان بەیەکتر شاد بکرێنەوە.توندووتیژى ڕەفتارى لە دوور کەواتا ئەمە دەروون��ى، زەبرى و جەستەیى لە الیەک، لە الیەکى تریشەوە لەسەر حکومیە دام��ودەزگ��ا ڕێکخراوو ئ��ەو هەوڵى پێویستە پ��ەی��وەن��دی��داران��ە ئەوەى بۆ بدەن بەردەوام و بێوچان نێودەوڵەتیەکانى ڕێسا و پ��ێ��وەر تایبەت بە پارێزگاریکردن لە مافەکانى و سەرچاوەى بنەما بکرێنە ئافرەتان

ک��ارک��ردن��ى س��ەرەک��ى دەوڵ����ەت و ڕێ��ک��خ��راوو چ��االک��وان��ەک��ان��ى ب��وارى مرۆڤ مافەکانى و ئافرەتان مافى دەربازکردنى پێناوى لە گشتى، بە بە کە گێژاوەى لەو کورد ئافرەتى تێیکەوتووە بێبەزەییانە شێوەیەکى ک��ە ب��ەه��ۆی��ەوە س���ەدان خ��ێ��زان و سەرگەردان بێتاوان منداڵى هەزاران و لێڵ ئایندەیەکى و دەبن بێناز و ناهەموار چاوەڕوانیان دەکات، چونکە خۆسووتاندنى و کوشتن ئامارەکانى داواکارییەکانى زۆرى ڕێژەى و ژنان هەڵوەشاندنەوەى و ج��ی��اب��وون��ەوە دادگاکانى لە هاوسەرگیرى پرۆسەى کوردستان، هەرێمى کەسێتى بارى ڕاستى بوونى ئەم کێشە گەورەیەمان بۆ دەسەلمێنن کە بێگومان درێژەکێشان و فراوانبوونى هەڕەشەیەکى ڕاستەوخۆیە کوردستان، کۆمەڵگەى کایەى لە ڕێزنەگرتنە سەرەکیەکەشى هۆکارە مەخابن کە بەرامبەر مافەکانى لە ئافرەتان پشکى شێریان بەردەکەوێت.

که ڕه نگانه ی ئه و ده زانیت ئایا لێیه تی ح��ه زت ی��ان ده یانپۆشیت کاریگه ری و نیشانده دات که سێتیت ده کاته سه ر خوودی خۆت و که سانی هه ندێک خواره وه له ده ووروپشتت، له ره نگه سه ره کییه کان ده خه ینه ڕوو:پاکی سپی ڕه نگی سپی: ڕه نگی -1نیشانده دات، بێتاوانی و بێگه ردی و به نموونه ، ڕه نگی جلی بووک سپییه و په رستاره کانیش و پزیشک هه روه ها

ڕه نگی سپی ده پۆشن.ڕه ش ڕه ن��گ��ی ڕه ش: ڕه ن��گ��ی -2سه ربه خۆیی و هێز و ده س���ه اڵت ڕه نگه ئه م پۆشینی نیشانده دات، بۆیه نیشانده دات، باریکتر جه سته ت ڕه ش جلوبه رگی زۆره کێشت ئه گه ر زۆرب��ه ی له ڕه ش ڕه نگی بپۆشه ، که لتووره کاندا گوزارشته له ماته مینی

و دڵناخۆشی.چاو سوور ڕه نگی سور: ڕه نگی -3ووزه و و خ��ۆی ب��ۆالی ڕاده کێشێت ده ته وێت ئه گه ر نیشانده دات، هێز خۆت الی بۆ ده ورووپشتت سه رنجی ڕه نگ به رگی جلو ئه وا ڕابکێشیت، زۆر ئه مه شدا له گه ڵ بپۆشه ، سوور به کارهێنانی زۆر ی��ان سه یرکردن تووره یی هۆی ده بێته سوور ڕه نگی لێدانی دڵ خێراتر بێزاری، چونکه و

ده کات.4- ڕه نگی سه وز: له گه ڵ ڕه نگی سه وزدا بینینمان ه��ه روه ه��ا پ��ش��ووده ده ی��ن له مانه وه ت ڕوونتر ده بێت، باشتر و ژورێکدا که دیواره کانی ڕه نگ سه وزه که وێبسایتێک سه ردانکردنی یان پشوومان تێدایه زۆر سه وزی ڕه نگی پێده به خشن، نه خۆشخانه کان زۆربه ی کات ڕه نگیان سه وزه چوونکه ده بێته

هۆی پشوودانی نه خۆشه کان.شین ڕه ن��گ��ی ش��ی��ن: ڕه ن��گ��ی -5

له گوزارشته و ده ک��ات��ه وه هێمنت متمانه به خۆبوون، کاتیک ده ته وێت بۆ ده چیت و ده ستبکه وێت کارێکت شین ڕه نگی واباشتره چاوپێکه وتن بپۆشیت، چونکه ده بێته هۆی ئه وه ی متمانه ت بێئاگایانه به رامبه ره که ت

پێبکات و په سه ندت بکات.زه رد ڕه ن��گ��ی زه رد: ڕه ن��گ��ی -6سه رنجراکێشه ، سوور ڕه نگی وه ک دڵ لێدانی به کارهێنانی زۆر ب��ه اڵم

زیادده کات.

