ไตรมาส 2 ป 2557

ไทย การช าระเงนทมการด าเนนการทละรายการและมผลสมบรณทนท Real Time Gross Settlement

3

5

6

8

10

11

1.

o มลคาของธรกรรมการช าระเงนทางอเลกทรอนกสมอตราเตบโตขน o การใชบตรเครดตผานเครอง EFTPOS ของคนตางประเทศลดลง

2.

o ระบบ RTGS และความเชอมโยงกบการรกษาเสถยรภาพทางการเงน

3.

o การโอนเงนผานระบบบาทเนตเปนธรกรรมอเลกทรอนกสทมมลคาสงสด o ธรกรรมสวนใหญเปน Bilateral Repurchase ของ ธปท.

4.

o Hybrid system ไดผสานขอดของทงระบบ RTGS และระบบ DNS o RTGS ไทยไดพฒนามาตรการและกลไกเสรมเพอลดความเสยงสภาพคลอง

5.

o SIC เปนระบบ RTGS ทใชส าหรบการช าระเงนรายยอยดวย o คาธรรมเนยมทจงใจใหสมาชกช าระดลเรวท าใหไดรบความนยมสง

6.

o Bank of Korea พฒนา Simulation เพอใชส าหรบประเมนความเสยงและผลกระทบของระบบ BOK-Wire+

o ธปท. อยระหวางการพจารณาน า Simulation มาใชประเมนระบบบาทเนต

สถตทส าคญ ไตรมาสท 2 ป 2557

รอบรเรองช าระเงน

RTGS คออะไร?

การโอนเงนผานระบบบาทเนต

มองมมใหม RTGS ในยคใหม

เกาะกระแส นวตกรรมการช าระเงนรายยอยแบบทนท

ผลงานวจย RTGS กบเสถยรภาพทางการเงน

เรองเดนประจ ำไตรมำส

ไทย

2

ไ

วเคราะหเจาะลก

การช าระเงนทางอเลกทรอนกสมอตราเตบโตขน สวนทางกบการช าระเงนดวยเชคท

มแนวโนมลดลง

บทท 1 สถตธรกรรมการช าระเงนผานระบบการช าระเงนและชองทางตาง ๆ

ภำพรวมธรกรรมกำรช ำระเงน

“ธรกรรม e-Payments ไตรมาสท 2 ป 2557 ถงแมวาจะไดรบผลกระทบจากการชะลอตวทางเศรษฐกจและสถานการณทางการเมองในชวงทผานมา แตปรมาณและมลคาธรกรรม e-Payments โดยรวมมการเตบโตเพมขนเลกนอย เมอเทยบกบระยะเดยวกนปกอน ในขณะทการช าระเงนดวยบตรเครดตของคนตางประเทศในไตรมาสน มอตราหดตวลงตอเนองจากไตรมาสทแลว”

ธรกรรมการช าระเงนผานระบบการช าระเงนและชองทางตาง ๆ ทางอเลกทรอนกส ในไตรมาสท 2 ป 2557 มจ านวน 553,165 พนรายการ และมมลคา 66,457 พนลานบาท เตบโตเพมขนจากระยะเดยวกนของปกอนรอยละ 13.93 และ 3.53 ตามล าดบ อยางไรกด พฤตกรรมการช าระเงนดวยเชคมแนวโนมลดลงทงในเชงปรมาณและมลคา

ตารางธรกรรมการช าระเงนผานระบบการช าระเงนตาง ๆ1 ในชวงไตรมาส 2/2557 ปรมาณ มลคา

พนรายการ

สดสวน (%)

การเตบโตเทยบกบ พนลานบาท

สดสวน (%)

การเตบโตเทยบกบ

ระยะเดยวกนของปกอน (%)

ไตรมาสทผานมา

(%)

ระยะเดยวกนของปกอน (%)

ไตรมาสทผานมา (%)

1. การช าระเงนทางอเลกทรอนกส (e-Payments) 553,165 94.71 13.93 2.1 66,457 81.20 3.53 0.3 1.1 ธรกรรม BAHTNET 3rd party 788 0.13 3.21 -1.8 53,162 64.95 3.39 -0.3 1.2 การโอนเงนครงละหลายรายการ (Bulk Payment) 84,394 14.45 3.69 0.2 5,077 6.20 6.43 6.8 1.3 การโอนเงนรายยอยขามธนาคาร (ORFT) 47,032 8.05 13.87 -1.6 381 0.47 11.56 -0.4 1.4 การโอนเงนภายในธนาคาร 122,052 20.90 14.95 0.3 7,476 9.13 2.06 -0.1 1.5 การช าระเงนดวยบตรอเลกทรอนกส 106,296 18.20 7.85 2.4 347 0.42 6.85 -1.6 1.6 เงนอเลกทรอนกส (e-Money) 192,604 32.98 22.42 4.9 14 0.02 27.27 7.7 2. การช าระเงนดวยเชค 30,883 5.29 -1.57 1.5 15,390 18.80 -7.32 4.3

รวมทงสน 584,048 100.00 12.99 2.0 81,848 100.00 1.30 1.0

หากพจารณาสถตเทยบกบไตรมาสทผานมา มลคาของธรกรรมการช าระเงนหลายบรการมอตราหดตวลง โดยเฉพาะมลคาการช าระเงนดวยบตรอเลกทรอนกสทหดตวมากทสด สวนหนงสบเนองจากปจจยดานฤดกาล (Seasonal effect) ทไตรมาส 2 จะมแนวโนมมลคาธรกรรมนอยกวาไตรมาส 1 รวมถงสภาวะเศรษฐกจทชะลอตวและความกงวลตอสถานการณทางการเมอง จงท าใหอตราเตบโตของมลคาธรกรรมการช าระเงนดวยบตรอเลกทรอนกสเมอเทยบกบระยะเดยวกนปกอนชะลอตวลงกวาเดมเกอบ 1 เทาตว2

