psychology: a conceptual of horticultural...

12
วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี 17 ปีท่ 26 ฉบับที่ 1 มกราคม - เมษายน 2558 Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapy Maithai Chaiyapan M.A. (Counseling Psychology), Lecturer Psychology and Guidance Faculty of Education, Songkhla Rajabhat University Natnalin Khamsampao M.A. (Counseling Psychology), Adjunct Lecturer Research and Applied Psychology, Faculty of Education, Burapha University Abstract Horticultural therapy is a process in which plant-based activities and landscape are being utilized as therapeutic mediums by trained therapist to achieve certain treatment goals. By using psychological knowledge, techniques and skills, it aims to promote patients’ health, well-being, capability and quality of life. This horticultural activity provides patients to realize the deep connection between life with nature and how to adapt themselves to the surrounding world. Its underlying concept is based on the assumption that people are intrinsic connected with the world of nature.Therefore, garden with many green elements is expected to help in healing patients’ mind and increase their capabilities. The examples of these benefits include better physical heath through exercisein those activities, improved emotional well-being and reduced stresses. Finally, it encourages social interactions between people, reduces the feeling of isolation or exclusion, and improves coping skills and inspiration to life. Keywords: Psychology, Conceptual, Horticultural Therapy

Upload: others

Post on 27-Jun-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapyedujournal.psu.ac.th/edujn/index.php/edu_jn2015/article/...มาจากคำว า Horticulture Therapy โดยน กจ ตว

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 17ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558

Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapy

Maithai ChaiyapanM.A.(CounselingPsychology),Lecturer

PsychologyandGuidanceFacultyofEducation,SongkhlaRajabhatUniversity

Natnalin KhamsampaoM.A.(CounselingPsychology),AdjunctLecturer

ResearchandAppliedPsychology,FacultyofEducation,BuraphaUniversity

Abstract Horticulturaltherapyisaprocessinwhichplant-basedactivitiesandlandscapearebeingutilizedastherapeuticmediumsbytrainedtherapisttoachievecertaintreatmentgoals.Byusingpsychologicalknowledge,techniquesandskills,itaimstopromotepatients’health,well-being,capabilityandqualityoflife.Thishorticulturalactivityprovidespatientstorealizethedeepconnectionbetweenlifewithnatureandhowtoadaptthemselvestothesurroundingworld.Itsunderlyingconceptisbasedontheassumptionthatpeopleareintrinsicconnectedwiththeworldofnature.Therefore,gardenwithmanygreenelementsisexpectedtohelpinhealingpatients’mindandincreasetheircapabilities.Theexamplesofthesebenefitsincludebetterphysicalheaththroughexerciseinthoseactivities,improvedemotionalwell-beingandreducedstresses.Finally,itencouragessocialinteractionsbetweenpeople,reducesthefeelingofisolationorexclusion,andimprovescopingskillsandinspirationtolife.

Keywords: Psychology,Conceptual,HorticulturalTherapy

Page 2: Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapyedujournal.psu.ac.th/edujn/index.php/edu_jn2015/article/...มาจากคำว า Horticulture Therapy โดยน กจ ตว

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน18 ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558

จตวทยา: แนวคดและศาสตรการใชพชสวนบำบด

ไหมไทย ไชยพนธศศ.ม.(จตวทยาการใหการปรกษา),อาจารย

โปรแกรมวชาจตวทยาและการแนะแนวคณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏสงขลา

ณฐนลน คำสำเภาศศ.ม.(จตวทยาการใหการปรกษา),อาจารย

ภาควชาสถตและจตวทยาประยกตคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยบรพา

บทคดยอ พชสวนบำบดเปนศาสตรของการใชกจกรรมพชสวนและภมทศนสวนบำบดเพอมงผลการรกษาทางการแพทยทตงไวโดยมนกบำบดมออาชพใหการดแลซงอาศยความเชอมโยงกบศาสตรทางดานจตวทยาเทคนคและทกษะตางๆอนเปนการมงสงเสรมสขภาพสขภาวะทางจตความสามารถของผรบการบำบดใหมคณภาพชวตทดกจกรรมทเกดขนเปนการใหผรบการบำบดตระหนกถงความสมพนธระหวางมนษยกบสงแวดลอมรอบตวเพอเชอมและประยกตตนเขากบโลกของธรรมชาตการใชพชสวนบำบดดำเนนการอยภายใตขอสนนษฐานวาในสวนลกของจตใจมนษยนนเชอมโยงกบโลกธรรมชาตสวนในสงแวดลอมสเขยวจงคาดหวงวาสามารถบำบดจตใจและพฒนาศกยภาพมนษยไดตวอยางประโยชนของพชสวนบำบดเชนการมรางกายทแขงแรงจากการไดออกกำลงผานกจกรรมตางๆการไดพฒนาสขภาวะทางอารมณทดและเปนการลดความเครยดรวมไปถงการไดสงเสรมการปฏสมพนธทางสงคมระหวางบคคลดวยกนลดความรสกโดดเดยวหรอแปลกแยกและยงเพมทกษะการแกไขปญหาพรอมทงสรางแรงบนดาลใจแกชวต

คำสำคญ:จตวทยาแนวคดพชสวนบำบด

Page 3: Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapyedujournal.psu.ac.th/edujn/index.php/edu_jn2015/article/...มาจากคำว า Horticulture Therapy โดยน กจ ตว

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 19ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558

บทนำ ในประวตศาสตรมนษยไดใชธรรมชาตเปนแหลงชวยรกษาบำบดและฟนฟอยางมประสทธภาพ(CooperandBarnes,1999)การทำสวนภมทศน และจตวญญาณภายในมสวนเชอมโยงกนและกนมาแตโบราณกาล(Tuan,1976)สภาพแวดลอมตามธรรมชาตเปนสถานทใหมนษยไดใกลชดกบพระเจาหรอจตวญญาณภายในตน(Janick,1992)ป1980เปนตนมามงานวจยทบงชถงพนทสเขยวเชนสวนครวสวนสาธารณะแหลงธรรมชาตวามสวนชวยสงเสรมสขภาพสขภาวะทางจตและความสามารถของมนษยเปนเวลากวาหลายทศวรรษทมนษยไดตระหนกถงประโยชนของการปฏสมพนธระหวางมนษยกบพชและการทำสวนความสมพนธทผสมผสานนกลายเปนกระแสความสนใจใหมใหกบวงการแพทยหรอจตวทยาในการรกษาหรอบำบดสมาคมเพอการบำบดโดยใชพชสวนจงไดกอตงขนในสหรฐอเมรกาเปนทแรกของโลกและเรยกการบำบดโดยใชพชสวนนวาพชสวนบำบด(HorticulturalTherapy)ซงพชสวนบำบดนจะตองมนกพชสวนบำบดทผานการอบรมเขารวมในแผนการรกษาเพอใหบรรลเปาหมายการรกษาทเฉพาะเจาะจงมแผนทางการแพทยและเอกสารดานการรกษาสวนในกจกรรมทไมไดมงเนนดานการแพทยและการรกษาบำบดแตเนนการพฒนาสขภาวะทดโดยใชพชสวนเปนสอกลาง อยางไรกตามทงสองกจกรรมมพนฐานจากความตองการใชสงแวดลอมสเขยวในการบำบดจตใจคนเพอใหเกดผลทางดานจตใจทดเชนการใหความรสกและอารมณทสดชนการลดความเครยดผลทางดานรางกายผทไดรบการบำบดสามารถเคลอนไหวตวเองไดไดเดนผอนคลายทเชอมโยงกบผลทางดานจตใจโดยทำใหเกดแรงจงใจทจะเดนและออกไปเรยนรทามกลางบรรยากาศทผอนคลายในสวนผลทางดานสงคมนนผเขารวมกจกรรมไดมปฏสมพนธกบบคคลอนในการสอสารพดคยชนชมหรอแมแตการไดถามไถถงความสขเลกๆนอยๆทเกดขนระหวางการเตบโตของตนไมทไดเหนรวมกนทงจากการดมการสมผสดอกไมใบไม(Armstrong,2000) การรกษาดวยการปลกพชสวน(หรอเรยกวาสงคมและการรกษาพชสวน)ถกกำหนดโดยอเมรกนสมาคมพชสวนบำบด(TheAmericanHorticulturalTherapyAssociation:AHTA)มคำนยามคอการมสวนรวมของสมาชกในการทำสวนและกจกรรมของพชทใชอำนวย