له خه و م��رۆڤ ناخۆش خه وبینینی و نائارامی و ترس دێنێته وه و به ئاگا که سه که دووچاری بێتاقه تی و توره یی ده کات، ئه م جۆره ی خه وبینین زیاتر له

به شه کانی کۆتایی شه ودا ڕووده دات.لێکۆڵینه وه ی بۆ نێوده وڵه تی کۆمه ڵه ی دوچاربوونی بروایانوایه : خه وبینین ناخۆش ڕووداوی و کێشه به که سه کان یان نه خۆشی و نه شته رگه ری یان مردنی که سێکی خۆشه ویست هۆکاری سه ره کی

خه وبینینی ناخۆشه .ئه نیشانیده دات لێکۆڵینه وه هه ندێک زیاتر خه وی وکه سانه ی هه ستیارو ژیرن ده توانیین گشتی به ده بینن، ناخۆش له م ناخۆش خه وبینینی هۆکاره کانی

خااڵنه دا بخه ینه ڕوو:ده روون��ی)س��ت��رێ��س(: په ستانی -1وه اڵم���دان���ه وه ی ن��اخ��ۆش خه وبینینی که ده روونییه یه په ستانه و ترس ئه و له گه ڵتدایه و پێی ڕازینیت ، جا ئه م ترسه دووچارت ئۆتۆمبێله وه ڕووداوی به هۆی که سێک مردنی به هۆی ی��ان بووبێت هه ندێک ی��ان بووبێت خۆشه یستته وه

هۆکاری تر.هه ستکردن کۆمه اڵیه تی: په یوه ندیی -2ب��ه چ��ه وس��ان��ه وه ت ل��ه الی��ان که سانی ت��ره وه ه��ه روه ه��ا ت��رس ل��ه وه ی که که سانی ده وروپشتت لێت تێناگه ن، یان

ئاڵۆزییه کانی په یوه ندی هاوسه رێتی.ڕۆژ کاته کانی زۆرب��ه ی ک��ارک��ردن: -3ته واو کارێکی کێشه کانی کارده که ین، نه کراو یان نه بوونی توانای به رێوه بردنی کاره که ت هۆکارن بۆ خه وبینینی ناخۆش، ه��ه روه ه��ا ڕووب��ه رووب��وون��ه وه ی زی��ان و هه ستنه کردن به ئاسایشی کار و گۆرینی

کاره که ت به هه مان شێوه هۆکارن.ڕاب���ردوودا ل��ه خ��ێ��زان: و منداڵی -4پشتگوێخراویت یان خۆشه ویستی که مت خواردنه وه ئالووده ی یان پێبه خشراوه هه بووه کێشه ت و بوویت کحولییه کان کاریگه ری خێزانه که ت ئه ندامانی لێره دا خراپیان هه بووه له سه رت، هه موو ئه مانه که خه وه ناخۆشه ی به و په یوه ندیدارن

ئێستا ده یبینیت.به شداره ، کۆمه ڵگا لێره دا ژی��ان: -5نائارامییه ی ئه و و ت��اوان ئه نجامدانی هه روه ها هه یه داراییدا و سیاسه ت له باروودۆخی و سرووشتییه کان کاره ساته له که سه که بێتوانایی و ته ندرووستی چاره سه رکردنی ئه م کێشانه دا هۆکارن بۆ

خه وبینێنی ناخۆش.بکه ین ڕێگری ده توانین جار هه ندێک پێویسته به وه ی ناخۆش له خه وبینینی هه روه ها نه خۆین خواردن خه وتن پێش وه رزش ئه نجامدانی دوای ڕاسته وخۆ نه خه وین، ئه گه ر ئه م جۆره له خه وبینین که سه که پێویسته بووه وه دووب��اره زۆر

سه ردانی پزیشک بکات.

بیرو ڕا

په رله مان شوێنى کێیه و په رله مانتار کێیه ؟

پێوەرەکانى مافى مرۆڤ و مافى ئافرەتانى کورد

بۆچی خه وی ناخۆش ده بینین؟چی ده زانیت ده رباره ی ڕه نگه کان

KaiwanAzad@yahoo.com

لێکدانەوەی کوێرانە بۆ ڕووداوەکانی مێژوو

تۆمار دیوێکدا بە مێژوو ئەگەر ئەوا بووبێت، ڕاب��ردوو ڕووداوەک��ان��ی ب��ە دی��وێ��ک��ی ت��ری��ش��دا ه��ەم��وو ئ��ەو کەسانێک کە گرتۆتەوە، لێکدانەوانەی ل��ێ��رە ی��ان ل��ەوێ ل��ێ��ک��دان��ەوەی��ان بۆ بارەکەشدا هەردوو لە بەاڵم کردووە، نەبووە هیچیان مێژوو زانستیبوونی ڕووداوانە ئەو تۆماری بەڵکو نییە، و بۆ لێکدانەوەیان زانستیانە کە بوون، بیرەوەری وەک تەنیا نەوەک کراوە، بەهۆی لەوێ و لێرە یان ماوەنەتەوە، دیارە نووسراونەتەوەف. کەسانێکەوە ئەگەر وابووبێت هیچ مانا و مەنتقێکی تێدا نەبووە و نییە، مرۆڤ لە مێژوودا شاخی بووبێت، یان مار لەسەر شانی ڕووابێت؟ یان النی کەم بااڵی بە قەت بااڵی زەرافە بەرز و شێر پتەو و فیل ئەوانە ئەگەر بۆیە بووبێت، گ��ەورە مرۆڤەکان ئەوا بووبن، مێژوو هەموو سەر لە دەرکەوتنیانەوە ساتی لە زەوی مێژووییەک لە ئەفسانەیان بووە. هەر بۆیە باشتر بووە مێژوو لە ڕێگای لە ن��ەوەک بناسین، زانستەکەیەوە