1 ธรกรรมการช าระเงนผานระบบการช าระเงนและชองทางตาง ๆ ประกอบดวย

1) การโอนเงนเพอลกคาผาน BAHTNET (BAHTNET 3rd party) เปนการโอนเงนตามค าสงของลกคาทสงใหธนาคารผสงโอนท าการโอนเงนเขาบญช ผรบผลประโยชนซงอยอกธนาคารหนง 2) การโอนเงนครงละหลายรายการ (Bulk Payment) เชน การโอนเงนครงละหลายรายการภายในธนาคารเดยวกน (Direct Credit) การหกเงนจากบญชภายในธนาคารเดยวกน (Direct Debit) และการโอนเงนครงละหลายรายการขามธนาคาร (NITMX Bulk Payment) 3) การโอนเงนรายยอยขามธนาคาร (Online Retail Funds Transfer) เชน การโอนเงนผานเครองเอทเอม อนเทอรเนต และสาขา 4) การโอนเงนภายในธนาคาร (รวมช าระคาสนคาและบรการ) เชน การโอนเงน/ช าระเงนผานเครองเอทเอม อนเทอรเนต โทรศพทเคลอนท 5) การช าระเงนดวยบตรอเลกทรอนกส (ไมรวม e-Money) เชน การช าระคาสนคาและบรการ ณ จดขาย หรออนเทอรเนตดวยบตรเดบตและบตรเครดต 6) เงนอเลกทรอนกส (e-Money) ซงไมรวมบตรประเภทบตร top-up card

2 ไตรมาส 2 ป 2556 มลคาการช าระเงนดวยบตรอเลกทรอนกสมอตราเตบโตรอยละ 12.76 เมอเทยบกบระยะเดยวกนปกอน

1. สถตทส ำคญ

ไทย

3

ไ

การใชบตรเครดตของคนตางประเทศ

ณ รานคาในไทยลดลงสอดคลองกบ

จ านวนนกทองเทยว และการใชจายของ

คนตางประเทศ

-20,000 40,000 60,000 80,000

100,000 120,000 140,000 160,000

Q1/56 Q2/56 Q3/56 Q4/56 Q1/57 Q2/57

EFTPOS Internet

อยางไรกด หากพจารณารายละเอยดของการช าระเงนดวยบตรอเลกทรอนกสประเภทตาง ๆ จะพบวาเปนการลดลงของการใชบตรเครดตของคนตางประเทศในไทยเทานน ขณะท การใชบตรของคนไทยมมลคาสงเพมขนตอเนอง โดยการใชบตรเครดตและบตรเดบตของคนไทยในไตรมาสนมมลคา 280,991 ลานบาท และ 26,107 ลานบาท เพมขนจากระยะเดยวกนปกอนรอยละ 9.2 และ 7.2 ตามล าดบ

ส าหรบการใชบตรเครดตของคนตางประเทศมมลคารวม 39,754 ลานบาท หดตวลงรอยละ 7.5 เมอเทยบกบระยะเดยวกนปกอน ซงสวนใหญเปนการใชบตรเครดตผานเครอง EFTPOS ณ รานคา ทมมลคา 35,621 ลานบาท คดเปนการหดตวลงรอยละ 8.7 ทงน มลคาการใชบตรเครดตของคนตางประเทศทหดตวลงในไตรมาสน มแนวโนมแตกตางจากชวงทผานมาทมอตราเตบโตตอเนองมาโดยตลอด ซงมอตราเตบโตเฉลยยอนหลง 5 ป รอยละ 15.9 ตอป

สถตมลคาธรกรรมดงกลาวมแนวโนมไปในทศทางเดยวกบจ านวนนกทองเทยวตางประเทศ การใชจายของคนตางประเทศ รวมถงผลตภณฑมวลรวมสาขาโรงแรมและภตตาคาร ในไตรมาสท 2 ปน ซงมจ านวนนกทองเทยวตางประเทศ 5.3 ลานคน ลดลงรอยละ 12.3 จากระยะเดยวกนปกอนหนา ทมจ านวนกวา 6.1 ลานคน3 และสอดคลองกบรายงานของส านกบญชประชาชาตทประเมนวา การใชจายของคนตางประเทศในไทยและผลตภณฑมวลรวมสาขาโรงแรมและภตตาคารในไตรมาสนมมลคาลดลงเหลอเพยง 86,921 ลานบาท และ 70,332 ลานบาท ตามล าดบ คดเปนการหดตวลงรอยละ 9.9 และ 4.6 เมอเทยบกบระยะเดยวกนปกอน4

อยางไรกด เปนทนาสงเกตวาการใชบตรเครดตของคนตางประเทศผานรานคาออนไลนในไทยไมไดรบผลกระทบจากสถานการณการทางเมองมากนก โดยการใชบตรเครดตของคนตางประเทศผานชองทางดงกลาวในไตรมาสน มมลคา 4,133 ลานบาท เตบโตเพมขนรอยละ 4.5 เมอเทยบกบระยะเดยวกนปกอน

3 สรปสถานการณนกทองเทยวเดอนมถนายน 2557 จดท าโดยกระทรวงการทองเทยวและกฬา กรมการทองเทยว 4 สถตการใชจายของคนตางประเทศในไทยและผลตภณฑมวลรวมของสาขาโรงแรมและภตตาคารใชขอมล ณ ปฐาน 2531 ตามรายงานผลตภณฑมวลรวมในประเทศไตรมาสท 2/2557 จดท าโดยส านกบญชประชาชาต ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

1. สถตทส ำคญ

ไทย

4

ไ

RTGS สามารถชวยลดความเสยงของการช าระเงนระหวางกนและความเสยงดาน

เครดตของคกรณทมรายการช าระเงน

ระหวางกน

บทท 2 RTGS คออะไร?

เมอพดถงระบบการช าระเงน หลาย ๆ ทานคงเคยไดยนค าวา RTGS และอาจจะสงสยวาค านมความส าคญอยางไร ท าไมระบบการช าระเงนทส าคญในหลาย ๆ ประเทศจงด าเนนการในรปแบบดงกลาว ซงความหมายและความส าคญของ RTGS สามารถสรปไดดงน

RTGS ยอมาจาก Real Time Gross Settlement เปนวธการโอนเงนและบนทกบญชทละรายการ โดยเมอผสงโอนมเงนในบญชเพยงพอ ค าสงโอนเงนจะไดรบการประมวลผลและบนทกบญชโดยหกเงนจากบญชของผสงโอนและน าเงนเขาบญชใหกบผรบโอนทนท และจะถอวาค าสงโอนเงนนนเสรจสนสมบรณ ทงน RTGS สามารถชวยลดความเสยงของการช าระเงนระหวางกน (Settlement Risk)5 และความเสยงดานเครดต (Credit Risk)6 ของคกรณทมรายการช าระเงนระหวางกน การดแลและบรหารจดการใหสภาพคลองในบญชมเพยงพอ จงเปนปจจยส าคญประการหนงทจะท าใหการโอนเงนในระบบดงกลาวสามารถด าเนนการไดอยางตอเนองโดยไมตดขด