ความสะดวกโดยการฝกอบรมบำบดเพอใหบรรลเปาหมายการรกษาทเฉพาะเจาะจงAHTAเชอวาการรกษาดวยการทำสวนเปนกระบวนการทำงานทเกดขนในบรบทของการวางแผนการรกษาทจดตงขนนกบำบดพชสวนไดรบการศกษาพเศษและสมาชกของทมทผานการฝกอบรมการฟนฟ(ทมแพทย,จตแพทย,นกจตวทยา,นกบำบดการประกอบอาชพและอนๆ)ทเกยวของกบผรบการบำบดในทกขนตอนของการทำสวน(FriendsHospital,2005) พชสวนบำบดไดรบความนยมในหลายประเทศเชนในยโรปอเมรกาออสเตรเลยและญปนแรกเรมมาจากการฟนฟสภาพรางกาย-จตใจของคนไขในโรงพยาบาลมกใชกบคนไขโรคหลอดเลอดและหวใจคนไขทบาดเจบบรเวณกระดกสนหลงแรกเรมกอนจะม“พชสวนบำบด”มาจากคำวาHorticultureTherapyโดยนกจตวทยาใชโปรแกรมปลกตนไมเพอฟนฟผเจบปวยจากสงครามในชวงปค.ศ.1940-1950ตอมาประมาณปลายป1800โรงพยาบาลในประเทศสเปนไดจดโปรแกรมปลกตนไมและจดดอกไมใหกบคนไข(GalindoandRodrieguez,2000)และในป1812นายแพทยRushผมบทบาทในการพฒนาจตเวชยคใหมจากมหาวทยาลยเพนซลเวเนยสหรฐอเมรกาไดตพมพหนงสอการรกษาโรคทางจตใจโดยไดกลาววาการขดดนพรวนดนในสวนเปนหนงในกจกรรมทสามารถแยกผปวยชายทเรมหายจากอาการทางจตออกจากกลมทยงมอาการของโรคอยได(Rush,1812)หลงจากนนในป1813กจกรรมการเกษตรและสวนไดเขามาเปนสวนหนงในโรงพยาบาลจตเวชมการสรางเรอนกระจกเพอการบำบดดานจตเวชขนในโรงพยาบาลเปนทแรกจนกลายเปนจารตอนยาวนานของการบำบดโดยใชพชสวนและในป1940รฐบาลสหรฐอเมรกาไดจดตงโรงพยาบาลทหารผานศกเพอดแลรกษาทหารทบาดเจบสมาชกชมรมสวนและอตสาหกรรมพชสวนไดมอบดอกไมรวมถงกจกรรมจากพชใหโรงพยาบาลตอมาในป1950BurlingameผไดรบการอบรมดานจตเวชและภมสถาปตยไดจดตงโปรแกรมพชสวนบำบดรวมกบอาสาสมครจากองคกรสวนขนนอกจากนยงสอนศาสตรแหงพชสวนบำบดใหกบโรงพยาบาลอกดวยBurlingameยงเขยนหนงสอพชสวนบำบดเลมแรกขนรวมกบDonaldWatsonนบเปนจดเรมตนของการศกษาดานพชสวนบำบด(WatsonandBrulingame,1960) โดยแทจรงแลวการใชประโยชนจากพชสวนสามารถยอนไดไกลถง2,000ปกอนครสตกาลในยคเมโสโปเตเมย

Page 4: Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapyedujournal.psu.ac.th/edujn/index.php/edu_jn2015/article/...มาจากคำว า Horticulture Therapy โดยน กจ ตว

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน20 ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558

ทแปลงเกษตรเขยวชอมในหบเขารมแมนำไทกรสและยเฟรตสและไดใหแรงบนดาลใจสำหรบการออกแบบสวนครงแรกของโลกในราว500ปกอนครสตกาลชนชาวเปอรเซยเรมสรางสวนเพอความรนรมยโดยมนยยะของการรวมความงดงามกลนหอมเสยงประสานจากการไหลของนำและการระบายความรอนในสวนและประมาณของบานพกรบรองในสวนทฝรงเศสในแงของการรกษาความเปนสวนตวอนปลอดภยพชพนธเขยวขจเสยงนกรองและกลนหอมของปา(Gerlach-Springgs,KaufmanandWarner,1998) การกลาวถงประโยชนของพชสวนบำบดนนจำเปนตองเขาใจการเชอมโยงภายในระหวางธรรมชาตและมนษยดงความเชอทมมานานแลววาสถานทธรรมชาตเปนหนทางเชอมมนษยกบจตวญญาณภายในดงนนพชสวนบำบดจงชวยมนษยเราไดตนไมดอกไมเปนสวนหนงและตวแทนทยงใหญของธรรมชาตอนเปนสวนสำคญของโลกตนไมใหอาหารและยาการปลกตนไมดอกไมยงเปนศาสตรและศลปมรายงานจากคนไขกลาววาแคขดดนตกดนใสกระถางโรยเมลดพนธรดนำจดวางตนไมและการจดดอกไมใสแจกนกทำใหมความสขแลวสวนทำใหผปวยลมวากำลงเปนคนไขอยในโรงพยาบาลหรอผตองขงทเขารวมกจกรรมรสกผอนคลายจากความเครยดเมอไดมองดดอกไมใบหญาพชสวนบำบดเปนกจกรรมทผอนคลายไดเคลอนไหวรางกายอยเสมอไดยดเสนยดสายมจดมงหมายทเฝามองตนไมเตบโต(Barnicle&StoelzleMidden,2003)ในทางการแพทยอธบายวาเปนโปรแกรมบำบดททำใหคนไดใกลชดธรรมชาตโปรแกรมพชสวนบำบดบางแหงดแลโดยนกจตวทยานกจดสวนนกจดดอกไมมอบหมายใหคนไขหรอผเขาโปรแกรมดแลตนไมตามถนดบางครงกเกบผลผลตจากตนไมในสวนหรอในเรอนกระจกนำมาปรงอาหารจงเปนกจกรรมทสรางความรสกทดตอตวเองทำใหความทรงจำดขนปรบความสมดลของรางกายและสดทายคอการไดผอนคลายและทำใหจตใจสบาย(Haller&Kramer,2006)

พชสวนบำบดคออะไร สมาคมพชสวนบำบดแหงอเมรกาAHTA(2012)ไดใหความหมายของคำวา“พชสวนบำบด”(HorticulturalTherapy)หมายถงการมสวนรวมของผปวยในกจกรรมพชสวนบำบดโดยมนกบำบดทผานการอบรมคอยดแล