ڕێگای بیرەوەری و تۆمارەکانییەوە. ئەو ڕاس��ت��ک��ردن��ەوەی ب��ۆ پشت لەسەر نموونە س���ەرەوە، ووت��ان��ەی ڕووداوێکی مێژووی هاوچەرخی کورد و ئەویش دەهێنینەوە، خۆمان لە نزیک ڕووداوەکەی )18ی حوزەیرانی1919ز(ی دەربەندی بازیانە، کە تێدا )موشیری کەسایەتییەکی سلێمان( ح��ەم��ەی مەحموودی )شێخ وەک گ��ەورەی��ی کرد. ئینگلیزەکان ڕادەستی نەمر(ی باسەش ئ��ەم س��ەرەک��ی پ��رس��ی��اری ئەوەیە، کە ئایا ئەو کارەی )موشیری حەمەی سلێمان( ڕاست بوو یان هەڵە؟ خیانەت بوو یان خزمەت؟ واتە ئەگەر لە بری ئەو )شێخ( دەست سەبازێکی نەدەکوژرا؟ بکەوتایە، هیندی سیخی یان سەرباز دەس��ت ئەگەر خ��ود یا بکەوتایە ب��ەری��ت��ان��ی ئەفسەرێکی دەگەیشت؟ ک��وێ ب��ە چ��ارەن��ووس��ی باشە دەک���رد. شەهیدیان بێگومان دواجار ئایا بدایە، ڕووی ئەوە ئەگەر ناوی بە حکومەتێکی باسی مێژوو بە باشوور( کوردستانی )حکومەتی سەرۆکایەتی )شێخ مەحموودی نەمر( )1922-1924ز( س��ااڵن��ی ن��ێ��وان ل��ە ئەگەر بپرسین، دەبێت یان دەک��رد؟ سلێمان( حەمەی )موشیری خ��ودی بوایە مەحموود( )شێخ دڵی لە داخ بە بێ لە گۆڕەپانی شەڕەکەدا و هەر ئینگلیزەکان لە و نەیدەکوشت دەنگی نەیدەشاردەوە؟ بێگۆمان هەموو ئەوانە ئەگەر مێژوودا لە ئەگەرچی ئەگەرن، نییە، چونکە مێژوو ئەوەیە کە بوونی ڕوویدا، نەوەک ئەوەی کە ڕووی بدایە. بەدەر لەو شیکارانە ئەگەر بە پێی کارەکەی مێژوو تری لێکدانەوەیەکی هۆزی ن��اس��راوەی کەسایەتییە ئ��ەو هەمەوەند )خیانەت( بووبێت، ئەوا بە دیوێکی تریدا )شێخ مەحموودی نەمر(ی لە مەرگ دەرباز کرد. ئەو مەرگەی ئاسایی مرۆڤێکی هەر وەک دواج��ار دەستی بە شەڕەکەدا گۆڕەپانی لە کەسێکی نێو سووپای ئینگلیز شەهید دەبوو. ئەمەو با ئەوەش لە یاد نەکەین، خۆ ئەگەر )موشیری حەمەی سلێمان( مەحموود( )شێخ لێدانی مەبەستی بوایە وەک پێشتر ئاماژەمان پێدا، ئەوا زۆر بە ئاسانی هەر لەوێدا دەیکوشت، وایە الم نەکرد، کارەی ئەو کە بەاڵم نەبێت، ئێمەش هەڵە لێکدانەوەی ئەم کە ئەو کەسایەتییە، بەو کارەی گەورە بۆ ک��وردی گەورەیی کەسایەتییەکی تر شێوەیەکی بە دوات��ر قۆناغێکی کە بپرسین، دەبێت دواجار پاراست. مێژوو، تۆمارەکانی بۆ لێکدانەوە ئایا بیرەوەرییەکان تۆماری تایبەت بە کارێکی قورس نییە؟ یان تا ئێستاش هەر شۆڕشگێڕ مێژوونووسان و مێژوو بە ه��ەر خیانەتکار و شۆڕشگێڕ بە خیانەتکار دەزانن و ئاستی دیاریکردنی خیانەتکاریش و شۆڕشگێڕی پلەکانی

بە هەر پێی پێوەری کەسەکانە.

لێکدانەوەکانی مێژوو

د. کەیوان ئازاد

نه ریمان صابر

سابیر عەبدوڵاڵ کەریم

№№

و: کەیوان ئەحمەدو: نه وشیروان فه ره ج

www.jamawarnews.com7 | 32 سێشەممە | 2013/07/30 | ژماره 759 | ساڵی

وەرزش

لەیارى ئەڵمانیا خانمانى هەڵبژاردەى جامى پ��اڵ��ەوان��ى ب��وون��ە پ��ێ تۆپى دواى یۆرۆی)2013( ئەوروپا یەکێتى هەڵبژاردەى بەسەر سەرکەوتنیان نەروێژ بەتاکە گۆڵێک لەیارى کۆتایى کە دوێنى یەکشەممە لە وواڵتى سوید

بەرێوەچوو.زێرینى گۆڵی توانى مایتاگ ئەینجا یاریەکە لە خولەکى 49 تۆمار بکات، خانمانى هەڵبژاردەى گۆڵە بەم هەر شەشەم جارى بۆ توانیان ئەڵمانیا لەمێژوویاندا هەشتەم و لەسەریەک

ژمارەیەکى ئەمەش و پاڵەوان ببنە پێوانەییە.

نەروێژ هەڵبژاردەى کاتدا لەهەمان پاڵەوانێتیەى ئەو دووەم��ى نازناوى لەدەستدا دواى ئەوەى لەساڵى 1987

بۆ یەکەمجار بەدەستیان هێنابوو.

بەریتانى زەسەنى رۆژنامەى یانەى دەک���ات ئاشکراى ئەڵمانى میونخى بایرن ئامادەیە برى 40 ملیۆن ئستەرلینى جونەیهى ب���ۆ گ��واس��ت��ن��ەوەى ی��اری��زان��ى ب��ەرگ��رى دیفید ب��ەرازی��ل��ى

لویزى یاریزانى

چێڵسى پێشکەش بکات«.پیپ میونخ بایرن یانەى راهێنەرى گ��واردی��ۆال داواى ک��ردوە دەس��ت بە یاریزانەوە بەم بکرێت پەیوەندیکردن بۆ ئەوەى ئەم یاریزانە پەیوەندى بە

یانەکەى بکات«.چاوەرێ دەکرێت ئەو پارەى لەسەرەوە زیاتر میونخ بایرن پێکراوە ئاماژەى

بۆ گواستنەوەى پێشکەش بکات

بەرشلۆنەى ئ��ی��س��پ��ان��ی ه�����ەوڵ�����ی ب����ەدەس����ت ه���ێ���ن���ان���ی دێ����ن����ی����س س�����وارێ�����زى الوى یاریزانی ئ��ی��س��پ��ان��ی و یانەى مانچستەر سیتی ئینگلیزی