ระบบการช าระเงนทมการด าเนนการในลกษณะ RTGS นยมน ามาใชกบธรกรรมการโอนเงนทมมลคาสงระหวางสถาบน (Large value payment systems) เชน การโอนเงนเพอกยมเงนระหวางธนาคาร การซอขายเงนตราตางประเทศ การซอขายหลกทรพย และการโอนเงนเพอลกคาของธนาคาร เปนตน โดยธนาคารกลางในหลายประเทศ ไดพฒนาระบบการช าระเงนแบบ RTGS ขน เพอใหสถาบนการเงนใชโอนเงนระหวางกน โดยใชบญชเงนฝากทเปดไวกบธนาคารกลาง (Settlement Account) รวมทงใชเปนชองทางในการท าธรกรรมระหวางธนาคารกลางกบสถาบนการเงน ส าหรบการรกษาเสถยรภาพทางการเงนของประเทศ ซงชวยลดโอกาสการเกดผลกระทบทเปนลกโซ (Systemic Risk)7 จงนบไดวาระบบ RTGS มสวนส าคญและเปนกลไกหนงทสนบสนนใหการท าธรกรรมในตลาดเงนและตลาดทนด าเนนการไดอยางสะดวก รวดเรวและมประสทธภาพ ซงจะชวยสงเสรมการขบเคลอนกจกรรมทางเศรษฐกจและการรกษาเสถยรภาพทางการเงนของประเทศ (Financial Stability)

ส าหรบประเทศไทยมระบบ RTGS ทส าคญ คอ ระบบบาทเนต (Bank of Thailand Automated High-value Transfer Network: BAHTNET) ซง ธปท. ไดพฒนาขนเพอรองรบการโอนเงนมลคาสงระหวางสถาบนการเงน รวมทงสถาบนอนทมบญชเงนฝากกบ ธปท. โดยระบบบาทเนตถอเปนระบบการช าระเงนทมความส าคญตอความมนคงของระบบการเงนของประเทศ (Systemically Important Payment System: SIPS) เนองจากเปนระบบโครงสรางพนฐานทางการเงน (Financial Market Infrastructures) ส าหรบการช าระเงนมลคาสงระหวางสถาบนเพยงระบบเดยวของประเทศ

5 Settlement Risk คอ ความเสยงทสมาชกในระบบการช าระเงนไมสามารถช าระเงนตามภาระผกพนได โดยความเสยงดงกลาวจะเกดขนจนกระทงการช าระเงนมผลเสรจสน 6 Credit Risk คอ ความเสยงทธนาคารสมาชกในระบบไมไดรบช าระหนเตมจ านวน 7 Systemic Risk คอ ความเสยงในกรณทสถาบนใดสถาบนหนงในระบบประสบปญหาขาดสภาพคลองหรอเกดปญหาลมละลายและไมสามารถช าระเงนได และกอใหเกดผลกระทบเปนลกโซตอเนองไปยงสถาบนอน ๆ ในระบบการช าระเงน ซงจะสงผลเสยหายตอระบบเศรษฐกจโดยรวม

2. รอบรเรองช ำระเงน

ไทย

5

ไ

8% 86%92%

มลคาการช าระเงนทางอเลกทรอนกส

สวนใหญเปนการโอนเงนผานระบบบาทเนต

55 %)

22(3.3%)

96(14.4%)

101(15%)74

(11.1%)

321(47.9%)

BRP)

หนวย: ลานลานบาท

บทท 3 การโอนเงนผานระบบบาทเนต ระบบบาทเนตถอเปนระบบการโอนเงนมลคาสง (RTGS) ของไทย ซงไดเรมใหบรการมาตงแตป 2538 โดยมปรมาณธรกรรมและมลคาขยายตวอยางรวดเรวสอดคลองกบสอการช าระเงนทางอเลกทรอนกสประเภทอน ๆ ในชวงทศวรรษทผานมา

ดวยธรรมชาตของระบบ RTGS ทรองรบการโอนเงนมลคาสง ปรมาณการโอนเงนผานระบบบาทเนต จงมไมมากนก โดยมเพยง 3.2 ลานรายการในป 2556 คดเปนสดสวนรอยละ 0.2 ของปรมาณธรกรรมการช าระเงนทงหมด แตการโอนเงนผานระบบบาทเนตกลบมมลคาสงถง 669 ลานลานบาท คดเปนสดสวนถงรอยละ 86 ของมลคาธรกรรมการช าระเงนทงหมด หรอคดเปน 56 เทาของผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP)8

หากวเคราะหการโอนเงนผานระบบบาทเนตจะพบวาสามารถจ าแนกธรกรรมไดหลายประเภท โดยในป 2556 ธรกรรมหลกทเกดขนสวนใหญ คอ การซอคน/ขายคนพนธบตรแบบทวภาค (Bilateral Repurchase: BRP)9 ของ ธปท. เพราะมมลคาสงถง 321 ลานลานบาท คดเปนสดสวนรอยละ 47.9 รองลงมาไดแก การโอนเงนระหวางสถาบนทมมลคา 101 ลานลานบาท คดเปนสดสวนรอยละ 15 ส าหรบการโอนเงนผานระบบบาทเนตตามประเภทธรกจทเหลอ เชน ธรกรรมซอขายหลกทรพย การโอนเงนภายในสถาบนเดยวกน ธรกรรมซอขายเงนตราตางประเทศ และธรกรรมกยมเงนระหวางสถาบนมมลคาธรกรรม 96, 74, 55 และ 22 ลานลานบาท ตามล าดบ

อตราเตบโตของการโอนเงนผานระบบบาทเนตเองกมมลคาเพมสงขนอยางตอเนองในชวง 5 ปทผานมา (ตงแตป 2551 ถงป 2556) โดยมอตราเตบโตเฉลยรอยละ 20 ตอป สาเหตหลกมาจากการท าธรกรรม BRP ของ ธปท. เปนส าคญ10 ซงเปนเครองมอในการด าเนนนโยบายการเงน (Monetary Policy Instruments)

8 เปรยบเทยบกบผลตภณฑมวลรวมในประเทศ ป 2556 จดท าโดยส านกบญชประชาชาต 9 ธรกรรม BRP คอ การซอหรอขายพนธบตรโดยมสญญาวาจะขายคนหรอซอคน ณ ราคาทตกลงไว ภายในระยะเวลาทก าหนด ธรกรรมนเปรยบเสมอนการใหกเงน (ปลอยสภาพคลอง) หรอกเงน (ดดสภาพคลอง) โดยมพนธบตรหรอตราสารหนเปนหลกทรพยคาประกน ราคาซอคน/ขายคนจะเทากบมลคาของเงนกบวกดวยดอกเบย 10 ธรกรรม BRP มอตราเตบโตเฉลยสงถงรอยละ 52.1 ตอป เทยบกบธรกรรมประเภทอนทมอตราเตบโตเฉลยเพยงรอยละ 8.7 ตอป