เพอใหบรรลเปาหมายของการรกษาทเฉพาะตามทไดวางแผนไวและเชอวาพชสวนบำบดจะเปนกระบวนการทเกดขนบนบรบทของการจดตงสภาพแวดลอมทางการรกษาทเหมาะสมอยางไรกตามทางAHTAไดแบงประเภทโปรแกรมของการบำบดไวอก3ชนดคอ1)พชสวนเชงบำบด(TherapeuticHorticulture)เปนกระบวนการทใชพชสวนและกจกรรมทเกยวของเพอมงหวงใหผเขารวมมสขภาวะทางจตทดขนไมไดมงเนนผลการรกษาทางการแพทย2)พชสวนเชงสงคม(SocialHorticulture)เปนกจกรรมการพกผอนหรอนนทนาการทเกยวของกบการทำสวนไมมงเนนผลทางการรกษาไมมนกบำบดเขารวมแตมงเนนการปฏสมพนธทางสงคมระหวางกนของคนในชมชนและ3)พชสวนศกษา(VocationalHorticulture)โปรแกรมพชสวนศกษาเปนองคประกอบสำคญสำหรบโปแกรมพชสวนบำบดมจดประสงคเพอการฝกอบรมบคคลทจะทำงานในอตสาหกรรมพชสวนอยางเปนมออาชพ

ประโยชนจากสวนบำบด พชสวนบำบดใหประโยชนทหลากหลายการไดออกแรงจากการรดนำพรวนดนถอเปนการออกกำลงกายไดผอนคลายจากการอยใกลชดกบธรรมชาตสรางความเพลดเพลนในการเฝามองตนไมทเราปลกเตบโตชวยในการพฒนาทกษะตางๆของรางกายไดแสดงความคดสรางสรรคกระตนประสาทสมผสตางๆจากการไดกลนหอมของดอกไมหรอสมนไพรสมผสลกษณะของผวใบรบรสจากพชผลในสวนสงเกตสสนของไมดอกและแสงเงาในสวนซงสงเหลานทำใหบคคลไดเตบโตทางสตปญญาและความงอกงามทางใจเปนการเชอมตอจตวญญาณกบชวตอกครงพชสวนบำบดเปนการใชประโยชนจากพชและการทำสวนเพอพฒนาการปรบตวของคนในดานการเรยนรรางกายจตใจสงคมสรปเปนหมวดหมไดดงน(Corazon,Stigsdotter,Jensen&Nilsson,2010) 1.ดานกายภาพกจกรรมพชสวนบำบดจะชวยเพมความเคลอนไหวของรางกายทำใหกลามเนอแขงแกรงเพมทกษะการใชกลามเนอมดเลกหรอกลามเนอมอซงตองมพฒนาการสอดคลองสมพนธไปกบสายตาแขนขาและอวยวะสวนอนๆจงเพมการทำงานอยางสมดลสอดประสานของกลามเนอและการเคลอนไหวของรางกาย 2.ดานจตใจพชสวนบำบดจะชวยสรางความรสกผอนคลายเปนอสระพฒนาความภาคภมใจในตนเองและ

Page 5: Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapyedujournal.psu.ac.th/edujn/index.php/edu_jn2015/article/...มาจากคำว า Horticulture Therapy โดยน กจ ตว

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 21ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558

การเหนคณคาในตนทงยงเสรมสรางทกษะการสงเกตการเลอกการแกปญหาและสงเสรมความคดสรางสรรครวมถงชวยลดความเครยดระบายความโกรธและอารมณตางๆ 3.ดานสงคมกจกรรมในพชสวนบำบดเปดโอกาสการมปฏสมพนธกบผอนการสรางสมพนธภาพทดทำใหเกดความรสกถงการมชวตอยและการรวมมอกบผอนทยงคงมความสำคญสงเสรมทกษะการทำงานเปนทมเรยนรถงความสำเรจและความลมเหลวจากงานททำในสภาพแวดลอมแหงการเรยนรและการไดรบแรงบนดาลใจจากผอน

สมาคมพชสวนบำบดแหงสหรฐอเมรกา (AHTA, 2012) ไดจดแบงประเภทสวนออกเปนประเภทตางๆ ดงน 1.สวนเพอการรกษา(HealingGardens)คอสวนทมการจดสภาพสวนทโดดเดนมความหลากหลายของพนธพชและสภาพแวดลอมทงพชสเขยวไมดอกไมประดบบอนำหรอความใกลเคยงกบธรรมชาตอนๆสวนเพอการรกษาโดยสวนใหญจดในโรงพยาบาลหรอศนยสขภาพอนๆและออกแบบใหสงอำนวยความสะดวกเขาถงไดและออกแบบเพอผใชทกประเภทไมเพยงแตผปวยเทานนจงเปนสวนททงรกษาและใหความรนรมยแกบคลากรในโรงพยาบาลและญาตผปวย 2.สวนเชงบำบด(TherapeuticGardens)คอสวนทออกแบบเพอใชเปนสวนหนงของโปรแกรมการรกษาเชนการบำบดทางกายภาพหรอการเรยนการสอนเพอการบำบดสำหรบหลกสตรพชบำบดกไดเปนสวนสวนยอยของสวนเพอการรกษา 3.สวนเพอพชสวนบำบด(HorticulturalTherapyGardens)คอชนดของสวนเชงบำบดชนดหนงออกแบบเพอการสนบสนนกจกรรมพชสวนเปนหลกมเปาหมายในการรกษาผปวยหรอเปนสวนทออกแบบเพอใหผปวยสามารถทจะดแลพชพนธในสวนไดเอง 4.สวนบรณะ(RestorativeGardens)คอสวนเพอการฟนฟหรอสวนเพอการทำสมาธการจดสภาพของสวนไมจำเปนตองเพอการบำบดหรอรกษาอยางเปนแบบแผนแตมการจดสภาพแวดลอมเพอใหเออตอการสงบจตใจลดความเครยดฟนฟอารมณและเพมสขภาวะทางจตและรางกายมงเนนไปทความตองการของรางกายจตใจและสงคมของผใชเปนหลก

ความพเศษในการบำบดโดยใชพชสวน จากประเภทของสวนทหลากหลายทำใหพชสวนบำบดมความแตกตางจากวธบำบดอนๆไมจำเปนตองใชเครองมอทางการแพทยทจำเพาะอกทงพชสวนบำบดเปนกจกรรมทผคนทกเพศทกวยสามารถทำไดราคาไมแพงมตนทนตำแตมประสทธภาพใหผลทางการบำบดและการรกษาทมงานวจยรองรบสามารถดำเนนกจกรรมไดคนเดยวหรอเปนกลมเพยงปรบเปลยนหรอจดสภาพแวดลอมใหเออตอผเขารวมกจกรรมตางๆโดยปรบใหมความเหมาะสมเชนในสวนของพนทการทำงานภายในสวนการปรบระดบพนผวใหผทนงรถเขนเขามารวมกจกรรมไดงายหรอปรบระดบของโตะใหพอดกบผทกมทำงานไมไดนานไดทำงานอยางสะดวกพชสวนบำบดสามารถประยกตใชไดในทกสถานการณทำไดทงปไมวาในรมหรอนอกอาคารโรงพยาบาลหรอศนยฟนฟตางๆหรอแมแตทบานเออใหนกพชสวนบำบดสามารถวางแผนการบำบดใหผปวยทำกจกรรมไดทบานโดยไมตองมพยาบาลพเศษหรอเครองมอราคาแพงกจกรรมพชสวนจะชวยใหผปวยลดความตงเครยดสนกสนานและมความสขในการบำบดเพราะการรกษาตวในโรงพยาบาลอาจสรางครามเครยดขนไดอกทงผปวยสามารถแสดงผลงานใหผอนไดชนชมเปนการสรางความรสกของการมพลงฟนคนดวยไดเรมตนเปนผใหจากผลงานททำกจกรรมพชสวนบำบดเปนกจกรรมททกคนเขาถงไดงายชวยใหเกดการผอนคลายการเพาะปลกตนไมดอกไมในกระถางชวยลดความรสกทางลบไดด(Endoetal.,2001)