دەداتل��ەوب��ارەی��ەوە ڕۆژن���ام���ەى س��پ��ۆرت��ى کەتەلۆنى

لەژمارەى ئ��ەم��ڕۆی��دا ب��اڵوى یانە ک��ردوەت��ەوە کە نییە ئیسپاب��ەش��ێ��وەی��ەک��ى داواى ف��ەرم��ى الوەکە یاریزانە دەک����������ات و دەی�����ەوێ�����ت ب����ی����ب����ات����ە ڕی�����زەک�����ان�����ى

بارشلۆنەوە.س��وارێ��زى ت��ەم��ەن 22 س��ااڵن لەجامى ڕاب�����ردوو ل���ەم���اوەى بەرزى ئاستیێکى الوان یۆرۆى ه��ەڵ��ب��ژاردەى ل��ەگ��ەڵ نیشاندا شەشى لەمانگى بەاڵم ئیسپانیا لەگەڵ بۆندەکەى داهاتوو ساڵى دێت ب��ەک��ۆت��ا سیتى مانچستەر

دەستەى کارگێڕى یانەکەش لەهەوڵى گرێبەستەکەیەتى ن��وێ��ک��ردن��ەوەى ب��ەاڵم ن��اوب��راو ئ��ام��اژەى ب���ەوەداوە لەخولى دەک��ات کردن بەیارى حەز هەریەک هەروەها ئیسپانى، اللیگاى و ڤالێنسیا و ئیسپانیۆل لەیانەکانى سیڤیلیە و سەڵتیک و غەرناتە لەسەر هێڵن بۆ ئەو یاریزانە بەاڵم بارشلۆنە

نزیکترە.

دواى مانەوەیان بۆ ماوەى 12 کاتژمێر مەدریدى ڕی��ال یانەى فڕۆکە لەنێو ئەنجلۆسى لۆس گەیشتە ئیسپانى

والیەتە یەکگرتوەکانى ئەمەریکا.

سەرۆکى بەئامادەبوونى گەشتەکە دەستەى و پێرێز فلۆرەنتینۆ یانە کارگێڕى و پزیشکى و 28 یاریزانە، ئەمجارە پێنج ئەستێرەى نوێ ئامادەن

ئەوانیش ڕامۆس و مارسیلۆ و کاسیاس لەم بڕیارە وا خێسیە، و ئەربێلوا و ئەنجام دۆستانە یارى گەشتەدا چوار

بدات.

پاڵەوانێتى ک��ۆت��ای��ى ل��ەی��ارى هەڵبژاردەى کۆنکاکافدا جامى جامەکە پاڵەوانى بووە ئەمریکا لەمێژووى ج��ار پێنجەمین ب��ۆ خۆیدا دواى ئەوەى توانى لەیارى

بەرامبەر بێ بەگۆڵێکى کۆتاییدا بەسەر بکات تۆمار سەرکەوتن تاکە پ��ەن��ەم��ادا، ه��ەڵ��ب��ژاردەى شیا یاریزان الیەن لە گۆڵەکەش کرد، تۆمارى دا 68 لەخولەکى

هەڵبژاردەى ساڵ شەش ل��ەدواى شاد نازناوە بەو توانى ئەمریکا بێتەوە پاش ئەوەى لەساڵى 2007 بەسەرکردایەتى ڕاهێنەرى ئەڵمانى

کلینسمان بەدەستى هێنا بوو.

لە توێژینەوەیکى هەردوو کۆمپانیاى ئەمەریکى “���ى مۆلینا “جیراردۆ وک��ۆم��پ��ان��ی��اى “ی��ۆرۆم��ی��رک��اس” وەرزش��ی��دا ک��ااڵى فرۆشتنى ب��ۆ ئەرژەنتین وواڵت��ى ک��ەوا هاتووە سود ل��ەرووى وواڵت��ە گەورەترین بە ک��ەوا داهاتەى و لە وەرگرتن یاریزانەکانیان فرۆشتنى ه��ۆى بەدەستى دەهێنن،بەتایبەتیش ئەو یاریزانانەى کەوا یارى لە دەرەوەى دەدەن،وە ئەنجام خۆیان وواڵتى بەرازیل وواڵتى یەکەیان دراوسێ بۆ ئەمە گرتووە، دووەم��ى پلەى یەکە لە دوایى دووەم ساڵى یەک بەرازیل پێش ئەرژەنتین والت��ى

ئەکەوێت.بەوە ئاماژە دا توێژینەوەیە لەم کراوە کەوا 1922 یاریزانى وواڵتى ئەرژەنتین یارى لە دەروەى ووالتى لەساڵى ئ��ەدەن ئەنجام خۆیان والت��ى ئێستا، ت��اک��و وە 2011بەرەو یاریزان 1234 بەرازیلیش وواڵتانى دەروە ڕۆیشتووە بۆ یارى کردن لە 2011 تاکو ئێستا،%82.5 کردوەتە ڕوویان یاریزانانەش ئەو گەورەکانى پالەوانیەتیە پێنج ئینگلتەرا – )ئیسپانسا ئەوروپا فەرەنسا( – -ئیتاڵیا ئەلمانیا –ئەو کردۆتە ڕوویان تریش ئەوانى پ��ارە خەرج زۆر ک��ەوا والت��ان��ەى

ئەکەن لە وانەش ڕوسیا و سعودیە و ئیمارات و قەتەر.

)جیراردۆ کۆمپانیایە دوو ئ��ەو لە ی��ۆرۆم��ی��رک��اس( - م��ۆل��ی��ن��ا بەوە ئاماژەیان توێژینەوەکەیاندا کردووە کەوا ڕێژەى داهاتى وواڵتى سالى لە جیاوازەترە ئەرژەنتین ڕابردوو کەوا 22% ڕێژەکەى زیادى کردووە، سودمەندى هەرە گەورەش بەدەست بۆ یانەکان س��ەرۆک��ى بۆ زۆر پولێکى پ���ارەو هێنانى پارەى بەم ئەوەى بۆ یانەکانیان کەوا هاتۆتە نێو دەستیان یاریزانى تازەپێگەیشت و الو پێ بگەیەنن بۆ

سود وەرگرتنى زیاتر.