3. วเครำะหเจำะลก

ไทย

6

ไ

ธนาคารพาณชยไทยมสดสวนมลคาการโอนเงนผานระบบบาทเนต

มากทสด

ประเภทหนง11 ในการดแลรกษาระดบอตราดอกเบยนโยบายใหเปนไปตามทคณะกรรมการนโยบายการเงน (กนง.) ก าหนด ภายใตกรอบการด าเนนนโยบายการเงนแบบก าหนดเปาหมายอตราเงนเฟอ (Inflation Targeting) ทงน เมอวเคราะหเจาะลกพฤตกรรมการโอนเงนผานระบบบาทเนตโดยไมรวมธรกรรม BRP จะสามารถจ าแนกผใชบรการไดเปน 4 กลมหลก ประกอบดวย ธนาคารพาณชยไทย (ธพ. ไทย) สาขาธนาคารตางประเทศ สวนราชการ12 และสถาบนการเงนอน ๆ13 ซงผใชบรการแตละกลมเองกมสดสวนมลคาและวตถประสงคในการท าธรกรรมแตกตางกน

ตารางมลคารวมและสดสวนมลคาการโอนเงนผานระบบบาทเนต จ าแนกตามประเภทธรกรรมป 2556 (ไมรวมธรกรรม BRP)

จากตารางมลคารวมและสดสวนมลคาการโอนเงนผานระบบบาทเนตจ าแนกตามประเภทธรกรรมป 2556 (ไมรวมธรกรรม BRP) พบวา ธพ. ไทย มการโอนเงนผานระบบบาทเนตมากทสด มมลคารวม 209.8 ลานลานบาท คดเปนสดสวนรอยละ 60.2 ของมลคารวมทงหมด โดยการโอนเงนสวนใหญใชเพอการโอนเงนภายในและระหวางสถาบน และธรกรรมซอขายหลกทรพย ตามล าดบ ผใชบรการกลมทสอง คอ สาขาธนาคารตางประเทศ มมลคาการโอนเงนรวม 95.6 ลานลานบาท คดเปนสดสวนรอยละ 27.4 ของมลคารวมทงหมด สวนใหญเปนการโอนเงนระหวางสถาบน ธรกรรมซอขายเงนตราตางประเทศ และธรกรรมซอขายหลกทรพย ส าหรบสวนราชการใชบรการโอนเงนผานระบบบาทเนต ในกรณ การโอนเงนระหวางสถาบนเพยงอยางเดยว เพอจายเงนเดอน จายคนภาษ และจายเงนดานอน ๆ ของภาครฐ โดยมมลคาการโอนเงนรวม 6.9 ลานลานบาท คดเปนสดสวนรอยละ 2.0 ของมลคารวมทงหมด และผใชบรการกลมสดทาย คอ สถาบนการเงนอน ๆ มมลคาโอนเงนรวม 36.1 ลานลานบาท คดเปนสดสวนรอยละ 10.4 ของมลคารวมทงหมด จ าแนกไดเปนธรกรรมซอขายหลกทรพย การโอนเงนระหวางสถาบน และธรกรรมกยมเงนระหวางสถาบน ตามล าดบ

จากขอมลขางตนจะเหนไดถงความส าคญของระบบบาทเนตทเปนระบบการโอนเงนมลคาสง (RTGS) ของไทยทใชรองรบธรกรรมของสถาบนการเงนและเปนเครองมอในการด าเนนนโยบายการเงนของ ธปท. ดงนน การบรหารจดการระบบบาทเนตใหด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ มนคง และปลอดภย จงเปนสงส าคญ ทจะชวยใหระบบการเงนและระบบสถาบนการเงนของประเทศมเสถยรภาพ

11 ปจจบน ธปท. ด าเนนการในตลาดการเงนผานเครองมอหลก 4 ประเภท ไดแก ธรกรรม BRP พนธบตรธนาคารแหงประเทศไทย สวอปเงนตราตางประเทศ (FX Swap) และการท าธรกรรมซอขาด/ขายขาดหลกทรพย 12 สวนราชการ ประกอบดวย กรมบญชกลาง กรมสรรพากร การเคหะแหงชาต และบรรษทตลาดรองสนเชอทอยอาศย 13 สถาบนการเงนอน ๆ ประกอบดวย สถาบนการเงนพเศษของรฐ บรษทเงนทน บรษทหลกทรพย และสวนงานภายใน ธปท.

7

ไ

3. วเครำะหเจำะลก

ไทย

จดเดนของระบบ RTGS คอชวยลดความ

เสยงดานเครดตและความเสยงดานสภาพ

คลอง ขณะทระบบ DNS มจดเดนทใช

สภาพคลองในระบบต า

บทท 4 “RTGS” ในยคใหม

จากทกลาวมาแลวในบทท 2 วา RTGS เปนระบบการช าระเงนทใชในการโอนเงนมลคาสงระหวางสถาบน โดยค าสงโอนเงนจะไดรบการด าเนนการใหมผลส าเรจทนททละรายการ หากผสงโอนมเงนในบญชเพยงพอ จงนบวาเปนวธการช าระเงนระหวางสถาบนทด าเนนการไดอยางสะดวก รวดเรวและมความเสยงจากการช าระดลในระดบทต า ซงแตกตางจากระบบการช าระเงนระหวางสถาบนอกรปแบบหนง คอ Deferred Net Settlement (DNS) ซงเปนระบบทมการน ารายการช าระเงนระหวางสถาบนมาท าการหกกลบลบหนระหวางกน (Netting) พรอมกนหลาย ๆ รายการ ตามรอบระยะเวลาทก าหนดไว ดงนน เมอมการท าธรกรรมการช าระเงนระหวางกนแลว สถาบนทตองไดรบช าระเงนจะยงไมไดรบช าระเงนทนทจนกวาจะมการหกกลบลบหนและช าระดลระหวางกนผานระบบ DNS ตามรอบเวลาทไดตกลงกนไว สมาชกในระบบนจงมความเสยงดานเครดต จนกวาการช าระเงนระหวางสถาบนจะด าเนนการไดเสรจสน

