raporti vjetor 2012
TRANSCRIPT
Kosova
Raporti Vjetor 2012
2 R a p o R t i V j e to R 2012
Banka ProCredit është bankë zhvillimore e cila ofron shërbime të plota bankare. Ne ofrojmë shërbime cilësore për individë privatë dhe biznese. Në operacionet tona ne i përmbahemi një numri të caktuar parimesh bazë: ne vlerësojmë transparencën në komunikim me klientët, nuk promovojmë kredi kon-sumuese, dhe ofrojmë shërbime të cilat janë të bazuara në gjendjen e çdo klienti si dhe në analizën e shëndoshë financiare. Kjo qasje e përgjegjshme na lejon të ndërtojmë një marrëdhënie afatgjatë të bazuar në besimin reciprok.
Fokusi ynë është ofrimi i shërbimeve për ndërmarrjet shumë të vogla, të vogla dhe të mesme, sepse jemi të bindur që këto biznese krijojnë numrin më të madh të vendeve të punës dhe i japin një kontribut thelbësor ekonomive në të cilat operojnë. Duke ofruar shërbime të thjeshta depozituese për klientët privatë si dhe duke investuar burime të konsiderueshme në edukimin financiar, ne kemi për qëllim të promovojmë kulturën e kursimit, e cila mund të sjellë qëndrueshmëri dhe siguri për familjet.
Aksionarët tanë presin një fitim të qëndrueshëm nga investimi në afat të gjatë, dhe nuk janë të in-teresuar për maksimizimin e fitimit në afat të shkurtër. Ne bëjmë investime të mëdha në trajnimin e stafit në mënyrë që të krijojmë atmosferë të kënaqshme dhe efikase të punës, si dhe të ofrojmë shër-bimet më të sinqerta dhe kompetente për klientët tanë.
Misioni i Bankës
3M is i o N i i B A N K ë s
Pasqyra e Biznesit
4 R a p o R t i V j e to R 2012
Bordi Menaxhues
nga lartë majtas deri
poshtë djathtas:
Ilir I. Aliu
Drejtor Gjeneral
Eriola Bibolli
Zëvendës Drejtoreshë Gjenerale
Rezak Fetai
Menaxher i lartë
Nora Rraci
Menaxhere e lartë
Gazmend Rrustemi
Menaxher i lartë
Besnik Berisha
Menaxher i lartë
Mjedisi politik dhe ekonomik1
Mjedisi politik në Kosovë ka mbetur sfidues gjatë vitit që shkoi. sidoqoftë, janë përmbushur edhe disa momente të rëndësishme ku viti 2012 ka shënuar fundin e mbikëqyrjes së pavarësisë së Kosovës nga Zyra Civile Ndërkombëtare dhe nis-jen e implementimit të marrëveshjes historike për kontrollet e kufijve ndërmjet Kosovës dhe serbisë. Këto ngjarje kërkuan angazhim intensiv diploma-tik nga BE dhe shBA. situata e përgjithshme poli-tike e kombinuar me paqëndrueshmërinë e vazh-dueshme të ekonomisë globale çoi në një normë relativisht modeste të rritjes ekonomike në Kos-ovë, e cila ishte në rreth 2.7% (Raporti shtetëror i FMN-së për Kosovën).
Dialogu teknik i mundësuar nga BE ndërmjet Kos-ovës dhe serbisë, i cili nisi në vitin 2011, vazhdoi me bisedime politike të nivelit më të lartë në vitin 2012. Diskutimet kanë çuar në rezultate praktike në respektimin e raporteve tregtare, pjesëmarrjen në takimet regjionale dhe njohjen e dyanshme të diplomave universitare; sidoqoftë, progresin në lëvizjen e lirë të njerëzve, dokumenteve personale, zyrave ndërlidhëse, regjistrave civilë dhe regjis-trave pronësorë ishte më i ngadalshëm. Hapja e dy pikave kufitare të menaxhuara bashkërisht në dhjetor të vitit 2012 është arritja më e rëndësishme e dialogut të vazhdueshëm deri më sot.
Përkushtimi i tërë spektrit politik të Kosovës si dhe mbështetja e publikut për agjendën evropiane mbetet prioriteti më i rëndësishëm dhe shpesh shërben si një katalizator për reforma dhe ndry-shime.
BE ka lansuar bisedimet për liberalizimin e vizave dhe ka prezantuar një plan për këtë çështje para autoriteteve të Kosovës, të cilat tashmë kanë par-ashtruar raportin e tyre të parë. Plani i vizave liston
1 Të dhënat e raportuara në këtë seksion janë marrë nga
burimet në vijim:• Komunikatë nga Komisioni për Parlamentin dhe këshil-
lin Evropian• Dokument pune i stafit të komisionit Komunikata e komisionit mbi një studim të Fizibilitetit
për Marrëveshjen e stabilizim-Asocimit mes Bashkimit
Evropian dhe Kosovës.• Grupi Ndërkombëtar i Krizës Raporti i Evropës nr.218 –
10 shtator • Raporti shtetëror i FMN Nr. 345 Republika e Kosovës
një sërë reformash gjithëpërfshirëse që Kosova është kërkuar t’i implementojë për t’i përmbushur kërkesat lidhur me lirinë e lëvizjes.
stabiliteti ekonomik është ruajtur, kryesisht për shkak të gjendjes së krijuar si rezultat i nivelit relativisht të kufizuar të integrimit në ekonominë më të gjerë ndërkombëtare. Pas dështimit për të respektuar termat e marrëveshjes “stand By Ar-rangement” të FMN-së (sBA) në vitin 2010, poli-tikat ekonomike së fundmi janë udhëzuar nga një program i monitorimit nga stafi i FMN-së. sBA e re, me synim në kthimin e qëndrueshmërisë fiskale tanimë është nënshkruar.
Rritja ekonomike në Kosovë po ngadalëson, edhe pse në përgjithësi vazhdon të jetë e qëndrueshme. Deri në mesin e vitit 2012, Kosova ka mbetur krye-sisht e mbrojtur nga trazirat në euro zonë falë lidhjeve të kufizuara financiare dhe tregtare me shtetet e goditura nga kriza dhe qarkullimit të qën-drueshëm dhe hyrjeve të kapitalit nga diaspora kosovare.
Përmirësimi i Kosovës në raportin e të bërit biznes të Bankës Botërore për vitin 2013, në terma abso-lute dhe relative për rajonin, është për shkak të një numri reformash të fundit dhe iniciativës së qever-isë për të përmirësuar klimën e investimeve.
indikatorët kryesorë ekonomikë në vitin 2012 ishin pozitivë, por me një rënie të lehtë krahasuar me vitet paraprake. Rritja e Bruto Produktit Vendor në vitin 2012 është projektuar të jetë 2.7% (2011: 5%). indeksi mesatar i çmimeve të konsumit në vitin 2012 ishte 2.5% (2011: 7.3%) derisa neto in-vestimet direkte të huaja qëndruan në 6.6% (2011: 8%). Për shkak të këtij niveli të rritjes të BPV-së dhe për shkak të shkallës momentale të lartë të papunësisë, sfidat kryesore ekonomike për shte-tin e Kosovës mbesin ulja e papunësisë dhe ofrimi i prospekteve më të mira për gjeneratat e reja, që të dyja parakushte për stabilitet social.
5PA s qy R A E B iZN E s i T
Zhvillimet e sektorit financiar2
Edhe pse fuqia relative e llojeve të ndryshme të in-stitucioneve financiare që operojnë në Kosovë ka mbetur praktikisht e pandryshuar, numri i institu-cioneve financiare është rritur. Deri në mesin e vitit 2012 ka pasur edhe dy kompani të reja të siguri-meve, katër degë të reja financiare dhe dy instituci-one mikrofinanciare. Në fund të vitit është njoftuar se një bankë e re do të hyjë në treg, e caktuar të nisë operimin në fillim të vitit 2013.
Trendi i rritjes së sektorit financiar vazhdoi në vi-tin 2012, edhe pse me ritëm shumë më të ngadaltë sesa në vitet paraprake. Asetet totale të sektorit arrinin në 4.8 miliardë euro në mesin e vitit, duke përfaqësuar një rritje prej 4.8% nga viti në vit (2011: 13.2%). Kjo rritje vazhdoi në gjysmën e dytë të vitit dhe ishte e nxitur kryesisht nga zhvillimet në sistemin bankar; asetet e sektorit bankar arritën shumën prej 2.8 miliardë eurosh, një rritje prej 6.8% (2011: 7.9%). Vëllimi i kredive u rrit për 3.8% (2011: 16.4%), ndërsa rritja e vëllimit të depozitave në vitin 2012 ishte 6.6% (2011: 5.6%).
Pjesëmarrja e tregut e tri bankave më të mëdha të sektorit bankar të përgjithshëm ka rënë në 64.7% deri në dhjetor 2012 (2011: 69.3%). ProCredit Bank Kosova ka ruajtur pozitën e saj udhëheqëse në sektorin bankar me 28.1% të aseteve totale dhe një pjesëmarrje tregu prej rreth 29% në bruto kredi dhe depozita.
qëndrueshmëria e sistemit bankar u ruajt edhe në vitin 2012 ,duke ju falënderuar në mas të madhe mbështetjes së financimit të bankave në depozitat stabile vendore që reflektohet në përqindjen e ulët të raportit mes kredive dhe depozitave e cila ishte 77.4% në fund të vitit ( 2011: 80.8%).
2 Të dhënat e raportuara në këtë seksion janë marrë nga
burimet në vijim:• Raporti i stabilitetit financiar nr.3 (dhjetor 2012), Banka
qendrore e Kosovës• Buletini mujor statistikor nr. 136, (dhjetor 2012), Banka
qendrore e Kosovës• shoqata e Bankave të Kosovës• Raporti shtetëror i FMN-së nr. 345• Vlerësimi tremujor i ekonomisë nr.1, q4
si rezultat i politikave konservative investuese të sektorit bankar dhe mundësisë së kufizuar për in-vestime, profitabiliteti i sektorit ka vuajtur nga një rënie e mëtejme. Veç kësaj, huat joperformuese u rritën në 7.5% që nga dhjetori i vitit 2012 (2011: 5.7%) e cila gjithashtu në mënyrë negative afektoi profitin në sektorin bankar.
Profiti neto i sektorit bankarë, i kalkuluar sipas rregullave dhe rregulloreve të Bankës qendrore të Kosovës-BqK-së, ishte 19.2 milionë euro në vitin 2012, që përfaqësonte një rënie prej 47.6% nga viti në vit (2011: 36.6 milionë euro).
BqK, si agjent fiskal i qeverisë së Republikës së Kosovës, krijoi infrastrukturën për të lejuar funk-sionimin e tregut të bonove të thesarit. Ankandi i parë publik është mbajtur në janar të vitit 2012 dhe bankat komerciale në Kosovë janë dilerët primarë. shuma totale e investuar nga bankat në fund të vitit kapi shumën prej 59.9 milionë eurosh.
Tregut i bonove të thesarit në Kosovë ka pasur ndikim pozitiv në stabilitetin e përgjithshëm fi-nanciar, duke fuqizuar efikasitetin në procesin e ndërmjetësimit financiar dhe krijimin e bazës për zhvillimin e tregut të kapitalit në vend.
Portofoli total i kredive të sektorit bankar kapi shumën prej 1.8 miliardë eurosh në fund të vitit; në të njëjtën kohë 2.3 miliardë euro janë mbajtur si depozita. Kreditë kundrejt normës së BPV-së kanë shënuar rënie të lehtë në 36.1% (2011: 36.6%) dhe depozitat kundrejt normës së BPV-së ishin në 46.8% (2011: 46.2%).
Bankat kanë mbetur të kapitalizuara mirë, me një normë të adekuatshmërisë së përgjithshme të ka-pitalit prej 17.9% në fund të dhjetorit 2012.
Depozitat dhe shërbimet tjera bankare
ProCredit Bank vazhdoi të mbajë pozitën ud-hëheqëse në tregun e depozitave, me një vëllim to-tal prej 662.01 milionë euro. Depozitat e klientëve privatë ende përfaqësojnë shumicën e depozitave të bankës, që kapin vlerën në 86.28% të vlerës to-tale prej 571.20 milionë eurosh në fund të vitit 2012. Në terma të përqindjes, rritja totale ishte 2.46%. Llogaritë e depozitave qarkulluese dhe me afat
6 R a p o R t i V j e to R 2012
gjithashtu demonstruan trende pozitive, me rritje prej 5.58% respektivisht 2.51%. Portfoli i depozitave sipas llojit ishte pothuajse e pandryshuar, me llog-aritë rrjedhëse, llogaritë e kursimeve dhe llogaritë e depozitave me afat që përbënin 23.13%, 25.09%, përkatësisht 51.78% të totalit. Duke ofruar shër-bime të thjeshta depozituese për klientët privatë si dhe duke investuar burime të konsiderueshme në edukimin financiar, gjatë vitit 2012 ne vazhdimisht kemi promovuar kulturën e kursimit, të bindur që një gjë e tillë sjellë qëndrueshmëri dhe siguri për familjet. Gjithashtu, synimi i bankës për mbajtjen e bazës së saj kyçe të kursimit dhe pranuesit të pa-gave ishte ndjekur në mënyrë të suksesshme gjatë tërë vitit 2012. Besnikëria dhe besimi publik janë dëshmuar edhe njëherë si faktorë kyçë në suksesin e ProCredit Kosova.
Gjatë vitit 2012, banka ka vazhduar që të fokusohet në avancimin e shërbimeve elektronike bankare.
3D secure (iPiN), shërbim ky i cili iu mundëson kar-tel mbajtësve që të bëjnë transaksione më të sigur-ta në internet, sMs Bilanci, një tjetër shërbim tjetër që iu mundëson klientëve të njoftohen mbi bilancin e llogarisë rrjedhëse dhe të kursimeve janë lansuar gjatë vitit.
Në anën tjetër gjatë vitit 2012 ne e kemi avancuar plantformën e e-Banking, dhe numri i përdoruesve të e-Banking është rritur në 16.5 mijë nga 11.2 mijë që ishte vitin e kaluar. Banka do të vazhdojë të fokusohet në rritjen e numrit të përdoruesve të bankimit elektronik edhe gjatë vitit 2013.
Gjithashtu trendë pozitivë është shënuar edhe në aktivizimin dhe përdorimin e kartelave. Gjatë vi-
7PA s qy R A E B iZN E s i T
< EUR 10,000 EUR 30,001 – EUR 150,000 EUR 10,001 – EUR 30,000 > EUR 150,000 * 31 Djetorë 2012
Numri i Kredive të MbeturaNdarja në Bazë të Madhësisë së Kredive*
85.8%
2.4%
0.4%
11.4%
tit 2012 numri i kartelave të lëshuara për klientët privatë ka arritur në 170.3 mijë dhe kartelave të dedikuara për biznes në 10.9 mijë. Numri i transak-sioneve të kartelave përgjatë pikave të shitjes ishte 1.17 milionë derisa përmes bankomatëve arriti në 3.5 milionë.
Kreditimi
Çelësi i suksesit të ProCredit Bankës në Kosovë në fushën e klientëve të biznesit, gjatë vitit 2012, ishte vendosja dhe fuqizimi i pozitës në treg si zgjedhje e parë për klientët e biznesit të vogël dhe shumë të vogël, po ashtu edhe ofrimin e shërbimeve bankare të cilësisë së mirë për klientët e biznesit të mesëm. Ne u përqendruam në rritjen e cilësisë dhe përgjegjësisë së stafit për ndërtimin dhe zhvillimin e marrëdhënieve të bazuar në nevoja me klientët e biznesit të vogël dhe shumë të vogël. Trende pozitive janë shënuar në këto dy kategori të biznesit. Kategoria e klientëve të biz-nesit të vogël regjistroi rritjen më të madhe prej 8.0 milionë eurosh, ndërsa klientët e biznesit shumë të vogël dhe agrikulturës kishin gjithashtu një ndikim të theksuar duke kontribuar me 2.6 milionë euro re-spektivisht me 2 milionë euro.
Gjatë vitit 2012 banka disbursoi 1,171 kredi të reja që kapin shumën prej 76 milionë euro për klientët e biz-neseve të vogla ; kjo është e barabartë me një shumë mesatare të kredive prej 65,000 eurosh. Volumi total i kredive dedikuar bizneseve të vogla në fund të vitit 2012 arriti në 115 milionë euro.
Në segmentin e bizneseve shumë të vogla banka dis-bursoi 8,055 kredi me një vëllim të përgjithshëm prej 62.1 milionë eurosh. Numri i kredive të reja shënoi rritje gjatë vitit 2012, ku banka disbursoi 1,806 kredi për klientët e rinj që kapin shumën prej 12 milionë eurosh. Volumi total i kredive të këtij segmenti të biz-nesit në fund të vitit 2012 ishte 77.09 milionë euro.
Bizneset e prodhuesve bujqësorë dhe të për-punuesve të ushqimeve vendore janë një grup shumë i rëndësishëm për bankën ProCredit, sepse marrë bashkërisht ato formojnë një partneritet të domo-sdoshëm për ndërtimin e sektorit bujqësor. Në këtë segment gjatë vitit 2012 kemi shënuar rritje prej 5.5% me një portfolio totale që arrin nivelin prej 37.56 mil-ionë eurosh. Fokusi ynë për vitin 2013 do të zhvendo-set drejt investimeve të kapitalit bujqësor, duke pasur në mendje se kjo industri tregon premtim të madh për zhvillim të mëtejmë në të ardhmen.
sa i përket segmentit të bizneseve të mesme, në fund të vitit 2012 u shënua ulje e këtij segmenti prej 10% si rezultat i prezantimit të politikave më rigoroze drejt fi-nancimit të bizneseve të mesme siç janë kriteret e for-malizmit dhe transparenca e këtyre bizneseve karshi autoriteteve të shtetit, që për ne shërben si kusht kryesor për përzgjedhjen e tyre si të përshtatshëm për të punuar me bankën tonë. Kjo ndikoi që portofoli i kredive për klientët e biznesit të shënoi rënie për 4.3 milionë euro në vitin 2012, ose me fjalë të tjera, por-tofoli i kredive për klientët e biznesit në fillim të vitit ishte 385 milionë, ndërsa në fund të vitit 2012 kapte shumën prej 380.7 milionë.
8 R a p o R t i V j e to R 2012
Kualiteti i Portfolios së Kredive (vonesa > 30 ditës)
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
5.0
Dhj 05 Dhj 06 Dhj 07 Dhj 08 Dhj 09 Dhj 10 Dhj 11 Dhj 12
Në % të Portfolios së Kredive
< 12 muaj 24 – 60 muaj 12 – 24 muaj > 60 muaj
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Dhj 05 Dhj 06 Dhj 07 Dhj 08 Dhj 09 Dhj 10 Dhj 11 Dhj 12
Portfolio e Kredive të Biznesit - Renditja në bazë të maturitetit
9PA s qy R A E B iZN E s i T
Depozitat e Klientëve
0
100
200
300
400
500
600
700
0
100
200
300
400
500
600
700
Dhj 05 Dhj 06 Dhj 07 Dhj 08 Dhj 09 Dhj 10 Dhj 11 Dhj 12
Numri (në ‘000)
Afat Kursime Rrjedhëse Numri Total
Volumi (në miliona EUR)
66.7%
10.5%
0.3%o.2%
2.6%
19.8%
< EUR 100 EUR 10,001 – EUR 50,000 EUR 101 – EUR 1,000 EUR 50,001 – EUR 100,000EUR 1,001 – EUR 10,000 > EUR 100,000 * 31 Dhjetor 2012
Numri i Depozitave të Klientëve - Ndarja në Bazë të Madhësisë*
sidoqoftë gjatë vitit 2012, ne jemi fokusuar në bizne-set të cilat kanë potencial për zhvillim të mëtejmë dhe të cilat po krijonin të ardhura të qëndrueshme. Duke implementuar konceptin e këshilltarit të klientit të dedikuar për të gjitha kategoritë e bizneseve ne kemi përmirësuar edhe cilësinë e shërbimeve si dhe mar-rëdhëniet tona me klientët.
qëllimi kryesorë gjatë vitit 2012 mbeti i pandryshuar; ruajtja e raporteve të mira dhe afatgjate me klientët tanë. Prandaj, përveç ofrimit të shërbimeve kreditore, ne kemi vënë një theks të veçantë në shërbimet e tjera bankare dhe në shërbimet elektronike, të cilat ne i vlerësojmë si përfituese për bizneset.
Në anën tjetër kreditë private në bankën ProCred-it vazhdojnë të jenë në përputhje me vizionin e bankës për t’u ofruar klientëve të saj shërbime të përgjegjshme bankare duke pasur në konsideratë mundësitë financiare dhe nevojat e tyre specifike.
Pjesëmarrja e portofolit total të klientëve privatë në portofolin e përgjithshëm të kredive në fund të vitit 2012 ishte 25.30%. Prandaj, banka vazhdoi të foku-sohet në kreditë e saj të përmirësimit të shtëpive dhe EKo kreditë. Nga portofoli total i kredive të mbetura për klientët privatë prej 128.99 milionë eu-rosh, kreditë për përmirësimin e shtëpive përbëjnë 84.26%, ose 108.69 milionë euro, 11.98% e të cilave janë EKo kredi. Vëllimi i kredive të reja të disbursuara në vitin 2012 kapte shumën prej 68 milionë euro, ku kreditë për përmirësimin e shtëpive përbënin 54.83
milionë euro të kësaj shume (80.63%). Pavarësisht konkurrencës së fuqishme në fushën e huazimit pri-vat, cilësia e përgjithshme e portofolios mbeti shumë e mirë.
Rezultat financiare
Bilanci i gjendjes i ProCredit Bank në Kosovë mbeti stabil përgjatë vitit në të dyja anët, si në pjesën e aseteve po ashtu edhe në anën e detyrimeve, duke siguruar që rezultatet financiare të jenë në linjë me parashikimet.
Asetet totale në fund të vitit ishin 805.1 milionë euro, që paraqet një rritje prej 3.2% krahasuar me vitin 2011. Banka gjithashtu kishte një rritje në bazën e de-pozitave, ndërsa portofoli i kredisë shënoi një rënie të lehtë, duke përfunduar vitin në nivelin prej 510 mil-ionë eurosh.
Për shkak të vendimeve strategjike për t’u foku-suar në grupet kryesore të klientëve tanë, pati një rritje prej 15.2 milionë eurosh në kategorinë e kredive prej 2,000-150,000 euro. sidoqoftë, nga vendimi për të rritur pragun minimal të huadhënies së bashku me praktikat më konservatore për kredi mbi 150,000 euro, kishte një rënie rreth 1.5% në bruto portfolion totale të kredive. Provizionet për kreditë u rritën gjithashtu në 8.9% në 29 milionë euro, duke reflektuar një përkeqësim të lehtë në cilësinë e portofolit të kredive.
10 R a p o R t i V j e to R 2012
11PA s qy R A E B iZN E s i T
Më shumë se 95% të detyrimeve ishin depozita të klientëve, të cilat u rritën në 674 milionë euro (+1.5%). Depozitat me afat shënuan një rritje prej 7 milionë eu-rosh, derisa depozitat e kursimeve u zvogëluan për 1 milionë euro. Proporcioni i detyrimeve të klientëve në portofolin bruto të kredisë ishte 132.1%, duke nënvi-zuar stabilitetin e bazës së financimit.
Pozita e likuiditetit mbeti shumë e fuqishme në vitin 2012 me asete likuide që kapin shumën prej 37.2% të aseteve totale, ndërsa proporcioni i aseteve likuide ndaj detyrimeve të depozitave ishte në 44.4%. Në pajtim me politikat konservative të investimit të ProCredit, likuiditeti i tepërt u inves-tuar në letrat shtetërore me vlerë me klasifikim AA- apo më lart dhe në banka me vlerësime të larta në
shtetet e organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim.
Të ardhurat nga interesi kapën shumën prej 73.7 mil-ionë eurosh,që paraqet një rënie prej 1.6% krahasuar me vitin 2011. Të ardhurat nga interesi paraqisnin 87.6% të të ardhurave totale operative, nga e cila shumë 96.7% janë të fituara nga kreditë. shpenz-imet e interesit kapnin shumën prej 16.7 milionë eu-rosh, një zbritje prej 3.3% krahasuar me vitin 2011, kryesisht për shkak të ndryshimeve në strukturën e depozitave dhe rënies së lehtë në normat e interesit.Të ardhurat nga tarifat dhe komisionet kapën shumën prej 9.7 milionë eurosh (2011: 9.5 milionë euro). Këto të ardhura janë të përbëra nga të hyrat e mirëmbajtjes së llogarisë (14.3%), të hyrat për
12 R a p o R t i V j e to R 2012
transfertet vendore dhe ndërkombëtare të parave (39.4%), të hyrat nga kartelat (32.6%) dhe të hyrat nga tregtimi i produkteve financiare dhe të ard-hurat nga komisionet e tjera (13.7%). Të ardhurat neto nga të hyrat dhe komisionet u ngritën në 6.6 milionë euro, një rritje prej 4.8% krahasuar me 2011, kryesisht për shkak të një rënie prej 3.8% në shpenzimet e komisioneve.
shpenzimet totale operative në vitin 2012 ishin 30.4 milionë euro, duke paraqitur një rritje prej 0.7%, krahasuar me vitin 2011. Kostot më të larta operative ishin për shkak të investimeve të shtuara dhe provizioneve. Kontrollet strikte buxhetore dhe rritja e të ardhurave operative rezultoi në një sta-bilitet në raportin e kostove ndaj të hyrave, e cila në fund të vitit ishte 47.3%.
ProCredit Bank Kosova postoi një fitim neto prej 18.5 milionë eurosh për vitin 2012, duke për-faqësuar një kthim në ekuitet prej 19.91% (2011: 23.45%). Në tetor 2012 banka pagoi një dividendë prej 20 milionë eurosh nga fitimet e vitit paraprak. institucioni gjithashtu regjistroi një rritje në kapital prej 15 milionë eurosh, të cilat sollën proporcionin e adekuatshmërisë së kapitalit në 19.55% në fund të vitit (2011: 19.73%). Kjo ishte mjaft përtej minimu-mit të përcaktuar nga autoritetet lokale (12%) dhe limitet e menaxhimit të kapitalit të grupit ProCredit, dhe gjithashtu ishte një shenjë e përkushtimit të fuqishëm të aksionarëve të bankës.
Perspektiva e bankës në 2013
Perspektiva ekonomike për Kosovën është pozi-tive me rritje prej 3.2% të projektuar për vitin 2013, kryesisht të nxitura nga kërkesat e konsumatorëve dhe shpenzimet e qeverisë. Parashikimi i rritjes ekonomike për Kosovën është relativisht i lartë, krahasuar me shtetet fqinje, për shkak të shkallës së lartë të të ardhurave të dërgesave stabile nga diaspora kosovare. Këto dërgesa (remitanca) do të financojnë deficitin tregtar, i cili parashikohet të jetë rreth 40% i BPV-së, derisa inflacioni pritet të bie në rreth 2%.
Edhe pse sektori bankar në përgjithësi pritet të rritet në mënyrë modeste në vitin 2013, ne besojmë fuqishëm në potencialin e tregut, që është arsyeja se pse perspektiva për bankën ProCredit në Kos-ovë mbetet pozitive. Banka planifikon të rritet në
grupin e segmentit kyç të bizneseve shumë të vog-la, të vogla dhe të zgjerojë nivelin dhe përdorimin e shërbimeve për klientët privatë.
Derisa nxitja primare në vitet paraprake ishte bërja e investimeve të rëndësishme në teknologji, sfida në vitin 2013 do të jetë që kjo teknologji të hyjë në përdorim për të gjithë klientët tanë. Në këtë aspekt, zhvillimi dhe mirëmbajtja e raporteve të klientëve do të vazhdojë të jetë prioriteti ynë më i lartë. inves-timet e ProCredit Bank në rekrutimin e stafit përmes programit të bankierëve të rinj dhe në trajnimin e vazhdueshëm të stafit tonë ekzistues, do të kon-tribuojë në rritjen e nivelit të shërbimit të klientëve tanë, duke rritur kështu pritjet e klientëve për të pranuar shërbime më të mira nga sektori bankar në përgjithësi i cili do të japë një kontribut të rëndë-sishëm në ekonominë e gjerë.
13PA s qy R A E B iZN E s i T
për secilën kategori të rrezikut si dhe një kufi i ek-spozimit total. Kultura e ProCredit Bank për trans-parencë të brendshme dhe të jashtme është tepër e rëndësishme për përpjekjet tona të menaxhimit të rrezikut. Falë procedurave qartazi të definuara dhe inkurajimit për komunikim të hapur, stafi ynë i trajnuar mirë është në pozitë të fuqishme për të zbuluar rreziqet dhe për të bërë hapat e nevojshëm për zvogëlimin e tyre.
Menaxhimi i rrezikut të kredive
Huadhënia për bizneset e vogla është operacioni kryesor i ProCredit Bank dhe rrjedhimisht rreziku klasik kreditor, d.m.th. rreziku se huadhënësit nuk do të jenë në gjendje t’i kthejnë borxhet, është rreziku më i rëndësishëm me të cilin përballet ban-ka. Llogaritë e rrezikut të kredive për pjesën më të madhe të rrezikut në kontekst të kalkulimit të ka-pacitetit të bartjes së rrezikut.
ProCredit Bank në Kosovë i ka miratuar politikat e rrezikut të kredive në politikën e menaxhimit të rrezikut të kredive të grupit ProCredit dhe politikën e vlerësimit kolateral të grupit, të cilat së bashku reflektojnë përvojën e fituar për më shumë se dy dekada të operacioneve të suksesshme të huadhë-nies në zhvillimin e ekonomive në transicion dhe janë në përputhje të plotë me rregulloret e Kos-ovës. Për secilin klient të bankës caktohet një kufi i ekspozimit të kredisë, ndërsa autoriteti i vendim-marrjes së kredisë definohet qartazi; të gjitha vendimet për lëshimin e një kredie, ose ndryshimet e kushteve të saj merren nga një komitet i kredive, ndërsa të gjitha vlerësimet e rreziqeve të kredive dokumentohen me kujdes. Mbi të gjitha, banka kërkon të ndërtojë dhe ruajë raporte afatgjata me klientët e saj, duke siguruar në këtë mënyrë se ajo është plotësisht e vetëdijshme për situatën e tyre financiare, ndërsa kujdes i madh i jepet shman-gies së dhënies së borxheve të tepërta ndaj tyre. Rreziku i kredisë gjithashtu zbutet përmes faktit se portofoli ynë është i shpërndarë. Bizneset të cilat ne i shërbejmë operojnë në një gamë të gjerë sek-torësh, ndërsa ekspozimi i tyre ndaj luhatjeve të tregut global është i kufizuar.
Deri në fund të vitit 2011, kreditë nën 30,000 euro kapnin shumën prej 47.83% të portofolit të pa-shlyer total, ndërsa shuma mesatare e pashlyer
Derisa përgjegjësia finale për menaxhimin e rrezikut i mbetet bordit menaxhues, është depar-tamenti i menaxhimit të rrezikut dhe departamenti i rrezikut të kredive që zhvillojnë dhe implemento-jnë mekanizmat për identifikimin, vlerësimin dhe zbutjen e ekspozimit të bankës ndaj rrezikut.
Departamenti i menaxhimit të rrezikut raporton te komiteti i menaxhimit të rrezikut, i cili udhëhiqet nga një anëtar i lartë i ekipit të menaxhimit dhe është përgjegjës për monitorimin e gamës së plotë të rreziqeve të cilave u ekspozohet banka, si dhe bartjen e autoritetit të vendimmarrjes në lidhje me rrezikun. Një komitet i veçantë i rrezikut operativ është krijuar po ashtu, gjithashtu i udhëhequr nga një menaxher i lartë. qëllimi i tij është përcaktimi i politikave për rreziqet nga njerëzit, rreziqet e pro-ceseve, rreziqet e teknologjisë informative dhe të sistemeve, rreziqet e jashtme dhe aspektet e tjera të rreziqeve operative si dhe monitorimi i zbatuesh-mërisë ndaj këtyre politikave. Ky komitet gjithash-tu diskuton regjistrimet e rëndësishme të raportu-ara në bazën e të dhënave të ngjarjeve të rrezikut të bankës. Politikat e menaxhimit të rrezikut në fuqi në ProCredit Bank në Kosovë, të cilat janë aprovuar nga Bordi i Drejtorëve i bankës janë në përputhsh-mëri të plotë me rregulloret ligjore në fuqi në Kos-ovë dhe me kërkesat e vendosura nga Banka qen-drore e Republikës së Kosovës. Politikat gjithashtu bazohen në dokumentin e politikave të Autoritetit Federal gjerman të mbikëqyrjes financiare “Kërke-sat minimale për menaxhimin e rrezikut”. Pro-Credit Bank në Kosovë nxjerr raporte të rregullta mbi pozitën e saj të rrezikut për Bordin e Drejtorëve si dhe për Komitetin e Menaxhimit të Rrezikut të Grupit (KMRrG).