جارێکی تر ئەڵمانیا بووە خاوەنی تۆپی پێ ی یۆرۆی 2013 بۆ خانمان

ڕاهێنەرى بایرن میونخ پیپ گواردیۆال دەیەوێت دیفید لویزى چێلسی بگوازێتەوە ڕیزەکانی یانەکەى

بەرشەلۆنە نزیک دەبێتەوە بۆ

بەدەستهێنانی دێنیس سوارێزى یاریزانی الوی

ئیسپانیا و یانەی مانچستەر سیتی

دواى 12 کاتژمێر ڕیال مەدرید گەشتە لۆس ئەنجلۆس

ئەمریکا توانی بۆ جارى پێنجەم لەمێژووى خۆیدا ببێتە پاڵەوانی کۆنکاکافدا

ئەرژەنتین بە یەکەم هەڵبژاردە ناو دەبرێت لە فرۆشتنی یاریزانەکانی

№№

نوێنەر کلیپی خۆزگە باڵو دەکاتەوە

№ خاوەنی ئیمتیاز

عەبدوڵـاڵ حاجی مەحمود

№ دیزاین

سەعید ئەحمەد

№ سەرنووسەر

پشدەر بابەکر

№ جێگری سەرنووسەر

عومەر غواڵمی

RebaziAzadi@Gmail.com www.JamawarNews.com 0748 010 8289

ناونیشان: هەرێمی کوردستان سلێمانی - گردی ریعایه - گەڕەکی 115 - کۆاڵنی 7 - دەرگای 6یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە )1981/5/25( بە ناوی )رێگای ئازادی(یەوە دەرچووە

»نرخ: 500 دینار«

مەال عەبدولکەریمى مودەریس، یەکێک لە نووسەر و زانا گەورەکانی سەدەى بیستەم

نانسى و بەرهەمهێنانى کلیپێکى نوێ

چین لەهەوڵی بەهێزکردنی پەیوەندییە کۆمەاڵتیەکاندایە

ڕاغب کۆنسێرتێک لە ئەمریکا ساز دەکات

توبا بە یەکجارى تورکیا جێدەهێڵێت

لە م��ودەری��س عەبدولکەریمى م��ەال کە ک��وردە، بلیمەتانەى و مەزن پیاوە سەدەى گ��ەورەى زانایەکى و نووسەر بیستەمە و زیاتر لە 60 پەرتووکى زێدە بەنرخى ئایینى و وێژەیى و کۆمەاڵیەتى باڵو کردۆتەوە، هەر هەمووشیان دەچنە خانەى لێکۆڵینەوەى زانستى هەمەالیەنى لە بریتین و خودایى و دونیاییەوە، کە ئێجگار بەشێوەیەکى قورئان تەفسیرى عەرەبی، و ک��وردى بەزمانى و ف��راوان شیکردنەوەى و ساغکردنەوە هەروەها چەندین شاکارى شیعرى مەزنى کالسیکى نالی، م��ەول��ەوی، نموونەى ک���وردی، و هەمەوەندى ق��ادرى فەقێ مەحوی،

چەند شاعیرێکى دیکەش.مەال عەبدولکەریمى مودەڕیس لەبەهارى سەر تەکیەى لەگوندى 1901دا ساڵى ب��ەش��ارۆچ��ک��ەى خ��ورم��اڵ ه��ات��ووەت��ە عەبدولکەریم تەواویشى ناوى دنیاوە و محەمەد فەتاحەو سەرەتای خوێندنیشى ئایینییەکان پ��ەرت��وک��ە ب��ەق��ورئ��ان و 1913دا ل��ەس��اڵ��ى دەس��ت��پ��ێ��ک��ردووەو خوێندووە، سەرفى نەحو سەرەتاکانى لەسەرەتاى هەڵگیرسانى جەنگى یەکەمى مەڵکەندى ل��ەم��زگ��ەوت��ى جیهانیشدا دەستى نیشتەجێبووەو سلێمانى شارى جامى شەرحى پەرتووکى بەخوێندنى مەال مزگەوتى چووەتە دواتر ک��ردووەو لەساڵى و بالیکەدەری ئەمین محەمەد 1924شدا لەئاهەنگێکى فراواندا لەشارى

سلێمانى مۆڵەتى مەالیەتى وەرگرتووە.مامۆستا عەبدولکەریمى مودەڕیس لەساڵى عەبدولقادرى شێخ لەمزگەوتى 1960گەیالنى لەبەغدا بەناونیشانى )مودەڕیس( دامەزراوە، زیاتر لە50 فەقێ لەسەردەستى

ئەو مۆڵەتى زانستییان وەرگرتووە، هەر خەریکى پ��ش��وودان بەبێ ل��ەوک��ات��ەوە و شەرعی لەزانستە ب��ووە وانەوتنەوە

وێژەیی و عەرەبییەکاندا.چەندین مودەڕیس عەبدولکەریمى مەال نووسینەوەى وەک بەرهەمى پەرتووک و چەندین شیعرى ب��ەس��ەره��ات و ژی��ان و شێخ خالید، )مەوالنا وەک شاعیرى عوسمان و سەراجەدین(ى باڵوکردووەتەوە، لەژێر ناوى هەروەها چەندین شیعریشى هەروەها ب��اڵوک��ردووەت��ەوە، )ن��ام��ی(دا ڕۆڵێکى گرنگى هەبووە لەبەکوردى کردنى قورئانى تەفیسرى و ئیسالمی فیقهى