พชสวนบำบดเหมาะสำหรบใคร แนวคดในการใชสวนเพอการบำบดฟนฟมมาแตโบราณกาลชวงแรกเรมมนษยทำสวนเพอเปนแหลงของอาหารและยาสมนไพรเมอมความเจรญมากขนกมการทำสวนเพอความสวยงามและพกผอนหยอนใจเชนสวนแขวนในยคบาบโลนเมอ6,000ปกอนครสตกาลหรอสวนของชาวเมโสโปเตเมยและเมดเตอรเรเนยนจะเหนไดวาตงแตยคโบราณจนถงปจจบนการทำสวนเปนการสรางสรรคของมนษยและชวยลดความตงเครยดอนเกดขนตามความซบซอนยงของสงคม(Wichrowski,Whiteson,Haas,Mola,&Rey,2005) เมอสงคมมนษยมความซบซอนมากเทาไหรมนษยจะกลบมาแสวงหาและปรารถนาการทำสวนมากขนกวาเดม

Page 6: Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapyedujournal.psu.ac.th/edujn/index.php/edu_jn2015/article/...มาจากคำว า Horticulture Therapy โดยน กจ ตว

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน22 ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558

การทำสวนทำใหมนษยรสกเปนหนงเดยวกบธรรมชาต(Ulrich,1992)เปนสายสมพนธใหแกมนษยกบธรรมชาตไมใหแยกจากกนโดยสนเชงมนษยคนหาและพฒนาการทำสวนเพอผลทางจตใจมากขนไดเรยนรอยางลกซงถงธรรมชาตโดยผานการทำสวนนานาชนดนกวทยาศาสตรเชอวาบรรพบรษของมนษยเรมเตบโตและมกอาศยในเขตทลมหนองนำซงมตนไมใหญและทงหญาสเขยว ดงนนตนไมจงใหความรสกปลอดภยทงนเมอความสามารถของมนษยเรมลดนอยลงเนองจากสงอายหรอพการโดยธรรมชาตกจะเรมไขวควาหาสวนลานหญาตนไมใหญเพราะเปนความตองการลกๆภายในจตใจของมนษยทตองการอยใกลชดธรรมชาตเพราะการไดพกผอนและการไดผอนคลายมความสำคญตอจตใจและจตวญญาณสวนจงเปนสวนหนงของธรรมชาตทเปดโอกาสใหเราพกผอนโดยไมมขอบเขต(Grahn&Stigsdotter,2010) พชไดใหคณคาทงทางดานจตใจและสงทเปนรปธรรมกบมนษยทงในทนทและตอเนองยาวนานเมลดพชทงอกชาๆยอดไมและใบออนทคอยๆผลจากกงผลไมทสกอยางชาๆการไดเกบเกยวผลผลตทเกดจากการเพาะปลกของบรรพบรษทปลกตอกนมาหลายชวอายคนมคณคาตอจตใจเปนอยางยงและไดกลายมาเปนวฒนธรรมแหงการดำรงอยของมนษยไมใชเปนเพยงแคการเพาะปลกเพอเปนอาหารเทานนแตทางดานการแพทยไดมผลยนยนโดยแพทยและนกจตวทยาไดศกษาและพบวาการทำสวนมผลดตอรางกายและจตใจดงทไดมงานวจยของCooper&Barnes(1999)พบวาผปวยในโรงพยาบาลใชยาแกปวดและอยในโรงพยาบาลนอยลงเพยงแคไดมองเหนตนไมจากหนาตางการไดนงรถเขนหรอเดนเลนในสวนสาธารณะภายในโรงพยาบาลสงผลใหความดนเลอดลดลงขอมลตางๆทปรากฏบอกใหทราบวาการทำสวนเหมาะสำหรบมนษยทกเพศทกวยทงผปวยผพการและคนปกตทวไปดงน พชสวนบำบดกบผปวยเดกการใชกจกรรมในสวนแตละชนดถกออกแบบเพอพฒนาทกษะเฉพาะดานในการพฒนาศกยภาพของผปวยเดกเชนการพฒนากลามเนอมดใหญเชนแขนขาและกลามเนอลำตวโดยใชวธการบำบดผานกจกรรมทเกดขนในสวนทใหเดกไดรดนำตนไมดวยสายยางหรอบวรดนำการไดขดดนการไดขยบยายกระถางตนไมในสวนของการพฒนากลามเนอยอยหรอกลามเนอมดเลกนนเปนการฝกพฒนาการทำงานของมอนวมอการหยบจบการทำงานประสานกนระหวางตาและ

มอจะพฒนาโดยการเพาะเมลดพชการถอนหญาและวชพชการไถพรวนดนการใชขวดสเปรยพนนำการหยบจบวชพชทเกาะอยบรเวณตนไมใบไมการทำปายชอและการปกปายชอตนไมในกระถางประสาทสมผสทมอและผวหนงกลนและการสมผสจะพฒนาโดยการสมผสกบใบไมและดอกไมการไดกลนหอมกลนระเหยจากสมนไพรชนดตางๆ(Wells,2000)ตลอดจนสงเสรมใหเดกไดสงเกตถงความแตกตางของสงทอยในธรรมชาตผานการสมผสเชนการสมผสกบทรายหญามอสและหนความแตกตางระหวางความเปยกชนและความแหงของวตถทใชในการปลกตนไมและความแตกตางของอณหภมของอากาศในเรอนเพาะชำและภายนอกการมองเหนสามารถแยกแยะสงตางๆจะชวยใหระบบสายตาจะดขนเนองจากการสงเกตและการฝกแยกแยะตนไมตางๆในสวนความสามารถของผปวยเดกในการฟงและจดจำดขนโดยการฝกทำตามคำสงเชน“จงคนหาตนไมทมดอกขนาดใหญ”และการแยกแยะเสยงตางๆโดยการเขยาฝกถวหรอฝกของเมลดตางๆทมเสยงดงเวลาเขยาผปวยเดกๆจะไดเรยนรการมปฎสมพนธกบคนอนเมอไดเลนสนกกบผปวยเดกดวยกนพ เลยงทคอยดแลนกจตวทยาและอาสาสมครนอกจากนการใชอปกรณในการปลกตนไมนนเชนการใชจอบเสยมการพรวนดนยงเปนการชวยใหเดกเกดการผอนคลายความตงเครยดชวยลดความกาวราวมความทะนถนอมดแลตนไมทจะชวยเพมการเหนคณคาของตนเองและเกดความรบผดชอบมากขน(Galindo&Rodrieguez,2000) พชสวนบำบดกบผพการการทำพชสวนบำบดของผพการหากไดรบการดแลและแนะนำทางการแพทยจะทำใหการทำสวนบำบดนนสงผลตอการบำบดฟนฟอวยวะทางรางกายอยางดขนทงระบบขอตอกลามเนอทกมดของรางกายทจะไดทำงานเคลอนไหวไดอยางเตมทรวมถงพชสวนบำบดยงชวยฟนฟทางดานจตใจใหแกผพการโดยเฉพาะในกลมเดกมกรสกถงปมดอยจากการมรางกายทไมสมบรณทำใหรสกไมมคณคาในตนการชวยเหลอพฒนาทงทางดานรางกายและจตใจจงควรกระทำควบคกนไป(โมไณยอภศกดมนตร,2553)ซงการใหผพการไดปลกพชเพาะเมลดไดเหนถงการเตบโตจากสองมอทเขาชวยทะนถนอมดแลตนไมเหลานนจะชวยใหกลมผพการรสกถงความสำเรจในสวนตนเพมความมคณคาในตนเอง

Page 7: Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapyedujournal.psu.ac.th/edujn/index.php/edu_jn2015/article/...มาจากคำว า Horticulture Therapy โดยน กจ ตว

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 23ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558