Departamentet e menaxhimit të rrezikut të grupit gjithashtu monitorojnë indikatorët kyçë të rrezikut të bankës në baza të vazhdueshme, duke ofruar udhëzime kurdo që është e nevojshme. Menaxhimi i rrezikut bazohet në konceptin e “kapacitetit të bartjes së rrezikut”, d.m.th. parimi se ekspozimet totale të rrezikut të bankës nuk duhet të tejkalojnë kapacitetin e saj për bartjen e rrezikut dhe se bu-rimet në dispozicion për mbulimin e rrezikut janë të mjaftueshme për të absorbuar ndonjë humbje e cila mund të paraqitet dhe për të mbrojtur in-vestimet e kreditorëve. Modelet statistikore dhe procedurat e tjera përdoren për të kuantifikuar rreziqet e shkaktuara, ndërsa caktohen edhe caqe
Menaxhimi i rrezikut
14 R a p o R t i V j e to R 2012
janë individualisht të theksuara të cila kalkulohen sipas normave të rëndomta historike. Për të gjitha ekspozimet e kredive jo të keqësuara, lejimet e bazuara në portofolin e përkeqësuar janë bërë. Në fund të vitit, proporcioni i mbulesës (provizionet e humbjes së kredive si përqindje e PMR>30) ishin 221%, dhe si përqindje e portofolit totale të kre-disë, provizionet kapën shumën në 8.36%.
Kreditë e konsideruara si të pakthyeshme janë sh-lyer në mënyrë të duhur. Gjithashtu, përpjekjet e rikuperimit vazhdojnë edhe pasi që kredia të jetë shlyer, dhe pas zbatimit rigoroz të mbledhjes së kolateralit. Në vitin 2012, shlyerjet kapen shumën prej 8.98 milionë eurosh, ose 1.76% të portofolit bruto të kredive.
Menaxhimi i rrezikut të palëve tjera dhe të lëshuesit
Rreziqet e palëve tjera dhe të lëshuesve rrjedhin posaçërisht nga nevoja e bankës për të investuar në rezervat e likuiditetit të saj, për të përmbyllur transaksionet e shkëmbimit në valuta të huaja, ose për të blerë mbajtjen e pozitave të rreziqeve specifike. Rreziku i humbjeve të shkaktuara nga mungesa e gatishmërisë ose paaftësisë së palës tjetër ose lëshuesit për të përmbushur obligimet e saj është menaxhuar sipas politikës së menax-himit të rrezikut të palëve tjera (përfshirë rrezikun e lëshuesit), i cili definon përzgjedhjen e palës tjetër dhe kufizon procesin e përcaktimit, si dhe sipas politikës së thesarit, i cili specifikon setin e transaksioneve të lejueshme si dhe rregullave për procesimin e tyre. Këto politika janë plotësisht në përputhje me rregulloret e Bankës qendrore të Re-publikës së Kosovës. si çështje e parimit, vetëm bankat ndërkombëtare me vlerësim të lartë, bankat vendore dhe institucionet qeveritare me një rep-utacion të mirë si dhe qëndrimi financiar janë palët e tjera të përshtatshme. Limitet përtej pragjeve të caktuara janë të kushtëzuara nga aprovimi i Komitetit të Aseteve dhe Detyrimeve të grupit (KAD) si dhe nga aprovimet përkatëse të Bordit të Drejtorëve.
ishte 7,786 euro. Gjithashtu, dhjetë ekspozimet më të mëdha ishin vetëm 8.45% të portofolit total. Meqë pjesa më e madhe e kredive të bankës janë të kthyeshme në këste mujore, dështimi i huamarrësit për të përmbushur afatet e pagesës trajtohet si një shenjë fillestare e mospagesës potenciale dhe tër-heq një përgjigje të menjëhershme nga banka. Në rast të vonesës së gjatë të pagesës së interesit ose kryegjësë në më shumë se 30 ditë, kredia në fjalë i caktohet portofolit me rrezik (PMR>30), i cili shërben si indikator kyç për cilësinë e portofolit të kredisë dhe për matjen klasike të rrezikut të kredisë.
Në vitin 2012 PMR>30 i përgjithshëm i bankës u ng-rit nga 3.35% në fillim të vitit në 3.89% në fund të vitit. Ngritja më e dukshme e PMR ndodhi në kate-gorinë e kredive ndërmjet 30,001 euro dhe 150,000 euro, si dhe ndikimi i vazhdueshëm i krizës finan-ciare ende ndihej më fuqishëm nga bizneset e vog-la. Duhet të kihet parasysh se kreditë jo performu-ese në ProCredit Bank janë më mirë se mesatarja e sektorit bankar të Kosovës në tërësi, ku sipas shifrave të publikuara nga Banka qendrore e Ko-sovës, kreditë jo performuese në sektorin bankar në tërësi (përfshihen kreditë me PMR>90 ditë dhe/ose kredi të cilat klasifikohen si të dyshimta sipas definicioneve të bankës qendrore) ishin në 7.3% në nëntor 2012, ndërsa proporcioni i kredive joper-formuese i ProCredit Bank në Kosovë ishte 6.22% në këtë kohë.
Një nga mënyrat në të cilat ProCredit Bank ka përm-bushur sfidën për cilësinë e portofolit të shkaktuar nga kriza financiare, është ofrimi i ristrukturimit të kredisë për ata klientë të cilët mund të kenë poten-cial për rikthimin e stabilitetit. Ristrukturimi sho-qërohet me një analizë të detajuar të kapacitetit të ndryshuar të pagesës së klientit. Vendimi për ristrukturimin e një ekspozimi të kredisë gjithmonë merret nga komiteti i kredisë dhe ka për synim riku-perimin e plotë. Deri në fund të vitit 2011, vëllimi total i kredive të ristrukturuar në kategorinë “vëzh-gim” ishte 15.79 milionë euro, ku 13.35 milionë euro janë migruar në kategorinë “e dobësimit”.
ProCredit Bank në Kosovë merr një qasje kon-servative për provizionimin e humbjes së kredisë. Lejimet për ekspozimet e veçanta individuale me shenja të keqësimit janë vendosur anash bazuar në rezultatet e vlerësimit individual të dobësimit, duke provizionuar kreditë e keqësuara të cilat nuk
15M E N A x H i M i i R R E Z i K u T
Menaxhimi i rrezikut të valutës
Banka ProCredit në Kosovë ka një nivel të ulët të ek-spozimit të rrezikut të valutës sepse ajo nuk hyn në pozitat e hapura spekulative të valutës, e as nuk an-gazhohet në transaksionet e derivateve, përveç për qëllime të mbrojtjes dhe likuiditetit. Rreziku i valutës është i menaxhuar në pajtim me politikën e menax-himit të rrezikut të valutës së huaj dhe rregulloret lokale. Banka në mënyrë të vazhdueshme monito-ron lëvizjet e normave të shkëmbimit dhe tregjeve të valutave të huaja, si dhe menaxhon pozitat e saj të valutës në baza ditore. Çfarëdo përjashtimi në politikën e bankës ose shkelje të limiteve të bankës apo grupit, janë subjekt i aprovimit nga ana e Bordit të Drejtorëve dhe KAD në nivel grupi. Testet e stresit rregullisht kryhen për të vlerësuar ndikimin e shkëm-bimit të lëvizjeve të normave mbi pozitat e valutave të hapura (PVH) në secilën valutë operative.
Politika e menaxhimit të rrezikut të valutës së huaj lejon ProCredit Bank që të mbajë PVH strategjik për qëllime të mbrojtjes së ekuitetit, në cilin rast këto pozita janë ngushtë të monitoruara në nivel lokal dhe grupor. Në fund të vitit 2012, përveç një PVH të vogël në dollarë amerikanë, ProCredit Bank në Kosovë ka pasur një PVH prej 0.20% (0.17% sipas BqK) i kapi-talit Tier 1 në dollarë amerikanë dhe një PVH total prej 0.35% (0.31% sipas BqK) të kapitalit Tier 1 në të gjitha valutat e të huaja.
Menaxhimi i rrezikut të normës së interesit
Gjatë vitit 2012, normat e interesit pësuan një trend le-htazi në rënie. Analizat e hendekut të maturitetit dhe testimi i stresit përdoren për të matur dhe analizuar ndikimin e lëvizjeve të normës së interesit në vlerën ekonomike dhe në të ardhurat nga interesi. si masë e politikës për zbutjen e rrezikut të normës së interesit, ProCredit Bank tërheq financim me norma fikse afat-gjata dhe ofron kredi me norma variabile të interesit, duke lejuar bankën për të ngritur (ose ulur) normat që ajo i ngarkon në përputhje me lëvizjet e normave të interesit të tregut.
Menaxhimi i rrezikut të shtetit
Duke pasur parasysh fokusin e ProCredit Bank për huadhënien për bizneset në tregjet lokale, nor-malisht nuk hyn në transaksionet ndërkufitare me shtetet me rrezik të lartë dhe prandaj ekspozimi i saj ndaj rrezikut të shtetit është i kufizuar. Grupi si i tërë është i ekspozuar ndaj rrezikut të shtetit përderisa si ProCredit Holding ofron financim për bankat e ProCredit të cilat operojnë në ekonomitë e tranzicionit ose shtetet në zhvillim, ku rreziqet e transfertit, shndërrimit, shpronësimit, rregullimit bankar, rrezikut makroekonomik dhe të sigurisë luajnë një rol. Rreziku i shkaktuar i shtetit është, sidoqoftë, i limituar përmes një shkalle të lartë të shpërndarjes përgjatë rajoneve dhe shteteve si dhe sistemit të limitit të ekspozimit të grupit të definuar në kuadër të politikës së menaxhimit të rrezikut të shtetit. Gjithashtu, ProCredit Bank ka vite përvoje në tregun lokal dhe modeli i biznesit është dësh-muar të jetë relativisht rezistues për tronditjet makroekonomike dhe politike.
Menaxhimi i rrezikut të likuiditetit
Disa faktorë të lidhur me modelin e biznesit të bankës mënjanojnë rrezikun e likuiditetit. Fillim-isht, portofoli i shpërndarë i bankës, i cilësisë së lartë të kredive nënkupton se rrjedhat e parave të gatshme hyrëse janë mjaft të parashikueshme. së dyti, depozitat tona të klientëve shpërndahen përgjatë një numri të madh depozitarësh prej të cilëve secili mban shuma relativisht të vogla. si në dhjetor 2012, bilanci mesatar në llogaritë e depozi-tave të të gjitha llojeve arriti në 1,586 euro dhe dhjetë depozitarët më të lartë përbënin vetëm 2.62% të vël-limit total të depozitave. Për të përcaktuar fortësinë e likuiditetit të bankës në saje të tronditjeve potenciale, banka kryen testet e rregullta të stresit bazuar në skenarët lokal dhe skenarët e definuar si standard i grupit në politikën e menaxhimit të rrezikut të likuid-itetit. Gjatë vitit 2012, ProCredit Bank ka pasur një niv-el të lartë të likuiditetit, pavarësisht krizave të borxhit shtetëror. Kurdo që është e nevojshme për të mbuluar mungesat në likuiditet, ProCredit Bank në Kosovë, si edhe bankat e tjera në grup, janë të afta të sigurojnë financimin afatshkurtër nga ProCredit Holding.
16 R a p o R t i V j e to R 2012
të ngritur vetëdijen ndërmjet stafit mbi rrezikun e stafit dhe atij operativ, trajnimi ofrohet për rekrutët e rinj dhe stafin ekzistues.
Përveç rregullave të eskalimit dhe mjeteve në dis-pozicion për njohjen dhe shmangien e rrezikut, siç janë regjistrimet BDhNR, stafi gjithashtu mbahet plotësisht i vetëdijshëm për elementet fondamentale të sigurisë së informimit. Për të identifikuar rreziqet kyçe dhe për të zhvilluar më tej nivelin e vetëdijes së rrezikut, banka kryen një vlerësim rreziku në baza vjetore duke plotësuar pyetësorin e gjerë në nivel grupi mbi rrezikun e mashtrimit dhe rrezikun operativ. secili nga rreziqet të përshkruara këtu duhen zvogël-uar përmes kontrolleve të mirëfillta, adekuatshmëria e të cilave është subjekt i vlerësimit. Nëse kontrol-let gjykohen si të pamjaftueshme, është hartuar një plan veprimi për riparimin e situatës. Të gjitha proce-set e reja ose materialisht të ndryshuara, produktet ose instrumentet duhet të kalojnë në një proces të ri të aprovimit të rrezikut (PRA), i cili aplikohet në tërë grupin, para se të implementohet ose përdoret për herë të parë. Regjistrimet e procedurës PRA sigurojnë që procesi nuk do të ketë ndikim negativ mbi bankën dhe vetëm atëherë ajo mund të implementohet me aprovimin e menaxhmentit.
Politika e vazhdimësisë së biznesit e bankës i mundë-son asaj të përgjigjet ndaj katastrofave dhe emergjen-cave pa ndonjë ndërprerje të operacioneve kyçe. sipas kësaj politike, banka është përgjegjëse për implementimin, mbikëqyrjen dhe aktivizimin e planit të vazhdimësisë së biznesit duke lëvizur operacionet kritike në lokacionet e përkohshme, duke mobilizuar burimet e nevojshme për t’u marrë me secilin lloj inci-denti dhe vlerësimi të kostos së pritur të ndërprerjeve në fushat specifike, si dhe definimi i hapave që duhen ndërmarrë për të kthyer operacionet normale.
Luftimi i shpëlarjes së parave
ProCredit Bank në Kosovë në mënyrë të plotë aprovon luftimin e shpëlarjes së parave dhe fi-nancimit terrorist dhe ka implementuar politikën e luftimit të shpëlarjes së parave të grupit, e cila përmbush kërkesat e legjislacionit gjerman dhe të BE-së si dhe kërkesat e autoriteteve të Kosovës. Asnjë klient nuk pranohet dhe asnjë transak-sion nuk ekzekutohet përveç nëse banka kupton dhe dakordohet me qëllimin themelor të mar-
Menaxhimi i rrezikut operativ dhe ai i mashtrimit
Rreziku operativ dhe i mashtrimit menaxhohen në mënyrë efektive nga ProCredit Bank në pajtim me politikën e menaxhimit të rrezikut operativ dhe poli-tikën e parandalimit të rrezikut të mashtrimit, duke siguruar përputhshmëri me rregulloret gjermane dhe vendore. Menaxhimi proaktiv i rrezikut operativ dhe mashtrimit është qartazi i dokumentuar nga brenda për të gjitha proceset në bankë, përfshirë miratimin e mekanizmave adekuatë të kontrollit. Për të mun-dësuar shtimin e efektshmërisë së kontrolleve të rrezikut, banka ka miratuar përshkrime gjithëpërf-shirëse të vendeve të punës, me përgjegjësi të defin-uara qartazi dhe siguron një shpërndarje të drejtë të detyrave ndërmjet punonjësve. Ajo gjithashtu i kush-ton vëmendje të afërt integritetit personal përmes kodit të zbatuar në mënyrë strikte të mirësjelljes dhe programeve të trajnimit gjithëpërfshirës të dizajnuar për promovimin e një kulture të transparencës dhe vetëdijes së rrezikut. Baza e të dhënave e ngjarjeve të rrezikut (BDhNR) është një mjet i përdorur në tërë grupin për të raportuar dhe adresuar të gjitha ngjarjet operative dhe të lidhura me mashtrimin. Ajo siguron që rreziqet operative dhe të mashtrimit janë adresuar në një mënyrë sistematike dhe transparente, me një veprim riparues dhe parandalues qartazi të doku-mentuar dhe të qasshëm për kontroll menaxhimi, në nivel banke dhe në nivel grupi. Të gjitha ngjarjet me një humbje aktuale ose potenciale të barabartë me ose që tejkalojnë 100 euro janë raportuar në BDhNR.
Të gjitha ngjarjet e raportuara janë eskaluar dhe trajtuar nga punonjësit me një nivel të mirëfilltë të pozitave të larta, varësisht nga rëndësia e ng-jarjes së rrezikut dhe ndikimit të saj potencial mbi bankën. Ngjarjet më ekstensive të rrezikut i nën-shtrohen analizës së hollësishme nga Komiteti i Rrezikut operativ, i cili pastaj propozon masat e duhura parandaluese. Gjatë vitit 2012, ProCredit Bank në Kosovë ka zbuluar dhe raportuar më shumë se 230 ngjarje të rrezikut në bazën e të dhënave, me një shumë totale të bruto rrezikut prej rreth 730 mijë dhe një shumë totale e rrezikut neto prej rreth 110 mijë. Llojet kryesore të ndodhive të raportuara përfshinin rastet e mashtrimit të jash-tëm, mashtrimi i lidhur me kartela, shkeljet e ku-firit të brendshëm të parave të gatshme, çështjet teknike, dëmtimi për shkak të shkaqeve natyrale dhe siguria e lidhur me stafin dhe me sistemin. Për
17M E N A x H i M i i R R E Z i K u T
rëdhënieve të biznesit. Departamenti i grupit për luftimin e shpëlarjes së parave (LshP i grupit) dhe njësia LshP e bankës kryen një vlerësim të rrezikut të të gjitha ProCredit bankave dhe azhurnon poli-tikën në mënyrë të mirëfilltë. Gjithashtu, ProCredit Bank përgatitë raporte tremujore për aktivitetet e LshP -së.
Në ProCredit Bank në Kosovë, përgjegjësia për aktivitetet LshP ushtrohet nga njësia LshP, e cila është pjesë e Departamentit të Menaxhimit të Rrezikut të Bankës. Njësia LshP përbëhet nga katër zyrtarë të LshP të cilët mbështesin zyr-tarin e caktuar të LshP të bankës siç kërkohet nga rregulloret dhe ligjet bankare vendore. si-pas rregulloreve lokale, çfarëdo transaksioni në para të gatshme që tejkalon shumën 10,000 euro duhet raportuar tek autoritetet lokale. Gjithashtu, çfarëdo përpjekje për ekzekutimin e transaksionit që ngjall dyshime për shpëlarje të parave, finan-cim terrorist ose ndonjë aktiviteti tjetër kriminal, duhet të raportohet. stafi i bankës pranon trajn-ime intenzive se si të njohë transaksionet e dys-himta. Një mbrojtje shtesë e automatizuar ofrohet përmes përdorimit të tri moduleve të softuerit LshP të prodhuar nga Tonbeller AG: siron Embar-go, siron PEP dhe siron AML.
Adekuatshmëria e kapitalit
Adekuatshmëria e kapitalit të bankës kalkulohet në baza mujore dhe raportohet te menaxhmenti dhe te komiteti i menaxhimit të rrezikut të grupit, bashkë me parashikimet e ardhshme për përmbushjen e kërkesave të adekuatshmërisë së kapitalit. Mbësh-tetja e fuqishme nga aksionarët tanë edhe njëherë i ka mundësuar bankës që të ruajë një pozicion të rehatshëm të kapitalit. Në tetor 2012, ka pasur një rritje prej 15 milionë eurosh në kapitalin e paguar. Në fund të vitit 2012, proporcioni i adekuatshmërisë së kapitalit (kapitali tier 1 dhe tier 2/asetet me rrezik të peshuar) ishin në 18% (19.55% sipas rregullores së BqK), përtej standardit minimal të grupit prej 12%, i cili është gjithashtu minimumi i kërkuar në nivel lokal. Kategorizimi i rrezikut të përgjithshëm i ProCredit Bank në vitin 2012, të nxjerrë nga “FitchRatings”, është përmirësuar nga “B-“në “B”.
18 R a p o R t i V j e to R 2012
19M E N A x H i M i i R R E Z i K u T
Procredit Bank është e vetëdijshme që kualiteti i raporteve me klientët dhe kualiteti i shërbime që iu ofrojmë klientëve tanë kërkon punonjës të kuali-fikuar dhe të aftë që t`i kuptojnë nevojat e tyre dhe të ju përgjigjen në mënyrë të përgjegjshme. Për këtë arsye banka, i kushton rëndësi të madhe investimit dhe zhvillimit të vazhdueshëm të pu-nonjësve të saj.
Ne besojmë se kompetenca dhe angazhimi i stafit tonë janë vendimtare për të siguruar shërbime cilë-sore për klientë. Prandaj, që punonjësit e bankës ProCredit të zbatojnë standarde të përgjegjshme në shërbimet bankare nuk është vetëm mënyrë e punës, por është mënyrë e të menduarit dhe të jetuarit me këto parime.
Ne vendosim theks të veçantë në krijimin e mar-rëdhënieve të mira duke krijuar një ambient frymë-zues pune ku komunikimi dhe shkëmbimi i mendi-meve me kolegët mbizotërojnë në një hierarki organizative të sheshtë. Për më tepër, ne inkura-jojmë promovimin e brendshëm të punëtorëve tanë të përkushtuar dhe kompetent më tepër sesa punësimin nga jashtë institucionit.
struktura jonë e pagave reflekton plotësisht vizionin, vlerat dhe organizimin e ProCredit Bank. si bankë e specializuar për punë me bizneset e vogla dhe të mesme dhe bankë që siguron vend të sigurt dhe mikpritës për të kursyer, struktura e pagave është në përputhje me rëndësinë që u japim shërbimeve cilësore dhe karakterit të përgjegjshëm të misionit të bankës ProCredit.
Ne i kushtojmë vëmendje të veçantë procesit të rekrutimit dhe përzgjedhjes. Në përzgjedhjen e personelit tonë ne vazhdimisht kërkojmë kandi-datë të motivuar, të talentuar dhe të sjellshëm, të cilët janë të gatshëm të angazhohen, të mësojnë dhe të zhvillohen. Për këtë arsye edhe në vitin 2012 kemi vazhduar me Programin e Bankierëve të Rinj, një mundësi kjo unike për trajnim dhe zh-villim gjithëpërfshirës për profesionistë të kuali-fikuar dhe të sapo diplomuar nga universitetet apo institucione të tjera të arsimit të lartë. Pjesë-marrësve u jepet mundësia për të mësuar për ba-zat e sistemit bankar, përgjegjësinë sociale dhe edukimin financiar, si dhe për të kuptuar qartë ro-lin e ndërmjetësimit financiar dhe ndikimin e tij në ekonominë e një vendi.
Programi për Bankierë të Rinj që zgjatë gjashtë muaj ofron mundësi të mirë për pjesëmarrësit dhe për ProCredit Bank për të vlerësuar nëse prirjet e kandidatëve dhe cilësitë personale të tyre përsh-taten me mënyrën e veçantë të punës në ProCredit. Gjatë vitit 2012, në këtë program kanë kaluar mbi 132 kandidatë, 91 prej tyre iu janë ofruar kontrata të rregullta pune.
sidoqoftë ProCredit Bank bazohet në një mjedis të shëndoshë të punës, ku secili trajtohet në mënyrë të drejtë, ku vlerësohet puna ekipore dhe komu-nikimi i hapur, dhe ku njihen aftësitë, njohuritë dhe kompetencat e punonjësve. Trajnimi ynë për-bëhet nga programet themelore dhe të avancuara për personelin e sapo punësuar, të punësuarit me përvojë, menaxhmentin e mesëm dhe të lartë, dhe mbahet nga specialistë me përvojë nga ProCredit Bank me njohuri të thella të fushave për të cilat ata janë përgjegjës.
Pesë shtyllat e trajnimit në ProCredit Bank:
• Nekrijojmëkushtekupunonjësit tanëmund tëshfrytëzojnë më së miri potencialin e tyre dhe të arrijnë rezultate të mira. Për zhvillimin e të men-duarit analitik dhe logjik dhe të kuptuarit e biz-nesit bankar ne kemi filluar kurse në matematikë elementare, matematikë financiare dhe konta-bilitet për të gjithë punonjësit. Përveç kësaj, organizohen seminare dhe punëtori në nivel të grupit, që mundësojnë që personeli me prapavijë të ndryshme kulturore, por që ndajnë të njëjtat vlera, të diskutojnë dhe ndajnë përvojat.
• Bazuarkryesishtnëkërkesatekrijuarangapro-filet e ndryshme të punës në bankën tonë, ne kemi krijuar trajnime të avancuara të cilat janë të dizajnuara për të përditësuar dhe për të thelluar njohuritë e specializuara të punonjësve në fushat e tyre të veprimtarisë dhe gjithashtu për të rritur aftësitë e tyre analitike dhe ndër personale.
• Pasi që gjuha angleze është gjuha e dytë epunës në bankën tonë dhe gjuha e mësimit në Akademitë ProCredit në Evropën Lindore dhe Gjermani, ne ofrojmë kurse të gjuhës angleze për të punësuarit tanë në nivele të ndryshme.
Burimet njerëzore, zhvillimi dhe trajnimi
R a p o R t i V j e to R 201220
• AkademitëegrupitnëEvropënLindoredheGjer-mani ofrojnë programe të zhvillimit profesional për menaxhmentin e mesëm dhe të lartë të bankës sonë që përfshijnë pjesëmarrjen në kurse në periudha që variojnë nga një deri në tre vjet.
• Shkëmbimi i përvojës me anë të vizitave nëbankat simotra ProCredit.
Gjatë vitit 2012, stafi ynë morri pjesë në 913.5 ditë trajnimi të organizuar brenda bankës , derisa 4 ko-legë kanë diplomuar në Akademinë Rajonale në Veles të Maqedonisë ndërsa 1 është pajisur me diplomë për bankierë nga Akademia qendrore në Furth të Gjermanisë.
21B u R i M E T N j E R ë Zo R E , ZH V i L L i M i D H E T R A j N i M i
Pasqyra FinanciarePasqyra Financiare deri më 31 Dhjetor 2012
R a p o R t i V j e to R 201222
Informatat e përgjithshme
Bordi i DrejtorëveZnj. Helen Alexander, kryesuese e Bordit të Drejtorëve të ProCredit Bank Kosova Z. Rainer ottensteinZ. Philip sigwart Z. Philipp Georg Pott Z. qendrim GashiZ. ilir Aliu
Zyra e regjistruarBulevardi Nëna Terezë, Nr. 1610000 PrishtinëRepublika e Kosovës
Juristët (e brendshëm)Preveza Muharremi
AuditorëtPricewaterhouseCoopers Kosovo sh.p.kRr. Mujo ulqinaku No. 510000 PrishtinëRepublika e Kosovës
23PA s qy R A F i N A N Ci A R E
PricewaterhouseCoopers Kosovo, Rr.T: +381 (0) 38722 555/+377 (0) 45322 722, F:+381 (0)
Regjistruar ne Agjencinë e Regjistrimit të Bizneseve
RAPORTI I AUDITORIT TË PAVARUR
Për Aksionarët dhe Bordin e D
Ne kemi audituar pasqyratpërmbajnë pasqyrën eardhurave gjithëpërfshirëserrjedhjes së parasë për vitin erëndësishme kontabël dhe shënime të tjera shpjeguese.
Përgjegjësia e menaxhmentit për pasqyrat f
Menaxhmenti është përgjegjës për pëfinanciare në përputhje me Standardet Ndërkombëpërgjegjësi përfshin: hartimin, zbatimin dhe mbajtjen e kontrolleve të brendshme tënevojshme për përgatitjen dhe paraqitjen e drejtë të pasqyrave financiare pa gabimemateriale, për shkak të mashtrimit apo gabimit; përzgjedhjen dhe zbatimin e politikavetë përshtatshme kontabël; dhe kryerjen e vlerësimeve të arsyeshme kontabël nërrethanat përkatëse.
Përgjegjësia e Auditorit
Përgjegjësia jonë është të shprehim një opinion mbi këto pasqyra financiare duke u bazuar nëauditimin tonë. Ne kryem auditiminAuditimit. Këto standarde kërkojnë që ne të zbatojmë kërkesat etike dhe të planifikojmë dhetë kryejmë auditimin për të përfituar siguri të arsyeshme për mungesën e gabimeve materialenë pasqyrat financiare.
Një auditim përfshin kryerjen e prombështesin shumat dhe shënimet shpjeguese në pasqyrat financiare.përzgjedhura varen nga gjykimi i auditoritgabimeve materiale të pasqyrave financiare, qofshin ato për shkak mashtrimesh apogabimesh. Në kryerjen e këtyree brendshëm në lidhje me përgatitjepërcaktuar procedurat e auditimit që i përshtaten rrethanave, por jo për të shprehur njëopinion mbi efektivitetin e kontrolleve të brendshme të njësisë. Një auditim përfshingjithashtu vlerësimin earsyeshmërinë e vlerësimeveparaqitjes së përgjithshme të pasqyrave financiare.
Ne besojmë se evidenca e marrë është e mjaftueshme dheopinionin tonë.
PricewaterhouseCoopers Kosovo, Rr.. Mujo Ulqinaku, Nr. 5, Ap. 4, Qyteza Pejton,/+377 (0) 45322 722, F:+381 (0)38722 276, www.pwc.com/ks
e Regjistrimit të Bizneseve në Kosove me Nr të Biznesit 70609711
RAPORTI I AUDITORIT TË PAVARUR
Për Aksionarët dhe Bordin e Drejtorëve të ProCredit Bank Kosovo
ituar pasqyrat përcjellëse financiare të ProCredit Bank Kosovogjendjes financiar më 31 Dhjetor 2012,
gjithëpërfshirëse, pasqyrën e ndryshimeve në ekuitetparasë për vitin e përfunduar, si dhe një përmbledhje të
ontabël dhe shënime të tjera shpjeguese.
Përgjegjësia e menaxhmentit për pasqyrat financiare
Menaxhmenti është përgjegjës për përgatitjen dhe paraqitjen e drejte tnë përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Raportimit
përgjegjësi përfshin: hartimin, zbatimin dhe mbajtjen e kontrolleve të brendshme tënevojshme për përgatitjen dhe paraqitjen e drejtë të pasqyrave financiare pa gabimemateriale, për shkak të mashtrimit apo gabimit; përzgjedhjen dhe zbatimin e politikaveë përshtatshme kontabël; dhe kryerjen e vlerësimeve të arsyeshme kontabël në
Përgjegjësia e Auditorit
Përgjegjësia jonë është të shprehim një opinion mbi këto pasqyra financiare duke u bazuar nëauditimin tonë. Ne kryem auditimin në përputhje me Standardet Ndërkombëtare tëAuditimit. Këto standarde kërkojnë që ne të zbatojmë kërkesat etike dhe të planifikojmë dhetë kryejmë auditimin për të përfituar siguri të arsyeshme për mungesën e gabimeve materiale
ë auditim përfshin kryerjen e procedurave për mbledhjen e evidencave të auditimit qëmbështesin shumat dhe shënimet shpjeguese në pasqyrat financiare.
a varen nga gjykimi i auditorit, duke përfshirë edhe vlerësimin e riskut tëgabimeve materiale të pasqyrave financiare, qofshin ato për shkak mashtrimesh apogabimesh. Në kryerjen e këtyre vlerësimeve të riskut, auditori merr në konsideratë kontrolline brendshëm në lidhje me përgatitjen dhe paraqitjen e drejtë të pasqyrave financiare për të
edurat e auditimit që i përshtaten rrethanave, por jo për të shprehur njëopinion mbi efektivitetin e kontrolleve të brendshme të njësisë. Një auditim përfshingjithashtu vlerësimin e përshtatshmërisë së parimeve të përdorura të kontabilitetit dhearsyeshmërinë e vlerësimeve kontabël të kryera nga menaxhmentiparaqitjes së përgjithshme të pasqyrave financiare.