پیرۆزو تەجویدەکەیدا.ن��م��وون��ەى ژم���ارەی���ەک ل��ەپ��ەرت��ووک��ە بەنرخەکانى مامۆستاش بەزمانى کوردى لەدووبەرگدا، م��ەردان ی��ادى ئەمانەن، پەرتووک ژمارەیەک زانیاران، بنەماڵەى لەبارەى شەریعەت و ئیسالمەوە، کۆمەڵە شیعرى فەقێ قادرى هەمەوەند، تەفسیرى مەرزیەى عەقیدەى بەرگ، حەوت نامى مەولەوی، دیوانى نالی، دیوانى مەولەوی، دیوانى مەحوی و باخچەى گواڵن، بارانى پەناو سکااڵ، گوڵزار، بەهارو ڕەحمەت، دیوانى ک��ورد، بیرمەندانی نامە، حەج فەقێ قادرى هەمەوەند، ڕۆژگارى ژیانم، و م���ەزەدار لیمۆى ب��ۆن��دار، شەمامەى بەزمانى دیکەشی پەرتووکى چەندین نووسیوەو فارسى و عەرەبی و کوردی

باڵویکردوونەتەوە.مامۆستا مەال عەبدولکەریمى مودەڕیس، عێراقیشدا ئاستى لەسەر لەبەرئەوەى هەروەها ناسرابوو گ��ەورە بەزانایەکى بووە، ئایینى فتواى توانای خاوەنی پۆستى س���اڵ چ��ەن��دی��ن ل��ەب��ەرئ��ەوە سەرۆکایەتى )رابیتەی عولەمای عێراق(گرنگتر ل��ەوەش سپێردرابوو، پێ ى

زاناى ه��ەزار سێ دواییدا لەمسااڵنەى لەهەموو کە مەزهەب سوننە ئایینى لەبەغدا هاتبوون و عێراق پارێزگا کانى کۆبوونەوە، بەبێ بەشداریکردن و ئاگادارى عەبدولکەریمى م��ەال جەنابى خ��ۆی،

العلیا )االمانە بەسەرۆکى مود ەڕیس لالفتا و و التدریس و البحوس و التصوف( بارى لەبەرئەوەى ب��ەاڵم هەڵبژێردرا، پۆستەی ئەو نالەباربووە، تەندروستى

ڕەتکردبووەوە.

کاراى ئەندامى ماوەیەک ئەوەى وێڕاى د ەستەى � ع��ێ��راق )زان��ی��ارى ک��ۆڕى باو ەڕپێکراوى هەروەها ب��ووە، ک��ورد( کۆڕى زانیارى واڵتى ئوردنیش بوو. مەال عەبدولکەریمى مودەڕیس لەتەمەنى 104 ساڵیداو لە ساڵی 2005 لەشارى بەغدا

کۆچى دوایى کرد.کەریم، مەال حەمەى باسە جێگەی عەبدولکەریمى مەال مامۆستا کوڕى مودەریس و یەکێک لە ئامادەکارەکانى لە زۆرێک و دیوانى شیعرەکانى سالم پێش کورد، کالسیکیەکانى شاعیرە زیاتر لە سى ساڵ لەمەوبەر، خوالێخۆش بوو مەال عەبدولکەریمى مودەڕەیس بە هاوبەشى هەردوو کوڕەکەى )فاتیح و )سالم( دیوانى کەریم( مەال حەمەى ى شاعیر ساغدەکەنەوەو پەراوێزى بۆ چاپکردنى دەرفەتى بەاڵم دەنووسن، هەریەک دوای��ى کۆچى پاش نابێت، عەبدولکەریمى م��ەال )مامۆستا لە مودەڕەیس و فاتیحى کوڕی( دەرفەتى دیوانە ئەو چاپکردنى پێداچوونەوەو لەگەڵ ئێستادا لە دەک��ەوێ��ت، دوا مەال حەمەى تەندرووستى ئ��ەوەى ناجێگیرە، مودەڕیس عەبدولکەریمى تایبەتەکەى ژوورە لە ڕۆژان��ە بەاڵم سەرقاڵى کاتژمێرێک چەند خ��ۆى پ��ێ��داچ��وون��ەوەى دی��وان��ى )س��ال��م(ئەمساڵدا کۆتایى ل��ە ب��ڕی��ارە و ە کوردى کتێبخانەى یەکەمینجار بۆ مەال سالم. دیوانى خاوەنى ببێتە هەردوو و مودەڕیس عەبدولکەریمى ک���وڕەک���ەى ت��وان��ی��ووی��ان��ە دی��وان��ى ک��وردى کالسیکى ت��رى شاعیرانى مەولەوی، مەحوی، )نالی، لەوانە بۆ پەراوێزى بێسارانی(ساغبکەنەوەو

بنووسن و چاپى بکەن.

ک��ردۆت��ەوە، ب��اڵوى ن��ەه��ار ماڵپەڕى عەجرەم نانسى لوبنانى گۆرانیبێژى کلیپێکى بەرهەمهێنهانى سەرقاڵى لە چوار مەبەستەش ئەم بۆ نوێیەو ڕاسپاردووە لوبنانییەکانى دەرهێنەرە لێ داواى و کلیپەکانى بۆ دەرهێنانى کلیپەکانى بۆ بیرۆکەکانیان ک��ردوون پێشکەش بکەن. هونەرمەند کلیپێکى ماروق ال دەرهێنەر سەعید ڕادەستى میسریش گۆرانییەکى بۆ ک���ردووەو ئینجى دەرهێنەر لەگەڵ ه��اوک��ارى و ناسیف وەلید و دەک��ات جەمال لە دەکەن بەشدارى کەنعانیش لەیال

دەرهێنانى کلیپەکاندا.