ระบบ DNS มกจะน ามาใชส าหรบการช าระดลระหวางธนาคารส าหรบธรกรรมการโอนเงนรายยอยระหวางธนาคาร ซงลกคามการท ารายการตอครงในมลคาไมสงมากนก แตมปรมาณรายการจ านวนมาก เชน ธรกรรมเรยกเกบเชคขามธนาคาร การโอนเงนรายยอยระหวางธนาคารผานเอทเอม การโอนเงนรายยอยระหวางธนาคารทมการโอนแตละครงดวยปรมาณรายการและผรบเงนจ านวนมาก (เชน การจายเงนเดอน คาจาง และเงนปนผล เปนตน) ดวยลกษณะของ DNS ทการช าระดลระหวางธนาคารสมาชกในระบบเกดขนเปนรอบ ๆ โดยใชวธหกกลบลบหนระหวางกน ดงนน ความตองการสภาพคลองของสมาชกเพอใชในการช าระดลจงอยในระดบทต ากวาการช าระเงนแบบ RTGS ทมการด าเนนการทละรายการ อยางไรกตาม ระบบ DNS มขอดอยประการหนง คอ สมาชกในระบบ DNS ไมอาจทราบถงขนาดของความเสยงดานเครดตและความเสยงจากการช าระดลทแนนอน เนองจากการช าระดลระหวางธนาคารสมาชกเกดขนภายหลงจากทลกคาไดท าธรกรรมการช าระเงนแลว และความเสยงดงกลาวจะยงมากขนหากรอบระยะเวลาการช าระดลทก าหนดลาชาออกไปมากจนถงสนวนหรอในวนถดไป

ตามลกษณะของระบบ RTGS และ DNS ทกลาวมาแลวขางตน แมวาระบบ RTGS จะมจดเดนในการชวยลดความเสยงดานเครดตและความเสยงดานการช าระดลไดดกวาระบบ DNS แตกยงเปนทถกเถยงกนถงขอไดเปรยบและเสยเปรยบของทง 2 ระบบ เนองจากระบบ DNS มจดเดนคอความตองการสภาพคลองเพอการช าระดลอยในระดบต ากวาระบบ RTGS ดงนน ในหลายประเทศไดมการพฒนาทางเลอกใหม โดยการน าขอดของทงระบบ RTGS และระบบ DNS มาผสมผสานกน เรยกวาระบบ “Hybrid System” โดยใหมรอบการช าระดลทถและตอเนองมากขนในระหวางวน โดยไมตองรอจนถงสนวน ซงจะชวยลดความเสยงดานเครดตของสมาชกในระบบ รวมทงยงมการช าระดลระหวางสถาบนสมาชกแบบ Netting ซงชวยใหความตองการสภาพคลองอยในระดบต ากวาระบบ RTGS

จากลกษณะของระบบ Hybrid ทไดหยบขอดของทงระบบ RTGS และระบบ DNS มาปรบใช ขณะนหลายประเทศจงเรมหนมาใชระบบ Hybrid มากขน ประเทศแรกทเรมพฒนาระบบ Hybrid คอ เยอรมน

8

ไ

4. มองมมใหม

ไทย

ระบบ RTGS ไทยมการพฒนากลไกเสรมเพอชวยลดความเสยงดานสภาพคลองไดแก Queuing Mechanism Gridlock Resolution

และ Intra-day Liquidity Facilities

โดยสรางระบบ EAF2 (Elektronische Abrechnung Frankfurt หรอ Euro Access Frankfurt) ทมการพฒนาจากระบบ DNS ทชอวา EAF คณลกษณะของระบบ EAF2 คอ จะมการช าระดลแบบหกกลบลบหนระหวางคกรณ (Bilateral Net Settlement) ทก ๆ 20 นาท ในรอบเชา สวนในรอบบายจะท าการช าระดลแบบหกกลบลบหนพรอมกนหลายฝาย (Multilateral Net Settlement) 2 รอบ

ระบบ Hybrid ทมการพฒนาทนสมยทสดในปจจบนคอระบบ CHIPS (Clearing House Interbank Payments System) ของสหรฐอเมรกา ซงระบบจะพจารณาความสามารถในการช าระเงนของแตละค าสงโอนเงน โดยระบบถกออกแบบใหสามารถเลอกรปแบบการช าระเงนระหวางกนได 3 รปแบบ ไดแก (1) การช าระเงนทละรายการแบบ Individual Release (2) การช าระเงนแบบ Bilateral Release และ (3) การช าระเงนแบบ Multilateral Release ทงน ขนอยกบยอดเงนคงเหลอในบญชของผสงโอนเงน และผรบโอนเงน รวมถงสถานการณสงเงนและรบเงนดวย จะเหนไดวา ระบบ CHIPS จดเปนระบบ Hybrid ทซบซอนทสดในขณะน

ส าหรบระบบบาทเนตของไทยนน ไมถอวาเปนระบบ RTGS แบบ Hybrid เพราะไมมขนตอนการหกกลบลบหนระหวางคกรณ อยางไรกด ระบบบาทเนตไดมการพฒนามาตรการและกลไกเสรมมาใช เพอชวยลดความเสยงดานสภาพคลองในระบบ โดยมขนตอนดงน

1. Queuing Mechanism เปนกลไกซงเกบค าสงโอนเงนทสถาบนผสงโอนมเงนในบญชไมเพยงพอ ทจะช าระดลไดในขณะนน เพอรอไวช าระดลในเวลาถดไปทมเงนในบญชเพยงพอ ทงน สถาบนผสงโอนสามารถจดล าดบของรายการทอยในคว เพอใหมการช าระดลในล าดบกอนหลงไดเอง ซงเปนประโยชนตอการบรหารสภาพคลองของสมาชกในระบบบาทเนต

2. Gridlock Resolution เปนกระบวนการจดการค าสงโอนเงนทรออยในควซงไมสามารถด าเนนการช าระดลไดเพยงล าพง แตสามารถด าเนนการไดในลกษณะเปนกลมรายการทมการโอนเงนใหแกกน โดยเมอค านวณรายการรบโอนเงนและสงโอนเงนของสถาบนดงกลาวแลว มยอดดลสทธ (net position) เปนบวก ซงหมายความวาทกสถาบนมเงนในบญชเพยงพอทจะด าเนนการได ระบบจะด าเนนการช าระดลใหทกสถาบนพรอมกน