Ne besojmë se evidenca e marrë është e mjaftueshme dhe e duhur
. 5, Ap. 4, Qyteza Pejton, 10 000, Prishtina, Kosova722 276, www.pwc.com/ks
ProCredit Bank Kosovo
ProCredit Bank Kosovo të cilatdhe pasqyrën e tësi dhe pasqyrën e
, si dhe një përmbledhje të politikave të
en dhe paraqitjen e drejte të pasqyraveRaportimit Financiar. Kjo
përgjegjësi përfshin: hartimin, zbatimin dhe mbajtjen e kontrolleve të brendshme tënevojshme për përgatitjen dhe paraqitjen e drejtë të pasqyrave financiare pa gabimemateriale, për shkak të mashtrimit apo gabimit; përzgjedhjen dhe zbatimin e politikaveë përshtatshme kontabël; dhe kryerjen e vlerësimeve të arsyeshme kontabël në
Përgjegjësia jonë është të shprehim një opinion mbi këto pasqyra financiare duke u bazuar nënë përputhje me Standardet Ndërkombëtare të
Auditimit. Këto standarde kërkojnë që ne të zbatojmë kërkesat etike dhe të planifikojmë dhetë kryejmë auditimin për të përfituar siguri të arsyeshme për mungesën e gabimeve materiale
edurave për mbledhjen e evidencave të auditimit qëmbështesin shumat dhe shënimet shpjeguese në pasqyrat financiare. Procedurat e
, duke përfshirë edhe vlerësimin e riskut tëgabimeve materiale të pasqyrave financiare, qofshin ato për shkak mashtrimesh apo
merr në konsideratë kontrollinn dhe paraqitjen e drejtë të pasqyrave financiare për të
edurat e auditimit që i përshtaten rrethanave, por jo për të shprehur njëopinion mbi efektivitetin e kontrolleve të brendshme të njësisë. Një auditim përfshin
përshtatshmërisë së parimeve të përdorura të kontabilitetit dhekontabël të kryera nga menaxhmenti, si dhe vlerësimin e
duhur për të mbështetur
24 R a p o R t i V j e to R 2012
25PA s qy R A F i N A N Ci A R E
Pasqyra e të ardhurave gjithëpërfshirëse Për vitin që mbaron më 31 dhjetor 2012
Shënimet 2012 2011
(Të gjitha shumat e shprehura në mijëra EURO, përveç nëse ceket ndryshe)
Të ardhurat nga interesi dhe të ngjashme 5 73,735 74,914
shpenzimet e interesit dhe të ngjashme 6 (16,708) (17,270)
Të ardhurat neto nga interesi 57,027 57,644
Të ardhurat nga tarifat dhe komisionet 7 9,726 9,544
shpenzimet për tarifa dhe komisione 8 (3,087) (3,210)
Të ardhurat neto nga tarifat dhe komisioni 6,639 6,334
Fitimet/(humbjet) neto mbi instrumentet financiare të klasifikuara si të mbajtura për tregtim 9 - (7)
Fitimet/(humbjet) neto mbi letrat me vlerë për shitje 10 (1,458) (1,047)
Fitimet neto nga këmbimi valutor 713 640
Të ardhurat e tjera operative 1,474 1,076
shpenzimet për rezerva nga huatë 11 (13,320) (13,358)
shpenzimet administrative dhe të tjera operative 12 (30,438) (30,227)
Fitimi para tatimit 20,637 21,055
shpenzimet për tatim në të ardhura 13 (2,123) (2,193)
Fitimi neto për vitin 18,514 18,862
Të ardhurat e tjera gjithëpërfshirëse:
Fitimi/(humbja) neto nga rezervat e rivlerësimit të instrumenteve financiare
në dispozicion për shitje 29 1,037 (1,919)
Rregullimet e klasifikimit për instrumentet financiare të shitura 29 – 1,047
Gjithsej të ardhurat gjithëpërfshirëse për vitin 19,551 17,990
Shënimetshoqëruese1derinë33formojnëpjesëintegraletëpasqyravefinanciare
26 R a p o R t i V j e to R 2012
PROCREDIT BANKA KOSOVË PASQYRA E POZITËS FINANCIARE Për vitin që mbaron më 31 dhjetor 2012 (Të gjitha shumat e shprehura në mijëra EURO, përveç nëse ceket ndryshe)
7
31 Dhjetor 2012
31 Dhjetor 2011
Asetet Shënimet
Paraja e gatshme dhe bilanci në bankën qendrore 14 138,675
105,875
Kreditë dhe paradhëniet për bankat 15 56,202 62,293 Kreditë dhe paradhëniet për klientë 16 480,907 490,830 Asetet financiare në dispozicion për shitje 18 105,245 98,981 Asetet e patrupëzuara 19 1,142 687 Prona dhe pajisjet 20 18,271 17,120 Asetet tjera financiare 21 1,990 2,130 Asetet qarkulluese nga tatimi në të ardhura
1,206 1,408
Asetet tjera 22 1,434 952 Gjithsej asetet 805,072 780,276
Detyrimet
Detyrimet ndaj bankave 23 1,519 943 Detyrimet ndaj klientëve 24 673,987 664,170 Fondet tjera të huazuara 25 25,005 25,060 Detyrimet për taksat e shtyra 13 1,023 574 Detyrimet qarkulluese nga tatimi në të ardhura 311 602 Detyrimet e tjera financiare 26 1,997 2,357 Detyrimet tjera 27 989 880 Gjithsej detyrimet 704,831 694,586
Ekuiteti i aksionarëve
Kapitali aksionar 28 51,346 36,346 Premia nga aksionet 28 4,204 4,204 Rezervat kontigjente 28 511 511 Rezervat e rivlerësimit për investimet financiare në dispozicion për shitje 29 (224)
(1,261)
Fitimet e mbajtura 44,404 45,890 Gjithsej ekuiteti i aksionarëve 100,241 85,690 Gjithsej detyrimet dhe ekuiteti i aksionarëve 805,072 780,276 Shënimet shoqëruese 1 deri në 33 formojnë një pjesë integrale të pasqyrave financiare Këto pasqyra financiare janë aprovuar nga Bordi i Menaxhimit më 18 mars 2013 dhe janë nënshkruar në emrin e tyre nga: Ilir Aliu Rezak Fetai Kryeshef Ekzekutiv Menaxher i lartë
27PA s qy R A F i N A N Ci A R E
Pasqyra e rrjedhjes së parasë Për vitin që mbaron më 31 dhjetor 2012
Shënimet 2012 2011
(Të gjitha shumat e shprehura në mijëra EURO, përveç nëse ceket ndryshe)
Rrjedhat e parasë të gatshme nga aktivitetet operative
Fitimi para tatimit 20,637 21,055
Përjashtimet për barazimin e fitimit neto për rrjedhat e parasë
nga aktivitetet operative:
Zhvlerësimi 20 2,836 2,986
Amortizimi 19 536 455
Fitimi nga shitjet e pronës dhe pajisjeve (46) (14)
Humbjet nga provizionet 13,320 13,358
Rënia/(rritja) e pasurive qarkulluese të tatimit në të ardhura 202 (536)
Të ardhurat nga interesi (73,735) (74,914)
shpenzimet e interesit 16,708 17,270
Të ardhurat neto nga tarifat dhe komisioni (6,639) (6,334)
Rrjedha neto e parave të gatshme nga aktivitetet operative para ndryshimeve (26,181) (26,674)
në pasuritë dhe detyrimet operative
Ndryshimet në pasuritë dhe detyrimet operative
(Rritja)/rënia e obligimeve nga bankat (maturimi më shumë se tre muaj) 16 4
Rritja e kredive dhe paradhënie ndaj klientëve (1,428) (27,752)
Rënia/(rritja) e pasurive të tjera (482) 1,157
Rënia/(rritja) e pasurive të tjera financiare 140 (70)
Rritja e rezervës statusore në BqK 2,518 (1,229)
(Rënia)/rritja e obligimeve ndaj bankave 576 (1,839)
Rritja e obligimeve ndaj klientëve 9,817 (11,984)
(Rënia) në detyrimet e tjera 109 548
(Rënia) në detyrimet e tjera financiare (360) (223)
interesi i pranuar 73,869 76,103
interesi i paguar (17,287) (16,528)
Të ardhurat nga tarifat dhe komisioni 9,726 9,544
shpenzimet nga tarifat dhe komisioni (3,087) (3,210)
Të hyrat nga shitja e pasurive financiare të mbajtura për tregtim - 26,486
Rregullimi i vlerës reale për letrat investuese me vlerë 10 1,458 1,054
Tatimet e paguara në të ardhura (2,080) (2,205)
Paraja neto e gatshme e gjeneruar nga aktivitetet operative 47,324 23,182
Rrjedha e parave të gatshme nga aktivitetet investive
Të hyrat nga shitja e letrave me vlerë në dispozicion për shitje 129,545 91,706
Pagesa për blerjen e letrave me vlerë në dispozicion për shitje (135,809) (110,973)
Të hyrat nga shitja e pronave dhe pajisjeve 65 135
Blerja e pronave dhe pajisjeve (5,892) (7,651)
Blerja e pasurive të patrupëzuara (991) (721)
Paraja neto e gatshme (e përdorur)/gjeneruar nga aktivitetet investive (13,082) (27,504)
Rrjedhaeparavetëgatshmengaaktivitetetefinancimit
Kapitali i ri i përshkruar 15,000 7,500
Dividendët e paguar (20,000) (15,000)
Parajanetoegatshmeegjeneruarnga/(përdorurnë)aktivitetetefinancimit (5,000) (7,500)
Rritja neto në para të gatshme dhe ekuivalentë të parasë së gatshme 29,242 (11,822)
Parajaegatshmedheekuivalentëteparasësëgatshmenëfillimtëvitit 30 126,113 137,935
Paraja e gatshme dhe ekuivalentët e parasë së gatshme në fund të vitit 30 155,355 126,113
shënimet shoqëruese 1 deri në 33 formojnë pjesë integrale të pasqyrave financiare.
28 R a p o R t i V j e to R 201228
Pasqyra e ndryshimeve në ekuitet Për vitin që mbaron më 31 dhjetor 2012
Kapitali Premia e Rezerva Fitimet e Rezerva e Totali
aksionar aksionit kontingjente mbajtura rivlerësimit
për letrat me
vlerë AFS
Bilanci më 1 janar 2011 33,050 - 511 42,028 (389) 75,200
Dividendët e paguara - - - (15,000) - (15,000)
Kapitali i përshkruar 3,296 4,204 - - - 7,500
Ndryshimi në vlerën reale të letrave me vlerë AFs - - - - (1,919) (1,919)
Rregullimet e riklasifikimit për investimet e shitura - - - - 1,047 1,047
Të ardhurat e tjera gjithëpërfshirëse - - - - (872) (872)
Fitimit për vitin - - - 18,862 - 18,862
Të ardhura gjithëpërfshirëse totale për 2011 - - - 18,862 (872) 17,990
Bilanci më 31 dhjetor 2011 36,346 4,204 511 45,890 (1,261) 85,690
Dividendët e paguara - - - (20,000) - (20,000)
Kapitali i përshkruar 15,000 - - - - 15,000
Ndryshimi në vlerën reale të letrave me vlerë AFs - - - - 1,037 1,037
Të ardhurat e tjera gjithëpërfshirëse - - - - 1,037 1,037
Fitimi për vitin - - - 18,514 - 18,514
Të ardhurat totale gjithëpërfshirëse për vitin 2012 - - - 18,514 1,037 19,551
Bilanci më 31 dhjetor 2012 51,346 4,204 511 44,404 (224) 100,241
Shënimetshoqëruese1derinë33formojnëpjesëintegraletëpasqyravefinanciare.
29PA s qy R A F i N A N Ci A R E
1. Informatat për korporatën
ProCredit Banka në Kosovë (banka) është themeluar më 9 dhjetor
1999, dhe ka nisur operacionet më 12 janar 2000. Banka është licen-
cuar për të operuar si bankë në të gjitha fushat bankare në Kosovë si-
pas rregullave të Autoritetit Bankar qendror të Kosovës (ABqK) dhe i
nënshtrohet Rregullores së Misionit të Administratës së Përkohshme
të Kombeve të Bashkuara në Kosovë (uNMiK), Nr. 1999/21 “Mbi Li-
cencimin, Mbikëqyrjen dhe Rregullimin Bankar”. Banka është degë e
ProCredit Holding AG & Co. KGaA (ProCredit Holding), e cila kontrol-
lon 100% të aksioneve votuese të bankës. ProCredit Holding AG & Co.
KGaA është kompania finale amë e bankës. selia e bankës është e
vendosur në Bulevardin Nëna Terezë, 10000 Prishtinë, Kosovë.
ProCredit Banka në Kosovë ishte banka e parë e licencuar në Kosovë.
Banka ishte themeluar përmes një iniciative të disa institucioneve
ndërkombëtare financiare dhe kompanive investuese, kryesisht
ProCredit Holding AG & Co.KGaA (në atë kohë e quajtur international
Micro investitionen AG), Commerzbank AG, banka Evropiane për
Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), Korporata Ndërkombëtare Finan-
ciare (iFC), Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW) and Nederlandse
Financieringsmaatschappij voor ontwikkelingslanden (FMo). ob-
jekivi i saj është ofrimi i shërbimeve efikase, të besueshme dhe le-
htazi të qasshme bankare për të gjitha entitetet ligjore dhe individët
privatë anembanë Kosovës. Gjatë vitit 2012, banka operoi me degët
e saj kryesore në: Prishtinë, Pejë, Prizren, Gjakovë, Gjilan, Mitrovicë
dhe Ferizaj.
Pasqyrat financiare të bankës për vitin që mbaron më 31 dhjetor 2012
janë aprovuar nga Bordi Menaxhues më 18 mars 2013.
2. Miratimi i standardeve të reja dhe të rishikuara ndërkombëtare të
raportimit financiar
2.1 Standardet dhe interpretimet efektive në periudhën e tanishme
Ndryshimet në vijim për standardet e lëshuara ekzistuese të nxjerra
nga Bordi mbi standardet Ndërkombëtare të Kontabilitetit (sNK)
dhe interpretimet të nxjerra nga Komiteti i interpretimeve të stand-
ardeve Ndërkombëtare të Raportimit Financiar (KisNRF) janë në fuqi
nga 1 janari 2012:
• Shpalosjet – transfertet e pasurive financiare – ndryshimet në
sNRF 7 (të nxjerra në tetor 2010 dhe në fuqi për periudhat vjetore
që fillojnë më ose pas 1 korrikut 2011). Ndryshimet kërkojnë
shpalosje shtesë përkitazi me ekspozimet e rrezikut që dalin
nga asetet e transferuara financiare. Amendamentet përfshijnë
një kërkesë për shpalosje sipas klasave të natyrës së aseteve,
duke bartur shumën dhe përshkrimin e rreziqeve dhe shpërbli-
meve të aseteve financiare që janë transferuar tek palët e tjera,
dhe prapë mbesin në bilancin e gjendjes të entitetit. shpalosjet
janë gjithashtu të nevojshme për t’i mundësuar përdoruesit të
kuptojë shumën e ndonjë detyrimi të ndërlidhur si dhe marrëd-
hënien ndërmjet aseteve financiare dhe detyrimet e ndërlidhura.
Në rastet kur asetet financiare janë çregjistruar, por entiteti ende
pritet t’u nënshtrohet rreziqeve dhe shpërblimeve të caktuara të
shoqëruara me asetet e transferuara, kërkohet shpalosje shtesë
për të mundësuar të kuptuarit e atyre rreziqeve shtesë. Banka
nuk pret që ndryshimet të kenë ndonjë efekt material në pasqyrat
e saja financiare.
• Hiperinflacioniirëndëdhelargimiidatavefiksepëradoptuesit
për herë të parë – Ndryshimet në sNRF 1 (të nxjerra në dhjetor
2010 dhe në fuqi për periudhat vjetore që fillojnë më ose pas 1
korrikut 2011). Ndryshimi përkitazi me hiperinflacionin krijon
një përjashtim shtesë kur entiteti i është nënshtruar hiperfinal-
cionit të ashpër vazhdon me prezantimin ose prezanton për herë
të parë, pasqyrat financiare në pajtim me sNRF. Përjashtimi i
mundëson një entiteti të vendosë të matë asete dhe detyrime të
caktuara sipas vlerës reale; dhe të përdorë atë vlerë reale si ko-
sto të paraparë në hapjen e pasqyrave financiare të sNRF-ve mbi
pozitën financiare. BsNK ka ndryshuar gjithashtu sNRF 1 për të
eliminuar referencat ndaj datave fikse për një përjashtim dhe një
lirim, që të dyja kanë të bëjnë me asetet dhe detyrimet financiare.
Ndryshimi i parë kërkon nga miratuesit për herë të parë që të ap-
likojnë kërkesat e çregjistrimit të sNRF-ve në mënyrë prospektive
nga data e hyrjes në fuqi, në vend se nga 1 janari 2004. Ndryshimi
i dytë lidhet me asetet ose detyrimet financiare ku vlera reale ësh-
të përcaktuar përmes teknikave të vlerësimit në njohjen fillestare
dhe mundëson që udhëzimi të aplikohet në mënyrë prospektive
nga data e kalimit në sNRF në vend se nga 25 tetori 2002 ose 1
janari 2004. Kjo do të thotë se adoptuesi për herë të parë mund të
mos ketë nevojë të përcaktojë vlerën reale të aseteve ose detyri-
meve të caktuara financiare në njohjen fillestare për periudhat
para datës së kalimit. sNRF 9 është ndryshuar gjithashtu për të
reflektuar këto ndryshime. Banka nuk pret që ndryshimet të kenë
ndonjë efeket material në pasqyrat e saja financiare.
• Rikuperimi i Aseteve Themelore – Ndryshimet në SNK 12 (të
nxjerra në dhjetor 2010 dhe në fuqi për periudhat vjetore që kanë
nisur më ose pas 1 janar 2012). Ndryshimi ka sjellë një supozim
kundërshtues se një pronë investuese e bartur me vlerë reale
është e rikuperueshme tërësisht përmes shitjes. Ky supozim
është kundërshtues nëse prona investuese mbahet në kuadër të
një modeli afarist objektivi i të cilit është konsumimi substancial
i të gjitha përfitimeve ekonomike të ndërthurura në pronën inves-
tuese përgjatë kalimit të kohës, në vend se përmes shitjes. siC-
21, Taksat në të ardhura – Rikuperimi i Aseteve të Rivlerësuara
jozhvlerësuese, të cilat adresojnë çështje të ngjashme që përf-
shijnë asetet e matura jozhvlerësuese, duke përdorur modelin
e rivlerësimit në sNK 16, Pronat, impiantet dhe Pajisjet, është
inkorporuar në sNK 12 pas përjashtmit nga fushëveprimi i saj
pronat investuese të matura me vlerë reale. Banka nuk pret që
ndryshimet të kenë çfarëdo efekti material në pasqyrat e saja fi-
nanciare.
Miratimi i këtyre ndryshimeve në standardet dhe interpretimet ekz-
istuese nuk ka çuar në ndonjë ndryshim të theksuar në politikat
kontabël të bankës.
2.2 Standardet dhe interpretimet që janë nxjerrë e që ende nuk janë
në fuqi (në fuqi nga 1 janar 2013 ose më vonë)
Në datën e autorizimit të këtyre pasqyrave financiare, janë nxjerrë
por ende nuk kanë hyrë në fuqi standardet, rishikimet dhe interpre-
time në vijim:
• SNRF 9, Instrumentet Financiare: Klasifikimi dhe Matja. SNRF
9, të nxjerra në nëntor 2009, zëvendëson këto pjesë të sNK 39
përkitazi me klasifikimin dhe matjen e aseteve financiare. sNRF 9
është ndryshuar më tej në tetor 2010 për të adresuar klasifikimin
dhe matjen e detyrimeve financiare dhe në dhjetor 2011 për të (i)
ndryshuar datën e saj të efektshme për periudhat vjetore që fil-
lojnë më ose pas 1 janarit 2015 dhe (ii) të shtojnë shpalosjen e
tranzicionit. Veçoritë kryesore të standardit janë si në vijim:
• Asetet financiare kërkohet të klasifikohen në dy kategori të
matjes: ato që maten si rrjedhim me vlerën reale, dhe atyre që
maten si rrjedhim me kosto të amortizuar. Vendimi duhet marrë
me njohje fillestare. Klasifikimi varet nga modeli afarist i entitetit
Shënimet për pasqyrat financiare të SNRFPër vitin që mbaron më 31 dhjetor 2012
(Të gjitha shumat e shprehura në mijëra EuRo, përveç nëse ceket ndryshe)
30 R a p o R t i V j e to R 2012
për menaxhimin e instrumenteve financiare dhe karakteristikat
kontraktuale të rrjedhës së parave të gatshme të instrumentit.
• Njëinstrumentështëmaturrrjedhimishtmekostotëamortizuar
vetëm nëse është instrument i borxhit dhe që të dyja (i) objektivi
i modelit afarist të entitetit duhet të mbajë asetin për të mbledhur
rrjedhat kontraktuale të parave të gatshme, dhe (ii) rrjedhat kon-
traktuale të parasë së gatshme të aseteve paraqesin pagesat e
kryegjësë dhe interesit (d.m.th. ajo ka vetëm veçori bazike të kre-
disë). Të gjitha instrumentet e borxhit duhet të maten me vlerën
reale përmes fitimit ose humbjes.
• Tëgjitha instrumentet e ekuitetit duhenmatur rrjedhimishtme
vlerë reale. intrumentet e ekuitetit të cilat duhen mbajtur për
tregtim do të maten me vlerë reale përmes fitimit ose humbjes.
Për të gjitha investimet e tjera të ekuitetit, zgjedhja e patërhequr
mund të bëhet sipas njohjes fillestare, për të njohur fitimet dhe
humbjet në vlerat e parealizuara dhe të realizuara reale përmes të
ardhurave të tjera gjithëpërfshirëse në vend të fitimit ose humb-
jeve. Nuk duhet ketë ndonjë riciklim, fitime ose humbje me vlerë
reale ndaj fitimit dhe humbjes. Kjo zgjedhje mund të bëhet në
baza instrument për instrument. Dividendët duhen prezantuar në
fitim ose humbje, derisa të paraqesin një kthim nga investimet.
• ShumicaekërkesavenëSNK39përklasifikimdhematjetëde-
tyrimeve financiare janë bartur në mënyrë të pandryshuar në
sNRF 9. Ndryshimi kryesor është se një entitet do të kërkohet të
prezantojë efektet e ndryshimeve në rrezikun vetanak të kredisë
së detyrimeve financiare të përcaktuara me vlerë reale përmes
fitimit ose humbjes në të ardhurat e tjera gjithëpërfshirëse.
Banka nuk pret që ndryshimet të kenë ndonjë efekt material në
pasqyrat e saj financiare.
• SNRF10,PasqyrateKonsoliduaraFinanciare (tënxjerranëmaj
2011 dhe në fuqi për periudhat financiare që fillojnë më ose pas 1
janarit 2013), zëvendësojnë të gjitha udhërëfimet mbi kontrollin
dhe konsolidimin në sNK 27 “Pasqyrat e konsoliduara dhe finan-
ciare të ndara” dhe siC-12 “Konsolidimi – entitetet e qëllimit të
veçantë”. sNRF 10 ndryshon përkufizimin e kontrollit ashtu që të
njëjtat kritere të aplikohen për të gjitha entitetet për të përcak-
tuar kontrollin. Ky standard ndërtohet mbi parimet ekzistuese
duke identifikuar konceptin e kontrollit si faktor përcaktues në
atë nëse një entitet duhet të përfshihet brenda pasqyrave të kon-
soliduara financiare. standardi parasheh udhëzim shtesë për të
ndihmuar në përcaktimin e kontrollit nëse kjo është vështirë për
t’u vlerësuar. Ky standard i ri mund të ndikojë në entitet që një
grup të konsolidohet si degë e saj. Banka nuk pret që ndryshimet
të kenë efektet materiale në pasqyrat e saja financiare.
• SNRF11,Aranzhimetepërbashkëta(tënxjerranëmaj2011dhe
në fuqi për periudhat vjetore që fillojnë më ose pas 1 janarit
2013), zëvendësojnë sNK 31 “interesat në sipërmarrjet e Për-
bashkëta” dhe siC-13 “Entitetet e Kontrolluara bashkërisht –
Kontributet jomonetare sipas sipërmarrjeve”. Ndryshimet në
përkufizime kanë reduktuar numrin e llojeve të aranzhimeve të
përbashkëta në dy: operacionet e përbashkëta dhe sipërmarrjet
e përbashkëta. Zgjidhja e politikës ekzistuese e konsolidimit pro-
porcional për entitetet e kontrolluara në mënyrë të përbashkët
është eliminuar. Ky standard parash është një reflektim më real
mbi aranzhimet e përbashkëta duke u fokusuar në të drejtat dhe
obligimet e aranzhimit, në vend të formës së tij ligjore. operacio-
net e përbashkëta dalin në rastet kur një operator i përbashkët
ka të drejta mbi asetet dhe detyrimet që lidhen me aranzhimin
dhe në këtë mënyrë llogaritë interesin e tij në asete, detyrime,
të hyra dhe shpenzime. sipërmarrjet e përbashkëta paraqiten në
rastet kur një operator i përbashkët ka të drejta mbi asetet neto
të aranzhimit dhe në këtë mënyrë llogaritë ekuitetin për interesin
e tij. Konsolidimi proporcional i sipërmarrjeve të përbashkëta nuk
lejohet më tej. Nuk pritet të ketë ndonjë ndikim në pasqyrat fi-
nanciare të bankës. Banka nuk pret që ndryshimet të kenë ndonjë
efekt material në pasqyrat e saj financiare.
• SNRF12,ShpalosjaeInteresitnëEntiteteteTjera(tënxjerranë
maj 2011 dhe në fuqi nga periudhat vjetore që fillojnë më ose pas
datës 1 janar 2013), vlen për entitetet që kanë interes në ndonjë
degë, aranzhim të përbashkët, një entitet të asociuar ose të
strukturuar në mënyrë jo të konsoliduar. Ajo zëvendëson kërke-
sat momentalisht të gjetura në sNK 28 “investimet në kompani të
asociuara”. sNRF 12 kërkon nga entitetet të shpalosin informatat
që ndihmojnë lexuesit e pasqyrave financiare të asociuara me
interesin e entitetit në degë, kompani të asociuara, aranzhime
të përbashkëta dhe entitete të strukturuara në mënyrë të pakon-
soliduar. Për të përmbushur këto objektiva, standardi i ri kërkon
shpalosjen në një numër fushash, përfshirë gjykimet e veçanta
dhe supozimet e bëra në përcaktimin e asaj nëse një entitet kon-
trollon, bashkërisht kontrollon ose në mënyrë të veçantë ndikon
në interesat e saj në entitet e tjera, shpalosjet e zgjeruara mbi
ndarjen e interesave jokontrolluese në aktivitetet grupore dhe
rrjedhat e parave të gatshme, informatat e përmbledhura finan-
ciare me interesa jokontrolluese materiale, si dhe shpalosje të
detajuar të interesave në entitetet e strukturuara në mënyrë të
konsoliduar. Banka nuk pret që ndryshimet të kenë ndonjë efekt
material në pasqyrat e saja financiare.
• SNRF13,MatjaeVlerësReale,(enxjerrënëmaj2011dheehyrënë
fuqi për periudhat që fillojnë më ose pas 1 janarit 2013), synon të
përmirësojë konsistencën dhe të reduktojë kompleksitetin duke
ofruar një përkufizim të rishikuar të vlerës reale si dhe një burim
të vetëm të matjes sipas vlerës reale dhe shpalosjen e kërkesave
për përdorim përgjatë sNRF-ve. Kërkesat e këtij standardi ofrojnë
udhëzim rreth aplikimit aty ku përdorimi i tyre tashmë kërkohet
ose lejohet nga standardet e brenda sNRF-ve. Banka nuk pret që
ndryshimet të kenë ndonjë efekt material lidhur me pasqyrat e
tyre financiare.
• SNA,27PasqyrateNdaraFinanciare,(tërishikuaranëmaj2011
dhe në fuqi për periudhat vjetore që fillojnë më ose pas 1 janarit
2013), është ndryshuar dhe objektivi i saj tani është përshkrimi
i kërkesave të kontabilitetit dhe shpalosjes për investime nëpër
degë, sipërmarrjet e përbashkëta dhe të asociuara në rastet kur
një entitet përgatit pasqyra të ndara financiare. udhëzimet mbi
kontrollin dhe pasqyrat e konsoliduara financiare është zëv-
endësuar me sNRF 10, Pasqyrat e Konsoliduara Financiare. Ban-
ka nuk pret që ndryshimi të ketë ndonjë efekt material lidhur me
pasqyrat e saja financiare.
• SNA28,InvestimetnëKompanitëeAsociuaradhenëSipërmar-
rjet e Përbashkëta, (rishikuar në maj 2011 dhe në fuqi për periud-
hat vjetore që fillojnë më ose pas 1 janarit 2013). Ndryshimi i sNA
28 rezultoi nga projekti i Bordit mbi sipërmarrjet e përbashkëta.
Gjatë diskutimit të atij projekti, Bordi vendosi të inkorporojë
kontabilitetin për sipërmarrjet e përbashkëta duke përdorur
metodën e ekuitetit në sNA 28, për shkak se kjo metodë është
e aplikueshme për sipërmarrjet e përbashkëta dhe kompanitë e
asociuara. Me këtë përjashtim, udhëzimi tjetër mbeti i pandrysh-
uar. Banka nuk pret që ndryshimet të kenë ndonjë efekt material
në pasqyrat e saj financiare.
• Ndryshimet në SNA 1, Prezantimi i Pasqyrave Financiare (të
nxjerra në qershor 2011, në fuqi për periudhat vjetore që fillojnë
më ose pas 1 korrik 2012), ndryshojnë shpalosjen e artikujve të
prezantuar në të ardhurat gjithëpërfshirëse. Ndryshimet kërko-
jnë nga entitetet të ndajnë artikujt e prezantuar në të ardhurat
e tjera gjithëpërfshirëse në dy grupe, bazuar në atë nëse ose jo
ato mund të riklasifikohen si fitim ose humbje në të ardhmen. Tit-
ulli i sugjeruar i përdorur nga sNA 1 ka ndryshuar në “pasqyrën e
fitimit ose humbjes dhe të ardhurave të tjera gjithëpërfshirëse”.
Banka pret që standardi i ndryshuar të ndryshojë prezantimin e
pasqyrave të saj financiare, por nuk ka ndonjë ndikim në matjen e
transaksioneve dhe bilanceve. Banka momentalisht po vlerëson
ndikimin e standardit të ndryshuar në pasqyrat e saja financiare.
• SNA19endryshuar,BenefitetePunonjësve(tënxjerranëqershor
31PA s qy R A F i N A N Ci A R E
që përdoren për më shumë se një periudhë është e klasifikuar si
pronë, impiant dhe pajisje në vend të stoqeve.
sNA 32 ishte ndryshuar për të qartësuar se disa pasoja të caktuara
tatimore të shpërndarjes tek pronarët duhet të merren në llogari për
pasqyrën e të ardhurave siç është kërkuar gjithmonë nga sNA 12.
sNA 34 ishte ndryshuar për të sjellë kërkesat e tij në pajtim me sNRF
8. sNA 34 do të kërkojë shpalosjen e një mase të aseteve dhe detyri-
meve totale për vetëm një segment operativ vetëm nëse informatat
e tilla ofrohen rregullisht tek vendimmarrësi kryesor operativ dhe
ka pasur një ndryshim material në ato masa që nga pasqyrat e fun-
dit vjetore financiare. Banka nuk pret që ndryshimet të kenë ndonjë
efekt material në pasqyrat e tij financiare.
• NdryshimeteUdhëzimevetëtranzicionitnëSNRF10,SNRF11dhe
sNRF 12 (të nxjerra më 28 qershor 2012 dhe në fuqi për periud-
hat që fillojnë më 1 janar 2013).Ndryshimet qartësojnë udhëzimet
e tranzicionit në sNRF 10 – Pasqyrat e Konsoliduara Financiare.
Entitetet që miratojnë sNRF 10 duhet të vlerësojnë kontrollin në
ditën e parë të periudhës vjetore në të cilën është miratuar sNRF
10, dhe nëse konkluzioni i konsolidimit nën sNRF 10 dallon nga
sNA 27 dhe siC 12, periudha e menjëhershme e krahasimit pas-
ues (që është, viti 2012 për një entitet në fund të vitit kalendarik
që miraton sNRF 10 në vitin 2013) është rideklaruar, përveç nëse
kjo nuk është praktike. Ndryshimet gjithashtu ofrojnë lehtësime
tranzicionale shtesë në sNRF 10, sNRF 11, Aranzhimet e Për-
bashkëta dhe sNRF 12, shpalosjen e interesave në Entitet e Tjera,
duke kufizuar kërkesat për ofrimin e informatave të përshtatura
krahasimore vetëm për periudhën e menjëhershme krahasuese
pasuese. Gjithashtu, ndryshimet do të largojnë kërkesën për pre-
zantimin e informatave krahasimore për shpalosjet e lodhura me
entitetet e strukturuara në mënyrë të pakonsoliduara për periud-
hat para aplikimit të parë të sNRF 12. Banka nuk pranon se ndry-
shimet kanë efekt material në pasqyrat e saja financiare.