حکومەتى چین بە دەرکردنى یاسایەکى نوێ دڵى بەسااڵچووانى خۆش دەکات، کەسێک ه��ەر ه��ات��ووە یاسایەدا ل��ەو بەسااڵچووى دایکى ی��ان ب��اوک گ��ەر سەردانییان ب��ەردەوام��ى بە و هەبێت نەکات و گرنگییان پێ نەدات، ئەوە بە بەندکردن سزا دەدرێن. و غەرامەکردن ئەم بڕیارە دواى ئەو سکااڵ زۆرە هات کە بەسااڵچووان لە دژى منداڵەکانییان لەدادگاکانى ئەو واڵتە تۆمارییان کردبوو، بۆیە ئەمجارە حکومەت لەرێگاى هێزی یاساوە ئەو داواکارییە بۆ بەسااڵچووان کە جینمنگ شیاو دی��ی، دەهێنێتە و شاندونگ لەزانکۆی پرۆفیسۆرە یەکێکە لەدارێژەرانی یاسا نوێیەکە، بە ڕاگەیاندووە، ڕاگەیاندى دەزگایەکانى بەرزکردنەوەی نوێکە لەیاسا پێویستی ئامانج لەبارەی هۆشیارییە ئاستی

جەختکردنەوەیە بەباوان، گرنگیدان لەمافی بەسااڵچوان لەروی گرنگیپێدانی

سۆزداری.

ڕاغبە لوبنانى بەناوبانگى ئەستێرەى واڵتە لە گ��ەورە کۆنسێرتێکى عەالمە لە دەکات ساز ئەمریکا یەکگرتووەکانى لە 13ی و دیترۆیت لە 6ی سێپتامبەر واشنتۆن لە تر کۆنسێرتێکى سێپتامبەر بڕیارە کە وا هەروەها دەکات. پێشکەش دورگەى لە سێیەمى کۆنسێرتى ڕاغ��ب

و سێپتەمبەر 14ی لە ئیالند ڕه��ودى کۆنسێرتى چوارەمیش لە هوسۆتن بەڕێوە ببات. هەروەها وا بڕیارە کە ڕاغب عەالمە و گرنگترین کۆنسێرتەکەیدا میانەى لە کانى کۆنەکانى گۆرانیە تایبەتمەندترین پێشکەش بە هەوادارانى بکات بە مەبەستى ئەوەى هەستى جەماوەرەکەى بوروژێنێت.

گۆرانیبێژ نوێنەر ئەحمەد کۆتایى بە هێنا، »خۆزگە« گۆرانى وێنەگرتنى »ئەحمەد تێکستى گۆرانییە ئ��ەم دابەشکردنى و ئ��اواز و محەممەد« لە و قادرە هاوبەش الو مۆزیسیانى وێنەگرتنى کارى فەتاح بڕیار الیەن لە ب��ەن��ی��ازە و دراوە ئ��ەن��ج��ام ب��ۆ نوێیەى کلیپە ئەم ڕەمەزاندا جەژنى

بە گۆرانییە ئ��ەم ب��اڵوب��ک��ات��ەوە. پشتیوانى سندووقى داهێنەران بەرهەم دواکەوتنى هۆکارى نوێنەر هاتووە، و سپۆنسەر نەبوونى بۆ کلیپەکەى کەمى بڕى پارەى پشتیوانى سندووقى داهێنەران گەڕاندەوە، بەاڵم دواجار بە هونەرى ماڵى و دۆستان پشتیوانى باران کلیپى بۆ گۆرانییەکەى کردووە.

بەناوبانگى ئەکتەرى بویوکئوستون توبا هاوسەرەکەى لەگەڵ )عاسی( درام��اى تورکیا داوە بڕیاریان منداڵەکانیدا و بەجێبهێڵن و بەیەکجارى لە واڵتى فەڕەنسا نیشتەجێ ببن. پێگەى ئێن سۆن هەبەر-ى توبا باڵویکردەوە، هەواڵێکدا لە تورکیا بەناوبانگى ئەکتەرى بویوکئوستون هاوسەرەکەى لەگەڵ )عاسی( درام��اى )ئۆنور سایالک( و دوو منداڵە دووانەکەى بەجێ تورکیا بەیەکجارى داوا بڕیاریان بهێڵن و لە واڵتى فەڕەنسا نیشتەجێ ببن. لە هەواڵەکەدا هاتووە، توبا کە لە دراماى عاسیدا ئەکتەرى سەرەکى زنجیرە دراماکە ب��وو و بە )ع��اس��ى( ن��اوى دەرک��ردب��وو درام��اى زنجیرە لەچەندین ه��اوک��ات و دیکەدا بەشدارى کردووە، لەگەڵ ئۆنورى هاوسەرى بڕیاریان داوە منداڵە دووانەکەیان )تۆپراک و مایا( ى تەمەن ساڵ و نیو لە بۆ و بکەن پ��ەروەردە تورکیا دەرەوەى ئەو مەبەستەش واڵتى فەڕەنسا-یان وەک هەڵبژاردووە. نیشتەجێبوونیان شوێنى بۆ تەنها ڕاشیان گەیاندووە کە هەروەها زنجیرە و فیلم لە بینین ڕۆڵ مەبەستى

دراماکاندا دەگەڕێنەوە بۆ تورکیا.

ريكالمى سياسى

هەستیارو ب��ون��ەوەرێ��ک��ى م��رۆڤ��ەک��ان تایبەتن،کەبەهۆى بیروباوەرێکى خاوەن ئەوپەوەندیەى لەنێوانیاندا هەیە کۆمەڵگە هەڵسوکەوتو دەهێنن،مرۆڤەکان پێک پێگەى ن��ەت��ەوەو بەپێى ڕەف��ت��اری��ان جوگرافى لەکۆمەڵگەیەک بۆ کۆمەڵگەیەکى ت��ر ج��ی��اوازی��ان ه��ەی��ە، ه���ەوڵ���دەدەن ئاواتەکانیان ح��ەزو هێنانەدى لەپێناو خۆیان تایبەتیەکانى سیفاتە گۆرینى و خەسڵەتەکانیان ک��ۆک��ردن��ەوەى ی��ان لەچوارچێوەى خەیاڵەوە بۆ واقع، ئەمەش سروشتى ئاسایى مرۆڤەکانە،بۆیە هەمیشە ڕیکالم ب��اڵوک��ردن��ەوەو پ��ەن��ادەب��ات��ەب��ەر ڕێگایەک هەر گرتنەبەرى یاخود کردن باڵوکردنەوەى و خولیا بە گەیشتن بۆ تایبەتى هەرلەژیانى بیروبۆچونەکانى خ��ۆی��ى ت��ا ب��ەش��داری��ک��ردن ل��ەپ��رۆس��ە سازەکانى چ��ارەن��وس و سیاسیەکان کۆمەڵگە،نەتەوە،دروستکردنى ڕایگشتى و چەندین بنەماى ترکەپەیوەستن بەواڵت و