การใชพชสวนบำบดสำหรบผพการทางการมองเหนรปแบบของการจดสวนใหเกดประสทธภาพนนควรตองเนนใหผพการไดมความสขกบกจกรรมในการทำสวนและขณะเดยวกนกตองปองกนการเกดอบตเหตโดยการออกแบบลกษณะสวนบำบดเหมอนสวนบำบดทวไปเพยงแตเพมโอกาสหรอวธการใหผพการไดมสวนรวมไดสมผสกบธรรมชาตในสวนมากขนเชนลกษณะพชเนนพชทใหกลนและสมผสเชนกะเพราสะระแหนทเมอจบหรอขยกจะไดกลนหอมสดชนไมดอกทมกลนหอมเชนกหลาบลนทมมะลและควรเนนตนไมทไมมหนามดอกไมทมสสดใสเชนแดงสมเหลองขาวจะชวยใหผทมปญหาทางสายตาหรอสายตาเลอนรางมองเหนไดงายและชดเจนสญลกษณหรอปายควรวางใกลทางเดนพมพตวหนงสอหรอเนนขอความดวยตวหนาและตวนนสดำบนพนขาว-เหลองหรอหนงสอเบรลบนปายรวมดวยอกทงควรมการยกขอบตลอดทางเดนกรณทมเดกเลกอาจจะมการกระจายเสยงโดยเทปทมการอธบายการแนะนำสวนจะทำใหคนตาบอดไดเขาใจและสมผสกบสวนมากขนวสดทใชในสวนควรเปนวสดทคงทนเชนใชหนหรอปนแทนวสดททำจากไมซงอาจจะผหกไดหากไมทนสงเกตอาจทำใหเกดอบตเหตไดและการทำพนถนนควรใชวสดทพนผวหยาบเมอเปยกนำจะไดไมลน(Whitehouse,etal.2001 พชสวนบำบดกบผสงอายและผปวยโดยทวไปเมอพดถงผสงอายกมกคดถงคนกลมหนงทไมมอะไรทำวางงานอยเฉยๆหรอกลมคนทมหนาทเฝาบานดโทรทศนฟงวทยและนอนหลบกลางวนเปนประจำทกวนซงความเขาใจดงกลาวยงไมถกตองนกทงนรายงานการวจยทเกยวของกบจตวทยาและความตองการของผสงอายแสดงใหเหนวาผสงอายยงมความตองการทจะทำใหชวตของตนมความสดชนมชวตชวาและมประโยชนมากขนเชนการพบปะพดคยกนในกลมผสงอายดวยกนการทำสวนปลกตนไมและการทำงานอดเรกตางๆผสงอายสวนใหญมความตองการทจะใชเวลาทเหลออยรวมกบบคคลกลมตางๆของสงคม(วรรณนภาบญระยอง,2549) การเปลยนแปลงหรอการเสอมไปตามวยโดยทวไปจะพบวาผสงอายนนจะมปญหาเนองมาจากการเปลยนแปลงทางดานรางกายเชนผวหนงแหงและเหยวยนการรบรตางๆลดลงระบบตางๆของรางกายทำงานชาลงเปนตนลกษณะการเปลยนแปลงทางดานรางกายนจะทำให

ผสงอายมโอกาสเกดโรคภยไขเจบไดงายซงโรคทมกจะพบไดบอยไดแกโรคเกยวกบระบบกลามเนอกระดกปวดขอขอเขาเสอมภาวะความดนโลหตสงโรคเบาหวานโรคหวใจภาวะสมองเสอมนอกจากนการเปลยนแปลงทางดานจตใจและอารมณซงเปนการเปลยนแปลงทเกดขนตามปกตในชวตมนษยเมอชวตยางเขาสวยชราอาจจะมความแตกตางกนในแตละบคคลทงนขนอยกบองคประกอบภายในของแตละบคคลไดแกปรชญาในการดำเนนชวตเจตคตทมตอตนเองและบคคลอนๆความสามารถในการเผชญกบเหตการณตางๆและการปรบตวเขากบสงแวดลอมโดยปกตคนวยนมกจะจจขบนหงดหงดโมโหงายและใจนอยอนถอไดวาเปนเรองปกตธรรมดาของวยแตพฤตกรรมซงถอวาเปนปญหาทพบไดมากไดแกอาการซมเศรา(depression)จากภาวะทมการสญเสย(loss)และความรสกวาเหงาถกทอดทง(loneliness)ซงอาจเกดจากภาวะทมการสญเสยสงตางๆหลายอยางในวยนนบตงแตรางกายทเรมมการเปลยนแปลงทำใหภาพลกษณของตนเองเปลยนไปความสามารถในการชวยเหลอตนเองหรอเปนอสระแกตนเองคอยๆลดลงไปกวาเดมการสญเสยคชวตหรอเพอนรวมรนภาวะสญเสยดงกลาวหากยงเกดขนพรอมๆกนหรอในระยะเวลาใกลกนกยงทำใหผสงอายมความลำบากทจะเผชญกบความเปนจรงไดโดยเฉพาะอยางยงเมอนกถงวาตนเองกำลงคบคลานเขาสภาวะนนเชนกน(Mehlenbeck,2001) แตอยางไรกตามการทผสงอายไดสมผสธรรมชาตการไดอยกบตนไมจะทำใหมความสขลดความเครยดและอายยนยาวขนการมตนไมดอกไมทำใหสงแวดลอมดสวยงามการไดหายใจรบอากาศทบรสทธสดชนแสงแดดและการไดเกบเกยวผลไมทเกดจากการปลกตนไมดวยมอการรสกถงคณคาของตนเองเหลานทำใหผสงอายมการพฒนาทงทางรางกายและจตใจขนทงนการทำพชสวนบำบดสำหรบผสงอายสามารถปรบเปลยนทำไดทงในตวอาคารในหองหรอนอกอาคารกไดแตถาหากเปนผสงอายทตองนอนพกรกษาตวอยบนเตยงเปนเวลานานหรอผปวยผพการทเคลอนไหวตวลำบากไมสามารถเดนออกมาทสวนการทำสวนบำบดกมใชปญหาสามารถทำไดโดยใชชนวางตนไมและวางกระถางตนไมบนชนหรออาจใชหลอดไฟทใหแสงแบบธรรมชาตทเรยกวาDAYLIGHTหรออาจหมนเวยนนำตนไมออกไปกลางแจงแลวนำตนไมอนมาวางแทนกจะเปนการประหยดคาไฟฟาทสำคญอาจเลอกตนไม

Page 8: Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapyedujournal.psu.ac.th/edujn/index.php/edu_jn2015/article/...มาจากคำว า Horticulture Therapy โดยน กจ ตว

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน24 ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558

ทปรบตวในหองไดดเชนพลดางเฟรนเปนตน(Hartig,2003)พชสวนบำบดจงสามารถทำไดทงในบรเวณระเบยงบานมมเลกๆในหองหรอแมแตอาจจะเปนกระถางตนไมเลกๆเพยงตนเดยวกบมานงนงสบายๆสกตวหนงเทานกเพยงพอสำหรบความมชวตชวาและการนงเลนพกผอน พชสวนบำบดกบคนปกตทวไปพชสวนบำบดสามารถประยกตใชไดกบกลมคนปกตคอการทำสวนแบบธรรมดาทวไปนนเองเพยงแตไมไดอยในความดแลของนกพชสวนบำบดมออาชพโดยเรยกวาพชสวนเชงบำบดเพยงวาผทำสวนมขอจำกดหรอขอบกพรองทำใหการทำสวนไมสะดวกกอาจตองมการปรบสภาพพนทหรออปกรณใหตอบสนองตอการทำกจกรรมนของบคคลเหลานนเทานนเองโดยหากไดรบคำแนะนำจากผมความรดานการฟนฟสภาพกจะเปนผลดในหลายๆดานตอผทมขอจำกดแตสำหรบคนปกตทวไปซงไมมขอจำกดใดๆนนจงสามารถมความสขและรบประโยชนจากการทำสวนดงททราบกนทวไปเปนปกต