• NdryshimetnëSNRF 10,SNRF 12dheSNA27–Entitetet inves-
tuese (të nxjerra më 31 tetor 2012 dhe në fuqi për periudhat
vjetore që fillojnë më 1 janar 2014). Ndryshimi prezantoi përku-
fizimin e një entiteti investues si një entitet i cili (i) siguron fonde
nga investitorët për qëllime të ofrimit atyre shërbime të menax-
himit të investimit, (ii) përkushtohet ndaj investitorëve se qël-
limi i biznesit të tij është investimi i fondeve vetëm për vlerësim
kapital ose për të ardhura të investimit (iii) mat dhe vlerëson
investimet e saj në baza të vlerës reale. Një entitet investimi do
të kërkohet për llogari të vartësve të saj me vlerë reale përmes
fitimit dhe humbjes dhe për të konsoliduar vetëm ata vartës që
ofrojnë shërbime që janë të lidhura me aktivitetet investuese të
entitetit. sNRF 12 ishte ndryshuar për të prezantuar shpalosjet e
reja, përfshirë ndonjë gjykim të rëndësishëm të bërë në përcak-
timin e asaj nëse entiteti është një entitet investuese si dhe in-
formatat lidhur me mbështetjen financiare ose tjetër për vartësit
e pakonsoliduar, nëse është synuar apo tashmë është ofruar për
vartësin. Banka nuk pret që ndryshimet të kenë efekt material në
pasqyrat e saj financiare.
Banka ka zgjedhur të mos miratojë këto standarde, rishikimet dhe
interpretimet para datave të tyre të hyrjes në fuqi. Banka parasheh
që miratimi i këtyre standardeve, rishikimeve dhe interpretimeve
nuk do të ketë ndikim material në pasqyrat financiare të bankës në
periudhën e aplikimit fillestar. Banka po konsideron ndikimin sNRF
9 dhe datën e aplikimit të saj fillestar.
3. Përmbledhje e politikave të rëndësishme kontabël
3.1 Deklarata e përputhshmërisë
Banka ka përgatitur pasqyrat e saj financiare sipas standardeve
Ndërkombëtare të Raportimit Financiar (sNRF). Pasqyrat financiare
2011, në fuqi për periudhat që nisin më ose pas 1 janarit 2013),
bëjnë ndryshime –të theksuara në njohjen dhe matjen e shpenzi-
meve të definuara të benefiteve pensionale si dhe heqjen e ben-
efiteve, si dhe në shpalosjen e të gjitha benefiteve të punonjësve.
standardi kërkon njohjen e të gjitha ndryshimeve në detyrimin e
definuara neto të benefitit (asetit) kur ato të ndodhin, si në vijim:
(i) kostoja e shërbimit dhe interesi neto në fitim ose humbje; dhe
(ii) rimatje në të ardhurat e tjera gjithëpërfshirëse. Nuk pritet të
ketë ndonjë ndikim në pasqyrat financiare të bankës.
• IFRIC20,KostoteNxjerrjesnëFazëneProdhimitnënjëMinierë
sipërfaqësore (nxjerrë në tetor 2011 dhe në fuqi për periudhat
vjetore që fillojnë më ose pas 1 janarit 2013). interpretimi qartë-
son se benefitet nga aktiviteti i nxjerrjes llogariten në pajtim
me parimet e sNA 2, stoqet, deri në shkallë që të realizohen në
formë të stoqeve të prodhuara. Deri në shkallën në të cilën ben-
efitet paraqesin qasje të përmirësuar në xehe, entiteti duhet të
njohë këto kosto “si asete të aktivitetit të nxjerrës” në kuadër të
aseteve jothemelore, duke iu nënshtruar plotësimit të disa kri-
tereve të caktuara. Ky interpretim nuk është i aplikueshëm për
operacionet e bankës.
• Shpalosjet–MënjanimiiAseteveFinanciaredheDetyrimetFinan-
ciare – Ndryshime në sNRF 7 (nxjerrë në dhjetor 2011 dhe në fuqi
për periudhat vjetore që fillojnë më ose pas 1 janarit 2013). Ndry-
shimi kërkon shpalosjen që do t’u mundësojnë përdoruesve të një
entiteti të pasqyrave financiare të vlerësojnë efektin ose efektin
potencial të aranzhimeve të mbledhjes neto, përfshirë të drejtat e
mënjanimit. Ndryshimi do të ketë ndikim në shpalosje por nuk do
të ketë efekt në matjen dhe njohjen e instrumenteve financiare.
Banka nuk pret që ndryshimet të kenë ndonjë efekt material në
pasqyrat e saja financiare.
• Mënjanimi i Aseteve Financiare dhe Detyrimeve Financiare –
Ndryshimet në sNA 32 (të nxjerra në dhjetor 2011 dhe në fuqi për
periudhat vjetore që fillojnë më ose pas 1 janarit 2014). Ndryshi-
mi ka shtuar udhëzimet e aplikacionit në sNA 32 për të adresuar
mospërputhjet e identifikuara në aplikimin e disa kritereve të
mënjanimit. Kjo përfshin qartësimin e kuptimit të “momental-
isht ka të drejtën e ligjshme të zbatueshme të mënjanimit” dhe
që disa sisteme të shlyerjes bruto mund të konsiderohen ekuiva-
lente për shlyerjen neto. Banka nuk pret që ndryshimet të kenë
ndonjë efekt material në pasqyrat e saj financiare.
• Ndryshimet në SNRF 1 Miratimi i herës së parë i Standardeve
Ndërkombëtare të Raportimit Financiar – Kreditë e qeverisë.
Ndryshimet, që kanë të bëjnë me kreditë e marra nga qeveritë
nën normën e interesit të tregut, u japin adoptuesve të herës së
parë të sNRF-ve lehtësim nga aplikimi i plotë retrospektiv i sNRF-
ve gjatë llogaritjes së këtyre huave në tranzicion. Kjo do t’u japë
adoptuesve të herës së parë lehtësim si përgatitës ekzistues.
Banka nuk pret që ndryshimet të kenë ndonjë efekt material në
pasqyrat e saj financiare.
• PërmirësimetnëStandardetNdërkombëtaretëRaportimitFinan-
ciar (të nxjerra në maj 2012 dhe në fuqi për periudhat vjetore që
fillojnë më 1 janar 2013). Përmirësimet përbëhen nga ndryshimet
në pesë standarde. sNRF 1 ishte ndryshuar për të (i) qartësuar
se një entitet i cili vazhdon të përgatisë pasqyrat e saj financiare
të sNRF mund të aplikojë në mënyrë të vazhdueshme sNRF 1 ose
të aplikojë të gjitha sNRF-të në mënyrë retrospektive sikur të
mos ishte ndalur kurrë së aplikuari ato, dhe (ii) për të shtuar një
përjashtim nga aplikimi i sNA 23, Kostot e huazimit, në mënyrë
retrospektive nga adoptuesit e herës së parë. sNA 1 ishte ndrysh-
uar për të qartësuar se shënimet sqaruese nuk janë kërkuar të
mbështesin bilancin e tretë të gjendjes të prezantuar në fillim
të periudhës paraprake kur ajo ofrohet sepse është ndikuar në
mënyrë materiale nga një rideklarimi retrospektiv, ndryshimet në
politikat kontabël ose riklasifikimet për qëllime të prezantimit,
derisa shënimet sqaruese do të kërkohen në rastet kur entiteti
në mënyrë vullnetare vendosë të ofrojë pasqyra krahasuese sht-
esë. sNA 16 ishte ndryshuar për të qartësuar se pajisjet servuese
32 R a p o R t i V j e to R 2012
të bankës për vitin që mbaron më 31 dhjetor 2012 janë përgatitur
në pajtim me sNRF të nxjerra nga BNsK dhe trupi i saj paraardhës.
Gjithashtu, janë aplikuar edhe interpretimet e nxjerra nga Komiteti
i interpretimeve të standardeve Ndërkombëtare të Raportimit Finan-
ciar (KisNRF) dhe organi i saj paraardhës.
3.2 Baza e përgatitjes
Pasqyrat financiare janë përgatitur sipas bazës së kostos historike
përveç për asetet financiare me vlerë reale përmes fitimit dhe hum-
bjes, asetet financiare në dispozicion për shitje dhe instrumentet
derivateve, të cilat janë bartur me vlerën e tyre reale. Kostoja his-
torike është përgjithësisht e bazuar në vlerën reale të konsideratës
që i kushtohet në shkëmbim për asetet.
sNRF definon të ashtuquajturën hierarki të përcaktimit të vlerës re-
ale e cila reflekton besueshmërinë relative të mënyrave të ndryshme
të sigurimit të vlerës reale:
(a) Tregu aktiv: Çmimi i kuotuar (Niveli 1) Vëzhgoni çmimet e kuotuara
për instrumente identike financiare në tregjet aktive.
(b) Teknika e vlerësimit duke përdorur inpute të vëzhgueshme (Niveli
2) Vëzhgoni çmimet e kuotuara për tregjet aktive ose çmimet e
kuotuara për instrumente identike ose instrumente të ngjashme
në tregjet joaktive ose përdorni modelet e vlerësimit ku të gjitha
inputet e rëndësishme janë të vëzhgueshme.
(c) Teknika e vlerësimit me inpute të rëndësishme jo të vëzhgueshme
(Niveli 3)
Përdorni modelet e vlerësimit ku një ose më shumë inpute të rëndë-
sishme nuk janë të vëzhgueshme.
Vetëm nëse mënyra e parë më e mirë e përcaktimit të vlerës reale nuk
është në dispozicion atëherë mund të apikohet metoda tjetër më e
mirë. Nëse është e mundur, banka siguron vlerat reale nga çmimet
e kuotuara të tregut; përndryshe aplikohet teknika tjetër më e mirë
e matjes.
instrumentet financiare të matura me vlerë reale për qëllime konta-
biliteti në baza të vazhdueshme përfshijnë të gjitha instrumentet me
vlerë reale përmes fitimit ose humbjes dhe instrumentet financiare
të klasifikuara si në dispozicion për shitje. Detajet e teknikave të ap-
likuara të matjes për pozitat e bilancit të gjendjes janë pjesë e poli-
tikave kontabël të listuara më poshtë.
Politikat kryesore të kontabilitetit janë cekur më poshtë.
3.3 Valuta funksionale
Në pajtim me sNA 21, valuta matëse e bankës e përdorur për për-
gatitjen e pasqyrave financiare është EuRo, meqë është valuta e
mjedisit primar ekonomik në të cilën banka operon dhe ajo reflekton
substancën ekonomike të ngjarjeve themelore.
3.4 Transaksionet me këmbim të huaj
Transaksionet me këmbim të huaj regjistrohen me normën që është
e vlefshme në ditën e transaksionit. Asetet dhe detyrimet monetare
të shprehura në valuta të huaja përkthehen në normën e këmbimit
të vlefshme në datën e bilancit të gjendjes. Fitimet dhe humbjet e
këmbimit të huaj që rezultojnë nga zgjidhja e transaksioneve të tilla
dhe nga përkthimi i normave të këmbimit në fund të vitit të aseteve
dhe detyrimeve monetare të shprehua në valuta të huaj regjistrohen
në pasqyrën e fitimit dhe humbjes për vitin.
Normat zyrtare të këmbimit për valutat kryesore të përdorura në
përkthimin e artikujve të bilancit të gjendjes të shprehur në valutat e
huaja janë si në vijim (në EuRo):
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
1 usD 0.7579 0.7759
1 CHF 0.8283 0.8206
1 GBP 1.2253 1.1962
3.5 Klasifikimi i aseteve financiare
Asetet financiare klasifikohen në kategoritë në vijim: asetet finan-
ciare me vlerë reale përmes fitimit dhe humbjes, asetet financiare
në dispozicion për shitje dhe kreditë si dhe llogaritë e arkëtueshme.
Klasifikimi i aseteve financiare përcaktohet me regjistrimin e tyre
fillestar. Banka nuk ka klasifikuar ndonjë aset financiar si të mbajtur
për maturitet.
Të gjitha blerjet dhe shitjet e rregullta të aseteve financiare janë
regjistruar në datën e tregtimit, d.m.th. data kur banka zotohet që
të blejë asetin. Blerjet ose shitjet e rregullta janë blerjet ose shitjet
e aseteve financiare të cilat kërkojnë dërgimin e aseteve brenda per-
iudhës përgjithësisht të përcaktua me rregullore ose konventën në
vendin e tregut.
Fitimet ose humbjet që dalin nga ndryshimet në vlerën reale të
kategorisë së “aseteve financiare me vlerë reale përmes fitimit ose
humbjes” janë përfshirë në pasqyrën e fitimit dhe humbjes për per-
iudhën në të cilën ato paraqiten. Fitimet ose humbjet që dalin nga
ndryshimet e vlerës reale të aseteve financiare në dispozicion për
shitje regjistrohen përmes të ardhurave gjithëpërfshirëse, deri sa
aseti financiar të çregjistrohet ose dëmtohet. Në këtë kohë, fitimi ose
humbja kumulative më parë të regjistruara në të ardhurat gjithëpërf-
shirëse transferohen në fitim dhe humbje të periudhës së rregullimit.
sidoqoftë, interesi kalkulohet duke përdorur metodën e efektshme
të interesit në asetet monetare të klasifikuara si në dispozicion për
shitje regjistrohen në pasqyrën e fitimit ose humbjes për periudhën.
Vlerat reale të investimeve të kuotuara në tregjet aktive janë bazuar
në çmimet momentale të ofertimit. Nëse nuk ka treg aktiv për ase-
tin financiar, banka përcakton vlerën reale duke përdorur teknikat
e vlerësimit. Këto përfshijnë përdorimin e transaksioneve të fundit
të lira, analizat e rrjedhave të skontuara të parasë së gatshme dhe
teknikat e tjera të vlerësuara, zakonisht të përdorura nga pjesëmar-
rësit e tregut.
3.5.1 Asetet financiare me vlerë reale përmes fitimit dhe humbjes
investimet dhe asetet e tjera financiare të bankës janë klasifikuar
sipas kategorive në vijim:
(a) Asetet financiare me vlerë reale përmes fitimit dhe humbjes
Kjo kategori ka vetëm asetet financiare të mbajtura për tregtim
(asete tregtare), përfshirë derivativët e mbajtura. Banka nuk aplikon
kontabilitetin mbrojtës.
Blerjet dhe shitjet e aseteve financiare me vlerë reale përmes fitimit
ose humbjes regjistrohen në datën e tregtimit – datën në të cilën
banka zotohet të blejë dhe shesë asetin. Asetet financiare me vlerë
reale përmes fitimit ose humbjes janë çregjistruar kur të drejtat pra-
nimit të rrjedhave të parasë së gatshme nga asetet financiare kanë
skaduar ose kur banka ka transferuar në mënyrë substanciale të
gjitha rreziqet dhe shpërblimet e pronësisë.
Një aset financiar është klasifikuar si i mbajtur për tregtim nëse
kërkohet ose shkaktohet në mënyrë parimore për qëllim të shitjes
33PA s qy R A F i N A N Ci A R E
Kreditë regjistrohen kur kryegjëja paguhet në avans tek huadhënësit.
Huat dhe llogaritë e arkëtueshme çregjistrohen kur të drejtat e pra-
nimit të rrjedhave të parasë së gatshme nga asetet financiare kanë
skaduar ose kur banka ka transferuar rrjedhimisht të gjitha rreziqet
dhe shpërblimet e pronësisë.
Kreditë dhe paradhëniet raportohen në shumën neto të provizioneve
për humbjet e huave të përshkruara në shënimin 3.9 më sipër.
Kreditë dhe paradhëniet ndaj bankës, kreditë dhe paradhëniet ndaj
klientëve dhe paraja e gatshme dhe bilanci pranë bankës qendrore
klasifikohen si hua dhe llogari të arkëtueshme.
3.5.4 Mënjanimi i instrumenteve financiare
Asetet dhe detyrimet financiare janë mënjanuar ndërsa shuma neto
është raportuar në bilancin e gjendjes kur ekziston e drejta e zbat-
ueshme ligjërisht për mënjanimin dhe regjistrimin shumave dhe kur
ekziston synimi i shlyerjes në baza neto, ose realizimi i aseteve dhe
shlyerja e detyrimeve njëkohësisht.
3.6 Instrumentet financiare derivative
Derivativët fillimisht regjistrohen me vlerë reale për shkak të kon-
sideratës së dhënë (gjatë blerjes së aseteve financiare) ose pranimit
(gjatë ndërmarrjes së detyrimeve financiare). Rrjedhimisht, deriva-
tivët janë rimatur me vlerë reale. Nëse është e mundur, vlerat reale
janë siguruar nga tregjet e kuoatuara ose nga transaksionet e fundit
të tregut. Përndryshe, ato janë të vlerësuara përmes modeleve të
rrjedhës së skontuar të parasë së gatshme ose modeleve të caktimit
të çmimeve të opsioneve, sipas nevojës. Derivativët me një vlerë
reale pozitive në bilancin e gjendjes barten si asete financiare dhe
raportohen në kuadër të “aseteve financiare me vlerë reale përmes
fitimit dhe humbjes”. Derivativët me vlerë reale negative barten si
detyrime financiare dhe raportohen në kuadër të “detyrimeve finan-
ciare me vlerë reale përmes fitimit ose humbjes”.
Fitimi ose humbja rezultuese e vlerës reale regjistrohet menjëherë
në pasqyrën e fitimit ose humbjes për të gjithë derivativët në kuadër
të “rezultati neto nga asetet financiare me vlerë reale përmes fitimit
ose humbjes”. Në bankë, derivativët janë përdorur për të mbrojtur
nga rreziqet, por banka nuk aplikon kontabilitetin e mbrojtjes. in-
strumentet derivateve financiare klasifikohen si asete financiare të
mbajtura për tregtim.
3.7 Të ardhurat dhe shpenzimet nga interesi
Të ardhurat dhe shpenzimet nga interesi për të gjitha instrumentet
financiare që bartin interes regjistrohen përmes fitimit ose humbjes
për periudhën brenda “të ardhurave nga interesi” dhe “shpenzimet
nga interesi” duke përdorur metodën e interesit efektiv.
Metoda e interesit efektiv është një metodë e kalkulimit të kostos
së amortizuar të një aseti financiar ose të detyrimit financiar dhe të
ndarjes së të ardhurave nga interesi ose shpenzimeve nga interesi
përgjatë periudhës relevante. Norma efektive e interesit është nor-
ma që në mënyrë të saktë skonton pagesat e ardhshme të vlerësuara
në para të gatshme ose pranimet përmes jetës së pritur të instru-
mentit financiar ose, kurdo të jetë e përshtatshme, një periudhe më
të shkurtër për shumën neto të bartur të asetit financiar ose detyrimit
financiar. Gjatë kalkulimit të normës efektive të interesit, banka llog-
arit rrjedhat e parasë së gatshme duke konsideruar të gjitha kushtet
kontraktuale të instrumentit financiar por nuk konsideron humbjet
e ardhshme të kredisë. Kalkulimi përfshin të gjitha ngarkesat dhe
pikët e paguara ose pranuara ndërmjet palëve të kontratës që janë
pjesë integrale e normës efektive të interesit, kostove të transak-
sionit dhe të gjitha premive dhe skontimeve të tjera.
ose riblerje në periudhë afatshkurtër ose nëse është pjesë e një por-
tofolio të instrumenteve të identifikuara financiare që janë menax-
huar bashkë dhe për të cilat ka dëshmi të modelit të fundit aktual të
marrjes së fitimit afatshkurtër. Derivativët janë kategorizuar gjith-
ashtu si të mbajtura për tregtim përveç nëse ato janë të përcaktuara
si instrumente të mbrojtjes. Ato regjistrohen në pasqyrë e konsolidu-
ar të pozitës financiare si “Asete financiare të mbajtura për tregtim”.
instrumentet financiare të përfshira në këtë kategori janë të regjis-
truara në mënyrë fillestar për vlerë reale; kostot e transaksionit
janë marrë në mënyrë direkte për fitimit dhe humbjen. Fitimet ose
humbjet që dalin nga ndryshimet me vlerë reale janë përfshirë në
mënyrë direkte në pasqyrën fitimit dhe humbjes dhe janë raportuar
si “Fitime/(humbje) neto të instrumenteve financiare si të mbajtura
për tregtim”. Të ardhurat nga interesi dhe shpenzime mbi asetet
financiare të mbajtura për tregtim janë përfshirë në “Të ardhurat e
interesit dhe të ngjashme”.
3.5.2 Asetet financiare në dispozicion për shitje
(b) Asetet financiare në dispozicion për shitjet
Asetet në dispozicion për shitje janë ato të synuara për t’u mbaj-
tur për një periudhë të padefinuar të kohës, e cila mund të shitet si
përgjigje ndaj nevojave për likuiditet ose ndryshime në normat e in-
teresit, normat e këmbimit ose çmimet e ekuitetit.
Në regjistrimin fillestar, asetet financiare në dispozicion për shitje
janë regjistruar me vlerë reale plus kostot e transaksionit, nëse ka të
tilla. si rrjedhim ato barten me vlerë reale. Vlerat reale të raportuara
janë ose çmimet e vëzhgueshme të tregut ose vlerat e kalkuluara me
një teknikë vlerësimi bazuar në tregun momental të vëzhgueshëm.
Për asetet afatshkurta financiare supozohet se vlera reale është
më së miri e reflektuar nga vetë çmimi i transaksionit. Fitimet ose
humbjet që dalin nga ndryshimet në vlerë reale të aseteve financiare
në dispozicion për shitje regjistrohen përmes të ardhurave të tjera
gjithëpërfshirëse në pozitën “Fitimet/(humbje) neto nga rezerva e
rivlerësimit nga asetet financiare në dispozicion për shitje (AFs)”,
deri sa asetet financiare të çregjistrohen ose dëmtohen. Në këtë
kohë, fitimi ose humbja kumulative fillimisht e regjistruar në të ar-
dhurat gjithëpërfshirëse të tjera transferohet tek pasqyra e fitimit
ose humbjes përmes rregullimit të riklasifikimit. interesi i kalkuluar
duke përdorur metodën e normës efektive të interesit dhe fitimet
dhe humbjet e valutës së huaj në asetet monetare të klasifikuara si
në dispozicion për shitje janë regjistruar në pasqyrën e fitimit dhe
humbjes. Dividendët, nëse ka tilla, nga instrumentet e ekuiteteve në
dispozicion për shitje, janë regjistruar në pasqyrën e fitimit dhe hum-
bjes, kur e drejta e entitetit që të pranojë pagesën është përcaktuar.
Blerjet dhe shitjet e aseteve financiare në dispozicion për shitje janë
regjistruar në datën e tregtimit. Asetet financiare në dispozicion për
shitje çregjistrohen kur draftet për pranimin e rrjedhave të parasë së
gatshme nga asetet financiare kanë skaduar ose në rastet kur banka
ka transferuar në mënyrë substanciale të gjitha rreziqet dhe shpër-
blimet e pronësisë.
3.5.3 Kreditë dhe llogaritë e arkëtueshme
Kreditë dhe llogaritë e arkëtueshme janë asete financiare joderiva-
tive me pagesa fikse ose të përcaktueshme që nuk janë kuotuar në
një treg aktiv. Ato dalin kur banka ofron para, mallra ose shërbime,
direkt tek një debitor pa ndonjë synim të tregtimit të arkëtueshmeve.
Të gjitha kreditë dhe paradhëniet janë fillimisht të regjistruara me
vlerë reale. Pas regjistrimit fillestar, këto janë matur rrjedhimisht me
kosto të amortizuar duke përdor metodën e normës efektive të intere-
sit. Kostoja e amortizuar është kalkuluar duke marrë parasysh ndonjë
kosto problematike dhe ndonjë skontim ose premi për shlyerjen.
34 R a p o R t i V j e to R 2012
Pasi të jetë shënuar aseti financiar ose grupi i aseteve të ngjashme
financiare si rezultat i humbjes nga rënia në vlerë, të ardhurat nga in-
teresi regjistrohen duke përdorur normën e interesit të përdorur për
të skontuar rrjedhat e ardhshme të parasë së gatshme për qëllime të
matjes së humbjes nga rënia në vlerë.
Kur kreditë bëhen të dyshimta në aspektin e mbledhjes, ato shëno-
hen me vlerën tanishme të të hyrave të pritura në para të gatshme
dhe të ardhurat e interesit prandaj regjistrohen për shtendosjen e
skontimit të vlerës së tanishme bazuar në normën efektive të inter-
esit të asetit e cila është përdorur për të matur humbjen nga rënia
në vlerë.
3.8 Të ardhurat nga tarifat dhe komisioni
Tarifat dhe komisionet janë përgjithësisht të regjistruara në baza
akruale kur shërbimi të jetë ofruar. Tarifat e zotimit të kredive për
kreditë që kanë gjasë të tërhiqen janë shtyrë (bashkë me kostot
direkte përkatëse) dhe janë regjistruar si një rregullim për normën
efektive të interesit të kredisë.
3.9 Rënia në vlerë e aseteve financiare
(a) Rënia në vlerë e kredive dhe pagesave në avans
Banka vlerëson në secilën datë të bilancit të gjendjes nëse ka dëshmi
objektive se aseti financiar ose grupi i aseteve financiare është dëm-
tuar.
Një aset financiar ose një grup i aseteve financiare është dëmtuar
vetëm nëse ka dëshmi objektive te rënia në vlerë si rezultat i një ose
më shumë ngjarjeve që paraqiten pas regjistrimit fillestar të asetit
(një ngjarje e humbur) dhe se ngjarja e humbjes (ose ngjarjet) kanë
ndikim në rrjedhat e ardhshme të parasë së gatshme të asetit fi-
nanciar ose grupit të aseteve financiare që mund të vlerësohen në
mënyrë të besueshme.
Kriteri që banka përdor për të përcaktuar që ka dëshmi objektive për
rënie në vlerë të humbjes përfshijnë:
• Delikuencanëpagesatkontraktualetëkryegjësëoseinteresit
• Vështirësitë e rrjedhës së parasë së tashme të përjetuara nga
huadhënësi (për shembull, norma e ekuitetit, përqindjet neto të të
ardhurave nga shitjet)
• Shkeljaekontrataveosekushtevetëkredisë
• Inicimiiproceduravetëfalimentimit
• Përkeqësimiipozitëskonkurruesetëhuadhënësit
• Përkeqësimiivlerëssëkolateralit
Periudha e përllogaritur ndërmjet humbjes që paraqitet dhe iden-
tifikimit të saj përcaktohet nga menaxhmenti lokal për secilin por-
tofol të identifikuar. Në përgjithësi, periudhat e përdorura dallojnë
ndërmjet tre dhe 12 muajve, në rastet përjashtuese, sigurohen per-
iudhat më të gjata.
Banka së pari vlerëson nëse ekzistojnë dëshmitë objektive të rënia
në vlerë në mënyrë individuale për asetet financiare që janë individu-
alisht të rëndësishme dhe të cilat në mënyrë individuale ose kole-
ktive për asetet financiare që nuk janë individualisht të rëndësishme.
Nëse banka përcakton se nuk ekzistojnë dëshmi objektive të rënies
në vlerë për një aset financiar që vlerësohet në mënyrë individu-
ale, qofshin të rëndësishme ose jo, ato përfshijnë asetin në grup të
aseteve financiare me karakteristika të ngjashme të rrezikut të kre-
disë dhe në mënyrë kolektive i vlerëson ato për rënie në vlerë. Asetet
të cilat vlerësohen individualisht për rënie në vlerë dhe për të cilat
një humbje është apo vazhdon të regjistrohet nuk janë përfshirë në
vlerësimin kolektiv të rënia në vlerë.
shuma e humbjes është matur nga dallimi ndërmjet shumës së bar-
tur të asetit dhe vlerës së tanishme të rrjedhave të përllogaritura të
ardhshme të parasë së gatshme (përjashtuar humbjet e ardhshme
të kredisë që nuk janë shkaktuar) të skontuara në normën fillestare
efektive të interesit të asetit. shuma e bartur e asetit reduktohet
përmes përdorimit të një shume të lejuar ndërsa shuma e humbjes
regjistrohet në pasqyrën e fitimit dhe humbjes për vitin.
Kalkulimi i vlerës së tanishme të rrjedhave të përllogaritura të ardh-
shme të parasë së gatshme të një aseti financiar të kolateralizuar re-
flekton rrjedhat e parasë së gatshme të cilat mund të rezultojnë nga
heqja e drejtës së pronës minus kostot për sigurimin dhe shitjen e
kolateralit, qoftë ose jo përjashtimi është i provueshëm.
Për qëllimet e një vlerësimi kolektiv të rënies në vlerë, asetet finan-
ciare janë grupuar në baza të karakteristikave të rrezikut të ngjashëm
të kredisë (d.m.th. në bazë të procesit të gradimit të bankës që kon-
sideron llojin e asetetit, industrisë, lokacionin gjeografik, llojin kola-
teral, statusin e detyrimit të kaluar dhe faktorët e tjerë relevantë).
Këto karakteristika janë relevante për përllogaritjen e rrjedhave të
parasë së gatshme për grupet e aseteve të tilla duke qenë indikative
për aftësinë e debitorëve për të paguar të gjitha shumat në mënyrë të
duhur sipas kushteve kontraktuale të aseteve që vlerësohen.
Të gjitha kreditë që kanë shumë të mbetur prej 30 mijë ose më shumë
eurosh (2011: 30 mijë ose më shumë euro) janë vlerësuar në baza in-
dividuale derisa kreditë nën këtë nivel të pragut janë konsideruar si
jo të rëndësishme dhe të vlerësuara në një bazë grupi duke treguar
indikacionet e ngjarjeve të humbjeve. Për kreditë e dëmtuara jo të
rëndësishme, janë kalkuluar nivelet e lejimit bazuar në përvojën his-
torike të bankës në mjediset e ngjashme ekonomike.
Niveli i lejimit 2012 Niveli i lejimit
2011
vonesa e borxheve 0-30 ditë 1.1% 1.1%
vonesa e borxheve 31-90 ditë 50% 50%
vonesa e borxheve > 91 ditë 75% 75%
vonesa e borxheve > 180 ditë 100% 100%
Rrjedhat e ardhshme të parave të gatshme në një grup të aseteve
financiare të cilat janë vlerësuar në baza kolektive për rënie në vlerë
përllogariten në baza të rrjedhave kontraktuale të parave të gat-
shme të aseteve në bankë ndërsa përvoja historike e humbjes për
asetet me karakteristika të rrezikut kreditor të ngjashme me ato në
bankë. Përvoja e humbjes historike përshtatet në baza të të dhënave
të tanishme të vëzhgueshme për të reflektuar efektet e kushteve të
tanishme të cilat nuk kanë ndikuar në periudhën në të cilën bazohet
përvoja e humbjes historike dhe për të larguar efektet e kushteve në
periudhën historike e cila nuk ekziston për momentin.
Përllogaritjet e ndryshimeve në rrjedhat e ardhshme të parasë së
gatshme për grupet e aseteve duhet të reflektojë dhe të jetë në
përputhje direksionale me ndryshime në të dhënat përkatëse të
vëzhgueshme nga periudha në periudhë (për shembull, ndryshime
në normat e papunësisë, çmimet e pronave, statusi i pagesës, ose
faktorët e tjerë indikativ për ndryshimet në probabilitetin e humb-
jeve në bankë dhe në shtrirjen e tyre). Metodologjia dhe supozimet
e përdorura për përllogaritjen e rrjedhave të ardhshme të parasë së
gatshme janë rishikuar në baza të rregullta nga banka për të reduk-
tuar ndonjë dallim ndërmjet përllogaritjeve të humbjes dhe përvojës
aktuale të humbjes.