3. Intra-day Liquidity Facilities (ILF) เปนเงนสภาพคลองท ธปท. ใหแกสมาชกในระบบเพอใชส าหรบการโอนเงนผานระบบบาทเนตในระหวางวน โดยใหมหลกทรพยมาวางเปนหลกประกน และเพอใหมนใจวาสมาชกในระบบมสภาพคลองเพยงพอส าหรบการโอนเงนและลดโอกาสเกดผลกระทบตอสมาชกรายอน ๆ ในระบบ ปจจบน ธปท. ก าหนดใหสถาบนการเงนทเปนสมาชกในระบบทมมลคาการโอนเงนผานระบบบาทเนตเฉลยเกนกวา 500 ลานบาทตอวน จะตองด ารงเงนสภาพคลองระหวางวนไมนอยกวารอยละ 10 ของมลคาการโอนเงนผานระบบบาทเนตโดยเฉลย14

14 สมาชกในระบบด ารงเงนสภาพคลองระหวางวนโดยการขายตราสารหนใหแก ธปท. โดยมสญญาวาจะซอคนเมอสนวน โดย ธปท. จะไมคดคาธรรมเนยมการใชเงนสภาพคลองดงกลาว ยกเวนในกรณทมการใชวงเงนขามวน (Overnight) ซงจะคดในอตราเทากบอตราดอกเบยนโยบาย (Policy Rate) บวกดวยรอยละ 0.5 ตอป

9

ไ

4. มองมมใหม

ไทย

SIC เปนระบบ RTGS ของสวสเซอรแลนดทใชกบระบบการช าระ

เงนมลคาสงและระบบการช าระเงนรายยอย

บทท 5 นวตกรรมการช าระเงนรายยอยแบบทนท

การช าระเงนทมการด าเนนการทละรายการและมผลสมบรณทนท (Real time gross settlement: RTGS) โดยสวนมากมกใชกบระบบการช าระเงนมลคาสง (Large value payment systems) เพอลดความเสยงดานการช าระดล (Settlement risk) และความเสยงดานเครดต (Credit risk) ของคคาทมรายการช าระเงนระหวางกน อยางไรกดในบางประเทศ เชน ประเทศสวตเซอรแลนดไดใชวธการช าระเงนแบบ RTGS ส าหรบการช าระเงนรายยอยดวย (Retail payment) ซงเรมใหบรการตงแตป 1998

Swiss Interbank Clearing (SIC) เปนระบบการช าระเงนแบบ RTGS ระหวางธนาคารทใหบรการทงการช าระเงนมลคาสงและการช าระเงนรายยอยในสกลเงนฟรงกสวส (CHF) โดยสมาชกทกรายทเขารวมในระบบตองเปดบญช Settlement Account กบธนาคารกลาง Swiss National Bank (SNB) เพอใชส าหรบการช าระดลทละรายการของธรกรรมทเกดขนระหวางวน ทงน ระบบ SIC ถกพฒนาขนโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางเตมประสทธภาพ มขนตอนวธ (algorithm) ทมประสทธผล และมโครงสรางคาธรรมเนยมทจงใจใหสมาชกมาช าระดลเรว โดยธนาคารผสงเงนจะถกเกบคาธรรมเนยมการสงรายการ (delivery) และช าระดล (settlement) แตกตางกนตามชวงเวลาทสงรายการและตามมลคาของรายการ กลาวคอ การสงรายการและช าระดลในชวงเชาจะมคาธรรมเนยมต ากวาชวงบายหรอเยน อกทง ธรกรรมทมมลคาต ากวา 100,000 CHF จะถกคดคาธรรมเนยมต ากวาธรกรรมทมมลคามากกวา 100,000 CHF นอกจากน ทกมลคาธรกรรมทช าระเงนลวงหนากอนถงวนครบก าหนด จะถกคดคาธรรมเนยมในอตราต าพเศษดวย

ธรกรรมการช าระเงนรายยอยทท าผานระบบ SIC ทละรายการ ไดแก ธรกรรมประเภทการโอนเงนเขาบญช (Credit transfer) และการหกบญชเงนฝากอตโนมต (Direct debit) ในขณะทประเทศสวนใหญรวมถงไทยใชระบบ RTGS กบการช าระดลยอดรวมสทธ (Net Position) ของระบบรายยอยเทานน ดวยเหตน ปรมาณธรกรรมรวมของการช าระเงนรายยอยทท าผานระบบ SIC จงมสดสวนสงกวารอยละ 90 ของปรมาณธรกรรมทงหมด ซงธรกรรมสวนใหญกมมลคาเฉลยนอยกวา 5,000 CHF ตอรายการ

การประมวลผลธรกรรมการช าระเงนรายยอยผานระบบ RTGS แมจะสรางภาระใหธนาคารพาณชยในการบรหารสภาพคลอง แตกมขอดทเหนไดชดหลายประการ อาทเชน สงผลใหตนทนการบรหารจดการระบบ RTGS ต าลง เพราะเกดการประหยดตอขนาด และท าใหผใหบรการสามารถเกบคาธรรมเนยมกบผใชบรการไดต าลง ขอดประการตอมา คอ ลดคาความเสยงดานการช าระดลและความเสยงดานเครดตในการช าระดลระหวางธนาคาร เพราะการช าระเงนมผลสนสดทนท และขอดประการสดทาย คอ เพมความคลองตวในการปฏบตงานของสมาชก เพราะใช interface เดยวกบการช าระเงนทกประเภท ท าใหเกดการประมวลผลโดยตรง (Straight Through Processing) ทจะชวยลดความผดพลาดของผปฏบตงานได

10

ไท

5. เกำะกระแส

ไทย

Bank of Finland ไดพฒนาตนแบบการท า Simulation เพอจ าลองการท างานของ

ระบบการช าระเงน

บทท 6 RTGS กบเสถยรภาพทางการเงน

ระบบการช าระเงนระหวางธนาคารถอไดวาเปนโครงสรางพนฐานทส าคญส าหรบการท าธรกรรมทางการเงน เพราะมความเกยวของกบการช าระเงนทส าคญหลายประเภท อาทเชน ธรกรรมของตลาดเงนและตลาดทน ธรกรรมการกยมระหวางธนาคาร การช าระราคาตราสารหนและตราสารทน เปนตน เนองจากธรกรรมดงกลาวสวนใหญมมลคาสงจงตองอาศยระบบการช าระเงนทมการด าเนนการทละรายการและมผลสมบรณทนท (Real time gross settlement: RTGS) เพอลดความเสยงดานการช าระดล (Settlement risk) และความเสยงดานเครดต (Credit risk) ทอาจเกดขน