نیشتیمانەوە.کۆمەڵگە وتاکەکانى لەپرۆسەى هەڵبژاردندا دەکەونە بەردەم بەرپرسیاریەتێکى مێژوویى لەبەشداریکردن نەتەوەیى،کەبریتیە و الیەنەکانى ق��ەوارەو دەنگدان، لەبریارو لەکاتێکدا هەموو بەشداربوى پرۆسەکەش لەژێر دروشمى بەرەو دیموکراسی لەهەڵپەى بەدەستهێنانى دەسەاڵتدان و شەفافیەت، دەکەنە جیهان بۆ ئاشتى دیموکراسى، دروشم، ئەمە لەسەرجەم واڵتان بەتایبەتى والتانى پێشکەوتو پرۆسەیەکى مۆدێرنە بۆ ئاڵوگۆرى دەسەاڵت و شەرعیەتدان بەکەس دیاریکراو،بەشێوەیەک الیەنێکى وقەوارەو لەپرۆسەى بەشدارن ڕاستەخۆ هاواڵتیان دەنگەى ل��ەو بەرپرسیارن و سیاسى وقەوارەیەى الیەن بەو بەخشن ک��ەدەی بیر ل��ەگ��ەڵ و م��ت��م��ان��ەی��ان��ە ج��ێ��گ��ەى بۆچونەکاندا یەکدەگرێتەوە، ئەمەش مافى دیاریکردنى بۆ وکۆمەڵگەیەکە تاک هەمو لەرێگاى واڵت سیاسى سسیستەمى هەڵبژاردنەوە ن بەاڵم هەندێ جار لەسایەى چەند ڕادەرب��ری��ن ئ��ازادى و دیموکراسى سەرهەڵدەدەن،لە نەگونجاو حاڵەتێکى ناوزراندن و کردن ناشیرین یەکتر وانە ناتەندروست،ریکالمکردنى وملمالنێى ئەمانەش هەموو بێبنەما،پروپاگەندە، گوزەر دیموکراسى پرنسیپەکانى بەسەر چەمکەدا ئ��ەو لەنێو خۆیان و دەک��ەن ئەدەن،لەکاتێکدا بەهاى چەمک و پیشان گەرەترو لەوە زۆر دیموکراسى پێناسەى دەرئەنجامێکى ئەمەش ترە، گەوهەرى خۆیدا ب��ەدواى دوژمنکارانە ن��ەخ��وازراو و ک��ردن پتەو زیاتر لەبرى دەهێنێت دیموکراسى،هەوڵى پایەکانى چەسپاندنى دەدرێ��ت ناشیرینکردنى و ک��ردن لەنگ تاکەکانى ئایندەو ن���ەوەى ل��ەه��زرى و کۆمەڵگە بەشێوەیەکى دیکە وێنا دەکرێت، ئ����اژاوەو پشێوى ڕەن��گ��ە ه��ەن��دى ج��ار کات،لەم دروستب کۆمەڵگەدا لەتنێو و ڕاگەیاندن کەناڵەکانى نێوەندەشدا ڕۆڵێکى کۆمەنیکەیشن ئ��ام��رازەک��ان��ى ڕیکالمى باڵوکردنەوەى بە دەبینن، کارا تەنها گۆڕان سیاسى بەشێوەیەک کەنەک هەندێ بەڵکو هاتبێت ناوەکەیدا بەسەر خۆیان وخواستى ویست بەپێى و جار وەک دەگ��ۆڕن،ری��ک��الم ناوەڕۆکەکەشى پرانسیپى بنەماو چەندین زانست هونەرو تایبەت بەخۆیى هەیە لەگەڵ ڕەچاوکردنى لەسەر ک��ردن، ڕیکالم پیشەیى ئیتیکى پ��ێ��دراوە ئ��ام��اژەى زانستیەکانى بنەما بوارێکدا لەهەر بدرێت ئەنجام پێویستە ڕیکالمى بێت، هەرمەبەستێک بۆ و بێت سیاسیش پێویستە وەک ڕیکالمى بازرگانى و هونەرى بەشێوازێکى هاوشێوەکانى و بکرێت.هەرالیەن لەگەڵدا مامەڵەى زانستى وقەوارەیەک بانگەشە بۆ خۆى بکات، بەاڵم لەچوار چێوەى یاسایادا، دور لەناوزراندنى بەرامبەر،ریکالمکردن بۆ کارنامەى تایبەتى خۆى بەشێوەیەکى ڕاستگۆیانە،کەکاریگەرى نەبێت لەسەر ئاسایشى نەتەوەى، تێکچونى ڕەوشى ئەمنى، سوکایەتى نەکردن بەکەس ج��ەم��اوەر خواستەکانى دژى والی���ەن، کەمینەش ج��ەم��اوەرە ئەو ئەگەر نەبێت جیاوازى بۆ بانگەشەنەکردن بێت،هەروەها نەتەوەیى و مەزهەبى و ئاینى،دروستکردنى ناکۆکی وئاژاوە لەنێوان هاواڵتیاندا، بەڵکو هەڵمەتى ل��ە ئەمانە ه��ەم��وو پێویستە ق���ەوارەو ک��ارن��ام��ەى لەنێو دا بانگەشە پرۆسەى بەشداربوى سیاسیەکانى الیەنە زانست، وەک و ڕەچاوبکرێت هەڵبژاردن هونەر،بنەماوپرانسیپەکانى ڕیکالمى سیاسى ئەنجام بدرێت و ئیتیکى ڕیکالمکردن بەهەند

وەربگیرێت.

ئا: ژاڵە محەمەد

بةختيار حسێن