Në rastet kur një kredi nuk mund të mblidhet, ajo shlyhet kundrejt
provizionit përkatës për rënie në vlerë e kredisë. Kreditë e tilla janë
shlyer pasi të jenë kompletuat të gjitha procedurat e nevojshme dhe
pasi të jenë përcaktuar shumat e humbjes.
35PA s qy R A F i N A N Ci A R E
Në rast se, gjatë një periudhe rrjedhimore, shuma e humbjes nga
rënia në vlerë zbret dhe zbritja mund të lidhet në mënyrë objektive
për një ngjarje që ndodh pas regjistrimit te rënia në vlerë (siç është
rasti me një përmirësim në kategorizimin kreditor të debitorit), bëhet
ndërrimi i humbjes nga rënia në vlerë të regjistruar më parë, duke
rregulluar shumën e lejimit. shuma e ndërrimit regjistrohet në fitimin
ose humbjen në ngarkesën e rënies në vlerë për humbje të kredisë.
(b) Rënia në vlerë i aseteve financiare në dispozicion për shitje
Banka vlerëson në datën e secilës pasqyrë të pozitës financiare nëse
ka dëshmi objektive se një aset financiar ose një grup i aseteve fi-
nanciare është dëmtuar. Në rast të investimeve të ekuitetit është
klasifikuar si në dispozicion për shitje, një rënie e rëndësishme
e vonuar e vlerës reale e sigurisë më poshtë, kostoja e saj konsid-
erohet gjatë përcaktimit nëse asetet janë dëmtuar. Nëse eksitojnë
dëshmi të tilla për asetet financiare në dispozicion për shitje, hum-
bja kumulative – e matur si dallim ndërmjet kostos së blerjes dhe
vlerës së tanishme reale, minus ndonjë humbje nga rënia në vlerë
mbi atë aset financiar më parë të regjistruar në pasqyrën e fitimit dhe
humbjes – largohet nga pasqyra e të ardhurave gjithëpërfshirëse të
tjera dhe të regjistruara në fitim dhe humbje. Humbjet nga rënia në
vlerë të regjistruara në fitim dhe humbje në instrumentet e ekuitetit
nuk ndërrohen përmes fitimit dhe humbjes. Nëse, në një periudhë
rrjedhimore, vlera reale e instrumentit të borxhit klasifikohet si në
dispozicion për shitje rritet dhe rritja mund të lidhet në mënyrë ob-
jektive me një ngjarje që ndodh pasi që humbja nga rënia në vlerë të
jetë regjistruar në fitim dhe humbje, humbja nga rënia në vlerë ndër-
rohet përmes fitimit dhe humbjes.
3.10 Paraja e gatshme dhe ekuivalentët e parasë së gatshme
Paraja e gatshme dhe ekuivalentët e parasë së gatshme janë artikujt
të cilët mund të konvertohen në para të gatshme brenda një kohe
të shkurtër (më pak se tre muaj maturitet) dhe të cilat janë subjekt i
rreziqeve jo të mëdha të ndryshimeve në vlerë. shumat të cilat lidhen
me fondet janë të natyrës së kufizuar janë përjashtuar nga paraja e
gatshme dhe ekuivalentët e parasë së gatshme.
3.11 Pronat dhe pajisjet
Pronat dhe pajisjet janë cekur me kosto historike minus zhvlerësimi
i akumuluar dhe rënia vlerë e akumuluar, nëse ka. Kostoja historike
përfshin shpenzimet që janë direkt të atribueshme për blerjen e ar-
tikujve të pronës dhe pajisjeve.
Kostot rrjedhimore janë përfshirë në shumën e bartur të asetit ose
janë regjistruat si asetet të ndara, sipas nevojës, vetëm kur është e
mundur që benefitet e ardhshme ekonomike të asociuara me artikul-
lin do të rrjedhin në bankën dhe kostoja e artikullit do të matet në
mënyrë të besueshme. Të gjitha riparimet dhe mirëmbajtja ngarko-
het në shpenzimet e tjera operative gjatë periudhës financiare në të
cilën ato shkaktohen.
Vlerat e bartura të pronës dhe pajisjeve janë rishikuar për nga nga
rënia në vlerë kur ndodhitë ndryshojnë ose ndryshimet në rrethana
tregojnë se vlerat bartëse tejkalojnë shumën e përllogaritur të riku-
perueshme, asetet ose njësitë që gjenerojnë para të gatshme shëno-
hen me shumën e tyre të rikuperueshme.
shuma e rikuperueshme e pronës dhe pajisjeve është më e mad-
he se sa vlera reale minus kostot e shitjes dhe vlera e përdorimit.
Gjatë vlerësimit të vlerës së përdorimit, rrjedhat e përllogaritura të
ardhshme të parasë së gatshme skontohen me vlerën e tyre të tan-
ishme duke përdorur normën e skontimit para tatimit që reflekton
vlerësimet e tanishme të tregut të vlerës në kohë të parave dhe rrez-
iqeve specifike të aseteve.
Për një aset që nuk gjeneron rrjedha të mëdha të pavarura të parave
të gatshme, shuma e rikuperueshme është përcaktuar për njësinë
gjeneruese të parave të gatshme të cilës i takon aseti. Humbjet nga
rënia në vlerë regjistrohen në pasqyrën e të ardhurave si fitim ose
humbje.
Toka nuk zhvlerësohet. Zhvlerësimi i aseteve ngarkohet në baza
drejtvizore në norma të përshkruara për alokimin e kostos së pronës
dhe pajisjeve përgjatë jetës së tyre të përllogaritur të dobishmërisë.
Normat vjetore të zhvlerësimit përcaktohen nga jeta e përllogaritur e
dobishmërisë së aseteve të caktuara sipas tabelës në vijim:
Përshkrimi jeta e dobishme jeta e dobishme
2012 2011
Ndërtesat 15-40 vite 15-40 vite
Përmirësimet e pronës Bazuar në periudhën Bazuar në periudhën
së dhënë me qira e lizingut e lizingut
Kompjuterët 2-5 vite 2-5 vite
Mobilet 5-10 vite 5-10 vite
Automjetet motorike 3-5 vite 3-5 vite
Asetet e tjera fikse 2-7 vite 2-7 vite
Asetet e patrupëzuara në
pronën tonë 5-10 vite 5 vite
Vlerat e mbetura të aseteve dhe jetën e dobishme janë rishikuar dhe
përshtatur sipas nevojës, në secilin bilanc të gjendjes. Asetet të cilat
janë nën 50 EuRo janë zhvlerësuar me 100% (2011: nën 50 EuRo).
Fitimet dhe humbjet nga largimet janë përcaktuar duke krahasuar
të ardhurat me shuma të bartura. Këto janë të përfshira në “të ard-
hurat e tjera” ose shpenzimet e tjera operative” (sipas nevojës në
pasqyrën e fitimit dhe humbjes.
3.12 Asetet e patrupëzuara
Asetet e patrupëzuara regjistrohen nëse është e provueshme se ben-
efitet e ardhshme ekonomike të cilat janë të atribueshme për ase-
tin do të rrjedhin në bankën dhe kostoja e asetit mund të matet në
mënyrë të besueshme. Asetet e patrupëzuara janë matur në mënyrë
fillestare me kosto. Vlerat e bartura të aseteve të patrupëzuara janë
rishikuar për rënia në vlerë kur ngjarjet ose ndryshimet në rrethana
tregojnë se vlerat e bartura mund të mos jenë të rikuperueshme. Ase-
tet e patrupëzuara janë tërësisht të përbëra nga softueri kompjuterik
të cilat amortizohen duke përdorur metodën drejtvizore përgjatë ko-
hës së përllogaritur të dobishmërisë prej pesë vitesh.
3.13 Huazimet
Huazimet janë regjistruar fillimisht me vlerë neto reale të kostove të
shkaktuara të transaksionit. Huazimet janë cekur në mënyrë rrjedhi-
more me kosto të amortizuara; çfarëdo dallimi ndërmjet të ardhurave
neto të kostove të transaksionit dhe vlerës së riblerjes regjistrohen
në fitim dhe humbje përgjatë periudhës së huazimeve duke përdorur
metodën efektive të interesit.
3.14 Provizionet
Provizionet për kërkesa ligjore regjistrohen kur: banka ka obligim të
tanishëm ligjor ose konstruktiv si rezultat i ngjarjeve të kaluara; ka
gjasë se jo vetëm disa të të dalura të burimeve do të kërkohen të zgje-
dhin obligimin; dhe shuma është vlerësuar në mënyrë të besueshme.
Në rastet kur ka një numër të obligimeve të ngjashme, probabiliteti që
një rrjedhje do të kërkohet për zgjedhjen është e përcaktuar duke kon-
sideruar klasën e obligimeve në tërësi. Një provizion është regjistruar
edhe nëse probabiliteti i një rrjedhjeje përkitazi me ndonjë artikull të
përfshirë në të njëjtën klasë të obligimeve mund të jetë e vogël.
36 R a p o R t i V j e to R 2012
ra tatimore mund të përdoren. shumat e bartura të aseteve të tati-
meve të shtyra mbi të ardhurat rishikohen në secilën datë të bilancit
të gjendjes dhe reduktohen deri në shkallën në të cilën nuk janë të
provueshme më tej që fitimi i mjaftueshëm i tatueshëm do të jetë në
dispozicion për të mundësuar që të gjitha ose disa pjesë të aseteve
të shtyra të tatimit mbi të ardhura mund të përdoren.
Asetet dhe detyrimet e tatimeve mbi të ardhurat e shtyra janë ma-
tur me norma tatimore të cilat pritet të aplikohen për periudhën kur
aseti është realizuar ose kur detyrimi është shlyer, bazuar në norma
tatimore (dhe ligje tatimore) që janë zbatuar ose janë futur në fuqi
në mënyrë substantive në datën e bilancit të gjendjes. Në pajtim me
sNA 12.74, shumat e aseteve të tatimeve të shtyra dhe detyrimet e
tatimeve të shtyra janë shfaqur në vlera neto.
3.19 Kapitali aksionar
(a) Kostot e emetimit të aksioneve
Kostot e rritshme direkt të atribueshme me emetimin e aksioneve
të reja janë shfaqur në ekuitet dhe si zbritje neto e tatimeve, nga të
ardhurat.
(b) Premia e aksionit
Premia e aksionit paraqet vlerën e kontributeve të pranuara në tejka-
lim të vlerës nominale të aksioneve të emetuara.
(c) Dividendët mbi aksionet e zakonshme
Dividendët mbi aksionet e zakonshme janë regjistruar në ekuitet në
periudhën në të cilën ato janë të aprovuara nga aksionarët e bankës.
Dividentet e aprovuara në takimin e mbajtur në tetor 2012 ishin 2.75
EuRo për aksion për 7,269,242 aksione. Dividendë totale e paguar
ishte 20 milionë euro.
Dividendët për vitin që janë deklaruar pas datës së bilancit të
gjendjes janë trajtuar në shënime të ngjarjeve rrjedhimore.
3.20 Gjykimet kritike kontabël dhe burimet kyçe të pasigurisë së
përllogaritjes
Banka bën përllogaritjet dhe supozimet që afektojnë shumat e rap-
ortuara të aseteve dhe detyrimeve brenda vitit të ardhshëm finan-
ciar. Përllogaritjet dhe gjykimet janë vlerësuar në mënyrë të vazh-
dueshme dhe bazuar në përvojën historike dhe faktorët e tjerë,
përfshirë pritjet e ngjarjeve të ardhshme që besohet të jenë të ar-
syeshme në kuadër të rrethanave.
a) Ngarkesa e rënies në vlerë për humbjet e kredisë
Banka rishikon portofolin e saj të kredive për të vlerësuar rënien në vlerë
së paku në baza tremujore. Gjatë përcaktimit të asaj nëse humbja e rë-
nies në duhet të regjistrohet në pasqyrën e fitimit dhe humbjes, banka
bënë gjykimin përkitazi me atë nëse ka të dhëna të vëzhgueshme të cilat
tregojnë se ka rënie të matshme në rrjedhat e përafërta të ardhshme të
parasë së gatshme nga portofoli i kredive para se rënia të mund të iden-
tifikohet me një kredi individuale në atë portofol. Kjo dëshmi mund të
përfshijë të dhëna të vëzhgueshme duke treguar se ka pasur ndryshime
të kundërta në statusin e pagesës së huadhënësve në një grup, ose
kushtet kombëtare ose lokale ekonomike që ndërlidhen me mospag-
esën e aseteve në grup.
Menaxhmenti përdor përllogaritjet e bazuara në përvojën e humbjes
historike për asetet me karakteristika të rrezikut të kredive dhe dësh-
mitë objektive të rënies në vlerë ngjashëm me ato në portofol gjatë pro-
gramimit të rrjedhave të ardhshme të parasë së gatshme. Metodologjia
dhe supozimet e përdorura për përllogaritjen e shumës dhe kohës së
rrjedhave të ardhshme të parasë së gatshme janë rishikuar në mënyrë
të rregullt për të reduktuar dallimet ndërmjet përllogaritjeve të humbjes
Provizionet janë matur me vlerën e tanishme të shpenzimeve të
pritura që kërkohet të zgjedhin obligimet duke përdorur një normë
para tatimit që reflektojnë vlerësime të tanishme të tregut të vlerës
në kohë të parasë dhe rreziqeve specifike për obligimin. Rritja e
provizionit për shkak të kalimit të kohës regjistrohet si shpenzim
interesi.
3.15 Benefitet e punonjësve
Banka paguan vetëm kontributet në planin pensional të administruar
në mënyrë publike në baza detyrimore. Banka nuk ka obligime të
tjera të pagesës pasi që kontributet të jenë paguar. Kontributet janë
regjistruar si shpenzime të benefiteve për punonjësit në momentin
e duhur. Banka ka kalkuluar dhe ka bërë provizione për pushimet e
marra të punonjësve deri në fund të vitit të tanishëm.
3.16 Qiratë operative
Pagesat e bëra në kuadër të qirave operative janë ngarkuar për
shpenzimet në baza drejtvizore përgjatë periudhës së qirave. Kur një
qira operativ kryhet para se të ketë skaduar periudha e qirave, çfarë-
do pagese operative që kërkohet të bëhet tek qiradhënësi përmes
ndëshkimit regjistrohet si një shpenzim në periudhën në të cilën për-
fundimi zë vend.
3.17 Zotimet dhe shpenzimet kontigjente jashtë bilancit të gjendjes
Gjatë kursit të rëndomtë të biznesit të saj, banka hyn në zotime të
lidhura me kredi, të cilat regjistrohen në llogaritë jashtë bilancit të
gjendjes dhe në mënyrë primare përfshijnë garancitë, letrat e kre-
dive dhe zotimet e patërhequra të kredive. Zotimet e tilla financiare
janë regjistruar në bilancin e gjendjes të bankës nëse dhe kur ato të
bëhen të pagueshme.
3.18 Tatimi në të ardhura
Tatimi në të ardhurat qarkulluese kalkulohet bazuar në rregulloret e
aplikueshme të tatimit mbi të ardhura në Kosovë, duke përdorur nor-
mat tatimore që kanë qenë në fuqi në datën e bilancit të gjendjes. Në
fuqi nga 1 janari 2010, norma tatimore mbi të ardhurat e korporatës
është e caktuar në 10% në pajtim me Rregulloret Tatimore të Kosovës
momentalisht në fuqi, Ligji nr. 03/L-162 “Mbi Tatimin në të Ardhurat
e Korporatave”.
Ngarkimi i tatimit mbi të ardhura në fitim dhe humbje për vitin për-
bëhet nga tatimet momentale dhe ndryshimet në tatimet e shtyra.
Tatimet momentale kalkulohen në baza të fitimit të pritur të tat-
ueshëm për vitin duke përdorur normat tatimore në fuqi në datën
e bilancit të gjendjes. Fitimi i tatueshëm dallon nga fitimi siç është
raportuar në fitim dhe humbje sepse përjashton disa artikuj të të ar-
dhurave ose shpenzimeve që janë të tatueshme ose të zbritshme në
vitet e tjera dhe ajo më tej përfshin artikujt që nuk janë tatuar ose
zbritur kurrë. Tatimet e tjera nga tatimet në të ardhura janë regjis-
truar brenda shpenzimeve operative.
Tatimet e shtyra në të ardhura llogaritet duke përdorur metodën e de-
tyrimeve të bilancit të gjendjes për të gjitha dallimet e përkohshme
që dalin ndërmjet bazës tatimore të aseteve dhe detyrimeve dhe shu-
mave të tyre bartëse për qëllime të raportimit financiar.
Detyrimet e shtyra tatimore regjistrohen për të gjitha dallimet e
përkohshme të tatueshme. Asetet e tatimeve të shtyra regjistrohen
për të gjitha dallimet e përkohshme të zbritshme, bartjen e aseteve
të papërdorura tatimore dhe humbjet e papërdorura tatimore, deri në
shkallën në të cilën është e mundur që fitimi i tatueshëm do të jetë
në dispozicion kundrejt të cilës dallimet e përkohshme të zbritshme,
bartjet e aseteve të papërdorura tatimore dhe humbjet e papërdoru-
37PA s qy R A F i N A N Ci A R E
Menaxhimi i rrezikut kryhet në mënyrë primare nga departamenti i
rrezikut dhe departamenti i menaxhimit të rrezikut të bankës i cili
punon në kuadër të politikave të aprovuara nga Bordi i Drejtorëve.
Bordi ofron parime me shkrim për menaxhimin e përgjithshëm të
rrezikut, si dhe politikat me shkrim që mbulojnë fushat specifike,
siç janë, rreziqet kreditore, rreziku i shkëmbimit të jashtëm, rreziku
i normës së interesit dhe rreziku i likuiditetit. Gjithashtu, auditimi i
brendshëm është përgjegjës për rishikim të pavarur të menaxhimit
të rrezikut dhe mjedisit të kontrollit.
Banka i nënshtrohet rrezikut të kreditit, rrezikut të likuiditetit,
rrezikut të tregut dhe rrezikut tjetër operativ. Rreziku i tregut përf-
shin rrezikun e valutës, normës së interesit dhe rrezikut tjetër të
çmimit.
4.1 Rreziku i kredisë
Banka i nënshtrohet ekspozimit të rrezikut të kredisë, i cili është
rreziku që pala homologe do të shkaktojë një humbje financiare për
bankën duke dështuar të kryejnë një obligim. Rreziku i kredisë është
rreziku më i rëndësishëm për biznesin e bankës; prandaj menaxh-
menti me kujdes menaxhon ekspozimin e tij ndaj rrezikut të kredisë.
Ekspozimet e kredisë dalin në mënyrë parimore në aktivitetet e huaz-
imit që çojnë në kredi dhe pagesa në avans, si dhe në aktivitetet në
investime që sjellin vendosjet dhe letrat me vlerë të borxhit në porto-
folin e asetit të bankës. Prandaj është gjithashtu rrezik i kredisë në
instrumentet financiare jashtë bilancit të gjendjes, siç janë letrat e
kredive, garancitë dhe zotimet e kredive. Menaxhmenti i rrezikut të
kredisë dhe kontrolli për kredi dhe pagesat në avans janë të centrali-
zuara në departamentin e menaxhimit të rrezikut të kredisë, derisa
rreziku ndërmjet bankave për vendosje dhe letra me vlerë të borx-
hit janë koncentruar në Departamentet e Thesarit dhe Menaxhimit
të Rrezikut. Të gjitha departamentet përgjegjëse për menaxhimin e
rrezikut të kredisë dhe kontrollit, raporti për Bordin e Menaxhimit
dhe Bordi i Drejtorëve, në mënyrë të rregullt.
4.1.1 Matja e rrezikut të kredisë
(a) Kreditë dhe pagesat në avans për klientët
Gjatë matjes së rrezikut të kredisë dhe pagesave në avans në një
nivel homolog, banka reflekton tri komponenta (i) “probabiliteti i
mospagesës” nga ana e klientit ose homologu në obligimet e tij kon-
traktuale; (ii) ekspozimet momentale të homologëve dhe zhvillimet
e mundshme në të ardhmen, nga të cilat banka nxjerr “ekspozimin
ndaj mospagesës”; dhe (iii) norma e rikuperimit të mundshëm në
obligimet e mospagesës (mospagesa nga humbja).
Këto matje të rrezikut të kredisë, të cilat reflektojnë humbje të pritura
(modeli i humbjes së pritur) dhe kërkohen nga Komiteti i Bazelit mbi
Rregulloret Bankare dhe Praktikat Mbikëqyrëse (Komiteti i Bazelit),
dhe janë ndërthurur në menaxhimin operativ ditor të bankës.
Matja operative mund të kontraktohet me lejime të rënies në vlerë
të kërkuara në kuadër sNA 39, të cilat bazohen në humbjet që janë
shkaktuar në datën e bilancit të gjendjes (modeli i shkaktuar i hum-
bjes) në vend të humbjes së pritur (shënimi 3.9 më sipër).
(b) Detyrimet nga bankat
Ekspozimet ndërmjet bankave monitorohen nga afër në baza ditore
nga menaxhmenti i rrezikut dhe departamenti i thesarit. Banka kufizon
depozitat e saj dhe transaksionet e tjera bankare me bankat e shëndo-
sha lokale ose ndërkombëtare. Para inicimit të ndonjë raporti afarist
me ndonjë bankë të caktuar, menaxhmenti dhe departamenti i rrezikut
kryejnë një analizë të pozitës financiare të institucionit. Performanca
financiare e homologëve monitorohet në mënyrë të vazhdueshme.
Gjithashtu, të gjitha bankat korresponduese, si dhe lëshuesit e bonove
të thesarit në të cilat banka ka ekspozime në investime, monitorohen
dhe përvojës së humbjes aktuale. Në rastet kur vlera neto e tanishme e
rrjedhës së përafërt të parasë së gatshme për të ndryshuar për +/-1%,
humbja nga rënia në vlerë do të ishte përafërsisht 223 mijëra EuRo më e
ulët ose 223 mijë euro më e lartë.
b) Rënia në vlerë e i investimeve në dispozicion për shitje
Banka përcakton që investimet në dispozicion për shitje dëmtohen
kur ka një rënie të madhe ose të vonuar të vlerës reale nën koston e
saj. Ky përcaktim i asaj që është e rëndësishme ose e vonuar kërkon
gjykim. Gjatë bërjes së këtij gjykimi, banka vlerëson ndërmjet fak-
torëve të tjerë, paqëndrueshmërinë normale në çmimin e aksionit.
Përveç kësaj, rënia në vlerë mund të jetë e mirëfilltë kur ka dëshmi
të përkeqësimit në shëndetin financiar të investuesit, industrisë dhe
performancës së sektorit, ndryshimeve në teknologji, dhe në rrjed-
hat operative dhe financuese të parave të gatshme.
Nëse të gjitha rëniet e vlerës reale nën kosto kanë qenë të konsideru-
ara si të rëndësishme ose të vonuara, banka do të kishte përjetuar
edhe 224 mijë euro humbje shtesë në pasqyrat e saj financiare të
vitit 2012 (2011: EuR 1,261 mijë), duke qenë transferi i rezervës me
vlerë totale të drejtë ndaj fitimit dhe humbjes.
c) Paqëndrueshmëria e fundit në tregjet globale financiare
Kriza financiare, e cila ka prekur pothuajse të gjitha shtetet evropi-
ane, ka pasur një ndikim të kufizuar në Kosovë, në mënyrë primare
falë shkallën e ulët të integrimit në tregjet globale të komoditeteve
dhe atyre financiare. Rreziku kryesor për Kosovën manifestohet
përmes një reduktimi të mundshëm në remitanca për shkak të rritjes
së dobët të pritur në Evropën Perëndimore.
Banka në Kosovë është mirë e kapitalizuar dhe kanë proporcione të
favorshme të kredive karshi depozitave. Gjithashtu, masat e ndër-
marra nga Banka qendrore e Republikës së Kosovës (BqK) – në
formë të kërkesave për bankat komerciale për të ushtruar politika të
kujdesshme për të mbrojtur likuiditetin e mjaftueshëm dhe zbutësit
kapital në rast të tendosjeve të jashtme – po ofrojnë siguri dhe sta-
bilitet të nevojshëm për sistemin.
ProCredit Banka është një nga pak bankat kosovare që marrin pjesë
direkt në tregjet financiare.
Politikat e investimit për bankën ProCredit në Kosovë kanë mbetur
konservative, që do të thotë se banka investon likuiditetin e saj të
tepërt vetëm në letrat me vlerë të cilësisë së lartë shtetërore ose su-
pranacionale të kategorizuara si AA ose më sipër. Për shkak të kësaj,
banka nuk është ndikuar nga paqëndrueshmërinë në tregjet finan-
ciare në vitet e fundit.
4. Menaxhimi i rrezikut
Aktivitetet e bankës e ekspozojnë atë para një llojshmërie rrez-
iqesh dhe ato aktivitete përfshijnë analiza, vlerësim, pranueshmëri
dhe menaxhim të një shkalle të rrezikut ose kombinimit të rrez-
iqeve. Marrja e rrezikut është thelbësor për biznesin financiar, dhe
rreziqet operative janë një pasojë e pashmangshme e të qenit në
biznes. Prandaj, synimi i bankës është të arrijë një bilanc të mirëfilltë
ndërmjet rrezikut dhe kthimin si dhe minimizimin e kundërefekteve
potenciale në performancën financiare të bankës.
Politikat e menaxhimit të rrezikut të bankës janë dizajnuar për të
identifikuar dhe analizuar këto rreziqe, për të përcaktuar limitet
dhe kontrollet e rrezikut, dhe për të monitoruar rreziqet dhe zba-
timin e limiteve përmes sistemeve të besueshme dhe të azhurnuara
informative. Banka në mënyrë të rregullt rishikon politikat e saj të
menaxhimit të rrezikut dhe sistemet për të reflektuar ndryshimet në
tregje,produkte dhe praktika më të mira të reja.
38 R a p o R t i V j e to R 2012
e nevojshme. Kontrollet e tjera dhe masat e zbutjes janë paraqitur
më poshtë.
a) Kolaterali
Banka angazhon një sërë politikash dhe praktikash për zbutjen
e rrezikut të kredisë, prej të cilëve më i zakonshëm është marrja e
sigurisë për fondet e avancave. Banka implementon udhëzimet mbi
pranueshmërinë e klasave specifike të kolateralit ose zbutjes së
rrezikut të kredisë. Llojet e kolateralit të kryegjësë për kreditë dhe
paradhëniet janë:
• Hipotekatpërmbipronatbanesore
• Ngarkesatpërmbiasetetbiznesoresiçjanëhapësiratepunës,pa-
jisjet dhe stoqet
• Ngarkesatpërtejparavetëgatshmedheekuivalentëvetëparasë
së gatshme (kolaterali i parasë së gatshme)
Kreditë entiteteve të korporatave dhe individit janë përgjithësisht të
siguruar; mbitërheqjet individuale private dhe kartelat e kredisë të
lëshuara për individët janë siguruar nga kolaterali i parasë së gat-
shme ose llojet e tjera të kolateralit siç është përcaktuar përmes një
vendimi të komitetit të kredisë. Gjithashtu, për të minimizuar humb-
jen e kredisë banka do të kërkojë kolateral shtesë nga pala homologe
sa më shpejtë që indikatorët nga rënia në vlerë të jenë vërejtur për
hua individuale përkatëse dhe avance.
b) Kontingjencat e lidhura me kreditë
qëllimi primar i këtyre instrumenteve është sigurimi që fondet janë në
dispozicion për një klient siç kërkohet. Garancitë dhe letrat e kredive
rezervë bartin të njëjtat rreziqe të kredisë si kreditë dhe janë siguruar
me të njëjtat kolaterale si edhe kreditë.
4.1.3 Rënia në vlerë dhe provizionimi
Provizionet nga rënia në vlerë regjistrohen për qëllime të raportimit
financiar vetëm për humbjet që janë shkaktuar në bilancin e gjendjes
bazuar në dëshminë objektive të rënies në vlerë (shihni shënimin 3.9 më
sipër).
Politika e bankës kërkon rishikimin e aseteve individuale financiare që
janë mbi pragjet e materialitetit së paku një herë në vit ose në mënyrë
më të rregullt kur kjo kërkohet nga rrethanat. Lejimet e rënies në vlerë
në llogaritë e vlerësuara në baza individuale janë përcaktuar përmes
vlerësimit të humbjes së shkaktuar në datën e bilancit të gjendjes në
baza rast për rast, dhe aplikohen për të gjitha llogaritë e veçanta indi-
viduale. Vlerësimi zakonisht përfshin kolateralin e mbajtur (përfshirë
rikonfirmimin e ekzekutimit të tij) dhe pranimet e pritura për atë llogari
individuale.
Vlerësimi kolektiv i rënies në vlerë të një grupi të aseteve financiare ba-
zohet në analizën kuantitative të normave të mospagesës historike për
portofolin e kredisë me karakteristika të ngjashme. Normat kuantitative
të mospagesës të kalkuluara në këtë mënyrë i janë nënshtruar një anal-
ize kualitative (analizë migrimi).
Në përputhje me metodologjinë e brendshme, banka do të përcaktojë
provizionet e humbjes së kredive duke ndarë ekspozimet e kredive në
tri kategori të ndryshme:
•Rënianëvlerëpërrastetspecifikeindividuale
•Provizionetebazuaranëportofol
•Provizionetspecifikenëshumapaushalle
Rënia në vlerë për rastet specifike individuale: në këtë kategori, banka
bën provizionin për të gjitha ekspozimet e rëndësishme kreditore indi-
viduale që janë dëmtuar bazuar në numrin e ditëve të vonesës (d.m.th.
më shumë se 30 ditë vonesë).
në mënyrë të vazhdueshme për kategorizimin e tyre nga agjencitë
ndërkombëtare të kategorizimit si: standard & Poor’s (s&P), Fitch dhe
Moody’s.
Një funksion i pavarur nga departamenti i thesarit, zakonisht me-
naxhmenti i rrezikut, duhet të sigurojë se ekspozimi karshi të gjitha
bankave nuk tejkalon limitet rregullative ose limitet e brendshme të
përcaktuara nga ana e menaxhmentit të bankës. Në këtë mënyrë,
menaxhmenti i rrezikut mbështet departamentin thesarit duke ofru-
ar raporte ditore të cilat tregojnë ekspozimet dhe vendosjet që mund
të bëhen për të gjitha bankat korresponduese pa shkelur limitet e
tanishme të ekspozimit.
Gjithashtu, të gjitha vendosjet janë aprovuar nga ana e Komitetit të
Aseteve dhe Detyrimeve të bankës (KAD), në të cilën Bordi Menax-
hues dhe menaxhmenti i lartë marrin pjesë. Vetëm kur thesari dhe
menaxhmenti i rrezikut dakordohen për një limit për ndonjë bankë
(dy vota pozitive) atëherë Bordi Menaxhues mund të aprovojë ndonjë
linjë. Në pajtim me rregulloren e re të BqK-së mbi ekspozimet e mëd-
ha, bankat nuk duhet të kenë ndonjë ekspozim agregat të rrezikut të
kredisë për palët e ndërlidhura homologe që tejkalojnë 15% të Ka-
pitalit Rregullativ Tier i. Gjithashtu, për të reduktuar më tej rrezikun
homolog, KAD ka aprovuar limitet e brendshme mbi ekspozimet
homologe lehtazi nën kërkesat rregullative, limitet e të cilave janë
mirëmbajtur në mënyrë të vazhdueshme nga ana e bankës.
Ekspozimi ndaj letrave me vlerë të borxhit është rregulluar nga ana e
udhëzimit të investimit, që është pjesë e Politikave dhe Procedurave
të Thesarit.
(c) Letrat me vlerë të borxheve: asetet financiare me vlerë reale
përmes pasqyrës së fitimit dhe humbjes dhe aseteve financiare në
dispozicion për shitje.
investimet në letrat me vlerë të borxhit bëhen me emetues sovran,
banka qendrore dhe me huamarrës të tjerë supranacional të katego-
rizuar me AA ose më lartë nga Fitch, s&P ose Moody’s.
investimet lejohen vetëm në letra me vlerë të likuiditetit që kanë
kategorizime kreditore meqë menaxhmenti i bankës nuk pret ndonjë
nga këto palë të dështojnë të përmbushin obligimet e tyre. Ekspoz-
imi maksimal ndaj rrezikut kreditor është përfaqësuar nga shuma
e bartur e secilit aset financiar në bilancin e gjendjes. Për artikujt
jashtë bilancit të gjendjes,ekspozimi maksimal ndaj rrezikut kreditor
është shuma maksimale që banka duhet të paguajë nëse kërkohet
garancia, e cila mund të jetë dukshëm më e madhe se sa shuma e njo-
hur si detyrim. Ekspozimi maksimal i rrezikut për zotime të kredisë
është shuma e plotë e zotimit.