อยางไรกด เนองจากระบบ RTGS มการด าเนนการทละรายการ ไมมการหกกลบลบหนไดเหมอนระบบ DNS สมาชกแตละรายจงจ าเปนตองมสภาพคลองใหเพยงพอ เพอใหระบบสามารถด าเนนการไดโดยไมตดขดและไมกอใหเกดผลกระทบตอการช าระเงนในระบบโดยรวม ดงนน ภายหลงวกฤตทางการเงนชวงทผานมา หนวยงานทเกยวของกบการก ากบดแลสถาบนการเงน เรมใหความสนใจเกยวกบการบรหารจดการสภาพคลองระหวางวน (intraday liquidity management) มากขน เพอใหระบบการช าระเงนด าเนนการไดอยางมประสทธภาพและปองกนผลกระทบทอาจสงผลตอเสถยรภาพทางการเงนของประเทศ (financial stability)

ในป 2004 Bank of Finland (BOF) ไดเรมพฒนาโปรแกรม Simulation ขนมา เพอจ าลองการท างานของระบบช าระเงน และใชเปนเครองมอส าหรบการประเมนความเสยงและผลกระทบของระบบการช าระเงนในกรณทมการเปลยนแปลงทส าคญ นบไดวา BOF เปนตนแบบในการท า Simulation ทมหลายประเทศน ามาประยกตใช รวมถงธนาคารกลางเกาหลใต15 ทไดน า Simulation ดงกลาวมาวเคราะหขอมลในระบบ RTGS ของประเทศทเรยกวา Bank of Korea Financial Wire Network System หรอ BOK-Wire+16 ในหลายมต อาทเชน โครงสรางเครอขาย (Network Structure) ความเสยงสภาพคลองระหวางวน (Intraday Liquidity Risks) และตวชวดเพอตดตามความเสยงสภาพคลองระหวางวน (Intraday Liquidity Risk Monitoring Indicator) โดยมรายละเอยดทส าคญดงน

โครงสรางเครอขาย (Network Structure)

จดประสงคหลกในการวเคราะหโครงสรางเครอขาย คอ การเขาใจพฤตกรรมการท าธรกรรมของสมาชกภายในเครอขาย หรอทเรยกวา node วามการเชอมโยงกบสมาชกรายอนอยางไร โดยในการวเคราะหน ก าหนดใหมลคาการโอนเงนทเกดขนระหวางวนแสดงเปนเสนทเชอมตอกนระหวางสมาชกทมทงหมด 125 ราย ภายในระบบ BOK-Wire+17 จากผลการวเคราะหพบวา โดยเฉลยสมาชกแตละรายจะโอนเงนใหกบสมาชกรายอน ๆ ประมาณ 23 ราย ขณะท สมาชกทมความเชอมโยงสงสดมการโอนเงนใหสมาชก

15 Baek, S., K. Soramaki, and J. Yoon. (2014). Network Indicators for Monitoring Intraday Liquidity in BOK-Wire+. Bank of Korea Working Paper No.2014-01. 16 BOK-Wire+ เปน RTGS แบบ hybrid ทประกอบดวย netting system และ RTGS system ซงบรหารจดการโดยธนาคารกลางเกาหลใต 17 ใชโปรแกรม Financial Network Analytics (FNA) ในการค านวณและจดท าแบบจ าลอง (www.fna.fi)

11

ไท

6. ผลกำรวจย

ไทย

การวเคราะหความเสยงสภาพคลอง

ระหวางวนของ Bank of Korea สามารถจ าแนกสมาชกทม

ความส าคญกบระบบการช าระเงนและ

รปแบบการเคลอนยายสภาพคลองของสมาชก

รายอน ๆ มากถง 80 ราย นอกจากน เมอน ามลคาโอนเงนในระบบ BOK-Wire+ สงสดรอยละ 75 แรกมาวเคราะห พบวามสมาชกมากถง 70 ราย ทมการโอนเงนระหวางกนในระดบสง เพราะมเสนเชอมตอกนกวา 498 เสน สอดคลองกบคาสมประสทธการรวมกลม (Clustering Coefficient) ทแสดงการกระจกตวของสมาชกทเชอมโยงกนภายในเครอขาย ทมระดบรอยละ 59.9 จากผลการวเคราะหขางตน สรปไดวาสมาชกสวนใหญในระบบ BOK-Wire+ มกมพฤตกรรมการโอนเงนใหสมาชกหลายรายภายในเครอขาย

ความเสยงสภาพคลองระหวางวน (Intraday Liquidity Risks)

ภายหลงจากเหนภาพโครงสรางเครอขายระบบ BOK-Wire+ แลว ในล าดบตอมาจงตองประเมนวาสมาชกรายใดมความส าคญตอความมนคงของระบบการช าระเงนของประเทศ (Systemically Important Financial Institutions) เพอใหผก ากบดแลสามารถตรวจสอบและตดตามสมาชกดงกลาวไดอยางเหมาะสม โดยในการศกษานใชการวเคราะห 2 ขนตอน ไดแก

วเครำะหสมำชกทมควำมส ำคญดวย Core-Periphery structure เพอจดกลมตามล าดบความส าคญของสมาชกแตละราย โดยใชขอมลมลคาการโอนเงนและมลคารบโอนทเกดขนมาค านวณ เพอแบงกลมระหวางสมาชกทมความส าคญ (core participants) ซงเชอมโยงกบสมาชกทมความส าคญอนในระดบสง และสมาชกบรวาร (periphery participants)18 ซงเชอมโยงภายในเครอขายผานสมาชกทมความส าคญ ผลวเคราะหขอมลรายวน พบวามสมาชกทมความส าคญประมาณ 20 ถง 37 ราย และสมาชกบรวารประมาณ 85 ถง 96 ราย (ขนอยกบชวงเวลาทท าการวเคราะห) ทงน สมาชกทมความส าคญสวนใหญ ไดแกธนาคารภายในประเทศ (59%) วาณชธนกจ (19%) สาขาธนาคารตางประเทศ (6%) และสมาชกอน ๆ (13%)

วเครำะหควำมเสยงสภำพคลองดวย SinkRank เพอประเมนรปแบบการเคลอนยายสภาพคลองของสมาชกแตละราย โดยใชขอมลสถตมลคาการโอนเงนในอดตในการหาคาความนาจะเปนของการเปลยนแปลงสภาพคลองทคาดวาจะเกดขน และใชทรานสชนเมทรกซ (Transition Matrix) เพอจ าลองทศทาง ความเรว และมลคาเงนทโอนไปหาผรบ หรอทเรยกวา Sink node19 ทงน หาก node ใดไดรบระดบ SinkRank ทสง แสดงวามการรบสภาพคลองจ านวนมากและรวดเรว จากผลการวเคราะหระดบ SinkRank รายวนของสมาชกแตละราย พบวาระดบ SinkRank ทสง มความผนแปรตามมลคาเงนรบโอนทเกดขนและสอดคลองกบสมาชกทมความส าคญทวเคราะหดวย Core-Periphery structure

18 ขนตอนวธในการจ าแนกสมาชกประยกตมาจาก Craig, Ben and Goetz von Peter. (2010). Interbank Tiering and Money Center Banks, BIS Working Papers No. 322. 19 การใชทรานสชนเมทรกซตามแนวคดของ Absorbing Markov Chains ประยกตมาจาก Soramaki, K. and S. Cook. (2013). SinkRank: An Algorithm for Identifying Systemically Important Banks in Payment Systems, Economics: The Open-Access, Open-Assessment E-Journal Vol. 7.