ขอแนะนำสำหรบการทำพชสวนบำบด อปกรณเครองมอการทำพชสวนบำบดอาจใชอปกรณเครองมอทำสวนทวไปยกเวนผทมขอจำกดเชนตองนงรถเขนกมนงยองๆหรอคกเขาไมไดจงจะตองใชอปกรณทดดแปลงสำหรบความพการแบบตางๆการดแลทำความสะอาดเครองมอการเกบเครองมอควรวางไวในททหยบจบสะดวกเปนสงสำคญทสด(Mehlenbeck,2001)การใชตะกราหรอกระถางแขวนสำหรบปลกตนไมจะชวยไดมากสำหรบผทนงรถเขนเพราะอยในระดบทนงบนรถเขนและปลกตนไมไดสะดวกเขนรถเขาไปใกลกระถางแขวนโดยลอรถเขนและเทาไมชนกบสงกดขวางอปกรณและเครองมอในการรดนำตองเบาถอหวยกไปไดสะดวกหรออาจตดสายยางรดนำหรอสปรงเกอรหากปลกตนไมกระถางควรจดกลมตนไมทตองการนำมากและนำนอยเปนกลมเพอสะดวกในการรดนำเลอกตนไมหรอปรบสภาพสวนตามความชอบทงลกษณะรปแบบของสวนและชนดของพชทนำมาปลกเชนอาจจะเปนไมดอกไมผลไมคลมดนหรอสมนไพรเพอใหทกคนททำสวนไดรสกมสวนรวมและเลอกมมตามทตนเองชอบทำสวนดวยความเรยบงายไมซบซอนไมเหนอยเกนไปถาทำสวนแลวเหนอยแสดงวาไมถกตองความจรงแลวมวธการจดการหลายอยางซงมรายละเอยดมากไมสามารถสรปไดตอนนแตอาจใช

กระถางแขวนการใชกระถางพลาสตกซงนำหนกเบาและมเกาอตามจดตางๆในสวนเพอนงพกเปนตน(Watson&Burlingame,1960) ควรคำนงถงสขภาพตองระมดระวงทาทางในการทำสวนสงเกตรางกายขณะทำสวนวาทาใดทำใหรสกไมสบายควรหลกเลยงและหาอปกรณชวยในการทำสวนใหเหมาะสมเชนหากมปญหาเรองกระดกการกมๆเงยๆอาจทำใหปวดหลงมากขนการกมลงยกของเปนทาทเปนอนตรายตอหลงควรใชความระมดระวงหากทำกจกรรมใดๆแลวรสกเจบปวดผดปกตกควรปรกษาแพทยระยะแรกของการทำสวนควรคอยๆเหยยดสวนตางๆของรางกายทละนอยทำใหรางกายยดหยนและปรบตวกอนจงเรมทำไมควรทำกจกรรมใดๆทอยในทาเดมนานๆหรอทำกจกรรมทหกโหมเกนกำลงซงจะไมเปนผลดการทำสวนมกตองกมลงกบพนเพอทำงานถามปญหาเรองการขยบตวการหมนตวตองเตรยมการโดยเอาอปกรณเครองมอทำสวนใสรวมไวในตะกราและใชเบาะรองเขาหรอนงบนมานงเตยๆจะทำใหสะดวกเวลานงทำงานและลกขนระหวางขดดนดวยพลวหรอจอบพยายามยนกางขาเพอใหการยนมความมนคงหามบดหรอหมนลำตวควรหมนตวดวยการกาวเทาเพราะการบดหมนตวจะทำใหปวดหลงไดงายใชเครองมออปกรณทำสวนทมดามยาวเพอใหทำงานไดสะดวกในทานงหรอทายนดดแปลงหรอทำทเกบใบไมหรอเศษวสดโดยใชดามยาวๆซงจะชวยใหทำความสะอาดสวนโดยไมตองกมหลงมรถเขนหรอถงขยะทตดลอหรอตดบนรถเขนจะทำใหทำงานสะดวกมากขน (Adevi&Lieberg,2012)

การศกษาดานพชสวนบำบด ในตางประเทศโดยเฉพาะสหรฐอเมรกาแคนาดาออสเตรเลยและญปนมหลกสตรการเรยนการสอนดานพชสวนบำบดเพอผลตนกบำบดมออาชพโดยมทงหลกสตรระยะสนไดรบประกาศนยบตรจนถงหลกสตรในการศกษาขนสงทมวฒบตรการศกษาพชสวนบำบดเปนสหวชาชพครอบคลมการศกษาในดานมนษยศาสตรและวทยาศาสตรมการอบรมทกษะและเทคนคทจำเพาะดงนนการฝกงานภายใตการดแลจงเปนสวนประกอบทสำคญของการศกษาและยงเปนพนฐานสำหรบการฝกอบรมในททำงานผเรยนทตองการการรบรองจงตองผานการฝกงานอยางเขมขนถงแมจะมผเรยนบางคนเรยกรองใหหลกสตรพชสวนบำบด

Page 9: Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapyedujournal.psu.ac.th/edujn/index.php/edu_jn2015/article/...มาจากคำว า Horticulture Therapy โดยน กจ ตว

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 25ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558

ไมตองมการฝกอบรมแตโอกาสในการจางงานนนกถกจำกดไปดวยเนองจากนายจางตองการบณฑตทมมาตรฐานผานการรบรอง(AHTA,2012)

ทางเลอกทางการศกษาพชสวนบำบด การเรยนการสอนทางพชสวนบำบดมหลากหลายหลกสตรใหเลอกเพอตอบสนองความตองการของผสนใจในทกกลมไมวาจะเปนผเชยวชาญวชาชพดานวทยาศาสตรสขภาพทตองการฝกอบรมเพมเตมผสนใจประกอบอาชพเปนนกพชสวนบำบดนกจดสวนหรอผทสนใจโดยทวไปมรายละเอยดดงน หลกสตรปรญญาเปนหลกสตรวชาการดานพชสวนบำบดจดขนในวทยาลยหรอมหาวทยาลยทผานการรบรองในองคกรดานพชสวนบำบดในประเทศนนๆมงเนนการผลตบณฑตอยางเปนมออาชพเนนการเรยนการสอนดานพชสวนบำบดภายใตโปรแกรมทเกยวของมการฝกงานอยางเขมขนผเรยนไดเรยนรทฤษฎดานพชสวนรวมถงการรกษาคนและตนไมมการประยกตใชการรกษาตอผปวยโดยพจารณาถงกลมบคคลอายภมหลงและความสามารถของผปวยในระหวางการฝกงานผเรยนสามารถดำเนนการเปนไดทงผรกษาและผเรยนในเวลาเดยวกนมผดแลทเปนมออาชพรวมทำงานอยางใกลชดมงเนนการพฒนาทกษะทมประสทธภาพในการจดกจกรรมพชสวนบำบดและจตวทยาเพอการทำงานกบผปวยทหลากหลายการเรยนการสอนจงมลกษณะแบบสหสาขาวชาชพโดยทวไปหลกสตรนใชเวลา1-3ปในการศกษาขนอยกบหลกสตรยอยททางสถานศกษาจดโปรแกรมไวเหมาะสำหรบผทตองการเปนนกพชบำบดมออาชพโดยเฉพาะเนองจากมการฝกงานทเขมขนตามชวโมงทAHTAกำหนดเพอการมใบอนญาตและมเลขทะเบยน(AHTA,2012) หลกสตรประกาศนยบตรเปนหลกสตรระยะสนมระยะเวลาในการศกษาอบรมไมเกน1ปขนอยกบผออกแบบหลกสตรยกตวอยางหลกสตรทนาสนใจทมหาวทยาลยเฮยวโกะจงหวดเฮยวโกะในประเทศญปนทมหลกสตรตงแตอบรมเพยง3วนหรอตอเนองเปนเดอนโดยทางมหาวทยาลยเฮยวโกะจดตงหลกสตรนขนมจดประสงคหลกเพอสรางแรงกระตนใหผคนในชมชนเขามามสวนรวมในพชสวนทองถนและกจกรรมพชสวนในชมชนโดยเนนใหความรความเขาใจทกษะรวมถงวธการฝกปฏบตงานในสวนเหมาะสำหรบผคนในชมชนและผทสนใจในดานพชสวนทวไปนกเรยนและนกศกษา(ไม