4.1.2 Politikat e kontrollit të limitit dhe zbutjes së rrezikut
Banka menaxhon limitet dhe kontrollon koncentriket e rrezikut të
kredive nëse ato janë identifikuar në veçanti për homologët individu-
al dhe grupet, si dhe për degët.
Banka strukturon nivelet e rrezikut të kredisë që ajo ndërmerr duke
vendosur limitet në shumat e rrezikut të pranuar përkitazi me një
huamarrës të vetëm, ose grup huamarrësish, si dhe segmentet
gjeografike dhe industriale. Rreziqet e tilla monitorohen në baza të
rregullta dhe i nënshtrohen një rishikimi vjetor dhe më të shpeshtë,
nëse është e nevojshme. Limitet në nivelin e rrezikut të kredisë sipas
produktit, rajonit dhe sektorit të industrisë janë aprovuar nga Bordi
i Drejtorëve.
Ekspozimi ndaj rrezikut të kredisë menaxhohet gjithashtu përmes
analizave të rregullta të aftësisë së huamarrësve dhe huamarrësve
potenciale për të përmbushur obligimet e shlyerjes së interesit dhe
kapitalit dhe duke ndryshuar këto limite të huazimit kurdo që të jetë
39PA s qy R A F i N A N Ci A R E
Rënia në vlerë e bazuar në portofol: në këtë kategori, banka provizion
për të gjitha ekspozimet e kredive (individualisht të rëndësishme dhe
individualisht jo të rëndësishme) që nuk tregojnë shenja objektive të
rënies në vlerë.
Provizionet specifike paushalle: provizionet e humbjes së kredive
janë përcaktuar për ekspozimet individuale jo të rëndësishme kredi-
tore që janë dëmtuar bazuar në numrin e ditëve të vonesave (d.m.th.
më shumë se 30 ditë vonesë).
Tabela më poshtë tregon përqindjen e artikujve brenda dhe jas-
htë bilancit të gjendjes që lidhen me kreditë dhe paradhëniet si dhe
provizioni nga rënia në vlerë të shoqëruara për secilën kategori të
kategorizimeve të brendshme të bankës:
31 Dhjetor 2012
Përshkrimi Kreditë dhe paradhëniet (%) Ngarkesat nga rënia në vlerë në % të huave dhe avancave
Rënia në vlerë specifik individual 6.74% 49.69%
Provizionet e bazuara në portofol 81.37% 1.23%
Provizionet specifike paushalle 1.36% 60.03%
jashtë bilancit të gjendjes 10.53% 0.12%
Totali 100%
31 Dhjetor 2011
Përshkrimi Kreditë dhe paradhëniet (%) Ngarkesat nga rënia në vlerë në % të huave dhe avancave
Rënia në vlerë specifik individual 6.18% 51.77%
Provizionet e bazuara në portofol 82.92% 1.20%
Provizionet specifike paushalle 0.71% 71.05%
jashtë bilancit të gjendjes 10.19% 0.34%
Totali 100%
Politika e bankës kërkon rishikimin e huave dhe avancave individu-
ale të klientëve që janë mbi pragun e materialitetit prej 30.000 eu-
rosh (2011: 30 mijë euro) së paku në baza tremujore ose në mënyrë
më të rregulltë kur kjo kërkohet nga rrethanat individuale. Lejimet e
rënies në vlerë në llogaritë e vlerësuara në mënyrë individuale janë
përcaktuar përmes vlerësimit të humbjes së shkaktuar në datën e
bilancit të gjendjes në baza rast për rast dhe aplikohen për llogaritë
individuale të rëndësishme.
Vlerësimi në mënyrë normale përfshin kolateralin e mbajtur (përf-
shirë rikonfirmimin e zbatueshmërisë së saj) si dhe pranimet e pritu-
ra për atë llogari individuale.
40 R a p o R t i V j e to R 2012
4.1.4 Ekspozimi maksimal ndaj rrezikut kreditor para kolateralit të
mbajtur si dhe shtimeve të tjera kreditore
Ekspozimi maksimal 31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Rreziku kreditor lidhur me asetet në bilancin e gjendjes janë si në vijim:
Bilanci në bankën qendrore 94,809 64,803obligimet nga bankat 56,202 62,293Kreditë dhe paradhëniet për klientët:Kreditë për individët:
Mbitërheqjet 2,836 2,342Kartelat e kreditit 993 915Kreditë e konsumatorëve 10,784 11,675Përmirësimet e shtëpive 111,317 115,099
Kreditë për entitet korporative:Mbitërheqjet e biznesit 44,296 44,851Biznesi deri në 150 mijë EuRo 192,813 183,020Biznesi më i madh se 150 mijë EuRo 117,868 132,928
Asetetfinanciarenëdispozicionpërshitje 105,227 98,963Asetetetjerafinanciare 1,990 2,130Ekspozimet e rrezikut kreditor ndaj artikujve jashtë bilancit të gjendjes janë si në vijim:Zotimet e huave dhe detyrimet e tjera të lidhura me kreditë 46,345 42,312
Garancitëfinanciare 13,160 15,293
Letrat e kredive 605 975
Totali 799,245 777,599
Tabela më sipër paraqet skenarin më të keq të ekspozimit të rrezikut
kreditor të bankës më 31 dhjetor 2012 dhe 2011, pa marrë parasysh
ndonjë kolateral të mbajtur ose përmirësime të bashkëngjitura
të tjera kreditore. Për asetet në bilancin e gjendjes, ekspozimet e
cekura më sipër në shumat neto të bartura të raportuara në bilancin
e gjendjes.
siç tregohet më sipër, 65% (2011: 68%) e ekspozimit maksimal total
në bilancin e gjendjes buron nga kreditë dhe paradhëniet ndaj kon-
sumatorëve.
Menaxhmenti ka besim në aftësinë e saj për të vazhduar të kontrol-
lojë dhe ruajë ekspozimin minimal të rrezikut kreditor ndaj bankës
që rezulton nga portofoli i huave dhe avancave si dhe letrat me vlerë
të borxheve.
4.1.5 Kreditë dhe paradhëniet
Kreditë dhe paradhëniet janë përmbledhur si në vijim:
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Kreditë dhe paradhëniet për konsum.
Kreditë dhe paradhëniet për bankat
Kreditë dhe paradhëniet për konsum.
Kreditë dhe paradhëniet për bankat
As obligimet e kaluara e as rënia në vlerë 453,291 56,202 473,324 62,293
obligimet e kaluara por jo rënia në vlerë 16,825 - 8,062 -
Të dëmtuara 40,249 - 36,492 -
Kreditë bruto 510,365 56,202 517,878 62,293
Minus: lejimet për rënie në vlerë (29,458) - (27,048) -
Kreditë neto 480,907 56,202 490,830 62,293
(a) Kreditë dhe paradhëniet, as obligimet e kaluara e as të dëmtuara
Cilësia e kredisë e portofolit të huave dhe avancave që as nuk janë
obligimet kaluara e as të dëmtuara mund të vlerësohen duke iu refer-
uar “standardeve të Grupit për Provizione dhe shlyerje” të miratuara
nga Banka.
Kreditë dhe paradhëniet për konsumatorët më sipër janë klasifikuar
në kategorinë standarde siç është definuar përmes kategorizimit
kreditor bankar.
41PA s qy R A F i N A N Ci A R E
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Kreditë për individët:
−Mbitërheqjet 2,719 2,337
−Kartelatekreditit 899 857
−Kreditëpërkonsumatorët 10,773 11,737
−Përmirësimiishtëpisë 111,445 115,659
Kreditë për entitetet e koporatave
−Mbitërheqjetpërbizneset 42,606 44,071
−Biznesiderinë150mijëEURO 182,365 176,553
−Biznesimëimadhse150mijëEURO 102,484 122,110
Totali 453,291 473,324
(b) Kreditë dhe paradhëniet si obligime të kaluara por jo të dëmtuara
Kreditë dhe paradhëniet më pak se 30 ditë (2011: 30 ditë) obligime
të kaluara nuk konsiderohen si të dëmtuara, përveç nëse informatat
e tjera të disponueshme tregojnë të kundërtën. shuma e bartur e
huave dhe avancave sipas klasës së konsumatorëve që janë obligime
të kaluara por jo të dëmtuara janë si në vijim:
31-dhjetor-12 Individuale (klientët me pakicë) Kreditë për entitetet korporative
Mbitërheqjet Kartelat e kreditit
Kreditë e konsumatorëve
Kreditë e përmirësimit
të shtëpive
Mbitërheqjet e biznesit
Biznesi <=150 mijë
Biznesi >150 mijë Total
obligimi i kaluar 0 –30 ditë 35 67 130 847 1,171 5,867 4,582 12,699
obligimi i kaluar 31 – 90 ditë 18 50 74 431 57 1,443 11 2,084
obligimi i kaluar 91 – 180 ditë 15 45 28 383 66 1,505 - 2,042
Totali 68 162 232 1,661 1,294 8,815 4,593 16,825
Vlera reale e kolateralit
Individuale (klientët me pakicë) Kreditë për entitetet korporative
31-dhjetor-12 Mbitër-
heqjet
Kartelat
e kreditit
Kreditë e kon-
sumatorëve
Kreditë e
përmirësimit
të shtëpive
Mbitërheqjet
e biznesit
Biznesi
<=150 mijë
Biznesi
>150 mijëTotal
obligimi i kaluar 0 –30 ditë - - 30 478 8,598 17,522 27,492 54,121
obligimi i kaluar 31 – 90 ditë - - 9 341 156 3,525 - 4,031
obligimi i kaluar 91 – 180 ditë - - 3 137 653 3,821 - 4,614
Totali - - 42 956 9,407 24,868 27,492 62,766
Individuale (klientët me pakicë) Kreditë për entitetet korporative
31-dhjetor-11 Mbitër-
heqjet
Kartelat
e kreditit
Kreditë e kon-
sumatorëve
Kreditë e
përmirësimit
të shtëpive
Mbitër-
heqjet e
biznesit
Biznesi
<=150
mijë
Biznesi
>150 mijëTotal
obligimi i kaluar 0 –30 ditë 25 44 51 486 346 3,463 622 5,037
obligimi i kaluar 31 – 90 ditë 11 32 16 260 79 1,379 - 1,777
obligimi i kaluar 91 – 180 ditë 6 29 22 186 19 986 - 1,248
Totali 42 105 89 932 444 5,828 622 8,062
42 R a p o R t i V j e to R 2012
përbëhet nga letra me vlerë të kategorizuara ulët ose letra me vlerë
jo të kategorizuara, të cilat janë kryesisht letra me vlerë të qeverisë
së Kosovës, përveç atyre të cekura më sipër dhe të cilat janë bartur
në portofolin tonë nga vitet e mëparshme.
Kategorizimet Asetetfinanciarenëdispozicion për shitje Totali
AAA 91,017 91,017
AA 9,802 9,802
Të pakategorizuara 4,426 4,426
Totali 105,245 105,245
Vlera reale e kolateralit
31-dhjetor-11 Mbitër-
heqjet
Kartelat
e kreditit
Kreditë e kon-
sumatorëve
Kreditë e
përmirësimit
të shtëpive
Mbitër-
heqjet e
biznesit
Biznesi
<=150
mijë
Biznesi
>150 mijëTotal
obligimi i kaluar 0 –30 ditë 11 - - 367 4,137 15,709 920 21,144
obligimi i kaluar 31 – 90 ditë - - 12 274 352 5,123 - 5,761
obligimi i kaluar 91 – 180 ditë - - 7 140 110 3,561 - 3,818
Totali 11 - 19 781 4,599 24,393 920 30,723
(c) Kreditë dhe paradhëniet individualisht të dëmtuara
Zbërthimi i shumës bruto të kredive dhe avancave të dëmtuara in-
dividualisht sipas klasës, bashkë me vlerën reale të kolateralit për-
katës të mbajtur nga banka si siguri, ishte si në vijim:
Entitetet korporative
Biznesi (deri në 150 mijë
EURO)Biznesi (mbi 150 mijë EURO) Total
31 Dhjetor 2012
Kreditë e dëmtuara individualisht 12,064 26,407 38,471
Kreditë e dëmtuara jo të rëndësishme 1,778 - 1,778
Totali i kredive të dëmtuara 13,842 26,407 40,249
Vlera reale e kolateralit 4,844 9,242 14,086
31 Dhjetor 2011
Kreditë e dëmtuara individualisht 9,529 25,857 35,386
Kreditë e dëmtuara jo të rëndësishme 1,106 - 1,106
Totali i kredive të dëmtuara 10,635 25,857 36,492
Vlera reale e kolateralit 3,774 9,242 13,016
Kreditë e dëmtuara individualisht dhe kreditë e dëmtuara jo të rëndë-
sishme ishin si në vijim:
31 Dhjetor 2012 Biznesi (deri në 150 mijë EURO) Biznesi (mbi 150 mijë EURO) Total
obligimi i kaluar 0 – 30 ditë 8,298 16,154 24,452
obligimi i kaluar 31 – 90 ditë 1,041 671 1,712
obligimi i kaluar 91 – 180 ditë 1,189 2,916 4,105
obligimi i kaluar mbi 180 ditë 3,314 6,666 9,980
Totali 13,842 26,407 40,249
31 Dhjetor 2011 Biznesi (deri në 150 mijë EURO) Biznesi (mbi 150 mijë EURO) Total
obligimi i kaluar 0 – 30 ditë 5,288 16,821 22,109
obligimi i kaluar 31 – 90 ditë 1,147 1,327 2,474
obligimi i kaluar 91 – 180 ditë 1,378 2,675 4,053
obligimi i kaluar mbi 180 ditë 2,823 5,033 7,856
Totali 10,636 25,856 36,492
Vlera reale e kolateralit vlerësohet nga banka në baza individuale.
Vlera e vlerësuar paraqet vlerën reale të tregut. Të ardhurat e pritura
nga likuidimi i kolateralit janë marrë gjithashtu parasysh kalkulimit
indiviual të provizionimit te rënia në vlerë individuale.
4.1.6 Investimet e ekuitetit dhe letrat me vlerë të borxhit
Banka ishte aversive ndaj rrezikut gjatë vitit 2012 përkitazi me inves-
timet në letrat me vlerë të borxheve me investime të bëra vetëm në
sovrane, qeveri dhe banka qendrore të kategorizuara me AA ose më
shumë (nga Fitch, s&P ose Moody’s). sidoqoftë, tabela më poshtë
paraqet tërë portofolin e letrave me vlerë të borxhit, e cila gjithashtu
43PA s qy R A F i N A N Ci A R E
Kategorizimet Asetet financiare në dispozicion për shitje totali
AAA 98,963 98,963
Të pakategorizuara 18 18
totali 98,981 98,981
4.1.7 Kreditë dhe paradhëniet për bankat
Kreditë dhe paradhëniet për bankat nuk janë as obligim i kaluar dhe
janë lejuar pa kolateral. Tabela më poshtë paraqet llogarinë rrjed-
hëse të bankës dhe depozitat me afat me bankat korresponduese (në
vend të interesit akrual) (shini gjithashtu shënimin 15).
31 Dhjetor 2012
Kategorizimet Llogaritë rrjedhëse Depozitat me afat nëpër banka
AAA 82 -
AA+ to AA- 5,669 -
A+ to A- 37,432 12,174
BBB+ to B- 843 -
Totali 44,026 12,174
31 Dhjetor 2011
Kategorizimet Llogaritë rrjedhëse Depozitat me afat nëpër banka
AAA 131 -
AA+ to AA- 10,046 2,500
A+ to A- 10,996 34,760
BBB+ to B- 1,514 2,328
Totali 22,687 39,588
4.1.8 Koncentrimet
Koncentrimet burojnë kur një numër i homologëve janë angazhuar
në aktivitetet të ngjashme biznesi, ose aktivitete në rajonin e ngjas-
hëm gjeografik, ose kanë veçori të ngjashme ekonomike që do të
shkaktonin aftësinë e tyre të përmbushë obligimet kontraktuale të
jenë ngjashëm të afektuara nga ndryshimet në kushtet ekonomike,
politike ose të tjera. Koncentrimet tregojnë ndjeshmërinë përkatëse
të performancës së bankës për zhvillimet që afektojnë një industri të
veçantë ose lokacionin gjeografik.
a) sektorët gjeografik
Tabela në vijim zbërthen ekspozimin kryesor të bankës në shumën e
tyre bruto, siç janë kategorizuar sipas rajonit gjeografik deri më 31
dhjetor 2012. Për këtë tabelë, banka ka ndarë ekspozimet për rajonet
bazuar në shtetin e banimit të homologëve të saj.
44 R a p o R t i V j e to R 2012
31 Dhjetor 2012 Shtetet e OBEZh Kosova Totali
obligimet nga bankat 56,202 - 56,202
Kreditë dhe paradhëniet për konsumatorët:
Kreditë për investitorët:
−Mbitërheqjet - 3,000 3,000
−Kartelatekreditit - 1,120 1,120
−Kreditëekonsumatorëve - 11,023 11,023
−Përmirësimiishtëpisë - 113,595 113,595
Kreditë për entitetet korporative:
−Mbitërheqjetebiznesit - 45,910 45,910
−Biznesiderinë150mijë - 204,605 204,605
−Biznesimëimadhse150mijë - 131,112 131,112
Asetetfinanciarenëdispozicionpërshitje 100,838 4,407 105,245
Asetetetjerafinanciare - 1,990 1,990
Deri më 31 Dhjetor 2012 157,040 516,762 673,802
31 Dhjetor 2011 Shtetet e OBEZh Kosova Totali
obligimet nga bankat 62,293 - 62,293
Kreditë dhe paradhëniet për konsumatorët:
Kreditë për investitorët:
−Mbitërheqjet - 2,455 2,455
−Kartelatekreditit - 1,004 1,004
−Kreditëekonsumatorëve - 11,831 11,831
−Përmirësimiishtëpisë - 117,032 117,032
Kreditë për entitetet korporative:
−Mbitërheqjetebiznesit - 46,242 46,242
−Biznesiderinë150mijë - 192,217 192,217
−Biznesimëimadhse150mijë - 147,097 147,097
Asetetfinanciarenëdispozicionpërshitje 98,981 - 98,981
Asetetetjerafinanciare - 2,131 2,131
Deri më 31 Dhjetor 2012 161,274 520,009 681,283
b) sektorët e industrisë
Tabela në vijim zbërthen ekspozimin ndaj kredisë kryesore të bankës
në shumat bruto, siç janë kategorizuar nga sektorët e industrisë të
homologëve tanë.
Deri më 31 dhjetor 2012 dhe 2011, një analizë e kredive për klientët,
në vend të mbitërheqjes, kartelat e kreditit dhe interesit përkatës,
sipas sektorëve të industrisë ishte si në vijim:
31 Dhjetor 2012
31 Dhjetor 2011
Sektori i industrisë
Tregtia 154,018 161,254
Amvisëria 101,205 110,703
industria dhe prodhimi tjetër 49,002 57,483
shërbimet e tjera përveç transportit 55,428 53,458
Bujqësia 39,123 35,554
Transporti 12,693 13,711
Ndërtimtaria 38,215 35,631
Totali 449,684 467,794
4.2 Rreziku i tregut
Rreziku i tregut është rreziku që ndryshon në çmimet e tregut, siç janë
normat e interesit, çmimet e ekuitetit, normat e këmbimit të huaj dhe
shpërndarjet e kredive (që nuk lidhen me ndryshimet në pozitën kredi-
tore të emetuesit / obligatorit) do të ndikojnë në të ardhurat e bankës
ose vlerën e mbajtjes së instrumenteve financiare të saj. objektivi i me-
naxhimit të rrezikut të tregut është që të menaxhojë dhe kontrollojë ek-
spozimet e rrezikut të tregut brenda parametrave të pranueshëm, duke
optimizuar kthimin ndaj rrezikut.
4.2.1 Rreziku i valutës së huaj
Rreziku i valutës është rreziku që vlera e instrumentit financiar do të
ndryshojë për shkak të ndryshimeve në normat e këmbimit të huaj. Ban-
ka synon që të mos fitojë nga ndonjë transaksion spekulativ, ai mun-
dohet të mbajë pozitën e saj të hapur të huaj afër me zero në të gjitha
kohërat. Limitet pozitës së valutës së hapur dhe kapaciteti i marrjes së
rrezikut për bankën janë përcaktuar sipas politikave të tyre përkatëse,
të cilat janë aprovuar nga Bordi i Drejtorëve, dhe rishikuar në baza di-
tore sipas departamentit të menaxhimit të rrezikut. Përveç kësaj, limitet
rregullative janë zbatuar gjatë tërë kohës nga ana e bankës. Tabela në
vijim përmbledh asetet dhe detyrimet e bankës të shprehur në valutat e
huaja si më 31 dhjetor 2012:
45PA s qy R A F i N A N Ci A R E
31 Dhjetor 2012 EUR USD CHF GBP Total
Asetet
Paraja e gatshme dhe bilanci në bankën qendrore 132,662 1,566 3,965 482 138,675
Kreditë dhe paradhëniet për bankat 44,466 9,183 4,244 4 57,897
Kreditë dhe paradhëniet për konsumatorët 481,336 3,089 1 - 484,426
Asetetfinanciarenëdispozicionpërshitje 85,907 19,338 - - 105,245
Asetetetjerafinanciare 2,811 - - - 2,811
Totali 747,182 33,176 8,210 486 789,054
Detyrimet
obligimet ndaj bankave 536 547 656 - 1,739
obligimet ndaj konsumatorëve 633,068 32,782 7,445 472 673,767
Fondet e tjera të huazuara 25,075 - - - 25,075
Detyrimetetjerafinanciare 2,308 - - - 2,308
Totali 660,987 33,329 8,101 472 702,889
Pozitafinanciarenetonëbilancingjendjes 86,195 (153) 109 14 86,165
Zotimet e kredisë 46,201 144 - - 46,345
Letrat e kredisë jashtë bilancit të gjendjes 598 7 - - 605
Garancitë bankare jashtë bilancit të gjendjes 12,973 187 - - 13,160
Zotimet totale të lidhura me kredi 59,772 338 - - 60,110
31 Dhjetor 2011 EUR USD CHF GBP Total
Asetet
Paraja e gatshme dhe bilanci në bankën qendrore 96,919 1,920 6,219 817 105,875
Kreditë dhe paradhëniet për bankat 48,131 15,018 967 16 64,132
Kreditë dhe paradhëniet për konsumatorët 491,257 3,415 2 - 494,674
Asetetfinanciarenëdispozicionpërshitje 78,274 20,707 - - 98,981
Asetetetjerafinanciare 2,071 - - - 2,071
Totali 716,652 41,060 7,188 833 765,733
Detyrimet
obligimet ndaj bankave 899 120 317 - 1,336
obligimet ndaj konsumatorëve 615,300 40,880 6,876 721 663,777
Fondet e tjera të huazuara 25,140 - - - 25,140
Detyrimetetjerafinanciare 2,959 - - - 2,959
Totali 644,298 41,000 7,193 721 693,212
Pozita financiare neto në bilancin gjendjes 72,354 60 (5) 112 72,521
Zotimet e kredisë 42,211 100 - - 42,311
Letrat e kredisë jashtë bilancit të gjendjes 1,141 - - - 1,141
Garancitë bankare jashtë bilancit të gjendjes 15,293 - - - 15,293
Zotimet totale të lidhura me kredi 58,645 100 - - 58,745
Tabela më poshtë përmbledh analizën e ndjeshmërisë për rrezikun e
valutës së huaj dhe efektin e fitimit dhe humbjes:
Efektimbifitimindhehumbjen
Rritja 2012 Rritja 2011 31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
USD 20% 20% 157 297
Të tjera 20% 20% 127 22
46 R a p o R t i V j e to R 2012
4.2.2 Rreziku i normës së interesit
Banka ekspozohet ndaj rreziqeve të ndryshme të shoqëruara me
efektet e luhatjeve të normave të interesit të tregut në pozitën e saj
financiare dhe në rrjedhat e parasë së gatshme. Në kontrast me
bankat e tjera komerciale, bankat ProCredit nuk synojnë të fitojnë
fitime përmes transformimit të maturitetit ose formave të tjera të
spekulimit në tregun e normës së interesit. Në vend të kësaj, banka
kërkon të sigurojë që struktura e bilancit të gjendjes është balancuar
përgjatë të gjitha maturiteteve.
Menaxhimi i rrezikut të normës së interesit të bankës është në pajtim
të plotë me Bazel ii. Ajo merr parasysh si normë interesi të ndjeshme
vetëm kryegjësë (vlerën emërore); ndryshimet akruale dhe vlera re-
ale janë konsideruar si të ndjeshme në aspektin e normës jo të inter-
esit. Raporti i rrezikut të normës së interesit të bankës përjashton
kreditë që janë në vonesa në rast të portofolit në rrezik mbi 30 ditë
tejkalon 5% të portofolit bruto të kredisë.
Tabelat më poshtë përmbledhin ekspozimin e bankës ndaj rreziqeve
të normës së interesit. Të përfshira në tabela janë asetet dhe dety-
rimet monetare të bankës, fikse dhe jofikse, të ndara në kategoritë
e bilancit të gjendjes.
Dallimi i ndjeshmërisë së interesit në EURO 2012:
Më 31 Dhjetor 2012 0-1M 1-3M 3-6M 6M-1V 1-2V 2-5Vmë
shumë se 5V
Ndjeshmëria totale e
interesit
Ndjeshmëria jo e interesit
Asetet-1
Para të gatshme - - - - - - - - 39,695
Bilanci i bankës qendrore (përfshirë MR) - - - - - - - - 94,808
Llogaritë në banka korrespodentë 36,733 - - - - - - 36,733 2,080
Bonot e thesarit dhe letrat me vlerë të tregtueshme
Fikse 11,070 25,470 - 40,000 10,000 - - 86,540 1,974
Asetet-2
Vendosjet me bankat dhe kompanitë e grupit 9,900 - - - - - - 9,900 1
Kreditë dhe paradhëni-
et për konsumatorëtFikse 27,156 38,870 55,144 94,948 115,899 117,336 12,226 461,579 (18,674)
Variabile 343 597 13,846 2,191 4,847 9,355 3,744 34,923 -
Asetet e tjera - - - - - - - 22,236
Asetet totale 85,202 64,937 68,990 137,139 130,746 126,691 15,970 629,675 142,120
Detyrimet-1
Detyrimet qarkulluese ndaj bankës (detyrimet ditore)
- - - - - - 1,192
Detyrimet qarkulluese ndaj konsumatorëve 27,159 5,432 8,148 16,295 32,590 46,170 - 135,794 192,156
Detyrimet-2
Detyrimet ndaj konsumatorëve 36,512 48,690 49,767 107,937 33,598 23,347 1,856 301,707 11,171
Borxhi vartës Fikse - - - - 7,500 - - 7,500 -
Variabile - 17,045 - - - - - 17,045 460
Detyrimet e tjera - - - - - - - - 104,613
Detyrimet totale 63,671 71,167 57,915 124,232 73,688 69,517 1,856 462,046 309,592
Dallimi i ndjeshmërisë NI – pozita e hapur 21,531 (6,230) 11,075 12,907 57,058 57,174 14,114 167,629 (167,472)
47PA s qy R A F i N A N Ci A R E
Dallimi i ndjeshmërisë së interesit EURO 2011:
Më 31 Dhjetor 2011 0-1M 1-3M 3-6M 6M-1V 1-2V 2-5V
më shumë
se 5V
Ndjeshmëria totale e
interesit
Ndjeshmëria jo e interesit
Asetet-1
Para të gatshme - - - - - - - - 39,152
Bilanci i bankës qendrore (përfshirë MR) 58,511 - - - - - - 58,511 6,292
Llogaritë në banka korrespodentë 16,954 - - - - - - 16,954 1,154
Bonot e thesarit dhe letrat me vlerë të tregtueshme
Fikse 15,000 - - 60,000 - - - 75,000 3,274
Asetet-2
Vendosjet me bankat dhe kompanitë e grupit 31,000 - - - - - - 31,000 7
Kreditë dhe paradhëniet për konsumatorët Fikse 23,769 35,704 56,587 93,224 117,984 131,955 16,149 475,372 (26,003)
Variabile 305 629 1,032 14,104 4,476 11,632 5,914 38,092 -
Asetet e tjera - - - - - - - - 20,985
Asetet totale 145,539 36,333 57,619 167,328 122,460 143,587 22,063 694,929 44,861
Detyrimet-1
Detyrimet qarkulluese ndaj bankës (detyrimet ditore)
- - - - - - - - 1,217
Detyrimet qarkulluese ndaj konsumatorëve 25,540 5,108 7,662 15,324 30,648 43,418 - 127,700 195,685
Detyrimet-2
Detyrimet ndaj konsumatorëve 36,984 49,329 49,719 104,341 23,767 22,089 3,037 289,265 10,246
Borxhi vartës Fikse - - - - - 7,500 - 7,500 -
Variabile - 17,045 - - - - - 17,045 514
Detyrimet e tjera - - - - - - - - 90,618
Detyrimet totale 62,524 71,482 57,381 119,665 54,415 73,007 3,037 441,510 298,280
Dallimi i ndjeshmërisë NI – pozita e hapur 83,015 (35,149) 238 47,663 68,045 70,580 19,026 253,419 (253,419)
48 R a p o R t i V j e to R 2012
Dallimi i ndjeshmërisë së interesit USD 2012:
Më 31 Dhjetor 2012 0-1M 1-3M 3-6M 6M-1V 1-2V 2-5V Ndjeshmëria totale e interesit
Ndjeshmëria jo e interesit
Asetet-1
Para të gatshme - - - - - - - 1,566
Bilanci i bankës qendrore (përfshirë MR)
6,534 - - - 6,534
Llogaritë në banka korrespodentë Fikse - 13,074 2,274 3,790 - - 19,138 200
Asetet -2
Vendosjet me bankat dhe kompanitë e grupit
- 2,274 - - - - 2,274 -
Kreditë dhe paradhëniet për konsumatorët
Fikse 244 1,756 485 126 364 136 3,111 (23)
Asetet e tjera - - - - - - - 477
Asetet totale 6,778 17,104 2,759 3,916 364 136 31,057 2,220
Detyrimet-1
Detyrimet qarkulluese ndaj bankës (detyrimet ditore)
- - - - - - - 547
Detyrimet qarkulluese ndaj konsumatorëve 2,742 548 823 1,645 3,291 4,662 13,711 12,589
Detyrimet-2
Detyrimet ndaj konsumatorëve 1,094 1,762 1,650 1,935 - - 6,441 41
Detyrimet e tjera - - - - - - - (52)
Detyrimet totale 3,836 2,310 2,473 3,580 3,291 4,662 20,152 13,125
Dallimi i ndjeshmërisë NI – pozita e hapur 2,942 14,794 286 336 (2,927) (4,526) 10,905 (10,905)
PA s qy R A F i N A N Ci A R E 49
Banka nuk synon të përfitojë nga lëvizjet në normat e interesit. Anali-
zat dhe kalkulimet janë bërë për të kuantifikuar efektin e lëvizjeve
të normës së interesit mbi vlerën ekonomike të kapitalit dhe kapac-
iteteve të fitimeve të interesit gjatë periudhës së caktuar kohore, në
këtë mënyrë duke zbutur rreziqet të cilat mund të kenë ndikim në
këto dy parametra.