12

ไท

6. ผลกำรวจย

ไทย

Payment System Liquidity Indicator ใชส าหรบการประเมนขดความสามารถของสมาชกในการเตรยม

สภาพคลองระหวางวนใหเพยงพอกบธรกรรม

ทนาจะเกดขน

ตวชวดเพอตดตามความเสยงสภาพคลองระหวางวน (Intraday Liquidity Risk Monitoring Indicator)

ถงแมวาการวเคราะหขางตน สามารถชวยใหผก ากบดแลเขาใจโครงสรางวามสมาชกรายใดบางเปนสมาชกทมความส าคญ และสมาชกใดมฐานะเปนผรบสภาพคลองในเครอขาย แตการวเคราะหดงกลาวยงขาดการประเมนขดความสามารถของสมาชกแตละรายวามการจดเตรยมสภาพคลองระหวางวนใหเพยงพอกบธรกรรมทนาจะเกดขนหรอไม ดวยเหตน จงไดมการพฒนาตวชวดความเสยงสภาพคลองระหวางวน (Payment System Liquidity Indicator: PS-LI) ขนมา โดยอาศยแนวคดทวาความเสยงสภาพคลองระหวางวนเกยวของกบความแตกตางระหวางแหลงเงนทใชเปนสภาพคลองระหวางวน (intraday liquidity sources) กบความตองการสภาพคลองระหวางวน (intraday liquidity demands)

ในการศกษานก าหนดใหแหลงเงน ประกอบดวย เงนส ารองในบญชทธนาคารกลาง (Balance) วงเงนสนเชอสภาพคลองทไดจากธนาคารกลาง (Limit) และเงนรบโอนทไดรบจากสมาชกอนระหวางวน (Credits) สวนความตองการ ประกอบดวย ธรกรรมการช าระเงนทคางอยในระบบ (Pending) และเงนทโอนใหสมาชกอนระหวางวน (Debits) ทงน Credits และ Debits มาจากการรวบรวมขอมล 2 แหลง ขอมลแหลงแรกเปนขอมลทธนาคารกลางสามารถทราบไดลวงหนาจากขอมลช าระราคาตราสารหน และ การช าระดลเงนตราตางประเทศ ซงเรยกวา Known Remaining Credits (KRcredits) และ Known Remaining Debits (KRdebits) สวนขอมลอกแหลงเปนการประมาณการจากพฤตกรรมการโอนเงนทเกดขนในอดตดวย linear regression ซงเรยกวา Expected Remaining Credits (ERcredits) และ Expected Remaining Debits (ERdebits) ตวชวดความเสยงสภาพคลองระหวางวนสามารถเขยนเปนสมการความสมพนธไดวา

หาก PS-LI มคานอยกวา 1 แสดงวาสมาชกดงกลาวมแหลงเงนสภาพคลองเพยงพอตอความตองการระหวางวน ในทางกลบกน หาก PS-LI มคามากกวา 1 แสดงวาสมาชกนนมความตองการสภาพคลองมากกวาแหลงเงนทมอย และมความกดดนสงในการบรหารจดการสภาพคลองของตนเอง

จากการวเคราะหคา PS-LI รายสมาชกทก 30 นาท ตงแตเวลา 9.00 น. ถง 17.30 น. ท าใหเหนรปแบบการบรหารจดการสภาพคลองของแตละสมาชกในแตละชวงเวลาไดเปนอยางด และจากตวอยางการน าระดบ SinkRank มาพจารณารวมกบคา PS-LI ของสมาชกแตละราย พบวามสมาชกล าดบท 32 เพยงรายเดยว ทเปนสมาชกทมความส าคญ (มระดบ SinkRank สงกวาคาเฉลย) และมความเสยงสงในการบรหารจดการสภาพคลองของตนเอง (มคา PS-LI สงกวาคาเฉลย) จงสามารถสรปไดวา ผก ากบดแลตองตดตามและประเมนความเสยงสภาพคลองระหวางวนของสมาชกรายนในระบบ BOK-Wire+ อยางใกลชด

13

ไท

6. ผลกำรวจย

ไทย

การเตรยมความพรอมประเมนความเสยงเครอขายระบบ RTGS ในไทย

ปจจบน ธปท. อยระหวางการพจารณาน าโปรแกรม Simulation ของ Bank of Finland มาใชในการประเมนความเสยงในระบบ RTGS ของประเทศ ทเรยกวาระบบบาทเนต เพอใหมการประเมน ตดตามความเสยงทางการเงนทส าคญ รวมทงความเสยงเชงระบบ (Systemic risk) ทอาจสงผลกระทบตอเสถยรภาพระบบการเงนในภาพรวม โดยโปรแกรมสามารถจ าลองการท างานของระบบ รวมทงจ าลองสถานการณใน scenarios ตาง ๆ เชน การเกด operation disruption ของสมาชกทส าคญในระบบ (วเคราะหสมาชกทมความส าคญดวย Network Analysis) หรอเกดปญหาสภาพคลองในระบบการช าระเงน นอกจากน โปรแกรมดงกลาวยงสามารถใชประเมนความเสยงและผลกระทบในกรณทมการเปลยนแปลงนโยบายหรอกฎเกณฑตาง ๆ ทส าคญ เชน การเปลยนแปลงหลกเกณฑการใหสภาพคลองระหวางวน และการเปลยนแปลงมาตรการจดการความเสยงของระบบ เปนตน รวมทงจดท า Stress test กรณเกดปญหาสภาพคลองในระบบอยางรนแรง เพอประเมนผลกระทบและมแนวทางการบรหารจดการระบบอยางมประสทธภาพ ซงชวยลดโอกาสการเกดความเสยงเชงระบบในระบบการช าระเงน

14

ไท

6. ผลกำรวจย

ไทย