ปรากฏผเขยน,1999) หลกสตรไมนบหนวยกตเปนหลกสตรการรกษาทเกยวของกบพชสวนแตไมไดรบการรบรองโดยAHTAดงนแลวจงอาจไมสามารถตอบสนองความตองการทางวชาการทเปนมออาชพในการมใบอนญาตและไมมเลขทะเบยนรบรองได

มาตรฐานหลกสตร ในปจจบนนกพชสวนบำบดยงไมมใบประกอบวชาชพตามระบบกฎหมายแตAHTA(2012)ไดสรางระบบเลขทะเบยนรบรองสำหรบนกพชสวนบำบดมออาชพทผานเกณฑดานการศกษาและมประสบการณจำนวนชวโมงตามทAHTAกำหนดเพอแสดงใหเหนถงความนาเชอถออยางไรกตามการปฏบตงานและหลกสตรการเรยนการสอนตางๆของศาสตรพชสวนบำบดมกถกตงคำถามเกยวกบการรบรองมาตรฐานรวมถงนายจางทมกมองหานกพชสวนบำบดทไดรบการรบรองมากขนทางAHTA(2012)จงไดมการกำหนดแผนระยะยาวเพอทจะสรางความนาเชอถอในตววชาชพใหมากขนโดยพยายามสรางมาตรฐานตางๆมแนวคดดงน ความนาเชอถอหมายถงแนวคดของการเปนมออาชพมการลงทะเบยนรบรองใบอนญาตสรางมาตรฐานทนาเชอถอผานการจดตงและรกษาและพฒนาความรเฉพาะทางทกษะและความสามารถในการประกอบการของนกพชสวนบำบดเปนกระบวนการชำนาญการเพอใหแนใจวาเกณฑทจดตงขนผานมาตรฐานพจารณาจากการทำงานวจยการตพมพและกฎหมายโดยเกณฑเหลานสามารถพฒนาผานการวเคราะหงานอนครอบคลมและสามารถกำหนดขอบเขตของการปฏบตไดใหผเรยนมมาตรฐานตามกำหนดโดยองคกรวชาชพมการสอบขอเขยนและสอบปากเปลา(AHTA,2012) การออกใบรบรองหมายถงการรบรองผปฏบตงานวาไดรบการยอมรบโดยองคกรวชาชพเพอทจะไดรบความนาเชอถอบคคลจะตองแสดงถงความรอนเฉพาะทกษะและความสามารถทไดตรงตามมาตรฐานทออกโดยองคการวชาชพใบรบรองนมกำหนดระยะเวลาเพอรกษาความนาเชอถอผานการศกษาตอเนองและกจกรรมวชาชพโดยการออกใบรบรองนนจะขนอยกบความสมครใจของสถานศกษา(AHTA,2012) หลกสตรทผานการรบรองคอการฝกอบรมท

Page 10: Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapyedujournal.psu.ac.th/edujn/index.php/edu_jn2015/article/...มาจากคำว า Horticulture Therapy โดยน กจ ตว

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน26 ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558

เนนหวขอเฉพาะกลาวคอแมบคคลจะผานการประเมนดานความรตามพนฐานและหลกสตรทอบรมแลวยงมประเดนของการเขารวมฝกอบรมดวยโดยบคคลจะตองผานการฝกอบรมตามหลกสตรทผานการรบรองจงจะไดรบใบรบรองอยางสมบรณ(AHTA,2012) กลาวโดยสรปพชสวนบำบดนนคอการนำพลงของธรรมชาตมาใชในการรกษาและเยยวยามนษยโดยมแนวคดทเชออยางหนกแนนวาธรรมชาตคอผรกษาทงทางรางกายจตใจของมนษยซงเรมตนตงแตบรรพกาลโดยมนษยไดแนบชดอยกบธรรมชาตเสมอมาจงมความรสกคนชนและผอนคลายกบพชพรรณสเขยวแสงแดดและสสนของดอกไมดงนนการรกษาและเยยวยาในตวบคคลจงไมควรแยกออกจากสงแวดลอมสเขยวรอบตวและเมอนำแนวคดดงกลาวผสานเขากบการจดการดานพชสวนและศาสตรทางดานจตวทยาจงกลายเปนแขนงการรกษาและเยยวยาทางเลอกใหมขนในสงคมมแผนการรกษาบำบดทเปนระบบในโรงพยาบาลรวมกบนกวชาชพผเชยวชาญทงยงไดจดตงหลกสตรการเรยนการสอนพชสวนบำบดโดยเฉพาะขนเพอผลตและพฒนาบคลากรทมความเปนมออาชพขนในประเทศหลายประเทศชนนำทวโลกเชนสหรฐอเมรกาแคนาดาหรอญปนและแนวคดดงกลาวเรมแพรหลายมากขนทวโลกเพราะชวยเสรมประสทธภาพในการรกษาเยยวยาผปวยไดอยางดและเปนองครวมพรอมทงสามารถสงเสรมสขภาวะจตและคณภาพชวตทดใหเกดขนไดจรง อยางไรกตามในประเทศไทยเองพชสวนบำบดยงไมเปนทนยมมากนกบคลากรผมความรดานพชสวนบำบดทผานการอบรมอยางมระบบมจำนวนนอยมากแมมผทไดรเรมการใชศาสตรพชสวนบำบดขนแลวแตกนบวายงไมเพยงพอแนวคดการใชธรรมชาตในการชวยเยยวยาจงยงไมแพรหลายในวงกวางการรกษาและบำบดผปวยตางๆจงตดขาดจากโลกธรรมชาตภายนอกอยางสนเชงเปนทสงเกตไดวาในโรงพยาบาลสวนใหญขาดแคลน

สวนขนาดพอเหมาะทจะใหผปวยหรอแมกระทงบคลากรทางการแพทยไดพกผอนหยอนใจโดยการเขาไปใชพนทไมเพยงแคการไดชนชมทางสายตาแมกระทงการใชชวตสวนใหญของบคคลในสงคมไทยโดยเฉพาะในเขตเมองการไดสมผสถงธรรมชาตและพนทสเขยวกเปนไปไดยากยง