Dallimi i ndjeshmërisë së interesit usD 2011:
Më 31 Dhjetor 2011 0-1M 1-3M 3-6M 6M-1V 1-2V 2-5V Ndjeshmëria totale e interesit
Ndjeshmëria jo e interesit
Asetet-1
Paratë e gatshme - - - - - - - 1,920
Llogaritë në banka korrespodentë 4,846 - - - - - 4,846 150
Bonot e thesarit dhe letrat me vlerë të tregtueshme Fikse - 16,293 3,879 - - - 20,172 535
Asetet-2
Vendosjet me bankat dhe kompanitë e grupit 6,261 2,328 - - - - 8,589 11
Kreditë dhe paradhëniet për konsumatorët Fikse 474 113 1,034 1,275 173 464 3,533 (121)
Asetet e tjera - - - - - - - 850
Asetet totale 11,581 18,734 4,913 1,275 173 464 37,140 3,345
Detyrimet-1
Detyrimet qarkulluese ndaj bankës (detyrimet ditore)
- - - - - - - 120
Detyrimet qarkulluese ndaj konsumatorëve 3,340 668 1,002 2,004 4,008 5,677 16,698 12,148
Detyrimet-2
Detyrimet ndaj konsumatorëve 2,208 4,203 2,471 2,941 - - 11,823 211
Detyrimet e tjera - - - - - - - (515)
Detyrimet totale 5,548 4,871 3,473 4,945 4,008 5,677 28,521 11,964
Dallimi i ndjeshmërisë NI – pozita e hapur 6,033 13,863 1,440 (3,670) (3,835) (5,213) 8,619 (8,619)
Pozita e rrezikut të normës së interesit të bankës monitorohet në
baza mujore nga KAD e bankës. Duke marrë në konsideratë që kon-
centrimi i depozitave në EuRo në periudhën kohore prej një muaj
është e lartë, banka ka mbrojtur rrezikun e normës së interesit duke
blerë një kapak të normës së interesit Euribor njëmujore me një
normë strikte prej 3.5%. shuma joreale e depozitave të mbrojtura
ishte 65,000 EuRo dhe maturohet në mars 2012.
Kapaku i normës së interesit OTC më 31 Dhjetor 2012
Shuma e imagjinuar Premia Vlera reale Sulmet e kapakut
Kapakët e normës së interesit të oTC: - - - -
1 muaj
Kapaku i normës së interesit OTC më 31 Dhjetor 2011
Shuma e imagjinuar Premia Vlera reale Sulmet e kapakut
Kapakët e normës së interesit oTC:
1 muaj 65,000 241 - 3.50%
Humbjet potenciale bazuar në ndryshimet e jashtëzakonshme ose
të rralla në kurbën e të ardhurave janë marrë parasysh në llogari në
procesin e përgjithshëm të udhëzimit të operacioneve të bankës. Në
të njëjtën kohë, banka është e vetëdijshme që normat e interesit në
EuRo ose usD shpesh të përdorura si pika referimi (Euribor, Libor,
swap ose kurba të normës së interesit të Thesarit të sHBA-ve) kanë
një ndikim të kufizuar në biznesin tonë me klientët.
R a p o R t i V j e to R 201250
shifrat e raportuara në mjetin raportues më poshtë nuk përshtaten
me shifrat në bilancin e gjendjes, që ndodh për shkak të faktit që
përveç pozitave të bilancit të gjendjes, banka ka marrë parasysh
pozitat jashtë bilancit të gjendjes gjithashtu.
Të gjitha asetet dhe detyrimet financiare janë raportuar bazuar në
kohën kur detyrimet (përfshirë detyrimet kontingjente jashtë bilancit
të gjendjes nga garancitë bankare, letrat e kredive dhe përkushtimet
e tjera të lidhura me kreditë) bëhen obligime dhe asete dhe mund të
përdoren si burime të pagesës (përfshirë artikujt jashtë bilancit të
gjendjes siç janë zotimet e kredive të patërhequra dhe të pakushtë-
zuara, të cilat banka mund të përdorë si burime likuiditeti në çfarëdo
kohe pa aprovim paraprak).
Në tabelën e dallimit të likuiditetit më poshtë, definicionet në vijim
janë konsideruar si relevante:
• Asetet1–janëasetettëcilatnukkanëmaturitetkontraktualdhe/
ose mund të konvertohen në para të gatshme shumë shpejtë
• Asetet1-S–janëasetetqëkanëmaturitetkontraktualdhetëcilat
shpërndahen në periudha kohore bazuar në maturitetet mbetëse
• Detyrimet1–janëdetyrimettëcilatnëmënyrëkontraktualejanë
detyrime me kërkesë
• Detyrimet1-S–janëdetyrimetqëkanëmaturitetkontraktualedhe
të cilat shpërndahen në periudhat kohore bazuar në maturitetet e
mbetura
Duke marrë në konsideratë strukturën e aseteve dhe detyrimeve në
EuRo më 31 dhjetor 2012 dhe 2011 dhe nën supozimin të zhvendos-
jeve paralele të normës së interesit prej +/-200bp për asetet dhe de-
tyrimet e ndjeshme për normën, profili i rrezikut të normës së intere-
sit të bankës ishte si në vijim, ku figurat negative paraqesin humbje.
Rëniaefitimitngainteresitpërgjatë 3 muajve të ardhshëm
Rëniaefitimitngainteresitpërgjatë1viti të ardhshëm Ndikimi i Vlerës Ekonomike
2012 2011 2012 2011 2012 2011
Rritja në normat e interesit prej 2% 79 (288) 510 (1,249) (6,850) (8,866)
Duke marrë në konsideratë strukturën e aseteve dhe detyrimeve në
usD më 31 dhjetor 2012 dhe 2011, profili i rrezikut të bankës ishte
në vijim.
Rëniaefitimitngainteresitpërgjatë 3 muajve të ardhshëm
Rëniaefitimitngainteresitpërgjatë 1 viti të ardhshëm Ndikimi i Vlerës Ekonomike
2012 2011 2012 2011 2012 2011
Rënia e normës së interest prej 2%
37 (49) 309 (347) 228 (332)
4.3 Rreziku i likuiditetit
Rreziku i likuiditetit është rreziku që banka nuk do të jetë në gjendje
më tej të përmbushë obligimet e saj të tanishme dhe të ardhshme
të pagesës në plotësi ose në mënyrë kohore. Prandaj banka duhet
të përmbushë në të gjitha kohërat fondet e mjaftueshme likuide në
dispozicion për të plotësuar obligimet e saj, madje edhe në vështrim
të rrethanave potenciale të jashtëzakonshme. Rreziku i likuiditetit
është gjithashtu rreziku që financimi shtesë nuk mund të sigurohet
më tej, ose mund të sigurohen vetëm me norma të rritura të interesit
të tregut. Mund të shkaktohet nga pengesat në treg ose rëniet e kre-
dive të cilat mund të shkaktojnë që disa burime të caktuara të finan-
cimit të bëhen jo të disponueshme. Për të zbutur rrezikun e likuid-
itetit, banka shpërndan burimet e financimit dhe menaxhon asetet
likuide me kujdes, duke mbajtur një bilanc të parasë së gatshme dhe
ekuivalentëve të parasë së gatshme që janë të pamjaftueshme për të
përmbushur menjëherë thirrjet e detyrimit.
Tabela më poshtë paraqet analizën e likuiditetit përmes matur-
iteteve të mbetura kontraktuale në datën e bilancit të gjendjes si dhe
përmes maturiteteve të pritura të të dhënave financiare. shumat e
shpalosura në pjesën e parë të tabelës janë rrjedha të paskontuara
kontraktuale të parasë së gatshme; sidoqoftë, banka menaxhon
rrezikun e trashëguar të likuiditetit bazuar në të hyrat dhe të dalat e
paskontuara të parasë së gatshme siç raportohet në pjesën e dytë.
Në transformimin e detyrimeve nga ato të kontraktuara në të pritu-
ra, banka konsideron dy sete të supozimeve: (i) supozimet të cilat
janë rekomanduar nga ProCredit Holding dhe të cilat janë bazuar në
rregulloret e likuiditetit gjerman, dhe (ii) supozimet të cilat dalin nga
analiza historike të depozitave të klientëve dhe me shabllonet e tyre
të tërheqjes.
Banka synon në të gjitha kohërat për të mbajtur si pozitive kapakun
e maturitetit kumulativ të pritur. Nëse kapaku i pritur i maturitetit ku-
mulativ nuk do të jetë pozitiv, banka konsideron që likuiditeti të jetë
një “pozitë vëzhguese e likuiditetit”.
PA s qy R A F i N A N Ci A R E 51
Deri më 31 Dhjetor 2012 Deri në 1 muaj 1 - 3 muaj 3 - 6 muaj 6 - 12 muaj > 1 vit
Asetet 1 - - -
Paraja e gatshme 41,261 - - - -
Rezervat detyrimore me bankën qendrore 39,520 - - - -
Bilancet e tjera të bankës qendrore (përjashtuar MR) 55,289 - - - -
Llogaritë tona 678 - - - -
Zotimet e papërdorura të patërhequra dhe të pakushtëzuara të kredisë 15,000 - - - -
Bonot e thesarit dhe letrat me vlerë të tregtueshme 11,138 37,083 2,301 44,511 10,212
Asetet 1-S
Vendosjet me bankat e jashtme 56,843 - - - -
Kreditë dhe paradhëniet për konsumatorët 27,106 42,776 60,992 100,433 276,416
Asetet totale 246,835 79,859 63,293 144,944 286,628
Detyrimet kontraktuale
Detyrimet 1
Detyrimet ndaj bankave (detyrimet ditore) 1,544 - - - -
Detyrimet ndaj konsumatorëve (detyrimet ditore) 351,217 - - - -
Detyrimet kontingjente nga garancitë 11,953 - - - -
Zotimet e papërdorura të pakthyeshme kreditore 46,345 - - - -
Detyrimet 1-S
Detyrimet ndaj konsumatorëve 38,604 50,642 51,503 110,038 58,304
Borxhi vartës - - - - 24,545
Detyrimet totale kontraktuale 449,663 50,642 51,503 110,038 82,849
Dallimi periodik kontraktual i likuiditetit (202,828) 29,217 11,790 34,906 203,779
Dallimi kumulativ kontraktual i likuiditetit (202,828) (173,611) (161,821) (126,915) 76,864
Detyrimet e pritura
Detyrimet 1
Detyrimet ndaj bankave (detyrimet ditore) 772 772 - - -
Detyrimet ndaj konsumatorëve (detyrimet ditore) 70,432 14,086 21,130 42,259 204,253
Detyrimet kontingjente nga garancitë 792 - - - -
Zotimet e papërdorura të pakthyeshme kreditore 9,269 - - - -
Detyrimet 1-s
Detyrimet ndaj konsumatorëve 35,631 46,811 61,453 111,721 56,888
Borxhi vartës - - - - 24,545
Detyrimet totale të pritura 116,896 61,669 82,583 153,980 285,686
Dallimi i pritur periodik i likuiditetit 129,939 18,190 (19,290) (9,036) 942
Dallimi i pritur kumulativ i likuiditetit 129,939 148,129 128,839 119,803 120,745
R a p o R t i V j e to R 201252
aseteve financiare në dispozicion për shitje) që lehtazi mund të likui-
dohen si mbrojtje kundër ndërprerjeve të paparashikuara në rrjed-
hën e parave të gatshme. Menaxhimi i bankës monitoron normat e
likuiditetit në bilancin e gjendjes kundrejt kërkesave të brendshme
dhe rregullative në baza ditore, javore dhe mujore. si rezultat, me-
naxhmenti beson që banka nuk ka boshllëk afatshkurtër të likuid-
itetit.
Gjatë vitit 2012, banka ka aplikuar teste stresi të likuiditetit në baza
mujore për të gjitha valutat operative dhe ka diskutuar për këtë në
mënyrë të rregullt në Komitetin e Menaxhimit të Rrezikut dhe KAD.
Testi i stresit kryhet për tre skenarë të ndryshëm sipas Politikës së
Menaxhimit të Rrezikut të Likuiditetit të grupit, d.m.th. për më pak
Deri më 31 Dhjetor 2011 Deri në 1 muaj 1 - 3 muaj 3 - 6 muaj 6 - 12 muaj > 1 vit
Asetet 1 - - -
Paraja e gatshme 41,072 - - - -
Rezervat detyrimore me bankën qendrore 42,038 - - - -
Bilancet e tjera të bankës qendrore (përjashtuar MR) 22,765 - - - -
Llogaritë tona 22,687 - - - -
Zotimet e papërdorura të patërhequra dhe të pakushtëzuara të kredisë 15,000 - - - -
Bonot e thesarit dhe letrat me vlerë të tregtueshme 15,004 16,385 3,984 61,395 -
Asetet 1-S
Vendosjet me bankat e jashtme 37,261 2,328 - - -
Kreditë dhe paradhëniet për konsumatorët 24,732 36,821 59,334 98,634 297,961
Asetet totale 220,559 55,534 63,318 160,029 297,961
Detyrimet kontraktuale
Detyrimet 1
Detyrimet ndaj bankave (detyrimet ditore) 943 - - - -
Detyrimet ndaj konsumatorëve (detyrimet ditore) 349,961 - - - -
Detyrimet kontingjente nga garancitë 12,703 - - - -
Zotimet e papërdorura të pakthyeshme kreditore 42,312 - - - -
Detyrimet 1-S
Detyrimet ndaj konsumatorëve 39,192 53,531 55,227 107,281 45,856
Borxhi vartës - - - - 24,545
Detyrimet totale kontraktuale 445,111 53,531 55,227 107,281 70,401
Dallimi i pritur periodik i likuiditetit (224,552) 2,003 8,091 52,748 227,560
Dallimi i pritur kumulativ i likuiditetit (224,552) (224,549) (214,458) (161,710) 65,850
Detyrimet e pritura
Detyrimet 1
Detyrimet ndaj bankave (detyrimet ditore) 368 368 - - -
Detyrimet ndaj konsumatorëve (detyrimet ditore) 69,986 17,497 17,496 17,496 227,455
Detyrimet kontingjente nga garancitë 635 - - - -
Zotimet e papërdorura të pakthyeshme kreditore 8,463 - - - -
Detyrimet 1-S
Detyrimet ndaj iNF dhe bankave - - - - -
Detyrimet ndaj konsumatorëve 39,192 53,531 55,227 107,282 45,856
Borxhi vartës - - - - 24,545
Detyrimet totale të pritura 118,644 71,396 72,723 124,778 297,856
Dallimi i pritur periodik i likuiditetit 101,915 (15,862) (9,405) 35,251 105
Dallimi i pritur kumulativ i likuiditetit 101,915 86,053 76,648 111,899 112,004
Për qëllime likuiditeti, banka klasifikon depozitat me kërkesë dhe de-
pozitat e kursimit si obligim me kërkesë, duke raportuar në mënyrë
rrjedhimore tek ta në të njëjtën periudhë kohore të maturitetit (per-
iudha 1: deri në 1 muaj). Kjo çon në boshllëqe të larta kontraktuale të
likuiditetit në periudhat kohore deri në 12 muaj. sidoqoftë, mundësia
që shuma shumë të mëdha të depozitave të klientëve do të tërhiqen
është shumë e vogël. Prandaj, banka nuk merr pikëpamje afat-
shkurtër lidhur me boshllëqet e likuiditetit, duke u fokusuar në vend
të kësaj në dallimin e pritur të maturitetit, që paraqet një pikëpamje
më të saktë.
Banka ruan një portofol të aseteve shumë të tregtueshme financiare
(asete të përcaktuara me vlerë reale përmes fitimit ose humbjes dhe
PA s qy R A F i N A N Ci A R E 53
konservative deri te skenarët më konservativë. Nëse bordi menax-
hues dhe departamenti i menaxhimit të rrezikut shihni ndonjë vësh-
tirësi në performimin nën këta skenarë, ata ndërmarrin hapat e nevo-
jshëm për të siguruar performancën optimale.
4.4 Vlera reale e aseteve dhe detyrimeve financiare
instrumentet financiare që nuk janë matur me vlerë reale:
Vlera e bartur 2012 Vlera reale 2012 Vlera e bartur 2011 Vlera reale 2011
Asetet financiare
Kreditë dhe paradhëniet për bankat 57,219 57,219 63,376 63,376
Kreditë dhe paradhëniet për konsumatorët: 480,907 470,447 490,830 462,094
Kreditë për individët:
−Mbitërheqjet 2,836 2,836 2,342 2,342
−Kartelatekreditit 993 993 915 915
−Kreditëekonsumatorëve 10,784 10,231 11,675 10,971
−Përmirësimiishtëpive 111,317 109,090 115,099 112,546
Kreditë për entitetet e korporatave:
−Mbitërheqjetpërbiznesin 44,296 44,296 44,851 44,851
−Biznesiderinë150mijë 192,813 187,490 183,020 170,535
−Biznesimëimadhse150mijë 117,868 115,511 132,928 119,934
Detyrimetfinanciare
Detyrimet ndaj bankave 1,363 1,363 817 817
Depozitat e konsumatorëve 673,646 664,362 663,651 654,973
Detyrimet ndaj iNF-ve 25,005 25,005 25,060 24,964
Vlera reale është shuma me të cilën instrumenti financiar mund të
këmbehet në një transaksion qarkullues ndërmjet palëve të vull-
netshme, në vend të shitjes detyrimore ose likuidimit dhe është më
së miri i regjistruar përmes një çmimi të kuotuar të tregut. Vlerat
reale të përllogaritura përmes çmimit të kuotuar të tregut. Vlerat
e përllogaritura reale të instrumenteve financiare janë përcaktuar
nga banka duke përdorur informatat e disponueshme të tregut, ku
ato ekzistojnë dhe metodologjitë e duhura të vlerësimit. sidoqoftë,
gjykimi është medoemos i kërkuar për të interpretuar të dhënat e
tregut për të përcaktuar vlerën reale të përafërt.
Tabela në vijim tregon shpërndarjen e vlerave reale përgjatë hierar-
kive të ndryshme të vlerës reale.
Deri më 31 Dhjetor 2012:
Vlera totale reale Niveli 1 Niveli 2 Niveli 3
Asetetfinanciare
Asetetfinanciarenëdispozicionpërshitje 105,227 105,227 - -
Totali 105,227 105,227 - -
Deri më 31 Dhjetor 2011:
Vlera totale reale Niveli 1 Niveli 2 Niveli 3
Asetetfinanciare
Asetetfinanciarenëdispozicionpërshitje 98,963 98,963 - -
Totali 98,963 98,963 - -
R a p o R t i V j e to R 201254
bilancit të gjendjes, me disa përshtatje për të reflektuar natyrën më
kontingjente të humbjeve potenciale.
BqK kërkon nga banka që të: (a) mbajë një nivel minimal të kapitalit
rregullativ të 5,000 mijë eurosh, për të mbajtur një proporcion të
kapitalit të aseteve me peshë të rrezikut Tier i (proporcioni Bazel)
në ose mbi minimumin e 8%, dhe (b) për të ruajtur një kapital total
rregullativ (Tier ii) të proporcionit të aseteve me peshë rreziku në ose
mbi një minimum prej 12%.
Më 31 dhjetor 2012, proporcionet e adekuatshmërisë së kapitalit të
bankës në pajtim me BqK janë: proporcioni i adekuatshmërisë Tier
i 14.27% (2011: 13.98%) dhe proporcioni total i kapitalit rregullativ
19.55% (2011: 19.73%).
siç është vendosur në nivel grupi, banka ka kalkuluar dhe monitoru-
ar adekuatshmërinë e kapitalit në pajtim me Bazel ii që nga viti 2009.
Deri më tani, përveç rrezikut të kreditit, banka ka rezervuar kapitalin
për rrezikun e tregut dhe atë operativ. që nga data 31 dhjetor 2012,
proporcionet e adekuatshmërisë së kapitalit të bankës në pajtim me
Bazel ii ishin:
Proporcioni i adekuatshmërisë së kapitalit Tier i 13.12% (2011:
11.67%) ndërsa proporcioni total i kapitalit 18.04% (2011: 16.91%).
që nga periudha e raportimit, proporcionet e adekuatshmërisë së
kapitalit në pajtim me BqK si në vijim:
31 Dhjetor 2012
31 Dhjetor 2011
Kapitali Tier 1
Kapitali aksionar 55,550 40,550
Rezervat 511 511
Fitimet e mbajtura 31,060 35,956
minus: Asetet e patrupëzuara (1,142) (687)
minus: Kreditë për personat e lidhur me bankën (1,856) n/a
KapitalitotalkualifikuesTier1 84,123 76,330
Kapitali Tier 2
Detyrimi vartës 24,545 24,545
Provizionet për humbjet e kredive (tëkufizuaranë1.25%tëRWA) 6,560 6,825
KapitalitotalkualifikuesTier2 31,105 31,370
Kapitali total rregullativ 115,228 107,700
Asetet me peshë rreziku:
Në bilancin e gjendjes 513,016 533,640
jashtë bilancit të gjendjes 11,746 12,367
Asetet e rrezikut për rrezik operativ 64,682 n/a
Asetet totale me peshë rreziku 589,444 546,007
Proporcioni i adekuatshmërisë së kapitalit Tier I 14.27% 13.98%
Proporcioni i adekuatshmërisë së kapitalit Tier II 19.55% 19.73%
4.6 Kapaciteti për bartjen e rrezikut
Përveç indikatorit të kapitalit rregullativ, banka vlerëson adekuat-
shmërinë e saj të kapitalit duke përdorur konceptin e kapacitetit të
bartjes së rrezikut për të reflektuar profilin specifik të rrezikut të
bankës, d.m.th. krahasimin e humbjeve potenciale nga operacioni i
saj me kapacitetin e bankës për të bartur humbjet e tilla.
Kapaciteti i bartjes së rrezikut i bankës është definuar si ekuitet i
bankës (neto të patrupëzuara) plus borxhi vartës, që kap shumën në
Obligimet nga bankat
Vlera reale e vendosjeve dhe kredive ndaj bankave të tjera në mënyrë
të përafërt barazohet me shumën e bartur meqë ato të gjitha kanë më
pak se 12 muaj maturitet dhe prandaj nuk nevojitet ndonjë kalkulim.
Kreditë dhe paradhëniet për konsumatorët
Vlera reale e huave dhe avancave ndaj konsumatorëve është rrjed-
ha e skontuar e tyre e parasë së gatshme me normat momentale të
tregut. Rrjedhat e pritura të parasë së gatshme janë skontuar me
normat momentale të tregut për të përcaktuar vlerën reale. Kreditë
dhe paradhëniet për konsumatorët janë provizionet neto nga rënia
në vlerë.
Depozitat dhe kreditë nga bankat
Vlera reale e obligimeve ndaj bankave në mënyrë të përafërt barazo-
het me shumën e bartur.
Obligimet ndaj konsumatorëve
Vlera reale e përafërt e depozitave pa maturitet të cekur, që përf-
shin depozitat që nuk bartin interes, është shuma e pagueshme pas
kërkesës.
Vlera e përafërt reale e depozitave me afat është kalkuluar duke
skontuar rrjedhat e parasë së gatshme në datat e dakorduara me
normat e sotme mbi depozitat që kanë më shumë se gjashtë muaj
maturitet dhe ku normat aktuale të internetit nuk janë të njëjta si ato
të dakorduara për ato depozita. Meqë ekziston një shumë shumë e
vogël e depozitave kur kjo ndodh, menaxhmenti beson që dallimi
ndërmjet vlerës reale dhe shumës së bartur është jo materiale.
Fondet e tjera të huazuara
Vlera reale e fondeve të huazuara tregon që banka, bazuar në pozitën
e saj të tanishme të tregut, aksionarët e fuqishëm dhe rezultatet e
tanishme, ka qenë në gjendje të sigurojë kushte shumë të mira për
kreditë afatgjata. Vlera reale, së cilës i është skontuar norma e inter-
esit që ProCredit Holding mund të sigurojë, është më e ulët se shuma
e bartur.
4.5 Menaxhimi i kapitalit
objektivat e bankës gjatë menaxhimit të kapitalit janë: (i) të jetë në
përputhje me kërkesat e kapitalit të caktuara nga Banka qendrore e
Kosovës (BqK); (ii) për të mbrojtur aftësinë e bankës për të vazhduar
si vijimësi ashtu që ajo të vazhdojë të ofrojë kthime për aksionarët
dhe benefitet për aksionarët e tjerë, dhe (ii) për të ruajtur një bazë
të fuqishme të kapitalit për të mbështetur zhvillimin e biznesit të tij.
Adekuatshmëria e kapitalit dhe përdorimi i kapitalit rregullativ janë
monitoruar në baza mujore nga menaxhmenti i bankës, duke an-
gazhuar teknikat bazuar në udhëzimet e BqK. informatat e kërkuara
janë ofruar tek BqK në baza tremujore.
Asetet me peshë rreziku (APR) janë matur përmes një hierarkie prej
pesë peshave të rrezikut (klasifikuar sipas natyrës dhe duke refle-
ktuar një llogaritje të kredisë, tregut dhe rreziqeve të tjera të aso-
ciuara me secilin aset) të cilat janë miratuar për ekspozimet jashtë
PA s qy R A F i N A N Ci A R E 55
Deri në fund të dhjetorit 2011:
Faktori i rrezikut
Detajet e rrezikut
Limiti (në %) Limiti Aktual
Limiti i përdorur (në % të
limitit)
Rreziku kreditor (klientët)
25.00% 27,419 9,003 8.2%
Rreziku homolog
Bankat komerciale 1.00% 1,097 9 0.00%
Bankat qendrore 9.00% 9,871 1,452 1.3%
Rreziku i tregut
Rreziku valutor 2.50% 2,742 12 0.00%
Rreziku i normës së
interesit10.00% 10,967 9,198 8.40%
Rreziku operativ 12.50% 13,709 7,598 6.90%
Burimet e disponueshme për të mbuluar rrezikun
65,805 27,272 24.80%
siç tregohet nga tabela më sipër, banka ka treguar një nivel modest
të përdorimit të RAtCR të saj deri më 31 dhjetor 2012. Pavarësisht
përkeqësimit në cilësinë e portofolit të kredive të përjetuar gjatë
2012, niveli i përdorimit në terma të rrezikut të kredive është zvogël-
uar lehtazi krahasuar me 2011. Përdorimi i limitit të rrezikut homolog
dhe të tregut oshin sërish të ulëta, duke reflektuar qasjen aversive
të menaxhmentit ndaj rrezikut, që udhëzon operacionet e thesarit të
bankës.
Kapitali ekonomik i kërkuar për mbulimin e rrezikut operativ është
kalkuluar sipas qasjes standarde Bazel ii, dhe në këtë mënyrë nuk
reflekton profilin e rrezikut individual të bankës në këtë fushë. Të
dhënat e mbledhura gjatë vitit 2012 në Bazën e të dhënave të Ng-
jarjeve të Rrezikut (RED), e cila regjistron të dhënat e ngjarjeve të
rrezikut në shkallë të bankës dhe anembanë grupit, tregon nivel
dukshëm të ulët të rrezikut operativ. Të gjitha rreziqet e kombinu-
ara, të kuantifikuara përmes metodave të përcaktuara në politikat e
grupit, ishin konsiderueshëm nën 60% të kapacitetit total të bartjes
së rrezikut siç është definuar.
5. Të ardhurat nga interesi dhe të ngjashme
Të ardhurat nga interesi janë fituar nga asetet në vijim:
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2012
Viti që mbaron më 31 Dhjetor
2011
Kreditë dhe paradhëniet:
ndaj konsumatorëve 73,271 70,744
ndaj bankave 153 559
Asetetfinanciaretëmbajturapër tregtim - 49
Asetetfinanciarenëdispozicion për shitje 248 2,847
Të tjera 63 715
Totali 73,735 74,914
Të ardhurat nga interesi përfshijnë interesin akrual në asetet finan-
ciare të dëmtuara prej 335 mijë euro (2011: 216 mijë euro) dhe sht-
endosjen e provizioneve të dëmtuara prej 1,968 mijë euro (2011: 82
mijë euro).
123.6 milionëa euro që nga dhjetori 2012 (2011: 109.5 milionëa euro).
Burimet në Dispozicion për Mbulimin e Rrezikut (BDMRr, të referu-
ara si ‘Risikodeckungsmasse’ në standardet MaRisk të përcaktuara
për bankat gjermane) ishin caktuar në 60% të potencialit për marrje
të rrezikut, d.m.th. 74.16 milionëa euro. Për kalkulimin e humbjeve
potenciale në kategoritë e ndryshme të rrezikut, janë përdorur kon-
ceptet në vijim:
• Rreziku kreditor (klientët): Norma e humbjeve historike dhe
shpërndarja e tyre statistikore janë kalkuluar bazuar në analizën e
azhurnuar rregullisht të portofolit të kredive. Normat e humbjeve
historike në kategoritë e vonesave të ndryshme (më nivel besimi
99.75%) aplikohen për portofolin e kredive për të kalkuluar humb-
jet potenciale nga kreditë.
• Rreziku homolog: Kalkulimi i humbjeve potenciale për shkak të
rrezikut homolog është bazuar në probabilitetin e mospagesave
që paraqiten nga kategorizimi ndërkombëtar përkatës i palës ho-
mologe ose shtetit të saj përkatës të operimit (pas rregullimit).
• Rrezikuitregut:Derisalëvizjethistoriketëvalutësanalizohennë
mënyrë statistikore dhe variancat më të larta (nivel besimi 99%)
aplikohen për pozitat e tanishme të valutës, rreziku i normës së
interesit kalkulohet duke përcaktuar ndikimin e vlerës ekonomike
të tronditjes të normës standarde të interesit për EuR/usD (2 %
pikë, tronditja e normës së interesit të Bazel) dhe niveleve më të
larta të tronditjes për valutat e thera.
• Rrezikuoperativ:QasjaestandarditBazelIIpërdoretpërtëkalku-
luar vlerën përkatëse.
Rreziqet e tjera janë vlerësuar si jo mjaftueshëm relevante për
bankën ose si relevante, por jo të kuantifikueshme, p.sh. rreziku i
likuiditetit.
Tabela në vijim tregon shpërndarjen e RAtCR ndërmjet kategorive të
ndryshme të rrezikut siç përcaktohet nga Komiteti për Menaxhimin
e Rrezikut të Grupit dhe niveli i përdorimit deri në fund të dhjetorit
2012.
Faktori i rrezikut
Detajet e rrezikut
Limiti (në %) Limiti Aktual
Limiti i përdorur (në % të
limitit)
Rreziku kreditor (klientët)
33.00% 40,795 1,202 1.00%
Rreziku homolog
Bankat komerciale 1.00% 1,236 2 0.00%
Bankat qendrore 4.00% 4,945 1,285 1.00%
Rreziku i tregut
Rreziku valutor 2.00% 2,472 27 0.00%
Rreziku i normës së
interesit10.00% 12,362 6,665 5.40%
Rreziku operativ 10.00% 12,362 7,775 6.30%
Burimet e disponueshme për të mbuluar rrezikun
60.00% 74,172 16,956 13.70%
R a p o R t i V j e to R 201256
Viti që mbaron më
31 Dhjetor 2012
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2011
Fitimet/(humbjet) neto nga ndryshimet në vlerën reale të instrumenteve financiaretëklasifikuarasi të mbajtura për tregtim
- 5
Fitimet/(humbjet) neto nga ndryshimet në vlerën reale të instrumenteve financiarederivative
- 2
Totali - 7
10. Fitimet/(humbjet) neto mbi letrat me vlerë në dispozicion për shitje
Fitimet minus humbjet nga letrat me vlerë në dispozicion për shitje
për vitet që mbarojnë më 31 Dhjetor 2012 dhe 2011 ishin si në vijim:
Për vitin që mbaron më 31 Dhjetor 2012
Për vitin që mbaron më 31 Dhjetor 2011
Humbjet neto nga largimi i letrave me vlerë në dispozicion për shitje
1,458 1,047
Totali 1,458 1,047
11. Shpenzimet për rezervë nga huatë
Për vitin që mbaron
më 31 Dhjetor 2012
Për vitin që mbaron më
31 Dhjetor 2011
Kreditë dhe paradhëniet për klientët (shënimi 16)
13,320 13,358
Totali 13,320 13,358
12. Shpenzimet administrative dhe të tjera operative
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2012
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2011
shpenzimet e personelit 12,640 12,575
Zhvlerësimi dhe amortizimi 3,372 3,441
shpenzimet e sigurimit 1,110 1,192
shpenzime për reklama dhe promovime
1,891 2,039
shpenzimet e qiramarrjes 2,459 2,401
Tarifat konsultuese dhe ligjore 560 479
shpenzimet e trajnimit 834 870
Sigurimi 73 76
Të tjera 7,499 7,154
Totali 30,438 30,227
6. Shpenzimet e interesit dhe të ngjashme
shpenzimet e interesit janë shkaktuar në detyrimet në vijim:
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2012
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2011
Depozitat nga klientët 14,437 14,555
Fondet e huazuara 2,118 2,528
Të tjera 153 187
Totali 16,708 17,270
7. Të ardhurat nga tarifat dhe komisioni
Të ardhurat nga tarifat dhe komisionit për vitet që mbarojnë më 31
Dhjetor 2012 dhe 2011 ishin si në vijim:
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2012
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2011
Transferet dhe transaksionet e pagesave
3,832 3,669
Letrat e kredisë dhe garancitë 426 480
Tarifat e mirëmbajtjes së llogarisë 1,391 1,467
Kartela debi/të kreditit 3,175 3,159
Të ardhurat nga tarifat e tjera dhe komisioni 902 769
Totali 9,726 9,544
8.Shpenzimet e tarifave dhe komisionit
shpenzimet e tarifave dhe komisionit për vitet që mbarojnë më 31
Dhjetor 2012 dhe 2011 ishte si në vijim:
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2012
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2011
ofruesi i Ti-së dhe shërbimet përkatëse 1,058 1,152
Tarifat dhe komisionet ndaj llogarive tona 281 249
Tarifat e tjera ndaj bankës 541 500
Tarifat dhe shpenzimet e lidhura me kartelat 472 586
Tarifat dhe komisionet e tjera 735 723
Totali 3,087 3,210
9. Fitimet/(humbjet) neto mbi instrumentet financiare të klasi-
fikuara si të mbajtura për tregtim
Fitimet minus humbjet nga instrumentet financiare të klasifikuara si
të mbajtura për tregtim për vitet që mbarojnë më 31 Dhjetor 2012 dhe
2011 ishin si në vijim:
PA s qy R A F i N A N Ci A R E 57
Viti që mbaron më 31 Dhjetor
2012
Viti që mbaron më 31 Dhjetor
2011
Tatimitparafitimit 20,637 21,055
Minus: shpenzimet e lejueshme (provizioni shtesë për kreditë bazuar në rregullat e BqK)
(3,753) (2,751)
Plus: shpenzimet jo të lejuara: 1,006 1,236
Të ardhurat e tatueshme 17,890 19,540
Tatimi i tanishëm mbi të ardhurat në normë prej 10% 1,789 1,954
Shpenzimet totale të tatimit mbi të ardhurat 1,789 1,954
sipas legjislacionit tatimor në Kosovë, autoritetet tatimore kanë të
drejtën e ekzaminimit të kthimeve tatimore deri në gjashtë vite pas
parashtrimit.