การประยกตใชแนวคดพชสวนบำบด แมวาพชสวนบำบดอยางเปนระบบยงไมเปนทแพรหลายในสงคมไทยแตเราสามารถนำแนวคดเกยวกบพลงแหงการรกษาในธรรมชาตตอมนษยมาประยกตไดในชวตประจำวนเพอพฒนาคณภาพชวตของเราไดโดยการเพมประสบการณทเชอมโยงกบธรรมชาตใหมากขนจากงานวจยการไดมโอกาสสมผสกบธรรมชาตในกจกรรมสเขยว(Greenactivity)เพมมากขนจะสงผลตอสขภาวะทางจตและสขภาพกายทดขนตามดงนนในระดบบคคลการปลกตนไมในกระถางเลกๆตงไวบนโตะทำงานหรอจดสวนแนวตงบรเวณหนาตางในททำงานเพอพกสายตากสามารถเพมอารมณทางบวกใหเกดขนไดหรอในระดบครอบครวการทำสวนหรอการปลกพชผกสวนครวในบานกเปนหนงในกจกรรมสเขยวในพชสวนบำบดแบบประยกตการไดใชเวลารวมกนในการดแลสวนภายในบานยงชวยสงเสรมใหเกดปฏสมพนธระหวางบคคลขนภายในครอบครวอกดวยและหากมผสงอายในบานกจกรรมการทำสวนยงชวยในเรองการไดออกกำลงของกลามเนอตางๆใหแกผสงอายทงยงเปนการกระตนสมองจากการไดคดเมลดพนธการจำชอพนธไมและการไดมองเหนสสนของดอกไมทปลกในสวนเปนตนหรอในระดบโรงพยาบาลการจดใหมสวนทสามารถเขาไปใชพนทสเขยวภายในไดในโรงพยาบาลและสามารถมองเหนสวนสเขยวไดจากหนาตางหองพกผปวยจะชวยสรางบรรยากาศของการผอนคลายขนทงตวของผปวยเองและบคลากรทางการแพทยการเกดอารมณทางบวกจะสงผลตอประสทธภาพในการรกษาทดขน

Page 11: Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapyedujournal.psu.ac.th/edujn/index.php/edu_jn2015/article/...มาจากคำว า Horticulture Therapy โดยน กจ ตว

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 27ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558

เอกสารอางองโมไณยอภศกดมนตร.(2553).ผลของการใชโปรแกรมพฒนาการเหนคณคาในตนเองของเดกพการทางรางกาย. วารสารคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน,21(2),198–212.วรรณนภาบญระยอง.(2549).ความคดเหนของผสงอายตอกจกรรมการเรยนรในศนยบรการผสงอายเชยงใหม(ปยะมาลย). วารสารกจกรรมบำบด,11(3),14-21.เสรวงธรนาวาผล.(2546).เอกสารโครงการสวนพลงชวตและบทความเกยวกบพชสวนบำบดของนายแพทยประพจน เภตรากาศ.หมอชาวบาน.24(288),84-85.Adevi,A.A.,&Lieberg,M.(2012).StressRehabilitationThroughGardenTherapy.ACaregiverPerspective onFactorsConsideredmostEssentialtotheRecoveryProcess.Urban Forestry & Urban Greening, 11(1),51–58.AmericanHorticulturalTherapyAssociation(AHTA).(2012).Education Web.Horticultural Therapy. RetrievedMarch17,2014,fromhttp://ahta.org/education.Annerstedt,M.,&Wahrborg,P.(2011).Nature-assistedTherapy:SystematicReviewofControlled andObservationalStudies.Scandinavian Journal of Public Health,39(4),371–388.Armstrong,D.(2000).ACommunityDiabetesEducationandGardeningProjecttoImproveDiabetes CareinaNorthwestAmericanIndianTribe.Diabetes Educator,26(1),113-120.AwajiLandscapePlanning&HorticultureAcademy.(1999).Outsourcing Landscape Horticulture [Brochure].Hyogo:Japan.Barnicle,T.&StoelzleMidden,K.(2003).TheEffectsofaHorticulturalActivityProgramonthe PsychologicalWell-BeingofolderPeopleinaLong-TermCareFacility.Hurt Technology, 13(1),81-85.CooperC.&Barnes,M.(1999).Healing Gardens: Therapeutic Benefits and Design Recommendations. Chichester,UK:J.Wiley.Corazon,S.S.,Stigsdotter,U.K.,Jensen,A.G.C.,&Nilsson,K.(2010).DevelopmentoftheNature-Based TherapyConceptforPatientswithStressRelatedIllnessattheDanishHealingForestGarden Nacadia.Journal of Therapeutic Horticulture,XX,35–50.Endo,M.,Mishima,K.,&Fujii,E.(2001).TheEffectsofGrowingorContemplatingPlantsinPlanter, onEEG,ECG,HeartRateVariabilityandEmotion.Journal of Japanese Society of People-Plant Relationship,1,p.21-21.Eriksson,T.,Westerberg,Y.&Jonsson,H.(2011).ExperiencesofWomenwithStress-RelatedIllHealth inaTherapeuticGardeningProgram.Canadian Journal of Occupational Therapy, 78,274–282.FriendsHospital(2005).Healing with Plants: The Wonders of Horticultural Therapy.Retrieved October22,2006fromhttp://www.friendshospitalonline.org/History.htmGrahn,P.,&Stigsdotter,U.K.(2010).TheRelationbetweenPerceivedSensoryDimensionsofUrban GreenSpaceandStressRestoration.Landscape and Urban Planning,94,264–275.Galindo,M.&Rodrieguez,J.(2000).EnvironmentalAestheticsandPsychologicalWell-Being: RelationshipsbetweenPreferenceJudgmentsforUrbanLandscapesandOtherRelevant AffectiveResponses.Psychology in Spain,4:pp.13-27.Gerlach-Spriggs,N.,Kaufman,R.E.&Warner,S.B.(1998).Restorative Gardens: The Healing Landscape. NewHavenandLondon:YaleUniversityPress.Hartig,T.(2003).RestorativeEnvironments:Guesteditor’sIntroduction.Environment and Behavior, 33(4),475-479.

Page 12: Psychology: a Conceptual of Horticultural Therapyedujournal.psu.ac.th/edujn/index.php/edu_jn2015/article/...มาจากคำว า Horticulture Therapy โดยน กจ ตว

วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน28 ปท 26 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2558

Haller,R.&Kramer,C.(Eds.).(2006).Horticultural Therapy Methods: Making Connections in Health Care, Human Service, and Community Programs.Binghamton,NY:TheHaworthPress.Hartig,T.,Mang,M.&Evans,G.W.(1991).RestorativeEffectsofNaturalEnvironmentExperiences. Environment and Behavior,23(1),3-26.Janick,J.(1992).Horticulture and Human Culture.In:Relf,D.(Ed.).TheRoleofHorticulturein HumanWell-BeingandSocialDevelopment:aNationalSymposium.TimberPress,Arlington, Virginia,pp.19-27.Rush,B.(1812).Medical Inquiries and Observations upon Diseases of the Mind.Philadelphia: Kimber&Richardson.RetrievedMarch17,2014fromhttp://deila.dickinson.edu/theirownwords/ tiltle/0034.htm.Tuan,Y.F.(1976).Geopiety: a Theme in Man’s Attachment to Nature and to Place.Oxford UniversityPress,NewYork,pp.11-39.Ulrich,R.S.(1992).HowDesignImpactsWellness.Healthcare Forum Journal,35,20-25.Waliczek,T.M.,Mattson,R.H.&Zajicek,J.M.(1996).BenefitsofCommunityGardeningtoQuality ofLifeIssues.Journal of Environmental Horticulture,14:204–209.Watson,D.P.&Burlingame,A.W.(1960).Therapy Through Horticulture.NewYork:Macmillan.Wells,N.M.(2000).AtHomewithNature:Effectsof“Greenness”onChildren’sCognitiveFunctioning. Environment and Behavior,32:775–795.Wichrowski,M.,Whiteson,J.,Haas,F.,Mola,A.&Rey,M.(2005).EffectsofHorticulturalTherapy onMoodandHeartRateinPatientsParticipatinginanInpatientCardiopulmonaryRehabilitation Program.Journal of Cardiopulmonary Rehabilitation,25(5),270-274.Wilson,E.O.(1984).Biophilia: the Human Bond with Other Species.HarvardUniversityPress.Cambridge.Whitehouse,S.,Varni,J.W.,Seid,M.,Cooper-Marcus,C.,Ensberg,M.J.,Jacobs,J.R.&Mehlenbeck,R.S. (2001).EvaluatingaChildren’sHospitalGardenEnvironment:UtilizationandConsumer Satisfaction.Journal of Environmental Psychology,21:301-314.