Asetet/detyrimet e tatimeve mbi të ardhurat e shtyra:
Më poshtë është komponenta e aseteve/detyrime të tatimeve mbi të
ardhurat e shtyra, të regjistruara nga banka në normën prej 10%, për
vitet që mbarojnë më 31 Dhjetor 2012 dhe 2011.
Asetet e tatimit mbi të ardhurat e shtyra:
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Aseti i tatimit mbi të ardhurat e shtyra 520 43
Rivleresimet e vlerës reale derivative - 9
Dallimet e tjera të përkohshme 62 371
Rezerva e rivlerësimit në dispozicion për shitje - 97
Aseti i tatimit mbi të ardhurat e shtyra 582 520
Detyrimi i tatimit mbi të ardhurat e shtyra:
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Detyrimi i shtyrë i tatimit mbi të ardhurat e shtyra 574 474
Taksa e zhvlerësimit të asetevefikse 56 38
Rezerva e rivlerësimit në dispozicion për shitje 115 -
Provizionet për rënie në vlerë te kredisë 860 582
Detyrimet e tatimeve mbi të ardhurat e shtyra 1,605 1,094
Aseti/detyrimi neto i tatimeve të shtyra 1,023 574
14. Paraja e gatshme dhe bilanci me bankën qendrore
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Paraja e gatshme në dorë 41,261 41,072
shumat e mbajtura në BqK
Llogaritë qarkulluese 55,289 22,765
Llogaria e rezervës statusore 39,520 42,038
Letrat me vlerë të qeverisë së Kosovës (deri në 3 muaj) 2,605 -
Totali 138,675 105,875
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2012
Viti që mbaron më
31 Dhjetor 2011
Komunikimi (telefoni, lidhja e internetit) 774 798
Transporti (karburanti, mirëmbajtja, etj) 446 461
Furnizimet e zyrës 551 522
Mirëmbajtja dhe riparimet 918 880
Komunalit përfshirë energjinë elektrike 824 990
shpenzimet ndaj ProCredit Holding 884 879
Tantiemat për softuerët 140 75
Shpenzimet e shlyerjes 249 630
shpenzimet për fondin e sigurimit të depozitave 847 477
shpenzimet nga provizioni i zërave jashtë bilancor 1,073 339
shpenzimet për zgjedhjet e rasteve gjyqësore 110 276
shpenzimet për largimin e pronës, impianteve dhe pajisjeve
12 111
shpenzimet për stipenditë 63 83
shpenzimet e tjera 608 633
7,499 7,154
Më 31 Dhjetor 2012 banka kishte 1,100 punonjës (2011: 1,071 punonjës).
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2012
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2011
Rrogat dhe pagat 11,528 11,478
Kontributi pensional 606 599
Benefitetdytësore 506 498
12,640 12,575
13. Shpenzimet e tatimit në të ardhura
shpenzimet e tatimit në të ardhura për vitet që mbarojnë më 31
Dhjetor 2012 dhe 2011 të përbëra nga tatimi në të ardhurat në korpo-
rata dhe tatimi i shtyrë siç detajet më poshtë.
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2012
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2011
Tatimi në të ardhurat e korporatës 1,789 1,954
Tatimi i shtyrë 334 239
Shpenzimet totale mbi të ardhurat 2,123 2,193
Tatimi mbi të ardhurat e korporatës:
Një barazim e shpenzimeve për tatimet mbi të ardhurat e korporatës
të aplikueshme për fitimin nga aktivitetet operative para tatimit mbi
të ardhurat në normën e tatimit mbi të ardhurat statusore në normën
efektive të tatimit mbi të ardhurat të bankës për vitet që mbarojnë më
31 Dhjetor 2012 dhe 2011 ishte si në vijim:
R a p o R t i V j e to R 201258
Lëvizja në provizion për kreditë më 31 dhjetor 2012 ishte si në vijim:
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Më 1 janar 27,048 21,158
Ngarkesa për vitin 13,320 13,358
shtendosja e skontimit (1,968) -
Kreditë e shlyera (8,942) (7,468)
Më 31 Dhjetor 29,458 27,048
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2012
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2011
Provizioni i ngarkuar për individët:
−Mbitërheqjet 159 113
−Kartelatekreditit 59 203
−Kreditëekonsumatorëve 97 20
−Përmirësimiishtëpisë 818 835
1,133 1,171
Provizioni i ngarkuar
për entitetet korpora-
tive:
−Mbitërheqjetpërbizneset 162 577
−Biznesiderinë150mijë EuRo 5,613 5,218
−Biznesimëimadhse150 mijë EuRo 4,434 6,364
10,209 12,159
11,342 13,330
Provizioni për artikujt jashtë bilancit të gjendjes
(125) 28
Totali 11,217 13,358
Më 31 Dhjetor 2012, portofoli i kredive përfshinte kreditë për punon-
jësit e bankës në shumë totale prej 5,755 euro (31 Dhjetor 2011: 7,213
mijë euro). Këto kredi janë lejuar me terma që mbizotërojnë në treg
dhe janë monitoruar nga Banka qendrore e Kosovës (BqK), që për-
cakton limitin maksimal të lejuar për kreditë e tilla që është relative
për kapitalin rregullativ të bankës.
Efekti financiar i kolateralit është prezantuar duke shpalosur vlerat
e kolateralit të ndara për (i) ato asetet ku kolaterali dhe shtimet e
tjera të kredisë janë të barabarta me ose tejkalojnë vlerat bartëse të
asetit (asetet e mbi kolateralizuara) dhe (ii) ato asetet ku kolaterali
dhe shtimet e tjera të kredive janë më pak se vlera bartëse e asetit
(asetet e nën kolateralizuara).
Rezerva statusore paraqet depozitën minimale rezervë që duhet
mbajtur në pajtim me kërkesat e BqK për qëllime likuiditeti. Rezervat
e tilla janë kalkuluar si përqindje minimale e kërkuar prej 10% të de-
pozitës mujore mesatare të konsumatorit të bankës me maturitete
deri në një vit, për muajin paraprak, dhe ku rezerva statusore pranë
BqK nuk duhet të jetë më pak se 5% e bazës së aplikueshme të de-
pozitave. Rezerva statusore nuk është në dispozicion për përdorimin
ditor nga ana e bankës.
Banka pranon interes mbi bilancit e mbajtura në BqK deri në shumën
prej 10% të proporcionit minimal të rezervës së kërkuar. Norma e in-
teresit e pranuar më 31 dhjetor 2012 ishte 0% në vit (2011: 0.1% në vit).
15. Kreditë dhe paradhëniet për bankat
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Llogaritë qarkulluese 44,026 22,687
Depozitat me afat në banka 12,174 39,588
interesi akrual 2 18
Totali 56,202 62,293
qarkullimi 56,202 62,293
Për qëllime të pasqyrave të rrjedhës së parave të gatshme, llogaritë
rrjedhëse dhe depozitat me afat në banka janë përfshirë në pasqyrën
e parasë së gatshme dhe ekuivalentëve të parasë së gatshme (shën-
im 30).
Normat e interesit vjetor mbi depozitat me afat në banka në fund të
periudhës raportuese ishin si në vijim:
• DepozitatnëEURO:nga0.46%në0.2%
(2011: nga 0.76% në 0.46%)
• DepozitatnëUSD:nga0.805%në0.2%
(2011: nga 0.39% në 0.8%)
16. Kreditë dhe paradhëniet për klientë
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Kreditë për klientët 459,909 468,275
Mbitërheqjet 48,810 48,199
Kartelat e kreditit të arkëtueshme 1,120 1,004
Tarifat e shtyra të shpërndarjes (3,431) (3,796)
interesi akrual mbi kreditë 3,957 4,196
510,365 517,878
Provizioni për humbjet nga kreditë (29,458) (27,048)
Totali 480,907 490,830
qarkulluese 222,109 210,509
joqarkulluese 258,798 280,321
PA s qy R A F i N A N Ci A R E 59
Efekti i kolateralit më 31 dhjetor 2012:
Asetet e mbi-kolateralizuara Asetet e nën-kolateralizuara
Vlera bartëse e aseteve Vlera reale e kolateralit Vlera bartëse e aseteve Vlera reale e kolateralit
Mbitërheqjet - - 2,836 165
Kartelat e kreditit - - 993 84
Kreditë e konsumatorëve - - 10,784 2,460
Përmirësimi i shtëpive - - 111,316 106,450
Mbitërheqjet për biznesin 44,296 154,874 - -
Biznesi deri në 150 mijë 192,813 267,212 - -
Biznesi më i madh se 150 mijë 117,868 210,920 - -
Totali 354,977 633,006 125,929 109,159
Efekti i kolateralit më 31 dhjetor 2011:
Asetet e mbi-kolateralizuara Asetet e nën-kolateralizuara
Vlera bartëse e aseteve Vlera reale e kolateralit Vlera bartëse e aseteve Vlera reale e kolateralit
Mbitërheqjet - - 2,342 387
Kartelat e kreditit - - 915 1
Kreditë e konsumatorëve - - 11,675 2,206
Përmirësimi i shtëpive - - 115,099 106,208
Mbitërheqjet për biznesin 44,851 167,807 - -
Biznesi deri në 150 mijë 183,020 231,117 - -
Biznesi më i madh se 150 mijë 132,720 211,124 - -
Totali 360,591 610,048 130,031 108,802
Zbërthimi i kredive sipas vlerave kolaterale:
shifrat në tabelën më poshtë janë shumat agregate të vlerës së ulët
(i) bartëse të një aseti dhe (ii) të vlerës reale të kolateralit që e sig-
uron atë.
Deri më 31 Dhjetor 2012:
Hipotekat Stoqet Të tjera Totali
Mbitërheqjet - 114 51 165
Kartelat e kreditit - 11 73 84
Kreditë e konsumatorëve - 1,961 499 2,460
Përmirësimi i shtëpive 54,300 42,302 9,848 106,450
Mbitërheqjet për biznesin 17,176 5,513 21,608 44,297
Biznesi deri në 150 mijë 77,299 40,989 74,525 192,813
Biznesi më i madh se 150 mijë 69,997 5,982 41,888 117,867
Total 218,772 96,872 148,492 464,136
Ekspozimet e pasiguruara 16,771 - - -
Kreditë totale dhe paradhëniet për konsumatorët 235,543 96,872 148,492 464,136
R a p o R t i V j e to R 201260
Deri më 31 Dhjetor 2011:
Hipotekat Stoqet Të tjera Totali
Mbitërheqjet 200 88 99 387
Kartelat e kreditit - 1 - 1
Kreditë e konsumatorëve 20 1,717 470 2,207
Përmirësimi i shtëpive 52,040 45,736 8,432 106,208
Mbitërheqjet për biznesin 18,600 9,859 16,391 44,850
Biznesi deri në 150 mijë 67,745 58,635 56,640 183,020
Biznesi më i madh se 150 mijë 81,428 11,965 39,326 132,719
Totali 220,033 128,001 121,358 469,392
Ekspozimet e pasiguruara 21,229 - - 21,229
Kreditë totale dhe paradhëniet për konsumatorët 241,262 128,001 121,358 490,621
17. Instrumentet financiare derivative
Shuma e imagjinuar Premia Vlera reale Goditjet e vlerave kapakë
Normat e interesit OTC për CAPS më 31 dhjetor 2012
Normat e interesit oTC për caps:
1 muaj - - - -
Normat e interesit OTC për CAPS më 31 dhjetor 2011
Normat e interesit oTC për caps:
1 muaj 65,000 241 - 3.50%
18. Asetet financiare në dispozicion për shitje
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Aksionet në kompanitë e vendosura në shtetet e oBEZh 18 18
Letrat me vlerë
Letratmevlerëmeinteresfiks 104,113 96,768
Letrat me vlerë me norma variabile interesi - -
interesi akrual 1,114 2,195
105,227 98,963
Totali 105,245 98,981
qarkulluese 105,245 98,981
PA s qy R A F i N A N Ci A R E 61
19. Asetet e patrupëzuara
Kostoja Softueri
Më 1 janar 2011 2,807
shtesat 721
Më 31 dhjetor 2011 3,528
shtesat 991
Më 31 Dhjetor 2012 4,519
Zhvlerësimi i akumuluar
Më 1 janar 2011 2,386
Ndryshimet për vitin 455
Më 31 Dhjetor 2011 2,841
Ngarkesa për vitin 536
Më 31 Dhjetor 2012 3,377
Vlera neto në libra
Më 31 Dhjetor 2011 687
Më 31 Dhjetor 2012 1,142
20. Pronat dhe pajisjet
Toka NdërtesatAsetet në ndërtime
sipër
Mobilet dhe orenditë
Pajisjet elektronike
Përmirësimet e objekteve të
mbajtura me qiraTotali
Kostoja
Më 1 janar 2011 3,987 5,696 587 1,629 14,345 3,670 29,914
shtesat 705 956 2,503 214 2,747 527 7,652
Largimet nga përdorimi - (113) (2,753) (142) (1,243) (32) (4,283)
Më 31 Dhjetor 2011 4,692 6,539 337 1,701 15,849 4,165 33,283
shtesat - - 1,175 206 4,096 415 5,892
Largimet nga përdorimi - - (397) (94) (2,215) (197) (2,903)
Më 31 Dhjetor 2012 4,692 6,539 1,115 1,813 17,730 4,383 36,272
Zhvlerësimi i akumuluar
Më 1 Janar 2011 - 934 - 1,338 9,114 2,087 13,473
Ngarkesat për vitin - 317 - 191 2,112 366 2,986
Largimet nga përdorimi - (18) - (131) (128) (19) (296)
Më 31 Dhjetor 2011 - 1,233 - 1,398 11,098 2,434 16,163
Ngarkesat për vitin - 335 - 207 1,926 368 2,836
Largimet nga përdorimi - - - (94) (716) (188) (998)
Më 31 Dhjetor 2012 - 1,568 - 1,511 12,308 2,614 18,001
Vlera neto në libra
Më 31 Dhjetor 2011 4,692 5,306 337 303 4,751 1,731 17,120
Më 31 Dhjetor 2012 4,692 4,971 1,115 302 5,422 1,769 18,271
R a p o R t i V j e to R 201262
21. Asetet tjera financiare
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Tarifa akruale e mirëmbajtjes së llogarisë 10 44
Depozitat e sigurisë 375 1,422
Tëarkëtueshmengagrupiiinstitucionevetëtjerafinanciare 1,589 656
Asetettjerafinanciare 16 8
Totali 1,990 2,130
qarkulluese 1,616 708
joqarkulluese 374 1,422
Asetet tjera financiare nuk janë as obligim i kaluar e as të dëmtuara
dhe janë klasifikuar në kategorinë standarde të definuar nga katego-
rizimi kreditor i bankës.
22. Asetet tjera
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
shpenzimet e parapaguara 626 433
Paradhënietepaguarapërasetetfikse 35 293
Asetet tjera 773 226
Totali 1,434 952
qarkulluese 1,519 943
23. Detyrimet ndaj bankave
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
shumat qarkulluese 1,519 943
Totali 1,519 943
qarkulluese 1,519 943
24. Detyrimet ndaj klientëve
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Llogaritë rrjedhëse 209,189 205,562
Llogaritë e kursimit 143,313 144,398
Llogaritë e depozitave me afat 308,147 301,088
Llogaritë e tjera të klientëve 3,032 3,799
interesi akrual 10,306 9,323
Totali 673,987 664,170
qarkulluese 610,302 609,717
joqarkulluese 63,685 54,453
PA s qy R A F i N A N Ci A R E 63
26. Detyrimet e tjera financiare
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
shpenzimet akruale 717 712
Të pagueshmet ndaj furnitorve 637 759
Detyrimet ndaj kompanive të PC grupit 294 300
Fondet e pensionit të pagueshme ndaj palëve të treta 140 124
Provizionet e tjera 209 462
1,997 2,357
27. Detyrimet e tjera
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Provizioni për pushimin e pashfrytëzuar 211 211
Provizioni për rastet gjyqësore 257 280
Provizioni nga zërat jashtë bilancor 74 199
Të tjera 447 190
989 880
Qarkulluese 989 880
E përfshirë në depozitat e klientëve është një shumë prej 27,541 euro
(2011: 31,009 euro) që paraqet depozitat e bllokuara të ofruara si
kolateral për kreditë e lejuara, garancitë e lëshuara, letrat e hapura
të kredive dhe urdhrat e pagesës jashtë vendit në emër të klientëve.
Llogaritë e tanishme përgjithësisht nuk bartin interes. Llogaritë e
kursimit bartin interesin me 1.70% në vit më 31 dhjetor 2012 (2011:
1.70% në vit). Normat e interesit vjetor të aplikuara për depozitat me
afat më 31 dhjetor 2012 dhe 2011 ishin si në vijim:
Depozitat me afat 2012 2011
Një muaj 1.50%-1.90% 1.50%-1.90%
Tre muaj 1.60%-2.50% 1.60%-2.50%
Gjashtë muaj 1.75%-2.90% 1.75%-2.90%
Një vit 2.40%-4.00% 2.40%-4.00%
25. Fondet e tjera të huazuara
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Huazimet vartëse 24,545 24,545
Tarifat e shtyra (70) (81)
interesi akrual 530 596
Totali 25,005 25,060
Qarkulluese 530 595
joqarkulluese 24,475 24,465
Fondet e huazuara paraqesin një marrëveshje të lartë të kredive me
Fondin Evropian për Evropën juglindore (FEEj) për ofrimin e finan-
cimit për aktivitetet huadhënëse të bankës si dhe marrëveshjet për
kredi vartëse me FEEj, responAbility dhe Fondi Mikrofinanciar Credit
suisse, në emër të responsAbility.
Fondi Evropian për Evropën Juglindore (FEEJ)
Në qershor 2009, banka u dakordua që të rikonstruktojë mar-
rëveshjen për kreditë a pashlyera vartëse me FEEj në një marrëveshje
të re të kredive vartëse me terma dhe kushte të reja. shuma e mar-
rëveshjes së ristrukturuar të kredive vartëse është 7,045 euro, me
një normë variabile interesi: Euribor gjashtëmujor plus një margjinë
fikse prej 6.25% për pesë vitet e para të marrëveshjes. Kredia var-
tëse ka një maturitet dhjetëvjeçar.
Gjithashtu në qershor 2009, banka nënshkroi dy marrëveshje të
kredive të reja vartëse me FEEj për 5,000 euro secila. Kreditë kanë
një normë variabile interesi: euribor gjashtëmujor plus një margjinë
fikse prej 6.25%, dhe maturitet dhjetëvjeçar.
ResponsAbility SICAV Luxemburg
Në shtator 2009, banka nënshkroi një shënim vartës me respon-
Ability për 2,250 euro, me një normë fikse interesi prej 10.01% për
pesë vitet e para të shënimit (norma variabile e interesit nga viti gjas-
htë e tutje) dhe një maturitet dhjetëvjeçar. Në të njëjtin muaj, banka
shënoi një shënim premtues vartës me Kompaninë e Menaxhimit
të Fondeve Mikrofianciare Credit suisse, në emër të Fondit Global
Mikrofinanciar responsAbility. shuma e shënimit vartës është 5,250
euro, me një normë fikse interesi prej 10.01% për pesë vitet e para
të kredisë (norma variabile e interesit nga viti gjashtë e tutje) dhe
dhjetë vite maturitet.
Banka ka siguruar leje nga BqK që të regjistrojë të gjitha mar-
rëveshjet e kredive vartëse si kapital rregullativ Tier ii.
R a p o R t i V j e to R 201264
Rezerva kontigjente:
Në dhjetor 2000, një rezervë kontigjente prej 511 mijë euro (1 mil-
ionë marka gjermane) është krijuar nga një shpërndarje e fitimeve të
mbajtura. Rezerva paraqet një provizion kundrejt rrezikut politik dhe
nuk mund të shpërndahet si dividendë pa aprovim paraprak të BqK.
29. Rezerva e rivlerësimit të instrumenteve financiare në
Dispozicion për shitje
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Bilanci më 1 janar (1,261) (389)
Rezerva e rivlerësimi të instrumentevefinanciarenëdispozicion për shitje (AFs)
1,151 (2,059)
Tatimet e shtyra në rezervën e rivlerësimit për letrat me vlerë AFs
(114) 140
Rregullimeteriklasifikimitpër investimet e shitura AFs - 1,047
Bilanci më 31 Dhjetor (224) (1,261)
30. Paraja e gatshme dhe ekuivalentët e parasë së gatshme
Për qëllimet e pasqyrës së rrjedhës së parave të gatshme, paraja e
gatshme dhe ekuivalentët e parasë së gatshme përbëhej nga si në
vijim më 31 Dhjetor 2012:
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Paraja e gatshme në dorë (shënim 14) 41,261 41,072
Llogaritë qarkulluese me bankën qendrore (shënim 14)
55,289 22,765
Depozitat me maturitet të më pak se tre muaj (shënim 15)
56,200 62,276
Letrat me vlerë të qeverisë së Kosovës (deri në 3 muaj)
2,605 -
Totali 155,355 126,113
31. Transaksionet me palët e ndërlidhura
Entiteti prind dhe kontrolluesi final i bankës është ProCredit Holding
AG& Co. KGaA.
Në kurs të kryerjes së biznesit bankar, banka hyri në transaksione
të ndryshme biznesi me palët e ndërlidhura. Këto transaksione ishin
kryer në terma komercial dhe me norma tregu.
Më 31 dhjetor 2010, banka kishte një marrëveshje rezervë linjë me
ProCredit Holding me një shumë të disponueshme deri në 30,000
euro të lehtësirave të zotuara të patërhequra të huazimit për qël-
limit të përmbushjes së nevojave të përgjithshme financiare. Kjo
marrëveshje rezervë e linjës tani qëndron në 15,000 euro dhe do të
maturohet më 11 mars 2013.
Grupi ProCredit udhëhiqet nga ProCredit Holding AG & Co. KGaA,
bazuar në Franfkurt am Main, Gjermani. ProCredit Holding është ak-
sionari më i madh i grupit prej 22 bankash dhe institucionesh finan-
ciare përfshirë edhe ProCredit Bankën në Kosovë. Gjithashtu, grupi
përfshin edhe quipu (ofruesin e shërbimeve të Ti-së për grupin) si
shpenzimet akruale janë bërë në ndërlidhje me kostot që dalin nga
zotimet kontraktuale dhe kompensimi i lidhur me performancën (bo-
nuset) për punonjësit e bankës dhe për kostot që dalin nga obligimet
shtesë tatimore në ndërlidhje me shpenzimet jo të zbritshme, sipas
ligjit vendor tatimor.
28. Kapitali aksionar
Kapitali i autorizuar, i lëshuar dhe plotësisht i paguar i bankës:
Më 31 Dhjetor 2012 Më 31 Dhjetor 2011
Numri i aksioneve
EUR ‘000
Numri i aksioneve
EUR ‘000
Aksionet e zakonshme
me 5 euro secila më 31 Dhjetor
10,269,242 51,346 7,269,242 36,346
Në fund të vitit, banka ka pasur strukturën e aksionarëve si në vijim:
Deri më 31
Dhjetor 2012Numri i
aksioneveshuma e
pjesëmarrjesPjesëmarrja
në %
ProCredit Holding 10,269,242 51,346,210 100%
Totali 10,269,242 51,346,210 100.00%
Më 31 Dhjetor 2011
Commerzbank 1,101,820 5,509,100 15.16%
ProCredit Holding 6,167,422 30,837,110 84.84%
Totali 7,269,242 36,346,210 100.00%
Premia e aksioneve paraqet vlerën e kontributeve të pranuara në te-
jkalim të vlerës emërore të aksioneve të emetuara. Vlera e premisë së
aksionit në fund të 2011 kapte shumën prej 4,204 euro.
Nuk ka kufizime, kushte ose preferenca të lidhura me aksionet e za-
konshme.
65PA s qy R A F i N A N Ci A R E
Holding një tarifë menaxhimi që kap shumën në 841 mijë euro (2011:
833 mijë euro).
Tabela më poshtë shpalosë kompensimin për Bordin Menaxhues
për 2011 dhe 2012.
Kompensimi i menaxhmentit kyç
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2012
Viti që mbaron më 31 Dhjetor 2011
Pagat 186 133
Kontributet pensionale 6 5
Tatimet në të ardhurat personale 17 12
Totali 209 150
32. Zotimet dhe kontingjentet jashtë bilancit të gjendjes
32.1 Zotimet dhe kontingjentet
Zotimet e lidhura me kredi përfshijnë zotimet për ofrimin e kredive,
letrave të kredive dhe garancive, të cilat janë të dizajnuara për të
përmbushur kërkesat e klientëve të bankës.
Letrat e kredive dhe garancitë e dhëna për konsumatorët zotojnë
bankën që të bëjë pagesa në emër të konsumatorëve për të kryer në
kuadër të termave të kontratës.
Zotimet për ofrimin e kredive paraqesin zotimet kontraktuale për të
bërë kredi dhe kredi revolvuese. Zotimet në përgjithësi kanë data
fikse të skadimit, ose kauza të tjera të përfundimit. Meqë zotimet
mund të skadojnë pa qenë të tërhequra, shumat totale nuk paraqesin
medoemos kërkesat e parasë së gatshme.
Më 31 dhjetor, banka ka pasur zotimet dhe kontingjentet në vijim:
Zotimet e lidhura me kreditë
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Letërkredi (mjete kreditore) 605 975
Garancitë ndërkombëtare 5,370 5,479
Garancitë lokale 7,790 9,814
Zotimet e lidhura me kreditë 46,345 42,312
Minus: Provizioni (74) (198)
Totali 60,036 58,382
Më 31 Dhjetor, zotimet e lidhura me kredi të bankës ishin zbërthyer
si në vijim:
Zotimet e kredive përbëhen nga:
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
Lehtësirat e papërdorura të kartelave të kreditit 6,682 5,050
Limitet e pashfrytëzuara të aprovuara të mbitërheqjes
30,548 30,270
Transhet e pa shpërndara të kredive 7,451 6,792
Pjesa e pashfrytëzuar e linjave kreditore 1,664 200
Totali 46,345 42,312
32.2 Procedurat ligjore
Banka është përfshirë në konteste ligjore që dalin nga kursi i
zakonshëm afarist. Menaxhmenti i bankës beson se rezultati final
dhe Akademitë e ProCredit në Gjermani, Kolumbi dhe Maqedoni, të
cilat shërbejnë për nevojat e trajnimit dhe zhvillimit profesional të
stafit të grupit ProCredit.
Palët përkatëse me të cilat banka ka hyrë në transaksione afariste
ishin (bilancet e fundvitit të prezantuara):
Aksionarët dhe kompanitë e grupit ProCredit:
31 Dhjetor 2012
31 Dhjetor 2011
Asetet më 31 dhjetor
Të arkëtueshmet nga bankat ProCredit 757 859
Të arkëtueshmet nga quipu GmbH 5 3
Kreditë për Akademinë Rajonale të ProCredit, Maqedoni 1,000 1,000
interesi akrual mbi kreditë 6 6
Tarifat e shtyra disbursimit (4) (4)
Të arkëtueshmet e tjera 152 77
Detyrimet deri më 31 dhjetor
Detyrimet ndaj bankave të tjera ProCredit 275 238
Detyrimet ndaj ProCredit Holding AG & Co. KGaA 122 126
Detyrimet ndaj akademive të ProCredit 6 1
Detyrimet ndaj ProCredit quipu GmbH 389 582
Të ardhurat për vitin
Viti që mbaron më 31 Dhjetor
2012
Viti që mbaron më 31 Dhjetor
2011
Të ardhurat për vitin nga ProCredit Holding AG & Co. KGaA
- 12
Të ardhurat nga interesi nga Akademitë ProCredit 77 76
Të ardhurat e interesit nga quipu GmbH 3 3
Shpenzimet për vitin
Viti që mbaron më 31 Dhjetor
2012
Viti që mbaron më 31 Dhjetor
2011
Marrëveshja e shërbimit të menaxhmentit me ProCredit Holding AG & Co. KGaA
841 833
shpenzimet e trajnimit me ProCredit Holding dhe Akademitë 499 455
shpenzimet e tarifës së zotimit me ProCredit Holding AG & Co. KGaA
147 178
shpenzimet për shërbimet tjera të Ti-së me quipu GmbH 223 173
shpenzimet e interesit për bankat e tjera ProCredit - 55
shpentimet e tarifave me quipu GmbH 1,077 1,141
Më 31 Dhjetor 2012, banka ka pasur marrëveshje të shërbimeve të
menaxhmentit me ProCredit Holding për shërbimet mbështetëse që
ajo ofron, në përputhje me të cilat banka duhet t’i paguajë ProCredit
R a p o R t i V j e to R 201266
i këtyre padive ligjore nuk do të ketë ndonjë efekt material në
operacionet e bankës.
32.3 Detyrimi momental i tatimit mbi të ardhurat
Pasqyrat financiare të bankës për vitin që mbaron më 31 dhjetor 2012
i nënshtrohen auditimit tatimor nga autoritetet tatimore lokale. Gjatë
vlerësimit të detyrimit tatimor të bankës, menaxhmenti ka përdorur
përpjekjet e tij më të mira dhe gjykimin për të qenë në përputhje me
ligjet lokale tatimore. sidoqoftë, meqë gjykimi individual përkitazi
me kërkesat e caktuara ligjore tatimore mund të dallojnë nga
vlerësimi final i autoriteteve tatimore, detyrimi momental tatimor
deri më 31 dhjetor 2012 mund të dallojë me atë të raportuar në këto
pasqyra financiare.
32.4 Zotimet e lizingut operativ
Banka ka hyrë në lizingje pronësore komerciale për zyrat e saj. Më
31 dhjetor, qiratë minimale të ardhshme të bankës të pagueshme në
kuadër të lizingjeve të anulueshme operative ishin si në vijim:
31 Dhjetor 2012 31 Dhjetor 2011
jo më vonë se 1 vit 2,521 2,205
Më vonë se 1 vit dhe jo më vonë se 5 vite 8,815 7,121
Më vonë se 5 vite 7,609 7,604
Totali 18,945 16,930
33. Ngjarjet pas përfundimit të periudhës raportuese
Nuk ka asnjë ngjarje materiale që pritet të zhvillohet pas datës së
raportimit të pasqyrave financiare e cila do të kërkonte shpalosjen e
sërishme të pasqyrave financiare.
PA s qy R A F i N A N Ci A R E 67
R a p o R t i V j e to R 201268